227-kapital 15.02. by Kapital Media Group

JANKULOVSKA NE GO KONTROLIRA SVOJOT ZAMENIK

PORADI GOLEMIOT INTERES ZA NOVITE AKCII NA KOMERCIJALNA BANKA

BU^I ODGOVARA SAMO PRED SUDOT NA AHMETI!

20.000 NALOZI OSTANAA NEREALIZIRANI!

STRANA 7

STRANA 2-3

vtornik

...samo idejata e kapital, sè drugo e pari...

~len na grupacijata KAPITAL MEDIA GROUP

RUSKI GAZPROM GODINAVA ]E GO POSKAPI GASOT ZA 15%

GASOT DO MAKEDONSKA GRANICA ]E ÎNI DURI 400 EVRA?!! RUSKIOT GAS DONESEN DO MAKEDONSKA GRANICA, ZAKUPEN OD MAKPETROL, DOSEGA ÎNE[E 370 EVRA ZA 1.000 NORMALNI METRI KUBNI GAS. OVAA CENA E MNOGU POVISOKA OD TAA [TO JA PLA]AAT KOMPANIITE VO SOSEDNITE ZEMJI. RUSKIOT GAS DO BUGARSKA GRANICA ÎNE[E 270 EVRA, A DO SRPSKA 300 EVRA vtornik. 15. fevruari. 2011 | broj 227 | godina 1 | cena 20 den. | tel. 2 55 14 41 | faks. 2 58 14 40

STRANA 4

NAZATVORAWE,PONEDELNIK,14.02.2011,13.00~.

MBI 10 MBID OMB

0,10% 0 0,17% 0 00,32%

EVRO/DENAR DOLAR/DENAR EVRO/DOLAR

61,50 6 445,48 1,35

NAFTA BRENT EURORIBOR

1101,82 1,68%

INDEKS NA MAKEDONSKA BERZA (14.02) 2.750

MBI 10

2.745 2.740 2.735 2.730 2.725 2.720 2.715 2.710 2.705 2.700 08.2

10.2

12.2

14.2

Hranata i naftata vo januari poskapea za 5%

SVETI TRIFUN

VINOTO GI OBEDINI POLITI^ARITE, BIZNISMENITE I RABOTNICITE

Wizz Air }e leta od Makedonija STRANA 11

...POGLED D NA DENOT...

QUP^O ZIKOV Z

DA NE S SI MU VO PANTALONITE!? TALON STRAN STRANA 4

KOLUMNA D-R RUBIN ZARESKI

STRANA 11

DUO TRIO

STRANA 14

ZK Pelagonija zasadi 14% pove}e p~enica od lani STRANA 10

SKOVIN OTVORI VINSKI PODRUM

VOVEDNIK STOJAN SINADINOV

VO VINOTO E VISTINATA, AMA I BIZNISOT STRANA 12-13

STRANA 2

Navigator

PRVIOT BROJ NA DNEVNIOT VESNIK KAPITAL IZLEZE NA 17 MART 2010 g.

VTORNIK 15 FEVRUARI 2011

VO VINOTO E VISTINATA, AMA I BIZNISOT

Starata maksima - In vino veritas est - deka vistinata se nao|a vo vinoto kako nikoga{ dosega moè da posluì kako ilustracija za na{ata situacija. Paradoksalno, no vistinito, denovive vo Makedonija glavata pove}e boli koga e navidum trezna (od alkohol), a polna so patriotsko-politi~ko-partiski maligani. Ako ne veruvate, pra{ajte gi de~i{tata koi vo nedelata se iska~ija na skopskoto Kale, boèm da se iznadi{at i da se voznesat so “~istiot vozduh”, em makedonski, em istoriski. Navistina ~udi {to traga~ite po anti~koto pedigre, vo sekoja forma, tolku lesno se oglu{uvaat tokmu vo edna anti~ka vistina kakva {to e ovaa za vinoto i vistinata. Pa, taka, ako sekoja dobronamerna slika {to se ispra}a do svetot za makedonskata kultura ja sodrì i tradicionalnata vinska kultura, toga{ za~uduva zo{to ovde ne ja razbirame maksimata za vinoto i vistinata? Tolku “anti~ka”, a bezbolna vo me|unarodnite procesi... V~era{noto ~estvuvawe na praznikot na lozarite i vinarite, Sveti Trifun, e povtorna mo`nost da se sfati poentata deka najdobrata reklama za zemjata ne e taa “Oko za oko, zab za zab, crkva za muzej”, tuku t.n. reklama koja }e odi od uvo na uvo. Edna od najubavite sliki koja moè da ja sozdade nekoja zemja za sebe vo svetot e slikata na zemja so ubavi vina. Toga{ i }e bide del od svetskiot {oubiznis, onoj na qubitelite na pitomi destinacii, dobra kapka vino i vkusni jadewa. Ostanatite ubavini (}e) se podrazbiraat. Do po~etokot na devedesettite godini na minatiot vek

80% od grozjeto na makedonskite lozja be{e plasirano i koristeno kako surovina za vinata pakuvani vo drugite republi~ki centri na SFRJ. Toga{ vaè{e i formulata deka eden televizor proizveden vo Slovenija vredi kolku cel eden vagon grozje. Denes site – a verojatno i pove}eto od Slovencite imame evtini kineski televizori, sega i 80% od makedonskoto vino e pakuvano vo {i{iwa, pa se postavuva drugo pra{awe: kako da ne se skiseli doma{noto vino, tuku da se prodade? Makedonskite vinarnici ne gre{at koga narodnoto poimawe na proizvodstvoto na vino od tipot “brcni pra~ka – pij vino” go menuvaat so primena na moderna tehnologija, edukacija i anga`man na vrvni enolozi vo brendiraweto na novite proizvodi. No, se ~ini deka otsustvuva masovna - i masivna – dràvna poddr{ka na nivo na kompletna strategija za nastap na makedonskoto vino na svetskiot pazar. Za{to, vo ovoj slu~aj ne se raboti samo za vino, tuku za kreirawe na nacionalen brend vo konkurencija koja e posilna od Olimpiskite igri. Tamu e bitno da se u~estvuva, ovde e bitno da se pobeduva. I, sekako, zarabotuva. Izgradeniot vinski brend na golemiot pazar nosi u{te pogolem fidbek. So vinoto odi i cela edna ramka koja, so mali preteruvawa, moè da se nare~e i civilizacija. V~era{nata agenciska vest deka samo gradot Viena, i toa samo za denot na vqubenite, Sveti Valentin, inkasiral 20-ina milioni evra od podaroci, aran`mani, romanti~ni ru~eci, ve~eri i kafe-sedenki... govori za beskrajnosta na svetot kako pole za biznis-natprevar. Desettinka od ovaa suma bi bila i toa kako dobredojdena za doma{niot biznis so vino ako se (s)lee, i toa za 365 dena, niz formite

STOJAN SINADINOV sinadinov@ka sinadinov@kapital.com.mk @ pit p al.com.mk

na vinski turizam, vinski pat, vitezi na vinoto, vinska ku}a i sl.. Postojat li takvi performansi kaj nas? Novootvoreniot vinski podrum na Skovin, postoe~kiot podrum na Tikve{, planiranoto otvorawe na podrumot na Stobi, kako i nekolkute podrumi i vinski ku}i na pomalite vinarnici mo`at da bidat orientiri na mapata na Makedonija kako novootkrienata destinacija za qubitelite na alternativniot i(li) tematskiot turizam. “Ne barajte vino, ispieno e...” glase{e po~etokot na refrenot na nekoga{ popularnata pesna “Ogan pod yvezdite” na bendot Memorija od krajot na osumdesettite godini. No, ako se potsetime deka istiot refren zavr{uva so “...S$ {to mo`am e da izlezam so vas na paradite”, toga{ povtorno doa|ame na po~etokot na ovoj tekst. Koj }e bide izborot? Ako malku go prerabotime omileniot alibi-aforizam na starite novinarski boemi deka nekoj pie od taga, nekoj od radost, a tie od utro, toga{ pieweto vino ne mora da bide ve~nata potraga po vistinata. Ima tuka ne{to i od potragata po inspiracijata, hedonizmot, kulturata, hranata, umetnosta... Zo{to da ne i po biznisot? A i istorijata pomalku (}e) boli.

GLAVEN I ODGOVOREN UREDNIK

Qup~o Zikov

OFFICE MANAGER I FINANSII:

ZAMENICI NA GLAVNIOT UREDNIK

Aleksandra Nikolova: ++389 2 2551 441/ lok:104 nikolova@kapital.com.mk

Spasijka Jovanova, Verica Jordanova, Biqana Zdravkovska Stoj~evska

PRETPLATA NA DNEVNIOT VESNIK KAPITAL I NA MAGAZINOT KAPITAL:

POMO[NICI NA GLAVNIOT UREDNIK

Sawa Savovska: ++ 389 2 551441 /lok: 101 pretplati@kapital.com.mk

Igor Petrovski, Maja Bajalska Georgievska, Aleksandra Spasevska

REKLAMA

GRAFI^KI I IT DIREKTOR

Aleksandra Stojmenova: ++389 2 2551441/ lok:103

Nikolaj Toma{evski

marketing@kapital.com.mk; aleksandra@kapital.com.mk

GRAFI^KI PRELOM I WEB ADMINISTRACIJA

OGLASI

Nade Toma{evska, Igor Toma{evski

Dijana Gulakova: ++389 2 2551441/ lok: 105

FOTOGRAFIJA

gulakova@kapital.com.mk

Milioni evra od lanskite subvencii im se isplateni na zemjodelcite vo prvite 11 meseci od godinava. Spored podatocite od Ministerstvoto za zemjodelstvo, {umarstvo i vodostopanstvo, najgolem del od parite, pove}e od 4,5 milioni evra, se za poddr{ka na sto~arskoto proizvodstvo, na odgleduva~ite na goveda, ovci, kozi, sviwi i na p~elarite, a za rastitelno proizvodstvo se prefrleni pribli`no eden milion evra. Od po~etokot na godinava najmnogu subvencii dobile pelagoniskite zemjodelci. Za proizvodstvo na poljodelski kulturi im se isplateni 450.000 evra, a dobile i dopolnitelni 61.990 evra za upotreba na sertificiran semenski materijal. Na odgleduva~ite na p~eli im se isplateni 161.500 evra.

PORADI GOLEMIOT INTERES ZA NOVITE AKCII

Prviot broj na dnevniot vesnik Kapital se pojavi na 17 mart 2010 telefon: ++ 389 2 2551 441; faks: ++ 389 2 2581 440; e-mail: kontakt@kapital.com.mk Izdava: KAPITAL MEDIA GROUP doo Skopje, ul: Romanija bb (fabrika Gazela) 1000 Skopje, p.fah: 503, Republika Makedonija; PRETSEDATEL NA ODBOROT NA SODRU@NICI: Qup~o Zikov IZVR[EN DIREKTOR: Gordana Mihajlovska

KAPITAL / 15.02.2011 / VTORNIK

Aleksandar Ivanovski

SPECIJALNI PRILOZI:

Jasmina Savovska Tro{anovski: ++389 2 2551 441/ lok: 102, prilozi@kapital.com.mk Pe~ati: Grafi~ki Centar Skopje Spored misleweto na Ministerstvoto za kultura za dnevniot vesnik “Kapital” se pla}a povlastena dano~na stapka. Tekstovite i fotografiite ne se vra}aat. Site objaveni tekstovi, fotografii i druga grafi~ka oprema se avtorski za{titetni i mo`at da bidat preobjaveni, ili na drug na~in koristeni samo so dozvola na izdava~ot. Dano~en broj: MK 4030999366644; @iro smetki: Eurostandard banka: 370011100019555

20.000 NALOZI OSTANAA NERE METODI PENOVSKI penovski@kapital.com.mk

Investitorite vo petokot za samo nekolku sekundi ja “razgrabaa” celata ponudena koli~ina akcii od novata emisija na Komercijalna banka, pri {to javnata ponuda 100% se realizira, odnosno, bankata go zgolemi kapitalot za 15 milioni evra. Poradi golemiot interes, golem del od zainteresiranite kupuva~i ne uspeaja da gi realiziraat svoite nalozi. Iako za javnata ponuda vaè{e principot prv dojden – prv kupuva~, doznavame deka vo brokerskite dru{tva ostanale nerealizirani nalozi za okolu 20.000 akcii. “Ima{e navistina golema pobaruva~ka za akciite na Komercijalna banka. Se bara{e akcija pove}e od strana na investitorite, pa ostanaa nerealizirani nalozi za okolu 20.000 akcii”, veli Vasko Mitev, izvr{en direktor na brokerskata ku}a Ilirika investments. Spored nego, poradi golemiot interes od investitorite celata javna ponuda se realizirala za samo nekolku sekundi niz sistemot za trguvawe. Dodeka nerealiziranite nalozi, spored pravilata za trguvawe, u{te istiot den prestanaa da vaàt. Uspe{nosta na javnata ponuda na Komercijalna banka pokaà deka Makedonskata berza moè da bide dobar izvor na sve` kapital za kompaniite preku emituvawe novi akcii. Finansiskite eksperti postojano gi potenciraat novite emisii na hartii od vrednost kako odli~na mo`nost za pribirawe pari za novi investiciski proekti. No, praktikata pokaùva deka kotiranite kompanii re~isi slabo razmisluvaat za koristewe na ovaa mo`nost, osobeno otkako po~na ekonomskata kriza. “Makedonskite menaxeri finansiraweto preku novi emisii na akcii naj~esto

VASKO MITEV IZVRШEN DIREKTOR NA BROKERSKA KUЌA ILIRIKA INVESTMENTS “Ima{e navistina golema pobaruva~ka za akciite na Komercijalna banka. Se bara{e akcija pove}e od strana na investitorite, pa ostanaa nerealizirani nalozi za okolu 20.000 akcii.” go koristat kako posledna opcija, a ne kako primarna, iako toa e daleku poevtino otkolku bankarskite krediti”, velat finansiskite eksperti. Spored niv, edna od glavnite pri~ini poradi koi makedonskite menaxeri ne se odlu~uvaat na novi emisii akcii e faktot {to se svesni deka na ovoj na~in mo`ni se i promeni vo sopstveni~kata struktura koi ne se o~ekuvale. Od druga strana, ekspertite ja poso~uvaat i plitkosta na makedonskiot pazar na kapital, poradi koja mnogu menaxeri se rezervirani deka novite emisii mo`at da zavr{at neuspe{no. “Pazarot na kapital e pli-

tok. Zatoa sum skeptik deka kompaniite bi se odlu~ile na vakov na~in na finansirawe, osobeno {to nivnite menaxeri se i sopstvenici ili mnozinski akcioneri. Novata emisija na akcii mo`e da zna~i i promena vo sopstveni~kata struktura”, potencira univerzitetskiot profesor Savo A{talkoski. Za nego dokapitalizacijata na Komercijalna banka e dobra rabota i toj o~ekuva ova da stane trend i za drugite banki, bidej}i i od Narodnata banka vo nekolku navrati poso~uvale na neophodnosta od dokapitalizacija na doma{nite banki. “Parite koi gi sobra Komercijalna banka se dobri gledano od aspekt na toa

Navigator

KAPITAL / 15.02.2011 / VTORNIK

LIDERI

NE IM BE[E DENOT

POBEDNIK EVROPSKO ZDRAVSTVO!

ZORAN DAMJANOVSKI

umanovo e klasi~en primer kolku e potrebna gasifikacijata vo Makedonija, otkako vo op{tinata pove}e objekti ekspresno se priklu~ija na gasifikaciskata mre`a

BEXET PACOLI

oliti~kata kriza vo Kosovo uspea da ja pretvori vo sopstven triumf - albanskiot biznismen }e bide idniot pretsedatel na ovaa dr`ava

XEVAD BU^I

a zamenik-ministerot za vnatre{ni raboti sigurno ne mu be{e mestoto na Kale, a toa {to go amnestiraat od odgovornost ne ja namaluva {tetata {to ja napravi

FRANSOA FIJON

gipet mu go plati novogodi{niot odmor na francuskiot premier, poradi {to sega mora da gi trpi javnite napadi otkako egipetskiot narod se buntuva protiv siroma{tijata

I NA KOMERCIJALNA BANKA

I EALIZIRANI!

Direktorot na Evropskata o~na bolnica, koja mesecov }e po~ne da raboti vo Skopje, najavi deka uspehot postignat vo Turcija }e go “presadi” i vo Makedonija. Faruk Semis veli deka so zadovolstvo }e bide makedonski gra|anin. Za pozdravuvawe e negoviot prijaten priod. Ubavite zborovi koi Semis ne gi {tede{e dodeka zboruva{e vo Makedonija i faktot deka dobro gi poznava ovde{nite problemi od oftalmolo{ka priroda ja potvrdija negovata seriozna namera za evropeizacija na makedonskoto zdravstvo vo ovoj del. Evropskata o~na bolnica na po~etok }e vraboti 80 lica, na koi vrvnata tehnologija }e im ja pretstavat trojca

FARUK SEMIS oftalmolozi od Turcija. Ovaa zdravstvena ustanova ima dogovor so Fondot za zdravstvo, zatoa {to }e izvr{uva operacii za koi pacientite patuvale vo evropskite zemji. So nade` deka tvrdewata na direktorot Semis }e stanat realnost i deka navistina na prvo mesto }e bide zdravjeto, a ne zarabotuva~kata, mu posakuvame uspeh na noviot tim, koj vleva nade` deka rabotite vo makedonskoto zdravstvo }e trgnat vo edna poinakva nasoka (razli~na od sega{nata).

K GUBITNIK

KULTURA NA PODELBI I

SAVO AШTALKOSKI PROFESOR “Pazarot na kapital e plitok. Zatoa sum skeptik deka kompaniite bi se odlu~ile na vakov na~in na finansirawe, osobeno {to nivnite menaxeri se i sopstvenici ili mnozinski akcioneri. Novata emisija na akcii moè da zna~i i promena vo sopstveni~kata struktura.” vrednost, pa da se zakaè emituvawe na akcii kaj Makedonska berza i na kraj da se realizira istata. Tro{ocite za da se napravi sevo ova se fiksni i ne se golemi”, veli Mitev od Ilirika. Vo vrska so tro{ocite koi ja sledat emisijata na hartii od vrednost, {to treba e da se odrì na novi akcii, potoa, no- investiciskite sovetnici akcionersko sobranie na vata emisija da se odobri velat deka na celiot koe }e se odlu~i emituvawe od Komisijata za hartii od ovoj proces treba da se gleda balansirano. Tie poso~uvaat deka so zgolIako vo brokerskite krugovi se {pekulira deka naemuvaweto na kapitalot jverojatno najgolemi procentualni kupuva~i na novata kompaniite go podobruemisija od 265 iljadi akcii se {vedskiot fond East vaat svojot bilans na Capital Explorer Investments AB, slovene~kiot Publikum Holdsostojba, so {to stanuvaat ing i Evropskata banka za obnova i razvoj, Komercijalu{te pokreditosposobni na banka nema zakonska obvrska da objavi koj gi kupil kaj bankite, pa moàt da akciite zatoa {to ponudata e javna. Osven ako nekoj od koristat pogolemi krediti novite akcioneri se stekne so pove}e od 5% sopstvenost i popovolni uslovi. vo bankata, {to Centralniot depozitar za hartii od Novite emisii na akcii vrednost }e go objavi. Vo sekoj slu~aj, celata procedura na poramnuvawe na transakcijata i zapi{uvawe imaat silen efekt i vrz vo trgovskiot registar }e trae 16 dena. Komercijalna razdviùvaweto na Berbanka e dol`na vo rok od 8 dena od realizacijata na zata. Minatata godina emisijata da go prijavi za upis zgolemuvaweto na osvkupniot berzanski pronovnata glavnina vo trgovskiot registar. Potoa, vo rok met iznesuva{e okolu 95 od tri rabotni dena od denot na upisot vo trgovskiot milioni evra, a samo registar bankata }e treba da gi predade hartiite od so realiziranata javna vrednost na registrirawe vo Depozitarot na hartii od ponuda na Komercijalna vrednost, po {to vo rok od pet rabotni dena treba da banka vo petokot minadostavi dokaz do Komisijata za hartii od vrednost deka tata nedela ve}e se reale izvr{en upis na akciite vo Depozitarot. iziraa 15,7% od vkupniot lanski promet.

Iako za javnata ponuda va`e{e principot prv dojden – prv kupuva~, doznavame deka poradi golemiot interes vo brokerskite dru{tva ostanale nerealizirani nalozi za okolu 20.000 akcii {to stanuva zbor za stranski kapital. Ova o~ekuvam da rezultira so pogolem priliv na pari~ni sredstva vo ekonomijata, {to mo`e da rezultira so povolni kamatni stapki za kompaniite”, veli A{talkoski.

Emitiraweto novi akcii e evtino i ednostavno

Ekspresnata realizacija na javnata ponuda na obi~ni akcii na Komercijalna banka i pribranite 15 milioni evra spored brokerite e samo u{te eden dokaz deka za uspe{nite i transparentni dru{tva ne postoi nikakov problem na Makedonska berza da soberat pari za idnite razvojni planovi i investicii. “Procedurata so novite zakonski izmeni funkcionira dobro i e ednostavna. S$

Vinata na ministerot za kultura, Elizabeta Kan~eskaMilevska, za me|uetni~kiot incident na skopskoto Kale moè jasno da se sledi od samiot po~etok na proektot za izgradba na crkvata-muzej. Najprvin, krajno netransparentno ja po~na realizacijata na objektot koj se pokaà deka e kamen za sopnuvawe koga se vo pra{awe me|uetni~kite odnosi, ne{to {to lesno moè{e da se pretpostavi u{te na po~etokot. Ministerot dozvoli dolgo da se {pekulira vo javnosta dali objektot {to se gradi e crkva ili ne, oglu{uvaj}i se na jasnite signali za sozdadenoto ~uvstvo kaj etni~kite Albanci deka ne{to im se pravi zad grb. Koga kone~no (po reakcijata na DUI) vo Vladata sfatija deka proektot dobiva opasna politi~ka dimenzija, Upravata za za{tita na kulturnoto nasledstvo donese odluka da se stopira izgradbata dodeka

ELIZABETA KANÊSKA-MILEVSKA ne se smirat tenziite. Ne e jasno kako Kan~eska-Milevska proceni deka me|uetni~kata napnatost popu{tila, koga odlu~i samo nekolku dena po objavuvaweto na odlukata za stopirawe na izgradbata aktivnostite za realizacijata na proektot da prodolàt, i toa no}e. Nevideno pogre{en poteg! Opravduvaweto za nenajavenoto prodolùvawe so izgradbata be{e prili~no neseriozno: “Ne rekov deka prekinuvame, tuku gi zapirame rabotite na odredeno vreme, za da se smirat tenziite”, izjavi toga{ prviot ~ovek na Upravata za kulturno nasledstvo, Pasko Kuzman. Vakvoto neodgovorno proektirawe na kulturnata politika vo dràva koja pred samo deset godini preìvea me|uetni~ki voen konflikt kulminira{e so krvaviot me|uetni~ki sudir na Kaleto.

MISLA NA DENOT AKO SI TRGNAL KON CELTA I PATEM ZASTANUVAШ ZA DA GO GAЃAШ SO KAMEWA SEKOJ PES ШTO LAE PO TEBE, NIKOGAШ NEMA DA STIGNEШ DO CELTA

FRODOR DOSTOEVSKI RUSKI PISATEL

Navigator

KAPITAL / 15.02.2011 / VTORNIK

RUSKI GAZPROM GODINAVA ]E GO POSKAPI GASOT ZA 15%

GASOT DO MAKEDONSKA GRANICA ]E ^INI DURI 400 EVRA?!

Ruskiot gas donesen do makedonska granica, zakupen od Makpetrol, dosega ~ine{e 370 evra za 1.000 normalni metri kubni gas. Ovaa cena e mnogu povisoka od taa {to ja pla}aat kompaniite vo sosednite zemji. Ruskiot gas do bugarska granica ~ine{e 270 evra, a do srpska 300 evra KATERINA POPOSKA

Vo 2009 godina izvoznata cena za isporaka na priroden gas be{e 296 dolari za 1.000 kubni metri, a minatata godina 306 dolari. Vo 2011 godina Gazprom planira da & dostavi na Evropa 151,5 milijardi kubni metri gas, {to e za 9% pove}e od minatata godina.

poposka@kapital.com.mk

uskiot gas godinava }e poskapi za 15%, odnsosno za 46 dolari. Najgolemiot ruski proizvoditel na priroden gas, Gazprom, najavi deka }e gi zgolemi izvoznite ceni na sinoto gorivo vo 2011 godina, so {to 1.000 metri kubni gas }e ~inat i do 352 dolari (260 evra), prenesuvaat ruskite mediumi. Pretstavnici na ruskiot naften gigant velat deka poskapuvaweto od 15% na prirodniot gas za izvoz e ve}e vlezeno vo investiciskiot plan na Gazprom za godinava. So toa na makedonskite kompanii im se zakanuva opasnost gasot da go kupuvaat po frapantni 400 evra za 1.000 metri kubni. Dosega, prirodniot gas donesen do makedonska granica ~ine{e neverojatni 370 evra. Direktorite na triesetina makedonski kompanii ~ii pogoni dominantno rabotat na gas se zagri`eni poradi najavite na Gazprom. Tie alarmiraat deka poskapuvaweto na ruskiot gas za 15% }e bide daleku pogolemo od najavenoto, bidej}i edinstveniot distributer na priroden gas vo zemjava, Makpetrol, na cenata do makedonska

granica presmetuva danok na dodadena vrednost i tarifa za prenos, so {to cenata na prirodniot gas za kompaniite mo`e da nadmine 420 evra. Od Makpetrol ne objasnuvaat kako }e se odrazat vo Makedonija najavite za poskapuvawe na ruskiot gas. Ne dobivme nitu odgovor zo{to i Makpetrol i dr`avata svoite profiti gi stavaat pred pridobivkite za makedonskite kompanii i na stranskite investitori, koi poradi poevtini vlezni

tro{oci ja zaobikoluvaat Makedonija koga gi pravat svoite biznis-planovi. Spored menaxerite, biznisklimata vo zemjava e razo~aruva~ka koga }e se zeme predvid deka prirodniot gas do bugarska granica ~ini okolu 270 evra za 1.000 metri kubni, a krajnata cena za tarifnite potro{uva~i iznesuva 282 evra. Daleku poevtin gas stignuva i do srpskata granica, po cena od 300 evra, koja, pak, za srpskite kompanii priklu~eni na prenosnata

mre`a iznesuva 316 evra za 1.000 metri kubni gas. Vo Germanija gasot do granica stignuva za 240 evra. Izleguva deka Makedonija pla}a najskap gas, poskap duri za 100 evra od drugite zemji. Visokata cena na gasot gi pravi nekonkurentni makedonskite kompanii. “To~no e deka vo odnos na regionot Makedonija pla}a frapantno visoka vlezna cena na gasot, a koga na nea }e se dodadat site dava~ki vo dr`avava se dobiva previsoka cena.

