Η Επόμενη Μέρα στη Μαγνησία και στην Ελλάδα by Kareklidis Media

Η ΕΠΟΜΕΝΗ ΜΕΡΑ ΣΤΗ ΜΑΓΝΗΣΙΑ & ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

30 απoψεις Για την οικονομια ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2021

ΟΜΙΛΟΣ ΚΑΡΕΚΛΙΔΗ

Δυο προκλησεισ και ενα στοιχημα

Του αρχιμηδη - δημητρη καρεκλιδη Εκδότης της εφημερίδας «ΜΑΓΝΗΣΙΑ»

ι προσδοκίες για το συνδυασμό των εορτασμών για τα 200 χρόνια από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης του 1821 με την απαρχή μίας νέας περιόδου οικονομικής ευημερίας μετά από την απεμπλοκή μας από τα μνημόνια, δυστυχώς δεν υλοποιήθηκαν. Η πανδημία συνεχίζει να επιδρά με σφοδρό τρόπο στην παγκόσμια κοινότητα κατά συνέπεια και στην παγκόσμια οικονομία. Οι αυξήσεις στις παγκόσμιες μεταφορές αλλά και η αδυναμίας ανταπόκρισης των παραγωγικών μονάδων μετά από αρκετούς μήνες αναστολής της παραγωγής, κυρίως στη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου την Κίνα, φέρνουν αυξήσεις και σε προϊόντα, ενώ η αύξηση της τιμής του φυσικού αερίου σε συνδυασμό με τους στόχους για τη μείωση της ενέργειας που παράγεται από λιγνίτη, δημιουργούν ένα εκρηκτικό μείγμα που θα επιφέρει μεγαλύτερη επιβάρυνση στον μέσο πολίτη. Με τον τρόπο αυτό θα διαψευστούν οι εκτιμήσεις για ανάκαμψη της παγκόσμιας οικονομίας, αφού αυτή η πλασματικότητα των αριθμών δυστυχώς διαψεύδεται από την πραγματικότητα της καθημερινότητας. Η εφετινή 85η Διεθνής Εκθεση Θεσσαλονίκης, τρίτη κατά σειρά για την κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, διοργανώνεται σε μια δύσκολη χρονική συγκυρία, μετά από μία προσωρινή παύση το 2020, λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού. Οι προσδοκίες των φορολογουμένων για περαιτέρω μείωση της φορολογίας στις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά είναι πάντα το ζητούμενο, δεδομένου ότι το σπιράλ της παραγωγής νέων χρεών συνεχίζεται. Συγκεκριμένα από τα στοιχεία που έχουν δημοσιευθεί, το σύνολο των ληξιπρόθεσμων

φορολογικών και ασφαλιστικών οφειλών αυξήθηκαν και πλέον ανέρχονται στα 147 δισ. ευρώ, εκ των οποίων 2,26 δισ. ευρώ δημιουργήθηκαν μέσα στην πανδημία από 820.000 φυσικά πρόσωπα και επιχειρήσεις. Σε συνδυασμό με το γεγονός ότι το δημόσιο χρέος έχει το οποίο εκτινάχθηκε στο τέλος Ιουνίου 2021 στα 387,3 σύμφωνα με στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα ο Οργανισμός Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους (ΟΔΔΗΧ), αυξημένο κατά 6,5 δισ. ευρώ σε σχέση με το τέλος Μαρτίου 2021, η πορεία της οικονομίας φαίνεται να έχει έναν Γολγοθά μπροστά της. Όπως αποδεικνύεται, παρά τις προσπάθειες της κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας με τα μέτρα μείωσης της φορολογίας, ιδίως για τις νεοφυείς επιχειρήσεις, την ελαστικοποίηση των εργασιακών σχέσεων που για ορισμένους να ήταν εμπόδιο στη λειτουργία ή την ίδρυση νέων επιχειρήσεων στη χώρα και τα χρηματοδοτικά εργαλεία που υπάρχουν, το «καράβι» της ελληνικής οικονομίας αναζητά πιο ισχυρή ώθηση για να ταξιδέψει. Σ’ αυτό αναμένεται να συμβάλει το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας το «Ελλάδα 2.0» που έχει καταρτίσει το Υπουργείο Οικονομικών με ορίζοντα υλοποίησης των έργων που συμπεριλαμβάνει το 2026 και εξασφαλισμένους πόρους ύψους 30,5 δις ευρώ. Η εκτίμηση ωστόσο της προέδρου της Κομισιόν Ούρσουλας Φον Ντερ Λαιεν, είναι ότι μαζί με τα κονδύλια του ΕΣΠΑ αλλά και με τις ιδιωτικές επενδύσεις, ότι τα συνολικά κεφάλαια τα οποία μπορούν να κινητοποιηθούν θα αγγίξουν τα 100 δισεκατομμύρια ευρώ, με στόχο τη δημιουργία επιπλέον 200.000 θέσεις εργασίας και πρόσθετη εθνική ανάπτυξη που θα αγγίζει το 7%, εντός των επόμενων 7 ετών.

Οι αριθμοί είναι όντως εντυπωσιακοί και δημιουργούν προσδοκίες για το μέλλον της ελληνικής οικονομίας. Το ζητούμενο ωστόσο είναι η εθνική ανάπτυξη που προσδοκούμε αν θα αφορά όλους τους έλληνες. Η ανάπτυξη όπως αποτυπώνεται στα στατιστικά στοιχεία δίνει μία μόνο όψη του νομίσματος η οποία θα πρέπει να συνοδεύεται από την άλλη όψη που είναι η βελτίωση του βιοτικού επιπέδου του μέσου έλληνα πολίτη μέσω της αύξησης του μέσου διαθέσιμου εισοδήματος. Αυτό μπορεί να γίνει με την ενδυνάμωση των υφιστάμενων επιχειρήσεων, κυρίως των ΜμΕ, οι οποίες θα προσφέρουν καλύτερους μισθούς στους εργαζόμενούς τους αυξάνοντας το μέσο διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών που θα αυξήσει την κατανάλωση. Από την άλλη όμως απαραίτητη είναι και η καθιέρωση ενός νέου παραγωγικού προτύπου, το οποίο ως θέμα συζητείται εδώ και πάνω από μία δεκαετία, σαν ένας τρόπος εξόδου από την βάσανο των μνημονίων, αλλά παραμένει στόχος μακρινός, αφού όλες οι προτάσεις παραμένουν σε θεωρητικό επίπεδο. Ο ισχυρός πυλώνας της ελληνικής οικονομίας που είναι ο τουρισμός, αποδείχθηκε ότι είναι ευάλωτος, όταν ενέσκηψε η πανδημία του κορωνοϊού και παρά την επανάκαμψη σε επίπεδα του 2019, φαίνεται ότι θα χρειαστεί να προσαρμοστεί σε νέα δεδομένα και συνήθειες των επισκεπτών. Αυτό αφορά τόσο στις αλλαγές που θα επιφέρει η πανδημία αλλά και η κλιματική κρίση και αφορά στον τρόπο που θα ταξιδεύουμε αλλά και τους προορισμούς που θα επιλέγουμε. Σ’ αυτό το παγκόσμιο οικονομικό σκηνικό η χώρα μας πρέπει να βρει τον προσανατολισμό της και να δράσει προς την κατεύθυνση

στήριξης άλλων δραστηριοτήτων που μπορούν να συμβάλλουν στο ΑΕΠ και την ανάπτυξη της χώρας. Στο πλαίσιο αυτό και με επίκεντρο τους δύο στόχους που έχει θέσει η κυβέρνηση για την διάθεση των πόρων του Ταμείο Ανάκαμψης, τον ψηφιακό μετασχηματισμό και την πράσινη μετάβαση, εντοπίζω δύο προκλήσεις που πρέπει να έχουμε υπόψη μας: 1. Ο ψηφιακός μετασχηματισμός τόσο του δημόσιου όσο και του ιδιωτικού τομέα θα έχει σοβαρό αντίκτυπο στην εργασία. Τα αποτελέσματα του ψηφιακού μετασχηματισμού άλλωστε στον τραπεζικό κλάδο είναι ήδη ορατά, τόσο σε ότι έχει να κάνει με την εσωτερική λειτουργία των τραπεζικών ιδρυμάτων όσο και στην εξυπηρέτηση των πελατών τους. Καθώς η τεχνολογία θα βελτιώνεται και ο πελάτης προσαρμόζεται στο νέο ψηφιακό περιβάλλον, απολαμβάνοντας περισσότερες ευκολίες ακόμη και μέσω του κινητού του, τόσο θα μειώνεται η ανάγκη για ανθρώπινη παρέμβαση που θα οδηγεί σε εθελούσιες εξόδους υπαλλήλων οι οποίοι στη συνέχεια θα αναζητούν ένα νέο επαγγελματικό προσανατολισμό. Στο ίδιο μήκος κύματος ο ψηφιακός μετασχηματισμός «μπλοκάρει» την πρόσληψη προσωπικού σε υπηρεσίες όπου ο παράγοντας άνθρωπος έπαιζε σημαντικό ρόλο. Πλέον τα ρομπότ καταλαμβάνουν το κενό που άφησε ο άνθρωπος και η διαλογή της αλληλογραφίας γίνεται από αυτά με την αξιοποίηση τη Τεχνητής Νοημοσύνης. Όχι στη μακρινή Αμερική, αλλά στα Κέντρα Διαλογής των Ελληνικών Ταχυδρομείων, όπως δήλωσε με περηφάνια ο υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης Κυριάκος Πιερρακάκης. Με βάση αυτά τα δύο παραδείγματα κατανοούμε ότι όλο και περισσότερες εσωτερικές λειτουργίες των επιχειρήσεων, κάθε μεγέθους, θα εκτελούνται πλέον από μηχανές που θα μαθαίνουν μάλιστα και θα βελτιώνονται κάθε μέρα με βάση την τεχνολογία του machine learning, καθιστώντας τον άνθρωπο υποδεέστερο στο επαγγελματικό περιβάλλον. Κατ’ επέκταση όσοι θα τεθούν εκτός επαγγελματικού περιβάλλοντος λόγω αυτών των τεχνολογικών εξελίξεων, θα χρειαστεί να αποκτήσουν νέες δεξιότητες και να καταρτιστούν σε νέα αντικείμενα ώστε να συνεχίσουν να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους μέχρι τη συνταξιοδότησή τους. 2. Η δεύτερη πρόκληση αφορά στην πράσινη μετάβαση και συνδέεται με το κόστος της ενέργειας το οποίο έχει άμεσο αντίκτυπο στην παραγωγική λειτουργία των επιχειρήσεων κάθε μεγέθους. Οι στόχοι που έχει θέσει τόσο η Ευρωπαϊκή Ένωση όσο και η ελληνική κυβέρνηση για την

Το εικονιζόμενο ρομποτάκι με τη χρήση της Τεχνητής Νοημοσύνης, θα κάνει πλέον το 80% περίπου της διαλογής του συνόλου των αποστολών στα Ελληνικά Ταχυδρομεία, αυξάνοντας την ταχύτητα διαλογής κατά 250%, μειώνοντας τα σφάλματα και διασφαλίζοντας την παράδοση την επόμενη μέρα, σύμφωνα με τη διοίκηση της εταιρίας.

απολιγνιτοποίηση με ορίζοντα το 2030, φαίνεται ότι είναι αρκετά φιλόδοξοι. Η επιδίωξή τους ωστόσο κρίνεται επιβεβλημένη, αφού οι συνέπειες της κλιματικής κρίσης, είναι ήδη ορατές και η μείωση χρήσης των ορυκτών καυσίμων αποτελεί «κλειδί» στην αντιστροφή αυτών των συνεπειών. Η αλλαγή του μείγματος για την παραγωγή ενέργειας ωστόσο φαίνεται ότι έχει προκαλέσει και μία αποσταθεροποίηση στο σύστημα διανομής. Η αύξηση των τιμών του ηλεκτρικού ρεύματος στο χρηματιστήριο της ενέργειας λόγω της αυξημένης ζήτησης κατά τους θερινούς μήνες, σε συνδυασμό με την αύξηση της τιμής του φυσικού αερίου το οποίο χρησιμοποιείται για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, επιδρούν σημαντικά τόσο στη λειτουργία των επιχειρήσεων όσο και στα νοικοκυριά αυξάνοντας το λειτουργικό κόστος των επιχειρήσεων κάτι που στις περισσότερες των περιπτώσεις μετακυλίεται στον τελικό καταναλωτή. Η αύξηση της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ φαίνεται ότι θα

αποτελέσει σημείο σύγκρουσης με τις τοπικές κοινωνίες και αν δεν συνειδητοποιήσουμε ότι η πράσινη μετάβαση είναι απαραίτητη τόσο για τον άνθρωπο όσο και για το ίδιο το περιβάλλον, κάνοντας τους απαραίτητους συμβιβασμούς, δεν πρόκειται να καταφέρουμε να βγούμε από το δύσκολο δρόμο στον οποίο έχουμε μπει λόγω των στόχων μείωσης χρήσης του λιγνίτη και των άλλων ορυκτών καυσίμων. Ο δρόμος που έχουμε να διανύσουμε είναι μεγάλος και κακοτράχαλος. Προϋποθέσεις για την διάνοιξη του και όχι μόνο για τη διάσχισή του και το «στοίχημα» για τη συνέχεια είναι να υπάρχει διαβούλευση και ενημέρωση μεταξύ των εμπλεκομένων φορέων, είτε πρόκειται για υπουργεία ή για τους ΟΤΑ με τους πολίτες και οι αλλαγές να μην υπονομεύουν το δημόσιο συμφέρον προς όφελος των συμφερόντων των μεγάλων εταιριών οι οποίες θα υλοποιήσουν τα έργα που θα δρομολογηθούν προς επίτευξη των παραπάνω στόχων. Οσο και αν φαντάζει ιδανικό, είναι εφικτό και οφείλουμε να το διεκδικήσουμε. 5

περιεχομενα

ΚΥρΙΑΚΟΣ ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ Το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης αφορά όλους τους Έλληνες

10| ΑΛΕΞΗΣ ΤΣΙΠρΑΣ Αυτό το «Σχέδιο Ελλάδα +» θα αντικαταστήσει τις συνταγές της καταστροφής 12| ΧρΗΣΤΟΣ ΣΤΑΪΚΟΥρΑΣ Οι βάσεις για ισχυρή ανάκαμψη και το άλμα στην υψηλή, βιώσιμη ανάπτυξη 14| ΓΙΩρΓΟΣ ΚΑΤρΟΥΓΚΑΛΟΣ Δύο δρόμοι για την οικονομία και την κοινωνία 16| ΑΛΕΞΗΣ ΧΑρΙΤΣΗΣ «Το σχέδιο του ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να δημιουργήσει ασφαλή Προοπτική» 18| ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΣΑΧΙΝΙΔΗΣ Η ελληνική οικονομία μετά την κρίση πανδημίας 20| ΔΗΜΗΤρΗΣ ΜΑρΔΑΣ Οικονομική ανάκαμψη: Αλλαγή πλεύσης στον τρόπο της σκέψης μας 22| ΚΑΤΕρΙΝΑ ΠΑΠΑΝΑΤΣΙΟΥ Ταμείο ανάκαμψης: Μια ιστορική ευκαιρία στα χέρια μιας ανάλγητης κυβέρνησης 24| ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΚρΥΩΝΙΔΗΣ H τελευταία ευκαιρία της χώρας 26| ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ρΙΖΟΠΟΥΛΟΣ «Η «επόμενη μέρα»,... για ποιους;» 28| ΦΩΤΕΙΝΗ ΜΠΑΚΑΔΗΜΑ Μοναδική λύση το κούρεμα ιδιωτικού και δημόσιου χρέους 30| ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΠΑΠΑΔΟΥΛΗΣ Ζητείται επειγόντως νέο παραγωγικό μοντέλο 40| ΝΙΚΟΣ ΒΕΤΤΑΣ Προκλήσεις & προοπτικές της οικονομίας στην Έξοδο από την πανδημία

εκδΟτηΣ ΑρΧΙΜΗΔΗΣ - ΔΗΜΗΤρΗΣ ΚΑρΕΚΛΙΔΗΣ ιδιΟκτηΣια METAMEDIA IKE ΥΠεΥΘΥΝΟΣ ΥληΣ ΗΛΙΑΣ ΚΟΥΤΣΕρΗΣ GRAPHIC DESIGNER ΕΛΕΥΘΕρΙΑ ΔΙΑΚΟΣΙΑ ΙΑΣΟΝΟΣ 77 ΜΕ Κ. ΚΑρΤΑΛΗ, ΒΟΛΟΣ, ΤΗΛ.: 24210 85531 - 4 6

42| ΧρΗΣΤΟΣ ΜΠΟΥΚΩρΟΣ Κρίσιμη πενταετία για την Ελλάδα και τη Μαγνησία 44| ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΛΙΟΥΠΗΣ «Το ξεκίνημα μιας νέας εποχής ως το 2027 και η νέα ΚΑΠ» 46| ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΜΑρΑΒΕΓΙΑΣ «Ταμείο Ανάκαμψης: Επενδύοντας στη Μαγνησία - κόμβο Ελλάδας και Ε.Ε»

Η πιο «πράσινη» Περιφέρεια της χώρας 52| ΔΩρΟΘΕΑ ΚΟΛΥΝΔρΙΝΗ Ψηφιακός μετασχηματισμός, εργαλείο για την πράσινη ανάπτυξη 54| ΕΔΑ ΘΕΣΣ Μεγάλο επενδυτικό πρόγραμμα με ισχυρές προοπτικές ανάπτυξης 56| ΓΙΩρΓΟΣ Α. ΠΕΤρΟΧΕΙΛΟΣ ΕΣΑΑ και Δυνητικές του εφαρμογές στην Μαγνησία 58| ΝΙΚΟΣ ΚΥρΙΑΖΗΣ Οικονομική ανάπτυξη και Δημόσια διοίκηση 60| ΕΛΕΝΗ ΚΟΛΙΟΠΟΥΛΟΥ Η συνεισφορά της Βιομηχανίας στην Οικονομία της Περιφέρειας Θεσσαλίας 62| ΧΑρΑΛΑΜΠΟΣ ΑρΑΠΑΤΖΗΣ «Η Ελλάδα μπορεί να γίνει το περιβόλι της Ευρώπης» 64| TERRA FEREA «Από τη γη μας... στον Κόσμο»! 64| ΚΕΦίΜ Συνολικά 179 απ΄τις 365 ημέρες του χρόνου εργαστήκαμε να … πληρώσουμε φόρους 70| ΑΛΕΞΑΝΔρΟΣ ΣΚΟΥρΑΣ «Επείγει η δραστική μείωση της φορολογικής επιβάρυνσης» 74| ΜΑΞΙΜΟΣ ΧΑρΑΚΟΠΟΥΛΟΣ «Μεταρρυθμιστική καταιγίδα» η απάντηση στις πολλαπλές κρίσεις 76| ΑΝΝΑ ΜΙΣΕΛ ΑΣΗΜΑΚΟΠΟΥΛΟΥ «Παράθυρο» στην εξωστρέφεια και τις εξαγωγές 78| ΓΙΩρΓΟΣ ΞΗρΑΔΑΚΗΣ «Η πενταετία 2021-2026: Εξωστρέφεια και προσέλκυση της επιχειρηματικότητας της Καινοτομίας για μια Αειφόρα Ανάπτυξη» 80| ΤΕΛΗΣ ΜΠΑΣΔΑΝΗΣ Το κρίσιμο στοίχημα για την επόμενη μέρα 82| ΗΛΙΑΣ ΚΟΤΣΙΜΠΟΓΕΩρΓΟΣ Οι αναγκαίες και προτεινόμενες μεταρρυθμίσεις

48| ΑΛΕΞΑΝΔρΟΣ ΜΕΪΚΟΠΟΥΛΟΣ Μαγνησία: Μια κοιτίδα ανάπτυξης «σε αναμονή»

84| ΕΝΩΣΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΛΟΓΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΔΕΥΤΕρΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ Αναγκαιότητα ενίσχυσης του οικονομικού εγγραμματισμού των Ελλήνων

50| ΚΩΣΤΑΣ ΑΓΟρΑΣΤΟΣ Περιφέρεια Θεσσαλίας:

86| ΓΙΩρΓΟΣ ΧΑΤΖΗΜΑρΚΑΚΗΣ Έφτασε η εποχή του υδρογόνου

να γινει στοχοσ η σωστη, προσεκτικη και Διαφανησ αξιοποιηση των χρηματων Ένας «πολύτιμος οδηγός» σκέψεων, προτάσεων, προβληματισμών, μέσα απ΄το οικονομικό ένθετο της «ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ»

Του ηλια κΟΥτΣερη Δημοσιογράφος

νεξάρτητα απ΄την πολιτική ματιά του καθενός, η συντριπτική πλειοψηφία των ερωτηθέντων για το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, αναφέρει ότι συνιστά μία μοναδική ίσως ευκαιρία για την Ελλάδα, μετά τα όσα δεινά έχει περάσει τα τελευταία ιδιαίτερα χρόνια, ενώ η όποια αξιοποίηση πόρων, πρέπει να γίνει με σωστό σχεδιασμό, συνεργασία, ενώ θα έπρεπε, εκ των προτέρων διαβούλευση, αλλά με μια ταχύτητα… χωρίς προηγούμενο. Η σωστή αξιοποίηση των όποιων χρημάτων, μπορεί να αλλάξει την πορεία της χώρας και να τη θέσουν πραγματικά σε μια τροχιά δυναμικής ανάπτυξης, με πολυπόθητο στόχο μεταξύ άλλων, να δημιουργηθούν, εκατοντάδες χιλιάδες νέες και μακάρι ποιοτικές, θέσεις εργασίας, πλήρους απασχόλησης, επιδίωξη που πρέπει να αποτελεί κοινή πολιτική.

Είναι άλλωστε η μεγαλύτερη αγωνία χιλιάδων νοικοκυριών, όπως αγωνία υπάρχει, ιδιαίτερα τώρα που αρχίζουμε να θέτουμε στη δημόσια σφαίρα συζήτησης, την «επόμενη μέρα», το πώς θα «σταθούμε στα πόδια μας» τόσο συνολικά, όσο και προσωπικά και πώς θα καλύψουμε το χαμένο έδαφος, επουλώνοντας τις πληγές της οικονομικής κρίσης που προηγήθηκε , αλλά και της υγειονομικής κρίσης που ακολούθησε και εξακολουθεί να μας ταλαιπωρεί ποικιλοτρόπως. Ο παράλληλος στόχος όμως, για την στρατηγική αξιοποίησης των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης, είναι να τεθούν οι βάσεις για διατηρήσιμη, βιώσιμη και δίκαιη ανάπτυξη. Για τη δίκαιη ειδικά ανάπτυξη, θα πρέπει να υπάρξει και δίκαιη αξιοποίηση των πόρων, με όρους διαφάνειας και κοινωνικής συνοχής. Μεγάλα έργα, σίγουρα δεν σημαίνουν μόνο μεγάλες επιχειρήσεις αλλά και ευκαιρίες για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις που τόσο επλήγησαν… Να μην επιβεβαιωθεί ο φόβος που εκφράζεται από ορισμένους, ότι

το μεγαλύτερο μέρος του Σχεδίου ανάκαμψης θα κατευθυνθεί σε «κάποιους συγκεκριμένους και μεγάλους», με άγνωστες ουσιαστικά αποδόσεις ευρύτερα στην κοινωνία.Να εξασφαλιστεί για τον πολίτη, καλύτερο επίπεδο δικαιωμάτων και ζωής, όπως για παράδειγμα, ένα δημόσιο σύστημα υγείας, ανεπτυγμένο και στελεχωμένο και βέβαια, να επιτευχθούν στόχοι που δεν έγιναν εφικτοί τα προηγούμενα χρόνια και παραμένουν ως αιτήματα. Όλα αυτά λοιπόν, μας προβλημάτισαν και εμάς και εξακολουθούν να μας προβληματίζουν, όχι μόνο συνολικά, για την βελτίωση δηλαδή γενικότερα της χώρας και της εικόνας της, αλλά και για την … μικρή μας Μαγνησία και τους κατοίκους της, που όμως θα πρέπει να την μεγαλώσουμε, να την αναπτύξουμε, να την αναδείξουμε και να την φθάσουμε τόσο ψηλά, όσο της αξίζει... Με όραμα και σχέδιο, διεκδικώντας τα όσα της αναλογούν για το μέλλον της, όχι μόνο μέσα απ΄το Ταμείο Ανάκαμψης, αλλά και με οποιονδήποτε άλλο τρόπο. Με τη δική τους οπτική, καταθέτοντας προβληματισμούς, αλλά και προτάσεις για την «επόμενη ημέρα», *το ένθετο ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ της εφημερίδας ΜΑΓΝΗΣΙΑ, φιλοξενεί πρόσωπα που εκφράζουν την επιχειρηματική, την πολιτική, την ακαδημαϊκή, την κοινωνική, τη συλλογική και όποια άλλη σχετική άποψη, προκειμένου να αποτελέσουν όλα μαζί, ένα πολύτιμο υλικό και «εργαλείο» σκέψης αλλά και επεξεργασίας, με στόχο πάντα, ένα καλύτερο μέλλον για όλους μας…

* Σημειώνεται ότι οι προτάσεις συγκεντρώθηκαν του Ιούλιο και το πρώτο δεκαπενθήμερο του Αυγούστου

κυρ. μητσοτακησ:

το εθνικο σχεΔιο ανακαμψησ αφορα ολουσ τουσ ελληνεσ

ο εθνικό σχέδιο «υπηρετεί την ανάκαμψη της οικονομίας και την ανθεκτικότητα της κοινωνίας», τόνισε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης στην παρουσίαση του εθνικού σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0», μέσω του οποίου επισήμανε ότι θα κινητοποιηθούν 57 δισ. ευρώ, «κάτι πολύ μεγαλύτερο από ένα δεύτερο ΕΣΠΑ», όπως είπε χαρακτηριστικά. Ο κ. Μητσοτάκης χαρακτήρισε το πρόγραμμα «ρηξικέλευθο γιατί αλλάζει το υπόδειγμα της ελληνικής οικονομίας», ενώ τόνισε ότι περιλαμβάνει «έργα πνοής σε ολόκληρη την Ελλάδα, τα οποία έχουν και κοινωνικό πρόσημο». Επισήμανε ότι «στον πυρήνα του βρί-

σκεται η δημιουργία πολλών και καλοπληρωμένων θέσεων εργασίας», ενώ τόνισε μεταξύ άλλων ότι όποιος ιδιώτης αξιοποιεί τα λεφτά του Ταμείου πρέπει να επενδύσει και δικά του χρήματα. Ο πρωθυπουργός αναφέρθηκε και στην ιδιαίτερη έμφαση που δίδεται στην πράσινη μετάβαση, για την οποία θα διατεθεί πάνω από το 37% των πόρων, ενώ υπογράμμισε ότι το σχέδιο «δημιουργεί μία νέα καθημερινότητα για όλους τους πολίτες». Τόνισε επίσης, ότι λαμβάνει υπόψη και τα διδάγματα της πανδημίας με έμφαση στην κοινωνική αλληλεγγύη, «αλλά τακτοποιεί και διαρθρωτικές εκκρεμότητες δεκαετιών». Όπως τόνισε, «δεν αφορά μία κυβέρνηση αλλά ολόκληρη την χώρα και η εμβέλεια του δεν μετριέται με θητείες αλλά με δεκαετίες», ενώ σημείωσε ότι πρόκειται για μία ευκαιρία

ευρύτερης συναίνεσης. Σύμφωνα με τα κυβερνητικά αρμόδια στελέχη, ο πρωταρχικός στόχος του Σχεδίου, είναι να καλύψει το μεγάλο κενό σε επενδύσεις, εθνικό προϊόν και απασχόληση, κενό ενδημικό των επιδόσεων της ελληνικής οικονομίας κατά την τελευταία δεκαετία, που επιδεινώθηκε λόγω της πανδημίας του COVID19. Σε αυτό το πλαίσιο, το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας αποσκοπεί στο να κινητοποιήσει και σημαντικές δυνάμεις από τον ιδιωτικό τομέα, ενισχύοντας ιδιωτικές επενδύσεις και χρησιμοποιώντας Συμπράξεις Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα και Εταιρείες Παροχής Ενεργειακών Υπηρεσιών, για την πραγματοποίηση δημοσίων επενδύσεων, ώστε να κινητοποιήσει σημαντικότατα επιπρόσθετα ιδιωτικά κεφάλαια.

“

Δεν αφορά μία κυβέρνηση αλλά ολόκληρη την χώρα και η εμβέλεια του δεν μετριέται με θητείες αλλά με δεκαετίες

Για την υλοποίηση του Σχεδίου, η Ελλάδα ζητά το σύνολο των πόρων που μπορεί να λάβει στο πλαίσιο του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Δηλαδή 17,8 δις ευρώ επιδοτήσεις και 12,7 δις ευρώ δάνεια. Με χρήση των μέσων αυτών και αξιοποιώντας τα δάνεια του Ταμείου Ανάκαμψης για την προώθηση ιδιωτικών επενδύσεων, το «Ελλάδα 2.0» επιδιώκει να κινητοποιήσει συνολικούς επενδυτικούς πόρους 57 δις ευρώ. Το «Ελλάδα 2.0» αποτελείται από τέσσερις πυλώνες: Τον πράσινο, τον ψηφιακό, τον κοινωνικό και αυτόν που αφορά στον οικονομικό και θεσμικό μετασχηματισμό. 1. Ως προς την πράσινη μετάβαση, οι επενδύσεις του Σχεδίου περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων:  Εκτεταμένο πρόγραμμα «εξοικονομώ» για νοικοκυριά, επιχειρήσεις, δημόσια κτίρια και υποδομές.  Διασύνδεση των ελληνικών νησιών, η οποία θα μειώσει σημαντικά το ενεργειακό κόστος νοικοκυριών και επιχειρήσεων και επενδύσεις ενεργειακής αποθήκευσης που θα επιτρέψουν την καλύτερη αξιοποίηση του δυναμικού της χώρας σε Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας.  Προώθηση στρατηγικών αστικών αναπλάσεων υψηλής αναπτυξιακής και περιβαλλοντικής αξίας.  Μεγάλες επενδύσεις σε αντιπλημμυρικά έργα, συνοδευόμενα από αλλαγές στην χρήση των δικτύων άρδευσης και εγκατάσταση τηλεμετρητών για τον εντοπισμό διαρροών και την έξυπνη διαχείριση του νερού.  Νέο Εθνικό Σχέδιο Αναδάσωσης.  Πρωτοβουλίες για προστασία της βιοποικιλότητας.  Μεγάλες επενδύσεις σε υποδομές και εξοπλισμό της Πολιτικής Προστασίας.  Επενδύσεις εκπόνησης πολεοδομικών σχεδίων που θα πληροφορούν έγκυρα και αμέσως για τις δυνατότητες χρήσης γης για τα 4/5 της χώρας.

2. Για την ψηφιακή μετάβαση, οι επενδύσεις του Σχεδίου περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων:  Προεγκατάσταση υποδομής οπτικών ινών στα κτίρια για τη διευκόλυνση της μετάβασης στη χρήση δικτύων οπτικών ινών από επιχειρήσεις και νοικοκυριά.  Ανάπτυξη διαδρόμων δικτύου 5G στους ελληνικούς αυτοκινητόδρομους.  Σύνδεση της ηπειρωτικής χώρας με σύγχρονα υποθαλάσσια καλώδια οπτικών ινών με τα ελληνικά νησιά.  Ψηφιοποίηση καίριων αρχείων σε διαφόρους τομείς (υγεία, δικαιοσύνη, πολεοδομίες, κτηματολόγιο, μετανάστευση, ΕΦΚΑ κ.α.) και ενσωμάτωσή τους σε αντίστοιχα πληροφοριακά συστήματα.  Διασφάλιση της διασύνδεσης και διαλειτουργικότητας συστημάτων και επιμέρους μητρώων και μεμονωμένων

εφαρμογών μεταξύ φορέων του Δημοσίου.  Πληροφοριακό σύστημα για τη διαχείριση συναλλαγών της Δημόσιας Διοίκησης με τους πολίτες και τις επιχειρήσεις (CRM).  Επενδύσεις για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής, που περιλαμβάνουν περαιτέρω ψηφιοποίηση των φορολογικών υπηρεσιών, κωδικοποίηση και εκσυγχρονισμό της φορολογικής νομοθεσίας, δράσεις κατά του λαθρεμπορίου και χρήση τεχνητής νοημοσύνης για τη διευκόλυνση των φορολογικών ελέγχων, ενίσχυση των ηλεκτρονικών συναλλαγών κ.α.  Ψηφιακό μετασχηματισμό επιχειρήσεων, με απόκτηση εξοπλισμού, υπηρεσιών cloud και διαδικτυακών υπηρεσιών, όπως οι νέες τεχνολογίες ηλεκτρονικών πληρωμών, το ηλεκτρονικό τιμολόγιο, η εργασία από απόσταση, το ψηφιακό γραφείο κ.λπ. 9

3. Σε ό,τι αφορά τις ιδιωτικές επενδύσεις και τον θεσμικό μετασχηματισμό, το Σχέδιο περιλαμβάνει μεταξύ άλλων:  Ισχυρά κίνητρα για ιδιωτικές επενδύσεις (πράσινος, ψηφιακός μετασχηματισμός, καινοτομία, εξωστρέφεια).  Σημαντικά έργα υποδομής όπως το βόρειο τμήμα του Ε65, ο Βόρειος Οδικός Άξονας Κρήτης, ένα μεγάλο πρόγραμμα για την οδική ασφάλεια, μεγάλα αρδευτικά έργα μέσω ΣΔΙΤ, ο εκσυγχρονισμός επίσης μέσω ΣΔΙΤ του δικτύου σιδηροδρόμων, νέος προαστιακός σιδηρόδρομος στη Δυτική Αττική, τα ηλεκτρονικά διόδια, οι «έξυπνες» υποδομές κ.α.  Επενδύσεις για την ενίσχυση του πολιτισμού, όπως η δημιουργία του Μουσείου Ενάλιων Αρχαιοτήτων στον Πειραιά, ανάπτυξη πολιτιστικών και φυσικών διαδρομών και πρόγραμμα προστασίας εμβληματικών μνημείων από την κλιματική αλλαγή κ.α.  Επενδύσεις στον τουρισμό με παρεμβάσεις για τον ορεινό τουρισμό, τον τουρισμό υγείας και την αξιοποίηση ιαματικών πηγών, την γαστρονομία, την αναβάθμιση των τουριστικών λιμανιών, τον καταδυτικό τουρισμό, την προσβασιμότητα στις παραλίες και ειδικά προγράμματα κατάρτισης για την αναβάθμιση των δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού τουριστικών επιχειρήσεων.  Προώθηση προγραμμάτων οικονομικής 10

ενίσχυσης του αγροδιατροφικού τομέα για την πραγματοποίηση επενδύσεων με προσανατολισμό την πράσινη γεωργία και την γεωργία ακριβείας, που αφορούν στην καινοτομία και την οικολογική επεξεργασία γεωργικών προϊόντων, την αναδιάρθρωση καλλιεργειών, την γενετική βελτίωση ζώων, καθώς και την ενίσχυση των υδατοκαλλιεργειών. 4. Ως προς τον κοινωνικό πυλώνα οι επενδύσεις του Σχεδίου περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων:  Μεγάλα προγράμματα με στόχο την αύξηση της απασχόλησης με ιδιαίτερη έμφαση στην ανάπτυξη ψηφιακών δεξιοτήτων.  Ψηφιακό μετασχηματισμό της εκπαίδευσης, ψηφιακές υποδομές σε όλες τις τάξεις και αντίστοιχο αναβαθμισμένο εξοπλισμό στα εργαστήρια και Voucher για απόκτηση τεχνολογικών εργαλείων για τους μαθητές που ανήκουν σε ευάλωτα νοικοκυριά.  Επενδύσεις στο σύστημα υγείας, προκειμένου να παρέχει υπηρεσίες υγείας υψηλής ποιότητας, όπως η ανακαίνιση των υποδομών, ο εκσυγχρονισμός του εξοπλισμού και η ψηφιοποίηση των νοσοκομείων και των κέντρων υγείας, αλλά και το ολοκληρωμένο σύστημα πρόληψης «Σπύρος Δοξιάδης» (εθνικά προγράμματα για την σωματική άσκηση και τη διατροφή, τους εμβολιασμούς,

τις προληπτικές εξετάσεις για καρκίνο του μαστού, τον προληπτικό έλεγχο νεογνών κ.α.).  Επενδύσεις που ενδυναμώνουν την κοινωνική δικαιοσύνη και το δίκτυο κοινωνικής προστασίας, μέσω προγραμμάτων ενίσχυσης της οικονομικής και κοινωνικής ένταξης ευάλωτων ομάδων, ενίσχυσης της παιδικής προστασίας, προώθησης των ίσων ευκαιριών και στήριξης της διαφορετικότητας και ένταξης προσφύγων στην αγορά εργασίας. Το «Ελλάδα 2.0» είναι πλήρως εναρμονισμένο με τους στόχους της Ε.Ε. για ταχύτερη μετάβαση της ελληνικής οικονομίας προς ένα πράσινο και ψηφιακό μοντέλο ανάπτυξης, υπερακοντίζοντας τους ευρωπαϊκούς στόχους, επιτυγχάνοντας 38% και 22% μερίδιο στις αντίστοιχες δράσεις. Συνολικά όπως τονίζεται, πρόκειται για σχέδιο εξαιρετικά απαιτητικό στην υλοποίησή του που απαιτεί μεγάλη προσπάθεια, προσήλωση στους στόχους, διαφάνεια, τήρηση όλων των εθνικών και ευρωπαϊκών κανόνων και προπαντός αποφυγή άσκοπων αντιπαραθέσεων. Εφόσον όμως το φέρουμε σε πέρας με επιτυχία, μπορεί να αλλάξει την πορεία της Ελλάδας και να κάνει -με πολλούς τρόπουςκαλύτερη τη ζωή κάθε Ελληνίδας και κάθε Έλληνα. Αναλυτικά το πρόγραμμα, στο https://primeminister.gr/wp-content/uploads/2021/03/PressRel

αλEξησ τσIπρασ:

αυτO το «σχEΔιο ελλAΔα +» θα αντικαταστHσει τισ συνταγEσ τησ καταστροφHσ

ΑΟι πέντε άξονες του σχεδίου του ΣΥΡΙΖΑ για την αξιοποίηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης ην ολοκληρωμένη και τεκμηριωμένη πρόταση του ΣΥρΙΖΑ Προοδευτική Συμμαχία για την αξιοποίηση των πόρων του ταμείου ανάκαμψης παρουσίασε το προηγούμενο χρονικό διάστημα ο Αλέξης Τσίπρας. Πρόκειται για το «Σχέδιο ελλάδα +» το οποίο βασίζεται σε πέντε άξονες με στόχο η χώρα να γυρίσει σελίδα με ισχυρή οικονομία σε μια δίκαιη κοινωνία. «Είναι το δικό μας σχέδιο για τη

αξιοποίηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης. Είναι το δικό μας σχέδιο για την Ελλάδα της επόμενης ημέρας. την ελλάδα της νέας εποχής. Που πρέπει να χτιστεί στις στέρεες βάσεις της κοινωνικής δικαιοσύνης και της ανάπτυξης για όλους με στόχο να χτίσουμε μια ισχυρή οικονομία σε μια δίκαιη κοινωνία» υπογράμμισε ο πρόεδρος του ΣΥρΙΖΑ - Προοδευτική Συμμαχία και συμπλήρωσε «Σε αυτό το Σχέδιο που αφορά το 99% της ελληνικής κοινωνίας, δε χωράνε αποκλεισμοί. Χρειαζόμαστε τη συμβολή όλων. Του κόσμου της αγοράς, της υγιούς

επιχειρηματικότητας, της επιστημονικής κοινότητας, των φορέων της αυτοδιοίκησης. Τα καλύτερα μυαλά που διαθέτουμε εντός και εκτός της χώρας, πρέπει να συγκλίνουν για μη χαθεί αυτή η ευκαιρία. Και όταν ο λαός μας το ορίσει, ελπίζω σύντομα, θα είμαστε απολύτως έτοιμοι. Ένα πλήρες σχέδιο, το «Ελλάδα +» θα αντικαταστήσει τις ιδεοληψίες του χθες και τις συνταγές της καταστροφής. Ένα σχέδιο που ανοίγει το δρόμο για την Ελλάδα του αύριο. Με όρους δικαιοσύνης, ευημερίας και προκοπής».

τα ΠEΝτε κριτηρια Για τηΝ εΠιλΟΓη ερΓΩΝ Όπως σημείωσε ο Αλέξης Τσίπρας, η επιλογή έργων και μεταρρυθμίσεων στο Σχέδιο Ελλάδα +, βασίζεται κυρίως σε 5 κριτήρια: «Πρώτο κριτήριο, η Διάχυση του οικονομικού οφέλους στην κοινωνία. Στόχος μας η αύξηση της απασχόλησης με σταθερές δουλειές και η ενίσχυση της συμμετοχής κοινωνικών φορέων, συνεταιρισμών, νοικοκυριών και ΜμΕ στην παραγωγική διαδικασία. δεύτερο κριτήριο, η Αποφυγή κάθε μορφής κοινωνικού αποκλεισμού. «Κανείς δεν πρέπει να μείνει 12

πίσω» και για το λόγο αυτό, η πράσινη και ψηφιακή μετάβαση πρέπει να λαμβάνει υπόψη τις ανάγκες και τους περιορισμούς που έχουν οι πιο αδύναμες κοινωνικές ομάδες και τα χαμηλά και μεσαία εισοδήματα. τρίτο κριτήριο, η Αύξηση της εγχώριας παραγόμενης αξίας. Η σύνδεση δηλαδή της πράσινης και ψηφιακής μετάβασης με την ελληνική παραγωγή προϊόντων και υπηρεσιών. Οι πόροι του Ταμείου Ανάκαμψης δεν πρέπει να κατευθυνθούν, όπως στο παρελθόν, σχεδόν αποκλειστικά σε εισαγωγές αλλά να αυξήσουν

την εγχώρια παραγωγή. τέταρτο κριτήριο, η Ισόρροπη ανάπτυξη των περιφερειών της χώρας. Γιατί μόνο με ισχυρή ανάπτυξη της περιφέρειας μπορούμε να μειώσουμε τις περιφερειακές και ενδοπεριφερειακές ανισότητες. Πέμπτο κριτήριο, η Δυναμική μετασχηματισμού. Προκρίνουμε δηλαδή έργα και μεταρρυθμίσεις που επιλύουν τους παγιωμένους «αναχρονισμούς» στη χωροταξία, το περιβάλλον, τη διοίκηση, τη δικαιοσύνη και διευκολύνουν τους πολίτες και τις επιχειρήσεις».

Οι ΠεΝτε αξΟΝεΣ τΟΥ «ελλαδα +» Ο Αλέξης Τσίπρας επισήμανε ότι με αυτά τα βασικά κριτήρια στην επιλογή των έργων, το σχέδιο του ΣΥρΙΖΑ - Προοδευτική Συμμαχία διαμορφώνει σε πέντε άξονες παρεμβάσεων. Πρόκειται για: • Δίκαιη, Πράσινη Μετάβαση • Μετασχηματισμό του παραγωγικού μοντέλου, ενίσχυση της εργασίας, ενδυνάμωση ΜμΕ και αυτοαπασχολουμένων • Ψηφιακό Μετασχηματισμό • Κοινωνική Συνοχή και Ανθεκτικότητα • Ανάπτυξη των Περιφερειών, των Πόλεων και της Υπαίθρου Ειδικότερα, ο Αλέξης Τσίπρας τα προσδιόρισε ως εξής: «1ος αξΟΝαΣ, η δικαιη, ΠραΣιΝη μεταβαΣη Η Ελλάδα έχει προσυπογράψει τη Συμφωνία του Παρισιού για το Κλίμα, και φυσικά έχει προσυπογράψει τους δεσμευτικούς στόχους της Ε.Ε. για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης. Οι στόχοι λοιπόν υπάρχουν, αλλά μένει το πως θα φτάσουμε σε αυτούς. Για αυτό απαιτείται η ριζική αναθεώρηση του μοντέλου παραγωγής και κατανάλωσης σε όλους τους τομείς, με την κοινωνία συμμέτοχη και ωφελούμενη αυτής της διαδικασίας μετάβασης. Ο δικός μας δρόμος εδράζεται στην έννοια της αυτοπαραγωγής και αυτοκατανάλωσης. Την παραγωγή και κατανάλωση, δηλαδή, ενέργειας από τα ίδια τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις. Την αποκέντρωση της παραγωγής, στις συμμετοχικές επενδύσεις και στη διαχείριση παραγωγής ενέργειας μέσω των ενεργειακών κοινοτήτων. Οι τεχνολογικές εξελίξεις και οι διεθνώς καλές πρακτικές καθιστούν απόλυτα εφαρμόσιμο αυτό το μοντέλο. Ένα μοντέλο που στηρίζει επενδύσεις για την εξοικονόμηση ενέργειας κυρίως για αυτούς που έχουν δυσκολία να ανταπεξέλθουν στο αντίστοιχο κόστος επένδυσης. Δηλαδή για νοικοκυριά χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος και για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Ένα μοντέλο ενεργειακής δημοκρατίας Με το 50% των αδειών ΑΠΕ να κατανέμεται δεσμευτικά σε ενεργειακές κοινότητες, νοικοκυριά, μικρομεσαίες επιχειρήσεις και αγρότες. Σε αντίθεση με το κυβερνητικό σχέδιο που τις κατανέμει σχεδόν εξολοκλήρου στις μεγάλες επιχειρήσεις. «2ος αξΟΝαΣ, ειΝαι Ο μεταΣχηματιΣμΟΣ τΟΥ ΠαραΓΩΓικΟΥ μΟΝτελΟΥ, εΝιΣχΥΣη τηΣ ερΓαΣιαΣ, εΝδΥΝαμΩΣη μμε και αΥτΟαΠαΣχΟλΟΥμεΝΩΝ Κεντρικός μας στόχος στην προσπάθεια ανάκαμψης της οικονομίας είναι η αύξηση της εγχώριας παραγόμενης αξίας, η σύνδεση δηλαδή της πράσινης και ψηφιακής μετάβασης με την ελληνική παραγωγή προϊόντων και υπηρεσιών. Η στρατηγική μας έχει στον πυρήνα της την παραδοχή ότι η εργασία αποτελεί παραγωγική δύναμη. Η στήριξη των μισθών, η διασφάλιση των εργασιακών δικαιωμάτων και η μείωση των ανισοτήτων συμβάλλουν στην οικονομική ανάπτυξη. Για το λόγο αυτό είναι θεμελιώδης η λειτουργία της αγοράς εργασίας με κανόνες και αυστηρό έλεγχο τήρησης τους. Σχέδιό μας η αποκατάσταση και κατοχύρωση των συλλογικών διαπραγματεύσεων, η αύξηση του κατώτατου μισθού, η αξιοποίηση και αναβάθμιση των δεξιοτήτων του εργατικού δυναμικού της χώρας για την δημιουργία καινοτομίας.

Είναι επίσης κομβικός, στο σχέδιό μας, ο ρόλος στην παραγωγική διαδικασία των ΜμΕ και των αυτοαπασχολούμενων. Ενισχύουμε, λοιπόν, τη μικρομεσαία επιχειρηματικότητα με τον αναπροσανατολισμό της σε κλά-

δους υψηλής προστιθέμενης αξίας. Και προκρίνουμε μέτρα που ενθαρρύνουν τις συνέργειες και την ενδυνάμωση ΜμΕ και ελεύθερων επαγγελματιών, με στόχο την βελτίωση της παραγωγικότητάς τους.

«3ος αξΟΝαΣ ειΝαι Ο ΨηφιακΟΣ μεταΣχηματιΣμΟΣ Η τεχνολογία και η διάδοση της χρήσης του διαδικτύου επηρεάζουν και μεταβάλλουν δομικά με αυξανόμενους ρυθμούς όλους τους τομείς της οικονομίας και της κοινωνίας. Η κλίμακα και η ταχύτητα των αλλαγών, από τη μια δημιουργούν σημαντικές ευκαιρίες για καινοτομία και ανάπτυξη, αλλά από την άλλη προκαλούν και ενδεχόμενους κινδύνους, όπως ο «ψηφιακός» αποκλεισμός στρωμάτων του πληθυσμού και η μείωση των θέσεων εργασίας.

Επομένως η αξιοποίηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης για την ψηφιακή μετάβαση πρέπει να αντιμετωπίζει το ζήτημα του ψηφιακού αποκλεισμού και ταυτόχρονα να έχει στόχο την προώθηση και υλοποίηση μιας συνολικής εθνικής ψηφιακής στρατηγικής. Για το ψηφιακό μετασχηματισμό της Δημόσιας Διοίκησης και των κρατικών δομών και τη πλήρη γεωγραφική κάλυψη και δυνατότητα πρόσβασης για όλους, σε επικοινωνίες υψηλών ταχυτήτων και ενέργεια.

«4ος αξΟΝαΣ, η κΟιΝΩΝικη ΣΥΝΟχη και αΝΘεκτικΟτητα Η πανδημία απέδειξε τη μεγάλη ανάγκη ενός ισχυρού καθολικού δημόσιου κοινωνικού κράτους που είχε αποδυναμωθεί από τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές.Για να καταφέρει η ελληνική οικονομία να συμμετέχει σε μια διαδικασία επαναφοράς και προσανατολισμού προς ένα πιο βιώσιμο και δίκαιο μοντέλο ανάπτυξης, χρειαζόμαστε ένα σχέδιο μείωσης των ανισοτήτων και ενίσχυσης των δαπανών για την υγεία και το κράτος πρόνοιας, για την εκπαίδευση και τον πολιτισμό. Αυτές οι επενδύσεις δεν είναι πεταμένα λεφτά, όπως μας λέγανε μέχρι σήμερα. Αλλά έχουν έντονα αναπτυξιακά οφέλη, με εξαιρετικά σημαντικές μελλοντικές αποδόσεις. Μειώνουν τις κοινωνικές ανισότητες, παρέχοντας ασφάλεια στους πολίτες και ιδιαίτερα στους νέους και τις γυναίκες. Δημιουργούν το έδαφος για

προσωπική και οικογενειακή εξέλιξη σε μια συμπεριληπτική κοινωνία χωρίς αποκλεισμούς. Το σχέδιό μας για το νέο ΕΣΥ, που παρουσιάσαμε πρόσφατα, στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό σε πόρους από το Ταμείο Ανάκαμψης. Το σχέδιό μας για την αξιοπρεπή διαβίωση και το δικαίωμα στη στέγη. Η εμβληματική μας μεταρρύθμιση για τη θέσπιση κοινωνικού μισθού. Αλλά και οι μεταρρυθμίσεις μας για την άμβλυνση των ανισοτήτων στην εκπαίδευση και την ενίσχυση της κτιριακής και υλικοτεχνικής υποδομής όλων των βαθμίδων της. Η εκπόνηση εθνικής πολιτιστικής πολιτικής με στόχο την ενίσχυση των ανθρώπων του πολιτισμού και την αξιοποίηση του μεγάλου πολιτιστικού κεφαλαίου της χώρας μας. Όλα αποτελούν σημαντικά κεφάλαια του Σχεδίου μας.

«5ος αξΟΝαΣ ειΝαι η αΝαΠτΥξη τΩΝ ΠεριφερειΩΝ, τΩΝ ΠΟλεΩΝ και τηΣ ΥΠαιΘρΟΥ Το Σχέδιό μας, δίνει ιδιαίτερη βαρύτητα στην τοπική και περιφερειακή διάσταση της αναπτυξιακής στρατηγικής, στην αναζωογόνηση των τοπικών κοινοτήτων και στη συμμετοχή των τοπικών κοινωνιών, μέσω της αυτοδιοίκησης, για το σχεδιασμό και την αξιοποίηση των αναπτυξιακών πόρων. Ο θεσμός της Αυτοδιοίκησης έχει τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της εγγύτητας και της άμεσης επαφής με τον πολίτη, της γνώσης των ελλείψεων αλλά και των αναπτυξιακών δυνατοτήτων κάθε περιοχής.

Για αυτό και τον στηρίζουμε τεχνικά και διοικητικά, ώστε να απορροφήσει τους πόρους έγκαιρα και στοχευμένα, προς όφελος των τοπικών κοινωνιών. Στην ίδια κατεύθυνση ορίζουμε και μια νέα στρατηγική για τον τομέα της Αγροτικής Ανάπτυξης, που αποτελεί βασικό πυλώνα της αναπτυξιακής διαδικασίας της υπαίθρου. Με στόχο τη δημογραφική ανανέωση του Αγροτικού πληθυσμού και την άρση των ανισοτήτων λόγω γεωγραφικής ιδιαιτερότητας, όπως η νησιωτικότητα ή η ορεινότητα περιοχών της πατρίδας μας». 13

οι βασεισ για ισχυρη ανακαμψη και το αλμα στην υψηλη, βιωσιμη αναπτυξη «Με το βλέμμα στραμμένο στο μέλλον, και με σχέδιο, ενότητα, υπευθυνότητα και αυτοπεποίθηση, κάνουμε ήδη πράξη πολιτικές που εδράζονται πάνω σε συγκεκριμένους άξονες»

ριν από δύο χρόνια, η Διεθνής Έκθεση Θεσσαλονίκης σηματοδότησε την αφετηρία της επανεκκίνησης της ελληνικής οικονομίας. Επανεκκίνηση η οποία στηρίχθηκε στην εφαρμογή ενός διαφορετικού μείγματος πολιτικής - το οποίο ανακοίνωσε τότε, από το βήμα της ΔΕΘ, ο Πρωθυπουργός κ. ΚυριάΤου χρηΣτΟΥ ΣταϊκΟΥρα, κος Μητσοτάκης -, βασισμένου στη συνετή δημοσιονομική πολιΥπουργού Οικονομικών τική με μειώσεις φόρων και ασφαλιστικών εισφορών, στην υλοποίηση διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, στην προώθηση αποκρατικοποιήσεων και στην τόνωση των επενδύσεων. Στη διετία που ακολούθησε η Κυβέρνηση εργάστηκε σκληρά, συστηματικά και υπεύθυνα προς αυτή την κατεύθυνση. Μολονότι βρέθηκε αντιμέτωπη με πρωτόγνωρες, εξωγενείς δοκιμασίες και μεγάλες προκλήσεις 14

στο υγειονομικό πεδίο, στον τομέα της οικονομίας, της κλιματικής αλλαγής και στα εθνικά θέματα, κατάφερε ο απολογισμός να είναι θετικός, γεγονός που αναγνωρίζεται τόσο διεθνώς όσο και - πρωτίστως - από την ελληνική κοινωνία.Υλοποιήσαμε κομβικές μεταρρυθμιστικές πρωτοβουλίες, βελτιώσαμε δραστικά την εμπιστοσύνη στις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας και καταγράψαμε εντυπωσιακή πρόοδο στην ψηφιοποίηση του Κράτους. ειδικότερα, σε ό,τι αφορά στο οικονομικό πεδίο, από τον ιούλιο του 2019 μέχρι σήμερα, μεταξύ άλλων: 1ον. Μειώσαμε φόρους, κυρίως για τη μεσαία τάξη (φορολογικούς συντελεστές για φυσικά πρόσωπα και επιχειρήσεις, ΕΝΦΙΑ, εισφορά αλληλεγγύης, προκαταβολή φόρου κ.ά.) και ασφαλιστικές εισφορές, υλοποιήσαμε παρεμβάσεις για τη διεύρυνση της φορολογικής βάσης (κίνητρα ενίσχυσης των ηλεκτρονι-

κών συναλλαγών, ηλεκτρονικά βιβλία, ηλεκτρονική τιμολόγηση, μεταρρύθμιση του συστήματος αντικειμενικού προσδιορισμού αξιών ακινήτων κ.ά.) και λάβαμε μέτρα κοινωνικής πολιτικής (αύξηση αφορολογήτου για κάθε προστατευόμενο τέκνο, επανασχεδιασμός του επιδόματος θέρμανσης, μειωμένος συντελεστής ΦΠΑ 6% σε κατηγορίες φαρμάκων που αφορούν ασθενείς με δυσίατα νοσήματα και πάσχοντες από καρκίνο κ.ά.). 2ον. Θεσπίσαμε κίνητρα για την προσέλκυση επενδύσεων και ανθρώπινου κεφαλαίου (μείωση, κατά 50%, του φορολογικού συντελεστή για τις νεοφυείς επιχειρήσεις, για τα 3 πρώτα έτη λειτουργίας τους, διαμόρφωση ειδικού καθεστώτος εναλλακτικής φορολόγησης του εισοδήματος που προκύπτει στην αλλοδαπή για επενδυτές, συνταξιούχους, Έλληνες που έφυγαν τα χρόνια της κρίσης και εταιρείες ειδικού σκοπού διαχείρισης οικογενειακής περιουσίας κ.ά.).

