Brendovi 2011

BRENDOVI

www.kapital.mk mk

petok 24/06/2011 011

ONLINE BRANDING

NAJGOLEM PREDIZVIK ZA BRENDOVITE SE INTERNETOT I SOCIJALNITE MRE@I

36 BRENDOVI

BROJ 608 24/06/2011 www.kapital.com.mk

Virtuelniot prostor s$ u{te e nov i vozbudliv i neeksploatiran dokraj {to se odnesuva na kreativnoto oglasuvawe. Negoviot ogromen potecijal e nesporen, no dali, kako i kolku toj }e se iskoristi vo nasoka na jaknewe na brendot i zasiluvawe na ulogata so potro{uva~ite zavisi od vizijata i kreativnosta na marketing-timovite.

Makedonskite kompanii fa}aat ~ekor so ovoj nov trend.

Potro{uva~ite se na eden “klik” od vas. “Kapital” vi prenesuva del od trendovite vo sferata na onlajnbrendiraweto VERICA JORDANOVA jordanova@kapital.com.mk

I

nternetot, posebno socijalnite mre`i, koi vo posledno vreme do`ivuvaat vistinski “bum” bukvalno vo site zemji, se vistinski predizvik za kompaniite. Ako se znae deka vrednosta na eden brend zavisi od silata na odnosite so korisnicite, toga{ nesporna e mo}ta koja ja imaat socijalnite mre`i i nejzinite milioni korisnici

ONLINE BRANDING

NAJGOLEM PREDIZ BRENDOVITE SE IN I SOCIJALNITE M

tokmu za relacijata brendkorisnik. Ekspertite, sepak, se vozdr`ani vo ocenkite, potenciraj}i deka osven brojnite prednosti, virtuelniot svet ima i svoi slabi strani, kako {to se mo`nostite stranicite na Fejsbuk na nekoi proizvodi da bidat “napadnati”. Bez razlika koi od niv }e nate`nat na vagata, pove}e od izvesno e deka vo dene{niot trajno promenet svet na komunikacii najgolem predizvik za kompaniite }e bide kako da gi prilagodat svoite brend-komunikacii so korisnicite.

Noviot pristap na implementacija na brend-strategijata na edna kompanija, vo kontekst na novata digitalna era, se smeta deka e mnogu pote{ka

i deka trajno }e go promeni menaxiraweto na kompaniite so svoite brendovi. Ako porano edno kreativno re{enie be{e ednostavno preslikuvano od televizija na print ili na bilbord, toa pove}e ne e i ne smee da bide praktika koga istata taa kampawa treba da se plasira na Internet i na socijalnite mre`i.

MAKEDONSKITE KOMPANII IN AKTUELNIOT TREND

Od makedonskite marketingagencii potvrduvaat deka edna od alatkite koja se koristi pri gradeweto na brendot e tokmu mediumot, pa so doa|aweto na trendot na socijalni mediumi eden brend mo`e edinstveno da izgubi dokolku ne vleze i vo

toj svet svet. Pristapot vo golema mera zavisi i od targetot na proizvodot i brendot koj se komunicra preku socijalniot medium, zatoa {to ne sekoj bred e pogoden za vakov tip komunicirawe.

Korisnicite na socijalnite mediumi vo Makedonija se vo ogromen broj, osobeno na Fejsbuk. Mo`e da se ka`e deka prenesuvaweto poraka do potro{uva~ite na ovoj na~in e najlesno, najbrzo, no so pomalku direkten efekt vrz proda`bata.

No, ako se znae deka brendot e eden vid prikazna, kolku pouspe{na prikazna - tolku pouspe{en brend, toga{ socijalnite mediumi dosta mo`at da pomognat vo gradeweto i prene-

ZVIK ZA NTERNETOT MRE@I

suvaweto na prikaznata. k Vo agencijata Element PR velat deka nivnoto iskustvo so socijalni mediumi preku klientite e pozitivno, posebno koga }e se izmeri preku fidbekot {to go dobivaat od strana na potro{uva~ite. Gi poteciraat pozitivnite primeri od kampawite na Vitalia, Vitaminka i Prilepska pivarnica lansirani na Internet i na socijalnite mediumi.

“Paralelno so novata kampawa na “zlaten dab”, koja e moderna, inovativna i dinami~na, logi~no be{e i aktiviraweto na nova fan-stranica na pivoto, vklopena vo toj cel koncept”, objasnuvaat ottamu.

Efektite, pak, na Vitalia i Vitaminka od nivnite proda`ni

akcii, kok kkoi glavno bea b k municirani preku Fejsbuk, se gl e d a at v o p o r a s t n a proda`bata za 30%! Ulogata i mo}ta na Fejsbuk navistina e nesporna ako pravilno se naso~i i iskoristi.

Ako se poglednat oficijalnite stranici n Fejsbuk na del od makedonskite kompanii, }e se vidi deka tie se vo seriozen porast, a ako se pro~itaat del od komentarite na nivnite fanovi, lesno mo`e da se konstatira nivnata golema popularnost i posetenost.

Dosta aktivni i `ivi stranici na Fejsbuk imaat IMB-Bitolska mlekarnica, Alkaloid so brendot Bekutan, vinarnicite Stobi i Tikve{, Por{e, Astibo, Gorska voda, Pekabesko i drugi.

37

USPE[EN PRIMER OD REGIONOT

Ovaa kompanija vo Hrvatska mo`e da se pofali so edno od najbogatite iskustva na Internet, no i na socijalnite mre`i.

Mnogu golem uspeh postigna so fan-stranicata na @ivotinsko carstvo. Od kompanijata objasnuvaat deka vo posledno vreme mnogu se popularni brendiranite op{testveni aplikacii na Fejsbuk, koi se karakteriziraat so brojni prednosti vo odnos na klasi~noto oglasuvawe na Internet, kako {to se pogolema ekspozicija na brendot, posilen emotiven efekt, pogolema efikasnost na vlo`uvaweto. Takva igra e virtuelnoto sobirawe sliki~ki, {to ovozmo`i bez oglasuvawe so baneri okolu ovaa aplikacija da se soberat re~isi polovina milion igra~i od celiot region.

Interesno e {to statistikata na Kra{ poka`ala deka vo 2010 godina igra~ite na @ivotinsko carstvo pominale pet milijardi sekundi razmenuvaj}i sliki~ki na aplikacijata, {to odgovara na emituvawe spot od 24 sekundi 595 pati na TV emisija koja ja gledaat 350 iljadi lu|e.

