Brendovi noemvri 2014 by Kapital Media Group

СПЕЦИЈАЛЕН ПРИЛОГ НА МАГАЗИНОТ КАПИТАЛ

Koi se najsilnite balkanski brendovi?

петок 28/11/2014 www.kapital.mk

...брендови

Maked o brend nskite ov vrtlo i vo got na pr omeni te

Menuvaj se

iz^ezni!

Специјален прилог | БРЕНДОВИ | СПЕЦИЈАЛЕН ПРИЛОГ НА МАГАЗИНОТ КАПИТАЛ

KOI SE NAJSILNITE BALKANSKI BRENDOVI?

петок 28/11/2014 www.kapital.mk

...БРЕНДОВИ

MAKED ON BRENDO SKITE VI VO VRTL NA PR OGOT OMENIT E

MENUVAJ SE

IZ^EZNI! Специјален прилог

БРЕНДОВИ ноември 2014 Издава:

Капитал Медиа Гроуп ДОО Маркс и Енгелс бр.7, зграда 1, влез 1, кат 6 1000, Скопје, п.фах 503 Р. Македонија телефон:++389 3 298 110 факс: ++389 3 298 111 Основач и директор:

Љупчо Зиков

Одговорен уредник:

Биљана Здравковска Стојчевска Уредник на специјалната едиција:

Верица Јорданова

Графика, дизајн и IT:

Николај Томашевски Редакција:

Верица Јорданова Игор Петровски Габриела Делова Графички прелом:

Наде Томашевска Игор Томашевски Фотографија:

Фотоархива на Капитал Маркетинг:

Гордана Михајловска Сања Савовска Печати:

Графички центар Скопје ул. Скупи бб, 1000 Скопје Датум на печатење: 27.11.2014 Тираж: 4.000 примероци www.kapital.mk

04 Македонските брендови во вртлогот на промените

Менувај се или изчезни!

10 Патот по кој поретко се оди

Бренд или лон, прашањето е сега interview

14 Митко Јанчев

сопственик на "Кожувчанка" од Кавадарци

Брендовите ги развиваме со иновативни технологии

18 Експертите советуваат:

Прилагодувајте се кон потрошувачите! Тие се единственото мерило за Вашиот успех

22 Банка со тебе Интернет банка на Комерцијална банка АД Скопје

Од визија и алтернатива до препознатлив стандард и бренд

24 Балканските брендови на продажба

"Џандар збира" на успешните брендови по Балканот е Атлантик група! interview

28 Оливер Димитровски основач на New Way

10 годишен јубилеј на NEW WAY LIMITED

30 СИНПЕКС 25 години ГРИЖА ЗА КВАЛИТЕТ 32 Зошто мегабрендови заминуваат во историјата?

Падот на Nokia и BlackBerry и што треба да научиме од тоа

36 Специјал

Патот до височините низ трња е послан

38 Кои се најсилните балкански брендови?

Милка и Кока Кола цврсто го држат првото место, но и локалните брендови добро котираат

44 Ричард Бренсон зборува за брендирањето

Ние сме повеќе идеја одошто компанија

46 „Тиквеш" – Врвно од Македонија

Моќен домашен бренд кој ги надминува границите на Македонија

48 Најиновативни технолошки брендови за 2014 50 10 брендови кои ќе исчезнат во 2015 54 Лекции од успешните

Како повторно да вратите во игра Вашиот бренд?

56 5 социјални маркетинг трендови во 2015 кои брендовите треба да ги знаат! 28 ноември, 2014 |

| Специјален прилог | БРЕНДОВИ |

Makedonskite brendovi vo vrtlogot na promenite

Menuvaj se

ili iz^ezni! Главни причини за ребрендирање Генерално, постојат три причини кои даваат сигнали за некакво ребрендирање. Тоа се:

бара освежување, без оглед на тоа дали станува 1.Брендот збор за корпоративен или брендиран производ. се наоѓа во не баш поволна ситуација, па 2.Брендот компанијата носи одлука да направи промена со цел да го подобри. и т.н. корпоративни ребрендирања поврзани со 3.даПостојат преземања. Најмногу такви примери во Македонија може се лоцираат во телекомуникацискиот сектор.

4 | 28 ноември, 2014

Специјален прилог | БРЕНДОВИ |

Македонските компании чија бизнис стратегија е пазарот и потрошувачите да ги освојуваат и задржуваат со своите брендови навреме ја сфатија максимата дека во светот на вртоглаво брзи промени изборот е мал- или ќе се менуваш или ќе умреш! Трето нема. Силната конкуренција на мали и отворени пазари, каков што е македонскиот, го прават преживувањето во море со ајкули уште потешко. Но, дел од македонските бренд ориентирани компании навреме почнаа да се менуваат адаптирајќи ги своите брендови кон новите потрошувачки желби и навики! пишува:

Верица Јорданова

verica.jordanova@kapital.mk

Игор Петровски

igor.petrovski@kapital.mk

ои сигнали се пресудни за компанија да донесе одлука дека еден или повеќе брендови се спремни за промени, за ребрендирање? Кога ќе се дојде до таа одлука, што с$ вклучува тој процес? Кои се ефектите од корпоративното или ребрендирањето на одделни производи што досега го направиле македонските компании? На овие прашање се обидовме да одговориме преку искуствата на домашните компании кои што имаат препознатливи брендови на пазарот. Во Алкалоид велат дека целта на ребрендирањето е практична и едноставна. “Откако ќе ги откриете сите предности и мани на сопствениот производ во очите на потрошувачот, работите со цел да ги потенцирате предностите, а истовремено да ги отстраните недостатоците. Кога ќе се заврши работата,

повторно компанијата процесот го заокружува со истражување, со цел да види дали целокупниот проект е успешен. Доколку истражувањето покаже дека е во ред, производот се лансира, поточно се пушта во промет ребрендиран со одредени измени (технички, функционални) или пак со одредени промени само во изгледот, во зависност од тоа каква била целта”, објаснува Милош Радуловиќ од секторот за фармацевтски корпоративен развој во Алкалоид. Што се однесува до ефектите од ребрендирањето, тој вели дека секоја компанија во овој дел се надева на најдоброто, затоа што ребрендирање се случува поради некаков проблем кој ’го кочи’ производот или само поради ‘редовна козметика‘. Од фабриката за кондиторски производи Макпрогрес од Виница, моментално на пазарот излегуваат преку 80 брендови и подбрендови. “Промени не правиме многу често за да не направиме забуна кај потрошувачите но многу често анализираме што е потребно да промениме. И тогаш брзо реагираме и ги спроведуваме промените. Пример брендовите Винчини

28 ноември, 2014 |

| Специјален прилог | БРЕНДОВИ | и Сончева Долина досега во своето постоење низ годините имаат по три мали редизајни, додека Макпрогрес дури четири пати го има целосно видоизменето својот корпоративен изглед во досегашното дваесет и четири годишното постоење, додека брендот Тортина е ист повеќе од десет години“, вели сопственикот и генерален менаџер на компанијата, Глигор Цветанов. Воведувањето на нови производи или нова линија производи се процеси на кои што во Макпрогрес работат плански, со повеќе посветено време и врз основа на направени анализи. Цветанов појаснува дека обично прават неколку предлог дизајни што подоцна ги доработуваат и преку анкетирање на вработените, клиентите и потрошувачите прават селекција на финалните изгледи. “Само на брендот Натура, што го лансиравме на почетокот од годинава, работевме речиси 12 месеци во развој на лого на брендот, како и на пакувањата на производите“, вели Цветанов.

Ребрендирањето на Битолска млекара ја удвои продажбата на некои производи Интересен пример на домашна компанија која направи сериозно ребрендирање со промена на амбалажата,

слоганот и целокупниот комуникациски пристап е Битолска Млекарница чие што големо ребрендирање од ИМБ во Бимилк и Бифрут започна во 2002 година, продолжи и по промена на сопственичката структура на Млекара АД Битола во 2007 година, што резултираше со удвојување на пазарниот удел за одредени производни категории. Во оваа компанија велат дека градењето на брендот е континуиран процес. Во нивните идни планови, за период до 2020 година планираат унифицирање на регионалниот бренд, со крајна цел подобрување на позициите на домашниот така и на странските пазари. Заменик генералниот директор на Битолска млекарница, Томе Гагачев, објаснува што се направиле во интегралниот процес на ребрендирање, кое е далеку од козметички зафат, но и колку е важна енергијата која доаѓа од врвниот менаџмент: “Ребрендирањето подразбираше интеграција на целосниот идентитет на компанијата, кој стана видлив преку самото производно портфолио застапено на пазарот. Тука спаѓаат името на брендот, доменот, логото и симболот, карактерите, слоганите, џингловите и пакувањето. Сите горенаведени елементи треба да сочинуваат и да раскажуваат приказна.

Приказната создава чувство на блискост и познатост, а потрошувачите сакаат да купуваат брендови кои за нив се познати и блиски. Токму тоа се постигна и со Бимилк. Во процесот на ребрендирање се користеа странските искуства, за што соработувавме со консултантска компанија од Австрија, со која ги поставивме темелите за брендот. Но, најголемиот раст на вредноста на брендот се случи со промената на сопственичката структура, каде инвестициите во маркетингот со цел градење на бренд и препознатливост значително се зголемуваат од година во година“. Промените се неопходни и потребно, се согласуваат во оваа компанија, но тие не можат да бидат цел сами за себе. Пазарниот успех мора да биде крајната цел. “Успехот на пазарот е резултат на тоа до кој степен ќе успеете да ги препознаете и пресретнете потребите и желбите на потрошувачите затоа и секогаш оставаме простор за новите производи да бидат одговор на светските трендови во млечната индустрија и барањата на потрошувачите. Познати сме по нашата проактивност во креирање на брендови, затоа што многупати знаеме да ги антиципираме потребите на пазарот. Секој нов производ значи претходна

долгогодишна анализа на пазарните услови, навиките на потрошувачите, следењето на конкуренцијата“, објаснува Гагачев и додава дека резултат на ваквиот пристап е најновиот производ на Бимилк, првото функционално свежо млеко “Баланс +“, прв производ на пазарот во оваа категорија. Промените се must и за брендовите кои се силно етаблирани на пазарот и во свеста на потрошувачите. Еден таков бренд е црвеното вино „Т’га за југ“ создадено во далечната 1973 година. Овој бренд е еден од синонимите на винарницата Тиквеш и едно од нејзините најпродавани вина. И покрај тоа што сите го знаат овој бренд, и покрај силните асоцијации кои ги буди, во Тиквеш велат дека е неопходно континуирано да се вложува во неговиот визуелен изглед водејќи сметка освен за модерниот естетски израз, изгледот на амбалажата да ја содржи и автентичната македонска винска приказна. Во 2013, на 40-годишнината од создавањето, овој значаен јубилеј беше одбележан со нов изглед на виното „Т’га за југ“. Како начин за понатамошен развој и успешно опстојување на овој бренд, Т’га за југ е достапна во разновидни пакувања, а компанијата најави и екстензија на оваа линија на вино.

Pre^ki na patot do uspehot na lokalnite brendovi

Proizvodnite brendovi pod pritisok na trgovskite sinxiri

стражувањето кое секоја година го спроведува хрватската агенција за истражување на пазарот Валикон потврди дека домашните, локални брендови на Балканот се соочуваат со “напад“ од трговци и мултинационалните на локалните производители. Оваа година тој напад се покажа со целата своја жестина. Трговците во целиот регион меѓусебно се натпреваруваат кој повеќе ќе се прикаже како “домашен“. Досега најсилно во тоа светло се покажаа Spar во Словенија со слоганот “Словенија, моја дежела“, а и Lidl во Хрватска со “Вкусовите на мојот роден крај“. Сите наведени користат примери на брендинг “by the book”. Ова го прават и домашните трговци, како што се акциите на Конзум “Верувам во Хрватска“, или македонскиот Тинекс со кампањата за

6 | 28 ноември, 2014

купување домашни производи. Генералната слика и за годинава е иста, велат во Валикон. Силните брендови од претходните години упорно цврсто се држат на врвот. Силните корпоративни брендови исто така добиваат на сила додека “малите“ брендови очигледно губат. Но, и ова треба да се земе со резерва затоа што силните брендови добро се држат примарно во оние земји каде што рационалните ценовни алтернативи, како што се приватните трговски марки, дисконти и ефтини брендови - се уште не завладеале. Кога станува збор за притисокот што го трпат производните брендови од страна на трговците, своето искуство го споделува Митко Јанчев, сопственикот на Кожувчанка, производител на водите Кожувчанка и Изворска, како и соковите Синалко по германска лиценца.

“Ако еден домашен голем трговец има договор за соработка со локален производител на вода, за преку цела година да има стабилно снабдување, со коректен однос и сл., а во летните месеци, кога е најголемата потрошувачка, дозволи интервентно влетување на полиците на странски производител со дампинг цени во некоја продажна акција, тогаш го руши пазарот и ги уништува домашните производители. Потоа, кога ќе заврши акцијата на странците, повторно ќе треба да соработува со домашните производители, кои што им се лојални добавувачи на трговците. Затоа велам дека не се виновни странските производители. И јас кога би можел да влетам во некој синџир маркети во Белград, би го направил истото“, вели Јанчев.

Специјален прилог | БРЕНДОВИ |

Милош Радуловиќ

Глигор Цветанов

Алкалоид АД Скопје

елта на ребрендирањето е практична и едноставна. Откако ќе ги откриете сите предности и мани на сопствениот производ во очите на потрошувачот, работите со цел да ги потенцирате предностите, а истовремено да ги отстраните недостатоците. Кога ќе се заврши работата, повторно компанијата процесот го заокружува со истражување, со цел да види дали целокупниот проект е успешен.

Ребрендирањето на Златен Даб – како по книга

Друг свеж пример на успешно ребрендирање на македонски бренд е ребрендирањето на пивото Златен Даб на Прилепска пиварница. Овој бенд за првпат излезе на македонскиот пазар во 2000 година, а 13 години подоцна доживеа целосна трансформација: Кафеавото шише со долг врат и со златна етикета, беше заменето со нова модерна амбалажа и изглед што го отсликува квалитетот и стилот на пијалакот. Ребрендирањето опфати буквално с$ - од промена

на боите, до промена на логотипот, светлечки реклами, фрижидери, камиони, униформи за вработени, до начини на поврзување со потрошувачите. Во ребрендирањето влегува и новата инвестиција во производството во стаклена амбалажа, што придонесе за одличниот квалитет на пивото, а со новиот маркетиншки пристап и комерцијалните услови на пазарот се заокружи целата приказна за брендот Златен Даб, објаснуваат во компанијата. “Не само што развивме голем степен на препознатливост

Макпрогрес

ромени не правиме многу често за да не направиме забуна кај потрошувачите, но многу често анализираме што е потребно да промениме. И тогаш брзо реагираме и ги спроведуваме промените. На пример, брендовите Винчини и Сончева Долина досега во своето постоење низ годините имаат по три мали редизајни, додека Макпрогрес дури четири пати го има целосно видоизменето својот корпоративен изглед. Брендот Тортина пак, е ист повеќе од десет години.

Три “зошто“, три “затоа“ Ребрендирањето најчесто е мотивирано од самите пазарни околности. Како процес вклучува многу истражување - неопходно за компанијата да добие што повеќе информации како одговор на прашањата кои почнуваат со „Зошто?“. Зошто потрошувачите го перципираат производот или услугата на одреден начин? Зошто потрошувачите го доживуваат како скап или евтин? Зошто нешто им се допаѓа, или пак не им се допаѓа? кај широк спектар на консументи, туку што е уште поголем успех – Златен Даб најчесто е првиот избор при барањата на купувачите. Не помалку важно, за

Прилепска Пиварница Златен Даб е бренд за којшто не се плашиме постојано и планирано да инвестираме во иновативноста на брендот, во усовршувањето на

28 ноември, 2014 |

| Специјален прилог | БРЕНДОВИ |

Дане Јованов Стоби винарница

аскоро планираме да лансираме и нови брендови од премиум сегментот кои ќе бидат со впечатлив дизајн на етикетите и секако ќе добијат и нова амбалажа, со што би се направила јасна дистинкција помеѓу премиум програмата на винарија Стоби во однос на останатите категории на вино.

процесите за квалитет и во градење на love mark во срцето на нашите потрошувачи. Резултатот од сето што досега го направивме секако е зголемено пазарно учество“, вели првиот човек на Прилепска Пиварница, Сашко Самарџиоски.

Стоби- синоним за потенцијалот за креирање нови брендови

Винарницата Стоби како млада компанија која е релативно нова на пребирливиот пазар на вино, за кратко време успеа да создаде и пазарно да позиционира повеќе брендови на вино. Нивните брендови се поделени во четири квалитативни категории: традиционални вина, вина од класичната линија, елитната програма и вина од премиум сегментот. Во рамките на секоја категорија има по минимум

Томе Гагачев Бимилк

мето на брендот, логото и симболот, карактерите, слоганите, џингловите и пакувањето – сите овие елементи треба да сочинуваат и да раскажуваат приказна. Приказната создава чувство на блискост и познатост, а потрошувачите сакаат да купуваат брендови кои за нив се познати и блиски. Во процесот на ребрендирање користевме странски искуства, за што соработувавме со консултантска компанија од Австрија, со која ги поставивме темелите за брендот Бимилк.. две таканаречени „icon” вина, односно брендови кои се познати и популарни помеѓу потрошувачите, како што се Македонско Бело и Вранец Виларов од традиционалната линија, потоа Мускат Отонел и Cabernet Sauvignon од класичната линија, преку Роксана и Розе Алегро во елит програмата и на крај се секако едно од најуспесните македонски „barrel fermented” Chardoney и Аминта и Вранец Веритас од премиум сегментот. “Планираме наскоро да лансираме и нови брендови од премиум сегментот кои ќе бидат со впечатлив дизајн на етикетите и секако ќе добијат и нова амбалажа, со што би се направила јасна дистинкција помеѓу премиум програмата на винарија Стоби во однос на останатите категории на вино“, најавува директорот на Стоби, Дане Јованов и прецизира: “Целокупниот процес на брендирање на

вината на Стоби го правимe со помош и соработка со маркетинг агенциите, со кои што пред лансирањето на нов производ интензивно комуницираме во поглед на развивање на дизајнот на етикетата, амбалажата која се користи и во однос на пораката која сакаме да ја пратиме до нашата верна публика“. Во однос на мерливоста на резултатите односно ефектот од спроведувањето на интензивни кампањи, тој може да се гледа на краток, среден и долг рок, додава Јованов, во однос на кампањата која се спроведува, а секако во одреден временски интервал се согледуваат и извештаите од застапеноста и продажбите на нивните производи, со што се добива мерливост на резултатот од кампањата и се дава оценка за тоа дали е постигнат бараниот ефект од одредената кампања.