3ον. Σχεδιάσαμε και εφαρμόσαμε με ταχύτητα, μεθοδικότητα και αποτελεσματικότητα μέτρα συνολικού ύψους 41 δισ. ευρώ, προκειμένου να διαφυλαχθεί η δημόσια υγεία από την πανδημία του Covid-19, να αντιμετωπιστούν οι επιπτώσεις της υγειονομικής κρίσης στην απασχόληση και στο εισόδημα των εργαζομένων, να ενισχυθεί η ρευστότητα των επιχειρήσεων και να τονωθεί η κοινωνική συνοχή. 4ον. Σχεδιάσαμε και εφαρμόσαμε μέτρα άνω του 1,1 δισ. ευρώ από τον Ιανουάριο του 2020 μέχρι σήμερα, για την αποκατάσταση και στήριξη των περιοχών που επλήγησαν από φυσικές καταστροφές. Ενεργήσαμε έγκαιρα, αποζημιώσαμε άμεσα και στηρίξαμε γενναία τα νοικοκυριά, τις επιχειρήσεις και τις περιοχές που δοκιμάστηκαν από τις πρόσφατες μεγάλες πυρκαγιές ή άλλα ακραία καιρικά φαινόμενα, όπως ο Μεσογειακός Κυκλώνας «Ιανός». 5ον. Δημιουργήσαμε τις κατάλληλες προϋποθέσεις για την ενίσχυση της ρευστότητας στην πραγματική οικονομία και της σταθερότητας του χρηματοπιστωτικού συστήματος, χάρη στην υλοποίηση του νόμου για τη ρύθμιση Οφειλών και την Παροχή 2ης Ευκαιρίας και τη σημαντική μείωση των «κόκκινων» δανείων μέσω του επιτυχημένου προγράμματος «Ηρακλής». 6ον. Προωθήσαμε σημαντικές αποκρατικοποιήσεις (όπως το Ελληνικό, οι Περιφερειακοί Λιμένες, η ΔΕΠΑ, η Υπόγεια Αποθήκη Καβάλας, οι Μαρίνες κ.ά.). Ενώ, υλοποιήσαμε σχέδια αναδιάρθρωσης εταιρειών του Δημοσίου, όπως τα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά, η ΛΑρΚΟ, η ΕΑΒ, τα ΕΛΤΑ και η ΕΛΒΟ. 7ον. Υλοποιήσαμε διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, όπως μεταξύ άλλων είναι η αναβάθμιση και ο εκσυγχρονισμός του θεσμικού πλαισίου εταιρικής διακυβέρνησης και της Κεφαλαιαγοράς, ο εκσυγχρονισμός του νομοθετικού πλαισίου για την αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση του «ξεπλύματος» μαύρου χρήματος, το νέο πλαίσιο για την κρατική αρωγή από φυσικές καταστροφές κ.ά. 8ον. Υλοποιήσαμε μια έξυπνη και διορατική εκδοτική πολιτική, διατηρώντας ισχυρά τα ταμειακά διαθέσιμα και ολοκληρώνοντας - παράλληλα - 2 πρόωρες αποπληρωμές των δανείων του ΔΝΤ. 9ον. Καταρτίσαμε ένα ώριμο Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, το «Ελλάδα 2.0», για τη βέλτιστη αξιοποίηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης, συνολικού ύψους 30,5 δισ. ευρώ για τη χώρα μας, με στόχο την κάλυψη του μεγάλου κενού σε επενδύσεις, παραγωγικότητα, εθνικό προϊόν και απασχόληση, μέσω του αναπροσανατολισμού της οικονομίας μας προς ένα νέο, σύγχρονο, εξωστρεφές, καινοτόμο, πράσινο αναπτυξιακό πρότυπο. Σχέδιο που έχει ήδη τεθεί σε εφαρμογή, με την προώθηση των πρώτων έργων και την εκταμίευση των πρώτων πόρων. Το «Ελλάδα 2.0» λειτουργεί σε συνάφεια και συμπληρωματικά με το νέο Εταιρικό Σύμφωνο για το Πλαίσιο Ανάπτυξης για την

Προγραμματική Περίοδο 2021 – 2027, και τα τομεακά και περιφερειακά επιχειρησιακά του προγράμματα. Το νέο Εταιρικό Σύμφωνο, δηλαδή το νέο ΕΣΠΑ, περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, αυξημένους πόρους για την περιφερειακή ανάπτυξη της χώρας, νέο πρόγραμμα για την ανταγωνιστικότητα με δράσεις ενίσχυσης των επιχειρήσεων και διακριτά προγράμματα για τον ψηφιακό μετασχηματισμό, τη δίκαιη μετάβαση, το περιβάλλον, την κλιματική αλλαγή και την ενέργεια, καθώς και την πολιτική προστασία. Στο πλαίσιο αυτό δρομολογούμε την βέλτιστη αξιοποίηση ευρωπαϊκών κονδυλίων (από τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητα και του ΕΣΠΑ) ύψους 16 δισ. ευρώ μέχρι το 2027 για την Πράσινη Μετάβαση και την προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή, υλοποιώντας άμεσα μεταρρυθμιστικές πρωτοβουλίες όπως:  Tο Εθνικό Πρόγραμμα Πολιτικής Προστασίας «ΑΙΓΙΣ».  Tο Εθνικό Σχέδιο Αναδάσωσης και υλοποίηση Αντιπλημμυρικών Έργων.  Την έκδοση Πράσινου Ομολόγου από το επόμενο κιόλας έτος. Συνολικά, μέσω του Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου και του Ταμείου Ανάκαμψης, η Ελλάδα έχει τη δυνατότητα να λαμβάνει 4,6 ευρώ για κάθε 1 ευρώ που θα αποδίδει στην Ευρώπη, ενώ μέχρι σήμερα λάμβανε έως 2,9 ευρώ. Όλα τα προαναφερθέντα έχουν συμβάλει σημαντικά στην ενίσχυση της αξιοπιστίας και του κύρους της ελληνικής οικονομίας, καθώς και στη βελτίωση του επενδυτικού κλίματος. Αυτό αντανακλάται στην επιτυχή ολοκλήρωση 7 διαδοχικών αξιολογήσεων στο πλαίσιο της Ενισχυμένης Εποπτείας, στη σταθερή βελτίωση σειράς πρόδρομων δεικτών, όπως είναι η βιομηχανική παραγωγή, ο δείκτης υπεύθυνων προμηθειών και ο δείκτης οικονομικού κλίματος, καθώς και σε σειρά θετικών εξελίξεων, όπως είναι η ηπιότερη των αρχικών προβλέψεων ύφεση της οικονομίας το 2020, η συγκράτηση της ανεργίας, η αύξηση των ιδιωτικών καταθέσεων, τα ιστορικά χαμηλά κόστη δανεισμού, η μείωση του spread και η αναβάθμιση της πιστοληπτικής

ικανότητας της χώρας. Έτσι, η 85η ΔΕΘ, που διοργανώνεται εφέτος - μετά τη μη πραγματοποίησή της πέρυσι, εξαιτίας της πανδημίας -, σηματοδοτεί την ταχεία και ισχυρή ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας το τρέχον έτος και τη διαμόρφωση στέρεων βάσεων για την επίτευξη υψηλής και διατηρήσιμης ανάπτυξης μετά την υγειονομική κρίση. Βάσεις που εδράζονται σε 7 πυλώνες: 1ος. Η στοχευμένη ενίσχυση νοικοκυριών και επιχειρήσεων, με σταδιακή μετάβαση σε μέτρα επανεκκίνησης της οικονομίας. 2ος. Η συνέχιση της υλοποίησης συνετής δημοσιονομικής πολιτικής, προς την κατεύθυνση της περαιτέρω μείωσης φόρων και ασφαλιστικών εισφορών. 3ος. Η συνέχιση της υλοποίησης μίας συνεπούς, έξυπνης και διορατικής εκδοτικής στρατηγικής με στόχο τη διατήρηση ισχυρών ταμειακών αποθεμάτων. 4ος. Η υλοποίηση πρόσθετων διαρθρωτικών αλλαγών και αποκρατικοποιήσεων. 5ος. Η περαιτέρω ενίσχυση της πιστωτικής επέκτασης, μέσα από την ισχυροποίηση του τραπεζικού συστήματος. 6ος. Η ενεργός και υπεύθυνη συμμετοχή της χώρας, όπως γίνεται τα τελευταία δύο χρόνια, στις πρωτοβουλίες για τη νέα ευρωπαϊκή οικονομική αρχιτεκτονική. 7ος. Η ορθολογική αξιοποίηση των διαθέσιμων ευρωπαϊκών κονδυλίων, με «αιχμή» το Ταμείο Ανάκαμψης και το νέο ΕΣΠΑ. Με το βλέμμα στραμμένο στο μέλλον, και με σχέδιο, ενότητα, υπευθυνότητα και αυτοπεποίθηση, κάνουμε ήδη πράξη πολιτικές που εδράζονται πάνω στους παραπάνω άξονες. Πολιτικές που συνδυάζουν την οικονομική αποτελεσματικότητα με την κοινωνική ανταποδοτικότητα και διαμορφώνουν τις προϋποθέσεις για ισχυρή, βιώσιμη, έξυπνη και κοινωνικά δίκαιη ανάπτυξη στη μετά-κορονοϊό εποχή. 15

Δyο ΔρOμοι για την οικονομIA και την κοινωνIA «Το Ταμείο Ανάκαμψης θα μπορούσε να αποτελέσει αποτελεσματικό εργαλείο για ένα πραγματικό restart της οικονομίας»

Τ Του ΓιΩρΓΟΥ κατρΟyΓκαλΟΥ*

α οικονομικά προγράμματα της Νέας Δημοκρατίας και του ΣΥρΙΖΑ-ΠΣ δεν διαφοροποιούνται μόνον σε επιμέρους σημεία, αλλά εκφράζουν δύο ριζικά διαφορετικές επιλογές για την κοινωνία και την οικονομία. Ο «εκσυγχρονισμός» που προωθεί η ΝΔ υιοθετεί πλήρως τη νεοφιλελεύθερη λογική που θέλει η αναδιάρθρωση της οικονομίας να στηριχθεί στην κερδοφορία των μεγάλων ομίλων, επικουρούμενων από λίγες startups, σε συνδυασμό με την υποβάθμιση του κοινωνικού κράτους και την ελαστική και φθηνή εργασία του μεγαλύτερου τμήματος του εργατικού δυναμικού. Έτσι, όχι μόνον ευαγγελίζεται μια κοινωνία χαμηλών προσδοκιών, δεδομένων ανισοτήτων και παγιωμένων κοινωνικών ρόλων («τα παιδιά στο Περιστέρι να γίνονται υδραυλικοί»), αλλά επιτίθεται και σε βασικά συλλογικά δικαιώματα των εργαζομένων, όπως αυτό του συνδικαλισμού και της απεργίας. Όλα τα παραπάνω είναι ακριβώς αυτά που απέρριψε και χαρακτήρισε ως απόλυτη αποτυχία, ο Αμερικανός Πρόεδρος Μπάιντεν στην ιστορική του ομιλία στο Κογκρέσο, τον περασμένο Μάιο. Στο πλαίσιο αυτό, σημαντικά στελέχη του οικονομικού επιτελείουυιοθετούν την ορολογία του ΔΝΤ, κάνονας λόγο για «επιχειρήσεις ζόμπι» που πρέπει να κλείσουν. Και αυτό σε μία στιγμή που σύμφωνα με το ΙΜΕ-ΓΣΕΒΕΕ, το ινστιτούτο των

μικρομεσαίων επιχειρήσεων, 4 στις 10 (38,2%) μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις κινδυνεύουν με λουκέτο και μία στις τρεις δηλώνουν ότι δεν μπορούν να ανταποκριθούν στις φορολογικές υποχρεώσεις τους ή στο ενοίκιο της επιχείρησης τους. Δεν είναι παράδοξο λοιπόν που,σύμφωνα με πρόσφατη μηνιαία αξιολόγηση του Bloomberg, η Ελλάδα βρέθηκε, ως προς την οικονομική διαχείριση της πανδημίας, στην 40η θέση ανάμεσα στις 53 χώρες που αξιολογούνται συνολικά και στην 17η ανάμεσα στις 20 ευρωπαϊκές. Ακόμη και βουλευτές της ΝΔ επισημαίνουν ότι η έλλειψη μέτρων προστασίας της οικονομίας συμβαδίζει με επιδείνωση των μακροοικονομικών δημοσιονομικών μεγεθών. Κατά τον Ευρωβουλευτή και έμπειρο οικονομολόγο Γ. Κύρτσο, «χρέος, έλλειμμα και ασφαλιστικό είναι ίδια και χειρότερα με το 2008-09». Αντιθέτως, το οικονομικό πρόγραμμα του ΣΥρΙΖΑ-ΠΣ δεν περιλαμβάνει μόνον μία δέσμη άμεσων, κοστολογημένων μέτρων για την ανακούφισης της πίεσης από την πανδημία και μία ολοκληρωμένη πρόταση για την αξιοποίηση των σημαντικών κονδυλίων από το Ταμείο Ανάκαμψης, αλλά επίσης ένα συνολικό μεσομακροπρόθεσμο πλαίσιο κατευθύνσεων για τον μετασχηματισμό του παραγωγικού μοντέλου της πατρίδας μας. Οι θέσεις αυτές είναι συμπληρωματικές η μία προς την άλλη και συνδυάζονται με τις προτάσεις μας για την εμβάθυνση του κοινωνικού κράτους, την αντιμετώπιση της κλιματικής

κρίσης και τις ανάγκες της τέταρτης επιστημονικής επανάστασης. Συνιστούν μια συγκροτημένη εναλλακτική στρατηγική την οποία ο Αλέξης Τσίπρας παρουσίασε ως «Σχέδιο ΕΛΛΑΔΑ +» Ενδεικτικά, για χρέη που δημιουργήθηκαν ή κατέστησαν ληξιπρόθεσμα από το Μάρτιο του 2020, μέχρι τουλάχιστον και το τέλος Αυγούστου του 2021 και αφορούν φυσικά πρόσωπα με απώλεια εισοδήματος ή απώλεια της θέσης εργασίας κατά την περίοδο της πανδημίας, επιχειρήσεις που ανήκουν στους πληττόμενους κλάδους, με προϋπόθεση ένταξης στη ρύθμιση τη διατήρηση των θέσεων και σχέσεων εργασίας για τουλάχιστον 1 έτος ο ΣΥρΙΖΑ-ΠΣ προτείνει: - την πλήρη διαγραφή τόκων και προσαυξήσεων - τη διαγραφή μέρους βασικής οφειλής για συγκεκριμένες κατηγορίες χρεών - την αποπληρωμή της υπόλοιπης οφειλής σε έως 120 δόσεις, Κριτήριο για το ποσοστό της μείωσης της βασικής οφειλής θα είναι το ποσοστό απώλειας εισοδήματος την περίοδο της κρίσης για τα νοικοκυριά και το ποσοστό μείωσης του τζίρου για τις επιχειρήσεις. Η «ομπρέλα» προστασίας αυτή είναι πλήρως κοστολογημένη, φτάνει τα 5,7 δις ευρώ και θα αναχαιτίσει την αύξηση της ανεργίας που αναμένεται όταν η οικονομία βγει πλήρως από τη «διασωλήνωση» της οικονομίας. Το Ταμείο Ανάκαμψης θα μπορούσε να αποτελέσει αποτελεσματικό εργαλείο για ένα

πραγματικό restart της οικονομίας. Η κυβέρνηση όμως όχι απλώς δεν συζήτησε με κανέναν για ένα σχέδιο που υπερβαίνει κατά πολύ τη συνταγματική της θητεία, ούτε καν στη Βουλή, αλλά προσανατολίζεται να διανείμει το μεγαλύτερο τμήμα των κονδυλίων σε ορισμένους μεγάλους ομίλους. Εδώ η νεοφιλελεύθερη λογικήσυνδυάζεται με την ένδοξη παράδοση της Δεξιάς για γιουρούσι στο δημόσιο χρήμα,που μας οδήγησε στη χρεοκοπία του 2010. Το 95% των επιχειρήσεων δεν θα έχουν πρόσβαση στα σχετικά κεφάλαια, εφόσον δεν έχουν δυνατότητα τραπεζικού δανεισμού. Όπως προσφυώς δήλωσε πρόσφατα ο Αλέξης Τσίπρας, σήμερα οι ελληνικές τράπεζες, που διασώθηκαν επανειλημμένα με χρήματα των Ελλήνων πολιτών, «δίνουν δάνεια μόνο σε όσους μπορούν να αποδείξουν ότι δεν χρειάζονται». Γ ια το λόγο αυτό η αξιοποίηση του Ταμείου θα πρέπει να συνδυαστεί με παρεμβάσεις στο τραπεζικό σύστημα, ιδίως με δημιουργία κλαδικών ταμείων (χρηματοδοτικών εργαλείων) στα πρότυπα του EquiFund από την Αναπτυξιακή Τράπεζα, για επενδύσεις καινοτομίας και όχι μόνον. Γενικότερα, το Δημόσιο θα πρέπει να ενεργοποιήσει στο τραπεζικό σύστημα τα

μετοχικά του δικαιώματα, για να αποτελέσει αυτό μοχλό ανάπτυξης. Οι πέντε άξονες που προτάσσει ο ΣΥρΙΖΑΠΣ για την αξιοποίηση του Ταμείου είναι οι εξής: • Δίκαιη Πράσινη μετάβαση με την κοινωνία μαζί. • Ψηφιακός Μετασχηματισμός • Μετασχηματισμός του παραγωγικού μοντέλου: ενίσχυση της εργασίας, ενδυνάμωση μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων και αυοαπασχολουμένων. • Κοινωνική συνοχή και ανθεκτικότητα. • Περιφερειακή Συνοχή - Αναζωογόνηση πόλεων και υπαίθρου Η οικολογία, η προστασία του κοινωνικού κράτους και της εργασίας αλληλοσυμπληρώνονται στην πρόταση αυτή. Ενδεικτικά, προτείνεται το 1/2 των αδειών ΑΠΕ να κατανέμεται σε ενεργειακές κοινότητες, σε αυτοκατανάλωση νοικοκυριών και επιχειρήσεων, σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις ΑΠΕ και αγρότες.Στο σκέλος των εργασιακών σχέσεων προτείνεται να υπάρξουν άμεσα νομοθετικές ρυθμίσεις για την προστασία των εργαζομένων σε ευέλικτες μορφές απασχόλησης, να αναγνωρισθούν όσοι εργάζονται σε πλατφόρμες ως μισθωτοί, για τη στοιχειώδη κατοχύρωσή τους στα θέματα ωραρίου, μισθού και προστασίας

της υγείας και να θεσπιστεί πλαίσιο για την κατάργηση της εικονικής εργολαβίας, να προασπιστούν τα εργασιακά δικαιώματα όσων εργάζονται σε αποσχίσεις κλάδων, να μετατραπούν σε αορίστου χρόνου οι συμβάσεις όσων εργάζονται με δελτία παροχής υπηρεσιών ή διαρκώς ανανεούμενες συμβάσεις ορισμένου χρόνου. Επίσης θα πρέπει να ρυθμιστεί η τηλεργασία ως μισθωτής εργασίας από απόσταση με απαγόρευση μονομερούς μετατροπής της εργασίας σε τηλεργασία, διασφάλιση ωραρίου εργασίας και δικαιώματος αποσύνδεσης, διασφάλιση προϋποθέσεων ελέγχου, προστασία της προσωπικής ζωής και των ατομικών δικαιωμάτων των εργαζομένων. Ο κατώτατος μισθός, που θα έπρεπε ήδη να είναι στα 751 Ευρώ θα πρέπει να φτάσει στα 800 ευρώ και να εφαρμοστεί πιλοτικά στο 35ωρο. Τέλος, σημαντική είναι η συζήτηση που έχει ήδη ξεκινήσει για το πρόγραμμα του κόμματος ως προς το πώς όλες αυτές οι προτάσεις θα μπορέσουν να συναιρεθούν σε ένα νέο παραγωγικό μοντέλο που θα συνδυάζει τηναριστερή στρατηγική για την κλιματική κρίση και την 4η βιομηχανική Επανάσταση, με την καλύτερη αξιοποίηση της δημόσιαςπεριουσίας, των παραγωγικών δικτύων και τις υποδομές.

*Καθηγητής Δημοσίου Δικαίου, Βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ

«το σχεΔιο του συριΖα μπορει να Δημιουργησει ασφαλη προοπτικη»

Τ Του αλεξη χαριτΣη

Βουλευτή Μεσσηνίας - Τομεάρχη Ανάπτυξης και Επενδύσεων του ΣΥρΙΖΑ, π. Υπουργού Εσωτερικών

ην στιγμή που οι κοινωνίες αναζητούν ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο για την μετά covid εποχή, η κυβέρνηση Μητσοτάκη υλοποιεί μια ακραία νεοφιλελεύθερη πολιτική με στρατηγικό στόχο την βίαιη αναδιάρθρωση της οικονομίας σε βάρος εργαζόμενων και μικρομεσαίων και την εξυπηρέτηση μεγάλων ιδιωτικών συμφερόντων. Σε συνθήκες πρωτοφανούς κρίσης, αντί να στηρίξει την οικονομία και την κοινωνία με τρόπο δίκαιο και βιώσιμο για όλους, όπως όφειλε και μπορούσε βάσει των χρηματοδοτικών δυνατοτήτων της χώρας να κάνει, η ΝΔ επέλεξε να προωθήσει αντιδραστικές μεταρρυθμίσεις που κάνουν όλο

και πιο σκληρές τις συνθήκες διαβίωσης για την μεγάλη κοινωνική πλειοψηφία. Χαρακτηριστικά παραδείγματα το εργασιακό, ο νέος πτωχευτικός νόμος, ο αποκλεισμός δεκάδων χιλιάδων νεών από τα ΑΕΙ, η αύξηση των αντικειμενικών αξιών σε λαϊκές και μεσοαστικές περιοχές και οι εξαγγελίες για κλείσιμο περιφερειακών νοσοκομείων εν μέσω μάλιστα πανδημίας. Ενώ το ασφαλιστικό νομοσχέδιο, που κατατέθηκε στην Βουλή κυριολεκτικά νύχτα, έρχεται να μεταφέρει νέα οικονομικά βάρη στους πολίτες, με μόνες κερδισμένες τις μεγάλες ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες που θα διαχειρίζονται τις εισφορές. Πρόκειται για μια παρωχημένη πολιτική που γνώρισε η χώρα πριν από μια δεκαετία, στην αρχή της δημοσιονομικής κρίσης.

Αποδείχτηκε κοινωνικά ολέθρια και ταυτόχρονα οικονομικά καταστροφική. Σε συνδυασμό με τα αποσπασματικά μέτρα και τις παλινωδίες της κυβέρνησης στην διαχείριση της πανδημίας, τα αποτελέσματα έχουν ήδη φανεί. Δεν είναι τυχαίο ότι η χώρα μας βρίσκεται στην τριάδα των ευρωπαϊκών χωρών με τη μεγαλύτερη ύφεση. Ενώ την ίδια στιγμή, η απουσία ενός συνεκτικού σχεδίου για την «επόμενη μέρα» φέρνει την ελληνική κοινωνία αντιμέτωπη με μία νέα, σαρωτική όξυνση των ανισοτήτων και κοινωνικής ανασφάλειας. Η καιροσκοπική, μεροληπτική λογική της κυβέρνησης στην οικονομία, μοιραία αποτυπώνεται και στο σχέδιο της για το Ταμείο Ανάκαμψης. Ένα σχέδιο που προετοίμασε εν κρυπτώ και για το οποίο νομοθέτησε αιφνιδιαστικά,

“

Συνομιλούμε με την κοινωνία και τις θεσμικές εκπροσωπήσεις της για να συνδιαμορφώσουμε ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο

αποκλειστικά και μόνο με τροπολογίες της τελευταίας στιγμής. Δεν προκαλεί καμία έκπληξή ότι τα πολιτικά κόμματα, τα επιμελητήρια, η τοπική αυτοδιοίκηση, η πανεπιστημιακή και ερευνητική κοινότητα της χώρας έμειναν εκτός σχεδιασμού. Η κυβέρνηση δεν διαβουλεύτηκε με την κοινωνία γιατί το σχέδιό της δεν αφορά την κοινωνία. Αντίθετα, χρησιμοποιεί μια ιστορική ευκαιρία για την κοινωνική και οικονομική ανασύνταξη της χώρας μας ως εργαλείο χρηματοδότησης μιας αποσπασματικής λίστας ιδιωτικών έργων, χωρίς κανέναν συνολικό, δημόσιο σχεδιασμό. Από την πρότασή της απουσιάζει η στήριξη για τους μικρομεσαίους και την νεολαία, η μέριμνα για τη βιομηχανία και τον πρωτογενή τομέα, οι ουσιαστικές επενδύσεις στην έρευνα και στην καινοτομία, η πρόβλεψη για την περιφερειακή και τοπική ανάπτυξη. Ακόμα χειρότερα, σε πλήρη αντίθεση με ό,τι συμβαίνει στην υπόλοιπη Ευρώπη, επιλέγει να συνδέσει τα κονδύλια του Ταμείου με επώδυνες αντι-μεταρρυθμίσεις, όπως την διάλυση των εργασιακών σχέσεων. Χαρακτηριστικό είναι ότι σχεδόν το σύνολο των 12,7 δις. δανείων κατευθύνονται σε επιχειρήσεις με αποκλειστικά τραπεζικά κριτήρια, κυρίως μέσω των συστημικών τραπεζών. Κάτι που πρακτικά σημαίνει ότι θα επωφεληθούν οι ίδιες, λίγες μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις που και σήμερα έχουν πρόσβαση στο τραπεζικό σύστημα - περίπου 25.000 επί συνόλου περισσότερων από 700.000 επιχειρήσεις, με βάση τα επίσημα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδας. Είναι χαρακτηριστικό ότι η χώρα μας είναι η μοναδική για την οποία ζητήθηκαν από την

ΕΕ τροποποιήσεις της τελευταίας στιγμής στο πρόγραμμα που κατατέθηκε για το Ταμείο Ανάκαμψης, κυρίως σε ό,τι αφορά την πρόσβαση μικρομεσαίων επιχειρήσεων στις χρηματοδοτήσεις. Όσο για τις δυναμικές, καινοτόμες, νεοφυείς επιχειρήσεις, που θα είχαν την ευκαιρία να μεγαλώσουν μέσα από αυτά τα κονδύλια, θα πρέπει να περιοριστούν στα μόλις 500 εκατ. που θα διοχετεύουν μέσω της Αναπτυξιακής Τράπεζας. Αξίζει να επισημανθεί ότι πολλές κυβερνήσεις στην Ευρώπη επέλεξαν να αξιοποιήσουν αυτή τη μεγάλη ευκαιρία για να προχωρήσουν σε συνολική αλλαγή του παραγωγικού τους μοντέλου με αύξηση της εγχώριας προστιθέμενης αξίας και ενίσχυση της παραγωγικής δομής. Όπως η Πορτογαλία, που δημιούργησε μια ισχυρή Δημόσια Επενδυτική Τράπεζα για την συνολική διαχείριση των κονδυλίων που δικαιούται η χώρα, καλύπτοντας τα κενά της αγοράς. Μόνο η κυβέρνηση Μητσοτάκη επιλέγει «τα λεφτά να πάνε στα λεφτά», ανακυκλώνοντας το υφιστάμενο μοντέλο με χρηματοδότηση αυτών που ήδη έχουν πρόσβαση σε χρηματοδοτικές πηγές. Τα εξαιρετικά κρίσιμα κονδύλια του Ταμείου χρησιμοποιούνται με τρόπο που αντί να αμβλύνουν θα διευρύνουν τις - ήδη έντονες στην χώρα μας - οικονομικές, κοινωνικές και περιφερειακές ανισότητες. Με αυτά τα δεδομένα ένα είναι βέβαιο. Ότι η μεγέθυνση της οικονομίας που ακολουθεί μια κρίση τέτοιου μεγέθους δεν θα αφορά τον κόσμο της εργασίας και την κοινωνική πλειοψηφία αλλά μόνο κάποιους μεγάλους επιχειρηματικούς και πολυεθνικούς ομίλους. Στον αντίποδα της κυβερνητικής πολιτικής, που μας γυρνά πίσω στις εποχές της

ύφεσης, της ανασφάλειας και της ανισότητας, στον ΣΥρΙΖΑ ανοίξαμε έγκαιρα και τεκμηριωμένα την συζήτηση για τις κρίσιμες προκλήσεις που αντιμετωπίζει η χώρα μας. Καταθέσαμε ολοκληρωμένες προτάσεις για το νέο ΕΣΥ, για την δίκαιη και βιώσιμη επανεκκίνηση της οικονομίας, για την κλιματική κρίση, για την εργασία που βάζουμε στο επίκεντρο της νέας αναπτυξιακής προσπάθειας. Γιατί για εμάς είναι ξεκάθαρο ότι δεν μπορούμε να μιλάμε για ανάπτυξη χωρίς τόνωση της απασχόλησης, στήριξη της υγείας, της παιδείας και των κοινωνικών υποδομών. Ούτε για έξοδο από την κρίση χωρίς πολιτικές ενίσχυσης της κοινωνικής συνοχής, μείωσης των ανισοτήτων και στήριξης της κοινωνίας. Όσο για το Ταμείο Ανάκαμψης, παρουσιάσαμε μια συνεκτική στρατηγική, που απαντά στις σημερινές ανάγκες της κοινωνίας μας, θέτοντας τις βάσεις για διατηρήσιμη, βιώσιμη και δίκαιη ανάπτυξη. Ένα σχέδιο που βάζει τα ανταγωνιστικά μας πλεονεκτήματα στο επίκεντρο, όπως επίσης τις δυνατότητες και τις προκλήσεις κάθε περιφέρειας και βέβαια τη μικρή και τη μεσαία επιχείρηση, καθώς και την επένδυση στο ανθρώπινο δυναμικό. Σε αντίθεση με την κυβερνητική αλαζονεία, ο ΣΥρΙΖΑ δεν αντιμετωπίζει την σύνθετη πραγματικότητα που ζούμε με όρους απόλυτης αλήθειας. Έχοντας πλέον την εμπειρία της διακυβέρνησης, συνομιλούμε με την κοινωνία και τις θεσμικές εκπροσωπήσεις της για να συνδιαμορφώσουμε ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο που θα δημιουργήσει ελπίδα και ασφαλή προοπτική για την πλειοψηφία των συμπολιτών μας. 19

η ελληνικη οικονομια μετα την κριση πανΔημιασ «Το κρίσιμο ερώτημα για την επόμενη ημέρα είναι αν οι προβλέψεις για τη θετική πορεία της οικονομίας στη διετία 2021-2022 θα επεκταθούν και μετά το 2022»

Η Του φιλιΠΠΟΥ ΣαχιΝιδη*

ελληνική οικονομία την τελευταία δεκαετία βρέθηκε αντιμέτωπη με τις συνέπειες δυο παγκόσμιων κρίσεων. Οι κρίσεις αυτές είχαν αρνητικές συνέπειες για το σύνολο των οικονομιών. Οι επιπτώσεις όμως στην ελληνική οικονομία ήταν από τις χειρότερες της ευρωζώνης. Η διεθνής χρηματοοικονομική κρίση του 2008-2009 οδήγησε σε σωρευτική απώλεια στο ελληνικό ΑΕΠ άνω του 26%, συγκρίσιμη μόνο με το κραχ του 1929 στις ΗΠΑ. Η κρίση πανδημίας το 2020 οδήγησε σε ύφεση 8,2% στην Ελλάδα έναντι 6,6% στην ευρωζώνη. Οι εκτιμήσεις των διεθνών οργανισμών για την πορεία της ελληνικής οικονομίας στη διετία 2021-2022 είναι ενθαρρυντικές. Στην ανάκαμψη εκτιμάται ότι θα συνεισφέρουν σημαντικά οι πόροι του Ταμείου Ανάκαμψης υπό την προϋπόθεση ότι θα προωθηθούν αναγκαίες διαρθρωτικές αλλαγές. Το κρίσιμο ερώτημα για την επόμενη ημέρα είναι αν οι προβλέψεις για τη θετική πορεία της οικονομίας στη διετία 20212022 θα επεκταθούν και μετά το 2022. Επίσης, αν στο ενδεχόμενο μιας νέας κρίσης οι αρνητικές συνέπειες θα είναι λιγότερο έντονες, πιο κοντά σε αυτές άλλων χωρών της ευρωζώνης. Για να απαντηθούν τα ερωτήματα αυτά πρέπει να διερευνηθούν οι παράγοντες που ερμηνεύουν τις χειρότερες

επιδόσεις της ελληνικής οικονομίας όταν αυτή βρίσκεται αντιμέτωπη με κοινές εξωγενείς διαταραχές. Το πολιτικά φορτισμένο κλίμα για το πως η χώρα έφθασε στα μνημόνια με την κρίση του 20082009 δεν διευκόλυνε την ανάγνωση της οικονομικής και κοινωνικής πραγματικότητας ώστε να υπάρξουν συγκλίσεις στην διάγνωση των αιτιών που καθιστούν την ελληνική οικονομία περισσότερο ευάλωτη στις κρίσεις και πιο αδύναμη στην πορεία ανάκαμψης. Δέκα χρόνια μετά και με την κρίση πανδημίας σε εξέλιξη η σύγκλιση απόψεων ως προς τον προσδιορισμό αυτών των παραγόντων είναι πλέον εφικτή. Οι βασικοί λόγοι που ερμηνεύουν την χειρότερη επίδοση της ελληνικής οικονομίας έναντι άλλων οικονομιών της ευρωζώνης στις πρόσφατες κρίσεις είναι: 1. τα διαρθρωτικά χαρακτηριστικά της ελληνικής οικονομίας. Η ελληνική οικονομία είναι πιο εσωστρεφής σε σύγκριση με τις υπόλοιπες οικονομίες της ευρωζώνης. Παρά την βελτίωση της τελευταίας δεκαετίας οι εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών το 2019 ήταν περίπου 40% του ΑΕΠ (από 23,2% το 2008) και εντοπίζονται σε λίγους τομείς (τουρισμός, ναυτιλία) ευάλωτους σε γεωπολιτικές διαταραχές, στις επιδημίες και στην κλιματική αλλαγή. Στα ιδιαίτερα διαρθρωτικά χαρακτηριστικά της οικονομίας συγκαταλέγονται το μικρό μέγεθος των

επιχειρήσεων, το υψηλότερο ποσοστό αυτοαπασχόλησης μεταξύ των χωρών της ευρωζώνης και η μεγάλη εξάρτηση από τον τουρισμό. Η εξάρτηση αυτή εξηγεί μεταξύ άλλων παραγόντων – γιατί η ελληνική οικονομία το 2020 είχε την τρίτη μεγαλύτερη ύφεση παρά το γεγονός ότι οι δημοσιονομικές παρεμβάσεις ως ποσοστό του ΑΕΠ στην Ελλάδα ήταν οι υψηλότερες στην ευρωζώνη.

Τέλος, ο τραπεζοκεντρικός χαρακτήρας της οικονομίας την καθιστά ιδιαίτερα ευάλωτη στο βαθμό που η χρηματοδότηση των επιχειρήσεων εξαρτάται από την κατάσταση των τραπεζών. Η χρηματοοικονομική κρίση του 2008 είχε ως αποτέλεσμα οι ελληνικές τράπεζες να βρεθούν με το υψηλότερο ποσοστό κόκκινων δανείων στην ευρωζώνη με άμεση συνέπεια την αδυναμία χρηματοδότησης της πραγματικής οικονομίας. 2. το έλλειμμα κοινωνικής διάστασης στην οικονομική πολιτική. Στο κυρίαρχο οικονομικό παράδειγμα της προηγούμενης τριακονταετίας η κοινωνική διάσταση της οικονομικής πολιτικής αγνοούνταν. Σύμφωνα με αυτό η έξαρση των κοινωνικών ανισοτήτων και της φτώχειας ήταν ουδέτερα στη λειτουργία της οικονομίας ενώ τα οφέλη από την δημιουργία νέου πλούτου θα διαχέονταν αυτόματα σε όλα τα κοινωνικά στρώματα. Άποψη που διαψεύστηκε από την πραγματικότητα. Η Ελλάδα που είχε έντονες ανισότητες είχε χειρότερες επιδόσεις στις κρίσεις και δυσκολότερη πορεία ανάκαμψης. Η ΕΕ με τη Σύνοδο του Πόρτο τον περασμένο Μάϊο αναγνώρισε πόσο σημαντική για τις επιδόσεις μιας οικονομίας είναι η κοινωνική διάσταση της οικονομικής πολιτικής. Επομένως, η οικονομική πολιτική των επόμενων χρόνων πρέπει να ξεφύγει από την

ομηρεία των οικονομικών της διάχυσης και να ενσωματώσει και την κοινωνική διάσταση ως εξίσου σημαντικό παράγοντα για την ενίσχυση της παραγωγικότητας. 3. Οι δημοσιονομικές παρεκκλίσεις. Η δημοσιονομική πολιτική στην Ελλάδα, με εξαίρεση πολύ συγκεκριμένες περιόδους, ήταν σταθερά επεκτατική ακόμη και όταν οι ρυθμοί μεγέθυνσης της οικονομίας ήταν υψηλοί. Αυτό οδήγησε σε διόγκωση του δημόσιου χρέους με αποτέλεσμα στην κρίση του 2008-2009 η οικονομία να καταστεί ευάλωτη. Οι κακές δημοσιονομικές επιδόσεις: (α) μας βάζουν σε περιπέτειες, όπως συνέβη με τα Μνημόνια, και (β) μας εμποδίζουν να ξοδέψουμε όταν υπάρχει πραγματική ανάγκη. Μετά τη λήξη των ευνοϊκών για τη δημοσιονομική πολιτική αποφάσεων της ΕΕ και της ΕΚΤ, η Ελλάδα θα κληθεί να διασφαλίσει εκ νέου πρωτογενή πλεονάσματα, της τάξης περίπου του 2%. Η ουσιαστική μείωση του λόγου δημοσίου χρέους προς ΑΕΠ που είναι στο 205%, θα πρέπει να επιτευχθεί κυρίως μέσα από την μεσοπρόθεσμη επιτάχυνση του ρυθμού αύξησης ΑΕΠ. 4) Θεσμικά ελλείμματα. Η κρίση του 2008-2009 ανέδειξε τα θεσμικά ελλείμματα της Ελλάδας (ψευδή στατιστικά στοιχεία, αδυναμία παρακολούθησης εκτέλεσης

προϋπολογισμού, απουσία μεσοπρόθεσμων προϋπολογισμών κ.ά.) σε κρίσιμους τομείς για την άσκηση της οικονομικής πολιτικής αλλά και πέρα από αυτή. Παρά τις σημαντικές αλλαγές της δεκαετίας 2010-2020 σε αρκετές περιπτώσεις (πχ παιδεία, δικαιοσύνη, φορολογική πολιτική, ανεξάρτητες αρχές) αναιρέθηκαν ουσιαστικά βήματα θεσμικής προόδου της διετίας 20102011. Σήμερα, η χώρα οφείλει να προχωρήσει με γρήγορα βήματα για να αντιμετωπίσει τα χρόνια θεσμικά ελλείμματα στη λειτουργία της δικαιοσύνης, της πολιτικής αλλά και της οικονομίας. Έτσι, οι μηχανισμοί έγκαιρης προειδοποίησης και λήψης αποφάσεων για την αντιμετώπιση κρίσεων να μην βρουν ξανά την χώρα απροετοίμαστη και ευάλωτη όπως συνέβη με τις κρίσεις του παρελθόντος. Η Ελλάδα θα έχει στα επόμενα χρόνια σημαντικούς πόρους στη διάθεση της για να προχωρήσει στις αναγκαίες διαρθρωτικές αλλαγές ώστε να ενισχύσει την εξωστρέφεια της οικονομίας και να εξισορροπήσει τη συνεισφορά των επιμέρους τομέων της. Επιπρόσθετα, να διασφαλίσει ότι πέρα από τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις θα υπάρχουν αρκετές επιχειρήσεις με κρίσιμο μέγεθος που θα τις επιτρέπει να σταθούν ανταγωνιστικά έναντι αντίστοιχων επιχειρήσεων άλλων χωρών. Να δοθεί μεγαλύτερο βάρος στην έρευνα, στην καινοτομία και στην διαρκή κατάρτιση των εργαζομένων ώστε να ανταποκριθεί επιτυχώς η χώρα στις προκλήσεις της τέταρτης βιομηχανικής επανάστασης, της αυτοματοποίησης, της τεχνητής νοημοσύνης αλλά και των αλλαγών που επιβάλλει η ατζέντα για την κλιματική αλλαγή. Η 4η βιομηχανική επανάσταση καθιστά αναγκαία την αλλαγή δεξιοτήτων. Χωρίς μεγάλη επένδυση στην αναβάθμιση δεξιοτήτων, κινδυνεύουμε να μείνουμε και άλλο πίσω. Αυτή είναι ίσως η τελευταία ευκαιρία για τη χώρα. Κυβέρνηση, αντιπολίτευση και κοινωνικοί εταίροι μέσα από συναινέσεις και ουσιαστικό δημόσιο διάλογο - που το ρόλο τους υποτιμά η κυβέρνηση - οφείλουν να προετοιμάσουν τη χώρα για να ανταπεξέλθει πιο αποτελεσματικά στις ολοένα αυξανόμενες προκλήσεις ενός μεταβαλλόμενου γεωπολιτικού και γεωοικονομικού περιβάλλοντος. Να διασφαλιστεί ότι η Ελλάδα θα διαθέτει παραγωγικές δυνάμεις για να δημιουργείται νέος πλούτος που θα διαχέεται σε όλα τα κοινωνικά στρώματα σε οποιαδήποτε γωνιά της. Να δημιουργεί νέες, ποιοτικές και καλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας ώστε να δοθούν λύσεις στο πρόβλημα της υψηλής και μακροχρόνιας ανεργίας και να δοθεί η ευκαιρία στους Έλληνες που έφυγαν στα χρόνια της κρίσης να επιστρέψουν πίσω στη χώρα τους. *Πρώην Υπουργός Οικονομικών

οικονομικη ανακαμψη:

αλλαγη πλευσησ στον τροπο τησ σκεψησ μασ

Τ Του δημητρη μαρδα*

ο «Σχέδιο Ανάκαμψης» θα προσφέρει στη χώρα 32 δις ευρώ στο άμεσο μέλλον. Λίγα περισσότερα, 40 δις ευρώ, θα μας δώσει το «Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο 2021-2027». Δισεκατομμύρια έχουμε πάρει εδώ και δεκαετίες από την ΕΕ στο πλαίσιο της πολιτικής υπέρτης Οικονομικής και Κοινωνικής Συνοχής. Τα αποτελέσματα της χρήσης των χρημάτων αυτών τα βλέπουμε!Το 2000 η συνολική παραγωγή της Ελλάδας (το ΑΕΠ) ανερχόταν σε 130,1 δις δολάρια. Το 2020 το ποσό αυτό άγγιξε τα 201 δις δολάρια (168 δις ευρώ). Τα υπερπολλαπλάσιααντίστοιχα ποσά -χωρίς όμοια της Ελλάδας χρηματοδοτικά πλαίσια στήριξηςτης Τουρκίας ήταν 273 και 750 δις δολάριακαι του Ισραήλ 157 και 379 δις δολάρια!

Η σχετικά πενιχρή αύξηση του ΑΕΠ της χώρας συνοδεύθηκε όμως από τη συρρίκνωση της βιομηχανίας. Εκ του αποτελέσματος κρίνεται λοιπόν ότι οι κυρίαρχες αντιλήψειςνόμοι περί επενδύσεωνσε μια ανοικτή οικονομία, σε συνδυασμό με τις επιλογές των διαφόρων Κοινοτικών Πλαισίων Στήριξης (ΚΠΣ-ΕΣΠΑ)οδήγησαν τελικά στην αποβιομηχάνιση της χώρας, κάτι που είχε προβλεφθεί στις αρχές της δεκαετίας το 1990 (βλ. ενδεικτικά έρευνα, MardasVarsakelis, «TheimpactoftheInternalMarkettotheGreekEconom y», EuropeanEconomy, 1990). Οι ακατάλληλες αναπτυξιακέςεπιλογές αντανακλώνται εμμέσως και σε αυτές τις πόλεις μας. Η Κωνσταντινούπολη, το Τελ Αβίβ, η Σεούλ, όπως ακόμη η Δαμασκός, η Τύνιδα, η Μπανγκ Κονγκ, η Τεχεράνη των διεθνών εμπάργκο και τόσες άλλες μεγάλες πόλεις στο εξωτερικό, δεν έχουν κάτι το κοινό σήμερα

με το 2000. Το μεγάλο το σύγχρονο και επιβλητικό κέρδισε θεαματικά έδαφος εκεί,εις βάρος του μικρού μιας παλαιότερης εποχής,εξέλιξη άγνωστη διαχρονικά στην Αθήνα. Δεν τολμάμε να προβούμε σε συγκρίσεις κτηριακών εγκαταστάσεων Υπουργείων της Αθήνας με πρωτευουσών άλλων χωρών.Πολλά Υπουργεία μας είναι ο καθρέπτης της μίζερης Ελλάδας. Μόνο στον τρίτο κόσμο θα συναντήσει κάποιος Υπουργεία όπως το Εργασίας, Αγροτικής Ανάπτυξης, Υγείας, Εσωτερικών,κ.ά, χωμένα σε δρομάκια,σε σκοτεινές στοές και στενές εισόδους, σκόρπια σε δεκάδες κτήρια, ανάμεσα σε μυρωδιές από κεμπάπ, σουβλάκια και ξηρών καρπών. Ούτε ένα μεγάλο διοικητικό κέντρο είμαστε ικανοί να οικοδομήσουμε,με όλα τα Υπουργεία συγκεντρωμένα σε υψηλά καλαίσθητα κτήρια, κτισμένα μέσα στη φύση και με άνετο πάρκινγκ! Και υπάρχει χώρος για κάτι τέτοιο.

- Με τα υφιστάμενα αναπτυξιακά υποδείγματα και με μικροεπενδύσεις στη βιομηχανία και τον τουρισμό δεν πρόκειται θα προσεγγίσουμε υψηλούς αναπτυξιακούςστόχους. Αντανακλούν το σύνδρομο της λατρείας του μικρού και του μετρίου που είναι διάχυτο σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής μας και όχι μόνο στην οικονομία. Έτσι μας έμαθε να βλέπουμε τον κόσμο το πολιτικό σύστημα της μεταπολεμικής περιόδου,με συνέπεια το αυτονόητο μέγεθος σε έργα, κτήρια, εταιρίες κ.λπή το λίγο μεγάλο και το καινοτόμο να θεωρείται φαραωνικό και να μας τρομάζει!Τις μοναδικέςσε επίπεδο ΕΕ αρνητικές αποκλίσεις σε εταιρικές επενδύσεις, όπως αυτές επισημαίνονται σε διάφορες εκθέσεις (βλ. Παν/μιο της Πενσυλβάνια, έκθεση Πισσαρίδη) θα τις καλύψουμε μόνο με επενδύσεις σε εμπορεύσιμα αγαθά και υπηρεσίες πολλών εκατομμυρίων ή κάποιων δισεκατομμυρίων ανά προτεινόμενο σχέδιο και σε τομείς με ισχυρή παγκόσμια ζήτηση όπως και σε εκείνους που απαντούν σε διάφορες προκλήσεις, (αεροναυπηγική, ηλεκτρομηχανική και άμυνα). Όσο πιο γρήγορα το αντιληφθούμε αυτό, τόσο ταχύτερα θα ξεκολλήσουμε από τη λάσπη της ύφεσης και της φτώχειας. Το «Σχέδιο Ανάκαμψης» της κυβέρνησης δεν κινείται σε καινοτόμες λύσεις, απλώς ακολουθεί παλιές αναπτυξιακές λογικές, με ψήγματα εκσυγχρονιστικών μέτρων, (βλ. αναλυτικότεραhttp://mardas.eu/2021/01/0 3/πώς-μπορεί-ν-καλυφθεί-το-επενδυτικόκε/ ). Από την άλλη, η πράσινη μετάβαση που προωθείται από όλα τα κόμματα δεν είναι πανάκεια, ιδιαίτερα όταν οι ανωτέρω

επιλογές βασίζονται σε εισαγόμενο εξοπλισμό ή δεν προτείνουν σαφείς λύσεις και κίνητρα για την υποκατάστασή του από την εγχώρια παρταγωγή. - Πολλές ιδέες και προτάσεις επιστημόνων και εμπειρογνωμόνων για αλλαγή πλεύσης της αναπτυξιακής μας πορείας τρομάζουν την καθεστηκυία τάξη των αναλυτώνκαι πολιτικών αφού είναι έξω από τα όρια της σκέψης τους. Σοκάρουνσκέψεις που θεωρούνται ως «απίστευτες» σύμφωνα με την κριτική των πρέσβεων της πεπατημένης. Προτάσεις λοιπόν έξω από τους κυρίαρχους αλλά στενούς ορίζοντες που διαπερνούν τη χώρα,(βλ. ενδεικτικά, www.mardas.eu - Μέτρα πολιτικής), δεν αφορούν μόνο στη βιομηχανία-γεωργία αλλά και αυτόν στον τουρισμό. Ακόμη και εδώ, στη λεγόμενη «βαριά μας βιομηχανία», οι προτεινόμενες συνταγές κινούνται στη σφαίρα των παραδοσιακών συστάσεωνκαι μικρών επενδύσεων. Ενδεικτικά ως προς τον τουρισμό σημειώνονται ακολούθως κάποιεςσκέψεις, που ξεφεύγουν από τηνεπικρατούσα αναπτυξιακή λογικήπου χαρακτηρίζει όλο το φάσμα της πολιτικής της χώρας. Πόσο δύσκολο άραγε είναι να κτισθεί ένα Νησί της «Τέχνης και του Πολιτισμού», ένα νέο ΘερινόΝταβός, μια επένδυση της τάξης των 2-3 δις ευρώ που θα εξυπηρετεί ταυτόχρονα πολλαπλούς στόχους όπως τον τουρισμό, τον αρχαίο Ελληνικό πολιτισμό, τον συνεδριακό τουρισμό, πολιτικές δραστηριότητες-συναντήσεις τύπου Νταβός και φυσικά τον κατασκευαστικό τομέα! Η παρουσίαση της ιδέας αυτής στο εξωτερικό (βλ. 17οAnnualCapitalLinkForum, N. Ν. Υόρκη, 2015) ενθουσίασε, ενώ στην

Ελλάδα τρόμαξε… Επίσης, πόσο δύσκολο είναι να κτιστεί μια νέα Σαντορίνη σε παρόμοια απόκρημνη περιοχή μηδενικής αξίας σήμερα ή ένα τουριστικό χωριό κοντά σε Ιαματικά λουτρά και πλησίον της θάλασσας, που να λειτουργεί δώδεκα μήνες εξυπηρετώντας παράλληλα χιλιάδες Ευρωπαίους συνταξιούχους ακόμη και τον Χειμώνα; (βλ. αναλυτικότερα για τα ανωτέρω http://mardas.eu/2015/07/12/μια-στρατηγικη-για-τηναναπτυξη/ ). Τέλος, γιατί δεν δίνουμε άλλο προφίλ στην τουριστική καμπάνιατης χώρας; Ένα μεγάλο κονσέρτο λόγου χάριν στο Παναθηναϊκό Στάδιο με προσκεκλημένους επιλεγμένους τραγουδιστές από τις χώρες του ενδιαφέροντός μαςκαι με παράλληλη προβολήσε γιγαντοοθόνη στη γλώσσα κάθε τραγουδιστή των αξιοθέατων της Ελλάδας είναι μια ξεχωριστή ιδέαπροβολής με διαχρονική ισχύ.Και αυτή η πρωτότυπη αντίληψη,που εύλογα θα εύρισκε χορηγούς και θα προβαλλόταν από όλα τα διεθνή Μαζικά Μέσα Ενημέρωσης, θεωρήθηκε υπερβολική! Και άλλες ιδέες που προτάθηκαν για τον τουρισμό, (βλ.http://mardas.eu/2020/09/15/tουρισμό ς-πέρα-από-τη-λογική-του-μικρού/), κρίθηκαν ως πολύπλοκες και μη εφαρμόσιμες από τους λάτρεις των τυποποιημένων λύσεων, που υποστηρίζουνσπάταλες διαφημιστικές καμπάνιες εκατομμυρίων ευρώ κάθε χρονιά όμοιες των ανταγωνιστών μας. Αποτέλεσμα όλων των έως σήμερα επιλογών: Φθάσαμε μετά από 200 χρόνια ζωής ως κράτος να παράγουμε μόνο 168 δις ευρώ ως ΑΕΠ, στο πλαίσιο μιας καθοδικής πορείας!