Ako se zeme predvid raste~kiot trend na cenata na gasot i prose~nata godi{na potro{uva~ka na gas na Makstil, izleguva deka kompanijata na godi{no nivo gubi po okolu ~etiri milioni evra. Makedonija trpi cenovno oddale~uvawe od normalnite tekovi”, veli Aleksandar Panov, generalen direktor na Makstil. I vo konditorskata fabrika Evropa velat deka so vakvi ceni makedonskiot proizvod apsolutno e nekonkurenten na stranskite pazari. “So tolku visoki vlezni tro{oci apsolutno sme nekonkurentni. Mislam deka iluzorno e da se zboruva kolku negativno vlijae vakvata sostojba na raboteweto na kompaniite vo zemjava. Nemame gasovoden prsten, nemame pristani{ta, {to za Makedonija, kako kontinentalna zemja, e dopolnitelen problem, osobeno od aspekt na transportnite tro{oci na kompaniite za plasman na proizvodite na stranskite pazari”, veli Savka Dimitrova, gener-

alen direktor na Evropa. Kompaniite ja povikuvaat Regulatornata komisija za energetika su{tinski da intervenira vo formiraweto na cenata na gasot vo zemjava, poto~no vo dava~kite, so {to na Makpetrol nema da mu se dozvoli da dogovara previsoka nabavna cena na sinoto gorivo. Od Komisijata, pak, se ograduvaat i velat deka vleznata cena na prirodniot gas e direkten dogovor me|u Makpetrol i Gazprom. “Licenca da bide trgovec so gas vo zemjava ima edinstveno Makpetrol, koj direktno so Gazprom gi dogovara potrebnite koli~ini. Smetam deka presudno za visokata vlezna cena na gasot e malata koli~ina koja ja bara Makedonija, za razlika od Bugarija ili Srbija. Makedonija dosega koristi samo 10% od kapacitetot na gasovodot. Makedonija nema gasovoden prsten, tuku samo cevka. Sekako deka vakvata sostojba e nepovolna za nas”, veli Dimitar Petrov, pretsedatel na RKE.

Navigator

KAPITAL / 15.02.2011 / VTORNIK

3 FAKTI ZA...

PROCENKI... QUP^O ZIKOV

JOVAN MANASIJEVSKI

0,1% 7,7% 4,2%

pretsedatel na LDP

NA MESE^NO NIVO SE NAMALILO INDUSTRISKOTO PROIZVODSTVO VO EU I VO EVROZONATA VO DEKEMVRI LANI

SOBRANIETO DA RASPRAVA ZA SOSTOJBATA VO MALIOT I SREDEN BIZNIS ratenicite od Liberalno-demokratskata partija baraat Sobranieto da rasprava za vlo{enite sostojbi vo maliot i sreden biznis, kako i za potrebata od zgolemena poddr{ka na dr`avata na mikropretprijatijata, malite i srednite pretprijatija. “Maliot i sreden biznis vo najgolem del go polnat makedonskiot biznis, vo nego se slu~uvaat novite vrabotuvawa, dodeka Vladata preku svoite politiki celosno go marginalizira. Klu~nite barawa {to gi imame se ukinuvawe na danokot na dobivka za site pretprijatija. Na toj na~in vo stopanstvoto }e ostanat na godi{no nivo novi 70 milioni evra”, re~e Manasijevski.

NA GODI[NO NIVO PORASNALO INDUSTRISKOTO PROIZVODSTVO VO EU

PORASNALO INDUSTRISKOTO PROIZVODSTVO VO SLOVENIJA VO DEKEMVRI 2010 GODINA, [TO E NAJGOLEMO VO EVROZONATA

...POGLED NA DENOT...

DA NE SI MU VO PANTALONITE!? Uporno se obiduvam da si objasnam {to, vsu{nost, se slu~i na Kale vo ~etvrtokot ve~erta koga vo prisustvo na visoki funkcioneri na DUI se se~ea ~eli~nite armaturi na crkvata-muzej (samo nekolku ~asa po zaminuvaweto na visokiot amerikanski gostin Kantrimen)? Potoa, te{kata tepa~ka vo nedelata! [to se slu~uva vo VMRO-DPMNE i so Nikola Gruevski? Kakva e idninata na koalicijata na vlast so DUI? Koj, vsu{nost, e de fakto vlast vo ovaa dràva? Ovie se pra{awata so koi se zanimavam denes... Zna~i, Kantrimen vo ~etvrokot izjavi: “Jas ne predupreduvam premieri. Nie iskreno razgovarame za toa za {to sme zagrièni”! Amerikanskata ambasada vo nedelata, po masovnite tepa~ki na Kale, povika na razum i na smirenost, a Evropskata unija duri izrazi zagriènost oti vo poslednata politi~ka destabilizacija, vo konkretnata epizoda “crkva-muzej na Kale”, vo pra{awe bil golemiot vlog za “makedonskiot ramkoven mir od 2001 godina” (n.z) – me|uetni~kite odnosi!? Ottuka, slu~ajot na Kale na {iroka javna scena gi otkri dupkite na vlasta na Nikola Gruevski! Kade e toj najranliv!? Golemi dupki na silni pozicii – zamenik-minister za vnatre{ni raboti (!?). Minister za zdravstvo (bejbi fejs), koj na pra{aweto zo{to se na{ol na Kaleto odgovara deka “kako sovesen i svesen politi~ar imal odgovornost da se najde tamu” (odli~no doktore!!!), gradona~alnik na op{tinata kade {to se protega Kaleto!!! Site od DUI. Ova e dru{tvoto so koe Nikola Gruevski e vo koalicija na vlast? Ova se li~nosti so koi na televizija Gruevski dobro se razbira, sekako! No, ne bilo taka vo realnosta, osven ako “mazohisti~ki” Gruevski naredil tie urivaj}i go muzejot na Pasko Kuzman da go urivaat nego od vlast! I da mu ja porazat politikata koja poslednite nekolku godini, vsu{nost, se temeli na toa {to go raboti Pasko vo svoite “epohalni istoriski proekti”! Ova se veli “urivawe na edna politika”! Ako padne muzejot na Kale, pa|a celata politika na Gruevski

Ako padne muzejot na Kale, pa|a celata politika na Nikola Gruevski gradena vo godinite na negovoto vladeewe (takanare~eniot makedonski identitetski opstanok definiran samo od nego)! Politika nameneta za vnatre, no i za nadvor!? gradena vo godinite na negovoto vladeewe – smislena i za vnatre i za nadvor! Padna li taa politika, na povr{ina }e mu isplivaat ekonomskite problemi i “op{tata makedonska mizerija”! ]e ja vidi, no docna }e bide! Tuka nekade }e se bara padot na ovaa vlast... Oti, politi~kite definicii od kniga velat deka partiskite koalicii se pravat za vo daden moment da se rekomponiraat! Koaliciite se sozdavaat za vo odreden period da se rasturat! Koaliciskiot kapacitet na Nikola Gruevski i negovata partija e mnogu mal. Toj prakti~no i nema igra na politi~kata scena osven ovaa koalicija so Ali Ahmeti da ja neguva artikuliraj}i gi i politi~kite potrebi na DUI. Logi~no! Tie potrebi se – dosledno sproveduvawe na Ramkovniot dogovor, interna preraspredelba na politi~kata i finansiskata dràvna potencija preku sozdavawe nekolku politi~ki centri na mo}ta i zabrzani evrointegraciski procesi, kako “koska za glodawe” za glasa~ite!? Tokmu ovoj zaemno usloven odnos so Ahmeti be{e klu~en VMRO-DPMNE na poslednite lokalni izbori nevolno da go poddrì Merko za prv ~ovek na Struga! VMRO-DPMNE mol~e{e za izgradbata na xamija vo Gorna Belica! VMRO-DPMNE premol~i za izgradba na xamijata vo Bit Pazar! VMRO-DPMNE premol~i koga vo pove}e navrati albanskite partii, motivirani od DUI i nekoi nevladini organizacii, otvoreno ja prepoznaa Majka Tereza kako Albanka, a ne e toa! VMRO-DPMNE premol~i i koga vo “lustrativniot proces” izlegoa mnogu “fekalii” na povr{ina od sopstvenata “koaliciska {ahta” so DUI! Isto taka ne slu{navme ni{to protiv ideite na Mexiti od âir za negoviot plo{tad od onaa strana na Vardar. Plo{tad koj }e parira na plo{tadite i spomenicite na Gruevski od ovaa strana na Vardar... Naprotiv, site nie, sose VMRO-DPMNE, go poddràvme plo{tadot! Kone~no, VMRO-DPMNE mol~i i nikoj od kaj niv ne go vadi albanskoto zname koe dolgo vreme stoi vo racete na statuata na Skender-beg na vlezot vo âir! Ete, takov e koaliciskiot kapacitet na VMRO-DPMNE! Nikola Gruevski verojatno sega razbira do kade, vsu{nost, mu se protega realnata vlast na terenot (!). Ova e realnata politi~ka sila so koja toj }e patuva denovive vo Va{ingon! Tesno im e vo pantalonite! Tolku tesno {to pukaat po rabovite od pozadi...

Politika / Pari / Dr`ava

PREGLED VESTI

KAPITAL / 15.02.2011 / VTORNIK

EROZIJA NA GRA\ANSKIOT SEKTOR

[PIONSKI, PARTISKI I PROFITABILNI NEVLADINI ORGANIZACII! Najnovoto istra`uvawe na Centarot za me|unarodna sorabotka ja prezentira{e slikata {to ja imaat gra|anite za nevladinite organizacii kaj nas - instrumenti za ostvaruvawe li~ni, stranski ili partiski, no nikako gra|anski interesi MAKSIM RISTESKI

risteski@kapital.com.mk

IZMENI NA ZAKONITE ZA OSNOVNO I ZA SREDNO OBRAZOVANIE inisterot za obrazovanie, Nikola Todorov, v~era odrà presâ&#x20AC;&#x201C;konferencija na koja gi obrazloì pette klu~ni izmeni na zakonite za osnovno i za sredno obrazovanie {to Sobranieto gi donese vo ~etvrtokot. Izmenite predviduvaat voveduvawe na zadolìtelna dopolnitelna i dodatna nastava, {koli za roditeli ~ii deca imaat slab uspeh ili neprimerno odnesuvawe, test za ocenuvawe na li~nosta na idnite nastavnici, elektronski dnevnik i mo`nost za osnovawe me|unarodni javni u~ili{ta so kompletna nastava na stranski jazik. ]e se primenuvaat od narednata u~ebna godina. Todorov istakna deka izmenite se fokusirani na vospitnata komponenta i baraat pogolema vklu~enost na roditelite. "Vo vreme na trka po pari za podobri materijalni uslovi za ìvot, mnogu eti~ki normi i vrednosti se izgubija i nekade duri moème da zboruvame za otu|enost me|u roditelite i decata. Preku ovaa merka sakame povtorno da gi vklu~ime roditelite vo sistemot", re~e Todorov. Pokraj izmenite na zakonite za osnovno i za sredno obrazovanie, prvpat e donesen i Zakon za Pedago{kata slu`ba, institucija {to }e bide nadle`na za sovetuvawe na roditelite i za nastavni~kite testovi na li~nosta. ]e zadrì del od dosega{nite ingerencii za u~ebnicite, no odgovornosta za niv, sepak, ja ima Nacionalnata komisija za u~ebnici.

PRIVEDEN SOVETNIK NA PORANE[NIOT MINISTER ZA VNATRE[NI RABOTI, BO[KOVSKI olicijata vo reonot na Policiskata stanica Aerodrom vo Skopje go privede Zoran Krstevski sovetnik na porane{niot minister za vnatre{ni raboti, Qube Bo{kovski, vrz osnova na sudska naredba po koja toj se baral so poternica za izdrùvawe na kazna zatvor od {est meseci. Porane{niot minister e osuden za nedozvoleno drèwe i poseduvawe oru`je i rasprskuva~ki materijali. Otkako policijata go privela, toj e prefrlen vo kazneno-popravnata ustanova [uto Orizari. Inaku, tokmu ovoj porane{en politi~ki sovetnik vo tekot na v~era{niot den odrà pres-konferencija na skopskoto Kale neposredno pred da se slu~at nastanite vo koi ima{e osum povredeni lica.

uri 55,9% od gra|anite gledaat na nevladiniot sektor kako na sredstvo za ostvaruvawe li~ni interesi od strana na ve{ti poedinci, pokaùva anketnoto istraùvawe sprovedeno od Makedonskiot centar za me|unarodna sorabotka. Mnozinstvoto od ispitanicite, ili visoki 51,3%, smetaat deka politi~kite partii gi zloupotebuvaat gra|anskite organizacii za svoi celi, preku selektivno prisvojuvawe na nivnite stavovi toga{ koga im se potrebni za poddr{ka na odredeni politiki. Ne e mal procentot (22,7%) ni na gra|anite spored koi nevladinite organizacii funkcioniraat kako nadvore{ni portparoli na partiite. Partiska "oboenost" kaj NVO gledaat duri 31,1% od ispitanicite, {to e porast vo odnos na 25%, kolku {to bil rezultatot vo istoto istraùvawe sprovedeno vo 2008 godina. Me|u NVO koi gra|anite gi somni~at za partiski sateliti vodi Fondacijata Institut otvoreno op{testvo so 10,4% pred dve alabanski organizacii, Razbudi se (4,4%) i Realiteti (2,2%). Interesen e podatokot deka 38,8% od anketiranite smetaat deka gra|anskiot sektor dejstvuva â&#x20AC;&#x153;{pionskiâ&#x20AC;? vo interes na stranskite organizacii koi go finansiraat. Ovie porazitelni rezultati od istraùvaweto na MCMS u{te edna{ ja potvrduvaat lo{ata op{ta slika za nevladiniot sektor vo Makedonija, koja analiti~arite ja objasnuvaat so ra{irenoto mislewe

Direktorot na MCMS, Sa{o Klekovski, veli deka nedoverbata vo nevladinite organizacii se dol`i na neuspehot da se odbranat gra|anskite interesi vo javnosta deka gra|anskite organizacii se kontrolirani od razli~nite centri na mo}. Za uspe{na misija na gra|anskoto op{testvo neophodno e da bide obratno, odnosno, nevladiniot sektor da pretstavuva korektiv i zakana za zloupotrebite, pred s$, od strana na politi~kite mo}nici. Nasproti o~ekuvawata koi proizleguvaat od kriti~kiot stav na javnosta kon nevladiniot sektor izrazen vo anketata, istra`uvaweto

na MCMC poka`uva deka gra|anskoto op{testvo vo celina bele`i umereno zgolemuvawe na doverbata kaj gra|anite vo sporedba so 2008 godina i sega iznesuva 48,1%. Verskite organizacii i ponatamu imaat najgolema doverba, od 62,9% od ispitanicite, {to e za 20% pove}e od rejtingot na gra|anskite organizacii i duri 40% pove}e od doverbata {to ja dobivaat stopanskite komori i sindikatite. Izvr{niot direktor na MCMS, Sa{o

SPORNO E I FINANSIRAWETO NA NEVLADINITE ORGANIZACII Vladata za 2011 godina }e podeli 250.000 evra na gra|anskite organizacii, na konkurs {to zavr{uva na 28 fevruari. Ekspertite ocenuvaat deka finansiraweto na NVO-sektorot e nedovolno i nesoodvetno, {to e pri~ina istite da prifa}aat uslovuva~ki donacii od razli~ni izvori.

Klekovski, izrazi zadovolstvo od faktot {to e zabeleàn skromen, no, sepak, rast od 5,2% na doverbata {to im ja ukaùvaat gra|anite na sindikatite. "Vo organiziranite op{testva na Zapadna Evropa sindikatite se glavni stolbovi na gra|anskoto op{testvo. Kaj nas nedoverbata vo sindikalnoto zdruùvawe se dolì na faktot {to ovie organizacii ne uspeaja da gi za{titat rabotnicite vo tranzicijata. Crkvata ima konstantna doverba za{to se doìvuva kako ne{to vozvi{eno kon koe ne moè da se ima kriti~ki stav", izjavi Klekovski. Istraùvaweto na MCMC e sprovedeno vo dekemvri 2010 godina na reprezentativen primerok od 1.300 ispitanici. Prethodno isti anketi se realizirani vo 2006, 2007 i 2008 godina.

KAPITAL / 15.02.2011 / VTORNIK

Politika / Pari / Dr`ava

PREGLED VESTI SOLUNSKIOT GRADONAÂLNIK NE DOJDE VO MAKEDONIJA radona~alnikot na Solun, Janis Butaris, v~era ne dopatuva vo Makedonija po povod Denot na lozarite, Sveti Trifun, na pokana od fondacijata Tikve{ki vinski pat. Iako negovoto doa|awe be{e potvrdeno kako od makedonska, taka i od gr~ka strana, sepak, Butaris otsustvuva{e od sredbata poradi, kako {to soop{tija, smrten slu~aj na porane{en vladin pretstavnik. Soglasno agendata, solunskiot tatko treba{e da se sretne so pretstavnici na op{tina Demir Kapija so koi treba{e da razgovara za dvata krupni proekti od oblasta na prekugrani~nata sorabotka so koi makedonskata i gr~kata strana apliciraat za evropski pari. A ako dojde{e na sve~enosta vo centarot na Demir Kapija po povod zakrojuvaweto na lozjata na v~era{niot praznik Sveti Trifun, Butaris }e moè{e da se iznaslu{a “patriotski pesni” vo koi se pee: "More Grci zlonamernici, ne proganivte od ogni{tata, pleme du{mansko, kletva davame }e se vratime da si zememe toa {to ni pripa|a”. Ako so vakov muzi~ki izbor doma}inite planiraa da go do~ekaat gostinot od Solun, verojatno e i podobro {to posetata se odloì za nekoi drugi vremiwa. Sepak, tamu bea prisutni pretstavnici od negoviot kabinet, pa nejasno e zo{to tolkava nevnimatelnost na nastan koj najmalku treba da predizvika politi~ki revolt.

JANKULOVSKA NE GO KONTROLIRA SVOJOT ZAMENIK

BU^I ODGOVARA SAMO PRED SUDOT NA AHMETI!

Zamenik-ministerot za vnatre{ni raboti, Xevad Bu~i, koj skandalozno vade{e lisici od racete na priveden u~esnik vo incidentot na Kale, ostavka }e podnese samo ako liderot Ahmeti naredi. A negovata {efica, ministerot Jankulovska, ne samo {to ne bara ostavka, tuku dejstvuvaweto na Bu~i go oceni kako takti~ko. Opozicijata bara ostavki, Brisel i Va{ington razo~arani od “taktikata” na MVR po koja desetmina pominaa so puknati glavi! KATERINA SINADINOVSKA sinadinovska@kapital.com.mk

e podnesam ostavka, samo dokolku toa li~no go pobara liderot na DUI, Ali Ahmeti. Pred nego snosam odgovornost za mojata rabota", izjavi zamenikot-minister Xevad Bu~i pred sednicata na sobraniskata Komisija za odbrana i bezbednost. Svoeto prisustvo na Kaleto vo nedelata, koga se slu~i incidentot me|u poddr`uva~ite na izgradbata na muzej-crkva i tie koi se protiv izgradbata, na Kale go “opravda” so “svojstvo na gra|anin” za da spre~i situacijata da eskalira, a lisicite gi vadel zatoa {to imal ingerencii za toa. "Be{e napnato i tenzi~no. Dokolku ste zaboravile, jas sum zamenik-minister i toa be{e neophodno i mora{e da se napravi. Morav da ja smiram situacijata za da ne eskalira", izjavi Bu~i. Za intervencijata za vreme na incidentot na Kale, Bu~i v~era razgovaral i so svojata {efica, ministerot Gordana Jankuloska. Ja ubedil vo opravdanosta na negovoto prisustvo, a i na negovite postapki, koi taa gi ceni, ni pomalku, ni pove}e, kako takti~ki. “Moja nadle`nost e ocenka na rabotata na policiskite slu`benici i vrabotenite vo MVR, dodeka odgovornosta i odnesuvaweto na politi~kite funkcioneri go cenat soodvetnite organi koi gi izbrale ili imenuvale I, pred s$, tamu stanuva zbor za politi~ka odgovornost. Od toa {to ni be{e prezentirano od kolegite, prakti~no se raboti za takti~ka odluka kade {to na licata im e utvrden identitetot, {to zna~i tie & se potrebni na policijata i nivno dopolnitelno zadr`uvawe ne bi zna~elo

]

progres na istragata, taka {to i sega vo ovoj moment nie znaeme to~no za koi lica se raboti, go imame nivniot identitet i vo zavisnost od konsultaciite so Obvinitelstvoto }e odlu~ime kako da postapime vo ovoj konkreten slu~aj”. Na incidentot, za koj MVR tvrdi deka nemale oficijalni najavi (a doznale preku operativni aktivnosti i sledewe na Fejsbuk ), ne o~ekuvale tolkavi tolpi narod, pa zatoa policajcite

deluvale dezorientirano. Nejasno e toga{ zo{to zamenikot-minister svojata taktika ja izgradil vo nasoka na prisustvuvawe na nastan za koj nemalo najavi za mnogu narod! Vo sekoj slu~aj, strategijata i taktikata na Bu~i (vo koi i Jankulovka veruva) se poka`aa katastrofalni. Dvajca policajci i {estmina civili se povredeni, a snimkite na koi spoulaveni tolpi na makedonski i albanski gra|ani se mavaat so kamewa i palki gi preplavi

AMBASADORKATA FILIPINI NA OT^ET VO MNR

Ambasadorkata na Kralstvoto Holandija vo Republika Makedonija, Simone Filipini, v~era be{e povikana vo makedonskoto MNR vo vrska so u~estvoto na Arton Grubi, vraboten vo holandskata ambasada, vo v~era{nite protesti i incidenti na tvrdinata Kale. Zamenik-ministerot za nadvore{ni raboti, Zoran Petrov, na sredbata izrazil iznenadenost i zagri`enost od faktot {to Grubi, organizator i predvodnik na v~era{nite protesti na Kale, vo koi ima{e seriozni incidenti, e vraboten vo ambasadata na Holandija vo Skopje. Ambasadorkata Filipini istaknala deka e informirana za v~era{niot incident i involviranosta na Grubi. Vetila deka }e gi prezeme site neophodni merki za sankcionirawe, dokolku se utvrdi negova odgovornost.

IVANOV: SOVETOT ZA BEZBEDNOST SE SVIKUVA SAMO VO IZVONREDNO TE[KI OKOLNOSTI

Pretsedatelot na Republika Makedonija, \orge Ivanov, povika na odgovornost na politi~kite subjekti. Toj veli deka site dràvni organi i institucii ja sproveduvaat svojata nadle`nost i se nadeva deka }e bidat spre~eni sli~ni nastani vo idnina. "Zagriùva toa {to na ovoj nastan vidovme mnogu maloletni deca, {to ukaùva na potrebata roditelite da povedat smetka za vakvite aktivnosti na svoite deca. Ova e apel da ne dozvolime vakvi nastani da ni se slu~uvaat, za{to koga }e se najavat kaj nas izbori, sekojpat politi~kata scena zovriva", izjavi pretsedatelot Ivanov. Na pra{aweto dali }e svika sednica na Sovetot za bezbednost, pretsedatelot poso~i deka toa telo spored propisite se svikuva edinstveno vo izvonredno te{ki okolnosti.

svetskite televiziski stanici. Me|uetni~kite odnosi u{te edna{ si gi otkrija krevkite temeli, a vlasta padna na ispit. Isto i koalicijata. Za odgovornost od drugite funkcioneri na DUI, ministerot za zdravstvo, Bujar Osmani, i gradona~alnikot na âir, Izet Mexiti, s$ u{te ne se ni razgovara! Procenkite se deka dvete vladeja~ki partii se obiduvaat i da go relativiziraat, no i da go deaktueliziraat incidentot. OPOZICIJATA BARA ODGOVORNOST OD VLASTA! “Gruevski i Jankulovska ja posramotija policijata i dozvolija taa da izgleda neorganizirano i haoti~no, iako lesno moè{e da se pretpostavi {to }e se slu~i. DUI i Bu~i gi zloupotrebija instituciite. Zamenik-ministerot za policija od koalicioniot partner DPMNE u~estvuva{e vo ru{ewe na muzej-crkvata i simnuva{e lisici od privedenite. Gruevski i Pasko Kuzman licemerno vetuvaa deka }e ja stopiraat izgradbata, a no}e nosea rabotnici tajno da ja gradat. G. Gruevski, koj e sega inspirator na v~era{niot incident? Povtorno li }e barate drugi vinovnici?” So vakov nastap na potpretsedatelot Gordan Georgiev izleze opoziciskata SDSM v~era. Baraat itni ostavki od Jankulovska, Bu~i i Kuzman. Na baraweto se priduìja i od Nova Demokratija. SDSM ne se pojavi na v~era{nata koordinacija kaj spikerot Trajko Veqanovski i iako toj upati poraka do Crvenkovski “da gi pu{ti pratenicite da dojdat na novata koordinacija” zakaàna za utre, Georgiev be{e kategori~en – SDSM ne se vra}a vo Sobranieto. Od VMRO–DPMNE izlegoa so obvinuvawe deka SDSM go stava partiskiot interes pred dràvniot so toa {to go zloupotrebuva nastanot i ~uvstvitelnite me|uetni~ki odnosi.