УЧЕТЕ ОД ИНОВАЦИЈАТА

Знаете дека технологијата има моќ да го трансформира Вашиот бизнис - и дека иновацијата е ништо без визија. Ние се стремиме да ја превземеме вашата улога и организација понатаму од кога било, Ви го ветуваме следново: ќе го следиме секој ваш чекор до целта. со Canon. Откријте незаменлив спектар на технологија, консултантски услуги и поддршка на canon-europe.com/exceptional

8 | 28 ноември, 2014

| Специјален прилог | БРЕНДОВИ |

Patot po koj poretko se odi

Brend ili lon, pra[aweto e sega пишува:

Игор Петровски

igor.petrovski@kapital.mk

а економскиот форум што пред десетина дена Европската бизнис асоцијација го организираше во Скопје, на еден од панелите слушнав интересна приказна за успехот на една мала семејна компанија од Грција, која произведува душеци и постелнина, и тоа исклучиво од природни материјали како волна, памук, свила, гускини пердуви, итн. Размислувајќи како да бидат што поиновативни и

10 | 28 ноември, 2014

поконкурентни на пазарот, а сето тоа да го направат со што помали трошоци, нејзините сопственици пред некоја година дошле на идеја

како материјал за нивните производи да користат дури и морска трева, нешто што го има во изобилство во нивната земја. Компанијата

денес има годишна продажба од преку 80 милиони евра, продавници во десетина земји од светот, а нејзините производи се

Како да создадете победнички брендови?

ри создавањето победнички брендови, професорот Колин Еган од Бледската школа за менаџмент смета дека е потребна едноставна комбинација од две работи. Тоа што го правите треба да ве води и да ве пробива на пазарот. Не е толку до тоа што го кажувате, туку тоа што го правите со својата компанија, тоа што го нудите и доставувате на пазарот е најважно. Второ и најважно, е да ги натерате луѓето да ве препорачауваат, одосно да ја користите техниката маркетинг од уста до уста. Но, тоа е прашање за

однесувањето на потрошувачите. Луѓето купуваат заради тоа што сакаат да купат нешто и имаат потреба. Со купувањето тие ги задоволуваат своите потреби. Мега - брендовите на денешницата, како Кока - Кола, Проктер и Гембл, Вриглис, Жилет, започнале со мисија, идеја и визија произлезена од личностите кои ги основале. Нивните брендови настанале како резултат на исполнувањето на нивните ветувања. Иднината не треба да биде поразлична, сметаат експертите за проблематиката на брендовите.

Специјален прилог | БРЕНДОВИ |

Љупчо Антовски

Сашо Наумоски

iVote

Витаминка

д самиот старт на компанијата се фокусиравме на градење брендови. Гледаме каде на пазарот има јаз во делот на софтверски решенија што ние може да го пополниме, и стратегијата да бидеме први што ќе понудиме софистицирани платформи што се лесно применливи за нашите клиенти и им носат висока додадена вредност и заработка, е рецептот за успех.

Македонските компании многу поретко решаваат да создаваат сопствени брендови, одошто да работат лон или аутсорсинг. Зошто? Затоа што е потешко и поскапо да градиш бренд. Но, оние што решиле да одат по тој пат, велат дека, брендовите се тие кои генерираат приходи. Колку повеќе брендови во компаниското портфолио, толку поголеми шанси за профитабилност. меѓу најскапите на пазарот. Приказната за оваа компанија која што изминативе години на ужасна економска криза во Грција ги помина “на удобен душек“ стигнала и до CNN и останатите светски информативни агенции, а со посетителите на форумот ја сподели Ирена Јакимовска, сопственичка и директорка на прилепската фабрика за постелнина, Комфи Ангел. Таа и самата истакна дека во нејзината компанија постојано се обидуваат да го следат овој пример, односно да работат на создавање и одржување брендови, со повисока додадена вредност одошто кога би работеле лон производство. “Потребно е сите ние да се прашаме што е она специфично за нас, за нашата држава, нешто што може да го искористиме како уникатна конкурентска

предност и да го вградиме во развојот на сопствените брендови. Ние како компанија се фокусиравме на тоа своите атрибути – квалитетот на производите, односот со добавувачите и клиентите, општествената одговорност – да ги искористиме во изградба на нашиот имиџ, нашиот бренд“, истакна Јакимовска чија што компанија под брендот Somnia извезува перници и друга постелнина на преку 20 пазари.

Кајмакот од аутсорсингот го собираат странските брендови

ашата стратегија за развој поставена е во две насоки: настап со сопствените брендови и освојување на нови пазари и вториот сегмент, пласман под приватна марка во големите европски трговски синџири. Стратегијата за развој на брендовите ја менуваме во насока на благо редуцирање на портфолиото на брендови, затоа што е многу тешко тие да се одржуваат во услови на огромна конкуренција. потребите на клиентите; напредни платформи за онлајн учење и тестирање; и софтвер за поддршка на изборни процеси, а досега имаат создадено три бренда: Demokra, Cisium и Еpistum. “Нашиот пристап секогаш беше да откриеме каде има јаз на пазарот за софтверски решенија, кој што ние со нашиот тим можеме да го пополниме и така да создадеме конкурентска предност. На пример, Cisium, нашето софтверско решение за електронска трговија, му дава секому

можност да има своја онлајн продавница. Првата бизнис имплементација на она што го креиравме како софтвер ја направивме самите, преку создавањето на првата и досега најголема онлајн книжарница во Македонија – kupikniga.mk “, вели Антовски. Тој додава дека со позиционирање на нивните брендови го материјализирале пристапот секогаш да бидат први, иновативни и со лукративни решенија за нивните клиенти.

Она што е лон кај текстилците, е аутсорсингот кај информатичката индустрија, најмногу кај софтверскиот дел. Има голем број компании во Македонија, кои што за одреден надомест доработуваат разни кодови, делови од софтвери и сл., зголемувајќи ја нивната додадена вредност, но кајмакот од сето тоа го собираат нивните нарачатели. Не значи дека заработката во овој случај не е добра, велат познавачите на овој пазар, но сепак македонско знаење и труд остануваат вкалкулирани во развојот на некои странски брендови. Љупчо Антовски, ко-основач на софтверската фирма iVote и универзитетски професор, е еден од оние претприемачи што решил да го изоди потешкиот пат, односно да создава брендови. Вели дека со неговиот бизнис партнер уште од основањето на фирмата пред неколку години одлучиле да се фокусираат кон градењето сопствени брендови. Работат во три главни сегменти: решенија за е-трговија, целосно приспособени кон

28 ноември, 2014 |

| Специјален прилог | БРЕНДОВИ |

Сакаат да градат брендови, а не прочитале ниту една книга за маркетинг

Главното оправдување на македонските компании дека немаат доволно пари да инвестираат во развој на брендови е крајно погрешно, сметаат професионалците од оваа област. Токму спротивното, брендовите се тие кои генерираат приходи. Колку повеќе брендови во компаниското портфолио, толку поголеми шанси за профитабилност. Долгорочно гледано, потрошувачите не комуницираат со анонимни производи, туку градат однос со брендот, идентификувајќи ги во него своите сопствени вредности. Колку повеќе инвестирате во брендот, толку побрзо ќе ви се врати инвестицијата, а тоа враќање на инвестицијата ќе биде долготрајно. “Брендирањето е создавање и давање вредност на тоа што го произведувате, а и на самата компанија. Потребно е потрошувачите да бидат мотивирани за да се заинтересираат за вашиот бренд, а доколку инвестирате во елементите на вашиот бизнис преку брендирање, тогаш сигурно е дека инвестицијата ќе се врати. Но, колку треба да инвестирате, зависи од тоа колку сакате да биде голем вашиот бренд“, рече

12 | 28 ноември, 2014

професорот од Бледската школа за менаџмент, Колин Еган, во интервју за Капитал. Сашо Наумоски, генерален директор на прилепска Витаминка вели дека нивната стратегија за развој поставена е во две насоки: настап со сопствените брендови и освојување на нови пазари и вториот сегмент, пласман под приватна марка во големите европски трговски синџири. Тој вели дека нивната стратегија за развој на брендовите се менува во насока на благо редуцирање на портфолиото на брендови, затоа што е многу тешко да се одржуваат брендовите во услови на огромна конкуренција. “На регионалните пазари каде што ги познаваат нашите производи гледаме да се зацврстиме, а на пазарите надвор од Балканот се трудиме да дојдеме и до купувачи кои не припаѓаат само на дијаспората од екс Југославија која традиционално е најголемиот потрошувач на с$ што доаѓа како храна од овие простори на тамошните полици. Соработуваме и со неколку големи трговски ланци, за жал, под нивен бренд, а среќата е во тоа што од нив учиме како да работиме подобро. Нивното искуство во менаџирањето со брендови за нас е драгоцено.“, објаснува Наумоски.

Колин Еган

Професор - Бледска школа за менаџмент

олку повеќе инвестирате во брендот, толку побрзо ќе ви се врати инвестицијата, а тоа враќање на инвестицијата ќе биде долготрајно. Брендирањето е создавање и давање вредност на тоа што го произведувате, а и на самата компанија. Потребно е потрошувачите да бидат мотивирани за да се заинтересираат за вашиот бренд, а доколку инвестирате во елементите на вашиот бизнис преку брендирање, тогаш сигурно е дека инвестицијата ќе се врати. Искуство во создавањето и менаџирањето сопствен бренд има и тимот од консултантската фирма Македонија Експорт која стои зад создавањето на брендот на ајвар Mama’s. Петар Лазаров, член на тимот, вели дека речиси пет години инвестираат во развој на брендот, обидувајќи се да изградат меѓународен бренд. “Затоа и одбравме такво име за ајварот. Целта ни е ајварот да го јадат, не само од балканската дијаспора по светов, како што е обично со производите што доаѓаат од Балканот, туку и сите останати Американци, Австралијци или Канаѓани. Затоа и се позиционираме во премиум сегментот, со помали пакувања, повисоки цени, но зад сето тоа мора да стои квалитет што го

гарантира брендот. Што е нашата приказна? Рецепт за ајвар 100% оригинален како што го правеле нашите мајки и баби, без никаква хемија, додатоци што го зголемуваат волуменот и сл. Затоа и нашиот производ е поскап и ние сакаме да го пробиваме на највисоките полици во светските супермаркети“, објаснува Лазаров. Тој смета дека проблемот на македонската економија која има недостиг од силни брендови не е само во парите. “И во менталитетот е. Генерално, домашните бизнисмени се затворени за ново знаење. Не инвестираат во сопствената и едукацијата на вработените. Не прочитале ниту една книга за маркетинг. Затоа сме на ова ниво кај што сме“, вели тој.

| Специјален прилог | БРЕНДОВИ |

Mitko Jan^ev сопственик на “Кожувчанка“ од Кавадарци

Brendovite gi razvivame so inovativni tehnologii

а почетокот од годинава сопственикот и генерален директор на кавадаречката фабрика за вода и сокови “Кожувчанка“, Митко Јанчев, најави нов производ од нивните погони – пиво, кое што требаше да излезе во продажба во летните месеци. Пивото с$ уште не е на полиците во маркетите, па со Јанчев разговаравме за причините за одложувањето на производството, кое треба конечно да стартува кон крајов на годинава, но и за други теми поврзани со неговиот бизнис – како за четири години Изворска стана една од најпродаваните негазирани води во земјава, како се справуваат со здравата, но и со нелојалната конкуренција, како

14 | 28 ноември, 2014

ја градат бренд стратегијата за своите производи... Што се случи со инвестицијата за пивото, зошто се забави работата? Точно, ние бевме подготвени, инсталиравме опрема во вредност од околу еден милион евра, плативме мајстор за пиво од Германија, увезовме репроматеријали, направивме и пробно производство, но проблемот настана кога требаше да ја добиеме акцизната дозвола што ја издава македонската Царинска служба преку Министерството за финансии, за која што бевме одбиени. Имено, законската регулатива налагаше дека таква лиценца производител не може да добие доколку не обезбедува најмалку пет милиони литри пиво

годишно. А, ние планиравме да тргнеме со еден милион литри, втората година со три милиони, па да видиме како ќе биде пивото прифатено на пазарот, и потоа да ги прилагодуваме количините. Нашата пиварница е проектирана со капацитет од пет милиони литри годишно, но ние не можевме да тргнеме веднаш со таа количина. Сфативме дека законската одредба е апсурдна и воопшто не го стимулира развојот на малите пиварници, за разлика од ЕУ на пример, каде што малите пиварници со капацитет под 5 милиони литри, плаќаат двојно помали акцизи. А, кај нас, таквите не можеа ниту да почнат со работа. Затоа, веднаш, преку Стопанската комора реагиравме до Владата, за да се корегира правилникот.

Специјален прилог | БРЕНДОВИ |

Секој бренд си бара одржување на квалитетот и тука не смее да има импровизации. Во тоа одржување на брендот клучна улога има следењето на иновациите и технологијата. Еве, на пример, ние со новата технолошка линија во која што инвестиравме, произведуваме шишиња со капачиња што се отвораат и затвораат со половина круг вртење, наместо со три - четири како претходно. Некој ќе праша што е тоа толку битно? Па, тој што ја креирал технологијата мислел на с$: дека тоа е попрактично затоа што, замислете да возите, да сте во брзање и сл., тоа не е безначајно. Некој размислувал многу за таа функционалност. И ние мора тој развој на технологијата да го следиме.

Ние произведуваме најмногу Синалко по глава на жител Како ја развивате бренд стратегијата за соковите “Синалко“? Кај Синалко се работи за лиценца на странски бренд, и стратегијата не ја кроиме сами. Негазираните сокови “Синета“ се пуштија на наша иницијатива, и мислам дека ги промовираа прво во Македонија. Сакам да го кажам следново: меѓу 260 фирми кои во цел свет поседуваат лиценца за производство на “Синалко“, “Кожувчанка“ продава најмногу вакви сокови по глава на жител. Ние можеби во вкупната светска продажба сме безначајни 0,5%, затоа што сме мал пазар, но пер капита имаме убедливо најдобра продажба. Тоа особено импонира кога ќе го истакнат како факт на меѓународните конференции што ги организира матичната компанија од Германија.

А, тој правилник го издејствувал некој Но, најголем проблем за нас е своевремено за да се штити себеси. нелојалната конкуренција. Нема никаква друга логична причина Што значи нелојална конкуренција за тоа ограничивање. И надлежните, за во вашиот случај? волја на вистината, многу брзо реагираа Ние не се плашиме од некои локални и го корегираа правилникот. мали производители, туку од сериозни И сега, кога ќе стартувате со производители кои што стануваат производството? своевидна нелојална конкуренција. Најдоцна од јануари Некои од нив се компании треба да стартуваме со што поседуваат сопствени продажба на пивото. медиуми каде што буквално не ја плаќаат Под кој бренд ќе рекламата, односно за оди пивото на рекламниот простор Со новиот бренд “Кожувчанка“? Која што тие го користат ви е целната група кај нив, туку кај домашните трговски “Наше Македонско пресметан по цената потрошувачи? синџири. Да речеме, ако еден домашен пиво“ сакаме да што на мене ми ја даваат Ние кажавме уште голем трговец има договор за соработка како клиент, не би им почнеме една на почетокот, пивото со локален производител на вода, за стигнал ни вкупниот ќе се вика “Наше преку цела година да има стабилно традиција на приход од цела година. Македонско пиво“. Ние снабдување, со коректен однос и сл., а создавање помали Ако се рекламираш во немаме традиција во во летните месеци, кога е најголемата домашни пиварници, “прајм тајм“, цената е од потрошувачка, дозволи интервентно градот на производство 10-15 евра за секунда, а на пиво, и најбитно влетување на полиците на странски сегмент што во ЕУ нема рекламен спот под ни беше да успееме производител со дампинг цени во силно се поддржува 30 секунди. Ако некој да ја инсталираме некоја продажна акција, тогаш го руши пресмета колку тие се од државите. технолошката линија пазарот и ги уништува домашните рекламираат, ќе излезе и да направиме пиво. производители. Потоа, кога ќе заврши дека рекламата годишно За да направиме добро акцијата на странците, повторно ќе ги чини три милиони пиво основно е да имаме квалитетна треба да соработува со домашните евра, а бизнисот му тежи два милиони вода, а тоа фала Богу, го имаме и производители, кои што им се лојални евра. Кажете ми сега дали е тоа лојална квалитетни репроматеријали. И добар добавувачи на трговците. Затоа конкуренција?! мајстор, се разбира. Пивото е наменето велам дека не се виновни странските Каде продавата најмногу вода, во за домашниот пазар, не мислиме да производители. И јас кога би можел кои делови од Македонија? направиме некој бум и да бидеме остра да влетам во некој синџир маркети во Најмногу во источниот дел, потоа во конкуренција на постарите брендови, Белград, би го направил истото. централниот дел, во Скопје туку да започнеме една традиција на А, сте се обиделе се држиме релативно добро, производство на македонско пиво во ли да извезете пивари од помал обем, со по 5-6 милиони додека во западниот дел, вода некаде? Дали Тетово, Гостивар, Охрид, литри годишно, со тенденција на подолг воопшто македонските Битола сме послаби. рок преку соработка со регионални производители Не извезуваме партнери, да произведуваме и нивни Како се борите извезуваат вода? брендови што во моментов само се пакувана вода со странската Има поединични извози од увезуваат. конкуренција, која што во регионот, помал обем, и ние, и некои Каква е вашата стратегија за борба доаѓа со цени кои што други производители, затоа што не со конкуренцијата, која што е знаат да бидат пониски но инцидентно, а ништо сме обединети и огромна во вашиот сегмент, и од од оние на домашните стратешки, организирано. домашни и од увозни води и сокови? производители? Дали организирани како За тоа, морам да признам, Пред с$ со иновативност. Не тие одат со дампинг најголемата вина имаме производители. иновативност во смисла дека ние ќе цени за овој пазар? сите ние производителите, направиме некаква етикета што никој Едната нивна предност е затоа што не сме успеале друг не може да ја направи и сл., туку во што тоа се поголеми производители, заеднички да се организираме некако, да делот на технологијата за производство. што покриваат регионален пазар од настапиме поагресивно на регионалните Технологијата е таа што кај водата ти 10 или 20 милиони жители, па ако пазари. Сите велиме дека немаме извоз, дава можности за подобар квалитет и сакаат да освојат уште еден пазар, дека тешко се влегувало во Србија, цена. Годинава инсталиравме производна како македонскиот со два милиони Хрватска, итн., но да бидеме искрени, линија, при што користиме 25-грамска жители, ним не им е проблем да влезат потребна е поголема волја, упорност и ампула за пластичните шишиња, а со дампинг цени, само колку да ги организација од наша страна. конкуренцијата користи 40-грамска истиснат другите производители. Но, Како ќе ја завршите годинава? Има ампула. јас не го гледам најголемиот проблем ли пораст на приходите и добивката?

