ΕΥ ΖΗΝ - Σεπτέμβριος 2017 by Kareklidis Media

ζην

ευ ΔΙΑΝΕΜΕΤΑΙ ΔΩΡΕΑΝ ΜΕ ΤΗΝ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ

ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2017

ζην

ευ ΔΙΑΝΕΜΕΤΑΙ ΔΩΡΕΑΝ ΜΕ ΤΗΝ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ

ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2017

Ο καρκίνος νικιέται! “Ας ενημερωθούμε και να είμαστε καλά!”

editorial ΕΚΔΟΤΗΣ ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΚΑΡΕΚΛΙΔΟΥ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ ΜETAMEDIA IKE ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΕΚΔΟΣΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΑΡΕΚΛΙΔΗΣ ART DIRECTOR ΣΟΦΙΑ ΤΖΗΜΑ

ΠΕΡΙΟΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ ΕΝΘΕΤΗ ΣΤΗΝ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ «ΜΑΓΝΗΣΙΑ» ΙΑΣΟΝΟΣ 77 ΜΕ Κ. ΚΑΡΤΑΛΗ, ΒΟΛΟΣ, ΤΗΛ. 24210 85531-4

μήνας Οκτώβριος είναι αφιερωμένος στην ενημέρωση και την πρόληψη της συχνότερα εμφανιζόμενης μορφής καρκίνου σ’ όλο τον κόσμο ,του καρκίνου του μαστού. Πολλοί την αναφέρουν ως «κακιά» αρρώστια. Στο άκουσμα και μόνο της λέξης όλοι τρομοκρατούμαστε. Δεν τολμάμε να την ξεστομίσουμε. Μας προκαλεί φόβο. Οι περισσότεροι από μας έχουμε πρόσωπα είτε στην οικογένεια μας, είτε στο φιλικό μας περιβάλλον ή στο χώρο εργασίας μας που ήρθαν αντιμέτωποι με τον καρκίνο. Κάποιοι δυστυχώς δεν τα κατάφεραν. Άλλοι όμως απέδειξαν περίτρανα το μεγαλείο της ψυχικής δύναμης του ανθρώπου. Άνθρωποι που έδειξαν κουράγιο, δύναμη και πίστη, πολέμησαν και βγήκαν νικητές. Άνθρωποι που πίστεψαν ότι ο καρκίνος δεν είναι ανίκητος, αλλά απλά ένα εμπόδιο που θα το ξεπεράσουν. Διάβαζα ένα ρεπορτάζ τις προάλλες με συνεντεύξεις ανθρώπων που κατάφεραν και γέλασαν με την ψυχή τους στο άκουσμα της λέξης «καρκίνος». Που έδειξαν τα δόντια τους στην ασθένεια και βγήκαν νικητές. Έλεγαν λοιπόν ότι μπορεί να είναι μια ύπουλη ασθένεια, όμως δεν είναι και θανατική καταδίκη. Ζωντανά παραδείγματα οι ίδιοι που είναι απολύτως καλά. Έχω σταματήσει να τρομάζω στην λέξη καρκίνος. Δεν κοιτώ με λύπη ή σαν μελλοθάνατους όσους τυχαίνει και τους βρίσκει αυτή η αρρώστια. Δεν υπάρχει κάτι «ανίατο». Αν το καταλάβουμε ίσως να τα καταφέρουμε καλύτερα. Αν αντιληφθούμε ότι με τον τρόπο ζωής που έχουμε επιλέξει, με την διατροφή, το τσιγάρο, το κινητό, βάζουμε εμείς οι ίδιοι της ζωή μας σε κίνδυνο, αν αναλογιστούμε λίγο το τι κακό μας κάνουμε, ίσως και να το αποφύγουμε. Δεν το παίζω θαρραλέα. Ούτε και είμαι. Έχω νιώσει τον πόνο της απώλειας δικών μου ανθρώπων από τον καρκίνο και πλέον δεν φοβάμαι να τον ονοματίζω. Φυσικά και τον φοβάμαι. Όχι για τον εαυτό μου. Αλλά για τους κοντινούς μου ανθρώπους. Για αυτούς και για όλους τους ανθρώπους που διψούν για ζωή, έχουν όρεξη για δουλειά, για ταξίδια, για έρωτα. Όλοι μας ευχόμαστε να βρεθεί η θεραπεία για όλες τις μορφές του. Θα πρέπει όμως και εμείς να βοηθήσουμε τους ίδιους μας τους εαυτούς και να θυμόμαστε πάντοτε πως η πρόληψη και η έγκαιρη διάγνωση θεραπεύουν. Μην τα αφήνουμε όλα στην τύχη τους. Ας πιστέψουμε ότι η πρόληψη μπορεί να χαρίσει ένα καλύτερο αύριο για μας και για τα παιδιά μας. Στο «Ευ Ζην» που κρατάτε στα χέρια σας, θα βρείτε ενδιαφέροντα θέματα που μας εμπιστεύτηκαν γράφοντας καταξιωμένοι γιατροί που αφορούν και στον καρκίνο, αλλά και σε άλλα ιατρικά ζητήματα όπως την γρίπη και τον εμβολιασμό, τα καρδιακά νοσήματα και την πρόληψη, τον σακχαρώδη διαβήτη, την παχυσαρκία που αφορά και στα παιδιά, αλλά και μια νόσο που όλο και αυξάνεται τον τελευταίο διάστημα, τη νόσο Αλτσχάιμερ.

περιεχόμενα

Σακχαρώδης διαβήτης της κύησης

8 10 12 16 18 20

Γρίπη & εμβολιασμός

Παιδική παχυσαρκία της Άννας

Καρδιακά Νοσήματα

36 37

Ψυχογενής βήχας στα παιδιά

38 40

Στραβισμός της Αρετής Βαϊοπούλου,

22 24 26 27 28 30 32

Πρόληψη & έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του μαστού Λοιμώδη νοσήματα Σακχαρώδης διαβήτης Οστεοαθρίτιδα & ολική αρθροπλαστική Γόνατος & ισχίου του

Γρηγόριου Ν. Μανούδη, Χειρούργου Ορθοπαιδικού

Οσφυαλγία του Γεώργιου

Bαβέτση, Ορθοπεδικού - Χειρούργου

Ανδρόπαυση του Επαμεινώνδα Κουτσιαρή, Χειρούργου Ουρολόγου / Ανδρολόγου

Σπονδυλολίσθηση του Στέργιου Μπρίζα, Νευροχειρούργου

Yπερτροφία προστάτη του Eυάγγελου Γασλακιώτη, Χειρούργου Ουρολόγου

Ο Καρκίνος του παχέος εντέρου

του Χειρούργου Κωνσταντίνου Μαραβέγια

Πολυκυστικές ωοθήκες

του Βασίλειου Γιασλακιώτη, Χειρούργου Γυναικολόγου – Μαιευτήρα

ΑΜΗ ΤΕΣΤ

της Πολυάνθης Παπαϊωάννου, Ιατρού Βιοπαθολόγου

της Θέου Ζωή, Γενικού Ιατρού

Νταγουλούδη - Παπάζογλου, Παιδιάτρου

του Γεώργιου Χαρίτου, Ειδικού Παιδιάτρου

Παιδική Βαρηκοία του Κωνσταντίνου Χολέβα, Ακοοπροθετιστή

Χειρούργου Οφθαλμίατρου

H σκληροθεραπεία του Ευάγγελου Παππά, Αγγειοχειρούργου

Ορθοδοντικοί διαφανείς ναρθήκες του Γιάννη Βαγδούτη, Περιοδοντολόγου και της Έφης Καρβούνη - Βαγδούτη, Ορθοδοντικού

44 45

Λεύκανση των δοντιών της Ελίνας

46 48 50 52

Προωρότητα & Φυσικοθεραπεία

Αγγελακοπούλου, χειρούργου οδοντίατρου

Παιδικός σταθμός & λοιμώξεις του Κυριάκου Δουλγέρη, Παιδίατρου της Κακλιά Δ. Κρινούλα - Μήνα, Φυσικοθεραπεύτριας

Η σημασία της στοματικής υγείας

της Ιωάννα Καπετανιά - Αθανασάκη Παιδοδοντίατρου

Θωρακικός πόνος του Γιάννη Σακκόπουλου, Φυσικοθεραπευτή

Κυστική ίνωση του Νικόλαου Καραγιάννη,

Κλινικού Διαιτολόγου-Διατροφολόγου-Ερευνητή

Η γρίπη, που πολλές φορές την αντιμετωπίζουμε ως κάτι ελαφρύ και εύκολο να ξεπεραστεί, μπορεί να προκαλέσει ήπια αλλά και σοβαρή νόσηση, με πιθανότητα να οδηγήσει ακόμη και στον θάνατο. Η περίοδος εμβολιασμού κατά της γρίπης ξεκίνησε, καθώς οι μήνες Οκτώβριος και Νοέμβριος είναι οι πλέον κατάλληλοι για να κάνουμε το προληπτικό εμβόλιο. Τι είναι όμως η γρίπη και τι γνωρίζουμε για τον προληπτικό εμβολιασμό;

γρίπη είναι μια οξεία νόσος του αναπνευστικού συστήματος που προκαλείται από τους ιούς της γρίπης. Μεταδίδεται με τον βήχα και το φτέρνισμα από τα σταγονίδια που διασπείρονται στον αέρα, καθώς επίσης από το άγγιγμα των χεριών μεταξύ των ανθρώπων, ή ακόμα και όταν πιάνουμε αντικείμενα και επιφάνειες που έχουν μολυνθεί. Ένα άτομο που έχει γρίπη μπορεί να τη μεταδώσει από μία μέρα πριν αρρωστήσει μέχρι 5-7 ημέρες από τη στιγμή που θα εκδηλώσει τα πρώτα συμπτώματα. Όμως τα παιδιά και οι ασθενείς που είναι σε ανοσοκαταστολή μπορεί να μεταδώσουν τον ιό και για περισσότερο διάστημα από μία εβδομάδα.

Τα συμπτώματα που πρέπει να προσέχουμε Είναι ο πυρετός, οι πόνοι στους μυς και τις αρθρώσεις, ο πονοκέφαλος, η έντονη κόπωση, η καταρροή, ο πονόλαιμος και ο βήχας. Τα παιδιά μπορεί να εκδηλώσουν και γαστρεντερικά συμπτώματα, όπως ναυτία, εμετό και διάρροια, τα οποία στους ενήλικες είναι σπάνια. Τα συμπτώματα ξεκινούν 1-4 μέρες μετά την προσβολή μας στον ιό 8/ ευ»Ζην

και διαρκούν από 2-7 μέρες, ενώ ο βήχας μπορεί να επιμείνει για αρκετό καιρό. Ωστόσο, υπάρχουν κάποια συμπτώματα που πρέπει να ανησυχούν τους γονείς και αυτά είναι ο παρατεταμένος υψηλός πυρετός, η γρήγορη αναπνοή ή η δυσκολία στην αναπνοή, η κυάνωση, η άρνηση λήψης υγρών ή τροφής, η υπνηλία και η μειωμένη δραστηριότητα, η διέγερση ή οι σπασμοί. Τα επικίνδυνα συμπτώματα που πρέπει να προσέχουμε στους ενήλικες εκτός από τον παρατεταμένο υψηλό πυρετό και τη δύσπνοια είναι ο πόνος ή το αίσθημα πίεσης στο στήθος και τα λιποθυμικά επεισόδια, η σύγχυση που μπορεί να εμφανίσει και οι παρατεταμένοι εμετοί. Κατά τη διάρκεια της γρίπης κυκλοφορούν ιοί του αναπνευστικού όπως οι ρινοϊοί, που είναι κύρια αιτία του κοινού κρυολογήματος και ο αναπνευστικός συγκυτιακός ιός, που αποτελεί την πιο συχνή αιτία σοβαρής νόσου του αναπνευστικού στα παιδιά και κύρια αιτία θανάτου στους ηλικιωμένους.

Άτομα υψηλού κινδύνου Οι ενήλικες άνω των 60 ετών

αποτελούν ομάδα υψηλού κινδύνου. Επίσης, παιδιά και ανήλικες που έχουν χρόνια νοσήματα όπως άσθμα, πνευμονοπάθειες, καρδιακές νόσους, είναι σε ανοσοκαταστολή, έχουν κάνει μεταμόσχευση, έχουν δρεπανοκυτταρική νόσο, σακχαρώδη διαβήτη, νεφροπάθεια, νευρομυϊκά νοσήματα, όπως επίσης οι γυναίκες που είναι έγκυες ή λεχώνες ή θηλάζουν καθώς και τα άτομα με δείκτη μάζα σώματος >40kg/m. Καθώς και τα παιδιά που λαμβάνουν μακροχρόνια ασπιρίνη, έχουν ρευματοειδή αρθρίτιδα κ.ά. Τα άτομα που βρίσκονται σε στενή επαφή με παιδιά <6 μηνών ή φροντίζουν άτομα με υποκείμενο νόσημα τα οποία διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο επιπλοκών από γρίπη. Επιπροσθέτως οι κλειστοί πληθυσμοί και οι επαγγελματίες υγείας.

Οι επιπλοκές της γρίπης Η γρίπη μπορεί να προκαλέσει από ήπια μέχρι σοβαρή νόσηση και μερικές φορές μπορεί να οδηγήσει στο θάνατο. Οι περισσότεροι υγιείς άνθρωποι που νοσούν ξεπερνούν τη γρίπη χωρίς κάποιες επιπλοκές, όμως τα άτομα που ανήκουν στις ομάδες υψηλού κινδύνου διατρέχουν πολύ μεγαλύτερο

Γρίπη εμβολιασμός

κίνδυνο για να παρουσιάσουν κάποιες επιπλοκές. Μερικές από αυτές είναι η πνευμονία από τον ίδιο τον ιό της γρίπης ή από μικρόβια, κυρίως πνευμονιόκοκκο. Επίσης μπορεί να πάθουν αφυδάτωση ή ακόμα όσοι πάσχουν από βρογχικό άσθμα να παρουσιάσουν κρίσεις άσθματος ή παρόξυνση της βρογχίτιδας. Επιπλέον, είναι πιθανή μια επιδείνωση καρδιακής ανεπάρκειας ή του διαβήτη, ενώ τα παιδιά μπορεί να πάθουν ιγμορίτιδα ή ωτίτιδα.

