T3 hst 1 Arm en Rijk.notebook
August 30, 2013
Arm en Rijk
Het nieuwe boek:
Hoofdstuk 1: Uitleg
Arm en rijk in Nederland
aug 1014:31
aug 1014:31
1.1 Verschillen tussen wijken
1.1 Verschillen tussen wijken
Eindhoven, stad van arbeiderswijken
Eindhoven is de vijfde stad (nr 1 t/m 4?)van Nederland (216.000 inw.).
Eindhoven kent ook villawijken.
Enorm gegroeid nadat Phillips hier een lampenfabriek vesgde.
Deze wijken staan aan de rand van de stad of
Dit was na 1900.
op plaatsen waar vroeger industrieterreinen waren.
Veel mensen verhuizen naar de stad (urbanisae). Bouw van veel nieuwe wijken. huis Mullie #omg
Bijv. een wijk als Doornakkers. wijk = een deel van de stad
aug 1014:31
aug 1014:31
1.1 Verschillen tussen wijken
1.1 Verschillen tussen wijken
Eindhoven verandert
Twee woonwijken in Eindhoven
•
Arbeiderswijk Doornakkers
Villawijk De Karpen
Werk en wonen is veranderd in Eindhoven.
Na 1970 liet Philips zijn producten in het buitenland maken in goedkope lonenlanden als China. Gevolg steeds meer werkloosheid onder de fabrieksarbeiders.
Welke verschillen zie jij?
Veel mensen in wijk Doornakkers werden werkloos.
aug 1014:31
aug 1014:31
1
T3 hst 1 Arm en Rijk.notebook
August 30, 2013
1.1 Verschillen tussen wijken
1.1 Verschillen tussen wijken
Eindhoven verandert
Eindhoven verandert
Rijke mensen verlieten Doornakkers.
Hoge inkomens vertrekken, lage inkomens blijven achter
Ze verhuisden naar een wijk met mooiere, grotere woningen. Dit kan binnen Eindhoven ( bijv. De Karpen) of buiten de stad (suburbanisae)
.
arbeiders wijken 'verarmen' --> verloedering van de buurt -> * achterstandswijken
aug 1014:31
aug 1014:31
1.1 Verschillen tussen wijken
1.1 Verschillen tussen wijken
Welvaart in de wijk
Welzijn in de wijk
Grote verschillen in welvaart tussen de wijken Doornakkers en De Karpen.
Leefbaarheid van je wijk vergroot je welzijn.
Welvaart kun je meten met de volgende kenmerken: 1. het aantal koopwoningen 2. de waarde van de woningen
Welzijn wil zeggen hoe goed het met je gaat.
Leefbaarheid kun je meten door:
1. staat van het onderhoud aan de woonomgeving (straten, parken en speelplekken)
2. bebouwingsdichtheid; aantal woningen per km2 3. autodichtheid; aantal auto’s per km2
*WOZ-waarde?
4. voorzieningendichtheid; zijn er belangrijke voorzieningen in de buurt van je woonwijk (basisschool, huisarts, zwembad, winkels, groenvoorziening enz.)?
aug 1014:31
1.2 Veranderingen in oude arbeiderswijken
aug 1014:31
1.2 Veranderingen in oude arbeiderswijken
Veel veranderingen 1. werk in fabrieken eenvoudig •
Veel veranderingen in de laatste 50 jaar.
Vroeger veel werkgelegenheid in de fabrieken. Laag opleidingsniveau was voldoende.
2. overgenomen door machines & computers + verhuizing fabrieken lage lonen landen.
3. mensen met lage opleiding raakten •
In oude arbeiderswijken hoog percentage niet‐westerse allochtonen.
aug 1014:31
(structureel) werkloos
aug 1014:31
2
T3 hst 1 Arm en Rijk.notebook
August 30, 2013 1.3 Achterstandswijken verbeteren
1.2 Veranderingen in oude arbeiderswijken
Werken aan de leefomgeving •
Wijken raken achterop •
Ope 1: Renovae: woningen aanpassen aan de standaard van deze jd.
Vooral in oude arbeiderswijken zijn er problemen met leeaarheid
OF ope 2: Sloop en nieuwbouw wordt toegepast als het opknappen van woningen te duur is.
(goedkope huurwoningen à mensen met lage opleidingen, weinig inkomen en relaef veel niet‐ westerse allochtonen).
Opknappen van woonwijken noemen we sanering.
Weinig *sociale cohesie tussen autochtonen en allochtonen.
•
Ook de woonomgeving wordt opgeknapt om de leeaarheid te vergroten.
Soms zelfs spanningen, bewoners voelen zich niet met elkaar verbonden.
aug 1014:31
aug 1014:31
1.3 Achterstandswijken verbeteren
opknappen wijken oa door bestemmingsplan van gemeente
Rijk
Nota's
Provincie
Streekplannen
Gemeente
Bestemmingsplannen
Werken met de inwoners •
Verbeteren van de woonomgeving lukt niet alleen door het verbeteren van de woningkwaliteit.
•
Armoedebeleid: gemeente ondersteunt mensen met minder inkomen. Gemeente verzorgt cursussen: bijv. over gezondheid. Stedelijke vernieuwing: verbeteren van woningen en de woonomgeving samen met de projecten om de leeaarheid te verbeteren.