28 ноември, 2014 | 15

| Специјален прилог | БРЕНДОВИ | Годинава сме на позитивна нула. Со судни маки, поголеми акции на пазарот, направивме резултати како во 2013. Но, тоа е во делот на продадени количини, додека финансискиот дел ќе биде послаб за некои 2-3%, токму заради неколкуте продажни акции што ги правевме, за да го зацврстиме нашето присуство на пазарот во делот на пакуваната вода. Во делот на соковите “Синалко“, бидејќи според договорот за лиценца имаме и ограничувања во количините што може да ги продадеме, не ни можевме многу да ја зголемуваме продажбата, и покрај растечката побарувачка. Договорот строго обврзува дека можеш да растеш колку сакаш на годишно ниво, но продажбата во секоја наредна година не смее да падне повеќе од 5% во однос на претходната. Па, затоа висок пораст лесно може да предизвика и поголем пад доколку дојде до некои турбуленции на пазарот и ние мора да балансираме со продадените количини на сокови. На што се должи оваа стагнација во делот на продажбата? Се должи пред с$ на лошите временски прилики. Имавме врнежливо лето, консумацијата на вода и сокови се намали, а во овој бизнис, временските прилики влијаат со 30 - 40% во потрошувачката. За 2015 година не може да предвидиме со голема прецизност како ќе се движи потрошувачката, зависи и дали зимата ќе биде блага, летото суво и жешко, или повторно врнежливо како изминатово. Стандардот на живеење помалку влијае врз потрошувачката на пакувана вода отколку сезоната и временските прилики. За ценовни категории што се движат од 15-20 денари, не прави голема разлика дали е 1-2 денари поевтино или поскапо.

Вода треба да остане вода, без додатоци на хемија Кои се клучните елементи на стратегијата за развивање на вашите брендови, анализирајќи ги водите и соковите? Да се вратиме малку наназад во периодот кога ние почнувавме со бизнис. “Кожувчанка“ е првата приватна, а не приватизирана, компанија за произвоство на пакувана вода во земјава, формирана во 1995 година. Првите десетина години ние, а и сите други македонски производители, произведувавме исклучиво газирана минерална вода, она што сите ние како потрошувачи со децении го знаевме како “кисела вода“. Со тек на време се појавија нови навики на потрошувачите, односно потреба за консумирање на обична, негазирана вода, која што во принцип се црпи од различни извори од оние за минералната. Разликата помеѓу овие две води е што негазираната обично служи за секојдневна употреба со цел освежување, хидратација и прочистување на организмот, додека минералната газирана знае да има и посебна намена во помагањето при некои болести и други тешкотии на луѓето, заради повисокото ниво на минерали што го има во однос на обичната изворска вода. Затоа и обична пакувана вода се пие и по неколку литри на ден, додека

16 | 28 ноември, 2014

ретко кој пие газирана минерална вода непотребни додатоци. во толкави количини секој ден. Од 2010 Колкав дел од продажбата завземаат година и ние почнавме со негазирана двете води посебно? изворска вода, која што ја црпиме од Изворска учествува со 42% во вкупните извор во близина на оној за минералната, продажби на вода, а тоа го постигнавме на планината Кожуф. за 4 години. Тоа, секако се должи на Зошто се решивте за сосема ново новата амбалажа, продажните акции и име за брендот на негазираната сл., но секако и на квалитетот и новите вода? Други производители ставаат технологии во кои што инвестиравме. с$ под капата на единствениот бренд Во која насока ќе оди понатаму на води. стратегијата за развој Токму заради таа потреба да на брендовите на се разликуваат двата типови “Кожувчанка“? на води. Не сакавме да ги Секој бренд си бара доведуваме потрошувачите одржување на квалитетот во ситуација да бидат и тука не смее да има За дампинг збунети и сл. Ние не го импровизации. Во тоа акциите на измисливме тоа. Погледнете одржување на брендот клучна го регионот: “Књаз Милош“ странските улога има следењето на во соседна Србија, која што иновациите и технологијата. производители беше етаблирана на пазарот Еве, на пример, ние со на вода како минерална газирана новата технолошка линија вода, негазираната вода ја највиновни се во која што инвестиравме , именуваше како “АкваВива“. произведуваме шишиња со домашните Во Хрватска, Ивица Тодориќ капачиња што се отвораат трговски ги има “Јамница“ како и затвораат со половина газирана и “Јана“ како синџири. круг вртење, наместо со негазирана. И ред други три - четири како претходно. производители. Некој ќе праша што е тоа Вашата конкуренција во асортиманот толку битно? Па, тој што ја креирал воведе води збогатени со различни технологијата мислел на с$: дека тоа овошни вкусови, состојки како е попрактично затоа што, замислете креатин и сл. Каков ќе биде вашиот да возите, да сте во брзање и сл., тоа одговор на тоа, планирате ли и вие не е безначајно. Некој размислувал таков тип на води во понудата? многу за таа функционалност. И ние Сите тие додатоци на водата, сепак се мора тој развој на технологијата да го некаква хемија. За мене, водата треба следиме. Ние сме единствена фабрика да виде вода. Ако сакам да пијам нешто во Македонија која има линија која што со вкус на лимон, ќе пијам лимонада. е исклучиво за негазирана вода. Сите Во основата на нашата бренд стратегија останати имаат комбинирани производни е да ги навикнеме потрошувачите да линии, и за газирана и за негазирана, разликуваат минерална од обична вода што предизвикува помала продуктивност, и да сфатат дека тоа се единствените рентабилност, квалитет на амбалажите, вистински води. С$ друго, според нас, се конзистентност на полнењето, итн.

Здравата страна на слатките задоволства!

| Специјален прилог | БРЕНДОВИ |

Ekspertite sovetuvaat:

Prilagoduvajte se kon potro[uva^ite! Tie se edinstvenoto merilo za Va[iot uspeh пишува:

Верица Јорданова

verica.jordanova@kapital.mk

легува во супермаркет. Првичната замисла на еден потрошувач за што пократко време да излезе со потребните набавки речиси е невозможно да се реализира кога полиците со детергенти, средства за лична хигиена, млечни производи, снекови и кекси се преполни со толку многу голем брендови што го прави изборот страшно комплициран. Токму тој моментпружањето на раката и земањето на конкретен производ е моментот кој сакаат да го демистифицираат креаторите на брендовите, продавачите и маркетинг експертите во компаниите. Од тој момент – изборот на потрошувачот токму на Вашиот бренд зависи и неговиот успех измерен преку негова продажба и приходи кои ги генерира за својата компанија.

18 | 28 ноември, 2014

На што треба да внимаваат компаниите кога лансираат нов бренд на пазарот? Како да го подобрат имиџот на своите брендови? Има ли начин со мал буџет македонските брендови да направат интересни кампањи со кои ќе ја подобрат својата видливист на пазарот? Што е клучно за еден бренд кој сака да го “освежи“ својот имиџ? Ова се прашањата на кои своето експертско мислење го даваат неколку професионалци од областа на брендирање и product placement од кои компаниите со силна бренд ориентираност можат да извлечат интересни идеи и да се инспирираат и охрабрат да повлечат одредени потези. Првата лекција која сите компании мора да сфатат е дека потрошувачот секогаш ја бара најдобрата вредност за своите пари, и затоа кога купува тој сака да разгледа наоколу. Ова е особено важно за категоријата производи за широка

потрошувачка каде има и најголем избор на слични производи од различни брендови. Потрошувачот не станува лојален сам по себе. Потребно е тој да биде привлечен, изненаден, убеден и вреднуван од страна на брендовите кои му се нудат. “Во македонската економија евидентна е цената како клучен фактор при избор и менување на брендовите, но тоа не е целата приказна. Со с$ поголемото влијание на социјалните медиуми и можноста за споделување мислења, информации, ставови и препораки, како и споделување слики од производи давање субјективни оценки за нивното користење и конзумирање, брендовите стануваат се повеќе подложни на информации кои самите тешко можат да ги контролираат“, констатира Ирина Маја-Стојановиќ, директор за развој на бизнис во агенцијата McCann. Но, за разлика од слабата контрола која ја имаат за тоа што се зборува или пишува за нив, тие имаат можност активно да ги слушаат потрошувачите, нивните желби и насоки како да го подобрат својот производ или

Специјален прилог | БРЕНДОВИ |

Дарвин рекол: Нема да преживеат ниту најсилните, ниту најинтелигентните, туку оние кои најдобро ќе се прилагодат на промените. Компаниите отсекогаш морале и мора да се менуваат и прилагодуваат на потребите на потрошувачите затоа што нивната основна цел е зголемување на продажбата на производи и услуги! Прашањето е како промените да станат дел од бизнис стратегијата? пак дали е време да се поработи и на освежување на приказната за брендот. “Постојат позитивни примери во Македонија за успешни бренд приказни кои потрошувачите ги сакаат и прифаќаат, но сепак следењето на индексот на “афинитет кон брендот” останува приоритет за сите компании кои сакаат да им одговорат на своите потрошувачи кои секојдневно се менуваат“, вели Маја-Стојановиќ која од директното искуството со брендови укажува дека првите знаци дека еден бренд е “зрел“ за промена се покажуваат во извештаите за финансиското работење. Но, и други знаци ќе се појават, вели таа,

Ирина Маја - Стојановиќ McCann Скопје

о македонската економија евидентна е цената како клучен фактор при избор и менување на брендовите, но тоа не е целата приказна. Со с$ поголемото влијание на социјалните медиуми и можноста за споделување мислења, информации, ставови и препораки, како и споделување слики од производ и давање субјективни оценки за нивното користење и конзумирање, брендовите стануваат се повеќе подложни на информации кои самите тешко можат да ги контролираат. Но, затоа пак имаат можност активно да ги слушаат потрошувачите, нивните желби и насоки како да го подобрат својот производ или пак дали е време да се освежи приказната за брендот.

ако компанијата секојдневно и сериозно ги следи потрошувачките трендови, конкуренцијата, ако постојано ги истражува можностите за подобрување на производот и засилувањето на бренд приказната што и дава можност на компанијата да биде чекор пред другите. Нејзиното искуство покажува дека за компанијата е многу тешко да донесе одлука за ребрендирање на одреден производ, било да станува збор за мал “face lifting“, или за некој поголем чекор. Во таков случај, препорака е да не се дозволи субјективноста и приврзаноста кон сопствениот бренд да преовладаат. Напротив, потребно е да се донесе рационална и информирана одлука и да се креира нова, подобра бренд приказна во која потрошувачите одново ќе се вљубат. “Би рекла дека најтешкиот дел во ребрендирањето всушност се состои во тоа

да му се каже вистината за брендот на клиентот. Брендовите во себе содржат сопствена ДНК со која се идентификуваат, традиција, наследство и вредности. По премостувањето и прифаќањето на објективните факти потврдени со истражувања, сме имале примери на успешно лансирале нови или надоградени бренд приказни“, вели Маја-Стојановиќ чија што клучна препорака до македонските компании со брендови во своето портфолио е: “Секогаш точно знајте кои се вашите потрошувачи, активно слушајте ги нивните желби и запомнете: тие се вашите најголеми бренд амбасадори.“

Социјалните медиуми не се ниту весник, ниту ТВ реклама. Тие бараат посебен пристап Дарвин рекол: Нема да преживеат ниту

28 ноември, 2014 | 19

| Специјален прилог | БРЕНДОВИ | најсилните, ниту најинтелигентните, туку оние кои најдобро ќе се прилагодат на промените. Компаниите отсекогаш морале да се менуваат и прилагодуваат на потребите на потрошувачите затоа што нивната основна цел е зголемување на продажбата на производи и услуги. Ира Стефанов Бабиќ, директор на компанијата Бренд Јунион потенцира дека основната причина зошто компаниите во денешно време мора динамично да се менуваат е големата брзина со која се менуваат и очекувањата на потрошувачите. А денес, како никогаш порано, потрошувачот има моќ и влијание. “Ако во минатото сме купувале само локално, без голем избор, денеска модерниот потрошувач само со неколку клика може да ја разгледа и анализира целата достапна понуда, и тоа не само во Македонија туку во целиот свет. Сведоци сме на брзи технолошки промени кои го менуваат нашето секојдневие , а со тоа и нашите потреби и очекувања како потрошувачи. Интернетот, паметните телефони, социјалните медиуми ги менуваат и начините на кои луѓето се информираат и купуваат“, вели таа и додава дека заради брзото ширење на негативните реакции од незадоволни потрошувачи, компаниите не смеат да си дозволат да бидат затворени, недостапни, манипулативни и нефлексибилни. Според анализите на Бренд Јунион, во Македонија се поголем број на компании ги следат модерните комуникациски трендови и ги прифаќаат Интернет каналите за комуникација со своите потрошувачи, но еден голем дел од нив се уште немаат дефинирано јасна стратегија и цели кои треба да ги исполнат со Интернет комуникацијата. Повеќето од нив ги прифатија социјалните медиуми особено Facebook, како место каде што луѓето го поминуваат своето слободно време и како место каде што можат да ја пренесат својата порака. Но она што не го разбираат е дека социјалните медиуми се место за дружење, а не место каде што корисниците сакаат да бидат бомбардирани со маркетинг пораки за производи, услуги, цени, промоции и попусти. “Корисниците се заситени од комуникација за времето, викендот, празникот... Сакаат брендови кои ги разбираат потребите на своите потрошувачи, и ќе понудат содржина која ќе биде интересна за читање. Затоа комуникацијата треба да биде искрeна и лична. Профилите на компаниите се личен простор за комуникација. “Затоа креирајте и продуцирајте релевантна и вредна содржина која вашата публика ќе сака да ја чита“, апелира Бабиќ и им ги дава следниве препораки на компаниите: Интернетот и социјалните медиуми не се само за младите. Користете ги за отворена и искрена комуникација со вашите фанови и потрошувачи. Добриот збор напишан на ѕидот на Facebook профилот останува секогаш достапен да биде прочитан. Веројатноста е голема дека ќе имате и негативни коментари, но немојте да ги избришете затоа што можат ви бидат мотив за да се подобрите. Социјалните медиуми овозможуваат да прашате, да слушнете, да дознаете, да раскажете. Разговарајте со вашите фанови, привлечете

20 | 28 ноември, 2014

Ира Стефанов Бабиќ Бренд Јунион

ко во минатото сме купувале само локално, без голем избор, денеска модерниот потрошувач само со неколку клика може да ја разгледа и анализира целата достапна понуда, и тоа не само во Македонија туку во целиот свет. Сведоци сме на брзи технолошки промени кои го менуваат нашето секојдневие, а со тоа и нашите потреби и очекувања како потрошувачи. Интернетот, паметните телефони, социјалните медиуми ги променија и начините на кои луѓето се информираат и купуваат.

Клучни пораки за македонските компании:

Не дозволувајте субјективноста и приврзаноста кон сопствениот бренд да победи. Напротив, донесете рационална и информирана одлука и креирајте нова, подобра бренд приказна во која потрошувачите одново ќе се вљубат. Секогаш точно знајте кои се вашите потрошувачи, активно слушајте ги нивните желби и запомнете: тие се вашите најголеми бренд амбасадори.“ Заради брзото ширење на еакциите од потрошувачите, никако не смеете да бидете затворени, недостапни, манипулативни и нефлексибилни Кога ги користите социјалните медиуми за пренесување на маретинг пораки добро треба да ја осмислите комуникациска стратегија.

Разберете дека социјалните медиуми се место за дружење, а не место каде што Вашите фанови треба да ги бомбардирате со маркетинг пораки за производи, услуги, цени, промоции, попусти. Негативните компентари не ги бршете, туку користете ги за да се подобрите, и заблагодарете му се на фанот што ви помогнал да станете подобри. Социјалните медиуми се совршено место за грижа за вашите потрошувачи. Одговарајте и решавајте ги изнесените проблеми на вашите потрошувачи, тука на социјалните медиуми. Немојте да ги препраќате на телефони или маилови за да си го решат проблемот. Ако пишале на Facebook, решете го проблемот на Facebook.

Маја Бочварова Swarovski Бутик Менаџер

ога веќе го имате квалитетот, следниот чекор кој треба да го направите е да ја изградите врската со вашите клиенти, да стекнете доверба. Се работи за целосен “пакет” на бенефиции или задоволства за кои купувачот верува дека ги добива доколку го купи производот. Тоа е збир на сите физички, психолошки, симболички и услужни карактеристики. Тоа е предноста на брендот Сваровски за купувачите, помага да ги идентификуваат производите, да го препознаат квалитетот на производот, да го намалат ризикот при купувањето, овозможува гаранција за квалитетот, можат да се потпрат на него (константност во квалитетот) ,може да се понуди психолошка награда (статусен симбол) , заштедува време; полесно се обработува .

ги потрошувачите така што ќе ја раскажете вашата приказна. Социјалните медиуми се совршено место за грижа за вашите потрошувачи. Одговарајте и решавајте ги изнесените проблеми на вашите потрошувачи, тука на социјалните медиуми. Немојте да ги препраќате на телефони или маилови за да си го решат проблемот. Ако пишале на Facebook, решете го проблемот на Facebook. Секоја социјална мрежа е уникатна и различна. Одберете

кои социјални мрежи се соодветни за вашиот бизнис и развијте одделна стратегија за секоја од нив. Немојте само да ги копирате истите објави од една на друга социјална мрежа. Вашиот профил на социјалните медиуми е ваш личен медиум. Размислувајте како да сте отвориле ТВ станица и сега треба да дефинирате што ќе емитувате. Тргнете од тоа која е вашата публика, и креирајте содржина која ќе биде интересна за нив, да ја читаат, гледаат, со која ќе иницираат разговор.