Ο εμβολιασμός προστατεύει από τη γρίπη Ο εμβολιασμός έναντι της γρίπης είναι η καλύτερη πρόληψη, σύμφωνα με τους επιστήμονες. Πρέπει να γίνεται κάθε χρόνο κατά τους μήνες Οκτώβριο και Νοέμβριο. Χρειάζονται περίπου 2 εβδομάδες από τον εμβολιασμό ώστε ο οργανισμός να δημιουργήσει προστατευτικά αντισώματα για τη γρίπη. Ωστόσο, όπως αναφέρουν οι ειδικοί, αν δεν προλάβει κανείς να εμβολιαστεί αυτή τη χρονική περίοδο, μπορεί να κάνει το εμβόλιο και αργότερα, ειδικά αν ανήκει στις ευπαθείς ομάδες. Το εμβόλιο της γρίπης στους ενήλικες δεν χρειάζεται

επαναληπτική δόση, καθώς σύμφωνα με μελέτες δεν προσδίδει βελτίωση της ανοσίας, ενώ αντίθετα στα παιδιά κάτω των 9 ετών που εμβολιάζονται για πρώτη φορά πρέπει να γίνονται δύο δόσεις σε διάστημα ενός μηνός η μία από την άλλη.

Το εμβόλιο περιέχει νεκρούς ιούς γρίπης ή τμήματα ιού και γι’ αυτό δεν προκαλεί νόσο. Μελέτες που αφορούν την αποτελεσματικότητα του εμβολίου έχουν δείξει ότι το 70%-90% των εμβολιασμένων προστατεύονται από τη γρίπη. Στους ηλικιωμένους και σε όσους έχουν σοβαρά χρόνια νοσήματα το εμβόλιο πολλές φορές είναι λιγότερο αποτελεσματικό αλλά ακόμη και σε αυτές τις φορές που μπορεί να παρατηρηθεί καταφέρνει να μειώσει τις εισαγωγές στα νοσοκομεία και τους θανάτους από επιπλοκές της γρίπης. Ο λόγος που πρέπει να εμβολιαζόμαστε κάθε χρόνο είναι ότι οι ιοί της γρίπης δυστυχώς αλλάζουν συνεχώς και κάθε περίοδο

κυκλοφορούν διαφορετικά στελέχη. Για τον λόγο αυτό αλλάζει και η σύνθεση του εμβολίου. Ακόμα και στην περίπτωση που το εμβόλιο έχει την ίδια σύνθεση με της προηγούμενης χρονιάς, ο εμβολιασμός πρέπει να επαναληφθεί γιατί η ανοσία του εμβολίου εξασθενεί μετά από 6 μήνες περίπου.

Οδηγίες για τη χρήση του εμβολίου από το υπουργείο Υγείας Οδηγίες για τον αντιγριπικό εμβολιασμό της φετινής περιόδου έχει ανακοινώσει το υπουργείο Υγείας με εγκύκλιο η οποία αναφέρει ότι στα παιδιά μέχρι την ηλικία των 3 ετών χορηγείται η μισή δόση του τριδύναμου εμβολίου ενηλίκων. Μετά την ηλικία αυτή συνιστάται η χορήγηση αντιγριπικών εμβολίων τύπου ενηλίκου (τριδύναμου η τετραδύναμου). Το αντιγριπικό εμβόλιο πρέπει να χορηγείται έγκαιρα και πριν την έναρξη της συνήθους περιόδου εμφάνισης της έξαρσης των κρουσμάτων γρίπης, δεδομένου ότι απαιτούνται περίπου 2 εβδομάδες για την επίτευξη ανοσολογικής απάντησης.

ευ»Ζην/ 9

ΚΑΡΔΙΑΚΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ

Kλειδί η πρόληψη

α καρδιαγγειακά νοσήματα είναι πολύ συχνά. Περίπου οι μισοί από τους άνδρες και το ένα τρίτο των γυναικών μέσης ηλικίας παρουσιάζουν κάποιο απ’ αυτά τα νοσήματα, τα οποία είναι η πρώτη αιτία θανάτου σε όλο τον πλανήτη. Οφείλονται στην αθηροσκλήρωση που προσβάλλει και στενεύει ή φράζει τις αρτηρίες. Ανάλογα με την εντόπιση της αθηροσκλήρωσης, έχουμε τη στεφανιαία νόσο (στηθάγχη, έμφραγμα, καρδιακή ανεπάρκεια), τα εγκεφαλικά επεισόδια, την περιφερική αρτηριοπάθεια και το ανεύρυσμα

10/ ευ»Ζην

της θωρακικής και κοιλιακής αορτής. Πολύ συχνά στο ίδιο άτομο συνυπάρχουν περισσότερα από ένα από αυτά τα νοσήματα. Αρκετές φορές τα καρδιαγγειακά νοσήματα δεν έχουν προειδοποιητικά συμπτώματα και εμφανίζονται «αιφνίδια». Στην πραγματικότητα, όμως, η εμφάνισή τους δεν είναι και τόσο αιφνίδια, διότι έχει προηγηθεί επί πολλά χρόνια η ύπαρξη πολλών παραγόντων κινδύνου χωρίς καμία αντιμετώπιση. Η ευχάριστη είδηση είναι ότι τα τελευταία χρόνια καταγράφηκε μείωση των θανάτων απ’ αυτά τα νοσήματα,

αλλά παρ’ όλα αυτά εξακολουθούν να βρίσκονται στην πρώτη θέση. Η μείωση αυτή οφείλεται αφενός στις εξελιγμένες θεραπείες που υπάρχουν για την αντιμετώπιση των καρδιαγγειακών νοσημάτων (φάρμακα, αγγειοπλαστικές κ.ά.), αφετέρου –και κατά κύριο λόγοστην καλύτερη αντιμετώπιση των παραγόντων κινδύνου. Υπάρχουν τρεις παράγοντες κινδύνου που δεν μπορούν να τροποποιηθούν και αυτοί είναι το φύλο, η ηλικία και το επιβαρυμένο οικογενειακό ιστορικό (ύπαρξη καρδιαγγειακού επεισοδίου σε κάποιο συγγενή

σε μικρή ηλικία). Έτσι, λοιπόν, οι άνδρες έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο από τις γυναίκες, ενώ όλοι μας έχουμε αυξημένο κίνδυνο όσο τα χρόνια περνάνε και μεγαλώνουμε. Οι παράγοντες κινδύνου και η άμυνα Στους υπόλοιπους παράγοντες κινδύνου, όμως, μπορούμε να παρέμβουμε ώστε να ελαττώσουμε σημαντικά την πιθανότητα καρδιαγγειακών νοσημάτων.

Κάπνισμα: Είναι η κορυφαία απειλή της υγείας για τον άνθρωπο. Σήμερα υπάρχουν μέσα θεραπείας που θα πρέπει να δίνονται σε όλους τους καπνιστές.

Υγιεινή διατροφή: Θα πρέπει να περιλαμβάνει φρούτα και λαχανικά, ψάρια, ελαιόλαδο αντί για ζωικά λίπη, περιορισμό των γλυκών, προτίμηση των προϊόντων ολικής αλέσεως, μείωση του αλατιού, μετριασμό του αλκοόλ.

Άσκηση: Γρήγορο βάδισμα επί 30 λεπτά επί πέντε ημέρες

την εβδομάδα έχει ευεργετικές επιδράσεις. Εκμετάλλευση κάθε ευκαιρίας καθημερινά για αύξηση της σωματικής δραστηριότητας.

Υπέρταση: Αφορά το 30% των ενηλίκων. Η ρύθμισή της μειώνει σημαντικά τον καρδιαγγειακό κίνδυνο.

Διαβήτης: Αυξάνει τόσο πολύ τον κίνδυνο καρδιαγγειακών νοσημάτων ώστε θεωρείται ισοδύναμο στεφανιαίας νόσου. Η πρόληψη και η αντιμετώπισή του έχει ιδιαίτερη σημασία.

Δυσλιπιδαιμία: Ο συνδυασμός υγιεινοδιαιτητικών μέτρων και η φαρμακευτική θεραπεία αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο όταν είναι αυξημένος.

Παχυσαρκία: Έχει λάβει διαστάσεις επιδημίας. Η καταπολέμησή της προλαμβάνει σωρεία επιπτώσεων για τον οργανισμό. Όσο περισσότερους παράγοντες

κινδύνου έχει κάποιος τόσο μεγαλύτερος ο κίνδυνος για καρδιαγγειακά νοσήματα. Έτσι, λοιπόν, κάποιος που είναι 60 ετών, καπνιστής, υπέρβαρος και κάνει καθιστική ζωή έχει 4 παράγοντες κινδύνου και επομένως ιδιαίτερα αυξημένο κίνδυνο. Αν έχει και διαβήτη και υπέρταση (δύο πολύ συχνές καταστάσεις), τότε ο κίνδυνος πολλαπλασιάζεται. Είναι σαφές, λοιπόν, ότι η σωστή και έγκαιρη αντιμετώπιση όλων των παραγόντων κινδύνου συμβάλλει σημαντικά στην πρόληψη των καρδιαγγειακών νοσημάτων.

Η σωστή και έγκαιρη αντιμετώπιση όλων των παραγόντων κινδύνου συμβάλλει σημαντικά στην πρόληψη των καρδιαγγειακών νοσημάτων.

ευ»Ζην/ 11

Οκτώβριος Mήνας πρόληψης & έγκαιρης διάγνωσης καρκίνου

του μαστού

μήνας Οκτώβριος έχει καθιερωθεί και στη χώρα μας, χάρις στις προσπάθειες της Εταιρείας μας, ως ο μήνας πρόληψης και έγκαιρης διάγνωσης του καρκίνου του μαστού. Μία μοναχική στην αρχή πορεία, παρέσυρε στη συνέχεια δεκάδες άλλους φορείς και εταιρείες, έτσι που αυτόν το μήνα σ’ όλη την Ελλάδα οι γυναίκες να κατακλύζονται από πληροφορίες, ενημερωτικές εκστρατείες, εκδηλώσεις και άλλες κοινωνικοκαλλιτεχνικές πρωτοβουλίες. Μέσα σ’ αυτόν τον κατακλυσμό ενημέρωσης δεν ήταν παράδοξο να ακούγονται και να γράφονται απόψεις που κάθε άλλο παρά την πραγματικότητα αποδίδουν ή χρήσιμες είναι.Έτσι, στο παρόν άρθρο θα αποφύγουμε την πεπατημένη και δεν θα ασχοληθούμε με τη διατύπωση κατηγορηματικών προτάσεωνσυμβουλών- προς τις Ελληνίδες, αλλά θα προσπαθήσουμε να

12/ ευ»Ζην

διορθώσουμε τέσσερις από τις πιο συνηθισμένες αντιλήψεις που μέσα στον ενθουσιασμό των διάφορων ειδικών (με επαγγελματική ή μη κατοχύρωση) δεν αποδίδουν την πραγματικότητα και επομένως δεν βοηθούν την έγκυρη και υπεύθυνη ενημέρωση των γυναικών.

Ο ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΕΙ ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΝΑ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΘΟΥΝ ΠΟΛΥ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΕΣ ΩΣΤΕ ΝΑ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΘΕΙ Η ΑΣΘΕΝΕΙΑ

Αποτελεί μία πολύ διαδεδομένη αντίληψη που βρίσκει μάλιστα θέση και σε επίσημα πολιτικά και κυβερνητικά σχέδια, ότι η έρευνα για την αντιμετώπιση του καρκίνου του μαστού έχει παραμεληθεί. Αυτή είναι μία λανθασμένη αντίληψη. Όποιος ασχολείται με την ογκολογική ενημέρωση στο σύνολό της αντιλαμβάνεται αμέσως, πως στην πραγματικότητα ο αριθμός των επιστημονικών δημοσιεύσεων που γράφονται στον ειδικό ιατρικό τύπο και των ανακοινώσεων που παρουσιάζονται στα διάφορα ιατρικά συνέδρια σχετικά με τον καρκίνο του μαστού είναι εξαιρετικά μεγάλος. Αυτή η δραστηριότητα αποτελεί ένα αξιόπιστο δείκτη για το επίπεδο της υποστήριξης που παρέχεται για έρευνα στο συγκεκριμένο τομέα, γεγονός που με τη σειρά του αντανακλά το αυξημένο πολιτικό ενδιαφέρον που υπάρχει. Το μέγεθος της επιστημονικής δραστηριότητας για τον καρκίνο του μαστού είναι υπερβολικό σε

σύγκριση με τις προσπάθειες που γίνονται για τις άλλες κακοήθεις παθήσεις. Έτσι, η αλήθεια είναι πως υπάρχει ενδιαφέρον και περισσότερη ευαισθησία για τη συγκεκριμένη μορφή καρκίνου, χωρίς μ’ αυτό να υποτιμάται η αναγκαιότητα περαιτέρω βελτίωσης τόσο της έρευνας, όσο και των φροντίδων πρόληψης, έγκαιρης διάγνωσης, θεραπείας και μεταθεραπευτικής αποκατάστασης που την αφορούν.

❱ ΕΧΩ ΕΠΙΒΑΡΥΜΕΝΟ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ Μια από τις πιο συχνές παρεξηγημένες αντιλήψεις που έχουν οι γυναίκες για τον εαυτό τους είναι ότι έχουν κάποιο επιβαρημένο ιστορικό, επειδή είτε κάποιο μέλος ή μέλη της οικογένειας της είχαν παρουσιάσει κάποιες μορφές καρκίνων, είτε κάποια συγγενής τους είχε καρκίνο του μαστού.

