Br.129-kapital-23.09.2010 by Kapital Media Group

FEQTON

KOLUMNA ALEKSANDAR JAN^ESKI STANISLAV PIGON

NAJSKAPOCENITE SVETSKI BRENDOVI L’ORÉAL

CARSTVOTO NA UBAVINATA STRANA 18

EKONOMSKI BOLESTI STRANA 8

IDNATA NEDELA SREDBA VO SKOPJE NA ZATVORAWE, ZATV SREDA, 22.09.2010, 13.00~.

BRISEL ]E JA ISPITUVA VLADATA ZA JAVNATA ADMINISTRACIJA!?

MBI 10 MBID MBI OMB

00,84% 0,18% 0 00,37%

EVRO/DENAR EVRO DOLAR/DENAR DOL EVRO/DOLAR EVRO

61,66 46,99 1,31

NAFTA BRENT NAF EURORIBOR EURO

78,55 7 1,43%

INDEKS D NA MAKEDONSKA BERZA (22.09) 2.210

MBI 10

2.205 2.200 2.195 2.190 2.185 2.180 2.175 2.170 2.165 16.9

18.9

4 EKONOMISTITE, BIZNISMENITE I VLADATA SE SOGLASIJA MAKEDONSKATA EKONOMIJA MORA DA ODI NA REMONT! STRANA 2

VISOKI KOMUNALNI DAVA^KI ZA KUPUVAWE GRADE@NO ZEMJI[TE

METAR KVADRATEN ZEMJA ^INI POVE]E OD EDNO EVRO STRANA 10

VOVEDNIK K GABRIELA DELOVA

PROVIDNO SCENARIO STRANA 2

SE TEN^I EKONOMSKIOT TIM VO BELATA KU]A

GLAVNIOT SOVETNIK NA OBAMA, LORENS SAMERS, PODNESE OSTAVKA STRANA 17

20.9

22.9

2 23.09.2010

^ETVRTOK

NAVIGATOR

PRVIOT BROJ NA DNEVNIOT VESNIK KAPITAL IZLEZE NA 17 MART 2010 g.

^ETVRTOK 23 SEPTEMVRI 2010

PROVIDNO SCENARIO one~no, na dneven red dojde pra{aweto za javnata administracija vo Makedonija. Specijalna grupa od Brisel i od Skopje na krajot od mesecov, dva, dena }e ja “~e{la” javnata administracija i site problemi {to postojat i reformi {to ne postojat vo ovaa sfera. Lu|eto od Evropskata komisija nema da & prostat na Makedonija za site problemi vo javnata administracija, posebno zatoa {to vo pove}e navrati be{e ukaàno deka ni{to ne se pravi za da se reformira javniot sektor, koj mnogu & teì na dràvata i na dràvniot buxet. Iako za pofalba e aùrnasta na Vladata, koja prva od sosednite zemji go formira{e ova telo i se nametna kako lider vo regionot, sepak skrienata namera na Vladata se ~ita od daleku. So vakviot sostanok, Vladata vo pet minuti do 12 saka da go popravi vpe~atokot pred Komisijata i so toa pozitivno da vlijae vrz izve{tajot koj go o~ekuvame vo noemvri. No, nejasno e kako barem na na{ata Vlada ne & e poznato deka liderstvoto i inicijativnosta ne se edinstveniot preduslov za uspe{nost i posvetenost. Mnogu pati dosega sme pokaàle deka moème da bideme lideri vo mnogu ne{ta, no na krajot skoro sekoga{ zavr{uvame posledni. Administracijata kako najkriti~en sektor vo dràvata ne e ne{to {to se reformira vo eden mesec. Potrebata od nejzinata reforma e ne{to na {to upatuva me|unarodnata zaednica so godini. Partizacijata vo javnata administraci-

ja, preoptovaruvawe na administracijata so vremeni i ramkovni vrabotuvawa, unapreduvawa bez zaslugi, nepoznata brojka na vraboteni se samo del od pra{awata za koi Vladata }e mora da dava ot~et pred Evropskata komisija. Ottuka se nametnuva pra{aweto, kako premierot planira da go popravi vpe~atokot samo za eden mesec, koga na vrat mu visi glomaznata administracija, natrupana od partiski ~inovnici i “ramkovni dogovorci”, koi ne samo {to se neefikasni i nestru~ni, tuku vo uslovi na kriza u{te pove}e go preoptovaruvaat stopanstvoto? Kako }e soop{ti pred Komsijata deka dràvata vo momentot e najgolemiot rabotodava~, za koj se odvojuvaat pove}e od 40 milioni evra od parite na narodot za da se pokrijat platite na ~inovnicite? Dopolnitelno pra{awe e optovarenosta na administracijata so realizacijata na Ramkovniot dogovor. Vo ime na pravi~nata zastapenost, ramkovnite vrabotuvawa ja natrupaa i taka preobemnata dràvna uprava. Nasproti ukaùvawata na me|unarodnite prestavnici, Vladata i ponatamu bez sram prodolùva so ramkovnite vrabotuvawa. Ne gi zapla{uvaat nitu predviduvawata na ekspertite, koi ve}e nekolku pati alarmiraa deka prenatrupanata administracija moè da ja donese dràvata do bankrot. U{te pove}e zagriùva novata kategorija vrabotuvawa, koja Vladata najbesramno ja vovede kako u{te eden filter i toa pove}e za vrabotuvawe na

EKONOMISTITE, BIZNISMENITE I VL

GABRIELA DELOVA

OFFICE MANAGER I FINANSII:

najzaslu`nite sopartijci. Vremenoto vrabotuvawe stana u{te edna kategorija na lica koi se vraboteni vo birokratskiot dinosaurus na vlasta. Zemaweto plata, bez soodvetna kancelarija i jasen opis na rabotnite mesta, stana karakteristika samo na makedonskata administracija. So vakvi predispozicii, somnitelno e kolku }e uspee “misijata” na vlasta preku eden sostanok i brifing so Evropskata komisija da gi popravi problemite koi so godini se taloàt vo ovoj sektor. Samo najavite za reformi i pokonkretni ~ekori ne pominuvaat pred Unijata, koja bara vistinska implementacija na zakonite, a ne nivno zaobikoluvawe i svoevolno tolkuvawe. Tokmu takvoto nedoma}insko sproveduvawe na reformite, angaìranosta samo vo “5 do 12” e pri~inata zo{to na prvo mesto Unijata dojde do ideja da ja sozdade ovaa Specijalna grupa. Reformata vo administracijata bara postojana posvetenost i aùrnost, a Vladata dokolku rabote{e taka, nema{e da gasi poàri na eden mesec do Evropskiot izve{taj.

GLAVEN I ODGOVOREN UREDNIK

Qup~o Zikov

ZAMENICI NA GLAVNIOT UREDNIK

nikolova@kapital.com.mk

Spasijka Jovanova, Verica Jordanova, Biqana Zdravkovska Stoj~evska

PRETPLATA NA DNEVNIOT VESNIK KAPITAL I NA MAGAZINOT KAPITAL:

POMO[NICI NA GLAVNIOT UREDNIK

Aleksandra Nikolova: ++389 2 2551 441/ lok:104

pretplati@kapital.com.mk

Igor Petrovski, Maja Bajalska Georgievska, Aleksandra Spasevska

REKLAMA

GRAFI^KI I IT DIREKTOR

marketing@kapital.com.mk; aleksandra@kapital.com.mk

GRAFI^KI PRELOM I WEB ADMINISTRACIJA

Sawa Savovska: ++ 389 2 551441 /lok: 101

Aleksandra Stojmenova: ++389 2 2551441/ lok:103 OGLASI

Nikolaj Toma{evski

Nade Toma{evska, Igor Toma{evski

Dijana Gulakova: ++389 2 2551441/ lok: 105

FOTOGRAFIJA

SPECIJALNI PRILOZI:

LEKTOR

gulakova@kapital.com.mk

Jasmina Savovska Tro{anovski: ++389 2 2551 441/ lok: 102, prilozi@kapital.com.mk

MAKEDONSKAT MORA DA ODI

delova@kapital.com.mk

Prviot broj na dnevniot vesnik Kapital se pojavi na 17 mart 2010 telefon: ++ 389 2 2551 441; faks: ++ 389 2 2581 440; e-mail: kontakt@kapital.com.mk Izdava: KAPITAL MEDIA GROUP doo Skopje, ul: Romanija bb (fabrika Gazela) 1000 Skopje, p.fah: 503, Republika Makedonija; PRETSEDATEL NA ODBOROT NA SODRU@NICI: Qup~o Zikov IZVR[EN DIREKTOR: Gordana Mihajlovska

2.000

ektolitri pivo bea ispieni na „Pivolend 2010” {to se odr`a minatata nedela vo Skopje. Na Festivalot bea ponudeni 50 vidovi pivo od 20 pivarnici. Ispieni se i 500 hektolitri voda i sokovi. Organizatorite soop{tija deka godina{noto izdanie na Festivalot go posetile 400.000 lu|e, {to e dvojno pove}e od lani. Organizatorite se nadevaat deka }e uspeat narednata godina da ja nadminat ovaa brojka i da ponudat u{te podobra zabava. „Pivolend 2010” se odr`a vo organizacija na Password i Old Grips Pub pod pokrovitelstvo na Grad Skopje i sponzorite “Skopsko” i “@ito Vardar”.

Aleksandar Ivanovski Meri Kondoska

Pe~ati: Grafi~ki Centar Skopje Spored misleweto na Ministerstvoto za kultura za dnevniot vesnik “Kapital” se pla}a povlastena dano~na stapka. Tekstovite i fotografiite ne se vra}aat. Site objaveni tekstovi, fotografii i druga grafi~ka oprema se avtorski za{titetni i mo`at da bidat preobjaveni, ili na drug na~in koristeni samo so dozvola na izdava~ot. Dano~en broj: MK 4030999366644; @iro smetki: Eurostandard banka: 370011100019555

Dve decenii po osamostojuvaweto na Makedonija, ekonomskata politika {to ja vodea site vladi dosega ne gi dade o~ekuvanite rezultati. Makedonija zaostanuva zad re~isi site zemji so ogromna nevrabotenost, siroma{tija i bez investicii. Ekonomistite, biznismenite, bankarite i Vladata debatiraat za ekonomskiot model koj & e potreben na zemjava. ALEKSANDAR JANEV

janev@kapital.com.mk

konomskiot model na dr`avata mora da se promeni da se prestruktuira proizvodstvoto, da se zajakne sorabotkata so zemjite od regionot i da se osvojat novi pazari, bankite pove}e da ja poddr`uvaat ekonomijata so krediti, da se otvorat novi kompanii, parite od buxetot pove}e da se tro{at za investicii vo razvoj, a ne za plati i

socijala, a dr`avata redovno i vo najkratok rok da im gi pla}a dolgovite na kompaniite. Ova se samo del od preporakite na ekspertite, biznismenite, bankarite i Vladata, koi v~era debatiraa za ekonomskite perspektivi na zemjata na forumot za “Finansiraweto na kompaniite vo vreme na kriza”, {to go organizira{e Evropskata biznis-asocijacija. Site se ednoglasni deka sega{niot model ne gi dava o~ekuvanite rezultati. Biznismenite alarmiraat deka sostojbata vo realniot sektor e mnogu te{ka, {to vo prevod zna~i deka kompaniite nemaat pari. Velat deka se soo~uvaat so ogromna nelikvidnost, dramati~no vlo{ena naplatata na pobaruvawata i ote`nat pristap do kapital vo bankite. Vo takvi uslovi,

vladee ogromen pesimizam vo biznis-sektorot poradi stravot od prodole`niot efekt na krizata i psioholo{ka blokada koja gi pla{i menaxerite da investiraat, komentiraat biznismenite. “Vakvata sostojba e alarm deka mora da se menuva ekonomskata politika i jas veruvam deka vo zaedni~ki dijalog so Vladata }e uspeeme da gi najdeme najsoodvetnite re{enija za problemite koi postojat so godini, a ekonomskata kriza od minatata godina gi izvadi na povr{ina. Mora da se smeni celata ekonomska struktura, dr`avata da im pomogne na kompaniite da osvojat novi pazari i da ja zajaknat regionalnata sorabotka so okolnite zemji. Dr`avata mora da gi prestruktuira javnite rashodi, kapitalnite investicii koi

BRANKO AZESKI

PRETSEDATEL NA STOPANSKATA KOMORA NA MAKEDONIJA “Sostojbata vo ekonomijata e alarm deka mora da se menuva ekonomskata politika i jas veruvam deka vo zaedni~ki dijalog so Vladata }e uspeeme da gi najdeme najsoodvetnite re{enija za problemite koi postojat so godini”.

^ETVRTOK

NAVIGATOR

POBEDNIK

NE IM BE[E DENOT

LIDERI

23.09.2010

BESPLATNI STUDII ZA MAKEDONCITE

SLOBODAN KUTREVSKI

SULEJMAN REXEPI

FRANSOA FIJON

BARAK OBAMA

nvestira vo nov proizoglavarot na IVZ javno o stapkite na Sarkozi, e ostane bez glavniot voden pogon za mesni I P i glasno povika na i francuskiot premier P ] ekonomski sovetnik, koj si proizvodi vo uslovi koga pomo{ od nadle`nite najde “re{enie” za Romite odi od funkcijata kon krajot stopanstvoto se spravuva so nelikvidnot i nedostig na finansiska poddr{ka

institucii i me|unarodnata zaednica za spravuvawe so radikalniot islam

– nivno integrirawe vo Isto~na Evropa

na godinava, vo period koga amerikanskata ekonomija ne e dokraj zakrepnata od krizata

LADATA SE SOGLASIJA

TA EKONOMIJA NA REMONT!

dosega bea ignorirani od buxetot mora da bidat osnoven generator na ekonomskiot razvoj. Potrebno e evropsko re{enie so koe dràvata }e go garantira pla}aweto na obvrskite kon privatniot sektor redovno i vo najkratok moèn rok“, pora~a pretsedatelot na Stopanskata komora, Branko Azeski. Toj komentira deka dràvata mora da im pomaga pove}e na kompaniite koi rabotat vo nekolkute klu~ni industrii, vrz koi se potpira celata makedonska ekonomija. Komorata bara dràvata zaedno so kompaniite aktivno da se vklu~i vo osvojuvaweto novi pazari, a so Narodnata banka da zastane zad golemite kompanii kako garancija za nivnata rabota vo stranstvo, koja ne moàt da ja obezbedat od komercijalnite banki vo zemjava. Apsurdna e sostojbata vo ekonomijata, vo koja najmnogu kompanii postojat za da rabotat so dràvata. Biznismenite komentiraat deka toa e neodr`livo i deka oddelni vladini fuknkcioneri imaat

interes da profitiraat od toa. BUXETOT DA SE PREKROI OD TEMEL Biznismenite pred ministerot za finansii Zoran Stavreski ja iskaàa potrebata od radikalna reforma na buxetskite tro{ewa. “Fakt e deka makedonskiot dràven buxet e optovaren so transferi po osnov na plati za javnata administracija, razni socijalni rashodi, {to go pravi socijalen, a ne razvoen. Toa e dovolen signal za kone~no da se promeni buxetskata potro{uva~ka. Ako imame predvid deka vo poslednite godini platite i brojot na adiministrativcite rastea, a kapitalnite investicii se na udar so sekoj nov rebalans, proizleguva deka imame dràven buxet koj e totalno neatraktiven za biznisot. Toa bi trebalo da e glavniot predizvik za edna vlada, da se zafati so realni reformi za kvalitetot na tro{eweto na parite od gra|anite”, oceni Qup~o Zikov, sopstvenik na kompanijata Kapital media grup. Ministerot Stavreski ja prizna potrebata od krupna reforma na strukturata na javnite rashodi. Spored nego, dràvata napravila dovolno za kompaniite polesno da gi sovladaat negativnite vlijanija od krizata. “Dràvata moè na nekolku na~ini da intervenira vo ekonomjata za polesno sovladuvawe na eksternite {okovi i nie postapivme taka kako {to postapija i najgolem del od zemjite vo svetot. Obezbedivme povolna kreditna linija od EIB i dosega se iskoristeni 46 milioni evra. Ja namaluvame kamatata na dràvnite zapisi i so toa im pra}ame signal na bankite i tie da gi spu{tat kamatite i da davaat pove} e krediti. So noviot Zakon za finansiski dru{tva, isto taka, }e se otvorat mnogu novi nebankarski kompanii koi }e moàt da kreditiraat. Osobeno dade rezultat osloboduvaweto

TOME NENOVSKI

PROFESOR “NBM ja olabavuva monetarnata politika so namaluvawe na osnovnata kamata, no toa vo realnosta nema efekt. Mora da se ograni~i iznosot na pari {to se izvlekuva od stopanstvoto i na toj na~in da ostanat pove}e pari vo bankite, koi }e gi plasiraat kako krediti”.

TRPESKI: DEVIZNIOT KURS TREBA DA SE MENUVA

Spored profesorot i porane{en guverner na NBM, Qube Trpeski, monetarnata vlast zaedno so Vladata mora da po~ne da razmisluva za promena na fiksniot kurs na denarot vo pofleksibilen. “Odr`uvaweto na de fakto fiksen devizen kurs na denarot vo vakvi uslovi e pogubno za ekonomijata. Ja gu{i likvidnosta, NBM mora sekoj den da intervenira i da izvlekuva pari od prometot. Kursot treba da se pu{ti da se formira slobodno, no gledam deka vo momentov nema raspolo`enie vo NBM za toa”, izjavi Trpeski. Ekspertite se soglasuvaat deka monetarnata strategija {to ja vodi NBM i formiraweto na kursot na denarot mora da se promenat, no sugeriraat toj proces da zapo~ne otkako makedonskata ekonomja celosno }e gi sanira posledicite od ekonomskata kriza, bidej}i vo vakvi uslovi sekoja promena na kursot na denarot }e gi multiplicira efektite od krizata. od danokot na dobivka za reinvestirawe, so {to 70 milioni evra zavr{ija kaj kompaniite”, izjavi toj. BANKARITE REZERVIRANI Bankarite, pak, koi sekojdnevno gi analiziraat trendovite vo ekonomijata i kapacitetot na nivnite klienti, komentiraat deka s$ u{te postojat silno izrazeni rizici, koi ne dozvoluvaat zgolemena kreditna aktivnost. Velat deka kreditnite portfolija im se vlo{eni, a naplatata na krediti odi te{ko. Kako i sekoga{, tie velat deka za dobri proekti imaat pari. No, {to e toga{ pri~inata za slabata kreditna aktivnost? “Kompaniite najmnogu baraat pari od bankite za da vratat kredit vo druga banka ili za pokrivawe na tekovni finansiski problemi. Mnogu mal e brojot na kompanii koi baraat krediti za novi investicii. Rizicite vo ekonomjata se ogromni i poradi toa sme podgotveni da ja `rtvuvame profitabilnosta vo ime na sigurnosta i namesto vo krediti, parite

ZORAN STAVRESKI

MINISTER ZA FINANSII “Nie postapivme taka kako {to postapija i najgolem del od zemjite vo svetot za polesno sovladuvawe na eksternite {okovi od krizata”.

da gi vloùvame vo sigurni hartii od vrednost, kako {to se dràvnite i blagajni~kite zapisi”, izjavi Vladimir Eftimoski, ~len na UO na [parkase banka. Ekspertite baraat da se menuva i monetarnata strategija za da sozdade ambient za pogolema kreditna aktivnost. Profesorot Tome Nenovski oceni deka NBM mora da ja olabavi monetarnata politika. “NBM kaùva deka ja olabavuva monetarnata politika so namaluvawe na osnovnata kamata, no toa vo realnosta nema efekt. Iznosot na blagajni~ki zapisi postojano se zgolemuva, kamatite na kreditite ne pa|aat nitu pak bankite davaat pove}e krediti. Mora da se ograni~i iznosot na pari {to se izvlekuva od stopanstvoto i na toj na~in da ostanat pove} e pari vo bankite koi }e gi plasiraat kako krediti”, izjavi Nenovski.

lovene~kiot ambasador ja oficijalizira{e najavata deka od slednataa akademska godina, makeat donskite studenti }e moàt at besplatno da se {koluvaat na dràvnite univerziteti vo Slovenija. Ovaaa pridobivka }e vaì i zaa site studenti od Zapaden Balkan. Na ovaa najava sigurno }e se izraduvaatt mnogu mladi studenti koii osakaat da dobijat obrazovanie po evropski standardi, priznata diploma i aìvotno iskustvo vo zemja~lenka na EU. Za pozdravuvawe e inicijativata Slovenija da im ovozmoì na ambicioznite makedonski studenti da go iskusat evropskoto obrazovanie. Ambasadorot na Slovenija, Bergant izjavi deka sega Makedonija i Slovenija se vo faza na potpi{uvawe na spogodbi pome|u dvete ministerstvata za obrazovanie. Raduva i faktot {to Slovenija pokraj za mobilnosta na studentite, s$ pointenzivno razmisluva i za mobilnost na

ALAN BERGANT slovene~kite profesori. Inicijativata e pove}e od odli~na ako se zeme predvid sostojbata i brojnite problemi vo makedonskoto obrazovanie. Tuka i ekonomskata sostojba mnogu malku im dozvoluva na makedonskite studenti da patuvaat, pa vakvite inicijativi definitivno odat vo prilog na posilno otvorawe i evropeizacija na zemjata. Pogolema mobilnost na studentite- podobra idnina.

GUBITNIK

RAZO^ARUVA^KA POSETA

osetata na makedonskiot pretsedatel, \or|e Ivanov, na Wujork ne gi dade o~ekuvawata na javnosta. So ogled na toa deka Ivanov prisustvuva{e na mnogu va`en nastan vo Obedinetite nacii, rezultatite se pove}e od minorni, a vo nekoi momenti se grani~ea so diplomatski gaf. Ivanov vo svoeto obra}awe awe ie pred Generalnoto sobranie uva be{e motiviran da zboruva isklu~ivo protiv Grcija. Za ~udo na site, a posebno na gra|anite vo zemjava, Grcija ja proglasi vinovna za s$ {to ne ~ini vo Makedonija. Taa producira i nevrabotenost i siroma{tija, a ne toa {to ekonomijata ne e reformirana i disciplinirana. Dali misli deka so toa sobra mnogu prijateli na makedonska strana? Naprotiv, ne predizvika nikakvi simpatii kon Makedonija, zatoa {to takviot pristap od start & e odbiven na me|unarodnata zaednica.

\\OR\E \O R\E R\ \E IV IVA IVANOV ANOV Od Ivanov najmnogu se o~ekuva{e da se sretne so generalniot sekretar na ON, Ban Ki mun, zatoa {to na sredbi so nego se izredija site pretsedateli od zemjite vo regionot. Ne deka Ki mun im gi re{i problemite, no barem se zapozna so niv. Od Ivanov najmalku se o~ekuva{e da se fali so zdravstvoto, obrazovanieto i pravata na Romite vo Makedonija, zatoa {to tie se nezavidno nivo.

MISLA NA DENOT

KOGA SE RABOTI ZA POMAGAWETO, NE SMETAM DEKA TOA TREBA DA SE PRAVI ZARADI MEDIUMSKO VNIMANIE. MOJATA CEL E DA GI PODDR@AM ORGANIZACIITE NA KOI [TO IM TREBA POMO[

POL ALEN KOOSNOVA^ NA MAJKROSOFT I EDEN OD NAJBOGATITE LU\E VO SVETOT

4 23.09.2010

^ETVRTOK

NAVIGATOR

SVET

0-24

...“NE“ ZA RASIZMOT VO [VEDSKA

...SREDBA VO WUJORK

...NEZGODEN PREMIER

Iljadnici nezadovolni od uspehot na desnicata

Dijalog za sekoe pra{awe

Kauen dade “pijano“ intervju

ljadnici [ve|ani protestiraa na ulicite poradi vlezot na ultradesni~arskata partija na {vedskite demokrati vo parlamentot. “Ne za rasizmot“, pi{uva{e na transparentite.

eneralniot sekretar na ON, Ban Ki mun, i srpskiot pretsedatel, Boris Tadi}, se dogovorija Rezolucijata 1244 da ostane na sila i da bide otvoren dijalog me|u Belgrad i Pri{tina.

BRISEL ]E JA ISPITUVA VLADATA ZA JAVNATA ADMINISTRACIJA!? Pretstavnici na Evropskata komisija doa|aat vo Skopje na sostanok so Vladata na tema javna administracija, doznava “Kapital”. Gostite od Brisel }e ja ispra{uvaat Vladata do kade e so reformite vo javniot sektor

delova@kapital.com.mk

retstavnici na Evropskata komisija na 30ti septemvri doa|aat vo Skopje, na prv sostanok so Vladata na tema javna administracija, doznava “Kapital”. Gostite od Brisel }e ja ispra{uvaat makedonskata Vlada do kade e stignata so reformite vo javnata administracija i kakvi se sostojbite vo javniot sektor – vo odnos na brojot na vraboteni, efikasnosta, a verojatno i partiskite vlijanija, za {to mnogu se diskutira i obvinuva vo zemjava. Od Vladata ne davaat konkretni informacii za {to to~no }e stane zbor, no ja potvrduvaat sredbata na Specijalnata grupa za javna admnistracija me|u Makedonija i Evropskata komisija. Ottamu velat deka stanuva zbor za redoven sostanok na koj }e se utvrduvale nasokite za reformite vo administracijata. Od delegacijata na Evropskata unija vo Makedonija objasnuvaat deka sredbata e od zatvoren karakter i najverojatno }e nema informacii za mediumite. Ottamu velat deka stanuva zbor za prva sredba na ovaa specijalna grupa i deka Makedonija e li-

der vo nejzinoto formirawe. Nikoj ne dava konkretni informacii za to~kite koi }e se najdat na dneven red na sredbata. Velat deka }e se zboruva za seopfatnite reformi vo javnata administracija. Sepak, potvrduvaat deka inicijativata za sredbata da se slu~i tokmu vo ovoj moment doa|a od strana na Makedonija, so cel zaklu~ocite od sredbata da vlijaat na izve{tajot vo noemvri koj Evropskata komisija }e & go dostavi na Makedonija. Doma{nite analiti~ari smetaat deka ovaa sredba }e bide obid da se popravat kritikite koi bea poso~eni vo posledniot izve{taj na Komisijata. “Vladata }e mora da dade ot~et za vremenite vrabotuvawa, ramkovnite vrabotuvawa nasproti Zakonot za dr`avni slu`benici, kako i partizacijata vo javnata administracija”, velat poznava~ite. Dekanot na Pravniot fakultet vo Skopje i profesor po javna administracija, Bor~e Davitkovski, smeta deka najbolnite to~ki vo ovoj sektor, koi bez somnenie }e bidat povtorno kritikuvani vo izve{tajot na Komisijata, se vremenite i ramkovnite vrabotuvawa. “Edinstveno dobro e {to go

3 FAKTI ZA...

1.900 468,8 12.300

MILIJARDI EVRA GODI[NO NEDOSTIGAAT VO PENZISKITE FONDOVI NA ZEMJITE-^LENKI NA EU, ZA DA IMAAT DOVOLNO SREDSTVA ZA PENZII MILIONI EVRA GODI[NO TREBA DA ZA[TEDI GERMANIJA, KADE [TO “PENZISKIOT JAZ” E NAJGOLEM EVRA GODI[NO TREBA DA ZA[TEDI SEKOJ OSIGURENIK NA VELIKA BRITANIJA ZA DA SE NADEVA NA ZADOVOLUVA^KA PENZIJA KOGA ]E MU ZAVR[I RABOTNIOT VEK

odgovara na pra{awata.