СИГУРНА И КВАЛИТЕТНА 100 % МАКЕДОНСКА ЕКО ГРАДБА Адора Инженеринг-синоним за квалитетно домување по европски стандарди Скопје - Аеродром

Скопје - Под Водно

Црква Св. Јован Крстител - Аеродром - Скопје

Охрид - Билјанини Извори

Спомен - обележје Водици - Охрид

ʇʄ ʃʄɸ ɺʄʂ ʄɺ ɶɺʄʆɶ ɸʆɻɺʃɾ ʃɶɹʆɶɺɾ

ʅʖʨʩʘʖʿʛ ʘʤ ɺʩʗʖʞ

XXX BEPSB DPN NL JOGP!BEPSB DPN NL

ʀʦʧʨʖʦʛʿʛ ʥʤ ʂʛʚʞʨʛʦʖʣʤʨ

ɶʘʨʤʢʤʗʞʡ ʅʤʡʤ

XXX GBDFCPPL DPN BEPSB JO[FOFSJOH XXX JOTUBHSBN BEPSB@JO[FOFSJOH

| Специјален прилог | БРЕНДОВИ |

Интернет банка

комерцијална банка ад скопје

Banka so tebe Интернет банка на Комерцијална банка АД Скопје

Od vizija i alternativa do prepoznatliv standard i brend

о 2001 година, Интернет банката се роди како идеја и визија за алтернативен и модерен пристап до услугите на Банката наменети за правни и физички лица. Идејата прерасна во конкретен проект врз основа на потребите и барањата на корисниците на Банката да заштедат и да добијат повеќе време за суштинските активности и процеси на нивниот бизнис. Воедно, тие добија посигурна и поефикасна услуга со која ќе заштедат на трошоците за банкарски провизии. Во нејзиното 13 годишно постоење, почнувајќи од информативните услуги за правни лица, преку првите ПП30 трансфери во 2004, првите трансфери и плаќања за физички лица во 2006, воведувањето на трансакции во платниот промет со странство во 2010, прилагодувања на Интернет банката за работа со технологии за поддршка на лица со целосно оштетен вид во октомври 2013, се до почетоците на мБанка во јули 2014, Интернет банката постојано се усовршуваше и надоградуваше. Го менуваше својот изглед, стануваше се помобилна, посигурна и поефикасна алтернатива на повеќето услуги, кои традиционално се вршат на шалтерите на Банката и прерасна во широко прифатен сервис кој денеска има вкупно 89.017 регистрирани корисници во делот на услугите за правни и физички лица. мБанка, мобилната апликација наменета за iOS и Android базирани уреди, со која се овозможува сигурен и едноставен пристап до најкористените услуги на Интернет банката наменети за физички лица, е само една успешна алка и најнов пример во непрекинатиот in-house синџир на развој и иновации. За само четири месеци од нејзиното објавување на Google play store-от се најде во рангот на апликации со број на инсталации во интервал од 5.000 – 10.000 инсталации и од корисниците ја има добиено високата оценка 4,5 (оценките се од 1 – 5).

22 | 28 ноември, 2014

Низ годините, Интернет банката еден од нашите ценети и задоволни прерасна во своевиден виртуелен корисници: шалтер за чие деноноќно Наспроти функционирање се грижи комплиментите сервисниот деск за корисници, и забелешките др. Златко Муцунски комбинираните тимови од нашите MBA, Dipl. Ing Managing director составени од ИТ инжинери и PORSCHE MACEDONIA корисници, кои искусни технолози од областа претставуваат Интернет банката, на банкарското работење. вистински прерасна во Во септември 2014та година, мотив за најкористената користењето на Интернет понатамошна апликација на банката престана да биде надградба и Комерцијална прашање на моден тренд, подобрување банка. Едноставна имиџ или престиж за дадена на Интернет за користење, компанија или краен корисник. банката, свесни практична и Имено, за првпат во споменатиот сме дека ниту пријателски период, Интернет банката една услуга расположена кон според бројот на процесираните или производ динамичното безготовински налози, во делот не е совршен. време во кое на платниот промет во земјата за Затоа, веќе живееме, правни лица, го надмина бројот работиме на Интернет банката на хартиените безготовински надминување е вистински начин налози, традиционално на ограничувада се избегнат проследени на шалтерите на њето за шалтерите и да Банката. Со тоа од алтернатива извршување се исполнуваат прерасна во своевиден стандард трансакции финанските и неминовност за компаниите, исклучиво обврски во за тие да бидат ефикасни, преку Interудобноста на конкуретни и успешни. net explorer вашиот дом Денес, со задоволство можеме пребарувачот негрижејќи се да констатираме дека ги споивме и на за работните сигурноста, едноставноста понатамошното часови, а имајќи и брзината, и успешно ги стандардизијасен преглед на поврзавме финансиските рање и сите направени системи на компаниите со подобрување трансакции. Интернет банката. Нашата на web дизајнот Интернет банката цел, автоматски да можат да и функционална Комерцијална разменуваат и споредуваат носта на банка е вистински податоци во врска со плаќањата, постоечкото корисен сојузник прометот и состојбата на Web решение. на сите клиенти”. сметките, преку поврзување Во духот на на тимовите распоредени на корпоративните различни точки од Земјата вредности и во различни часовни зони, за да на Банката, целта на развојниот тим реализираат однапред воспоставени на Интернет банката, да се биде работни текови и политики на вршење прв никогаш не претставувало цел плаќања, беше реализирана. Интернет сама за себе, туку со Интернет банката прерасна во вистински банката суштински да се допре до секојдневните потреби на сите наши препознатлив бренд на Банката, кој корисници, а со иновациите, врвниот својата сила ја црпи од довербата, квалитет и постојаната потрага за задоволството и идеите на своите најуспешни решенија, да се биде и да корисници, за што можеби најдобро се остане најдобар. зборува следната изјава дадена од

“

| Специјален прилог | БРЕНДОВИ |

Balkanskite brendovi na proda@ba

na uspe[nite brendovi po Balkanot e

Најголемите и најсилни компании од регионот ја научија важната лекција- брендовите се еден од најважните адути на секоја компанија! Тие се двигатели на енергијата во компанијата, важни фактори за раст на продажбата и приходите! Еве кои се балканските компании на кои оваа лекција им е одлично совладана! пишува:

Верица Јорданова

verica.jordanova@kapital.mk

тлантик група овој месец го презеде популарниот српски бренд “Бабина тајна“. Аквизицијата на компанијата Foodland, која минатата година оствари приходи од 10 милиони

24 | 28 ноември, 2014

евра, е најновата потврда дека Атлантик Група цврсто и беспрекорно ја остварува својата стратегија – градење на силно и брендирано портфолио и континуирана интернационализација на брендовите! Откако во изминатите неколку години Атлантик ги стави под своја капа силните брендови “Гранд кафе“, “Аргета“, “Цедевита“, “Штарк“, “Кокта“, секоја година продолжува да прибира нови и нови успешни брендови како

што е последниот “Бабина тајна“. Пред десетина дена Управата на оваа хрватска компанија соопшти дека од финансиските институции имаат на располагање 80 милиони евра за аквизиции! Емил Тедески дефинитивно нема да застане со прибирање на најуспешните брендови во регионот, особено ако се знае неговиот респект кон брендовите и долгорочната визија на Атлантик тие да освојат што повеќе странски пазари.

“Производите на Foodland се скапоцен камен во прехранбената индустрија. Крунски дијамант е домашниот ајвар, деликатес кој веќе е препознатлив во многу светски познати трговски синџири, како што се шведски Coop, австралискиот Woolworths, американски Ross, но и во премиум трговскиот сегмент како што се француски Lafayette и Le Bon Marche, швајцарски Globus, шведски Hemkop, британски Selfrides, американскиот Fairway или

Специјален прилог | БРЕНДОВИ |

милиони ев има на располагање Атра лантик Група за нови аквизици и

јапонскиот Fressay. Затоа оваа аквизиција оди во правец на нашите две дефинирани цели – ширење на постојното брендирано портфолио и интернационализација“, изјави Емил Тедески при преземање на српската компанија основана од претприемачот Васо Лекиќ, кое се случи овој месец. Оваа е последна во низата аквизиции кои во последните четири години интензивно ги прави втората по големи прехранбена компанија во Хрватска. Овој залет несомнено ќе продолжи и во 2015 година. Не случајно, туку намерно и стратешки. Од досегашните 20-тина аквизиции, за најзначајна се смета аквизицијата на словенечка Дрога Колинска во 2010 година, кога обемот на работа на Атлантик двојно се зголеми и го надмина прагот од 500 милиони евра годишни приходи. Годинава очекуваат приходи од 720 милиони евра, а годишната стапка на раст изнесува околу 7%. “Атлантик успеа во својата

милиони евра “тежеш продажбата на брендое“ т Juicy на Ивица То дориќ

трансформација од мал дистрибутер да стане голем регионален дистрибутер и важен производител. До 2001 година растевме исклучиво органски, а по тоа и органски и со аквизиции, но во секој случај растот ни беше над 5%“, објаснува Тедески. Инвестициите кои компанијата ги прави во моментот- 16 милиони евра во фабрика во Нова Градишка за спортска и енергетска храна, повторно ја потврдува ориентираноста на компанијата кон генерирање приходи од брендирани производи. Токму овој нов бренд треба да биде клучниот адут за освојување нови пазари. Тедески објаснува дека тоа е must затоа што иако имаат големо портфолио на брендови, само неколку од нив имаат потенцијал за продор на странски пазари, а тоа се Multipower, Argeta, Donat MG и

Cedevita GO. “Сите останати се од категоријата на регионална препознатливост и треба многу да се вложува во маркетинг за да може да ги пласираме надвор од границите на овој регион“, вели Невен Вранковиќ, потпретседателот на Атлантик кој е задолжен да ги “лови“ брендовите кои вредат да влезат во големото семејство на Атлантик. Следен за преземање најверојатно е “Каан“, хрватскиот производител на чипс, со кого преговорите се во тек. Со оваа компанија Атлантик моментално е во стратешко партнерство за влез на нови пазари со новиот бренд на чипс “Chipsos“, од чија што продажба до крајот на годината очекуваат приход од 480 илјади евра.

Зошто толку силна бренд ориентираност?

Одговорот е едноставен – брендираните производи постигнуваат повисока цена, се

28 ноември, 2014 | 25

| Специјален прилог | БРЕНДОВИ |

497

милиони евра пр од и оствари Атлантиких во првите девет меГрсеупа годинава и нето доби ци вка од 27,4 милиони евра

бараат и во време на кризи, ја зголемуваат вредноста на компанијата, гарантираат полесен влез на нови пазари... Целта на Атлантик е до 2017 година 35% од приходите да ги остварува надвор од границите на бивша Југославија. Но за сега да се зборува за ова претходно требаше многу да се одработи. Прво, со преземањето на Дрога Колинска и нејзиното навистина големо бренд портфолио, се направи силен регионален продор. На силните брендови на Дрога (Кокта, Цедевита, Аргета), Атлантик им додаде нова вредност- силна дистрибуција скоро на сите екс-ју пазари. Преземајќи голем дел од познатите брендови на овој простор Атлантик денес буквално владее на пазарот. Затоа, следната цел им се пазарите на Германија и Русија, која планираат да ја постигнат повторно со помош на силни брендови. Особено голем потенцијал гледаат во “Аргета“,чија што продажба само во првите шест месеци годинава расте со стапка од 7%. Во моментот кога

26 | 28 ноември, 2014

милиони евра плати српски Нектар словенечки Фрукза тал

ја преземаа Колинска, приходите од овој бренд изнесуваа 25 милиони евра, а денес се 50 милиони. Овој бренд планираат да го пробиваат во Русија, а за таа цел сега ја сертифицираат фабриката во Сараево за извоз на рускиот пазар. Во моментот, Аргета е пазарен лидер во Австрија, во Швајцарија постојано е прва или втора на пазарот, а во Шпанија продажбата постојано расте. Во моментов, во структурата на приходи на Атлантик 70% отпаѓаат на сопствените брендови, а 20-тина проценти од дистрибуција на туѓи брендови. “Тој “чадор од брендови“ не прави голем партнер и практично е невозможно некој да не заобиколи“, велат од Атлантик и наговестуваат дека времето на органски раст е минато. Високи стапки на раст можат да се постигнат само со аквизиции на нови бизниси и нови компании. Поради проценката дека ниту еден регионален играч нема голем меѓународен потенцијал, следните аквизиции на Атлантик ќе бидат надвор од Балканот!

Специјален прилог | БРЕНДОВИ |

Тодориќ продаде некои од своите најсилни брендови

Веста од почетокот на годината дека хрватскиот бизнисмен Ивица Тодориќ го продава брендот Juicy, во хрватската јавност беше примена како вистинско изненадување. Овој бренд и дел од погоните за негово производство за 48 милиони евра ги продаде на Светлана Станиќ, сопственичката на Станиќ Група, голема хрватска дистрибутивна компанија, која уште пред две години имаше неуспешен обид да го презеде словенечки Фруктал, кој го презеде српски Нектар. Иако за многумина беше изненадување тоа што најголемиот аквизитер во регионот сега продава свој бренд, овој потег има своја бизнис логика затоа што се случуваше во време кога Агрокор го финишираше преземањето на словенечкиот трговски ланец “Меркатор“ која чинеше 240 милиони евра.

Крах на бендовите од “дежелата“?!

Во 2011 година “падна“ еден од најпознатите словенечки брендови. Словенечки “Фруктал“ беше преземен од страна на српската компанија “Нектар“. Оваа семејна компанија, најголем производител на сокови во Србија, за 50 милиони евра презеде 93,7% од Фруктал, кој во тоа време беше во сопственост на пиварницата “Унион“, која пак поради преголемата задолженост беше принудена да се ослободи од дејностите

кои не се поврзани со производство на пиво. Ова воедно е и најголема српска инвестиција во Словенија. Преземајќи го овој бренд, српски Нектар си ја забетонира позицијата на најголем производител на овошни сокови на Балканот! Некогашните компании и нивните брендови од Словенија или не постојат или едвај преживуваат. Некои фирми пропаднаа, некои преминаа во странска сопственост, а од некои остана само името! Списокот е долг: Елан, Горење, Искра, Цимос, Палома, Меркатор, Пеко, Петрол, Триглав, е дел од листата на словенечки брендови кои во поранешна Југославија беа гордост на “дежелата“, а денес некои од нив веќе ги нема, некои живуркаат, некои се продадени на странци, а некои се уште се одржуваат со силни проблеми и дополнителни финансиски инјекции. Сонот на Словенците како пример за целиот регион, одамна е избледен. Кога пред многу години го гледавме сјајниот Бојан Крижај, скиите на “Елан“ покренаа неверојатен јуриш на познатиот скијач кон врвот на успехот. Во малото место Бегуње се произведуваше најквалитетната спортска опрема за зимски спортови, и тогаш изгледаше дека таква идила ретко каде во светот постои. Најголемите спортски ѕвезди со гордост ги покажуваа своите скии “Елан“. Но, кризата го замати целиот тој сјај. Пред неколку месеци Европската

комисија побара Словенија да отвори стечај во “Елан“ за да можат да се наплатат 10 милиони евра. Елан е на листата на 15 словенечки компании во кои државата има сопственички удел, а кои допрва треба да се приватизираат. Новите инвеститори требаше да ги подмират долговите кон државата, но Брисел не се согласи на тоа. Сега се бара драстично решение и практично смрт на компаниите, што според некои аналитичари се толкува како освета на конкуренцијата, од моќните австриски и италијански компании кои во Европа имаат силно влијание и моќно лоби. Уште пред извесно време словенечките медиуми бомбардираа со информации за драстичен пад на производите на “Горење“, особено пад на продажбата на хрватскиот пазар. Проблеми има и “Искра“ каде работниците прифатија и за 10% пониска плата, но и тоа не придонесе за стабилизација на компанијата. Најбогатиот Словенец Томаж Ловше се обидува да го спаси “Пеко“, но фабриката за обувки и понатаму е во колапс, производството едвај се одржува, работници се отпуштаат... “Меркатор“, словенечката трговска гордост, е во рацете на Хрватите, во рацете на најбогатиот деловен човек на Балканот Ивица Тодориќ. Моќниот Емил Тедески пак ја купи “Дрога“, уште една словенечка гордост. Во странски раце преминаа и Љубљанска банка, Петрол, Телеком...

28 ноември, 2014 | 27

| Специјален прилог | БРЕНДОВИ |

Oliver Dimitrovski

основач на New Way, групација на компании кои се занимаваат со промет со недвижности и градежништво

10 N

godi[en jubilej na NEW WAY LIMITED

ew Way Limited е компанија од секторот за недвижности, што на македонскиот пазар постои веќе десет години, кои се почетоците и во кои полиња е оперативна вашата компанија? Димитровски: Сметам дека веќе е добро познато дека New Way Limited е компанија која работи со корпоративни недвижности, менаџирање на трговски центри, а дејствува и во полето на маркетинг. Тоа е компанија која се јавува како мајка фирма во групацијата New Way, а годинава слави 10 години успешно работење. Основана

28 | 28 ноември, 2014

е во 2004 година и во годините на своето постоење стекнавме доволно искуство и знаење, созреавме до степен за да можеме да го прошириме своето поле на работа отворајќи уште две ќерки фирми. Едната е New Way Engineering, која поседува лиценца Б за дизајнирање градби од втора категорија, а другата е Real Home, која се занимава со резиденцијални објекти, нивна продажба и изнајмување, како и менаџирање со истите. Драго ми е што можам со сигурност да кажам дека сме фокусирани на сите дејности подеднакво, благодарение

на искусниот и професионален тим кој стои позади богатото портфолио на овие компании. Среќен сум што можам да се потпрам на безрезервната подршка која ја добивам од своите вработени, нивната лојалност и присутност, што секако е улица со две насоки. Врз што се темели основната дејност на компанијата? Димитровски: Експертизата на компанијата, благодарение на долгогодишното искуство се темели на корпоративно управување со недвижен имот, одлично познавање на динамиката

Специјален прилог | БРЕНДОВИ | на пазарот и компаниите во одредени индустрии. Покрај тоа, компанијата нуди широк спектар на услуги така што можеме да излеземе во пресрет на повеќе поврзани барања, како анализа на пазар, посредување при продажба или изнајмување, менаџирање на недвижности, проектирање, градба, дизајн и сл. Би сакал да истакнам дека New Way успешно се залага за остварување на долгогодишни релации благодарение на дискретниот и строго доверлив пристап. Нашата база располага со клиенти со кои имаме долгорочни односи, кои се плод на долгогодишната соработка и пријателски однос, кој нашата компанија го негува. Всушност, односот со нашите клиенти е рефлексија на односот помеѓу вработените во New Way, вклучувајќи ме и мене, кој секогаш сум бил еден од нив, а никогаш наспроти нив, односно секогаш сум седел на истата страна од масата со својот тим. Во однос на услугите што ги нудите, дали се достапни само за домашниот пазар или пак вашата експертиза се проширува и на околните пазари? Димитровски: Фокусот на нашите интереси е македонскиот пазар пред се, затоа што мислиме дека секторот за недвижности, подеднакво во делот на изградба, изнајмување и менаџирање, токму сега се наоѓа во фаза на подем и развој. Но, со оглед на фактот дека проширувањето и развојот се едни од стратешките цели поставени уште со основање на компанијата, не застануваме само тука. Нашите услуги се нудат на македонскиот пазар за странски и домашни инвестиции, како и на околните пазари слични на нас, на пример пазарот на Србија, Бугарија, Босна и Херцеговина и Хрватска. Вие сте единствената македонска Property Management компанија. Што точно значи тоа? Димитровски: Не сум сигурен дека сме единствената, меѓутоа секако дека сме првата. Property Management или управување со туѓ имот значи менаџирање и вoдење на станбени или комерцијални недвижности кои се во сопственост на друго лице или субјект. Одлуката дали ќе одберете да бидете активен сопственик кој ќе управува со својата сопственост или ќе одлучите да ангажирате надворешна компанија секогаш зависи од Вашето искуство, како и од големината на сопственоста за која станува збор. Кај овој тип на услуга акцентот е ставен на корпоративнаа недвижност, имајќи предвид дека таа се состои од деловен и малопродажен простор, или малопродажни единици организирани во трговски центар. Почнувајќи од 2007 год. па се до денес New Way даде своја подршка во изнајмувањето и менаџирањето на повеќе трговски центри. Последен таков проект е Трговскиот Центар во Тетово - Палма Мол, кој на бруто површина од 32.000м2 или 17.000м2 нето, кој располага со повеќе од 60 продавници од домашни и интернационални брендови. Морам да истакнам дека низ годините искуство во работата со оваа дејност, сфатив дека менаџирањето на туѓ имот е исклучиво бизнис за издржливи луѓе кои не се откажуваат лесно. Кога ќе направиме споредба измеѓу оваа дејност и засебното изнајмување на деловни единици, сфаќаме дека менаџментот е многу пообемен и посложен материјал кој треба добро да се простудира. Со оглед на опсежноста на услугите и нивото на професионалност во