«Η γιαγιά μου εμφάνισε καρκίνο του μαστού σε ηλικία 73 ετών.», «Η μητέρα μου παρουσίασε καρκίνο στο μαστό στα 68 χρόνια, χειρουργήθηκε, πήγε καλά και πέθανε από την καρδιά της στα 76 χρόνια της», «Μία αδελφή του πατέρα μου είχε καρκίνο του μαστού, παλιά. Δεν θυμάμαι την ηλικία της. Και επίσης μια αδελφή της μάνας μου», «Η οικογένεια μου έχει ευαισθησία στον καρκίνο. Η μητέρα που πήγε από όγκο στον εγκέφαλο, σχετικά νέα και οι θείοι μου, από την πλευρά του πατέρα μου, ο ένας από καρκίνο του παχέος εντέρου και ο άλλος από καρκίνο του πνεύμονα, σχετικά νέος και αυτός». Αυτές είναι δηλώσεις που ακούει καθημερινά ένας γιατρός που ασχολείται με τον καρκίνο του μαστού. Οι γυναίκες αυτές δεν κάνουν απλώς μια αναφορά, γεγονός που δεν θα χρειαζόταν σχολιασμό. Το κακό είναι ότι αυτές οι γυναίκες ζουν με το βάρος ότι κουβαλάνε ένα βαρύ οικογενειακό στίγμα. Θεωρούν ότι μειονεκτούν και, το ακόμα χειρότερο, αισθάνονται ευ»Ζην/ 13

πίκρα γιατί πιστεύουν ότι έχουν προικίσει τα κορίτσια τους με αυτό το «κουσούρι». Δύο διαπιστώσεις θα πρέπει να έχει ξεκάθαρες στο μυαλό της η γυναίκα: Η πρώτη είναι πως στην μεγάλη πλειοψηφία ο καρκίνος του μαστού εμφανίζεται χωρίς να υφίσταται κάποια οικογενειακή προδιάθεση. Η δεύτερη είναι πως τέτοια προδιάθεση υφίσταται πράγματι σ’ ένα μικρό ποσοστό γυναικών και κυρίως μπορεί να αφορά τις γυναίκες που στην οικογένεια τους είχαν μία (1) ή δύο (2) συγγενείς πρώτου βαθμού (μητέρα, θεία, αδελφή, κόρη), από την ίδια πλευρά, που εμφάνισαν καρκίνο του μαστού σε νεαρή ηλικία (πριν την εμμηνόπαυση). Επίσης, γυναίκες που είχαν συγγενή που εμφάνισε καρκίνο του μαστού και στους δύο μαστούς. Η ύπαρξη στην οικογένεια μεμονωμένου περιστατικού καρκίνου του μαστού δεν αποτελεί δείγμα οικογενειακής προδιάθεσης. Είναι συνήθως ένα τυχαίο γεγονός. Το ίδιο ισχύει και για τις άλλες μορφές καρκίνου. Αν αναλογιστεί κάποιος 14

14/ ευ»Ζην

πόσο συχνή είναι η ασθένεια, ιδίως στα μεγάλα άτομα, δεν είναι παράδοξο που σε κάθε οικογένεια θα υπάρχει ένα ή περισσότερα μέλη της που εμφάνισαν καρκίνο. Ας αντιμετωπίσουν, επομένως, οι γυναίκες με λιγότερο άγχος και φόβο τα περιστατικά καρκίνου στην οικογένειά τους. Αλλά, και οι γιατροί ας ενημερώνουν σωστά τις γυναίκες και ας μη τις αφήνουν να ζουν με αβάσιμο άγχος.

«Η ΜΑΓΝΗΤΙΚΗ ΤΟΜΟΓΡΑΦΙΑ ΕΙΝΑΙ ΚΑΛΥΤΕΡΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΜΑΣΤΟΓΡΑΦΙΑ. – ΑΝΤΙ ΓΙΑ ΜΑΣΤΟΓΡΑΦΙΑ ΜΠΟΡΩ ΝΑ ΚΑΝΩ ΥΠΕΡΗΧΟΓΡΑΦΗΜΑ» Δύο ολοένα και πιο συχνά εμφανιζόμενες εκτιμήσεις, που δυστυχώς πολλές φορές έχουν και ως πηγή τους ιατρικούς κύκλους και εκφράζονται είτε ως προσωπική αντίληψη κάποιου γιατρού που τη μεταφέρει στις γυναίκες που τον επισκέπτονται, είτε ως δημόσια δήλωση κάποιων ειδικών. Στη

δεύτερη περίπτωση αυτό μπορεί να γίνει είτε άμεσα, είτε με δηλώσεις που αφήνουν το θέμα «στον αέρα». Η αλήθεια είναι πως η μαστογραφία αποτελεί την καλύτερη υπάρχουσα δυνατότητα να διαγνωστεί απεικονιστικά ο καρκίνος του μαστού. Έχει ορισμένες ατέλειες, όπως κάθε ιατρική εξέταση, εξακολουθεί, όμως, να είναι το πιο ενδεδειγμένο μέσο για τον προσυμπτωματικό έλεγχο του πληθυσμού. Η μαγνητική τομογραφία εκτός του ότι είναι μία κουραστική εξέταση για την γυναίκα, είναι και ιδιαίτερα δαπανηρή, ενώ δεν είναι άμοιρη λανθασμένων αποτελεσμάτων (ιδίως με την μορφή της ανεύρεσης ψευδώς θετικών ευρημάτων). Η μαγνητική τομογραφία έχει ορισμένες εξειδικευμένες ενδείξεις. Δεν είναι όλες οι περιπτώσεις διαγνωστικών προβλημάτων στο μαστό ενδεδειγμένο να επιλύονται με τη μαγνητική τομογραφία. Επίσης, η συγκεκριμένη εξέταση δεν μπορεί να υποκαταστήσει τη μαστογραφία για τον προσυμπτωματικό έλεγχο του πληθυσμού. Υπό εξέταση είναι αυτή τη χρονική περίοδο αν η

μαγνητική τομογραφία μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τις γυναίκες που πληρούν τα κριτήρια επιβαρημένου οικογενειακού ιστορικού ή είναι φορείς των μεταλλαγμένων γονιδίων που συνδέονται με τον καρκίνο του μαστού. Με το υπερηχογράφημα η σύγχυση είναι διαφορετικής μορφής. Πολλές γυναίκες πιστεύουν πως μπορεί να αντικαταστήσει τη μαστογραφία και τις απαλλάξει από τον (αβάσιμο) φόβο της ακτινοβολίας. Όμως, το υπερηχογράφημα είναι εξαιρετικά χρήσιμο ως εξέταση συμπληρωματική της μαστογραφίας. Και αυτό σημαίνει ότι χρησιμοποιείται με επιτυχία εκεί που δεν έχει ένδειξη η μαστογραφία (π.χ. για την επιβεβαίωση της ύπαρξης ενός ινοαδενώματος σε μαστούς νεαρών γυναικών) είτε όταν απαιτείται περαιτέρω διερεύνηση κάποιου ευρήματος στη μαστογραφία (είναι η μάζα που απεικονίζεται κυστική ή συμπαγής). Το υπερηχογράφημα στις ημέρες μας δεν αποτελεί αξιόπιστη εναλλακτική λύση στη μαστογραφία για τον προσυμπτωματικό έλεγχο του πληθυσμού.

«Η ΥΠΑΡΞΗ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΣΤΟ ΣΤΗΘΟΣ ΣΗΜΑΝΕΙ ΟΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΥΠΟΧΡΕΩΤΚΑ ΝΑ ΑΦΑΙΡΕΘΕΙ Ο ΜΑΣΤΟΣ» Εδώ και περισσότερο από ένα τέταρτο του αιώνα έχει αποδειχθεί ότι σε πολλά περιστατικά καρκίνου του μαστού (δηλαδή αυτά με μικρό μέγεθος όγκου) η μαστεκτομή μπορεί να μη γίνει και η ασθενής να έχει το ίδιο καλά αποτελέσματα αν υποστεί απλή αφαίρεση του όγκου, η οποία στις περισσότερες περιπτώσεις θα συνοδευτεί από επέμβαση στους μασχαλιαίους λεμφαδένες καθώς και από συμπληρωματική θεραπεία άλλης μορφής (ακτινοθεραπεία, χημειοθεραπεία και ορμονοθεραπεία). Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται συνεχής μείωση του αριθμού των ασθενών που υποβάλλονται σε μαστεκτομή, αλλά αυτό δυστυχώς συμβαίνει με ρυθμό βραδύτερο απ’ ότι αναμένεται με βάση το ποσοστό γυναικών που χειρουργούνται με μικρού μεγέθους όγκους. Πολλοί επιστήμονες εκτιμούν

ότι αυτό οφείλεται στις τάσεις αδράνειας (συντηρητισμού) πολλών χειρουργών και τονίζουν την ανάγκη καλύτερης και εντατικότερης ενημέρωσής τους. Είναι βέβαιο πως ο βαθμός ελάττωσης του ποσοστού των μαστεκτομών αντανακλά το επίπεδο της προληπτικής ιατρικής σε μια περιοχή (αφού με την έγκαιρη διάγνωση καθίσταται δυνατή η ανακάλυψη των καρκίνων όταν είναι ακόμα μικροί), αλλά και το επίπεδο της ιατρικής φροντίδας (αφού εκτός από την κατάρτιση των χειρουργών, έχει φανεί πως η έλλειψη ακτινοθεραπευτικών κέντρων ωθεί συχνά ορισμένους χειρουργούς να επιλέγουν την μαστεκτομή). Σε κάθε περίπτωση η γυναίκα που πρόκειται να υποβληθεί σε αφαίρεση όγκου από το στήθος θα πρέπει να ενημερώνεται πλήρως από το χειρουργό της, τόσο για την έκταση της επέμβασης, όσο και για τις θεραπευτικές δυνατότητες που υπάρχουν στη διάθεσή της.

ευ»Ζην/ 15

Λοιμώδη Nοσήματα H απειλή που αλλάζει πρόσωπα.

16/ ευ»Ζην

❱

Στην κατηγορία των λοιμωδών νοσημάτων υποκρύπτονται κάποιες από τις σημαντικότερες, γνωστές ή δυνητικές, απειλές για τη δημόσια υγεία παγκοσμίως. Στη σύγχρονη εποχή, λοιμώδεις παράγοντες που αναδύονται σε ένα σημείο του πλανήτη μπορούν να διασπαρούν γρήγορα σε άλλες περιοχές, λόγω της ευκολίας στα ταξίδια, της μετανάστευσης και της παγκοσμιοποίησης της τροφικής αλυσίδας. Οι σημαντικότερες μάστιγες από πλευράς των λοιμωδών νοσημάτων στον κόσμο είναι η φυματίωση, η ελονοσία, η πνευμονία και γρίπη, καθώς και χρόνιες ιογενείς λοιμώξεις, όπως η HIV λοίμωξη (που προκαλεί το AIDS) και οι ηπατίτιδες. Σε αυτές προστίθεται με κλιμακούμενη σημασία η αντιμικροβιακή αντοχή, η αντοχή δηλαδή των βακτηρίων, μυκήτων, παρασίτων και ιών στα αντιβιοτικά και τους λοιπούς αντιμικροβιακούς παράγοντες.

❱ Οι μεγαλύτερες απειλές H αντοχή στα αντιφυματικά και τα ανθελονοσιακά φάρμακα είναι ιδιαίτερα ανησυχητική. Ειδικά για την πολυανθεκτική φυματίωση απαιτείται θεραπεία με 5-6 δυνητικά τοξικά και μετρίως αποτελεσματικά φάρμακα, που κρατάει περίπου δύο χρόνια. Σημαντικό μέρος της, μάλιστα, πρέπει να γίνει στο νοσοκομείο.

❱ Νέα στελέχη ιού γρίπης, στα οποία ο πληθυσμός δεν έχει ανοσία, μπορεί να προκαλέσουν πανδημίες. Ιδιαίτερα ανησυχητική είναι η πιθανότητα

πανδημίας από στελέχη γρίπης των πτηνών, καθότι αυτά έχουν μεγάλη θνητότητα στον άνθρωπο. Αν και παρατηρούνται αρκετές περιπτώσεις σε ανθρώπους σε περιοχές όπως η Νοτιοανατολική Κίνα, ακόμα τέτοια στελέχη δεν έχουν αποκτήσει τη δυνατότητα να μεταδίδονται εύκολα από άνθρωπο σε άνθρωπο.

❱ Ο κορονοϊός MERS είναι μια άλλη τρέχουσα απειλή, που ενδημεί στην αραβική χερσόνησο και προκαλεί σοβαρή λοίμωξη του αναπνευστικού, με θανατηφόρο έκβαση στο 20% των περιπτώσεων. Για παράδειγμα, ένας ασθενής ταξίδεψε στη Νότια Κορέα και έγινε το αίτιο λοίμωξης άλλων 185 ατόμων, παρά τις εντατικές προσπάθειες περιχαράκωσης, που προκάλεσε τον θάνατο 36 ασθενών.

❱ Για την ηπατίτιδα C, η επανάσταση στα αντιιικά φάρμακα έχει καταστήσει εύκολη την οριστική ίαση μέσα σε τρεις μόλις μήνες. Η αντοχή στα αντιβιοτικά απειλεί τις περισσότερες από τις κατακτήσεις της σύγχρονης ιατρικής, για τις οποίες η αποτελεσματική θεραπεία των λοιμώξεων έχει κεντρικό ρόλο. Το πρόβλημα είναι ιδιαίτερα οξυμένο στη χώρα μας. Δυστυχώς, δεν είναι επικερδές και εύκολο για τις μεγάλες φαρμακοβιομηχανίες να αναπτύξουν νέα αντιβιοτικά ειδικά για χώρες του ευρωπαϊκού Νότου. Η επίγνωση της κοινής γνώμης στη χώρα μας για το σημαντικότατο αυτό πρόβλημα είναι απαραίτητη, ώστε να αναδειχθεί ως μέγιστη και επείγουσα προτεραιότητα, για να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση στις στρατηγικές αντιμετώπισής του.

❱ Ο ιός Ζίκα, που μεταδίδεται με τα κουνούπια, εξαπλώθηκε πρόσφατα από την Αφρική στην Αμερική. Όταν ο ιός αυτός προσβάλλει έγκυες γυναίκες μπορεί να προκαλέσει τη γέννηση παιδιών με σοβαρή διαταραχή της διάπλασης του εγκεφάλου (μικροκεφαλία). Ο ιός Ζίκα μπορεί να παραμείνει στο σπέρμα ενός μολυσμένου άντρα για τουλάχιστον τρεις μήνες, με κίνδυνο σεξουαλικής μετάδοσης στη σύντροφό του.

❱ Για τον ιό HIV (AIDS), υπάρχουν στις ΗΠΑ οι πρώτες ενδείξεις αναχαίτισης της επιδημίας, λόγω των στρατηγικών της θεραπείας εξαρχής όλων των φορέων και της προφυλακτικής αντιρετροϊκής θεραπείας πριν από σεξουαλική έκθεση.