DVA, TRI ZBORA

IDNATA NEDELA SREDBA NA SPECIJALNA GRUPA VO SKOPJE

GABRIELA DELOVA

remierot na Irska, Brajan Kauen, e vo centarot na skandal poradi toa {to na radio-intervju vlegol pijan. P Fotografiite poka`uvaat kako mu se pletka jazikot dodeka

“Ekonomskiot zastoj i neodamne{nite prirodni nepogodi dovele vo opasnost milioni lica vo svetot. Zemjotresot na Haiti i poplavite vo Pakistan se pokazatel deka vladite treba podobro da se podgotvat. Prirodnite nepogodi se s$ po~esta pojava, pred s$, poradi klimatskite promeni.” BIL KLINTON porane{en pretsedatel na SAD

“Kapitalizmot umira i vreme e za novi ekonomski sistemi. Diskriminaciskiot poredok na kapitalizmot i hegemonisti~kite priodi se osudeni na neuspeh i se bli`at do svojot kraj. Nedemokratskite i nepravdeni upravuva~ki sistemi se pri~ina za sostojbata vo koja denes se nao|a ~ove{tvoto.” MAHMUD AHMADINEXAD pretsedatel na Iran

donesovme Zakonot za javni slu`benici, koj treba da po~ne da se primenuva od 2011 godina. Me|utoa, problemite so vremenite i ramkovnite vrabotuvawa, postoeweto vraboteni koi nemaat kancelarii i, op{to, partizacijata na ovoj sektor se problemite koi sigurno }e se preslikaat i vo ovoj izve{taj”, veli Davitkovski. Vo posledniot izve{taj na Komisijata pi{uva deka e potrebno podosledno sproveduvawe na Zakonot vo odnos na soodvetna obuka, na-

graduvawe na slu`benikot spored u~inokot, ocenuvawe na vrabotenite i re{avawe na statusot na vremeno vrabotenite, od koi pove} eto nemaat ni kancelarii, nitu jasen opis na rabotnoto mesto. Ovie sostojbi ne se promeneti, voop{to. Samo pred eden mesec vicepremierot Abdula}im Ademi dodeli novi 80 re{enija po Ramkoven. Vicepremierot, Zoran Stavreski, pak, potpi{a 5.000 re{enija za trajno vrabotuvawe na administrativci.

“Im pora~uvam na site mladi lu|e: Pridru`ete ni se, pomognete ni da rabotime na mirot. Netrpelivi ste, gledate nie postarite {to dozvoluvame da postoi, godina za godina: nepravda i nekaznuvawe, degradacija na okolinata.” BAN KI MUN generalen sekretar na Obedinetite nacii

GADGETS

PROCENKI... @OZE

MANUEL BAROSO EVROPSKATA KOMISIJA

PRETSEDATEL NA

KULTURNITE RAZLIKI SE PRE^KA ZA ^LENSTVOTO NA TURCIJA VO EU

emjite od EU se mnogu vnimatelni okolu ~lenstvoto na Turcija vo evrozonata. Osven kulturnite razliki i nasokite vo koi se dvi`i javnoto mislewe i vo Turcija i vo Evropa vo odnos na pra{aweto za evrointegracija na Ankara isto taka se pre~ka vo procesot na pristap na zemjata vo EU. Zatoa }e treba detalno da diskutira so zemjite-~lenki na EU na taa tema. Turcija s$ u{te ne gi nema ispolneto site kriteriumi za ~lenstvo i toe e prioritetno pra{awe.

O^ILA KOI SLU[AAT I PI[UVAAT

o neodamna, tehnologijata traga{e po konvertor koj go pretvora tekstot vo audio, no denes ve}e e mo`no i sprotivnoto. Bejblfisk e ured vo forma na o~ila koi {to gi pretvoraat zborovite vo tekst direktno pred va{ite o~i. Ova pretstavuva softver za prepoznavawe govor koj se bazira na algo-

ritmi za pomagawe na slu{aweto, koi prepoznavaat govor duri i vo bu~ni sredini. Preobrazbata na zborovite vo tekst e ovozmo`ena od vgradenite kontrolori, dodeka dvata mikrofona go lociraat zvukot. Slu{natoto preku Blejfisk vedna{ se za~uvuva na fle{ memorija vo audio i tekst format, {to ovozmo`uva mo`nost i za natamo{na upotreba.

^ETVRTOK

POLITIKA

KATERINA SINADINOVSKA

sinadinovska@kapital.com.mk

tkako bea izvr{eni konsultacii me|u premierot Nikola Gruevski i pretsedatelot \orge Ivanov, odlu~eno e pretsedatelot da go prodol`i svojot prestoj vo Wujork i da se obrati na Generalnoto sobranie na OON, soop{tija od Vladata v~era popladneto i kone~no gi re{ija dilemite dali premierot }e otpatuva preku okeanot.

23.09.2010

IVANOV SAM ]E GI PREZENTIRA MAKEDONSKITE POZICII VO WUJORK

GRUEVSKI OSTANA VO SKOPJE! Gruevski izjavi deka nemalo da odi oti najavenata sredba so Papandreu ne bila i oficijalno zaka`ana. I dodeka toj vo Skopje se~e crveni lenti i sve~eno pu{ta vo upotreba bulevari i sportski sali, gr~kata delegacija vo Wujork e na postojani sredbi so amerikanskite administrativci. Amerikanskiot potpretsedatel, Xo Bajden, po sredbata so

gr~kiot premier, Jorgos Papandreu, ja naglasi potrebata dvete dr`avi kone~no da dojdat do zaemno prifatlivo re{enie za sporot. Daniel Server od Amerikanskiot institut za mir vo intervju za “Glasot na Amerika”, pak, veli deka “Makedonija, Makedoncite i makedonskiot jazik postojat i tie nema da is~eznat samo poradi nekolku

zborovi na par~e hartija, ako dojde do eventualna promena na imeto”. Po izjavite na premierot Gruevski i pretsedatelot Ivanov deka ju`niot sosed ima nekonstruktivni pozicii, a vladata na Papandreu e poradikalna i od onaa na Karamanlis, i ministerot za nadvore{ni raboti, Antonio Milo{oski, od Wujork pora~a

deka sporot e iracionalen, a Makedonija e `rtva na nefer igra: “Ne e principielno poradi eden iracionalen gr~ki spor na Makedonija da & se dozvoluva da go brani NATOkampot, a istovremeno da ne & bide dozvoleno da spie vo NATO-{atorot”, izjavi ministerot za nadvore{ni raboti, Antonio Milo{oski,

na rabotnata Transatlantska ve~era na ministrite na zemjite-~lenki na NATO i na Evropskata unija. Milo{oski go istakna pridonesot na makedonskata dr`ava za gradeweto na balkanskata stabilnost i u~estvoto na makedonskite vojnici vo globalnite mirovni misii na Alijansata. Toj smeta deka Makedonija e podgotvena da go zazeme zaslu`enoto mesto vo NATO i izrazi nade` deka {to poskoro }e se sozdadat podostoinstveni uslovi za ~lenstvo.

OTVORENO PISMO NA QUB^O GEORGIEVSKI DO NIKOLA GRUEVSKI

PRESTANETE DA GO [TITITE VA[IOT KODO[!

Otkako se obelodeni deka eden od {pionite e ni pomalku ni pove}e tuku sudija vo najvisokiot sud, Ustavniot,

porane{niot premier Georgievski go obvinuva Gruevski deka toj nema volja za vistinski lov na kodo{i MARIJA SEVRIEVA

sevrieva@kapital.com.mk

remierot znae koj e kodo{ot vo VMRO-DPMNE, tvrdi Qub~o Gergievski porane{niot pretsedatel na partijata. Toj ja poso~uva partijata i premierot Nikola Gruevski kako ko~ni~ari na sproveduvaweto na lustracijata. Vo otvoreno pismo do negoviot naslednik, Gruevski, Georgievski veli deka iako imaat odli~na {ansa da ras~istat so ova pra{awe tie uporno ne go pravat toa {titej}i gi svoite li~ni interesi. “Vie bevte mnogu mlad za da se se}avate oti istiot ~ovek dolgi godini be{e vo najvisokite strukturi vo VMRODPMNE, a vo odreden period duri i nejzin potpretsedatel, lu|eto pak, se se}avaat na negovata akcentirana pripadnost na t.n bugarsko krilo na VMRO-DPMNE, a jas se se}avam oti toj ~ovek

stana i minister i kone~no najva`noto, otkako be{e smenet od ministerskata pozicija, isto taka dobro se se}avam oti be{e glavniot organizator pri kupuvaweto {est pratenici od vlasta na VMRO-DPMNE vo 2000-ta, {to zna~i oti toga{ sme imale neuspe{en obid na svoeviden dràven udar organiziran od strana na slu`bite za dràvna bezbednost!”, pi{uva Georgievski. Toj veli deka VMRO - DPMNE od pozicija na vlast imaat izvonredna mo`nost da ras~istat nekoi kontroverzii {to ja pridruùvaa partijata od samiot po~etok, pred s$ so sorabotnicite na UDBA i DBK infiltrirani vo VMRO-DPMNE. Spored nego, i slu~ajot so za{titata na novinarot Dragan Pavlovi}Latas e klasi~en primer za neiskrenite pozicii na Gruevski, no u{te pove}e za~uduval dogovorot napraven so DUI da bide zaprena postapkata za nivnite dvajca ~lenovi – kodo{i.

“Va{ata najnova opstrukcija na Zakonot za lustracija stanuva tragi~na i pretstavuva seriozen udar vrz demokratijata vo Republika Makedonija”, veli Georgievski. Poradi ova, Georgievski bara li~na moralna i politi~ka odgovornost od premierot Gruevski, pred s$ kon 90-godi{nata istorija na VMRO-DPMNE. Premierot gi otfrli obvinuvawata na Georgievski kako neargumentirani. Toj veli deka ni na kraj pamet ne mu teknalo da ja ko~i lustracijata. " Ako nekoj u~estvuval vo takva rabota treba da odgovara nezavisno od koja partija doa|a", vozvrati premierot Gruevski. Vo me|uvreme, ustavniot sudija, kodo{, }e go iskoristi pravoto javno pred Komisijata za verifikacija na faktite da ja gi iznese svoite argumenti na nesoglasuvawe so zaklu~okot na Komisijata koja utvrdi deka toj sorabotuval so tajnite slu`bi, informiraat od Ustavniot sud. Lustratorite pred dva dena

USTAVNIOT SUD ]E RAZGLEDUVA SOPSTVENA INICIJATIVA!

o sopstvena inicijativa Ustavniot sud }e ja ocenuva ustavnosta na pet zakoni koi se odnesuvaat na platite na nositeli na javni funkcii, sudii, javni obviniteli, i na ~lenovite na Sudskiot sovet i Sovetot na javni obviniteli. Zakonot za plata na izbrani i imenuvani lica opredeluval iznos na osnovica od 23.153 denari, dodeka vo drugite ~etiri zakoni osnovicata na plati na navedenite ~etiri kategorii iznesuva 25.726 denari. Spored Ustavniot sud, sporno bilo toa {to vo uslovi na ekonomska kriza i merki na {tedewe vo ~ij duh bil donesen zakononot ne

gi staval vo ednakva pozicija site nositeli na javni funkcii koi bile dol`ni da go ponesat tovarot na posledicite od recesijata. “Apsurdno e {to ~lenovite na Sudskiot sovet i Sovetot na javni obviniteli imaat povisoka plata od pratenicite i ustavnite sudii koi so svojata rabota donesuvaat odluki od korist na gra|anite, a se pomalku za{titeni od tovarot na krizata”, stoi vo obrazlo`enieto na Ustaven. Ottamu velat deka retka e pojavata sami da podnesuvaat

inicijativi koi }e bidat razgleduvani pred samite niv, no vo ovoj slu~aj ~ustvuvale golema potreba da go napravat toa bidej}i bile li~no zasegnati.

ANKETNATA GUBI VREME RASPRAVAJ]I ZA KARAKTEROT NA SEDNICITE

nketnata komisija za ras~istuvawe na sobraniskiot incident od 1 juli v~era rasprava{e dali da raboti otvoreno za javnosta ili zad zatvoreni vrati. ^lenovite od opozicijata, Mende Dinevski od SDSM i Sowa Mirakovska od NSDP, predlo`ija sednicata da bide otvorena, poradi toa {to ne se iznesuvaat klasificirani informacii, a dokumentite so koi raboti Komisijata se

dostapni preku Slu`ben vesnik. Pretsedatelot na Komisijata, Hajrula Misini, insistira{e na zatvorena sednica, tvrdej} i deka informaciite {to }e bidat izneseni se so ~uvstvitelen karakter, so {to se soglasi Blagorodna Duli} od VMRO-DPMNE, velej}i deka "ne mora cel svet da doznae kako se obezbeduva Sobranieto". Nekade na sredinata se najde Ilija Dimovski od VMRO-DPMNE, koj

predloì sednicata da bide od otvoren karakter, no pred iznesuvaweto klasificirani informacii da se dade pauza i sednicata da prodolì bez prisustvo na novinari. Anketnata komisija treba da zavr{i so rabota do 26-ti septemvri, no pretsedatelot Misini re~e deka }e mora da podnese barawe za prodolùvawe na rokot, bidej}i nema vreme da bidat razgledani site predvideni to~ki.

mu go dostavile zaklu~okot na sudijata: izjavata deka ne sorabotuval so tajnite slu`bi ne se sovpa|a so faktite koi {to tie gi utvrdile. Vo rok od 5 dena od denot na dostavuvawe na zaklu~okot do sudijata, Komisijata e dol`na da svika sednica, koja }e bide javna na barawe na sudijata, na koja toj }e ja iz-

nese svojata odbrana deka ne sorabotuval so tajnite slu`bi i na toj na~in napreduval vo karierata. Izvori od Ustavniot sud velat deka odlukata na sudijata javno da se odbrani od zaklu~okot na Komisijata deka e kodo{ ne e kontradiktorna na odlukata na Ustavniot sud koj ukina odredba od

zakonot za lustracija so koja se zabrani javno objavuvawe na imiwata na kodo{ite od strana na Komisijata bidej}i takva opcija e predvidena so drug ~len od zakonot. Vo ovoj slu~aj, sudijata koj e poso~en kako kodo{ sam odlu~uva javno da gi odbrani svoite argumenti i na toj na~in javno da se doznae negoviot identitet. Od Ustavniot sud velat deka poso~uvaweto na kodo{ pome|u sudiite go zasega funkcioniraweto na Ustavniot sud kako institucija i tokmu poradi toa, no i poradi odbrana na svojata li~na ~est sudijata se odlu~il javno da progovori. Ottamu dodavaat deka sudijata }e pobara i uvid vo dokumentite spored koi lustratorite do{le do zaklu~ok deka toj sorabotuval so tajnite slu`bi. Spored zakonot, dokolku kodo{ot ne se soglasuva so naodite na Komisijata, mo`e da povede i postapka pred Upravniot sud koja }e bide itna.

6 23.09.2010 FOKUS: FINANSISKI AFERI PRODUCIRANI OD POLITI^ARI VESNA KOSTOVSKA

v.kostovska@kapital.com.mk

lop~eto na vistinata za najgolemata avstriska finansiska i korupciska afera, “Hipo Alpe Adria”, koja go trese Balkanot, po~na da se odmotuva, a od nego izlegoa poznati politi~ari, biznismeni i bankari. Slu~ajot “Hipo banka” e predmet na interesirawe na nadle`nite dr`avni organi vo Avstrija, no i vo zemjite vo Jugoisto~na Evropa. “Blagodarenie” na la`ni izve{tai vo Srbija, Hrvatska, Slovenija, Bosna i Hercegovina, Bugarija, Crna Gora i Romanija, bilo finansirano kupuvawe stanovi, vili, hoteli, jahti, a proviziite preku Lihten{tajn odele do Avstrijcite i nivnite sorabotnici vo ovie zemji. Britanskiot nedelnik “Ekonomist” skandalot so avstriskata banka go opi{a kako scenario za film so Xejms Bond. Vo celiot slu~aj, od edna strana se {vercerite so oru`je, trgovcite so droga, tajkunite i politi~arite, a od druga bankarite koi gi prefrlale parite preku Avstrija, Holandija i Lihten{tajn na Balkanot i nazad. Vo istragata, koja ja vodi specijalna edinica, se spomenuvaat imiwata na porane{niot hrvatski premier, Ivo Sanader, hrvatskiot biznismen Vladimir Zagorec, crnogorskiot narko-bos Darko [ari} i na drugi funkcioneri od bankarskiot sektor. KAKO SE POVRZALE BANKARITE I POLITI^ARITE? Porane{en slu`benik vo Hipo Alpe Adria banka gi povrzal svoite porane{ni bankarski {efovi so Ivo Sanader. Avstriskite mediumi objavija deka klu~en svedok vo istragata e porane{niot finansiski direktor na Hipo bankata, Kristijan Roj{er. Ovoj bankarski slu`benik gi dovede vo direktna vrska uapseniot Volfgang Kulterer i Ginter [tridinger so Sanader, no i so penzioniraniot general Vladimir Zagorec. Spored svedokot, kuferi polni so pari pristignuvale od Hrvatska vo Klagenfurt, od kade {to se ispra}ale za Lihten{tajn. Svedokot priznava deka i samiot bil vovle~en vo matni pari~ni zdelki so Hrvatska. Protiv Sanader e pokrenata istraga. Hrvatskoto obvinitel-

“HIPO” JA O[TETI BANKATA, GI ZBOGATI POLITIÂRITE I BANKARITE skandal, koj londonski “Ekonomist” go Najgolemiot bankarski korupciski skandal opi{a kako scenario za film so Xems Bond, u{te dolgo }e go trese Balkanskiot region. Kolku politi~arite pridonesoa za ovaa afera, od koja }e proizlezat u{te mnogu krivi~ni prijavi i apsewa vo zemjite od regionot? stvo istraùva kako Sanader dobil 800.000 toga{ni germanski marki od biznismenot Miroslav Kutle, koj e eden od 50-te najbogati Hrvati, za da mu ovozmoì kredit vo ovaa avstriska banka. Postojat somnevawa deka so aferata “Hipo” e povrzana i slovene~kata partija Liberalna demokratija na Slovenija (LDS). Bankata, navodno, davala povolni krediti na poedinci, no i za sanacija na partijata. Isto taka, me|u spornite biznisi na Hipo se spomenuvaat i tajkunskite krediti koi avstriskata banka gi davala za menaxerski prezemawa, kako i lo{ite i nesigurni krediti koi gi davala na firmi. Od LDS izjavija deka nemaat nikakvi delovni vrski so stranski banki i ne gledaat pri~ina nekoj vo partijata da bide ispra{uvan. Tie dodadoa deka, kako i ostanatite partii, i LDS ima krediti od banki, no deka

site svoi obvrski gi ispolnuva vo soglasnost so zakonite. Nadle`nite od slovene~kata policija potvrdija deka od juli se vodi istraga za aferata “Hipo”, no ne otkrija dali postapkata po~nala na insistirawe na avstriskite vlasti i dali nekoj vo Slovenija ve}e bil na raspit. Avstriskite mediumi pi{uvaa deka pove}e od 100 milioni evra zaraboteni od {verc na kokain se isprani vo Hipo banka, a parite zavr{ile vo grade`ni proekti vo Belgrad, izvedeni od kompanii tesno povrzani so narko-bosot Darko [ari}. Vienskiot Esterajh objavi deka preku of-{or kompanii vo Lihten{tajn, [ari} vo Hipo bankata vlo`il 100 milioni evra, pari koi vo forma na garancii bile iskoristeni za izdavawe kredit za firmata Blok 67 aso{iejts, izveduva~ na naselbata Belvil vo Nov Belgrad. Duri 81,56

milioni evra odobrila holandskata Hipo grup Nederlands korporejt fajnens, dodeka Hipo so sedi{te vo Avstrija dopolnitelni 17,9 milioni. Spored dokumentacijata, za koja Avstrijcite tvrdat deka ja poseduva i srpskata policija, Blok 67 dosega vratil 8,5 milioni evra. Avstrijcite koi rabotat na istragata smetaat deka ispraniot ke{ na [ari} doa|a od {verc na kokain, a se somnevaat deka rakovodstvoto na Hipo ne bilo zapoznaeno so karierata na Crnogorecot, kogo Srbite go obvinija za {verc na 2,7 toni kokain i raspi{aa me|unarodna poternica. Pretsedatelot na Istra`nata komisija, Rolf Holub, najavi deka kon krajot na septemvri }e go ispituva raboteweto na bankata vo Bosna i Hercegovina. Toj izjavi deka za istra`itelite e somnitelen plasmanot na krediti vo iznos 100

milioni evra, koi se dadeni na kompanii od BiH, a pri~inata za somne` e faktot {to kreditite se odobruvani bez dovolni garancii. Saraevskiot nedelnik “Slobodna Bosna” prethodno objavi deka na popisot na dol`nici na Hipo banka se vodi mesnata kompanija Lijanovi~i, koja ne gi vra}a redovno kreditite vredni pove}e od 35 milioni evra. Istovremeno, direktorot na Hipo banka vo BiH, Majkl Vogt, izjavi deka sproveduvaweto na celata istraga, pred s$, e vo interes na samata banka. “Vo na{ interes e da se re{at nepravilnostite. Dokolku tie postojat, vinovnicite za neodgovornoto rabotewe treba da bidat kazneti”, izjavi Vogt. Toj istakna deka raboteweto na Hipo banka vo BiH se odviva nepre~eno i sigurno, a depozitite na gra|anite se sigurni. Hipo banka vo BiH kontrolira 19%

I DOJ^E TELEKOM GO POTRESE BALKANOT

alkanot ovoj mesec go zafati i burata okolu aferata so germanski Doj~e Telekom. Vo Germanija ne stivnuva prikaznata protiv {efot na Doj~e telekom, Rene Oberman, koj se goni poradi podmituvawe politi~ari i dr`avni slu`benici vo Crna Gora i vo Makedonija. Germanskiot telekom preku kompanijata Maxar Telekom e aktiven vo cela Jugoisto~na Evropa. Na makedonskiot pazar za telekomunikacii se pojavi vo 2001 godina, koga za 700 milioni evra go kupi Makedonski Telekom. Za da stekne prednost na pazarot, Telekom, spored obvinuvaweto vrz osnova na koe e pokrenata istraga, platil i

mito. Sega se {pekulira deka protiv {est vladini funkcioneri vo Makedonija, porane{ni i sega{ni, se vodi istraga. Nivnite imiwa se ~uvaat vo stroga tajnost. “Site dosega{ni vladi od Telekom o~ekuvaa golema korist, bidej}i preku ovaa kompanija se isprani mnogu pari. Koj i kolkav profit izvlekol e pra{awe na koe mora da odgovorat istra`itelite”, izjavi Simo Gruevski, porane{en direktor na makedonski Telekom. Spored germanskiot vesnik “Zidoj~e cajtung”, parite preku konsultantski firmi zavr{uvale i na Kipar. Novata korupciska afera od sedum milioni evra e del od

mega-skandalot vo Telekom, te`ok 24 milioni evra. Poznava~ite komentiraat deka najnovata istraga {to sega se vodi vo Germanija }e bide ~ekor napred kon celosno otkrivawe na kriminalot i imiwata na lu|eto {to nelegalno profitirale od Telekomot. SE ODMOTUVA I KLOP^ETO ZA PRIVATIZACIJATA NA INA Hrvatska ne ja zasegaat samo problemite so raboteweto na Hipo banka. Istra`nata komisija se obiduva da gi rasvetli faktite so privatizacijata na naftenata kompanija INA i site dogovori me|u hrvatskata vlada i ungarskiot strate{ki partner MOL, a kako direkten vinovnik e poso~en toga{niot potpretsedatel na vladata, Damir Polan~ec.

Toj be{e pretsedatel na komisijata koja gi vode{e pregovorite za izmenata na akcionerskiot dogovor me|u INA i MOL kon krajot na 2008 godina i po~etokot na 2009 godina, so koj ungarskata kompanija go prezede mnozinskiot udel vo

INA. Se pretpostavuva deka vo dogovorot mo`ebi le`i odgovorot na {pekulaciite dali Polan~ec ja prodal INA na MOL vo zamena za kredit, so koj podocna se obide da ja prezeme prehranbenata kompanija Podravka.