работата, дали поседувате извесни сертификати со коишто се потврдува реномето и квалитетот на услугите? Димитровски: Го поседуваме сертификатот за меѓународен стандард на контрола на квалитет во областа на управување со имот, ISO 9001:2008. Исто така, бевме наградени со статусот Superbrаnd на Македонија. Со особено задоволство би го истакнал членството во 2013 год во групацијата на водечките компании за недвижности во светот, Leading Real Estate Companies of the World, која претставува збир на повеќе од 500 најдобри компании за недвижности од целиот свет. Да бидам искрен, никогаш не сум бил некој поклоник на сертификати како доказ за нечив квалитет, меѓутоа свесен сум дека треба да се држи чекор со времето, па токму затоа и ги спомнав некои од сертификатите кои ги поседуваме. New Way Engineering е градешна компанија. Што точно и кои услуги ги обезбедувате? Димитровски: New Way Engineering e лиценцирана компанија која е комплементарна и се надоврзува на работењето на New Way Limited. Вистината е дека се појави потреба за отворање на таа компанија, како би го заокружиле процесот на обезбедување услуги. Меѓу поважните проекти и клиенти за кои работиме би ги споменал Интерспорт, Дм Дрогерие Маркт, ЕВН, работиме и за странски компании како Ендава, софтверска компанија за која проектиравме зграда од 3.000м2, како и бројни домашни компании од типот на Орка Холдинг, КиК Електроникс, Палма Трејд, Евроазија итн. Ги спомавте Вашите вработени. Кажете ни нешто повеќе околу бројот на вработени, иновациите и свежите идеи со кои располагате Димитровски: Групацијата брои околу 15 вработени, а во моментов имаме отворен конкурс за уште 5 нови работни места. Зголемувањето на бројот на вработени од година во година зборува за зголемениот обем за работа, а лојалноста на вработените зборува за она што го спомнав предмалку, а тоа е меѓусебниот однос и почитување, како и задоволството поради

кое се верни на оваа компанија долги години, што навистина ме радува. Сметам дека токму задоволните вработени се клучниот играч во успехот на компанијата, кои допринесуваат со свежи идеи и иновации. Кога сме кај иновациите особено сум горд на пионерскиот пристап кон многу работи, како на пример поставување на сопствени плакати на недвижностите кои ги нудиме, што го практикувавме уште од самиот старт во 2004 год. Во 2007 год започнавме со нов тренд преку поставување платна на деловни згради кои ги нудиме, што исто така не беше виден и практикуван случај кај нас. Во 2010 го издадовме првиот електронски њуслеттер, кој подоцна стана пракса на многу компании, и уште неколку такви ситуации кои не би ги набројувал сега. Би сакал да нагласам дека тука не станува збор за никакво копирање од страна на компаниите или слично, туку едноставно следење на новите трендови, а кои сум среќен што ние сме првите кои ги направија тие чекори. Кои ви се плановите за во иднина? Димитровски:. Околу плановите и новитетите за во иднина не би сакал да откривам многу, меѓутоа со сигурност можам да кажам дека New Way ќе продолжи да го работи тоа што најдобро го знае, нудејќи услуги од врвен квалитет на секое од полињата на кои дејствува. Во моментов го привршуваме новиот петтогодишен бизнис план за групацијата, а нашата цел и понатаму останува подобрување на квалитетот на живеење и разубавување на лицето на градот. Во изминативе две години бевме фокусирани на два позначајни проекти, Трговскиот Центар Палма Мол во Тетово, и резиденцијалниот комплекс Панорама Резиденс, двата ги завршивме доста успешно, се надеваме дека во иднина ќе работиме на уште поголеми проекти кои ќе ги зголемат нашите видици и можностите ќе ги стават на тест. Гледајќи наназад ние сме сосема задоволни со досега постигнатите резултати, и и покрај тоа што не знаеме што носи иднината, во едно сме сигурни – квалитетот на услуга нема да изостане, а со тоа успехот е загарантиран.

28 ноември, 2014 |29

| Специјален прилог | БРЕНДОВИ | LIEBHERR претставуваат “душа на компанијата“ и основа за градење на препознатлив имиџ каде што во прв план секогаш се става докажаниот квалитет на понудените производи. Во чест на предстојниот јубилеј, безрезервните вложувања на нашиот тим, ентузијазмот и неуморноста низ годините на работа даваме еден краток времеплов на клучните настани за компанијата од нејзиното формирање па се до денес. 1990 год: Формирање на компанијата n 1995 год: Официјален застапник за ИМТ n 1998 год: Официјален застапник за Husqvarna n 2000 год: Започната градба на импресивен објект во Битола n 2008 год: Официјален застапник за John Deere n 2009 год: Отворена канцеларија во Скопје n 2010 год: Официјален застапник за LIEBHERR n 2014 год: Отворени изложбено продажни салони во Скопје и Струмица. n

25 Г

godini GRI@A ZA KVALITET

олемо задоволство е кога се слават јубелиите, но уште поубаво е кога тие се двоцифрени. Еден таков ќе славиме и во 2015 година, а на прагот на истата би споделиле дел од развојот низ годините на еден познат Македонски бренд. Во раните 90-ти, во време на многу премрежја, разни проблеми и сеопшти кризи,

30 | 28 ноември, 2014

во Битола е формирана, тогаш малата семејна компанија СИНПЕКС. Со цел да го доближи модерното земјоползување поблиску до македонскиот земјоделец, СИНПЕКС уште од почеток ја започнува соработката со најзвучните брендови во земјоделската механизација во светот, но ги застапува и добропознатите локални производители со нивните

производи на нашиот пазар. Најпрво тргува со земјоделска механизација и трактори. Со развојот на компанијата, раководејќи се според мотото “Грижа за квалитетот“ СИНПЕКС ја проширува понудата на својата палета на производи со опрема за паркови и градини како и со градежна механизација. Светски познатите брендови како Husqvarna, John Deere и

Самата компанија својот успех го должи на тим од 40-тина професионалци со најразлично образование, но и на многуте соработницидилери распространети низ целата држава. Во моментов, под покривот на СИНПЕКС се собрани околу 20-тина брендови кои важат за најдобри во својата класа. John Deere, TAFE, LIEBHERR, Husqvarna, GARDENA, LOTOS, LAVOR… се синоним за квалитет. Проширувањето на дилерската мрежа, како и отворање на уште еден изложбено-продажен центар во Македонија останува наш иден предизвик. Сите овие години македонскиот земјоделец до себе имаше верен и сигурен партнер со кој „рамо до рамо“ ја обработуваше земјата и ги собираше нејзините богатства. И по 25 години традиција и напорна работа сеуште важат и се следат зборовите ГРИЖА ЗА КВАЛИТЕТ. Тие се длабоко врежани и ден-денес во компаниското работење, а секој трактор, пила, плуг или било каква машина што излегува од нашите продавници, сеуште го има најдоброто што може да се понуди на пазарот.

| Специјален прилог | БРЕНДОВИ |

Zo[to megabrendovi zaminuvaat vo istorijata?

Padot na Nokia i Blackb i [to treba da nau^ime

ога пред неколку месеци беше финализирано преземањето на Nokia од страна на Microsoft, Стивен Илоп, шефот на одделот за мобилни уреди во Microsoft го рече следново: “Брендот Nokia, Microsoft може да го користи за обичните мобилни

Nokia 2007

2013

50%

40% 15% пазарен удел пазарен удел смартфони

смартфони

32 | 28 ноември, 2014

телефони извесен период, но Nokia како бренд нема да се користи уште долго време за паметните телефони што компанијата ги произведува“. Човекот кој што до преземањето беше прв човек на Nokia, така всушност го најави крајот на постоењето на брендот

кој што со децении беше гордост на Финска и нејзината економија. Светските бизнис аналитичари можеби и не беа изненадени од одлуката на Microsoft да го однесе брендот Nokia во историјата. За волја на вистината брендот Nokia нема целосно да исчезне. Само одделот за мобилни телефони беше продаден на Мајкрософт, а Nokia ќе продолжи да прави под истото име мрежни решенија и друга телекомуникациска технологија и услуги. Сепак, она по што компанијата беше најпрепознатлива во светот и го изгради својот мега-бренд беа мобилните телефони. Уште од првите најави за можното преземање, се знаеше дека американскиот технолошки гигант ќе сака да го стави сопственото име на производите на Nokia што сега веќе го користат оперативниот систем на Microsoft, Windows. Но, сепак тоа беше тажен ден кога сите разбравме дека Nokia нема повеќе да биде користено како бренд за телефони. И да бидеме искрени, повеќето од нас во животот имале, и го сакале својот телефон Nokia. Нема многу компании што на светот на “мобилките“ му дале толку многу како Nokia, која што продаваше милионски количини на телефони, кои што беа карактеристични по квалитетната изведба. Но, компанијата беше бавна во иновациите и прилагодувањето кога Apple го лансираше iPhone, и потоа ја плати цената за тоа што не фати чекор со touchsreen светот, односно екранчињата

Специјален прилог | БРЕНДОВИ |

Пред 7 години Nokia вредеше 150 милијарди долари на берзите, а годинава Microsoft ја купи за само 7 милијарди. Пред 7 години Blackberry вредеше 70 милијарди долари на берзите, а лани беше купен од канадска инвестициска фирма за само 5 милијарди долари. Како успеаја двата гиганти да загубат 208 милијарди долари од својата вредност?

berry

me od toa на допир, иако на крајот сепак ги лансираше премиум моделите како Nokia Lumia 1020 и Nokia Lumia 1520.

Креативна деструкција

Пред само седум години, Nokia ја имаше најголемата пазарна вредност во својата историја, 150 милијарди долари, за да Microsoft ја купи годинава за само седум милијарди. Како се стопи толкава пазарна вредност? Идејата за креативна деструкција беше популаризирана од Џозеф Шумпетер во неговата книга од 1942 година, “Капитализам, социјализам и демократија“. Тој опиша како економиите поминуваат низ развојни циклуси како што се прифаќаат новите технологии, додека во исто време постоечките технологии изумираат и биваат заменети со други. Преодот од старото кон новото ретко кога било мазно и без турбуленции и доведувало до подем и пад не само на компании, туку и на цели индустрии. За Nokia тоа беше кулминација на брз подем и брз пад. Компанијата го промовираше својот прв мобилен телефон во 1987 година и до 1998-та ја симна Моторола од местото глобален пазарен лидер во продажбата на вакви уреди. Во 2005-та го продаде својот милијардити телефон. Врвот го достигна некаде во 2006-2007 година. Во тој период нејзиниот пазарен удел на светскиот пазар достигна 40%, вклучувајќи речиси половина од продажбата на смартфони, со пазарна

капитализација на компанијата од 150 милијарди долари. Минатата година, светскиот пазарен удел на Nokia падна на само 15%, во што најголем удел имаа поевтините модели на обични телефони. Уделот во пазарот на паметни телефони (смартфони) беше само 3%. Слична приказна на бум и трес е поврзана со канадската компанија Research in Motion (RIM). Во 2003 година тие го лансираа Blackberry, мобилниот уред што за кусо време стана омилена “играчка“ на деловните луѓе, особено во западниот корпоративен свет. Со тоа што им овозможи да праќаат и примаат имејлови од нивните мобилни телефони, популарноста растеше вртоглаво, а мрежата и безбедносните протоколи што го поддржуваа користењето на Blackberry уредите, придонесоа до тоа и многубројни влади и организации низ светот да станат лојални корисници. До средината на 2008 година, компанијата достигна берзанска вредност од 70 милијарди долари. Но, она што следеше беше ужасно. Продажбите и профитот на RIM почнаа да паѓаат, за во 2013 година да пријави загуба од една милијарда долари и план за отпуштање на 40% од вработените. Компанијата која што имаше на залиха мобилни уреди вредни 930 милиони долари, беше купена минатиот септември од конзорциум предводен од инвестициската куќа Fairfax Financial од Торонто. Цената беше само 4,9 милијарди долари. Значи,

за само неколку години, Nokia и RIM загубија околу 208 милијарди долари од својата пазарна вредност? Како е тоа можно?

Адаптирај се или умри

Да се вратиме 7 години наназад, во 2007та, кога сега веќе легендарниот лидер на Apple, Стив Џобс, се качи на сцената во Moscone центарот во Сан Франциско, извади iPhone од џебот и рече дека тоа е револуционерен производ што ќе промени с$. Останатото, како што знаете, е историја. Лансирањето на iPhone, паралелно со залетот на Android оперативниот систем што го разви Google, ја запечати судбината на Nokia и RIM. Па, каде згрешија Nokia и RIM? Дали се тие најновите жртви на креативната деструкција во дигиталното време? Во јануари 2012-та, после 130 години постоење, Kodak поднесе барање за банкрот. Своевремено продаваше повеќе од 90% од сите филмови за фотоапарати во САД, а неговите препознатливи жолти кутии можеа да се видат низ целиот свет. Иако трпеше притисок од конкурентската јапонска компанија Fujifilm, смртта на Kodak се случи затоа што беа победени во иновативноста токму во секторот во кој што беа пионери пред повеќе од еден век. Едноставно, не ја сфатија опасноста што доаѓаше од развојот на дигиталните фотоапарати, каде што царуваа јапонските компании Canon, Olympus, Nikon, Fuji и останатите. Иронично, Kodak разви прототип за

Blackberry

Пазарна капитализација 2007: 2013:

70 4,9 милијарди долари милијарди долари 28 ноември, 2014 | 33

| Специјален прилог | БРЕНДОВИ | дигитален фотоапарат уште во 1975 година. Но, додека сфатија дека тоа ќе биде производ што ќе го сврти светот на фотографијата наопаку, беше предоцна. Јапонците веќе имаа значително водство на пазарот за дигитални фотоапарати. Kodak не е осамен во својот пример. Значителен број на компании, успешни со децении, тешко се снаоѓаа(т) во адаптирањето кон новите технологии, с$ додека може да прават профит во традиционалните бизнис сектори. Но, потоа, кога целата индустрија трајно ќе се пренасочи кон новата технологија, тие остануваат сами на ветрот. Лекцијата е: адаптирај се или умри. Дали е ова случајот и за Nokia и RIM? Nokia беше иновативна во хардверот и беше доминантен играч кога почна да се раѓа новиот пазарен сегмент – паметните телефони. Меѓутоа, Apple и потоа Android, го сфатија значењето на софтверот. Технологијата на екран на допир што ја понуди Apple го смени начинот на кој што луѓето ги користеа своите мобилни телефони и затоа нивниот App store (онлајн продавницата за апликации) направи дар-мар на пазарот. Можеби на Nokia и фалеше побрза реакција, чувство за итност. Во раните денови на iPhone, падот на нејзиниот пазарен удел не беше толку нагол, туку повеќе постепен и компанијата успеваше да ја задржи позицијата на пазарен лидер. Nokia и Microsoft соработуваа неколку години пред да ја крунисаат својата врска во брак. Во 2010 година Nokia

34 | 28 ноември, 2014

Kodak

130

години доминација во фотографските филмови

2012 банкрот

го лансираше својот смартфон Lumia со Microsoft Windows, но се мачеше да се пробие на пазарот, с$ дури цената не падна значително. Затоа решија да се фокусираат на пазарот за “несмартфони“, кои што се поевтини, и тоа е пазарен сегмент особено значаен во посиромашните земји, каде што смартфоните не се с$ уште достапни за секого. Nokia виде пазарен потенцијал од

50 милијарди долари во тој сегмент. Blackberry пак, првично беше дизајниран за бизнис корисници и беше исфрлен од игра кога, паралелно со подемот на социјалните мрежи, иновациите во сферата на мобилната телефонија силно се насочија кон широката популација потрошувачи. RIM не успеа да одговори на тој процес на конзумеризација на ИК технологијата. Во ера на висока

Специјален прилог | БРЕНДОВИ | технологија, потрошувачите очекуваат постојани иновации и брзо ги казнуваат оние компании што заостануваат на тој пат. Патеката на креативна деструкција станува с$ побрза и брендовите не се повеќе отпорни како што некогаш биле.

Неколку поуки од неуспехот на Kodak, Blackberry, Nokia... Бизнисите се менуваат денес 1. и во иднина, повеќе одошто се менувале во минатото. Така што, не

се потпирајте 100% на брилијантното минато на вашата компанија. И немојте да се потпирате на моделите во Ексел што демек ќе ви помогнат лесно да создадете светла иднина. Ќе чуете многу глупости од компании што одат надолу по ридот – нешта како “транзиција“, “нова стратегија“, “синергии“, “истражување нови можности“, итн. Кога имате проблем, признајте дека имате проблем. Врвната технологија не е неосвоива тврдина. Никогаш и не била. Бенефиите најчесто се пренесуваат на крајните корисници. Погледнете само како подобрената технологија станува поевтина низ годините. Тоа е добро за потрошувачите, но не и за технолошките компании. Внимавајте со вашата компанија да не завладее ароганција,

Може ли да падне и империјата на Apple?

Apple продолжува да реди успеси. На крајот од 2013 година се искачи на врвот од листата највредни котирани компании што ја прави Financial Times, со вредност од вртоглави 500 милијарди долари. Меѓутоа, Sony е приказна што може да поучи. За време на 1980-те и раните 1990ти, Sony беше Apple во своето време. Јапонската компанија беше синоним за квалитет во електронската индустрија. Во 1979 година го лансираше легендарниот Walkman. И покрај напливот од поевтини уреди на пазарот, побарувачката за “вокменот“ беше висока зашто луѓето му веруваа на брендот. За време на 1990-те, Sony се здружи со Philips за да го усоврши форматот на компакт дискот, но тоа веројатно беше врвот. Minidisc форматот се појави, но никогаш не стана масовно користен. Blu-ray форматот тргна добро, но пазарот бргу беше преплавен со содржина што можеше да се симнува онлајн. Кога Apple го лансираше iPod во октомври 2001 година, Sony доби критики затоа што беше бавен на MP3 пазарот. Оттогаш колата оди само надолу. Во јануари годинава, Moody’s го симна рејтингот

2. 3.