Σήμερα, λοιμώδεις παράγοντες που αναδύονται σε ένα σημείο του πλανήτη μπορούν να διασπαρούν γρήγορα σε άλλες περιοχές, λόγω της ευκολίας στα ταξίδια, της μετανάστευσης και της παγκοσμιοποίησης της τροφικής αλυσίδας. ευ»Ζην/ 17

Σακχαρώδης

Διαβήτης Η μάστιγα που γίνεται... τρόπος ζωής

α τελευταία χρόνια ο Σακχαρώδης Διαβήτης (ΣΔ) καλπάζει, απασχολεί, προβληματίζει και ταλανίζει εκατομμύρια ανθρώπους! Σήμερα θεωρείται η πιο γρήγορα αναπτυσσόμενη «χρόνια πάθηση» στον κόσμο. Είναι η καινούρια «μάστιγα» της εποχής μας! Παρότι η εντυπωσιακή αύξηση οφείλεται στον ΣΔ Τύπου 2, ο οποίος αποτελεί το 80% - 90% των περιπτώσεων, εντούτοις και η αύξηση του Παιδικού ή Νεανικού Σακχαρώδη Διαβήτη Τύπου 1, αγγίζει το 3% κάθε χρόνο και μάλιστα εκδηλώνεται σε όλο και μικρότερες ηλικίες. Η επιβεβαίωση, από σημαντικές επιστημονικές μελέτες-σταθμούς στη διαβητολογία, ότι η καλή ρύθμιση παίζει καθοριστικό ρόλο στην πρόληψη και την εμφάνιση των χρόνιων επιπλοκών, την ποιότητα ζωής και το μέλλον κάθε διαβητικού, είχε ως αποτέλεσμα να αλλάξει ριζικά η προσέγγιση και η αντιμετώπιση του σακχαρώδη διαβήτη. Τα τελευταία χρόνια μια μεγάλη γκάμα καινούργιων αποτελεσματικών αντιδιαβητικών δισκίων έχει εμπλουτίσει τη φαρέτρα του 18/ ευ»Ζην

σύγχρονου θεραπευτή ιατρού, ώστε να είναι σε θέση να προσφέρει την καλύτερη δυνατή ρύθμιση, σε κάθε άνθρωπο, ανάλογα με την προσωπικότητά του, την εργασία του, τη διάρκεια και τον τύπο του ΣΔ. Σε συνδυασμό μάλιστα με την εντυπωσιακή εξέλιξη της ποιότητας των καινούργιων ινσουλινών, αλλά και τη χρήση τεχνολογικά βελτιωμένων τρόπων χορήγησης ινσουλίνης, με τα περίφημα εύχρηστα «στυλό» και τις εξελιγμένες αντλίες ινσουλίνης, άλλαξε προς το καλύτερο η αντιμετώπιση και η ρύθμιση κάθε διαβητικού.

❱ Διαρκής πρόοδος

στη θεραπεία

Η σύγχρονη τεχνολογία ξαφνιάζει και εντυπωσιάζει, αφού προσφέρει ένα ολοκληρωμένο σύστημα παρακολούθησης των ατόμων µε σακχαρώδη διαβήτη. Ο ασθενής μπορεί να παρακολουθεί µε ακρίβεια πώς η διατροφή, η άσκηση, η φαρμακευτική αγωγή και οι άλλες καθημερινές δραστηριότητες επηρεάζουν τα επίπεδα γλυκόζης του και ανάλογα

να προσαρμόζει την αγωγή του. Τα σύγχρονα μηχανήματα αυτοπροσδιορισμού του σακχάρου στο αίμα έχουν τη δυνατότητα να παρέχουν ακριβείς και αξιόπιστες μετρήσεις μέσα σε ελάχιστα δευτερόλεπτα. Πολύ σημαντική για τη βελτίωση της καθημερινότητας των ανθρώπων με σακχαρώδη διαβήτη είναι και η συμβολή των νέων αισθητήρων συνεχούς καταγραφής του σακχάρου, οι οποίες απαλλάσσουν από το καθημερινό τρύπημα στα δάκτυλα. Επίσης οι σύγχρονες αντλίες ινσουλίνης είναι μια σημαντική και εντυπωσιακά εξελιγμένη τεχνολογικά, εναλλακτική μέθοδος ινσουλινοθεραπείας για τους ανθρώπους με σακχαρώδη διαβήτη Τύπου 1. Με τις μοντέρνες αντλίες ινσουλίνης είναι δυνατή η καλύτερη απομίμηση της λειτουργίας των β-κυττάρων του παγκρέατος! Η συστηματική χρήση της αντλίας ινσουλίνης, σε συνδυασμό με τη δυνατότητα επικοινωνίας της με τα συστήματα συνεχούς καταγραφής της γλυκόζης, έχει επιτύχει

}

Η σύγχρονη τεχνολογία ξαφνιάζει και εντυπωσιάζει, αφού προσφέρει ένα ολοκληρωμένο σύστημα παρακολούθησης των ατόμων µε σακχαρώδη διαβήτη.

εντυπωσιακά αποτελέσματα στη ρύθμιση του σακχάρου, έχει ελαχιστοποιήσει τη συχνότητα των υπογλυκαιμιών και έχει δημιουργήσει αίσθημα ασφάλειας, ειδικά κατά τη διάρκεια της νύχτας. Ο δρόμος προς το τεχνητό πάγκρεας, με τη βοήθεια της τεχνολογίας, πλησιάζει προς την ολοκλήρωσή του, ταυτόχρονα με την

ελπίδα για μια οριστική λύση του προβλήματος! Οι παραπάνω εντυπωσιακές εξελίξεις με την πληθώρα καινούργιων αντιδιαβητικών δισκίων, βελτιωμένων ινσουλινών, εξελιγμένων μηχανημάτων αυτοπροσδιορισμού του σακχάρου, σε συνδυασμό με τους υψηλής ευαισθησίας αισθητήρες συνεχούς

καταγραφής, που μπορούν να επικοινωνούν με τις σύγχρονες αντλίες ινσουλίνης, οδηγούν στο συμπέρασμα, ότι η «μάστιγα» του σακχαρώδη διαβήτη μπορεί να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά και να οδηγήσει στην αντίληψη ότι «ο σακχαρώδης διαβήτης στην εποχή μας δεν είναι αρρώστια, αλλά τρόπος ζωής»! ευ»Ζην/ 19

ΟΣΤΕΟΑΡΘΡΙΤΙΔΑ & ΟΛΙΚΗ ΑΡΘΡΟΠΛΑΣΤΙΚΗ

Γόνατος ισχίου Γρηγόριος Ν. Μανούδης Χειρουργός Ορθοπαιδικός › Ειδικευθείς στην αρθροπλαστική γόνατος

και ισχίου στο McGill University, Montreal, Canada

gregmanou@yahoo.com

ζωή είναι κίνηση και η κίνηση είναι ζωή. Η κατεστραμμένη άρθρωση του ισχίου ή του γόνατος δυσχεραίνει την κίνηση και αποτελεί μια σοβαρή αιτία αναπηρίας και δυσβάστακτου πόνου. Η αντικατάσταση της με τεχνητή είναι ένα από τα μεγαλύτερα σύγχρονα επιτεύγματα της ορθοπαιδικής χειρουργικής και γενικότερα της ιατρικής. Επιτρέπει σε ασθενείς που θα ήταν καταδικασμένοι σε μόνιμη επώδυνη αναπηρία στο κρεβάτι να βαδίζουν χωρίς πόνο και να γίνουν ικανοί να εξυπηρετήσουν τους

20/ ευ»Ζην

εαυτούς τους. Υπάρχει ένας αρκετά μεγάλος αριθμός από παθολογικές καταστάσεις που δημιουργούν τη δυσλειτουργία των αρθρώσεων του γόνατος και του ισχίου.

Η πιο συχνή είναι η οστεοαρθρίτιδα, δηλαδή η φθορά των αρθρικών επιφανειών χωρίς προηγούμενο ιστορικό κάκωσης. Υπάρχουν επίσης κάποιες παθήσεις που οδηγούν σε φθορά και καταστροφή μιας άρθρωσης όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα,

η οστεονέκρωση καθώς και παλαιότερα κατάγματα στην περιοχή. Αυτή η φθορά γίνεται αντιληπτή ως πόνος, αρχικά μόνο όταν φορτίζεται η άρθρωση, αργότερα όλο και πιο συχνά και τελικά και σε κατάσταση ηρεμίας.

Υπάρχουν ιατρικές μέθοδοι οι οποίες μπορούν να ανακουφίσουν από τα προβλήματα της οστεοαρθρίτιδας. Η μία επιλογή είναι η συντηρητική θεραπεία και περιλαμβάνει την αλλαγή στον τρόπο ζωής μαζί με τη λήψη αντιφλεγμονωδών και παυσίπονων

Γόνατος & ισχίου φαρμάκων. Όταν όμως ο πόνος γίνεται συνεχής και η δυσκαμψία προβληματική, η μόνη επιλογή είναι η επέμβαση της αντικαταστάσεως της αρθρώσεως, δηλαδή η ολική αρθροπλαστική του ισχίου ή του γόνατος.

Ο σκοπός της αρθροπλαστικής είναι η απαλλαγή από τον πόνο, η επαναφορά της κινητικότητας και λειτουργίας της αρθρώσεως και η βελτίωση της ποιότητας ζωής του ασθενούς. Η ολική αρθροπλαστική περιλαμβάνει την αντικατάσταση

της φθαρμένης άρθρωσης με τεχνητή η οποία είναι συνήθως κατασκευασμένη από τιτάνιο με παρεμβολή ειδικού πλαστικού ή κεραμικού υλικού μεταξύ των μεταλλικών επιφανειών.

Με τις νέες μεθόδους αρθροπλαστικής και τα σύγχρονα υλικά επιτυγχάνεται η γρήγορη κινητοποίηση του ασθενούς την επόμενη ημέρα μετά το χειρουργείο, μειώνεται η απώλεια αίματος, περιορίζεται ο μετεγχειρητικός πόνος και αυξάνεται ο χρόνος ζωής των προθέσεων σε 15-20 χρόνια.

Η ολική αρθροπλαστική γόνατος και ισχίου αποτελεί τη θεραπεία εκλογής στους ασθενείς που πάσχουν από οστεοαρθρίτιδα. Μετά από μία αρθροπλαστική οι ασθενείς μπορούν να πραγματοποιήσουν όλες σχεδόν τις καθημερινές δραστηριότητές τους απαλλαγμένοι από τον πόνο. Μπορούν πλέον να απολαύσουν δραστηριότητες που είχαν στερηθεί όπως το περπάτημα, η άθληση και ο χορός.

ευ»Ζην/ 21

Οσφυαλγία Eίναι πάντα απλή κατάσταση;

απάντηση στο ερώτημα αν η οσφυαλγία είναι μια απλή κατάσταση, θα μπορούσε να είναι απλά όχι. Και αυτό γιατί η ίδια η οσφυαλγία είναι ένα σύμπτωμα (όπως πχ ο πυρετός) και όχι από μόνη της μια νόσος. Η προσέγγιση της χρειάζεται να γίνει σωστά ώστε να καλύψουμε τις πιθανές αιτίες που προκαλούν το σύμπτωμα αυτό.

Bαβέτσης Γεώργιος Ορθοπεδικός - Χειρούργος 22/ ευ»Ζην

Πόσο συχνή είναι η οσφυαλγία στον πληθυσμό; Σύμφωνα με τα αποτελέσματα του παγκόσμιου

οργανισμού υγείας, η οσφυαλγία είναι η δεύτερη σε συχνότητα αιτία επίσκεψης στα ιατρεία, ενώ πρώτη είναι η λοίμωξη του αναπνευστικού. Επίσης ένας στους τρις ανθρώπους θα παρουσιάσει το πρώτο επεισόδιο οσφυαλγίας μέχρι την ηλικία των 30 ετών. Έτσι λοιπόν γίνετε κατανοητό πως μιλάμε για κάποια δισεκατομμύρια άτομα σε παγκόσμιο επίπεδο.

Πια η διαφορά της οσφυαλγίας από την ισχιαλγία; Ως οσφυαλγία ορίζετε απλά ο πόνος στην περιοχή πάνω από τους γλουτούς (στην ‘’μέση’’), ενώ η

ισχιαλγία είναι ο πόνος στην διαδρομή νευρικής ρίζας, από την περιοχή του γλουτού και μέχρι την πτέρνα. Στην δεύτερη περίπτωση στους ενήλικες το πιο συχνό αίτιο είναι η εκφύλιση ενός μεσοσπονδυλίου δίσκου.

Είναι μία η αιτία της οσφυαλγίας; Σαφώς και όχι. Όπως είπαμε η οσφυαλγία είναι σύμπτωμα, που αυτό σημαίνει ότι πολλά διαφορετικά μεταξύ τους αίτια μπορούν να δώσουν τον πόνο αυτό. Ο κατάλογος των αιτιών είναι υπερβολικά μεγάλος για να αναφερθεί εδώ, αλλά σε γενικές γραμμές θα μπορούσαμε να πούμε ότι χωρίζετε σε 2 μεγάλες κατηγορίες: στα ορθοπεδικά και στα παθολογικά αίτια. Η αναλογία αυτών είναι σε συνάρτηση με την ηλικία. Έτσι λοιπόν στην παιδική ηλικία η αναλογία είναι 50% ορθοπεδικά και 50% παθολογικά αίτια, ενώ στους ενήλικες είναι 60-70% τα ορθοπεδικά αίτια.

Είναι η ηλικία παράγοντας που καθορίζει την θεραπεία της οσφυαλγίας; Σαφέστατα και ναι. Για παράδειγμα τα παιδιά μπορεί να εμφανίζουν συγγενείς διαμαρτίες της διάπλασης, λοιμώξεις ή όγκους της σπονδυλικής στήλης. Αντίστοιχα οι νέοι υποφέρουν από την νόσο του εκφυλισμένου μεσοσπονδύλιου δίσκου, την σπονδυλολίσθηση και τα κατάγματα, ενώ στην τρίτη ηλικία είναι συχνότερη η σπονδυλική στένωση, η μεταστατική νόσος και τα οστεοπορωτικά συμπιεστικά κατάγματα. Άρα λοιπόν, σε διαφορετικές ηλικιακές ομάδες, έχουμε να αντιμετωπίσουμε ανομοιογενή μεταξύ τους αίτια, με εντελώς διαφορετική θεραπεία.