Mnogu od niv lansiraat naM gradni igri, {to privlekuva gr uu{te pogolem broj posetiteli i nivni komentari, so {to vvakviot pristap definitivno ja potvrduva opravdanosta od nnivnoto postoewe - posilna i pointenzivna komunikacija so potro{uva~ite.

Dokolku postoi nekakva dilema ili vozdr`anost kaj kompaniite vo odnos na socijalnite mediumi, toga{ toa e stravot od dvonaso~na komunikacija i mo`nosta da se slu{nat ili da se plasiraat i krajno negativni i zlonamerni komentari.

Vo Vitalia velat deka nivnoto iskustvo od dvonaso~nosta na komunikacijata preku Internetot, posebno preku Fejsbuk stranicata zasega e samo pozitivna, odnosno im dava mo`nost da primat i kritiki i sugestii za podobruvawe na proizvodite ili za voveduvawe novi. Objasnuvaat deka pozitivnoto iskustvo {to go imaat so socijalnite mediumi nabrzo }e go pro{irat i so startuvawe na internetformumi na tema zdrava hrana na lokalnite jazici na site pazari vo regionot kade {to se prisutni proizvodite od brendot Vitalia.

EDINSTVEN ILI KOMPLEMENTAREN KANAL ZA KOMUNIKACIJA

Dopolnitelno, mnogu va`no pra{awe e dali Internetot i

91,1

milijardi dolari }e dostigne internet-reklamniot buxet do 2012 godina

socijalnite mre`i se dopolnitelen kanal za komunikacija so potro{uva~ite ili pak, se koristi kako kanal za supstitucija na ostanatite kanali za komunikacija od mediamiksot. Tro{okot i efikasnosta, osnosno soodnosot kvantitet/ kvalitet isto taka e mnogu va`en. Komunikacijata ne e samo forma, tuku i emocija koja se budi kaj toj {to ja dobiva porakata.

Na listata so pozitivni efekti e merlivosta na internetkomunikacijata, mo`nosta da se kvantificira brojot na lica do koi stignala porakata... S$ zavisi od brendot, celnata grupa i {to saka{ da postigne{. Univerzalna formula nema. Ne e i ne mo`e da bide ista Internet ili Fejbuk komunikacijata na edna banka, na edna telekomunikaciska kompanija ili na proizvodi nameneti isklu~ivo za mladata populacija.

Da ne zaboravime deka istata poraka {to ja komunicirame vo TV komunikacijata ne mo`eme samo da ja iskopirame na Fe-

38 BRENDOVI

I televizijata i Internetot imaat svoi komparativni prednosti vo odnos na oglasuvaweto. Televizijata mo`e da postigne najmasovno {irewe na porakite, a socijalnite mediumi davaat mo`nost za dvonaso~nost i pogolema interakcija i individualnost.

BROJ 608 24/06/2011 www.kapital.com.mk

jbuk. Toa e nedozvolivo, nema da dade efekti. Del od strategijata mora da bide odlukata koi i kakvi informacii preku koj kanal }e se komuniciraat so potro{uva~ite i klientite.

Prenesuvaweto na brend-imixot pove}e ne smee da bide strogo i striktno, posebno ne na socijalnite mediumi.

INTERNETOT NEZAPIRLIVO RASTE

Mediumskata agencija Zenit otimedia (Zenith Otimedia) o~ekuva vo 2013 godina Internetot da

stane vtor najgolem medium vo svetot, po televizijata. Predviduvawata se deka rastot na Internetot }e se odviva so galopira~ko tempo od 14,4% godi{no od 2011 do 2013 godina, so {to visinata na reklamnite buxeti za Internet bi porasnala od sega{nite 63 milijardi dolari na 91,1 milijardi dolari. U~estvoto na Internetot vo globalniot reklamen buxet

se prognozira da postigne udel od 18,3% do 2013 vo sporedba so 14,1% vo 2010 godina. Gledano po regioni, najgolem rast na internet-reklamiraweto se o~ekuva vo Centralna i vo Isto~na Evropa, pome|u 10% i 13,8% do 2013 godina.

Od ovie podatoci mo`e da se zaklu~i deka kompaniite vo idnina }e imaat mnogu golemi {ansi za u{te pointenzivna

promocija i zgolemuvawe na proda`bata preku Internetot kako kanal za oglasuvawe i komunicirawe.

Pritoa, i televizijata i Internetot imaat svoi komparativni prednosti. Televizijata mo`e da postigne najmasovno {irewe na porakite, a socijalnite mediumi davaat mo`nost za dvonaso~nost i pogolema interakcija i individualnost.

40 BRENDOVI

BROJ 608 24/06/2011 www.kapital.com.mk

Poslednite osum godini, otkako Tikve{ e prezemen od grupacijata M6, po~na proces na gradewe novi brendovi, ~ija vrednost od den na den zajaknuva. Tie ve}e se etabliraat kako profitni stolbovi na kompanijata, kako {to se Special Selection, Alexandria Cuvee. Detalno za strategijata i pristapot vo gradeweto, podigaweto i etabliraweto na brendovite zboruva marketing-menaxerot na vinarnicata Tikve{ VERICA JORDANOVA jordanova@kapital.com.mk

V

o momentov Tikve{ ima aktuelna kampawa za vinata “Klasik”. Mo`ete li da ni ka`ete pove}e za ovaa kampawa, za nejzinite celi, kon koi pazari e naso~ena i sli~no?

Linijata “Klasik” (Classic) e prisutna so decenii na eksjugoslovenskite pazari i ve}e e klasika vo sekojdnevnata potro{uva~ka, pa ottamu i noviot naziv na linijata, za koja podgotvivme nov vizuelen identitet na {i{e i etiketa. Bidejki se raboti za najprofitabilniot segment vo portfolioto na Tikve{, so najgolem potencijal za rast na

RADO[ VUKI]EVI] marketing-menaxer na VV Tikve{

TIKVE[ E AVANGARDA NA REGIONALNIOT VINSKI PAZAR regionalnite pazari, odlu~ivme tokmu ovde da ja fokusirame kreativnata energija i buxetite.