на акцијата на Sony до ниво на “џанк“, наведувајќи дека компанијата се соочува со тешки предизвици да ја зголеми својата продажба и профитабилност.

опиеност од успехот, одбивање да се соочите со неуспехот, префрлање на вината кон други. Не ја игнорирајте конкуренцијата. Сетете се на ефектот на “жаба во зовриена вода“ – кога жабата ќе ја ставите во ладна вода што постепено се загрева, таа нема да скокне од садот и жива ќе се свари. Nokia беше долго време во зовриена вода (читај: не ги сфаќаше промените околу неа што се случуваа постепено) и не го прифаќаше фактот дека водата зоврива и ја убива. Личност што си го занемарува семејството со години, тешко дека ќе ја врати довербата на блиските. Nokia долго време го правеше тоа со своето семејство – своите верни корисници. Кога компаниите ќе доживеат голем успех и многу ќе пораснат, често стануваат премногу бирократски. И тоа е една причина за нивниот пад.

5. 6.

Многу е рано да се предвиди дали Apple на крајот ќе го снајде судбината на RIM, Nokia, Kodak и Sony. Ако не извлече поука од нивните приказни, дефинитивно да.

УДОБНОСТ И КОМФОРТ во вашиот дом,

ЛУКСУЗ

во вашата канцаларија.

СОФА СТУДИО ул.42 бр.3 Радишани 1000 Скопје Р.Македонија – Производство ул. Дане Крапчев бр.29 1000 Скопје Р.Македонија – Продажен Салон тел: 00389 2 3212708; факс: 00389 2 6090066

28 ноември, 2014 | 35

Specijal

PATOT DO VISO^INITE NIZ TRWA E POSLAN

пецијал-продукт е пекарскослаткарска фирма со 25-годишна традиција. Иако изгледа како сон, искуството ни го кажува следново. Почнувајќи од нула, без претходно стекнат капитал од транзициски промени, со сопствени средства од мало локално дуќанче со континуирани вложувања и развој се издигна во еден од лидерите во пекарскослаткарската индустрија.

Во компанијата, вложувањата ги делат во три насоки: Претприeмништво, постојан успех и создавање на препознатлив бренд со сопствени производи. Развивање на бизнисот со чиста мисла и јасна визија да се биде лидер за што е потребно рецепт од целосна посветеност, голема дисциплина, пожртвуваност, труд, енергија и многу љубов Човечки потенцијал, несебично вложување на секој поединец, но и вложувањето на Специјал во секој поединец негувајќи ја девизата дека најбитниот капитал за еден успешен бизнис е да има добар тим Финансиски вложувања, подразбира ангажирање на сопствени вложувања и поволни банкарски кредити Пекарството е еден од занаетите во Македонија со најдолга традиција. Од своето формирање, Специјал има поставена јасна определба за производство на пекарски производи со традиционален вкус, широк асортимански спектар и производи добиени од квалитетни суровини и рачно изработени, факти што даваат посебен квалитет на производите, како по разновидноста на производите така и по нутритивните својства. Во Специјал, слаткарството како дејност претставува уникатен спој на креативност и наука. Уживањето во квалитетен десерт го сметаат како врвно доживување во кое

консументите се препуштаат на различните вкусови и сензации. Од тие причини, слаткарството е издигнато на високо професионално ниво кое има за цел да ги задоволи рафинираните барања за естетика и квалитет на современиот потрошувач. Кога се работи за изборот на користени суровини се врши строга квалитативна селекција. Динамиката и современиот начин на живеење наложија од денешните вработени луѓе своите потреби за исхрана да ги бараат надвор од своите домови. Специјал успешно одговори на овој предизвик со воведување на готвени јадења во дел од своите продажни објекти. На своите потрошувачи, Специјал им нуди домашни готвени јадења користејќи ги традиционалните рецепти на домашната богата кујна. Клучни стратешки определби во работењето на компанијата се секогаш да се биде блиску до потребите и можностите на купувачите, како и одржувањето на квалитетот на производите и услугата. Квалитетот во прехрамбената дејност е примарен услов да се достигне и долгорочно да се одржува водечко место во услови на висока свест и едуцираност кај потрошувачите и силна конкуренција. Следењето на новите трендови се постигнува низ континуиран процес на истражување и развој со вклучување на тим од врвни технолози и мајстори од реномирани европски фирми од областа на прехрамбената индустрија. Во денешно време, за успешно одржување на квалитетот потребно е постојано да се следат и применуваат современите технолошки процеси. Техничко-технолошката опременост зазема посебно место во функционирањето на компанијата. Со постоечката квалитетна опрема се постигнува и одржува високиот квалитет на производите. Благодарение на постојаната инвестиција во нова опрема, конкурентноста на компанијата постојано се зголемува. Истовремено, резултатите се

видливи и во подобрување на ефикасноста и заштедата на енергија и останати ресурси. Новата фабрика која ја отворивме кон крајот на 2012 година претставува логистички центар во кој имаме погон за смрзнати производи, погон за торти и колачи, погон за специјални видови лебови, мелница за традиционални видови на брашно и мелница за бело брашно. Како база, таа претставува комплетирање на производниот концепт кој опфаќа голема производна адаптибилност и флексибилност со постојано надградување на асортиманската застапеност заснована на традицијата и примена на новите достигнувања во дејноста. Секако, мора да се напомене во состав на новиот производствен комплекс, компанијата располага со современа кујна наменета за готвење и испорака на готвени јадења и салати до купувачите (градежни компании, школски и претшколски установи, маркети и други компании од разни индустрии) и крајните корисници (во сопствената продажна мрежа). Пекарите на Специјал, распространети насекаде низ Скопје, од поодамна не се обични пекари. Тие претставуваат современи маркети за храна каде што купувачите зависно од потребите и вкусовите можат да избираат од најразлични видови на леб и пецива, домашни и сукани пити, традиционален бурек, домашни готвени јадења и салати, како и широк избор на ориентални, суви и кремасти колачи, разни видови на торти, кафе, млечни напитоци и безалкохолни пијалоци. Претприемачкиот дух се огледа и во пионерскиот чекор на македонскиот пазар со имплементирање на “bake off” технологијата, што подразбира печење на однапред припремени и замрзнати производи според потребите, со цел купувачите постојано да добијат свеж и топол производ понудувајќи широк асортимански спектар. Овој тип на “bake off” пекари е флексибилен и може да работи како индивидуално, така и во симбиоза со субјекти од слични прехрамбени дејности. Целокупното производство е во согласност со високите критериуми на стандардот за управување со квалитет и безбедност на храна HACCP како и ISO стандардите за управување со квалитет и за енергетска ефикасност и екологија.

| Специјален прилог | БРЕНДОВИ |

Koi se najsilnite balkanski brendovi?

Milka i Koka Kola cvrst mesto, no i lokalnite br

Ранг Бренд

2012

1 Милка

2 Кока Кола

3 Вегета

4 Аргета

5 Цедевита

6 Кокта

7 Орбит

8 Нивеа креми

9 Смоки

10 Фруктал

11 Палома марамици

12 Нескафе

13 Плазма кекси

14 Aquafresh

15 Jaffa cakes

16 Фанта

17 Дорина

18 Ленор

19 Пепси

20 Кики

21 Chipsy

22 Нутела

23 Ариел

24 Подравка супи

25 Дукат јогурт 26 Извор: агенција Валикон, Загреб

38 | 28 ноември, 2014

Во истражувањето за 2013 година, за првпат на листата ТОП 25 брендови на Балканот се најдоа и два македонски бренда - Цевитана и Тиквеш. Тиквеш на оваа листа се појавува како лидер, најсилен регионален бренд во категоријата на вина. пишува:

Верица Јорданова

verica.jordanova@kapital.mk

а врвот на најпопуларни брендови во земјите од поранешна Југославија за 2013 година неприкосновено стојат глобалните Милка и Кока Кола. Единственото истражување на најсилните 25 брендови во екс-ју земјите секоја година го спроведува загребската агенција Валикон. Последното истражување спроведено во средината на 2013 година, а објавено годинава, покажа дека најсилен бренд на пазарите во Македонија, Словенија, Босна, Србија и Хрватска е Милка. Потоа следуваат глобално најпопуларниот бренд Кока Кола, а веднаш потоа и локални брендови. Трета на листата е Аргета, а потоа следуваат хрватските Вегета и Цедевита. Единствена промена во 2013 година на врвот на 5 најпопуларни

брендови е испаѓањето на Кокта. Од српските брендови најдобро рангиран е Смоки, кој од 17 место во 2012 година скокна за осум позиции и сега се наоѓа на деветто место. Она што го одвојува брендот Фруктал е фактот дека има скок дури за 14 позиции, па лани се најде на десеттата позиција на најпопуларни брендови во регионот. Меѓу ТОП 25 се најде само еден млечен бренд, хрватскиот Дукат јогурт, а ни Хајнекен повеќе не е најсилен бренд на пиво во регионот, затоа што словенечкиот Лашко се изедначи со него. За првпат на листата ТОП 25 брендови се најдоа и два македонски брендаЦевитана и Тиквеш. Тиквеш всушност на оваа листа се појавува како најсилен регионален бренд во категоријата на вина. Во некои од категориите како што се вода, пиво и млечни производи во кои доминираат глобални и силни играчи, се гледаат и првите промени. Пример, брендот Јана во води, се најде нешто под 25-то место, додека Дукат јогуртот е прв

Специјален прилог | БРЕНДОВИ |

to go dr@at prvoto rendovi dobro kotiraat

ТОП 5 БРЕНДОВИ

ТОП 5 БРЕНДОВИ ПО ЗЕМЈИ ПО ЗЕМЈИ

Македонија

Хрватска

Србија

Словенија

БиХ

Аргета Милка Стоби Флипс Кристал маргарин Пелистерка минерална

Милка Цедевита Кока Кола Вегета Јамница

Милка Плазма Смоки Кока Кола Моја кравица јогурт

Милка Баркафе Фруктал Алпско млеко Аргета

Аргета Милка Кока Кола Вегета Виолета

Тиквеш и Цевитана се првите два македонски бренда кои лани влегоа на ТОП 25 листата на најсилни брендови на Балканот

Методологија

аликон истражувањето го спроведува секоја година, на примерок од 1.000-1.500 испитаници во пет земји од регионот - Македонија, Хрватска, Словенија, Босна и Херцеговина и Србија.

од млечните производи кој успеа да влезе на листата. Исто така тешко можат да се најдат локални брендови во категории кои немаат голема раширеност како што се цигарите или премиум сегментот. Зенел Батагељ, директор на компанијата која го спроведува истражувањето објаснува дека силните брендови добро се држат примарно во оние земји каде рационалните ценовни алтернативи, како што се приватните трговски марки, дисконтите и евтините брендови- се уште не завладеале. Во тој поглед, тој очекува сликата во Србија во 2014 да се промени заради се поизвесниот влез на Лидл

на пазарот. “Производителите мора да бидат свесни дека консолидацијата доаѓа во различни форми, преку класично преземање и здружување како што е случајот на Агрокор и Меркатор, но и други помали трговци како што се Метро и ДИС во Србија. Тоа всусшност ги јакне и нивните приватни трговски марки, кои се јавуваат како директна конкуренција на брендовите. Повеќе од извесно е дека приватните трговски марки ќе навлегуваат во се повеќе производи и бргу ќе реагираат на секој брендиран новитет кој ќе се појави на полиците“, објаснува Батагељ.

28 ноември, 2014 |39

| Специјален прилог | БРЕНДОВИ |

Mercedes Benz

Facebook

Walmart

Honda

Koi se TOP 25 globalni brendovi Nike vo svetot?

VerizonCoca 11 Apple, Google, Budweiser 1 Cola, IBM i Microsoft Amazon 45

Sap 6 se magi^nata petorka

pple, Google, Coca Cola, IBM, Microsoft. Ова се водечките компании оваа година на листата топ глобални брендови. И оваа година, како и претходните години брендовите од ИТ индустријата ги имаат првите места на листата на највредни брендови, но и компании. Брзината со која се движи развојот на ИТ индустријата е речиси молскавична, а веќе многу од нас се прашуваат – Кога ќе биде моментот кога технологијата ќе стане човек? Ова дилема на интересен начин ја обработува филмот „Таа (Her)“ кој доби Оскар за оригинално сценарио. Во филмот, главниот протагонист Јоакин Феникс има силна врска со напреден оперативен систем, наречен Саманта. Овој филм многумина го опишуваат како „натприродно мешање на интимноста и автентичноста на дигиталната ера“. Ова може да биде визија и за иднината на бизнис услугите. “Ако се гледа еволуцијата на бизнис секторите, таа ги следи законите на

Кој е Интербренд и како го прави рангирањето?

нтербренд се водечка консултантска фирма специјализирана за брендови, стратегии за брендови, анализа на брендови, вреднување на брендови и слично. Вреднувањето го прави врз основа на финансиска анализа, улогата на брендот, силата на брендот и други статистички информации. За една компанија да треба да биде вклучена во листата треба да ги исполни следниве критериуми: Најмалку 30% од приходите да доаѓаат надвор од државата од каде е брендот Да има значително присуство во Азија, Европа и Северна Америка, како и широко географско покривање на новите пазари Да има доволно јавни податоци за финансиските перформанси на брендот Економскиот профит да биде позитивен подолг период и да има заработка поголема од цената на брендот Брендот мора да има јавен профил и да биде добро познат во најголемите економии во светот

40| 28 ноември, 2014

ТОП 25 глобални брендови Топ глобални брендови во 2 според Интербренд: Брендови

Вредност во однос на лани

Apple

+21%

Google

+15%

Coca Cola

+3%

IBM

-8%

Microsfot

+3%

General Electric

-3%

Samsung

+15%

Toyota

+20%

McDonalds

+1%

Mercedes Benz

+8%

BMW

+7%

И оваа година, како и претходните години брендовите од ИТ индустријата ги имаат првите места на листата на највредни брендови, но и компании. Брзината со која се движи развојот на ИТ индустријата е речиси молскавична

Intel

-8%

природата. Во почетокот, беше ера на вредност, па така консултантите и советодавните фирми растеа преку нивните длабоки анализи и експертизи. Со тек на време, како што и другите почнаа да го освојуваат пазарот, диференцијата стануваше се потешка, па бизнис услугите влегоа во ерата на искуството, ширејќи го своето јадро во нови вертикали и нови понуди. Поголемите фирми ги преземаа помали со надеж дека ќе ги зголемат можностите за работи и ќе создадат нови искуства“, вели генералниот директор на Интербренд во Северна Америка, Џош Фелдмет. Во 2014 интеграцијата продожува. Се уште се случуваат голем број на преземања. Но денес, „вистинската желба на компаниите не е само да добиваат совети за стратегии, туку таквите стратегии да им помогнат и да го ефектуираат она што го замислуваат и да дојдат до саканите резултати што побрзо“. Секако, со брзото темпо на работење и живеење, резултатите сите ги сакаат што е можно побрзо и полесно.

За тоа се потребни многу човечки ресурси, време, пари. Но со развојот на технологијата нештата стануваат полесни. Денес, веќе многу оперативни системи во секунда ги завршуваат работите за што некогаш биле потребни неколку часа, па и денови. Така, со оглед на брзината со која се развива технологијата, со право се наметнува прашањето дали технологијата ќе ги замени луѓето? Има ли алтернатива за луѓето? Технологијата веќе значајно ги има трансформирано сите бизнис сектори. Клиентите секојдневно се повеќе бараат поголема брзина, поголема ефикасност и нови иновации. Во еден момент компаниите ќе се соочат со лимитот на она што може да го добијат нивните вработени, па одговорите ќе ги бараат во технологијата. А доколку не го направат тоа, ризикот е дека ќе станат непотребни и нерелевантни. Оттука јасно е дека се поголемото свртување кон технологијата е иднината на сите бизниси. А таа иднина е веќе тука. Но, дали ќе биде кошмар или бајка, останува да се види.

Disnep

+14%

Cisco

+6%

Amazon

+25%

Oracle

+8%

-8%

Gillette

-9%

| Специјален прилог | БРЕНДОВИ |

zboruva za brendiraweto

Nie sme pove]e ideja odo[to kompanija Брендовите постојат како средство преку кое се порачува што да се очекува од одреден производ или услуга. Брендот Virgin ви кажува дека употребата на нашата кредитна картичка е како летањето со нашата авиокомпанија, кое пак, е како да ја користите нашата здравствена заштита, да престојувате во нашите хотели, или да вложувате во нашиот пензиски фонд. 44| 28 ноември, 2014

ообичаената мудрост на бизнис школите е да се држите до она што го знаете. Coca-Cola е специјализирана за безалкохолни пијалоци, HP за информатичка технологија, Nike за спортски обувки и опрема. Исклучокот на овој список е *Virgin – а фактот дека нашата вредност се мери во милијарди долари навистина им пречи на луѓето кои веруваат дека ги знаат „правилата на бизнисот“ (кои и да се тие). Ние сме единствените од најдобрите 20 кои се занимаваат со цела низа разновидни бизнис активности, вклучувајќи авиопревоз, возови, летувања, мобилни телефони, медиуми, Интернет, финансиски услуги и здравствена заштита. Создадовме компании вредни милијарди долари во повеќе сектори отколку која било друга компанија. Во периодот меѓу 2000 и 2003 година, Virgin создаде од нула три нови вакви компании, во три различни земји. Virgin Blue во Австралија презеде 35% од пазарот на авиопревозници и драстично

ги намали цените. Virgin Mobile стана најбрзорастечка мобилна мрежа во Британија. Virgin Mobile во САД беше најбрзорастечката компанија во историјата на земјата, и меѓу компаниите котирани на берза, и меѓу некотираните. Како резултат на оваа диверзификација, Virgin успеа да ја преброди бурата на рецесијата. Нашите ризици се распределени во многу компании, индустрии и земји; пропаста на една компанија нема да ја сруши целата групација. Зошто тогаш професорите по бизнис им велат на младите

претприемачи да се држат до она што го знаат, наместо да ги советуваат да имитираат компанија како Virgin? Затоа што така треба. Брендот Virgin се градеше постепено, одразувајќи го она за што бев длабоко заинтересиран. И на мое сопствено изненадување, тоа не беше издавање на магазини, како што ми беше првичната идеја; не беше дури ни музика. Сега сфаќам дека мојата водечка сила беше да пронаоѓам нови начини да им помогнам на луѓето убаво да си поминуваат – во идеален случај, на места каде што тоа најмалку го очекуваат. Како на пример, на аеродром.