Μπορεί η οσφυαλγία να είναι μέρος ενός πιο “σοβαρού’’ νοσήματος; Πολλές φορές ναι. Για παράδειγμα, η αγκλοποιητική σπονδυλίτιδα σε νέους άνδρες και η ρευματοειδής αρθρίτιδα, όπου στην πρώτη ειδικά νόσο η οσφυαλγία είναι σε πολλές περιπτώσεις

το πρώτο σύμπτωμα. Η έγκαιρη διάγνωση στις παθήσεις αυτές σταματά την εξέλιξη τους, ενώ σε αντίθετη περίπτωση μπορεί να αφήσουν μόνιμες βλάβες και αναπηρία στον ασθενή. Η μεταστατική νόσος επίσης μπορεί ως πρώτο σύμπτωμα να έχει την οσφυαλγία, κατάσταση που είναι πολύ συχνή σε άτομα άνω των 50 ετών.

Ποιες εξετάσεις είναι απαραίτητο να γίνουν; Αυτές διαφέρουν από άτομο σε άτομο και γίνονται με βάση το ιστορικό, την ηλικία του ατόμου και τα ευρήματα από τον κλινικό έλεγχο. Γενικά όμως χωρίζονται σε απεικονιστικές και εργαστηριακές. Έτσι λοιπόν εάν θέλουμε να δούμε την ανατομία των οστών τότε απαραίτητο είναι η απλή ακτινογραφία ή η αξονική τομογραφία, ενώ εάν θέλουμε να δούμε την δομή των μαλακών μορίων (πχ ενός εκφυλισμένου δίσκου) τότε χρειάζεται η μαγνητική τομογραφία. Αντίστοιχα οι εργαστηριακές εξετάσεις είναι στοχευόμενες στο αίτιο που πιθανολογούμε από την κλινική εξέταση και εξατομικεύονται ανάλογα.

Ποιες οι θεραπευτικές επιλογές της οσφυαλγίας;

μέθοδος που έχει την πιο μεγάλη επιτυχία είναι οι επισκληρίδιες ενέσεις, που εκτελούνται από αναισθησιολόγο.

Έχουν πάντα αποτέλεσμα οι μέθοδοι θεραπείας; Σε αυτό υπάρχουν δυο παράγοντες που καθορίζουν το αποτέλεσμα. Ο πρώτος είναι η σωστή διάγνωση και η θεραπεία η οποία θα πρέπει να είναι ανάλογη με της επιθυμίες και της προσδοκίες του κάθε ασθενή. Ο δεύτερος λόγος είναι το στάδιο της πάθησης, όπου φυσικά όσο πιο προχωρημένο είναι, τόσο πιο δύσκολη και η θεραπευτική προσέγγιση. Η καθυστέρηση στην διάγνωση, οι εφαρμογές εμπειρικών πρακτικών (που καμιά φορά γίνονται χωρίς να υπάρχει καν διάγνωση) οδηγούν σε καταστροφικά αποτελέσματα με χρόνια και δυσεπίλυτα προβλήματα για τους ασθενείς. Συμπερασματικά λοιπόν θα ήθελα να τονίσω πως μια οσφυαλγία τις περισσότερες φορές θα μπορούσαμε να πούμε πως είναι αθώα, όχι όμως σε όλες. Έτσι λοιπόν θα πρέπει να την αντιμετωπίζουμε με σοβαρότητα όλοι μας, ειδικοί και ασθενείς ώστε να έχουμε πάντα ένα καλό αποτέλεσμα.

Είναι αρκετές και ανάλογα το αίτιο βέβαια. Μια απλή οσφυαλγία λόγο εκφύλισης ενός μεσοσπονδύλιου δίσκου και χωρίς σημαντική βλάβη, ανταποκρίνεται καλά στην φαρμακευτική αγωγή όπως και στην φυσικοθεραπεία. Από την άλλη μεριά, ένας κατεστραμμένος δίσκος (πχ πρόπτωση μεσοσπονδυλίου δίσκου) χρειάζεται χειρουργική επέμβαση, που με τις σύγχρονες τεχνικές είναι ελάχιστης επεμβατικότητας και με άμεση κινητοποίηση του ασθενή. Για την εκφυλιστική σπονδυλολίσθηση η ευ»Ζην/ 23

Ανδρόπαυση Το Τέλος των Μύθων

τα τέλη της δεκαετίας του 90 όμως οι μύθοι άρχισαν να κλονίζονται. Ήταν τότε που ανακοινώθηκαν οι πρώτες μελέτες για το σύνδρομο της μειωμένης τεστοστερόνης ή αλλιώς ανδρόπαυση. Από τότε έχουν περάσει αρκετά χρόνια και η επιστημονική κοινότητα πλέον διαθέτει στοιχεία που τεκμηριώνουν, αναλύουν και αντιμετωπίζουν την «ανδρική εμμηνόπαυση».

Δρ. Κουτσιαρής Α. Επαμεινώνδας Χειρουργός Ουρολόγος / Ανδρολόγος › Διδάκτωρ Ιατρικής Πανεπιστημίου Αθηνών

andrologikovolou@gmail.com www.andrologikovolou.gr

Οι μύθοι θέλουν τον άνδρα αγέραστο, ικανό για τεκνοποίηση μέχρι τα βαθειά γεράματα, σεξουαλικά ακμαίο και «ετοιμοπόλεμο». Οι μύθοι θέλουν το χρόνο να είναι γενναιόδωρος με το ανδρικό φύλο. Απεναντίας η εμμηνόπαυση στις γυναίκες αφήνει έντονα τα σημάδια της σε πολλαπλά επίπεδα τόσο οργανικά όσο και ψυχολογικά. 24/ ευ»Ζην

Οι άνδρες μετά την ηλικία των 40 χάνουν κάθε χρόνο 1-2% της τεστοστερόνης με σταθερό ρυθμό. Η τεστοστερόνη είναι ο κύριος εκπρόσωπος των ανδρικών ορμονών και είναι υπεύθυνη για τη διατήρηση των ανδρικών χαρακτηριστικών και τη σπερματογένεση. Σε αντίθεση με τις γυναίκες που τα αποθέματα των ορμονών τους εξαντλούνται, στους άνδρες τα επίπεδα των ορμονών μειώνονται, όχι όμως σε όλους και όχι πάντα στον ίδιο βαθμό. Τα κυριότερα συμπτώματα της ανδρόπαυσης είναι: Aπώλεια σεξουαλικής επιθυμίας, στυτική δυσλειτουργία, μείωση της μυικής μάζας και ανακατανομή του λίπους, μείωση της οστικής πυκνότητας, κόπωση,

αυξημένη εφίδρωση, εξάψεις, δυσκολία στη συγκέντρωση και καταθλιπτική διάθεση. Η ανδρόπαυση απαιτεί εργαστηριακή και κλινική διερεύνηση για να τεθεί η διάγνωση και να αποκαλυφθούν και άλλοι παράγοντες που ευθύνονται για τη μείωση της τεστοστερόνης, πλην της ηλικίας. Τέτοιοι παράγοντες είναι ο σακχαρώδης διαβήτης, διαταραχές του θυρεοειδούς αδένα, διαταραχές της λειτουργίας των επινεφριδίων, συστηματική λήψη φαρμάκων, το μεταβολικό σύνδρομο. Η διερεύνηση γίνεται είτε από εξειδικευμένο ανδρολόγο είτε από ενδοκρινολόγο. Η αντιμετώπιση των συμπτωμάτων της ανδρόπαυσης είναι στοχευμένη, εξατομικευμένη και υπόθεση των ειδικών. Η ορμονική υποκατάσταση με εξωτερική χρήση τεστοστερόνης, η χρήση χαπιών αναστολέων φωσφοδιεστεράσης που ενισχύουν τη στύση, η σωστή ρύθμιση των χρονίων νοσημάτων, οι αλλαγές του τρόπου ζωής, είτε μεμονωμένα είτε συνδυαστικά έχουν ένα και μοναδικό στόχο: τη διατήρηση των μύθων..!

Η καλή λειτουργία του θυρεοειδούς είναι σημαντική για τον οργανισμό μας!

η σημασία της καλής λειτουργίας του θυρεοειδούς αδένα επεσήμαναν οι επιστήμονες. Σύμφωνα μάλιστα με τις συστάσεις της επιστημονικής ομάδας του Νοσοκομείου Παίδων της Φιλαδέλφεια στις ΗΠΑ, οι γιατροί πρέπει να ελέγχουν και να διαγιγνώσκουν τον υποθυρεοειδισμό από την παιδική ακόμα ηλικία και να ξεκινούν τη θεραπεία από τη δεύτερη εβδομάδα της ζωής του παιδιού, ώστε να διασφαλίζεται η φυσιολογική ανάπτυξή του. Σύμφωνα με τους ειδικούς, μία στις πέντε γυναίκες και ένας στους 10 άνδρες πάσχουν από υποθυρεοειδισμό. Το 50% του συνόλου των ασθενών είναι δυστυχώς αδιάγνωστοι. Ενώ και πολλοί από τους ασθενείς που γνωρίζουν την πάθησή τους αντιμετωπίζονται ανεπαρκώς με τη συμβατική φαρμακευτική αγωγή. Επιπλέον, σοβαρό πρόβλημα αποτελεί και ο υποκλινικός υποθυρεοειδισμός, ο οποίος σύμφωνα με τους ειδικούς πολλές φορές ξεφεύγει της προσοχής γιατρών και των ασθενών. Η ομαλή λειτουργία του θυρεοειδούς αδένα είναι σημαντική,

καθώς ο θυρεοειδής επηρεάζει πολλές σωματικές λειτουργίες. Ο κίνδυνος υποθυρεοειδισμού αυξάνεται με την πάροδο της ηλικίας. Για παράδειγμα, το 20% των ατόμων άνω των 75 ετών, που στην πλειονότητά τους είναι γυναίκες, δεν έχουν επαρκή επίπεδα θυρεοειδικής ορμόνης. Αυτό μπορεί να προκαλέσει συμπτώματα σύγχυσης, που συνήθως μπερδεύονται με αυτά της γεροντικής άνοιας. Αυτή η κατάσταση είναι γνωστή με τον επιστημονικό όρο «υποκλινικός υποθυρεοειδισμός» και πολλές φορές μπερδεύει γιατρούς και ασθενείς. Επειδή δεν πρόκειται για μια εμφανής ασθένεια, αυτός ο τύπος χαμηλής λειτουργίας του θυρεοειδούς έχει συμπτώματα πολύ ελαφρά για να χαρακτηριστούν ως ασθένεια, σύμφωνα με τα συνήθη ιατρικά δεδομένα. Ωστόσο, ταυτόχρονα, είναι πολύ ενοχλητικά για να επιτρέψουν να νιώσει κάποιος πραγματικά καλά. Επίσης πολλοί ασθενείς με ανεπαρκή λειτουργία του θυρεοειδούς αδένα μπορούν εύκολα να διαγνωσθούν εσφαλμένα ότι πάσχουν από ινομυαλγία. Επιπροσθέτως ο υποκλινικός

υποθυρεοειδισμός μπορεί να οφείλεται σε μια αυτοάνοση διαταραχή, γνωστή ως νόσο του Hashimoto, στην οποία το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται στον θυρεοειδή αδένα και μπορεί αρχικά να προκαλέσει υπερθυρεοειδισμό, αλλά τελικά θα οδηγήσει σε εξάντληση του θυρεοειδούς, λόγω βλάβης των ιστών στον αδένα και σε αδυναμία παραγωγής επαρκούς ποσότητας θυρεοειδούς ορμόνης. Τέλος, ο κλινικός υποθυρεοειδισμός μπορεί να εμφανιστεί όταν για μεγάλο χρονικό διάστημα, το σώμα έχει στείλει πάρα πολλούς ψευδείς αντιδράσεις «μάχης ή φυγής» (fight-or-flight response), λόγω στρες. Η έγκαιρη και σωστή διάγνωση σε συνδυασμό με την κατάλληλη θεραπεία μπορεί, σύμφωνα με τους ειδικούς, να οδηγήσει σε θεαματική μεταβολή της ποιότητας ζωής των ασθενών, ενώ δυστυχώς μια αδιάγνωστη νόσος ταλαιπωρεί τον ασθενή με κόπωση, με γνωστική δυσλειτουργία, λοιμώξεις, μυϊκούς πόνους, αύξηση βάρους και πολλά ακόμα προβλήματα που του καταστρέφουν την ποιότητα ζωής του. ευ»Ζην/ 25

Σπονδυλολίσθηση Νευροχειρουργική αντιμετώπιση

Στέργιος Μπρίζας MD Νευροχειρουργός › Επιστημονικός Διευθυντής Νευροχειρουργικού

Εικόνα σπονδυλολίσθησης 2ου βαθμού ›

Τμήματος, ΙΑΣΩ Θεσσαλίας

st_brizas@yahoo.gr

σπονδυλολίσθηση συνήθως συμβαίνει στην οσφυϊκή μοίρα της σπονδυλικής στήλης και ονομάζεται η πάθηση που αφορά την πρόσθια μετατόπιση ενός σπονδύλου σε σχέση με τον κάτωθεν παρακείμενο σπόνδυλο, παρόλο που υπάρχει ακεραιότητα των οπίσθιων τμημάτων του σπονδύλου (πέταλο). Είναι αποτέλεσμα εκφυλιστικών αλλοιώσεων που αφορούν τον μεσοσπονδύλιο δίσκο και τις αρθρώσεις των σπονδύλων. Καθώς η σπονδυλολίσθηση αυξάνει επέρχεται δευτεροπαθώς υπερτροφία των αρθρώσεων και του ωχρού συνδέσμου. Αυτό σημαίνει ότι αποκτούν μέγεθος μεγαλύτερο από το φυσιολογικό (τα στηρικτικά στοιχεία της σπονδυλικής στήλης) έτσι ώστε να κερδίζουν χώρο έναντι των νευρικών στοιχείων που διέρχονται από την σπονδυλική στήλη με τελικό αποτέλεσμα αυτό να οδηγεί στην στένωση του σπονδυλικού σωλήνα. Η σπονδυλολίσθηση εμφανίζεται σε μεγαλύτερο ποσοστό σε ασθενείς άνω των 50 ετών, στο γυναικείο φύλο και σε σακχαροδιαβητικούς ασθενείς. 26/ ευ»Ζην

Το 90% των περιπτώσεων αφορά το Ο4-Ο5 μεσοσπονδύλιο διάστημα και το υπόλοιπο 10% το Ο3-Ο4 και το Ο5-Ι1 μεσοσπονδύλιο διάστημα. Η κλινική εικόνα αφορά την χαρακτηριστική οσφυοισχιαλγία, άλγος στην μέση με συνοδό άλγος στους γλουτούς και στους μηρούς που επιδεινώνεται με την βάδιση και την ορθόσταση. Επίσης αναφέρονται συμπτώματα από την πίεση των νωτιαίων ριζών όπως άλγος, μουδιάσματα και αδυναμία στα κάτω άκρα. Η σπονδυλολίσθηση διακρίνεται σε πέντε (5) βαθμούς αναλόγως του ποσοστού ολίσθηση του σπονδύλου σε σχέση με το παρακείμενο σπόνδυλο. Η χαρακτηριστική κλινική εικόνα σε συνδυασμό με τις απεικονιστικές εξετάσεις θέτουν την διάγνωση της πάθησης. Η θεραπεία της πάθησης είναι αναλόγως του βαθμού της ολίσθησης και της βαρύτητας της κλινικής εικόνας. Θα πρέπει να καθοριστεί εάν συνυπάρχει σπονδυλική στένωση ή αστάθεια της σπονδυλικής στήλης για να αντιμετωπιστεί η πάθηση.