VLADATA ]E GO REOSIGURA "LIRXETOT"! ladata }e potro{i 47 milioni evra za reosiguruvawe na vladiniot avion, marka "lirxet 60", odnosno 37 milioni evra }e plati za osiguruvawe od avioodgovornost i avioodgovornost od voeni reizici, kako i kasko osiguruvawe na avionot vo visina od okolu 10.000 evra. Dopolnitelno, Vladata }e potro{i u{te 52.000 evra vo slu~aj na traen invaliditet pri nesre}en slu~aj, kako i 26.000 evra vo slu~aj na smrt. Vremetraeweto na dogovorot e vo period od edna godina. Osiguruvaweto na avionot po~nuva od april ovaa godina, so traewe do april narednata godina. Inaku, soglasno barawata na Vladata, rejtingot na reosiguruva~ite mora da bide minimum A spored Standard and Poors. No, ostanuva nejasno zo{to Vladata saka da go reosigura vladiniot avion, bidej}i so nego dosega ne patuvala vladina delegacija otkako vo maj 2009 godina premierot Gruevski poradi tehni~ki problemi prinudno be{e prizemjen na aerodromot vo Brisel. Iako be{e popraven, avionot i ponatamu ostana prizemjen.

UKINAT KU\NIOT PRITVOR ZA OSOMNIÊNI VO "METASTAZA" I "FALANGA" rivi~niot sovet na Oddelenieto za organiziran kriminal i korupcija pri skopska edinica donese re{enie za ukinuvawe na ku}niot pritvor za trojca osomni~eni od slu~ajot "Metastaza". Po pozitivnoto mislewe dobieno od Javnoto obvinitelstvo, uvaèni se predlozite na odbranata i prifatena e garancija so stavawe pod hipoteka na nedvièn imot kako poblaga merka za obezbeduvawe na nivnoto prisustvo vo tekot na krivi~nata postapka, se veli vo soop{tenieto od Krivi~niot sud. Ku}niot pritvor se ukinuva i za edno lice osomni~eno vo slu~ajot "Falanga" i za nego e prifatena hipoteka na nedvièn imot kako garancija za obezbeduvawe vo tekot na krivi~nata postapka. Dve lica od Makedonski èleznici, isto taka osomni~eni vo krivi~na postapka, namesto vo ku}en pritvor otsega }e moàt da se branat od sloboda. I za nivno obezbeduvawe vo tekot na krivi~nata postapka staven e imot pod hipoteka kako garancija.

Politika / Pari / Dr`ava

PREGLED VESTI PO^NUVA SO RABOTA EVROPSKATA O^NA BOLNICA VO SKOPJE ajsloèni operacii }e se izveduvaat vo Evropskata o~na bolnica koja }e po~ne so rabota vo poslednata nedela od ovoj mesec, vo skopskata naselba \or~e Petrov. Bolnicata, koja e turska investicija vredna okolu 12 milioni dolari, }e bide opremena so sertificirana i najsovremena oprema. ”Prvpat edna golema bolnica od Turcija }e investira tuka na Balkanot. Zaedno }e rabotime za makedonskiot narod. Na{ata bolnica vo Turcija e me|u prvite tri vo oblasta na oftalmologijata. Ni donesoa nekolku ponudi od Evropa za da investirame vo nekoi dràvi, no nie odlu~ivme toa da go napravime vo Makedonija bidej}i pravnite regulativi t.e zakonite se mnogu dobro definirani i mnogu polesno moème da investirame”, re~e direktorot na bolnicata, oftalmologot Faruk Semis. Toj dodade deka imaat dogovor so Fondot za zdravstveno osiguruvawe na Makedonija bidej}i, kako {to re~e, stanuva zbor za operacii koi ne se izvr{uvaat vo zemjava. “Na po~etokot na april }e po~neme so zaedni~ka sorabotka. Li~na zarabotka nemame, pred s$ }e pridonesuvame za op{toto dobro na gra|anite. Namaluvaweto na o~nite bolesti }e bide na{iot benefit i na{iot materijalen prihod na nekoj na~in”, veli Samis. Toj objasnuva deka vo bolnicata }e se izvr{uvaat site operacii, vklu~uvaj}i gi i tie so visok rizik {to ne se pravat vo Makedonija.

GRUPACIJATA ZA AVTO-TAKSI PREVOZ BARA NOVI CENI rupacijata za avto-taksi prevoz na Grad Skopje bara prevozot da poskapi za 22 denari od kilometar. Baraat i cenata za start da ostane 50 denari, koja }e vaì za eden izminat kilometar, namesto kako dosega, za dva kilometri. Grupacijata ne bara korekcija vo cenata za ~as ~ekawe, koja sega iznesuva 300 denari. Pretsedatelot na Grupacijata, Sa{o Raj~anovski, obelodenuva deka nekoi taksi-kompanii ve}e vozat za 22 denari za kilometar, no toa go pravat bidej}i smetaat deka imaat podobri vozila i deka moàt da si go dozvolat toa. Spored Raj~anovski, fiskalizacijata na taksi-vozilata }e zna~i nov tro{ok za taksistite i nema da im koristi nitu niv, nitu, pak, na dràvata i na gra|anite. “Dokolku taksito se fiskalizira, taksistite }e imaat obvrska da pla}aat 5% danok na prihod, a }e pobaruvaat povrat na DDV vo iznos od 19% za gorivoto. Toa ne e vo interes na dràvata”, smeta Raj~anovski. Toj objasnuva deka taksistite ne moàt da ostvarat promet od dva milioni denari na godi{no nivo, {to e obvrska za fiskalizacija.

PRODOL@UVA IGRATA SO MEDIUMITE NA RAMKOVSKI

POVTORNO BLOKIRANI SMETKITE NA PERO NAKOV BB MARIJA SEVRIEVA sevrieva@kapital.com.mk tkako javniot obvinitel ja ob`ali odlukata na Krivi~niot sovet za odmrznuvawe na smetkite, istra`niot sudija Vladimir Tufegxi} odlu~i mediumite i 5 firmi na Pero Nakov bb povtorno da ostanat so blokirani bankarski smetki. Istra`niot sudija donese re{enie za privremeno zamrznuvawe i zadr`uvawe na pari~nite sredstva na bankarskite smetki na: A1 Televizija DOOEL Skopje, Vreme E× DOO Skopje, Pe~atnica Misirkov DOO Skopje, Hedis DOO Skopje, Sinim DOO Skopje, UNI Prokom Vemaks DOO Skopje, Akstra DOOEL Skopje, A2 Televizija DOOEL Skopje, Plus Produkcija DOOEL Skopje i Stratus DOO Skopje.

akovoditelite na delovnite subjekti od oblasta na grade`ni{tvoto kako popovolna ja ocenuvaat ekonomskata sostojba vo ~etvrtiot kvartal od 2010 godina sporedeno so prethodniot kvartal, a kako mnogu popovolna vo odnos na ~etvrtiot kvartal od 2009 godina. Spored podatocite na Dr`avniot zavod za statistika, ocenkata za finansiskata sostojba na delovnite subjekti od oblasta na grade`ni{tvoto e popovolna i vo odnos na tretiot kvartal od 2010 godina, kako i vo sporedba so istiot kvartal od prethodnata godina. Spored ocenkite od ~etvrtiot kvartal od 2010 godina, vo naredniot period se o~ekuva brojot na vrabotenite da se namaluva. Ocenkata za sega{nata sostojba so pora~ki e ponepovolna vo sporedba so prethodniot kvartal, a brojnata sostojba i kvalitetot na mehanizacijata i opremata i ponatamu se nezadovolitelni i pod normalata, no so tendencija za ponatamo{no podobruvawe.

Glavniot i odgovoren urednik na A1, Mladen ^adikovski, veli deka nemaat odlu~eno dali }e se vratat vo {atori pred Vladata. Merkata se prezema za da se obezbedat sredstvata na ovie smetki na iznos do 3 milioni evra, od koi dva milioni od smetkata na A1 i eden milion od smetkite na ostanatite firmi. Na subjektite im se zabranuva podigawe i raspolagawe so sredstvata koi go dostignuvaat toj iznos. Advokatot na A1 relevizija, Don~o Nakov, veli deka s$ u{te ne go videl

re{enieto. Odbranata ima pravo na `alba vo rok od tri dena. A1 televizija pri prvoto zamrznuvawe na smetkata ima{e okolu 160.000 evra, koi, spored izvori od Obvinitelstvoto, vedna{ bile prefrleni na drugi smetki. Zasega nema informacii dali smetkite na site blokirani firmi se isprazneti. Smetkite mo`at da bidat blokirani i do

zavr{uvaweto na sudskata postapka, no, istra`niot sudija e dolèn na sekoi dva meseci da ja preispita opravdanosta na privremenoto zamrznuvawe, koe moè da potrae i do krajot na sudskata postapka. Glavniot i odgovoren urednik na A1, Mladen âdikovski, po vesta kaà deka nemaat odlu~eno dali }e se vratat vo {atori pred Vladata.

GRCITE SO PISMO DO KLINTON I DO BAJDEN

NIKOJ NEMA DA IMA KORIST AKO MAKEDONIJA VLEZE VO NATO! GABRIELA DELOVA

^ETVRTIOT KVARTAL OD GODINAVA POVOLEN ZA GRADE@NICITE

KAPITAL / 15.02.2011 / VTORNIK

delova@kapital.com.mk

lenstvoto na Makedonija vo NATO }e donese pove}e problemi otkolku benefit za Alijansata. So ovaa poraka gr~kata zaednica vo SAD v~era isprati pismo do amerikanskiot potpretsedatel, Xozef Bajden i dr`avniot sekretar, Hilari Klinton, na samo dva dena pred nivnata sredba so premierot Nikola Gruevski vo Va{ington. “Misterija e zo{to

poddrùva~ite na NATO se dràt do idejata deka voveduvaweto mal, voen i nezna~itelen sojuznik ja pravi Alijansata posilna i posposobna. U{te pogolema misterija e zo{to se veruva deka takov sojuznik }e pridonese za bezbednosta i blagosostojbata na SAD. Sprotivnoto e to~no. Takva ~lenka na NATO e strate{ka obvrska, a ne sredstva, i mnogu od niv nosat so sebe politi~ki, diplomatski i voen baga` {to moè da se pokaè nepovolen za SAD”, se veli vo citatot na profesorot Ted Galen Karpenter, eden

od pi{uva~ite. I GRCIJA POD PRITISOK! Vakvata reakcija na Grcija se smeta za odgovor na restartiraweto na pregovorite me|u Atina i Skopje. Pritisokot e golem i vrz ju`niot sosed i Grcija i toa kako e zasegnata od politi~kite procesi koi doprva sleduvaat. Vo oficijalnite izjavi gr~kata vlast e mnogu ostra, potenciraj}i gi crvenite linii, a ostri se i od opoziciskata Nova Demokratija, koja najostro reagira{e na formiraweto na Klubot na prijateli na Makedonija vo Evropskiot parlament.

Deka ne o~ekuvaat intenzivni pregovori i dopolnitelen pritisok pred dva dena potvrdi i evropratenikot Zoran Taler, koj najavi golem nadvore{en pritisok za Skopje i za Atina, kako i aktivno vklu~uvawe na Hilari Klinton i komesarite E{ton i File. Pretsedatelot \orge Ivanov go povtori stavot deka potrebno ni e itno re{enie i deka nemame vreme za gubewe: “So blokiraweto na pristapot kon NATO i kon EU se sozdavaat problemi koi nekoi mo`at da gi zloupotrebat i da gi iskoristat”, veli toj.

KAPITAL / 15.02.2011 / VTORNIK

Kompanii / Pazari / Finansii

KOMPANIITE SO ZABELE[KI ZA PROMOCIJATA NA IZVOZOT

FIRMITE ^EKAAT INFORMACII OD PROMOTORITE Me|u zabele{kite na biznismenite se nedostigot od informacii od promotorite za pobaruva~kata na stranskite pazari, a baraat i poseben tretman na vinoto ALEKSANDRA SPASEVSKA

PREGLED VESTI BENZINОТ POEVTIN ZA 0,5 DENARI, DIZELOT POSKAP ZA 1,5 DENAR enzinite od denes poevtinuvaat za polovina denar, a dizelot i ekstralesnoto maslo poskapuvaat za 1,5 denari, odlu~i Regulatornata komisija za energetika. Novata cena na eurosuper BS-95 }e bide 74,5 denari, a na eurosuper BS-98, 76 denari za litar. Eurodizelot vo slednite dve nedeli }e se prodava po 65,5 denari, a ekstralesnoto maslo za doma}instvo за 54,5 denari. Za 1,462 denari poskapеa i mazutot, на 37,070 denari za kilogram. So odlukata na RКЕ maloproda`nite ceni na naftenite derivati vo prosek se zgolemuvaat za 1,75%, a na rafineriskite za 2,11%.

T-HOME I T-MOBILE VO EDNA PRODAVNICA

spasevska@kapital.com.mk

ge n c i j a ta z a stranski investicii da dobie pogolemi ingerencii, promotorite da dostavuvaat pove}e informacii do izvoznicite za pobaruva~kata na stranskite pazari i da mu se dade poseben tretman na vinoto kako proizvod so dodadena vrednost. Ova se del od preporakite od doma{nite kompanii za dopolnuvawe na Strategijata za promocija na izvozot, koja minatata nedela ja promovira{e Ministerstvoto za ekonomija. Del od kompaniite, generalno, nemaat zabele{ki vo ovaa faza, bidej}i bile konsultirani pri podgotvuvaweto na samiot dokument i gi dale nasokite po koi bi trebalo da se promovira industrijata. Ja poddrùvaat idejata za pogolema promocija na doma{noto proizvodstvo, no velat deka ima mnogu rabota od ideja do realizacija. Tekstilcite najmnogu zabeleùvaat za ingerenciite i nadle`nostite koi gi ima Agencijata za stranski investicii, pod ~ija kapa }e bide i promocijata na izvozot. Od Klasterot za tekstil velat deka promotorite treba da bidat zapoznaeni so realnite mo`nosti i kapaciteti na site industriski granki za da moàt efikasno da ja izvr{uvaat novata funkcija koja sega ja imaat. “Za da moàt realno da go promoviraat doma{noto proizvodstvo promotorite

o salonot na T-Mobile vo Gradskiot trgovski centar od denes se nudat uslugi i proizvodi od fiksnata i mobilnata telefonija, televizijata, kako i internetuslugi. Korisnicite pokraj toa {to }e moàt da gi platat smetkite i da ja vidat ponudata na uslugi, }e moè i da se zabavuvaat preku multimedijalnite komunikaciski alatki od brendot na Doj~e telekom. “Ova e u{te edna prodavnica vo koja site uslugi na Doj~e telekom se na edno mesto. Na{iot originalen koncept ”istraùvaj, zabavuvaj se i pronajdi go toa {to e za tebe” e kompletno korisni~ki orientiran i moderen, raboten po najnovite svetski telekomunikaciski standardi na grupacijata”, izjavi Ognen Firfov, direktor za proda`ba.

Za da moàt realno da go promoviraat doma{noto proizvodstvo, promotorite treba da imaat to~ni podatoci za sostojbata vo odredena industriska granka. treba da imaat to~ni podatoci za sostojbata vo odredena industriska granka. Strategijata e odli~na na hartija, no za nejzina realizacija potrebno e Agencijata za stranski investicii da ima pogolemi ingerencii. Taa vo kontakt so kompaniite ima informacii za site industriski granki i tamu kade {to }e detektira slabosti treba da inicira promeni, odnosno da prevzeme konkretni merki”, veli Marijana Perkovska, pretsedatel na Klasterot za tekstil. Spored nea, bazata na informacii koja }e ja imaat promotorite treba da bide na osnova na realnite kapaciteti i mo`nosti vo odredeni granki, kako i na kondicijata na celata ekonomija. "Koga ja imate informacijata {to se bara na pazarot, toga{ i realno }e moète da go promovirate toa {to go nudi doma{noto proizvodstvo", pojasnuva Perkovska. Vinarnicite zabeleùvaat deka vo Strategijata za promocija na izvozot na vinoto treba da mu se dade poseben tretman kako proizvod so vi-

soka dodadena vrednost. Spored Gor|i Petru{ev, generalen direktor na vinarskata vizba Tikve{, na makedonskoto vino mu e potreben imix i prepoznatlivost i zatoa e potrebna pogolema poddr{ka. "Strategijata predviduva proizvodi so dodadena vrednost da imaat prednost vo poddr{kata za izvoz. No, na Makedonija & nedostiga prvo konkurenten proizvod, potoa, infrastruktura za da go doneseme toj proizvod na stranskite pazari i na kraj, institucija koja } e n$ snabduva so delovni informacii i }e gi pribli`i na{ite proizvodi do pazarite kade {to imaat najmnogu {ansi", veli Petru{ev. Od avtomobilskata i od industrijata za informati~ka tehnologija, koi vo Strategijata se potencirani kako granki koi imaat potencijal, smetaat deka {ansite za pogolem izvoz im se mnogu golemi. Velat deka bile konsultirani vo site fazi na podgotvuvaweto na dokumentot. "Strategijata vo delot za promocija na izvozot na sektorot

na IKT be{e pravena vo koordinacija i sorabotka so MASIT. Nie bevme vklu~eni ne samo vo podgotvuvaweto na nacrt-verzijata, tuku i vo izrabotkata na akcioniot plan za nejzino sproveduvawe. Pove}eto kompanii od ovoj sektor ve}e po~naa so specijalizirani obuki za nivnite vraboteni", veli Vasko Kronevski, izvr{en direktor na IT-kompanijata Nekstsens. Od Avtomobilskiot klaster velat deka avtoindustrijata. ima potreba od promocija. “Strategijata e vo korelacija so aktivnostite {to gi prezema Avtomobilskiot klaster so cel pogolemo proizvodstvo i plasman na stranskite pazari. Pri izrabotkata na Strategijata bevme vo komunikacija so konsultantot i mu gi dadovme site potrebni informacii za avtomobilskata industrija vo Makedonija, vo delot na kapacitetite za proizvodstvo, potencijalot za izvoz, oprema, performansite i nasokite za promocija na izvoznite kapaciteti”, veli Vlatko Tevdev, menaxer na Avtomobilskiot klaster na Makedonija.

OSTAVKA NA ^LEN NA UPRAVEN ODBOR VO MAKPETROL ilan Sotirovski podnese ostavka od funkcijata ~len na Upraven odbor na kompanijata za nafteni derivati Makpetrol. Spored soop{tenieto na kompanijata objaveno na Makedonska berza, Sotirovski podnel pismena ostavka do Nadzorniot odbor na dru{tvoto, koja stapila na sila na 10 fevruari godinava. Od kompanijata ne objasnuvaat koja e pri~inata za ostavkata na ~lenot na Upravniot odbor. Sotirovski na ovaa funkcija e od 28 dekemvri 1994 godina. Makpetrol e najgolema makedonska kompanija za snabduvawe so nafta i nafteni derivati. Prvite tri kvartali minatata godina Makpetrol gi zavr{i so dobivka od 185,9 milioni denari, odnosno za 152,3 milioni denari pove}e sporedeno so dobivkata od 33,6 milioni denari presmetani za istiot period prethodnata godina.

PROIZVODITELITE BARAAT KONTROLA NA UVOZNITE ZAШTITNI VRATI a se donese zakonska regulativa za kontrola na kvalitetot na za{titnite vrati proizvedeni doma ili uvezeni i da se formira sertifikacisko telo koe }e izdava atest za nivna upotreba, bara Grupacijata na proizvoditeli na za{titni vrati pri Stopanskata komora na Makedonija. Makedonskiot pazar e preplaven so za{titni vrati od Kina koi, spored doma{nite proizvoditeli, se napraveni od hartija. Kineskite vrati ~inat me|u 100-200 evra, dodeka makedonskite se dvojno poskapi. “Ako ja prese~ete vratata od kinesko proizvodstvo, koja lesno se o{tetuva i so potpetica od `enski ~evel, }e vidite deka e napravena od dve par~iwa lim me|u koi ima hartieno sa}e”, re~e Marijan Jovevski, pretsedatel na Grupacijata. Vo Makedonija godi{no se proizveduvaat okolu 500 za{titni vrati i u{te tolku kasi i sefovi, a po osnova na uvoz samo od Kina se odlevaat pribli`no dva milioni dolari.

Kompanii / Pazari / Finansii

10 2.750

MBI 10

3.015

MBID

KAPITAL / 15.02.2011 / VTORNIK

OMB 116,35

3.005

2.740

116,25

2.995 2.730

116,15

2.985

116,05

2.975

2.720

2.710 2.700

115,95

2.965

115,85

2.955

115,75

2.945

08/02/11

09/02/11

10/02/11

11/02/11

12/02/11

13/02/11

08/02/11

14/02/11

MBI 10 E SOSTAVEN OD 10 NAJLIKVIDNI AKCII NA KOMPANII KOTIRANI NA OFICIJALNIOT PAZAR NA MAKEDONSKA BERZA

115,65 09/02/11

10/02/11

11/02/11

12/02/11

13/02/11

14/02/11

08/02/11

MBID E SOSTAVEN OD 15 NAJLIKVIDNI AKCII NA KOMPANII KOTIRANI NA PAZAROT NA JAVNO POSEDUVANI DRU[TVA

09/02/11

10/02/11

11/02/11

12/02/11

13/02/11

14/02/11

OMB E SOSTAVEN OD NAJLIKVIDNITE OBVRZNICI KOTIRANI NA MAKEDONSKA BERZA

MAKEDONSKA BERZA

PORADI ZGOLEMENATA POBARUVA^KA ZA SUROVINI

ZK PELAGONIJA ZASADI 14% POVE]E P^ENICA Poradi zgolemenata pobaruva~ka za zemjodelski surovini i o~ekuvaweto deka vremeto dobro }e gi slu`i, ZK Pelagonija godinava zasadi 14% pove}e p~enica od lani. Menaxmentot o~ekuva godinava da ja zavr{i so dobivka METODI PENOVSKI

penovski@kapital.com.mk

RASTE INTERESOT ZA DR@AVNITE OBVRZNICI

emjodelskiot kombinat Pelagonija od Bitola godinava zasadi 14% pove}e p~enica od lani, velat od menaxmentot na dru{tvoto. Ili ako lani kombinatot imal 7.000 hektari pod p~enica, godinava ima vkupno 8.000 hektari od najbaranata zemjodelska surovina. Menaxmentot na kombinatot so biznis-planot za godinava planira da ostvari 18 milioni evra prihodi od proda`ba i 19,6 milioni evra prihodi od redovno rabotewe. Vrz osnova na toa, kompanijata godinava planira da ja zavr{i so dobivka koja e proektirano da iznesuva 264 iljadi evra. “O~ekuvawata od planot se realni i smetam deka godinava }e ja zavr{ime so pozitiven deloven rezultat blagodarenie na zgolemenata pobaruva~ka na zemjodelski kulturi. P~enicata standardno sekoga{ e barana, a godinava osobeno e zgolemena pobaruva~kata vo Grcija za son~ogled i maslodajna repka. Vo prilog odat i odli~nite vremenski uslovi, pa, pokraj p~enica zasadena na 8.030 hektari, imame zasadeno i 2.300 hektari ja~men i 1.500 hektari maslodajna repka. Sporedeno so lani, nasadite so p~enica se zgolemeni za 1.000 hektari, a so ja~men i repka se re~isi identi~ni”, izjavi Dragi Petrovski, generalen

aste interesot na investitorite za bezrizi~ni hartii od vrednost. Pogolem del, odnosno 42,8% od berzanskiot promet vo prviot den od ovonedelnoto trguvawe be{e ostvaren so kupuvawe na dr`avni obvrznici. Na toj na~in e ostvaren promet od 6 milioni denari, dodeka vkupniot promet ostvaren od trguvawe na Berzata dostigna 14,1 milioni denari. Najtrguvana, so promet od 4,1 milioni denari, be{e devettata emisija na obvrznici za denacionalizacija, a interes ima{e i za osmata emisija na obvrznici za denacionalizacija, koja denot go zatvori so promet od 1,3 milioni denari. Najgolem promet kaj akciite ostvarija akciite na Komercijalna banka i Toplifikacija. I dvete imaa promet od 1,2 milioni denari. Od Komercijalna banka, po prose~na cena od 3.595,09 denari za akcija, se istrguvaa 350 akcii, dodeka, pak, od Toplifikacija po cena od 3.800 denari za akcija bea istrguvani 324 akcii. Interes na oficijalniot pazar ima{e i za akcijata na Stopanska banka od Bitola, od koja bea

R DRAGI PETROVSKI direktor na ZK Pelagonija. Spored nego, najgolem problem godinava }e bidat zgolemenite tro{oci za nafta i ve{ta~ki |ubriva. “Semenskiot materijal koj go koristime e so ista cena kako i minatata godina. No, zatoa zgolemeni se tro{ocite kaj naftata, koja sega e za 12 denari poskapa, a osobeno porasnaa tro{ocite za ve{ta~ki |ubriva i toa za duri 50%. Ako lani pla}avme 200 evra za ton |ubrivo, sega pla}ame 300 evra”, veli Petrovski. No, i pokraj vakvite dvi`ewa na cenite na ovie surovini, Petrovski veli deka s$ u{te ne mo`e da se napravi soodvetna cenovna strategija, bidej}i pazarot e toj {to ja diktira krajnata cena na nivnite proizvodi. “Toa {to e sigurno e deka ne samo kaj nas, tuku i kaj drugi kompanii proizvodnite ceni }e bidat povisoki”, konstatira Petrovski. Toj minatata godina ja ocenuva

kako zadovolitelna, iako o~ekuva krajniot rezultat vo raboteweto da bide negativen. Spored nego, glavnata pri~ina za toa se minatogodi{nite vremenski nepogodi koga vo fevruari bea poplaveni povr{ini na kombinatot zaseani so esenski i pove}egodi{ni kulturi, kako i povr{ini podgotveni za proletna seidba. Toga{ vkupno bea poplaveni 5.052 hektari, pri {to od kompanijata procenile {teta od 132,5 milioni denari. “Dokolku ne be{e ovaa {teta, smetam deka }e imavme dobivka za minatata godina. Sepak, vo osnova, 2010 godina ne be{e lo{a godina dokolku se napravi sporedba so 2009 godina”, veli Petrovski. So cel da ja podobri svojata likvidnost, ZK Pelagonija lani prodade 16.800 obi~ni akcii na @ito Polog od Tetovo po cena od 1.900 denari za akcija, pri {to inkasira{e 31,9 milioni denari. Osnovnata dejnost na ZK Pel-

GENERALEN DIREKTOR NA ZK PELAGONIJA Rastot na cenata na naftata i poskapuvaweto na ve{ta~kite |ubriva za 50% }e gi poskapi i proizvodite na ZK Pelagonija agonija e primarno zemjodelsko proizvodstvo na p~enica, ja~men, son~ogled i repka, kako i proizvodstvo i dorabotka na semenski materijal od `itni, industriski i fura`ni kulturi. Edna od dejnostite na kombinatot e i odgleduvawe na siten i krupen dobitok, sto~arsko proizvodstvo, gradinarstvo, ribarstvo i ovo{tarstvo. Proizvodstvoto se plasira na doma{niot pazar. ZK Pelagonija kotira na oficijalniot pazar na Makedonskata berza. Nejzinata akcija e del od indeksot MBI-10. Posledno se trguva{e po cena od 2.527 denari, a posledniot mesec porasna za 19,7%.

istrguvani 170 akcii vredni 635.000 denari. Na redovniot pazar na akcii najdobro pomina akcijata na Makedonski telekom. Taa ostvari promet od 1,1 milioni denari od istrguvanite 2.220 akcii po prose~na cena od 530,21 denari za akcija. Interesot za obvrznici rezultira{e so povisoka vrednost na indeksot na obvrznici OMB. Toj porasna za 0,32% na vrednost od 116,29 indeksni poeni. Akciskite indeksi, osnovniot MBI-10 i na javnoposeduvanite dru{tva MBID imaa korekcii nadolu. Osnovniot MBI-10 padna za 0,10%, na vrednost od 2.702,13 indeksni poeni, a MBID indeksot ima{e pad od 0,17%, na 2.965,73 indeksni poeni. Niz BEST sistemot na Makedonska berza v~era pominaa transakciite na 28 hartii od vrednost. Ovojpat najgolem del od niv, deset, nemaa promena na cenata, dodeka, pak, identi~en broj hartii od vrednost, devet, imaa pad i rast na cenata. Najgolem rast, 3%, ima{e akcijata na Slavej od Skopje, dodeka, pak, najgolem pad, 20,45%, ima{e akcijata na R@ Tehni~ka kontrola.