KOLKU SE TE[KI AFERITE? HIPO ALPE ADRIA:

300 MILIONI EVRA AKTERI: BANKARI, POLITIÂRI, BIZNISMENI, PARTII, KOMPANII, NARKO-BOS DOJÊ TELEKOM: 24 MILIONI EVRA AKTERI: MENAXERI, POLITIÂRI, VLADINI FUNKCIONERI INA: ???? AKTERI: VLADIN FUNKCIONER, STRANSKI INVESTITOR, KOMPANIJA PODRAVKA: ??????? AKTERI: VLADIN FUNKCIONER, MENAXERI, BANKI, INVESTITORI

^ETVRTOK

SLEDUVAAT NOVI APSEWA

Pretstavnicite na Istra`nata komisija na parlamentot vo Koru{ka za re{avawe na skandalot na avstriskata banka, koi utvrdija deka ima politi~ka pozadina, Rolf Holub i Peter Pilz, najavija novi apsewa ovaa nedela vo Hrvatska. Skandalot so raboteweto na Hipo banka proizleze otkako bea otkrieni osum milijardi evra somnitelni nenaplateni krediti vo 12 zemji, od koi vo Hrvatska se otkrieni nekolku stotici milioni, soop{tija dvajcata ~lenovi na Istra`nata komisija, koi gi otkrivaat vrskite na skandalot koj go zatrese celiot Balkanski region. Holub i Pilc naglasija deka baraat vrski me|u politi~ari i bankari vo site dràvi kade {to rabotela bankata. Spored niv, osobeno e zna~ajno dali so parite izvle~eni od bankata se finansirani politi~ki partii. Avstriskiot pratenik i ~len na komisijata, Pilc, najavi deka po sobiraweto na site informacii, najverojatno kon sredinata na 2011 godina, }e po~ne parlamentarna istraga vo Avstrija, koja }e se fokusira na ilegalnata proda`ba na oru`je na Hrvatska, smetkite na porane{niot general i biznismen Vladimir Zagorec, grabeòt na istarskoto zemji{te i na~inot na koj se ukradeni parite od Hipo bankata. od vkupniot bankarski pazar i ima pove}e od 400.000 klienti, odnosno 10% od vkupniot broj vo zemjata. “Vo avgust podru`nicata na Hipo banka vo Mostar se dokapitalizira{e so 25 milioni evra, a do krajot na godinata vo osnovniot kapital }e bidat investirani u{te 75 milioni evra. So toa Hipo }e stane kapitalno najsilna grupacija vo BiH”, izjavi Vogt. [TETA ZA BANKATA POGOLEMA OD 300 MILIONI EVRA Specijalnata edinica za rasvetluvawe na ovaa afera, CSI Hipo, koja ja formira{e avstriskiot minister za finansii, Jozef Prel, otkako dràvata be{e prinudena da ja prezeme bankata na koja & se zakanuva{e zatvorawe, otkri deka porane{noto rakovodstvo i biznispartnerite na Hipo Alpe Adria ja o{tetile bankata za pove}e od 300 milioni evra. Tie pari od bankata gi izvlekle menaxerite i delovnite partneri. Nadle`nite vlasti ve}e podnele 70 prijavi. Edna od najgolemite kriminalisti~ki istragi vo istorijata na Evropa rezultira{e so apsewe na porane{niot direktor na bankata, Volfgang Kulterer, koj sega e vo istraèn zatvor. Protiv nego se vodi istraga poradi izmama, perewe pari, sistematsko uni{tuvawe kompanii preku davawe krediti bez pokritie. Kulterer gi odbi site

obvinenija, a sudot vodi istraga i protiv 40 drugi lica. [tetata od 300 milioni evra e samo vrv od ledeniot breg, pretpostavuvaat vlastite, bidej}i istra`niot tim na Hipo dosega, pred s$, gi proveruval somnitelnite biznisi od vremeto pred prezemaweto na bankata od germanskata Baern LB vo 2007 godina. Site malverzacii se slu~ile pred prezemaweto na Hipo od Baern LB, koja bila prinudena vo bankata da “vpumpa” 3,7 milijardi evra. Narednite meseci pripadnicite na CSI Hipo imaat namera da se posvetat na {irewe na Hipo banka na istok, pred s$ vo Ukraina i na Balkanot. Vo rasvetluvaweto na verojatno najgolemiot bankarski skandal vo Avstrija deluvaat pove}e istraùva~ki timovi. Malku e verojatno deka bankata, koja minatata godina ja zavr{i so zaguba od 1,5 milijardi evra, }e gi dobie nazad 300 milioni evra, bidej}i pogolem del od parite is~eznale vo mreìte na fondacii i institucii koi se nao|aat vo stranstvo. AVSTRIJCITE GO IGNORIRAA SLUÂJOT “HIPO” Vo hrvatskite i avstriskite mediumi dolgo

Hrvatskoto obvinitelstvo po~na istraga za 800.000 germanski marki koi porane{niot hrvatski premier, Ivo Sanader, navodno, gi dobil od biznismenot Miroslav Kutle, za da mu ovozmo`i kredit od Hipo banka.

23.09.2010

AVSTRIJA BARA POVE]E OD 10 MILIONI EVRA OT[TETA

Od Hipo informiraa deka novoto rakovodstvo planira da podnese tu`ba protiv porane{niot direktor, Volfgang Kulterer, obvinuvaj}i go za pronevera na pari.

Bankarskata grupacija Hipo Alpe Adria, koja sega e vo sopstvenost na dràvata Avstrija, pobara od porane{nite rakovoditeli na bankata ot{teta vo visina od nad 10 milioni evra. Pretstavnik na bankata informira deka novoto rakovodstvo planira da podnese tu`ba protiv porane{niot direktor na Hipo, Volfgang Kulterer, koj se nao|a vo istraèn zatvor, kako i protiv drugi nekoga{ni menaxeri na bankarskata grupacija, obvinuvaj}i gi za pronevera na pari, odnosno, za ilegalni aktivnosti koi bankata ja dovele vo te{ka situacija. vreme se turka tezata deka tokmu Avstrjcite ja imaat inicirano istragata i deka cela Hrvatska e isprepletena so kriminalni slu~ai povrzani so Hipo banka. Toa, kako {to pi{uva “Jutarwi list”, se pokaà deka ne e vistina. Del od slu~aite za koi avstriskata policija pobara pomo{ od hrvatskite kolegi ve}e bile predmet na istraga na Ministerstvoto za vnatre{ni raboti, Dràvnoto obvinitelstvo i Agencijata za spre~uvawe na korupcija i organiziran kriminal na Hrvatska (USKOK). Mediumite pi{uvaat deka avstriskata strana so godini ja opstruirala istragata i ne sakala da pomogne vo rasvetluvawe na aferite. Hrvatskata policija ne moèla da prezeme ni{to bez podatocite od Avstrija. Otkako avstriskata strana se soglasila na sorabotka, istragite za mnogu slu~ai se pomestile od mrtva to~ka. Poznato e deka od 2003 godina, glavniot dràven obvinitel, Mladen Baji} i toga{niot na~alnik na

policijata, Ranko Ostoji}, vo policiskite stanici vo Avstrija, [vajcarija, Luksemburg, Lihten{tajn i u{te nekolku dràvi, preku posredstvo na Interpol, pove}epati pra}ale barawa za pravna pomo{, so cel da se ispita raboteweto na nekolku hrvatski gra|ani so bankite vo tie dràvi. S$ do neodamna ne be{e pristignat nitu eden odgovor. Nitu vo 2007 godina, koga be{e otkrieno deka Vladimir Zagorec e vme{an vo aferata, Avstrijcite ne sakale da dostavat nitu eden relevanten dokument za negovoto rabotewe vo Avstrija, a bez uvid vo raboteweto na hrvatskite gra|ani vo Avstrija, [vajcarija, Lihten{tajn i Luksemburg hrvatskata policija ne moèla da dojde do potrebniot dokazen materijal. “Aferata “Hipo” sega se koristi za vnatre{ni politi~ki i bankarski presmetki, a na avstriskite politi~ki i bankarski strukturi vo interes im e najgolem del od vinata za kriminal i {teta da ja stavat na grbot na stranskite partneri na Hipo banka. Na niv najmnogu bi im odgovaralo da ne se otvora pra{aweto za krium~arewe na hrvatskite pari vo Avstrija, no da se dokaè kako parite steknati preku malverzacii

zavr{ile vo xepovite na partnerite na Hipo od Balkanot, a ne kaj nivnite politi~ari i bankari”, pi{uvaat mediumite vo Hrvatska. Spored Hrvatite, Vladimir Zagorec i eden od funkcionerite na Hipo banka, Gunter [tridinger, dolgi godini zaedno rabotele i imale zaedni~ki smetki i kompanii, no na hrvatskata strana ne & se dostapni potrebnite podatoci. Tokmu poradi toa, kako {to pi{uva “Jutarwi list”, Hrvatska bi morala {to poskoro, po primerot na Avstrija, da osnova svoja parlamentarna komisija, koja bi imala zada~a da gi poseti Viena, Grac i Klagenfurt, da pobara dokumentacija i da gi ispita porane{nite funkcioneri na Hipo. Avstriskite bankarski, politi~ki i mediumski nastojuvawa da ja prefrlat odgovornosta na drugi vlijaat vo Hrvatska da se sozdade atmosfera vo koja sekoj poedinec ili kompanija koja rabotela so Hipo se somnitelni. S$ po~esto aferite se podmetnuvaat na onie koi sakaat politi~ki ili delovno da se diskreditiraat. Taka, sega vo Hrvatska dojde do zamenuvawe na tezite: bankarite koi ja kradea Hrvatska sega sakaat svoite `rtvi da gi prika`at kako vinovnici.

GR^KIOT NAFTA[ VASILIOS HENIADIS NUDI 1,35 MILIJARDI EVRA ZA HIPO

Gr~kiot nafta{ Vasilios Heniadis nudi 1,35 milijardi evra za bankata Hipo Alpe Adria. Preku portparolot na negovata kompanija Heniadis pora~a deka vo Viena bi moèl da stigne za nekolku ~asa ako bide povikan na pregovori za kupuvawe, i poso~i deka ima namera ne samo da gi zadrì site filijali na bankata, tuku i da go pro{iri raboteweto vo Grcija. Glavniot biznis na Heniadis e vo energetikata, a go po~na vo devedesettite godini od minatiot vek. Prvata ponuda za spasuvawe na Hipo banka bogatiot Grk im ja dal na Avstrijcite kon krajot na minatata godina, ponuduvaj}i iznos od 450 milioni evra. Ponudata sega e zna~itelno zgolemena, a deka ne se {eguva dokaùvaat tvrdewata na negoviot portparol deka toj ve}e poseduva bankarski garancii.

KAPITAL MEDIA GROUP DOO IZDAVA^ NA DNEVNIOT VESNIK KAPITAL

OBJAVUVA OGLAS ZA NOVI RABOTNI MESTA ZA:

2 (DVAJCA) NOVINARI VO DESK ZAINTERESIRANITE KANDIDATI TREBA DA IMAAT MINIMUM 2 (DVE) GODINI RABOTNO ISKUSTVO. OGLASOT

TRAE DO 24. SEPTEMVRI 2010

APLIKACIITE,

SO KRATKA BIOGRAFIJA I REFERENCI OD PRETHODNI RABOTNI ISKUSTVA PRA]AJTE GI NA:

e-mail: kariera@kapital.com.mk ILI PO PO[TA NA: KAPITAL MEDIA GROUP DOO PO[TENSKI FAH 503 1000 SKOPJE

8 23.09.2010

^ETVRTOK

KOMENTARI I ANALIZI DIJALOZI NA ^ETIRI NOZE

EKONOMSKI BOLESTI

ALEKSANDAR ALEKSAND DAR JANÊSKI PIGON: Po~etokot na pandemijata na influenca H1N1 vo april 2009 godina gi prinudi vladite na site dràvi vo svetot i specijaliziranite me|unarodni organizacii da prezemat vonredni merki, obiduvaj}i se da go spre~at {ireweto na bolesta. Specijalni kontroli i predupreduvawa bea vospostaveni na aerodromite, milijardi bea potro{eni za vakcinacija i drugi medicinski tro{oci. Farmacevtskite korporacii ostvaruvaa milijardi dobivka preku proda`bata na vakcinite, koi nikoga{ nitu se upotrebija, nitu bea potrebni. Vo avgust 2010 godina Svetskata zdravstvena organizacija objavi kraj na pandemijata. JANÊSKI: No, nekolku meseci porano, vnimanieto na liderite na Evropskata unija be{e prenaso~eno kon druga opasna bolest – “gr~kata bolest”, protiv koja se prezedoa skapi strogi merki za za{tita od {irewe. Bolesta ne be{e predizvikana od svinski ili pti~ji grip, tuku od opasni ekonomski politiki i praktiki, koi ne ja dovedoa samo gr~kata ekonomija do rabot na propast, tuku sozdadoa opasnost od ko-

laps na EVRO-valutata. PIGON: Taka e, Aleksandar. Na{iroko se koris te{e medicinska sporedba niz mediumite za da se opi{e situacijata. Mnogu novinari napi{aa deka koga Grcija ka{la, Irska, [panija i Portugalija moàt da fatat virus. Prisustvoto na gr~ki banki i kompanii vo Jugoisto~na Evropa isto taka predizvikuva{e zagriènost deka dràvite na Balkanot }e bidat inficirani. Sega, koga EU i MMF se obiduvaat da ja namalat zagriènosta, mnogu ekonomisti i analiti~ari velat deka alarmot za “gr~kata bolest” treba da se ~uva na najvisoko crveno nivo. Se objavuvaat dramati~ni objasnuvawa i analizi za opasnost, se predviduva dolga i te{ka bolest. Te{ko se lekuva, zatoa {to denes e jasno deka vo najgolem del bila predizvikana od korupcija, koja e kako socioekonomski rak. JANÊSKI: Ne e prvpat ekonomisti i novinari da upotrebuvaat medicinski termini za da opi{at odredena situacija. Mislam deka pred “gr~kata bolest” mnogu popopularen termin be{e “holandskata bolest”. PIGON: No, toa be{e drug vid bolest, moj prijatele! Ne be{e bolest od neishranetost, tuku bolest od debelina. Bolest predizvikana od brzoto zbogatuvawe na ekonomijata. Holandskata bolest, nare~ena “kletvata na resursite” ili “prokletstvoto na naftata”, vsu{nost, e {tetniot efekt vrz ekonomijata kako rezultat na ekploatacijata i izvozot na prirodni resursi. To~no e deka valutata na dràvata

se zajaknuva poradi izvozot na surovi materijali, no se vlo{uva konkurentnosta na proizvodstveniot sektor. Padot vo proizvodstveniot sektor vo Holandija po otkrivaweto na golemoto pole so priroden gas vo 1959 godina be{e klasi~en primer. JANÊSKI: No, pri~inite za takva bolest moè da bidat razli~ni. Ponekoga{ e eksploatacijata na prirodnite resursi, kako naftata, no, vo drugi dràvi zavisnosta e od nekoj sektor koj nekoe vreme obezbeduva dobri prihodi za ekonomijata. Irskata bolest be{e predizvikana od bum vo sektorot nedvi`nosti vo 2000 godina, Amerika fati bolest od finansiskite uslugi vo 1990 i 2000 godina i istoto e vistina i za Obedinetoto Kralstvo. Vo knigite po ekonomija moè duri da pro~ita{ za “bolest pti~jo |ubrivo” {to e slu~aj so Peru vo 19 vek, po {to dràvata stanala bogata preku proda`ba na izmet od ptici. Vo sekoj od slu~aite ekonomistite prepora~ale ist lek za bolesta: balansiran razvoj na drugite sektori od ekonomijata i pottiknuvawe na proizvodstveniot sektor, za da se obezbedi stabilen prihod otkako }e bidat eksploatirani prirodnite resursi. PIGON: Interesen izve{taj za opasnost od specijalna boles t be{e publiku van ovaa godina od strana na Vienskiot me|unaroden institut za ekonomski studii. Toj ja obrabotuva opasnosta od “bolest od plaà”, odnosno deka razvojot na turisti~kiot sektor nema negativno vlijanie na ekonomi-

jata. Turisti~kiot sektor e stimulator za drugite proizvodstveni sektori. JANÊSKI: Zna~i, ekonomskata “bolest od plaà” e razli~na od situacijata {to ja imavme ovaa godina vo Makedonija. Kaj nas nema{e mnogu turisti na plaìte i vo hotelite. Toa zna~i deka nema opasnost od “bolest od plaà” ili nekoi drugi bolesti vo Makedonija? PIGON: Pa... Posakuvam s$ najdobro za razvojot na Makedonija, no ako se pogledne vo prirodata na holandskiot tip na bolest, moè da se zabeleì deka su{tinata e vo pregolemoto vnimanie i fokusot na ekonomskite politiki na samo eden aspekt ili sektor. Pogledni gi, na primer, politikite na Makedonija za privlekuvawe stranski direktni investicii (SDI). Dali, moèbi, del od parite trebalo da bidat potro{eni za poddr{ka na lokalnite pretpriema~i ili za promocija na izvozot na makedonskiot proizvodstven sektor? JANÊSKI: Spored oficijalnite stavovi, Makedonija ne strada od nikakva “bolest od SDI”. Tuku, sprotivno, dràvata e uspe{na i postojano gi sledi politikite inicirani 4 godini porano za privleku vawe s transki investicii. Na primer, oficijalnoto objasnuvawe za efikasnosta e deka se raboti mnogu uspe{no, samo {to svetot nadvor ne e vo mo`nost da odgovori poradi svetskata ekonomska kriza. PIGON: O v a , i z g l e d a , e u{te eden aspekt na mo`na makedonska bolest od SDI. O~iglednite fakti od najobjektivnite izve{tai ne

se zemeni predvid. Normalno, vo takva dramati~na situacija ima diskusii po koi sleduvaat promeni na strategijata i menaxmentot. @estokite reakcii kon mediumite koi imaat hrabrost da gi diskutiraat rezultatite i makedonskata strategija za privlekuvawe stranski investicii isto taka se najdobar primer za “bolest” od nedostig od transparentnost na aktivnostite na javnite institucii. JAN^ESKI: No, znae{ Sten, vo slu~ajov so Makedonija, SDI, izvozot i nadvore{nata promocija generalno se isprepleteni so problemite so imeto, identitetot i opstanokot. Jasno, oddeluvaweto na nadvore{nite politi~ki kampawi i biznis-rabotite e ~uvstvitelna i te{ka to~ka. Ova ne e “zdrava” nadvore{na situacija so koja treba da se soo~ime. Makedonija strada od ovaa me|unarodna bolest re~isi 20 godini! PIGON: Jas sum posledniot koj }e se sprotivstavi na gradeweto nadvore{en politi~ki moment za poddr{ka na makedonskite aspiracii da se bide vo EU i NATO, no {to se odnesuva do strategiite za ekonomski uspeh, tie treba da se prilagodat na promenlivata okolina. Faktite ne mo`at da bidat ignorirani. Gledaj, i pokraj krizata, kineskite investicii vo svetot porasnaa poslednive godini. U~esnicite na Svetskiot investiciski forum vo Sjamen vo Kina, na po~etokot na ovoj mesec, imaa mo`nost da slu{nat detali za kineskata investiciska ekspanzija vo mnogu regioni vo vreme na ekonomska kri-

STANISLAV STAN ST ANIS AN ISLA IS LAVV PI LA PIGO PIGON GON GO N za. Za `al, Makedonija ne privle~e od golemite kineski investicii vo svetot, koi iznesuvaat 48 milijardi dolari samo vo 2009 godina. O~igledno, ima i drugi pri~ini za nemaweto rezultati od makedonskite ekonomski promotivni aktivnosti, koi se razli~ni od vlijanieto na svetskata ekonomska kriza? Naskoro, sliki od kineskite dvokatni avtobusi kako vozat niz skopskite ulici }e preovladuvaat vo makedonskite mediumi. No, koja agencija za investicii i promocija na izvoz, makedonskata ili kineskata, }e go zapi{e ova kako uspeh? JAN^ESKI: E, pa, moj prijatele, glavnata pri~ina za site ekonomski bolesti be{e slepoto veruvawe vo ednata strana na prikaznata i nebalansiraniot fokus na samo eden sektor. Potrebni se otvoreni i iskreni diskusii za neuspehot ili uspehot vo privlekuvaweto stranski investicii vo poslednive godini i prilagoduvawe na n ovi s trategii. Se ~ini, ova se najdobrite vakcini za ovoj vitalen sektor od ekonomijata, za stranskite investicii vo Makedonija da ne stanat neizle~iva bolest.

SARKOZI DA Í DADE VIZIJA NA FRANCIJA Protestot za penziskite reformi denes, mo`e da bide {ansa za Sarkozi da & se vrati na pretsedatelskata uloga so toa {to }e & dade vizija na Francija, namesto da & se vrati na ulogata na uli~en tepa~ vo koja {to se pojavi vo Brisel minatata nedela. ala mu na Gospod, Francija }e bide doved ena do zastoj poradi nacionalniot {traj k za penziskite reformi, koj }e se slu~i denes. Nema vozovi, nema {kolo, nema vesnici. Pretsedatelot Nikola Sarkozi sigurno mora da e silno blagosloven {to francuskite sindikati mu dadoa pri~ina da se vrati na serioznata rabota so reformite, po debaklot od minatata nedela {to go predizvikaa negovite ostri merki za imigracijata i bezbednosta. S$ trgna na lo{o koga g-not Sarkozi izgubi kontrola na samitot na evropskite dr`avni lideri, kade {to glavnata tema be{e francuskata kampawa za osloboduvawe na zemjata od ilegalnite romski imigranti. Igrata “milo za drago” me|u Evropskata komisija i Francija vleze vo svojot vrtlog, vovlekuvaj}i ja i

Germanija, otkako Sarkozi prokomentira deka i Berlin planiral svoe sopstveno “~istewe na teritorijata”, a na doma{nata javnost & stana u{te poma~no. Ako prethodno Francija naviva{e za pretsedatelskata incijativa za rasturawe na ilegalnite kampovi, novite istraùvawa pokaùvaat deka 54% od ispitanicite veruvaat deka Evropskata komisija ima pravo da ja kritikuva ovaa politika na deportacija. Druga anketa pokaùva deka pretsedatelot zagubil ~etiri poeni od ve}e opadnatiot rejting. Lesno e da se negiraat anketite. No, ovojpat, smenata na misleweto e va`na. Koga Vivien Reding, komesar na EU, ja napadna Francija na po~etokot od minatata nedela, sporeduvaj}i ja politikata na vladata za Romite so deportiraweto na Evreite vo Vtorata svetska vojna, taa gi pogodi Francuzite vo slaba to~ka. Nejzinite komentari povtorno go otvorija pra{aweto

za krizata na identitetot na Francija, koja dolgo se bore{e da nau~i da ìvee so minatoto na Vi{i (reìmot vo Francija za vreme na Vtorata svetska vojna, koj sorabotuval so nacistite). Se razbira, francuskiot progon na Romite ne smee da se sporeduva so nacisti~kata deportacija na 75 iljadi Evrei vo smrtonosnite logori. No, po tri meseci od godi{ninata na slavniot povik za otpor {to go dade generalot [arl d e Gol na 18 juni, komentarot na gospo|ata Reding i potegot na nezdravorazumskiot poteg na pretsedatelot {to sleduva{e gi pokrenaa pra{awata dali sega ne se pravi manipulacija so drugo etni~ko malcinstvo za politi~ki celi. Generalot De Gol be{e sposoben da go nadmine sramot zaradi reìmot Vi{i so koristewe na trogatelna retorika za da ja kreira legendata za dvièweto na otporot, ne{to {to ja soedini Francija po Vtorata

svetska vojna. No, gospodin ot Sarkozi sega e obvinet za brzopleto igrawe i gubewe na tloto pod nozete so negovata retorika, zaradi ostvaruvawe na negovite politi~ki celi. I mo`e da zavr{i kako najgolema politi~ka `rtva vo seto ova. Pra{aweto koe sega se upatuva kon francukiot pretsedatel e “Kakva e negovata vizija za Francija? Kakva legenda za idnite generacii }e kreira ovoj sin na ungarski imigrant?” Francuskite pretsedateli imaat dolga tradici ja na sozdavawe soni{ta. De Gol imal vizija za goleminata na Francija is~istena od damkite na fa{izmot. or` Pompidu imal son za industriska Francija, {to na zemjata & dade energetska nezavisnost i zavidna nuklearna ekspertiza. Valeri iskar Des ten donese modernizacija so zakonsko namaluvawe na granicata na polnoletstvo na 18 godini, pravoto na abortus i spogodben razvod.

Fransoa Miteran ja povika Francija da prodol`i so sonot za Evropska unija, so zacvrstuvawe na francuskogermanskite odnosi. Pred Sarkozi, samo ak [irak ne uspea da ja sobere dr`avata za povisoki celi, bivaj}i upla{en do sostojba na paraliziranost od javnoto sprotivstavuvawe na reformite vo negovite rani denovi od pretsedatelstvuvaweto. Sarkozi mnogu zboruva{e za modernizacija na Francija i kr{ewe na starite stegi {to ja ko~ea sposobnosta na zemjata da bide konkurentna na me|unaroden plan. Toj zboru va{e za pravoto na pove}e rabota i pogolema zara bot u va~ka so prekinu vawe na 35~asovnata rabotna sedmica. I se zalaga{e za kreirawe kultura kade {to parite i uspehot ne se preziraat i kritikuvaat. No, bri{eweto na minatoto uspeva samo koga postoi jasna vizi ja za toa {to }e se gradi vo idninata. Pokraj site negovi reformi i govori za nova moderna

PEGI HOLINGER

za Fajnen{l Tajms, od Pariz

Francija, planovite na Sarkozi ostanaa nejasni, zamagleni od negovite oportunisti~ki taktiki i skandali {to go sledat ve}e dve godini. Protestot za penziskite reformi denes, mo`e da bide {ansa za Sarkozi da & se vrati na pretsedatelskata uloga, so toa {to }e & dade vizija na Francija, namesto da & se vrati na ulogata na uli~en tepa~ vo koja {to se pojavi vo Brisel minatata nedela. Li~nite interesi na pretsedatelot, kako i onie na Francija, treba da se dvi`at vo nasoka na obedinu vawe na zemjata, a ne na nejzino razdvojuvawe.

^ETVRTOK

KOMPANII PAZARI I FINANSII 2.205

MBI 10

2.508

2.200

MBID

110,40

23.09.2010

OMB

110,20

2.506

110,00

2.195

2.504

2.190

2.502

2.185

2.500

2.180

2.498

109,20

2.175

2.496

109,00

109,80 109,60

16/09/10

17/09/10

18/09/10

19/09/10

20/09/10

21/09/10

22/09/10

MBI 10 E SOSTAVEN OD 10 NAJLIKVIDNI AKCII NA KOMPANII KOTIRANI NA OFICIJALNIOT PAZAR NA MAKEDONSKA BERZA

16/09/10

109,40

17/09/10

18/09/10

19/09/10

20/09/10

21/09/10

22/09/10

16/09/10

MBID E SOSTAVEN OD 15 NAJLIKVIDNI AKCII NA KOMPANII KOTIRANI NA PAZAROT NA JAVNO POSEDUVANI DRU[TVA

17/09/10

18/09/10

19/09/10

20/09/10 21/09/10 22/09/10

OMB E SOSTAVEN OD NAJLIKVIDNITE OBVRZNICI KOTIRANI NA MAKEDONSKA BERZA

MAKEDONSKA BERZA

NEDELAVA POGOLEM PROMET SO AKCIITE NA MAKEDONSKITE BANKI

SLU^AJNOST ILI POSLEDICA NA POLUGODI[NITE PROFITI?