*Καθηγητή Τμήματος Οικονομικών Επιστημών του ΑΠΘ π. Αν. Υπουργού Οικονομικών και Υφ/γού Εξωτερικών

ταμειο ανακαμψησ:

μια ιστορικη ευκαιρια στα χερια μιασ αναλγητησ κυβερνησησ «Σπαταλά σημαντικά κονδύλια για τη χρηματοδότησηλίστας ιδιωτικών projects»

Της κατεριΝαΣ ΠαΠαΝατΣιΟΥ *

άθε κρίση, ιστορικά, γεννά ερωτήματα. Πολύ περισσότερο μια παγκόσμια υγειονομική κρίση, πρωτοφανής στη σύγχρονη εποχή, που ιδιαίτερα στις χώρες του Ευρωπαϊκού Νότου, διαδέχθηκε μία, επίσης πρωτοφανή, βαθιά και διαρκή, οικονομική κρίση. Ο κόσμος από το 2009 και έπειτα έχει αλλάξει. Τα επίδικα που έθεσε η υφεσιακή οικονομική πορεία, σε συνδυασμό με τα επίδικα που γέννησε κατόπιν η πανδημία, έχουν οδηγήσει τον παγκόσμιο οικονομικό και κοινωνικοπολιτικό κλάδο σε αλλεπάλληλες συζητήσεις σε σχέση με την επόμενη μέρα. Θα περίμενε κανείς πως τα σπουδαία τεχνολογικά επιτεύγματα, τα τεράστια άλματα της επιστήμης, ο παραγόμενος πλούτος που ολοένα και αυξάνεται, θα οδηγούσαν σε μία αντίστοιχη βελτίωση του βιοτικού επίπεδου της παγκόσμιας κοινότητας. Θα περίμενε κανείς πως οι απαντήσεις, χάρη στην έμφυτη περιέργεια του ανθρώπου, για τις συμπαντικές αλήθειες, θα συνοδεύονταν τουλάχιστον από απαντήσεις σε σχέση με τα κοινωνικοοικονομικά ερωτήματα. Και πιο απλά, θα περίμενε κανείς, σε μία εποχή που μπορεί κάποιος να πραγματοποιήσει ένα δεκάλεπτο ταξίδι αστραπή στο διάστημα, να έχουν απαντηθεί τα ζητήματα της φτώχιας, της ανεργίας, της

πρόσβασης σε κοινωνικά αγαθά, της υγείας, των ίσων ευκαιριών. Παρά ταύτα, οι κοινωνικές ανισότητες ολοένα και βαθαίνουν. Ο πλούτος που παράγεται υπερσυγκεντρώνεται σε χέρια λίγων και οι κοινωνίες δε φαίνεται να καρπώνονται κανένα όφελος από το πλούτο που οι ίδιες παράγουν. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, η συζήτηση που διεξάγεται για την επόμενη μέρα, επικεντρώνεται στο παραγωγικό και κατ΄ επέκταση κοινωνικοοικονομικό μοντέλο, στο οποίο επιθυμούν να εστιάσουν οι χώρες, μετά τις διαδοχικές κρίσεις. Βάση της συζήτησης αποτελεί μια κοινή παραδοχή. Ότι η τεράστια ύφεση των τελευταίων 12 ετών, θα επιφέρει, ως φυσικό επακόλουθο, μία κάποια στοιχειώδη ανάκαμψη. Το μεγάλο ερώτημα είναι πώς θα λειτουργήσει αυτή η ανάκαμψη και αν τελικά θα αποβεί προς όφελος της κοινωνίας ή για ακόμη μια φορά, προς όφελος εκείνων που κάνουν τις κρίσεις ευκαιρία.Σ΄αυτό το μεγάλο ερώτημα λοιπόν, συγκρούονται σκέψεις, ιδεολογίες και πολιτικές. Το ταμείο ανάκαμψης αποτελεί ένα μικρό δείγμα ότι οι ισχυροί της Ευρώπης εξήγαγαν συμπεράσματα από τις αλλεπάλληλες κρίσεις, τις οποίες με τις πολιτικές που απαίτησαν και εφάρμοσαν, βάθυναν περισσότερο. Παράλληλα αποτελεί μια ιστορική ευκαιρία απαρχής υλοποίησης ενός νέου παραγωγικού μοντέλου, που θα προσπαθήσει να

“

Οι προτάσεις του ΣΥ.ΡΙΖ.Α – Π.Σ απαντούν στις ανάγκες της ελληνικής κοινωνίας, με ορίζοντα την επόμενη μέρα

απαντήσει στα παραπάνω ερωτήματα συμπεριλαμβάνοντας την κοινωνία. Η χρηματοδότησητων χωρών, μέσω του ταμείου ανάκαμψης, εγκρίνεται βάση ενός εθνικού σχεδίου - και έχει σημασία να το τονίσουμε αυτό - αφού το παραγωγικό μοντέλο στο οποίο επιλέγουμε να επενδύσουμε, αποτελεί καταρχήν εθνική επιλογή.Στην Ελλάδα, το εθνικό σχέδιο καταρτίστηκε από την Ελληνική Κυβέρνηση πίσω από κλειστές πόρτες. Χωρίς διαβούλευση, χωρίς συμμετοχή της κοινωνίας, χωρίς διάλογο με την Εθνική Αντιπροσωπεία. Η ΝΔ επέλεξε να μην αξιοποιησει τα 32 δις του Ταμείου προκειμένου να στηρίξει, δυνάμει ενός συνεκτικου σχεδίου συμπεριληπτικης αναπτυξης, την κοινωνικη συνοχη. Το παραγωγικό μοντέλο του σχεδίου της δεν οδηγεί σε μια διατηρησιμη, δίκαιη και βιωσιμη αναπτυξη. Αποτελεί απλά μια αναπαραγωγή του οικονομικού μοντέλου των τελευταίων 40 ετών, το οποίο πέραν του ότι δεν απαντά σε κανένα από τα ερωτήματα που γέννησαν οι διαδοχικές κρίσεις, όπως αναλύθηκε, είναι βέβαιο ότι οδηγεί και στο ίδιο ακριβώς αποτέλεσμα που οδήγησε το 2009. Στη χρεωκοπία. Η Κυβέρνηση σπαταλα σημαντικα κονδυλια του ταμείου ανάκαμψης για τη χρηματοδότηση λίστας ιδιωτικων projects. Μετατρέπει το ταμείο σε μηχανισμό περιθωριοποίησης των μικρομεσαίων επιχειρησεων, ενώ το χρησιμοποιεί και ως άλλοθι, για την επιβολη αντιδραστικων μεταρρυθμίσεων, όπως στα εργασιακα. Καμία στηριξη δε προβλέπεται για τους μικρομεσαίους και την νεολαία, καμία μέριμνα για τη βιομηχανία και τον πρωτογενη τομέα, καμία επένδυση στην έρευνα και στην καινοτομία. Δεν υπάρχει, επίσης,καμία πρόβλεψη για την περιφερειακη και τοπικη αναπτυξη, παρά τις τεράστιες περιφερειακές ανισότητες. Ως εκ τούτου η Μαγνησία δεν έχει τίποτα να περιμένει από το Ταμείο Ανάκαμψης, καμία πρόβλεψη δεν

υφίσταται στον εθνικό σχεδιασμό. Παράλληλα, δεν υφίσταται στην ατζέντα της Κυβέρνησης η δημιουργία ενός ισχυρου κοινωνικου κρατους, παρά τα διδάγματα της πανδημίας, όπου το κράτος - και όχι η ελεύθερη αγορά και οι ιδιώτες - λειτούργησε ως καταλύτης στη περίθαλψη πλούσιων και φτωχών. Κοινως, η Κυβέρνηση επιλέγει "τα λεφτα να πανε στα λεφτα", αναπαράγοντας ένα στρεβλό μοντέλο χρηματοδότησης που λίγα χρόνια πριν μας οδηγησε στα αδιέξοδα της κρίσης. Αντίθετα για παράδειγμα, η Πορτογαλία θα χρησιμοποιησει μέρος του ταμείου για τη χρηματοδότηση κοινωνικών πολιτικών (προσιτές φοιτητικές εστίες και προσιτή κοινωνικη στέγη) και μέρος του δανείου για τη χρηματοδότηση επιχειρήσεων, ιδίως μικρών και μεσαίων, οι οποίες ανήκουν σε τομείς στρατηγικής σημασίας. Η Σλοβενία θα αξιοποιήσει το δάνειο του Ταμείου ανάκαμψης για την περιφερειακή της ανάπτυξη και για τη χρηματοδότηση κοινωνικών πολιτικών, διοχετευοντας το σε τοπικούς φορείς και κοινότητες.Τα δανεια της Ισπανίας θα χρησιμοποιηθουν από το 2022 και εντευθεν για την καλυψη χρηματοδοτικών εργαλείων για την ανακεφαλαιοποίηση των επιχειρήσεων και τις νεοφυείς επιχειρήσεις. Μέχρι και η «σκληρή» Πολωνία κατευθύνει τους πόρους του ταμείου με κοινωνικό σχεδιασμό. Τα παραδείγματα των χωρών αυτών και οι φωνές των οικονομολόγων διεθνώς που κρούουν το κώδωνα του κινδύνου για τις βαθιές ανισότητες και την υπερσυγκέντρωση πλούτου, προτρέποντας σε αναδιανομή, αναδεικνύουν ότι χρειαζόμαστε έναν άλλο δρόμο. Μια προοδευτικη κυβέρνηση, που αντιλαμβάνεται τα επίδικα που θέτει η εποχή και είναι απαλλαγμένη από την ιδεολογική εμμονή σε ένα μοντέλο τακτοποίησης και εξυπηρέτησης ημετέρων, θα έχει την δυνατότητα να ανακατευθυνει πόρους του Ταμείου σε παρεμβασεις με αναπτυξιακό και κοινωνικό αποτυπωμα.

Οι προτάσεις του ΣΥ.ρΙΖ.Α - Π.Σ απαντούν στις ανάγκες της ελληνικής κοινωνίας στο σήμερα, με ορίζοντα την επόμενη μέρα, θέτοντας ως στόχους την αύξηση του ΑΕΠ με τη συμμετοχή του συνόλου της κοινωνίας, τον μετασχηματισμό του παραγωγικού μοντέλου στην κατεύθυνση της οικονομίας της γνώσης και της αυξημένης προστιθέμενης αξίας προϊόντων και υπηρεσιών και όχι του ανταγωνισμού στη βάση της μείωσης των μισθων, τη στήριξη και ανανέωση των επιχειρήσεων και ιδίως της μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας σε όλο το παραγωγικό και τεχνολογικό φάσμα, την προστασία της εργασίας με σεβασμό στα εργασιακα δικαιωματα και την αυξηση των μισθων, τη διατήρηση του δημόσιου χαρακτήρα σε δίκτυα, υποδομές και υπηρεσίες βασικων αγαθων, την ενίσχυση του ενιαίου και καθολικου κοινωνικου κρατους, τη δικαιότερη φορολογία με μείωση της φοροδιαφυγης και προοδευτικη φορολόγηση, που θα ελαφρυνει χαμηλότερες και μεσαίες εισοδηματικές ομαδες, και το συνολικό οικολογικό μετασχηματισμό της οικονομίας, την ανασχεση της κλιματικης κρίσης και την ενεργειακη δημοκρατία, με κοινωνικη συμμετοχη στην παραγωγη ενέργειας. Στα μεγάλα ερωτήματα που θέτουν οι αλλεπάλληλες κρίσεις του σύγχρονου κόσμου, ήρθε η ώρα να απαντήσουμε. Ποια θα είναι η επόμενη μέρα και πως αντιλαμβανόμαστε την ανάπτυξη; Είναι αυτή απλώς και μόνο ζήτημα ευημερίας των αριθμών και των λίγων εκλεκτών ή επιθυμούμε ένα μέλλον που θα μας αφορά όλους; Είναι πια ξεκάθαρο πως σε ένα κόσμο που φτιάχνεται για λίγους, δε χωράει κανείς. Δεν υπάρχει λοιπόν ανάπτυξη, αν αυτή δεν είναι κοινωνικά δίκαιη. Το ταμείο ανάκαμψης αποτελεί ένα σημαντικό εργαλείο μετάβασης στην επόμενη μέρα. Δυστυχώς, στα χέρια της σημερινής Κυβέρνησης, θα αποβεί μια χαμένη ευκαιρία για τη κοινωνική πλειοψηφία.

*Βουλευτής Μαγνησίας ΣΥ.ΡΙΖ.Α- Προοδευτική Συμμαχία, πρώην Υφυπουργός Οικονομικών

H τελευταIA ευκαιρIA τησ χωρασ Απαιτείται εθνικό και όχι κυβερνητικό σχέδιο

Η Του αΠΟΣτΟλΟΥ κρΥΩΝιδη*

Ελλάδα, όπως και οι υπόλοιπες χώρες του πλανήτη, έχουν μπροστά τους την πρόκληση της ταχείας οικονομικής αλλά και κοινωνικής ανάκαμψης μετά την πανδημία Covid-19, πάντα υπό την προϋπόθεση ότι αφήσαμε τα χειρότερα του υγειονομικού σκέλους της κρίσης πίσω. Η πρόκληση είναι μεγάλη αφού η ύφεση -8,2% της ελληνικής οικονομίας κατά το 2020 ήταν η 3η μεγαλύτερη στην ΕΕ-27 μετά απότην Ισπανική και της Ιταλική, παρόλο πουσημειώθηκε η συγκριτικάμεγαλύτερη δημοσιονομική χαλάρωση της Γενικής Κυβέρνησης μετατρέποντας το πρωτογενές πλεόνασμα +4,1% του 2019 σε πρωτογενές έλλειμμα -6,7%του ΑΕΠ και παρά το ότι το εγχώριο τραπεζικό σύστημα έγινε αποδέκτης πρόσθετης ρευστότητας που αναλογεί στο 11,5% ΑΕΠ από το έκτακτο πρόγραμμα χρηματοδότησης της ΕΚΤ. Οι Κυβερνητικές προβλέψεις για την επίδοση της οικονομίαςγια το έτος 2021 αν και αρχικά εμφορούνταν από αδικαιολόγητη αισιοδοξία σε σχέση με αυτές της Ευρωπαϊκής Επιτροπής προσγειώθηκαν τελικά στο +3,6%.Και αυτό ενώ αναμένεται ότι η Γενική Κυβέρνηση θα αυξήσει περαιτέρω το έλλειμμά της, ότι θα προεισπραχθεί το 13% των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης και ότι θα συνεχιστεί η πρωτοφανής πιστωτική επέκταση της ΕΚΤ. Αλλά δεν υπάρχουν ελαφρυντικά. Ηχώρα λειτουργεί μέσα σε μια διαφορετική Ευρώπη. Η Ευρώπη του 2009 απαξίωσε τις προτάσεις

για ευρωομόλογα και κοινή δράση, προκρίνοντας τιμωρητικές λύσεις και την παρεμβολή του ΔΝΤ στα προγράμματα αναδιάρθρωσης των ευρωπαϊκών οικονομιών. Η Ευρώπη του 2020επιφύλαξε πρωτοφανή χαλαρότητα και ευελιξία ως προς τη δημοσιονομική πολιτική των χωρών, τη νομισματική πολιτική της ΕΚΤ και τον τρόπο διάθεσης των πόρων των διαρθρωτικών ταμείων. Και μάλιστα πλέον -έστω και εκτάκτως- αποφάσισε να δανείζεται από τις αγορές και να επεκτείνει τον Προϋπολογισμό της προς όφελος όλων των κρατών μελών. Στο πλαίσιο αυτό η Κυβέρνηση έχει στη διάθεση της-επιπρόσθετα των πόρων ύψους 21 δισ.ευρώ του νέου ΕΣΠΑ 2021-2027-17,8δισ. ευρώ επιδοτήσεων και 12,7 δισ. ευρώ δάνεια που προβλέπεται να εισρεύσουνκατά την περίοδο 2021-2026 από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Μάλιστα,σύμφωνα με τους κυβερνητικούς υπολογισμούς, αυτά τα 30,5 δισ. ευρώ θα κινητοποιήσουν επιπρόσθετα περίπου 30 δισ. ευρώ ιδιωτικές επενδύσεις. Οι πόροι αυτοί χαρακτηρίζονται ως η τελευταία ευκαιρία που έχει η χώρα να αναστρέψει την ύφεση και τα επενδυτικά κενά της τελευταίας δεκαετίας και να επιστρέψει σε τροχιά σύγκλισης με τους Ευρωπαϊκούς μέσους όρουςτου κατά κεφαλήν εισοδήματος. Ωστόσο η Κυβέρνηση επέλεξε, σε αντίθεση με άλλες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, να δημοσιοποιήσει το πλήρες Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας που ετοίμασε με τίτλο «Ελλάδα 2.0» μόνο αφού αυτό εγκρίθηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τον Ιούλιο.Πριν, αυτό είχε

περιοριστεί σε μιαπροσχηματική διαβούλευση και μια διεκπεραιωτική συζήτηση στη Βουλή και μάλιστα πάνω σε αποσπασματικές εκδοχές του σχεδίου. Έτσι υποβίβασε το σχέδιο από «εθνικό» σε «κυβερνητικό» και επιβεβαίωσε την άποψη ότι το «2.0» στον τίτλο του αναφέρεται στην ουσία στην Ελλάδα των δύο ταχυτήτων που θα προκύψουν από το εν λόγω σχέδιο, το οποίο μάλιστα συνδέθηκε ρητά με τις δεσμεύσεις στο Πλαίσιο Ενισχυμένης Εποπτείας αλλά και στο Eurogroup της 22ας Ιουνίου 2018. Το Κίνημα Αλλαγής, όπως και στα ζητήματα της διαχείρισης της πανδημίας, από πολύ νωρίς κατέθεσε τεκμηριωμένες προτάσεις και πρότεινε την κατάρτιση ενός εθνικού σχεδίου ευρείας δημοκρατικής νομιμοποίησης. Μάλιστα εμπλούτισε τις θέσεις του μέσα από τοπικού επιπέδου τηλεδιασκέψεις που οργάνωσε, όπου είχε τη δυνατότητα να αφουγκραστεί εκπροσώπους των παραγωγικών και άλλων φορέων. Το σχέδιο μας επιδιώκει μια ολιστική προσέγγιση των θεμάτων μέσα από ουσιαστική και όχι τυπική σύζευξη των διαθέσιμων πόρων, ευρωπαϊκών και εθνικών. Σε επίπεδο βραχυπρόθεσμο δεν ξεχνάμε ότι ακόμα χιλιάδες επιχειρήσεις και νοικοκυριά βρίσκονται σε κατάσταση κρίσης και ότι το νέο δεν κτίζεται πάνω σε ερείπια.Για αυτό προτείναμε το 30% των διαθέσιμων πόρων να διατεθεί με τον πιο άμεσο τρόπο (πέραν της της αναγκαίας ενίσχυσης του ΕΣΥ και της πρωτοβάθμιας υγείας, ώστε να μείνουν όρθιες χιλιάδες μικρομεσαίες επιχειρήσεις και νοικοκυριά αλλά και να επανεκκινήσει η οικονομία.

Στο πεδίο αυτό προτείνουμε επίσης ελάφρυνση του φορολογικού βάρους κυρίως των επιχειρήσεων που επενδύουν (μέσα από υπεραποσβέσεις) και αυτών που δημιουργούν νέες θέσεις εργασίας (μέσα από ειδική έκπτωση του συνολικού εργοδοτικού κόστους) αλλά και μια νέα γενναία ρύθμιση σε 120 δόσεις και κούρεμα 30% των συνεπών οφειλετών του Δημοσίου για το σύνολο των οφειλών τους και όχι μόνο για τις νέεςοφειλές της πανδημίας. Για εμάς, είναι ειλικρινής στόχος η σοβαρή στήριξη της εργασίας. Και θεωρούμε υποκριτική τη στάση της Κυβέρνησης που υπόσχεται χιλιάδες θέσεις εργασίας τη στιγμή που θεσμοθετεί απλήρωτες υπερωρίες για τους ήδη σκληρά εργαζόμενους, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ. Σε επίπεδο μεσομακροπρόθεσμο ο στόχος είναι η μεγιστοποίηση της εθνικής προστιθέμενης αξίας και της εγχώριας παραγωγής προτάσσοντας τη λογική της ορθολογικής και μακρόπνοης αξιοποίησης έναντι της λογικής της απορρόφησης που διαπνέει το εθνικό σχέδιο. Γιατί είναι σημαντικό να φροντίσουμε ότι τα υλικά για το νέο πρόγραμμα «Εξοικονομώ» για νοικοκυριά, επιχειρήσεις και δημόσιο τομέα, ύψους σχεδόν 2 δισ. ευρώ θα παραχθούν στην Ελλάδα και δεν θα επιστρέψουν στο σύνολο στις χώρες που παραδοσιακά είναι οι μεγάλοι εξαγωγείς της Ευρώπης. Ή είναι σημαντικό το 1 δισ. ευρώ της «ΝέαςΣτρατηγικής για τη Δια Βίου Μάθηση» να μην καταβροχθιστείαπό όσους προσπάθησαν να ξεκοκκαλίσουν το

σκανδαλώδες πρόγραμμα με τα «voucher»που αναγκάστηκε να αποσύρει η Κυβέρνησητον Απρίλιο του 2020. Επιπλέον πρέπει να υπάρξει η κρατική μέριμνα ώστε τα δάνεια που η Κυβέρνηση σκοπεύει να διοχετεύσει μέσω του εμπορικού τραπεζικού συστήματος να διαχυθούν σε όλη την οικονομία και να μην καταλήξουνσε αυτούς που δε χρειάζονται να δανειστούν όπως γίνεται με τη ρευστότητα που διαχειρίζεται τώρα το ελληνικό τραπεζικό σύστημα. Επιπλέον το δικό μας σχέδιο αποσκοπεί όχι απλά να ικανοποιεί τις ευρωπαϊκές πρoδιαγραφές αλλά και τις αναγκαιότητες και ευκαιρίες της γεωπολιτικής θέσης της χώρας. Για παράδειγμα δεν μπορεί πλέον η χώρα με το μεγαλύτερο ύψος αμυντικών δαπανών ανάμεσα σε αυτές του ΝΑΤΟ και της ΕΕ-27 να μην έχει μια ακμάζουσα αμυντική και ναυπηγική βιομηχανία για τις οποίες δεν υπάρχει καμία αναφορά στο κυβερνητικό σχέδιο. Ενώ η επενδυτική και εμπορική εξωστρέφεια της χώρας πρέπει να είναι στενά συντονισμένη με την ευρωπαϊκή πολιτική διεύρυνσης προς τα δυτικά βαλκάνια. Η παράταξη μας όμως δεν προτείνει μόνο αλλά γνωρίζει πώς να υλοποιεί. Όπως καταγράφει άλλωστε η έκθεση της «Επιτροπής Πισσαρίδη» ο αναγκαίος στόχος για αύξηση της παραγωγικότητας κατά 1% είναι φιλόδοξος «αλλά υπάρχει σχετικά πρόσφατο προηγούμενο παρόμοιας εξέλιξης: την περίοδο 1995-2002, οπότε η συνολική παραγωγικότητα των συντελεστών παραγωγής αυξήθηκε κατά 1,1% ετησίως».

“

Το Κίνημα Αλλαγής, από πολύ νωρίς κατέθεσε τεκμηριωμένες προτάσεις και πρότεινε την κατάρτιση ενός εθνικού σχεδίου ευρείας δημοκρατικής νομιμοποίησης

*Αναπληρωτής Γραμματέας του Τομέα Οικονομικών του Κινήματος Αλλαγής,οικονομολόγος και απόφοιτος της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Διοίκησης

«η «επομενη μερα»,... για ποιουσ;» «Κανένα συμφέρον απ’ αυτή την ανάπτυξη, που είναι η ανάκαμψη των κερδών των λίγων»

Του αΠΟΣτΟλΟΥ ριζΟΠΟΥλΟΥ*

λήθεια ποια μπορεί να είναι η επόμενη μέρα στη Μαγνησία και στην Ελλάδα; Μπορούμε να μιλάμε για το ξεκίνημα μιας νέας εποχής; Και αν έχουμε ένα νέο ξεκίνημα, για ποιους αυτό θα έχει θετικό αποτύπωμα και για ποιους όχι; Τα ερωτήματα δεν είναι φιλοσοφικά! Αντίθετα έχουν να κάνουν με τις οικονομικές εξελίξεις παγκόσμια και στην Ελλάδα και που δεν είναι άλλες από τις επιπτώσεις της νέας καπιταλιστικής οικονομικής κρίσης, που η πανδημία επιτάχυνε το ξέσπασμά της. Η «Ευρωπαϊκή Άνοιξη» για την οποία διαβεβαίωναν πολιτικοί και οικονομικοί παράγοντες της Ε.Ε. και της χώρας μας μετά την κρίση του 2008 - 2009 δεν φάνηκε ποτέ, ενώ οι αναμενόμενοι δείκτες οικονομικής ανάπτυξης από το 2019, όπως είχε επισημάνει το ΚΚΕ, αποδείκνυαν την επιβράδυνση της καπιταλιστικής οικονομίας και την επερχόμενη νέα οικονομική κρίση. Σήμερα, όπως επισημαίνουν κι όλες οι σοβαρές αστικές αναλύσεις, βιώνουμε την εξέλιξη της μεγαλύτερης μεταπολεμικής κρίσης του καπιταλισμού που συνοδεύεται από κλιμάκωση της επίθεσης στους μισθούς και στα εργατικά δικαιώματα, επιδείνωση της κατάστασης των αυτοαπασχολούμενων.

Τα λαϊκά στρώματα, ακόμη περισσότερο, αντιμετωπίζουν τους μισθούς πείνας, την ακραία φτώχεια (στον Δήμο Βόλου περίπου 4.800 οικογένειες έχουν ενταχθεί στην επισιτιστική βοήθεια «ΤΕΒΑ», ενώ οι δικαιούχοι του ΚΕΑ, πολίτες δηλαδή με εισοδήματα μικρότερα από 2.400 ευρώ τον χρόνο, που ζουν σε καθεστώς φτώχειας ανέρχονται σε 7.000 περίπου), την αυξημένη ανεργία, στην οποία η Μαγνησία είναι πρωταθλήτρια στη Θεσσαλία με περίπου 27.000 ανέργους. Ο λαός και της δικής μας περιοχής βρίσκεται αντιμέτωπος με τα χρέη, τους πλειστηριασμούς, το φορολογικό τσουνάμι. Βιώνει τα αποτελέσματα της εμπορευματοποίησης και ιδιωτικοποίησης του δημόσιου συστήματος υγείας, όπως με τραγικό τρόπο φάνηκε στην πανδημία. Βιώνει με δραματικό τρόπο την παντελή έλλειψη μέτρων προστασίας της ζωής του με επίκεντρο την πρόληψη, την εγκληματική εγκατάλειψη του πληθυσμού στο έλεος των φυσικών καταστροφών, όπως αποδείχτηκε στους σεισμούς στην Ελασσόνα, στις πλημμύρες στην Καρδίτσα και στον Αλμυρό, στις πρόσφατες καταστροφικές πυρκαγιές ανά τη χώρα. Σειρά αντεργατικών αντιασφαλιστικών νόμων Επιπλέον, οι εργαζόμενοι έχουν να αντιμετωπίσουν τη νέα επίθεση από την κυβέρνηση, η οποία με σειρά αντεργατικών -

αντιασφαλιστικών νόμων, τσακίζει εργασιακά δικαιώματα, συμπληρώνοντας το αντεργατικό νομικό οπλοστάσιο των προηγούμενων κυβερνήσεων, και του ΣΥρΙΖΑ. Προωθεί τη μεγαλύτερη ευελιξία στην εργασία, την πλήρη κατάργηση του σταθερού χρόνου ημερήσιας απασχόλησης, εντείνοντας την εκμετάλλευση, ενισχύοντας τα κέρδη των επιχειρηματικών ομίλων. Παράλληλα ενισχύει τα μέτρα καταστολής (περιορισμός των διαδηλώσεων και των απεργιών, έλεγχος - φακέλωμα στις διαδικασίες των σωματείων, στοχοποίηση του ριζοσπαστισμού, κ.ά.), προκειμένου να αντιμετωπιστεί η έντονη λαϊκή δυσαρέσκεια. Φυσικά αυτό το αποκρουστικό πρόσωπο του καπιταλισμού και των κρίσεών του δεν το αντιμετωπίζουν όλοι! Απ’ τις παραπάνω εξελίξεις οι επιχειρηματικοί όμιλοι θα βγουν διπλά κερδισμένοι. Εκτός από το φθηνό αίμα της εργατικής δύναμης, ετοιμάζονται να «βάλουν στην τσέπη», με τις ρυθμίσεις των αναπτυξιακών νόμων και από τα διάφορα προγράμματα ανάκαμψης, ένα πακτωλό δισεκατομμυρίων ευρώ, από τα οποία «ούτε cent» δε προορίζεται για τις λαϊκές ανάγκες. «Ναυαρχίδα» αυτών των προγραμμάτων είναι το πολυσυζητημένο «Πρόγραμμα Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας» της Ε.Ε. το οποίο προβάλλεται ως «προοδευτική στροφή».

Πρόκειται για την επιλογή των κυβερνήσεων των κρατών της ΕΕ να ακολουθήσουν επεκτατική δημοσιονομική πολιτική (αύξηση κρατικών δαπανών και ανοχή στην αύξηση του κρατικού χρέους) και χαλαρή νομισματική πολιτική (χαμηλά έως μηδενικά επιτόκια και αύξηση της ρευστότητας), να προχωρήσουν, δηλαδή, σε μια μεγάλη κρατική παρέμβαση για να στηρίξουν την ανάκαμψη της καπιταλιστικής οικονομίας. Η συγκρότησή του «Ταμείου» προβάλλεται δήθεν ως έμπρακτη απόδειξη της αλληλεγγύης μεταξύ των κρατών-μελών της ΕΕ και ως «νέα πράσινη κοινωνική συμφωνία» («Πράσινο New Deal»). Ταυτόχρονα διατυμπανίζουν ότι η μεγάλη κρατική ενίσχυση των επενδύσεων στους τομείς της «πράσινης και της ψηφιακής οικονομίας» θα διασφαλίσει τη γρήγορη, σταθερή και κοινωνικά δίκαιη επιστροφή στον «παράδεισο» της καπιταλιστικής ανάπτυξης. Ήδη, και στη Μαγνησία, ξεδιπλώνονται μια σειρά από επενδύσεις επιχειρηματικών ομίλων. Ανεμογεννήτριες στο Νότιο Πήλιο, τεράστια φωτοβολταϊκά πάρκα, εργοστάσια παραγωγής SRF/RDF ανάκτηση ενέργειας από τα απορρίμματα με την καρκινογόνα καύση τους στην ΑΓΕΤ, διάφορα έργα ΣΔΙΤ (cub Πανεπιστήμιου Θεσσαλίας, ηλεκτροκίνηση Βόλου Λάρισας, νέο Δικαστικό Μέγαρο Βόλου, κ.ά), νέες πολυτελείς ξενοδοχειακές μονάδες, ανάπτυξη νέων τεχνολογιών, ενώ δεκάδες επιχειρήσεις της Μαγνησίας έχουν ενταχθεί για χρηματοδότηση στον νέο αναπτυξιακό νόμο. Πόσο, όμως, απ’ όλα αυτά θα βγει κερδισμένος ο λαός της Μαγνησίας; Η εργατική τάξη, οι βιοπαλαιστές αγρότες, οι αυτοαπασχολούμενοι και οι μικροί ΕΒΕ; Όταν, παράλληλα, για την οικονομική στήριξη της ανάκαμψης της καπιταλιστικής οικονομίας θα συνεχίσουν να ζουν με τα ψίχουλα των μισθών και των συντάξεων, θα περιπλανιούνται ανάμεσά στην ανεργία, στην κατάρτιση και στην ευελιξία, όταν θα καλούνται να πληρώσουν τα ακριβά τιμολόγια της ιδιωτικοποίησης της ενέργειας και της κοινωνικής πολιτικής; Όταν θα καλεστούν την επόμενη χρονική περίοδο να χρυσοπληρώσουν τον λογαριασμό από την εκτίναξη του εξωτερικού χρέους της χώρας, τους «δανειστές», που, στο πλαίσιο της σημερινής επεκτατικής οικονομικής πολιτικής, χρηματοδοτούν την κέρδη των μονοπωλίων; Όταν στην περιοχή μας αλλά

και αλλού δυναμώνουν οι ιμπεριαλιστικοί ανταγωνισμοί μεγαλώνοντας τους κινδύνους για τους λαούς; Μάλιστα η περιοχή μας, η Μαγνησία μετατρέπεται σε μια απέραντη αμερικανονατοϊκή βάση, που περιλαμβάνει όλες τις στρατιωτικές εγκαταστάσεις και το λιμάνι του Βόλου, που η προωθούμενη ιδιωτικοποίησή του είναι κι αυτή ενταγμένη στην μεγαλύτερη εμπλοκή της αστικής τάξης της χώρας στους αμερικανονατοϊκούς σχεδιασμούς για την εξυπηρέτηση των συμφερόντων της. Όταν μετατρέπουν τη Μαγνησία σε μαγνήτη επιθέσεων, σε στόχο, σε περίπτωση ξεσπάσματος μιας πολεμικής σύγκρουσης μεταξύ των μεγάλων «παιχτών» στην περιοχή; Οι εργαζόμενοι και τα λαϊκά στρώματα της Μαγνησίας έχουν την πείρα και μπορούν να δουν ότι δεν έχουν κανένα συμφέρον απ’ αυτή την ανάπτυξη, που είναι η ανάκαμψη των κερδών των λίγων, των μονοπωλιακών ομίλων. Αυτή την ανάπτυξη υπηρέτησαν και υπηρετούν, παίρνοντας η μία τη σκυτάλη από την άλλη, όλες οι κυβερνήσεις με το λαό να πληρώνει το λογαριασμό. Αυτή τη σκυταλοδρομία ανάμεσα στον ΣΥρΙΖΑ και τη ΝΔ έζησε και ο λαός της Μαγνησίας. Ο λαός μας, συνεπώς, δεν έχει να κερδίσει τίποτα από την κυβερνητική εναλλαγή ανάμεσα στα κόμματα κεφαλαίου. Αντίθετα, θα πρέπει να βγει στο προσκήνιο, να βάλει στόχο την ανασύνταξη του εργατικού - λαϊκού κινήματος. Να οργανωθεί στα σωματεία, να συγκρουστεί με τα εμπόδια που βάζουν η κυβέρνηση και η Ε.Ε., να ξεχαρβαλώσει τα «αποστήματα» του εργοδοτικού - κυβερνητικού - ξεπουλημένου - συμβιβασμένου συνδικαλισμού και να διεκδικήσει, μαχητικά, αιτήματα με βάση τις πραγματικές, σύγχρονες ανάγκες του. Σήμερα, μπορεί να υπάρξει ένας άλλος δρόμος. Δεν είναι μοιραίο να μεγαλώνει η ψαλίδα ανάμεσα στις σύγχρονες τεχνολογικές κι επιστημονικές δυνατότητες για τη διασφάλιση της κοινωνικής ευημερίας και στην εξαθλίωση, την ανασφάλεια που βιώνουν οι μισθωτοί, οι αυτοαπασχολούμενοι, οι άνεργοι, οι συνταξιούχοι, οι νέοι και δω στη Μαγνησία. Γιατί, π.χ, ο κατασκευαστικός τομέας να βρίσκεται σε υποχώρηση, όταν οι ανάγκες είναι τεράστιες για σύγχρονη λαϊκή κατοικία, για υποδομές διαχείρισης του νερού και αντιπλημμυρικής προστασίας, για σχολική στέγη, για αντισεισμική θωράκιση (περίπου 50 σχολικά συγκροτήματα στον Βόλο είναι χτισμένα πριν από τους αντισεισμικούς

κανονισμούς του ’59 και του ’84, ενώ απαιτούνται ακόμη δεκάδες νέα κτίρια για την κάλυψη των αναγκών); Γιατί τα τουριστικά καταλύματα να είναι άδεια και ταυτόχρονα οι μισοί Έλληνες να μην μπορούν να κάνουν διακοπές ούτε για μία βδομάδα; Γιατί, να υπάρχει υποβάθμιση και καταστροφή του περιβάλλοντος και της υγείας από τις «επενδύσεις», που επιδιώκουν μεγαλύτερο ποσοστό κέρδους, όπως στην προκειμένη περίπτωση με την καρκινογόνα καύση των σκουπιδιών στην ΑΓΕΤ ή την καταστροφή παρθένων δασών και βιότοπων από την τοποθέτηση ανεμογεννητριών (Λαύκο, Τισσαίον Όρος, Τρίκερι, κ.ά.) ή ανάπτυξη γιγαντιαίων τουριστικών εγκαταστάσεων (Σκιάθος, Αλατάς, Νηές, κ.ά.); Όταν, σήμερα, υπάρχει η επιστημονική γνώση για την κάλυψη όλων των αναγκών των ανθρώπων με απόλυτο σεβασμό στο περιβάλλον; Όταν και στη Μαγνησία υπάρχει έμπειρο εργατοτεχνικό και επιστημονικό προσωπικό, που, αντί να βολοδέρνει στην ανεργία, θα μπορούσε να ενταχθεί στον κεντρικό σχεδιασμό για την ανάπτυξη των παραγωγικών δυνατοτήτων της Μαγνησίας σε όλους τους τομείς; Καμιά πρόταση αστικής διαχείρισης δεν μπορεί να απαντήσει στα παραπάνω! Να εξαλείψει την βασική αιτία στον καπιταλισμό, που γεννά πλούτο για τους λίγους και εκμετάλλευση για τους πολλούς, που γεννά κρίσεις και πολέμους. Την αντίθεση ανάμεσα στον κοινωνικό χαρακτήρα της παραγωγής και στην ατομική καπιταλιστική ιδιοποίηση των αποτελεσμάτων της. Σήμερα, το πραγματικά νέο για την ικανοποίηση των κοινωνικών αναγκών είναι ο κεντρικός σχεδιασμός, η κοινωνική σχέση που επιτρέπει τη χρησιμοποίηση των μέσων παραγωγής και την κατανομή του εργατικού δυναμικού, σύμφωνα με επιστημονικά καθορισμένους στόχους, για τη λαϊκή ευημερία, είναι ο σοσιαλισμός. Οι δυνάμεις του ΚΚΕ μπαίνουν καθημερινά μπροστά στην προσπάθεια για να ανοίξει αγωνιστικά ο δρόμος της ανατροπής, που οδηγεί στην κοινωνική απελευθέρωση, φέρνοντας στο προσκήνιο την απαίτηση να ικανοποιηθούν οι ανάγκες μας για δημιουργική εργασία, για ουσιαστική μόρφωση, πραγματική προστασία της υγείας, δημιουργικό ελεύθερο χρόνο, σύμφωνα με τις τεράστιες σημερινές δυνατότητες. Ο σοσιαλισμός είναι η μόνη απάντηση για τα οξυμένα λαϊκά προβλήματα τον 21ο αιώνα.

*Μέλους της Τ.Ε. Μαγνησίας του ΚΚΕ, Δημοτικού Συμβούλου Βόλου

μοναΔικη λυση το κουρεμα ιΔιωτικου και Δημοσιου χρεουσ Για την ανάκαμψη της οικονομίας στη χώρα μας

Α Της φΩτειΝηΣ μΠακαδημα

βουλευτή Β Πειραιά και Γραμματέα της ΚΟ του ΜέρΑ25

πό την πρώτη στιγμή που ξεκίνησε η συζήτηση για την περίφημη έκθεση Πισσαρίδη και στη συνέχεια για το Ταμείο Ανάκαμψης ως ΜέρΑ25 δηλώναμε σε κάθε τόνο και με κάθε ευκαιρία πως το ελληνικό σχέδιο Ελλάδα 2.0, είναι «μια τρύπα στο νερό», καθώς είναι μακροοικονομικά ασήμαντο αλλά και ισχνό για την πραγματική οικονομία και κοινωνία, παραμένοντας, όπως θα περίμενε κανείς, αρκετά γενναιόδωρο με την παρασιτική ολιγαρχία εντός και εκτός συνόρων.

Εξ’ αρχής, επίσης, φωνάζαμε ότι μοναδική λύση για την ανακούφιση της οικονομίας και των ασθενέστερων, ειδικότερα, συμπολιτών μας παραμένει το κούρεμα ιδιωτικού αλλά και δημόσιου χρέους. Σημειώναμε, για παράδειγμα, πως η μετακύλιση των χρεών της πανδημίας δεν βοηθά ούτε στηρίζει κανέναν καθώς θα πρέπει, έστω και αργότερα χρονικά, να καλυφθούν και να εξοφληθούν οι οφειλές αυτές. Ανατρέχοντας σε δελτία τύπου και δημόσιες τοποθετήσεις του Γραμματέα του ΜέρΑ25 κ Γιάνη Βαρουφάκη και όλων των στελεχών του κόμματος θα δούμε ότι, εδώ και ένα χρόνο, οι προβλέψεις μας ήταν ότι τα καθαρά νέα χρήματα που η

Ελλάδα θα λάβει από τις Βρυξέλλες το 2021, 2022 και 2023 ανέρχονται συνολικά σε 12,12 δις €, ποσό που ούτε καν πλησιάζει τα 72 δις €στα οποία γινόταν αρχικά αναφορά. Ακαθάριστα, αναμένεται η χώρα μας να λάβει 22,4 δις €, πιο συγκεκριμένα 19 δις €από το Ταμείο Ανάκαμψης -6,65 δις € το 2021, 6,65 δις €το 2022 και άλλα 5,7 δις €το 2023- συν άλλα περίπου 2 δις από μικρή αύξηση ΕΣΠΑ και ΚΑΠ. Από αυτά περί τα 22,4 δις πρέπει να αφαιρεθεί το νέο χρέος που επωμίζεται το Ελληνικό Δημόσιο εκ μέρους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, κάτι που «ξεχνούν» να αναφέρουν τα Μέσα Μαζικής Εξαπάτησης. Πόσο είναι αυτό το χρέος;

“

Η αντίληψη πως θα μας σώσει το Ταμείο Ανάκαμψης είναι σαθρή και έχουσα μονάχα επικοινωνιακή χροιά

Η Ελλάδα αναλαμβάνει να αποπληρώσει το 1,37% των 750 δις € που θα δανειστεί η Επιτροπή από τις «αγορές» εκ μέρους της Ένωσης - δηλαδή, 10,3 δις €. Συμπερασματικά, η χώρα έχει λαμβάνει 12,12 δις €. Ως ποσοστό του ΑΕΠ, αυτά τα ποσά είναι ελάχιστα περισσότερα του 2% και με αυτά θα πρέπει η κυβέρνηση να κλείσει ελλείμματα προϋπολογισμού άνω του 10% του ΑΕΠ. Κατά την περίοδο της πανδημίας, πάνω από ένα εκατομμύριο πολίτες συσσώρευσαν νέες ληξιπρόθεσμες οφειλές άνω των 40 δις €. Το συνολικό ιδιωτικό χρέος, από το 139% του ΑΕΠ που ήταν το 2019 αναμένεται να εκτοξευτεί στο 161% του ΑΕΠ φέτος. Αυτά τα χρέη θα κληθούν να τα αποπληρώσουν οι ιδιώτες από το 2022. Όμως, με τις πληγές από τα οικονομικά απόνερα της πανδημίας και με δεδομένη την ήδη αναιμική φύση της ελληνικής οικονομίας η αποπληρωμή είναι εξόχως ουτοπική πρόβλεψη, ως εκ τούτου αποτελεί

νομοτέλεια η αδυναμία κάλυψης αυτών και συνακολούθως η αύξηση των ληξιπρόθεσμων οφειλών που αναμένεται να φτάσουν από το 57% του ΑΕΠ του 2019 περίπου στο 88% το 2021. Ακόμη κι αν η πανδημία είχε ξεπεραστεί, κάτι που δεν συμβαίνει και υπό το πρίσμα των καταστροφικών πυρκαγιών της τελευταίας περιόδου, οι οποίες γέννησαν ακόμη μεγαλύτερες ανάγκες στήριξης, οι Έλληνες πολίτες είτε δεν θα κατορθώσουν να αποπληρώσουν τα χρέη τους είτε θα το κάνουν εις βάρος των επενδύσεων. Η τρέχουσα ζοφερή πραγματικότητα καθιστά βεβαιότητα το γεγονός πως αν δεν εφαρμοστεί διαγραφή μεγάλου μέρους αυτού του όγκου ιδιωτικών χρεών δεν μπορεί να υπάρξει ανάκαμψη για τον ιδιωτικό τομέα, ανεξάρτητα από τα όσα ακούμε από κυβερνητικές και φιλοκυβερνητικές πηγές. Την ίδια στιγμή, η εκτίναξη ιδιωτικού και δημόσιου χρέους δεν επιτρέπουν σε κανέναν σοβαρό επενδυτή να σκεφτεί την

πιθανότητα επένδυσης στη χώρα μας, αφήνοντας την παρασιτική ολιγαρχία να κάνει την κρίση ευκαιρία και να αυξάνει τα κέρδη της σε βάρος της χώρας και των πολιτών της. Παράλληλα, δεν πρέπει να λησμονούμε το γεγονός πως τα πολύ χαμηλά επιτόκια δανεισμού του ελληνικού δημοσίου, στα οποία αναφέρονται συχνά ο Πρωθυπουργός καθώς και ο Υπουργός Οικονομικών, προσδοκώντας να πείσουν περί της βιωσιμότητας του χρέους, είναι απολύτως συμβατά με την εμβάθυνση της διπλής χρεοκοπίας δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, μιας και αποτελούν μέρος της υπόσχεσης της ΕΚΤ να αγοράζει τα ελληνικά ομόλογα. Ταυτόχρονα, η αντίληψη πως θα μας σώσει το Ταμείο Ανάκαμψης είναι σαθρή και έχουσα μονάχα επικοινωνιακή χροιά καθώς η εισροή κονδυλίων από το ΕΣΠΑ στο παρελθόν δεν κατάφερε να ανακόψει τη χρεοκοπία, κάτι που δεν θα μπορέσει να κάνει ούτε και τώρα. Για περισσότερο από ένα χρόνο ως ΜέρΑ25 αναφέρουμε πως το 5ο και σκληρότερο μνημόνιο έρχεται, με τη ΝΔ να πατά στο δρόμο που έστρωσε ο ΣΥρΙΖΑ και να βάζει τις τελευταίες υπογραφές στο διαζύγιό της από την κοινωνία, αποδεικνύοντας καθημερινά την υποταγή και την υπακοή στην ολιγαρχία και τα μεγάλα συμφέροντα. Η έκθεση Πισσαρίδη αποτέλεσε το επιστημονικό πρελούδιο του 5ο μνημονίου και το ταμείο ανάκαμψης τον δούρειο ίππο εφαρμογής του. Όσο η ΝΔ εμμένει να καλλιεργεί τη φαντασίωση πως η ανάκαμψη θα έρθει με τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης, οι οποίοι δυστυχώς αδυνατούν να καλύψουν έστω και μέρος των συντριπτικών ποσοστών χρέους που έφερε η πολιτική της, μοναδική λύση παραμένει η παλλαϊκή συστράτευση των πολιτών κατά του 5ου μνημονίου. Σε πρακτικό επίπεδο, η ολική διαγραφή χρεών και η πραγματική, χωρίς αστερίσκους, στήριξη των ασθενέστερων συμπολιτών μας αποτελούν μονόδρομο, αν θέλουμε να αποτρέψουμε τη σειρά λουκέτων της οποίας θα γίνουμε μάρτυρες το επόμενο διάστημα. 31

Ζητειται επειγοντωσ νεο παραγωγικο μοντελο «Μεγαλύτερο πολιτικό κόστος από την μη αξιοποίηση μίας από τις μεγαλύτερες ευκαιρίες στην ιστορία της Ελλάδος δεν υπάρχει!»

Η Του δρ. αΠΟΣτΟλΟΥ δημ. ΠαΠαδΟΥλη1

ελληνική οικονομία ζει αδιαλείπτως τις περιπέτειές της για μιάμιση σχεδόν δεκαετία, με τις εντάσεις να διαδέχονται η μία την άλλη, είτε ως δημοσιονομική κρίση είτε ως κρίση εξ αιτίας της πανδημίας. Το βέβαιο είναι ότι αδιακρίτως προέλευσης της έντασης, το αποτέλεσμα παραμένει το ίδιο ως ζητούμενο: Η αναγκαιότητα μετακίνησής του από το παρόν παραγωγικό μοντέλο σε ένα νέο, περισσότερο σύγχρονο, ευέλικτο, αποδοτικό και συμβατό προς τα νέα δεδομένα και τις απαιτήσεις του διεθνούς περιβάλλοντος. Το γεγονός ότι έχει γίνει αντιληπτή η αναγκαιότητα αυτή και μάλιστα εδώ και καιρό αποτελεί το 50% της λύσης του προβλήματος. Όμως, το πρόβλημα συνεχίζει να υπάρχει κατά το άλλο 50%, δεδομένου ότι το χτίσιμο ενός νέου παραγωγικού μοντέλου χρειάζεται σοβαρές μεταρρυθμίσεις, σύγχρονο όραμα, απομάκρυνση από τις συνήθεις ασφαλείς επιλογές, σύγκρουση με πελατειακές αντιλήψεις, απομάκρυνση από λαϊκίστικες συνήθειες και απόφαση για ανάληψη του πολιτικού κόστους. Όμως, ένας από τους βασικούς κανόνες, αν όχι ο βασικότερος είναι ότι «οι μεταρρυθμίσεις για να αποφασιστούν και να εφαρμοστούν χρειάζονται χρήματα για να πληρωθούν».

η μεγάλη ευκαιρία των 100 δις € Τελικά, βρισκόμαστε πάλι μπρο-

στά στο μεγάλο ερώτημα για το κατά πόσο «ο πλούτος φέρνει την ευτυχία» ή καλύτερα αν είναι ικανός να βοηθήσει στο γκρέμισμα ενός παλιού παραγωγικού μοντέλου και στο χτίσιμο ενός, νέου σύγχρονου και βιώσιμου. Μόλις πρόσφατα εγκρίθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή το νέο ΕΣΠΑ 2021 - 2027 με προϋπολογισμό 26,1 δισ. ευρώ. Αν σε αυτά προστεθεί και η ιδιωτική συμμετοχή, αυτό σημαίνει ότι το νέο ΕΣΠΑ θα διαθέτει μία «προίκα» που θα φτάσει τα 33 34 δισ. ευρώ. Αν σ΄ αυτά υπολογίσουμε και τα 57 δισ. ευρώ του Ταμείου Ανάκαμψης (επιχορηγήσεις, δάνεια και ιδιωτικά κεφάλαια), διαμορφώνεται ένας πακτωλός 90 δισ. Ευρώ, που θα μπορούσαν να αλλάξουν την Ελλάδα. Δηλαδή, η χώρα έχει μία βάση εκκίνησης μοναδική για να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις της. Και δεν είναι καθόλου αυτονόητο να θεωρήσουμε ότι εφόσον υπάρχουν τα οικονομικά «εργαλεία» τα υπόλοιπα είναι εύκολα, για τον απλούστατο λόγο ότι και στο παρελθόν είχαμε στη διάθεσή μας κοινοτικούς πόρους, αλλά οι επιλογές ήταν να χρηματοδοτηθεί η επιβίωση του μοντέλου της οικονομίας που χρεοκόπησε πριν από μερικά χρόνια κι επισήμως, και το οποίο έχει αφήσει πίσω του ένα επενδυτικό κενό που υπολογίζεται σε 100 δισ. και αναζητάει αγωνιωδώς την κάλυψή του. Ωστόσο, πριν αναφερθούν τα χαρακτηριστικά στοιχεία του υπό κατεδάφιση μοντέλου, καλό είναι να επισημανθεί ότι τρεις βασικοί κανόνες είναι κυρίαρχοι (ή πρέπει να είναι) στην διαδικασία αξιο-

ποίησης του όγκου αυτού πόρων: Πρώτον, ο δημόσιος και ο ιδιωτικός τομέας να μην αρκεστούν στην αγωνιώδη κούρσα μόνον της απορρόφησης αλλά να εστιάσουν κυρίως στην αξιοποίηση. δεύτερον, οι δράσεις και τα έργα να σχεδιαστούν out-of-the box, ώστε να λειτουργήσουν ως μεταρρυθμίσεις στο πλαίσιο της οικονομίας, αλλάζοντας το παραγωγικό μοντέλο, και ταυτόχρονα αναβαθμίζοντας το κράτος, τους θεσμούς, τις επιχειρήσεις και κυρίως το ανθρώπινο δυναμικό. τρίτον, οι πολιτικές που θα χρηματοδοτήσει το νέο ΕΣΠΑ κινδυνεύουν να είναι παρόμοιες και πιθανώς να ταυτίζονται με αυτές που χρηματοδοτούνται από το Ταμείο Ανάκαμψης γεγονός που κάνει την πρόκληση ακόμη μεγαλύτερη, καθώς αυξάνεται ο κίνδυνος επικαλύψεων και τελικά σπατάλης των πόρων. Η αναφορά γίνεται όχι για να δικαιολογήσει την δυσκολία του εγχειρήματος ώστε να αποτελέσει την βάση μίας ακόμη χαμένης ευκαιρίας αλλά για να επισημάνει ότι εδώ που έχουμε φτάσει οι δικαιολογίες έχουν περιοριστεί δραματικά. η οικονομία τρέχει ακόμη με το παλιό μοντέλο Η κατάσταση για την ελληνική οικονομία είναι διαχρονικά, ποικιλοτρόπως και διαφοροτρόπως διατυπωμένη, σε σημείο που να έχει γίνει σε έναν σοβαρό βαθμό κατανοητό, ότι χωρίς ουσιαστικές μετατροπές, βελτιώσεις, αλλαγές και μεταρρυθμίσεις είναι δύσκολη η ζωή στο διεθνοποιημένο οικονομικό περιβάλλον. Πίνακας 1

Ο Απόστολος Παπαδούλης είναι Γενικός Διευθυντής της Αναπτυξιακής Εταιρίας Διαχείρισης Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων (ΑΕΔΕΠ) και Διδάκτορας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας

Είναι γεγονός, ότι πριν ακόμη ολοκληρωθεί η απόδοση των προσπαθειών διαφυγής από την δημοσιονομική κρίση ενέσκηψε δριμεία η κρίση εξ αιτίας της πανδημίας, με αποτέλεσμα η οικονομία να δείξει

εντονότερα τις εγγενείς αδυναμίες της αλλά και να φέρει στο απόλυτο προσκήνιο την ανάγκη αλλαγών. Όπως φαίνεται στον Πίνακα 1, η εξέλιξη του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος, περιλαμβάνει κατά βάση δύο περιόδους.

Η εικόνα του Πίνακα 2 παρουσιάζει ακόμη περισσότερο έντονο το πρόβλημα της ελληνικής οικονομίας. Η σχέση μεταξύ ΑΕΠ και Χρέους διευρύνεται συνεχώς και στο εσωτερικό της διαμορφώνεται μια τοξική σχέση. Στο ξεκίνημα της κρίσης, το 2009, το ΑΕΠ ανερχόταν στα 237.116 εκατ. ευρώ και το

δημόσιο χρέος στα 301.062 εκατ. ευρώ, δηλαδή 126,7% του ΑΕΠ. Το 2019 τα ποσά ανήλθαν στα 190.268 εκατ. ευρώ και 331.072 εκατ. ευρώ (174% του ΑΕΠ) αντίστοιχα. Γίνεται εύκολα κατανοητό ότι πέρασε μια δεκαετία με τα αντίθετα αποτελέσματα από αυτά που θα ήταν επιθυμητά για την χώρα, δηλαδή την

Εκείνη μεταξύ 1996-2008, που καταγράφει συνεχή άνοδο και από το 2008 και μετά όπου καταγράφεται μία καθοδική διαδρομή, στην οποία, αν και εντοπίζονται σημεία ανάσχεσης η πτώση επιμένει.

αύξηση του ΑΕΠ και τη μείωση του δημόσιου χρέους. Αφού έκλεισε μια δεκαετία, η επόμενη παρουσιάστηκε με σεισμικές δονήσεις μέσω της πανδημίας. Το 2020 έκλεισε με το ΑΕΠ στα 170.290 εκατ. ευρώ και το χρέος στα 340.039 εκατ. ευρώ, δηλαδή ένα ποσοστό 208,9% του ΑΕΠ. 33

Τον Πίνακα 3 περιγράφεται με ιδιαίτερα γλαφυρό τρόπο η αναπτυξιακή ανέχεια της ελληνικής οικονομίας. Το 2019, το ΑΕΠ της χώρας σχηματίστηκε, ουσιαστικά, από τις καταναλωτικές δαπάνες των νοικοκυριών και αυτές της Γενικής Κυβέρνησης. Το ποσοστό ανήλθε στο 89%. Οι δαπάνες για επενδύσεις συμμετείχαν μόλις με 12,7% ενώ οι καθαρές εξαγωγές (εξαγωγές - εισαγωγές) συμμετείχαν με αρνητικό πρόσημο, -1,7%. Δηλαδή, οι δαπάνες που θα έπρεπε να πρωταγωνιστούν στην προσπάθεια εξόδου από την κρίση έχουν ρόλο κομπάρσου.

Στον Πίνακα 4 παρέχονται στοιχεία, που μπορούν να κάνουν ακόμη περισσότερο σαφή τα στοιχεία και την περίοδο, όπου αρχίζει η πλήρης εξάντληση του παραγωγικού συστήματος και η αδυναμία του να λειτουργήσει ως αντιστήριξη στην υποχώρηση της οικονομίας συνολικά. Κυρίως από το 2007 και μετά οι ακαθάριστες δαπάνες για επενδύσεις βρίσκονται σε άτακτη υποχώρηση, ενώ η οικονομική ύφεση περιορίζει, από το 2009 και μετά, σταδιακά τις εξαγωγές. Ταυτόχρονα, εμφανίζεται μία σταδιακή

αύξηση των εξαγωγών αγαθών και υπηρεσιών, οι οποίες περιορίζουν το άνοιγμα στο Ισοζύγιο Εμπορικών Συναλλαγών. Μία πρώτη παρατήρηση αφορά στις άμεσες ξένες επενδύσεις: Η πανδημία έπαιξε καταλυτικό ρόλο, δεδομένου ότι αυτές το 2020 σε σύγκριση με το 2019 υποχώρησαν κατά 28,83%. Ειδικότερα, σύμφωνα με τα στοιχεία της Παγκόσμιας έκθεσης Επενδύσεων της UNCTAD στην Ελλάδα διαμορφώθηκαν το 2020 σε 3,572 δισ. δολάρια έναντι 5,019 δισ. δολαρίων το

Πίνακας 5 κατά κεφαλήν αεΠ 2009-2019 Προφανώς, η ραγδαία υποχώρηση του ΑΕΠ και η συντήρηση της λειτουργίας της οικονομίας, κατά βάση με δανεικούς πόρους, καταγράφεται αναπόφευκτα και στις μέσες τιμές του κατά κεφαλήν ΑΕΠ. Στον Πίνακα 5 αποτυπώνονται οι διαφοροποιήσεις, που έχουν επέλθει στις διάφορες χώρες ως προς το συγκεκριμένο μέγεθος, την περίοδο 2009-2019. Είναι προφανές, ότι η κρίση το 2009 είχε σοβαρές επιπτώσεις, όπως είναι επίσης προφανές ότι ο βαθμός αρνητικής επιρροής από οικονομία σε οικονομία διαφέρει. Παρατηρείται, ότι για την Ελλάδα, η υποχώρηση είναι ραγδαία, πολύ μακριά από την βάση του 100, στην οποία ήταν το 2009. 34

2019. \Μία δεύτερη παρατήρηση, σε σχέση με τα στοιχεία του Πίνακα 4 είναι ότι η χώρα\ είναι μία σπάνια περίπτωση «μικρής, ημίκλειστης» οικονομίας, το εξαγωγικό μοντέλο της οποίας συνθέτουν η υπερβολική συμμετοχή των υπηρεσιών κατά 50% στο σύνολο των εξαγωγών, η μεγάλη εξάρτηση των εξαγωγών αγαθών από τα πετρελαιοειδή (32%) και η χαμηλή συμμετοχή στο σύνολο των εξαγωγών του βιομηχανικού τομέα κατά 24% και του γεωργικού τομέα κατά 10%.