BERZANSKI INFORMACII АКЦИИ СО НАЈГОЛЕМ ПОРАСТ

14.02.2011

Отворен инвестициски фонд

1М

3М

6М

YTD

ILIRIKA JIE

32.365.633,29

2,48%

9,43%

10,93%

4,57%

4,02%

08.02.2011

ILIRIKA GRP

46.919.491,89

-4,00%

-1,71%

9,24%

-3,08%

9,36%

08.02.2011

470.120

Иново Статус Акции

19.092.961,16

9,27%

9,60%

5,10%

10,30%

-7,42%

11.02.2011

0,95

635.000

KD Brik

35.388.748,52

-3,30%

0,11%

1,61%

-3,30%

12.58%

10.02.2011

0,69

71.100

KD Nova EU

28.814.014,74

6,08%

7,31%

9,62%

6,07%

2,28%

10.02.2011

КБ Публикум балансиран

27.953.876,90

3,45%

4,40%

6,28%

4,60%

1,13%

11.02.2011

Славеј Скопје

2.575,00

710.700

Комерцијална банка Скопје

3.595,09

1,92

1.258.280

Тутунска банка Скопје

4.123,86

1,72

Стопанска банка Битола

3.735,29

Бетон Скопје

7.900,00

АКЦИИ СО НАЈГОЛЕМ ПАД Име на компанијата РЖ Техничка контрола Скопје

14.02.2011 Просечна цена (МКД)

Износ (МКД)

350

-20,45

3.500

Макпетрол Скопје

32000

-2,59

256.000

Караорман Скопје

665,00

-2,21

7.315

Макстил Скопје Арцелормиттал Скопје (ХРМ)

213,09

-1,98

434.700

149,33

-1,81

267.442

ПОКАЗАТЕЛИ ЗА КОМПАНИИ - ЕЛЕМЕНТИ НА ИНДЕКСОТ МБИ10

ХВ ALK (2009) BESK (2009)

Комерцијална банка Скопје Топлификација Скопје Македонски Телеком Скопје Славеј Скопје Стопанска банка Битола

Вкупно издадени акции 1.431.353 54.562

14.02.2011

ПРОМЕТ ПО ПАЗАРНИ СЕГМЕНТИ

14.02.2011 Промет Број на во ЕВРА трансакции

% на промена

Просечна цена

Нето добивка по акција

P/E

P/B

обврзници

98.476

4.407,96

390,18

11,30

1,01

обични акции

80.920

29,93

7.900,00

341,43

23,14

0,23

Вкупно Официјален пазар

179.396

156,24

1.174,01

GRNT (2009)

3.071.377

640,00

105,83

6,05

0,64

обични акции

50.638

563,43

KMB (2009)

2.014.067

3.595,09

533,81

6,73

1,04

Вкупно Редовен пазар

50.638

563,43

MPT (2009)

112.382

32.000,00

0,89

REPL (2009)

25.920

41.500,00

5.625,12

7,38

0,83

1.231.200

SBT (2009)

389.779

3.735,29

211,39

17,67

0,85

-1,58

1.177.075

STIL (2009)

14.622.943

213,09

0,11

1.927,03

2,98

3,00

710.700

TPLF (2009)

450.000

3.800,00

61,42

61,87

1,11

0,95

635.000

ZPKO (2009)

271.602

2.527,00

0,33

АКЦИИ СО НАЈГОЛЕМ ПРОМЕТ Име на компанијата

14.02.2011 Податоците се однесуваат за

Износ (МКД)

Име на компанијата

ПРИНОС НА ОТВОРЕН ИНВЕСТИЦИСКИ ФОНД Нето-имот на фонд (ден.)

Просечна цена (МКД)

14.02.2011 Просечна цена (МКД)

Износ (МКД)

3595,09

1,92

1.258.280

3800

0,00

530,21 2575 3735,29

(Podatocite vo tabelite i graficite gi obezbeduva Makedonskata berza za hartii od vrednost. Vrednostite koi gi gledate deneska, se od posledniot den na trguvawe, ponedelnik - 14.02.2011)

KAPITAL / 15.02.2011 / VTORNIK

Kompanii / Pazari / Finansii WIZZ AIR VLEGUVA VO MAKEDONIJA

GRANIT BARA RASKINUVAWE NA DOGOVOROT ZA IZGRADBA NA AVTOPAT VO POLSKA rade`nata kompanija Granit saka da go raskine dogovorot za izgradba na avtopat vo Polska, vreden 125 milioni evra, sklu~en pred edna godina so Direkcijata za pati{ta i avtopati na Polska, bidej}i ne se pridr`uva kon dogovorot. Vo soop{tenieto na kompanijata objaveno na Makedonska berza, makedonsko-polskiot konzorcium, sostaven od Granit i polskata kompanija NDI SA,

ve}e ja izvestil Direkcijata za pati{ta na Polska za vakvata odluka, a dokolku ne dojde do spogodba me|u izveduva~ot i investitorot, vo rok od 14 dena od predavaweto na izvestuvaweto istiot }e bide raskinat. Generalniot direktor na Granit, Stra{o Milkovski, ne saka{e da dade podetalni informacii za raskinuvaweto na dogovorot, samo prokomentira deka polskata Direkcija

za pati{ta ne se pridr`uvala do dogovorenoto, a pri~inite za vakvata odluka kompanijata }e gi soop{ti otkako }e pomine rokot od dve nedeli. Dogovorot za izgradba na avtopat A4 vo dol`ina od 20,8 kilometri Granit i NDI SA go potpi{aa vo fevruari minatata godina. Vrednosta na dogovorot e 125 milioni evra, a avtopatot treba{e da bide izgraden za 24 meseci.

ngarskata niskobuxetna aviokompanija Wizz Air naleto }e “poleta” od Makedonija. So linija SkopjeLondon ovoj avioprevoznik ve} e bara da bide del od letniot red na letawe, doznava “Kapital” od izvori vo Agencijata za civilno vozduhoplovstvo. Istite izvori otkrivaat deka ovaa niskobuxetna aviokompanija bara dozvola od ACVP da bide redoven i ~arterprevoznik vo Makedonija. Detali za cenata na biletite i destinaciite do koi }e leta

Wizz Air zasega ne se otkrivaat. Za dva dena pretstavnici na ungarskiot avioprevoznik od Skopje }e gi soop{tat site detali za korisnicite. Inaku, dozvola za letawe od ACVP baraat i dve drugi kompanii, Biznis er i Aero mak, koi sakaat da operiraat vo i nadvor od Makedonija. Biznis er e kompanija oformena od nekolku poznati makedonski biznismeni koi sakaat so mali avioni, so 10-ina sedi{ta, da operiraat vo radius od okolu 1.500 kilometri

od Makedonija. Zad Aero mak, pak, stoel srpskiot nacionalen avioprevoznik, JAT, koj baral da stane redoven avioprevoznik vo zemjava.

CENITE NA MALO RASTAT NA GOLEMO

HRANATA I NAFTATA VO JANUARI POSKAPEA ZA 5%

17.03.2010 11

Rastot na cenite na nekoi od glavnite surovini za proizvodstvo, kako {to se zemjodelskite proizvodi i naftenite derivati, najavenoto poskapuvawe na strujata za okolu 7% i rastot na cenata na parnoto greewe za 4% sozdavaat golem pritisok vrz zgolemuvawe na op{toto nivo na cenite, {to se o~ekuva da bide glavniot predizvik za ekonomijata vo 2011 godina ALEKSANDAR JANEV

CENITE ]E SE SMIRAT DO KRAJOT NA 2011?!

janev@kapital.com.mk

aloproda`nite ceni vo zemjava vo januari porasnaa za 3,4% vo sporedba so istiot period minatata godina, so {to inflacijata raste nad o~ekuvawata na monetarnata vlast, koja za 2011 godina prognozira cenoven rast do 3%. Spored najnovite podatoci na Dr`avniot zavod za statistika, najgolem porast od 5,1% ima kaj cenite na prehranbenite prozvodi. I toa od 3,7% kaj jajcata, 3,5% kaj masloto za jadewe, 3,3% kaj konditorskite proizvodi. Zemjodelskite proizvodi imaat povisoki ceni za 5,7%, a naftenite derivati za 4,5% vo sporedba so januari 2010 godina. Namaluvawe na cenite ima samo kaj nekolku proizvodi, kako {to se ribata i alkoholnite pijalaci. Rastot na cenite na nekoi od glavnite surovini za proizvodstvo, kako {to se zemjodelskite proizvodi i naftenite derivati, najavenoto poskapuvawe na strujata za okolu 7% i rastot na cenata na parnoto greewe za 4% sozdavaat golem pritisok vrz zgolemuvawe na op{toto nivo na cenite, {to se o~ekuva da bide glavniot predizvik za ekonomijata vo 2011 godina. Dopolnitelno, golem rizik za podgrevawe na inflacijata vo Makedonija doa|a i odnadvor, bidej}i kako uvoznozavisna zemja gi uvezuvame i povisokite ceni od svetskite pazari. Svetskata organizacija za hrana (FAO) vo januari

PORAST NA CENI NA MALO januari 2011/2010

Zemjodelski proizvodi

5,70%

Industriski proizvodi

4,60%

Prehranbeni proizvodi

5,10%

Nafteni derivati

4,50%

Soobra}ajni sredstva

5% Izvor: DZS

evidentira istoriski najvisok rast na cenite na hranata od 1990 godina, otkako po~nala da gi meri mese~nite promeni na cenite na prehranbenite proizvodi. Ekonomistite komentiraat deka poskapuvaweto na osnovnite prehranbeni produkti po~nuva da dobiva zagriùva~i razmeri i predupreduvaat deka ova se prvi signali oti mnogu lesno moè da ni se povtori 2008 godina, koga inflacijata nadmina 10%. Poradi toa, alarmiraat Vladata navreme da reagira so nekolku instant-merki, kako {to se subvencionirawe na nekoi osnovni prehranbeni proizvodi ili intervencija od stokovite rezervi so nafta, p~enica ili maslo za da go ublaì momentalniot rast na cenite. “Vo slu~aj na rapiden porast

na cenite na globalno nivo, najdobro e edna ekonomija da se potpre na sopstvenoto proizvodstvo, odnosno Vladata da pokaè pogolem interes i da stimulira odgleduvawe kulturi za koi nie kako zemja imame i plodno podnebje. Koga bi imale pogolemo doma{no proizvodstvo na ìtarki i {e}er, vo vakva situacija nie bi se izolirale od nadvore{en cenoven {ok so kratkotrajna protekcionisti~ka merka. No, koga toa ve}e ne e strate{ki napraveno, kako instant-merki ostanuvaat subvencioniraweto na del od cenata na uvoznite ìtarki i {e}erot i intervencija od stokovite rezervi. Dvete merki bi imale implikacii brz buxetot i moè da se napravat, na primer, na smetka na skratuvawe na nekoi neproduktivni buxetski

tro{ewa, zatoa {to }e gi za{titat gra|anite od cenovniot {ok barem na kratok rok i nema da predizvikaat socijalen pritisok”, ocenuva univerzitetskiot profesor Marjan Petreski. Ekonomistite smetaat deka vakvite dvi`ewa kaj cenite }e se odrazat negativno vrz ekonomskoto zazdravuvawe, bidej}i tie dopolnitelno }e gi optovarat firmite i }e ja namalat potro{uva~kata na gra|anite, a toa negativno }e se odrazi vrz celata ekonomska aktivnost. Vladinite pretstavnici priznavaat deka postoi opasnost zemjava, koja vo najgolem del e zavisna od uvoz na stoki i surovini od stranstvo, da gi uveze i visokite ceni koi postojano rastat na globalnite pazari. Vladata kako preventivni merki ve}e donese odluka da

МЕЃУБАНКАРСКИ КАМАТНИ СТАПКИ ОСНОВНИ КАМАТНИ СТАПКИ НА НБ

Рочности

Благајнички записи

4,00%

СКИБОР

Ломбарден кредит

5,50%

МКДОНИА

преку ноќ

1 нед.

1 мес.

3 мес.

2,64%

3,61%

4,29%

5,26%

Извор: НБРМ

КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕНАРСКИ ДЕПОЗИТИ КАЈ ДЕЛОВНИ БАНКИ Рочност

КУРСНА ЛИСТА

Банка

3м

6м

12м

24м

Стопанска

5,50%

6,25%

6,50%

9,15%

9,65%

61,5090

Комерцијална

5,50%

6,50%

6,80%

9,60%

10,00%

45,4814

НЛБ Тутунска

5,00%

6,30%

6,70%

9,50%

9,70%

Среден курс Држава

Валута

ЕМУ

евро

САД

долар

В.Британија

фунта

72,7315

во денари

36м

Швајцарија

франк

46,7287

ДЕВИЗЕН КУРС ВО МЕНУВАЧНИЦИ

Канада

долар

45,6840

EUR

USD

GBP

CHF

Австралија

долар

45,4142

61,6

46,5

73,5

47,3

Извор: НБРМ

Iako inflacijata se zakanuva kako najgolem rizik za zazdravuvaweto na ekonomijata vo 2011 godina, pretsedatelot na Evropskata centralna banka (ECB), @an Klod Tri{e, o~ekuva vo vtorata polovina od godinata da se smirat cenite. Del od analiti~arite komentiraat deka predupreduvaweto od ECB e prerano, me|utoa, problemite {to gi ma~at evropskite zemji i krevkosta na ekonomiite otkako nastradaa vo globalnata kriza zboruva deka e potrebna vnimatelnost. So poskapuvaweto na hranata na svetsko nivo, pristisok za rast na inflacijata sozdava i zgolemuvaweto na cenite na surovinite. Golemite brzoraste~ki zemji, kako {to se Kina i Brazil, ve}e se soo~uvaat so porast na cenite na doma{nite pazari (okolu 10% godi{na inflacija vo Brazil i 5% vo Kina), a silnata pobaruva~ka za surovini tokmu od ovie zemji doveduva i do prelevawe na inlaciskite pritisoci i porast na cenite i vo drugite zemji. Iako makedonskiot pazar e daleku od ovie svetski pazari, zemjata kako uvoznozavisna ve}e gi ~uvstvuva posledicite od trendot na zgolemuvawe na cenite. Alarmot vo Evropa se vklu~i neodamna, otkako se objavija podatocite deka inflacijata vo dekemvri skoknala na 2,2% vo sporedba so 1,9%, kolku {to iznesuva{e vo noemvri. Toa e prv pat po dve godini stapkata na inflacija da ja nadmine granicata od 2% {to ja postavi ECB. Samo za sporedba, godi{nata inflacija vo Makedonija vo dekemvri 2010 godina iznesuva{e 3%. Nekoi svetski analiti~ari pani~no stravuvaat deka vo slednite nekolku meseci inflacijata vo Evropa }e nadmine 2,5%.

RASTAT TRO[OCITE VO ZEMJODELSKOTO PROIZVODSTVO Spored najnovite podatoci od DZS, tro{ocite za proizvodstvo vo zemjodelstvoto vo januari se zgolemile za 13,9% na godi{no nivo. Najgolem rast od 21,5% ima kaj dobito~nata hrana, 17,2% kaj energijata i gorivata, 9,2% kaj transportnata oprema, 4,7% kaj mineralnite |ubriva. ja namali carinata za uvoz na {e}er od 30% na 5%, a go odlo`i i poskapuvaweto na strujata. Ministerot za finansii, Zoran Stavreski, najavi deka e mnogu verojatno Vladata na nekoja

od slednite sednici da go razgleduva ovoj problem za da odlu~i dali }e reagira so proizvodi od stokovite rezervi za da se za~uva cenovnata stabilnost vo Makedonija.

Fokus

KAPITAL / 15.02.2011 / VTORNIK

NA DENOT NA LOZARITE, SVETI TRIFUN

VINO GI OBEDINI POLITI^ARITE BIZNISMENITE I RABOTNICITE VIKTORIJA MILANOVSKA milanovska@kapital.com.mk

ako nikoga{ dosega politi~ari, lozari i vinari na edno mesto, so no`ici vo ednata, a ~a{a doma{no vino vo drugata raka, v~era sve~eno gi zakroija makedonskite lozja. Dali zdravicite za beri}

Kako retko koga v~era ramo do ramo zastanaa makedonskite politi~ari, vinari i lozari. So ~a{a vino, sekoj se osvrna na svoite èlbi i vetuvawa, koi treba da ja promoviraat Makedonija kako zemja na vinoto et i èlbite za pobogat rod se dovolni da ja smestat Makedonija na svetskata vinska karta? Lozarite, osven zdravje i sre} a, godinava pobaraa i pomo{ od Vladata i za razvoj na vinskiot turizam. Tie vo ovoj vid turizam go gledaat razvojot na op{tinite vo koi {to ìveat, no i nov izvor na prihodi.

Demir Kapija }e razviva vinski turizam

@itelite na Demir Kapija, koi

ADRIJANA ATANASOVA

atanasova@kapital.com.mk

inarnicata Skovin v~era{nata proslava na Sveti Trifun ja odbele`a so otvorawe na vinski podrum. So toa se otkri u{te eden segment od uspe{nata rabota na vinarskata vizba. Podrumot e u{te eden na~in za uspe{na promocija i brendirawe na Makedonija kako vinska zemja. Vinogorjeto na Skovin se nao|a na teritorijata na Skopje, poto~no na padinite na Vodno. Mo`nosta da se posetat vinarnicata i lozovite nasadi, koi se edinstveni na teritorijata okolu glavniot grad, e odli~na turisti~ka ponuda ne samo za gosti od zemjava, tuku i od stranstvo. Vo ovoj vinski podrum }e bidat dostapni site vina od bogatata paleta na Skovin, a so pomo{ na makedonskite turoperatori, turisti~ki agencii i hoteli, koi rabotat na promocija na Makedonija kako vinska

v~era ìveeja za vinoto, pobaraa poddr{ka za razvoj na vinskiot turizam. Velat, na turistite, koi periodov se s$ pobrojni, ne im e dovolna samo ~a{a vino. Tie baraat i smestuva~ki kapaciteti, no i sodrìni koi bi gi zadràle pove}e od nekolku ~asa. "Ne moè vinoto kako vino postojano da ni nosi turisti. Lu|e doa|aat edna{, go degustiraat i si odat. Za da mobilizirame pove}e turisti koi bi se vra}ale ovde po nekolku pati ni treba interesna programa.

Nie imame kulturni obele`ja, arheolo{ki iskopini, ni nedostiga samo turisti~ka strategija kakva {to imaat site okolni zemji", veli `itel na Demir Kapija. Spored zamenik-ministerot za ekonomija, Metodij Haxi-Vaskov, novite patni oznaki vo demirkapijsko i vladinite reklami koi ja prika`uvaat Makedonija kako zemja na vinoto se klu~ni za razvojot na vinskiot turizam vo ovoj kraj. "Cenime deka patnite oznaki se klu~en del od aktivnostite koi

METODIJ HAXI-VASKOV

ZORAN STAVRESKI

ZAMENIK-MINISTER ZA EKONOMIJA "Cenime deka patnite oznaki se klu~en del od aktivnostite koi treba da se prezemat za promovirawe na vinskiot turizam vo Demir Kapija. Isto taka, reklamite za Makedonija kako zemja na vinoto se aktivnost koja e neprekinata i kontinuirana i vroduva so plod. Me raduva {to i pokraj site nepovolni momenti so koi se soo~uvaat svetskata ekonomija i vinarskata industrija, imame podobruvawe vo delot na prepoznatlivosta na makedonskiot proizvod na stranskite pazari."

MINISTER ZA FINANSII "Vladata i ponatamu }e ostane silen poddr`uva~ na lozarstvoto. Preku Programata za subvencii i ovaa godina }e ima isplata na visoki iznosi za lozovite nasadi, kako za postoe~kite, taka i za obnovuvawe na novi i za isplata na subvencii po kilogram grozje."

treba da se prezemat za promovirawe na vinskiot turizam vo ovoj kraj. Tokmu od tie pri~ini go realiziravme postavuvaweto na signalizacijata za da mo`e stranskite turisti da go najdat povrzuvaweto pome|u razli~nite vidovi vino, no i da go povrzat so tradicijata i k u l turniot segment

VISOKITE KAMATI - MAMKA ZA [TEDA^ITE OD STRANSTVO

VINSKI PODRUM ZA CELOKUPNO ZADOVOLSTVO NA EDNO MESTO

Celokupnosta i funkcionalnosta na podrumot }e se postignat kon krajot na april, koga

}e gi postavime drvenite sadovi i }e gi izlo`ime buriwata za ~uvawe i stareewe na vinata so cel da se podobri nivniot kvalitet. Sakame ovoj vinski podrum da stane del od turisti~kata ponuda na Makedonija, veli Marija Miteva, generalen menaxer na Skovin

zemja, aktivno }e se pomaga razvojot na vinskiot turizam. â&#x20AC;&#x153;Otvoraweto na vinskiot podrum e realizacija na zacrtanite planovi na vinarnicata Skovin za tekovnata godina. Stanuva zbor za realizacija na drug segment od raboteweto na Skovin, a toa se ugostitelstvoto i turizmot. Vo ovoj vinski podrum se

nudi mo`nost za pominuvawe prijatni momenti vo ubav ambient, kade {to mo`at da se degustiraat na{ite vina i da se dobijat soveti od na{ite enolozi i od vrvni somelieriâ&#x20AC;?, veli Marija Miteva, generalen menaxer na vinarnicata Skovin. Spored nea, site gosti }e imaat izvonredna mo`nost da vkusat i

soodvetna hrana, vo soglasnost so vinskata ponuda. â&#x20AC;&#x153;Celokupnosta i funkcionalnosta na onoj podrum }e se postignat kon krajot na april, koga }e gi postavime drvenite sadovi i }e gi izlo`ime buriwata za ~uvawe i stareewe na vinata, so cel da se podobri nivniot kvalitet. Sakame ovoj vinski

podrum da stane del od turisti~kata ponuda na Makedonija. Negov golem adut e toa {to se nao|a vo glavniot grad, pa, taka, turistite bi mo`ele da posetat vinski podrum, pritoa da ne mora da patuvaat mnogu. So ogled na toa deka e vo ramkite na vinarnicata, tie istovremeno }e mo`at da pro{etat, da vidat i da

no.

KAPITAL / 15.02.2011 / VTORNIK

25 LI^NOSTI VINOVNI ZA SVETSKATA FINANSISKA KRIZA

ALAN GRINSPEN: GLAVNIOT VINOVNIK ZA KRIZATA Poradi izmenite na finansiskite derivati za kreditirawe, porane{niot pretsedatel na FED, Alan Grinspen, e glaven vinovnik za krizata so hipotekarni krediti vo SAD, no i za globalnata finansiska kriza

vgraden vo ovoj kraj. Reklamite za Makedonija kako zemja na vinoto se aktivnost koja e neprekinata i kontinuirana i vroduva so plod. Me raduva {to i pokraj site nepovolni momenti so koi se soo~uvaat i svetskata ekonomija i vinarskata industrija, imame podobruvawe na prepoznatlivosta na makedonskiot proizvod na stranskite pazari", istakna Haxi-Vaskov.

Interesot kaj turistite e s$ pogolem, no patokazite i reklamite deka Makedonija e zemja na vinoto ne se dovolni za razvoj na ovoj vid turizam.