17.03.2010 9

Spored misleweto na investiciskite eksperti, profitabilnosta na bankite e dobar signal za stabilnosta na ovoj sektor, no nema zna~ajno da ja razdvi`i makedonskata berza vo sledniot period. METODI PENOVSKI

penovski@kapital.com.mk

9.8

e o~ekuva{e deka rezultatite za profitabilnosta na bankite za prvata polovina od godinata }e go privle~at vnimanieto na investitorite za nivnite akcii na po~etokot od ovaa trgovska nedela. No, toa ne se slu~i, iako so akcijata na Komercijalna banka vo prvite dva dena od ovonedelnoto trguvawe be{e vkupno realiziran promet od okolu 9,8 milioni denari, {to e za re~isi tri pati pogolem promet vo odnos na istiot period od prethodnata nedela, koga bankata ostvari promet od pribli`no 3,4 milioni denari. Vo tekot na ovie dva dena najgolem promet so akciite na Komercijalna be{e ostvaren vo vtornikot, koga Komercijalna banka berzanskoto trguvawe go zavr{i so realiziran promet od pove}e od 8,3 milioni denari, {to be{e ednakvo na 40% od vkupniot berzanski promet koj be{e realiziran vo tekot na denot. Spored Kiril Mitrovski, direktor na brokerskata ku}a Invest broker, objavenite polugodi{ni rezultati, od strana na Narodnata banka, za profitabilnosta na bankite nema da imaat nekoe golemo vlijanie vrz slu~uvawata so akciite od bankarskiot sektor. Zgolemeniot promet so akcijata na

milioni denari iznesuva{e prometot so akcijata na Komercijalna banka za prvite dva dena od ovaa nedela, {to e tri pati pove}e vo odnos na istiot period minatata nedela

Komercijalna banka toj go komentira kako re~isi redovna i normalna pojava kaj akcijata na ovaa banka. “Mislam deka prometot koj be{e ostvaren so akcijata na Komercijalna banka ne e rezultat na polugodi{niot izve{taj na Narodnata banka za profitabilnosta na bankite. Odvreme-navreme se slu~uvaat vakvi transakcii so akcijata na ovaa banka. Za nejzinite rezultati i nie, no i investitorite, bevme zapoznaeni u{te pred izvesen period, bidej}i bankata ve}e gi ima{e objaveno istite. Komercijalna banka sekoga{ e transparentna vo pogled na raboteweto. Dokolku trguvaweto so nejzinata akcija be{e rezultat na profitabilnosta na bankata, vo toj slu~aj zgolemuvaweto na prometot }e be{e prosledeno so rast i na nejzinata cena”, smeta Mitrovski. Sepak, Mitrovski go raduva faktot {to e ostvaren prili~no dobar promet so akciite na ovaa banka i posakuva toa da e slu~aj i so

OBVRZNICITE SE VRATIJA SO POLOVINA OD BERZANSKIOT PROMET

ostanatite akcii, odnosno, da imame zgolemuvawe na likvidnosta kaj berzata. Sli~en stav so Mitrovski deli i Vasko Mitev, izvr{niot direktor na brokerskata ku}a Ilirika investments. “Mo`e da se o~ekuva deka profitabilnosta na bankite }e go privle~e vnimanieto na investitorite za bankarskiot sektor. Za toa sigurno }e ima vlijanie i najavata za zgolemuvawe na osiguruvaweto na depozitite na 30.000 evra od strana na dr`avata, kako merka za da se zgolemi {tedeweto. Dokolku dojde do toa, se o~ekuva i zgolemena kreditna aktivnost na bankite, koja na kraj }e rezultira i so mo`nost za u{te pogolema profitabilnost. No, sepak, moe mislewe za slu~ajot so akcijata na Komercijalna banka, odnosno, prometot koj denovive e ostvaren so ovaa akcija, e deka ne e motiviran od ovie faktori, tuku stanuva zbor za slu~aen tajming povrzan so gorenavedenite nastani”, smeta Mitev.

Sepak, Mitev smeta deka e normalno {to sekoga{ ima interes kaj investitorite za akcija na Komercijalna banka, bidej}i stanuva zbor za solidna akcija za koja govorat i redovno visokite prometi. Negova pretpostavka e deka trguvaweto so ovaa akcija i ostvareniot promet vo vtornikot pove}e e rezultat na nekoja dogovorena transakcija me|u nekoi fizi~ki lica, otkolku fondovska aktivnost. Spored polugodi{niot izve{taj na NBRM za raboteweto na bankite, bankarskiot sektor vo Makedonija vo prvata polovina od godinata ostvaril dobivka od 8 milioni evra. Pritoa, golemata bankarska trojka koja ja so~inuvaat Komercijalna banka, Stopanska banka i Tutunska banka ostvarile dobivka vo iznos od 12,2 milioni evra, grupata sredni banki ostvarile dobivka od 3,6 milioni evra, a grupata mali banki ostvarile negativen finansiski rezultat od okolu polovina milion evra.

dli~niot po~etok na ovonedelnoto trguvawe malku se pokoleba v~era so toa {to be{e ostvaren vkupen berzanski promet vo visina od 18,46 milioni denari ili za okolu 11% pomalku promet vo odnos na vtornikot. Vakviot promet v~era be{e realiziran samo vo ramkite na klasi~noto trguvawe, pri {to po nekolkudneven “post” povtorno na berzanskoto “meni” se najdoa obvrznicite. V~era, so ovie hartii od vrednost be{e ostvaren promet od 8,84 milioni denari, {to e dvojno pove}e od prometot realiziran prethodniot den. Vakviot promet so obvrznici pretstavuva duri 47% od sevkupniot berzanski promet realiziran vo tekot na trguvaweto toj den. Zgolemuvawe na likvidnosta v~era imavme i kaj akcijata na Alkaloid. V~era so ovaa akcija be{e ostvaren promet od okolu 2,28 milioni denari, pri {to se istrguvani 649 akcii. Akcijata na Komercijalna banka v~era so daleku pomal promet vo odnos na prethodniot den – s$ na s$ okolu 1,8 milioni

denari. Kaj akciite od redovniot pazar v~era povtorno be{e najlikvidna akcijata na Alajans Uan Makedonija, od koja se istrguva koli~ina od 443 akcii, pri {to be{e realiziran promet od 1,39 milioni denari. Vrednostite na indeksite so isto dvièwe tret den so red. MBI-10 povtorno zabeleà pad i toa od 0,84%, pa sega novata poniska vrednost na ovoj indeks iznesuva 2.178,78 indeksni poeni. Drugite dva indeksi v~era so pogolem rast vo odnos na prethodniot den. MBID porasna za 0,18% na vrednost od 2.502,85 indeksni poeni, a OMB za 0,37% na vrednost od 109,89 indeksni poeni. Za razlika od prethodniot den, v~era povtorno imavme pogolem broj hartii od vrednost so pad na cenata. Gubitnici v~era bea 12 hartii od vrednost predvodeni od akcijata na ZK Pelagonija od Bitola, koja zabeleà pad od 3,84%. Dobitnici v~era bea 7 hartii od vrednost, predvodeni od rastot za 2,97% na akcijata na Stopanska banka od Skopje.

BERZANSKI INFORMACII АКЦИИ СО НАЈГОЛЕМ ПОРАСТ

22.09.2010

Отворен инвестициски фонд

1М

3М

6М

YTD

Илирика ЈИЕ

30.396.815,61

-2,14%

-5,25%

-9,61%

-5,13%

-11,33%

20.09.2010

Илирика ГРП

22.350.755,39

1,83%

1,66%

2,44%

6,59%

6,65%

20.09.2010

96.210

Иново Статус Акции

13.728.233,00

-2,94%

-4,85%

-12,26%

-15,30%

-21,29%

21.09.2010

0,51

78.400

KD Brik

23.867.365,22

1,44%

0,47%

3,59%

8,24%

15,29%

20.09.2010

0,27

313.520

KD Nova EU

22.022.133,11

-0,55%

-1,48%

-5,11%

-5,02%

-20,78%

20.09.2010

КБ Публикум балансиран

26.488.790,80

0,13%

-1,44%

-5,58%

-1,80%

-2,16%

21.09.2010

48.580

612,00

128.520

9.621,00

0,83

Стопанска банка Скопје

196,00

Македонски Телеком Скопје

396,86

347,00

ТТК Банка АД Скопје

Име на компанијата

Прилепска Пиварница Прилеп

АКЦИИ СО НАЈГОЛЕМ ПАД Име на компанијата ЗК Пелагонија Битола

22.09.2010 Податоците се однесуваат за

2,97

Стопанска банка Скопје

ПРИНОС НА ОТВОРЕН ИНВЕСТИЦИСКИ ФОНД Нето-имот на фонд (ден.)

Износ (МКД)

Просечна цена (МКД)

22.09.2010 Просечна цена (МКД)

Скопски Пазар Скопје Гранит Скопје Фершпед Скопје Макпетрол Скопје

Износ (МКД)

2115,29

-3,84

148.070

7300

-2,67

146.000

518,32

-2,49

845.376

ПОКАЗАТЕЛИ ЗА КОМПАНИИ - ЕЛЕМЕНТИ НА ИНДЕКСОТ МБИ10 Вкупно издадени акции 1.431.353

BESK (2009)

54.562

GRNT (2009)

3.071.377

KMB (2009)

41000

-2,38

205.000

ХВ

24.148,50

-2,35

482.970

ALK (2009)

АКЦИИ СО НАЈГОЛЕМ ПРОМЕТ

22.09.2010

Просечна цена

Нето добивка по акција

P/E

P/B

3.513,26

390,18

9,00

0,80

7.000,00

341,43

20,50

0,20

Вкупно Официјален пазар

518,32

105,83

4,90

0,52

обични акции

2.014.067

3.039,15

533,81

5,69

0,88

Вкупно Редовен пазар

Износ (МКД)

MPT (2009)

112.382

24.148,50

0,67

Алкалоид Скопје

3513,26

-0,32

2.280.105

REPL (2009)

25.920

36.500,00

5.625,12

6,49

0,73

Комерцијална банка Скопје Алајанс Уан Македонија АД

3039,15

-0,36

1.802.213

SBT (2009)

389.779

2.597,31

211,39

12,29

0,59

3146

0,00

1.393.678

STIL (2009)

14.622.943

164,25

0,11

1.485,35

2,29

518,32

-2,49

845.376

TPLF (2009)

450.000

3.400,12

61,42

55,36

1,00

3.400,12

-0,40

612.022

ZPKO (2009)

271.602

2.115,29

0,28

Гранит Скопје Топлификација Скопје

22.09.2010 Промет Број на во ЕВРА трансакции

Просечна цена (МКД)

Име на компанијата

ПРОМЕТ ПО ПАЗАРНИ СЕГМЕНТИ

% на промена

обврзници

143.472

97,71

обични акции

119.242

-48,23

262.714

111

-13,40

35.924

9,70

36.712

-89,10

299.426

139

-11,11

ВКУПНО

(Podatocite vo tabelite i graficite gi obezbeduva Makedonskata berza za hartii od vrednost. Vrednostite koi gi gledate deneska, se od posledniot den na trguvawe, sreda - 22.09.2010)

10 23.09.2010

^ETVRTOK

RAJFAJZEN: ]E PORASNE PRODA@BATA NA BANKI VO ISTO^NA EVROPA

olem del od bankite vo isto~na Evropa moè da go sledat primerot na irskata Alied Bank i da gi prodadat svoite udeli za da moàt da ja otplatat dràvnata pomo{ koja {to ja zele, so {to bi porasnala proda`bata na banki vo Evropa. Ova go pokaùva analizata koja ja napravi avstriskata Rajfajzen bank. “Bankarskiot sektor vo ovoj region ima mnogu kandidati za ~isto prezemawe”, smeta Jovan Sikmi}, analiti~ar vo bankata

Rajfajzen vo Viena. Spored nego, toa isto taka }e vlijae na cenata na bankite. Irskata banka Alied na po~etokot na mesecot go prodade udelot od 70% koj go ima{e vo polskata banka Za{odni VBK na Banko Satander SA za da gi zajakne svoite bilansi koi bea iscrpeni od krizata koja ja zafati Irska. “Za razlika od minatite godini, prodavaweto na mnozinskite udeli vo bankite sega stanuva mnogu popularno”

KOMPANII PAZARI I FINANSII

istaknuva Sikmi}. Spored analizata na Rajfajzen, Vladite vo isto~na Evropa isto taka mo`e da imaat potreba da prodavaat udeli od bankite na finansiskite institucii za da mo`at da go namalat buxetskiot deficit. Hipo Alpe Adria koja be{e nacionalizirana minatata godina planira da gi prodade svoite udeli koi gi ima vo Ungarija, Bugarija, Crna Gora, Makedonija, Italija i Ukraina.

OHRIDSKA BANKA DOKAPITALIZIRANA SO PET MILIONI EVRA

entralniot depozitar na hartii od vrednost gi vpi{a 116.037 akcii na Ohridska banka koi preku privatna ponuda gi kupi nejzinata mati~na banka Societe Generale SA. Vkupnata vrednost na privatnata ponuda e 5 milioni evra. Spored izvestuvaweto na Ohridska banka objaveno na Makedonska berza novata emisija na hartii od vrednost e za zgolemuvawe na akcionerskiot kapital na

bankata so novi uplati od strana na postoe~kiot akcioner Societe Generale SA. "Celta e zgolemuvawe na kapitalnata baza vo funkcija na poddr{ka na regulatornite barawa za adekvatnosta na kapitalot i komercijalni celi povrzani so regulatornite limiti za kreditna izlo`enost na bankata", se veli vo izvestuvaweto od Ohridska banka. Nominalnata vrednost, no i vrednosta po koja se prodade-

ni ovie akcii, iznesuva 2.650 denari za akcija. Akciite glasat na ime i istite nosat pravo na eden glas.

VISOKI KOMUNALNI DAVA^KI ZA KUPUVAWE GRADE@NO ZEMJI[TE

METAR KVADRATEN ZEMJA ^INI POVE]E OD EDNO EVRO Biznismenite baraat po vladinata odluka za namaluvawe na po~etnata cena na grade`noto zemji{te na edno evro za metar kvadraten, da se namalat i visokite komunalni dava~ki koi treba da im gi platat na op{tinite. ALEKSANDRA SPASEVSKA spasevska@kapital.com.mk

roda`bata na dràvno grade`no zemji{te }e gi ~ini investitorite mnogu pove}e od edno evro za metar kvadraten. Biznismenite se àlat deka so dopolnitelnite dava~ki koi treba da gi platat na op{tinite, krajnata cena na zemji{teto e dvojno povisoka. Tie ja poddrùvaat ovaa ideja na Vladata, no smetaat deka treba da se namalat komunalnite taksi za ovie lokacii da bidat atraktivni za investitorite. Ilija Ge~ev, sopstvenikot na fabrikata za metalni profili IGM od Kavadarci, najmnogu zabeleùva za golemite dava~ki koi gi imaat kompaniite kon op{tinite i na dolgite administrativni proceduri za registrirawe na parcelata. “Ima mnogu dopolnitelni dava~ki kon op{tinite, koi na kraj cenata na parcelata ja pravat mnogu povisoka od edno evro. Za da se izraboti urbanisiti~kiot plan, zemji{teto treba da bide izmereno od geometar na op{tinata, za {to se pla}a po 30 denari za metar kvadraten. Potoa tuka se komunaliite koi treba da gi pla}aat kompaniite, koi se mnogu visoki, pred s$ koga stanuva zbor za golema parcela. Na primer, vo Kavadarci, investitorot treba da plati po 1.600 denari za metar kvadraten za komunalii. Potoa investitorot koj }e go kupi zemji{teto treba da plati po 60 denari od metar kvadraten za op{tinata da izraboti regionalen i lokalen urbanisti~ki plan na parcelata. Koga s$ }e se sumira, parcelata i ne e tolku

IVAN FRANGOV

IMA SLOBODNI LOKACII ZA GRADEWE

Spored vladinata odluka, za zemji{teto na koe }e se gradat stopansko-proizvodstveni objekti i pazari, po~etnata cena iznesuva edno evro po metar kvadraten. A dokolku nekoj se odlu~i za zakup, zakupot }e bide 10% od ovaa cena. Istoto se odnesuva i za po~etnata cena na javnite naddavawa za parceli na koi e predvidena izgradba na hoteli. Vo momentov slobodni lokacii ima vo Ohrid, \or~e Petrov, Ilinden, Demir Kapija, Strumica, [tip i Veles, a za hoteli vo Ohrid, Skopje, [tip, Del~evo, Kratovo, kako i na grani~niot premin Mexitlija. atraktivna za investitorot”, objasnuva Ge~ev. Toj apelira do op{tinite za da ima efekt ovaa vladina odluka i za da privle~at pove}e investitori, da namalat ili da ukinat nekoi od dava~kite za kompaniite i da gi zabrzaat procedurite za kupuvawe na parcelite. “Ovaa merka ja baravme ve}e nekolku godini. Sega treba da se napravat u{te mali promeni za da ima vistinski efekt i za kompaniite”, istaknuva Ge~ev. POMALI DAVA^KI ZA GOLEMI INVESTICII Vo op{tinite koi }e imaat najgolemi beneficii od proda`bata na grade`nite

parceli, koi desega ne bea vo mo`nost da gi prodadat poradi visokata po~etna cena, velat deka maksimalno ja poddr`uvaat vladinata odluka i deka na sekoj na~in }e im izlezat vo presret na investitorite. Del od niv smetaat deka ne se golemi dava~kite za komunalii bidej}i i op{tinata za da ja urbanizira lokacijata imala golemi tro{oci. Del, pak, se podgotveni da gi namalat dava~kite ako se raboti za pogolema investicija. Gradona~alnikot na Gevgelija, Ivan Frangov, smeta deka dava~kite za urbanizacija na zemji{teto koi treba da & se platat na op{tinata i

ne se tolku golemi kako {to se `alat kompaniite. “Za da mo`e voop{to da se gradi, lokacijata treba da bide urbanizirana, odnosno da ima komunalna i patna infrastruktura i da bide pristapna za kompaniite. Zemji{teto mora da bide izmereno i zavedeno vo Katastarot. Ovie dava~ki mora da se platat bidej}i na krajot toa zemji{te }e bide vo sopstvenost na investitorot”, objasnuva toj. Kako primer ja poso~uva investicijata na op{tinata od 200.000 evra za izgradba na pat do industriskata zona Blokatehna. “Na kraj, i da bidat kupeni

МЕЃУБАНКАРСКИ КАМАТНИ СТАПКИ преку ноќ

1 нед.

1 мес.

3 мес.

Благајнички записи

4,50%

СКИБОР

2,98%

4,09%

4,89%

5,98%

Ломбарден кредит

6,00%

МКДОНИА

2,60%

ОСНОВНИ КАМАТНИ СТАПКИ НА НБ

Рочности

Извор: НБРМ

КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕНАРСКИ ДЕПОЗИТИ КАЈ ДЕЛОВНИ БАНКИ Рочност Банка

КУРСНА ЛИСТА

3м

6м

12м

24м

Стопанска

6,50%

7,30%

7,50%

10,20%

10,60%

61,6637

Комерцијална

6,00%

6,90%

7,30%

10,10%

10,50%

46,9998

НЛБ Тутунска

6,00%

6,80%

7,20%

10,00%

10,20%

Среден курс Држава

Валута

ЕМУ

евро

САД

долар

В.Британија

фунта

72,9360

во денари

36м

ДЕВИЗЕН КУРС ВО МЕНУВАЧНИЦИ

Швајцарија

франк

46,8712

Канада

долар

45,5553

EUR

USD

GBP

CHF

Австралија

долар

44,5161

61,55

47,5

73,9

Извор: НБРМ

GRADONAÂLNIK NA GEVGELIJA Za da moè voop{to da se gradi, lokacijata treba da bide urbanizirana, odnosno da ima komunalna i patna infrastruktura i da bide pristapna za kompaniite. Zemji{teto mora da bide izmereno i zavedeno vo Katastarot. Ovie dava~ki mora da se platat bidej}i na kraj toa zemji{te }e bide vo sopstvenost na investitorot. site lokacii i plateni site dava~ki, op{tinata nema da povrati ni polovina od investicijata”, objasnuva Frangov. IMA NAJAVI ZA POMALI KOMUNALII Toj veli deka dosega imalo nekolku inicijativi so gradona~alnicite od drugite op{tini za namaluvawe na nekoi dava~ki, no s$ u{te nema nikakvo re{enie. Od op{tina [tip, pak, velat deka ako se raboti za golema investicija, podgotveni se da gi namalat dava~kite za 50%. “Vo soglasnost so Sovetot na op{tinata, moè da bide donesena odluka da se namalat dava~kite za kompaniite koi

ILIJA GE^EV

SOPSTVENIK NA IGM-KAVADARCI Ima mnogu dopolnitelni dava~ki kon op{tinite, koi na kraj parcelata ja pravat mnogu poskapa od edno evro. Za da se izraboti urbanisiti~kiot plan, zemji{teto treba da bide izmereno od geometar, za {to se pla}a po 30 denari za metar kvadraten. Tuka se i komunaliite koi treba da gi pla}aat kompaniite, koi se mnogu visoki, pred s$ koga stanuva zbor za golema parcela. }e investiraat vo izgradba na kapaciteti kade {to }e ima najmalku 50 vrabotuvawa vo period od tri godini. Ako se raboti za golema investicija, toga{ mo`e i celosno da bidat ukinati komunalnite dava~ki”, velat od kabinetot na gradona~alnikot Zoran Aleksov. Kako {to pojasnuvaat od Op{tinata, cenite na komunaliite se razli~ni vo zavisnost od mestopolo`bata na parcelata, no se dvi`at okolu 35 evra za metar kvadraten. Vo [tip ve}e ima 19 lokacii za izgradena infrastruktura, a u{te 69 treba da se vklopat vo detalnite urbanisti~ki planovi

^ETVRTOK

KOMPANII PAZARI I FINANSII

PEKABESKO GRADI NOVA FABRIKA MARINA UZUNOV

uzunov@kapital.com.mk

o kompanijata Pekabesko v~era be{e udren kamen-temelnikot za novata fabrika za prerabotka na meso i mesni proizvodi. Fabrikata se nao|a vo skopskata op{tina Ilinden, a treba da otvori 100 rabotni mesta. "Investirame vo toa {to znaeme da go rabotime. Prvpat po~uvstvuvavme {to

zna~i poimot ekonomska kriza kon krajot na minatata godina. No, vo ovie {est meseci Pekabesko se vrati vo kondicija i mo`am da potvrdam deka dobivkata ni e pogolema od prethodnite godini”, izjavi Slobodan Kutrevski, prv izvr{en direktor na Pekabesko. Se planira proizvodstvenite pogoni od noviot objekt da bidat pu{teni vo upotreba za dve godini. "Predvideno e novite kapaciteti dnevno da mo`e da proizveduvaat po 35 toni suvomesni proizvodi, kako i po 2,5 toni preraboteno

sve`o meso i pa{teta”, najavi Kutrevski. So investicija od 10 milioni evra noviot proizvodstven pogon }e se gradi po evropski standardi, so cel da se dostigne konkurentnosta za plasman na proizvodite na evropskiot pazar. Za op{tinata ovaa investicija e va`na poradi privlekuvawe na vnimanieto na drugi stopanstvenici kon prostorot koj e namenet za izgradba na industriski objekti. "Ovaa investicija }e bide signal za drugite kompanii koi sakaat

23.09.2010

da gi pro{irat svoite kapaciteti ili da gradat novi objekti”, izjavi @ika Stojanovski, gradona~alnik na op{tina Ilinden. Zemji{teto, koe e so vkupna povr{ina od 39.363 metri kvadratni, e kupeno na javno naddavawe po cena od 360 denari za metar kvadraten. Na povr{ina od 17.200 metri kvadratni }e bide izgradena fabrikata vo koja }e ima proizvodstven del, distributivni skladi{ta i administrativen del. Vo izgradbata na noviot objekt }e se vklu~at doma{ni kompanii.

EKSPERTITE GO KRITIKUVAAT MINISTERSTVOTO ZA EKONOMIJA

ZAKONOT ZA ENERGETIKA PRAVI MONOPOL OD EVN?!

17.03.2010 11

Od EVN gi otfrlaat vakvite izjavi i objasnuvaat deka tie ne korespondiraat so realniot pazar i so Zakonot za energetika. Velat deka Regulatornata komisija za energetika utvrduva koj }e bide nu`en snabduva~. KATERINA POPOSKA

poposka@kapital.com.mk

niverzitetski profesori go obvinija Ministerstvoto za ekonomija deka so najnoviot predlogzakon za energetika ja proteìra EVN Makedonija. Na sobraniskata debata vo Komisijata za ekonomski pra{awa, profesorite Atanasko Tuneski i Arsen Arsenov tvrdat deka zakonskite izmeni & ovozmoùvaat na avstriskata kompanija za distribucija na elektri~na energija monopolska polo`ba na pazarot. Spored profesorot na Ma{inskiot fakultet, Atanasko Tuneski, so zakonskite izmeni se diskriminiraat dràvnite kompanii ELEM i MEPSO, a se zajaknuva monopolskata polo`ba na EVN. Toj veli deka so ovoj zakon se spojuvaat dejnostite distribucija i snabduvawe, so {to se dozvoluva pogolem monopol od dosega{niot. “Vo toj slu~aj EVN, pokraj distribucija, }e vr{i i snabduvawe, so {to se steknuva monopol pogolem od dosega{niot. Dejnosta snabduvawe dosega ja vr{e{e MEPSO. So ovoj predlog-zakon, monopolot na

EVN }e bide ednakov na monopolot na staroto ESM. EVN ne smee da ima licenca za snabduva~ i za kraen snabduva~ so struja bidej}i toa zna~i deka kompanijata sama na sebe }e si bide rezerva, {to e apsurd i ostava mo`nost za golemi zloupotrebi“, objasni Tuneski. Spored nego, nerazumno e {to zakonot dozvoluva edna kompanija istovremeno da proizveduva struja, da ja prenesuva i da snabduva, a pritoa da mu se ovozmo`i i da nabavuva elektri~na energija. Toj predlaga nabavkata na struja da ja monitorira MEPSO, a vo nikoj slu~aj ELEM ili EVN. “Regulatornata Komisija za energetika na distributerot EVN vo krajnata cena za potro{uva~ite mu gi priznava nabavnata cena na strujata, tarifite i tro{ocite za odr`uvawe i nadomestokot za snabduvawe”, veli Tuneski. Toj istakna deka ovoj zakon e golem ~ekor nazad vo pogled na po~etokot na liberalizacijata na pazarot. “Vo kuloarite odi dotamu, {to se vulgarizira kako EVN da go pi{uval noviot zakon za energetika”, veli Tuneski. I profesorot na Elektrotehni~kiot fakultet, Arsen Arsenov, smeta deka se dis-

[E]ERINSKA: SE [TITI I OKTA!