Πίνακας 6 ελάχιστος μισθός 2010-2020 Ενισχυτικά στην προηγούμενη εικόνα είναι τα στοιχεία του Πίνακα 6, στον οποίο αποτυπώνεται ο ρυθμός διαμόρφωσης του ελάχιστου μισθού σε διάφορες χώρες, την περίοδο 2010-2020. Όπως μπορεί να επισημανθεί σε όλες τις εξεταζόμενες οικονομίας οι ελάχιστες αμοιβές εργασίας τοι 2020, σε σχέση με το 2010 παρουσιάζουν μέσες αυξήσεις, δηλαδή το εισόδημα από την εργασία διαμορφώνεται ανοδικά. Η μοναδική χώρα όπου οι ελάχιστες αμοιβές το 2020 είναι χαμηλότερες από εκείνες του 2010 είναι η Ελλάδα. Υπενθυμίζεται ότι μία από τις βασικές επιλογές των Μνημονίων για την ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας ήταν η εσωτερική υποτίμηση, με την αυστηρή καθήλωση των μισθών. Ωστόσο, απ΄ ό,τι προκύπτει από τα μέχρι τώρα παρατεθέντα στοιχεία, η πολιτική αυτή επιλογή από μόνη της είναι ατελέσφορη και ανίκανη να δώσει λύσεις.

Πίνακας 7 Η κρίση της οικονομίας και του εισοδήματος προκαλεί, αναπόφευκτα σοβαρές κοινωνικο-οικονομικές ανωμαλίες στο σύστημα που εκδηλώνονται με δύο ακραία κοινωνικά φαινόμενα: Με το φαινόμενο της ανεργίας και το φαινόμενο της φτώχειας. Στον Πίνακα 7 αποτυπώνεται η διαχρονική εξέλιξη της ανεργίας. Όπως φαίνεται, η ανεργία επελαύνει μέσα στην κρίση και επηρεάζει το σύνολο του ενεργού πληθυσμού. Όμως, μετά το 2010 πλήττει

ευθέως και με ιδιαίτερη ένταση την ηλικιακή ομάδα 15-24 ή καλύτερα την γενιά του brain-drain. Σε ό,τι αφορά την φτώχια και τον κοινωνικό αποκλεισμό, η κατάσταση δεν είναι καλύτερη. Στον Πίνακα 8 αποτυπώνεται το ποσοστό του πληθυσμού που κινδυνεύει από την φτώχεια ή τον κοινωνικό αποκλεισμό, ανά ηλικιακή ομάδα, την περίοδο 2005-2018. Είναι σημαντικό να υπογραμμιστεί ότι, ενώ στον κίνδυνο αυτόν βρίσκονταν οι ηλικιωμένοι άνω των 65 ετών προφανώς

λόγω περιορισμένου εισοδήματος από το συνταξιοδοτικό σύστημα, από το 2008 και μετά ο κίνδυνος αυτός καταλαμβάνει με εξαιρετικά επιθετικό τρόπο τις παραγωγικές κοινωνικές ομάδες, λόγω της αύξησης της ανεργίας και της μείωσης του ελάχιστου μισθού. Όπως προκύπτει από την εικόνα του Πίνακα πρωτίστως η ηλικιακή ομάδα 1864, δηλαδή η ομάδα που βρίσκεται στην παραγωγή και συμμετέχει ως μέρος του ενεργού πληθυσμού πιέζεται σοβαρά και ωθείται προς κοινωνικό αποκλεισμό. 35

Πίνακα 8 Ποσοστό του πληθυσμού που αντιμετωπίζει κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού ανά ηλικιακή ομάδα, 2005-2018.

Πρόκειται για την ηλικιακή ομάδα, που δέχθηκε πρώτη το πλήγμα της απώλειας εργασίας και εισοδήματος. Ακολούθως, ανάλογες επιπτώσεις δέχονται με εξίσου ίδια ένταση τα μέλη της ηλικιακής ομάδας των 18 και κάτω ετών. Συνθέτοντας την εικόνα των επιμέρους αποτελεσμάτων, που παράγει η ελληνική οικονομία, φαίνεται ότι αυτή είναι εξαιρετικά απογοητευτική. Το ΑΕΠ το 2020 σε σχέση με το 2017 έχει χάσει δύναμη

11,3 δις €, το Ισοζύγιο Γενικής Κυβέρνησης είναι ελλειμματικό, -9,7%, το χρέος της Γενικής Κυβέρνησης ξεπερνάει το 205% του ΑΕΠ, ενώ παρατηρείται διαρκής υποχώρηση των Δημόσιων Εσόδων σε αντίθεση με τις Δαπάνες, οι οποίες αυξάνονται συνεχώς. Δηλαδή, ένα μεγάλο μέρος της λειτουργίας της ελληνικής οικονομίας οφείλεται σε πόρους προερχόμενους από δανεισμό, του οποίου το χαμηλό επιτόκιο είναι προϊόν της

στήριξη της Ευρωπαϊκής Τράπεζας. Είναι γεγονός, ότι καθ΄ όλη την περίοδο της πίεσης από την πανδημία οι περισσότερες Ευρωπαϊκές χώρες ενίσχυσαν την λειτουργία τους αυξάνοντας το Χρέος της Γενικής Κυβέρνησης, ως ποσοστό του ΑΕΠ. Από τα στοιχεία του Πίνακα 9, γίνεται απολύτως σαφές ότι ένα μεγάλο μέρος των χωρών μελών της ΕΕ έχει εργαλειοποιήσει το Χρέος στην προσπάθεια αντιμετώπισης της κρίσης.

Πίνακας 9 Εκείνο, όμως, που είναι επίσης άξιο παρατήρησης είναι ότι πολλές από τις χώρες-μέλη της Νομισματικής Ένωσης έχουν ξεπεράσει κατά πολύ τον κανόνα του Χρέους, που είναι προϋπόθεση του κοινού νομίσματος. Αυτή θα είναι, λογικά, η επόμενη προσπάθεια της ΕΕ, ώστε να αποκατασταθεί η νομισματική «ορθοδοξία». Αυτό σημαίνει ότι όταν η λειτουργία της ευρωπαϊκής οικονομίας εστιαστεί στην αποκατάσταση των όρων σταθερότητας του νομίσματος, η χώρα θα πρέπει να έχει αποκτήσει την ικανότητα αύξησης των Δημόσιων Εσόδων, ώστε να υπερκαλύπτουν τις Δαπάνες της και να αποπληρώνει τις υποχρεώσεις της. Με άλλα λόγια, θα πρέπει σύντομα να εγκαταλείψουμε το παλιό μοντέλο, το οποίο μας έμαθε ότι για να μπορούμε καλύπτουμε τις Δαπάνες μας είτε θα επιβάλλουμε εσωτερική λιτότητα, είτε να δανειζόμαστε ή και τα δύο. Να πάμε σε ένα νέο μοντέλο, το οποίο θα έχει νοικοκυρεμένες τις Δαπάνες του, αλλά κυρίως να παράγει Έσοδα που να καλύπτουν Δαπάνες και να αφήνουν σοβαρό περιθώριο για ανάπτυξη και ευημερία. 1. η παραγωγική μηχανή είναι ανεπαρκής και «ρετάρει» Είναι μία συγκεκριμένη διαδικασία, που γίνεται κάθε μέρα στα συνεργεία αυτοκινήτων: Είναι συνηθισμένο, όταν το μοντέλο είναι παλιό και το αυτοκίνητο ζορίζεται στην ανηφόρα, ο ιδιοκτήτης του το πηγαίνει στο συνεργείο, 36

ο μάστορας εξετάζει την μηχανή, αποφαίνεται για την κατάστασή της, προτείνει λύσεις στον ιδιοκτήτη του αυτοκινήτου και του βγάζει τον λογαριασμό. Τα ίδια ισχύουν και για τις παραγωγικές μηχανές. Στην περίπτωση της ελληνικής οικονομίας, ο μάστορας έχει κάνει την διάγνωσή του και μάλιστα έχει βγάλει και τον λογαριασμό. Όλοι οι διεθνείς οικονομικοί οργανισμοί έχουν κάνει την διάγνωσή τους

και η θέση είναι κοινή: η ελληνική οικονομία δεν είναι ανταγωνιστική. Ο λογαριασμός είναι μεταρρυθμίσεις και αλλαγές. Η ανταγωνιστικότητα της κάθε οικονομίας εξαρτάται από ένα άθροισμα παραγόντων, που συνθέτουν το οικονομικό, κοινωνικό και παραγωγικό περιβάλλον, που επηρεάζουν και επηρεάζονται από τα χαρακτηριστικά της παραγωγικής μηχανής. Στην προηγούμενη ενότητα, παρουσιάστηκαν τα χαρακτηριστικά του

οικονομικού μοντέλου, το οποίο βρίσκεται σε συνεχή υποχώρηση. Παρακάτω θα προβληθούν τα χαρακτηριστικά του παραγωγικού μηχανισμού, για να καταλήξουμε στο κατά πόσο είναι αναγκαία η αναζήτηση ενός νέου παραγωγικού μοντέλου. Όπως αναφέρθηκε, η συμβολή των εξαγωγών στον σχηματισμό του ΑΕΠ, παρά το γεγονός ότι αυξήθηκαν σημαντικά τα τελευταία χρόνια, εξακολουθεί να είναι αρνητική.

Στον Πίνακα 10 αποτυπώνεται η διαχρονική εξέλιξη του Ισοζυγίου εμπορικών συναλλαγών και επί της ουσίας η ικανότητα του παραγωγικού συστήματος να είναι εξωστρεφές και να μπορεί να παράγει διεθνώς εμπορεύσιμα προϊόντα και υπηρεσίες, ανταγωνιζόμενο τα παραγωγικά αποτελέσματα άλλων συστημάτων. Οι ελληνικές επιχειρήσεις έχουν εξαιρετικά περιορισμένη εξαγωγική δραστηριότητα. Οι ελληνικές εξαγωγές γίνονται από λίγες πολύ μεγάλες επιχειρήσεις Οι εξαγωγικές επιχειρήσεις με περισσότερους από 250 εργαζόμενους κάνουν πάνω από το 70% των συνολικών εξαγωγών της χώρας.

Οι 100 μεγαλύτερες εξαγωγικές επιχειρήσεις πραγματοποιούν πάνω από το 50% των εξαγωγών. Η μέση τιμή εξαγωγών, που πραγματοποιεί η τυπική ελληνική εξαγωγική επιχείρηση δεν ξεπερνάει τα 3 εκατ.€ (χωρίς τα πετρελαιοειδή). Το μεγαλύτερο ποσοστό των ελληνικών εξαγωγών κατευθύνεται σε γειτονικές χώρες με χαμηλό εισόδημα. Περίπου το 75% των ελληνικών εξαγωγικών επιχειρήσεων κάνουν εξαγωγές στις φτωχότερες γειτονικές χώρες (Τουρκία, Βουλγαρία, Κύπρο, Αίγυπτο και Λίβανο). Τα δε εξαγόμενα ελληνικά προϊόντα είναι κατά κύριο λόγο χαμηλής και μέσης

προστιθέμενης αξίας, γεγονός που σημαίνει ότι προτιμώνται κατά βάση για την χαμηλή τους τιμή και ανταγωνίζονται προϊόντα χωρών του τρίτου κόσμου. Αυτή είναι η πρώτη εικόνα της εγχώριας παραγωγικής μηχανής, που εξηγεί από πρώτο χέρι, γιατί η εσωτερική υποτίμηση την περίοδο της κρίσης όχι μόνον δεν βοήθησε στην εκτίναξη των εξαγωγών, αλλά ούτε καν απέτρεψε την μεγάλη πτώση του εξαγωγικού μεριδίου της Ελλάδας. Στον Πίνακα 11 παρέχεται μία πρώτη εικόνα των χαρακτηριστικών του εγχώριου παραγωγικού δυναμικού, από άποψη πλήθους μεγέθους, απασχόλησης και προστιθέμενης αξίας.

Η θεμελιώδης, εν προκειμένω, παρατήρηση είναι ότι στην ελληνική παραγωγική κοινότητα κυρίαρχο μέγεθος είναι αυτό της πολύ μικρής επιχείρησης. Παραπάνω από το 93% είναι μονάδες μικρής απασχόλησης, οι οποίες απασχολούν το 57% του εργατικού

δυναμικού αλλά παράγουν μόλις το 22,7% της προστιθέμενης αξίας. Δηλαδή, αυτό το κυρίαρχο μέγεθος προσφέρει μεν πολύτιμη εργασία αλλά παράγει χαμηλής τεχνολογίας φθηνής αξίας αγαθά. Αντίθετα, στην ελληνική παραγωγική κοινότητα, τα μεγέθη που τείνουν να εκλείψουν είναι αυτά των

μεσαίων και μεγάλων επιχειρήσεων. Όπως προκύπτει από τα στοιχεία του Πίνακα, τα δύο αυτά μεγέθη αν και αποτελούν μόλις το 0,4% του συνόλου, απασχολούν πάνω από το 25% του εργατικού δυναμικού και κυρίως παράγουν πάνω από 28% της εγχώριας προστιθέμενης αξίας.

Ο Πίνακας 12 δίνει την πραγματική εικόνα της ελληνικής παραγωγικής ιδιαιτερότητας, σε σύγκριση με τις επιδόσεις των ευρωπαϊκών παραγωγικών επιχειρήσεων. Από το 2010 και μετά η προστιθέμενη αξία με την οποία εισφέρουν στο παραγόμενο προϊόν οι εγχώριες μικρομεσαίες επιχειρήσεις έναντι των ευρωπαϊκών επιχειρήσεις βρίσκεται σε διαρκή απόκλιση. Οι εξηγήσεις, που παρέχουν τα στοιχεία του Πίνακα 13 μοιάζουν να είναι σαφείς για την κατάσταση που επικρατεί στην εγχώρια επιχειρηματική κοινότητα.

2 Αριθμός Εργαζομένων Ετήσιος Κύκλος Εργασιών Σύνολο ετήσιου ισολογισμού Πολύ μικρή επιχείρηση < 10 ≤ 2 εκ. € ≤ 2 εκ € Μικρή επιχείρηση < 50 ≤ 10 εκ. € ≤ 10 εκ.€ Μεσαία επιχείρηση < 250 ≤ 50 εκ. € ≤ 43 εκ.€

Στον Πίνακα 13 έχουν καταχωριστεί όλες οι Νομικές μονάδες, όλων των κλάδων της οικονομίας, μαζί με το άθροισμα του κύκλου εργασιών που έχουν πραγματοποιήσει κάθε χρόνο καθώς και το άθροισμα της ετήσιας απασχόλησης, για την χρονική περίοδο 2011-2018. Από τα παρατιθέμενα στοιχεία προκύπτει ότι από το 2013 και μετά ο αριθμός των νομικών μονάδων αυξάνεται με έναν σταθερό ρυθμό, παρά το γεγονός, ότι, όπως έχει εξηγηθεί, η οικονομία βρίσκεται σε υποχώρηση. Για την ίδια περίοδο, ο ετήσιος κύκλος εργασιών των νομικών αυτών μονάδων, καταγράφει από πτώση έως στασιμότητα. Το βέβαιο είναι ότι ο κύκλος εργασιών του

2018 βρίσκεται πίσω από εκείνον του 2011. Αυτό σημαίνει πως παρά το γεγονός ότι αυξάνονται οι νομικές μονάδες, δεν συμβαίνει το ίδιο και με τον τζίρο που παράγουν. Ωστόσο, σε αντίθεση με τον κύκλο εργασιών, η αύξηση των νομικών μονάδων συνοδεύεται με ευδιάκριτη αύξηση της απασχόλησης. Αν επιχειρηθεί ο εντοπισμός των οικονομικών δραστηριοτήτων, οι οποίες έχουν ωθήσει σε άνοδο τόσο τον τζίρο όσο και την απασχόληση, θα διαπιστωθεί ότι αυτές είναι δύο ομάδες. Η πρώτη ομάδα δραστηριοτήτων είναι Γεωργία/ Δασοκομία/ Αλιεία που μεταξύ 2011-2018 παρουσιάζει αύξηση νομικών

μονάδων 1.094%, κύκλου εργασιών 229% και απασχόλησης 588%. Η δεύτερη ομάδα δραστηριοτήτων είναι Υπηρεσία Παροχής Καταλύματος/Υπηρεσιών Εστίασης η οποία χωρίς να παρουσιάζει αύξηση νομικών μονάδων, έχει αύξηση κύκλου εργασιών 121% και απασχόλησης 164%. Όλες οι υπόλοιπες δραστηριότητες είτε παρουσιάζουν μικρές αυξομειώσεις, είτε περιορισμένη ή ραγδαία υποχώρηση. Δηλαδή, την άνοδο δεν την προκάλεσαν δραστηριότητες μέσης και υψηλής προστιθέμενης αξίας, με αυξημένη αγοραστική αξία, προσαρμοσμένες στις προδιαγραφές ενός νέου παραγωγικού μοντέλου, αλλά δραστηριότητες έντασης εργασίας, περιορισμένων δυνατοτήτων.

Στον Πίνακα 14 επιβεβαιώνεται με απόλυτη σαφήνεια η γενικότερη τάση της ελληνικής επιχειρηματικής κοινότητας, η οποία μέσα στην κρίση παρουσιάζει αντανακλαστικά απόλυτα συντηρητικά και τελείως ασύμβατα προς μία στάση, που μπορεί να βοηθήσει την έξοδο από την κρίση. Με άλλα λόγια, την περίοδο της κρίσης αντί να αναπτυχθεί σε βάθος, να αποκτήσει ερείσματα στην νέα τεχνολογία, να μεγαλώσει σε οικονομικό και παραγωγικό μέγεθος, να εστιάσει στην αναζήτηση νέων διεθνών αγορών πραγματοποιώντας εξαγωγές, να πραγματοποιήσει επενδύσεις στον εκσυγχρονισμό της και στην αφομοίωση καινοτόμων εφαρμογών και να δημιουργήσει νέες βιώσιμες καλοπληρωμένες θέσεις εργασίας, τελικά έκανε επιλογές απολύτως συντηρητικές, αμυντικές και καθόλου υποβοηθητικές για την έξοδο της οικονομίας από την κρίση. Απλώς, απλώθηκε στην οικονομία, σε δραστηριότητες ευκαιριακού αποτελέσματος, υψηλής θνησιμότητας, εστιάζοντας, κυρίως στην επιχειρηματικότητα της ανάγκης. Αυτός είναι και ο λόγος που οι εγχώριες επενδύσεις δεν φαίνεται να μπορούν να

δημιουργήσουν ισχυρή επεκτατική δυναμική. Η μείωση των επενδύσεων των μη χρηματοοικονομικών επιχειρήσεων περιορίστηκε σημαντικά, ενώ το φυσικό κεφάλαιό τους συνέχισε να μειώνεται αφού οι επενδύσεις εξακολουθούν να υπολείπονται των αποσβέσεων. Μεταξύ 2010 και 2020 ο μέσος ρυθμός μείωσης του κεφαλαίου ήταν 0,5% ανά τρίμηνο. Σωρευτικά, τη δεκαετία που πέρασε χάθηκε το 25% του φυσικού κεφαλαίου των επιχειρήσεων. Ωστόσο, αξίζει να υπογραμμιστεί, ότι για το α’ τρίμηνο του 2021 οι ελληνικές επιχειρήσεις είχαν το δεύτερο υψηλότερο περιθώριο κέρδους και ταυτόχρονα το χαμηλότερο ποσοστό επενδύσεων στην Ευρωζώνη. Η συμπεριφορά αυτή του επιχειρηματικού τομέα αποτελεί μια πραγματική διαρθρωτική ιδιαιτερότητα του ελληνικού αναπτυξιακού υποδείγματος. Βάσει αυτού του δεδομένου, οι σχεδιασμένες οικονομικές πολιτικές που προσανατολίζονται στην περαιτέρω αύξηση της κερδοφορίας των επιχειρήσεων είναι πιθανό να αποδειχθούν αναποτελεσματικές για να ενθαρρύνουν έναν σημαντικό όγκο νέων επενδύσεων.

2.λεφτά υπάρχουν. αρκούν για ένα νέο μοντέλο και μία καινούργια μηχανή? Όλη η προηγούμενη παράθεση παραπέμπει σε έναν σωρό από μακρο-οικονομικά και μικρο-οικονομικά προβλήματα, μπλεγμένα μεταξύ τους τόσο ώστε οι αρνητικές επιδόσεις των μεν να επηρεάζουν πολλαπλασιαστικά την κακή λειτουργία των δε. Σχηματικά, θα μπορούσε να λεχθεί ότι το μοντέλο πάσχει σοβαρά τόσο στο σασί όσο και στην μηχανή του. Η οικονομία δεν λειτουργεί στο κενό. Κινείται σε ένα περιβάλλον θεσμών και κρατικών λειτουργιών, που άλλοτε την επιταχύνουν και άλλοτε την ανακόπτουν. Το περιβάλλον αυτό, τα τελευταία χρόνια έχει αυτονομηθεί από τον ρόλο του, έχει μείνει στο παρελθόν του, σε σημείο, που να είναι πλέον ο αρνητικός πρωταγωνιστής της υστέρησης της οικονομίας. Ενδεικτικά παρατίθενται ορισμένα από τα πεδία, που έχουν σχέση με την λειτουργία του Κράτους και έχουν άμεση ή έμμεση επιρροή στην οικονομία ως σύνολο ή/και σε επιμέρους τομείς της και με τον δικό τους τρόπο υποβοηθούν ή υπονομεύουν την ανταγωνιστικότητα και την αποτελεσματικότητα του οικονομικού έργου. 39

• Η Δημόσια Διοίκηση είναι ο βραχίονας του κράτους στην κοινωνία και την οικονομία. • Η υιοθέτηση ενός απλού και σταθερού φορολογικού συστήματος δίκαιο και αναπτυξιακό απαλλαγμένο από δαιδαλώδεις κανόνες και γραφειοκρατικές διαδικασίες εστιασμένο στη αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής. • Το σύστημα απόδοσης δικαιοσύνης, η εκκαθάριση του μεγάλου βάρους των εκκρεμών υποθέσεων, η ενδυνάμωση της διαφάνειας και παρακολούθησης της δικαστικής δραστηριότητας, καθώς και η βελτίωση των διαδικασιών διαχείρισης των υποθέσεων. • Στο πεδίο της κοινωνικής ασφάλισης, επιβάλλεται ο εξορθολογισμός των συνταξιοδοτικών απολαβών και η έμφαση στην καταπολέμηση της εισφοροδιαφυγής, η αναδιάρθρωση του ασφαλιστικού συστήματος με την ανάπτυξη των άλλων δύο πυλώνων. • Η αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας, όχι μόνο ως συνεισφορά στην πληρωμή του δημοσίου χρέους αλλά με βασικό στόχο την ενίσχυση του αναπτυξιακού χαρακτήρα του εγχειρήματος. • Η περαιτέρω βελτίωση του πλαισίου εξυγίανσης και πτώχευσης των επιχειρήσεων, και ο περιορισμός του τεράστιου όγκου των μη εξυπηρετούμενων δανείων • Η θεσμική διασύνδεση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης με τις επιχειρήσεις, η έμφαση στην ερευνητική ποιότητα και την αριστεία, ο εκσυγχρονισμός των συνεργατικών σχηματισμών των ερευνητικών κέντρων, η ανάπτυξη κοιτίδων καινοτομίας, η πλήρης αξιοποίηση των κοινοτικών πόρων, η ενίσχυση της εγχώριας αγοράς κεφαλαίων επιχειρηματικών συμμετοχών, η στήριξη της εμπορικής αξιοποίησης της ερευνητικής δραστηριότητας και η χάραξη της μακροχρόνιας φορολογικής στρατηγικής για τις σχετικές επενδύσεις. Τα παραπάνω πεδία, έχουν ενδεικτική αναφορά και ανήκουν σε ευθύνες και αποκλειστικές πρωτοβουλίες της εκάστοτε Κυβέρνησης. Για να μπορέσουν, όμως, οι μεταρρυθμίσεις στα πεδία να διακρίνονται από αντοχή στον χρόνο και αποτελεσματικότητα ως προς τους στόχους προϋποθέτουν την συναίνεση όσο το δυνατόν μεγαλύτερου μέρους του πολιτικού συστήματος και των εκπροσώπων της οργανωμένης κοινωνίας. Άλλωστε, το … σασί και το όχημα το χρησιμοποιούν όλοι. Σε ό,τι αφορά στην αναδιάταξη του παραγωγικού μηχανισμού, ώστε αυτός να αποκτήσει σύγχρονα χαρακτηριστικά και να ενισχύσει την επάρκειά του στην παραγωγή διεθνώς εμπορεύσιμων αγαθών και υπηρεσιών χρειάζεται περισσότερο σύνθετες προσπάθειες, και παρά το γεγονός ότι το πεδίο αναφέρεται στην ιδιωτική πρωτοβου40

λία, αρκετές από τις ανάγκες θα πρέπει να καλυφθούν από συνεργασία δημόσιου και ιδιωτικού τομέα. Είναι γεγονός ότι στην ελληνική παραγωγική πραγματικότητα υφίστανται κλάδοι οικονομικής δραστηριότητας, οι οποίο διακρίνονται από σχετικό δυναμισμό. Ο σχετικός, ωστόσο, αυτός δυναμισμός αμβλύνεται σημαντικά λόγω του μικρού οικονομικού και παραγωγικού μεγέθους των επιχειρήσεων. Όπως επισημάνθηκε παραπάνω το μέγεθος αυτό αδυνατεί να αξιοποιήσει ευκαιρίες στις διεθνείς αγορές, λόγω μικρού παραγωγικού αποτελέσματος, δεν μπορεί να πετύχει ανταγωνιστικά κόστη λόγω αδυναμίας αξιοποίησης οικονομιών κλίμακας, στερείται εισροών καινοτομίας εξ αιτίας της απουσίας οικονομικών πόρων που μπορούν να

χρηματοδοτήσουν την έρευνα, είναι τα διαρκή θύματα σε κάθε πίεση του συστήματος. Δυστυχώς, το παραγωγικό αυτό μέγεθος, με τον παρόντα κατακερματισμό αδυνατεί να αντέξει τις προκλήσεις γι΄ αυτό και η συνεισφορά του σε μία προσπάθεια αναδιάταξης της παραγωγικής μηχανής είναι ελάχιστη. Πολλές φορές, μάλιστα, γίνεται βάρος σε μία προσπάθεια αλλαγής, λόγω απουσίας αντανακλαστικών. Αυτή η κατάσταση αποτελεί εθνική παραδοξότητα, την οποία όσο θα διατηρεί και θα τρέφει το οικονομικό σύστημα στο εσωτερικό του, θα επιτείνει ένα μείζον διαρθρωτικό πρόβλημα, και αντί ενός αποτελεσματικού παραγωγικού μηχανισμού θα εκτρέφει τελικά ένα αρχιπέλαγος πολύ

μικρών μονάδων, ανίκανων να συμβαδίσουν με τις σύγχρονες ανάγκες της κοινωνίας και της οικονομίας. Και το ερώτημα είναι: «Τί μπορεί να γίνει σ΄ αυτή την περίπτωση». Ας είμαστε ειλικρινείς. Η δυνατότητα αυτορρύθμισης εκ των έσω αποκλείεται, δεδομένου ότι και στο παρελθόν όσες προσπάθειες έγιναν για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα του επιχειρηματικού μεγέθους, χρηματοδοτώντας την δημιουργία παραγωγικών και εμπορικών clusters, απέτυχαν παταγωδώς. Όμως, η ανάγκη αυτό το παραγωγικό πλήθος να συνυπάρξει σε ένα βιώσιμο παραγωγικό σύνολο, που θα εξελίσσεται με βάση τα συνεχώς ανανεούμενα ερεθίσματα για αλλαγές, που θέτει το περιβάλλον των διεθνών αγορών είναι κεφαλαιώδους ση-

μασίας. Οπότε; Οπότε η λύση είναι η δημιουργία clusters, ή αλλιώς «μεταποιητικών συνοικιών» όχι εγκαταλελειμμένων, όμως, στο έλεος του … Θεού ή στα χέρια των εμπόρων … τιμολογίων. η λύση βρίσκεται στην συνεργασία δημόσιου και ιδιωτικού τομέα υποβοηθούμενων από την ερευνητική και επιστημονική κοινότητα. Ανάλογες παρεμβάσεις υπάρχουν στην διεθνή κοινότητα, όμως εκεί δραστηριοποιείται ένας βασικός παίχτης σχετικά άγνωστος στην Ελλάδα. Πρόκειται για την Τοπική Αυτοδιοίκηση, που έχει σοβαρό παρεμβατικό ρόλο στον αναπτυξιακό σχεδιασμό και στην εφαρμογή αναπτυξιακών μοντέλων. Οπότε, ελλείψει Τοπικής Αυτοδιοίκησης, τον ρόλο αναλαμβάνει ένα σχήμα ΣΔΙΤ.

το σχήμα αυτό Σδιτ θα μπορούσε να έχει χαρακτηριστικά Περιφερειακού Πόλου Οργάνωσης, Παραγωγής και καινοτομίας, το οποίο θα παρεμβαίνει σε όλο το εύρος της παραγωγικής και εμπορικής αλυσίδας, θα ενισχύει τον εκσυγχρονισμό της οργάνωσης και της παραγωγής των επιχειρήσεων, θα σπρώχνει τις επιχειρηματικές συμπράξεις σε παραγωγικά εγχειρήματα, θα καθοδηγεί επενδύσεις, θα βοηθάει την καινοτομία, θα συνθέτει και θα μοιράζει το παραγωγικό παιγνίδι. Ουσιαστικά, πρόκειται για παρεμβατικά σχήματα, περιφερειακά αναπτυγμένα, που λειτουργούν ως ενδιάμεσοι φορείς ανάπτυξης των πολύ μικρών, μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων. Στην Διοίκησή τους συμμετέχουν εκπρόσωποι της Διοίκησης, των αναπτυξιακών επιχειρηματικών φορέων, των ερευνητικών εργαστηρίων των ακαδημαϊκών ιδρυμάτων, και εταιρίες - φορείς χρηματοδοτικών εργαλείων. Όμως, εδώ χρειάζεται να γίνει ξεκάθαρο ότι η πολιτική αυτή επιλογή για να αποδώσει θα πρέπει (α) να ξεφύγει από τα στενά χρονικά όρια των ενωσιακών χρηματοδοτήσεων και να περάσει στις πολιτικές των εθνικών πόρων, (β) να μπορούν να συμμετέχουν στα σχήματα αυτά όλες οι ομοειδείς και συγγενείς παραγωγικές δραστηριότητες, αδιακρίτως τεχνολογικού επιπέδου και κλάδου, υπό την προϋπόθεση ότι έχουν χαρακτηριστικά γεωγραφικής γειτνίασης και (γ) να υπάρχει υπομονή στο εγχείρημα. Προφανώς, το μεγάλο βάρος θα πρέπει να δοθεί στον διεξοδικό διάλογο και την συναινετική προετοιμασία, ώστε η προσπάθεια να περιβληθεί από την δύναμη της αποφασιστικότητας για αλλαγή, επ΄ ωφελεία της κοινωνίας. Πέραν αυτής της σοβαρής παρέμβασης, μπορούν να παρατεθούν και άλλες σημαντικές όπως, η ενίσχυση και ο εκσυγχρονισμός κρίσιμων βιομηχανικών και εμπορικών υποδομών, η εισαγωγή της πληροφορικής στην συνεργασία κράτους - επιχειρήσεων - κοινωνίας, η προώθηση και χρηματοδότηση της νεοφυούς επιχειρηματικότητας, και των start-ups, η αναβάθμιση της επαγγελματικής κατάρτισης, η χρηματοδότηση των επενδύσεων εκσυγχρονισμού και νέας τεχνολογίας των παραγωγικών μονάδων, η χρηματοδότηση προβολής και διάθεσης των εγχώριων αγαθών και υπηρεσιών σε διεθνής αγορές, η ενίσχυση του πρωτογενή τομέα και αύξηση της κατά κεφαλήν καλλιεργήσιμης επιφάνειας. Η προσπάθεια, είναι η οικονομία να βάλει πάνω στο καινούργιο σασί της μία δυνατή μηχανή ώστε το νέο μοντέλο να μπορεί να κυκλοφοράει με ασφάλεια στις λεωφόρους των διεθνών αγορών. Μπορεί πίσω από την προσπάθεια να κρύβεται και πολιτικό κόστος. Αλλά, επιτέλους, μεγαλύτερο πολιτικό κόστος από την μη αξιοποίηση μίας από τις μεγαλύτερες ευκαιρίες στην ιστορία της Ελλάδος δεν υπάρχει!!! 41

προκλησεισ & προοπτικεσ τησ οικονομιασ στην εξοΔο απο την πανΔημια «Για τη χώρα μας, η πρόοδος σε κεντρικές πλευρές της οικονομίας, προϋπόθεση ώστε πραγματικά να εκμεταλλευθεί το κύμα ανάκαμψης»

Του ΝικΟΥ βεττα*

ε επίπεδο παγκόσμιας οικονομίας και υποθέτοντας πως δεν θα υπάρξουν δυσάρεστες εκπλήξεις στην εξέλιξη της πανδημίας, αναμένεται άμβλυνσή της τους επόμενους μήνες και ανάλογηοικονομική ανάκαμψη που αρχικά τουλάχιστον μπορεί να είναι πολύ ισχυρή. Στην εργασία, στην επιχειρηματικότητα και γενικά στην οικονομία, όμως, το πεδίο θα έχει μεταβληθεί ουσιωδώς. Πέρα από το άμεσο πλήγμα που επέφερε σε παραγωγή και κατανάλωση το υγειονομικό πρόβλημα και το πώς αυτό θα επουλωθεί, επιπλέον κρίσιμοι παράγοντες είναι οι τεχνολογικές αλλαγές και η αύξηση στον δημόσιο και ιδιωτικό δανεισμό. Μέσα στη βαθιά ύφεση που ακόμη συνεχίζεται, οι επιπτώσεις των μέτρων λόγω της πανδημίας δεν είναι όμοιες στις διάφορες

οικονομικές δραστηριότητες. Όσες σχετίζονται με μετακινήσεις, εστίαση και ψυχαγωγία, υπέστησαν ισχυρό πλήγμα, ενώ σε άλλες, όπως στο λιανικό εμπόριο, οι επιπτώσεις ήταν τελικά ηπιότερες από τις αρχικά αναμενόμενες. Η μεταποίηση έδειξε σημαντική ανθεκτικότητα, όπως και οι τεχνολογικοί κλάδοι. Στη διαρθρωτική πλευρά του ζητήματος, επιταχύνθηκε η τεχνολογική πρόοδος σε κομβικές περιοχές, όπως οι ψηφιακές εφαρμογές, ενώ η δομή του παγκοσμίου εμπορίου παρέμεινε ισχυρή παρά τα αρχικά φαινόμενα. Ως αποτέλεσμα, δεν αναμένονταισυνολικά αρνητικές τάσεις στην παραγωγικότητα και την εργασία μετά τη λήξη της πανδημίας.Ωστόσο, η μεγάλη αύξηση της ζήτησης που αναμένεται, κάθε άλλο παρά ομοιόμορφη επίδραση θα έχει. Η επίδραση της πανδημίας μεταβάλλει, όμως, τον

καταμερισμό εργασίας. Κάποιες οικονομίες θα αναπτυχθούν σθεναρώς και άλλες θα δεχθούν πιέσεις. Τομείς και επιμέρους κλάδοι θα υποχωρήσουν έντονα και άλλοι θα αναπτυχθούν κατακόρυφα. Σε ορισμένες δραστηριότητες, η ζήτηση θα ανακάμψει αργά, συμπεριλαμβάνοντας όσες δημιουργούν πολλές θέσεις εργασίας, όπως ο τουρισμός, οι μετακινήσεις, η εστίαση, ο πολιτισμός και το λιανικό εμπόριο. Η σύνδεση με τη διεθνή δυναμική θα είναι ο πιο καθοριστικός παράγοντας γιατις επιχειρήσεις σε αυτούς τους τομείς. Για να διευκολύνουν την ανάκαμψή τους πρέπει να εστιάσουν στην αναβάθμιση και διεύρυνση των υπηρεσιών τους.Μόνο για όσες θα προσαρμόζονται στις τεχνολογικές εξελίξεις και τις νέες τάσεις της ζήτησης υπάρχουν προοπτικέςισχυρής ανάκαμψης. Για τις άλλες, ακόμη και η επιβίωσή τους θα είναι αμφίβολη.

Οι παρεμβάσεις στήριξης, σχεδόν από την αρχή της κρίσης της πανδημίας, ήταν πρωτοφανούς εύρους και χαρακτήρα. Μέσω αυτών οι άμεσες πιέσεις αμβλύνθηκαν και, ειδικότερα, η ανεργία και οι πτωχεύσεις επιχειρήσεων διατηρήθηκαν σε επίπεδα που δεν αντιστοιχούν στις νέες μεγάλες δυσκολίες της πραγματικότητας.Ωστόσο, τα όρια παρεμβάσεων της οικονομικής πολιτικής εξαντλούνται και η υπερχρέωση συσσωρεύεται σε δημόσιο και ιδιωτικό επίπεδο,διαμορφώνοντας μια σειρά νέων προκλήσεων. Ανεξάρτητα από κλάδους, σημαντικό τμήμα επιχειρήσεων στη χώρα μας θα βρεθεί σε πίεση γιατί τα χρηματοοικονομικά χαρακτηριστικά τους θα καθιστούν δυσχερή τη χρηματοδότηση στη συνέχεια ή γιατί η ζήτηση θα μειώνεται. Κατά την ανάκαμψη, η αξιοποίηση του ευρωπαϊκών πόρων και οι δομικές αλλαγές είναι υψηλής σημασίας κυρίως στον βαθμό που θα υποστηρίξουν επενδύσειςσε καινοτόμα έργα και δομικές αλλαγές. Ειδικότερα, αναφορικά με το Ταμείο Ανάκαμψης, είναι υψηλής σημασίας συνολικά για την Ευρώπη και φυσικά για την Ελλάδα. Κινητοποιεί μεγάλα ποσά και, εφόσον υπάρξει επιτυχής εκτέλεση των υποστηριζόμενων ιδιωτικών και δημόσιων επενδύσεων, η θετική επίδραση στην οικονομία θα είναι υψηλή. Όμως, όσο αληθές είναι αυτό άλλο τόσο κρίσιμο είναι πως τέτοιες πρωτοβουλίες δεν φέρνουν ισχυρή ανάπτυξη αυτόματα και χωρίς προϋποθέσεις. Ειδικά για τη χώρα μας, το να ταυτίζεται η ανάπτυξη απλώς με την εισροή πόρων από το εξωτερικό έχει συνδυαστεί στο παρελθόν με παρεξηγήσεις και οδυνηρά λάθη πολιτικής που οδήγησαν

σε διευρυνόμενο δημόσιο δανεισμό και σπατάλη ευρωπαϊκών κονδυλίων. Γενικότερα, εάν ήταν προφανές πως υψηλός νέος δανεισμός του δημοσίου, γιατί αυτό συμβαίνει σήμερα σε επίπεδο Ευρώπης, ενισχύει αυτόματα και συστηματικά την ανάπτυξη, τότε αυτό θα γινόταν πάντα και χωρίς όρια και δεύτερες σκέψεις. Νέος υψηλός δανεισμός σημαίνει, όμως, επιβάρυνση των επόμενων γενεών στο άμεσο και το απώτερο μέλλον και μπορεί έτσι τελικά να υπονομεύσει τις προοπτικές ανάπτυξης. Συνεπώς, η αιτιολογική βάση με την οποία η Ευρώπη προχωρά σε ένα μεγάλο πρόγραμμα δημόσιου δανεισμού δεν εξαντλείται μόνο στην ανάγκη ανακούφισης από τις επιπτώσεις της κρίσης. Περιλαμβάνει ως προτεραιότητα την ενίσχυση επενδύσεων και παραγωγικότητας, ώστε να υποστηριχθεί η μεγέθυνση και τα νέα χρέη να μην αποτελούν υπερβολικό βάρος στο μέλλον μέσω και της έμφασης στις δομικές μεταρρυθμίσεις. Περιλαμβάνει επίσης την ανάγκη μείωσης της αβεβαιότητας και ενίσχυσης της εμπιστοσύνης, μέσω και της στήριξης των πιο αδύναμων μελών της Ένωσης, από την Κεντρική Τράπεζα και με επιδοτήσεις. Το πλαίσιο είναι λοιπόν σύνθετο, με ευκαιρίες και κινδύνους. Ένα έμμεσο αλλά μεγάλο μέρος από το όφελος ήδη αποτυπώνεται στην πραγματικότητα. Η πρόσβαση σε φθηνό δανεισμό, ακόμη και για αδύναμες και χρεωμένες οικονομίες όπως η δική μας, οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στη σηματοδότηση πως η Ευρώπη θα προχωρήσει ενωμένη μέσω των επιλογών της νομισματικής πολιτικής αλλά και του Ταμείου Ανάκαμψης και των σχετικών πρωτοβουλιών.

Απομένει το κρίσιμο έργο της ενίσχυσης της παραγωγικής δομής. Η γενική στόχευση, σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο, είναι σωστή. Όμως, η εξειδίκευση και η εφαρμογή δεν θα είναι εύκολες. Η ανάπτυξη νέων τμημάτων της οικονομίας, εκ των πραγμάτων, ανταγωνίζεται την ενίσχυση παλαιών και ο δομικός μετασχηματισμός προϋποθέτει αλλαγή κινήτρων. Εάν δεν φανεί σύντομα πως η χρήση των πόρων και η ευρύτερη οικονομική πολιτική οδηγούν σε θετικό αποτέλεσμα, η σηματοδότηση μπορεί εύκολα να μετατραπεί σε αρνητική. Για την Ελλάδα, να φανεί ότι η παραγωγικότητα δεν ενισχύεται όσο χρειάζεται για να στηρίξει αύξηση ευημερίας μεσοπρόθεσμα και διαχείριση των χρεών. Για την Ευρώπη, επιπλέον, μπορεί τότε να αμφισβητηθεί έντονα η λογική των μεταβιβάσεων και του συντονισμού πολιτικών μεταξύ των οικονομιών, αν αυτές της περιφέρειας αποκλίνουν αντί να συγκλίνουν. H σταθερή στόχευση και αποφασιστική εφαρμογή θα είναι, συνεπώς, υψηλής σημασίας τόσο για την Ευρώπη όσο και για την Ελλάδα. Για τη χώρα μας, η πρόοδος σε κεντρικές πλευρές της οικονομίας είναι προϋπόθεση ώστε πραγματικά να εκμεταλλευθεί το κύμα ανάκαμψης που αναμένεται να ακολουθήσει την πανδημία παγκοσμίως και να μην κυριαρχήσουν οι δυνάμεις της οικονομίας που εκφράζονται από εσωστρεφή παραγωγήκαι χαμηλή ανταγωνιστικότητα. Επιπλέον, η πορεία αυτή πρέπει να πραγματωθεί σε συνθήκες που θα αντιστρέφουν σταδιακά τα δημοσιονομικά ελλείματα σε λελογισμένα πλεονάσματα, καθώς η αξιόπιστη πορεία της οικονομίας δημοσιονομικά αποτελεί προϋπόθεση και για τηγενικότερη ανάπτυξή της.

*Καθηγητή Οικονομικών του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών και Γενικού Διευθυντή Ιδρύματος Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών - ΙΟΒΕ

κρισιμη πενταετια για την ελλαΔα και τη μαγνησια Σε ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο παγκόσμιο οικονομικό περιβάλλον και μετά τις περιπέτειες των τελευταίων ετών είναι ευκαιρία αναστοχασμού για όλους

Του χρηΣτΟΥ μΠΟΥκΩρΟΥ

Βουλευτή Μαγνησίας και Κοινοβουλευτικού Εκπρόσωπου Ν.Δ

υπερδεκαετής οικονομική κρίση και η πρωτοφανής πανδημία της τελευταίας διετίας επηρέασαν καταλυτικά τα κοινωνικά και οικονομικά δεδομένα. Ιδιαίτερα μετά την πανδημία του κορωνοϊού, οι μεταβολές του κόσμου όπως τον γνωρίζαμε υπήρξαν ραγδαίες. Ένας νέος κόσμος και ένας νέος τρόπος να ζει η ανθρωπότητα προβάλλουν μπροστά μας. Άγνωστοι, πρωτόγνωροι και εν πολλοίς επικίνδυνοι παράγοντες έχουν εισβάλει στην καθημερινότητα ανατρέποντας παγιωμένες συνήθειες και τα δεδομένα όπως μέχρι τώρα γνωρίζαμε. Η αβεβαιότητα και το άγχος καταβάλλουν τις προσπάθειες του σύγχρονου ανθρώπου.

Η πίστη για το μέλλον του κλονίζεται και οι προτεραιότητές του αναπροσαρμόζονται. Αύριο όμως τι; Θα παραμείνουμε παθητικοί θεατές των γεγονότων παρασυρμένοι από τα παγκόσμιας κλίμακας γεγονότα ή θα επιχειρήσουμε την άμβλυνση των επιπτώσεων που αφήνουν πίσω τους; Την επόμενη κρίσιμη πενταετία ποιος είναι ο ρόλος της Ελλάδος και κατ’ επέκταση της Μαγνησίας; Το τέρας της πανδημίας κονιορτοποίησε κάθε σχεδιασμό και ανάγκασε και την ελληνική κυβέρνηση να επαναπροσδιορίσει προτεραιότητες και πολιτικές. Η αντιμετώπιση του επελαύνοντος ιού και η προστασία της ανθρώπινης ζωής δικαίως ανήλθαν στην πρώτη γραμμή της προτεραιότητας. Οι ανθρώπινοι και οικονομικοί πόροι που δαπανήθηκαν για αυτή την

ανάγκη δεν έχουν προηγούμενο. Υπολογίζεται ότι μόνο για το 2020 και το πρώτο εξάμηνο του 2021 η χώρα ξόδεψε περίπου 41 δισεκατομμύρια ευρώ. Δαπάνη που σε άλλες εποχές θα ακουγόταν ίσως μόνο ως υπερφίαλη προεκλογική υπόσχεση. Η επόμενη κρίσιμη πενταετία για την Ελλάδα και την Ευρώπη σηματοδοτείται κυρίως από τους πόρους του Ταμείου Ανασυγκρότησης και Ανθεκτικότητας. Η χώρα μας ήδη από το τελευταίο δεκαήμερο του Ιουλίου έχει εκταμιεύσει τα πρώτα 4 δισεκατομμύρια ευρώ. Σε βάθος πενταετίας αναμένεται να εκταμιεύσει περισσότερα από 31 δισεκατομμύρια. Είναι γνωστό ότι και στο παρελθόν έχουν αντληθεί τεράστιοι οικονομικοί πόροι από διάφορα ευρωπαϊκά ταμεία, οι οποίοι σε βάθος σαρανταετίας ανέρχονται

σε εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ. Πόροι που αξιοποιήθηκαν μόνο εν μέρει. Δεν κάναμε όσα θα μπορούσαμε. Ασφαλώς όμως, η Ελλάδα του σήμερα δεν είναι η ίδια χώρα με την Ελλάδα προ σαρανταετίας ή πεντηκονταετίας. Ιδιαίτερα στο ζήτημα των δημοσίων υποδομών έχουν γίνει θεαματικά βήματα. Εθνικά οδικά δίκτυα, αεροδρόμια, λιμάνια, νοσοκομεία μέσα από συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα έχουν μεταβάλει μια τυπική βαλκανική χώρα σε σημαντικό κράτος του ευρωπαϊκού νότου. Το παραγωγικό μοντέλο της χώρας δεν βελτιώθηκε όσο θα μπορούσε. Παραμένει αδύναμο και ελλειμματικό. Οι ευρωπαϊκοί πόροι δεν συνάντησαν σοβαρό προγραμματισμό και στιβαρή υλοποίηση όλων αυτών των δράσεων, που θα άλλαζαν την οικονομία και την κοινωνία της Ελλάδας. Οι επενδύσεις που χρηματοδοτηθήκαν σε πολλές περιπτώσεις αποδείχθηκαν ασθενικές και εν τέλει δεν απέδωσαν την απαιτούμενη υπεραξία. Η χρηματοδότηση δίχως στόχο και έλεγχο κυριολεκτικά χρεοκόπησε. Τούτων δοθέντων, ποιες εγγυήσεις προσφέρονται σήμερα ότι οι πόροι του Ταμείου Ανασυγκρότησης θα αξιοποιηθούν διαφορετικά και θα αποτελέσουν τον καταλύτη θετικών εξελίξεων για την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας; Κατά την άποψή μου, το γεγονός ότι η κυβέρνηση απευθύνθηκε στους ειδικούς (επιτροπή Πισσαρίδη) και στη συνέχεια η ίδια έλαβε τις πολιτικές αποφάσεις και υιοθέτησε τις κατευθύνσεις των ειδικών, με αποτέλεσμα το ελληνικό πρόγραμμα να είναι το πρώτο που εγκρίθηκε από την ευρωπαϊκή επιτροπή είναι η πρώτη εγγύηση. Επιπλέον, η δημόσια δέσμευση της κυβέρνησης ότι εξοβελίζονται οι λογικές του εύκολου χρήματος και ότι για ένα ευρώ

επιδότησης απαραίτητη προϋπόθεση είναι το ένα ευρώ πραγματικής επένδυσης αποτελεί τη δεύτερη και σημαντικότερη εγγύηση. Η αξιοποίηση των συγκεκριμένων πόρων σε συνδυασμό με τα κονδύλια ΕΣΠΑ, που στην τρέχουσα προγραμματική περίοδο παρουσιάζονται αυξημένα κατά 3,2 δισεκατομμύρια ευρώ και στο σύνολο τους 26,2 δισεκατομμύρια ευρώ που ήταν επίσης το πρώτο ΕΣΠΑ που εγκρίθηκε στην Ε.Ε., χτίζουν μια νέα αφετηρία για τη χώρα. Η Μαγνησία στον νέο πολιτικό και οικονομικό περιβάλλον έχει όλες τις δυνατότητες να αναδειχθεί πρωταγωνίστρια. Τα δύο τελευταία χρόνια η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη και της Νέας Δημοκρατίας μετά από μια πενταετία απραξίας έστρεψε το ενδιαφέρον της στην περιοχή μας. Με συγκεκριμένες πολιτικές αποφάσεις επιχειρείται μετά από δεκαετίες αδιαφορίας μια θεαματική επανεκκίνηση και κυρίως μια προσπάθεια αξιοποίησης υποδομών και πλεονεκτημάτων της Μαγνησίας. Κορυφαίες αποφάσεις οι οποίες φιλοδοξούν να βάλουν τον τόπο μας σε νέα τροχιά ανάπτυξης είναι οι εξής: 1. Η έναρξη του έργου της ηλεκτροκίνησης Βόλου - Λάρισας ύψους 68 εκ. ευρώ και η διασύνδεση της Β’ ΒΙΠΕ και του λιμένος Βόλου με το σιδηροδρομικό δίκτυο προσφέρουν νέες αναπτυξιακές προοπτικές. Μπαίνει τέλος στο σιδηροδρομικό μαρασμό και την εγκατάλειψη του Βόλου. Ένα έργο που ενισχύει και αξιοποιεί τις υπάρχουσες υποδομές. 2. Ο προγραμματισμένος διαγωνισμός παραχώρησης του λιμένος Βόλου, που αποτελεί τον οικονομικό πνεύμονα ολόκληρης της Θεσσαλίας, αναθερμαίνει τις ελπίδες οικονομικής

ανάπτυξης και δημιουργίας εκατοντάδων θέσεων εργασίας. Στρατηγικής σημασίας το λιμάνι του Βόλου που δυστυχώς αφέθηκε σε απόλυτο μαρασμό. 3. Η ένταξη των έργων του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας στην περιοχή Βαμβακουργίας στο ΣΔΙΤ και η αναμενόμενη επιλογή τεχνικής εταιρείας σε συνδυασμό με την άμεση έναρξη εργασιών ενδυναμώνουν το αξιολογότατο πανεπιστημιακό μας ίδρυμα και αλλάζουν ριζικά το δυτικό τμήμα της Νέας Ιωνίας και ολόκληρου του Πολεοδομικού Συγκροτήματος. Δεν είναι επί του παρόντος να αναφερθώ σε πλήθος μικρότερων, αλλά εξίσου σημαντικών, έργων που χρηματοδοτούνται από την κυβέρνηση κα τα αρμόδια υπουργεία μέσω των δήμων και της Περιφέρειας Θεσσαλίας στη Μαγνησία. Σίγουρα απομένουν πολλά περισσότερα και η επόμενη διετία χωρίς τις δυσχέρειες της πανδημίας θα αποδειχθεί πιο παραγωγική, γιατί υπάρχει σχεδιασμός και αποφασιστικότητα. Η Πολιτεία στρέφει ξανά το βλέμμα της στη Μαγνησία, αυτό που πρέπει να κάνουν οι φορείς της Μαγνησίας είναι να προσελκύσουν τις μεγάλες ιδιωτικές επενδύσεις που εκκρεμούν για χρόνια και η υλοποίηση θα συμβάλλει στην ταχεία οικονομική ανάκαμψη ενός ιδιαίτερα προικισμένου τόπου. Σε ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο παγκόσμιο οικονομικό περιβάλλον και μετά τις περιπέτειες των τελευταίων ετών είναι ευκαιρία αναστοχασμού για όλους μας. εμπειρία πλέον είναι συσσωρευμένη, τα εργαλεία υπάρχουν και η ευκαιρία που προβάλλει μπροστά μας είναι ίσως από τις τελευταίες, προκειμένου να αλλάξουμε τη μοίρα του τόπου μας και των παιδιών μας. 45

«το ξεκινημα μιασ νεασ εποχησ ωσ το 2027 και η νεα καπ» «Κυρίαρχος στόχος ο εκσυγχρονισμός του αγροτικού τομέα, η προώθηση και διάδοση της γνώσης, της καινοτομίας και της ψηφιοποίησης»

Του αΘαΝαΣιΟΥ λιΟΥΠη,

Βουλευτή Μαγνησίας της Ν.Δ.

πρόσφατη Συμφωνία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για το Ταμείο Ανάκαμψης αποτελεί μια ιστορική ημέρα για την Ευρωπαϊκή Ένωση και την πατρίδα μας. Λογίζεται ως εθνική επιτυχία, καθώς η Ελλάδα ήταν εξ αρχής μία από τις πρώτες χώρες που ζήτησε μια φιλόδοξη, γενναία αντίδραση σε ευρωπαϊκό επίπεδο στην κρίση της πανδημίας του κορωνοϊού. Οι ενέργειες του Πρωθυπουργού πέτυχαν τη λήψη συνολικής χρηματοδότησης, που υπερβαίνει τα 75 δισεκατομμύρια ευρώ. Με τις προοπτικές αυτές χαράχθηκε η πολιτική για το ξεκίνημα μιας νέας εποχής ως το 2027 προσδοκώντας στην ανάκαμψη της οικονομίας, στη βελτίωση του εισοδήματός μας, στη δυνατότητα προσέλκυσης επενδύσεων, τη δημιουργία θέσεων εργασίας, την ανάκαμψη του τουρισμού αλλά και του παραγωγικού ιστού της χώρας. Συγκεκριμένα, η Ελλάδα προβλέπεται να λάβει χρηματοδότηση μέσω του νέου πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου, με ορίζοντα υλοποίησης από το 2021 έως το 2027, 32 δις ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης, 26 δις ευρώ από το νέο ΕΣΠΑ, ως η πρώτη χώρα στην Ε.Ε. που έλαβε την έγκριση της Κομισιόν και 22 δις ευώ απο την νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός πως το 70% των επιχορηγήσεων, ύψους 19,5 δις ευρώ, θα έχει εκταμιευθεί έως και το 2022, ενώ η Ελλάδα των μνημονίων

μεταμορφώθηκε στη χώρα που δανείζεται με αρνητικό επιτόκιο. Σημαντικές επενδύσεις με κοινοτική χρηματοδότηση προβλέπονται με έμφαση στο ανθρώπινο δυναμικό, την κοινωνική συνοχή, την ανταγωνιστικότητα, το περιβάλλον και την κλιματική αλλαγή, τις μεταφορές, τον ψηφιακό μετασχηματισμό, την πολιτική προστασία, την αλιεία και τις υδατοκαλλιέργειες και στα 13 τομεακά προγράμματα. Το γεγονός επιβεβαιώνει την επιτυχημένη διαπραγμάτευση του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, με την παρέμβαση του Πρωθυπουργού σε επίπεδο Ε.Ε., που πέτυχε να λάβει σχεδόν το ίδιο ποσό για τη νέα προγραμματική περίοδο 202127, παρόλο που τα κονδύλια που θα διατεθούν στη νέα ΚΑΠ για όλη την Ε.Ε. είναι σημαντικά μειωμένα σε σχέση με την περίοδο 2014-2020. Στις βασικές προτάσεις του ΥπΑΑΤ είναι η σταδιακή κατάργηση των ιστορικών δικαιωμάτων από το 2022 έως το 2026 και η αναδιανεμητική ενίσχυση μικρών και μεσαίων εκμεταλλεύσεων από το 2023, με πόρους που προέρχονται από τον περιορισμό των ενισχύσεων των μεγάλων γεωργικών εκμεταλλεύσεων. Οι στοχευμένες ενέργειες της κυβέρνησης στον δεύτερο παραγωγικό πυλώνα της οικονομίας και πρώτο πυλώνα απασχόλησης, δηλαδή τον αγροτικό τομέα, επιδιώκουν την εξασφάλιση δίκαιου εισοδήματος για τους γεωργούς, την αύξηση της ανταγωνιστικότητας, την προστασία του περιβάλλοντος, τη διατήρηση των τοπίων και της

βιοποικιλότητας, την προστασία από την κλιματική αλλαγή, την ενθάρρυνση της ανανέωσης των γενεών στον αγροτικό τομέα, την τόνωση των αγροτικών περιοχών, την προστασία της υγείας των καταναλωτών και την βελτίωση της ποιότητας των προϊόντων.Κυρίαρχος στόχος ο εκσυγχρονισμός του αγροτικού τομέα, η προώθηση και η διάδοση της γνώσης, της καινοτομίας και της ψηφιοποίησης και στη γεωργία σε όλες τις αγροτικές περιοχές με ενθάρρυνση για την υιοθέτησή τους.