"Definitivno treba pove}e. Patokazi ima, no tie se mnogu mali. Koga ve}e imame odli~na patna infrastruktura, imaj}i predvid deka se nao|ame neposredno do avtopatot, mora da porabotime na s$ ostanato. A i samite turisti baraat pove}e sodr`ini. Muzejot na vino e edinstvenoto ne{to {to vo momentov mo`eme da im go ponudime. Nie kako op{tina treba da porabotime na toa, na primer so otvorawe na pe{terata Bela voda i sli~ni aktivnosti", objasnuva za "Kapital", Mladen Petrov, komunalen inspektor vo op{tina Demir Kapija. Gradona~alnikot Traj~e Dimitriev najavi deka letovo, po odluka donesena od Vladata, vo Demirkapisko }e niknat deset novi mali vizbi. Toj istakna deka tamo{niot kraj } e bide dovolno pokrien so vinarski vizbi. Ministerot za finansii, Zoran Stavreski, pak, na Denot na lozarite vo Negotino akcentot go stavi na subvenciite, koi, kako {to re~e, godinava Vladata }e gi ispla}a kako za postoe~kite, taka i za obnovuvawe na novi nasadi. Odnosite me|u otkupuva~ite i lozarite, odnosno

nau~at za proizvodstvoto na vino”, dodava Miteva. Skovin e vinarnica so vtor po golemina kapacitet vo Makedonija, koja ima udel od 15% na doma{niot pazar. Minatata godina stana sopstvenik na novi 100 hektari lozovi nasadi vo Tikve{koto vinogorje, vo seloto Sopot, blizu Kavadarci. Brojot na proda`ni mesta vo koi se distribuiraat vinata na Skovin e s$ pogolem. Otvoreni se tri novi prodavnici za vino vo Bitola, vo [tip i vo Skopje, so {to Skovin stana prepoznatliv brend so svoj sinxir od sedum prodavnici i so intencija za otvorawe novi i vo drugi gradovi vo Makedonija. Minatata godina pod brendot na Skovin bea lansirani vinata od linijata za mladi Sun City, potoa, prvoto organsko vino “sanxoveze”, kako i nivnite popularni vina ”makedonsko crveno” i “makedonsko belo”, spakuvani vo semejno pakuvawe od tri litri i Bag’n’Box, koi treba

pogolemata sigurnost pri isplatata Stavreski }e ja pomaga preku zakonski re{enija. "Predvideno e so zakon i pravilnik da bide regulirano proizvoditelite i otkupuva~ite pred da bide predadeno grozjeto da potpi{at dogovori vo koi }e se navede i otkupnata cena. Na ovoj na~in i ednite i drugite }e bidat obezbedeni, a }e se izbegnat i nezadovolstvoto i tenziite", re~e toj. Nezadovolstvoto na lozarite, koe izminatiov period be{e manifestirano i vo javnosta, Stavreski go opravda so svetskata ekonomska kriza koja ”lo{o se

odrazila vrz lozarstvoto”. Pretsedatelot \or|e Ivanov vo Valandovsko na lozarite im posaka beri}etna, a na vinarite kvalitetna godina. Zakrojuvaj} i gi lozovite fidanki, toj se potseti na sredno{kolskite i studentskite denovi koga redovno go pravel toa. Ministerot za zemjodelstvo, Qup~o Dimovski, pak, pobara od lozarite grozjeto da go proizveduvaat planski i vo soglasnost so vinarskite kapaciteti na zemjava. Za razlika od Stavreski, problemite na lozarite gi smeta za posledica na vinskata kriza vo po{iroki razmeri.

OD VINARNICATA STOBI PORAKA ZA RODNA GODINA So molitvata na Sveti Trifun v~era {irum dràvava be{e odbeleàn praznikot na lozarite, ovo{tarite i gradinarite. Eden od najposetenite be{e nastanot vo vinarnicata Stobi vo Gradsko, kade {to na mestoto vikano Bagremi se izvr{i tradicionalnoto zakrojuvawe na vinovite lozi. Na sve~enosta prisustvuvaa okolu 600 lica, sorabotnici, partneri, pretstavnici na diplomatskiot kor, estradni umetnici i vraboteni vo vinarnicata. Prvata loza ja zakroi sopstvenikot na vinarnicata, Min~o Jordanov, koj posaka rodna i uspe{na godina za site lozari vo dràvava. Po ova, vo kroewe se obidoa i ostanatite posetiteli, koi gi nau~ija tajnite za rodniot kroj. Kako i sekoja godina i ovaa bea proglaseni najdobrite lozarski kroja~i od kombinatite Vardar Gradsko i Crveni bregovi za minatata godina, na koi im be{e dodelen profesionalen alat za kroewe lozi. “Ovoj praznik se smeta za za{titnik na lozarite, gradinarite i site koi se zanimavaat so odgleduvawe na kakvi bilo rastenija. So upatenite molitvi kon na{iot Gospod Bog da n$ blagoslovi i da ni dade bogat rod i beri}et, zdrava hrana i zdravo pokolenie. Neka e za mnogu godini”, pora~a protojerej Slave Jovanov, koj ja odrà liturgijata posvetena na Sveti Trifun. Po ova, so osvetenata voda se poprskaa vinovite lozi, a gostite imaa mo`nost da go vkusat vkusnoto vino od Stobi.

da pridonesat za pogolem rast vo 2011 godina. Vinata na Skovin se izvezuvaat i se pijat vo zemjite od regionot i vo zemjite na Evropskata unija, kako i vo Japonija, Kanada, SAD i Avstralija. “Godinava po~na vetuva~ki i ve}e izvezuvame golem del od proizvedenata

koli~ina na na{ite tradicionalni pazari. No, ve}e se javuvaat i novi pazari. Najverojatno toa e poradi lo{ata berba vo delovi od Evropa. Veruvam deka na{eto vino godinava }e najde dobar plasman za da mo`eme da ja srabotime narednata otkupna sezona”, veli Miteva.

orane{niot pretsedatel na Federalnite rezervi (FED), koj be{e na ovaa funkcija od 1987 do 2006 godina, Alan Grinspen, se soo~i so prviot predizvik na rabotnoto mesto koga se obide da go spre~i padot na berzata vo negovite po~etoci pred da prerasne vo ne{to polo{o. Vo 90-te godini toj go predvode{e “bumot" na ekonomskiot i finansiskiot pazar i se stekna so status na va{ingtonski “vol{ebnik". No, desetina godini podocna rabotite se smenija. Od ekonomski promotor na ekonomskiot rast i razvoj, Grinspen stana glaven vinovnik za krizata so hipotekarni krediti vo SAD vo 2007 godina, a del od ekspertite go imenuvaa i kako glaven vinovnik za globalnata finansiska kriza. Ekstremno niskite kamatni stapki koi gi vovede so izmenite na regulativite za finansiskite derivati vo po~etokot na 21 vek i negoviot dolgogodi{en prezir kon finansiskoto regulirawe denes se smetaat za glavni pri~ini za krizata. Toj prizna deka na raspravata vo Kongresot vo 2001 godina napravil gre{ka pretpostavuvaj}i deka finansiskite kompanii moàt samostojno da se reguliraat, bez nadzor na finansiskite institucii od Volstrit. "Pove}e od koj bilo drug, Alan Grinspen e vinoven za intenzitetot na momentalnata finansiska kriza. Podemite i padovite se neizbe`ni, no porane{niot pretsedatel na FED prili~no ja vlo{i situacijata poradi ogromnite propusti koi gi napravi pred da go izmeni sistemot za naplata na kamatni stapki za kreditite", pi{uva magazinot "Tajm". Koga stanuva zbor za finansiskite olesnuvawa, toj re~isi bez ni~ija pomo{ go predizvika "meurot" na pazarot so nedvi`nosti poradi dadenite zaemi so kamata pod nivoto na inflaciskata stapka. Pazarot na nedvi`nosti be{e mo{ne osetliv na promenite na kamatnite stapki vo po~etokot na noviot milenium, pa poradi toa namaluvaweto na kamatnite stapki na Grinspen dopolnitelno ja o{teti ovaa industrija. Izmenite koi gi vovede pridonesoa za zabrzan rast na ovaa industrija. Za nekolku meseci buldoèrite kopale novi pati{ta, a vo predgradijata niknuvale novi domovi. Spored magazinot "Tajm", ova pridonelo za ekstremen pad na cenite na nedvi`nostite, poradi {to ponudata ja nadminala pobaruva~kata. So izmenite na Grispen, Ministerstvoto za transport na SAD gi namali kamatnite stapki na re~isi rekordno nisko nivo. Od 2001 do sredinata na 2004 godina cenite na stanovite se iska~uvaa zna~itelno pobrzo od inflacijata. Do 2004 godina s$ pove}e ekonomisti predupreduvaa za moèn meur kaj doma{nite

ceni. Vakvata situacija ja prinudi ekspertskata javnost da ja predupredi amerikanskata vlast deka e potrebno da se obrne pogolemo vnimanie na problemite na ovoj sektor. No, Grinspen i nekolku drugi bankarski regulatori od Va{ington gi odbija povicite za pogolema regulacija na hipotekarnite krediti, koi im ovozmoùvaa na lu|eto da pozajmuvaat pove}e otkolku {to moàt da si dozvolat. Od ovoj moment po~na da se {iri krizata. Duri i istaknatiot finansier Xorx Soros izbegnuval da gi koristi finansiskite derivati na Grinspen, bidej}i ne bil siguren kako funkcioniraat. Investiciskiot bankar koj go spasi Wujork od finansiska katastrofa vo 70-te godini, Feliks G. Rohatin, gi opi{a derivatite kako potencijalni "hidrogenski bombi". Nitu Voren Bafet ne izostavi da ja komentira ovaa postapka na Grispen. Toj duri pet godini pred da bidat vovedeni izmenite na finansiskite derivati predvide deka tie se finansisko oru`je za masovno uni{tuvawe na ekonomijata, koi iako vo vremeto koga bile doneseni ne bile voo~livi, na dolg rok moè da bidat smrtonosni za amerikanskata ekonomija. Pove}e od edna decenija Alan Grinspen èstoko se protive{e na sekoe preispituvawe na derivatite vo Kongresot ili na Volstrit. Spored nego, derivatite vetuvale za{tita na investitorite od zagubi, no, vo praktika, vrodija kontraefekt, bidej}i pottiknuvaa porizi~no odnesuvawe na investitorite, koe gi natera pove}e da vloùvaat, a so toa go preplavile pazarot, pa ponudata ja nadvladea pobaruva~kata. Poradi ova, Grinspen se smeta za nevin koga stanuva zbor za obvinenijata deka toj bil glaven inicijator na finansiskata kriza. Pazarot na derivati vo 2003 godina dostigna 531.000 milijardi dolari, {to pretstavuva zgolemuvawe od 106.000 milijardi dolari vo 2002 godina. Iako, teoretski, bea zamisleni da go ograni~at rizikot i da gi otstranat finansiskite problemi, vo praktika pottiknaa nesigurnost i gi pro{irija rizikot i somneìte za procenkite na kompaniite. Sepak, tri godini otkako ja napu{ti pozicijata pretsedatel na FED, vo 2009 godina Grinspen prizna deka imal pregolema doverba vo mo}ta za samokorekcija na slobodnite pazari i ne ja predvidel samouni{tuva~kata mo} na neodgovornoto izdavawe krediti. Alan Grinspen be{e izbran za pretsedatel na Federalnite rezervi na SAD za vreme na pretsedatelstvoto na Ronald Regan vo 1987 godina. Na ovaa funkcija ostana do 2006 godina. Denes raboti kako sovetnik vo sopstvenata konsultantska kompanija, Grinspen aso{iejts. prodolùva

Komentari / Analizi

KAPITAL / 15.02.2011 / VTORNIK

DUO TRIO

Analizata

poka`uva deka pomina vremeto koga investitorite vleguvaa na finansiskite pazari kupuvaj}i obvrznici, akcii i razni {pekulativni derivati. Glavnite potpori na koi se bazira “trono`noto stol~e” na novite ekonomii vo razvoj se hranata, energensite i metalite. Brojkite gi potvrduvaat sostojbite

e se}avate na muzi~kata grupa Duo trio? Pevlivi refreni, lesni pesni so socijalni tekstovi, komercijalni videospotovi. Definitivno, imeto ostavi vpe~atok na scenata i stana sostaven del na na{iot vokabular. Li~no, nekako mi legna vo namerata da gi analiziram vo let dinami~nite svetski slu~uvawa. Nastanite od posledniot mesec koi go iniciraa branot promeni na politi~kite garnituri vo del od islamskite dràvi realno imaat cunami efekt. Promenite nema da se ograni~at samo na nekolku dràvi od severniot del na Afrika i na del od Bliskiot Istok. Pojavno, se raboti za potreba od simnuvawe od vlast na t.n. diktatorski reìmi. Se {pekulira deka vo igra stapuva islamskiot radikalizam, koj bara mnogu po{irok politi~ki prostor za ostvaruvawe na svoite celi. Nezavisno od opravdanosta na ovie tezi, edno e sigurno. Kako i vo mnogu drugi istoriski periodi, denes sme svedoci na povtorn o repozicionirawe na igra~ite na svetskiot ekonomski pazar. ]e zemam

samo eden primer. Egipet e interesen za mnogu involvirani dr`avi, isklu~ivo poradi strate{kiot Suecki Kanal. Toj e edinstveniot spoj me|u Crvenoto i Sredozemnoto More, preku koj se odviva 7,5% od vkupniot svetski pomorski transport. Presmetkite govorat deka pove}e od 5.300 milijardi dolari stoka, {to e 550 pati od makedonskiot BDP, godi{no pominuvaat niz ovoj kanal. Alternativata e da se zaobikoli celiot afrikanski kontinent preku ’rtot Dobra Nade` za stokite da stignat vo Evropa i ponatamu. Se razbira, dokolku popatno ne ve presretnat somaliskite pirati. Zna~eweto na kanalot za svetskata trgovija e nepobitno i so samiot fakt {to po vesta za ostavkata na Mubarak cenata na naftata padna na 85 dolari, {to e najnisko nivo od dekemvri 2010 godina. Nastrana staveni politi~kite slu~uvawa, promenite vo vlasta istovremeno se i posledica i pri~ina na ekonomskata stagnacija so koja tie se soo~uvaat. Taa trae podolgo od 30 godini. Gledano so po{iroka dioptrija, dene{niot svetski ekonomski model e rezultat na odnesuvaweto na glavnite svetski igra~i poslednata decenija.

Verojatno mnogumina bea iznenadeni od krahot na finansiskite pazari vo 2008 godina, koj be{e nare~en svetski problem, no denes gledame deka, vsu{nost, bil “zapaden problem” poradi modelot na upravuvawe koj ne se reformira{e navreme. Milijardi evra i dolari se vbrizgaa vo ekonomiite na SAD i na EU. Kamatite na kreditite padnaa na nivo blisku do pozitivna nula. Regulativi za kontrola na finansiskite institucii se pe~atea kako i zelenite banknoti. Vo obid da se devalvira dolarot i evroto za da se zgolemi izvozot, federalnite banki svesno toleriraa pojava na zgolemena inflacija. Zaludno. Dojdoa “nekoi novi de~ki” i toa so seriozni politiki za seriozni vremiwa. Zemjite od BRIK se dvi`ea napred so dvocifreni brojki na razvoj. Taa 2008 godina na povr{ina go isfrli toa {to kreatorite na ekonomskite politiki go znaeja i od {to se pla{ea. Se slu~i presvrtnica vo ekon omskiot balans kon Istokot. Interesno e deka vo ovaa nova multipolarnost Istokot ne izmisli nov ekonomski model. Na ovie pazari niza godini so red se upotrebuva redizajniran dr`aven kapiO

talizam. Osnovnite elementi se: blag protekcionizam, kontrolirno visoka razvojna inflacija, devalvirawe na doma{nite valuti za da se parira na dolarot i evroto i detalno planirawe na glavnite stopanski funkcii. Dràvata vo ovie ekonomii go stavi svojot buxet vo funkcija na dinami~niot razvoj, dominantno kreiraj} i odli~na infrastruktura i educirana rabotna sila. Dobro. No, kade e tuka trioto od po~etokot na analizata? Kako {to voobi~aeno se slu~uva, moèbi nesvesno, no na po~etokot od vtorata dekada od 21 vek se nao|ame pred edna nova presvrtnica. Ovaa to~ka go definira (ne)uspehot na site brokeri, finansieri, menaxeri, analiti~ari, politi~ari, kreatori na politikite i nejzini realizatori. Vo poslednite dve godini suptilno se gradi edna izrazeno jaka pozicija na realni ekonomii koi proizveduvaat proizvodi. Od drugata strana na aktivnostite zaostanuvaat t.n. “virtuelni” ekonomii, koi proizveduvaat uslugi i virtuelni proizvodi. Dokolku gi isklu~ime socijalnite mreì, kako {to se Fejsbuk, Tviter i sli~nite, kade {to se licitira so vrednosti od desetici milijardi dolari, K

na dene{nite pazari ne pominuvaat uslu`nite kompanii. Strate{kiot fokus na investitorite e odli~en lakmus za toa vo koja nasoka treba da se gleda. Soros, Bafet, Paulson i m n ogu drugi dominantno investiraat vo proizvodi, a ne vo uslugi. Analizata poka`uva deka pomina vremeto koga investitorite vleguvaa na finansiskite pazari kupuvaj}i obvrznici, akcii i razni {pekulativni derivati. Glavnite potpori na koi se bazira “trono`noto stol~e” na novite ekonomii vo razvoj se hranata, energensite i metalite. Brojkite gi potvrduvaat sostojbite. Cenata na naftata od 2009 godina do denes ima rast od 40 na 100 dolari za barel. Procenkite se deka do krajot na ovaa godina cenata na naftata }e postigne rekordno nivo od 150 dolari, so tendencija za ponatamo{en porast. Cenata na metalite, kako {to se bakarot, srebroto, paladiumot, zabele`a prose~en godi{en rast od 25%-30%, dinamika koja nema da se namali vo narednite godini. Procenkite govorat deka vo narednite 3-4 godini cenite na ovie metali }e se dupliraat vo odnos na dene{nite. Kina, kako najgolem proizvoditel, istovreR

D-r RUBIN ZARESKI Konsultant za strate{ki menaxment i uuniverzitetski niverz r itetski prof profesor r fesorr

meno }e stane i najgolem potro{uva~ na ovie proizvodi. Kone~no, nedostigot od hrana i nepovolnite klimatski promeni kreiraat zgolemeni ceni na hranata. Neodamna, Svetskata agencija za hrana (FAO) objavi podatok vo koj, spored analizite, se predviduva cenata na hranata do 2015 godina da se zgolemi za 40%. Zatoa, koga zboruvame za energetska kriza, kriza za hrana i porast na cenata na metalite n$ asocira na “duo trio”. Ekonomiite koi }e sozdavaat realen dohod preku realno proizvodstvo }e profitiraat. Zemjite {to go imaat re{eno problemot so raste~kite ceni na hranata, energensite i metalite, odnosno istite gi proizveduvaat, }e postignuvaat dvocifren rast na BDP. Ostanatite verojatno }e igraat na starata slava i na uslu`nite dejnosti kako glaven izvor na prihodi. Pogre{na procenka u{te na samiot start na krajot. O

VO PETOK SPECIJALEN PRILOG

TRANSPORT I LOGISTIKA INKOTERMS – NOVITE PRAVILA ZA TRGUVAWE STAPIJA NA SILA KAKVI SE PROMENI ]E PREDIZVIKAAT VO RABOTEWETO NA PREVOZNICITE I [PEDITERITE? [TO ZNAÂT NOVITE MEMORISKI KARTI^KI ZA PREVOZNICITE? ANALIZA NA AKTUELNITE SOSTOJBI VO TRANAPORTOT I OÊKUVAWA ZA 2011 GODINA RASTE POBARUVA^KATA ZA LOGISTI^KI USLUGI VO REGIONOT! ZA OVIE I ZA DRUGI TEMI ]E ÎTATE VO SPECIJALNIOT PRILOG TRANSPORT I LOGISTIKA KOJ ]E IZLEZE NA 18. FEVRUARI 2011 VO KAPITAL.

ZA SITE INFORMACII I PRA[AWA OKOLU OGLASUVAWETO OBRATETE SE DO MARKETING SEKTOROT NA E-MAIL: prilozi@kapital.com.mk; TEL: 02 2551 441; LICE ZA KONTAKT: JASMINA SAVOVSKA TRO[ANOVSKI KAPITAL MEDIA GROUP DOO P-FAH 503 1000 SKOPJE TEL. 02 2551 441; FAKS. 02 2581 440

Balkan / Biznis / Politika

KAPITAL / 15.02.2011 / VTORNIK

DA^IA NAJGOLEM IZVOZNIK OD ROMANIJA

TOJOTA ]E PROIZVEDUVA "KOROLA" VO TURCIJA

omanskiot proizveduva~ na avtomobili Da~ia, romanskata edinica na finskiot gigant Nokia, naftenata kompanija OMV i rafinerijata Rompetrol se najgolemite izvoznici od Romanija vo Evropskata unija i nadvor od nea vo 2010 godina, soop{ti romanskoto Ministerstvo za ekonomija. Nadvor od Unijata lani Romanija trojno

aponskata avtomobilska kompanija Tojota planira da po~ne so proizvodstvo na "korola" vo svojata turska fabrika, soop{ti distributerot na kompanijata za Turcija. Potegot na Tojota be{e najaven od pretsedatelot na kompanijata ALJ od Saudiska Arabija, Muhamed Xemil, na negoviot sostanok so turskiot minister za industrija i trgovija,

go zgolemila izvozot vo Kanada, a registriran e i zna~itelen porast na izvozot vo Turcija od 76,8%, Japonija 74,7%, Rusija 62,1%, SAD 61%, Ukraina 53%, Meksiko 51%, Ju`na Koreja 49,3% i Kina 45,1%. Romanija minatata godina od izvoz na proizvodi i uslugi zaraboti 37,25 milijardi evra, {to e za 28,1% pove} e od 2009 godina.

J Uvozot vo 2010 godina e zgolemen za 19,9%, so vrednost od 46,7 milijardi evra. Romanija najmnogu uvezuvala od Germanija, Italija, Ungarija, Francija, Kina i Rusija.

Nihat Ergun. Vo 2009 godina ALJ kupi 65% od akciite na turskata Saban~i holding vo Tojota SA, vo koja e partner so Tojota motor Evropa i Micui. Xemil izjavi deka grupacijata ALJ e vo pregovori so upravata na Tojota vo Japonija za da go zgolemat kapacitetot na turskata fabrika i da ja pretvorat vo sedi{te na regionalnoto proizvodstvo.

Toj izjavi deka Tojota re{ila da po~ne so proizvodstvo na Korola vo Turcija. Tojota gi proizveduva modelite "korola verso" i "auris" vo Turcija, koi se distribuiraat vo 30 zemji, prete`no vo Evropa. Ima godi{no proizvodstvo od 150.000 edinici. Ova e edna od najgolemite stranski proizvodstveni operacii na Tojota.

NAJDOBRI IZVOZNI REZULTATI VO POSLEDNITE 15 GODINI

IZVOZOT OD SRBIJA VO RUSIJA PORASNA ZA 55%

Najgolemi srpski izvoznici vo Rusija se farmacevtskata kompanija Hemofarm, fabrikata za proizvodstvo na podni oblogi Tarket, proizvoditelot na gumi za vozila Tigar i kompanijata za mebel Simpo. Bescarinskata trgovija va`i za 96% od stokite, a e regulirana so dogovorot za a slobodna trgovija od 2000 godina me|u Srbija i Rusija VESNA KOSTOVSKA

v.kostovska@kapital.com.mk

rpskata ekonomija minatata godina ostvari ubedlivo najdobar izvoz vo Rusija vo poslednite 15 godini. Direktorot na pretstavni{tvoto na Stopanskata komora na Srbija vo Ruskata federacija, Janko \uri}, soop{ti deka pokrienosta na uvozot so izvoz vo trgovskata razmena so Rusija, koja vo poslednata decenija se dvi`e{e od 12% do 14%, dostigna 25%. Ovoj rezultat e postignat vo uslovi na pad na vkupniot srpski izvoz, odnosno vo vreme na svetska ekonomska kriza. “Vo 2010 godina vkupnata trgovska razmena me|u Srbija i Rusija iznesuva{e 2.701 milioni dolari i e za 16% pogolema otkolku vo 2009 godina. Izvozot od Srbija e zgolemen za 55% vo odnos na prethodnata godina i negovata nominalna vrednost e 541,1 milioni dolari. Uvozot porasna za 9% vo odnos na 2009 godina, na 2.160,5 milioni dolari”, informira{e \uri}. Trgovskiot deficit na stranata na Srbija iznesuva 1.619,4 milioni dolari. Ova se dol`i na energetskata zavisnost i

golemiot uvoz na nafta i gas od Rusija (re~isi polovina od uvozot, 43,3%, otpa|aat na naftata, a 30,7% na gasot). Srbija vo Ruskata federacija najmnogu izvezuva ovo{je, lekovi, akumulatori, podni oblogi, bakarni cevki, gumi za vozila, a uvezuva nafta, gas, aluminium i mineralni |ubriva. “Izvozot na jabolka e za ~etiri pati zgolemen, a blagodarenie na Stopanskata komora na Srbija na{eto ovo{je se nao|a i na raftovite na golemite trgovski sinxiri”, izjavi \uri}. Najgolemi srpski izvoznici vo Rusija se farmacevtskata kompanija Hemofarm, fabrikata za proizvodstvo na podni oblogi Tarket, proizvoditelot na gumi za vozila Tigar i kompanijata za mebel Simpo. Bescarinskata trgovija va`i za 96% od stokite, a e regulirana so dogovorot za slobodna trgovija od 2000 godina me|u Srbija i Rusija. No, ambiciite na srpskite kompanii za osvojuvawe na

ruskiot pazar ne zapiraat. Vo Moskva minatata nedela se odr`a eden od najgolemite saemi za hrana i pijalaci vo Evropa, Prodekspo, koj be{e poseten od 60.000 lu|e. Na saemot, na koj u~estvuvaa firmi od 55 zemji, i Srbija ja bara{e svojata izvozna {ansa. Direktorot na Centarot za informirawe na

RUSITE ]E JADAT PROIZVODI OD ZLATIBORAC, JUHOR I BIG BUL Srbija naskoro }e po~ne da se izvezuva meso i mleko i nivni prerabotki na pazarot na Ruskata federacija, Belorusija i Kazahstan. Sini{a Kotur, na~alnik za me|unarodna sorabotka vo Upravata za veterina, izjavi deka Federalnata slu`ba za veterinarna kontrola na Rusija oficijalno potvrdila deka 12 srpski kompanii se nao|aat na spisokot na proizvoditeli koi gi zadovoluvaat propi{anite standardi i im e odobren izvoz. Tie sega ~ekaat sertifikati za da po~nat so izvoz. Me|u kompaniite koi dobija dozvoli za izvoz na ruskiot pazar se Karneks, Neoplanta, Big bul, Zlatiborac, Valeta, Ku~ kompani, Mlekara [abac, Selekt milk, Somboled i drugi. Listata za izvoz na ruskiot pazar e otvorena i mo`e da se pro{iruva, no kompaniite mora da bidat kontrolirani od doma{nata veterinarna inspekcija, a potoa i od ruskata.