Osnova na kreativnata strategija e klasi~nata pretstava na `enata i nejzinata ubavina, individualnost, senzibilnost, temperament, misti~nost, pritoa pravej}i direktna asocijacija so karakteristikite na vinoto i u`ivaweto vo negovata aroma, boja, intenzitet. Personalizacijata na vinoto vo ubava `ena pretstavuva klasi~no tolkuvawe na u`ivaweto kako glaven element na komunikacija vo site kreativni egzekucii. Koristeweto na crno-beliot format go naglasuva klasi~niot pristap, vizuelno i estetski prenesen preku ekspresija na ubavinata na `enskoto telo vo celost i senzibilitetot na detalite koi go otkrivaat klasi~noto u`ivawe. Kako kontrast na crno-belata fotografija vizuelno se izdvojuvaat formata, dizajnot i koloritot na novata “Klasik” linija.

Pred da ja podgotvime kampawata, napravivme detalna segmentacija na target-pazarite vo regionot (Srbija, Hrvatska), vrz osnova na koja definiravme pet glavni profili na potro{uva~i.

Kaj dve od niv (racionalisti i stara populacija) brendot Tikve{ be{e najvisoko rangiran vo listata na preferirani brendovi/vinarnici, {to ne be{e slu~aj so ostanatite tri grupi (brend orientirani, inovatori, ambiciozni) kade {to lojalnosta kon brendot be{e mnogu poniska, a istite so~inuvaat 55% od pazarot i be{e mnogu va`no soodvetno da se adresiraat i komuniciraat.

Za taa cel be{e napraven TVspot, koj asocira{e na lifestyle kako glavna komunikaciska ni{ka. Vo ambientot provejuva

Francija, {to isto taka asocira deka sme sinonim za vinoproizvoditel vo regionot, kako {to e Francija vo svetot.

Vinata od linijata “Klasik”, sekako, se samo del od brojnite uspe{ni brendovi koi gi imate lansirano na pazarot. Koja e strategijata na Tikve{ pri plasiraweto novi brendovi? Imate li posebna strategija i procedura kako se voveduva nov brend, koja e procedurata od negovoto proizvodstvo do pazarnoto pozicionirawe?

Mislam deka vo vinskiot biznis vo regionot kompaniite s$ u{te ne ja razbiraat potrebata za razvoj na brendovi, {to }e sozdade problem vo idnina koga konkurencijata od uvozni vina }e bide zna~ajno poprisutna.

Poslednite osum godini, otkako Tikve{ e prezemen od grupacijata M6, po~nat e proces na gradewe novi brendovi, ~ija vrednost od den na den zajaknuva i ve}e se etabliraat kako profitni stolbovi na kompanijata (Special Selection, Alexandria Cuvee). Pri definirawe na nivniot naziv i sostavot na vinata koi gi opfa}aat, sekoga{, bez isklu~ok, poa|ame od preferenciite i o~ekuvawata na celnite potro{uva~ki grupi.

Nezavisno dali se raboti za razvoj na nov ili varijacija na postoe~ki proizvod, ispituvawata na fokus-grupite se neizostaven del. Tie se glavniot izvor od koj crpime detalni informacii koi ni pomagaat kako da go definirame nazivot na prozvodot, negoviot vizuelen identitet, kako i vizualite i porakite na produktnite kampawi koi sleduvaat po sekoe lansirawe nov brend. Toa {to e mnogu va`no e konzistentnosta

vo komunikacijata vo tekot na godinata. Fokus na eden do dva brendovi godi{no so polna poddr{ka e na{ata formula.

Iskustvoto od minatoto poka`a deka rasplinuvaweto na pove}e od dva brendovi na eden pazar ne dava vistinski rezultat.

Ova, se razbira, e dopolneto so kontinuirani maintrust kampawi za beneficiite od umerena sekojdnevna konsumacija na vino, somelierski akademii, permanentna edukacija na krajnite potro{uva~i za osobinite na raznite sorti vina i nivnite idealni kombinacii so hrana. Ovaa godina e aktuelen “Klasik”. Vizijata e da napravime brend koj vo regionot }e bide silen kako Kjanti Classico vo Italija. Ne sum siguren dali }e uspeeme vo toa koristej}i ja isklu~ivo standardnata by the book formula, bidej}i najsilniot brend na Tikve{, T’ga za jug, e razvien sosema slu~ajno, na Stru{kite ve~eri na poezijata vo dale~nata 1973 godina. Za vinoto se ra{irila najprvin prikazna, se kreiral buzz u{te pred negovoto lansirawe kako komercijalen proizvod.

Vinoto bilo odli~no podgotveno, so specijlna formula samo za nastanot. Ottoga{ s$ e prikazna, T’ga e eden od 10-te najpopularnite eks-ju brendovi, a formulata na proizvodstvo se ~uva vo najstroga tajnost.

Zna~i, nema recept za uspe{no lansirawe nov brend. Toa ne ve li{uva od odgovornosta da gi pominete site regularni etapi pri kreiraweto nov proizvod.

Na krajot, sepak, e potrebna i sre}a.

Koja e prednosta za edna vinarnica koja poseduva brend/brendovi vo odnos na proizvoditelite na vino, kako generi~ki proizvod?

41

Samo zamislete si deka vinata na va{ata kompanija se najceneti i najprodavani na polica, deka ne mora da gi menuvate cenite vedna{ {tom konkurentite }e go napravat toa, distributerite se borat da dojdat do va{iot proizvod i potro{uva~ite go do`ivuvaat vinoto na na~in na koj vie go o~ekuvate. Toa e silata na brendiraweto. Vo izminatiot krizen period mnogu vinarnici propadnaa ili se soo~ija so drasti~en pad na proda`bi, za razlika od nekolku silni svetski brendovi, koi go prodol`ija rastot duri i so poka~uvawe na cenite vo vreme na kriza, {to isto taka e dokaz za va`nosta na gradeweto brendovi vo ovaa industrija.

Kako se pozicionira Tikve{ pazarno vo Makedonija, a kako vo regionot i po{iroko?

Vo Makedonija sme pazarni lideri so 68% u~estvo vo volumen i 73% vo vrednost. Celta ni e da go odr`ime pazarnoto u~estvo, no i da ja zgolemime proda`bata, {to zna~i deka o~ekuvame vkupniot vinski pazar kontinuirano da raste

vo narednite godini. Za toa ima osnova, bidej}i nivoto na vinska kultura e mnogu nisko, okolu 5 litri po `itel godi{no, {to e 10 pati pomalku od Francija ili pet pati pomalku od Hrvatska. Sepak, na{iot glaven fokus vo idnina }e bidat eks-ju pazarite, pred s$ Srbija, vo koja planirame zna~ajni investicii i rast na sega{noto u~estvo od 10% na 20% vo volumen i kontinuirana ekspanzija na pazarite BIH i Hrvatska.