Για την περίοδο 2021-27, η νέα καΠ διαρθρώνεται γύρω από επτά βασικά σημεία μεταρρυθμίσεις που αφορούν: 1. Σταδιακή κατάργηση ανισοτήτων και των ιστορικών δικαιωμάτων 2. Αναδιανεμητική ενίσχυση των μικρών και μεσαίων εκμεταλλεύσεων 3. Στήριξη στοχευμένων τομέων παραγωγής με προβλήματα ανταγωνιστικότητας & βιωσιμότητας, μέσω των συνδεδεμένων ενισχύσεων από το 2023 με ανασχεδιασμό και γνώμονα την ενίσχυση παραγωγικών κατευθύνσεων, όπως είναι η κτηνοτροφία, οι πρωτεϊνούχες καλλιέργειες και τα ψυχανθή 4. Ενσωμάτωση γεωργικών πρακτικών επωφελών για το κλίμα και το περιβάλλον, σύμφωνα με τις προτεραιότητες της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας και στοχευμένων δράσεων, που θα αφορούν στην προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, στην προστασία των εδαφικών και υδατικών πόρων, στην προστασία της βιοποικιλότητας και του τοπίου και στην εφαρμογή μεθόδων γεωργίας ακριβείας 5. Ηλικιακή ανανέωση του αγροτικού πληθυσμού. Αύξηση πάνω από 3%, του ποσοστού του προϋπολογισμού για τους νέους αγρότες στο στρατηγικό σχέδιο για τη νέα ΚΑΠ 6. Στήριξη βιολογικών καλλιεργειών με βάση τη Στρατηγική «Από το Αγρόκτημα στο Πιάτο» 7. Ενδυνάμωση της αγροτικής εκπαίδευσης και κατάρτισης μέσω του Προγράμματος Γεωργικών Συμβούλων

και της δημιουργίας του ΑΚΙS (Agriculture Knowledge Innovation System), ένα σύγχρονο σύστημα που λειτουργεί σε τρία επίπεδα:εκπαίδευση κατάρτιση, παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών, έρευνα Τα τελευταία δυο χρόνια η Κυβέρνηση, εργάστηκε σκληρά και αποτελεσματικά, ανέλαβε σημαντικές θεσμικές και νομοθετικές πρωτοβουλίες, αύξησε την εξαγωγική κατεύθυνση των προϊόντων μας καθώς 36 χρόνια μετά το 1984, το αγροτικό εμπορικό ισοζύγιο ήταν ξανά «θετικό» με μεγαλύτερες εξαγωγές απ' ότι εισαγωγές, εμφανίζοντας πλεόνασμα 300 εκατομμυρίων ευρώ. Παρά την πανδημία, διατηρήθηκαν οι θέσεις εργασίας, αντιμετωπίστηκαν πλημμύρες και θεομηνίες όπως ο Ιανός και η Μήδεια, που μας έπληξαν με σφοδρότητα. Συγκλονιστήκαμε όλοι μας από τις πρόσφατες πυρκαγιές, οι οποίες με μορφή θεομηνίας ξέσπασαν σε όλη την Επικράτεια. Δόθηκε, όπως έπρεπε, προτεραιότητα στο πρώτιστο αγαθό, τη ζωή των πληττόμενων συνανθρώπων μας. Η κλιματική κρίση που ολοένα μεγαλώνει, μας δίδαξε και μας αναγκάζει να στοχεύσουμε στην πρόληψη, να θωρακίσουμε ακόμη περισσότερο την Πολιτική Προστασία, να προχωρήσουμε τόσο σε διορθωτικές κινήσεις στον κρατικό μηχανισμό, όσο και στην ταχεία ανακούφιση των πληγέντων. Παράλληλα, στοχευμένα οφείλουμε να επαναπροσανατολίσουμε τις πολιτικές μας σε σχέση με το περιβάλλον, την εθνική ενεργειακή πολιτική, τη λειτουργία του

Κράτους, την καθημερινή συμπεριφορά μας ως πολίτες, αλλά και να προβλέψουμε, κατά το δυνατόν, τον αντίκτυπο που η φύση αναμφίβολα αντανακλά στην οικονομία της χώρας μας. Αξιοσημείωτη είναι η πρόοδος στην ψηφιακή μεταρρύθμιση με το gov.gr τις 11 κατηγορίες 1217 υπηρεσιών για την αντιμετώπιση της γραφειοκρατίας και την διευκόλυνση της καθημερινότητας των πολιτών. Από τις 8,8 εκατομμύρια ψηφιακές συναλλαγές στην Ελλάδα το 2018, το πρώτο εξάμηνο του 2021 έφτασαν τα 150 εκατομμύρια ψηφιακές συναλλαγές, με εκτίμηση ότι το 2021 θα έχουμε περί τα 300 εκατομμύρια ολοκληρωμένες ψηφιακές συναλλαγές στην Ελλάδα. Στη Μαγνησία δρομολογήθηκε το έργο της ηλεκτροκίνησης Βόλου- Λάρισας, ένα έργο 67 εκατομμυρίων ευρώ, το οποίο παρέμενε ανενεργό για επτά ολόκληρα χρόνια. Με ΦΕΚ εγκρίθηκε η χορήγηση της άδειας υδατοδρομίου, μπαίνοντας σε αναπτυξιακή τροχιά το λιμάνι του Βόλου. Δίνεται έτσι, ακόμη μία δυνατότητα διασύνδεσης της ενδοχώρας με τα νησιά μας, με μοντέρνα μεταφορικά μέσα, που θα ενισχύσουν πολύ την τουριστική μας βιομηχανία. Στον χώρο της εκπαίδευσης, εκτός από τις χιλιάδες προσλήψεις μόνιμων εκπαιδευτικών στην εκπαίδευση, επιτέλους δεκαετίες μετά την ίδρυση του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας το 1984, εκδηλώθηκε το ουσιαστικό ενδιαφέρον της πολιτείας για την κατασκευή φοιτητικών εστιών στην περιοχή μας. Πρόκειται για έργα κατασκευής με Σύμπραξη Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ), έργα αστικής ανάπλασης και αξιοποίησης του βιομηχανικού ακινήτου της Βαμβακουργίας στη Νέα Ιωνία, τη δημιουργία φοιτητικών εστιών, εκπαιδευτικών και ερευνητικών εγκαταστάσεων, κοινωνικών υποδομών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, προϋπολογισμού 94 εκατ. ευρώ. Παράλληλα, κατά τη διάρκεια της πανδημίας στηρίχθηκε κατά το δυνατόν ο παραγωγικός και κοινωνικός ιστός, επιδοτήθηκαν θέσεις εργασίας, ενισχύθηκεη οικονομία της περιοχής, η αγορά, η τουριστική βιομηχανία, η εστίαση, διατηρήθηκε το μεταφορικό ισοζύγιο για τις άγονες γραμμές, ενισχύθηκε η συνδεσιμότητα των Βορείων Σποράδων με ακτοπλοϊκά δρομολόγια, όπως με την επιτυχημένη γραμμή από τον λιμένα της Θεσσαλονίκης. Όλες αυτές οι ενέργειες μπορεί να φαντάζουν εύκολες, μα καθόλου εύκολες δεν είναι. Με κεντρικό συντονισμό, συνεργάστηκαν αρμονικά πολλές υπηρεσίες Υπουργείων και ανέλαβαν πρωτοβουλίες οι ίδιοι οι συναρμόδιοι Υπουργοί για καθεμιά από τις προαναφερθείσες δράσεις. Καταφέραμε μετά από πολλά χρόνια να κάμψουμε στρεβλώσεις, που απέτρεπαν την επιτυχή ολοκλήρωση ενεργειών και καθόλου δεδομένο δεν ήταν το αποτέλεσμα. 47

ταμειο ανακαμψησ:

«επενΔυοντασ στη μαγνησια - κομβο ελλαΔασ και ε.ε»

Του κΩΝΣταΝτιΝΟΥ μαραβεΓια,

Βουλευτή Μαγνησίας της Ν.Δ.

έγκριση του Ελληνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότη τας από την Ε.Ε είναι μια πραγματικότητα. Η πρόταση την οποία κατέθεσε η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη για την αξιοποίηση του Ταμείου Ανάκαμψης από τη χώρα μας όχι μόνο εγκρίθηκε από τις πρώτες μεταξύ των κρατών - μελών αλλά απέσπασε πολύ κολακευτικά σχόλια από κορυφαίους αξιωματούχους της Ε.Ε. Εν όψει της έγκρισης αυτής, τα αρμόδια υπουργεία είχαν ήδη ξεκινήσει την υλοποίηση έργων, όπως η ψηφιοποίηση του Δημοσίου για πλήθος

υπηρεσιών, αποδεικνύοντας την ετοιμότητα της επιτελικής διακυβέρνησης να αξιοποιήσει τα χρήματα αυτά προς όφελος όλων των Ελλήνων πολιτών. Πέραν της αναμφισβήτητης πολιτικής βούλησης να «τρέξει» γρήγορα το Ταμείο Ανάκαμψης, κάποιος μπορεί να αναρωτηθεί σε τι διαφέρει το νέο πρόγραμμα από προηγούμενα ευρωπαϊκά χρηματοδοτικά πακέτα που πήρε η χώρα μας. Με άλλα λόγια, θα πετύχουμε αυξημένη σε σχέση με το παρελθόν αποτελεσματικότητα για τη κοινωνία και γρήγορη αναζωογόνηση της οικονομίας μας; Η 1η διαφορά είναι στο ύψος και σύνθεση των ευρωπαϊκών πόρων. Συνολικά 30,5 δις ευρώ θα μπουν στην Ελληνική

οικονομία υπό τη μορφή επιχορηγήσεων και δανείων, κινητοποιώντας όμως ταυτόχρονα και αντίστοιχα ιδιωτικά κεφάλαια. Έτσι μιλάμε για σχεδόν 60 δις ευρώ που θα επενδυθούν σε νέες υποδομές, παραγωγικές μονάδες και ποιοτικές υπηρεσίες. Η 2η μεγάλη διαφορά έχει να κάνει με το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης. Σε σχέση με το προηγούμενο ΕΣΠΑ, το οποίο υλοποιείται σε βάθος 10ετίας, το Ταμείο Ανάκαμψης θα έχει αξιοποιηθεί μέσα σε λιγότερο από 5 χρόνια. Έτσι, μέχρι το 2025 η πλειονότητα των χρηματοδοτούμενων έργων θα έχει ολοκληρωθεί, με τα περισσότερα να ανατίθενται ως το 2023. Πρόκειται για μια τεράστια τομή σε σύγκριση με το

παρελθόν και την συχνά ράθυμη και χρονοβόρα διαχείριση των ευρωπαϊκών πόρων. Το Ταμείο Ανάκαμψης περιέχει 4 άξονες προτεραιότητας και 18 δράσεις μεγάλης κλίμακας. Οι δράσεις αυτές διαρθρώνονται σε δεκάδες ειδικότερα μέτρα που επηρεάζουν θετικά την ποιότητα ζωής και τις οικονομικές προοπτικές κάθε Ελληνίδας και κάθε Έλληνα, με την μεγαλύτερη από κάθε άλλη ευρωπαϊκή χώρα κατά κεφαλήν ενίσχυση. Παίρνοντας ενδεικτικά μια μόνο δράση (4.6: Εκσυγχρονισμός και βελτίωση της ανθεκτικότητας οικονομικά κομβικών τομέων) βρίσκουμε εκεί πολύ συγκεκριμένα έργα που αφορούν τη Μαγνησία όπως είναι: • Η αναβάθμιση των σιδηροδρομικών συνδέσεων του Βόλου • Η ενίσχυση της ασφάλειας του αεροδρομίου της Σκιάθου και • Η σύνδεση του αυτοκινητόδρομου Κεντρικής Ελλάδας (Ε65) με την Εγνατία οδό. Πρόκειται για έργα συνολικού προϋπολογισμού που αγγίζει το μισό δισεκατομμύριο ευρώ, τα οποία αναδεικνύουν τη Μαγνησία ως κόμβο μεταφορών, συνδεδεμένο με πλήθος ελληνικών και άλλων ευρωπαϊκών πόλεων αλλά κυρίως με εμπορικούς εταίρους

σε όλη την Ε.Ε. Γενικότερα η μαγνησία θα ωφεληθεί άμεσα από το εθνικό Σχέδιο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας, το οποίο προβλέπει χρηματοδοτήσεις και για: • Την ψηφιακή μετάβαση του κράτους, των επιχειρήσεων και των πολιτών. • Την πράσινη οικονομία και την προστασία από την κλιματική αλλαγή • Την αύξηση της απασχόλησης και της κοινωνικής συνοχής με αιχμή την υγεία και την παιδεία, και βέβαια • την ενίσχυση της παραγωγικής και επιχειρηματικής δραστηριότητας. Το σχέδιο αυτό φιλοδοξεί να δημιουργήσει επιπλέον 200.000 νέες θέσεις εργασίας, αυξάνοντας κατά 7 μονάδες το εθνικό μας προϊόν εντός της επόμενης 6ετίας. Στόχος της κυβέρνησης Μητσοτάκη είναι τα έργα του Ταμείου Ανάκαμψης να πολλαπλασιαστούν άμεσα με την εφαρμογή ενός σχεδίου γρήγορης υλοποίησης 174 νέων υποδομών, παραγωγικών επενδύσεων και μεταρρυθμίσεων στο Δημόσιο. Το Ταμείο Ανάκαμψης περιλαμβάνει επίσης επιδοτήσεις ύψους 1,5 δισ. ευρώ αποκλειστικά για μικρές και μικρομεσαίες επιχειρήσεις με

πρόσβαση σε χαμηλότοκα δάνεια για όσους επιθυμούν να πραγματοποιήσουν επενδύσεις στον πράσινο και ψηφιακό μετασχηματισμό, στην εξωστρέφεια, στην έρευνα και καινοτομία ή στην επίτευξη οικονομιών κλίμακας των επιχειρήσεων τους. Αν θέλουμε τώρα να δούμε την μεγάλη εικόνα του τι κατάφερε η ΝΔ στα 2 χρόνια της διακυβέρνησης της, διαπιστώνουμε ότι εξασφάλισε συνολικά πάνω από 100 δις ευρώ ευρωπαϊκών και ιδιωτικών επενδύσεων για την επόμενη 7ετία. Σε αυτές συμπεριλαμβάνονται όχι μόνο οι χρηματοδοτήσεις που μοχλεύει το Ταμείο Ανάκαμψης αλλά και οι πόροι του νέου ΕΣΠΑ 2021-2027 σε συνδυασμό με τα προγράμματα αγροτικής ανάπτυξης, αλιείας και ευρωπαϊκών ενισχύσεων της πρωτογενούς παραγωγής. Χρήματα που θα πάνε απευθείας στους Έλληνες γεωργούς και παραγωγούς γενικότερα. Η Ελλάδα λοιπόν προχωρά μπροστά. Μπαίνει σε μια νέα εποχή ανάκαμψης, έχοντας πλέον όλα τα μέσα για να μετατραπεί σε μια χώρα - πρότυπο ανθεκτικότητας και ανάπτυξης. Να κάνει δηλαδή ακριβώς αυτά που ζήτησαν οι πολίτες από τη ΝΔ πριν από 2 χρόνια και για τα οποία εργάζεται εντατικά η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη.

“

Η Ελλάδα, μπαίνει σε μια νέα εποχή, έχοντας πλέον όλα τα μέσα για να μετατραπεί σε μια χώρα - πρότυπο ανθεκτικότητας και ανάπτυξης 49

μαγνησIα: μια κοιτIΔα ανAπτυξησ «σε αναμονH»

Του αλEξαΝδρΟΥ μεϊκOΠΟΥλΟΥ

*Βουλευτής Μαγνησίας του ΣΥρΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία

Μαγνησία βρίσκεται σε στρατηγικά κομβικό σημείο γεωγραφικά. Εύκολα και πολλαπλώς προσπελάσιμη, καθώς συνδέεται με το βασικό οδικό και σιδηροδρομικό άξονα της χώρας, διαθέτει το μεγάλο λιμάνι του Βόλου και το αεροδρόμιο της Αγχιάλου, ενώ είναι η εγγύτερη περιοχή στο μοναδικό νησιωτικό σύμπλεγμα της Θεσσαλίας, τις Βόρειες Σποράδες. Η θέση και η εγγύτητά της σε βασικές υποδομές διαμορφώνουν τις προϋποθέσεις και τις δυνατότητες για μια σταθερή αναπτυξιακή πορεία προς το μέλλον που θα οδηγήσει

στην ανάδειξή της σε εμπορικό και μεταφορικό κόμβο της Κεντρικής Ελλάδας. Παρά τα σαφή συγκριτικά της πλεονεκτήματα, η Μαγνησία οφείλει και μπορεί με στοχευμένες αναπτυξιακές στρατηγικές να ανατρέψει τα χαρακτηριστικά που θεωρούνται «μειονεξίες» και λειτούργησαν μέχρι τώρα αποτρεπτικά για την εγκατάσταση δραστηριοτήτων, ώστε να βελτιώσει την ελκυστικότητα και την ανταγωνιστικότητά της και να «σηκώσει το βάρος» μιας αναπτυξιακής διαδικασίας που θα μετασχηματίσει το παραγωγικό της προφίλ. Με το βλέμμα, λοιπόν, στραμμένο στο μέλλον, η επένδυση στη βελτίωση των βασικών υποδομών με «έργα

πνοής» στην περιοχή πρέπει να ενταχθούν άμεσα στις δράσεις του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0» και τις προτεραιότητες της κυβέρνησης για την αξιοποίηση των κονδυλίων του Ταμείου Ανάκαμψης. Ολοκλήρωση της Περιφερειακής Οδού: Ο Βόλος παρουσιάζει την «πρωτοτυπία» να είναι η μόνη πόλη πανελλαδικά που έχει Περιφερειακή Οδό χωρίς «αρχή» και «τέλος». Σήμερα, παραμένουν ανολοκλήρωτα ο κόμβος πριν την είσοδο της πόλης και η λεγόμενη ΠΑρΑΚΑΜΨΗ ΑΓρΙΑΣ - ΑΦΕΤΑΙ.Το έργο της Περιφερειακής Οδού «λιμνάζει»χωρίς καμία εξέλιξη σε κανένα εκκρεμές τμήμα του. βελτίωση των Υποδομών

ηλεκτροκίνησης - εκσυγχρονισμός του Σιδηροδρομικού δικτύου αιχμή του αναπτυξιακού σχεδιασμού της μαγνησίας: Η ολοκλήρωση της ηλεκτροκίνησης ΒόλουΛάρισας με την κατάργηση της παράκαμψης του S του σιδηρόδρομου στην περιοχή της Νέας Ιωνίας και η νέα χάραξη της διαδρομής από το σταθμό του Βόλου προς το σιδηροδρομικό σταθμό του Λατομείου μέσω της Α’ Βιομηχανικής Περιοχής, που έχει δρομολογηθεί, θα δώσει νέες δυνατότητες σύνδεσης του λιμανιού με το κεντρικό σιδηροδρομικό δίκτυο. Επιπροσθέτως, το σιδηροδρομικό δίκτυο της πόλης είναι αναγκαίο να επεκταθεί και να υπάρξει αποτελεσματικήδιασύνδεση του λιμανιού με το αεροδρόμιο της Αγχιάλου και το λιμάνι του Αλμυρού. αξιοποίηση του αεροδρομίου της αγχιάλου με 12μηνη λειτουργία, πύκνωση των διεθνών πτήσεων και έναρξη πτήσεων εσωτερικού. Πρόκειται για το μοναδικό αεροδρόμιο που στην ηπειρωτική Κεντρική Ελλάδα πάνω στον οδικό άξονα Αθήνας - Θεσσαλονίκης και βρίσκεται σε απόσταση μόλις 30 λεπτών από ένα μεγάλο λιμάνι. Διαθέτει τρεις από τους μεγαλύτερους διαδρόμους προσγείωσης-απογείωσης περιφερειακού αεροδρομίου με δυνατότητα στάθμευσης πέντε μεγάλων αεροσκαφών τύπου «Μπόινγκ 737» και 80 μικρών αεροσκαφών. βέλτιστη αξιοποίηση του λιμανιού του βόλου και μετασχηματισμός του σε λιμάνι νέας εποχής με νέους στρατηγικούς εταίρους και χρήση νέων

τεχνολογιών:Θα δώσει μεγάλη οικονομική, αναπτυξιακή και εμπορική ώθηση συμβάλλοντας ταυτόχρονα στην τουριστική αναβάθμιση της Μαγνησίας συνολικά. Με βάση τη σημαντική γεωστρατηγική του θέση, η αξιοποίηση του λιμανιού πρέπει να στραφεί τόσο στις εθνικές όσο και στις διεθνείς θαλάσσιες μεταφορές από και προς τις ανατολικές χώρες, θέτοντας ως προτεραιότητα την ανάπτυξη του τομέα των συνδυασμένων μεταφορών και αναζητώντας τους κατάλληλους στρατηγικούς εταίρους. δημιουργία εμπορευματικού κέντρου στη μαγνησία: Στο δρόμο της ανάδειξης της Μαγνησίας, της ενίσχυσης της οικονομίας της ευρύτερης περιοχής και της τόνωσης της τοπικής παραγωγής, η δημιουργία του Εμπορευματικού Κέντρου είναι καθοριστικής σημασίας στη βελτίωση του περιφερειακού επιχειρηματικού και οικονομικού περιβάλλοντος. Ας μην ξεχνάμε ότι, το Περιφερειακό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού &Αειφόρου Ανάπτυξης Περιφέρειας Θεσσαλίας (2003), προτείνει ως χώρο διερεύνησης για τη δημιουργία Εμπορευματικού Κέντρου στη Θεσσαλία, αρχικά τη ζώνη Βελεστίνου - Αχιλλείου, ούτως ώστε να διαμορφωθεί ο άξονας ανάπτυξης Λάρισας-Βόλου, που στη συνέχεια θα επεκταθεί στην υπόλοιπη Θεσσαλία, μέσω του οδικού και σιδηροδρομικού δικτύου και του λιμανιού.Τον υφιστάμενο σχεδιασμό επιβεβαιώνει και η Αναθεώρηση του Χωροταξικού Σχεδιασμού & Αειφόρου

Ανάπτυξης (2014). αναβάθμιση οδικού δικτύου Πηλίου: Η σύνδεση και η αναβάθμιση του οδικού του δικτύου με τις πεδινές περιοχές θα διευκολύνει τη μετακίνηση ανθρώπων και αγαθών, και μάλιστα σε περιοχές με έντονη αγροτική δραστηριότητα και μεγάλη παραγωγή, ενώ παράλληλα θα προσθέσει στο τουριστικό προϊόν της Μαγνησίας. Περαιτέρω τουριστική ανάπτυξη: Η Μαγνησία είναι μία περιοχή ικανή να προσφέρει αναβαθμισμένο και ποιοτικό τουρισμό σε 12μηνη βάση. Το Πανεπιστήμιο και οι άλλες τεχνικές και επιστημονικές δομές που διαθέτει δημιουργούν τις προϋποθέσεις για την ανάπτυξη και εναλλακτικών μορφών τουρισμού, όπως ο συνεδριακός τουρισμός. Επιπλέον, η πληθώρα των θρησκευτικών και μοναστηριακών αξιοθέατων καθιστά αναγκαία την περαιτέρω επένδυση στο θρησκευτικό τουρισμό, ενώ η σημαντική αγροτική και κτηνοτροφική δραστηριότητα σε συνδυασμό με τη φυσική ομορφιά του Πηλίου, βάζουν δυναμικά τη Μαγνησία στο χάρτη του διαρκώς ανερχόμενου αγροτουρισμού. Οι ζωτικές αυτές παρεμβάσεις απουσιάζουν εντελώς από τις δράσεις του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0». Η Μαγνησία κινδυνεύει να χάσει μια ευκαιρία να μπει σε τροχιά βιώσιμου αναπτυξιακού μετασχηματισμού, με την αξιοποίηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης, παραμένοντας μια κοιτίδα παραγωγής, εμπορίου, τεχνολογίας και επιχειρηματικότητας «σε αναμονή». 51

περιφερεια θεσσαλιασ: η πιο «πρασινη» περιφερεια τησ χωρασ

Του κΩΣτα αΓΟραΣτΟΥ Περιφερειάρχη Θεσσαλιας

Θεσσαλία είναι μια Περιφέρεια με ολοκληρωμένη στρατηγική για το περιβάλλον και διακριτό πράσινο περιβαλλοντικό αποτύπωμα: η Περιφέρεια με τα περισσότερα μέτρα και δράσεις για την προστασία της δημόσιας υγείας, μια Περιφέρεια χωρίς ανεξέλεγκτες χωματερές, χωρίς περιβαλλοντικά πρόστιμα από την Ε.Ε., με δημόσιες υποδομές διαχείρισης αποβλήτων που δεν επιβαρύνουν οικονομικά τον πολίτη, με βραβευμένα από την Ε.Ε. καινοτόμα green deal έργα και η Περιφέρεια με το μεγαλύτερο περιβαλλοντικό έργο στην Ν.Α. Ευρώπη, την εμβληματική ανασύσταση της λίμνης Κάρλα. Είμαστε πλήρως δεσμευμένοι στην εφαρμογή των 17 στόχων για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη του ΟΗΕ, αλλά και στο στρατηγικό όραμα για μια Ευρώπη green και smart, μια Περιφέρεια συνεχών επιδόσεων και διακρίσεων στον τομέα του περιβάλλοντος και της εξοικονόμησης ενέργειας. Η ζώσα πραγματικότητα αποδεικνύει ότι στο εξής οι περιβαλλοντικές κρίσεις είναι όλο και πιο συχνές, έντονες, απρόβλεπτες. Για αυτό και εμείς επενδύουμε στην πρόληψη, σχεδιάζουμε με σύμμαχο τη φύση και ακολουθούμε το δόγμα build back better, δηλαδή έχουμε μια στρατηγική στόχευση ώστε να αντιμετωπίσουμε με τον καλύτερο τρόπο μελλοντικούς κινδύνους. Η ευημερία με οικολογικό πρόσημα είναι εθνική προτεραιότητα. Σύνθημά μας είναι «ο καλύτερος τρόπος να πεις κάτι είναι να το κάνεις». Για αυτό στη Θεσσαλία, με στρατηγικό σχεδιασμό και σε στενή συνεργασία με Δήμους και φορείς, χρηματοδοτούμε και υλοποιούμε: -90 έργα ενεργειακής αναβάθμισης

δημόσιων κτιρίων, Νοσοκομείων, Διοικητηρίων, Επιμελητηρίων, Δικαστικών Μεγάρων και δεκάδων σχολικών συγκροτημάτων κάθε βαθμίδας εκπαίδευσης, συνολικού προϋπολογισμού 85 εκατομμυρίων ευρώ. Μειώνουμε το ενεργειακό αποτύπωμα παλιών και ενεργοβόρων κτιρίων και αποδίδουμε σύγχρονες, λειτουργικές και φιλικές προς τους ανθρώπους και το περιβάλλον δημόσιες υποδομές. τα πράσινα κτίρια της Περιφέρειας Θεσσαλίας, έχουν επιλεγεί στα 200 καλύτερα «πράσινα» έργα του Green Deal της ευρωπαϊκής επιτροπής και του ευρωπαϊκού προγράμματος «Πράσινη Συμφωνία με τοπική δράση». Παράλληλα, η Περιφέρεια Θεσσαλίας επιδοτεί με 10 εκατ. ευρώ την ενεργειακή αναβάθμιση κατοικιών και με 6 εκατ. ευρώ τη χρήση φυσικού αερίου σε νοικοκυριά με χαμηλό εισόδημα. -Η Θεσσαλία είναι η πρώτη Περιφέρεια στη χώρα που σχεδίασε, δημοπράτησε και ολοκλήρωσε την ενεργειακή αναβάθμιση του φωτισμού στο σύνολο του οδικού δικτύου αρμοδιότητας της, εγκαθιστώντας 7.900 σύγχρονα φωτιστικά σώματα τύπου LED. Είναι ένα έργο με βαθύ περιβαλλοντικό αποτύπωμα που μειώνει κατά 79% την κατανάλωση ενέργειας. Μειώνουμε το αποτύπωμα του διοξειδίου του άνθρακα κατά 10.800 τόνους CO2 ετησίως και εξοικονομούμε στα επόμενα 12 χρόνια 24 εκατομμύρια ευρώ. -Οι περιφερειακοί δρόμοι, οι είσοδοι των πόλεων και οι κυκλικοί κόμβοι που κατασκευάζουμε, αναβαθμίζουν την περιβαλλοντική ποιότητα του οδικού δικτύου και μειώνουν δραστικά την εκπομπή καυσαερίων λόγω της συνεχούς ροής της αυτορυθμιζόμενης κυκλοφορίας. Πρόκειται για μια

συντεταγμένη παρέμβαση, που εναρμονίζεται πλήρως με τους στόχους της βιώσιμης αστικής κινητικότητας. -Οι ολοκληρωμένες στρατηγικές για τη Βιώσιμη Αστική Ανάπτυξη (ΒΑΑ) στις πρωτεύουσες της Θεσσαλίας, οδηγούν σε 45 νέα έργα συνολικού προϋπολογισμού 70 εκατ. ευρώ – πεζόδρομοι και δρόμοι ήπιας κυκλοφορίας, ποδηλατόδρομοι, προμήθεια ηλεκτρικών ποδηλάτων, αστικές αναπλάσεις, πλατείες, Job Centers - που συμβάλλουν στη μείωση των ατμοσφαιρικών ρύπων και συγχρονίζουν τις πόλεις με την εποχή. Από το πρόγραμμα αστικών αναπλάσεων ωφελούνται και οι οικισμοί με πληθυσμό άνω των 5.000 κατοίκων, αλλά και οι πρωτεύουσες στα νησιά των Σποράδων -Περιβαλλοντική ελάφρυνση φέρνει και το έργο της ηλεκτροκίνησης του «Θεσσαλικού σιδηροδρόμου» δηλ. του προαστιακού Παλαιοφάρσαλα Καρδίτσα - Τρίκαλα - Καλαμπάκα. Αλλά και της γραμμής ΛάρισαΒόλος, που μετά από πολλές καθυστερήσεις προχωρά σε υλοποίηση καθώς η ΕρΓΟΣΕ απέστειλε πρόσφατα στην Ευρωπαϊκή Ένωση την προκήρυξη του ανοιχτού μειοδοτικού διαγωνισμού για το έργο. Τα δύο έργα είναι συνολικού προϋπολογισμού 120 εκατ. ευρώ. - Προχωράμε τακτικά σε ελέγχους και μετρήσεις της ποιότητας της ατμόσφαιρας, που αναρτώνται καθημερινά στο site της Περιφέρειας https://www.thessaly.gov.gr/ και σε μετρήσεις ποιότητας των θαλάσσιων υδάτων. Εγκαθιστούμε τον πρώτο στη χώρα Σταθμό Μέτρησης της Κλιματικής Αλλαγής στο Πανεπιστημιακό Δάσος στο Περτούλι και τοποθετούμε νέους μετρητές ποιότητας του αέρα σε όλα τα αστικά κέντρα της Περιφέρειας. Στο πολεοδομικό συγκρότημα του

Βόλου εξελίσσεται σε συνεργασία με ειδικούς επιστήμονες και πιστοποιημένα εργαστήρια το πρόγραμμα «Καθαρός Αέρας», ένα μοναδικό για τα ελληνικά δεδομένα σχέδιο ελέγχων για τον εντοπισμό ατμοσφαιρικών ρύπων και οσμών, που καθιστούν το Βόλο, την πόλη με τον μεγαλύτερο αριθμό μετρητών ποιότητας της ατμόσφαιρας, αναλογικά με τον πληθυσμό της. -Με ανοιχτούς ορίζοντες και εξωστρέφεια συμμετέχουμε σε ευρωπαϊκά προγράμματα με προστιθέμενη αξία και απτά, μετρήσιμα αποτελέσματα. Από τη συμμετοχή μας στο πρόγραμμα EnerNETMob προμηθευτήκαμε το πρώτο ηλεκτρικό αυτοκίνητο και εγκαθιστούμε Σταθμούς Ηλεκτρικής Φόρτισης σε Καρδίτσα, Λάρισα, Τρίκαλα και Βόλο. Το πρόγραμμα Condereff προωθεί την εφαρμογή «πράσινων» πρωτόκολλων στη διαχείριση Αποβλήτων από Εκσκαφή, Κατασκευή και Κατεδάφιση και τη μετάβαση στην κυκλική οικονομία μέσω της ανακύκλωσης. Το WetmainAreas οδήγησε στην καταγραφή και φωτογραφική αποτύπωση των 91 υγροτόπων της Θεσσαλίας με στόχο την προστασία και την τουριστική αξιοποίησή τους. Ενώ το πολυβραβευμένο πρόγραμμα BlueMed, στο οποίο είμαστε επικεφαλής εταίρος οδήγησε στη δημιουργία του πρώτου Υποθαλάσσιου Μουσείου στη χώρα, στο ναυάγιο της Περιστέρας, το αρχαιότερο ναυάγιο στον κόσμο στο οποίο μπορεί να καταδυθεί άνθρωπος. Το έργο ανέδειξε την Αλόννησο στους 8 καλύτερους αειφόρους προορισμούς του κόσμου σύμφωνα με το βρετανικό περιοδικό National Geographic Traveller και τιμήθηκε με το πρώτο βραβείο «καινοτομίας και ψηφιοποίησης στον αειφόρο πολιτιστικό τουρισμό», από το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Πολιτιστικού Τουρισμού ECTN. Η Περιφέρεια Θεσσαλίας είναι Περιφερειακό Σημείο Επαφής για το ευρωπαϊκό πρόγραμμα LIFE «Φύση, Κλίμα και Περιβάλλον» και ο Κ. Αγοραστός Πρεσβευτής του Συμφώνου για το Κλίμα στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή των Περιφερειών, με τη Θεσσαλία να συμμετέχει στην μεγαλύτερη πρωτοβουλία για μια πιο πράσινη, καθαρή και βιώσιμη Ευρώπη. - Έχουμε σε εξέλιξη προγράμματα για την προστασία της δημόσιας υγείας και του περιβάλλοντος όπως το πρόγραμμα περισυλλογής κενών γεωργικών συσκευασιών, πρόγραμμα περισυλλογής νεκρών ζώων και το πρόγραμμα ΤΥΤΩ, ένα είδος κουκουβάγιας που δίνει πράσινη λύση στον δραστικό περιορισμό του πληθυσμού των τρωκτικών που καταστρέφουν τις αγροτικές καλλιέργειες στο Θεσσαλικό αγροτικό οικοσύστημα. -Η Περιφέρεια Θεσσαλίας είναι η πιο «πράσινη» Περιφέρεια της χώρας στο τομέα των απορριμμάτων, χωρίς περιβαλλοντικά πρόστιμα από την Ευρωπαϊκή Ένωση και με δημόσιες υποδομές που δεν επιβαρύνουν οικονομικά τον πολίτη. Με τρεις ΧΥΤΑ (Βόλου, Λάρισας Τρικάλων), με το πρώτο έργο της Μονάδας Επεξεργασίας Στερεών Αποβλήτων Δυτικής Θεσσαλίας για τη μετατροπή του ΧΥΤΑ σε ΧΥΤΥ, με ανάλογες Μονάδες να δρομολογούνται σε Λάρισα και

Βόλο. Από το τέλη του 2022, οι Μονάδες ΜΕΑ και ΜΕΒΑ αλλάζουν το τοπίο στη διαχείριση των αστικών στερεών αποβλήτων και καθιστούν τη Θεσσαλία από τις πρώτες Περιφέρειες στη χώρα που επεξεργάζεται και διαλέγει το σύνολο των παραγόμενων απορριμμάτων της, ανακτώντας χαρτί, πλαστικό, μέταλλο, γυαλί, κομπόστ και ενέργεια από βιοαέριο. Το σύνολο των οικισμών με πληθυσμό πάνω από 2.000 κατοίκους καλύπτεται με έργα συλλογής και επεξεργασίας αστικών λυμάτων δηλαδή αποκτούν όλοι, Βιολογικό Καθαρισμό. Επιπλέον με Βιολογικούς Καθαρισμούς καλύπτονται και οικολογικά ευαίσθητες και τουριστικές περιοχές με πληθυσμό κάτω των 2.000 κατοίκων -Χρηματοδοτούμε και κατασκευάζουμε έργα για την αντιπλημμυρική προστασία και έργα αρδευτικά- υπογειοποιήσεις αρδευτικών δικτύων, κατασκευή λιμνοδεξαμενών, αδρανοποίηση γεωτρήσεων για άντληση νερού για άρδευση- που εκσυγχρονίζουν και μειώνουν το ενεργειακό αποτύπωμα στην αγροτική παραγωγή, οδηγούν στην ορθή διαχείριση του νερού και προστατεύουν υποδομές, ανθρώπους και περιουσίες. -Έργα ύδρευσης παντού, διασφαλίζουν καθαρό, ποιοτικό, επαρκές πόσιμο νερό. Βραβευτήκαμε για το έργο της ύδρευσης της ανατολικής πλευράς του νομού Καρδίτσας από τη λίμνη Σμοκόβου, με το οποίο καλύπτονται οι υδρευτικές ανάγκες 55.000 κατοίκων σε 42 χωριά των Δημων Καρδιτσας, Σοφαδων και Παλαμα, τα έργα νερού στο Δημο Κιλελερ Λάρισας και το έργο του φραγματος στο Μαυροματι Μαγνησίας από το οποίο ωφελούνται 15.000 μονιμοι κατοικοι και παραθεριστές των Δημων Σουρπης και Πτελεου. -Το εμβληματικό και πολυβραβευμένο έργο της ανασύστασης της λίμνης Κάρλα, είναι το μεγαλύτερο περιβαλλοντικό έργο που έχει υλοποιηθεί τις τελευταίες δεκαετίες στην Νοτιοανατολική Ευρώπη, με κόστος κατασκευή 380 εκατομμύρια ευρώ. Ένα έργο που «τάραξε τα νερά», πολλαπλώς χρήσιμο, αρδευτικό, υδρευτικό, τουριστικό, συμβάλλει στην περιβαλλοντική αναβάθμιση, στην αντιπλημμυρική προστασία, στη βαθμιαία ανάταση του υπόγειου υδροφόρου ορίζοντα,

στη δημιουργία μικροκλίματος. Συνολικά 184 διαφορετικά είδη πτηνών επέστρεψαν στην περιοχή και 14 είδη ψαριών γεννήθηκαν μέσα στη λίμνη. Η Κάρλα βραβεύτηκε από το Συμβούλιο της Ευρώπης με το Διακεκριμένο Βραβείο Αρχιτεκτονικής Τοπίου ως έργο «υποδειγματικής διαχείρισης φυσικών περιοχών και τοπίων εξαιρετικής ευρωπαϊκής σημασίας για τη διατήρηση της βιολογικής, γεωλογικής και τοπικής ποικιλομορφίας», τιμήθηκε με Βραβείο Περιβάλλοντος και αγαπήθηκε από τους ευρωπαίους πολίτες που το επέλεξαν ως το πρώτο σε δημοσιότητα έργο -καλή πρακτική της Ε.Ε. -Διεκδικούμε την ολοκλήρωση των ημιτελών έργων του Αχελώου, που είναι το μεγαλύτερο green deal έργο στην Ελλάδα και από τα μεγαλύτερα στην Ευρώπη. Ο Αχελώος είναι ένα έργο ζωής με προστιθέμενη αξία και πλούτο για όλη τη χώρα. Έργο που όλους ωφελεί και δεν βλάπτει κανέναν. Τα δύο Υδροηλεκτρικά Εργοστάσια στη Μεσοχώρα και τη Συκιά εξασφαλίζουν την παραγωγή φθηνής ηλεκτρικής ενέργειας με απόλυτα οικολογικό, «πράσινο» τρόπο, την προσφορά ενέργειας σε περιόδους αιχμής αλλά και την μείωση της ενεργειακής εξάρτησης της χώρας. Ο Αχελώος προσφέρει υδατικό απόθεμα ασφάλειας σε περιπτώσεις ακραίων καταστάσεων ξηρασίας, οικολογική αποκατάσταση σε περιοχές με προβληματικούς και εξαντλημένους υπόγειους υδροφορείς, αντιμετωπίζει την κλιματική αλλαγή, αποτρέπει την ερημοποίηση του θεσσαλικού κάμπου, δημιουργεί έναν προνομιακό χώρο για επενδύσεις στον πρωτογενή και δευτερογενή τομέα, συμβάλλει στην ύδρευση πόλεων και οικισμών με καθαρό, ποιοτικό νερό. Σε συνδυασμό με τα υπόλοιπα φράγματα που έχουν δρομολογηθεί - όπως το Φράγμα Σκοπιάς- και που διεκδικεί η Περιφέρεια Μουζακίου, Τιτάνου, Νεοχωρίτη Πύλης, Αγιονερίου Ελασσόνας-, το έργο του Αχελώου διασφαλίζει τη συνέχιση της ζωής και της παραγωγής, διασφαλίζει το μέλλον της Θεσσαλίας και των επόμενων γενιών. Ο Αχελώος είναι η ευκαιρία που αναζητά η Θεσσαλία ώστε να «απογειωθεί», αναπτυξιακά και κοινωνικά, με σύμμαχο τη φύση και το περιβάλλον.

ψηφιακοσ μετασχηματισμοσ, εργαλειο για την πρασινη αναπτυξη

Της δΩρΟΘεαΣ κΟλΥΝδριΝη

Αντιπεριφερειάρχη Μαγνησίας & Σποράδων

πανδημία λειτούργησε ως επιταχυντής εξελίξεων και μας άνοιξε νέες οδούς τεχνολογικής πραγματικότητας, η οποία φέρνει σαρωτικές αλλαγές σε όλους τους τομείς της ζωής μας. Ο ψηφιακός τομέας διαδραματίζει πλέον κεντρικό ρόλο στις πολιτικές και τα σύγχρονα έργα. Με τον ψηφιακό μετασχηματισμό και τις ψηφιακές λύσεις που τίθενται, διανοίγονται νέες προοπτικές για τον άνθρωπο και τις επιχειρήσεις, ευνοείται μία δυναμική και βιώσιμη οικονομία, ενώ ταυτόχρονα συμβάλλουμε στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και την επίτευξη της πράσινης ανάπτυξης. Άλλωστε ο ψηφιακός μετασχηματισμός στηρίζει την πράσινη ανάπτυξη της ΕΕ και την εκπλήρωση του στόχου της για το

κλίμα. Με χρήση των ψηφιακών πλατφόρμων, του Διαδικτύου των Πραγμάτων, το υπολογιστικό νέφος και την τεχνητή νοημοσύνη εξελίσσονται ορισμένες από τις τεχνολογίες που επηρεάζουν και συμβάλλουν καθοριστικά στην προστασία του περιβάλλοντος, στη μείωση των εκπομπών και των αποβλήτων και στη διάθεση νέων υπηρεσιών μεταμορφώνοντας την ανθρώπινη καθημερινότητα. Η σύγχρονη πραγματικότητα αποδεικνύει ότι στο εξής οι περιβαλλοντικές κρίσεις είναι πλέον πιο πολλές, πιο έντονες και με μεγαλύτερο αντίκτυπο. Για το λόγο αυτό ως Περιφέρεια Θεσσαλίας στοχεύουμε στην πρόληψη, δηλαδή εκτιμούμε μελλοντικούς κινδύνους και επερχόμενες συνέπειες και επενδύουμε σε ανάλογες δράσεις αντιμετώπισης. Ακολουθούμε πιστά την εθνική προτεραιότητα για οικολογική και περιβαλλοντική ευημερία. Τα έργα που εκτελούνται και σχεδιάζονται

σε απόλυτη εναρμόνιση με τη νέα πραγματικότητα και αξιοποιούμε κάθε σύγχρονο τεχνολογικό εξελιγμένο μέσο για τις παρεχόμενες υπηρεσίες. Ο ψηφιακός μετασχηματισμός της αυτοδιοίκησης αλλάζει την καθημερινότητα των πολιτών με την εξοικονόμηση ανθρώπινων και οικονομικών πόρων, το χαμηλό περιβαλλοντικό αντίκτυπο, τη μείωση της γραφειοκρατίας και την αύξηση της παραγωγικότητας. Επεκτείνουμε τον ψηφιακό μετασχηματισμό και σε όλους τους κρίσιμους τομείς στοχεύοντας στη δημιουργία συνθηκών πράσινης, βιώσιμης, αειφόρου και καθολικής ανάπτυξης. Υλοποιούμε την ενεργειακή αναβάθμιση δημόσιων κτιρίων, Νοσοκομείων, Διοικητηρίων, Επιμελητηρίων, Δικαστικών Μεγάρων και δεκάδων σχολικών συγκροτημάτων κάθε βαθμίδας εκπαίδευσης, συνολικού προϋπολογισμού 85

“

Με τον ψηφιακό μετασχηματισμό και τις ψηφιακές λύσεις που τίθενται, ευνοείται μία δυναμική και βιώσιμη οικονομία

εκατομμυρίων ευρώ, με σκοπό τη μείωση του ενεργειακού αποτυπώματος παλιών και ενεργοβόρων κτιρίων και αποδίδουμε σύγχρονες, λειτουργικές και φιλικές προς τους ανθρώπους και το περιβάλλον δημόσιες υποδομές. Τα πράσινα κτίρια της Περιφέρειας Θεσσαλίας, έχουν επιλεγεί στα 200 καλύτερα «πράσινα» έργα του Green Deal της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του ευρωπαϊκού προγράμματος «Πράσινη Συμφωνία με Τοπική Δράση». Παράλληλα, η Περιφέρεια Θεσσαλίας είναι η πρώτη Περιφέρεια στη χώρα που σχεδίασε, δημοπράτησε και ολοκλήρωσε την ενεργειακή αναβάθμιση του φωτισμού στο σύνολο του οδικού δικτύου αρμοδιότητας της, εγκαθιστώντας 7.900 σύγχρονα φωτιστικά σώματα τύπου LED, ένα έργο με σημαντικό περιβαλλοντικό αποτύπωμα με μεγάλη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας. Κομβική και καθοριστική περιβαλλοντική ελάφρυνση φέρνει και το έργο της ηλεκτροκίνησης, σηματοδότησης – τηλεδιοίκησης, τηλεπικοινωνιών και συστήματος ETCS της γραμμής ΛάρισαςΒόλου καθώς και του «Θεσσαλικού σιδηροδρόμου» δηλ. του προαστιακού Παλαιοφάρσαλα - Καρδίτσα - Τρίκαλα – Καλαμπάκα, που θα αλλάξουν ριζικά τις μετακινήσεις στη Θεσσαλία, η οποία θα καταστεί η πρώτη Περιφέρεια που αποκτά ολοκληρωμένο δίκτυο ηλεκτροκίνησης. Από τη συμμετοχή της Περιφέρειας Θεσσαλίας στο πρόγραμμα EnerNETMob προμηθευτήκαμε το πρώτο ηλεκτρικό αυτοκίνητο ενώ ι εγκαθιστούμε Σταθμούς Ηλεκτρικής Φόρτισης σε Καρδίτσα, Λάρισα, Τρίκαλα και Βόλο. Το ευρωπαϊκό πρόγραμμα EnerNETMob υποστηρίζει την κυκλοφορία αθόρυβων αυτοκινήτων με μηδενικές εκπομπές ρύπων

και ενθαρρύνει τους πολίτες να υιοθετούν φιλικούς προς το περιβάλλον τρόπους μετακίνησης. Με αυτό τον τρόπο φέρνουμε την ηλεκτροκίνηση στην καθημερινότητά των πολιτών και ενθαρρύνουμε τη χρήση της στην περιοχή μας. Συμμετέχουμε στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα Condereff, που προωθεί την εφαρμογή «πράσινων» πρωτόκολλων στη διαχείριση αποβλήτων από εκσκαφή, κατασκευή και κατεδάφιση και τη μετάβαση στην κυκλική οικονομία μέσω της ανακύκλωσης χρησιμοποιώντας με «εξυπνότερο» τρόπο τους φυσικούς πόρους. Στον τομέα των απορριμμάτων η Περιφέρεια Θεσσαλίας είναι η πιο «πράσινη» Περιφέρεια της χώρας χωρίς περιβαλλοντικά πρόστιμα από την Ευρωπαϊκή Ένωση και με δημόσιες υποδομές που δεν επιβαρύνουν οικονομικά τον πολίτη. Έχουμε σε λειτουργία τρεις ΧΥΤΑ (Βόλου, Λάρισας Τρικάλων), με το πρώτο έργο της Μονάδας Επεξεργασίας Στερεών Αποβλήτων Δυτικής Θεσσαλίας για τη μετατροπή του ΧΥΤΑ σε ΧΥΤΥ, ενώ ανάλογες μονάδες δρομολογούνται σε Λάρισα και Βόλο. Από το τέλη του 2022, οι Μονάδες ΜΕΑ και ΜΕΒΑ αλλάζουν το τοπίο στη διαχείριση των αστικών στερεών αποβλήτων και καθιστούν τη Θεσσαλία από τις πρώτες Περιφέρειες στη χώρα που αυτοματοποιημένα επεξεργάζεται και διαλέγει το σύνολο των παραγόμενων απορριμμάτων της, ανακτώντας χαρτί, πλαστικό, μέταλλο, γυαλί, κομπόστ και ενέργεια από βιοαέριο. Ταυτόχρονα βρίσκονται σε εξέλιξη έργα συλλογής και επεξεργασίας αστικών λυμάτων, με όλες τις σύγχρονες προδιαγραφές (τηλεματική, ψηφιακός έλεγχος κλπ.) καλύπτοντας οικολογικά

ευαίσθητες και τουριστικές περιοχές με πληθυσμό κάτω των 2.000 κατοίκων Έχουμε εγκαταστήσει σταθμούς online μέτρησης της ατμόσφαιρας στην πόλη του Βόλου, ένα ολοκληρωμένο σύστημα παρακολούθησης της ποιότητας του αέρα, το μεγαλύτερο σύστημα παρακολούθησης αναλογικά με τον πληθυσμό της περιοχής, ενώ παράλληλα τοποθετούμε νέους μετρητές ποιότητας του αέρα σε όλα τα αστικά κέντρα της Περιφέρειας. Εγκαταστήσαμε τον πρώτο σταθμό μέτρησης της Κλιματικής Αλλαγής στο Πανεπιστημιακό Δάσος Περτουλίου, ενώ στο εμβληματικό έργο της επανασύστασης της λίμνης Κάρλας λειτουργεί ένα άρτιο ηλεκτρονικό σύστημα για την διαρκή παρακολούθηση του υδροβιότοπου. Επίσης, στα πλαίσια της πρόληψης και της πυροπροστασίας χρηματοδοτούμε το ηλεκτρονικό σύστημα πυρανίχνευσης και παρακολούθησης σε δασικές περιοχές υψηλής επικινδυνότητας του Δήμου Αλοννήσου. Τέλος, προβαίνουμε σε μεγάλες επενδύσεις σε αντιπλημμυρικά έργα, συνοδευόμενα από αλλαγές στην χρήση των δικτύων άρδευσης και εγκατάσταση τηλεμετρητών για τον εντοπισμό διαρροών και την έξυπνη διαχείριση του νερού. Όπως αβίαστα προκύπτει από τα ανωτέρω, η Περιφέρεια Θεσσαλίας με επιμονή, πρόγραμμα και μεθοδικότητα υλοποιεί και προγραμματίζει μία σειρά έργων με έντονο περιβαλλοντικό αποτύπωμα, αξιοποιώντας κάθε σύγχρονο ψηφιακό μέσο. Η εξέλιξη της τεχνολογίας μας οδηγεί σε νέους δρόμους πιο φιλικούς προς το περιβάλλον, αλλά και πιο προσιτούς και πρακτικούς για την καθημερινότητα του πολίτη. Και αυτό παραμένει ο πρωταρχικός μας στόχος. 55

εΔα θεσσ: μεγαλο επενΔυτικο προγραμμα με ισχυρεσ προοπτικεσ αναπτυξησ

ι προοπτικές ανάπτυξης από την υλοποίηση του μεγάλου επενδυτικού προγράμματος της εδα ΘεΣΣ κρίνονται ιδιαίτερα ευοίωνες, παρά την έντονη μεταβλητότητα που συνεχίζει να επικρατεί σε παγκόσμια κλίμακα. Ο αναπτυξιακός σχεδιασμός της εταιρείας στοχεύει στην κατασκευή προηγμένων υποδομών για την επίτευξη της μέγιστης διείσδυσης του φυσικού αερίου σε όλο και περισσότερες περιοχές - του καυσίμου που συντελεί καθοριστικά στην απεξάρτηση της

οικονομίας από τον άνθρακα, αναδεικνύοντας τον κρίσιμο ρόλο των δικτύων διανομής στην ενεργειακή μετάβαση. Όπως δηλώνει ο Γενικός διευθυντής της εδα ΘεΣΣ, κ. λεωνίδας μπακούρας, ο τομέας της ενέργειας λειτουργεί ως καταλύτης των εξελίξεων διεθνώς. Προς αυτή την κατεύθυνση, το στρατηγικό πλεονέκτημα που προσφέρει η γεωγραφική θέση της Βόρειας και Κεντρικής Ελλάδας και το αυξημένο επενδυτικό ενδιαφέρον στους τομείς των υποδομών ενέργειας, μετατρέπουν την περιοχή σε κόμβο των μεγάλων ενεργειακών εξελίξεων της χώρας. Οι ενεργειακοί δρόμοι που ανοίγουν σε συνδυασμό με τα χαμηλά τιμολόγια

διανομής φυσικού αερίου, καθιστούν τις περιοχές αυτές πόλο έλξης επενδύσεων, καθώς δημιουργείται ευνοϊκό περιβάλλον με βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και συνολικά θετικό αναπτυξιακό πρόσημο. Η συνεπής υλοποίηση του Προγράμματος ανάπτυξης 2021-2025 οδηγεί στην αυξανόμενη χρήση του φυσικού αερίου, με αποτέλεσμα την βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης, τη μείωση του ενεργειακού κόστους και την εξοικονόμηση πόρων αλλά και στην οικονομική ανάκαμψη της χώρας. Σύμφωνα με το εγκεκριμένο Πρόγραμμα, προβλέπονται συνολικές επενδύσεις ύψους 156 εκ. € από τις οποίες 62 εκ. € αφορούν την ανάπτυξη του δικτύου διανομής στην Περιφέρεια Θεσσαλίας.