60.000 lu|e go posetija saemot za hrana Prodekspo

srpskata Stopanska komora, Ivan Jak{i}, izjavi deka Srbija so kvalitetni proizvodi mo`e da odgovori na barawata na ruskiot pazar. Spored nego, saemot vo Moskva bil mo`nost za zapoznavawe na novi potenci-

jalni partneri i sorabotnici. “Na{ite 14 kompanii koi nastapija na saemot, vo organizacija na Stopanskata komora i na Ministerstvoto za zemjodelstvo, ostvarija dobri kontakti”, istakna Jak{i}.

Balkan / Biznis / Politika

KAPITAL / 15.02.2011 / VTORNIK

RAZDVI@UVAWE VO BANKARSKIOT SISTEM NA BALKANOT

BUGARSKIOT PAZAR INTERESEN ZA TURSKITE BANKI

I{bankasi, koja e najgolemata privatna banka vo Turcija so aktiva od 86,4 milijardi dolari, odlu~i da investira vo Bugarija poradi zgolemuvaweto na aktivnostite na turskiot proizvoditel na staklo [i{exam ELENA JOVANOVSKA

ve turski banki najavija vlez na bugarskiot pazar godinava. Prvata e I{bankasi, koja e najgolema privatna banka vo Turcija so aktiva od 86,4 milijardi dolari. Taa u{te minatata godina ja izvesti Bugarskata narodna banka (BNB) deka preku svojata firma-}erka I{bankasiGermanija vo Frankfurt saka da otvori filijala vo Bugarija. I{bankasi odlu~i da investira vo Bugarija poradi zgolemuvaweto na aktivnostite vo ovaa zemja na turskiot proizvoditel na staklo [i{exam. Ovaa banka e eden od sopstvenicite na [i{exam, so direktno u~estvo vo nejziniot kapital. Bankata kotira na Londonskata i na Istanbulskata berza, a ima filijali vo Anglija, Holandija, Francija, Irska, Bahrein, [vajcarija, Germanija i vo Kipar. Golem interes za vlez na bugarskiot pazar pokaà i turskata Aktivbanka. Taa e orientirana kon korporativna i investiciska dejnost. Bankata e del od kompanijata âlik holding, koja se zanimava so grade`ni{tvo, telekomunikacii, energetika i tekstil. âlik holding e sopstvenik i na mediumskata grupacija Turkuvaz media grup, koja poseduva nekolku

televiziski i radiokanali, kako i pravata za izdavawe na magazinite "Kosmopoliten", "Forbs" i "Harper bazar" vo Turcija. Turskite banki prezemaat investiciski aktivnosti zatoa {to imaa uspe{na 2010 godina. Dokaz za toa se visokite profiti. Halkbank, Nacionalnata banka na Grcija pod vodstvo na Finansbank i TEB, del od BNP Paribas, objavija rast na profitite me|u 21% i 41%, a Akbenk gi iznenadi ekonomistite so profit pomal od predvideniot. Od Halkbank soop{tija deka profitot minatata godina im porasnal za 23%. Bankata vo 2010 godina ostvari neto-prihod od 937 milioni evra, a vo 2009 godina od 759 milioni evra. Spored finansiskiot izve{taj na TEB, bankata minatata godina ostvarila profit pogolem za 43%, {to gi nadmina procenkite na analiti~arite. TEB prijavi neto-prihod od 140 milioni evra za 2010 godina. Nacionalnata banka na Grcija zaraboti pove}e od Finansbank vo Turcija otkolku {to zaraboti vo mati~nata zemja. Nacionalnata banka na Grcija ja kupi Finansbank pred tri godini za pet milijardi dolari, {to be{e najgolemo bankarsko prezemawe vo Turcija. BRITANSKI FOND SAKA DA KUPI BANKA VO SRBIJA Ovaa godina se o~ekuva razdvi`uvawe i vo bankarskiot sistem vo Srbija.

Britanskiot investiciski fond Grinhaus investments planira da prezeme banka vo Srbija, potvrdi izvr{niot direktor na fondot, Majkl O’Liri Kolins. Spored nego, ovaa kompanija vo Srbija }e vlo`i 100 milioni evra, a po prezemaweto na bankata }e po~ne da kupuva i obvrznici od pretprijatijata vo ovaa zemja. Podobro upatenite smetaat deka vo strategijata na Britancite se vklopuva belgiskata KBC banka, koja raboti vo Srbija od 2007 godina. “KBC banka pred edna godina najavi deka planira da ja prodade bankata vo Srbija, a osven ovaa grupacija, vo Srbija ima malku banki {to se vklopuvaat vo planovite na britanskiot fond”, veli izvor na "Blic". Toj ocenuva deka ne e lesno vo kriza da se najde strate{ki partner i deka dobrata ponuda na Grinhaus nema da ja odbie nitu edna banka {to planira da se povle~e od srpskiot pazar. Belgiskata KBC u{te vo 2009 godina najavi deka planira povlekuvawe od srpskiot pazar. Ovaa banka poseduva 30,6% od grupacijata Nova Qubqanska banka (NLB), koja, pak, najavi povlekuvawe od Srbija vo 2012 godina. NLB minatata godina ja zavr{i so vkupna zaguba od 202 milioni evra, a samo vo Slovenija zagubata na bankata e 183,4 milioni evra. Vo mart godinava treba da se sprovede dokapitalizacija na ovaa

Vladata go zagubila svojot avtoritet, po {to se pojavija i {pekulacii deka Cvetkovi} za vreme na poslednata sredba so {efot na dr`avata, Tadi}, ponudil ostavka.

Makedonsko polskiot konzorcium GD Granit AD i NDI So(izveduva~) pismeno ja izvesti Generalnata Direkcija za nacionalni pati{ta i avtopati (GDNPiA-investitor) deka saka da go raskine dogovorot po vina na GDNPiA-investitorot. Soglasno dogovorot, dokolku ne dojde do spogodba pome|u izveduva~ot i investitorot, vo rok od 14 dena od predavaweto na vakvo izvestuvawe otka`uvaweto formalno stapuva vo sila.

14.02.2011 god

Od 33 banki vo Hrvatska, 28 rabotea so profit vo kriznata 2010 godina. Spored podatocite, bankite ostvarija bruto-dobivka pred odano~uvawe od 620,6 milioni evra, {to e za 8,8% pove}e od 2009 godina. Predvodi Zagrepska banka so profit od 210,5 milioni evra, a po nea e Privredna banka-Zagreb so 140,3 milioni evra. Sleduvaat Erste banka, Rajfajzen, Hipo alpe adria i Sosiete èneral – Splitska banka. Za razlika od hrvatskite, romanskite bankari ja zavr{ija 2010 godina so ogromni zagubi, najgolemi vo poslednite 11 godini. Minatata godina bankarskiot sistem vo Romanija zabeleà zaguba od 70 milioni evra. Spored podatocite na Romanskata nacionalna banka (RNB), profitot na 20 banki {to minatata godina zavr{ile vo plus e ponizok od profitot na uspe{nite banki vo 2009 godina. Ostanatite 22 kreditni institucii zabeleàa pogolemi zagubi otkolku vo 2009 godina. Romanskite banki poslednite dve godini rabotea glavno bez problemi, zatoa {to ja kreditiraa vladata, {to vo vreme na kriza im be{e najbezbedno kreditirawe. banka, za {to bankata }e emituva 2.155.173 novi akcii vo vrednost od 116 evra po akcija. No, po s$ izgleda rabotite nema da se odvivaat kako K

SRPSKIOT PREMIER POKRENA POSTAPKA ZA RAZRE[UVAWE NA VICEPREMIEROT DINKI]

retsedatelot na srpskata Vlada, Mirko Cvetkovi}, pokrena postapka za razre{uvawe na vicepremierot i minister za ekonomija i regionalen razvoj, Mla|an Dinki}, kako i na dràvniot sekretar vo Ministerstvoto za finansii, Slobodan Ili}. "Ministerot mora da bide odgovoren za s$ {to }e kaè, a Vladata mora da bide slo`na", izjavi Cvetkovi} na v~era{nata vonredna pres-konferencija, na koja ja obrazloì svojata odluka za smena na Dinki}. Nedorazbirawata me|u srpskiot premier i negoviot zamenik izlegoa na videlina minatata nedela koga Dinki} izjavi deka

HRVATSKITE BANKI PROFITIRAA VO 2010 GODINA

GD Granit AD

{to e zamisleno. Nadzorniot odbor na osiguritelnata kompanija Triglav osiguruvawe odobri javen povik za predavawe ponudi za kupuvawe akcii na NLB. Triglav C

osiguruvawe poseduva 3,15% od NLB. Vakvata odluka zna~i deka Triglav nema da & pomogne na dr`avata vo dokapitalizacijata na NLB, kako {to prethodno najavuva{e. O

Svet / Biznis / Politika

OBAMA PLANIRA DA GO PREPOLOVI BUXETSKIOT DEFICIT DO 2012 GODINA merikanskiot pretsedatel, Barak Obama, vo predlog-buxetot za fiskalnata 2012 godina, {to po~nuva na 1 oktomvri, kako cel }e go postavi i namaluvaweto na rekordniot federalen deficit za 1,1 milijardi dolari vo slednite 10 godini, soop{ti denes preku Si-EnEn direktorot na administrativno-buxetskata uprava na Belata ku}a, Xejkob Li. “Pretsedatelot na SAD,

Barak Obama, e na pat da go prepolovi buxetskiot deficit do krajot na svojot prv mandat, {to zavr{uva vo 2012 godina”, dopolni direktorot. Se o~ekuva Obama denes da ja pretstavi svojata proekcija na buxetot pred Kongresot. Toj planira da obezbedi dve tretini od za{tedite preku kratewe na tro{ocite, a ostanatata tretina od prihodi od danoci, vklu~uvaj}i go

KINA JA ZASILUVA KONTROLATA VRZ PREZEMAWATA NA KOMPANIITE i zatvoraweto na nekolku “dano~ni vratni~ki”, tvrdat zapoznati izvori. Pretstavnik na Demokratskata partija poso~i deka rashodite za Pentagon }e bidat namaleni za 78 milijardi dolari vo slednite pet godini, a toa }e dojde od kratewe na rashodite za proizvodstvo na voenotransportnite avioni C-17 i redica drugi proekti vo koi Voenoto ministerstvo ve}e ne gleda interes.

ina soop{ti deka }e ja zasili kontrolata vrz proektite za fuzirawe i prezemawe od strana na stranski pretprijatija za da ja “garantira nacionalnata bezbednost” - inicijativa {to mo`e da gi ograni~i ambiciite na nekoi kompanii od stranstvo, prenesoa svetskite agencii. Kineskata Vlada poso~i deka }e sozdade or-

GRCIJA IGRA TOPLOLADNO SO EU I SO MMF

Grcija se obiduva da gi podobri odnosite so EU i MMF otkako gi obvini deka & vr{at ogromen pritisok za re{avawe na doma{nite problemi. Grcija i me|unarodnata zaednica se skaraa poradi planot za privatizacija, preku koj Grcija treba da sobere 50 milijardi dolari so koi }e gi vra}a i kreditite BORO MIR^ESKI

milijardi dolari dobi Grcija od me|unarodnata zaednica vo maj minatata godina

potencira{e deka "trojkata" se odnesuva neprifatlivo koga stanuva zbor za prodavawe na gr~kiot imot. "Timot "trojka" se odnesuva neprifatlivo. Nie pobaravme pomo{ od niv, a ne da se me{aat vo na{ata vnatre{na politika", izjavi vladiniot portparol za gr~kite mediumi. So ovaa izjava Grcija za prvpat javno ja kritikuva{e pomo{ta od me|unarodnata zaednica vredna 110 milijardi evra, koja EU i MMF & ja dodelija vo maj minatata godina. So planot za privatizacija Grcija treba da sobere 15 milijardi evra do 2013 godina preku proda`bata na dràvni akcionerski udeli, nedvièn i komercijalen imot, a ostanatite 35 milijardi evra treba da gi sobere do 2015 godina. Spored istraùvaweto na nevladinata organizacija Istame, gr~kiot minister za finansii prvo treba da se fokusira na prodavawe na imotot na dràvnata kompanija KED, ~ija vrednost analiti~arite ja procenuvaat

na 270 milijardi evra. Okolu 20% od portfolioto na KED, vklu~uvaj}i go i komercijalniot imot, kako i placovite vo predgradieto na Atina i drugi pogolemi gradovi, moè da po~ne da se prodava u{te od po~etokot na mart godinava. Spored istraùvaweto, Grcija moè da sobere i pet do osum milijardi evra preku proda`bata na porane{niot me|unaroden aerodrom na jugot od Atina. Spored analiti~arite, dokolku uspe{no se sprovede planot za privatizacija, uspe{no }e se popolnat dupkite vo buxetskata kasa, koi dostignaa 300 milijardi dolari, {to e ekvivalentno na 130% od bruto-doma{niot proizvod. Socijalisti~kata partija se sprotivstavi na privatizacijata na gr~kiot nedvièn imot i po~na kamapawa pod mototo "Ne go prodavajte familijarnoto bogatstvo", prenesuva britanski "Fajnen{al tajms". Del od ~lenovite na partijata na sednica vo Parlamentot istaknaa deka privatizaciskiot plan vklu~uva

XENERAL MOTORS I KRAJSLER SO VISOKI BONUSI ZA MENAXERITE

svojata internet-stranica. Stranskite investicii }e bidat ocenuvani vo zavisnost od nivniot efekt vrz ekonomskata i socijalnata stabilnost na Kina i vrz sposobnosta na zemjata da ja prodolì nau~noistraùva~kata i razvojnata dejnost, {to gi zasega tehnologiite povrzani so nacionalnata bezbednost, se zabeleùva vo objavenoto soop{tenie.

“Floti od brodovi treba da gi ka~at Palestincite... i da ~ekaat do palestinskite bregovi dodeka problemot ne bide re{en. Ova e vreme na narodni revolucii. Nie treba da sozdademe problem za svetot. Toa ne e objavuvawe vojna. Toa e povik za mir.” MOAMER GADAFI

libanski lider

110

merikanskite avtomobilski kompanii Xeneral motors i Krajsler, koi dobija finansiska pomo{ od amerikanskata administracija za vreme na ekonomskata kriza, imaat namera da isplatat menaxerski bonusi i do 50% od nivnata plata. Xeneral motors planira bonusi za site menaxeri vo iznos od 15% do 20% od nivnata godi{na plata i od 50% do 1% nadomest za 260.000

gan {to }e gi prou~uva stranskite investicii vo sektorot na nacionalnata odbrana, zemjodelstvoto, energetikata, prirodnite resursi, infrastrukturata, transportot, tehnologiite i industriskite kapaciteti. Ovoj organ }e bide staven pod kontrola na Nacionalnata komisija za razvoj i reformi i Ministerstvoto za trgovija, soop{ti Vladata na

DVA, TRI ZBORA

FINANSISKATA POMO[ DONESE KAVGA

rcija se obiduva da gi podobri odnosite so Evropskata unija (EU) i so Me|unarodniot monetaren fond (MMF) otkako gi obvini deka & vr{at ogromen pritisok za re{avawe na doma{nite problemi. Grcija i me|unarodnata zaednica se skaraa za programata na Grcija za namaluvawe na dràvniot dolg i promocija na ekonomskiot rast preku prodavawe na dràven imot vreden najmalku 50 milijardi dolari. Za da gi ispolni uslovite za zaem, eksperti od MMF i od EU izjavija deka iako do 2015 godina Grcija mora da sobere 50 milijardi evra preku privatizacijata, sepak, mora da sprovede i brzi strukturni reformi vo dano~nata administracija i vo zdravstvoto. Strukturnite reformi predizvikaa ogromni tenzii, a opoziciskata Socijalisti~ka partija be{e prvata koja ja iskoristi situacijata za da se sprotivstavi na tvrdiot stav na aktuelnata vladeja~ka garnitura kon me|unarodnata zaednica. Pred dva dena gr~kiot minister za finansii, Jorgos Papakonstantinu, potencira{e deka programata za privatizacija na dràvniot imot, koja }e ja sproveduva t.n. tim "trojka", kade {to ~lenuvaat po eden pretstavnik od EU, od MMF i od Evropskata centralna banka (ECB), e vo polza na gra|anite i }e go {titi javniot interes. Ovaa izjava e sprotivna na izjavata na portparolot na gr~kata Vlada, koj

KAPITAL / 15.02.2011 / VTORNIK

redovno vraboteni vo SAD. Bonusite za 10.755 redovno vraboteni rabotnici na Krajsle r }e se dvi`at okolu 10.000 dolari, so toa {to eden pomal broj rabotnici }e dobijat polovina od platata. Isplatata na bonusite e najavena vo momentot koga Xeneral motors, Krajsler i Ford se podgotvuvaat za pregovori so silniot Obedinet sindikat na vrabotenite vo avtoindustrijata (UAV) za potpi{uvawe

proda`ba na ogromen del na kulturnoto bogatstvo na Grcija na stranski investitori. Spored gr~kite eksperti, privatizacijata koja ja baraat me|unarodnite inspektori e igra na gr~kata Vlada za da moè da pobara predvremeni izboti. Privatizacijata bila dogovorena mnogu porano, pred ekspertite na EU i na MMF da soop{tat deka Atina se soglasila da go rasprodade dràvniot imot za da go popolni buxetskiot deficit. Gr~kiot vesnik "Elefterotipija" go ocenuva nezadovolstvoto i gnevot na gr~kata dràva kako "tragikomedija" bidej}i baraweto za privatizacija bilo prethodno usvoeno i za toa postoel i oficijalen dokument. Vladata gi otfrla tvrdewata na del od opoziciskite partii deka vo Grcija }e se odràt predvremeni izbori i potvrduva deka e podgotvena da ostane na vlast vo narednite tri godini, koga i oficijalno & istekuva mandatot. I opoziciskata Nova demokratija se zalaga za predvremeni izbori. Spored oficijalnoto soop{tenie na partijata, bidej}i baraweto za proda`ba na dràvniot imot bilo te{ko ostvarlivo, tie o~ekuvaat da se zgolemat politi~kite tenzii.

“Treba da bide evidentno deka eden francuski pretstavnik, eden francuski minister, pretsedatel na Republikata, ne treba da si dozvoli odmorot da mu go pla}a stranska dr`ava. Toa treba da bide ednostavno pravilo. Francija e suverena i nezavisna dr`ava i sekoj ima sredstva za da si go plati odmorot.” DOMINIK DE VILPEN

porane{en premier na Francija

“Denes e moda vo Evropa da se tvrdi deka multikulturnata politika nema vrednost. Rusija se sprotivstavuva na toa. Odbivaweto na multikulturalizmot moè da go osiroma{i kulturniot ìvot na edna dràva. Ova mora da go sfatat evropskite lideri.” DMITRIJ MEDVEDEV

pretsedatel na Rusija

PAD NA INDUSTRISKOTO PROIZVODSTVO VO EU na kolektiven dogovor. UAV insistira rabotnicite da go dobijat svojot del od zgolemenata stapka na rast od trite gigantski avtomobilski ku}i koi po krizata go stabiliziraa svoeto rabotewe. Xeneral motors izbegna bankrot vo 2009 godina so finansiskata pomo{ od dr`avata od 49,5 milijardi dolari, a Krajsler dobi 12,5 milijardi dolari kredit za reorganizacija na kompanijata.

ndustriskoto proizvodstvo vo Evropskata unija (EU) i evrozonata vo dekemvri e namaleno za 0,1% na mese~na osnova, poka`uvaat podatocite na Eurostat, objaveni na internet-stranicata na evropskata statisti~ka slu`ba. Rezultatite vo golem del odgovaraat na o~ekuvawata na analiti~arite za

zadrùvawe na nivoto na industirskoto proizvodstvo poradi obilnite sne`ni vrneì koi zafatija golem del od Evropa. Generalno, industriskoto proizvodstvo e zgolemeno na mese~na osnova vo dekemvri vo deset zemji~lenki na EU, vo devet beleì namaluvawe i vo ostanatite e nepromeneto. Najgolemo zgolemuvawe e registrirano vo Slovenija, 4,2%, a najgolemo

namaluvawe na mese~na osnova vo Latvija, 1,9%. Vo Romanija namaluvaweto iznesuva 0,2%. Na godi{na osnova industriskoto proizvodstvo vo EU e zgolemeno za 7,7%, a vo evrozonata 8%. Industriskoto proizvodstvo vo dekemvri e zgolemeno vo site zemji-~lenki na EU, bez Grcija, Malta i [panija, a najgolemo zgolemuvawe e zabele`ano vo Estonija, 38,4%.

KAPITAL / 15.02.2011 / VTORNIK

Svet / Biznis / Politika

SVET

0-24

...OMRAZA?!

...SLAVEWE

...NASILSTVO

@enite protiv Berluskoni

Irancite ja proslavija Ilamisti~kata revolucija

Eskaliraa protestite vo Indija

ekolku iljadnici Italijanki demonstriraa protiv premierot Silvio Berluskoni, ogor~eni od negovite qubovni aferi, velej}i deka go poni`uvaat celiot `enski rod.

ove}e od 50.000 Iranci izlegoa na ulicite niz pogolemite gradovi vo Iran, koj so znamiwa vo racete ja proslavija 32godi{ninata od Islamisti~kata revolucija vo 1979 godina.

irnite protesti vo [rinigar, Indija stanaa nasilni. Nekolku stotici gra|ani bea povredeni, a policijata se M obiduva{e da ja stabilizira situacijata i da im pomogne

na povredenite.

ZAVR[IJA POLITI^KITE NEMIRI VO EGIPET

PADOT NA MUBARAK JA STABILIZIRA[E SVETSKATA EKONOMIJA

Krajot na masovnite protesti protiv egipetskiot pretsedatel Hosni Mubarak zna~i nova demokratska vlast za Egipet, a vo svetot predizvika rast na vrednosta na akciite na berzite za 1,5% i pad na cenata na naftata na 82 dolari za barel BORO MIR^ESKI

adot na egipetskiot pretsedatel Hosni Mubarak za svetot zna~e{e promocija na demokratijata vo afrikanskite dràvi, namaluvawe na cenata na naftata i rast na berzanskite indeksi. Iako demonstraciite prodolìja i po ostavkata na pretsedatelot vo petokot, sepak, Visokiot voen sovet, koj }e ostane na vlast vo slednite {est meseci dodeka ne se konstituira novata vlada, & stavi kraj na krizata. Novata voena vlast go raspu{ti Parlamentot i go suspendira Ustavot, a na Egip}anite im veti potransparentna, demokratska i poslobodna dràva, poradi {to tie go napu{tija plo{tadot Tahrir vo centarot na Kairo. Vlasta go proglasi v~era{niot den za neraboten za bankite so cel da se normalizira nivnoto funkcionirawe. Spored izraelskiot minister za odbrana, Ehud Barak, burnite promeni vo Egipet ne pretstavuvaat nikakov rizik za odnosite so Izrael, nitu, pak, zakana za stabilnosta na regionot.

"Mislam deka Egip}anite gi pravat ne{tata na svoj na~in. Protestnite demonstracii ne bea organizirani od ekstremisti~ki dvi`ewa so islamsko poteklo. Iako be{e glaven organizator na protestite, opoziciskata partija Muslimanski bra}a mo`e i da pobedi na pretstojnite izbori", izjavi toj. RAST NA BERZITE Krajot na minatata nedela zavr{i so rast na cenite na akciite na Volstrit kako posledica na ostavkata na Mubarak, koja go namali stravot kaj investitorite za potencijalna eskalacija na krizata vo Egipet. Minatata nedela indeksot Dow Jones se zgolemi za 1,5%, a S&P 500 i Nasdaq za 1,4%. Ova be{e vtora nedela po red akciite na Wujor{kata berza da bidat vo porast, {to e vo soglasnost so nekolkumese~niot rast na cenite na akciite na ovaa berza. Poradi namaluvaweto na politi~kite tenzii na Bliskiot Istok, najmnogu porasnaa cenite na akciite od amerikanskiot bankarski sektor. Nitu evropskite berzi ne bea izostaveni od branot na rast na cenite na akciite. Londonskiot indeks FTSE se zgolemi za 0,71% vo petokot,

dodeka frankfurtskiot DAX i pariskiot CAC se zgolemija za 0,42%, odnosno 0,15%. Politi~kata kriza vo Egipet pridonese za nestabilnost na svetskite pazari, pa krajot na 18-dnevnite protesti vo Egipet ja vrati doverbata kaj investitorite. "Vo slu~aj na vlo{uvawe na situacijata vo Egipet bi se zgolemile rizicite na amerikanskite pazari. Najgolem rizik za svetskata ekonomija }e be{e zatvoraweto na Sueckiot Kanal. Sega nesigurnosta ja snema, pa pazarite po~naa pozitivno da reagiraat. Pra{aweto e kolku egipetskata vojska }e bide sposobna da sprovede vistinska demokratija", smeta portfoliomenaxerot na fondot Boston advajzors, Xejms Gaul. CENATA NA NAFTATA PO^NA DA PA\A Krizata vo Egipet gi ispla{i svetskite ekonomii za potencijalni naru{uvawa vo naftenata industrija. Za prvpat po 2008 godina politi~kite nemiri bea pri~ina prognozite na ICE Brent za cenata na naftata da nadminat 100 dolari za barel. Koga krizata popu{ti, cenata na naftata se namali za 1,5% i dostigna 85,60 dolari za barel. Toa,

pak, predizvika da se namali vrednosta na akciite od energetskiot i od rudarskiot sektor. Analiti~arite i brokerite ostanuvaat vnimatelni za idnite implikacii od egipetskata politi~ka kriza vrz po{irokiot region, bidej}i gra|anite se borat i za promeni vo Jordan i vo Jemen. "Prognozite za cenata na surovata nafta se namalija kako {to Mubarak ja izgubi

mo}ta vo Egipet. No, niskite ceni moàt da bidat samo privremeni, bidej}i investitorite ja nadgleduvaat sostojbata vo Sredniot Istok, stravuvaj}i deka egipetskata kriza moè da eskalira", izjavi pretsedatelot na amerikanskata kompanija Eksel, Mark Vagoner. Poradi situacijata vo ovoj region, grupata dràvi proizvoditeli na nafta OPEK be{e predmet na osudi po-

radi odbivaweto na barawata da prezeme pogolemi dejstva za stabilizacija na cenata na naftata, koja nadmina 102 dolari za barel. Spored mese~nite izve{tai od Me|unarodnata agencija za energija i od OPEK, vo januari godinava e zgolemeno proizvodstvoto na nafta od dr`avite-~lenki na OPEK, no tie o~ekuvaat pobaruva~kata na nafta da prodol`i da raste i vo idnina.