Spored Radmila [e}erinska, pretsedatel na Nacionalniot sovet za evro evroroointegracii, zakonot go legalizira “katastrofalniot dogovor na Vladata dataa i OKTA so toa {to Regulatornata komisija }e gi formira cenite naa naftenite derivati vo soglasnost so ovoj netransparenten dogovor”. kriminiraat doma{nite kompanii ELEM i MEPSO, za smetka na EVN. “Pod poimot snabduvawe se podrazbira neprekinato snabduvawe so elektri~na energija, {to praktikata o~igledno go demantira. Vo evropskite direktivi se veli deka pazarot na elektri~na energija treba da se bazira na na~elata na nediskriminacija. Ako ja poglednete praktikata, }e vidite deka dr`avata gi diskriminira svoite energetski

kompanii, so toa {to na edna & dozvoluva da napla}a nepostojano fiktiven dodatok za instalirana mo}nost, dodeka drugite dve kompanii ELEM i MEPSO nemaat takva mo`nost”, veli profesorot Arsenov. Od EVN gi otfrlaat vakvite izjavi i objasnuvaat deka tie ne korespondiraat so realniot pazar i so Zakonot za energetika. Velat deka zakonot ovozmo`uval liberalizacija, a ne monopolizacija na pazarot. Dodavaat i deka Regulator-

nata komisija za energetika utvrduva koj }e bide nu`en snabduva~. Zakonot go brane{e i ministerot za ekonomija Fatmir Besimi. “Vo zakonot ne se dozvoluva monopol na EVN. Pri pi{uvaweto na zakonot postojano bea vklu~eni i kompaniite i energetskata zaednica. Regulatorot ima zajaknata pozicija i treba da regulira odredeni dejnosti za da go za{titi interesoot na potro{uva~ot. Apsolutno vo

nikakva forma zakonot ne dozvoluva monopol na EVN. Kakva bilo dilema za monopolsko odnesuvawe na pazarot se regulira i so drug zakon, Zakonot za za{tita na konkurencijata”, veli Besimi. Na debatata, ekspertite poso~ija deka anomalii vo Zakonot za energetika se i pregolemata mo} na Regulatorna komisija za energetika, slabostite vo delot na energetskata efikasnost i obnovlivite izvori na energija.

12 23.09.2010

^ETVRTOK

PO TRET PAT OTVORENI DENOVI SO POTROШUVA^ITE NA OTO MEBEL

tre i vo sabota, Oto Mebel Market }e organizira “Otvoreni denovi”, nastan koj {to treta godina po red zna~i promocija na novi proizvodi i mo`nost za porelaksirano dru`ewe so kupuva~ite. “Krajot na letoto i po~etokot na esenta za OTO Mebel Market ozna~uva dve raboti: po~etokot na novata proda`na sezona i vreme za tradicionalniot urban vikend. "Otvoreni denovi 3" so novite sodr`ini {to }e gi ponudi, poleka prerasnuva

vo odli~na zabava za celoto semejstvo”, veli Nikola Vasilevski, menaxer za proda`ba i marketing vo Tehnokoop, proizvoditelot na mebel koj {to e sopstvenik na prodavnicite Oto Mebel. “Otvoreni denovi 2010” e lociran na platoto pred salonot na OTO Mebel Market i Tehnokoop, koi se nao|aat vo kompleksot na Olimpiski bazen vo Skopje. Nastanot }e se odviva pod mototo “Ne zastanuvajte popatno! Ovoj vikend site pati{ta vodat vo OTO Mebel

KOMPANII PAZARI I FINANSII

Market!”, a posetitelite mo`e da o~ekuvaat odli~en izbor na mebel za se~ij vkus, popusti od 15-30%, relaksirana atmosfera i mo`nost da dobijat nekoi od podarocite {to OTO Mebel i negovite prijateli gi podgotvija za posetitelite, velat vo OTO Mebel. I pokraj toa {to glavniot nastan }e se odviva vo salonot kaj Olimpiski bazen, popustite i promociite va`at vo site proda`ni saloni na OTO Mebel Market vo periodot od 18 do 25 septemvri.

KOMORATA ORGANIZIRA SEMINAR ZA MEREWE NA U^INOKOT VO KOMPANIITE

topanskata komora na Makedonija organizira seminar za merewe na u~inokot vo kompaniite. Seminarot }e se odrì na 5 i 6 oktomvri, a predava~i }e bidat Verica Haxi Vasileva–Markovska, finansiski konsultant i Tereza Serafimova, HR-konsultant. “Ovoj seminar }e Vi ovozmoì da razberete pove}e za toa kako da ja podobrite brzinata i nasokata na dvièweto

na va{ata organizacija, kreiraj}i direktna vrska so sekoj poedinec i negovata individualna rabota. I {to e najbitno, kako da se dvi`ite vo vistinska nasoka. Ovaa nasoka treba da bide jasna, fokusirana i naso~ena tokmu kon definiranata delovna strategija”, velat od Komorata. Upravuvaweto so u~inokot pretstavuva deloven proces koj na liderite i vraboten-

ite im ovozmo`uva da postavat prioriteti na merlivi celi za visoki rezultati. Spored programata, na seminarot }e ima predavawa za ciklus na delovno planirawe, proces za upravuvawe so u~inok-link me|u strategijata i uspe{nite rezultati vo raboteweto, kako da se nateraat lu|eto da ja prifatat i praktikuvaat kulturata na merewe u~inok, kako i za sistem za merewe u~inok.

STARITE ZANAETI IZUMIRAAT, NA NOVITE IM E REDOT

FRIZERI, KOZMETI^ARI, FILIGRANI ZANAETI ZA MLADATA GENERACIJA

Zanaet~istvoto vo cela Evropa, vklu~uvaj}i ja i Makedonija, e edinstvenata granka koja brzo se izvle~e od krizata. Taa vo Makedonija ima golem, neiskoristen potencijal. Za prv pat se organizira{e nacionalnata manifestcija "Denovi na zanaet~istvoto”. SOWA JOVANOVA

s.jovanova@kapital.com.mk

anaet~istvoto sekade vo svetot e edinstvenata granka koja lesno ja prebrodi ekonomskata kriza. Taka e vo Evropa, a spored doma{nite zanaet~ii, taka e i vo Makedonija. Pet iljadi zanaet~ii se oficijalno registrirani vo zemjava, no se pretpostavuva deka brojkata e mnogu pogolema, so ogled na faktot {to ima golem broj zanaet~ii koi rabotat na crno. Nelojalnata konkurencija e zakana za idninata na zanaet~istvoto, a dopolnitelen problem im pretstavuva i nedostigot od kalfi i ~iraci. Vo Starata ~ar{ija ima golem broj tradicionalni zanaet~ii - stolari, limari, bojaxii, krznari, kazanxii, no, kako {to velat tie, poleka gi zgasnuvaat zanaetite vo nemo`nost da najdat nivni naslednici. Mitko Stojanov izrabotuva lonci ve}e 30 godini i za nego ne samo krizata, tuku i modernoto vreme e vinovnikot za namaleniot promet. "Nikoj ne saka da go raboti ova, a mladive ne se interesiraat. Sega ima novi, pomoderni zanaeti, pove}e sakaat da popravaat avtomo-

bili", objasnuva Stojanov. Nacionalnata manifestacija "Denovi na zanaet~istvoto”, koja za prv pat se odrùva vo zemjava, pokaà deka vo zemjava ima s$ pogolem interes za takanare~enite novi, moderni zanaeti. Montaà na son~evi sistemi, izrabotka na nakit i filigrani, izrabotka na dizajnirani ~anti, suveniri i sl. Me|u sedumte zanaet~ii koi dobija i plaketa za zanaet~ii na godinata e i mladata Blagorodna Doneva od Veles, koja ve}e ~etiri godini izrabotuva suveniri so etnomotivi. Mladite velat deka vo zanaet~istvoto e va`no obrazovanieto, no u{te povaèn e talentot. "Poteknuvam od umetni~ko semejstvo, pa zatoa i mi se rodi èlbata za vakov zanaet. Gledam da go usovr{am zanaet~istvoto, da ne bide ba{ kako {to izrabotuvale starite, zatoa {to sega ima tolku mnogu novi tehniki koi moè da se primenat, a proizvodot, sepak, da bide ra~no izraboten", veli Blagorodna. Brojot na u~enici koi se zapi{uvaat vo srednite stru~ni u~ili{ta od godina vo godina e s$ pomal. Za nekoi struki kvotite voop{to ne se popolnuvaat, pa i nastavniot kadar ostanuva bez rabota.

iljadi registrirani zanaet~ii vo Makedonija

Profesorite velat deka mladite pove}e se interesirale za zanaeti vo domenot na uslugite, frizerki, kozmeti~arki, a vo posledno vreme atraktivni bile novite zanaeti, kako elektronikata. Iako srednite stru~ni u~ili{ta o~ekuvaa pogolem interes vo krizata, sepak, u~enicite pove}e odat kon op{tite gimnazii. "Ima trendovski struki, toa se kozmeti~ari i frizeri, a, eve, grafi~kata struka, kade {to rabotata e pe~atar, grafi~ar, tehni~ar, za nea nema interes. Duri nema ni za prehranbenata struka, kade {to porano barem ima{e interes", objasnuva Lidija Andonovska, profesor po stru~ni predmeti vo srednoto stru~no u~ili{te Dimitar Vlahov vo Skopje. Nekoi {koli sorabotuvaat so Zanaet~iskata komora i formiraat struki koi poteknuvaat direktno od barawata na zanaet~iite, odnosno ona {to bara pazarot. "U~ime mnogu od Zanaet~iskata komora od Koblenc, Germanija,

koja sorabotuva so na{ata, i gledame da implementirame tamo{ni iskustva. Taka, imame struka karoseriski mehani~ar, {to e relativno nova struka i aktuelen trend vo avtomobilskata industrija", objasnuva Aleksandar Strezovski, profesor vo avtosoobra} aen u~ili{en centar Boro Petru{evski. IMA IDNINA Zanaet~istvoto ima idnina vo Makedonija, no realno e potrebna pogolema poddr{ka od instituciite. Ministerot za ekonomija, Fatmir Besimi, veli deka ve}e se raboti na toa godinava vo nacionalnata strategija za poddr{ka na pretpriemni{tvoto da se

vklu~i i zanaet~istvoto. "Napravivme anketa {to treba da se napravi za podobruvawe na zanaet~istvoto i ima tri preporaki - jaknewe i unapreduvawe na institucionalnata struktura na zanaet~istvoto, razvoj na obrazovanieto vo ovoj segment, razvoj i unapreduvawe na komorskoto rabotewe. Potoa, vo kontaktite so Zanaet~iskata komora vo Koblenc, Germanija, se obiduvame da preneseme iskustva. Potencijalot na zanaet~istvoto ne e dovolno iskoristen, a ima potencijal za rast i razvoj”, veli Fatmir Besimi, minister za ekonomija. Preporakite od partnerot na makedonskata Zanaet~iska

komora, odnosno germanskata Zanaet~iska komora od Koblenc Germanija, se deka osven trdicionalnite zanaeti mora da se investira vo novite pomoderni zanaeti. "Zanet~istvoto mora da ima svoj dopir vo site oblasti i industrii, trgnuvaj}i od energetikata, pa s$ do ITtehnologijata. Vo Germanija zanaet~istvoto raspolaga so mnogu uspe{en obrazoven sistem i toa e edna oblast koja vo svetot slu`i kako model. Se nadevam deka i kaj vas toa }e se razviva i }e pridonesuva za ekonomijata", veli Aleksandar Baden, glaven izvr{en direktor na Zanaet~iskata komora od Koblenc.

^ETVRTOK

KOMPANII PAZARI I FINANSII

MUHAMET AHMETI, NOV ZAMENIK-DIREKTOR NA UJP

NBM SOBRA 132 MILIONI EVRA OD BLAGAJNI^KI ZAPISI arodnata banka na v~era{nata aukcija na blagajni~ki zapisi sobra 132 milioni evra od bankarskiot sektor. Sega vkupno od proda`ba na ovie hartii od vrednost, NBM ~uva na smetki 400 milioni evra. Iako osnovnata kamata po koja se prodavaat blagajni~kite zapisi neodamna padna na rekordno nisko nivo od 4,5%, bankarite sekoj sreda ru{at rekordi

23.09.2010

ladata na Republika Makedonija, na sino}e{nata sednica imenuva nov zamenik-direktor na Upravata za javni prihodi. Kako {to informira portparolot na Vladata, Muhamet Hoxa, noviot zmenik-direktor na Upravata za javni prihodi e Muhamet Ahmeti, diplomiran pravnik od Tetovo. Ahmeti doa|a na mestoto na Alajdin Ze}iri, koj e razre{en od strana na Vladata bidej}i so slu`bena karti~ka si kupuval cigari,

vo iznosot na pari {to gi investiraat vo zapisi. Ekspertite komentiraat deka na toj na~in NBM gi izvlekuva parite od ekonomijata i namesto vo krediti, parite se sterizlizraat vo centralnata banka. Sugeriraat da se ograni~i iznosot na pari {to se sobira od bankite, onolku kolku {to }e bide potrebno za odr`uvawe na monetarnata stabilnost.

kafe, ~okoladi i benzin i za kratko vreme go potro{il limitot od 300.000 denari. Zekiri be{e razre{en po barawe na DUI. Slu~ajot za zloupotreba na slu`benata karti~ka bil otkrien koga vo UJP ne mu bile priznati tro{ewata koi {to Zekiri gi napravil so slu`benata karti~ka zatoa {to bile nenamenski. Po dopolnitelniot uvid bilo utvrdeno deka Zekiri si ja {tedel platata i `iveel na dr`avna smetka bidej}i so

karti~kata kupuval ~evli, o~ila za sonce, pazaruval vo marketi i sl. UJP go potvrdi slu~ajot za nenamensko tro{ewe.

OPOZICIJATA GO OSPORUVA PREDLOG-ZAKONOT ZA DR@AVNA POMO[

NAMESTO PAZARNA, ODIME KON DR@AVNA EKONOMIJA?!

Za Vladata, Zakonot za dr`avna pomo{ pretstavuva dobli`uvawe do evropskoto zakonodavstvo, dodeka za opozicijata e samo alatka za pomo{ na firmite bliski do vlasta.

VIKTORIJA MILANOVSKA

milanovska@kapital.com.mk

o predlogzakonot za dràvna pomo{, namesto pazarna, se voveduva dràvna ekonomija, obvini opozicijata na v~era{nata sobraniska Komisija za ekonomski pra{awa. Del od parlamentarcite poso~uvaat deka nejasnotiite vo predlog-tekstot se mo`nost za zloupotreba i alatka so koja Vladata }e im pomaga na firmite bliski do nea. Kako eden od najspornite elementi se poso~i mo`nosta Vladata da odobri dràvna pomo{ na koj bilo praven subjekt bez da se pobara soglasnost od Komisijata za za{tita na konkurencijata, i toa na neopredelen rok i so neopredelen iznos. "Ova e sprotivno od transparentnoto, ot~etno i odgovorno rabotewe. So vakov ~len koj ne regulira ni{to, isto kako da nemame zakon. Nosite zakon, a n$ turkate vo bezzakonie", istakna Marjan~o Nikolov,

METODIJA HAXI-VASKOV

ZAMENIK-MINISTER ZA EKONOMIJA Zakonot za dr`avna pomo{ e celosno usoglasen so evropskata regulativa

pratenik od SDSM. Toj tvrdi deka ovoj ~len od predlog-zakonot otvora mo`nost za pottiknuvawe na monopolsko odnesuvawe, i toa so dr`avni pari. Zamenik-ministerot za ekonomija, Metodija HaxiVaskov, se ogradi od site obvinuvawa, tvrdej}i deka Zakonot e usoglasen so evropskoto zakonodavstvo.

MARJAN^O NIKOLOV

PRATENIK NA SDSM Zakonot e vo sprotivnost so transparentnoto, ot~etno i odgovorno rabotewe. Prateni~kata na Nova demokratija, Flora Kadriu, predlaga Komisijata da predloì ~len vo predlog-zakonot koj }e gi doprecizira sega nejzinite uslovi okolu toa koj, kako i pod koi uslovi moè da dobie i koristi dràvna pomo{. Na sednicata na Komisijata bea usvoeni amandmani preloèni od ~lenovi na

VMRO-DPMNE so koi se preciziraat kategoriite mikro, mali i sredni pretprijatija. Ekspertite smetaat deka dr`avnata pomo{ sekade e neodminliva kategorija, poso~uvaj}i gi kako primer zemjite-~lenki na Evropskata unija. Sepak, ne se sigurni dali Zakonot za dr`avna pomo{ }e profunkcionira i kaj nas i se pra{uvaat dali

vo makedonskiot buxet voop{to ima prostor za vakva merka. Zakonot za dr`avna pomo{, spored predlaga~ot, ima za cel da pridonese za slobodna ekonomija i zdrava konkurencija vo dr`avata. So nego se jakne ulogata i nezavisnosta na Komisijata za za{tita na konkurencijata, pod ~ija nadle`nost

}e bide raspredelbata i koristeweto na dr`avnata pomo{. Opozicijata, poradi brojnite nejasnotii i nedore~enosti, go ocenuva predlog-zakonot kako na~in za Vladata da si go legalizira svoeto netransparentno i koruptivno tro{ewe na dr`avni pari i na~in da gi za{titi bliskite do sebe i favorizirani kompanii.

14 23.09.2010

^ETVRTOK

BALKAN BIZNIS POLITIKA

GRCIJA SO NOVI MERKI JA POLNI ISPRAZNETATA KASA

DANO^NATA AMNESTIJA ]E DONESE TRI MILIJARDI EVRA VO BUXETOT

Kompaniite so promet od 20 milioni evra koi ne bile predmet na dano~ni inspekcii vo periodot od 2000 do 2009 godina imaat pravo na dano~na amnestija

VESNA KOSTOVSKA

v.kostovska@kapital.com.mk

ladata na Jorgos Papandreu o~ekuva da inkasira tri milijardi evra preku amnestijata na neplateni danoci. Golemite i malite kompanii }e imaat mo`nost da gi izramnat svoite stari dano~ni obvrski preku pla}awe na procent od dano~nata suma koja ja dol`at i taka da ja zapo~nat narednata fiskalna godina. Parite se o~ekuva da vlezat vo dr`avnata blagajna vo fazi do krajot na 2010 godina i po~etokot na 2011 godina. ”Nie go olesnuvame biznisot (vo zemjata) od minatoto”, izjavi gr~kiot premier Jorgos Papandreu objavuvaj}i ja dano~nata amnestija. Kako {to pi{uvaat gr~kite mediumi, desetici iljadnici kompanii so nenaplateni danoci za periodot od 2000 do 2009 godina }e imaat korist od voveduvaweto na ovaa merka. Site pretprijatija koi imale promet od 20 milioni evra i ne bile predmet na dano~ni ins-

pekcii vo periodot od 2000 do 2009 godina imaat pravo na dano~na amnestija. Sumata koja treba da se plati za da se zatvorat slu~aite od ovoj period se presmetuva so mnoèwe na prijaveniot prihod za godinite koi se vo pra{awe so opredelen procent zavisno od vkupniot prihod na kompanijata. Procentot za pogolemiot broj golemi ili mali kompanii e 2%, osven za pretprijatijata koi rabotat so proda`ba na golemo kako i kompaniite koi se zanimavaat so proda`ba na goriva i tutunski proizvodi, za koi {to stapkata iznesuva 7%. Minimalnite sumi koi {to treba kompaniite da gi isplatat se o~ekuva da variraat pome|u 400 i 1.000 evra, zavisno od nivnite prihodi. Dol`nicite bi trebalo da isplatat minimum 25% od svojot dolg ne podocna od 12 noemvri ovaa godina. Trgovcite poedinci i kompaniite }e moè da go isplatat ostanatiot dolg na rati. Dokolku presmetaniot dolg iznesuva pomalku od 5.000 evra, toj moè da se plati na mese~ni rati koi ne moè da

10% popust za prvata rata od isplatata

bidat pomali od 500 evra, po pla}aweto na baraniot minimum. Dokolku zaostanatitot danok iznesuva pome|u pet i 20 iljadi evra, dolgot moè da se isplati za period ne podolg od {est meseci. Site kompanii koi imaat dolg pogolem od 20 iljadi evra }e moàt da go platat svojot dolg za period od 12 meseci, po pla}aweto na baraniot minimum od 25%. Ministerstvoto za finansii sakaj}i da dobie {to pobrz priliv na pari, nudi i dopolnitelni 10% popust za prvata rata od isplatata, dokolku minimumot koj {to se dolì e isplaten odedna{. Site kompanii koi go propu{taat rokot gubat pravo da imaat korist od danokot za amnestija. Tie }e mora da go platat polniot iznos na danokot ili spored neoficijalni iformacii }e bidat predmet na dano~na

MERKUR OSTVARI ZAGUBA OD 148 MILIONI EVRA

nsolventnata slovene~ka kompanija Merkur koja ima 148 milioni evra zaguba i samo 32 milioni evra kapital, najavuva optimizirawe na proda`nata mre`a pred s$ vo stranstvo. Nadzorniot sovet na Merkur, go potvrdi povtorno revidiraniot godi{en izve{taj. Izve{tajot poka`uva mnogu polo{i rezultati od onie koi se navedeni vo prvobitniot izve{taj.

Na krajot na minatata godina Merkur ima{e 120 milioni evra kapital, a izve{tajot za prvite {est meseci od ovaa godina poka`uva deka kapitalot na Merkur iznesuval samo 32 milioni evra. Spored pretsedatelot na Nadzorniot sovet na Merkur, Matev` Slapni~ar, sanaciskata programa koja se odnesuva na restruktuirawe na Merkur vklu~uva proda`ba na delovi od kompanijata.

ATLANTIK NE PLANIRA NOVI AKVIZICII

rvatskata kompanija Atlantik grupa ne planira novi akvizicii do 2012 godina, bidej}i mora da zavr{i so integracijata na slo-vene~kata prehranbena kompanija Droga Kolinska koja ja prezede pred nekolku meseci, izjavi direktorot Emil Tedeski. “]e imame mnogu rabota so integracijata na Droga Kolinska, toa e na{a primarna zada~a i predizvik”, re~e

Tedeski. Toj isto taka soop{ti deka negovata kompanija o~ekuva rast na profiot i prihodot vo narednata godina, iako smeta deka ekonomijata vo regionot s$ u{te ne go doprela dnoto. “Ekonomskata slika na regionot doprva }e se vlo{uva”, predupredi Tedeski.

POLITI^KITE PARTII VO BIH DNEVNO TRO[AT 25 ILJADI EVRA ZA OGLASUVAWE

esette najvlijatelni politi~ki partii koi se vo politi~ka trka na op{tite izbori koi }e se odr`at vo Bosna i Hercegovina na treti oktomvri, sekojdnevno na predizborna promocija tro{at po 25.000 evra, {to pretstavuva 65 prose~ni plati vo zemjata, objavi Transparensi Interne{nal (TI). Analiziraj}i gi prvite dve nedeli od predizbornata kampawa koja ja vodat 39 partii registrirani za u~estvo na izborite, TI, utvrdi deka

najmnogu pari za kampawa izdvojuvaat Partijata na nezavisni socijaldemokrati (SNSD), na ~ie ~elo e Milorad Dodik. SNSD za samo 15 dena oglasuvawe vo elektronskite i pi{anite mediumi izdvoila 90.000 evra, a po nea sledi partijata na Haris Silajxi}, Partija za Bosna (SBiH) so potro{eni 82,5 iljadi evra. Vedna{ po niv e Sojuzot za podobra idnina (SBB) na mediumskiot tajkun Fahrudin Radon~i}, koj za oglasuvawe dosega izdvoil 70.000 evra.

revizija. Gr~kiot minister za finansii Jorgo Papakonstatinu }e ima serija od sredbi do krajov na nedelava so profesionalnite asocijacii i komori vo zemjata za da razgovaraat za detalite na danokot za amnestija. Spored neoficijalni podatoci od vladata, merkata nema da va`i za finansiskite kompanii vo zemjata, kako {to se banki, osiguritelni kompanii i golemi kompanii koi kotiraat na Atinskata berza. Kompaniite i trgovcite poedinci koi samostojno aplicirale za amnestija za fiskalnata 2008 godina, nema da imaat benefit od ovogodine{nata amnestija. Spored izvori od gr~koto Ministerstvo za finansii, ~lenovite na ekspertskata trojka Me|unarodniot monetaren fond (MMF), Evropskata Centralna banka (ECB) i Evropskata komisija (EK) go odobrile predlogot na vladata. Grcija s$ u{te se soo~uva so te{kotii vo sobiraweto na buxetski prihodi, a gr~koto Ministerstvo za finansii se obiduva da go popolni K

”Nie go olesnuvame biznisot vo zem jata od minatoto”, izjavi gr~kiot premier Jorgos Papandreu objavuvaj}i ja dano~nata amnestija ispraznetiot buxet preku voveduvawe na novi merki. Me|utoa, ~lenovite na MMF, ECB i EK izvestija deka amnestijata na dano~nite obC

vrski nema da donese pove}e od dve milijardi evra, {to e zna~itelno pomalku od o~ekuvawata na gr~kata vlada. O

^ETVRTOK

BALKAN BIZNIS POLITIKA GR^KITE KAMIONXII I @ELEZNI^ARITE PRODOL@UVAAT SO PROTESTITE

r~kite kamionxii gi prodol`ija protestite pred zgradata na Parlamentot vo centarot na Atina, dodeka `elezni~arite za v~era najavija pove}e~asoven prekin na rabotata, kako predupreduva~ki znak do Vladata. Pove}e od 2.500 voza~i na kamioni i cisterni, koi gi po~naa protestite pred 10 dena, ja pominaa no}ta pred

Parlamentot kade {to se vodi rasprava za sporniot Zakon za liberalizacija pri izdavaweto dozvoli za prevoz, {to, kako {to tvrdat, mnogu te{ko }e gi pogodi. Ako se usvoi predlo`eniot Zakon, site }e bankrotirame, velat u~esnicite vo {trajkot. Tie najavuvaat deka }e gi predlo`at protestite s$ dodeka ne bide postignat dogovor so Vladata, koja, soglasno

HRVATSKATA VLADA ]E PRODAVA 28 MILIONI KVADRATI ZEMJI[TE

o potraga po novi izvori na prihodi, hrvatskata vlada }e prodade ili iznajmi 28 milioni kvadrati grade`no zemji{te, izjavi pretsedatelot na Hratskiot fond za privatizacija, Vedran Duvwak. Zemji{teto, koe spored pazarnite ceni, vredi najmalku stotina milioni dolari, se nao|a niz cela Hrvatska, vklu~uvaj}i go i jadranskiot breg. Odlukata e donesena vo vreme koga vladata najavi i proda`ba na malcinski udel vo dr`avnite kompanii so {to bi go namalila buxetskiot deficit. Duvwak istakna deka hrvatskata vlada s$ u{te odlu~uva koe zemji{te }e go prodava, a koe }e go iznajmuva so mo`nost za gradba. Vo sekoj slu~aj javnata ponuda vo koja vladata }e objavi minimalna cena }e po~ne naskoro, soop{ti toj.