O~ekuvaniot uspeh vo eks-ju, zaedno so site dopolnitelni referencii – zna~itelno podobruvawe na kvalitetot pod vodstvo na najdobriot enolog vo svetot za 2010 godina, Filip Kambi, i mnogubrojnite osvoeni nagradi na me|unarodnite natprevari ovaa godina }e bidat otsko~na daska za uspeh na pazarite vo EU, Kina, SAD, kade {to konkurencijata e mnogu posurova i standardite za konkurentska bitka mnogu pote{ki. Ne se somnevam deka mo`eme u{te denes da stoime ramo do ramo so najdobrite vina na najgolemite svetski proizvoditeli, no kako {to re-

kov, potreben e fokus, vreme i pobaven, no odr`liv rast.

Ima li Tikve{ reper-vinarnica ili svetski poznat vinski brend ~ij{to uspeh ili prikazna ja sledi?

Ima dve uspe{ni prikazni od koi sum impresioniran – Yellow Tale, poznat vinski brend od Avstralija i Casillero del Diabolo od ^ile. Se raboti za brendovi koi postignale svetska slava vo period od dve decenii. Iako na{iot tim gi prou~uval i se obiduval da gi sledi nivnite marketing-taktiki, sepak, toa ne e dovolno, bidej}i za toa bila zna~itelno zaslu`na dr`avnata politika na subvencionirwe i nacionalna marketing-strategija, {to kaj nas s$ u{te nedostiga vo dovolen razmer.

Po {to se razlikuva Tikve{ kako brend i kako kompanija od ostanatite vinarnici vo Makedonija?

Tikve{ e edna od najstarite makedonski kompanii, voop{to.

Postoi od 1885 godina i e edna godina postara od Koka-Kola.

Zemaj}i predvid deka tradicijata e toa {to najmnogu se

obiduvaat da istaknat poznatite vinarnici vo svetot, nesomneno deka Tikve{ e edna od vinarnicite so najdolga tradicija vo Jugoisto~na Evropa. Vo 2008 godina Tikve{ e proglasen za edna od 30-te najinovativni vinarnici vo svetot i del od presti`niot klub Wine Innovation Forum. Opremata za

prozivodstvo e posledniot zbor na tehnologijata {to ni ovozmo`uva da go svedeme nivoto na upotreba na sulfiti na minimum (vtoro najnisko nivo vo Evropa) pa zatoa od na{ite vina ne boli glava.

Razvivame vrvni teroar vina od specifi~ni mikrolokacii vo Makedonija, na koi primenuvame mikromenaxment i potpolna kontrola na lozovite nasadi postavuvajki novi standardi za drugite prozvoditeli, so veruvawe deka samo taka }e se dade dopolnitelna vrednost na krajniot proizvod – Vino od Makedonija. Spored toa, Tikve{ e ednostavno avangarda na regionalniot vinski pazar i predvesnik na site pozitivni promeni vo vinskiot biznis vo Makedonija i po{iroko.

44 BRENDOVI

BROJ 608 24/06/2011 www.kapital.com.mk

Proizvodite na Badel 1862 d.d.

Zagreb se prisutni na makedonskiot pazar pove}e od 50 godini, poradi {to potro{uva~ite ve}e gi do`ivuvaat kako doma{ni proizvodi.

Vaka prviot ~ovek na Badel 1862 AD Skopje ja objasnuva vrednosta i prepoznatlivosta na ovoj brend. “Na{ite proizvodi se so postojan kvalitet vospostaven nad stotina godini, poradi {to potro{uva~ite go dobivaat toa {to go o~ekuvaat i sekako, so cena prilagodena na standardot na naselenieto”, veli Pavlovski

B

rendovite na Badel se prvite koi vo Makedonija dobile oznaka za Superbrends od `estoki pijalaci. [to pretstavuvaat za vas nagradite i so koi se nagradi se ima zakiteno Badel?

Kompanijata Badel 1862 d.d.

Zagreb i nejzinite proizvodi izminatite godini gi dobija oznakite Superbrends za pazarite vo Hrvatska i vo Bosna i Hercegovina.

A ve}e ovaa godina i na{ata kompanija Badel 1862 AD Skopje i badelovite proizvodi ja dobi-

QUP^O PAVLOVSKI

pretsedatel na upraven odbor na Badel 1862 AD Skopje

USPEH E [TO BADEL SE DO@IVUVA KAKO DOMA[EN BREND ja oznakata Superbrends (Macedonian choice 2011), kako priznanie za kvalitetot na na{ite proizvodi, na{ata rabota i odnosot kon potro{uva~ite, dostapnosta na proizvodite, popolnetosta na proda`nata platforma, visokiot indeks na distribucija.

Pokraj toa, Badel 1862 AD Skopje se javuva i kako izvoznik na proizvodi od Makedonija i toa okolu milion litri vino, od 150 do 200 iljadi litri vinski destilat, etil alkohol, grozdov koncentrat, plodovi od smreka i na toj na~in finansiski uvozot e re~isi celosno pokrien so izvoz.

Seto toa pridonese za, spored statisti~kite podatoci za uvozot na alkoholni pijalaci vo 2010 godina, Badel AD Skopje da u~estvuva so 56% od vkupniot uvoz vo fizi~ki obem, {to n$ pravi apsolutno najgolem distributer na alkoholni pijalaci vo Makedonija.

Imeno, Badel 1862 AD Skopje, pokraj proda`bata i distribucijata na badelovite proizvodi, e ekskluziven zastapnik i distributer na proizvodite od renomiranite internacionalni kompanii [tok s.p.a. Trst, R.Italija; sokovi Pago-Klagenfurt, R.Avstrija; detski penlivi vina Soare, R.^ e{ka; penlivo vino Remer-Heres, R.Germanija; uzo Magija Seres, R.Grcija i del od proizvodite na FrankZagreb.

Sekako, seto gorenavedeno pridonese prvi vo Makedonija da dobieme oznaka Superbrends za jaki alkoholni pijalaci, {to za nas sekako pretstavuva golemo priznanie, no i obvrska vo idnina da rabotime na podobruvawe na kvalitetot na proizvodite, u{te pokvalitetna distribucija i pogolema dostap-

nost na na{ite proizvodi.

Kompanijata Badel 1862 d.d.

Zagreb ima osvojuvano bezbroj medali i priznanija za kvalitetot na svoite proizvodi na doma{no i internacionalno nivo.