Feqton

NAJPOZNATITE SVETSKI MILIJARDERI D KOI PO^NALE OD NULA: ROMAN ABRAMOVI^

KAPITAL / 15.02.2011 / VTORNIK

KONTROVERZNIOT TAJKUN [TO QUBI FUDBAL PETAR GOGOSKI

gogoski@kapital.com.mk

omentalno, Abramovi~ e ~etvrtiot najbogat ~ovek vo Rusija i 50-ot najbogat ~ovek vo svetot, vo soglasnost so minatogodi{nata lista na magazinot “Forbs”, koja objavi deka Abramovi~ e “te`ok” 11,2 milijardi dolari. Prethodno, vo 2005 godina “Forbs” go imenuva za najbogat ~ovek vo Rusija, kade {to u{te vo 2003 godina be{e proglasen za li~nost na godinata, priznanie {to mu go dodeli ruskiot vode~ki biznis-magazin

Milijarderot, biznismen i pretpriema~ Abramovi~ e roden vo ruskiot grad Saratov i rastel vo te{ki uslovi. Otkako uspea da stekne odredeno bogatstvo za vreme na voenata slu`ba, blagodarenie na povolnostite {to gi ovozmoì Perestrojkata, toj navleze vo biznis-vodite i denes e eden od najbogatite lu|e, ne samo vo Rusija, tuku i vo celiot svet “Ekspert”. Pokraj golemiot broj ku}i {to gi poseduva, toj e sopstvenik i na dràven imot vo Saseks, Anglija, kade {to stana mnogu popularen otkako go akvizira{e fudbalskiot klub êlzi vo 2003 godina. Toa {to go

pravi isklu~itelen vo negovata “kasta” e faktot deka toj e pretstavnik na nesre} nata generacija koja pomina niz mnogu premre`ja {to gi kroe{e ruskata politika i lo{ata ekonomska sostojba na zemjata, od kade {to se izvle~e kako ve{t biznismen i “ruski oligarh”. PO^ETOK SO PROIZVODSTVO NA KUKLI Milijarderot, biznismen i pretpriema~ Abramovi~ e

roden vo Saratov, Rusija, vo 1966 godina. Ja zagubil svojata majka u{te vo prvata godina od `ivotot, a negoviot tatko bil ubien koga Roman imal samo 4 godini. Go izrasnal negoviot striko vo Komi, a podocna `iveel i kaj drugiot striko vo Moskva. Bil vospitan strogo i surovo. Pred da bide regrutiran vo sovetskata armija, Abramovi~ bil student na Mosk-

ovskiot avtotransporten institut. Gi napu{til studiite i za vreme na voenata slu`ba po~nal i so svojata biznis-kariera. Vo toj period Abramovi~ prodaval ukradeno gorivo, koe go kupuvale ovlastenite oficeri od negovata edinica. Na ovoj na~in toj se steknal so odreden kapital koj mnogu mu pomognal po zavr{uvaweto na voeniot rok. Po slu`bata Abramovi~ se oènil so negovata prva èna, Olga. Vo 1989 godina, otkako Perestrojkata gi otvori mo`nostite za pretpriema~ite od Sovetskiot Sojuz, toj i Olga otvorile kompanija za proizvodstvo na plasti~ni kukli. Kompanijata se vikala Komfort. Kako pronikliv biznismen, Abramovi~ za nekolku godini go pro{iril svoeto bogatstvo i po~naa da investira i vo drugi biznisi. Me|u mno{tvoto firmi {to gi otvoril, Abramovi~ po~nal i so proizvodstvo na avtomobilski delovi, a podocna po~na i so trgovija so nafta od Omskiot region. Sepak, ponatamo{niot uspeh na Abramovi~ vo golem del be{e dirigiran od negovoto partnerstvo so Boris Berezovski, blizok ~ovek do toga{niot pretsedatel Boris Elcin. SREDBATA SO BEREZOVSKI I KUPUVAWETO NA SIBNEFT Pred sredbata so Berezovski, vredno e da se spomene deka vo 1992 godina Abramovi~ be{e uapsen i zatvoren za kra`ba na dràvna sopstvenost. Spored sudskoto svedo~ewe, negovata kompanija AVEKSKomi ukrala voz so 55 cisterni na dizel-gorivo, vredni 3,8 milioni rubqi, koi bile sopstvenost na naftenata rafinerija Uhta. Od Moskva, Abramovi~ ja prenaso~il negovata traektorija i go ispratil vo voenata baza vo Kalingrad pod laèn dogovor, no gorivoto stignalo vo Riga. Abramovi~ sorabotuval so istragata, no poradi “nedostigot od dokazi” slu~ajot be{e zatvoren otkako kompanijata-proizvoditel na naftata be{e kompenzirana od amerikanskata kompanija vo Latvija, îkora interne{nal. Vo 1993 godina Abramovi~

ja osnoval kompanijata Mekong i po~nal so proda`ba na nafta od Nojabrsk. Na ovoj na~in Abramovi~ se zdruì so ruskiot biznismen i pretpriema~ Boris Berezovski, blizok sorabotnik na Elcin. Spored razli~ni izvori, prvata sredba na Abramovi~ so Berezovski se slu~ila ili na sredbata na ruskite biznismeni {to bila odràna na Karibite vo 1993 godina ili, pak, vo tekot na letoto 1995 godina na jahtata na Pjotr Aven. Kako i da e, zaedno so Berezovski, Abramovi~ ja osnova{e krajbre`nata kompanija registrirana vo Gibraltar, Runikom, kako i nejzinite pet zapadnoevropski podru`nici, a toj se soglasi da bide predvodnik na moskovskata podru`nica. Vo avgust 1995 godina Boris Elcin so pretsedatelski dekret ja oformi dràvnata naftena kompanija Sibneft. Vo me|uvreme, Abramovi~ i Berezovski, blagodarenie na nivnite brojni podru`nici, uspeaja da go dobijat kontrolniot interes vo golemata naftena kompanija. Dogovorot be{e del od kontroverznata programa za zaem i sekoj od partnerite platil po 100 milioni dolari za edna polovina od kompanijata, iako vo toa vreme se procenuva{e deka kompanijata vredela 2,7 milijardi dolari. Spored podatocite, vo toa vreme Sibenft godi{no proizveduvala okolu 3 milijardi dolari vredna nafta, a Abramovi~ i Berezovski stanaa nejzini gazdi za s$ na s$ 200 milioni dolari. Vo 1996 godina, na vozrast od 30 godini, Abramovi~ stana tolku mnogu bogat i politi~ki dobro povrzan so {to stana mnogu blizok so Elcin, po {to se preseli vo apartman vo Kremlin, kako odgovor na pokanata na pretsedatelskoto semejstvo. Ovaa politi~ka povrzanost kulminira{e vo 1999 godina, koga Abramovi~ be{e izbran za guverner na dale~nata ruska provincija ûkotka, kade {to vloì okolu 132 milioni evra za reizgradba na siroma{niot region. Po Sibneft, sledna cel na Abramovi~ be{e aluminiumskata industrija. Po

PRIKAZNI OD WALL STREET

[EFOT NA NOKIA RE[I Otkako isprati bolno, iskreno pismo do vrabotenite vo vrska so lo{ata sostojba na kompanijata, izvr{niot direktor na Nokia, Stiven Elop, vo manirot na direktorot na Motorola od pred dve godini donese nekolku brzi odluki lavniot izvr{en direktor na Nokia, Stiven Elop, denovive kako da “vozi vo brzata lenta”, a Volstrit ne ni o~ekuva ne{to drugo vo momentov. Za samo ~etiri meseci, porane{niot direktor vo Majkrosoft, anga`iran od razni{aniot finski telekomunikaciski xin da go vrati na starite pateki, otpu{ti 1.800 vraboteni, a vo petokot objavi deka

STIVEN ELOP, ELOP, izvr{en direktor na Nokia, objavi strate{ko partnerstvo so Majkrosoft vo borbata protiv zabrevtaniot Gugl i negoviot Android.

go napu{ta dosega{niot operativen sistem za pametni telefoni Simbian i deka go ograni~uva svoeto partnerstvo so Intel. Namesto toa, Elop prakti~no gi stava “site jajca vo ista ko{nica”, odnosno }e se fokusira na sorabotkata so Majkrosoft i negoviot operativen sistem za mobilni telefoni Windows Phone 7. Ovoj re{itelen poteg i ostanatite negovi odluki

{to gi donese otkako e na ~elo na Nokia od minatiot septemvri mu donesoa ocenka V+ od analiti~arite na ovaa industrija. “Glavnata pri~ina za toa e {to vo ovoj kratok period toj ja pro~isti krvnata slika na kompanijata, gi locira{e slabostite, napravi strategija za ponatamo{en razvoj preku nekolku re{itelni potezi. Dali se toa vistinskite odluki }e vidime za iz-

vesno vreme”, veli ârls Goldvin, analiti~ar vo Forester risr~ (Forrester Research). Simbian drè{e 37,6% od svetskiot pazar na operativni sistemi za mobilni telefoni minatata godina, spored kompanijata za istraùvawa i analizi Gartner (Gartner). No, prethodno Simbian ima{e mnogu pogolem pazaren udel, koj padna pod nalet na Android, platforma

Feqton

KAPITAL / 15.02.2011 / VTORNIK

NOV FEQTON VO KAPITAL: Po~ituvani ~itateli, od dene{niot broj po~nuvame so nov serijal “Najpoznatite svetski milijaderi koi{to po~naa od nula”. ]e gi doznaete neverojatnite prikazni za uspehot na lu|eto koi svojata kariera ja po~nale kako prodava~i na vesnici ili dostavuva~i na pratki, a denes “te`at” i po nekolku desetici milijardi dolari.

So negovoto skapo hobi - fudbalskiot tim ^elzi POLITI^KA KARIERA

Kako pronikliv biznismen, Abramovi~ za nekolku godini go pro{iri svoeto bogatstvo i po~na investirawe i vo drugi biznisi. Me|u mno{tvoto firmi {to gi otvoril, toj po~nal i so proizvodstvo na avtomobilski delovi, a podocna i so trgovija so nafta. Najgolemiot del od negoviot finansiski uspeh be{e dirigiran od negovoto partnerstvo so Boris Berezovski, blizok ~ovek do toga{niot pretsedatel Boris Elcin privatizacijata, “aluminiumskite vojni” dovedoa do ubistva {to gi predvodea raznite grupi {to se borea za kontrola na industrijata, a vo tie nastani bea ubieni mno{tvo od rabotnicite, trgovcite so metali i navinarite. Od ovie vojni pobednik izleze

Abramovi~, za kogo damka frli istragata na Bi-bi-si, koja potvrdi deka otkako oligarhot se iska~i na vrvot na biznisot, prestanaa i ubivawata, a prakti~no i “aluminiumskite vojni”. No, tuka ne zavr{ija lo{ite glasini za ruskiot “oligarh”, kako {to qubat

da go narekuvaat zapadnite mediumi. Crna damka be{e i krajot na prijatelstvoto so Berezovski, koja se poka`a vo 2008 godina, koga toj go tu`e{e Abramovi~ deka go ucenuval da gi prodade negovite akcii vo Sibneft za mnogu pomala cena od realnata.

IVo 1999 godina Abramovi~ be{e izbran za ~len vo dràvnata Duma kako pretstavnik na avtonomnata oblast ûkotka. Slednata godina, po mnogubrojnite humanitarni aktivnosti, osobeno naso~eni kon decata od ûkotka, Abramovi~ be{e izbran za guverner na oblasta. Negovata politi~ka kariera tamu trae{e s$ do 2008 godina. Presmetano e deka vo razvoj na regionot toj vloìl pove}e od milijarda dolari sopstveni pari. Denes regionot e poznat po svojata visoka stapka na natalitetot, {to na golemo se pripi{uva na ume{nata politika na Abramovi~, koj dobi duri dva mandati za funkcijata. Kako blagodarnost za golemiot ekonomski razvoj na oblasta toj be{e odlikuvan i so medal na ~esta. BIZNIS SO FUDBALOT Sibneft be{e prodadena na dràvnata ruska naftena kompanija Gazprom vo 2005 godina. Prethodno, vo juni 2003 godina, Abramovi~ mudro gi promeni svoite biznisplanovi i stana sopstvenik na kompaniite {to go kontroliraa fudbalskiot klub êlzi. So ova vedna{ porasna profilot na Abramovi~ vo Velika Britanija, kade {to tamo{nite tabloidi na golemo pi{uvaa za noviot ruski igra~, no ovojpat igra~ na terenot so parite. [tom Abramovi~ ja prezede kontrolata,

napravi masivni investicii vo klubot, so {to go zatvori golemiot dolg od 80 milioni funti i vedna{ ovozmo`i finansii za vr{ewe na transferi. Klubot, isto taka, ima{e podgotveno ambiciozna programa za komercijalno razvivawe so cel da stane svetski brend. Rezultatot be{e re~isi instanten uspeh - ^elzi ja zavr{i prvata sezona so vtoro mesto vo Premier ligata. Vo mart 2004 godina Sibneft se soglasi da potpi{e dogovor za sponzorstvo na ruskiot tim CSKA Moskva. Dogovorot be{e vreden

41,3 milioni evra. Iako kompanijata objasnuva{e deka nejzinata odluka bila da se stavi na nivo na menaxer, nekoi vo dogovorot gledaa obid na Abramovi~ da go razbie misleweto {to be{e razvieno za nego kako “nepatriotski” finansier, tutula {to ja dobi po akvizicijata na êlzi. No, bidej}i UEFA ne dozvoluva edno isto lice da bide sopstvenik na pove} e klubovi koi se nejzini ~lenovi, Abramovi~ ve}e nema interesi vo moskovskiot klub. Toa se slu~i vo 2005 godina, otkako Abramovi~ gi prodade interesite vo Sibneft, pa noviot sopstvenik, Gazprom, tradicionalno sponzor na klubot Zenit, go otkaà sponzorstvoto. Ruskiot oligarh ne ja krie svojata qubov kon sportot, kako {to pokaùvaat i negovite redovni prisustva na fudbalskite me~evi {to gi igra êlzi. Vo naredniot broj na “Kapital” }e doznaete za {vedskiot pretpriema~ Ingvar Kamprad, osnova~ot na globalniot sinxir za proda`ba na mebel IKEA.

ITELNO PROTIV KONKURENCIJATA razviena od Gugl, za koja, pak, razviva~ite na softverski aplikacii s$ pove} e odbiraat da rabotat kako i za operativniot sistem na Ajfon od Epl. Dokaz za ogromniot probiv na Android e toa {to vo 2009 godina samo 3,9% od svetskite pametni telefoni koristele vakov operativen sistem ({to e razbirlivo, so ogled deka be{e taze promoviran na pazarot), no, zatoa, minatata godina na Android rabotele duri 22,7% od ovoj tip telefoni, od koi se prodale pove}e od 111 milioni primeroci vo celiot svet. Strategijata na Elop ne e ne{to nevideno dosega. Sanxaj Xa, direktorot na

Motorola mobiliti, delot na amerikanskata kompanija Motorola za mobilni telefoni, prezede sli~ni ~ekori vo 2008 godina otkako zastana na ~elo na kompanijata koja be{e vo mo{ne nezavidna situacija. Motorola isto taka koriste{e Simbian, a Xa za samo nekolku meseci po negovoto doa|awe ostvari sorabotka so Android. Svesen deka ima samo edna godina da odgovori na konkurencijata od Epl i negoviot nemilosrden Ajfon, so cel da gi razveseli investitorite vo Motorola, Xa mu naredi na menaxerot odgovoren za proektot Verizon rejzor (Verizon Razr) da ostavi s$ drugo i

da se fokusira samo na Android. Da se vratime vo sega{nosta, dve godini podocna, koga pred nekolku dena {efot na Nokia go isprati surovo iskreniot dopis do vrabotenite vo koj ka`uva deka situacijata vo kompanijata e krajno kriti~na. Vo ista takva situacija se nao|al i Sanxaj Xa, velat analiti~arite. Trebalo brzo da najde odgovor za Ajfon, no Motorola be{e golema kompanija, komforna vo na~inot na koj otsekoga{ rabotela i bez volja da se adaptira na novite uslovi. “Sanxaj donese nekolku brzi odluki, skrati

del od tro{ocite, se fokusira{e na Android i stavi s$ drugo vo istiot ko{ so nego. Nokia e duri i vo podobra situacija vo momentov. To~no, taa zagubi golem del od pazarniot kola~, no s$ u{te e profitabilna i e broj eden proizvoditel na telefoni”, veli Xonatan Goldberg, analiti~ar vo Doj~e bank. I Goldberg e vo grupata analiti~ari {to mu aplaudiraat na Stiven Elop za negovite brzi promeni. Me|utoa, tie istovremeno zabele`uvaat deka vistinskiot test za Elop }e bide dali }e mo`e

uspe{no da ja sprovede svojata strategija na na~in {to }e donese rast na proda`bata na telefonite od Nokia i uslugi, no rast koj{to }e bide povisok od prosekot za ovaa industrija, kako i zgolemuvawe na operativnite margini za pove}e od 10% vo slednite dve godini. Golemite planovi na Elop }e gi napravat pretstojnive godini mnogu neizvesni za investitorite na Nokia, ~ija skepsa mo`ebi be{e glavniot vinovnik za ostriot pad na akcijata od 14,3% minatiot petok. Nokia objavi deka

o~ekuva ovoj tranziciski period za nea da trae dve godini, vreme za koe analiti~arite smetaat deka e predolgo za pazar na pametni telefoni. “Dve godini se kako ve~nost na pazarot za pametni telefoni. Sfa}am deka e potrebno vreme za da se napravi promena vo portfolioto na proizvodi i drasti~en presvrt vo investiciite vo hardver i softver. No, toj period na is~ekuvawe mo`e da go stavi na seriozen test trpenieto na investitorite”, veli Goldberg od Doj~e bank.

FunBusiness

KAPITAL / 15.02.2011 / VTORNIK

Platata na VIKRAM PANDIT, {efot na Citygroup, od eden dolar se zgolemi na 1,75 milioni dolari

So plata od eden dolar i li{en od menaxerski bonusi, kompanijata objavi zaguba i EDVARD LIDI dade ostavka na mestoto CEO na AIG

VLADIMIR LISIN kralot na ~elikot "te`i" 28,3 milijardi dolari

PLATITE NA MILIJARDERITE

KOJ [TEDI, IMA! r od svetskata ekonomska kriza, r , nekoi od top-menaxerite r vo SAD D Pritisnati dobrovolno b k k plati dodeka k nivnite firmi f povtorno se otkaàa od svoite visoki ne “zastanat na noze” IVA BALÊVA a vreme na svetskata kriza, mnogu menaxeri, po svoja volja ili pod vlijanie na Vladata, re{ija da gi skratat tro{ocite, po~nuvaj}i so svoite plati, koi gi simnaa na samo eden dolar! Pritisnati od svetskata ekonomska kriza, so celoto vnimanie na javnosta svrteno kon niv (najmnogu od sopstvenicite i akcionerite vo firmite so koi upravuvaat), nekoi od topmenaxerite vo SAD dobrovolno se otkaàa od svoite visoki plati dodeka nivnite firmi povtorno ne “zastanat na noze”. Od Citygroup do General Motors, mnogu izvr{ni direktori (CEO) se dogovorija i se soglasija da zemaat niski plati za da moàt na toj na~in da im pomognat na svoite kompanii. Platata od samo eden dolar izgleda nevozmo`no, bidej} i, sepak, se raboti za vrvni menaxeri koi mnogupati bile na listite na Forbes. Se pokaà deka nekoi od niv rabotele za svoja korist, pritoa ne obrnuvaj}i vnimanie na krizata koja gi zafati site i bea prinudeni da gi napu{tat kompaniite, dodeka za

drugi se {pekulira{e deka dodeka biznisot se polnel so pari na dano~nite obvrznici, tie zemale ogromni bonusi i premii. Sega, vo vreme koga krizata poleka se namaluva, nekoi od ovie mo}nici s$ u{te se prisutni vo biznisot. Sekoj od menaxerite poka`a deka ima svoja strategija za spas na kompanijata i {to pobezbolen izlez od krizata. Del od niv dobija mnogu dobri kompenzacii za finansiskite `rtvuvawa napraveni za kompaniite, dodeka drugi se obiduvaat da gi zacvrstat kompaniite na pazarot i s$ pove}e nastapuvaat pla{livo vo odnos na finansiite. Financial Edge gi pretstavuva izvr{nite direktori koi vo krizata se li{ija od svoite milionski plati: VIKRAM PANDIT, CEO NA CITYGROUP INC. Vo 2009 godina, izvr{niot direktor na Citygroup, Vikram Pandit, se soglasil da ostane na direktorskata funkcija za plata od samo eden dolar s$ dodeka najgolemata banka na svetot ne ja vrati silata na pazarot. Finansiskata institucija dobiva vladina pomo{ vo

iznos od 45 milijardi dolari, koja treba{e da ja vrati celosno vo 2010 godina. Vsu{nost, proda`bata od strana na Vladata na akcii na Citygroup vo dekemvri minatata godina donese 12 milijardi dolari na amerikanskite dano~ni obvrznici. Po ovie vesti, vo januari ovaa godina, kako {to poka`uvaat podatocite na Amerikanskata komisija za trguvawe so hartii od vrednost i berzansko rabotewe, platata na Pandit se zgolemi od eden dolar na 1,75 milioni dolari. RIK VAGONER, PORANE[EN CEO NA GENERAL MOTORS Pod vladin pritisok od strana na Va{ington, porane{niot direktor na General Motors, Rik Vagoner, na po~etokot na 2009 godina po~na da zema plata od eden dolar, otkako Vladata treba{e da se zalo`i za spasuvawe na avtomobilskata industrija vo zemjata. Re~isi ~etiri meseci podocna administracijata na Obama gi otfrli planovite na Rik Vagoner za transformacii vo kompanijata, a Vladata se zafati so istraga za vodewe na biznisot. Rezultatot be{e deka vo periodot od 2005 do 2009 godina General Motors

registrira{e zagubi vo iznos pogolem od 80 milijardi dolari, pod rakovodstvo na Rik Vagoner. Osven toa, lli~niot penziski plan mu be{e ocenet na pove}e pove} od 10 milioni dolari. Spored podatocite ood Komisijata za hartii od vrednost i berzansko berzan rabotewe, toa zna~i deka kompanijata tre treba da mu ispla}a po 1,64 milioni dolari god godi{no za period od pet godini po penzionira penzioniraweto i 74.030 dolari za sekoja naredna godin godina do krajot na negoviot `ivot. Kon krajot na 2010 godina Den Akerson e nazna~en za CEO nna General Motors. MEKKEJ, CEO NA WHOLE FOODS XON MEKKEJ Koga biznismenot vo industrijata so zelen~uk i ovo{je, Xon Mekkej, predupreduva{e deka proda`bite vo prehranbenata industrija }e se namalat vo uslovi na recesija, toj isto taka najavi deka }e si ja namali platata na samo eden dolar. Ottoga{ toj nemal nikakva li~na korist i zgolemuvawe na platata. Toj e eden od menaxerite koi za vreme na krizata ostanaa dostojni na principite i na svojot zbor, rabotej}i vo korist na kompanijata i prezemaj}i merki za izlez od krizata. Se razbira, najprvin kratej}i od sopstveniot xeb. Merkite za spravuvawe so krizata vklu~ija ne samo ograni~uvawe na negovata plata, tuku i prekin na isplatata na bonusi i dodeluvawe akcii na kompanijata. EDVARD LIDI, PORANE[EN CEO NA AMERICAN INTERNATIONAL GROUP, INC. Otkako osiguritelniot gigant AIG (American International Group) se osigura so zaem od Vladata vo visina od 85 milijardi dolari, po~naa i glasinite deka menaxerot na kompanijata se koristi so mnogu golem bonus. Kako rezultat na toa, Edvard Lidi do`ivea poraz na svojata mo} vo firmata. Me|u drugoto, toj be{e li{en i od bonus od kompanijata {to, pak, tradicionalno im se ispla}a na top-menaxerite na AIG, a za periodot 2008 i 2009 godina zema{e plata vo visina od eden

TVITER CENZURIRAN VO ANGLIJA

SOCIJALNITE MRE@I MU P

Eks-fudbalerot na Liverpul, koj pred samo edna nedela se preseli vo Bundes ligata, od FA be{e kaznet so 10.000 funti poradi toa {to na svojot profil na Tviter objavi montirana fotografija od sudijata Hauard Veb, vo dres na Man~ester Junajted. Opomena dobi i fudbalerot na Arsenal, Xek Vil{ir, koj isto taka na Tviter objavi predizvikuva~ki post, “fer sudewe”, aludiraj}i na sudiskite odluki na eden od natprevarite na negoviot tim

boda vo izrazuvaweto na poedinci, SR\AN IVANOVI] vode~kite lu|e od rakovodstvoto na angliskata Fudbalska asocijacija (FA), predupredija deka }e im lektronskite socijalni mre`i zabranat na fudbalerite od Premier za kratko vreme stanaa ekligata da koristat socijalni mre`i. stremno popularni i navlePred izvesno vreme eks-fudbalerot goa vo navikite na stotici na Liverpul, koj pred samo edna milioni lu|e. Doprva }e se doznava i analizira posledicata od nedela se preseli vo Bundes ligata, od FA be{e kaznet so 10.000 funti ovoj fenomen na globalno nivo, no poradi toa {to na svojot profil na prvite negativni rezultati ve}e se Tviter objavi montirana fotografija otkrivaat na mikroplan. od sudijata Hauard Veb vo dres na Isprovocirani od pregolemata sloivanovic@kapital.com.mk

Tviter e glavniot “vinovnik” za problemite vo redovite na angliskata fudbalska asocijacija

Man~ester Junajted. Opomena dobi i fudbalerot na Arsenal, Xek Vil{ir, koj isto taka na Tviter objavi predizvikuva~ki post, “fer sudewe”, aludiraj}i na sudiskite odluki na eden od natprevarite na negoviot tim. Iako i vo dvata slu~ai be{e iska`ano sopstvenoto mislewe, {to e vo soglasnost so site me|unarodni konvencii za sloboda na govorot, sepak, toa e protiv pravilata na fudbalskata igra, kade {to na fud-

FunBusiness

KAPITAL / 15.02.2011 / VTORNIK

NOV SVETSKI TREND, RESTORANI VO SOPSTVENITE DOMOVI

IDEALNI ZA BIZNIS, INTIMNI ZA QUBOV Trpezarija.