Στην πλειονότητα των περιπτώσεων, που αφορά την σπονδυλολίσθηση 1ου και 2ου βαθμού, δεν χρειάζεται η διενέργεια σπονδυλοδεσίας. Η απελευθέρωση των νευρικών στοιχείων σε συνδυασμό με την χρήση του νευροχειρουργικού μικροσκοπίου είναι αρκετή για την πλήρη ύφεση των συμπτωμάτων. Ακόμη και στην περίπτωση που θα χρειαστεί να γίνει στήριξη της σπονδυλικής στήλης όπως σπονδυλοδεσία, υπάρχει η δυνατότητα να γίνει χωρίς τομή δέρματος (διαδερμική σπονδυλοδεσία). Η κινητοποίηση του ασθενούς είναι άμεση (εντός 24 ωρών) χωρίς να χρειάζεται περαιτέρω θεραπείες (κέντρο αποκατάστασης, φυσιοθεραπείες κλπ). Πλέον υπάρχει η δυνατότητα πλήρης και άμεσης θεραπείας της σπονδυλολίσθησης με την διενέργεια νευροχειρουργικής παρέμβασης που δίνει μόνιμο και οριστικό αποτέλεσμα χωρίς να απαιτείται πάντοτε η διενέργεια μεγάλων και πολύπλοκων επεμβάσεων.

προστάτης Yπερτροφία προστάτη

& Eυάγγελος Γασλακιώτης Χειρουργός Ουρολόγος vagyasla@gmail.com

«Τι σημαίνει υπερπλασία / υπερτροφία προστάτη;» Οι όρος υπερπλασία ή καλοήθης υπερτροφία προστάτη ( Κ.Υ.Π.) αφορά στην αύξηση του μεγέθους του προστατικού αδένα. Η υπερπλασία συμβαίνει κυρίως μετά τα 40 έτη. Σύμφωνα με έγκυρη μελέτη μέτρια έως σοβαρά ενοχλήματα (LUTS) καταγράφηκαν στο 13% ανδρών 40-49 ετών ενώ σε ηλικίες > 50 ετών το 75 % των ανδρών αναφέρει κάποια συμπτώματα που προέρχονται από Κ.Υ.Π.

«Που οφείλεται η υπερπλασία προστάτη;» Δεν έχει αποδειχθεί μια συγκεκριμένη αιτία που φαίνεται να προκαλεί την υπερπλασία προστάτη, συνεπώς είναι πολυπαραγοντική πάθηση. Τελευταία υπάρχουν σημαντικά δεδομένα από επιστημονικές μελέτες πως η υπερπλασία σχετίζεται με αυτοάνοσους τοπικούς μηχανισμούς φλεγμονής και διατυπώνεται η θεωρία πως οι μελλοντικές θεραπείες

Ενοχλήματα κατώτερου ουροποιητικού

Η διόγκωση του προστάτη αποτελεί σε μεγάλο ποσοστό αίτιο ενοχλημάτων από το κατώτερο ουροποιητικό. Τα ενοχλήματα αυτά αφορούν σε αξιόλογο ποσοστό του ανδρικού πληθυσμού ιδίως μετά τα 50 έτη και αποτελούν μια σημαντική διάγνωση για το σύστημα υγείας μιας χώρας και για την ευημερία της κοινωνίας. θα στοχεύουν στην αναστολή των μηχανισμών αυτών, (“εμβόλια” κατά στοιχείων του κολοβακτηριδίου, παράγωγα βιταμίνης D κ.ά).

«Ποιά είναι τα συμπτώματα της Κ.Υ.Π.;» Tα συχνότερα συμπτώματα κατωτέρου ουροποιητικού (LUTS ) που υποδηλώνουν την Κ.Υ.Π. μπορεί να είναι τα εξής: ✓ Συχνουρία, (πάνω από 8-10 ουρήσεις ημερησίως) ✓ Επιτακτική ούρηση ✓ Αδύναμη ροή ούρων ή/και διακοπτόμενη ούρηση ✓ Aκράτεια ούρων ✓ Νυκτερινή συχνουρία ✓ Αίσθημα ατελούς κένωσης της κύστης ✓ Πόνος κατά την ούρηση ή μετά από εκσπερμάτιση ✓ Ούρα με ασυνήθιστο χρώμα ή οσμή ✓ Αιματουρία. Σε άτομα με έντονα συμπτώματα χορηγείται φαρμακευτική θεραπεία που

συνήθως απαιτεί μεγάλη διάρκεια. Σε αποτυχία της φαρμακευτικής αγωγής ή σε περίπτωση που ήδη υπάρχουν επιπλοκές από την απόφραξη της ουρήθρας π.χ. οξεία ή χρόνια επίσχεση ούρων, τότε συνιστάται η χειρουργική θεραπεία.

«Η χειρουργική θεραπεία (αφαίρεση) προκαλεί μόνιμη στυτική ανεπάρκεια;» Η χειρουργική θεραπεία της Κ.Υ.Π. αφορά στην αφαίρεση του “κεντρικού” αδένα που συμπιέζει- αποφράσσει την ουρήθρα, είναι δηλαδή “μερική” προστατεκτομή και δεν πρέπει να συγχέεται με την ριζική - ολική αφαίρεση που ενδείκνυται σε καρκίνο του προστάτη. Στην περίπτωση της διουρηθρικής προστατεκτομής (TURP) ιδίως με την σύγχρονη μορφή της με διπολική διαθερμία (TURIS, που είναι η ενδεικνυόμενη θεραπευτική μέθοδος για προστάτες 30 - 80 ml, η συχνότητα της στυτικής δυσλειτουργίας ως μακροπρόθεσμη επιπλοκή δεν ξεπερνά το 6,5 %.

Η διόγκωση του προστάτη με τα ενοχλήματα που προκαλεί δεν είναι πάθηση απειλητική για την ζωή αλλά συνήθως έχει αρνητικό αντίκτυπο για την καθημερινότητα του ατόμου. Ο ασθενής θα πρέπει να ενημερώνεται από τον ειδικό ουρολόγο για τις θεραπευτικές μεθόδους που υπάρχουν ενώ δεν θα πρέπει να υποτιμάται η ωφέλεια που προκύπτει από αλλαγές στον τρόπο ζωής, όπως η ισορροπημένη διατροφή με έλεγχο του σωματικού βάρους, και η τακτική φυσική άσκηση.

παχέος Ο καρκίνος του

Κωνσταντίνος Μαραβέγιας Χειρούργος

Παχέος Εντέρου

› Επιστημονικός Δ/ντής Άνασσα Γενική Κλινική

kostasmaravegias@gmail.com

καρκίνος του παχέος εντέρου αποτελεί την τρίτη συχνότερη αιτία θανάτων από καρκίνο διεθνώς. Αυτό οφείλεται στο ότι οι πολύποδες του παχέος εντέρου είναι αρκετά συχνοί η συχνότητά τους μάλιστα αυξάνεται με την ηλικία. Το παχύ έντερο (κόλον) αποτελεί το τελευταίο τμήμα του γαστρεντερικού συστήματος και είναι υπεύθυνο για την απορρόφηση κυρίως του νερού και των ηλεκτρολυτών. Εκεί γίνεται ο σχηματισμός των κοπράνων τα οποία στη συνέχεια θα αποβληθούν. Το μήκος του παχέος εντέρου είναι περίπου 1,5 μέτρο. Το τελικό τμήμα του που έχει μήκος περίπου 15 εκατοστά αποτελεί το ορθό. Το ορθό είναι ουσιαστικά ο αποθηκευτικός χώρος του παχέος εντέρου και έχει χωρητικότητα 0,6 - 1,2 λίτρα. Ο βασικός ρόλος του ορθού είναι η αποβολή των κοπράνων (αφόδευση). Οι πολύποδες του παχέος εντέρου αυξάνονται σε συχνότητα όσο αυξάνεται η ηλικία και αποτελούν το πρώιμο καλόηθες στάδιο πριν τον καρκίνο. Το ένα τρίτο 28/ ευ»Ζην

του πληθυσμού μετά τα 50 έχει κάποιο πολύποδα και το ποσοστό αυτό αυξάνεται στο 50% μετά την ηλικία των 70 ετών. Όπως έχει αποδειχθεί οι αδενωματώδεις πολύποδες είναι αυτοί που θα εξελιχθούν σε κακοήθεια. Η μετατροπή ενός πολύποδα σε κακοήθη γίνεται με αρκετά βραδύ ρυθμό οπότε προλαβαίνουμε με την κολονοσκόπηση να τον ανακαλύψουμε εγκαίρως και να τον αφαιρέσουμε. Χρειάζονται 5-10 έτη για να εξελιχθεί ένας πολύποδας σε καρκίνο. Συνεπώς κάνοντας την πρώτη κολονοσκόπηση στην ηλικία των 50 ετών και επαναλαμβάνοντας ανά 5ετία προλαμβάνουμε τη νόσο και αποφεύγουμε την ανάγκη για χειρουργική επέμβαση. Το μέγεθος του πολύποδα, η μορφολογία και η σύσταση του επηρεάζουν την πιθανότητα ανάπτυξης κακοήθειας. Οι πολύποδες που είναι μικρότεροι από 1 εκ. σπάνια κρύβουν κακοήθεια (1,5%), ενώ πάνω από 2 εκ το ποσοστό κακοήθειας φτάνει σχεδόν στο 50%. Όταν κατά την κολονοσκόπηση βρεθεί κάποιος πολύποδας

αυτός θα πρέπει να αφαιρείται και να αποστέλλεται για βιοψία. Εφόσον δεν υπάρχει κακοήθεια στη βιοψία και η αφαίρεση είναι ολική δεν χρειάζεται περαιτέρω θεραπεία. Στην περίπτωση κακοήθειας συνιστάται παραπομπή για χειρουργική εκτίμηση και αντιμετώπιση. Ο καρκίνος του παχέος εντέρου αποτελεί την 3η συχνότερη κακοήθη νόσο στις γυναίκες μετά τον πνεύμονα και το μαστό και ομοίως στους άντρες μετά τον πνεύμονα και τον προστάτη. Η συνήθης ηλικία εμφάνισης του είναι μετά το 50ο έτος και για αυτό προτείνεται η πρώτη κολονοσκόπηση να γίνεται στην ηλικία αυτή και εάν είναι φυσιολογική να επαναλαμβάνεται ανά 5 έτη. Εξαίρεση στον παραπάνω κανόνα αποτελούν οι κληρονομικές μορφές που εμφανίζονται σε μικρότερες ηλικίες στην περίπτωση αυτή συστήνεται κολονοσκόπηση στους άμεσους συγγενείς τουλάχιστον μια 10ετία νωρίτερα από την ηλικία εμφάνισης του καρκίνου στο συγγενικό πρόσωπο. Αν για παράδειγμα ένας γονιός εμφανίσει καρκίνο στο έντερο σε ηλικία 40 ετών θα πρέπει τα παιδιά του να ελεγχθούν με κολονοσκόπηση πριν τα 30. Τα μισά περιστατικά καρκίνου παχέος εντέρου εντοπίζονται στο ορθό και το σιγμοειδές, τα τελικά τμήματα του παχέος εντέρου που εκεί παραμένουν τα κόπρανα πριν αποβληθούν και συνεπώς είναι περισσότερο εκτεθειμένα στα τοξικά απόβλητα του οργανισμού. Ο καρκίνος παχέος εντέρου έχει καλή πρόγνωση αν αντιμετωπιστεί έγκαιρα και σωστά. Η θεραπεία του περιλαμβάνει τη σωστή ογκολογική επέμβαση σε συνδυασμό με χημειοθεραπεία όταν ο όγκος ξεφεύγει από τα όρια του εντέρου είτε με τη μορφή τοπικής επέκτασης είτε με τη μορφή μεταστάσεων σε λεμφαδένες. Η ένταξη του ασθενή στο κατάλληλο ογκολογικό πρωτόκολλο είναι απόφαση της διεπιστημονικής ομάδας που συνήθως αποτελείται από το χειρουργό, τον ογκολόγο, τον ακτινοθεραπευτή και τον ενίοτε τον παθολογοανατόμο. Το παχύ έντερο (κόλον) βρίσκεται μέσα στην κοιλιακή χώρα και κρέμεται από μια «μεμβράνη» λίπους το μεσόκολο το οποίο περιέχει το λίπος, τα αγγεία (αρτηρίες και

φλέβες), τα νεύρα και τους λεμφαδένες του παχέος εντέρου. Οι λεμφαδένες είναι μικροσκοπικοί αδένες υπεύθυνοι για την άμυνα του οργανισμού τόσο απέναντι στα μικρόβια όσο και απέναντι στα καρκινικά κύτταρα και αποτελούν την πρώτη θέση εντόπισης των μεταστάσεων. Η ογκολογική επέμβαση στο παχύ έντερο διαφέρει από μια οποιαδήποτε επέμβαση εντέρου, επειδή πρέπει να αφαιρείται το σύνολο του πάσχοντος τμήματος μαζί με τους λεμφαδένες και τα αγγεία του ασχέτως εάν ο όγκος καταλαμβάνει μόνο ένα πολύ μικρό κομμάτι. Η επιβεβαίωση ότι η επέμβαση ακολουθεί τους ογκολογικούς κανόνες προέρχεται από τη βιοψία του αφαιρεθέντος παχέος εντέρου.