Εντός του έτους στην Θεσσαλία, αναμένεται να ενταχθούν 6.200 νέοι καταναλωτές στο δίκτυο φυσικού αερίου ενώ θα κατασκευαστούν 65,3 χιλιόμετρα δικτύου διανομής, με συνολικές επενδύσεις που θα ξεπεράσουν τα 12 εκ.€. Την ίδια στιγμή, αυξάνονται τα περιβαλλοντικά οφέλη καθώς περιορίζονται οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, υποστηρίζοντας την επίτευξη των εθνικών και κοινοτικών στόχων για την Ενέργεια και το Κλίμα. Με την ολοκλήρωση του Προγράμματος, η εδα ΘεΣΣ αναμένεται να συνεισφέρει σημαντικά στη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος, καθώς το 2025 προβλέπεται ότι η διανομή φυσικού αερίου θα ανέλθει σε ~ 580 εκ. Νm3 στις περιοχές της Αδείας περιορίζοντας δραστικά τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα και άλλων ρυπογόνων ουσιών. Η εδα ΘεΣΣ, μέλος του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαχειριστών για τη βιωσιμότητα GD4S, διευρύνει τη συνεργασία της με κορυφαίους ευρωπαϊκούς φορείς με κοινό στόχο την οικοδόμηση ενός πιο πράσινου, αποκεντρωμένου και ψηφιοποιημένου ενεργειακού δικτύου. Στο πλαίσιο αυτό συμβάλλει: • Στην ανάπτυξη πολιτικών για τη βιωσιμότητα των Δικτύων Διανομής και τη διασφάλιση της χρηματοδότησης των μελλοντικών επενδύσεων σε υποδομές Φυσικού αερίου • Στη διαμόρφωση νομοθετικού και ρυθμιστικού πλαισίου για την ενσωμάτωση των ανανεώσιμων αερίων (βιομεθάνιο, υδρογόνο) στα Δίκτυα Διανομής. • Στην κοινή χρήση βέλτιστων πρακτικών βιωσιμότητας μεταξύ των Ευρωπαίων Διαχειριστών • Στο σχεδιασμό βιώσιμων και πράσινων επενδύσεων. Υπό αυτό το πρίσμα, η εταιρεία κατέχει ηγετικό ρόλο στη δραστηριότητα διανομής φυσικού αερίου και επικεντρώνεται στην ανάπτυξη «έξυπνων» δικτύων με καινοτόμες και προηγμένες τεχνολογικά

εφαρμογές. Παράλληλα, εισέρχεται σε μια νέα εποχή καθώς μεταβαίνει στον ολικό ψηφιακό μετασχηματισμό, με στόχο τη βελτιστοποίηση των υπηρεσιών προς του Χρήστες Διανομής, τους Τελικούς Καταναλωτές και την ασφαλή και αδιάλειπτη διανομή του φυσικού αερίου. Ο μελλοντικός ορίζοντας της αγοράς του φυσικού αερίου και η στρατηγική σημασία των υποδομών ενέργειας, σύμφωνα με τον Γενικό διευθυντή, αφήνουν σημαντικά περιθώρια για την εξέλιξη του κλάδου που θα οδηγήσουν στην ολοκλήρωση μιας δίκαιης ενεργειακής μετάβασης. Ο κ. μπακούρας αναφέρει σχετικά: «Οι ισχυρές μας επιδόσεις, οι καινοτόμες πρωτοβουλίες που αναλαμβάνουμε και η διεθνής μας αναγνώριση είναι απόδειξη της δυναμικής ανάπτυξης της Εταιρείας που οφείλεται σε ένα σύνολο παραγόντων που συνιστούν την επιτυχημένη μας πορεία. Η αποτελεσματική διοίκηση σε συνδυασμό με τη σταθερή αφοσίωση στους στόχους μας συντελούν καταλυτικά στην υλοποίηση

του Προγράμματος Ανάπτυξής στο ακέραιο. Με άρτια οργάνωση, υψηλή τεχνογνωσία και αυστηρό προγραμματισμό, έχουμε θέσει γερά θεμέλια και συμβάλλουμε καθοριστικά στην ανάπτυξη της αγοράς. Δίνουμε έμφαση στην παροχή υψηλού επιπέδου υπηρεσιών προς τους καταναλωτές και διασφαλίζουμε πλήρως τις περιοχές της Αδείας. Επενδύουμε ταυτόχρονα σε ανθρώπινους πόρους, δημιουργώντας ένα υγιές περιβάλλον εργασίας για τους ανθρώπους μας και δείχνουμε έμπρακτα το σεβασμό μας προς το περιβάλλον και την κοινωνία». Η εδα ΘεΣΣ, ως μοχλός ανάπτυξης, συνεχίζει την υλοποίηση μεγάλων επενδύσεων, συμβάλλοντας στην άρση της ενεργειακής απομόνωσης, στην τόνωση της απασχόλησης και στην ενίσχυση της εθνικής οικονομίας. Η στοχευμένη στρατηγική που διαχρονικά εφαρμόζει, αποφέρει οφέλη σε όλους όσους δραστηριοποιούνται γύρω από αυτήν, στους κοινωνικούς εταίρους και στο περιβάλλον.

εσαα και Δυνητικεσ του εφαρμογεσ στην μαγνησια Με σημαντική βελτίωση στις υποδομές των μεταφορών, στους τομείς ανθρώπινου δυναμικού και χωρικών επενδύσεων

Του ΓιΩρΓΟΥ α. ΠετρΟχειλΟΥ, Οικονομολόγου*

ύμφωνα με πληροφορίες που έχουν δει το φως της δημοσιότητας (βλέπε ΝΕΑ, 28/7/21) τα επόμενα επτά χρόνια οι διαθέσιμοι για την Ελλάδα συνολικοί πόροι προερχόμενοι από ΕΣΑΑ, (Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και ανθεκτικότητας) Εταιρικού Συμφώνου Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΣΠΑ) και Κοινοτικής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) ανέρχονται περίπου σε 77 δισ. Ευρώ. Εξαιρώντας την συμβολή της ΚΑΠ, οι υπόλοιποι κοινοτικοί, ως επί το πολύ, πόροι δίνουν την δυνατότητα στην Ελλάδα για ένα άνευ προηγουμένου μετασχηματισμό. Ταυτόχρονα, επιβάλλουν και την υποχρέωση στην Ελλάδα να μην κατασπαταλήσει και αυτή την ευκαιρία που της δίνεται. Το παρόν σημείωμα σκιαγραφεί ορισμένες ιδέες-προτάσεις σχετικές με τις δυνητικές εφαρμογές τόσο του ΕΣΑΑ όσο και του νέου Εταιρικού Συμφώνου Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΣΠΑ) 2021-27, που

με τον πακτωλό χρηματοδοτικών ενισχύσεων για την χώρα, μπορούν να προσφέρουν σημαντική βελτίωση και στις υποδομές, πρωταρχικά, των μεταφορών της Μαγνησίας που είναι απαραίτητες για την ομαλή λειτουργία της οικονομικής ζωής της περιοχής. Επίσης στους τομείς ανθρώπινου δυναμικού και χωρικών επενδύσεων προσφέρεται η ευκαιρία αντιμετώπισης των χρόνιων ελλείψεων στην ιατρική περίθαλψη του νομού και στην κατασκευή Δικαστικού Μεγάρου. Το επικαιροποιημένο ΕΣΠΑ, συνολικής δαπάνης περίπου 21 δισ. Ευρώ, προβλέπει την ενίσχυση πέντε Ευρωπαϊκών στόχων, όπως: α. Καινοτόμο και έξυπνο μετασχηματισμό, β. Ενεργειακή μετάβαση και τις πράσινες και γαλάζιες επενδύσεις, γ. Υποδομές μεταφορών, δ. Ανθρώπινο δυναμικό και ε. Χωρικές επενδύσεις. Από την συνολική δαπάνη των 21 δισ. Ευρώ, το ποσόν των 8.066 εκατ. Ευρώ έχει κατανεμηθεί για την ενίσχυση 13 Περιφερειακών Προγραμμάτων,

με το μερίδιο της Θεσσαλίας να ανέρχεται σε 553 εκατ. Ευρώ. Οι ιδέες-προτάσεις που ακολουθούν είναι απόλυτα συμβατές με τους προαναφερθέντες Ευρωπαϊκούς στόχους και προσφέρονται στο τραπέζι της δημόσιας διαβούλευσης για περαιτέρω επεξεργασία και ανάλυση και, εφόσον γίνουν αποδεκτές, πιθανή υιοθέτηση τους. Για παράδειγμα, η Μαγνησία έχει έλλειψη επαρκών κατάλληλων προσβάσεων στο εθνικό συγκοινωνιακό δίκτυο, με την εξαίρεση ίσως λεωφορειακών συνδέσεων και επίσης το υπάρχον οδικό δίκτυο εντός του νομού χωλαίνει σοβαρά στον ορεινό όγκο του Πηλίου. Εκεί ο δρόμος προς Πορταριά, λόγω στενότητας, παρουσιάζει συχνά μεγάλα προβλήματα συμφόρησης και εξαιτίας της πυκνής δόμησης δεν επιδέχεται σημαντικές επεμβάσεις για τυχόν διαπλατύνσεις. Παρόμοια και χειρότερη κατάσταση επικρατεί στην Ζαγορά, όπου επίσης παρουσιάζονται και κατολισθήσεις.Το ίδιο παρατηρείται σε διάφορα σημεία

στο τμήμα Μηλεών-Κισσού, ενώ τα προβλήματα που απορρέουν από την μη αποπεράτωση του περιφερειακού Βόλου είναι γνωστά. Από πλευράς σιδηροδρόμων, η μόνη πλέον μονή γραμμή προς Λάρισα που έχει απομείνει από το έργο του Εβαρίστο Ντε Κίρικο, αποτελεί και την μοναδική πρόσβαση του νομού στο εθνικό δίκτυο. Η πράξη έχει καταδείξει ότι η γραμμή αυτή είναι ανεπαρκής όχι μόνο για επιβατική κίνηση αλλά απουσιάζει εντελώς και από την εξυπηρέτηση των αναγκών του λιμανιού και της βιομηχανίας. Όσον αφορά την επιβατική κίνηση για την Αθήνα, οι διακινούμενοι έχουν προ πολλού ψηφίσει και έχουν προτιμήσει την εναλλακτική λύση του λεωφορείου που προσφέρει καλύτερη εξυπηρέτηση και ταχύτερη πρόσβαση. Αναφορικά με την εμπορική κίνηση, είναι προφανές πως αν επιθυμούμε το λιμάνι του Βόλου να διαδραματίσει έναν αξιόλογο ρόλο στην τοπική και εθνική οικονομία, πρέπει να διαθέτει και τις απαραίτητες υποδομές, ώστε να εξυπηρετεί και την διακίνηση λ.χ. εμπορευματοκιβωτίων (containers) που χαρακτηρίζουν τις σημερινές διεθνείς θαλάσσιες μεταφορές. Το ίδιο ισχύει και για τις βιομηχανικές περιοχές Βόλου και Αλμυρού που δεν διαθέτουν σιδηροδρομική εξυπηρέτηση, πράγμα που δυσχεραίνει τις λειτουργίες τους και, με την χρήση φορτηγών, επιβαρύνουν το περιβάλλον. Φυσικά η παρούσα σιδηροδρομική κάλυψη είναι επίσης επιβαρυντική και οι προτάσεις που ακολουθούν αναφέρονται σε ηλεκτροκίνητους σιδηροδρόμους. ΠρΟταΣειΣ - εφαρμΟΓεΣ Με βάση τα προαναφερθέντα, οι προτάσεις που ακολουθούν ομαδοποιούνται κατά ενότητες ως εξής: 1α: μεταφορές - Σιδηρόδρομοι: (α). Για τις ανάγκες του λιμανιού του Βόλου προτείνεται η υπογειοποίηση της υπάρχουσας γραμμής από την έξοδο του σταθμού ως την είσοδο του λιμανιού επί της οδού Γ. Λαμπράκη, ώστε να μην παρακωλύεται η συγκοινωνία στην είσοδο της πόλης, (β). Προτείνεται η επαναφορά και λειτουργία της γραμμής ΒελεστίνουΠαλαιοφαρσάλων που αποκαθιστά την προηγούμενη γραμμή ΒόλουΠαλαιοφαρσάλων-ΚαρδίτσαςΤρικάλων-Καλαμπάκας. Εφόσον τα τμήματα Βόλου-Βελεστίνου και Παλαιοφαρσάλων-Καλαμπάκας υπάρχουν και λειτουργούν, μόνο για το τμήμα Βελεστίνου-Παλαιοφαρσάλων απαιτείται νέα χάραξη και κατασκευή. Ταυτόχρονα, μία προέκταση της γραμμής αυτής κατά μήκος του αυτοκινητοδρόμου, με νότια

κατεύθυνση, φέρνει τον σιδηρόδρομο στην βιομηχανική περιοχή Αλμυρού και ένα παρακλάδι αυτής της προέκτασης προς ανατολική κατεύθυνση οδηγεί το τραίνο στο πολιτικό αεροδρόμιο Νέας Αγχιάλου. Παρατηρούμε ότι αυτές οι παρεμβάσεις εξυπηρετούν πολλαπλές ανάγκες και σε εύθετο χρόνο συμβάλλουν στη βιωσιμότητα του έργου. Το έργο σε όλη του την διαδρομή, πρέπει να είναι ηλεκτροκίνητο, συμβάλλοντας στην ενεργειακή μετάβαση και ικανοποιώντας ένα ακόμη στόχο του ΕΣΠΑ. Σε μελλοντική φάση, η γραμμή αυτή μπορεί να επεκταθεί από Καλαμπάκα ως τα Ιωάννινα και την Ηγουμενίτσα, συνδέοντας το λιμάνι του Βόλου με αυτό της Ηγουμενίτσας και την Ήπειρο με όλο το σιδηροδρομικό δίκτυο της χώρας. Συνάμα και δυνητικά ο Βόλος γίνεται ένα σημαντικό διαμετακομιστικό κέντρο εμπορευματοκιβωτίων, που μπορεί να ικανοποιήσει μερικές από τις αυξανόμενες κινεζικές απαιτήσεις από το λιμάνι του Πειραιά. (γ). Αναφορικά με την φημολογούμενη ηλεκτροκίνηση της υπάρχουσας σιδηροδρομικής γραμμής ΒόλουΛάρισας, με τις επιπλέον παρεμβάσεις για την εξυπηρέτηση της βιομηχανικής περιοχής Βόλου και κατάργησης του «S» εντός της πόλης, εκφράζεται η ευχή ταχείας δρομολόγησης της υλοποίησης του έργου. 1β: μεταφορές - Οδικό δίκτυο (α). Περιφερειακός: Προτείνεται η άμεση περάτωση του περιφερειακού του Βόλου. Να τονισθεί ότι ο Βόλος είναι η μόνη Θεσσαλική πόλη χωρίς περιφερειακό, και μόνο ως κακόγουστο αστείο μπορούν να χαρακτηριστούν οι διάφορες δικαιολογίες που κατά καιρούς προβάλλονται από την Περιφέρεια για την μη περάτωση του έργου. Μήπως υπάρχει έλλειψη

βούλησης από τους εκπροσώπους της Μαγνησίας στο περιφερειακό συμβούλιο; (β). Παράκαμψη Πορταριάς: Προτείνεται η κατασκευή νέου δρόμου που ξεκινώντας από κάποιο σημείο του περιφερειακού πριν την σήραγγα ανέρχεται στο βόρειο τμήμα του λόφου Γορίτσας και του Πηλίου, παρακάμπτοντας την Πορταριά. και συνδέεται με τον υπάρχοντα δρόμο μετά τον Κάραβο. (γ). Παράκαμψη Ζαγοράς: Πριν αρκετά χρόνια είχε αρχίσει να κατασκευάζεται δρόμος μετά τα Χάνια που θα παρέκαμπτε την Ζαγορά αλλά το έργο εγκαταλείφθηκε. Όμως αυτό δεν έλυσε το πρόβλημα συμφόρησης και η πάροδος του χρόνου απλά το επέτεινε. Συνεπώς προτείνεται η άμεση παράκαμψη Ζαγοράς. 2: ανθρώπινο δυναμικό - χωρικές επενδύσεις Η πανδημία έχει καταδείξει με τον οδυνηρότερο τρόπο τις αδυναμίες παροχής ιατρικής και νοσοκομειακής περίθαλψης στον νομό εξαιτίας των σοβαρών ελλείψεων μέσων και ανθρώπινου δυναμικού, και της αδιαφορίας των αρμοδίων να πράξουν τα αυτονόητα. Προσφέρεται συνεπώς η ευκαιρία μέσω των προγραμμάτων ΕΣΑΑ και ΕΣΠΑ αναβάθμισης και κατάλληλης στελέχωσης του Αχιλλοπουλείου Νοσοκομείου Βόλου και των Κέντρων Υγείας του νομού και προτείνεται να γίνει προσπάθεια αξιοποίησης πόρων των προγραμμάτων αυτών, από τη διοίκηση του Νοσοκομείου. Παρόμοια κατάσταση αποφυγής ανάληψης ευθυνών παρουσιάζεται και με την υπόθεση του Δικαστικού Μεγάρου, όπου υπάρχει και πλήρης ασυνεννοησία μεταξύ των εμπλεκομένων. Πάντως υπάρχει η δυνατότητα χρηματοδότησης της κατασκευής του από το ΕΣΠΑ και συνιστάται η αξιοποίηση και αυτής της οδού.

*Ομότιμος καθηγητής οικονομικών στο πανεπιστήμιο Coventry της Αγγλίας. Διετέλεσε ιδρυτικό μέλος, και επί σειρά ετών μέλος της Γραμματείας, της Ένωσης Ελλήνων Πανεπιστημιακών Δυτικής Ευρώπης, Ταμίας και Πρόεδρος του Ελληνικού Πολιτιστικού Κέντρου Λονδίνου και Πρόεδρος της Εταιρείας Οικονομολόγων Πολυτεχνιακού Τομέα Βρετανίας.

οικονομικη αναπτυξη και Δημοσια Διοικηση «Το μεγαλύτερο πρόβλημα παραμένει η αλλαγή λειτουργίας της δημόσιας διοίκησης, πράγμα δύσκολο και χρονοβόρο»

Η Του ΝικΟΥ κΥριαζη*

οικονομική ανάπτυξη για το 2022 και μετά με βάση τις περισσότερε ς εκτιμήσεις, θα είναι θετική και θα κυμαίνεται μεταξύ 3-5% το έτος, αν βέβαια δεν υπάρξουν άλλα απρόοπτα. Αυτό σημαίνει πως θα ξαναφτάσουμε το ΑΕΠ του 2008 (περίπου 240δις) σε 5 με 7 έτη. Πάντα όμως οι μακροχρόνιες εκτιμήσεις συμπεριλαμβάνουν μεγάλο στοιχείο αβεβαιότητας. Μπορεί να υπάρξουν θετικές και αρνητικές εκπλήξεις. Οι αρνητικές μπορεί να είναι παρατεταμένη εξωτερική πολιτική αστάθεια (Τουρκία) ή εσωτερική πολιτική αστάθεια (λιγότερη πιθανή) ή νέα έκρηξη τη πανδημίας, όξυνση της οικονομικής αντιπαράθεσης ΗΠΑ - Κίνας, κλιματικές καταστροφές κλπ. Οι θετικές εξαρτώνται από την πολιτική της Ελλάδας στον τομέα της οικονομίας και της διοίκησης, που είναι αλληλένδετα. Τα δυο τελευταία χρόνια η Ελλάδα έχει κάνει σημαντικά βήματα, καθιστώντας την χώρα πιο ευνοϊκό προορισμό για ξένες επενδύσεις αλλά και για τις ελληνικές επιχειρήσεις, μειώνοντας τον φόρο επί των κερδών, απλοποιώντας τις διαδικασίες και την γραφειοκρατία.

Σημαντική είναι η προσέλκυση πολλών ξένων ταινιών για γυρίσματα στην Ελλάδα με την βοήθεια του ΕΚΟΜΕ που εκτός από τα άμεσα οφέλη επιτόπου έχουν μακροχρόνια πολλαπλασιαστικά οφέλη στον τουρισμό.

Αυτή η προσπάθεια φαίνεται και στην κατάρτιση των νομοσχεδίων: νομοσχέδια διαφόρων υπουργείων (κυρίως του ανάπτυξης) στοχεύουν στην απλοποίηση διαδικασιών και μερικά έχουν μάλιστα αυτόν τον τίτλο.

1 Η Επιτροπή εξετάζει τα νομοσχέδια πριν κατατεθούν στην Βουλή για δεσμευτική γνωμοδότηση. Αποτελείται από τους καθηγητές Νομικής ΕΚΠΑ κ.κ. Σ.Βλαχόπουλο (Πρόεδρο), Δ.Κιούπη και Ζ.Τσολακίδη, τους καθηγητές Οικονομικών κ.κ. Σ.Βλιάμο, Σ.Καρκαλάκο, Ν.Μαραβέγια (πρώην αντιπρύτανη του ΕΚΠΑ και πρώην υπουργό) Π. Πετράκη και Ν.Κυριαζή(αντιπρόεδρο) την καθηγήτρια νομοτεχνικής τουUniversity College Λονδίνου και από τους πλέον ειδικούς παγκοσμίως κα Ελένη Ξανθάκη, τους συμβούλους του ΣτΕ κα Α.Χαλκιαδάκη και Β.Ανδρουλάκη, την πάρεδρο του ΣτΕ κα Ουρανία Νικολαράκου, τον γενικό γραμματέα Νομικών και Κοινοβουλευτικών Θεμάτων καθ. Κ. Σ.Κουτνατζή και την νομικό κα Χρ. Φραγκούλη που αποτελεί και την θεσμική μνήμη της Επιτροπής.

Η Επιτροπή Αξιολόγησης Ποιότητας Νομοπαρασκευαστικής Διαδικασίας, που δημιουργήθηκε στα πλαίσια του νόμου για το Επιτελικό Κράτος του 20191, έχει συνεισφέρει σημαντικά ώστε τα νομοσχέδια να είναι πολύ πιο φιλικά και κατανοητά στον μέσο πολίτη. Υπάρχουν περιεχόμενα (που δεν υπήρχαν πριν) έχουν σχεδόν καταργηθεί οι άσχετες τροπολογίες, υπάρχει Ανάλυση Συνεπειών ρύθμισης κλπ. Εδώ όμως παρατηρούνται ορισμένες παθογένειες της δημόσιας διοίκησης. Ενώ τα μέλη της Επιτροπής επιμένουν και οι οικονομολόγοι προτείνουν κριτήρια με τα οποία μπορεί να αξιολογηθεί εκ των υστέρων, στην πορεία, η αποτελεσματικότητα των ρυθμίσεων, οι συντάκτες των νομοσχεδίων δείχνουν μια διστακτικότητα να τα κατανοήσουν και να τα συμπεριλάβουν. Προφανώς, η συμπερίληψη κριτηρίων αξιολόγησης, όπως και κάθε προσπάθεια αξιολόγησης στην Ελλάδα, συναντά αντίσταση από εκείνους που φοβούνται πως η αξιολόγηση θα αποκαλύψει τις αδυναμίες τους. Ως προς την δημόσια διοίκηση, φαίνεται να επικρατεί ένας διχασμός: αφενός η ψηφιοποίηση έχει προχωρήσει σημαντικά, διευκολύνοντας τους πολίτες (τα εύσημα στον κο Πιερακάκη και τους συνεργάτες του) αφετέρου όμως σε ορισμένα θέματα στο

δημόσιο λειτουργεί με πρότυπα της δεκαετίας του 1950. Στην προσπάθεια μου να δημιουργήσω το Ίδρυμα Κώστας και Άρτεμις Κυριαζή, διαπίστωσα πως οι διαδικασίες εξακολουθούν να είναι εξαιρετικά πολύπλοκες και χρονοβόρες: έχουν παρέλθει 3,5 χρόνια και η διαδικασία δεν έχει ολοκληρωθεί. Παρακολουθώντας την πορεία ενός εγγράφου εντός του Υπουργείου Οικονομικών, διαπίστωσα πως από το αρμόδιο τμήμα μέχρι τον υφυπουργό κο Βεσυρόπουλο (5 επίπεδα υπογραφών, τμήμα, Διευθυντής, Γ. Γραμματέας, Υφυπουργός) χρειάστηκαν 185 ημέρες, δηλαδή 45 ημέρες από ένα επίπεδο στο επόμενο! Επιπλέον διαπίστωσα πως τα Υπουργεία (στην συγκεκριμένη περίπτωση το Οικονομικών με του Πολιτισμού) επικοινωνούν μέσω συστημένων ΕΛΤΑ! (που παρεμπιπτόντως δεν παρεμποδίσει έγγραφα να χάνονται, όπως διαπίστωσα) και τα παραπάνω είναι μόνο ένα παράδειγμα για την δυσλειτουργία του δημοσίου. Η ψηφιοποίηση επίσης, δεν έχει πάντα τα θετικά αποτελέσματα που θα αναμέναμε, όπως έχουν διαπιστώσει πολίτες που αναμένουν στο ακουστικό τους πολύ ώρα ώσπου να απαντήσει κάποιος υπάλληλος ή κάποια πιστοποιητικά που πριν έβγαιναν

αυθημερόν με φυσική παρουσία, τώρα χρειάζονται εβδομάδα (ή και εβδομάδες). Το μεγαλύτερο πρόβλημα παραμένει η αλλαγή λειτουργίας της δημόσιας διοίκησης, πράγμα δύσκολο και χρονοβόρο. Η δημόσια διοίκηση διαθέτει πολλούς ικανούς υπαλλήλους που εργάζονται με ζήλο και καλά εκπαιδευμένους, ιδιαίτερα εκείνους που προέρχονται από την Εθνική Σχολή Δημόσιας Διοίκησης. Ωστόσο το υπάρχον πλαίσιο λειτουργίας οδηγεί σε δικαστικές προσφυγές, όπως έχει γράψει και η τότε πρόεδρος τουΣτΕ, και νυν Πρόεδρος της ΔημοκρατίαςΚατερίναΣακελλαροπούλου. Η δημόσια διοίκηση δεν αναλαμβάνει πρωτοβουλίες και «σηκώνει τα χέρια» όταν κάτι, αν και αυτονόητο, δεν προβλέπεται ρητά. Έχουμε διαπιστώσει πως πολλά νομοσχέδια είναι εξαιρετικά λεπτομερή και μεγάλα στο μέγεθος ακριβώς για τον λόγο αυτό ότι προσπαθούν να ρυθμίσουν μέχρι και την τελευταία λεπτομέρεια. Ουσιαστικά η δημόσια διοίκηση δεν αναγνωρίζει και δεν διορθώνει τα λάθη της, αναγκάζοντας τους πολίτες να προσφύγουν στην δικαιοσύνη (όπου δικαιώνονται κατά πάνω από 70%), επιβαρύνοντας τα πινάκια και δημιουργώντας καθυστερήσεις και συνωστισμό υποθέσεων. Άρα, είναι αναγκαία η αυστηρή αξιολόγηση των υπαλλήλων του δημοσίου με ανάλογες κυρώσεις, όπως προβλέπεται και σε άλλους τομείς, πανεπιστήμια κλπ Η δημόσια διοίκηση πρέπει να είναι υπόλογη. Η τωρινή λειτουργία της δημιουργεί ζητήματα δυσλειτουργίας της δημοκρατίας. Όλα τα διεθνή ινστιτούτα και οργανισμοί βαθμολογούν πολύ χαμηλά την λειτουργία του δημοσίου καταλήγοντας πως η Ελλάδα είναι «ελαττωματική δημοκρατία» (faulteddemocracy, EconomistIntelligenceUnit, FraserInstitute, WorldEconomicFreedomIndicators) Τέλος, άλλο πρόβλημα αποτελεί η αργή απονομή δικαιοσύνης, απόρροια εν μέρει του παραπάνω που έχει οδηγήσει σε πολλές καταδίκες την Ελλάδα στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων για αρνησιδικία. Ορισμένες υποθέσεις από τον πρώτο ως και τον τελευταίο βαθμό έχουν διαρκέσει εικοσαετία! Και στο θέμα της δικαιοσύνης η Ελλάδα βαθμολογείται πολύ χαμηλά, μόλις πάνω από 5 με άριστα το 10. Η λύση εδώ είναι γνωστή, αλλά καμία κυβέρνηση μέχρι τώρα δεν έχει προχωρήσει προφανώς γιατί συνεπάγεται πολιτικό κόστος. Τα πινάκια πρωτοδικείων - εφετείων στα διαφορετικά μέρη της χώρας παρουσιάζουν διαφορετική επιβάρυνση ακόμα πχ μεταξύ Αθηνών και Πειραιά. Η λύση λοιπόν είναι είτε να μεταφερθούν δικαστές από δικαστήριο με μικρότερη ύλη σε πιο κεντρικά, είτε χρησιμοποιώντας την ψηφιακή τεχνολογία, μια κεντρική υπηρεσία να μπορεί να αποκεντρώνει τις υποθέσεις πχ στέλνοντας για εκδίκαση, μέσω τηλεδιάσκεψης, μια υπόθεση της Αθήνας πχ νομοθετική, στην Αλεξανδρούπολη.

*Ομότιμος καθηγητής Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Αντιπρόεδρος Επιτροπής Αξιολόγησης Ποιότητας Νομοπαρασκευαστικής Διαδικασίας

η συνεισφορα τησ βιομηχανιασ στην οικονομια τησ περιφερειασ θεσσαλιασ

Η Της ελEΝηΣ κΟλιΟΠΟyλΟΥ

Προέδρου Συνδέσμου Βιομηχανιών Θεσσαλίας & Στερεάς Ελλάδος

προσεκτική μελέτη των τελευταίων διαθέσιμων προσωρινώ ν στοιχείων της ΕΛ ΣΤΑΤ,που αφορούν στους περιφερειακούς δείκτες για το έτος 2018,όπως δημοσιεύτηκαν στις 18 Ιανουαρίου 2021, και επεξεργάστηκε το Τμήμα Μελετών του ΣΒΘΣΕ,αναδεικνύουν ότι η μεταποίηση-βιομηχανία, παρά τα σημάδια που άφησε η δεκαετής οικονομική κρίση σε όλο το φάσμα της επιχειρηματικότητας, παραμένει βασικός πυλώνας ανάπτυξης, απασχόλησης και δημιουργικότητας για την περιφέρεια Θεσσαλίας. Η διαχρονική συνεισφορά της μεταποίησης στο Περιφερειακό ΑΕΠ, η δημιουργία και η διατήρηση καλών θέσεων εργασίας και τα εντυπωσιακά μεγέθη εξαγωγών αποδεικνύουν τη συνεισφορά της στην Περιφερειακή Οικονομία, τη δεκαετία 2000-2018. Αξιοσημείωτα στοιχεία που αφορούν στην περιφέρεια Θεσσαλίας αναδεικνύουν ότι η μεταποίηση δημιουργεί για το έτος 2018 το 12,72% της Ακαθάριστης Προστιθέμενης αξίας (ΑΠΑ) της περιφέρειας Θεσσαλίας και το 7,07% της ΑΠΑ της μεταποίησης της χώρας. Ο ευρύτερος βιομηχανικός τομέας (μεταποίηση, ενέργεια, εξόρυξη κλπ.) δημιουργεί το 15,33% της ΑΠΑ της περιφέρειας

Θεσσαλίας και το 5,60% της ΑΠΑ του ευρύτερου βιομηχανικού τομέα της χώρας.Η Θεσσαλία συμβάλει κατά 5% στο ΑΕΠ της χώρας. Αναφορικά με την απασχόληση, για το ίδιο χρονικό διάστημα, στον ευρύτερο βιομηχανικό τομέα, κατά το έτος 2018, απασχολούνται 27.037 εργαζόμενοι, οι οποίοι αντιστοιχούν στο 9,24% των εργαζομένων στην περιφέρεια. Αξίζει να επισημανθεί ότι σύμφωνα με μελέτη του ΙΟΒΕ η συνολική άμεση, έμμεση ή προκαλούμενη επίδραση του μεταποιητικού τομέα στην απασχόληση είναι περίπου 31,3%. Έχει καταγραφεί ότι σε κάθε μια θέση εργασίας που δημιουργεί η μεταποίηση δημιουργούνται συνολικά 3,5 θέσεις εργασίας στην οικονομία. Πλήθος κλάδων υπηρεσιών και εμπορίου ωφελούνται σε προστιθέμενη αξία και σε απασχόληση από τη μεταποιητική παραγωγή, ενώ οι θέσεις εργασίας που προσφέρει η μεταποίηση είναι κατά βάση καλύτερα αμειβόμενες με μεγαλύτερη ανθεκτικότητα και διάρκεια. Ιδιαίτερα θετική κρίνεται η εικόνα των εμπορευματικών συναλλαγών της περιφέρειας Θεσσαλίας. Η εξωστρέφεια αποτελεί μονόδρομο οικονομικής ανάπτυξης και τα μεταποιημένα αγροτικά προϊόντα καθώς και τα βιομηχανικά προϊόντα πρωταγωνιστούν. Τα προσωρινά στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για το έτος

2019, δείχνουν ότι οι εξαγωγές της Θεσσαλίας ανέρχονται σε 1,4 δισεκατομμύρια ευρώ, κατέχουν πλέον το 6,2% των ελληνικών εξαγωγών χωρίς τα πετρελαιοειδή, και κατατάσσουν την Θεσσαλία τρίτη μεταξύ των περιφερειών της χώρας. Το εμπορικό ισοζύγιο της περιφέρειας είναι θετικό για 11η συνεχόμενη χρονιά και ανέρχεται σε πλεόνασμα 634,4 εκατομμύρια ευρώ. Οι εισαγωγές της ανέρχονται σε 782,5 εκατομμύρια ευρώ.Σε κλαδικό επίπεδο, τα τρόφιμα αποτελούν το 48,5% των εξαγωγών της περιφέρειας συμβάλλοντας κατά 13,3 % των εξαγωγών τροφίμων της χώρας. Τα μέταλλα ακολουθούν σε ποσοστό 23,4%, η κλωστοϋφαντουργία-ένδυση με ποσοστό 17,9% και τα χημικά με ποσοστό 3,4%. Κύριος εξαγωγικός προορισμός των προϊόντων είναι η Γερμανία, και ακολουθεί η Τουρκία και η Ιταλία. Τέλος, η βιομηχανία μεταποίηση, συμβάλει στη μείωση του επενδυτικού κενού στην ελληνική οικονομία. Το 2018 οι βιομηχανικές επιχειρήσεις στη Θεσσαλία πραγματοποίησαν επενδύσεις 169 εκατομμυρίων ευρώ, συμμετέχοντας σε ποσοστό 13,87% στις επενδύσεις της περιφέρειας. Από το 2000-2018 οι επιχειρήσεις του ευρύτερου βιομηχανικού τομέα της περιφέρειας πραγματοποίησαν επενδύσεις €3,19 δις.

“

Οι προκλήσεις είναι μπροστά, όπως είναι και οι ευκαιρίες για την ελληνική οικονομία και τις παραγωγικές επιχειρήσεις

Είναι, κατά συνέπεια, εμφανές, ότι κατά την δεκαετή οικονομική κρίση, η βιομηχανικήμεταποιητική δραστηριότητα, αν και πέρασε τους δικούς της ισχυρούς κλυδωνισμούς, κατά κοινή ομολογία, άντεξε σε αφόρητες πιέσεις, στήριξε με επάρκεια το ΑΕΠ, διατήρησε την απασχόληση, διαφύλαξε το εισόδημα των εργαζομένων, συνεισέφερε στα δημόσια έσοδα. Όσο και αν η πανδημία Covid-19, που βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη για πάνω από 18 μήνες, δοκίμασε τις αντοχές της ελληνικής οικονομίας και της κοινωνίας συνολικά, δημιούργησε συνθήκες μεγαλύτερης αβεβαιότητας, εξαιτίας της πτώσης της οικονομικής δραστηριότητας και του περιορισμού της κατανάλωσης, οι μεταποιητικές βιομηχανικές επιχειρήσεις, σε δύσκολες και απαιτητικές συνθήκες επιβεβαίωσαν, ως ένα βαθμό, τον σταθεροποιητικό τους ρόλο στις διακυμάνσεις της οικονομίας. Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των επιμέρους κλάδων της βιομηχανικής μεταποιητικής παραγωγής, η μερική αναδιάρθρωση τους, η εξωστρέφεια που αναπτύχθηκε από τις παραγωγικές επιχειρήσεις, έδωσαν διεξόδους αλλά και αξιοσημείωτη οικονομική στήριξη στα δημόσια έσοδα για την αντιμετώπιση των κραδασμών στον τριτογενή τομέα. Ωστόσο, οι προκλήσεις είναι μπροστά, όπως είναι και οι ευκαιρίες για την ελληνική οικονομία και τις παραγωγικές επιχειρήσεις, οι οποίες καλούνται να αντιμετωπίσουν παγκόσμιας κλίμακας προκλήσεις, που θα διαφοροποιήσουν τον κόσμο της παραγωγής και της εργασίας. Σε μια εποχή που τα δεδομένα επαναπροσδιορίζονται με ταχείς ρυθμούς, η Παραγωγική Οικονομία, - η Μεταποίηση,

η Βιομηχανία, στοχεύει, μεσομακροπρόθεσμα, να διαμορφώσει στο 15% τη συμμετοχή της στο ΑΕΠ. Για την ικανοποίηση της μεγέθυνσης της συμμετοχής της στη διαμόρφωση του αεΠ και την αξιοποίηση των προκλήσεων της 4ης βιομηχανικής επανάστασης: • Επιδιώκει την αποκατάσταση των όρων λειτουργίας του Επιχειρηματικού Περιβάλλοντος • Αποβλέπει στην μόχλευση των συγχρηματοδοτούμενων πόρων για την χρηματοδότηση επενδύσεων μεγαλύτερης απόδοσης, στη λογική της μεγέθυνσης της οικονομίας. • Επιζητεί τη διαμόρφωση πρόσφορων συνθηκών για νέες σημαντικές επενδύσεις στον παραγωγικό τομέα • Διεκδικεί με αξιώσεις τη διεύρυνση της παρουσίας της στην εσωτερική και στις διεθνείς αγορές • Αναζητά υποστήριξη για να επενδύσει στην έρευνα, να αναπτύξει νέες τεχνολογίες και καινοτόμες λύσεις που θα συμβάλουν στην επέκταση της παραγωγικής βάσης και κυρίως στη σταδιακή υποκατάσταση των εισαγωγών τεχνολογίας. • Αναδεικνύει την αναγκαιότητα εκπαίδευσης και προσαρμογής των γνώσεων και των δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού για τη δημιουργική αξιοποίηση των πλεονεκτημάτων της νέας τεχνολογίας. Οι θεσσαλικές επιχειρήσεις εκτιμούν και αναμένουν ότι η Περιφέρεια Θεσσαλίας, θα αξιοποιήσει τόσο τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης & Ανθεκτικότητας όσο και τους πόρους της Νέας Προγραμματικής

Περιόδου 2021-2027, ευθυγραμμιζόμενη με τις προτεραιότητες που έχει θέσει η στρατηγική χρηματοδότησης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, λαμβάνοντας υπόψη τις εξειδικευμένες ανάγκες αλλά και τις προοπτικές της θεσσαλικής οικονομίας, θα σχεδιάσει και θα προκηρύξει, εξειδικευμένα προγράμματα, έξυπνες πρωτοβουλίες, πρωτοποριακές δράσεις και εύστοχες παρεμβάσεις χρηματοδοτικής υποστήριξης της παραγωγικής βάσης της περιοχής. Η Περιφέρεια Θεσσαλίας εξάλλου,έχει την εξαιρετική δυνατότητα, την αποδεδειγμένη εμπειρία και διαθέτει τις αναγκαίες συνεργασίες, για να υποστηρίξει ενεργά και δυναμικά την προσαρμογή των επιχειρήσεων, στα πλαίσια του ψηφιακού μετασχηματισμού, της πράσινης οικονομίας, και της ενίσχυσης του εξωστρεφή προσανατολισμού τους, σε μια προσπάθεια για την περαιτέρω αποκλιμάκωση των περιφερειακών ανισοτήτων, ώστε να διαφυλαχθεί το τρίπτυχο της ισόρροπης ανάπτυξης: οικονομική ανάπτυξη, προστασία περιβάλλοντος και κοινωνική συνοχή. Φέτος, εκτός από την συμπλήρωση των 200 χρόνων από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης, συμπληρώνονται 140 χρόνια, από την ενσωμάτωση της Θεσσαλίας στο νεοσύστατο, τότε ελληνικό κράτος, ως αποτέλεσμα μακροχρόνιων διεκδικήσεων και διαπραγματεύσεων. Στα χρόνια που πέρασαν, η Θεσσαλία, εναρμονισμένη με την ιστορική, οικονομική και κοινωνική πορεία της Ελλάδας, κατέγραψε σημαντικές πρωτοπορίες, αλλά έχασε και πολλές ευκαιρίες. Ωστόσο, στην παρούσα χρονική συγκυρία, μπορεί με αξιώσεις να διεκδικήσει το στοίχημα της ανάπτυξης, ενδυναμώνοντας το παραγωγικό της πρότυπο, έτσι ώστε να αναδειχθεί ως η περιοχή που υποστηρίζει ενεργά τις παραγωγικές μεταποιητικές βιομηχανικές επιχειρήσεις, προσελκύει νέες, δυναμικές, βιώσιμες, παραγωγικές, καινοτόμες και εξωστρεφείς επενδύσεις, ενισχύοντας την ανταγωνιστική της θέση μεταξύ των ευρωπαϊκών περιφερειών. 63

χαρAλαμποσ αραμπατΖHσ

«η ελλαΔα μπορει να γινει το περιβολι τησ ευρωπησ» Ο ιθύνων νους της Terra Ferea μιλά για την προοπτική της χώρας στον πρωτογενή τομέα

Συνέντευξη στη δημητρα ΠαλαιΟδημΟΠΟΥλΟΥ

χοντας ως βάση τη βιολογική καλλιέργεια, ο κ. Χαράλαμπος Αραμπατζής κατάφερε από το Αερινό Μαγνησίας να κατακτήσει με την εταιρεία του, την Terra Ferea τις αγορές διεθνώς. Το μυστικό της επιτυχίας του έγκειται στη βιολογική καλλιέργεια στην παραγωγή γηγενών προϊόντων, και κυρίως στη συνέπεια για υψηλή ποιότητα σε όλα τα προϊόντα. ρίγανη, Τσάι του Βουνού, Θυμάρι αλλά και Γίγαντες, Φασόλια, Φακές και ρεβίθια φτάνουν σε κάθε χώρα της Ευρώπης, ακόμη και στην Αμερική και τον Καναδά! Ο κ. Αραμπατζής ξεκίνησε την προσπάθεια αυτή ως παραγωγός και εδώ και δέκα χρόνια έχει βάλει... στο παιχνίδι της παραγωγής δεκάδες αγρότες στον ευρύτερο Δήμο ρήγα Φεραίου, μέσω της συμβολαιακής γεωργίας. Κατευθύνει τους παραγωγούς επιστημονικά, παρέχει το πολλαπλασιαστικό υλικό και τη γνώση και η Terra Ferea αποτελεί ένα παράδειγμα προς μίμηση για το πως ο πρωτογενής τομέας μπορεί να αποφέρει αφενός κέρδη κι αφετέρου προϊόντα που κατακτούν όλο τον κόσμο!  Πως ξεκίνησε η ενασχόλησή σας με τα αρωματικά και φαρμακευτικά φυτά, δεδομένου ότι η περιοχή σας έχει προσανατολισμό σε συγκεκριμένες καλλιέργειες; Ως τεχνολόγος Γεωπόνος, έκανα πρακτική άσκηση στην επεξεργασία των Αρωματικών και Φαρμακευτικών Φυτών. Αυτό ήταν η αφορμή και επιστρέφοντας στα 64

οικογενειακά κτήματα αποφάσισα να μπω σε νέες καλλιέργειες και σκέφτηκα πως τα Αρωματικά Φυτά και ιδιαίτερα η ρίγανη ταιριάζουν απόλυτα στην περιοχή μας. Στη συνέχεια μπήκα στη διαδικασία της επεξεργασίας και όλο αυτό σιγά σιγά μεγάλωσε.  Γιατί ξεχωρίζουν τα προϊόντα της Terra Ferea; Ποιο είναι το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό τους; Τα προϊόντα μας ξεχωρίζουν γιατί έχουν «Ταυτότητα». Αυτό το πετυχαίνουμε και στην παραγωγή στο χωράφι αλλά και στην επεξεργασία τους. Η μυρωδιά και η γεύση της ρίγανης μας είναι χαρακτηριστική και μοναδική. Δημιουργούμε ένα «χαρμάνι» συγκεκριμένων κλώνων και ποικιλιών άρα πετυχαίνουμε το ίδιο αποτέλεσμα κάθε χρόνο. Όσον αφορά τα Όσπρια, έχουμε επιλέξει σπόρους από παραδοσιακές Ελληνικές Ποικιλίες, που ενδεχομένως να υστερούν σε μέγεθος και εμφάνιση όμως η νοστιμιά τους είναι ασυναγώνιστη. Στα πρώτα χρόνια του εγχειρήματος όταν έδωσα στην γιαγιά μου να βράσει και να δοκιμάσει τα ρεβίθια, μου είπε… «Μου θύμισαν τα ρεβίθια που τρώγαμε στα νιάτα μας». «Αυτό είναι!» είπα. «Αυτά θα σπείρουμε». Και μέχρι σήμερα αυτή είναι η ποικιλία που έχουμε στις συσκευασίες μας.  μπορεί ένα προϊόν από ένα χωριό της μαγνησίας να «βγει» στις αγορές του εξωτερικού; Υπάρχουν δυσκολίες; Υπάρχουν πολλές δυσκολίες! Από την

άλλη, πολλές φορές παίζουν ρόλο και οι ανάγκες που προκύπτουν στην αγορά. Προσωπικά στην αρχή ήμουν τυχερός στο να βγω στις αγορές του εξωτερικού. Το δύσκολο όμως δεν είναι να δώσεις ένα προϊόν και να φτάσει για παράδειγμα στη Γερμανία, το δύσκολο είναι να το συντηρήσεις και να έχεις ποσότητες και ποιότητα που χρειάζεται, γιατί για το εξωτερικό αυτό είναι το βασικό. Να έχεις μεγάλες ποσότητες για να καλύψεις την ζήτηση και να τροφοδοτείς συνέχεια με την ίδια ποιότητα. Βέβαια, για μια μικρή επιχείρηση της περιφέρειας είναι δύσκολο να ξεκινήσει ένα τέτοιο βήμα γιατί απαιτεί καταρχήν συμμετοχή σε μεγάλες εκθέσεις του εξωτερικού και συνεχή παρακολούθηση όλων των Διεθνών Τάσεων της αγοράς πράγμα που απαιτεί γνώσεις, εξειδικευμένο προσωπικό αλλά και ρευστότητα.  η πανδημία επηρέασε την δραστηριότητά σας και πως; Την επηρέασε κυρίως στο κομμάτι της διακίνησης και της ρευστότητας όπως σε όλους τους παραγωγικούς κλάδους χωρίς όμως να δημιουργήσει ιδιαίτερα προβλήματα στις πωλήσεις. Όλο αυτό το κλίμα που δημιουργήθηκε και η στροφή των καταναλωτών σε πιο «αγνές μεθόδους διατροφής», σε παραδοσιακά και βιολογικά προϊόντα βοήθησε στην πώληση των προϊόντων μας. Η ρίγανη, που είναι το βασικότερο προϊόν της επιχείρησης μας, είναι ένα ισχυρό φυσικό αντιμικροβιακό άρα αυξήθηκε η κατανάλωση της σημαντικά στην πανδημία.

Το ίδιο έγινε και με το Τσάι του Βουνού ως θεραπευτικό αφέψημα αλλά και με τα Όσπρια λόγω της γενικότερης κατανάλωσης «υγιεινών» τροφών. Επίσης η Βιολογική πιστοποίηση, βοήθησε σημαντικά σ’ αυτό, κυρίως στις αγορές τις Δυτικής Ευρώπης, όπου οι καταναλωτές έχουν κάνει στροφή στα βιολογικά προϊόντα εδώ και χρόνια. Ουσιαστικά το αποτύπωμα της πανδημίας στα προϊόντα της Terra Ferea ήταν θετικό.  Πως διαφαίνεται το μέλλον; Πιστεύεται και ως επιστήμονας ότι πρέπει να γίνει στροφή σε άλλου είδους καλλιέργειες; Πρέπει η ελλάδα, η μαγνησία να στραφεί σε άλλες καλλιέργειες πλην των γνωστών και παραδοσιακών; Φυσικά και πρέπει να γίνει στροφή, και κυρίως σε καλλιέργειες που παράγουν διατροφικά προϊόντα. Η Ελλάδα μπορεί και πρέπει να γίνει το περιβόλι της Ευρώπης!!! Ήδη αυτό έχει ξεκινήσει και το

σημαντικότερο απ’ όλα είναι ότι γίνεται από εκπαιδευμένους νέους ανθρώπους με «ανοιχτό μυαλό» και νοοτροπία συνεργασίας. Στον Νομό μας, από το Ζαγορά μέχρι την Βρύναινα και από την Αργαλαστή μέχρι τα Κανάλια υπάρχουν Ομάδες Παραγωγών σε πολλά αγροτικά προϊόντα που πετυχαίνουν άριστα αποτελέσματα στις δύσκολες αυτές μέρες. Λειτουργεί άριστα συνεργασία της Παραγωγής με την Μεταποίηση και υπάρχουν και πολλές συνέργειες μεταξύ Ομάδων διαφορετικών Προϊόντων μιας και σε πολλές περιπτώσεις οι πελάτες είναι οι ίδιες αγορές. Στην αγορά του FOOD SERVICE για παράδειγμα τοποθετούνται το κρασί, η φέτα, η ρίγανη, τα μήλα αλλά και οι ξηροί καρποί και οι ελιές και το λάδι. Ποιο απ’ αυτά τα προϊόντα δεν παράγεται στη Μαγνήσια. Και μάλιστα στα περισσότερα απ’ αυτά τα προϊόντα υπάρχουν επιχειρήσεις του συγκαταλέγονται στις καλύτερες στο είδος τους σε όλη την Ελλάδα!

“

Τα προϊόντα μας ξεχωρίζουν γιατί έχουν «Ταυτότητα». Αυτό το πετυχαίνουμε και στην παραγωγή στο χωράφι αλλά και στην επεξεργασία τους. Η μυρωδιά και η γεύση της ρίγανης μας είναι χαρακτηριστική και μοναδική 65

TErrA FErEA: «απο τη γη μασ... στον κοσμο»! Αρωματικά & φαρμακευτικά φυτά, όσπρια και αιθέρια έλαια από το Αερινό κατακτούν τις διεθνής αγορές Η «Φεραία Γη» είναι μια οικογενειακή επιχείρηση, η οποία ιδρύθηκε το 1994 στο Αερινό Μαγνησίας και αποτελεί μια από τις πλέον γνωστές και καταξιωμένες εταιρείες στο χώρο των Αρωματικών και Φαρμακευτικών Φυτών. Πρόκειται για μια αμιγώς Ελληνική εταιρία που ξεκίνησε την παραγωγική της δραστηριότητα με την καλλιέργεια γηγενών ποικιλιών ρίγανης, Θυμαριού, Φασκόμηλου και Τσάι του Βουνού καθώς και κάποιων παραδοσιακών ποικιλιών Οσπρίων. Χρησιμοποιώντας πολλαπλασιαστικό υλικό από άγριες Ελληνικές ποικιλίες βοτάνων κατάφερε να πετύχει άριστα αποτελέσματα και να δημιουργήσει ξεχωριστά «χαρμάνια» που την χαρακτήρισαν από την πρώτη στιγμή.

η ιΣτΟρια τηΣ TERRA FEREA  το 2010, η επιχείρηση ξεκίνησε την εξαγωγική της δραστηριότητα και μέσα σε 4 χρόνια κατάφερε να εδραιωθεί σε 8 Ευρωπαϊκές Χώρες, σε 3 πολιτείες της Αμερικής και στον Καναδά.  από το 2014, υλοποιεί πρόγραμμα Συμβολαιακής Γεωργίας με επιλεγμένους παραγωγούς στην ευρύτερη περιοχή του Βελεστίνου Μαγνησίας πετυχαίνοντας την βέλτιστη ποιότητα των προϊόντων αλλά και την εξασφάλιση των απαραίτητων ποσοτήτων σε κάθε είδος.  το μάιο του 2016, έλαβε Δίπλωμα Ευρεσιτεχνίας από τον Οργανισμό Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας (ΟΒΙ) για το Προϊόν «ΕΝΝΕΑ Organic Mediterranean Tea» για την μέθοδο παρασκευής του ροφήματος δημιουργώντας μια νέα κατηγορία «Luxury» προϊόντων με στόχο την είσοδο στις αγορές των Extra Premium προϊόντων.  από το Σεπτέμβριο του 2016, η «Φεραία Γη» αντιλαμβανόμενη τις σύγχρονες ανάγκες, προχώρησε στην παραγωγή Αιθέριου Ελαίου 66

Ως παραγωγική επιχείρηση εγκατέστησε και διατηρεί μέχρι σήμερα καλλιέργειες σε ιδιόκτητη έκταση 60 εκταρίων έχοντας δημιουργήσει ολοκληρωμένη τεχνογνωσία, ξεκινώντας από την δημιουργία πολλαπλασιαστικού υλικού και την καλλιέργεια μέχρι την συγκομιδή, την επεξεργασία και την διαχείριση των βοτάνων. Δεδομένου ότι στην Ελλάδα έως τότε δεν υπήρχαν οργανωμένες παραγωγικές επιχειρήσεις αρωματικών φυτών, η «Φεραία Γη» σχεδίασε και κατασκεύασε εξ’ ολοκλήρου τον μηχανολογικό εξοπλισμό της συγκομιδής και της επεξεργασίας των βοτάνων πράγμα που την βοήθησε στην ποιοτική αναβάθμιση των προϊόντων της.

ρίγανης για την χρήση του τόσο στην Βιομηχανία Τροφίμων, αλλά πολύ περισσότερο στη Φαρμακοβιομηχανία ως το καλύτερο «φυσικό αντιμικροβιακό».  από τα τέλη του 2017 η εταιρεία λειτουργεί στις νέες εγκαταστάσεις της στην Α’ Βιομηχανική Περιοχή του Βόλου με σύγχρονες γραμμές παραγωγής και μεγάλη χωρητικότητα για να μπορεί να διαχειρίζεται με ασφάλεια τον όγκο των προϊόντων της. Βασικός στόχος της είναι η ανάδειξη, η παραγωγή και η προώθηση σε όλους τους καταναλωτές παγκοσμίως της ανώτερης ποιοτικά Ελληνικής ρίγανης αλλά και του συνόλου των βοτάνων διαθέτοντας σεβαστές ποσότητες με συνέπεια και ασφάλεια. αΠΟ τΟ αεριΝΟ...ΣτΟΝ κΟΣμΟ Ξεκινώντας από μια μεσαία καλλιεργήσιμη έκταση στο Αερινό, η Terra Ferea, μέσω της συμβολαιακής γεωργίας που εφαρμόζεται, κατάφερε να κατακτήσει τον κόσμο! Εξάγει τα προϊόντα της σε Γερμανία, Ολλανδία, Βέλγιο, Γαλλία, Αγγλία, Σουηδία, Ιταλία, Αυστρία, Ελβετία, αλλά και στον Καναδά και τις Ηνωμένες Πολιτείες.

συνολικα 179 απ΄τισ 365 ημερεσ του χρOνου εργαστηκαμε για να … πληρωσουμε φορουσ Τι δείχνει η «Ημέρα Φορολογικής Ελευθερίας 2021», μελέτη του Κέντρου Φιλελεύθερων Μελετών – Μάρκος Δραγούμης

ια 179 από τις 365 ημέρες του χρόνου εργαστήκαμε φέτος για να πληρώσουμε φόρους και εισφορές στο κράτος, με την Ημέρα Φορολογικής Ελευθερίας να έχει έρθει στις 29 Ιουνίου. Εάν συνυπολογιστεί το

έλλειμμα για το 2021, τότε η Ημέρα Φορολογικής Ελευθερίας υπολογίζεται να ήταν η 10η Αυγούστου, με 221 ημέρες εργασίας. Η Ημέρα Φορολογικής Ελευθερίας, μελέτη την οποία διεξάγει για 7η συνεχόμενη χρονιά στην Ελλάδα το Κέντρο Φιλελεύθερων Μελετών Μάρκος Δραγούμης (ΚΕΦίΜ) με στόχο

να απεικονίσει με εύληπτο τρόπο τα φορολογικά βάρη των Ελλήνων, είναι η ημέρα που οι Έλληνες φορολογούμενοι θα απελευθερώνονταν από το βάρος των φόρων, αν με τα χρήματα που κέρδιζαν από την εργασία τους έπρεπε, πριν καλύψουν τις δικές τους ανάγκες, να αποπληρώσουν πρώτα τις υποχρεώσεις τους προς το κράτος.