Kako del od procesot na izgradba i odr`uvawe na lojalnosta na kupuva~ite, Badel organizira tradicionalni godi{ni sredbi so partnerite i sorabotnicite. Koja e celta na vakvite sredbi?

Badel 1862 AD Skopje do pred 16 godini be{e redoven u~esnik na Skopskiot proleten saem za {iroka potro{uva~ka, koj se odr`uva{e vo prvata nedela od juni. Me|utoa, ocenivme deka saemot ne gi zadovoluva{e na{ite o~ekuvawa i barawa, pred s$ od marketin{ki aspekt, i od tie pri~ini re{ivme na{ite kupuva~i, dostavuva~i, sorabotnici i delovni partneri da gi pokanime na edno zaedni~ko dru`ewe, zabava vo vid na piknik na ubavi lokacii vo Makedonija, kade {to na edno mesto }e mo`at da se dru`at lu|eto od trgovijata i ugostitelstvoto, da razmenat iskustva, da vospostavat sorabotka, a voedno da u`ivaat vo ubav ambient, da gi degustiraat na{ite proizvodi i da se zabavuvaat so ubava muzika, humor i folklor.

Na ovoj na~in, pokraj drugoto, uspeavme da animirame mnogu mesta vo Makedonija za koi sme slu{nale, a ne sme imale mo`nost da gi posetime.

Prvata sredba pred 16 godini ja organiziravme vo preubaviot manastir Joakim Osogovski, pa ponatamu na razli~ni mesta vo Makedonija, kako {to se Matka, Gali~nik, Kru{ino, Grat~e, Vele{ko Ezero, Lovniot dom

vo Berovo, Etno selo i na kraj Vev~ani.

Na ovoj na~in uspevame da gi animirame na{ite kupuva~i, da ja zgolemime nivnata lojalnost, da im ovozmo`ime eden den za relaksacija i u`ivawe.

I ne slu~ajno ovogodi{nata sredba be{e vo znakot na mototo “20 GODINI SO VAS”.

Badel e pokrovitel na Vigor barmen kupot, natprevar na barmeni od cela Makedonija, koj po~na so edukacii, a prerasnuva vo tradicionalen event.

Voedno, Badel e sponzor na `enskiot ko{arkarski klub Vigor. Ova se aktivnosti od sponzorski tip koi se mnogu zna~ajni za imixot i prepoznatlivosta na ovoj brend. Zo{to gi izbravte tokmu ovie nastani?

Badel 1862 AD Skopje, pokraj drugoto, saka{e da ja zgolemi kulturata na piewe kokteli, koja be{e na nisko nivo, kako i podgotvuvawe na istite i taka i nivnoto konsumirawe.

Za taa cel, re{ivme da organizirame besplatni edukacii i treninzi za barmenite vo Makedonija, za {to bea anga`irani vrvni barmeni od Hrvatska koi imaat ogromno iskustvo i znaewe, pred s$ poradi visokorazvieniot turizam, osobeno na rivierata na Jadranskoto More.

Vakvi treninzi organiziravme ~etiri godini po red vo pove} e gradovi i interesot e s$ pogolem od godina vo godina.

Logi~en sled na seto toa be{e da organizirame i edno natprevaruvawe na barmenite da vidime kako napreduvaat i dali uspeale da gi nadgradat svoite ve{tini vo podgotvuvaweto kokteli.

45

Vo 2009 godina go organiziravme prviot Vigor barmen kup so organizirawe ~etiri polufinalni natprevari vo Skopje, Ohrid, Bitola i Strumica, od koi najdobrite u~estvuvaa na finaleto vo Skopje vo hotelot Holedij in.

Interesot be{e izvonredno golem, za najdobrite trojca ima{e pari~ni nagradi i za site u~esnici nagradi vo vid na proizvodi od sponzorite. @irito be{e sostaveno od vrvni barmeni od Hrvatska, so {to ovozmo`ivme nepristrasno i pravi~no ocenuvawe na koktelite.

So ogled na toa {to ima{e golem interes i zadovolstvo od u~esnicite, re{ivme Vigor barmen kupot da bide tradicionalen, taka {to vo 2010 godina se organizira{e i vtoriot kup, vo kazinoto Flamingo, Gevgelija, koj be{e ocenet na najvisoko nivo od strana na u~esnicite i gostite od Zagreb, a kvalitetot na koktelite be{e na visoko nivo, so {to ocenivme deka celta od treninzite i kupot be{e isplatena vo celost.

Na vtoriot kup organiziravme i fler-natprevaruvawe (`ong-

lirawe so {i{iwa i ~a{i), {to be{e mnogu interesno i atraktivno.

Pokraj drugoto, Badel 1862 AD Skopje ve}e 17 godini e glaven sponzor na @KK VIGOR-Skopje, apsolutno najdobriot klub vo Makedonija, so najgolem broj tituli vo seniorskite i mladinskite kategorii na natprevaruvawa, najgolem broj tituli vo kup-natprevaruvawa.

Od na{iot klub se regrutiraat najmalku 50% od reprezentativkite na Makedonija vo site selekcii. Za sive ovie rezultati imame i dobieno i nagrada “13 Noemvri” vo oblasta na sportot.

So ogled na toa {to re klamiraweto na alkoholnite pijalaci e ograni~eno, a jas sum biv{i ko{arkar i golem vqubenik vo ko{arkarskata igra, re{ivme da sponzorirame vo `enskata ko{arka.

Vlo`uvaweto vo sportot e mnogu blagorodna aktivnost, zatoa {to nema poefikasna prevencija od zavisnost, pravilen psihofizi~ki razvoj na mladite devojki, jaknewe na kolektivniot duh, solidarnosta i humanosta.

Naskoro startuva makedonskata internet-stranica na Badel, posebna od dosega{nata zaedni~ka internet-stranica na mati~nata ku}a vo Hrvatska.

Dali mo`ebi planirate pozasilena komunikacija so kupuva~ite i generalno, so javnosta, preku pogolemo internet-prisustvo i prisustvo na socijalnite mre`i, kako {to e trendot me|u kompaniite vo momentot, globalno?

Sekako, celta na otvoraweto internet-stranica nezavisna od korporativnata na Badel 1862 d.d.Zagreb e pozasilena komunikacija so kupuva~ite i generalno, so javnosta, preku prisustvo i na socijalnite mre`i.