Οι κανόνες συνοψίζονται παρακάτω: 1) Τα όρια εκτομής του παχέος εντέρου θα πρέπει να είναι υγιή (καθαρά) και τουλάχιστον 5 εκατοστά μακριά από τον όγκο (εξαιρείται το ορθό που εκεί το όριο είναι το 1εκ). 2) Οι λεμφαδένες που αφαιρέθηκαν μαζί με το έντερο να είναι τουλάχιστον 11. Ο αριθμός αυτός λεμφαδένων θεωρείται αναγκαίος για να μπορεί να γίνει σταδιοποίηση του καρκίνου παχέος εντέρου. 3) Να μην υπάρχει υπόλοιπο όγκου που παρέμεινε μέσα στον ασθενή. Με αυτούς τους κανόνες μπορούμε να εκτιμήσουμε την ποιότητα της επέμβασης. Η ογκολογική επέμβαση εξασφαλίζει τη μέγιστη επιβίωση στον ασθενή και βοηθάει να επιτύχουμε το καλύτερο αποτέλεσμα από τη χημειοθεραπεία. Συνοψίζοντας ο καρκίνος του παχέος εντέρου είναι ο τρίτος σε συχνότητα καρκίνος σε άντρες και γυναίκες. Η πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου εντέρου στη διάρκεια της ζωής μας είναι περίπου 5%. Το 90% των νέων περιστατικών καρκίνου εντέρου εμφανίζονται σε ηλικίες άνω των 50 ετών. Όσοι έχουν συγγενείς πρώτου βαθμού με καρκίνο του εντέρου έχουν διπλάσιο κίνδυνο να εμφανίσουν την νόσο.

ευ»Ζην/ 29

Βασίλειος Ι. Γιασλακιώτης Χειρουργός Γυναικολόγος – Μαιευτήρας M.D. bandgeo@otenet.gr www.giaslakiotis.com

εν είναι λίγες οι έφηβες που φτάνουν στην ηλικία των 16 ετών και δηλώνουν ανήσυχες για την μη έλευση της εμμήνου ρύσεως, σε συνδυασμό ενίοτε με μία τάση προς παχυσαρκία, αλλά και μία αυξημένη τριχοφυΐαν «σε περιοχές που δεν θα ήθελαν ως γυναίκες». Όλα τα παραπάνω συμπτώματα είναι συχνές εκφράσεις ενός έντονα ετερογενούς προβλήματος, που κινείται ανάμεσα στις απλές πολυκυστικές ωοθήκες έως το σύνθετο και πιο

30/ ευ»Ζην

Πολυκυστικές

Ωοθήκες

σοβαρό πλέον σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών- Polycystic Ovarian Syndrome (PCOS), που περιγράφηκε για πρώτη φορά το 1935 από τους Stein και Leventhal κατόπιν δημοσίευσης της σχετικής τους μελέτης. Το σύνδρομο περιλαμβάνει εκτός της πολυκυστικής μορφής των ωοθηκών με τις συνοδές διαταραχές της εμμήνου ρύσεως κι ένα σύνολο μεταβολικών συμπτωμάτων-σημείων, από πολλαπλά συστήματα του οργανισμού. Θα πρέπει να τονιστεί πωςυπάρχει μια απόσταση

μεταξύ μιας μικροπολυκυστικής, υπερηχογραφικά, υφής των ωοθηκών και της βαρύτερης κλινικής εικόνας του συνδρόμου. Πολλές νέες γυναίκες βρίσκονται σε μια ήπια-ενδιάμεση από πλευράς βαρύτητος κατάσταση, που προφανώς χωρίς την κατάλληλη διαγνωστική – θεραπευτική προσέγγιση, θα οδηγηθούν μακροπρόθεσμα σε μια βαριά πολλαπλή παθολογική κατάσταση, που οι συνάδελφοι παθολόγοι-εσωτερικοί ιατροί αποκαλούν μεταβολικό σύνδρομο-σύνδρομο Χ.

Απαιτείται μεγάλη προσοχή και μελέτη της κάθε περίπτωσης, βάσει των κριτηρίων Rotterdam, που διεθνώς θεσπίστηκαν για τη διάγνωση του συνδρόμου, σύμφωνα με τα οποία πρέπει να ισχύουν οι 2 από τις παρακάτω 3 κατηγορίες καταστάσεων:

Ανώμαλοι εμμηνορρυσιακοί κύκλοι ή κύκλοι χωρίς ωοθυλακιορρηξίες Δηλαδή μη γόνιμοι – ανοωρρηκτικοί κύκλοι. (κύκλοι ≥ 42 ημερών). Το γεγονός αυτό εξηγεί και το παράπονο αυτών των γυναικών «για μη σύλληψη παρά τις προσπάθειες», συνεπώς υπογονιμότητα.

Κλινικά ή βιοχημικά σημεία αυξημένων ανδρογόνων Δηλαδή: ακμή, υπερτρίχωση ακόμη και «αραίωση» των μαλλιών - αλωπεκία σε σοβαρότερες περιπτώσεις.

Πολυκυστικές ωοθήκες στο διακολπικό υπερηχογράφημα Όπου απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή και λεπτομερής καταγραφή, προς αποφυγή πολλών παρανοήσεων: θα πρέπει οι κύστεις να μετρώνται τουλάχιστον 10-12 σε αριθμό, κατανεμημένες στην περιφέρεια της ωοθήκης και με διάμετρο 8-10mm τουλάχιστον σε δύο από αυτές. Στις γυναίκες αυτές παρατηρείται μιαν αύξηση της συχνότητος και των ΠΑΛΜΙΚΩΝ εκκρίσεων από την υπόφυση, της ορμόνης που προκαλεί την ωορρηξία, της λεγόμενης ωχρινοτρόπου – LH ορμόνης. Αυτή δρά στα κύτταρα της έσω θήκης της ωοθήκης, υπέρ του δέοντος, προκαλώντας από αυτά αυξημένη παραγωγή ανδρογόνων ουσιών. Όμως το μεγαλύτερο πρόβλημα πίσω απ’ όλα αυτά είναι μια διαταραχή στο πώς χρησιμοποιούν οι γυναίκες αυτές την «ζάχαρη». Παρατηρείται μια αντίσταση στους υποδοχείς της ινσουλίνης. Η αυξημένη ινσουλίνη από τη μια διεγείρει την παραγωγή ανδρογόνων από την ωοθήκη και από την άλλη μειώνει την σύνθεση από το

ήπαρ μιας πρωτείνης, της SHBG, που λειτουργεί σαν φορτηγό-μεταφορέας των ανδρογόνων-τεστοστερόνης. Άρα αυτό οδηγεί σε αναπόφευκτη αύξηση ανδρογόνων και υπερτρίχωση, τέτοια που η γυναίκα δεν επιθυμεί.

Το σύνολο των εργαστηριακών εξετάσεων περιλαμβάνει: ›3η - 5η ημέρα του κύκλου μέτρηση FSH, LH (αύξηση του λόγου LH: FSH), προλακτίνης, τεστοστερόνης, Δ4-ανδροστενεδιόνης, δεϋδροεπιανδροστερόνης-S, SHBG, οιστρόνης, οιστραδιόλης. ›21η ημέρα του κύκλου μέτρηση προγεστερόνης. Δοκιμασία ανοχής στην γλυκόζη, αν και συχνά διαταράσσεται ήπια, εντούτοις είναι λίαν απαραίτητη, όπως και ινσουλίνη νηστείας. ›Από την άλλη η εξέταση της ασθενούς κλείνει με πολύ ενδελεχές υπερηχογράφημα, όπου αναζητώνται: Διόγκωση ωοθηκών, τουλάχιστον 1012 ωοθυλάκια, διαμέτρου 8-10 mm, σε δύο τουλάχιστον από αυτά, περιφερική διάταξη και πάχυνση στρώματος. Γυναίκες με PCOS, εμφανίζουν αύξηση στον ενεργοποιητή του πλασμινογόνου ΡΑΙ- 1 και παρουσιάζουν αυξημένο κίνδυνο αθηρωμάτωσης-δυσλιπιδαιμίας και ισχαιμικής καρδιακής νόσου.

Προτείνονται: •Αύξηση στην πρόσληψη πρωτεΐνης (άπαχο κρέας, ψάρι, κοτόπουλο, όσπρια με χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη), ελάττωση των κεκορεσμένων λιπαρών, με παράλληλη χρήση ωμού ελαιόλαδου. •Υψηλή κατανάλωση φρούτων και φρέσκων λαχανικών. Σημαντικά συμβάλλουν οι αντιοξειδωτικές ουσίες (βιταμίνες A, C, Ε, συνένζυμο Q10, ω-3 λιπαρά) που «θωρακίζουν» τον οργανισμό απέναντι στη δράση των ελευθέρων ριζών, με παράλληλη προστατευτική επίδραση στο ενδοθήλιο των αγγείων. •Η χορήγηση αντισυλληπτικών που περιέχουν συνδυασμό οιστρογόνωνπρογεστερινοειδών, βελτιώνει τους κύκλους και την υπερανδρογοναιμία.

•Αντισυλληπτικά με συνδυασμό αντιανδρογόνων, βελτιώνουν την υπερτρίχωση και αντιδιαβητικά δισκία του τύπου της μετφορμίνης, διότι η μετφορμίνη ευαισθητοποιεί τους υποδοχείς της ινσουλίνης, λύνοντας το κυριώτερο πρόβλημα του μεταβολισμού •Συνδυασμός μετφορμίνης και ουσιών που προκαλούν ωοθυλακιορρηξία (κιτρική κλομιφαίνη), λύνουν σημαντικά το πρόβλημα της υπογονιμότητος. Επιλέγεται επί αποτυχίας των ανωτέρω και συνίσταται σε σφηνοειδή εκτομή ωοθηκών, η οποία σήμερα τελείται σπανίως. Αντί αυτής, επιλέγεται η λαπαροσκοπική καυτηρίαση των ανώριμων ωοθυλακίων. Η μέθοδος ονομάζεται λαπαροσκοπικό drilling των ωοθηκών. Η φυσική άσκηση, ο συνδυασμός της αερόβιας άσκησης με μία μελετημένη προπόνηση μυϊκής ενδυνάμωσης και ένα πρόγραμμα διατροφής, θα οδηγήσει σε απώλεια βάρους. Ακόμη κι αν δεν υπάρχει πρόβλημα παχυσαρκίας, θα επιφέρει σίγουρα την ποθούμενη βελτίωση του μεταβολισμού.

Ο Βασίλειος Γιασλακιώτης είναι επιστημονικός συνεργάτης του «ΙΑΣΩ» ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ και εκπαιδευτής της Αμερικανικής Ακαδημίας στα μαιευτικά και γυναικολογικά επείγοντα (ALSO®, ALSG®). Είναι πτυχιούχος Iατρικής Πανεπιστημίου Πατρών και πτυχιούχος Βιολογίας Πανεπιστημίου Πατρών. Εκπονεί διδακτορική διατριβή στην Ιατρική του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. Τακτικό Μέλος της Ελληνικής Μαιευτικής και Γυναικολογικής Εταιρείας, πρόεδρος διαλέξεων σε συνέδριά της και μέλος Συμβουλευτικής Επιτροπής της Εταιρείας. Κολποσκοπικές, Υστεροσκοπικές και Λαπαροσκοπικές επεμβάσεις, Παθολογία κύησης.

ευ»Ζην/ 31

Αντιμυλλέριος ορμόνη

(ΑΜΗ ΤΕΣΤ) Η

Πολυάνθη Παπαϊωάννου Ιατρός Βιοπαθολόγος, MD, MsC info@bioserum-microbe.gr www.bioserum-microbe.gr

Το τεστ ΑΜΗ θεωρείται η καλύτερη διαθέσιμη μέθοδος για την αξιολόγηση της ωοθηκικής λειτουργίας των γυναικών. 32/ ευ»Ζην

Αντιμυλλέριος ορμόνη (AMH), γνωστή και ως Μυλλέριος Ανασταλτική Ουσία (MIS), είναι μία διμερής γλυκοπρωτεΐνη. Παράγεται στα κοκκιώδη κύτταρα των μικρών αναπτυσσόμενων ωοθυλακίων από τη γέννηση μέχρι την εμμηνόπαυση. Η μέτρησή της στην κυκλοφορία βοηθάει στην εκτίμηση του αριθμού των ωοθυλακίων που υπάρχουν στις ωοθήκες και μπορεί να γίνει σε οποιαδήποτε φάση του καταμήνιου κύκλου. Η χρήση της ΑΜΗ αντί της Ωοθυλακιοτρόπου Ορμόνης (FSH) ή Ωχρινοτρόπου Ορμόνης (LH) παρέχει άμεση και πιο ακριβή αξιολόγηση της ωορρηξίας. Το πλεονέκτημα της AMH είναι ότι δεν επηρεάζεται από την ημέρα του κύκλου ή τα αντισυλληπτικά.

Κλινικές εφαρμογές Ως δείκτης των ωοθηλακικών αποθεμάτων η AMH είναι χρήσιμη για την αξιολόγηση της αναπαραγωγικής ικανότητας υγιών νεαρών γυναικών και για την εκτίμηση της ωοθηκικής αντίδρασης μετά από διέγερση, για την in vitro εξωσωματική γονιμοποίηση (IVF). Θεωρείται δείκτης πρώτης επιλογής για την ανίχνευση της μείωσης των

ωοθηκικών αποθεμάτων σε νεαρά κορίτσια και γυναίκες που έχουν υποβληθεί σε γοναδοτοξική θεραπεία για τον καρκίνο. Αποτελεί, επίσης, διαγνωστικό εργαλείο στη διάγνωση και αξιολόγηση γυναικών που πάσχουν από το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών. Μία άλλη εφαρμογή της ΑΜΗ είναι η διερεύνηση της κρυψορχίας σε παιδιά καθώς και η ανακάλυψη διαφόρων διαταραχών του φύλου.