Achterstandswijken waar de problemen heel erg groot zijn, noemen we aandachtswijken of krachtwijken. In Nederland zijn er 40 van.
aug 1116:37
aug 1014:31
1.4 Verschillen tussen regio’s
1.4 Verschillen tussen regio’s
Verschillen in werkgelegenheid
Verschillen in inkomen • •
Welvaart in verschillende regio’s kun je op twee manieren met elkaar vergelijken. 1. Bruto Regionaal Product (BRP)
2. Gemiddeld besteedbaar inkomen per •
huishouden
Armoedegrens: het bedrag dat je minimaal nodig hebt om te voorzien in je basisbehoeen (voedsel, kleding, gezondheidszorg en onderwijs).
•
Werkgelegenheid is verdeeld over drie sectoren:
1. Primaire sector (eerste sector): bestaansmiddelen die hun producten regelrecht uit de natuur halen. Dat zijn de landbouw, de visserij, de jacht de delfstofwinning.
en
2. Secundaire sector (tweede sector): de producten uit de primaire sector worden verwerkt in de secundaire sector. Banen in de industrie, bouwnijverheid en elektriciteits‐, gas‐ en waterleidingbedrijven zijn voorbeelden van de secundaire sector. 3. Teraire sector (derde sector): deze sector bestaat uit bedrijven die diensten verlenen. Een andere naam voor deze sector is de dienstensector. Er wordt vaak onderscheid gemaakt tussen overheidsdienstverlening en commerciële dienstverlening.
In Nederland hee de teraire sector (dienstverlening) de meeste banen.
aug 1014:31
aug 1014:31
3
T3 hst 1 Arm en Rijk.notebook
August 30, 2013
1.4 Verschillen tussen regio’s
Verschillen in werkgelegenheid
1.4 Verschillen tussen regio’s
De meeste (en best betaalde) banen in de teraire sector vind je in het westen van het land.
Verschillen in gezondheid >
Kennisintensieve banen bij: overheid, Ook de secundaire sector kent kennisintensieve banen. ASML is een voorbeeld van een hightechbedrijf.
•
Levensverwachng is hoog in Nederland.
Maar in de grote steden is de levensverwachng lager dan het landelijk gemiddelde. Hier wonen meer mensen met een lage sociaaleconomische status (weinig opleiding, laag inkomen en eenvoudig werk en hierdoor vaak minder gezond: roken, drinken, ongezond eten en weinig sporten).
Grensgebieden hebben vaak weinig (goede) opleidingen en banen. Mensen verhuizen (migreren) naar andere
gebieden voor goede banen: gevolg vergrijzing.
aug 1014:31
1.4 Verschillen tussen regio’s
aug 1014:31
1.5 Bronnen: Ruimte, lucht en water
Wat doet de overheid? >
Ruimte per inwoner
De overheid stuurt op inkomen en gezondheid.
Inkomensbeleid
De verdeling van de ruimte per provincie.
‐ Mensen met een lager inkomen betalen minder belasng.
Niet elke provincie is even groot.
‐ Mensen zonder werk ontvangen een uitkering. Beleid op het gebied van de gezondheidszorg:
Niet elke provincie hee een gelijke verdeling van ruimte.
‐ Iedereen moet zich verzekeren tegen
De bevolkingsdichtheid is het grootst in stedelijke gebieden.
ziekte en ongevallen Welvaartsziekten: ‐ cursussen om gezond te eten ‐ minder zout en vet in producten
aug 1014:31
1.5 Bronnen: Ruimte, lucht en water
aug 1014:31
1.5 Bronnen: Ruimte, lucht en water
De veeteelt als vervuiler Leeaarheid in de grootste steden (vergeleken met heel Nederland en met de rest van Nederland)
Bio‐industrie is een onderdeel van de veeteelt waarbij veel dieren op een kleine oppervlak worden gehouden voor bijv. vlees, eieren of bont.
Hierdoor problemen (voor mens en dier) met:
Leeaarheid hangt af van:
luchtkwaliteit
> veiligheid
vervuiling van grond‐ en oppervlaktewater
> voorzieningen in de wijk > afstand tot het stadscentrum ‐ de ruimtelijke kwaliteit
aug 1014:31
aug 1014:31
4
T3 hst 1 Arm en Rijk.notebook 1.5 Bronnen: Ruimte, lucht en water
Stof in de stad
August 30, 2013 1.5 Bronnen: Ruimte, lucht en water
Aantrekkelijk landschap
Stedelijke gebieden hebben vaak te maken met een slechte luchtkwaliteit.
Waar liggen de aantrekkelijkste landschappen?
Door verbranding van fossiele brandstoffen (woningen, bedrijven en auto’s) komt er veel fijnstof in de lucht. Het is schadelijk voor mensen met ademhalingsklachten en hart‐ of vaatziekten.
aug 1014:31
Waar liggen de minst aantrekkelijke landschappen?
aug 1014:31
1.5 Bronnen: Ruimte, lucht en water
Grond‐ en oppervlaktewater
De waterkwaliteit is sterk verbeterd. Vroeger werd oppervlaktewater ongezuiverd geloosd op kanalen en rivieren. Tegenwoordig is dit lozen verboden. Er zijn afspraken met onze buurlanden gemaakt. Hierdoor is de kwaliteit van het water in Maas en Rijn sterk verbeterd.
Je kunt zelfs weer zwemmen op veel plaatsen waar dit vroeger niet verstandig was.
aug 1014:31
5