BIH ISKORISTILA 30% OD IPA-PROGRAMATA

osna i Hercegovina iskoristila 95,5 milioni evra ili 30% od 320 milioni evra od instrumentot za pretpristapna pomo{ IPA. Direktorot na agencijata za vrabotuvawe na BiH, Adnan Deli} vo ramki na konferencijata za podgotovka i izrabotka na proekti za koristewe na sredstva od IPA-fondovite za prekugrani~na sorabotka izjavi deka ovie sredstva se dostapni za Federacijata do 2012 godina. Toj izjavi deka agencijata ja videla svojata {ansa preku kvalitetni proekti da iskoristi {to pove}e od tie sredstva. Celta na konferencijata e da se soedinat direktorite na kantonalnite zavodi za vrabotuvawe koi se grani~at so Hrvatska i so op{tinite na Hrvatska so {to bi rabotele na zaedni~ki proekti.

SRBIJA UVEZUVA STAKLENA AMBALA@A OD HRVATSKA

e~isi 90% od pivarnicite vo Srbija staklenata ambalaà ja uvezuvaat od stranstvo, iako srpskata staklarnica vo Para}in e edna od najgolemite vo regionot. Najmnogu {i{iwa se uvezuvaat od Hrvatska, a proizvoditelite na pivo i mineralna voda tvrdat deka na doma{niot pazar ne postoi niedna staklarnica koja gi zadovoluva nivnite standardi. “Staklenata ambalaà za na{eto pivo ja uvezuvame od hrvatskata kompanija Vetropak straà. Prethodno, ambalaàta ja zemavme od srpskata fabrika za staklo Para}in, no otkoga tie ne go izrabotuvaat vidot na {i{e koe nam ni odgovara, po~navme da nara~uvame od stranstvo”, soop{tija od Vawevska pivarnica.

SRBIJA ]E DOBIE KANDIDATURA ZA ^LENSTVO VO EU DO KRAJOT NA 2011

barawata na EU, odlu~i da go liberalizira sektorot za transport. Vrabotenite vo gr~kite èleznici ne se soglasuvaat so vladiniot predlog za privatizirawe na ovoj sektor i namaluvawe na platite. Sindikatot na èlezni~arite se zakanuva deka dokolku vo me|uvreme ne se najde zaedni~ko re{enie, na 7 oktomvri }e se odrì generalen {trajk.

23.09.2010

rbija bi mo`ela da o~ekuva nejzinata kandidatura za ~lenstvo vo EU da bide odobrena kon krajot na 2011 godina, ako bidat ispolneti postavenite uslovi, prenesuva internet-portalot Euraktiv, koj se povikuva na izvor od Evropskata komisija (EK). Se naveduva deka sorabotkata me|u Sr-

bija i Ha{kiot tribunal, reformite vo pravosudstvoto i obezbeduvaweto funkcionalni nezavisni tela i institucii se trite klu~ni pra{awa na koi }e posveti vnimanie Komisijata vo naredniot period. "S$ dodeka Ratko Mladi} ne bide vo Hag, me|u Brisel i Belgrad }e ima problem. Srbija mora

100% da sorabotuva so Hag. Izgubivme edna godina vo procesot na integracii poradi toj problem”, izjavi izvorot od EK. Toj izrazi uveruvawe deka na Sovetot na ministri na sostanokot vo oktomvri, Komisijata }e donese mislewe za kandidaturata za ~lenstvo na Srbija vo EU.

16 23.09.2010

^ETVRTOK

EU POD PRITISOK ZA DA JA UKINE CARINATA ZA UVOZ NA ELEKTRONIKA

vropskata unija soop{ti deka e podgotvena da se otka`e od carinata vo vrednost od nekolku milijardi evra za uvoz na elektronska oprema i uredi od SAD, Japonija i Tajvan, zaradi toa {to Svetskata trgovska organizacija ovaa taksa ja oceni kako ilegalna. Na EU & bil ponuden rok da se `ali za ovaa odluka koja STO ja donese vo avgust, no soop{ti deka }e postapi soglasno odlukata na administraci-

jata. STO ja osudi EU zaradi voveduvawe carina na kompjuterski monitori, kabelskite i satelitski uredi za pristapi do Internet i na uredite koi istovremeno kopiraat, pe~atat, skeniraat i pra}aat faksovi. SAD, Japonija i Tajvan uka`ale deka ovie uredi ne treba da se carinat, bidej}i se opfateni vo spogodbata za informati~ka tehnologija od 1996 godina so koja se ukinuva carinskoto optovaruvawe. Carinata na ovie proizvodi

SVET BIZNIS POLITIKA

vo EU dostignala 14%, {to gi razgnevilo amerikanskite proizvoditeli, bidej}i so toa nivnite uredi stanale pomalku konkurentni vo Evropa. Va{ington veli deka minatogodi{nata vrednost na toj izvoz bila 44 milijardi dolari. Tajvan se nadeva deka promenata na praktikata na EU }e im pomogne na proizvoditelite da im konkuriraat na korejskite firmi LG i Samsung ~ii proizvodi se uvezuvaat bez carina.

TAJMS: SIROMA[NATA MOLDAVIJA „NA MALA VRATA” VO EU

d po~etokot na godinata okolu 1.700 dràvjani na Moldavija dobile romanski paso{i, a vo naredniot period se o~ekuva s$ pogolem broj Moldavci da pobaraat dràvjanstvo na Romanija, koja e ~lenka na Evropskata unija, naveduva londonskiot vesnik „Tajms”. Spored vesnikot, postoi stravuvawe deka vo slednite pet godini duri okolu milion ìteli na Molda-

vija bi moèle da dobijat romansko dràvjanstvo, so {to bi im bilo ovozmoèno da se naselat i da dobijat rabota vo koja bilo zemja-~lenka na EU. So vakvata politika na Romanija postoi opasnost za „tivka” promena na granicite na Evropskata unija, so {to siroma{nata Moldavija prakti~no „na mala vrata” bi vlegla vo Unijata, naveduva „Tajms” vo svojot serijal na

reportaì za evropskite zemji koi, spored vesnikot, se nao|aat na „rabot od propasta”. Vo reportaàta za Moldavija se naveduva i slu~ajot na eden 35-godi{en zemjodelec od moldavskoto selo Mingir, koj go prodal svojot edinstven bubreg na crniot pazar i so tie pari si izgradil ku}a. Ova, po nego go napravile u{te 15 ìteli na negovoto selo.

FINANSISKI POHOD KON “CRNIOT KONTINENT”

BANKARSKATA TRKA ZA AFRIKA ZAPO^NA Golem interes za vlez na ovoj brzoraste~ki pazar imaat bankite, koi imaat i istoriski vrski so ova podra~je, kako {to se francuskite, britanskite i portugalskite. Kinezite se probija prvi

VASE CELESKA

celeska@kapital.com.mk

ineskite i zapadnite bankari se trkaat za vlez vo Afrika,pi{uva ugledniot britanski nedelnik “Ekonomist”. Trkata zapo~nala vo 2007 godina, koga najgolemata svetska banka spored pazarnata vrednost, kineskata ICBC, kupila 20% od sopstvensta vo ju`noafrikanskata Standard banka, za 5,5 milijardi dolari. Vo toa vreme, skoro site vode~ki bankari go voo~ile ovoj poteg, bidej}i kupuvaweto na najgolemata banka vo Ju`na Afrika ispadna deka e visokoprofitabilen biznis. Iako globalnata finasiska kriza gi “zagriza” i nekoi od tamo{nite banki, brzoraste~kata trgovska razmena pome|u crniot kontinent i drugite pazari vo podem, sepak ne gi osueti zapadnite banki. “Site vo momentov gledaat kon Afrika”, izjavil za “Ekonomist”, Xeko Mare, pretsedatel na upravata na Standard bank. Ovaa godina vo januari, Bankata na Kina- finansiskata ku}a so najmnogu me|unarodni biznisi, sozdade pakt so Ekobank od Togo, koja raboti vo 31 afrikanska dr`ava. Ponatamu, vo avgust, brazilskite banki Bradesko i

Banko objavija deka osnovale nova afrikanska holding kiompanija koja gi vklu~uva i Banko Espirito Santo Afrika (BESA), inaku del od portugalskata finansiska grupacija so sedi{te vo Angola- Espirito Santo. Momentalno najgolemata britanska banka HSBC pregovara za kupuvawe na Nedbank, isto taka od Ju`na Afrika. Vilijam Mils, koj ja vodi Sitigrup bankata vo Afrika, Evropa i Bliskiot istok, za “Ekonomist” izjavil deka bankarskiot pazar na “crniot kontinent” stanuva s$ pokonkurenten. Dobivkata na lokalnite i zapadnite banki vo subsaharska Afrika, bez Ju`noafrikanskata Republika, minatata godina iznesuvala 2,6 milijardi dolari, {to e mnogu blisku do profitot koj go ostvaruvaat bankite vo Kina i Indija. NAJGOLEM USPEH POSTIGNAA KINEZITE Kinezite koi prvi vlegoa na ovoj pazar, stojat u{te podobro. Samo Eksport- import bankata na Kina, finansiskata institucija koja ja promovira trgovijata i investiciite na najmnogubrojnata zemja vo svetot, momentalno ima okolu 20 milijardi dolari vo poslednite krediti, dodeka site zapadni banki imaat okolu 50 milijardi dolari. Ponatamu, zaemite na Bankata na Kina samo vo minatata godina se duplirale na podra~jeto na

5,5

milijardi dolari plati kineskata ICBC za 20% od ju`noafrikanskata Standard bank

300 novi podru`nici }e otvora Sosiete @eneral vo Afrika

Afrika i Bliskiot Istok, pa sega se povisoki za tri milijardi dolari. Ve}e spomenatata kineska ICBC banka neodamna & dala kredit na nigeriskata telekomunikaciska kompanija MTN od 200 milioni dolari, za da ja kupi opremata od kineskiot proizvoditel Huavejxi. Inaku vo Afrika, najgolemi banki se ju`noafrikanskata Standard bank, koja raboti vo 16 zemji i togoanskata Ekobank, koja ima svoi biznisi vo site zemji od zapadna i sredna Afrika. Ovaa e momentalno najbrzo raste~kata banka vo Afrika so 750 vraboteni, kade {to 40% od rabotnite mesta se otvoreni samo vo poslednite tri godini. Visok interes za vlez na ovoj brzoraste~ki pazar imaat bankite koi {to istoriski se povrzani so ovoj

region, kako Sosiete @eneral vo podra~jata kade {to se zboruva francuski jazik, britanskite Barklejs i Standard ^arterd, kade {to se zboruva angliski, dodeka portugalskite banki se zainteresirani za Angola i Mozambik. @an Liu Matej, {efot za me|unarodno {irewe na francuskata Sosiete @eneral, za “Ekonomist” veli deka bankata planira da otvori 100 novi podru`nici vo subsaharska Afrika, a vo momentov ima 300. Zapadnite i kineskite banki

vo Afrika rabotat po ist model, odnosno rabotat i so bogati klienti, dr`avi i golemi i sredni kompanii. Isto taka bankite akumuliraat pove}e depoziti otkolku {to davaat krediti, so {to se sozdava visoka likvidnost, koja potoa ja “parkiraat” vo zaemite na dr`avite i tamo{nite centralni banki. Kako {to se zgolemuvaat kamatnite stapki, s$ u{te vra}aweto na kapitalot e pove}e od dobro. Kako {to pogolemiot broj na finansiski analiti~ari vo godinite koi doa|aat

o~ekuvaat visok ekonomski rast na dr`avite na “crniot kontinent”, ne e ni ~udno {to pome|u prvite na terenot stignuvaat bankite. Otkako zapo~na izgradbata na novite aerodromi, hidroelektrani i ostanatite golemi infrastrukturni proekti, zapo~na da se namaluva i stapkata na nevrabotenost, a bankite koi }e dojdat prvi na ovoj pazar }e soberat i najgolem del od klientite, bidej}i s$ pogolemiot broj na vraboteni Afrikanci zna~i i pogolema potro{uva~ka i pove}e krediti.

^ETVRTOK

SVET BIZNIS POLITIKA

23.09.2010

SE TEN^I EKONOMSKIOT TIM NA OBAMA

GLAVNIOT ARHITEKT NA AMERIKANSKATA EKONOMSKA POLITIKA PODNESE OSTAVKA Pretsedatelot na SAD, Barak Obama, po ostavkata na Lorens Samers razmisluva na negovo mesto da postavi li~nost so iskustvo kako korporativen izvr{en direktor, odnosno, ~ovek so iskustvo

VASE CELESKA

celeska@kapital.com.mk

orens Samers, glavniot ekonomski sovetnik na amerikanskiot pretsedatel Barak Obama, objavi deka }e podnese ostavka kon krajot na godinava. Belata ku}a potvrdi deka Samers planira da se vrati na profesorskoto mesto na Univerzitetot Harvard. Najvata za ostavkata na Samers doa|a vo moment na zagri`uva~ki ekonomski pokazateli. Zazdravuvaweto na amerikanskata ekonomija po krizata e zabaveno, i pokraj naporite na Vladata za nejzino stimulirawe. Pretsedatelot Obama po ostavkata na Lorens Samers razmisluva na negovata pozicija da postavi li~nost koja vo svojot bekgraund ima iskustvo kako korporativen izvr{en direktor. Ova re{enie treba da bide kontrareakcija na kritikite deka vo administracijata na Obama nedostiga iskustvoto na privatniot korporativen sektor vo administracijata. Porane{nata glavna izvr{na direktorka na korporacijata Kseroks, Ana Mulketi, za brzo vreme se najde na vrvot od ovaa lista, a Belata ku}a tvrdi deka s$ u{te nema

re{enie koj }e go zameni Samers. Visok pretstavnik od adminsitracijata potvrdil deka Mulketi imala delovna ve~era vo Va{ington so sovetni~kata na pretsedatelot Obama, Valeri Xeret. Me|u ostanatite kandidati koi se zemaat predvid kako zamena na Robert Samers se negovata zameni~ka vo Nacionalniot ekonomski sovet, Diana Farel, koja vo Belata ku}a pristigna od kompanijata MekKinzi i Lora Tajson, koja e ekonomist na Berkli, univerzitetot vo Kalifornija, koja za vreme na administracijata na Bil Klinton bila pretsedatel na Sovetot na ekonomski konsultanti. Bliskite lu|e do Lorens Samers velat deka toj ja podnel ostavkata od li~ni pri~ini. Ako ne se vrati na Harvard do januari, toj }e go nadmine dozvoleniot period za otsutstvo od rabotnoto mesto, a istoto }e bide zatvoreno. Toga{ toj }e mora povtorno da aplicira. Vo pismenata izjava Samers navel deka â&#x20AC;&#x153;}e mu nedostiga raboteweto so pretsedatelot i negoviot tim i sekojdnevnite predizvici pri kreiraweto na ekonomskata politikaâ&#x20AC;?. Visok oficijalen pretstavnik veli deka Lorens Samers K

o~ekuval da bide postaven na pozicijata glaven sekretar na dr`avnata blagajna, pozicijata koja ja imal za vreme na vladeeweto na pretsedatelot Klinton. Koga namesto taa pozicija Obama mu ja ponudil pozicijata vo Ekonomskiot sovet vo Belata ku}a, toj prvenstveno smetal deka tamu }e ostane namnogu edna godina, za potoa da bide imenuvan za pretsedatel na bordot na Federalnite rezervi (FED). Namesto nego, Obama, vo me|uvreme, za pretsedatel na FED go imenuva Ben Bernanke. Bidej}i zdravstveniot sistem i zakonite za finansiska regulacija s$ u{te ne bile doneseni, Samers odlu~uva da pomine u{te edna godina vo Belata ku}a. PRITISNAT OD LEVICATA I DESNICATA Lorens Samers, so svoeto iskustvo kako porane{en pretsedatel na Harvard, porane{en pretsedatel na FED i realiziran akademski ekonomist, mu pomognal za Obama za vreme na predizbornata kampawa. Kako {to se steknuva so pozicijata vo administracijata na Belata ku}a, liberalite po~nuvaat da go napa|aat i da etiketiraat kako premnogu konzervativen i premnogu povrzan so Volstrit. @enO

Lorens Samers, dosega{niot glaven ekonomski sovetnik na Barak Obama skata lobi-grupa od administracijata po~nuva da go napa|a zaradi negovata izjava dodeka bil vo Harvard deka `enite ne mo`at da gi sovladaat pote{kite nauki zaradi mnogute obvrski {to gi imaat. Zaradi ovaa kontroverznost, toj voedno i se povlekuva od pozicijata pretsedatel na Harvard. Vo me|uvreme, kritikite za negovoto rabotewe s$ pove}e se zgolemuvale, i toa od L

dvete strani â&#x20AC;&#x201C; i od levicata i od desnicata. Liderot na malcinstvoto vo gorniot dom, Xon A. Bohner, na po~etokot od ovoj mesec go povikal Obama da go otpu{ti Samers zaedno so sekretarot na dr`avnata blagajna, Tim Gejtner, kako prv ~ekor {to treba da go napravi pri preureduvaweto na sektorot za ekonomska politika. Nekoi od demokratite isto taka go poddr`ale ova. A

Lorens Samers e tretiot ~len od ekonomskiot tim na Obama koj se povlekuva od funkcijata od po~etokot na ova leto. Vo juli ostavka podnese na~alnikot na Administrativno-buxetskata uprava na Belata ku}a, Piter Orsag, a kon krajot na minatiot mesec si zamina i rakovoditelot na Sovetot na ekonomskite konsultanti na Belata ku}a, Kristina Romer.

18 23.09.2010

^ETVRTOK

FEQTON

NAJSKAPOCENITE SVETSKI BRENDOVI L’ORÉAL

CARSTVOTO NA UBAVINATA E dna evrejska pogovorka {to mi ja kaà mojata prijatelka veli deka sekoj biznis koj e povrzan so èni, e uspe{en biznis. Obidete se da poglednete niz prozorecot koga patuvate do rabotnoto mesto. ]e vidite mno{tvo èni koi brzaat na rabota, brzaat na {oping, ili ednostavno odlu~ile da ja posetat svojata prijatelka, no ona {to za site niv e zaedni~ko e faktot deka site tie koristat {minka. Bez somnenie, vakviot razubaven svet ~ini mnogu pari, pa onoj {to napravil kalkulacija so evrejskata pogovorka i potrebata za ubavina, navistina dobil rezultat koj pokaùva golemi cifri. Vode~ka kompanija vo svetot koja najdobro zarabotuva od ubavinata e francuskata grupacija Loreal. Otkako go proslavi svojot eden vek postoewe, glavnata cel na kompanijata e da ja zacvrsti svojata pozicija vo poleto na kozmetikata so 23 internacionalni brendovi, {to ostvaruvaat godi{na proda`ba pogolema od 50 milioni evra. No, ona {to ja pravi prikaznata za Loreal poinakva od site drugi kompanii koi rabotat na razubavuvaweto e originalnata ideja koja u{te od osnovaweto pretstavuva motiv na kompanijata. Da se pronajde formulata za ubavina koja }e bide vo harmonija so biologijata i naukata. Sekako, seto ova go dopolnuva i francuskata strast za ubavinata {to provejuva i vo umetnosta, knièvnosta, sekojdnevieto. OD BOJA ZA KOSA DO ORALNA KOZMETIKA So sozdavaweto na prvata boja za kosa {to ne sodrèla nikakvi {tetni

Vode~ka kompanija vo svetot koja najdobro zarabotuva od ubavinata e francuskata grupacija Loreal. Po eden vek postoewe, glavnata cel na kompanijata e da ja zacvrsti svojata pozicija vo poleto na kozmetikata so 23 internacionalni brendovi

674

registrirani patenti vo 2009

hemiski sostojki, mladiot francuski hemi~ar Juxin [uler go trasiral patot na site istra`uva~ki sektori na dene{nata kompanija. Formulata za bojata ja narekol Oreal, a otkako ja patentiral, vo 1909 godina ja osnoval kompanijata {to podocna }e se nare~e Loreal (L’Oreal). Negovata kompanija proizveduvala boi za kosa {to za razlika od drugite na toga{niot pazar, bile bez mineralni soli. Boite za kosa pred [uler, po upotrebata ja o{tetuvale kosata i & davale “ki~est” izgled. Po osnovaweto, prvata celna grupa na mladata kompanija bile frizerskite saloni vo Pariz. Taa sorabotka trae i denes, bidej}i Loreal go poseduva i najgolemoto u~ili{te za frizeri, vo koe se vr{at i testirawa za novi tehniki i proizvodi vo taa granka. Po nekoe vreme, pokraj proizvodstvoto na boi za kosa, kompanijata zapo~nala i so proizvodstvo na drugi produkti za razubavuvawe, pa posle svoevremenoto pro{iruvawe, vo 1960 godina grupacijata vleguva na berzata vo Pariz, so cel da ja otvori vratata za novi finansiski resursi. Vo 1974 godina za da donese stabilnost na akcionerite

vo grupacijata, kompanijata prodava zna~aen del od svoite akcii na {vajcarskiot gigant Nestle. Ovaa sorabotka podocna }e najde svoe mesto i vo inovaciite od farmakologijata, koja e aktvina komponenta od biznisot na Loreal, no i vo oralnata kozmetika, {to e finalniot proizvod na sorabotkata so Nestle, {to gi sublimira site inovacii na istraùva~kite centri na dvete kompanii, a brendot {to se pojavi e u{te edna pobeda na nau~nite dostigawa vo zgolemuvawe na pazarot. Vo tie godini po inicijativa na direktorot Fransis Dale, grupacijata zapo~nuva so internacionalna ekspanzija, a navleguvaweto na aziskiot pazar zapo~nalo od Japonija, drevnata zemja na razubavuvaweto. Sepak, spektakularniot rast na kompanijata }e go ostvari usvojuvaweto na planot za strate{ki brendovi. Taka vo 80-tite i 90-tite godini zna~ajnite investicii napraveni na poleto na istraùvawata }e pokaàt golema efikasnost, poradi lansiraweto na novite strate{ki produkti koi uspe{no }e go zacvrstat imixot na brendot Loreal. No, za da uspee takviot plan, bila potrebna i primena na francuskiot model za lider vo izborot na menaxer za golemi kompanii kako {to e Loreal. Vo 1988 godina, ~ovekot koj rakovodi so sektorot za primeneti istraùvawa,

ârls Zvijak, gi zema uzdite na kompanijata i kompletno go promenuva opsegot na dejnosti preku koi moè da se napravat pari. Vsu{nost, Zvijak veruval vo ona {to se vika vrska pome|u istraùvawata i marketingot, pa otkako go promoviral aktivno spojuvaweto na inovaciite i momentalnite trendovi na pazarot, toj uspe{no ja prodolìl misijata na negovite prethodnici. Vo 21-ot vek Loreal vleguva so promocija na svojata nova strategija {to se temeli na kr{ewe na stereotipite za ubavinata, i promocija na

produkti koi } e imaat razli~na cel vo zavisnost od bojata na ko`ata ili nekoi drugi karakteristiki. Toa go zbogati i portfolioto na Loreal so novi brendovi koi go pro{irija pazarot i na drugite kontinenti. Pod rakovodstvo na Lindsej Oven-Xons koj stana direktor vo 2006 godina, grupacijata prodol`uva so novi inovacii za da gi pokrie svetskite

Amazon Kindl (Amazon Kindle) ~ita~ot za elektronski knigi, proizvod na Amazon.com

EVA LONGORIJA e novoto za{titno lice na Loreal. Kako za{titni lica na kompanijata sekoga{ bile odbirani najubavite `eni na svetot

PRIKAZNI OD WALL STREET

VO TAJNIOT KLUB NA MILIJARDERI VLAD

ostanocite na 50 odbrani vloùva~i, a me|u koj ima duri barem deset milijarderi, redovno se odrùvaat vo mestoto Hemptons na Long Ajlend , Wujork, kade {to pove}eto od niv duri i gi pominuvaat svoite odmori. Ovaa godina po odrànite dva sostanoci koj Vajn gi narekuva “ben~mark ru~eci”, op{toto raspoloènie se smeta za tmurno i pesimisti~ko, a administracijata na Barak Obama se poso~uva kako glavniot vinovnik za besperspektivnosta na site mo`ni investicii. Zaklu~ok na ovaa grupa na

Ve}e 25 godini so red investiciskiot guru Bajron Vajn, koj momentalno raboti vo Blackstone grupacijata, odr`uva letni sostanoci so najgolemite igra~i od Wall Street i so niv gi razmenuva svoite gledi{ta za investiciski mo`nosti miljarderi e deka na dolg rok ekonomijata ja ~eka sporo oporavuvawe dodeka na kratok rok postoi realna opasnost od nova recesija. Obama od ovaa grupa go do`ivuvaat kako neprijatel na biznisot poradi {to site se obeshrabreni da pravat novi investicii {to vlijae vrz

vrabotuvaweto na novi kadri. Kako najgolemi gre{ki na Obama mu gi prepi{uvaat zdravstevnata reforma poradi nastanatite nepredvidlivi tro{oci za osiguruvawe kako i nesigurnosta povrzana so danocite. Vajn ni ovaa godina ne saka{e da gi otkrie

imiwata na u~esnicite na ovie sostanoci. No sepak neoficijalno se znae deka vo poslednava godina na ovoj klub miljarderi im se pridru`ija i Xorx Soros, Xulijan Robertson i Xejms Hanos. Spored misleweto na ovoj klub, kako najgolemi prepreki za idnite investiciski aktivnosti na ovie lica se naveduvaat pregolemata zadol`enost, pregolemite tro{oci za rabota i slabata edukacija na rabotnata sila za biznisite na idninata. Poradi toa ve}e nikoj ne veruva ni vo berzanskite pazari nitu vo mo`nosta S&P 500 da dostigne vrednost od nad 1200 indeksni

poeni idnata godina. “KLASI^NI” VLO@UVAWA Vo klimata na vakva nedoverba i razo~aruvawe prosledeno duri so depresivnost, klubot na miljarderi se naso~uva kon vlo`uvawa vo nekoj poklasi~ni investicii. Se kupuvaat prazni zgradi i farmi a se baraat i investiciski priliki vo Afrika. Ovie miljarderi ne vlo`uvaat vo tipi~ni investiciski instrumenti kako {to se fondovi i akcii. Svoite investicii sekoga{ gi koncentriraat strate{ki vo razni sektori kako {to se komerci-

jalnite nedvi`nosti. Sepak ovoj klub ne e ni nepogre{liv. Vo 2007 godina koga be{e prisuten i Soros, samo toj i u{te eden investitor o~ekuvaa recesija i krah na svetskite berzi. Ovoj pat negativnoto raspoloèni e ednoglasno i istoto moè da se pro~ita i sogleda duri i vo izve{taite na ovaa grupa koj javno gi objavi Vajn. “Eden od sostanocite zavr{i vo 15:45 ~asot no ni eden od prisutnite ne pokaà ni najmala voqa da go iskoristi ostanatoto vreme do zatvorawe na berzata za da dade nalog da kupuva ne{to” tvrdi Vajn.