Το ΚΕΦίΜ είναι ένας ανεξάρτητος, μη κερδοσκοπικός οργανισμός και το έργο του περιλαμβάνει ερευνητικά προγράμματα, εκδόσεις και εκδηλώσεις που έχουν ως επίκεντρο την αύξηση της ατομικής ελευθερίας για κάθε πολίτη. Μάθετε περισσότερα στο www.kefim.org. Αναλυτικά στοιχεία για την μελέτη στην οποία υπεύθυνος ήταν ο κ. Κωνσταντίνος Σαραβάκος, Συντονιστής Ερευνητικών Προγραμμάτων του ΚΕΦίΜ - Μάρκος Δραγούμης, υπάρχουν στο λινκ https://kefim.org/wp-content/uploads/2020/07/%CE%97%CE%A6%CE%95-2021-2.pdf

●

τα κύρια ευρήματα της φετινής μελέτης η 29η ιουνίου είναι η ημέρα φορολογικής ελευθερίας για το 2021, σύμφωνα με τις προβλέψεις της κυβέρνησης για τα έσοδα από φόρους και ασφαλιστικές εισφορές. Για 179 από τις 365 μέρες του έτους θα εργαστούμε για το κράτος. αν συνυπολογιστεί το έλλειμμα της Γενικής Κυβέρνησης για το 2021, το οποίο αντιπροσωπεύει μελλοντικούς φόρους, τότε η Ημέρα Φορολογικής Ελευθερίας για το 2021 ήρθε 42 ημέρες αργότερα, την 10η Αυγούστου. Σε ό,τι αφορά τα αντίστοιχα στοιχεία της περσινής χρονιάς, σύμφωνα με τα απολογιστικά στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, το 2020 εργαστήκαμε για το κράτος 175 ημέρες, ενώ αν συνυπολογιστεί το έλλειμμα της Γενικής Κυβέρνησης, τότε η Ημέρα Φορολογικής Ελευθερίας το 2020 ήρθε 42 ημέρες αργότερα, δηλαδή την 6η Αυγούστου. Η συνολική επιβάρυνση πολιτών και επιχειρήσεων από φόρους και ασφαλιστικές εισφορές το 2021 ανέρχεται σε 71,9 δις και είναι σχεδόν διπλάσια από τα 44,4 δις που καταβάλλουν τα νοικοκυριά για την κάλυψη των βασικών τους αναγκών για διατροφή, ένδυση, στέγαση, οικιακά αγαθά, μεταφορές και επικοινωνίες.

● Η φετινή Ημέρα Φορολογικής Ελευθερίας έρχεται 42 μέρες αργότερα από τη χαμηλότερη της τελευταίας εικοσαετίας (2004). Η μετατόπιση αυτή, που αναδεικνύει τη ραγδαία αύξηση των φορολογικών βαρών που επωμίστηκαν τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις, αποτελεί «κληρονομιά» της μνημονιακής περιόδου. τι δήλωσε ο Υπουργός ανάπτυξης και επενδύσεων Ο Υπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων, Άδωνις Γεωργιάδης δήλωσε: «Από την πρώτη ημέρα υποστηρίζω τη μελέτη του ΚΕΦΙΜ για την Ημέρα Φορολογικής Ελευθερίας ως έναν δείκτη που μπορεί να πιέζει εμάς τους πολιτικούς και τις κυβερνήσεις να εντείνουν τις προσπάθειές τους για το άνοιγμα της οικονομίας και την ελάφρυνση των πολιτών. Παρά την πανδημία, η Κυβέρνησή μας, για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά επιτυγχάνει να είμαστε κάτω από το ψυχολογικό όριο των 180 ημερών, όριο το οποίο οι Κυβερνήσεις του ΣΥΡΙΖΑ ξεπερνούσαν κάθε χρόνο. Η μικρή άνοδος, από τις 175 στις 179 ημέρες οφείλεται στα χαμηλότερα φορολογικά έσοδα του 2020 λόγω της πανδημίας και, το κυριότερο, στο μικρότερο ΑΕΠ, άρα σε μικρότερο παρονομαστή. Στην πραγματικότητα, με το ΑΕΠ του

2019, θα ήμασταν ήδη πολύ καλύτερα. Την προσπάθεια θα τη συνεχίσουμε.» Πως σχολιάζει ο πρόεδρος του κεφίμ «Τα διαχρονικά δεδομένα της Ημέρας Φορολογικής Ελευθερίας αναδεικνύουν δύο σημαντικά συμπεράσματα: αφενός, την εκτίναξη του φορολογικού βάρους που επωμίστηκαν πολίτες και επιχειρήσεις κατά την οικονομική κρίση της προηγούμενης δεκαετίας εξαιτίας των συγκεκριμένων πολιτικών επιλογών εκείνης της περιόδου, και αφετέρου την συγκράτηση αυτής της επικίνδυνης τάσης τα τελευταία δύο χρόνια. Βεβαίως, όπως καταδεικνύει ο συνυπολογισμός των ελλειμμάτων, που φέτος για πρώτη φορά εντάσσεται στη μεθοδολογία της Ημέρας Φορολογικής Ελευθερίας, οι έκτακτες δαπάνες για την αντιμετώπιση των συνεπειών της πανδημίας είναι ένα δεδομένο που πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη στη χάραξη της οικονομικής πολιτικής των επόμενων ετών. Άλλωστε, όπως επανειλημμένα και οδυνηρά έχει αποδειχθεί στην πράξη, όταν τα ελλείμματα δεν αντιμετωπίζονται με τη δέουσα προσοχή, το κόστος που εντέλει θα κληθούν να αντιμετωπίσουν οι πολίτες θα είναι δυσβάσταχτο.» δήλωσε ο πρόεδρος του ΚΕΦίΜ, αλέξανδρος Σκούρας σχολιάζοντας τα φετινά πορίσματα. 69

ημέρα φορολογικής ελευθερίας 2021: 29η ιουνίου \Σύμφωνα με τις προβλέψεις της εισηγητικής έκθεσης του Προϋπολογισμού τα συνολικά έσοδα από φόρους και ασφαλιστικές εισφορές το 2021 αναμένεται να ανέλθουν στα €71,9 δις. αυτά τα 71,9 δις κατανέμονται ως εξής: ● €30,2 δις από έμμεσους φόρους (το 42% των συνολικών εσόδων από φόρους και ασφαλιστικές εισφορές)1, ● €17,4 δις από άμεσους φόρους (το 24,2% των συνολικών εσόδων από φόρους και ασφαλιστικές εισφορές)2, ● €24 δις από ασφαλιστικές εισφορές (το

33,5% των συνολικών εσόδων από φόρους και ασφαλιστικές εισφορές)3, και ● €214 εκ. από φόρους επί του κεφαλαίου (το 0,3% των συνολικών εσόδων από φόρους και ασφαλιστικές εισφορές)4. Το Καθαρό Εθνικό Εισόδημα για το 2021 προβλέπεται να ανέλθει στα €147,2 δις5. Από τη διαίρεση των κρατικών εσόδων από φόρους και ασφαλιστικές εισφορές με το προβλεπόμενο Καθαρό Εθνικό Εισόδημα, προκύπτει ότι οι Έλληνες και

Ελληνίδες το 2021 θα εργαστούν 179 ημέρες για το κράτος6. Η Ημέρα Φορολογικής Ελευθερίας για το 2021 είναι συνεπώς η 29η Ιουνίου. Βάσει των κυριότερων κατηγοριών των κρατικών εσόδων από φόρους και ασφαλιστικές εισφορές, το 2021 θα χρειαστεί να δουλέψουμε 75 ημέρες για την πληρωμή έμμεσων φόρων, 60 ημέρες για την πληρωμή ασφαλιστικών εισφορών, 43 ημέρες για την πληρωμή άμεσων φόρων και 1 ημέρα για την πληρωμή των φόρων κεφαλαίου (Γράφημα 1).

Πηγή: Υπουργείο Οικονομικών 2020, Εισηγητική Έκθεση 2021και ΕΛΣΤΑΤ, Τριμηνιαίοι μη χρηματοοικονομικοί λογαριασμοί της Γενικής Κυβέρνησης στήλη D612 Επεξεργασία: ΚΕΦίΜ - Μάρκος Δραγούμης.

Υπουργείο Οικονομικών 2020, Εισηγητική Έκθεση 2021 Υπουργείο Οικονομικών 2020, Εισηγητική Έκθεση 2021 3 Υπουργείο Οικονομικών 2020, Εισηγητική Έκθεση 2021 και ΕΛΣΤΑΤ, Τριμηνιαίοι μη χρηματοοικονομικοί λογαριασμοί της Γενικής Κυβέρνησης στήλη για την εκτίμηση των τεκμαρτών ασφαλιστικών εισφορών. 4 Υπουργείο Οικονομικών 2020, Εισηγητική Έκθεση 2021 5 Πρόβλεψη βάσει των δημοσιευμένων στοιχείων της ΕΛΣΤΑΤ για το 2019 (Βασικά Μακροοικονομικά Μεγέθη) και τις προβλέψεις του Προγράμματος Σταθερότητας του Υπουργείου Οικονομικών (Ministry of Finance 2021, Stability Programme, για την οικονομική συρρίκνωση του 1 2

ΑΕΠ το 2020 (-8,2%) και την οικονομική μεγέθυνση του ΑΕΠ το 2021 (3,6%). 6 Η Ημέρα Φορολογικής Ελευθερίας υπολογίζεται από τον λόγο των συνολικών εσόδων του κράτους από φόρους και ασφαλιστικές εισφορές προς το Καθαρό Εθνικό Εισόδημα, βλ. Μεθοδολογία. 7 Υπολογίζεται με βάση το ΑΕΠ του 2020 το οποίο διαμορφώθηκε στα 165,8 δις σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ (Δημοσιονομικά στοιχεία - Ετήσια) ενώ βάσει των προβλέψεων του Προγράμματος Σταθερότητας του Υπουργείου Οικονομικών (Ministry of Finance 2021, Stability Programme), το 2021 θα αυξηθεί κατά 3,6% φτάνοντας τα 171,8 δις.

ημέρα φορολογικής ελευθερίας 2021 αν συνυπολογιστεί το έλλειμμα της Γενικής κυβέρνησης:10η αυγούστου Σύμφωνα με τις προβλέψεις του Προγράμματος Σταθερότητας του Υπουργείου Οικονομικών το έλλειμμα της Γενικής Κυβέρνησης το 2021 θα διαμορφωθεί στο 9,9% του ΑΕΠ, δηλαδή εκτιμάται κοντά στα 17 δις7.

Αν συνυπολογιστεί αυτό το έλλειμμα της Γενικής Κυβέρνησης, το οποίο αντιπροσωπεύει μελλοντικούς φόρους, τότε η Ημέρα Φορολογικής Ελευθερίας για το 2021 έρχεται 42 ημέρες αργότερα, την 10η Αυγούστου.

Πληρώνουμε σχεδόν τα διπλάσια χρήματα σε φόρους και εισφορές απ’ ότι για τις βασικές μας ανάγκες Η σύγκριση των κρατικών εσόδων από φόρους και ασφαλιστικές εισφορές με τις ετήσιες δαπάνες των ελληνικών νοικοκυριών για την κάλυψη των βασικών τους αναγκών καταδεικνύει την πολύ μεγάλη επιβάρυνση φυσικών προσώπων και επιχειρήσεων. Ενδει-

κτικά, σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, τα νοικοκυριά ξόδεψαν το 2019 €44,4 δις για τις βασικές τους ανάγκες, ενώ το κράτος είχε σχεδόν τα διπλάσια έσοδα από φόρους και ασφαλιστικές εισφορές, €71,9 δις.

Πηγή: Υπουργείο Οικονομικών 2020, Εισηγητική Έκθεση 2021,ΕΛΣΤΑΤ, Τριμηνιαίοι μη χρηματοοικονομικοί λογαριασμοί της Γενικής Κυβέρνησης στήλη και ΕΛΣΤΑΤ, Μέσος όρος μηνιαίων αγορών και σε είδος απολαβών των νοικοκυριών κατά Αστικές και Αγροτικές περιοχές και κατά τρόπο κτήσεως. Σύνολο Χώρας. Επεξεργασία: ΚΕΦίΜ - Μάρκος Δραγούμης. 71

αλεξανΔροσ σκουρασ

«επεIγει η ΔραστικH μεIωση τησ φορολογικHσ επιβAρυνσησ» «Αν δεν αντιμετωπίσουμε συγκεκριμένες προκλήσεις, όσα ΕΣΠΑ και αν έρθουν, οι μακροπρόθεσμες προοπτικές της χώρας θα είναι δυσοίωνες», τονίζει ο πρόεδρος του ΚΕΦίΜ Συνέντευξη στον ηλια κΟΥτΣερη

ία δεξαμενή σκέψης έχει την «πολυτέλεια» να σκεφτεί έξω από τα κομματικά στεγανά και το πολιτικό status quo, αναφέρει ξεκάθαρα στη μαΓΝηΣια και το ένθετο ΟικΟΝΟμια, ο πρόεδρος του κεφίμ αλέξανδρος Σκούρας *, δίνοντας εξαρχής το στίγμα των προθέσεων των στελεχών και μελών του Κέντρου Φιλελεύθερων Μελετών** που έχει δώσει ήδη σημαντικά δείγματα γραφής. Όπως τονίζει μεταξύ άλλων, αν ως χώρα, διορθώσουμε τις επιδόσεις μας σε κρίσιμα πεδία, τα θετικά αποτελέσματα τόσο για τη χώρα, όσο και την κοινωνία μας, είναι βέβαια. Παράλληλα, τονίζει ότι επείγει η δραστική μείωση της φορολογικής επιβάρυνσης σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις, όμως αυτή, μπορεί να γίνει, όταν για την εκάστοτε κυβέρνηση το πολιτικό κόστος της διατήρησης της φορολογικής επιβάρυνσης στα σημερινά επίπεδα, γίνει μεγαλύτερο από το πολιτικό κόστος να μειωθεί… Αναφερόμενος στο θέμα της πολυετούς κρίσης, τονίζει ότι «το μεγάλο μάθημα των μνημονίων, είναι πως η τυφλή αντιγραφή των καλών πρακτικών από άλλες χώρες δεν αποδίδει αναγκαστικά. Κάθε χώρα έχει τη δική της κουλτούρα, τη δική της ιστορία, τη δική της πολιτική πραγματικότητα». Υπερασπιζόμενος τη γνώση που πρέπει να διαθέτουν οι πολίτες επί των οικονομικών 72

δεδομένων, υποστήριξε ότι η ποιότητα της δημοκρατίας μας ενισχύεται όταν οι πολίτες είναι οικονομικά εγγράμματοι - μια ανάγκη που καταδείχθηκε έντονα τα χρόνια της κρίσης.  το κεφίμ έχει δώσει ένα ιδιαίτερο στίγμα, με ποικίλους τρόπους και με σοβαρότητα ως προς την προσέγγιση πολλών οικονομικών μεταξύ άλλων ζητημάτων, που απασχολούν τους Έλληνες. Ποια είναι η δική σας εκτίμηση καταρχήν, ως προς την επίτευξη των στόχων και οραμάτων σας; Η απάντηση αυτή έχει δύο επίπεδα, καθώς οι στόχοι και τα οράματά μας στο ΚΕΦίΜ αφορούν τόσο την πορεία του οργανισμού μας όσο και την πορεία της χώρας μας. Έτσι, από τη μια μεριά, το ΚΕΦίΜ μέσα σε ένα σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα έχει πιστεύω κάνει αισθητή την παρουσία του στη δημόσια σφαίρα της χώρας μας έχοντας συνομιλητές τους σημαντικότερους παράγοντες της πολιτικής, ακαδημαϊκής και επιχειρηματικής ζωής της χώρας μας. Το έργο μας κάθε χρόνο έχει περισσότερες και εκτενέστερες αναφορές στα μέσα μαζικής ενημέρωσης και ταυτόχρονα αυξάνονται και οι Ελληνίδες και οι Έλληνες φιλελεύθεροι που μας στηρίζουν και γίνονται μέλη μας, χωρίς τις οποίες και τους οποίους τίποτε δεν θα ήταν δυνατό. Αυτό μας δίνει τη δυνατότητα να διατυπώνουμε τις προτάσεις μας με αυτοπεποίθηση και μεγαλύτερη

αποτελεσματικότητα. Κι αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό καθώς, από την άλλη μεριά, η χώρα μας, τουλάχιστον στο επίπεδο της οικονομικής ελευθερίας έχει ακόμη πολύ δρόμο να διανύσει, καθώς συγκρινόμενοι με τους εταίρους μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση καταλαμβάνουμε μια πολύ χαμηλή και καθόλου τιμητική θέση στις σχετικές κατατάξεις.  Πόσο καθοριστικό ρόλο μπορούν να παίξουν στην βελτίωση της οικονομικής ζωής των ελλήνων προτάσεις απ ΄τις δεξαμενές σκέψεις όπως το κεφίμ, αλλά και πόσο μπορούν να προβληματίζουν τους εκάστοτε κυβερνώντες, τα συμπεράσματα μελετών και ερευνών που εκπονούνται εκ μέρους σας; Οι δεξαμενές σκέψης, σε αντίθεση με τα πολιτικά κόμματα, δεν επιζητούν την ανάληψη της εξουσίας αλλά προσπαθούν να επηρεάσουν τον τρόπο με τον οποίο διαμορφώνονται και λαμβάνονται οι πολιτικές αποφάσεις. Αυτό σημαίνει ότι παράγοντες όπως το πολιτικό κόστος ή ο εκλογικός κύκλος δεν τις επηρεάζουν ιδιαίτερα. Το αποτέλεσμα είναι ότι μία δεξαμενή σκέψης έχει την «πολυτέλεια» να σκεφτεί έξω από τα κομματικά στεγανά και το πολιτικό status quo. Έχει τη δυνατότητα να προτείνει και να επιχειρηματολογήσει υπέρ πολιτικών που μπορεί να είναι ευεργετικές για τον τόπο ενώ παράλληλα να μην είναι πολιτικά επωφελείς για εκείνους που τις προτείνουν.

Στην περίπτωσή του Κέντρου Φιλελεύθερων Μελετών, πολλές από τις προτάσεις μας έχουν υιοθετηθεί - βεβαίως όχι πάντα όπως ακριβώς τις διατυπώνουμε - και αυτό μας επιτρέπει να βλέπουμε την επίδραση που μπορεί να έχει η δουλειά μας. Αυτός είναι και ο ρόλος μας: να ανοίγουμε θέματα στον δημόσιο διάλογο, να παρέχουμε έγκυρα δεδομένα και ρεαλιστικούς οδικούς χάρτες δράσης, να παρακολουθούμε την πορεία εφαρμογής των πολιτικών που θεωρούμε ότι μπορούν να παραγάγουν θετικά αποτελέσματα για τη χώρα και τους πολίτες. Όταν με επιχειρήματα παρουσιάζεις την ανάγκη μιας πολιτικής, τα αρνητικά αποτελέσματα που σωρεύει η αναβολή της εφαρμογής της και τα πλεονεκτήματα που θα έχει η υιοθέτησή της, τότε ακόμη και όσοι διαφωνούν με σένα οφείλουν να παρουσιάσουν τα δικά τους αντεπιχειρήματα - κι αυτό προάγει την ποιότητα του δημόσιου διαλόγου και του πολιτικού συστήματος. Ακόμη λοιπόν και όταν μια κυβέρνηση είναι εχθρικά διακείμενη προς τις θέσεις και τις προτάσεις μας, το γεγονός και μόνο ότι έχουμε τη δυνατότητα να επιχειρηματολογήσουμε δημόσια γι’ αυτές ενισχύει ουσιαστικά την κοινή προσπάθεια για θετικές αλλαγές.  διαπιστώνουμε μια ιδιαίτερη προσέγγιση και στόχευση στη νέα γενιά, όπως με τη συμβολή σας στην «Οικονομική Ολυμπιάδα». Ποια η φιλοδοξία σας, αλλά και πόσο και πως θεωρείτε, ότι οι νέοι και νέες θα μπορέσουν να διαμορφώσουν μια

καλύτερη γενικότερα ελλάδα; Η Οικονομική Ολυμπιάδα, σε αντίθεση με τις υπόλοιπες δράσεις μας, δεν έχει ιδεολογικό υπόβαθρο και περιεχόμενο. Δεν αφορά δηλαδή φιλελεύθερα οικονομικά, αλλά γενικώς τον οικονομικό αλφαβητισμό των πολιτών, και ιδίως των νέων Ελληνίδων και Ελλήνων. Ξεκινά από τη διαπίστωση ότι η ποιότητα της δημοκρατίας μας ενισχύεται όταν οι πολίτες είναι οικονομικά εγγράμματοι - μια ανάγκη που καταδείχθηκε έντονα τα χρόνια της κρίσης. Τα οικονομικά είναι λοιπόν απαραίτητα, τόσο για να κατανοούμε τι συμβαίνει γύρω μας, όσο και για να ανταποκρινόμαστε στις απαιτήσεις της καθημερινής μας ζωής. Εμείς λοιπόν πιστεύουμε ότι το εκπαιδευτικό μας σύστημα δεν δίνει αρκετά τέτοια εφόδια στους αυριανούς πολίτες, και την πεποίθησή μας αυτή τη μοιράζεται μια σημαντική και ολοένα και διευρυνόμενη κοινωνική συμμαχία από μαθητές και μαθήτριες, γονείς, σχολικούς εκπαιδευτικούς, ακαδημαϊκούς, πολιτικούς και ανθρώπους της επιχειρηματικότητας. Είμαστε γι’ αυτό αποφασισμένοι να συνεχίσουμε να προάγουμε τον οικονομικό αλφαβητισμό τόσο με την Οικονομική Ολυμπιάδα, που διοργανώσαμε φέτος για πρώτη φορά στην Ελλάδα με μεγάλη συμμετοχή και επιτυχία, όσο και με πολλές άλλες δράσεις μας. Είναι κάτι που το θεωρούμε απολύτως αναγκαίο για τη χώρα.  Υπάρχει τελικά μια «ιδανική λύση» ως προς τη χάραξη της οικονομικής πολιτικής των επόμενων ετών; Όλα τα εμπειρικά δεδομένα δείχνουν

ξεκάθαρα ότι οι χώρες που ακολουθούν τη γενική κατεύθυνση της ελεύθερης αγοράς, του ελεύθερου εμπορίου και του ισχυρού κράτους δικαίου, παρέχουν στους πολίτες τους ένα καλό βιωτικό επίπεδο και την ουσιαστική δυνατότητα να επιδιώξουν με αξιώσεις τα δικά τους όνειρα για την ευτυχία και την ευημερία. Κι αυτό μάλιστα, ανεξαρτήτως του αν και του κατά πόσο οι χώρες αυτές εφαρμόζουν μια αναδιανεμητική κοινωνική πολιτική. Επιμέρους λοιπόν προσεγγίσεις υπάρχουν πολλές, όμως η γενική κατεύθυνση είναι ξεκάθαρη. Αν διορθώσουμε τις επιδόσεις μας σε αυτά τα κρίσιμα πεδία, τα θετικά αποτελέσματα για τη χώρα και την κοινωνία μας είναι βέβαια.  η «ημέρα φορολογικής ελευθερίας» δείχνει κάτι που ίσως να μην το αντιλαμβανόμασταν εάν δεν το απεδείκνυαν τα στοιχεία της έρευνάς σας. Πόσο δουλεύουμε για τους φόρους και το κράτος… αλήθεια, υπάρχει περίπτωση και εάν ναι με ποιον τρόπο, να έρχεται ολοένα και νωρίτερα η «φορολογική μας ελευθερία», αλλά και να «απολαμβάνουμε» ταυτόχρονα την ολοένα και καλύτερη παροχή πρόνοιας, παιδείας, υγείας απ’ το κράτος; Η Ημέρα Φορολογικής Ελευθερίας προκύπτει από μια απλή διαίρεση - είναι ένα κλάσμα που έχει στον αριθμητή το παραγόμενο ΑΕΠ στη χώρα μας και στον παρονομαστή τις κρατικές δαπάνες. 73

“

Αν διορθώσουμε τις επιδόσεις μας σε κρίσιμα πεδία, τα θετικά αποτελέσματα για τη χώρα και την κοινωνία μας είναι βέβαια

Συνεπώς, για να φέρουμε αυτή τη μέρα ολοένα και νωρίτερα πρέπει οι κρατικές δαπάνες να αυξάνονται με μικρότερο ρυθμό απ’ ό,τι η οικονομική ανάπτυξη, κάτι που τουλάχιστον πριν την κρίση σπάνια συνέβαινε στην Ελλάδα. Εξάλλου, όπως πλέον γνωρίζουμε καλά, η βελτίωση της ποιότητας των υπηρεσιών δεν ταυτίζεται με το περισσότερο κράτος. Ούτε είναι τα πάντα δουλειά του κράτους θυμηθείτε για παράδειγμα την Ολυμπιακή και τις τηλεπικοινωνίες- ούτε σ’ αυτά που όντως πρέπει το κράτος να κάνει, διασφαλίζεται η καλύτερη ποιότητα απλώς και μόνο αυξάνοντας τα σχετικά κονδύλια και αδιαφορώντας για την αξιολόγηση και την αποτελεσματικότητα.  ιδιαίτερα ενδιαφέρον το «ελληνικό Πάνελ Οικονομολόγων». ενδιαφέρουσες πάντα και οι απαντήσεις. η πλειοψηφία των απαντήσεων στο τελευταίο δε ερώτημα, νομίζω ότι εκφράζει την… επιθυμία όλων μας! «η περαιτέρω μείωση της φορολογικής επιβάρυνσης σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις είναι εφικτή». το παράλληλο ερώτημα βέβαια, είναι πως μπορεί να γίνει και …γιατί τελικά δεν γίνεται; Το Ελληνικό Πάνελ Οικονομολόγων είναι μία πρωτοβουλία μας, σε συνεργασία με την εφημερίδα Καθημερινή, όπου κάθε μήνα θέτουμε ένα κρίσιμο ερώτημα δημόσιας πολιτικής σε 70 κορυφαίους και κορυφαίες οικονομολόγους της χώρας. Αισθανόμαστε τιμή για τη συμμετοχή τους καθώς και για το γεγονός ότι φωτίζουν με την τεκμηριωμένη θέση τους κρίσιμα ζητήματα οικονομικής πολιτικής. Σε ό,τι αφορά τη μείωση της φορολογικής επιβάρυνσης, αυτή μπορεί να γίνει όταν για

την εκάστοτε κυβέρνηση το πολιτικό κόστος της διατήρησης της φορολογικής επιβάρυνσης στα σημερινά επίπεδα γίνει μεγαλύτερο από το πολιτικό κόστος να μειωθεί - όταν δηλαδή μια κυβέρνηση δει πως είναι προς το πολιτικό της συμφέρον να μειώσει τους φόρους. Με άλλα λόγια, χρειάζεται αυτό το αίτημα να διατυπωθεί, να το υιοθετήσουν οι πολίτες, να τεκμηριωθεί με επιχειρήματα πως είναι εύλογο και εφικτό. Και όλο αυτό είναι ένα μεγάλο μέρος του έργου μιας δεξαμενής σκέψης. Η σημερινή κυβέρνηση ξεκίνησε μια προσπάθεια μείωσης του φορολογικού βάρους που βεβαίως συνάντησε μπροστά της την έκτακτη συνθήκη της πανδημίας και τις ανάγκες διαχείρισης αυτής της περιπέτειας. Είναι σημαντικό αυτή η προσπάθεια να μην εγκαταλειφθεί ώστε τα θετικά της αποτελέσματα να γίνουν αισθητά στην οικονομία, τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις.  Έχοντας μια ευρεία γνώση τόσο εσείς όσο και τα υπόλοιπα στελέχη του κεφίμ, τόσο απ΄την υπόλοιπη ευρωπαϊκή, όσο και απ΄την αμερικανική πραγματικότητα, πόσο εύκολο θεωρείτε ότι θα ήταν να υιοθετήσουμε «καλές πρακτικές» άλλων χωρών και ποιες ίσως, για την βελτίωση των ελληνικών οικονομικών δεδομένων; Πιστεύω ότι το μεγάλο μάθημα των μνημονίων είναι πως η τυφλή αντιγραφή των καλών πρακτικών από άλλες χώρες δεν αποδίδει αναγκαστικά. Κάθε χώρα έχει τη δική της κουλτούρα, τη δική της ιστορία, τη δική της πολιτική πραγματικότητα. Οι καλές πρακτικές δείχνουν τη γενική κατεύθυνση - η μεγάλη και επιτυχής προσπάθεια ψηφιοποίησης του κράτους

*Ο Αλέξανδρος Σκούρας, έχει σπουδάσει μάρκετινγκ στο Αμερικανικό Κολλέγιο της Ελλάδας και Πολιτική Διοίκηση στο Πανεπιστήμιο George Washington. Έχει υπηρετήσει σε σημαντικές θέσεις στις εθνικές εκλογικές καμπάνιες στην Ελλάδα, καθώς και σε Προεδρική καμπάνια του Ρεπουμπλικανικού κόμματος στις ΗΠΑ. Προτού αναλάβει πρόεδρος στο ΚΕΦίΜ, διετέλεσε για 6 χρόνια Αναπληρωτής Διευθυντής Διεθνών Σχέσεων στο Atlas Network στην πρωτεύουσα των ΗΠΑ την Ουάσιγκτον.

στην Εσθονία είναι ένα τέτοιο καλό παράδειγμα. Όμως την πρωταρχική ευθύνη παραγωγής των συγκεκριμένων πολιτικών, των αλλαγών και των μεταρρυθμίσεων που χρειάζεται η χώρα την έχουμε εμείς - οι Ελληνίδες και Έλληνες πολίτες, οι πολιτικοί, τα κόμματα, οι δεξαμενές σκέψεις, οι ειδικοί εμπειρογνώμονες, οι ακαδημαϊκοί που ζούμε στη χώρα και τη γνωρίζουμε καλά. Η λύση με άλλα λόγια θα έρθει από μέσα, κι όχι φυτευτή απ’ έξω.  Ποιες θα μπορούσαν να ήταν οι προϋποθέσεις ανάκαμψης για τη χώρα μας, πετυχαίνοντας την προσέλκυση επενδύσεων, τη μείωση της ανεργίας, τη χαμηλότερη φορολόγηση κλπ; Πολλά μπορούν και πρέπει να γίνουν. Προσωπικά όμως διακρίνω τρεις μεγάλες προτεραιότητες: Πρώτα και κύρια την τολμηρή μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού με την εισαγωγή ενός κεφαλαιοποιητικού πυλώνα στα πρότυπα χωρών όπως η Ολλανδία ή η Αυστραλία. Η δημογραφική πραγματικότητα της χώρας μας σε συνδυασμό με τις πενιχρές αποδόσεις της κρατικής διαχείρισης των χρημάτων των ασφαλισμένων, καθιστά αναγκαία τη μετάβαση σε ένα σύστημα βιώσιμο και διαγενεακά δίκαιο. Έπειτα, επείγει η δραστική μείωση της φορολογικής επιβάρυνσης σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις, και η βελτίωση της ποιότητας στην απονομή της δικαιοσύνης, ώστε να γίνει ταχύτερη και πιο προβλέψιμη. Αυτά τα πεδία αναδεικνύονται από τις έγκυρες εγχώριες και διεθνείς μελέτες καθώς και τους κρίσιμους παγκόσμιους δείκτες. Αν δεν αντιμετωπίσουμε αυτές τις προκλήσεις, νομίζω ότι όσα ΕΣΠΑ και αν έρθουν, οι μακροπρόθεσμες προοπτικές της χώρας θα είναι δυσοίωνες.

** Το Κέντρο Φιλελεύθερων Μελετών - Μάρκος Δραγούμης (ΚΕΦίΜ) είναι ανεξάρτητη, μη κρατική, μη κομματική φιλελεύθερη δεξαμενή σκέψης στην Ελλάδα. Έχει τη νομική μορφή της αστικής μη κερδοσκοπικής εταιρείας και έδρα την Αθήνα. Το όραμα των στελεχών και μελών, είναι μια Ελλάδα πρότυπο οικονομικής και κοινωνικής ελευθερίας που παρέχει στους πολίτες της τη δυνατότητα να δημιουργήσουν και να επιδιώξουν τα όνειρα και τις φιλοδοξίες τους.

«μεταρρυθμιστικη καταιγιΔα»

η απαντηση στισ πολλαπλεσ κρισεισ «Η εκτέλεση του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης, αναμένεται να φέρει στη χώρα τεράστιους ευρωπαϊκούς πόρους, κινητοποιώντας διπλάσια επενδυτικά κεφάλαια»

Του μαξιμΟΥ χαρακΟΠΟΥλΟΥ*

δώ και πάνω από μια δεκαετία η Ελλάδα καλείται να αντιμετωπίσει σειρά σοβαρότατων κρίσεων για τις αιτίες των οποίων οφείλει να βρει τις κατάλληλες απαντήσεις, αλλάζοντας πρωτίστως βασικές παραμέτρους του παραγωγικού της μοντέλου. εν πρώτοις, η χρεωκοπία του 2010-11 κατέδειξε το οριστικό τέλος των ψευδαισθήσεων της ευημερίας με δανεικά, όπως και της αέναης διόγκωσης του κρατικού τομέα για την παροχή θέσεων εργασίας. Η αδυναμία επαναφοράς στις ανέμελες ημέρες της δεκαετίας του ’80 επιβεβαιώθηκε με το αποτυχημένο πείραμα της διακυβέρνησης ΣΥρΙΖΑ-ΑΝΕΛ. Άμεση σχέση με το πρόβλημα

αυτό -που είναι και πρόβλημα αναξιοκρατίας- έχει η φυγή εγκεφάλων, το περίφημο braindrain, που μας αποστερεί από το πιο δυναμικό τμήμα της νεολαίας μας. κατά δεύτερον, η κρίση της λεγόμενης κλιματικής αλλαγής, η οποία συνοδεύεται από ακραία καιρικά φαινόμενα -όπως είναι οι πρωτοφανείς καύσωνες που βιώνουμε το θέρος του 21-, με τις ανάλογες συνέπειες, που είναι οι πυρκαγιές και η ερημοποίηση εκτάσεων. Η πράσινη ανάπτυξη δεν είναι πιά μια εναλλακτική, αλλά μονόδρομος για τη σωτηρία του πλανήτη και την επιβίωση των μελλοντικών γενεών. τρίτον, η πανδημία πλανητικών διαστάσεων ανέδειξε, εκτός από την αναγκαιότητα ενός αποτελεσματικού συστήματος υγείας, το ευάλωτο της «μονοκαλλιέργειας» του

τουρισμού, που σχεδόν αποτελεί το ένα τέταρτον του ΑΕΠ, αλλά και την αξία που έχει η εγχώρια πρωτογενή παραγωγή για κάθε χώρα. τέταρτον, η τουρκική απειλή δεν είναι πλέον μια συνθήκη που επανέρχεται κατά διαστήματα, αλλά μια μόνιμη κατάσταση, η οποία απαιτεί λύσεις μακράς πνοής, που δεν στηρίζονται μόνον στις συμμαχίες και στα εργαλεία του διεθνούς δικαίου, αλλά στην αποτρεπτική ικανότητα. Στις επόμενες δεκαετίες, η Ελλάδα καλείται να απαντήσει σε όλες τις παραπάνω προκλήσεις. Γι’ αυτό τον λόγο, αυτά που αποφασίζονται σήμερα θα καθορίσουν το μέλλον όλων μας. κατ’ αρχήν, πρέπει να εξακολουθήσει το μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα που θα βελτιώνει διαρκώς το

επενδυτικό περιβάλλον, θα προσελκύει ιδιωτικές επενδύσεις, θα ενισχύει την επιχειρηματικότητα. Πρόκειται για μια προσπάθεια που συνδέεται άρρηκτα με τη βαθιά εκπαιδευτική μεταρρύθμιση, η οποία θα αποκαταστήσει την αξία της αριστείας και θα φέρει την τριτοβάθμια εκπαίδευση κοντά στην αγορά. Ταυτόχρονα, χρειάζεται επειγόντως προσανατολισμός προς τις τεχνολογίες αιχμής, καλύπτοντας έτσι το τεράστιο χάσμα που δημιούργησε η εκτεταμένη αποβιομηχάνιση. η ψηφιοποίηση του κράτους και η πάταξη της γραφειοκρατίας, που προχώρησε με ραγδαίους ρυθμούς στην περίοδο της πανδημίας, διαμορφώνουν μια δυναμική αφετηρία για την επίτευξη υψηλότερων ρυθμών ανάπτυξης και δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας. Αποφασιστικό ρόλο στην αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου θα παίξει η εισροή των ευρωπαϊκών κονδυλίων, ύψους δεκάδων δισεκατομμυρίων, τα επόμενα χρόνια, διοχετευμένα σε στοχευμένους τομείς. Η εκτέλεση του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0», αναμένεται να φέρει στη χώρα τεράστιους ευρωπαϊκούς πόρους, κινητοποιώντας διπλάσια επενδυτικά κεφάλαια. Μια από τις καταλυτικές αλλαγές που θα επιφέρει το συγκεκριμένο σχέδιο είναι η στροφή στην Πράσινη Οικονομία, που εκτός από τα οικονομικά οφέλη θα προσφέρει ουσιαστικά και στην προστασία του περιβάλλοντος. Η στροφή αυτή, ωστόσο, θα μείνει ελλιπής, αλλά και το οικονομικό μοντέλο αδύναμο αν δεν υπάρξει κοσμογονία στην

πρωτογενή παραγωγή, η οποία από το 14% του ΑΕΠ το 1970 είχε πέσει το 2010 μόλις στο 4,5%. Μπούσουλας στον στόχο μας αυτό πρέπει να είναι τα επιτυχημένα προγράμματα του Ισραήλ ή της Ολλανδίας, που με λιγότερα πλεονεκτήματα κατέχουν σημαντικά μερίδια στις παγκόσμιες εξαγωγές αγροτικών προϊόντων. Η Ελλάδα, όπως πολλές φορές έχουμε πει, θα μπορούσε να καταστεί το «περιβόλι της Ευρώπης», αρκεί να προχωρήσει σε αποφασιστικές κινήσεις επίλυσης χρόνιων προβλημάτων αλλά και αλλαγής νοοτροπιών. Αναφέρω κάποια παραδείγματα, εκ των οποίων ορισμένα περιλαμβάνονται και στην «έκθεση Πισσαρίδη»: • Κινητροδότηση υγιών συνεταιριστικών σχημάτων με επιχειρηματικό προσανατολισμό. • Συνένωση καλλιεργειών με σκοπό την αύξηση της παραγωγικότητας. • Αξιοποίηση της “έξυπνης γεωργίας”με τη χρήση νέων τεχνολογιών. • Παροχή κινήτρων σε νέους για να ασχοληθούν με την αγροτική παραγωγή. • Εκσυγχρονισμό των αγροκτηνοτροφικών εκμεταλλεύσεων και ίδρυση καθετοποιημένων μονάδων (παραγωγής - μεταποίησης - εμπορίας). • Αποτελεσματική προώθηση του branding των ελληνικών προϊόντων αγροδιατροφής και ιδιαίτερα των προϊόντων γεωγραφικής ένδειξης (ΠΓΕ) και ονομασίας προέλευσης (ΠΟΠ). Μην λησμονούμε ότι το 10% των ΠΟΠ στην ΕΕ των 27 είναι ελληνικά. Δυστυχώς, οργιάζει ακόμη η νόθευση της φέτας, όπως επιβεβαιώνουν αποκαλύψεις σκανδάλων στο εξωτερικό.

• Άνοιγμα νέων αγορών -Αμερική, Ασίαγια τη διοχέτευση των αγροτικών προϊόντων μας, αλλά και επανάκαμψη σε αυτές που έχει παγώσει λόγω συγκυριών -ρωσία. • Αντιμετώπιση του υψηλού κόστους παραγωγής με φοροαπαλλαγές, όπως το λεγόμενο «αγροτικό πετρέλαιο». • Εκτεταμένα έργα ταμίευσης και αξιοποίησης του αρδευτικού νερού με κλειστά δίκτυα άρδευσης, παράλληλα με την παραγωγή «πράσινης» υδροηλεκτρικής ενέργειας -σε αυτά εντάσσεται αναμφίβολα και η «στοιχειωμένη» μερική εκτροπή του Αχελώου, που μπορεί να αποτρέψει την ερημοποίηση του θεσσαλικού κάμπου. Επίσης, η αναγέννηση της αμυντικής βιομηχανίας, που βρέθηκε σε χειμερία νάρκη επί μακρών, παραμένει βασική προϋπόθεση εξουδετέρωσης των ιταμών διεκδικήσεων της αναθεωρητικής Άγκυρας, αλλά ταυτόχρονα μοχλός οικονομικής ανάπτυξης, μέσω και δυναμικών συμπράξεων με εταιρείες από χώρες με υψηλό τεχνολογικό know-how. Ήδη, προς την κατεύθυνση αυτή έχουν γίνει σημαντικά βήματα, που μας δίνουν δικαιολογημένη αισιοδοξία. Εν κατακλείδι, θα πρέπει να σημειωθεί ότι αυτή η ζωτική για την ευημερία της χώρας «μεταρρυθμιστική καταιγίδα», φαίνεται ότι έχει τη συγκατάθεση της πλειοψηφίας της κοινωνίας. Οι οδυνηρές εμπειρίες του προηγούμενου διαστήματος έχουν προσδώσει στους πολίτες τα ορθά κριτήρια για να επιλέξουν. Κι αυτό, ίσως, αποτελεί και το πολυτιμότερο «όπλο» της κυβέρνησης του κυριάκου μητσοτάκη, για να πετύχει στο δύσκολο έργο που έχει αναλάβει.

*Ο Μάξιμος Χαρακόπουλος είναι πρόεδρος της Διαρκούς Επιτροπής Δημόσιας Διοίκησης, Δημόσιας Τάξης και Δικαιοσύνης της Βουλής, βουλευτής Λαρίσης της Νέας Δημοκρατίας, πρώην υπουργός

«παρAθυρο» στην εξωστρEφεια και τισ εξαγωγEσ Η πλατφόρμα «Access2Markets» για τις ελληνικές επιχειρήσεις

Η Της αΝΝαΣ μιΣελ αΣημακΟΠΟΥλΟΥ *

εξαγωγική δραστηριότ ητα των επιχειρήσεω ν και των βιομηχανικ ών μονάδων της χώρας, είναι γεγονός ότι διαδραματίζει έναν σημαντικό ρόλο στην οικονομία μας. Το ίδιο ισχύει και για τις επιχειρήσεις του νομού Μαγνησίας, οι οποίες έχουν συμβάλλει στη γενικότερη αύξηση του ποσοστού εξαγωγών στην περιφέρεια Θεσσαλίας. η Θεσσαλία, βρίσκεται στην 4η θέση σε εξαγωγές, μεταξύ των περιφερειών της χώρας και στην 3η, χωρίς τα πετρελαιοειδή, σύμφωνα με τα στοιχεία του Συνδέσμου εξαγωγέων βορείου ελλάδος (Σεβε), για την περίοδο 2018-2019. Αγορές, εντός και εκτός Ευρώπης, ήδη διαθέτουν προϊόντα του αγροδιατροφικού τομέα της περιοχής. Τα ξακουστά μήλα Ζαγοράς Πηλίου φτάνουν σε Αιθιοπία και Αίγυπτο, ο τόνος Αλοννήσου στην Ιαπωνία, τα κρασιά Αγχιάλου στη

Γερμανία, άνθη και φυτά σε Ολλανδία, ελιά και ελαιόλαδο σε Ιταλία και Ισπανία. Επίσης, στους κλάδους μετάλλων, χημικών -πλαστικών, αλλά και κλωστοϋφαντουργίας - ένδυσης, παρατηρείται εξίσου σημαντική απόδοση. Στις επιχειρήσεις του νομού μαγνησίας δίνεται, τώρα, μία εξαιρετική ευκαιρία να δημιουργήσουν ή να αναπτύξουν μεγαλύτερη εξαγωγική δραστηριότητα, μέσω της διαδικτυακής πλατφόρμας που ονομάζεται «Access2Markets». Η «Access2Markets», η οποία έχει τεθεί σχετικά πρόσφατα σε λειτουργία, είναι ένα διαδικτυακό εργαλείο της Γενικής Διεύθυνσης Εμπορίου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που δημιουργήθηκε αποκλειστικά για τη διευκόλυνση και τη στήριξη των εξαγωγών, κυρίως των μικρομεσαίων επιχειρήσεων (ΜμΕ), οι οποίες αποτελούν τη ραχοκοκαλιά τόσο της ευρωπαϊκής όσο και της ελληνικής οικονομίας. Σκοπός είναι το εμπόριο να αυξήσει τη δυναμική του και να δημιουργήσει επιπλέον θέσεις εργασίας, στη μετά-Covid

εποχή. Το χρήσιμο και πολύ εύχρηστο αυτό διαδικτυακό εργαλείο, είναι ουσιαστικά ένας οδηγός για τις εξαγωγές. Ο χρήστης της πλατφόρμας, εύκολα και γρήγορα, μπορεί να λαμβάνει πληροφορίες για τις εμπορικές συμφωνίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.) με 120 αγορές, παγκοσμίως, για το φορολογικό καθεστώς και τους δασμούς, το ισχύον νομικό πλαίσιο και τους όρους ανταγωνιστικότητας και εμπορίου. Αρκεί να πληκτρολογήσει κάποιος το όνομα του προϊόντος, τη χώρα προέλευσης και τη χώρα εξαγωγής. Έτσι, οι ενδιαφερόμενοι έχουν τη δυνατότητα να αναζητήσουν συμφέρουσες και ασφαλείς αγορές για κάποιο προϊόν, αλλά και να εξακριβώσουν τη δυναμική των προϊόντων τους. επίσης, τους δίνεται η δυνατότητα να καταγγείλουν περιστατικά αθέμιτου ανταγωνισμού, έχοντας σύμμαχό τους την ευρωπαϊκή επιτροπή. Οι ΜμΕ αν και αντιπροσωπεύουν το 99% των επιχειρήσεων στην Ευρώπη, μόνο το 25% από αυτές έχει εξαγωγικό προφίλ.

Στόχος και προτεραιότητά μου, ως Αντιπρόεδρος της Διεθνούς Επιτροπής Εμπορίου του ΕυρωπαϊκούΚοινοβουλίου, είναι να βοηθήσω τις ελληνικές επιχειρήσεις να εκμεταλλευτούν τα εργαλεία που παρέχει η Ε.Ε., ως προς αυτή την κατεύθυνση. Έτσι λοιπόν, μία από τις πρωτοβουλίες που έχω αναλάβει, είναι η γνωστοποίηση της πλατφόρμας «Access2Markets» και κυρίως των δυνατοτήτων της, σε όσο το δυνατόν περισσότερεςΜμΕ της Ελλάδας. Εμπιστεύομαι την ελληνική επιχειρηματικότητα και την ικανότητά της να κατακτήσει ακόμη περισσότερο έδαφος στις διεθνείς αγορές. Το εξαγωγικό εμπόριο της πατρίδας μας μπορεί και πρέπει να διεκδικήσει μία ακόμη πιο σημαντική θέση, στο νέο οικονομικό πλαίσιο που έχει διαμορφώσει η πανδημία. Οι ελληνικές ΜμΕ έχουν τη δυνατότητα να κατακτήσουν πρωταγωνιστικό ρόλο στον νέο παγκόσμιο οικονομικό χάρτη. Για τον σκοπό αυτό, σε συνεργασία με Περιφέρειες, Επιμελητήρια και φορείς, ανά την Ελλάδα, έχουμε ήδη διοργανώσει πολλές σχετικές ενημερωτικές δράσεις, τις οποίες και θα συνεχίσουμε. αξίζει δε να σημειωθεί, ότι στο διαδικτυακό σεμινάριο για την πλατφόρμα Access2Markets, που πραγματοποιήθηκε τον περασμένο απρίλιο, από την ευρωπαϊκή επιτροπή, σημειώθηκε ρεκόρ συμμετοχής και η ελλάδα ξεπέρασε σε αριθμό συμμετεχόντων, ακόμη και πιο μεγάλες χώρες, ενώ η πλατφόρμα διακρίθηκε με το βραβείο «καλής διοίκησης» του ευρωπαίου διαμεσολαβητή 2021. Γενικότερα, η επιχειρηματικότητα είναι αναγκαίο να ακολουθήσει τις εξελίξεις που προκάλεσαν οι ραγδαίες αλλαγές που επέφερε η πανδημία σε όλους τους τομείς. Η Ευρωπαϊκή Ένωση απαντά στις νέες προκλήσεις με το Ταμείο Ανάκαμψης,

Για περισσότερες πληροφορίες,σχετικά με την Access2Markets, μπορείτε να ακολουθήσετε τους παρακάτω συνδέσμους: https://trade.ec.europa.eu/access-tomarkets/en/content/https://trade.ec.europa.eu/access-to-markets/el/content Αν επιθυμείτε, μπορείτε, επίσης, να παρακολουθήσετε το σχετικό ενημερωτικό μου βίντεο: https://youtu.be/SdUfXwhjg4M

στηρίζοντας τις οικονομίες των κρατών μελών της, σε πολλά επίπεδα. Η Ελλάδα, χάρη στην προετοιμασία και την ετοιμότητα της κυβέρνησης του Κυριάκου Μητσοτάκη, συμπεριλαμβάνεται μεταξύ των πρώτων χωρών που έλαβαν το «πράσινο φως» για τα εθνικά τους σχέδια Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, ενώ εισέπραξε διθυραμβικά σχόλια για το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, «Ελλάδα 2.0», το οποίο εκπονήθηκε άμεσα, έχοντας ανάμεσα στους βασικούς του πυλώνες την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας. Η χώρα κάνει το επόμενο σημαντικό και καινοτόμο βήμα, το οποίο θα καθορίσει την πορεία της για το μέλλον. Όπως είπε και ο Πρωθυπουργός, «κερδίσαμε αξιοπιστία, εμπιστοσύνη, κύρος και αισιοδοξία, για τις προοπτικές της χώρας». Έτσι λοιπόν, στο πλαίσιο αυτό, καμία επιχείρηση δεν πρέπει να μείνει πίσω. Οι προϋποθέσεις ανάπτυξηςυπάρχουν, τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και σε εθνικό επίπεδο. Όλα συγκλίνουν στο γεγονός ότι είμαστε έτοιμοι να κάνουμε το μεγάλο βήμα προς τα εμπρός και να επιτύχουμε την ανάκαμψη και την πρόοδο που αξίζει η Ελλάδα. η επόμενη μέρα στη μαγνησία και στην ελλάδα, είναι ελπιδοφόρα και σηματοδοτεί το ξεκίνημα μιας νέας εποχής, ως το 2026.

*Η Άννα Μισέλ Ασημακοπούλου είναι οικονομολόγος και δικηγόρος. Σπούδασε Οικονομικά και Νομικά, με εξειδίκευση στο Διεθνές Δίκαιο, στην Ευρώπη και στις Η.Π.Α. Εργάστηκε, επί σειρά ετών, ως δικηγόρος, στις ΗΠΑ, ως εμπειρογνώμων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και ως διευθυντικό στέλεχος εταιρείας συμβούλων, στις Βρυξέλλες και στο Λουξεμβούργο. Διετέλεσε Αντιδήμαρχος Ιωαννίνων και ήταν η πρώτη γυναίκα που εξελέγη Βουλευτής Ιωαννίνων το 2012. Εκλέχτηκε εκ νέου στο Ελληνικό Κοινοβούλιο το 2015, ως Βουλευτής Β’ Αθηνών. Διετέλεσε Εκπρόσωπος Τύπου της Νέας Δημοκρατίας

“

Η Θεσσαλία, βρίσκεται στην 4η θέση σε εξαγωγές, μεταξύ των περιφερειών της χώρας και στην 3η, χωρίς τα

και Τομεάρχης Δημοσιονομικής πολιτικής, Τομεάρχης Ανάπτυξης και Τομεάρχης Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνιών και Ενημέρωσης της Νέας Δημοκρατίας. Από το 2019 είναι ευρωβουλευτής με το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα και Αντιπρόεδρος στην Επιτροπή Διεθνούς Εμπορίου. Είναι, επίσης, μέλος της Ειδικής Επιτροπής Τεχνητής Νοημοσύνης στην Ψηφιακή Εποχή (AIDA), μέλος της Επιτροπής Εσωτερικής Αγοράς και Προστασίας των Καταναλωτών (IMCO), μέλος της Επιτροπής Ανάπτυξης (DEVE) και συμμετέχει στην Επιτροπή για το Μέλλον της Επιστήμης και της Τεχνολογίας (STOA).

«η πενταετια 2021-2026: εξωστρέφεια και προσέλκυση της επιχειρηματικότητας της καινοτομίας για μια αειφόρα ανάπτυξη»

Του ΓιΩρΓΟΥ ξηραδακη

Ναυτιλιακού Οικονομολόγου Συμβούλου Επενδύσεων, υποψήφιου Ευρωβουλευτή *

ταν κατεβαίνει κάποιος στο κέντρο του Βόλου ή καλύτερα φτάσει εκεί που πρέπει να πάρει το βαπόρι ή να αγναντέψει τη θάλασσα θα ζήσει μία στιγμή που την ζούσαν εδώ και αιώνες πριν, όταν θαλασσοπόροι της εποχής αποφάσιζαν να διασχίσουν τους ωκεανούς που βλέπανε δίπλα τους, αφού τότε δεν μπορούσαν να διαχωρίσουν τον κόλπο από την θάλασσα και τον ωκεανό. Ήταν τότε που αποφάσισαν να διασχίσουν τα σπουδαία στενά του Βοσπόρου και των Δαρδανελίων όπως ξέρουμε σήμερα για να φτάσουμε στην μακρινή Κολχίδα για να πάρουν το χρυσόμαλλο Δέρας και μαζί την λαμπρή την δόξα στον αγώνα της καταξίωσης και της ευημερίας. Αυτό το επίτευγμα μαζί με πολλά ακόμη στην ένδοξη Θαλασσινή ιστορία του τόπου οδήγησε τον Πίνδαρο να αποκαλέσει την μεριά αυτή του κόσμου ως «Άρχα

“

Να προσαρμοστούμε στις προβλεπόμενες νέες ανάγκες της ανάπτυξης και της επιχειρηματικότητας Ναυτιλίας». Αυτό το ιστορικό αποτύπωμα αποδεικνύει το χαρακτηριστικό της εξωστρέφειας στον τόπο και με διευκολύνει να απαντήσω εύκολα στο ερώτημα ή να προτείνω για το «τι μπορεί να γίνει στο Βόλο ή ακόμα και στην ευρύτερη Θεσσαλία την πενταετία που μας έρχεται με σκοπό να μπορέσει να αναπτυχθεί η οικονομία του τόπου και να έρθει η ευημερία;». Σίγουρα υπάρχουν πολλές ιδέες, στόχοι ή οράματα που γίνονται προτάσεις και που όλοι μαζί

σκεφτόμαστε την υλοποίησή τους. Προτάσεις γύρω από την ανάπτυξη του τουρισμού ή της αγροτικής οικονομίας, της επιχειρηματικότητας και της βιομηχανίας που είχε δυνατά θεμέλια τον τελευταίο αιώνα. Αναμφισβήτητα εγώ επηρεάζομαι και από τη δική μου την ιδιότητα καθώς επίσης και τις γνώσεις που έχω αποκομίσει όλες αυτές τις δεκαετίες που εργάζομαι στην διεθνή ναυτιλιακή αγορά. Έτσι μου φαίνεται πολύ εύκολο και απλό να προτείνω σε αυτό τον τόπο να γίνει ένα πραγματικό κέντρο ανάπτυξης φέρνοντας κοντά την δύναμη της Ελλάδας που έχει αποκομίσει από την θάλασσα και την Θαλάσσια Οικονομία, με τη δύναμη του τόπου που αντλεί από τους ανθρώπους που αποδεδειγμένα αγωνίζονται σε όλους τους νευραλγικούς Ελληνικούς οικονομικούς τομείς που προανέφερα. Θα προσθέσω επίσης τη δύναμη που τους δίνει το ιδιαίτερο Πανεπιστημιακό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα, του Πανεπιστημίου

“ Να δημιουργήσουμε στον Βόλο ένα κέντρο καινοτόμου και αειφόρου ανάπτυξης συνδυασμένα με μία αλυσίδα παραγωγής υπηρεσιών

Θεσσαλίας το οποίο εξελίσσεται ως ένα από τα καλύτερα της χώρας και άρχισε να απολαμβάνει διεθνή σεβασμό. Είμαι λοιπόν βεβαίως ότι τόσο ο Βόλος και η Μαγνησία όσο και η ευρύτερη Θεσσαλία και κεντρική Ελλάδα έχουν τη δυνατότητα να δημιουργήσουν στο Βόλο ένα κέντρο καινοτόμου και αειφόρου ανάπτυξης συνδυασμένα με μία αλυσίδα παραγωγής υπηρεσιών που έχει ανάγκη όχι μόνο η ελληνική κοινωνία αλλά και η διεθνής κοινωνία. Τα όπλα της περιοχής ξεκινούν από τα προαναφερόμενα χαρακτηριστικά της αλλά συνεχίζουν τόσο με τις διακριτές υποδομές σε επίπεδο επικοινωνίας, τεχνολογίας και σίγουρα την οικονομία του περιβάλλοντος που παρέχει καθαρή ζωή και ποιότητα. Οι επόμενες δεκαετίες δεν θα αρκεστούν στην διατήρηση του υφιστάμενου μοντέλου διαχείρισης των δυναμικών του τόπου μας. Θα απαιτηθούν κέντρα έρευνας και ανάπτυξης που στην περιοχή μπορούν να γίνουν. Το χαμηλό κόστος ζωής σε συνδυασμό με το υψηλό επίπεδο εκπαίδευσης των κατοίκων, νέων και μεγαλύτερων, συνυπάρχει με τις γεωγραφικές δυνατότητες και επιτρέπουν έτσι την δημιουργία κέντρων ερευνών αλλά και κέντρων χρηματοδότησης αειφόρων ανάπτυξης. Παράλληλα, λόγω της μακροχρόνιας αποεπένδυσης της περιοχής τις τελευταίες δεκαετίες δίνεται η δυνατότητα νέας μορφής ανάπτυξης στους τομείς των μεταφορών και της τροφοδοτικής αλυσίδας. Οι νέες επενδύσεις στους τομείς αυτούς, θα είναι συνδεδεμένες με περιβαλλοντολογικά ομόλογα και θα αφορούν επενδύσεις με μηδενικό περιβαλλοντικό κόστος για την κοινωνία.