Помеѓу 2000 и 2003 година, Virgin создаде од нула три нови компании, во три различни земји. Virgin Blue во Австралија презеде 35% од пазарот на авиопревозници и драстично ги намали цените. Virgin Mobile стана најбрзорастечка мобилна мрежа во Британија. Virgin Mobile во САД беше најбрзорастечката компанија во историјата на земјата.

Специјален прилог | БРЕНДОВИ |

Кога ги создавате првите реклами, дизајнирате лого и за првпат се обраќате кон потенцијалните купувачи, можете да дојдете во искушение да создадете бренд кој е многу корпоративен и далечен. Преголем број на компании сакаат нивниот бренд да одразува некаква идеализирана, усовршена слика за нив самите. Спротивно на она што се чини, Virgin е фокусирана: Нашите клиенти и инвеститори повеќе се поврзуваат со нас како идеја, отколку како компанија. Ние нудиме Virgin искуство и се трудиме тоа да биде доследно во сите сектори. С$ се врти околу брендот. Ако се впуштате во нов потфат, како треба да го замислите и развиете вашиот бренд? Да започнеме со тоа како функционира брендот. Брендовите постојат како средство преку кое се порачува што да се очекува од одреден производ или услуга. Брендот Virgin ви кажува дека употребата на нашата кредитна картичка е како летањето со нашата авиокомпанија, кое пак, е како да ја користите нашата здравствена заштита, да престојувате во нашите хотели, и да вложувате во нашиот пензиски фонд. Тоа е гаранција дека ќе бидете третирани добро, дека ќе добиете висококвалитетен производ кој нема да го разниша вашето банкарско салдо, и дека при тоа ќе се забавувате повеќе отколку што сте очекувале. Дали треба да ја следите формулата на Virgin и да ја насочите вашата компанија кон понуда на посебно искуство за потрошувачот? Зависи од тоа со каков вид на бизнис се занимавате. Ние сме дел од сектори кои се свртени кон потрошувачот, каде што услугата е од клучно значење.

Virgin јавно ја покажува својата смисла за хумор. Ние сакаме да бидеме искрени за подемите и падовите во нашиот бизнис и да ги споделиме нашите размислувања со луѓето кои ни се најважни – нашите потрошувачи. Луѓето кои ги гледаат нашите реклами се истите луѓе кои читаат за нашите спорови, неуспеси и грешки.

Морате да процените што е суштинско за вашиот бизнис. Кога ги создавате првите реклами, дизајнирате лого и за првпат се обраќате кон потенцијалните купувачи, можете да дојдете во искушение да создадете бренд кој е многу корпоративен и далечен. Преголем број на компании сакаат нивниот бренд да одразува некаква идеализирана, усовршена слика за нив самите. Како последица на тоа, нивните брендови не се здобиваат со текстура, немаат карактер и не стекнуваат доверба кај луѓето. Спротивно на тоа, Virgin јавно ја покажува својата смисла за хумор. Ние сакаме да бидеме искрени за подемите и падовите во нашиот бизнис и да ги споделиме нашите размислувања со луѓето кои ни се најважни – нашите потрошувачи. Луѓето кои ги гледаат нашите реклами се истите луѓе кои читаат за нашите спорови, неуспеси и грешки. Па, зошто би се преправале дека реалниот свет не н$ засега? Речиси секој во Британија знае за нашите препирки со British Airlines низ годините. Многу се забавувавме кога воведовме масажи во текот на летовите на Virgin Atlantic и објавивме реклама во весниците, која гласеше: „British Airlines не нудат шијацу!“ За што и да одлучите вие и вашиот тим дека ќе се залага вашиот бренд, одржете го ветувањето. Тоа е единствениот начин да го контролирате брендот. И внимавајте: брендовите секогаш значат нешто. Ако не дефинирате што значи вашиот бренд, конкурентите ќе го сторат тоа место вас. Рекламите на Apple кои го прикажуваат виткиот, среќен, креативен Mac наспроти дебелиот, нерасположен, „бубаторски“ PC ви кажуваат с$ што треба да знаете околу ова прашање. Што е следното? За секој бизнис кој гради потрошувачки бренд, комуникацијата со новинарите е составен дел од работата. Бидете подготвени! Знајте за што се залагате и бидете сигурни кога го соопштувате тоа. Тогаш ќе можете отворено и искрено да одговорите на кое било прашање и да градите врски со потрошувачите и со медиумите.

Што рекоа другите за брендирањето

ашиот бренд најдобро да носи нешто посебно, или нема да ви донесе бизнис.

Ворен Бафет

американски инвеститор

а време на тешки економски времиња, клиентите гравитираат кон брендовите кои тие ги познаваат и бендовите кои ги сакаат и им веруваат

Мухтар Кент

ЦЕО на The Coca-Cola Company

војот бренд е тоа што луѓето зборуваат за тебе во моментот кога не си во собата.

Џеф Безос

Основач на Amazon

о цел еден бренд да биде навистина успешен, треба да знае како да ја препознае/ предвиди побарувачката.

Стив Џобс

Ко- основач на Apple

вижете се брзо и Д кршете ги правилата. Ако не скршите некое, тогаш не се движите доволно брзо“

Марк Цукерберг ко- основач на Facebook

ногу луѓе го преценуваат тоа што не се, и го потценуваат тоа што се

Малкомл Форбс

издавач на Forbes magazine

28 ноември, 2014 |45

| Специјален прилог | БРЕНДОВИ |

„Tikve[" – Vrvno od Makedonija

Mo]en doma[en brend koj gi nadminuva granicite na Makedonija Да се биде „Врвно од Македонија“ значи да се биде најдобар во с$: Да ги имате најдобрите луѓе, најдобрата технологија, најдоброто грозје, одгледано во најдоброто поднебје и секако да имате визија, страст и енергија да направите нешто со што ќе се гордее цела нација

аквиот опис е само еден од начините како да се илустрира значењето на еден од најпознатите амбасадори на Македонија во светот – брендот „Тиквеш“. Во срцевината на овој моќен бренд се вградени некои од најквалитетните и најпознати македонски вина кои се произведуваат во најголемата винарска визба во овие краеви и се синергија на исклучително богатото наследство и традиција и најдоброто од оваа индустрија во светот, комбинирано со исклучителната визија на луѓето кои го создаваат современиот „Тиквеш“. Како се создаваше „Врвното од Македонија“? Винарската визба „Тиквеш“ е еден од најзначајните творци на традицијата на производството на чудесно моќните вина од Македонија. На прагот на годината во која „Тиквеш“ прославува 130години од своето постоење, може слободно да се констатира дека винарницата со најдолга традиција во земјата, истовремено е и најсовремен производител на автентични и уникатни вина со висок квалитет. Како и кај сите големи и познати брендови, моќта на „Тиквеш“ произлегува од самиот производ, односно од неговиот квалитет. Во „Тиквеш“ квалитетот е неприкосновен

46 | 28 ноември, 2014

и сите вложувања и деловни активности реализирани во изминатиот период се со единствена цел – да се унапреди квалитетот на производите преку соработка со лозарите за одгледување на квалитетно грозје, модернизација на опремата и технологијата за производство на вино, едукација на кадри и ангажман на експертиза за создавање високо квалитетни и автентични вина. Врз основа на ваквиот пристап и водени од желбата да се пресретнат потребите на потрошувачите, производственото портфолио на винарницата беше проширено со дополнителен број серии висококвалитетни вина, како што се „Special Selection” и „Александрија Куве“, а за првпат во Македонија, беа произведени и врвни тероар вина „Бела Вода“ и „Барово“. Значаен елемент кој придонесува кон препознатливоста на брендот „Тиквеш“ е долгогодишната традиција и присуството во регионот. Благодарение на следењето на трендовите и барањата на пазарите и новите генерации потрошувачи, „Тиквеш“ ја задржа и унапреди својата позиција на регионалните пазари нудејќи нови вина, но истовремено вложувајќи во понатамошен развој на добро познатите „Т’га за југ“ и „Александрија“.

Тие остануваат да бидат едни од најпознатите македонски вина, особено на регионалните пазари. „Тиквеш“ меѓу најпознатите и најиновативните светски вински брендови За тоа колкав е успехот на „Тиквеш“ доволно говорат над 40-те медали, признанија и други награди кои секоја година ги добиваат неговите вина на најпрестижните и најзначајни меѓународни натпревари за вино. Врвните вина на „Тиквеш“ се единствените вина од регионот кои воопшто некогаш добиле високи оценки од најпознатиот вински критичар во светот Роберт Паркер и тимот на The Wine Advocate. Во 2008 година, на светски познатиот „Wine Innovation Forum“ во Париз, „Тиквеш“ беше прогласен за

еден од 30-те најиновативни вински брендови во светот, а истата година „Тиквеш“ беше прогласен и за најомилен регионален бренд на „Brand Fair Internacional“ – најголема манифестација од областа на брендирањето во Југоисточна Европа. Дополнително, во 2012-та година водечкото глобално списание за пазарни и медија истражувања „M&M Global“ го сврсти „Тиквеш“ меѓу 100 најперспективни светски брендови. „Тиквеш“ и сите ние треба да бидеме горди на ваквиот успех затоа што тој потврдува дека и во Македонија се произведуваат вина со врвен квалитет и што имаме бренд кој со децении вложува средства, знаење и енергија и посветено ја гради и зацврстува ваквата репутација.

| Специјален прилог | БРЕНДОВИ |

Еве ја листата за 2014:

Najinovativni tehnolo[ki brendovi za 2014

пл, Самсун, Гугл, Амазон и Мајкрософт се водечките технолошки брендови во светот, покажа последното Brand Keys истражување на перцепцијата на 4.500 потрошувачи за технолошките брендови. Очекувано, на водечкото место се најде Епл, кој што уште еднаш докажува дека навистина иновативните продукти можат да променат се- од начинот на кој што се слуша музика до менување на перцепцијата за тоа како треба да се слуша музика. Само на тој начин тие преминуваат од зоната на популарни брендови во иновативни икони.

Сони- како се враќа во игра технолошкиот лидер кој го измисли вокмен?

Многу одамна, пред 35 години (што во светот на технологијата е многу долг период) Сони го воведе новиот производ вокмен (Walkman) – првиот подвижен музички плеер за касети, со големи копчиња и две батерии. Овој производ од корен го промени начинот на консумација и доживување на музиката. Овој производ се продаде во 200 милиони парчиња. Во 1986 година зборот “Walkman” беше вклучен во Oxford English Dictionary и стана дел од лексиконот. Со тек на време поради корпоративната стратегија да се држи до неслободни форми на дигитална музика, овој бренд остана далеку, далеку позади iPod на

Епл, но и далеку позади многу други брендови кои во перцепцијата на потрошувачите се понапредни технолошки иноватори. Зошто Сони заврши на дното на оваа листа и на тој пад загуби 1,4 милијарди долари со крајот на фискалната годна која заврши во март. Очигледно Сонитехнолошкиот иноватор од пред три децении не планира да остане на таа незавидна позиција – ниту кога е во прашање перцепцијата или пак профитот. Сега тие промовираат нов вокмен, кој што чини 700 долари, наменет за висока класа на потрошувачи. Моделот XZ1 е верзија на 21 век на стариот вокмен, кој има рачна резба на алуминиум,

Пред 35 години (што во светот на технологијата е многу долг период) Сони го воведе новиот производ вокмен (Walkman) – првиот подвижен музички плеер за касети, со големи копчиња и две батерии. Овој производ од корен го промени начинот на консумација и доживување на музиката. Овој производ се продаде во 200 милиони парчиња.

48| 28 ноември, 2014

1. Apple (98%) 2. Samsung (97%) 3. Google (96%) 4. Amazon (95%) 5. Microsoft (91%) 6. Netflix (89%) 7. HP/Panasonic (87%) 8. YouTube (85%) 9. Facebook (82%) 10. Twitter (80%) 11. Hulu (79%) 12. IBM (78%) 13. LinkedIn (77%) 14. Canon/Dell (75%) 15. Uber (74%) 16. Airbnb (71%) 17. Roku (70%) 18. Sony (68%) 19. Intel (67%) 20. Pinterest/Yahoo (65%)

Епл, Самсун, Гугл, Амазон и Мајкрософт се водечките технолошки брендови во светот, покажа последното Brand Keys истражување на перцепцијата на 4.500 потрошувачи за технолошките брендови. хард диск од 128 гигабајти за радикално висок квалитет на датотеки, и гарантирано голема брзина и висок квалитет на звукот. Овој нов производ на Сони, технолошки иновиран и унапреден, е пример како се креира нов производ кој треба да одговори на очекувањата на потрошувачите кои во денешно време користат уреди до висок квалитет на ТВ слика и кристално чист звук. Но, дали новиот вокмен на Сони ќе остане производ за мала категорија на потрошувачи или нов потрошувачки феномен останува да се види! (Извор – Форбс)

Вака изгледа новиот вокмен на Сони, кој чини 700 долари!

Автомобилот кој отвора нова ера во дизајнот

Audi концепт

Напредок низ техника

8l[` ȰȻ ȼȽȲȿȾȿȭȯȵ ȾȯȻɢȻȿ ȵȱȲȺ ȱȵȴȭɢȺ ȯȻ ȘȻȾ ȍȺɨȲȸȲȾ ÙȞȻȯȽɅȲȺ ȼȽȵȹȲȽ ȴȭ ȰȲȺȵȿȲ Ⱥȭ 8l[`É $ ȱ$Ƚ ȠȸȽȵɂ ȢȲȷȲȺȮȲȽȰ# ȽȭȷȻȯȻȱȵȿȲȸ Ⱥȭ ȾȲȷȿȻȽȻȿ ȴȭ ȽȭȴȯȻɢ ÙȜȻȰȸȲȱ ȷȻȺ ȵȱȺȵȿȲ ȹȻȱȲȸȵ Ⱥȭ 8l[`É $ șȭȽȷ ȘȵɂȿȲ# ȰȸȭȯȲȺ ȱȵȴȭɢȺȲȽ Ⱥȭ 8l[` Audi влегува во ера на нов дизајн: На автомобилскиот саем во Лос Анџелес, Марк Лихте, главниот дизајнер на Audi, го претстави новиот Audi концепт автомобил. Лихте на брендот Audi му даде нова стилска насока за големо купе. “Кога дојде во Audi, Марк Лихте веднаш ја започна дизајнерската офанзива”, изјави д-р Улрих Хакенберг, член на управниот одбор за развој, кој го покани Лихте во Инголштад во 2014 година “Неговата јасна филозофија и точно разбирање на гените на Audi му овозможи да развие врвна дизајн стратегија, која за нас отвора сосема нови перспективи. Тој е прогресивен и високо емотивен и ја изразува технолошката компетентност и квалитет кои совршено го опишуваат брендот. Audi концептот е првиот автомобил со негов потпис”. Марк Лихте го опиша карактерот на автомобилот на свој начин: “Audi се залага за спортски, лесен дизајн и постојан погон на сите тркала. Во Audi концептот, ние го вложивме целото знаење во една нова форма – го трансформиравме најспортскиот автомобил во луксузен сегмент. Нашиот тим внесе нов пристап како во надворешниот, така и во внатрешниот дизајн”. Дизајнот на Audi сега ја пренесува прогресивната технологија уште помоќно. Спортското купе со две врати има едноставен и елегантен облик во спортски и затегнат дизајн. Сите негови форми и линии се непогрешливи и претставуваат многу нови идеи. Во јасниот ентериер, преку комбинирање повеќе елементи со кои се пренесуваат информациите до возачот, брендот создаде сосема нова инструмент табла. Целиот преден дел на инструмент таблата е голем екран чувствителен на допир, а во еден дел корисничкиот интерфејс работи со нов тип на OLED екран направен од органски LED диоди. Технологијата на автомобилот ги комбинира моќта, удобноста и ефикасноста. 4.0 TFSI бензинскиот мотор има моќ од 445 kW (605 КС) и 750 Nm вртежен момент со што Audi забрзува од 0 до 100 km/h за 3,7 секунди. Динамичното управување на сите тркала му овозможуваат врвна стабилност.

ȢȭȽȹȻȺȵɄȺȵ ȼȽȻȼȻȽɃȵȵ Ⱥȭ ȺȭȱȯȻȽȲɅȺȻȾȿȭ Новиот концепт на Audi е малку пократок и порамен во споредба со моделот од сериско производство Audi А8. Концептот е 5,10 метри долг, меѓуоскиното растојание изнесува 2,94 метри, широк е 1,95 метри и висок 1,39 метри. Доминантна карактеристика во долниот преден дел е едноделната решетка на која се поставени четирите прстени, кои се целосно интегрирани во автомобилот. Големата маска на ладилникот е значително проширена, а нејзината позиција е пониска во споредба со актуелните производни модели. Со силниот хоризонтален ефект се добива впечаток на моќна динамика. Светлата имаат широк и рамен облик а нивните завршетоци доаѓаат веднаш до едноделната решетка. Тие ја претставуваат Matrix ласерската технологија, иновација преку која Audi отвора нова ера во дизајнот на предните светла со цела низа нови функционалности. Новата ласерска технологија им овозможува на дизајнерите да создадат светла кои се екстремно лесни, компактни, елегантни и имаат форма на око.

ȘɀȷȾɀȴȺȭ ȵ ȵȺȻȯȭȿȵȯȺȭ ȯȺȭȿȽȲɅȺȻȾȿ Просторната внатрешност на Audi концепт автомобилот изгледа како луксузен апартман. Се заснова на Gran Turismo дизајнот, а тоа овозможува и поспортско возење и опуштено крстосување. Целата инструмент табла целосно визуелно се прилагодува на специфичниот стил на возење. Внатрешноста го означува почетокот на една нова ера во дизајн на Audi. Екраните се интегрирани во инструмент таблата и во средишната конзола, а мултимедијалниот систем овозможува одлична комуникација на возачот и патниците. При влегување во купето со четири седишта, автомобилот им посакува на своите патници топло добредојде. “Батлер” иновативната интелигентна софтверска програма - ги идентификува патниците преку нивните паметни телефони и ги прилагодува седиштата и клима уредот според нивните преференци. Системот, исто така, дава препораки за изборот на музика и помага при изборот на дестинацијата според желбите на патниците. Easy Slot системот, развиен од Audi се наоѓа под средишната конзола. Посебен механизам ги вмрежува паметните телефони на патниците во возилото со мултимедијалниот систем.

| Специјален прилог | БРЕНДОВИ |

brendovi koi ]e is^eznat vo 2015 4.Zynga

Секоја година, 24/7 Вол Стрит идентификува 10 американски брендови кои смета дека ќе исчезнат пред да заврши следната година. Оваа година листата е резултат на бројните спојувањата и преземања кои се случија годинава. За разлика од некои брендови кои ќе исчезнат поради слабите продукти и лошиот менаџмент, други би можеле да отидат во историја и покрај тоа што се добри.