^ETVRTOK

FEQTON

Internacionalni brendovi na Loreal pokraj L’Oreal Professionel se i Redken, Kerastase, Matrix, L’Oreal Paris, Garnier, Giorgio Armani, Yves Saint Laurent, Biother, Ralp Lauren, Diesel, i u{te 12 drugi, {to pretstavuvaat svoevidni sinonimi za ubavina

“Kapital” zapo~na so serija napisi za toa kako nastanale i se razvivale najgolemite svetski brendovi-kompanii. Doznajte gi prikaznite za nivnite podemi i padovi, za toa koi se tajnite {to gi odr`uvaat na vrvot na skalata na najpoznati i najomileni svetski brendovi so decenii potrebi za kozmetikata. BEZ STRAV OD KONKURENCIJATA Iako direktorot Oven-Xons ja spomenuva svetskata krizata kako najneo~ekuvanata i najostrata kriza {to ja do`iveal svetot dosega, sepak minatogodi{nata proda`ba na kompanijata, blagodarenie na uspe{noto menaxirawe, ne opadnala vo odnos na izminatite godini. Oficijalnite podatoci velat deka vo 2009 godina Loreal ostvaril 17,5 milijardi evra od vkupnata proda`ba. Ovie golemi pari Loreal gi ostvaruva od proizvodnite linii, koi vo zavisnost od proda`bata i namenata, se podeleni na profesionalni, potro{uva~ki i luksuzni produkti, kako i aktivna kozmetika. Site tie oddelno se prodavaat kako internacionalni brendovi na Loreal. Pokraj L’Oreal Professionel, kompanijata gi poseduva i Redken, Kerastase, Matrix, L’Oreal Paris, Garnier, Giorgio Armani, Yves Saint Laurent,Biother, Ralp Lauren, Diesel, i u{te 12 drugi svetski brendovi. Vo poslednava dekada, glavnata cel na kompanijata e dvojno da ja zgolemi bazata na potro{uva~i so toa {to targetira{e 1 milijarda novi potro{uva~i, osobeno od pazarite na zemjite vo razvoj. Taka, od “Xenifik” do “Inoa”, minatata godina be{e godina na golemi inovacii, {to vo golem del e pri~inata za uspe{no ostvarenata proda`ba vo krizata.. Interesen e podatkot deka pokraj prisustvoto na Loreal vo 130 zemji, duri 56% od proda`bata, kompanijata gi ostvaruva samo od Zapadna Evropa. A za da gi prodade svoite prozivodi, Loreal upotrebuva svoi nezavisni

23.09.2010

VIDEO-IGRA ZA DOBIVAWE RABOTA

Na po~etokot na 21-ot vek Loreal promovira{e biznis-video igra, koja podocna stana uslov vo poleto na biznis-edukacijata na nekolku vode~ki univerziteti. Celta na igrata e menaxirawe na kompanija za kozmetika, a so tekot na razvojot taa stanuva i edna od alatkite za najmuvawe na novi rabotnici vo kompanijata.

Vlezot od “fabrikata za ubavina”, kako {to Francuzite ja narekuvaat golemata kompanija Loreal

AKADEMIJA ZA FRIZERI VO SRCETO NA PARIZ

Akademijata za frizeri {to vo 2006 godina ja otvori Loreal e najgolemiot centar za obuka na vakvite kadri i se nao|a vo srceto na Pariz. Inspirirano od Dider Gomez, eden od najgolemite francuski dizajneri, Akademijata na edno mesto gi donesuva vrvnite imiwa koi rabotat so ureduvawe na kosata, kako {to se @an Mari ^arpentier, Filip Almont, Ri~ard Di Meglio i mnogu drugi. Spored mediumite, sekoj detal od Akademijata bil gri`livo odbran i si imal svoe zna~ewe.

distributivni kanali, osven za ograni~en broj prodavnici {to gi poseduva. Spored Forbs, grupacijata Loreal e na 355 mesto od listata na 500 najgolemi rangirani korporacii, {to e nezabele`itelen pad od dve mesta spored listata od prethodnata godina. No zatoa pak, Vimens Vear Dejli, najpoznatiot `urnal od svetot na modata, kogo

~esto go narekuvaat i “Biblija na modata”, Loreal e na prvoto mesto od 100te rangirani kompanii za ubavina. So toa se pobedeni site ostanati konkurenti koi, nesomneno, isto taka se uspe{ni vo industrijata za ubavina. No, za menaxerskiot tim na Loreal, “konkurencijata e zdrava rabota i go vodi nejziniot tim” kako {to se veli vo godi{niot

izve{taj. Taka, pozicioniraweto na produktite go pravat so optimalno odreduvawe na cenata osvojuvaj} i go pazarot, a najmnogu se potpiraat na istra`uva~kata dejnost vo koja i najmnogu investiraat. Investiciskata politika na Loreal se zaokru`uva vo tri tipovi na investicii. Toa se investicii vo naukata, marketingot i finansiski

investicii. Okolu edna tretina od investiciite, ili poto~no okolu 630 milioni dolari, minatata godina bile potro{eni vo distribucijata na proizvodite, dodeka investiciite vo marketingot zaokruìle 40% od vkupnite investicii. Sledstveno na ova, kompanijata gi zadovoluva finansiskite potrebi na to~no 64.600 vraboteni. Celata ovaa grià za klientite, Loreal ja sosredoto~i vo dene{niot slogan na kompanijata, koj veli “Bidej}i vie vredite za toa” (”Becouse you’re worth it!”). BIZNIS - ETIKA Za organizacija na svoite vraboteni, Loreal se potpira najmnogu na Kodot za biznis-etika, koj e promoviran vo 2000 godina, a svoeto vtoro izdanie go doìvea vo 2007 godina. Od druga strana, u{te edno priznanie za kompani-

jata dojde od Institutot Etisfer, pa ovaa godina Loreal e proglasena za najeti~kata kompanija vo svetot. Priznanieto se dodeluva spored standardi vo biznisot, sektorite za ~ove~ki resursi, antikoruptivnosta i odr`livosta. No, s$ u{te ne se znae kakva e prirodata na skandalot koj go odbeleà ova leto vo Francija, a koj se pojavi po navodnite obvinuvawa deka kompanijata Loreal vloìla golema suma nezakonski pari za kampawata na pretsedatelot Sarkozi. Pra{aweto koe se otvora e dali se raboti za edna golema investicija na sektorot za odnosi so javnosta ili pak, navistina se raboti za gigant koj moè da menuva politi~ki lideri? Vo naredniot broj “Kapital” ~itajte za E-bay. Doznajte kako se pravi aukcija preku Internet

DEE DEPRESIJA TRAMP GO NEMA NI VO KLUBOT NA MILJARDERI, NO NI NA FILM

Iako mnogumina bi o~ekuvale i Donald Tramp da bide del od ovoj klub na miljarderi, sepak se pretpostavuva deka istite ne samo {to ne mu dale korpa tuku ne bil ni pokanat. No, zatoa iako pokanet, Tramp sepak dobiva korpa vo najnovoto filmsko ostvaruvawe na reìserot Oliver Stoun. Ovoj reìser neodamna prizna deka ja isfrlil scenata vo svoeto filmsko ostvaruvawe so naslov Wall Street vo koja se pojavuva ekscentri~niot wujor{ki miljarder Donald Tramp. Ovaa scena koja e snimena, no podocna isfrlena od filmot se odviva na sledniov na~in. Donald Tramp se nao|a vo ista prostorija za strièwe so Gordon Geko (Majkl Daglas) i mu predlaga da se is~e{la kako nego. Geko (Daglas) na ova mu replicira: Ne blagodaram Don, jas sum ~ovek od gel“.

BAJRON VAJN (na fotosot) i negovite kolegi milijarderi kako najgolemi gre{ki na Obama mu gi prepi{uvaat zdravstevnata reforma poradi nastanatite nepredvidlivi tro{oci za osiguruvawe kako i nesigurnosta povrzana so danocite.

20 23.09.2010

OBUKI / LIDERSTVO / MENAXMENT / PR

^ETVRTOK

SEKOJ DEN VO

Obuka na tema

KOSMO

UPRAVUVAWE SO PROMENI

INOVATIVEN CENTAR Obuka na tema

OBJAVUVAJTE GI VA[ITE:

OGLASI ZA VRABOTUVAWE REVIZORSKI IZVE[TAI SITE VIDOVI FINANSISKI IZVE[TAI TENDERI POVICI ZA SVIKUVAWE AKCIONERSKI SOBRANIJA SEMINARI, OBUKI, SOVETUVAWA I KONFERENCII SITE OSTANATI SOOP[TENIJA KOI SAKATE DA GI KOMUNICIRATE

SO JAVNOSTA

LIDERSTVO I LIDERSKI VE[TINI OBLAST: Know-how programa TERMIN: 2 Oktomvri 2010 VREMETRAEWE : 56 ~asa (4 meseci) Veb link (internet stranica so pove}e detali):

http://www.cosmoinnovate.com.mk/Liderstvo%20i%20liderski%20vestini.html

OPIS NA OBUKATA Nedostatokot na liderski ve{tini kaj menaxerite se reflektira

vo motivacijata i produktivnosta na timot i sorabotnicite. Liderskite ve{tini moàt da se razvijat so trening-programa za liderstvo i menaxment. Obukata Liderstvo i liderski ve{tini na u~esnicite }e im ovozmoì uvid vo prakti~ni metodi za razvoj na nivnite liderski sposobnosti i nivna prakti~na primena za zgolemuvawe na moralot i produktivnosta na nivnoto delovno i po{iroko opkruùvawe.

OBLAST: Know-how programa TERMIN: 2 Oktomvri 2010 VREMETRAEWE : 56 ~asa (4 meseci) Veb link (internet stranica so pove}e detali):

http://www.cosmoinnovate.com.mk/Upravuvanje%20so%20promeni.html

OPIS NA OBUKATA Na po~etokot na dvaeset i prviot vek, promenite se nasekade.

Socijalnite, politi~kite i ekonomskite promeni se slu~uvaat tolku brzo, {to pove}eto lu|e ~uvstvuvaat deka nemaat vlijanie vrz toa. Individuite i organizaciite moraat da se podgotvat za neizvesnata idnina. Menaxmentot na promeni zna~i podgotovka na organizaciite i individuite za prezemawe odgovornost za svojata idnina. Obukata treba da ja sledat lica koi }e gi upravuvaat promenite vo svojata organizacija KOSMO Inovativen Centar Jane Sandanski 113, 1000 Skopje (02) 244 8077, 244 8134 contact@cosmoinnovate.com.mk www.cosmoinnovate.com.mk

Oglasuvajte gi Va{ite soop{tenija po najpovolni uslovi! Odberete go najefektivniot na~in za komunicirawe so javnosta! Na{ata ~itatelska publika e na{a najgolema prednost. Tokmu taa ni go dava pravoto da veruvame deka oglasuvaweto vo Kapital e efektivno. LICE ZA KONTAKT: DIJANA GULAKOVA tel. 02/ 2551 441 lok.105

KOMUNIKACISKI VE[TINI

e-mail: gulakova@kapital.com.mk

Komunikacija e klu~en faktor za razvojot na sekoj biznis. Imeno bez dobra komunikacija nema da bidete vo mo`nost da napravite dobra delovna sorabotka, koja e od ogromno zna~ewe za razvivawe na Va{iot biznis. Ovaa obuka }e Vi ovozmo`i da go podignete kvalitetot na Va{ite delovni komunikaciski sposobnosti na visoko i dostojno nivo. Koj treba da ja poseti obukata?

Menaxeri, pretpriema~i, sopstvenici, lica odgovorni za proda`ba Vraboteni vo oddelite za komunikacija so javnost, Vraboteni vo oddelot ~ove~ki resursi (HR) Site koi sakaat da ja zgolemat svojata biznis ekspertiza

Po~etok: 28 Septemvri 2010 godina 19 Oktomvri 2010 godina 02 Noemvri 2010 godina 23 Noemvri 2010 godina 14 Dekemvri 2010 godina

Trener: Elica Per~inkova Vremetraewe: 12 ~asa

Info@clearview.com.mk www.clearview.com.mk 02/ 24 61 477

OD 15. SEPTEMVRI SAMO VO

OGLASUVAJTE: OBUKI

KONFERENCII

TRENIZNI

FORUMI

RABOTILNICI

SAEMI

OBUKI / LIDERSTVO / MENAXMENT / FINANSII I SMETKOVODSTVO

^ETVRTOK

23.09.2010

OSVE@ETE GI VA[ITE INFORMACII! PRETPLATETE SE NA

Pove}e informacii na 02/ 2551441 ili pretplata@kapital.com.mk

SAMO VO

RABOTA TENDERI

OBJAVETE GI VA[ITE OGLASI ЗА:

REVIZORSKI I DRUGI FINANSISKI IZVEШTAI SOOPШTENIJA

PO PROMOTIVNI CENI! Javete se na: 02/2551441 lok. 105 ili kontaktirajte ne na:

e-mail: gulakova@kapital.com.mk

22 23.09.2010

OBUKI / MENAXMENT / MARKETING / PRODA@BA / HR

^ETVRTOK

OD 15. SEPTEMVRI SAMO VO

OGLASUVAJTE: OBUKI TRENIZNI RABOTILNICI

KONFERENCII FORUMI SAEMI

Edinstvena sertificirana obuka za menaxeri vo MK

Adises ToPLeaF

PRAVILA I STILOVI NA MENAXIRAWE PO^ETOK 28 SEPTEMVRI 2010

Dali znaete da menaxirate vo vreme na krizi? Smetate li deka gi imate vistinskite lu|e? [to ne funkcionira vo va{iot tim? Ne{to fali? Otkrijte {to!! SESIJA I - 28.09.2010

Vo {to se sostoi problemot / [to na vistina zna~i menaxment?

SESIJA II - 5.10.2010

[to zna~i dobar menaxment / Idealen izvr{itel?

SESIJA III - 12.10.2010

Stilovi na menaxment / Koi komplementarni timovi dobro funkcioniraat?

SESIJA IV - 19.10.2010

Deadwood / Kako da raboti{ so osamen java~?

SESIJA V - 26.10.2010

Kako da se spravi{ so „A” tip / Kako da raboti{ dobro so „Paliku}a”?

Po~etok: 28.09.2010 (vtornik) MODERATOR: PROF. DR. LEONID NAKOV

(edinstven licenciran moderator za Adizes TOP Leadership Forum Program vo Makedonija) Vreme: 13 – 18 ~asot

Info@clearview.com.mk www.clearview.com.mk 02/ 24 61 477 Vo tek e promotivna vau~er kampawa so koja moè da se obezbedi popust do 30%. Vau~erot moè da se kupi najdocna do 30 septemvri 2010 godina, a pogodnostite od istiot moète da gi iskoristite najdocna do 31 dekemvri 2010 godina!!! Dokolku ste zainteresirani za konkretnata agenda na bilo koja od obukite slobodno kontaktirajte ne.

KAKO DO PODOBRI REZULTATI NA ISPITOT IELTS?

Za ispitot IELTS mo`ete da se podgotvite preku rabotilnicata IELTS Tips&Hints koja ja organizira Britanski sovet.

OBUKA NA TEMA:

Na ovaa rabotilnica }e se zapoznaete so strukturata i sodr`inata na ispitot (akademska i op{ta verzija) fokusiraj}i se na tehnikite na polagawe na ispitot: informacii za formatot na testot i vidot na pra{awa; podgotvitelni materijali od Britanski sovet; soveti za podgotovka na ispitot; soveti za postignuvawe na podobri rezultati na ispitot i pomo{ pri identifikacija na tipi~ni i ~esti gre{ki. Rabotilnicata }e se odr`i na 23 oktomvri i 13 noemvri vo Skopje, Strumica i Bitola. Pove}e informacii na www.britishcouncil.org/ mk/macedonia-ielts-tips.

Usluga i proda`ba vo maloproda`bata Oblast: Usluga kon klientite Termin: 24-25 Septemvri 2010 Vremetraewe : 12 ~asa

Veb link (internet stranica so pove}e detali): http://www.tsl.mk/article/mk/usluga-vo-maloprodazbata/

Opis na obukata:

Kako Ve do`ivuvaat Va{ite kupuva~i? Dali ja znaete tajnata na uslugata orientirana kon kupuva~ite? Nau~ete gi ve{tinite i tehnikite za uspe{no postapuvawe vo sekoja interakcija so kupuva~ot.

Pridobivki:

Definirawe na klientot i tehnologijata na kreirawe na lojalni klienti Gradewe na vistinski prv vpe~atok Zgolemena svest za povrzanosta na proda`bata i uslugata vo maloproda`bata Kompetentnost za re{avawe na problemi so klientite Izgradeni ve{tini za efektivna prezentacija na benefitite vo proda`bata Prakti~ni tehniki za pro{iruvawe na proda`bata

ALEKSANDRIJA EDUKATIVEN CENTAR

OBUKA NA TEMA:

Gerila MarketingTM OBUKA NA TEMA

IT PROEKT MENAXMENT

Oblast: Proekt menaxment Termin: 30.09.2010 Vremetraewe : 40 ~asa (3 nedeli) Veb link (internet stranica so pove}e detali): http://www.alexandria.com.mk/ProfesionalniKursevi.asp#

OPIS NA OBUKATA Obrazovnata programa IT Project manager se izveduva

spored programite za sertifikacija na CompTIA IT Project+ i e sostavena od 2 moduli koi mo`at da se sledat i poedine~no: 1. CompTIA IT Project+ 24 ~asa 2. Managing projects with Microsoft Project2007 16 ~asa

DINAMIKA: Modul 1: tri pati nedelno

po 8 {kolski ~asa (~etvrtok, petok, sabota)

Modul 2: edna{ nedelno

Oblast: Gerila trening programi (Marketing) Termin: 1-2 Oktomvri 2010 Vremetraewe : 12 ~asa Veb link (internet stranica so pove}e detali): http://www.tsl.mk/article/mk/gerila-marketing/

Opis na obukata:

Licencirani direktno od Tatkoto na Gerila marketingot – g. Jay Conrad Levinson, Vi ja pretstavuvame Gerila Marketing programata koja Vi nudi re{enija na koi se izgradeni edni od najuspe{nite brendovi vo svetot.

Pridobivki:

Otkrivawe na ravenkite koi va`at vo marketingot Kristalizirawe na na~inot na koi e potrebno da ja kreirame efektivna percepcijata za na{iot proizvod ili usluga Otkrivawe na optimalniot miks na mediumski alatki (gerila oru`ja) Steknuvawe na kontrola vo komunikacijata so target grupite Minimizirawe na investicijata i maksimizirawe na profitot

po 8 {kolski ~asa vo sabota

TERMINI: 09:00- 16:00 ~asot TRAEWE NA KURSOT: 3 nedeli

Aleksandrija Edukativen Centar Atinska 12, 1000 Skopje tel. (02) 307 3443, 307 3442 e-mail: obuki@alexandria.com.mk

www.alexandria.com.mk

Triple S Group Adresa: ul.Ruzveltova 19-2/2 Telefon: 3112048 Faks: 3112395 E-mail: office@tsl.mk Web: www.TSL.mk

OBUKI / HR / INFORMATI^KA TEHNOLOGIJA / KONFERENCII

^ETVRTOK

23.09.2010

AD EuroComputer Systems-ECS ITIL Education center Information Technology Infrastructure Library OBUKI Information Technology Infrastructure Library (ITIL) pretstavuva mno`estvo na koncepti i tehniki za upravuvawe na IT infrastrukturata, razvojot i operaciite. ITIL e izdaden vo niza od knigi, taka {to sekoja od niv pokriva odredena tema od oblasta na IT management. ZO[TO ITIL? ITIL dava adaptiven i fleksibilen plan za upravu-

vawe so IT servisite i ohrabruva da se razmisluva logi~ki, otkolku da se sledat nekoi strogi pravila. ITIL kreira vzaemno razbirawe pome|u IT personalot, nabavuva~ite, izveduva~ite i korisnicite vo biznisot. ITIL ima golema uloga vo za{teduvaweto na organizacijata, bidej}i obezbeduva optimalen broj na kadar, procesi i tehnologija. Proaktivniot management i postojaniot napredok na servisite pomagaat vo zgolemuvaweto na kvalitetot i namaluvaweto na celokupnite tro{oci.

Podobrena produktivnost Usovr{uvawe na ve{tinite i iskustvoto AD EuroKompjuter Sistems – ECS vo sorabotka so ITSM CENTER Slovenija zapo~na so organizacija na obuki za ITIL, koi se pove}e stanuvaat realnost i neophodnost na kompaniite vo Republika Makedonija. Obukite {to se planirani da se odr`at vo naredniot period se:

ITIL PRIDOBIVKI: Namaleni tro{oci Usovr{uvawe na IT servisite so upotreba

na doka`ani, najprakti~ni procesi Podobruvawe na zadovolstvoto na korisnicite preku poprofesionalen pristap kon obezbeduvaweto na servisot Usovr{uvawe vo obezbeduvaweto na third party servisi preku ITIL specifikaciite Standardi i vodstvo

Za pove}e informacii obratete se na:

Suzana Xepi} +389 (0)2 3114 568

suzana.dzepic@ecs.com.mk

KAKO DA JA RAZVIETE VA[ATA KARIERA? INFORMIRAJTE SE VO KAPITAL. SITE INFORMACII ZA OBUKI, TRENINZI, RABOTILNICI I KONFERENCII NA EDNO MESTO.

Vodi~ za neformalno obrazovanie- Aktuelni obuki Promotivno predavawe za seminarot za Brzo ^itawe 23.09.10 28.10.10 In Optimum Makedonija Kreativnica za deca: I love to learn 23.09.10 26.09.10 (^et i Ned) In Optimum Makedonija Brzo ~itawe (Power Reading) 24.09 – 29.09.10

01.10 – 06.10.10 In Optimum Makedonija Junior Brzo ~itawe (Junior Power reading) 24.09 – 29.09.10 01.10 – 06.10.10 In Optimum Makedonija Uslugi i proda`ba vo maloproda`ba 24.09-25.09.10 2 dena h 6 ~asa Triple S Learning Razvoj i upravuvawe na ~ove~ki

resursi 24.09 - 25.09.10 ESP Liderstvo: Fenomenot Liderstvo 24.09.10 Univerzitet za turizam i menaxment Liderstvo: Upravuvawe so vremeto kako va`en faktor za podobruvawe na li~nata i organizaciskata efektivnost 24.09.10 Univerzitet za turizam i menaxment Smetkovodstvo

24.09.2010 3 mes (60 ~asa) Kosmo Inovativen Centar Finansiska inteligencija za HR profesionalci 25.09 -26.09.10 CS Global Komunikacii: Krizno komunicirawe 25.09.10 Univerzitet za turizam i menaxment Komunikacii: Va`nosta na gradeweto kompe-

tencii za menaxerskata funkcija pregovarawe 25.09.10 Univerzitet za turizam i menaxment Menaxment na mal biznis: @eni pretpriema~i 26.09.10 Univerzitet za turizam i menaxment Menaxment na mal biznis: Smart Investing 26.09.10 Univerzitet za turizam i menaxment Deloven Angliski jazik

27.09.2010 6 mes (40 ~asa) Kosmo Inovativen Centar Re{enie za va{ata finansiska idnina 27.09.10 04.10.10 Sinergija Plus

Za pove}e informacii odete na www.no.net.mk

24 23.09.2010

^ETVRTOK

OBUKI / KONFERENCII I SAEMI

Od 6 do 10 oktomvri vo Republika Turcija

“BURSA AGRICULTURE 2010'' Osmiot Me|unaroden saem za zemjodelie “BURSA AGRICULTURE 2010'' e eden od pogolemite me|unarodni saemi za zemjodelie , sto~arstvo i oprema za sto~arstvo , na koj svoe u~estvo }e zemat renomirani kompanii od pove}e zemji od svetot. Stopanskata komora na Makedonija gi pokanuva site zainteresirani makedonski kompanii da se prijavat za poseta na saemskata manifestacija najdocna do 30 septemvri 2010 godina.