Celta ni e na{ata internetstranica da bide interaktivna, da bide interesna za posetitelite, da mo`eme da gi najavuvame site aktivnosti povrzani so na{ite kupuva~i (happy hour, natprevari na na{iot ko{arkarski klub, zabavi, Vigor barmen kupot, komunikacija so na{ite delovni partneri od stranstvo,

formirawe “fejs”-grupi za oddelni na{i proizvodi).

Pokraj drugoto, na{ata internet-stranica }e ovozmo`i elektronska trgovija so na{ite proizvodi vo dogledno vreme.

Koi se va{ite vizii, razvojni pravci za idninata na brendot Badel?

Opredelbata na kompanijata e naso~ena kon prodol`uvawe, razvivawe na tradicionalnite vrednosti i kvaliteti na proizvodite i uslugite preku prifa} awe i podgotvenost za sproveduvawe novi idei i sovremeni principi na menaxment.

Osnovnata nasoka na razvoj e postignuvawe vekovna prepoznatlivost na mati~nite brendovi, koja e karakteristi~na za istite, kontinuiran rast i implementacija na novite na~ini na marketing{ko i menaxersko rabotewe.

Toa podrazbira neguvawe na odnosite so svoite dostavuva~i i partneri, vospostavuvawe novi relacii, unapreduvawe i kompletirawe na svojata ponuda vo funkcija na zadovoluvawe na senzitivnite potrebi na sekoj kupuva~ i kraen potro{uva~.

47

BREND-MENAXMENT

INVESTIRAJTE VO BRENDOVI - TIE SE GENERATOR NA PRIHODI VERICA JORDANOVA jordanova@kapital.com.mk

R

azlikata vo pristapot vo menaxiraweto na makedonskite brendovi vo odnos na stranskite prisutni na makedonskiot pazar e pove}e od evidentna. Marketite, mediumite, bilbordite i site mo`ni kanali na komunikacija so potro{uva~ite se prepolni so stranski brendovi.

Makedonskite, generalno,

Pazarot e pretesen. Bitkata za sekoj potro{uva~ e nemilosrdna. Globalnata konkurencija i s$ pogolemiot izbor vo site pazarni segmenti go stavaat brendot na vrvot na piedestalot. Deneska e pove}e od jasno deka glaven generator na prihodite vo edna kompanija e tokmu brendot! “Kapital� analizira kako se menaxiraat makedonskite brendovi

osven ve}e dobro poznatite, te{ko se probivaat. Ova e generalniot vpe~atok na ekspertite i poznava~ite na pazarnite sostojbi, koi analiziraat zo{to e taka i {to bi trebalo da napra-

vat makedonskite menaxeri za da ja popravat vakvata lo{a slika za makedonskite brendovi.

Glavnoto opravduvawe na makedonskite kompanii deka nemaat dovolno sredstva

e krajno pogre{no. Tokmu sprotivnoto, brendovite se tie {to generiraat prihodi.

Kolku pove}e brendovi vo kompaniskoto portforlio, tolku pogolemi {ansi za profitabilnost.

48 BRENDOVI

BROJ 608 24/06/2011 www.kapital.com.mk

Pritoa, ne e dovolno eden marketing-direktor ili generalen menaxer da ima vizija {to saka da postigne so brendot. Mora da se napravi soodvetna organizacija koja }e ja poddr`i taa strategija. Voobi~aeno vo makedonskite kompanii tie procesi se mnogu centralizirani, {to go ko~i procesot na nosewe odluki.

“Nedostigot od znaewe od oblasta na strate{ki brend-menaxment doveduva do toa menaxmentot kaj nas, generalno, da ne se zanimava so ova podra~je. Toa, ako voop{to go raboti, go raboti marketing-sektorot i naj~esto site odluki se predavaat na marketing-agencijata {to gi vodi. Problemot nastanuva zatoa {to i vo samite agencii nema dovolno stru~ni kadri za ovaa problematika. Tie na ovaa mo{ne va`na rabota pristapuvaat glavno od kreativen, reklamen aspekt”, veli Suzana Nikiforova, brend-konsultant i predava~ na Univerzitetot Amerikan kolex vo Skopje.

Veli, “Koga vleguvam da sovetuvam vo nekoja kompanija koga }e spomenam

KAKO SE PRISTAPUVA KON BRENDIRAWE?

STRANSKI KOMPANII: RAZRABOTENA I DOKA@ANA BREND-STRATEGIJA ISKUSTVO NA POVE]E PAZARI SVESNOST ZA VREDNOSTA NA BRENDOVITE SOODVETEN BUXET KONTINUIRANO INVESTIRAWE VO MARKETING, INOVACII I ISTRA@UVAWA brend-revizija j tie mislat deka }e se zanimavame so logoto, ambala`ata, internet-stranicata i komunikaciite. Naprotiv, rabotata na brend-konsultantite e vo delot na organizaciskata kultura na kompanijata, biznis-strategijata za slednite pet godini i kako seto toa da se usoglasi so brend-strategijata.”

Vo del od makedonskite kompanii, kako {to e Alkaloid, so brojni uspe{ni brendovi, taa praktika e dobro poznata.

Milo{ Radulovi} od OTC oddelot na kompanijata objasnuva deka Alkaloid mnogu

DOMA[NI KOMPANII: LIMITIRAN PAZAR I ISKUSTVO GRADEWE BREND-STRATEGII OD NULA NEDOVOLNO ZNAEWE I EKIPIRANOST ZA BRENDIRAWE LIMITIRANI BUXETI

dobro b jja znae vrednosta osta na svoite brendovi i zatoa atoa pristapot kon gradewe i voveduvawe novi brendovi e jasno definira.

“Sekoj sektor {to kreira novi proizvodi izleguva so predlozi pred bordot za razvoj. Ako tamu pominat predlozite se pristapuva kon proizvodstvo i odlu~uvame kolku }e investirame vo nego”, objasnuva toj.

Od vinarnicata Tikve{ objasnuvaat deka nivniot prostap vo gradeweto na sekoj nov brend vino vklu~uva i ispituvawe na fokus-grupi, koi gi reprezentiraat celnite grupi potro{uva~i i so ~ija pomo{ se definiraat nazivot na proizvodot, negoviot vizuelen identitet, kako i porakite na kampawite.

I del od pomladite makedonski kompanii koi uspeaja da sozdadat prepoznatlivi brendovi vleguvaat vo “filmot” brendirawe. Takov e primerot so proizvoditelot na zdrava hrana Vitalia. Ovaa kompanija vo

delot na izgradba na marketing i brend-strategijata koristi stranska konsultantska pomo{. Generalno, nivnata strategija e da ostanat koncentrirani na jaknewe na brendot Vitalia, a ne vo {irewe i lansirawe novi brendovi. Pritoa, koristat suptilen marketing kombiniran so sovremenite alatki za komunikacija, kako {to se Internet i socijalnite mre`i.