Edna ku}a, eden son, eden restoran... Ova e najnoviot svetski trend koj stana mnogu popularen vo svetot. Doma{na kujna, opu{tena atmosfera i prijaten ambient, sovr{eno mesto za delovni, no i za intimni sredbi...

ROMAN ABRAMOVI^ - naftata ja smeni so ~elikot, fudbalot ostanuva dolar, istovremeno primaj}i drugi kompenzacii vo iznos od 460.000 dolari, no podocna Lidi be{e obvinet od vlasta za ispla}awe bonusi vo iznos od 165 milioni dolari. Ovaa objava be{e neo~ekuvana, bidej}i vo mart 2009 godina AIG objavija kvartalna zaguba od 61,7 milijardi dolari, {to pretstavuva{e i najgolema kvartalna zaguba za kompanijata. Kako rezulat na ovaa situacija, Edvard Lidi ja napu{ta kompanijata. Vo periodot 2006–2010 godina AIG be{e glaven sponzor na angliskiot fudbalski tim Man~ester Junajted, a zdelkata za sponzorstvo, vo iznos od 56,5 milioni funti, stana najvreden sponzorski dogovor vo 2006 godina.

STIV XOBS, direktorot na Apple si isplati plata od eden dolar! Vo avgust 2009 godina Robert Benmo{ be{e imenuvan za CEO na AIG. ^EN-HSUN HUANG CEO NA NVIDIA Poradi te{kata ekonomska 2009 godina, glavniot izvr{en direktor na kompanijata za grafi~ki procesori Nvidia, ^en-Hsun Huang, be{e prinuden da gi skrati tro{ocite od sopstvenata plata. Menaxerot, koj e na desettoto mesto na listata na Forbes za direktori koi imaat najvisoki kompenzacii od firmite, ima dobieno vkupno 31,4 milioni dolari vo forma na bonusi i stimulacii od strana na kompanijata. Vo negova sopstvenost se i 4,4% od akciite na Nvidia, koi se vo vrednost od 300 milioni dolari.

STIV XOBS I SO PLATA OD SAMO EDEN DOLAR POVTORNO SE ZBOGATUVA!

I so plata od samo eden dolar za 2010 godina Stiv Xobs, sepak, ostanuva milijarder. Direktorot na Apple poseduva mozinstvo akcii od kompanijata koi poskapea za 59% vo poslednite 12 meseci. Blagodarenie na negovoto uspe{no menaxirawe, kompanijata so sedi{te vo Kalifornija se pretvori vo ma{ina za pari preku serija uspe{no lansirani proizvodi od oblasta na potro{uva~kata elektronika, po~nuvaj}i od media pleerot iPod, preku iPhone, pa s$ do iPad, plasiran na pazarot minatata godina. Vo maj Apple stana najgolemata tehnolo{ka kompanija vo svetot po pazarna kapitalizacija. Vo porakata na Amerikanskata komisija za hartii od vrednost i berzanski operacii se naveduva deka toj ima 5,5 milioni akcii, ~ija cena postojano raste na berzata, pa, negovoto bogatstvo se procenuva na re~isi 2 milijardi dolari. Vo me|uvreme, vkupnata isplata na operativniot direktor na kompanijata, Timoti Kuk, za minatata godina vo forma na plata, bonusi i akcii e ne{to pove}e od 59 milioni dolari

RUSIJA SO REKORDEN BROJ MILIJARDERI!

So 114 milijarderi, Rusija se gordee so prisustvoto vo godine{noto rangirawe na 500 najbogati, objaveno od magazinot Finans. So ova, Rusija se povrati po lo{ata 2009 godina, koga se ~ine{e deka zemjata go ima dopreno dnoto na finansiskiot pazar. Desette najbogati Rusi vo 2010 godina zaedno vredele 182 milijardi dolari. Nivnoto bogatewe se objasnuva so zazdravuvaweto na ruskata berza i brziot porast na kineskata pobaruva~ka na surovini. Na vrvot na listata na milijarderite, sekako, dominiraat kralevite na ~elikot, a prvoto mesto mu pripa|a na Vladimir Lisin, pretsedatel na bordot na direktori na NLMK Steel, so proceneto bogatstvo od 28,3 milijardi dolari. Na vtoroto mesto e Mihail Prohorov, a na tretoto mesto Ali{er Usmanov, mnozinski sopstvenik na Metaloinvest i akcioner vo londonskiot fudbalski klub Arsenal. ^etvrti e aluminiumskiot magnat i sopstveniot na “polovina Crna Gora”, Oleg Deripaska, so 19 milijardi, a sopstvenikot, pak, na fudbalskiot klub ^elzi, Roman Abramovi~, koj go zameni nafteniot biznis so ~elikot, se najde “samo” na pettoto mesto na listata.Za vreme na svetskata ekonomska kriza Rusija, vsu{nost, izgubi pove}e milijarderi od koja bilo druga zemja. Nivniot broj padna na 49 od 100 najbogati na svetot kon krajot na 2008 godina, za povtorno da se iska~i na 77 vo 2009 godina.

PREÂT NA FUDBALOT?! balerite, na trenerite i na site vraboteni vo klubovite im e zabraneto da go komentiraat sudeweto. “U~esnicite vo ovie komentari treba da znaat deka sekakvi kritiki upateni kon sudiite se kosat so aktuelnite pravila na FA. Ova se odnesuva na izjavite dadeni javno, vo mediumite, no i Toa {to se pi{uva na Internet. Dokolku prodolàt vakvite slu~ai, na fudbalerite }e im bide zabraneto da koristat socijalni mreì, kako Tviter, Fejsbuk, internet-blogovi i site ostanati formi na elektronsko vmreùvawe”, se veli vo soop{tenieto na FA. To~no, FIFA i UEFA, a zaedno so niv i site nacionalni fudbalski asocijacii ne priznavaat nikakvo nacionalno i me|unarodno pravo. Eks-teritorijalniot status na fudbalskite organizacii e potenciran vo prvoto poglavje na statutot, po {to i internacionalnata zagarantiranost na slobodata na govorot e sprotivna na nivnata doktrina. Vo Makedonija ili konkretno na{ata fud-

balska federacija zasega nema problem so zloupotreba na socijalnite mreì. Ne deka nikoj ne gi kritikuva sudiite, naprotiv, toa se pravi javno i mnogu ~esto so posredstvo na mediumite, tuku verojatno na nikogo ne mu e grià za toa. Malubrojnite yvezdi na makedonskiot fudbal ili sportot, voop{to, zasega se vozdràni od Internet. No, zatoa po re~isi sekoj zaguben me~, na reprezentativno ili klupsko nivo, seedno, razviena e praktika selektorite, trenerite ili kapitenite da gi komentiraat sudiskite odluki, iako, ete, toa e zabraneto. Moèbi posebnosta na makedonskiot naviva~ e takva da e potrebno delumno izzemawe od toa {to e propi{ano so pravilata na FIFA i UEFA. Kaj nas e tradicija da se odi na stadion za da se pcue, vika, a ponekoga{ i fizi~ki da se potegne kon arbitrite. Seto toa e del od navikata na stadion da se zamine za da se “izduva” ~ovek, {to e donekade razbirlivo, bidej} i retko koga na na{ite tereni moè da se pogleda vistinski fudbal.

merika i Avstralija otsekoga{ se lice mesto. Se nama~iv duri gi ubediv lu|eto smetale za predvodnici na novite od Stopanskata komora za ispravnosta na trendovi. Kaj niv se ra|aat ideite celiot ovoj zafat i ne popu{tiv s$ dodeka koi go osvojuvaat svetot. Vo pos- nekoj od niv ne izleze na teren”, izjavila ledno vreme aktuelni stanaa malite Apfeltaler. restoran~iwa so doma{na kujna, koi se Za da dobie soglasnost morala da ispolni smesteni vo domovite na sopstvenicite. Ovoj nekolku uslovi, od posebna ventilacija, trend se prefrli i vo Evropa, a osobeno vo pro{iruvawe na kujnata, do preureduvawe Viena, Avstrija. na privatna sauna vo toaletot za gostite. Ima pove}e pri~ini zo{to Private dinner Taka, stanot stanal restoran. restoranite se edni od najposetenite, a edna Potoa trebalo seriozno da se zanimava od niv e èlbata da se olesni doma{noto so nabavkata na produktite, da go osmisli podgotvuvawe na semejni veselbi, no i za- menito, dekoracijata na masite, gotveweto i toa {to e intimno mesto kade delovnite knigovodstvoto. Se pravi sama, a zgora na lu|e moàt da odràt sostanok so svoite toa e majka na dve deca. Soprugot isto taka partneri. & pomaga, gi posluùva gostite i pravi kokSopstvenicite na ovie restorani velat deka teli. Avstrijcite go oboàvaat nivniot brunch atmosferata e mnogu (pojadok/ru~ek) vo romanti~na. Okolu nedela, koj trae od 70% od nivnite gosti 11:30 do 15 ~asot. se vqubeni dvojki Bidej}i mestoto e ili, pak, dru{tva idealno za intimna koi slavat rodenatmosfera, postoi deni ili nekoj drug mo`nost da se iznatip godi{nini. jmi “zabavuva~” za Pobaruva~kata e s$ decata (klovn, bebipogolema i za rezersiter i sli~no). vacija se potrebni Tro{ocite za eden nekolku nedeli ~ovek iznesuvaat odnapred. okolu 55 evra, bez “Skrien restoran so pijalak i okolu 80 ~etiri masi za ~etevra so pijalak, vorica i edna mala a brunch za eden masa za dvajca”, ~ovek ~ini 25 vaka "Wujork tajms" ANGELIKA APFELTALER – evra. pi{uval za vienso zadovolstvo gi pre~ekuva skiot mini-restoran gostite vo nejziniot dom “ Tr p e z a r i j a” n a gospo|ata Angelika Apfeltaler e pioner vo Viena za vakov tip uslugi. Ja napi{ala knigata “Trpezarija. Edna ku}a, eden son, eden restoran”. Restoranot raboti tri pati nedelno, a na gostite im sluì meni so pet jadewa. Taa se vodi spored narodnata: “Pravi go toa {to go saka{. Ako ne moè{, toga{ sakaj go toa {to go pravi{“. “Otsekoga{ gotvam so golemo zadovolstvo. Prikaznata po~na so podgotvu- Najnoviot trend barovi za vaweto na boì}nata ve~era za edna kompanija. Na po~etokot izgleda{e kislorod te{ko, a treba{e da se sprovede na

KISLOROD-ZABAVA ZA PARI

Vo Turcija, pak, ima drug vid atrakcija. Tamu postojat takanare~eni “barovi za kislorod” (Oxygen bars, i iako moèbi zvu~i ~udno, tuka kislorodot koj se nudi kako rekreacija stana golema atrakcija za turskite biznismeni. Iako stanuva zbor za relativno nov koncept, u{te na samiot po~etok zabeleàa golem uspeh, od koj najzadovolen e Onur Kozlu~a, sopstvenikot na ovie barovi vo Turcija, koj barovite za kislorod gi pro{iri vo svetot. Ve}e se popularni vo SAD, Japonija, Obedinetoto Kralstvo, Italija, [vajcarija, [panija, Belgija, Kanada i Avstralija. Zasega vo Turcija ima pet pretstavni{tva na vakvite barovi, a se planira do krajot na godinata da se otvorat u{te {est. Ovie barovi nudat i razli~ni aromi i mirisi na kislorodot, a Kozlu~a veli deka di{eweto na 90% ili 95% ~ist kislorod sekoj den do 15 minuti obezbeduva podobar protok i funkcionirawe na site organi vo teloto, kako i pozdrava koà. Me|u drugoto, toj veli deka se namaluva stresot, kako i sekojdnevnite problemi. Cenata na eden “kisloroden tretman” e razli~na. Se dviì od 3 do 20 iljadi turski liri (od 1 do 9 evra).

K O M E R C I J A L E N

O G L A S

K O M E R C I J A L E N

O G L A S

Rabota / Menaxment / Osiguruvawe

KAPITAL / 15.02.2011 / VTORNIK

Izbor na aktuelni oglasi ZA[TITA PRI RABOTA Izvor: Dnevnik Objaveno: 08.02.2011 SOKOTAB AD BITOLA objavuva oglas za vrabotuvawe ODGOVOREN ZA BEZBEDNOST I ZA[TITA PRI RABOTA, za{tita na ìvotna sredina, lokacija s. Dragoàni, Bitola. Potrebni kvalifikacii: - VSS od oblasta na tehni~kite nauki, - Odli~no poznavawe na zakonskata regulativa na RM, kako i zapoznaenost so me|unarodnite standardi za zdravje, bezbednost i za{tita pri rabota (OSHA) - 5 godini rabotno iskustvo vo oblasta na ista ili sli~na pozicija, - Odli~no poznavawe na angliski jazik (pi{ana i govorna forma), Dobri kompjuterski poznavawa, - Izrazeni organizaciski i motivira~ki sposobnosti, - Sistemati~nost, dobri komunikaciski i ubeditelni sposobnosti. Ispratete CV i motivacisko pismo na adresa: Sokotab AD Bitola, Oddel za ~ove~ki resursi, s. Dragoàni, 7000 Bitola ili na e-mail: jobs.socomak@socotab.com. Rokot za prijavuvawe zavr{uva zaklu~no so 15.02.2011 godina.

ADMINISTRACIJA Izvor: Dnevnik Objaveno: 11.02.2011 AGENCIJA ZA ADMINISTRACIJA objavuva oglas za vrabotuvawe na 10 dr`avni slu`benici vo Ministerstvoto za finansii na slednive rabotni mesta: 1. Pomlad sorabotnik za buxeti na edninicite na lokalnata samouprava, 2. Pomlad sorabotnik za javni pretprijatija i agencii, 3. Pomlad sorabotnik za vodewe na registri na buxetski korisnici i upravuvawe so finansiski planovi, 4. Pomlad sorabotnik - finansiski menaxer, 5. Pomlad sorabotnik za carinska politika, 6. Pomlad sorabotnik za sistemot za osiguruvawe, 7. Pomlad sorabotnik za harmonizacija na finansiskiot menaxment, 8. Sovetnik za danok na dodadena vrednost, 9. Pomlad sorabotnik za igri na sre}a, 10. Pomlad sorabotnik za buxetski koordinacija. Zainteresiranite kandidati se dol`ni da dostavat PRIJAVA ZA VRABOTUVAWE NA DR@AVEN SLU@BENIK (obrazec objaven vo Slu`beniot vesnik na RM, br.142/2009), preku pisarnica na adresa Agencija za administracija, ul. Jurij Gagarin, br.15, Komisija za polagawe stru~en ispit (so naznaka za oglas broj 03/2011) ili prijavata da ja popolnat i dostavat elektronski, preku internet stranicata na Agencijata za administracija http://prijava.ads.gov.mk. Rokot za dostavuvawe na prijavite iznesuva 5 (pet) dena, smetano od denot na objavuvaweto na oglasot (ne smetaj}i go samiot den na objavuvaweto).

MENAXMENT Izvor: Dnevnik Objaveno: 11.02.2011 NOVO NORDISKI A/S objavuva oglas za MENAXER ZA FINANSII I OPERACII (dogovor na opredelno vreme). Potrebni kvalifikacii:-VSS, Ekonomija ili druga oblast povrzana so finansii, - Iskustvo na sli~no mesto, po mo`nost vo me|unarodna kompanija, - Poznavawe na IFRS e zadol`itelno, dodeka iskustvoto so SAP pretstavuva prednost, - Dobro poznavawe na celokupnite delovni aktivnosti vo ramkite na edna kompanija, - Solidno poznavawe na Angliski jazik i PC ve{tini. Dokolku ste zainteresirani za da stanete del od na{iot tim, ve molime ispratete ja va{ata biografija, pismo za motivacija na angliski jazik i kopii od relevantni diplomi na na{ata adresa: Novo Nordisk Farma Dooel, bul.Jane Sandanski 111, Skopje i/ili e-mail:sona@novonordisk.com. Kraen rok 20 Fevruari 2011 godina.

JAVEN SEKTOR Izvor: Ve~er Objaveno: 14.02.2011 Fond za zdravstveno osiguruvawe na Makedonija objavuva oglas za vrabotuvawe na neopredeleno vreme na: 1. Republi~ki kontrolor – 2 izvr{iteli, 2. Republi~ki kontrolor – inspektor so stomatolo{ki fakultet– 1 izvr{itel. 3. DSG Kontrolor – 1 izvr{itel, 4. Republi~ki kontrolor inspektor so radiolo{ki fakultet – 1 izvr{itel, 5. Stru~en sorabotnik za izvr{uvawe (realizirawe) na nabavkite – 1 izvr{itel. Zainteresiranite kandidati da ispratat aplikacija za rabota (pismo za motivacija i rezime, uverenie za dr`avjanstvo, uvereni za zavr{eno obrazovanie) do Arhiva na FZO, ul. Makedonija, bb, Skopje. Rokot za priem na aplikaciite e 5 rabotni dena od denot na objavuvawe na oglasot.

SEKOJ DEN VO

OBJAVUVAJTE GI VA[ITE:

OGLASI ZA VRABOTUVAWE REVIZORSKI IZVE[TAI SITE VIDOVI FINANSISKI IZVE[TAI TENDERI POVICI ZA SVIKUVAWE AKCIONERSKI SOBRANIJA

SEMINARI, OBUKI, SOVETUVAWA I KONFERENCII SITE OSTANATI SOOP[TENIJA KOI SAKATE DA GI KOMUNICIRATE SO JAVNOSTA

Oglasuvajte gi Va{ite soop{tenija po najpovolni uslovi! Odberete go najefektivniot na~in za komunicirawe so javnosta! Na{ata ~itatelska publika e na{a najgolema prednost. Tokmu taa ni go dava pravoto da veruvame deka oglasuvaweto vo Kapital e efektivno.

LICE ZA KONTAKT: DIJANA GULAKOVA tel. 02/ 2551 441 lok.105 e-mail: gulakova@kapital.com.mk

KAPITAL / 15.02.2011 / VTORNIK

Obuki / Finansii i smetkovodstvo

KURS ZA FINASISKO SMETKOVODSTVO (72 ^ASA) Kursot e dizajniran za po~etnici â&#x20AC;&#x201C; za zdobivawe na kvalifikacija i prekvalifikacija odnosno celosno osposobuvawe za rabota vo finansiskoto smetkovodstvo. Kursevite se nameneti za kandidati so SSS I VSS. Nastavata se realizira vo mali grupi od eksperti od dadenite oblasti sledena so soodveten raboten materijal. Upisot e vo tek. Informacii sekoj raboten den od 09 â&#x20AC;&#x201C; 20 ~asot. Ruzveltova 6, 1000 Skopje

tel/ faks 02/ 3213-409 02/ 3215-026 e-mail: centarkds@yahoo.com; kdsa@t-home.mk www.kds.com.mk

Obuki / Menaxment / Proda`ba

KAPITAL / 15.02.2011 / VTORNIK

Tenderi / Konferencii i saemi

KAPITAL TENDERI OGLAS ZA DODELUVAWE NA DOGOVOR ZA JAVNA NABAVKA DOGOVOREN ORGAN 1. Naziv na dogovorniot organ: Agencija za hrana i veterinarstvo PREDMET NA DOGOVOROT ZA JAVNA NABAVKA Laboratoriska oprema. Link: https://e-nabavki.gov.mk/eProcurementIntegration/PublicAccess/Dossie/dosieACPP. aspx?EntityId=36fb93c6-b732-4096-877207252fba6f21&Level=2

OGLAS ZA DODELUVAWE NA DOGOVOR ZA JAVNA NABAVKA DOGOVOREN ORGAN 1. Naziv na dogovorniot organ: M-NAV AD Skopje PREDMET NA DOGOVOROT ZA JAVNA NABAVKA Otkupuvawe na Desk Top licenci za administrativnite pozicii. Link: https://e-nabavki.gov.mk/eProcurementIntegration/PublicAccess/Dossie/dosieACPP. aspx?EntityId=25fa24f5-3d3e-4cd0-b934b4b56110d100&Level=2

OGLAS ZA DODELUVAWE NA DOGOVOR ZA JAVNA NABAVKA DOGOVOREN ORGAN 1. Naziv na dogovorniot organ: AD Elektrani na Makedonija - Skopje PREDMET NA DOGOVOROT ZA JAVNA NABAVKA Usluga od trenovawe i bu{ewe na blokovi, obrabotka na kolenasti vratila i klipnici za REK Bitola. Link: https://e-nabavki.gov.mk/eProcurementIntegration/PublicAccess/Dossie/dosieACPP. aspx?EntityId=aca7f4e4-df56-4496-9bce-231a6e15548c&Level=2

OGLAS ZA DODELUVAWE NA DOGOVOR ZA JAVNA NABAVKA DOGOVOREN ORGAN 1. Naziv na dogovorniot organ: Op{tina Ko~ani PREDMET NA DOGOVOROT ZA JAVNA NABAVKA Vr{ewe na pe~atarski uslugi. Link: https://e-nabavki.gov.mk/eProcurementIntegration/PublicAccess/Dossie/dosieRPP.aspx?EntityId=68a334bc-bf34-46e7-8de5-bb6372985eb1&Level=2

OGLAS ZA DODELUVAWE NA DOGOVOR ZA JAVNA NABAVKA DOGOVOREN ORGAN 1. Naziv na dogovorniot organ: Op{tina Kavadarci PREDMET NA DOGOVOROT ZA JAVNA NABAVKA Nabavka na geodetski uslugi. Link: https://e-nabavki.gov.mk/eProcurementIntegration/PublicAccess/Dossie/dosieACPP. aspx?EntityId=2cc01744-78a5-4283-af49f5c5cf9334f4&Level=2

OGLAS ZA DODELUVAWE NA DOGOVOR ZA JAVNA NABAVKA DOGOVOREN ORGAN 1. Naziv na dogovorniot organ: Op{tina [tip PREDMET NA DOGOVOROT ZA JAVNA NABAVKA Izvr{uvawe na stru~na revizija na urbanisti~ki planovi i lokalna urbanisti~ka planska dokumentacija. Link: https://e-nabavki.gov.mk/eProcurementIntegration/PublicAccess/Dossie/dosieACPP. aspx?EntityId=cc2c3e66-37c3-4412-a4cd-9720d8a8789f&Level=2

OGLAS ZA DODELUVAWE NA DOGOVOR ZA JAVNA NABAVKA DOGOVOREN ORGAN 1. Naziv na dogovorniot organ: Op{tina \or~e Petrov PREDMET NA DOGOVOROT ZA JAVNA NABAVKA Proletna i esenska deratizacija na teritorija na 7(sedum) Op{tini vo Gradot Skopje. Link: https://e-nabavki.gov.mk/eProcurementIntegration/PublicAccess/Dossie/dosieRPP.aspx?EntityId=12c8da86-a764-49ec-aa2385621085efd4&Level=2

OGLAS ZA DODELUVAWE NA DOGOVOR ZA JAVNA NABAVKA DOGOVOREN ORGAN 1. Naziv na dogovorniot organ: Agencija za katastar na nedvi`nosti PREDMET NA DOGOVOROT ZA JAVNA NABAVKA Odr`uvawe na aktivna GMSS mre`a. Link: https://e-nabavki.gov.mk/eProcurementIntegration/PublicAccess/Dossie/dosieACPP. aspx?EntityId=8bdfa3c6-be45-4cb1-890c-4341af0dfa45&Level=2

OGLAS ZA DODELUVAWE NA DOGOVOR ZA JAVNA NABAVKA DOGOVOREN ORGAN 1. Naziv na dogovorniot organ: EVN Makedonija AD- Skopje PREDMET NA DOGOVOROT ZA JAVNA NABAVKA Nabavka na celosno elektronski trifazni broila za direktno priklu~uvawe. Link: https://e-nabavki.gov.mk/eProcurementIntegration/PublicAccess/Dossie/dosieACPP. aspx?EntityId=ced55d73-8de3-4f82-be02-8bcf58af13b8&Level=2

Vodi~ za neformalno obrazovanie - Aktuelni obuki

Re{enie za va{ata finansiska idnina Sekoj Ponedelnik Sinergija Plus Obuki za aplikacija na EU fondovi 17.02.11 Clear View

Kreirawe efektivna biografija (CV) 18.02.11 ESP Junior Brzo ~itawe (Junior Power reading) 18.02 - 23.02.11 In Optimum Makedonija

Komunikacija i odnosi so klienti 19.02 - 20.02.11 Clear View Efektivno prezentirawe i ubeduvawe 19.02 - 20.02.11 Detra Centar

Organizaciska kultura 21.02.11 Clear View Upravuvawe so vreme 22.02 - 23.02.11 M6 Edukativen Centar Adizes - Pravila i stilovi na menaxirawe

24.02.11 Clear View Efektivno prezentirawe i ubeduvawe 25.02 - 26.02.11 Detra Centar Proda`ba i tehniki na proda`ba

25.02 - 27.02.11 ESP U~ewe so Power reading metodot 26.02 - 27.02.11 In Optimum Makedonija Za pove}e informacii odete na www.no.net.mk

TOP 100

VO FEVRUARI I MART ^ITAJTE VO SPECIJALNI PRILOZI

TRANSPORT I LOGISTIKA

BANKI

OSIGURUVAWE I LIZING

GRADE@NI[TVO

ZA SITE INFORMACII JAVETE SE NA: TEL. 02 2551 441 LOK 102 LICE ZA KONTAKT: JASMINA SAVOVSKA TRO[ANOVSKI ILI ISPRATETE E-MAIL NA: prilozi@kapital.com.mk KAPITAL MEDIA GROUP DOO P-FAH 503 1000 SKOPJE TEL. 02 2551 441; FAKS. 02 2581 440