KONTAKT LICE :

Venera Andrievska

Elizabeta Andrievska-Eftimova

Tel: (02) 3244037; Faks:(02) 3244088 Call Centar : (02) 15015 E-adresa: venera@mchamber.mk

Tel: (02) 3244074; Faks:(02) 3244088 Call Centar : (02) 15015 E-adresa: beti@mchamber.mk

Od 17 do 19.10.2010 godina vo Praga, Чe{ka

KONGRES NA BIZNISOT OD JUGOISTOЧNA EVROPA I SREDBI SO KOMPANII OD EU Od 17 do 19 oktomvri 2010 godina, vo organizacija na MCE CCE vo Praga, Republika Чe{ka, ]e se odr`i Me|unaroden kongres na kompanii od Jugoisto~na Evropa i bilateralni sredbi so vode~kite kompanii od Evropskata unija. Kongresot e namenet za menaxerski timovi od slednive sektori:

SAMO VO

ОБЈАВЕТЕ ГИ ВАШИТЕ ОГЛАSИ ЗА:

RABOTA TENDERI REVIZORSKI I DRUGI FINANSISKI IZVEШTAI SOOPШTENIJA

PO PROMOTIVNI CENI! Javete se na: 02/2551441 lok. 105 ili kontaktirajte ne na:

e-mail: gulakova@kapital.com.mk

PR Agencii i konferenciski menaxment; sektor za nabavki; hoteli i ketering firmi; turisti~ki agencii; telekomunikacii; marketing i dr.

Cenata za u~estvo na nastanot e 200, 300 i 450 evra za edno, dve ili tri lica od ista kompanija. Cenata vklu~uva dve no}evawa vo hotel so doru~ek, pristap do konferenciska programa, kafe pauza, ru~ek, gala ve~eri, biznis sostanoci, mo`nosti za mre`no povrzuvawe i aerodromski transferi. Site zainteresirani kompanii mo`at da go prijavat svoeto u~estvo vo Stopanskata komora na Makedonija najdocna do 29 septemvri 2010 godina. Podetalno na www.mchamber.mk. KONTAKT LICE :

Vlatko Stojanovski Tel: (02) 3244004 Faks:(02) 3244088 Call Centar : (02) 15015 E-adresa: vlatko@mchamber.mk

Od 20 do 24 oktomvri 2010 godina, vo Split, Republika Hrvatska

ME\UNARODEN SAEM „SASO 2010„ Stopanskata komora na Makedonija go najavuva odr`uvaweto na me|unarodnite saemi „SASO 2010„ {to }e se odr`at od 20- 24 oktomvri 2010 godina vo Split, Republika Hrvatska.

Stanuva zbor za eden od najgolemite vode~ki biznis- nastani vo Hrvatska, koj gi obedinuva grupata na saemite:

za grade`ni{tvo; za drvna i metalna industrija; za alati i oprema; za zanaet~istvo i malo stopanstvo; za elektronika,energetika i telekomunikacii, „SEET„; za finansii “SAFIR” i za ekologija “SEKO”.

Saemot „SASO„ e odli~na prilika za sredba na delovni posetiteli (biznis-sektor, finansiski i energetski sektor, distributeri, grade`nici, arhitekti, rakovoditeli i zastapnici). „SASO„ e najgolem specijaliziran saem vo Hrvatska so trend na porast od godina vo godina so site ekonomski pokazateli. Sekoja godina na saemot „SASO„ se pretstavuvaat noviteti od razni stopanski dejnosti. Vloète samo 5 dena vo podobruvawe na svojot deloven imix i bidete del od najzna~ajnata stopanska manifestacija vo Hrvatska, ostvarite kontakti so celiot pazar, so u~estvo na Me|unarodniot saem „SASO 2010„. Vo ramkite na odrùvawe na Saemot }e se odràt B2B sredbi, natprevari, prezentacii, rabotilnici i trkalezni masi, kako i komorski sredbi. Stopaskata komora na Makedonija za ovoj renomiran saemski nastan vo Hrvatska obezbedi 20% popust za kompaniite koi sakaat da izlagaat na Saemot i besplatni vleznici za posetitelite. Stopanskata komora na Makedonija gi povikuva site zainteresirani makedonski kompanii da go prijavat svoeto u~estvo na Saemot „SASO 2010” , najdocna do 30 septemvri 2010 godina.

KONTAKT LICE : Venera Andrievska Tel: (02) 3244037; Faks:(02) 3244088 Call Centar : (02) 15015 E-adresa: venera@mchamber

Na 3 i 4 oktomvri vo [tip i Skopje

MAKEDONSKO-TURSKI BIZNIS-FORUM SO KOMPANII OD U[AK Grupa od {eesetina biznismeni, ~lenovi na Trgovsko industriskata komora na U{ak od Republika Turcija, na 3 i 4 oktomvri 2010 godina }e ja posetat R. Makedonija. Nivnata cel e da vospostavat delovni kontakti so makedonski kompanii vo Skopje i [tip. Biznismenite od U{ak }e imaat prilika da se zapoznaat so mo`nostite za investirawe vo na{ata zemja i za potencijalite za vodewe biznis vo nekolku stopanski sektori. Vo ramkite na nivnata poseta, Stopanskata komora na Makedonija organizira Makedonsko-turski biznis-forum, so cel vospostavuvawe na bilateralni delovni kontakti so makedonski kompanii, koi bi se javile kako nivni potencijalni delovni partneri. Po zavr{uvawe na oficijalniot del na biznis forumot, planirani se bilateralni razgovori me|u

kompaniite od pove}e industriski sektori: osiguruvawe, ko`arska industrija i ma{inska industrija, keramika grade`ni{tvo, reklamni agencii itn.

Spored programata, delovnite sredbi na 3-ti oktomvri }e se odr`at vo delovnite prostorii na Op{tina [tip, so po~etok vo 15 ~asot, a na 4-ti oktomvri 2010 godina vo Skopje vo Stopanskata komora na Makedonija, so po~etok vo 13:30 ~asot.

Ve molime Va{iot interes za vospostavuvawe na delovnite sredbi so partneri od turskata strana, da go najavite najdocna do 30-ti septemvri, 2010 godina (~etvrtok) na e-mail adresite: biljana@mchamber.mk, venera@mchamber.mk, ili na tel: (02) 3244-034, 3244 037 kaj licata: Biljana Peeva-\uri} ili Venera Andrievska vo Stopanskata komora na Makedonija.

FUN BUSINESS

^ETVRTOK

23.09.2010

ELITNI ULICI

RASTAT KIRIITE NA DOMOVITE NA SVETSKITE BRENDOVI

Cenite za iznajmuvawe prostori na najelitnite ulici vo svetot vrtoglavo rastat. Svetskite brendovi ne samo {to go sakaat primarnoto i najvidlivoto mesto, tukukreacii sakaat Najnovite se osmisleni od dizajneri pogolem kvalitet na imotot koj go iznajmuvaat, kako i skiot tim na Astibo golema bezbednost pod palkata na modniot

o momentov, londonskata ulica Wu Bond (New Bond Street) e najskapoto mesto vo Evropa za iznajmuvawe prostor, utvrdil odreden izve{taj. Ulicata e dom na najgolemite svetski brendovi, vo koi e vklu~en i brendot Armani. Cenata za iznajmuvawe prodavnici se zgolemi na 836 dolari za metar kvadraten na godi{no nivo, {to e povisoko od cenata na Pariskata avenija [anzelize. Wujor{kata Petta avenija ostanuva najskapoto mesto za iznajmuvawe prostor za firmite, a po nea sleduvaat Zalivot Kausvej vo Hong Kong i Ginza vo Tokio. Cenite za iznajmuvawe prostor na ulicata Wu Bond skoknala za 19,4%na godi{no nivo. Najvisoka kirija imaat prodavnicite koi se najudarni, odnosno, se nao|aat vo prviot red, poznati kako “zona A”. Cenata se zgolemila na 100 evra za metar kvadraten na godi{no nivo. Pobaruva~kata na firmite za svoj prostor gi zgolemuva cenite za iznajmuvawe na prostorite, tvrdi Petar Mejs, koj e glavniot vo firmata Ka{men i Vejkfilds (Cushman & Wakefield’s), konsultantska firma za nedvi`nosti koja e

Wujor{kata Petta avenija ostanuva najskapo mesto za iznajmuvawe prostor za kompaniite vo svetot

Ulicata Wu Bond vo momentov e najskapoto mesto za iznajmuvawe prodavnica vo Evropa

10-TE NAJSKAPI ULICI ZA IZNAJMUVAWE NA PROSTOR (DO JUNI 2010 GODINA)

istata po~nuva od prvata pozicija, potoa sleduva ulicata, gradot i cenata za L iznajmuvawe prostor po metar kvadraten na godi{no nivo. 1. Petta avenija (Fifth Avenue), Wujork – 1.850 dolari 2. Kausvej Bej (Causeway Bay), Hong Kong – 1.664 dolari 3. Ginza (Ginza), Tokio – 877 dolari 4. Wu Bond (New Bond Street), London – 836 dolari 5. [anzelize (Champs Elysees), Pariz – 793 dolari 6. Via Montenapoleone (Via Montenapoleone), Milano – 770 dolari 7. Banhof{trase (Bahnhofstrasse), Cirih – 685 dolari 8. Mieongdong (Myeongdong), Seul – 551 dolari 9. Pit Sтrit Mol (Pitt St Mall), Sidnej – 468 dolari 10. Kaufinger{trase (Kaufingerstrasse), Minhen – 421 dolari K

proglasena zaa kkompanija e d o n s koja kigi ima najskapite o t t e prostori kstilen vo sekoja zemja vo Astibo koja imaja brend svoe pretstavni{tvo. p r o m o v i r“Ulia{e cata Wu Bond ostanuva edna svojata najnova od najbaranite lokacii na kolekcija za pretstojnata svetot luksuznite brensezona za esen-zima 2010/11. dovi”, veli toj. ”Ovoj trend }e Novata moderna èna prodolì i vo idnina, vrz treba da se najde vo modosnova nanovata toa {to s$ u{te elite od kolekcija ima golem broj na brendot koj barawa so godinikoi treba da senaispolnat.” opstojuva makedonskiot Me|unarodnite pazar. Ovoj pat trgovci ona {to gi baraat primarnite go ponudija e izborlokacii od koi se najprimamlivi koj sekoj }e bide zado- za turistite. Izve{tajot volen. Glavniot motiv veli e deka zgolemeniot turizam da sei zadovoli vkusot na gisofisticiranata zgolemil cenitei za iznaurbana jmuvawe na prostorite. Ovoj samouverena èna. Vistinizve{taj e napraven vrz ski pogodok za makedonosnova na istraùvawe sproskata èna. Vaka izjavi vedeno vo 59 zemji. Beti Saneva, generalen Ulicata Hadok Lobo voku}a San menaxer na modnata Paolo vo Brazil zabeleùva BEAS-S, nositel na brendot porast na cenite za 92%. Astibo, zavr{uvaweto Vo Azija,po cenite na Mumbai na modnata vo preuLinking Roudrevija se ka~ile za baviot ambient na Suli vo An 33%. No, iznenaduva~ki, vo Skopje. se nao|a i Buizve{tajot Astibovou{te ja garija, kojaedna{ se zabeleàl pokaà svojata dominantporast na cenite za 50%. Za nost naoddoma{niot moden razlika niv, kaj pariskata pazar. Kolekcijata, koja [anzelize cenite padnale sodrì 60 ènski modeli, za 9,5%. e sostavena od trite modni [OKOVI PO KRIZATA linii EleganceClassic i Cat Izve{tajot woman. veli deka, imaj}i gi predvid ostrite opa|awa do 25% vo nekoi delovi na svetot vo 2008 i 2009 godina, kaj dve tretini od

dizajner za od Hrvatska, lokaciite iznajmuvawe Ana Qubi~i}, koi,ili oscenite se zgolemile sepak,stati~ni gi nosatvopretanale godinata odlikikoina se do poznatlivite juni. “[okovite, samiot brend. Stanuva od neizbe`ni kako rezultat zbor za ekonomska isklu~itelniot svetskata kriza, vrvniotna se moderen u{te sedizajn, ~uvstvuvaat kvalitetnai nedvi`nosti dostapnite i pazarot ceni. patot do zazdravuvaweto od Najnovitedosega dizajnerski recesijata e daleku dostapni na odpar~iwa lesen”, seveli Xonatan site proda`ni na Stahan, glavniot mesta rakovodi{irum MaketelAstibo na proda`bata na malo ponuda“Vo vo donija. Ka{menSoi ovaa Vejkfilds. na Astibo za pretstojnapove}eto zreli pazari se ta sezona so sigurnost o~ekuva okupatorite da bise zbogati iponudat}evnimatelni selektivni na na doma{nite vo data odnos prostorot koj go proizvoditeli prezele. Kakoi }i da e, e se unapredinaponupobaruva~kata golemite data na doma{nite me|unarodni brendovi za proizveduva~i i proizprostor na svetskite trgovskivodi.Za ulici povtornata vo gradovi kako reinkarnacija brenLondon i Wujork na prodol`i Astibo vo ponudata, sopstven a dadot ja nadminuva brend zadol`enaso zgolseto toa erezultira modnatanakuemuvawe cenite za izna}a BEAS–S. Stanuva jmuvawe. Raste~kite ekonomii zbor za inovativna vo kompanija svetot baraat {to koja se pogolem kvalitet na proizvodstvo uslugite, azanii toa mava so e u{te eden dodatok koj na {irok spektar na ja zgolemuva cenata na imotot. modnata konfekcija. Pette najskapi maloproda`ni Kompanijata e izvozno oblasti vo Velika Britanija i sorabotuse orientirana nao|aat vo glavniot grad, va so visokokvalitetni London. Ulicata vo Birminevropski i svetski mod-na gem, Haj Strit, se nao|a {estoto mesto, a po nea e ulicata Nortamerlend vo Wukasl. O

26 23.09.2010

SPORTLIFE

^ETVRTOK

Hrabriot crnorizec znae za moment da go napu{ti svojot eparhiski dom za da prisustvuva na natprevarite na PAOK i cvrsto da ja poka`e svojata naviva~ka strast kon fudbalskiot klub

NAJVERNIOT NAVIVA^ NA PAOK

OTECOT VO CRNA MANTIJA, GLAVEN NA SPORTSKITE NATPREVARI Micios e eden od najstrastvenite naviva~i na gr~kiot fudbalski klub, koj ve}e ja premina 51-ta godina od svojot `ivot SAWA ANTONIEVI]

1.000-1.500 18

ajaktuelniot, najgledaniot, najprepoznatliviot sport na dene{nicava? Koj, ako ne fudbalot! Go gledaat maì, poretko èni, deca, negovi verni fanovi, gleda~i, naviva~i. Odekot na fudbalskite zavisnici od ovoj sport go slu{ame koga se odrùvaat nekoi va`ni natprevari, vo domovite, pa duri i vo obloùvalnicite, a ne se izbegnuva ni faktot {to za nego ~esto se zboruva i deka e “najva`nata sporedna rabota na svetot”. Eden od najstrasnite naviva~i na gr~kiot fudbalski klub PAOK e 51-godi{niot solunski sve{tenik, Hristos Micios, so dolga, seda brada,

fanovi skandiraat “Sve{tenikot e Bog”). Zaradi toa, nadredenite go obvinuvaat otecot Hristos za o{tetuvawe na nivnata reputacija, za {to e premesten vo druga parohija vedna{ po objavuvaweto na snimkata na Youtube na koja jasno mo`e da se vidi toj so fakel vo rakata kako glasno izviknuva: “Jas `iveam i di{am za PAOK”. Za kratok period, toj nepopularen poteg predizvika vistinska mala revolucija niz ulicite na Solun. Na Facebook e formirana grupa za poddr{ka na sve{tenikot na koja za nekolku dena bile za~leneti 18.000 fanovi. Pravoslavnite dostoinstvenici nabrzo go vratile Papa-PAOK nazad vo eparhijata. Otecot i ponatamu e presre}en so toa {to go pravi. “Pred nekolku dena dojdoa okolu 20-ina motociklisti pred mojata crkva. Site tie bea naviva~i koi bea dojdeni na ispoved. Imam 1.000 do 1.500 ispovedi sekoj mesec, a 80% od onie koi doa|aat se lu|e do 30-godi{na vozrast. Sedam so niv, gi nudam so hrana i pijalaci i diskutirame za nivnite problemi do ranite utrinski ~asovi”, veli sve{tenikot.

ispovedi mese~no kaj otecot so naviva~ki duh

iljadi ~lenovi na Fejsbuk na grupata za poddr{ka na sve{tenikot

koj ne propu{ta nitu eden natprevar na klubot za koj strasno naviva. Sekoj natprevar go sledi opkru`en od najv`e{tenite naviva~i, koi zaradi negovata lojalnost i predanost kon timot go narekuvaat i Papa-PAOK. Pravoslavniot pastir gi posetuva natprevarite vo svojata crna riza, so poznaA

tiot klupski crno-bel {al okolu vratot. “Koga od stadionot }e se vratam doma, ne sakam da ja soblekuvam oblekata. Sakam i ponatamu da go ~uvstvuvam mirisot na stadionskata atmosfera kakva {to samo naviva~ite na PAOK znaat da sozdadat”, naglasuva Hristos Micios, koj sosema slu~ajno go nosi imeto na Spasitelot. Pred svojata skromna solunska crkva otecot Hristos privlekuva stotina mladi i problemati~ni solunci, koi gi ispoveduva i im pomaga vo odviknuvaweto od zavisnosti. “Toa se lu|e koi rabotat za minimalna plata i razmisluvaat samo na toa kako da soberat dovolno pari za nedelniot natprevar. Tie se prvi koi se priklu~uvaat vo razni demonstracii i koi prvi odat da se borat za svojata zemja koga dol`nosta }e gi povika, nasproti decata na bogatite koi se {koluvaat vo stranstvo”. Pripadnicite na gr~kata pravoslavna crkva ne go delat istiot entuzijazam kako {to go pravi toa nivniot duhoven otec (za kogo naviva~kite

^ETVRTOK

SPORT

Bajron Moreno na SP 2002 katastrofalno ja o{teti Italija. Denes toj e uapsen {vercer na droga zavisnici s$ u{te ne mo`at da mu ja zaboravat gre{kata po koja tie bea eliminirani vo ~etvrtfinaleto od turnirot. Inaku, ovoj nekoga{ respektabilen sudija, pokraj internacionalnata, mnogu neslavno ja zavr{i i doma{nata sudiska kariera, otkako be{e suspendiran od Fudbalskata federacija na Ekvator bidej}i zaboravil da go namesti ~asovnikot na po~etokot od vtoroto poluvreme na eden prvenstven natprevar. Ovaa sredba zavr{ila celi 13 minuti po istekot na vremeto predvideno za igra. Vo momentov, soglasno akt uelnite zakoni na SAD, Moreno se soo~uva so pove}egodi{na zatvorska kazna. L

EURO 2012

UAPSEN PROBLEMATI^NIOT SUDIJA

ontroverzniot fudbalski sudija Bajron Moreno, koj na Svetskoto prvenstvo vo 2002 godina prizna neregularen gol za selekcijata na organizatorot, Ju`na Koreja, vo natprevarot so Italija, e uapsen na aerodromot Xon Kenedi vo Wujork, otkako kaj nego se pronajdeni {est kilogrami heroin. Drogata bila sokriena vo negovata obleka, a po prvobitniot raspit toj e pritvoren i sega }e go ~eka krajot na istra`nata postapka, kako i tekot na mnogu izvesniot sudski proces. Moreno do`ivea internacionalna slava na ve}e spomenatiot natprevar, koga pri postignuvaweto na vtoriot gol za Ju`na Koreja ne vide deka vo istata akcija topkata be{e izlezena vo gol aut okolu polovina metar. Vesta za negovoto apsewe sigurno deka }e odekne vo Italija, kade {to toj be{e istaknat kako neprijatel broj eden, a tamo{nite fudbalski

23.09.2010

DALI MATEUS E VISTINSKIOT IZBOR ZA BUGARSKATA SELEKCIJA? SR\AN IVANOVI]

ivanovic@kapital.com.mk

roslaveniot germanski fudbaler Lotar Mateus od zav~era e promoviran vo nov selektor na bugarskata fudbalska reprezentacija. Ovaa vest ja obikoli cela Evropa, i pokraj toa {to Germanecot ne e aktiven pove}e od deset godini, sepak i natamu e golemo ime vo internacionalniot fudbal. No, mnogumina se zapra{aa kolku naimenuvaweto na Mateus za selektor na Bugarija, vsu{nost e viustinski poteg. Kako fudbaler Lotar be{e izvonreden, nezamenliv vo sredniot red na germanskata reprezentacija ili vo ekipite na Baern Minhen i Inter, kade {to pomina najgolem del od svojata kariera. Sepak, kako stru~wak Mateus ne mo`e da se pofali so bleskavi rezultati, nitu pak so podolg prestoj na klupata na nekoj tim ili reprezentacija. Trenerskata kariera toj ja zapo~na vo ekipata na Rapid od Viena kade {to se zadr`a samo edna godina. Edna sezona be{e predvodnik i na belgradski Partizan. Toga{ uspea so crno-belite da se izbori za nastap vo Ligata na evropskite {ampioni, no i pokraj prvi~nite uspesi, sorabotkata so Partizan zavr{i pred sudskite organi, otkako otpu{teniot Mateus bara{e isplata na preostanatiot del od dogovorot. Vo 2003-ta toj ja prezede

Germanecot e poznat i po svojot kontroverzen quboven ìvot, otkako ~etiri pati izleze pred mati~ar. Se {pekulira deka toj ve}e se razdelil i od ~etvrtata sopruga, ukrainskata manekenka Lila ûdinova, pa realno e da se o~ekuva deka ako ni{to drugo, toj vo Bugarija }e ja pronajde svojata petta ìvotna sopatni~ka

Lotar Mateus }e ja spasuva trenerskata kariera vo bugarskata reprezentacija selekcijata na Ungarija, kade {to ostana nepolni dve godini, a otkako ne uspea da ja odvede ovaa zemja na svetskoto prvenstvo vo rodnata Germanija, dobi otkaz od ungarskata fudbalska federacija. Otkako ja napu{ti rabotata vo Ungarija, trenerskata kariera na Mateus odi vo nadolna linija. Prvo zamina vo Brazil kade {to nakratko go prezede “kormiloto” na timot na Atletiko od Paranaenze, za

po nekolku meseci povtorno da se vrati vo Avstrija i zastanuva na ~elo na Red Bul od Salzburg. Minatata sezona toj be{e trener i vo izraelskiot {ampionat, kade {to go predvode{e niskobuxetniot tim na Makabi Netanija. Ottamu i pomalku iznenaduva odlukata na bugarskata federacija, po lo{iot start na kvalifikaciite za prestojnoto evropsko prvenstvo vo Ukrai-

na i Polska, rabotata da mu ja ponudi tokmu na Mateus. Inaku Germanecot e poznat i po svojot kontroverzen quboven ìvot, otkako ~etiri pati izleze pred mati~ar. Se {pekulira deka toj ve}e se razdelil i od ~etvrtata sopruga, ukrainskata manekenka Lila ûdinova, pa realno e da se o~ekuva deka ako ni{to drugo, toj vo Bugarija }e ja pronajde svojata petta ìvotna sopatni~ka.

BUNDES LIGA

DOLGO OTSUSTVO ZA RIBERI Po prviot ubedliv triumf protiv Roma, pred doma{nata publika, Baern vo narednoto kolo }e igra so timot na Bazel na gosti, a trite boda i zacvrstuvaweto na prvata pozicija ekipata }e treba da gi osvoi bez Riberi

o posledniot natprevar od redovnoto kolo na germanskoto fudbalsko prvenstvo, ekipata na Baern od Minhen go sovlada Hofenhajm so 2:1, no poradi povreda, na podolg period ja zagubi svojata najgolema yvezda, Frank Riberi. Francuzinot odigra odli~no na ovaa sredba, asistira{e za prviot gol na bavarskiot klub, no mora{e da bide iznesen od terenot vo 70ta minuta, otkako pri eden udar kon protivni~kiot gol nezgodno go svitka glu`dot od levata noga. “Negovata povreda mo`e da bide mnogu seriozna”, izjavi trenerot na Baern, Lui van Gal, koj vo naredniot period }e mora da go podgotvi timot da funkcionira bez francuskiot reprezentativec. Serioznosta na povredata ja istakna i pretsedatelot na klubot, Karl Hajnc Rumenige. “Prvata dijagnoza ne e optimisti~ka. Verojatno e deka toj }e otsustvuva podolgo vreme”, obelodeni Rumenige. Vo ovaa sezona, najtrofejniot

Francuskiot reprezentativec zaraboti pote{ka povreda na glu`dot germanski tim na site vremiwa }e se obide da osvoi s$ {to mo`e da se osvoi vo doma{nite natprevaruvawa, no, po lanskiot nastap vo finaleto od Ligata na evropskite {ampioni, }e se obide da napravi i ~ekor pove}e na me|unarodnata scena. Po prviot ubedliv triumf protiv Roma, pred doma{nata publika, Baern vo narednoto kolo }e igra so timot na

Bazel na gosti, a trite boda i zacvrstuvaweto na prvata pozicija ekipata }e treba da gi osvoi bez Riberi. Inaku, seks-skandalot na Francuzinot minatata sezona direktno vlijae{e na formata na Baern vo zavr{nicata od sezonata. Be{e obelodeneto deka toj nekolku pati koristel seksualni uslugi od maloletnata marokanska prostitutka Zahia B. Pokraj toa {to se

soo~i i so krivi~na prijava od francuskata policija, Riberi stravuva{e deka aferata }e se odrazi i na negovata bra~na vrska. Seto toa rezultira{e so golema nervoza vo igrata, po {to toj dobi crven karton na prviot polufinalen natprevar i ne be{e vo sostavot na Baern za golemoto finale so Inter, vo koj italijanskiot klub triumfira{e so ubedlivi 2:0.

OVAA ESEN ^ITAJTE VO SPECIJALNI PRILOZI SEPTEMVRI

IVENT INDUSTRIJA

OKTOMVRI

GAXET I IT TEHNOLOGIJA

KARTI^KI

VINO

BANKI I FINANSII

BRENDOVI

GRADE@NI[TVO

NOEMVRI

DELOVNI PODAROCI

DEKEMVRI

ENTERIERI

BIZNIS STIL

ZA SITE INFORMACII JAVETE SE NA: TEL. 2551 441 LOK 102 LICE ZA KONTAKT: JASMINA SAVOVSKA TRO[ANOVSKI ILI ISPRATETE E-MAIL NA: prilozi@kapital.com.mk KAPITAL MEDIA GROUP DOO P-FAH 503 1000 SKOPJE TEL. 2551 441; FAKS. 2581 440