KADE NAJ^ESTO SE GRE[I? Ekspertite objasnuvaat deka vo Makedonija te{ko mo`e da se zboruva za gradewe brend zatoa {to celiot marketing-koncept na 4P vo start e pogre{no postaven. Pove}eto makedonski kompanii sakaat me too products, da napravat ne{to sli~no kako strancite, da go prodavaat po poniska cena, da postignat distribucija doma i eventualno nekakva promocija. Koga na pazarot }e se sudrat so stranskiot brend koj ima podobra distribucija i pove}e

sredstva za reklama tie ja gubat bitkata. Ne dobivaat dovolno golem pazaren udel i ne uspevaat da izlezat na novi pazari.

Niskata cena ne dava mo`nost za kreirawe pogolemi buxeti za brendirawe i reklamirawe, a povisoka cena se postignuva samo so porazli~en i inovativen proizvod, {to isto taka retko e slu~aj za makedonski uslovi. Treba da se poseduva proizvod za koj }e ima pri~ina i poenta da se brendira.

Vo ovoj ma|epsan krug makedonskite proizvodi te{ko se vmre`uvaat vo glavata na potro{uva~ite kako posakuvan brend.

ZO[TO E TAKA? Stranskite kompanii koi doa|aat na makedonskiot pazar se celosno market orientirani, go praktikuvaat ve}e razraboteniot marketin{ki pristap od nivnite mati~ni zemji i znaat deka brendovite im se va`ni. Tie vedna{

nastapuvaat so brendstrategija i toa e vedna{ vidlivo. Razlikata e vo sistemati~nosta kako se tretiraat brendovite generalno, vo ramkite na kompanijata i vo komunikacijata so potro{uva~ite i po{irokata javnost.

Sepak, ne smee da se zanemari faktot deka stranskite kompanii so dolga tradicija toa go rabotat ve}e so decenii, nastapile na brojni pazari vo svetot, imaat mnogu jasna pretstava za vrednosta na svojot brend i nasoki za site lu|e {to gi pretstavuvaat nivnite brendovi {irum svetot. I sekako, imaat soodveten buxet za toa. “Vo evropskite kompanii na brendot mu se pristapuva mnogu seriozno, se povrzuvaat biznis i brendstrategijata. Mojata poraka do makedonskite menaxeri, upravnite odbori i site {to se zanimavaat so seriozni menaxerski odluki e da po~nat da se educiraat i da se zapoznavaat so strate{kiot brend-menaxment bidej}i tie {to toa nema da go pravat toa vo idnina te{ko }e konkuriraat na pazarot�, apelira Nikiforova.

I menaxerite koi zastapuvaat odredeni svetski poznati brendovi na makedonskiot pazar go potvrduvaat drasti~no razli~niot pristap vo menaxiraweto so brendovite. Toj se locira vo nekolku to~ki: kontinuiranoto pove}egodi{no investirawe vo marketingpoddr{ka, vo inovacii, vo kontinuirano menuvawe i podobruvawe na proizvodite, investirawe vo trejd marketing i vo razli~nite tipovi istra`uvawa na pazarot, konkurencijata i specifikite na targetiranite potro{uva~i. Sive ovie aktivnosti, vo najgolem del, otsustvuvaat kaj makedonskite kompanii.

Od pretstavni{tvoto na hrvatskata kompanija Badel1862 vo Skopje velat deka site pazari na koi nastapuvaat imaat svoja specifiki, poradi {to za sekoj pazar se pravi

razli~na strategija za nastap, proda`ba i promocija, no osnovite za promocija na brendot se univerzalni za sekoj pazar kade {to e prisuten ovoj brend.

Glavnata prednost na stranskite kompanii prisutni na makedonskiot pazar, sepak, se locira vo iskustvoto {to go imaat vo drugi dr`avi i pazari, mo`nosta da koristat komparativni analizi, lesen na~in na procenka na goleminata na pazarot, kako i koristewe na ve}e isprobani i provereni marketing-aktivnosti i strategii bez potreba od novi investicii za nivno kreirawe. Doma{nite kompanii se vo ponepovolna pozicija zatoa {to nastapuvaat na limitiran pazar i mora da investiraat pove}e i od nula da gradat strategii so realno poograni~eni buxeti.

49 SPECIJALEN PRILOG juni 2011 Izdava: KAPITAL MEDIA GROUP doo ul.

Veqko Vlahovi} br.11, Skopje (delovna zgrada na Tehnometal Vardar AD, 2 kat) p.fah: 503 Republika Makedonija telefon: +389 2 3298 110 faks: +389 2 3298 111 e-mail: kapital@kapital.com.mk Urednik na specijalni prilozi: Verica Jordanova Avtori na prilogot: Verica Jordanova Grafi~ki dizajn: Nikolaj Toma{evski Igor Toma{evski Fotografija: Aleksandar Ivanovski Fotoarhiva na Kapital Marketing: Jasmina Savovska Tro{anovski www.kapital.mk

50 BRENDOVI

BROJ 608 24/06/2011 www.kapital.com.mk

VERICA JORDANOVA jordanova@kapital.com.mk

M

akprogres vo javnosta se nametna kako kompanija koja ima vizija kako i kakov tip brendovi plasira.

Generalno, kakvi brendovi gradite, odnosno kakov tip emocija sakate da probudite kaj kupuva~ite?

Na{ata vizija e sekade kade {to se ceni visokiot kvalitet za prifatliva cena da bideme prvi. Da osvojuvame novi pazari i da gi gradime na{ite odnosi so potro{uva~ite so kvalitetot na na{ite proizvodi i so na{ata odgovornost i posvetenost. Na{a opredelba e da gradime brendovi koi potro{uva~ite }e gi do`iveat.

Na{ite brendovi gi povrzavme so energijata i mo}ta koja ja crpime od gradot i regionot od kade {to poteknuvame i kade {to opstojuvame. Vin~ini (Vincinni) e ne{toto koe e od Vinica i {to navistina “~ini�, Armonia (Armonia) e staroto rimsko ime na gradot Vinica i nadaleku poznatata tvrdina Vini~ko kale, a Son~eva dolina e prekrasnata Vini~ko-Ko~anska kotlina koja izobiluva so mnogu ~ist vozduh, mnogu son~evi denovi i koja gi ra|a najvkusnite i najzdravite proizvodi.

