6 minute read
ЕКОНОМИЈА Пандемијата ги сврти македонските потрошувачи кон дигиталните услуги
KAPITAL.MK I БРОЈ 1097
ЕKОНОМИЈА
Advertisement
KAPITAL.MK I БРОЈ 1097
Во четвртиот квартал од 2020 продолжува трендот на пораст на бројот на плаќања извршени со мобилен телефон во Македонија, и достигнува 105%. Плаќањата со платежните картички од страна на граѓаните во трговијата во земјата, имаат раст и кај вредноста и бројот на остварените трансакции од 34% и 29%, соодветно, покажува статистката на Народната банка.
автор:
ИГОР ПЕТРОВСКИ
Плаќањата со платежните картички од страна на граѓаните во трговијата во земјата, во четвртиот квартал од 2020 година, забележаа значителен годишен раст кај вредноста и бројот на остварените трансакции од 34% и 29%, соодветно, вели статистиката на Народната банка. Високиот годишен раст на бројот на плаќањата на граѓаните во трговијата е пред сè резултат на исклучителниот пораст на бројот на плаќањата со платежни картички на местата на продажба на интернет, којшто во последниот квартал од 2020 година изнесуваше 153% и притоа беше двојно повисок од годишниот раст во истиот квартал од 2019 година (71%). Овие трендови во земјава ги потврдува и директорот на глобалната компанија за работа со картички Visa, Владимир Ѓорѓевиќ, во интервјуто за Капитал. „Македонија бележи добри резултати во сегментот за дигитални плаќања. Бесконтактните опфаќаат скоро 60 проценти од сите Visa трансакции што се случуваат лице в лице. На светско ниво, оваа бројка е 43 проценти, а кога зборуваме за земјите од ЕУ, тоа е околу 80 проценти. Податоците потврдуваат дека потрошувачите сакаат секојдневните, рутински активности како што е плаќањата да ги извршуваат едноставно, безбедно и со минимално потрошено време.“, вели Ѓорѓевиќ. Во однос на користењето на платежните картички на физичките места на продажба од страна на граѓаните, во последниот квартал од 2020 година беше остварен годишен раст од 22%, што укажува на стабилна и непроменета состојба во растот па плаќањата со платежните картички на физичките места на продажба, во споредба со годишниот раст остварен во последниот квартал од 2019 година. Од друга страна, негативното влијание на пандемијата е изразено кај плаќањата на граѓаните со користење на инструментот кредитни трансфери, коишто забележаа годишен пад од 3% кај вредноста на трансакциите, односно умерен годишен раст од 1,8% кај бројот на трансакциите.
Од почнувањето на ковид-кризата па наваму, во услови на потреба од заштита на јавното здравје, изолација и социјална дистанца, граѓаните сè почесто ги користеле придобивките на електронското банкарство. Бројот на електронските кредитни трансфери иницирани од страна на граѓаните, во последниот квартал од 2020 година, се зголемил за значителни 39,5% на годишна основа, што е трипати повеќе во споредба со годишниот раст во истиот квартал во 2019 година (11,8%). За извршување на плаќањата, граѓаните особено ги користеле мобилните апликации, што укажува на натамошно менување на платежните навики во прилог на користењето на дигиталните канали за плаќање. Како и во изминатиот период во услови на пандемија, продолжува трендот на пораст на бројот на плаќања извршени со мобилен телефон,а во последниот квартал од 2020 година достигнува 105%. „Мобилното искуство како прво и најважно во обезбедувањето дигитални услуги станува сè побарано во доменот на платната индустрија. Ако знаеме дека скоро четвртина од времето во текот на денот поминуваме користејќи мобилен телефон, очекувам дека во наредниот период ќе бидеме сведоци на зголемена миграција кон плаќање со паметни уреди.“, вели Владимир Ѓорѓевиќ од Visa. Остварениот раст кај плаќањата извршени на ваков начин е исто така многу повисок од годишниот раст
БРОЈКИ: 153%
KAPITAL.MK I БРОЈ 1097
ЕKОНОМИЈА
остварен во четвртиот квартал од 2019 година, којшто изнесуваше 42,6%. Покрај тоа, во четвртиот квартал од 2020 година, иако послабо во однос на употребата на мобилните апликации, продолжува и растот на употребата на компјутерите за извршување плаќања во земјата од страна на граѓаните. Поконкретно, кај овие плаќања, во четвртиот квартал од 2020 година се забележува висок годишен раст од 18,3%, којшто е повисок за четирипати од годишниот раст во четвртиот квартал од 2019 година, којшто изнесуваше 4,7%. Од друга страна, условите коишто ги наметна пандемијата на ковид-19 придонесоа за менување на навиките на граѓаните и во однос на иницирањето кредитни трансфери на хартија, при што бројот на кредитните трансфери иницирани на овој начин забележа годишен пад од 14% во четвртиот квартал од 2020, наспроти годишниот раст во истиот квартал во 2019 година, од 12,3%. Менувањето на навиките на граѓаните, во услови на ограничено движење заради пандемијата, придонесе за висок годишен раст на нивните плаќања со платежни картички преку интернет во земјата од 145%, како и на кредитните трансфери иницирани по електронски пат од 31%, во текот на целата 2020 година.
Што се однесува на плаќањето преку интернет, македонските е - купувачи како и европските, онлајн најмногу купуваат облека и спортска опрема, покажа анализата што ја направи неодамна Асоцијацијата за електронска трговија на Македонија - АЕТМ. За време на Ковид кризата и понатаму оваа категорија е најкупувана онлајн со малку намалена динамика.
KAPITAL.MK I БРОЈ 1097
Значително намалување како резултат на COVID-19 секако имаат категориите хотелско и друго сместување, билети за настани, други аранжмани за патување. Најголемо зголемување на онлајн купување има кај храна или производи за секојдневна употреба. Значајно се променети и навиките за плаќање сметки онлајн за електрична енергија, вода и телекомуникациски услуги. „Онлајн нарачките под влијание на COVID-19 се зголемиле, но главното прашање е што по завршување на кризата, дали е - купувачите ќе продолжат со исто темпо. Од испитаниците, 76% се изјасниле дека ќе продолжат со исто темпо да купуваат онлајн. Главна мотивација за онлајн купување е пониската цена и бесплатна достава, а дополнителни причини се заштедата на време, потоа флексибилност да купуваат било кога, било од каде, а секако и во време на COVID-19 поголема безбедност за здравјето.“, вели претседателката на АЕТМ, Нина Ангеловска. Заклучокот на анализата на АЕТМ е дека е - трговијата и понатаму бележи континуиран раст во земјава, но ниското ниво на дигитални вештини го забавува дополнителниот развој на е – трговијата. Исто така, препораката до бизнисите е дека дигиталната комуникациска стратегија на брендовите мора да се адаптира во време на криза, исто како што е значајно да се адаптираат начинот на работење, на продажба, на производство, е - трговците треба да го прилагодат и начинот на комуникација односно да го адаптираат тонот и пораките кон јавноста согласно фазите во кризата. Од АЕТМ велат дека онлајн безбедноста и заштитата на потрошувачите се клучни за раст - со што се покажува дека работата на е - трговците е директно контролирана од меѓународните картични организации и може да се смета за сигурна и безбедна. nnn
Во однос на користењето на платежните картички на физичките места на продажба од страна на граѓаните, во последниот квартал од 2020 година беше остварен годишен раст од 22%, што укажува на стабилна и непроменета состојба во растот па плаќањата со платежните картички на физичките места на продажба, во споредба со годишниот раст остварен во последниот квартал од 2019 година.