το λιμάνι μπορεί να αξιοποιηθεί με άλλεςχρήσεις όπως τουριστικές και ερευνητικές Έτσι για παράδειγμα, το «απαρχαιωμένο» λιμάνι του Βόλου που κάποτε ήταν ένα σπουδαίο κέντρο διαμετακόμισης ή εμπορίου των προϊόντων της περιοχής δεν μπορεί να υφίσταται με τον τρόπο που είναι ή αν μη τι άλλο δεν μπορεί να αξιοποιηθεί οικονομικά στους ίδιους τομείς εκμετάλλευσης. Μπορεί όμως να αξιοποιηθεί με άλλες χρήσεις όπως τουριστικές, ερευνητικές ή και ήπιας μορφής μεταφορών με μηδενικό κόστος για το περιβάλλον.Το ίδιο θα μπορούσε να συμβεί σε άλλα μέρη του ευρύτερου τομέα διαχείρισης του οργανισμού λιμένος όπου σύγχρονες εγκαταστάσεις προσιτές στους κεντρικούς άξονες διεθνών μεταφορών της χώρας θα μπορέσουν να αξιοποιηθούν από μεγάλες εταιρείες μεταφορών ή διαμεταφορών (logistics) μειώνοντας έτσι την ανάγκη αρχικής χρηματοδότησης από το ελληνικό κράτος και επιταχύνοντας την αποτελεσματική ανάπτυξη της οικονομίας. Οι τελευταίες εξελίξεις με την ουσιαστική σύνδεση της περιφερειακής πολιτικής και του πανεπιστημίου με την Οικονομία του τόπου επιβεβαιώνει την καθολική επιθυμία για εξωστρέφεια. Η σύμπραξη του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας με άλλους φορείς στην κατασκευή μη επανδρωμένου αεροσκάφους αποτελεί απόδειξη της δίψας για εξωστρέφεια της ακαδημαϊκής κοινότητας και δείχνει την κατεύθυνση της συνδρομής όλων προς την επιχειρηματικότητα. Το ίδιο μπορεί να συμβεί σε όλους τους τομείς οικονομικής ανάπτυξης της έρευνας και καινοτομίας που ανέφερα για να επιτευχθεί η γενικότερη επιτάχυνση στο επιχειρηματικό περιβάλλον

της χώρας. Η μεγάλη δοκιμασία της Πανδημίας και οι εμπειρίες που αποκτήθηκαν από τη χρήση νέων τεχνολογιών ανοίγει νέους δρόμους στην επιχειρηματικότητα αλλά και στο εμπόριο. Η αναγκαιότητα της διαμονής των ίδιων των εργαζομένων στο χώρο εργασίας περιορίζεται σε ένα βαθμό όπως επίσης διαφοροποιείται η γεωγραφική έδρα της εταιρείας. Με την χρήση των νέων τεχνολογιών θα μπορούσε κάλλιστα η Μαγνησία και η ευρύτερη Θεσσαλία να αποτελέσει έναν τόπο εγκατάστασης πολλών εταιρειών που να έχουν σχέση με συγκεκριμένες αγορές όπως μεταφορών, περιβάλλοντος ενέργειας κλπ. Ανοίγει ουσιαστικά μια νέα μορφή επιχειρηματικότητας που μπορεί να προσελκύσει τεράστιο ενδιαφέρον από όλα τα σημεία του κόσμου για την περιοχή. Τα επιχειρήματα προσέλκυσης είναι και ποιοτικά και οικονομικά. Αυτό που απαιτείται είναι η επιμονή και η πίστη στην εξωστρέφεια και η πολιτική στήριξη που φαίνεται πως υπάρχει σε τοπικό επίπεδο περιφερειακό και εθνικό επίπεδο. Τολμώ να πω ότι οι πλούσιες φυσικές και ανθρωπολογικές δυνατότητες του τόπου του επιτρέπουν πλέον να διαχειριστεί όλους τους πλούσιους πόρους που προσφέρονται από εθνικό ή ευρωπαϊκό επίπεδο για να αναπτυχθεί με τρόπο που θα δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας αλλά παράλληλα να αποτελέσει πόλο έλξης στελεχών. Δεν μας μένει παρά να τολμήσουμε μια ακόμη φορά να αποδεχτούμε το απλό ως νικητή του σύνθετου να περιορίσουμε τα μεγάλα σχέδια και να προσαρμοστούμε στις προβλεπόμενες νέες ανάγκες της ανάπτυξης και της επιχειρηματικότητας.

*Διευθύνων Σύμβουλος της εταιρείας συμβούλων XRTC Business Consultants LTD

το κρισιμο στοιχημα για την επομενη μερα Ποιες είναι οι πρωτοβουλίες του Επιμελητηρίου Μαγνησίας

Του τελη μΠαΣδαΝη*

επόμενη μέρα μίας πρωτόγνωρ ης υγειονομική ς κρίσης βρίσκει τους πάντες λαβωμένους. Εθνική οικονομία, παραγωγικότητα και επενδύσεις, συνοχή κοινωνίας, αλλά και η μαζική ψυχολογία προσπαθούν για ακόμη μία φορά -μετά από μία δεκαετία μνημονίων- να ξαναβρούν το βηματισμό τους. Η Μαγνησία σαφέστατα δεν μπορεί να απουσιάζει από την προσπάθεια ανάταξης της ίδιας της καθημερινότητας που αναστράφηκε τον τελευταίο

ενάμισι χρόνο. Τα μέχρι τώρα στοιχεία, δίνουν έναν τόνο αισιοδοξίας, καθώς μέσα στο καλοκαίρι νέες επιχειρήσεις έκαναν την έναρξή τους. Κατά μ.ο. της θερινής περιόδου, παρά τις αντιξοότητες, οι εγγραφές ήταν περισσότερο από τις διαγραφές, προσαρμοσμένες βέβαια στα νέα δεδομένα των ψηφιακών δικτύων προώθησης προϊόντων και υπηρεσιών. Πρέπει να γίνει συνείδηση του επιχειρηματικού κόσμου ότι η επανεκκίνηση της οικονομίας πρέπει να συνδεθεί με τη μετάβαση σε ένα νέο περισσότερο διαφοροποιημένο και ανθεκτικό παραγωγικό μοντέλο.

Οι πρωτοβουλίες του επιμελητηρίου Βέβαια, η μεγαλύτερη επένδυση και ταυτόχρονα στοίχημα -αυτή την περίοδο- της χώρας μας ήταν ο τουρισμός και κατά πόσο αυτός «άντεξε» στην επιδρομή του κορωνοϊού. Γι’ αυτό και μετά από πρωτοβουλία του Επιμελητηρίου Μαγνησίας να αναπτύξει τη συνεργασία της με την SkyExpress, από τις 15 Ιουνίου εκτελούνται σε εβδομαδιαία βάση δύο δρομολόγια για τη νέα αεροπορική γραμμή ΒόλοςΗράκλειο-Βόλος,ανοίγοντας έτσι ορίζοντες διασύνδεσης της Κεντρικής με τη νότια Ελλάδα. Το ήδη αυξημένο επιβατικό

ενδιαφέρον σίγουρα δίνει έναν άλλο «αέρα» αισιοδοξίας ώστε να τεθούν γερές βάσεις για δρομολόγηση και άλλων γραμμών στο άμεσο μέλλον. Παράλληλα, σε επίπεδο Περιφερειακού Επιμελητηριακού Συμβουλίου, προωθούμε το άνοιγμα της περιοχής μας στην αγορά του Ισραήλ σε συνεργασία που αναπτύσσουμε με την Ομοσπονδία Ελληνικών Συνδέσμων Τουριστικών και Ταξιδιωτικών Γραφείων (FedHATTA). Άλλο μεγάλο γεγονός σε αυτό τον τομέα συγκαταλέγεται και το 1ο YACHTINGFESTIVAL που θα πραγματοποιηθεί στο λιμάνι του Βόλου από 14 έως 17 Οκτωβρίου. Τόσο οι ενέργειες του Επιμελητηρίου, όσο και άλλων αναπτυξιακών φορέων συνετέλεσαν, ώστε η πρώτη έκθεση να είναι πλέον γεγονός για την περιοχή μας, παρά τις αντίξοες συνθήκες της πανδημίας. Η Μαγνησία έχει να επιδείξει ένα ανεκτίμητης αξίας πλούτο τόσο στον θαλάσσιο τουρισμό, όσο και στην γαστρονομία και είμαστε πεπεισμένοι ότι το 1οYACHTINGFESTIVAL θα είναι το πρώτο αξιόπιστο βήμα για την ανάδειξή τους.

“

Το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, πρώτης τάξεως ευκαιρία, για να επιτύχουμε το στόχο του παραγωγικού μετασχηματισμού της ελληνικής οικονομίας

τα εύσημα μόνο δεν φτάνουν Παρά την πανδημία και τις δυσκολίες, η μεγαλύτερη πρόκληση είναι η ανάπτυξη να στηριχτεί στην καινοτομία, τις επενδύσεις και τις εξαγωγές και λιγότερο στην κατανάλωση. Για να επιτευχθεί αυτό, πρέπει να δοθούν και τα ανάλογα κίνητρα από την Πολιτεία. Όσο και να δεχόμαστε τα εύσημα από το Eurogroup για την πολύ καλή δουλειά που έχει γίνει από την κυβέρνηση με το πρόγραμμα «Ελλάδα 2.0», ο δρόμος για την ουσιαστική ανάταξη είναι ακόμη μακρύς, παρά το ότι έχουμε όλα εκείνα τα χρηματοδοτικά εργαλεία για να έχουμε αυτή την πορεία. Υπάρχουν οι πόροι από το Ταμείο Ανάκαμψης, τα προγράμματα ΕΣΠΑ, το πρόγραμμα «Ανάσα 2» της Περιφέρειας Θεσσαλίας, η δυνατότητα μικροπιστώσεων που μπορούν να προσφέρουν τα Επιμελητήρια. Παράλληλα η κυβέρνηση θα πρέπει να συνεχίσει την προσπάθεια στήριξης των επιχειρήσεων που επλήγησαν ανεπανόρθωτα από την πανδημία. Υπάρχουν τα συσσωρευμένα χρέη της κρίσης και της πανδημίας και θα πρέπει να πάμε σε «κούρεμα», αλλά και σε επέκταση των ρυθμίσεων προς Τράπεζες, ταμεία και δημόσιο. Επίσης πρέπει να αντιμετωπιστεί το κρίσιμο ζήτημα των «κόκκινων» δανείων». Ως Επιμελητηριακή Κοινότητα καταθέσαμε εγγράφως στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα το αίτημα για απομείωση του χρέους των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων που δημιουργήθηκε κατά τη διάρκεια της πανδημίας, στο πλαίσιο αντίστοιχης «συγχώρεσης» χρεών των χωρών - μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Πρόκειται για μια κίνηση επιβεβλημένη, με στόχο να μπορέσουν απρόσκοπτα οι κυβερνήσεις να ανακουφίσουν τις επιχειρήσεις - και τις οικονομίες τους - από

την πίεση που δημιουργεί η συσσώρευση χρέους. Πρόσφατα λάβαμε εκ μέρους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αρνητική απάντηση, με βασικό επιχείρημα ότι κάτι τέτοιο δεν θα ήταν συμβατό με τη Συνθήκη για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Επιμένουμε, παρ’ όλα αυτά ότι κάτω από τις σημερινές συνθήκες η Ευρώπη οφείλει να δείξει μεγαλύτερη ευελιξία στο θέμα αυτό. Σε διαφορετική περίπτωση είναι πιθανόν όχι μόνο η Ελλάδα αλλά και πολλές άλλες χώρες της ΕΕ να βρεθούν μπροστά στον κίνδυνο μιας νέας βαθιάς οικονομικής κρίσης. Παράλληλα, αυτή την ώρα, ένα ελάχιστο ποσοστό των ελληνικών επιχειρήσεων - της τάξης του 10% και στη συντριπτική τους πλειονότητα μεγάλες επιχειρήσεις - έχουν πρόσβαση σε τραπεζικό δανεισμό. Οι υπόλοιπες και κυρίως οι μικρές επιχειρήσεις παραμένουν εδώ και χρόνια αποκλεισμένες από το σύστημα. Πώς θα μπορέσουν, ωστόσο, οι επιχειρήσεις της χώρας να μεγαλώσουν και να ενισχυθούν εάν δεν υπάρχει πρόσβαση σε χρηματοδότηση; Είναι προφανές ότι αυτός ο φαύλος κύκλος δεν μπορεί να συνεχιστεί. Εάν δεν εισρεύσουν κεφάλαια στην οικονομία για την επιβίωση και την ενδυνάμωση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, για την υλοποίηση νέων επενδύσεων, για την αύξηση της απασχόλησης και των εισοδημάτων, δεν μπορούμε να ελπίζουμε σε ανάκαμψη. Να μην χαθεί η ευκαιρία Την ίδια ώρα, το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας αποτελεί μία πρώτης τάξεως ευκαιρία, για να επιτύχουμε το στόχο του παραγωγικού μετασχηματισμού της ελληνικής οικονομίας. Μια μοναδική ευκαιρία για τη χώρα να πραγματοποιήσει το «επενδυτικό άλμα», που χρειάζεται στην πορεία για το μέλλον. Ωστόσο, η επιτυχία αυτής της προσπάθειας δεν εξαρτάται μόνο από την παροχή κινήτρων. Εξαρτάται από το αν θα καταφέρουμε να διαμορφώσουμε ένα επιχειρηματικό και επενδυτικό περιβάλλον, το οποίο χαρακτηρίζεται από αξιοπιστία, προβλεψιμότητα, ποιοτική λειτουργία της διοίκησης και των θεσμών. Οι μεγάλες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που είχαν προαναγγελθεί από τον πρωθυπουργό, προ υγειονομικής κρίσης, θα πρέπει άμεσα να δρομολογηθούν και να τύχουν υποστήριξης από όλο το πολιτικό φάσμα της χώρας. Δεν είναι τυχαίο ότι τιμώμενη χώρα της 85ης ΔΕΘ είναι η Ελλάδα. Έχοντας μάθει από την οδυνηρή εμπειρία της οικονομικής και υγειονομικής κρίσης, έχοντας πίστη για το σήμερα και όραμα για το αύριο, με σχέδιο και συνένωση δυνάμεων να χαράξουμε την πορεία της επόμενης περιόδου. Ο επιχειρηματικός κόσμος της χώρας, έχοντας αντέξει στις πιέσεις, είναι έτοιμος να ανταποκριθεί στη νέα εθνική πρόκληση: αυτή που αφορά στην ταχύρρυθμη και διατηρήσιμη ανάπτυξη της επόμενης μέρας. *Προέδρου Επιμελητηρίου Μαγνησίας

οι αναγκαιεσ και προτεινομενεσ μεταρρυθμισεισ

Τ Του ηλια κΟτΣιμΠΟΓεΩρΓΟΥ Προέδρου Οικονομικού Επιμελητηρίου Θεσσαλίας (Ο.Ε.Ε. 7ο Π.Τ. )

ο τελευταίο διάστημα οι λέξεις που κυριαρχούν στο διαδίκτυο, στα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων, αλλά και στις συζητήσεις μεταξύ αρχηγών κρατών είναι η πράσινη ανάπτυξη, η κλιματική αλλαγή και η πανδημία. Επομένως, το σχέδιο για την οικονομική ανάπτυξη της περιοχής της Θεσσαλίας, αλλά και ολόκληρης της χώρας μας, θα πρέπει να προγραμματιστεί και να εκτελεστεί σύμφωνα με τις παραπάνω «έννοιες», προσθέτοντας φυσικά και αυτήν του εκσυγχρονισμού.Ο εκσυγχρονισμός, βέβαια, δεν είναι μια αφηρημένη έννοια, αλλά περιλαμβάνει αλλαγή της νοοτροπίας των υπευθύνων που αποφασίζουν, τον συγχρονισμό της οικονομικής μας αντίληψης σύμφωνα με τις παγκόσμιες οικονομικές μεταβολές και κυρίως μια σειρά από αναγκαίες μεταρρυθμίσεις, όπως: 1) Να επανακαθορισθούν οι άξονες της οικονομικής ανάπτυξης της χώρας. Το μοντέλο που θέλει τον τουρισμό ελληνικό πρωταθλητή στο ΑΕΠ της χώρας μας, πρέπει να επανακαθορισθεί και να διαφοροποιηθεί και να στηριχθούν παράλληλα με επιπλέον μέτρα η μεταποίηση (βιομηχανική, βιοτεχνική, οικοτεχνική) και η πρωτογενής παραγωγή. Με τον τρόπο αυτό θα επιτευχθεί διασπορά του κινδύνου, όταν πλήττεται από διάφορους παράγοντες κάποιος από τους τρεις ανωτέρω βασικούς τομείς.Εξάλλου, ο τουρισμός δεδομένων των γεωπολιτικών προβλημάτων, αλλά και της πανδημίας είναι πλέον πολύ πιο ευάλωτος από τους άλλους δυο τομείς της μεταποίησης και της παραγωγής. 2) Να δημιουργηθούν προϋποθέσεις ζήτησης για τα Ελληνικά

προϊόντα στην εσωτερική αγορά της χώρας, αφενός διαφημίζοντας στον καταναλωτή τη σημασία του να καταναλώνεις με γνώμονα την εντοπιότητα και αφετέρου δίνοντας κίνητρα στις ενδιάμεσες επιχειρήσεις μεταπώλησης, ώστε να προωθούν πρώτα τα Ελληνικά προϊόντα και μετά τα εισαγόμενα. 3) Να δημιουργηθούν προϋποθέσεις ζήτησης για τα Ελληνικά προϊόντα και στην εξωτερική αγορά. Πρέπει να επωφεληθούμε από το brandnameΕλλάδα στο εξωτερικό και να προωθήσουμε συστηματικά το «madeinGreece», συνδυάζοντας το με την ποιότητα, τις σύγχρονες μεθόδους παραγωγής και την περιβαλλοντική συνείδηση είτε αφορά την παροχή υπηρεσιών (τουρισμός κλπ) είτε τα προϊόντα μεταποίησης. 4) Να μειωθεί η φορολογία. Όλοι οι φορολογούμενοι πρέπει να βοηθηθούν λόγω της πανδημίας του κορονοϊού και ιδιαίτερα οι επιχειρήσεις με τους εξής τρόπους: α) Ο συντελεστής φορολόγησης των νομικών προσώπων πρέπει να μειωθεί σε 20% από 24%. β) Ο συντελεστής φορολόγησης 44% των φυσικών προσώπων πρέπει να μειωθεί σε 40% και να εφαρμοστεί σε εισοδήματα άνω των 100.000,00 ευρώ, ο συντελεστής του 36% να μειωθεί σε 30% και να εφαρμοστεί σε εισοδήματα από 50.000,00 έως 100.000 ευρώ, τα εισοδήματα από 30.000,00 έως 50.000,00 ευρώ να φορολογούνται με συντελεστή 25%, τα εισοδήματα από 12.000,00 έως 30.000,00 ευρώ να φορολογούνται με συντελεστή 20% και τέλος αφορολόγητο για όλους (ατομικές επιχειρήσεις μισθωτοί και αγροτικά εισοδήματα) έως 12.000,00

ευρώ. γ) Περαιτέρω, η κλίμακα φορολόγησης των ενοικίων πρέπει να αλλάξει ως εξής: κλιμακωτός συντελεστής φορολόγησης 15% για ενοίκια έως 20.000,00 ευρώ, 25% για ενοίκια από 20.000,00 έως 50.000,00 ευρώ και 35% για ενοίκια άνω των 50.000,00 ευρώ ανά φορολογούμενο. δ) Άμεση κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης και του τέλους επιτηδεύματος. ε) Μείωση των συντελεστών Φ.Π.Α. σε 4,%, 8% και 18% αντίστοιχα.Μετάταξη της διαμονής στα ξενοδοχεία στον χαμηλό συντελεστή (4% που προτείνουμε). Επειδή το μέτρο της αναστολής του Φ.Π.Α. στις οικοδομές είναι αρκετά πολύπλοκο, επιβαρυντικό σε κόστος και με αρκετή γραφειοκρατία για τους κατασκευαστές, ιδιαίτερα για αυτούς που έχουν απούλητα ακίνητα πάνω από 5 χρόνια, προτείνουμε την πώληση της οικοδομής στον ενδιάμεσο συντελεστή Φ.Π.Α. του 8%. στ) Μείωση της προκαταβολής του φόρου από τον συντελεστή του 70% στον συντελεστή του 50% για όλες τις οντότητες. 5) Να μειωθεί το εργατικό και το ενεργειακό κόστος, ώστε να βελτιωθεί η ανταγωνιστικότητα των ελληνικών επιχειρήσεων σε εσωτερικό και εξωτερικό. Ειδικότερα: α) Όσον αφορά στο εργατικό κόστος, προτείνεται να μειωθούν οι ασφαλιστικές εισφορές εργοδότη και εργαζομένου πετυχαίνοντας έτσι την αύξησητου πραγματικούμισθού του εργαζομένου και ταυτόχρονα τη σημαντική μείωση ενός άμεσου κόστους της παραγωγής για τον εργοδότη.

“

Ο εκσυγχρονισμός, περιλαμβάνει αλλαγή της νοοτροπίας των υπευθύνων που αποφασίζουν, τον συγχρονισμό της οικονομικής μας αντίληψης

β) Όσον αφορά στο ενεργειακό κόστος προτείνεται η αξιοποίηση του ενεργειακού πλούτου που έχει η χώρα μας (ήλιος,άνεμος, νερό) και η αύξηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στη χώρα μας. Να πραγματοποιείται με πιο γρήγορες διαδικασίες η αδειοδότηση τους. Αυτή την στιγμή βρισκόμαστε σε χρόνους που ξεκινάνε από 6 μήνες και φτάνουν τα δυο χρόνια. Να εξαιρεθούν οι καλλιεργήσιμες εκτάσεις από την αδειοδότηση των φωτοβολταϊκών πάρκων και γενικά όλων των Α.Π.Ε. Και, οπωσδήποτε, είναι η κατάλληλη στιγμή για να αποφασιστείη αποπεράτωση της μερικής εκτροπής του Αχελώου και της ολοκλήρωσης του φράγματος της Μεσοχώρας, που αυτή τη στιγμή έχει στοιχίσει περίπου 500.000.000 ευρώ στους Έλληνες και Ευρωπαίους φορολογούμενους, βρίσκεται στο 95% της κατασκευής του και παραμένει ανενεργό, ενώ θα μπορούσε να προσφέρει: α) Δυνατότητα αποθήκευσης πολύτιμων ποσοτήτων νερού και ελεγχόμενη διάθεση αυτών για ύδρευση και άρδευση όταν είναι αναγκαίες, β) Παραγωγή καθαρής ηλεκτρικής ενέργειας 360.000.000 KWh περίπου σε ετήσια βάση, γ) Αξιοποίηση ενός εγχώριου ενεργειακού πόρου, δ) Δυνατότητα απασχόλησης σε μόνιμη βάση δεκάδων ατόμων, ε) Εξοικονόμηση τουλάχιστον 450.000 τόνων διοξειδίου του άνθρακα κάθε χρόνο. 6) Να αξιοποιηθούν όλα τα λιμάνια και τα αλιευτικά καταφύγια της χώρας. Η χώρα μας προσφέρει ιδανικές συνθήκες για την ανάπτυξη του θαλάσσιου τουρισμού και ιδιαίτερα του αθλητικού θαλάσσιου τουρι-

σμού - ιστιοπλοΐας και των περιηγήσεων με σκάφη αναψυχής. Η πλειονότητα των λιμανιών και αλιευτικών καταφυγίων βρίσκονται σε πολύ κακή κατάσταση, αλλά και αυτά που έχουν συντηρηθεί καλύτερα δεν προσφέρουν ούτε τις υποτυπώδες παροχές (νερό και ρεύμα), ώστε να προσελκύσουν ανάλογο τουρισμό. Ειδικά, στη Θεσσαλία,όπου συμπεριλαμβάνεται το σύμπλεγμα των Σποράδων, η μόνη μαρίνα που θα μπορούσε να φιλοξενήσει πάνω από 150 σκάφη αναψυχής, προσφέροντας τις βασικές υπηρεσίες είναι του Βόλου, ενώ υπάρχουν αρκετά ανεκμετάλλευτα λιμάνια όπως του Αγιοκάμπου και του Στομίου, καθώς και αλιευτικά καταφύγια, όπως του ΆηΓιάννη, της Αγίας Κυριακής, της Μελίνας και πολλά άλλα. Το λιμάνι της Σκιάθου είναι αρκετά μικρό για την κίνηση που έχει, ενώ είναι απαγορευτική η πρόσδεση κάποιου επιβατικού σκάφους αναψυχής κυρίως σε περιόδους αιχμής, όπως είναι ο Αύγουστος. 7) Να γίνει αποτελεσματική, γρήγορη και άμεση η δικαιοσύνη. Πρέπει να αναθεωρηθεί ο τρόπος λειτουργίας της δικαιοσύνης. Ενώ η τεχνολογία έχει κάνει άλματα, οι σχετικές διαδικασίες έχουν παραμείνει αρκετές δεκαετίες πίσω.Η δικαιοσύνη στην Ελλάδα απονέμεται με πολύ αργούς ρυθμούς. Ιδιαίτερα δε, εάν ο αντίδικος είναι το κράτος για να δικαιωθεί κάποιος φορολογούμενος πολίτης πρέπει να φτάσει στο ΣΤΕ ή στον Άρειο Πάγο και μάλιστα μετά από αρκετά χρόνια, διότι στον πρώτο και δεύτερο βαθμό τις περισσότερες φορές οι δικαστές λόγω φόρτου εργασίας ταυτίζονται με τις απόψεις της Διοίκησης. Η δικαιοσύνη δεν πρέπει να είναι μόνο δίκαιη, αλλά και άμεση και γρήγορη.

8) Άμεση ολοκλήρωση της κτηματογράφησης, η οποία προχωράει με πολύ αργούς ρυθμούς. Είμαστε στο 13ο έτος από τη δεύτερη φάση της κτηματογράφησης και δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμη ούτε το 50% του έργου, με αποτέλεσμα τις τεράστιες γραφειοκρατικές διαδικασίες που είναι απαραίτητες για την μεταβίβαση των ακινήτων. Αυτή τη στιγμή διανύουμε ένα μεταβατικό στάδιο χωρίς διακρίνεται ορίζοντας σε βάθος χρόνου, που λειτουργούν δυο υπηρεσίες, το κτηματολόγιο και τα υποθηκοφυλακεία -εκ των οποίων τα περισσότερα λειτουργούν με διαδικασίες που προβλέπονταν πριν 50 χρόνια- χωρίς να εκσυγχρονιστούν, με αποτέλεσμα η μεταβίβαση ενός ακινήτου να γίνεται πιο πολύπλοκη από πριν,με μεγαλύτερη γραφειοκρατία, πιο δαπανηρή και πιο αργή, γεγονός που δε συνάδει με τη σύγχρονη εποχή που ζούμε. 9) Η κρίση του κορονοϊού μας βοήθησε σε ένα μόνο θέμα, στην επιτάχυνση της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης. Είναι το πιο σημαντικό έργο που πρέπει να συνεχιστεί χωρίς όρια και προϋποθέσεις. Είναι πολλά τα προβλήματα που λύθηκαν σε σύντομο χρονικό διάστημα με επιτυχία και πάρα πολλά αυτά που πρέπει να λυθούν στο άμεσο μέλλον. Η ηλεκτρονική διακυβέρνηση πρέπει να λυθεί άμεσα και γρήγορα και ίσως πρέπει να πάρουμε μαθήματα από άλλες χώρες όπως η Εσθονία,που έχει κάνει τεράστια βήματα στο θέμα αυτό με τεράστια επιτυχία. 10) Τέλος, θα πρέπει να αλλάξει η νοοτροπία του Ελληνικού δημοσίου. Θα πρέπει ν’ αλλάξει ο τρόπος λειτουργίας του, βάζοντας στο επίκεντρο τον ίδιο τον πολίτη και κατ’επέκταση την επιχείρηση και όχι το ίδιο το δημόσιο. 85

αναγκαιοτητα ενισχυσησ του οικονομικου εγγραμματισμου των ελληνων «Οι μαθητές που τελειώνουν το Λύκειο να έχουν αναπτύξει βασικές οικονομικές δεξιότητες» Της εΝΩΣηΣ ΟικΟΝΟμΟλΟΓΩΝ εκΠαιδεΥτικΩΝ δεΥτερΟβαΘμιαΣ εκΠαιδεΥΣηΣ ΘεΣΣαλιαΣ

λοένα και περισσ ότερες μελέτες καταδει κνύουν διεθνώς ότι οι χώρες με υψηλότερα επίπεδα οικονομικού εγγραμματισμού βιώνουν υψηλότερα επίπεδα ανάπτυξης. Στην χώρας μας, η πολιτεία επιμένει να μην ενισχύει την οικονομική εκπαίδευση των Ελλήνων μαθητών, αφού μόνο στην Γ΄ Λυκείου υπάρχει μάθημα οικονομικών και αυτό μόνο για τους μαθητές που ακολουθούν την οικονομική κατεύθυνση. Δηλαδή, οι δύο στους τρεις μαθητές που τελειώνουν το Λύκειο δεν ξέρουν τι πρεσβεύει και ποιο είναι το αντικείμενο της οικονομικής επιστήμης! Αντίθετα, οι οικονομολόγοι εκπαιδευτικοί στην χώρα μας παράγουν σοβαρό επιστημονικό έργο με διεθνείς διακρίσεις σε διαγωνισμούς οικονομικών και νεανικής επιχειρηματικότητας, συμμετέχουν με τους μαθητές τους σε Ολυμπιάδες οικονομικών και εδώ και έξι χρόνια εκδίδουν

ένα εξαιρετικά χρήσιμο οικονομικό περιοδικό που φέρει τον τίτλο «ΞΕΝΟΦΩΝ». Η Ένωση Οικονομολόγων Εκπαιδευτικών Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Θεσσαλίας έχει συγκεκριμένες προτάσεις προς την κατεύθυνση της επικαιροποίησης του προγράμματος σπουδών στο Ελληνικό Γυμνάσιο και Λύκειο. Οι προτάσεις αυτές εστιάζουν στις κάτωθι αλλαγές: 1. α΄ Γυμνασίου: Το μάθημα «Οικιακή Οικονομία» θα μπορούσε να μετονομαστεί σε «Οικονομία & Βιωσιμότητα», δίνοντας έμφαση στην επίτευξη των 17 στόχων της βιώσιμης ανάπτυξης που έχουν τεθεί από το Ο.Η.Ε. Ένας μαθητής στην Α΄ Γυμνασίου θα είναι χρήσιμο να γνωρίζει: i. Ποιοι είναι οι 17 στόχοι της βιώσιμης ανάπτυξης. ii. Γιατί πρέπει να σεβόμαστε τους σπάνιους πόρους και το περιβάλλον iii. Γιατί πρέπει να καταναλώνουμε ορθολογικά iv. Γιατί πληρώνουμε φόρους v. Γιατί πρέπει να προσέχουμε την υγεία και διατροφή μας;

vi. Γιατί πρέπει να μάθουμε να συνεργαζόμαστε; Το παραπάνω πρόγραμμα δεν διαφέρει ως προς την βασική λογική από το υπάρχον πρόγραμμα του μαθήματος αλλά αντίθετα, το εκσυγχρονίζει, δίνοντας έμφαση σε βασικές οικονομικές έννοιες χρήσιμες για την ορθολογική καταναλωτική και παραγωγική συμπεριφορά του μελλοντικού πολίτη. 2. β΄ & Γ΄ Γυμνασίου Οικονομικά: Οι μαθητές, αφού έχουν ευαισθητοποιηθεί και κατανοήσει την έννοια της βιωσιμότητας πρέπει να έχουν στη συνέχεια μία καλύτερη επαφή με το περιεχόμενο της οικονομικής επιστήμης ώστε με μία λογική συνέχεια να υπάρξει ανάπτυξη της φορολογικής και χρηματοοικονομικής συνείδησης των μαθητών, καθώς και κατανόηση των ιδιαίτερων κοινωνικών - οικονομικών χαρακτηριστικών της Ελλάδος. Η θεματολογία προτείνουμε να εστιάζει στα κάτωθι: i. Ο Ελληνικός πληθυσμός (εκπαιδευτικός στόχος είναι να κατανοήσουν οι μαθητές

την στατιστική απεικόνιση του πληθυσμού, τις τάσεις στο ισοζύγιο γεννήσεων - θανάτων, τις αλλαγές στον θεσμό της οικογένειας, το επίπεδο εκπαίδευσης των Ελλήνων, τις τάσεις στην μετανάστευση, να ευαισθητοποιηθούν από τον μεγάλο αριθμό θανάτων από τροχαία κ.α.) ii. Πρωτογενής - Δευτερογενής Τριτογενής Τομέας παραγωγής (με εστίαση στην συμβολή του κάθε τομέα στο ΑΕΠ της χώρα μας διαχρονικά). iii. Τι είναι το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (στόχος είναι οι μαθητές να κατανοήσουν τι μετρά το ΑΕΠ, το Κατά Κεφαλήν ΑΕΠ και γιατί δεν είναι αξιόπιστος δείκτης ευημερίας των πολιτών. Δηλαδή τα παιδιά να κατανοήσουν τη σημαντική διαφορά μεταξύ «Μεγέθυνσης» (growth) και Ανάπτυξης (development). iv. Ποιος είναι ο σκοπός της φορολογίας (πως αξιοποιεί το κράτος τους φόρους προκειμένου να βελτιώσει την ανάπτυξη της χώρας, ποια είναι η διαφορά μεταξύ άμεσων και έμμεσων φόρων, γιατί η φορολογία είναι προοδευτική, τι είναι ο κρατικός προϋπολογισμός;) v. Γιατί πρέπει να αποταμιεύω & να επενδύω για το μέλλον (ο τόκος, το επιτόκιο, η χρησιμότητα της αποταμίευσης, της ασφάλισης και της επένδυσης για να προσφέρουμε ένα καλύτερο επίπεδο διαβίωσης σε εμάς και τα μέλη της οικογένειάς μας. Γιατί είναι σημαντικό να προγραμματίζουμε και να κάνουμε προϋπολογισμό). vi. Τι είναι ο πληθωρισμός (γιατί η ΕΚΤ έχει θέσει ως στόχο να μην ξεπερνά το 2%, γιατί οι αυξήσεις των τιμών επηρεάζουν το επίπεδο διαβίωσής μας) vii. Τι είναι η ανεργία (γιατί η δομική ανεργία είναι πιο επικίνδυνη και τι πρέπει να κάνουμε ως άτομα για να προετοιμαστούμε καλύτερα να αντιμετωπίσουμε την αγορά εργασίας;) viii.Τι είναι το ισοζύγιο πληρωμών; (balance of payments, γιατί οι χώρες δεν πρέπει να έχουν υπερβολικά ελλείμματα και εξωτερικό χρέος). ix. Τι είναι η παγκοσμιοποίηση (international economics, ποια είναι τα πλεονεκτήματα και ποια τα μειονεκτήματα του διεθνούς εμπορίου, τι είναι το συγκριτικό πλεονέκτημα, πως οι αλλαγές στις συναλλαγματικές ισοτιμίες επηρεάζουν το εμπόριο και το επίπεδο ευημερίας μας). x. Τι είναι η οικονομική ανισότητα (development economics, τι είναι το poverty trap, πως θα βοηθήσουμε τις αναπτυσσόμενες χώρες να αναπτυχθούν, πως θα βοηθήσουμε την κοινωνική κινητικότητα εντός του ίδιου του κράτους, πως γενικότερα μπορούμε να κάνουμε τον κόσμο μας δικαιότερο). 3. β΄ λυκείου (2 ώρες) - Οικονομικά: Τέλος, στην χώρα μας υπάρχει το εξής παράδοξο. Οι μαθητές που ακολουθούν τη

θεωρητική ή την θετική κατεύθυνση παρακολουθούν στην Β΄ Λυκείου μαθήματα της κατεύθυνσής τους όπως είναι αρχαία, φυσική, χημεία, βιολογία, λατινικά, ιστορία, πληροφορική και μαθηματικά. Αντίθετα, οι μαθητές που θα ακολουθήσουν την κατεύθυνση Οικονομίας και Πληροφορικής δεν έρχονται σε καμία επαφή με την οικονομική επιστήμη σε καμία τάξη! Δηλαδή το μάθημα Αρχές Οικονομικής Θεωρίας (Α.Ο.Θ) στη Γ΄ τάξη , είναι το μόνο πανελλαδικά εξεταζόμενο μάθημα που δεν έχει συνέχεια από τη Β΄ προς Γ΄

Λυκείου. Το γεγονός αυτό καθιστά στην συνείδηση των μαθητών το μάθημα των οικονομικών ως υποδεέστερο. Συμφωνούμε απόλυτα με το Οικονομικό Επιμελητήριο Ελλάδος και προτείνουμε την εισαγωγή του μαθήματος «Οικονομικά» και στις δύο κατευθύνσεις του Προγράμματος Σπουδών της Β’ Λυκείου, ώστε οι μαθητές που τελειώνουν το Λύκειο να έχουν αναπτύξει βασικές οικονομικές δεξιότητες ανεξάρτητα εάν στην Γ΄ Λυκείου ακολουθήσουν την κατεύθυνση «οικονομίας και πληροφορικής». 87

εφτασε η εποχη του υΔρογονου

Ε Του ΓιΩρΓΟΥ χατζημαρκακη, Γενικού Γραμματέα του Hydrogen Europe

άν κοιτάξουμε πίσω στο καλοκαίρι του 2020, τότε η ιστορική διάσταση των αποφάσεων για την ενεργειακή πολιτική για τη βιομηχανία φυσικού αερίου γίνεται πιο ξεκάθαρη: Η ΕΕ και πολλά κράτη μέλη έχουν εργαστεί σε μια στρατηγική για το υδρογόνο και τελικά την έθεσαν σε εφαρμογή. Με αυτό, η Ευρώπη έχει θέσει φιλόδοξους στόχους: έως το 2024 η ΕΕ θέλει να παραδώσει ένα εκατομμύριο τόνους ανανεώσιμου υδρογόνου και έως το 2030 ο στόχος είναι 10 εκατομμύρια τόνοι ανανεώσιμου υδρογόνου. Για να φτάσουμε σε αυτόν τον στόχο πρέπει να ξεκινήσουμε και να αρχίσουμε να εφαρμόζουμε πολύ σύντομα, καθώς το 2024 βρίσκεται πολύ κοντά μας και εμπίπτει στην εντολή της τρέχουσας Επιτροπής με την Ur-

sula von der Leyen. Είναι αξιοσημείωτο ότι αυτό το είδος της αυτοεξυπηρέτησης έχει αποφασιστεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ασκώντας πίεση όχι μόνο στους πολιτικούς φορείς λήψης αποφάσεων αλλά και στους αντίστοιχους ενεργειακούς κλάδους. Μετά από πολλά χρόνια ως επιστημονικής φαντασίας ή εξειδικευμένης τεχνολογίας, το υδρογόνο έφτασε τελικά στην γενικευμένη παραγωγή. Όχι μόνο πολλά κράτη μέλη της ΕΕ χτίζουν τη μακροπρόθεσμη στρατηγική τους για το κλίμα γύρω από το υδρογόνο, αλλά θεωρούν επίσης ότι αποτελεί βασικό ελλείποντα σύνδεσμο μεταξύ διαφορετικών ενεργειακών τομέων. Παράλληλα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή συνειδητοποίησε τον σημαντικό ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει το υδρογόνο στην ενεργειακή μετάβαση προς μια κοινωνία μηδενικού ρύπου. Αυτό παρουσιάστηκε στις 8 Ιουλίου

2020 - μια ιστορική ημέρα από αυτήν την άποψη - καθώς η Επιτροπή δημοσίευσε την «Ενίσχυση μιας κλιματικά ουδέτερης οικονομίας: μια στρατηγική της ΕΕ για την ολοκλήρωση του ενεργειακού συστήματος» και τη συνοδευτική ανακοίνωση «Στρατηγική για το υδρογόνου για μια κλιματικά ουδέτερη Ευρώπη ». Το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποφάσισε να παρουσιάσει μια ειδική ανακοίνωση σχετικά με μια στρατηγική για το υδρογόνο αποτελεί απόδειξη της δέσμευσης για συστημική αλλαγή μακριά από τα ορυκτά καύσιμα και προς την ηλεκτρική ενέργεια και το υδρογόνο προκειμένου να επιτευχθούν οι κλιματικοί στόχοι της ΕΕ για το 2030 και το 2050. Εκτός από τη στρατηγική υδρογόνου, το πακέτο ολοκλήρωσης ενεργειακών συστημάτων περιέχει ήδη πολλά στοιχεία για το πώς να

χρησιμοποιήσετε το υδρογόνο για να συνδυάσετε την ισχύ και τα δίκτυα αερίου, ενισχύοντας τη νέα πραγματικότητα υδρογόνου. Σε αυτό το πλαίσιο, η βιομηχανία κατανοεί τον καταλυτικό ρόλο της κρίσης COVID-19 και τις πολλές δυνατότητες της φιλοδοξίας μετά την εποχή του κορονοϊού. Καθώς οι κλιματικές επιπτώσεις επιδεινώνονται -όπως φαίνεται στα τρέχοντα καυτά καλοκαίρια οι δραματικές τους συνέπειες- πρέπει να φτάσουμε γρηγορότερα στην επίτευξη των στόχων της Συμφωνίας του Παρισιού. Για τους λόγους αυτούς, περισσότεροι από 110 διευθύνοντες σύμβουλοι επιχειρήσεων υπέγραψαν μια επιστολή προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, υπογραμμίζοντας τη σαφή ετοιμότητά τους και τη φιλοδοξία τους να δράσουν βάσει ενός σχεδίου που βασίστηκε στο όραμα μιας πρωτοβουλίας ηλεκτρολύτη 240 GW, τοποθετώντας το υδρογόνο στην καρδιά ανανεώσιμης ενέργειας πριν από το 2030. Από αυτά, 40 GW θα βρίσκονται εντός της ΕΕ και άλλα 40 GW εκτός στις γειτονικές περιοχές της Ουκρανίας και της Βόρειας Αφρικής. Αυτή η φιλοδοξία έχει ήδη γίνει μια κατευθυντήρια αρχή για πολλές βιομηχανίες, οδηγώντας σε σαφείς ανακοινώσεις όπως το έργο NortH2 με επένδυση 15 δισεκατομμυρίων ευρώ τα επόμενα 10 χρόνια για τη δημιουργία χωρητικότητας 10 GW στη Βόρεια Θάλασσα, με αντίστοιχους ηλεκτρολύτες στη θάλασσα και υπεράκτια. Ο αγωγός του έργου που απαιτείται για αυτό θα καθοριστεί έως το τέλος του τρέχοντος έτους. Το μέσο που προβλέπεται

για την εφαρμογή της στρατηγικής είναι η «Ευρωπαϊκή Συμμαχία Καθαρού Υδρογόνου» (ECH2A) η οποία θα δημιουργήσει το απαραίτητο πλαίσιο για αυτό. Δεν υπάρχει αμφιβολία: Το πράσινο υδρογόνο είναι το επίκεντρο όλων των προσπαθειών για την επίτευξη της επιθυμητής ουδετερότητας CO2 το 2050. Πρέπει να προβλεφθεί ότι θα δημιουργηθεί μια νέα κατηγορία, τα λεγόμενα «Hydro Genewables» που παράγονται απευθείας στην πηγή των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και μεταφέρονται φθηνά μέσω ενός ευρωπαϊκού κορμού υδρογόνου στους τόπους ζήτησης, ξεκινώντας από τη χημική βιομηχανία και τη χαλυβουργία Ταυτόχρονα, τα κράτη της ΕΕ θέλουν και πρέπει να εργαστούν φιλόδοξα για τη μετάβαση στην ενέργεια, την κινητικότητα και τη θέρμανση. Οι φιλόδοξοι στόχοι για ανανεώσιμο παραγόμενο υδρογόνο είναι σημαντικοί. Ταυτόχρονα, η ζήτηση πρέπει να ταιριάζει και να καταναλώνει πιθανώς πολύ περισσότερο υδρογόνο από ό, τι μπορεί να παραχθεί ανανεώσιμα. Για παράδειγμα, υπάρχουν διαδικασίες μετασχηματισμού στους τομείς της κινητικότητας και της θέρμανσης που πραγματοποιούνται παράλληλα. Η προαναφερθείσα ποσότητα πράσινου υδρογόνου δεν θα είναι αρκετή σε ορισμένους τομείς. Επομένως, για μια μεταβατική περίοδο, θα είναι προφανές να χρησιμοποιείται υδρογονωμένος υδρογονάνθρακας μέσω τεχνολογίας CCS (μπλε) ή πυρόλυσης (τυρκουάζ). Στην πραγματικότητα, αυτές οι

διαδρομές παραγωγής υδρογόνου συμβάλλουν επίσης στον ίδιο στόχο: την κλιματική ουδετερότητα. Μόνο μέσω της ταυτόχρονης αύξησης των διαφόρων τεχνολογιών άνθρακα μπορούμε να επιτύχουμε την αποδοτικότητα του συστήματος που τελικά οδηγεί στην κλιματική απόδοση. Οι κατάλληλοι μηχανισμοί μπορούν να αποτρέψουν τις επιπτώσεις κλειδώματος. Σήμερα, ωστόσο, αυτό μπορεί να επιτευχθεί μόνο με μια τεχνολογικά ουδέτερη προσέγγιση. Η ΕΕ πρέπει να είναι το σημείο εκκίνησης για την ανάπτυξη του υδρογόνου ως παγκόσμιου εμπορεύματος. Ο κόσμος παρακολουθεί και έχουμε την ευκαιρία να προωθήσουμε μια αναστατωτική βιομηχανική επανάσταση που θα δημιουργήσει νέες αλυσίδες αξίας, θέσεις εργασίας και θα ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα της ΕΕ παγκοσμίως, προωθώντας και υποστηρίζοντας στόχους αειφόρου ανάπτυξης. Εν όψει των μελλοντικών νομοθετικών πρωτοβουλιών, η ΕΕ πρέπει να προσπαθήσει να αναπτύξει ένα σχέδιο αγοράς υδρογόνου που μπορεί να αναπαραχθεί και από άλλες γεωγραφικές περιοχές. Με αυτόν τον τρόπο, η Ευρώπη θα γίνει η γενέτειρα της παγκόσμιας οικονομίας υδρογόνου, δημιουργώντας τα θεμέλια για μια παγκόσμια αγορά. Το όραμα για την αύξηση των HydroGenewables έχει γίνει συγκεκριμένο - ο δρόμος είναι πλέον ξεκάθαρος για την Ευρώπη για να εισέλθει στην εποχή του Υδρογόνου. 89

μια ιστορια Δροσιασ!

ΕΨΑ, μια οικογενειακή επιχείρηση παραγωγής αναψυκτικών και χυμών, λειτουργεί στην Αγριά Βόλου, ένα παραθαλάσσιο γραφικό χωριό στους πρόποδες του Πηλίου. Ιδρύθηκε το 1924 ως μικρή βιοτεχνία και εξελίχθηκε σε σημαντική επιχείρηση του κλάδου, με πωλήσεις σε Ελλάδα και εξωτερικό. Η υπερπαραγωγή λεμονιών, ένας χημικός μηχανικός, ένας ευρηματικός υπάλληλος τράπεζας, πολυάριθμα διεθνή βραβεία - αποτελούν μερικά μόνο κεφάλαια της συναρπαστικής ιστορίας της. Στα 97 χρόνια που πέρασαν, σημειώνεται σημαντική πρόοδος: σύγχρονες εγκαταστάσεις με δυνατότητα παραγωγής ως και 30.000 φιαλών την ώρα, συστήματα προστασίας του περιβάλλοντος, νέα καινοτόμα προϊόντα, βιολογικά και λάϊτ με γλυκαντικό από το φυτό στέβια, σειρά τσάι και χυμών, που καθιστούν την ΕΨΑ στην πρώτη γραμμή της διεθνούς καινοτομίας. Σήμερα, η ΕΨΑ εξακολουθεί να είναι μια 100% ελληνική οικογενειακή εταιρία. Με μεράκι και σεβασμό στον καταναλωτή, αξιοποιεί όλα τα επιτεύγματα της σύγχρονης τεχνολογίας, χρησιμοποιώντας εξαιρετικής ποιότητας πρώτες ύλες από τον τόπο μας, την Ελλάδα. Τα 97 χρόνια επιτυχημένης πορείας εμπνέουν τη 2η γενιά της οικογένειας Τσαούτου, Πένυ και Μιχάλη Τσαούτο να επεκτείνουν την ΕΨΑ, δημιουργώντας προϊόντα απαράμιλλης ποιότητας και γεύσης. Η ΕΨΑ καλύπτει τις ενεργειακές της ανάγκες με χρήση φυσικού αερίου, με χαμηλές εκπομπές ρύπων προς το περιβάλλον και από το 1981 λειτουργεί σύγχρονη μονάδα βιολογικού καθαρισμού, ενώ προωθεί την ανακύκλωση σε μεγάλο ποσοστό. Η διαδικασία της παραγωγής γίνεται από μηχανήματα προηγμένης τεχνολογίας - δύο γραμμές παραγωγής - και εφαρμόζει αυστηρό έλεγχο ποιότητας για την υγιεινή και την ασφάλεια των παραγόμενων προϊόντων, ενώ υλοποιεί σε ετήσια βάση επενδυτικά προγράμματα εκσυγχρονισμού. Οι πρώτες ύλες είναι κυρίως ελληνικές και η επιλογή τους πραγματοποιείται με καθορισμένες προδιαγραφές και υψηλά στάνταρτ ποιότητας. Η ΕΨΑ είναι πιστοποιημένη με ISO 9001: 2015, ISO 22000: 2005 και IFS V6.1 (International Food Standard). Η διαρκής επένδυση στο τμήμα έρευνας και ανάπτυξης - δείγμα αποτελούν τα πρώτα 90

Ελληνικά προϊόντα λάϊτ με γλυκαντικό από το φυτό στέβια και παλιότερα τα πρώτα Ελληνικά βιολογικά αναψυκτικά - συμβάλλει στην εξέλιξη και την ανταγωνιστικότητα της εταιρίας. Έχοντας ολοκληρώσει πλέον την επένδυση φουσκωτικής μηχανής για πλαστική φιάλη PET 330ml, σε δέκα γεύσεις (Λεμονάδα, Πορτοκαλάδα με ανθρακικό, Πορτοκαλάδα χωρίς ανθρακικό, Pink Lemonade, Σαγκουίνι, Βυσσινάδα, Σόδα, Γκαζόζα, ΕΨΑ Cola, Tonic Water) και σε σχήμα πανομοιότυπο με αυτό της κλασικής γυάλινης φιάλης, το σήμα κατατεθέν της μάρκας, η ΕΨΑ δε σταματά να επενδύει, τόσο σε μηχανολογικό όσο και κτιριακό εξοπλισμό. Το καλοκαίρι του 2020, η ΕΨΑ πρόσθεσε στο πορτφόλιό της δύο νέα προϊόντα, πρόκειται για το You Cann - ένα ισορροπημένο ανθρακούχο ποτό με εκχύλισμα βιομηχανικής κάναβης (hemp) και το απολαυστικό αναψυκτικό ΕΨΑ Summer Mix με Φράουλα και Βασιλικό. Κάτω από το πρίσμα του Summer Mix Limited Edition, η ΕΨΑ θα λανσάρει κάθε καλοκαίρι και μία νέα γεύση, διαθέσιμη μόνο για τους καλοκαιρινούς μήνες. Έτσι, για το 2021 λανσάρει την καινοτόμα γεύση Summer Mix Μάνγκο Μανταρίνι. Επιπρόσθετα, η ΕΨΑ είναι ιδρυτικό μέλος της πρωτοβουλίας ΕΛΛΑ-ΔΙΚΑ ΜΑΣ. Το σήμα ΕΛΛΑ-ΔΙΚΑ ΜΑΣ πιστοποιεί εταιρίες με ιδιοκτησία, παραγωγή και έδρα στην Ελλάδα που συνεισφέρουν στην ενίσχυση της ελληνικής οικονομίας. Το σήμα ξεκαθαρίζει με μετρήσιμα και αντικειμενικά κριτήρια την ελληνικότητα της επιχείρησης και του προϊόντος, προσφέροντας την ορθή γνώση στον καταναλωτή. Φορέας πιστοποίησης του

σήματος ΕΛΛΑ-ΔΙΚΑ ΜΑΣ είναι η ελληνική εταιρεία Eurocert. Τα αναψυκτικά ΕΨΑ όλοι τα γνωρίζουν. Αυτό που ίσως δε γνωρίζουν οι περισσότεροι είναι η εξαγωγική της δύναμη. Η μοναδική συνταγή της Λεμονάδας και η απίθανη γεύση της Πορτοκαλάδας, μαζί με τις υπόλοιπες δροσερές επιλογές (bio, Blood Orange, Pink Lemonade), ταξιδεύουν σε όλον τον πλανήτη. Τα προϊόντα μας εξάγονται σε περισσότερες από 30 χώρες παγκοσμίως, μεταφέροντας την Ελληνική υπεροχή, την καινοτομία και την παράδοση χιλιόμετρα μακριά. Η σταθερή ποιότητα των αναψυκτικών μας, η γευστική τους ανωτερότητα αλλά και η πλήρης παλέτα των γεύσεων προσφέρουν μία ολοκληρωμένη πρόταση, που είναι ξεχωριστή, καθώς συμπληρωματικά η περιεκτικότητά τους σε χυμό είναι πολύ μεγαλύτερη σε σχέση με τα αναψυκτικά της Ευρώπης και της Αμερικής. Με προσεκτικά βήματα, αφουγκραζόμενοι κάθε φορά τις ανάγκες του καταναλωτικού κοινού κάθε χώρας, έχουμε καταφέρει να διεισδύσουμε σε αρκετές αγορές, ανεβάζοντας την εξαγωγική δυναμική για το 2021 μέχρι και σήμερα περίπου στο 15% του συνολικού τζίρου, με προοπτική ανόδου. Οι χώρες που δραστηριοποιούμαστε εξαγωγικά είναι η Αμερική, οι χώρες του κόλπου (Κουβέιτ, Μπαχρέιν, Κατάρ), η Αυστραλία, η Κίνα, η Μαλαισία, η Κύπρος, το Ισραήλ, και αρκετές ακόμη χώρες εντός και εκτός Ευρώπης. Η ΕΨΑ καταφέρνει πάντα να συνδυάζει την αδιαπραγμάτευτη ποιότητα με την καινοτομία, κάνοντας την παράδοση να μοιάζει μοντέρνα και απολαυστική!