Kaj potro{uva~ite sakame da pobudime emocionalni i racionalni ~uvstva. Emocionalnite

GLIGOR CVETANOV izvr{en direktor na Makprogres

BRENDOVITE GI POVRZ ENERGIJATA NA GRADOT OD KADE [TO POTEKN Iako relativno mlada, makedonskata progresivna kompanija Makprogres vo svoeto portfolio ve}e ima doka`ani i etablirani brendovi me|u koi Son~eva dolina, Vin~ini i Armonia. Razgovaraj}i so menaxerskiot tim na kompanijata, slobodno mo`e da zaklu~ime deka brendiraweto, voveduvaweto novi i menaxiraweto so `ivotot na postoe~kite ne e stihien proces. Naprotiv, dobro osmislen i usoglasen proces, ~ij reultat e vidliv i opipliv - dobra prepoznatlivost, proda`ba i plasman! kako sve`ina, stil, ubavina, licitetot, odnosite so javnosta, imame svoj marketing-sektor, semejstvo, zaedni{tvo, neophod- a vo posledno vreme mnogu i no, isto taka, koristime uslugi nost, izvor na `ivot, predizvik preku Internet i socijalnite od nadvore{ni konsultanti, za pove}e, del od istorijata, mre`i. Makprogres postapuva dizajneri, marketing-agencii i gordost, mo} i racionalnite soglasno so zadadenite korpo- obrazovni institucii. kako dobar kvalitet, dolga rativni celi. Nie veruvame i Koj e klu~niot moment koga tradicija, zdravje, provereni, se posvetuvame na site na{i odlu~uvate da plasirate na{e e doma{no, vkusni i proizvodi so cel da im dademe nov brend na pazarot i kako so izbalansirana nutritivna podednakva mo`nost da go izgleda toj proces, koi s$ vrednost, ednostavno ~ekori gi opfa}a? pove}e vrednost za Smetam deka e klu~na Korista od imawe cvrst brend e goleparite. dobr ata analiz a ma: silnite brendovi ovozmo`uvaat pred odlukata za Brendiraweto e mnogu podobra cenovna pozicioniranost, us- proizvodstvo i planov proizvod slo`en, te`ok, pevaat i za vreme na ekonomski padovi, sirawe pod nov brend. Prodolgoro~en cesot opfa}a detalna i komplekprivlekuvaat pokvalitetni vraboanaliza na pazarot sen proces. Kako teni, privlekuvaat delovni partneri za negovite potrebi, Makprogres i potro{uva~i, a i lesno mo`e da se barawa, stavovi i upravuva so ovoj precepcii za opreproces? Korispro{irat vo novi delovni segmenti. delen tip proizvod, tite li stru~na analiza na konkurennadvore{na pronajdat svojot potro{uva~, cijata, detalna SWOT analipomo{ za ovaa namena?

Gradeweto brend e dolgoro~en i da im se dopadnat i da stanat za, izrabotka na marketingpostojan proces koj go gradime del od nivnoto sekojdnevie. strategija so definirawe na preku razli~nite iskustva na Sosema sme svesni deka pro- celnite grupi i definirawe potro{uva~ite so brendot kako cesot na sozdavawe, gradewe na elementite od marketing{to se: reklamiraweto, dizajnot i odr`uvawe brendovi bara miksot kako proizvod, pakuvawe, na proizvodite i pakuvawata, mnogu vreme, posvetenost, in- cena, distribucija i promocija, mestata na proda`ba, cenata vesticii, espertiza i iskustvo, definirawe na identitetot i na proizvodite, promociite, tokmu zatoa na ovie na{i pozicioniranosta na brennastanite, sponzorstvata, pub- opredelbi raboti golem tim, dot, pa s$ do definirawe na

51

ZAVME SO T I REGIONOT NUVAME promotivna i komunikaciska strategija. Definitvno eden od klu~nite elementi, spored mene, e i mo}ta i asocijativnosta na izbranoto ime na brendot, negovoto logo i pakuvaweto. Vo moreto ponudi i supstituti na pazarot samo po ovie elementi sekoj proizvod mo`e da se oddeli i da go privle~e vnimanieto na potro{uva~ite. Sekako, sekoj proizvod mora da gi ubedi i so svojot kvalitet, cena i {to e toa {to tie go dobivaat so negovoto kupuvawe, kakva dodadena vrednost, iskustvo, emocija, do`ivuvawe. Na sevo ova vlijae i korporativnata kultura, imixot, reklamiraweto, promociite i odnosite so javnosta.

Imate li procenka kolku poseduvaweto na ve}e prepoznatlivi brendovi vi pomaga pri proda`bata i pazarnoto pozicionirawe vo odnos na konkurencijata?

Proizvoditelite proizveduvaat proizvodi, no potro{uva~ite kupuvaat brendovi. Korista od imawe cvrst brend e golema: silnite brendovi ovozmo`uvaat podobra cenovna pozicioniranost, uspevaat i za vreme na ekonomski padovi, privlekuvaat pokvalitetni vraboteni, privlekuvaat delovni partneri i potro{uva~i, a i lesno mo`e da se pro{irat vo novi delovni segmenti.

Makprogres ve}e gi ima brendovite Son~eva dolina, Armonia i Vin~ini. Kakva e va{ata strategija, da odite kon razvoj i {irewe na novi proizvodi ili unapreduvawe i pro{iruvawe na asortimanot vo ve}e postoe~kite?

Sosema sme svesni deka procesot na sozdavawe, gradewe i odr`uvawe brendovi bara mnogu vreme, posvetenost, investicii, espertiza i iskustvo, tokmu zatoa na ovie na{i opredelbi raboti golem tim, imame svoj marketing-sektor, no isto taka koristime uslugi od nadvore{ni konsultanti, dizajneri, marketing-agencii i obrazovni institucii.

Pokraj navedenite brendovi Makprogres poseduva, razviva i posvetuva golemo vnimanie i na pove}e subbrendovi. ]e gi izdvojam samo brendovite Tortina, Tortina Plus, Balance, Chocola, Vincinni Finest, Almi kako na{i najpoznati subbrendovi.

Strategijata e da prodol`ime postojano da vlo`uvame i da ja pro{iruvame paletata na proizvodi trudej}i se da gi zadovolime razli~nite potrebi i

barawa na na{ite potro{uva~i i da posvetime pove}e vnimanie na unapreduvawe i razvivawe na postojnite brendovi.