рговијата е еден од секторите каде што неколку компании ќе мора да се продадат за да преживеат, меѓу кои се Lululemon, Athletica, Incи, Aeropostale Inc... Консолидацијата, пак, во секторот на телекомуникации исто така ќе придонесе Time Warner Cable Inc. да исчезне затоа што најверојатно ќе биде продадена на Comcast Corp, а DirecTV најверојатно ќе биде купена од AT&T Inc.

Ова е листата на 24/7 Вол Стрит за 10-те бренда кои веројатно ќе ги нема во 2015:

Lululemon

Станува збор за компанија која продава облека за вежбање. Во 2013 оваа компанија повлече голем број на јога панталони бидејќи беа премногу проѕирни. Но проблемот не заврши тука, па резултираше со промени во менаџментот, што повлече пад на приходите и цената на акциите.

2.DirecTV

Планот на AT&T’s да го купи телевизискиот гигант DirecTV е пример на компанија која се труди да се шири и подлабоко да се пенетрира во домаќинствата во Америка. Од друга страна тоа повлекува исчезнување на Direct TV која веќе има 38 милиони клиенти. Во моментот се уште е во тек расправа за преземањето и за регуларноста на истото, а договорот е вреден 49 милијарди долари.

3.Hillshire Brands

Hillshire Brands, која ги продава познатите хот- догови на Ball Park и колбасите на Jimmy Dean, кои пак важат за најдобри продукти во нивните категории, е веќе на радарот за купување од страна на повеќе компании од областа на храната. За оваа компанија во моментот се борат најголемите фирми за храна - Tyson Foods и Pilgrim’s Pride. Последните информации се дека Hillshire ја прифати понудата на Tyson од 8.5 милијарди долари и преземање на долговите, што е речиси милијарда долари повеќе од понудата на Pilgrim. Се очекува преземањето да се направи до крајот на оваа година.

50 | 28 ноември, 2014

Се верува дека Zynga е најголемото промашување во социјалните мрежи. Лидерот во поставување игри на социјалната мрежа Facebook не успеа да го повтори успехот на својата игра Farmville. А Facebook веќе го заврши договорот со оваа компанија за игри уште во 2012 година поради што уште потешко оваа компанија ги промовира своите продукти. Потоа, компанијата полека се префрли на мобилната платформа, игри за мобилни телефони, но не постигна голем успех. Сега останува прашањето дали Zynga преку продажба на своите продукти ќе успее да остане независна компанија или ќе биде преземена или купена од посилните конкуренти.

5.Alaska Air

Alaska Air Group Inc. е една од малкуте независни авиопревозници во САД која не е во сопственост на една од четирите големи превозници. Во моментот постојат шпекулации дека постои можност Delta да ја купи компанијата Alaska Air за потребите за своите дестинации на Западниот брег. Со тоа акциите на Alaska Air пораснаа. Оваа компании е особено популарна и ги држи најважните летови за Западниот брег, особено во Salt Lake City, Los Angeles и Seattle. Исто така оваа компанија е рангирана меѓу водечките компании во однос на задоволни клиенти.

6.Russell Stover

Russell Stover е веќе ставена на аукција. Третата најголема компанија за слатки во Америка би можела да се продаде за една милијарда долари. Оваа компанија е многу добро позната по начинот на кој ги пакува и сортира своите чоколади и слатки. Листата на заинтересирани клиенти за купување на оваа компанија е долга. Меѓу нив е гигантот Nestlé.

7.Shutterfly

Shutterfly е веб платформа за светот на социјалните медиуми. Иако успева да доминира во он-лајн фото индустријата, сепак е на удар од се поголемата популарност на Instagram, Facebook и Dropbox. Дополнително, многу од овие компании веќе се адаптирани за навигација преку мобилен, нешто што оваа компанија не го нуди како можност.

| Специјален прилог | БРЕНДОВИ |

Time Warner Cable

Time Warner Cable ја прифати понудата од Comcast за 45,2 милијарди долари на почетокот од оваа година. Ова преземање ќе ја создаде најголемата кабелска компанија во САД со 30 милиони клиенти. Договорот важи, и покрај тоа што многу компании, меѓу кои и се попопуларната Netflix сметаат дека ова преземање ќе создаде монопол и нелојална конкуренција. Последниот збор за тоа дали преземањето може да биде валидно сепак ќе го имаат властите.

BlackBerry

BlackBerry го троши веќе својот деветти живот. По успехот на Apple со iPhone телефоните и оперативниот мобилен систем на Google, Android, Блекбери се соочува со големи проблеми. И покрај фанфарите пред пуштањето на двата нови телефони минатата година, сепак продажбата на истите не помина најдобро.

Критериумите врз основа на кои се прават предвидувањата: 1.Пад во продажбата и загуби

2.Обелоденување од основачот на брендот дека постои шанса да остане без работа 3.Зголемување на трошоците кои не се надоместуваат со повисоки цени на производите 4.Компаниите кои се продаваат 5.Компаниите кои се во банкрот 6.Компаниите кои загубиле огромен број од своите клиенти 7.Потези со кои се намалува пазарната вредност на компаниите

10.

Aeropostale

Компанијата Aeropostale е во постајана борба со компаниите Abercrombie & Fitch и American Eagle Outfitters. Како и овие компании, и Aeropostale продава облека за тинејџери. Но целата оваа индустрија е во проблеми зошто младите се почесто купуваат облека од Forever 21 и H&M. Со тоа, приходите на оваа компанија од година во година драстично паѓаат, а цената на акциите во последните пет години падна дури за 85%.

BRENDOT ZA NAS E FILOZOFIJA NA MORALNITE, TEHNI^KI I NAU^NI DOSTIGNUVAWA

ИЛИЈА АНДРЕЕВСКИ

генерален менаџер на Екотип, Скопје

52 | 28 ноември, 2014

рендот за секоја компанија е значајна алатка на денешница, кој за нас значи многу! Тој е “лична карта” на компанијата, со однос кон минатото, но и поглед кон иднината. За нас брендот не претставува само обичен симбол, туку филозофија на моралните, технички и научни достигнувања. Воедно претставува не само обврска за задржување, туку и подигање на веќе постојните стандарди. Воведувањето на стандарди, односно вредносен систем, овозможува секој од вработените да се препознае во брендот и со личниот пример односно “брендот тоа сум јас “ да придонесе за поголема препознатливост на брендот на целата компанија. ЕКОТИП е компанија со висока морална и општествена одговорност, високи технички стандарди и гаранција за

партнерите дека сме најдоброто во сегментите каде работиме. Се обидуваме да балансираме меѓу искуствата од минатото и сите новитети од иднината. Нашиот бренд го освежуваме толку често колку што е потребно да се покаже развојот на компанијата односно созревањето. Преку нашиот бренд сакаме да допреме до нашите партнери и бидеме уште поблиски со оглед на тоа што созревањето е обострано.

ECOTIP Ltd. ул.Орце Николов 190-3/5 1000 Skopje, Macedonia tel. +389 (2) 3176 920; 3176 907 fax. +389 (2) 3177 206 email: info@ecotip.com.mk web: www.ecotip.com.mk

НЕ ЗАСТАНУВАМЕ ТУКА...

| Специјален прилог | БРЕНДОВИ |

Lekcii od uspe[nite

Kako povtorno da vratit Доколку сте во фаза кога сакате да го реобновите и освежите вашиот бренд, потсетете се на почетоците. Раскажувањето на приказната е начин преку кои луѓето се пронаоѓаат во вашата порака. Враќањето на самите почетоци е важно зошто објаснува и (ве) потсетува зошто го правите тоа што го правите.

поделувањето на приказната за вашиот бренд никогаш нема да излезе од мода. Колку и да ви се чини дека повторувајќи ја приказната ќе станете здодевни, верувајте дека во услови на зголемен цинизам и недоверба, приказните се тие кои се уште можат да внесат емоции во светот на максимална комерцијализираност.

Strategii prepora^ani od svetskite eksperti: 1.Студирајте ја вашата еволуција. Испитајте кој производ или иновација ви носи најголем успех. Дали станува збор за создавање на нова категорија или успех кој сте го направиле со веќе постоечки производ на пазарот? Како ја изградивте побарувачката за вашиот производ- дали преку директна продажба или на друг начин? Оваа стратегија бара испитување на вашата историја со свежи погледи. Преку студирање на еволуцијата на вашиот бизнис може да откриете нов производ, нова стратегија за дистрибуција како и нови начини и предизвици кои може вашата компанија да ги проба и да ги истражува.

2.Запомнете дека имате одлични клиенти. Новите старт- ап бизниси би дале се за да ја имаат вашата база на клиенти и контакти. При воведување на нови продукти на пазарот, или бизнис модели со кои сакате да привлечете нови клиенти, никако не смеете да им го свртите грбот на вашите постоечки купувачи. Напротив, треба да размислите на начини со кои ќе ги наградите нив за нивната лојалност. Постојано прашувајте ги што е она што им се допаѓа кај вашиот производ, и што мислат за конкуренцијата. Направете ги да бидат дел од вашето решение или вашата нова идеја.

3. Лошите идеи се семето на одличните идеи. Компаниите честопати ги слават добрите идеи, а ги казнуваат лошите. Но често, потребни се најмалку

54 | 28 ноември, 2014

10 лоши идеи за да се открие добра идеја и 10 добри идеи за да обезбедите една одлична. Всушност, малку се фирмите кои го произведуваат производот или решението кое првично го замислиле. Затоа потребно е да им дадете на вашите вработени слобода да генерираат лоши идеи, да не ги казнувате за тоа. Најголем дел од компаниите имаат потенцијал да бидат добри, но тоа е поради недостатокот на можноста да погледнат наназад и со нови „очи“ да ги преиспитаат старите идеи. Затоа враќајте се на старите и на лошите идеи. Никогаш не знаете кога тие идеи може да прераснат во спектакуларни решенија.

4.Не дозволувајте неуспехот да ве демотивира. Стар- ап компаниите доста често се соочуваат со неуспех. Но не дозволувајте тоа да ве демотивира. Кога нешто не оди, брзо свртете се кон нешто друго. Постојано следете ги резултатите. Создадете ургентност, транспарентност и одговорност.

5.Имајте разнообразен кадар. За да ги проширите вашите перспективи, потребен ви е разнообразен кадар. Потребни ви се и млади ентузијасти, но и ветерани со одлични познавања на областа. Создајте креативна атмосфера, флексибилност и инвентивност во текот на денот. Признајте си дека еволуцијата бара време, и дека и покрај неколкуте краткорочните неуспеси, на долг рог можете да постигнете многу големи успеси и резултати.

Специјален прилог | БРЕНДОВИ |

te vo igra Va[iot brend? Запаметете дека приказната за брендот овозможува вашата порака да патува. Денес, вашиот бренд е приказна која ве прави поразличен од другите во услови на безбројни информации и дефицит од поголемо внимание. Apple, Zappos, Levi’s - се само дел од брендовите кои ни создаваат некое позитивно чувство само кога ќе ги споменеме, а уште повеќе ако ги поседуваме. Зошто е тоа така? Делумно, тоа е всушност приказната за самиот бренд, и како таа приказна ве прави да се чувствувате. Клучот до моќниот бренд е епската приказна која објаснува како настанал самиот бренд. Доколку сте во фаза кога сакате да го реобновите вашиот бренд, потсетете се на почетоците. Раскажувањето на приказната е начин преку кои луѓето се пронаоѓаат во вашата порака. Враќањето на самите почетоци е важно зошто објаснува и (ве) потсетува зошто го правите тоа што го правите.

Еве неколку прашања кои треба да си ги поставите, а кои ќе ви помогнат во редефинирањето на вашиот бренд: Кој е изворот на вашите материјали 1. или состојки? Дали е тоа егзотична состојка? Или можеби некој сосема

неочекуван изум? Што е она што ве натера да го создадете вашиот бренд? Дали тоа беа вашите вработени, или клиентите? Или можеби некој филм што сте го гледале, или пак настан од вашиот секојдневен живот? Кој е background-от на вашиот бренд? Луѓето сакаат да ја знаат историјата на вашиот бренд. Каде бил создаден? Кој е негов идеен творец? Која е целта на вашиот бренд? Ова се однесува на мисијата, односно причината поради која вие го создавате вашиот бренд. Apple можеби е компанија основана од двајца студенти кои сакаа да изградат компјутер во една гаража во 1970тите, но нивната вистинска цел беше да ја продаваат најелегантната и најинтуитивна направа што постоела некогаш.

2. 3. 4.

Можете ли да им дадете можност 5. на луѓето да погледнат во вашата сенка? Не секогаш во вашата компанија

работите биле онака како што сте сакале. Дозволувајќи им на луѓето да бидат дел од вашата борба- дури признавајќи ги вашите неуспеси- дозволете им на луѓето да знаат дека и вие исто како и нив се соочува со подеми и падови. Сите најдобри работи најчесто доаѓаат на крајот, но на самиот крај, повторно сте на почеток (на нова сторија). Најважно е да продолжите со основата на вашата приказна. Оти луѓето не го купуваат вашиот продукт, вашето решение или идеја- тоа што тие сакаат да го купуваат е приказната во која се пронаоѓаат. Раскажете сторија со која луѓето може да се идентификуваат како да е нивна. Ако го направите тоа, тогаш убедувањето да го купат вашиот производ ќе биде многу полесно отколку што замислувате. Оти доколку клиентите го знаат вашето име, а не знаат што вие означувате или зошто сте на пазарот, тогаш вие не сте направиле ништо.

28 ноември, 2014 | 55

| Специјален прилог | БРЕНДОВИ |

socijalni marketing trendovi vo 2015 koi brendovite treba da gi znaat! На крајот сме на 2014 година. 2015 година носи некои нови трендови во светот на маркетингот за кои брендовите треба да бидат свесни ако сакаат да останат во игра. Американската консултантска компанијата Friend2Friend укажува кои се тие 56 | 28 ноември, 2014

Се повеќе се зголемува мобилниот свет

Не станува збор само за зголемување на семејството корисници на паметни телефони. Едноставно, се повеќе луѓе поминуваат се повеќе време завршувајќи некоја работа на мобилен уред. Во САД пазарот на уреди со 4,7 инчен екран порасна од 4% до една третина од пазарот во 2014 година и сега на телефоните со големи екрани отпаѓа повеќе од една четвртина од вкупната продажба на телефони. Колку паметните телефони се користат покажуваат и извештаите на Фејсбук според кои бројот на активни корисници на оваа социјална мрежа во текот на денот пораснал за 8% во текот на 2014, а бројот на активни корисници на мобилни уреди пораснал за високи 34%. Со оглед на тоа дека останатите одат таму каде

што ФБ води, очекувајте овие трендови да се мултиплицираат и на останатите социјални мрежи и интернет платформи. Што треба да направат маркетинг експертите во 2015? Променете го вашето размислување од mobile-aware кон mobile-first. Не планирајте кампањи кои благо гравитираат кон мобилните платформи, туку започнете ги плановите оттаму, па гравитирајте кон другите медиуми. Планирајте секој да искуси се, од маркетинг е-пораки преку веб страници и социјални постови, кон мобилни уреди.

Живееме во Pay-to Play социјален свет

Огласувањето на социјалните медиуми продолжува да расте, но се уште непропорционално со времето

| Специјален прилог | БРЕНДОВИ | кое луѓето го поминуваат таму. Токму затоа продуктите на Фејсбук за рекламирање континуирано се подобруваат и софистицираат. Како што и другите платформи лансираат платформи за рекламирање, се очекува потрошувачката да се зголеми и кај нив. И повторно, лидер и во оваа категорија е Фејсбук. Што треба да направат маркетинг експертите во 2015? Инвестирајте во паметен социјален маркетинг. Одвојте доволно време за детално да ја сегментирате публиката и да го таргетирате социјалните платформи кои се најсоодветни за вашиот бренд. За некои брендови, тоа можат да бидат само рекламните продукти на Pinterest, за други тоа може да биде паметната рекламна платформа на Instagram.

Содржината на социјалните медиуми е растечка маркетинг ѕвезда

Маркетинг експертите се наоѓаат пред предизвикот да креираат содржина за повеќе различни канали – социјални медиуми, веб страници, search агрегатори, њуслетери, прес и други. И во исто време предизвикот е таа содржина да има значење и да биде релевантна и информативна. Содржина и понатаму ќе продолжи да биде централна насока за маркетингот на брендовите на социјалните медиуми.

58 | 28 ноември, 2014

Што треба да направат маркетинг експертите во 2015? Продолжете да создавате содржина, но бидете паметни. Водете сметка за како таа содржина може да биде рециклирана и повторно употребена. Само скапо продуцирано парче содржина може да биде дистрибуирано на различни начини и преку различни канали. Едно парче хартија може да биде искористено и како инфографика, и како графикон, слајд, видео и друго, со цел да постигне вредност на повеќе различни налини. Притоа, публиката која ја имате во социјалната сфера може да биде вашиот најинспиративен извор на содржина.

Видеото повеќе не е само YouTube

Не толку одамна брендовите сметаа дека е доволно да се направи ТВ реклама, таа да се стави на YouTube, и со тоа да сметате дека вашиот видео маркетинг е завршен. Но, не повеќе. Се повеќе се случува комуникација со видео надвор од YouTube. Тука веќе се и Vine channel на Twiter, како и формата на кратки видеа на Tumbrl. Најважно од се, Фејсбук денес се јавува како сериозна закана на YouTube како видео дестинација. Што треба да направат маркетинг експертите во 2015? Разгледајте ги сите опции како може да го вклучите видеото во останатите маркетинг

канали. Надминете го стравот дека видеото е скапа и комплицирана работа и барајте нови креативни начини да креирате содржина за вашиот бренд. Сфатете дека социјалните медиуми ви даваат можност да ја покажете “човечката страна“ на Вашиот бренд. Посебно за B2B брендовите содржината може да помогне да се изгради однос на доверба со потрошувачите кои ќе веруваат дека Вие сте овде за да ги едуцирате и информирате пред да им продадете.

Social Splinternet ќе продолжи

Фејсбук се уште е најголема и најдоминантна социјална “игра во градот“. Но, не е само игра. Но, публиката овде ќе продолжи да се дели и таа диверзификација претставува сериозен предизвик за маркетингот на брендовите, особено за брендовите кои таргетираат помлад пазар. Во 2015 година најголемиот предизвик со социјалното рекламирање ќе биде највисокиот императив , како вашиот глас да допре во вистинската социјална платформа и до вистинската платформа. Што треба да направат маркетинг експертите во 2015? Информирајте се каде вашата публика го поминува времето. Кога тоа ќе го направите, персонализирајте ја огласувачката стратегија на социјалните канали кои најдобро одговараат на вашата публика.