Μέθοδοι εργαστηριακής ανάλυσης της ΑΜΗ. Μέχρι πρόσφατα, οι επιστήμονες και τα εργαστήρια μετρούσαν την αντιμυλλερική ορμόνη στο πλάσμα των γυναικών με την τεχνική της ELISA, μέσω μονοκλωνικών αντισωμάτων (ανοσοενζυμική μέθοδος). Πρόσφατα η εταιρεία Biomerieux, δημιούργησε ένα αντιδραστήριο για τη μέτρηση της ΑΜΗ μέσω του αυτόματου αναλυτή Vidas. Τα πλεονεκτήματα της καινοτομίας αυτής είναι η δυνατότητα ανάλυσης του δείγματος και επεξεργασίας των αποτελεσμάτων σε λιγότερο από μία ώρα από τη λήψη του πλάσματος ή του ορού των εξεταζόμενων γυναικών.

Σακχαρώδης διαβήτης

Θέου Ζωή Γενική Ιατρός Τ. 24214 04899, Κ. 6938 809907

Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας εκτιμά ότι ο συνολικός αριθμός των διαβητικών παγκοσμίως από 135 εκατ. το 1995 θα ανέλθει στον αστρονομικό αριθμό των 333 εκατ. το 2025. Στην Ελλάδα το 6-7% του πληθυσμού πάσχει από γνωστό Σακχαρώδη Διαβήτη και το 4-5% έχει το πρόβλημα και το αγνοεί. ❱ Η διάγνωση του σακχαρώδους

διαβήτη γίνεται με τέσσερις τρόπους:

Μέτρηση σακχάρου στο αίμα το πρωί, έπειτα από 8 ώρες νηστείας. Με επίπεδα γλυκόζης πάνω από 126 mg %, το άτομο χαρακτηρίζεται διαβητικό. Ωστόσο, πάντοτε πρέπει να επιβεβαιώνεται με δεύτερη μέτρηση. Τιμές 100 έως 126 mg % δεν είναι διαγνωστικές αλλά ούτε φυσιολογικές. Τα άτομα αυτά πάσχουν από προδιαβήτη.

Φόρτιση με γλυκόζη.

Το εξεταζόμενο άτομο πίνει 75 γρ. γλυκόζης διαλυμένα σε νερό και εξετάζεται 2 ώρες αργότερα. Αν τα επίπεδα γλυκόζης είναι πάνω από 200 mg % έχει διαβήτη. Και πάλι, χρειάζεται επιβεβαίωση με δεύτερη εξέταση. Αν η τιμή είναι από 140 έως 200 mg% έχει προδιαβήτη.

της κύησης

Όταν το σάκχαρο αίματος είναι ≥200 mg/dl (τυχαία μέτρηση,

άσχετα από ώρα ή από το αν έχει φάει) και υπάρχουν κλασικά συμπτώματα διαβήτη.

Μέτρηση της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης (HbA1c).

❱ Σακχαρώδης Διαβήτης

της Κύησης Η διαταραχή στην ανοχή της γλυκόζης, η οποία εμφανίζεται ή διαγιγνώσκεται για πρώτη φορά κατά τη διάρκεια της κύησης, χαρακτηρίζεται ως Σακχαρώδης Διαβήτης της Κύησης. Αφορά στο 3-5% των κυήσεων, ενώ 30-40% των γυναικών με Σακχαρώδη Διαβήτη της Κύησης θα αναπτύξουν Διαβήτη τύπου 2 αργότερα στη ζωή τους. Ο Σακχαρώδης Διαβήτης της Κύησης είναι αναστρέψιμος και υποχωρεί μετά τον τοκετό, μπορεί όμως να προκαλέσει περιγεννητικές επιπλοκές και προβλήματα στην υγεία μητέρας και νεογνού. Διαγιγνώσκεται με τη δοκιμασία ανοχής με 75 γραμμάρια γλυκόζης, που γίνεται ανάμεσα στην 24η και την 28η εβδομάδα. Ο επιπολασμός του ποικίλει από 1%-14% ανάλογα με το είδος του πληθυσμού (φυλή και εθνότητα). Ο Σακχαρώδης Διαβήτης της Κύησης έχει συνδεθεί με αυξημένο κίνδυνο επιπλοκών, τόσο για τη μητέρα όσο και για το νεογνό. Οι επιπλοκές της μητέρας περιλαμβάνουν υπέρταση, προ-εκλαμψία,

πρόωρο τοκετό και πολυυδράμνιο, ενώ αυτές του νεογνού ενδομήτριο θάνατο, μακροσωμία, ενδομήτρια καθυστέρηση της ανάπτυξης, υπογλυκαιμία και αναπνευστική δυσχέρεια. Η αυστηρή ρύθμιση της υπεργλυκαιμίας κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, μειώνει σημαντικά τις επιπλοκές τόσο του εμβρύου όσο και της μητέρας. Ο Σακχαρώδης Διαβήτης της Κύησης συσχετίζεται επίσης με μακροχρόνιες επιπλοκές στην παιδική και μετέπειτα ηλικία όπως παχυσαρκία, αυξημένη συχνότητα εμφάνισης IGT και Σ.Δ. τύπου 2 με την πάροδο της ηλικίας συγκριτικά με τα παιδιά προδιαβητικών ή φυσιολογικών μητέρων και αυξημένη συχνότητα εμφάνισης καρδιαγγειακών νοσημάτων. ❱ Συμπεράσματα Ο Σακχαρώδης Διαβήτης αποτελεί ένα σύγχρονο ιατροκοινωνικοοικονομικό πρόβλημα και ο περιορισμός του απαιτεί εγρήγορση των κρατικών και κοινωνικών φορέων και προσπάθεια κατάρτισης προγραμμάτων ενημέρωσης και πρόληψης στις ευαίσθητες ομάδες πληθυσμού. Οι σοβαρές επιπτώσεις με τις οποίες συνδέεται ιδιαίτερα όταν εμφανίζεται στη κύηση καθιστούν κατανοητό ότι η δοκιμασία ανοχής στη γλυκόζη θα πρέπει να εφαρμόζεται σε όλες τις εγκύους, στα πλαίσια του προληπτικού ελέγχου. ευ»Ζην/ 33

Άννα Νταγουλούδη - Παπάζογλου Παιδίατρος › Επιστημονικός συνεργάτης

Μαιευτικής Κλινικής «Κωνσταντινόπουλου»

annantagouloudi@yahoo.com

ις τελευταίες δεκαετίες η επίπτωση της παχυσαρκίας παγκοσμίως παρουσιάζει εντυπωσιακή αύξηση με χαρακτηριστικά επιδημίας. Σύμφωνα με εκτιμήσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (WHO) & της UNICEF το 2015, ο αριθμός των υπέρβαρων/ παχύσαρκων παιδιών ηλικίας μικρότερης των 5 ετών αυξήθηκε από 31 εκατομμύρια (1990) στα 42 εκατομμύρια (2014). Εάν η τάση αυτή συνεχιστεί, έως το 2025 ο αριθμός αυτός αναμένεται να αγγίξει τα 70 εκατομμύρια υπέρβαρων/ παχύσαρκων παιδιών αυτής της ηλικίας. Τα ποσοστά παχυσαρκίας που εμφανίζονται στην Ευρώπη έχουν σαφώς πολύ μεγάλες διακυμάνσεις ανάμεσα στις διάφορες χώρες. Χαρακτηριστικά, στην πρόσφατη μελέτη ENERGY, που συνέκρινε τη συχνότητα εμφάνισης παχυσαρκίας σε εφήβους σε 7 Ευρωπαϊκές χώρες, η Ελλάδα κατατάσσεται στις πρώτες θέσεις με τα υψηλότερα ποσοστά παχυσαρκίας σε αγόρια και κορίτσια ηλικίας 10-12 ετών (Brug και συν. 2012).

Παιδική Ο Δείκτης Μάζας Σώματος (ΔΜΣ) είναι ένας κοινά αποδεκτός και ευρέως χρησιμοποιούμενος δείκτης για την αξιολόγηση του υπέρβαρου και της παχυσαρκίας και χρησιμοποιείται τόσο σε ενήλικες, όσο και σε παιδιά. Υπολογίζεται πολύ εύκολα με βάση το βάρος και το ύψος: ΔΜΣ = Βάρος (κιλά) / Ύψος (μέτρα) ^2 Αν και αποτελεί έναν απλό, μη-επεμβατικό τρόπο για να υπολογιστεί ο βαθμός συσσώρευσης του λίπους στο σώμα, δεν είναι και τόσο εύκολο να εκτιμηθεί με ακρίβεια στα παιδιά, λόγω της σημαντικής επίδρασης της ηλικίας και του φύλου στην ανάπτυξή τους. Στην εμφάνιση της παιδικής παχυσαρκίας συμμετέχουν σύνθετοι και αλληλοεπηρεαζόμενοι παράγοντες (νευροφυσιολογικοί, βιοχημικοί, γενετικοί, κονωνικοοικονομικοί, πολιτισμικοί και περιβαλλοντικοί). ■

Ανάμεσα στα παθολογικά αίτια περιλαμβάνονται οι ενδοκρινοπάθειες, όπως ο υποθυρεοειδισμός και το σύνδρομο Cushing, όγκοι του υποθαλάμου και της υπόφυσης, καθώς και σπάνια σύνδρομα όπως το Prader-Willi, που συνοδεύονται από ■

Επιπολασμός υπέρβαρων και παχύσαρκων παιδιών στην ηλικία των 10-12 ετών σε 7 χώρες της Ευρωπαϊκής Κοινότητας (2011). 34/ ευ»Ζην

εκσεσημασμένη παχυσαρκία. Μελέτες σε διδύμους και σε υιοθετημένα παιδιά καταδεικνύουν ότι γενετικοί παράγοντες παίζουν ρόλο. Επιπλέον, μετάλλαξη στο γονίδιο της λεπτίνης ή στο γονίδιο του υποθαλαμικού υποδοχέα οδηγεί σε παχυσαρκία (λόγω υπερφαγίας). Ωστόσο, τέτοιες μορφές σοβαρής παχυσαρκίας υπάρχουν σε μικρό μόνο ποσοστό παιδιών. ■Η

υπερβολική πρόσληψη βάρους κατά τη διάρκεια των πρώτων χρόνων ζωής θεωρείται οτι μπορεί να ενεργοποιήσει τη δημιουργία νευρικών, μεταβολικών και συμπεριφορικών οδών, μέσω των οποίων θα αυξηθεί η πιθανότητα παχυσαρκίας κατά την ενήλικο ζωή, δυσλιπιδαιμίας, καρδιαγγειακών νοσημάτων, μεταβολικού συνδρόμου άσθματος, οστεοαρθρίτιδας, ακόμη και νεοπλασιών σύμφωνα με νεότερα δεδομένα. Η παιδική παχυσαρκία σχετίζεται όχι μόνο με την υπερσίτιση κατά την βρεφική περίοδο, αλλά και με αυξημένο ΔΜΣ κατά την προ της κύησης περίοδο. Μία υπέρβαρη/παχύσαρκη μητέρα πιθανότατα θα αποκτήσει ένα μακροσωμικό νεογνό, το ■

ΑΝΑΔΥΟΜΕΝΗ ΚΡΙΣΗ;

παχυσαρκία οποίο στη συνέχεια πιθανόν να εξελιχθεί σε υπέρβαρο/παχύσαρκο παιδί. Ένα υπέρβαρο/παχύσαρκο κορίτσι, κινδυνεύει να γίνει υπέρβαρη μητέρα και με αυτόν τον τρόπο ο κύκλος συνεχίζεται. Έτσι, η εγκυμοσύνη είναι ένα διάστημα, κατά το οποίο δίδεται η ευκαιρία να προσφερθούν οι κατάλληλες παρεμβάσεις που θα ωφελήσουν τον εμβρυϊκό προγραμματισμό και θα ελαχιστοποιήσουν τον κύκλο της παχυσαρκίας μεταξύ των γενεών. Στην πλειοψηφία των παιδιών διαπιστώνεται αλληλεπίδραση γενετικών και περιβαλλοντικών παραγόντων για την εμφάνιση παχυσαρκίας. Παιδιά ηλικίας κάτω των 5 ετών, που έχουν γεννηθεί από δύο παχύσαρκους γονείς, βρίσκονται σε σχεδόν δεκαπλάσιο κίνδυνο εμφάνισης παχυσαρκίας σε σύγκριση με τα ίδια παιδιά, με έναν μόνο παχύσαρκο γονέα. Ωστόσο, οι γενετικοί παράγοντες είναι εκείνοι που σε ποσοστό 60%-80% σχετίζονται με τις αλλάγές σε ότι αφορά στην αύξηση του σωματικού βάρους. ■

Το 2009, έγινε μια σημαντική παρατήρηση σχετικά με τον προσδιορισμό της ηλικιακής έναρξης σοβαρών νοσημάτων των ενηλίκων, συμπεριλαμβανομένης και της παχυσαρκίας, ωςένα απο αυτά. Ειδικότερα, η υπόθεση του Barker, δηλώνει ότι η ποιότητα και η ποσότητα των θρεπτικών ουσιών (κυρίως των πρωτεινών) που θα καταναλωθούν απο το παιδί στα πρώτα χρόνια της ζωής του, ■

παίζουν σημαντικό ρόλο στον φυσικό “προγραμματισμό” της ανάπτυξής του και αντιπροσωπεύουν τον κυριότερο παράγοντα κινδύνου για νοσήματα, όπως το μεταβολικό σύνδρομο & η νόσος των στεφανιαίων αγγείων κατά την ενήλικο ζωή. ■ Έχει

επίσης συσχετισθεί ο ραγδαίος ρυθμός αύξησης του σωματικού βάρους κατά τους πρώτους μήνες ζωής με τον κίνδυνο εμφάνισης παχυσαρκίας ακόμη και από την ηλικία των 3-4 ετών. Στην πλειονότητα των παχύσαρκων παιδιών, ο σύγχρονος τρόπος ζωής, η αυξημένη πρόσληψη τροφής και κυρίως η ελλιπής άσκηση (το θετικό ισοζύγιο ενέργειας) φαίνεται να είναι τα αίτια. Το βελτιωμένο κοινωνικό-οικονομικό επίπεδο των ανθρώπων και η αστικοποίηση άλλαξαν τις διατροφικές συνήθειες (fast food, σοκολάτα, λιπαρά). Ο αυξημένος χρόνος παρακολούθησης τηλεόρασης, ο μειωμένος ελεύθερος χρόνος παιδιών και γονέων, η

μετακίνηση μόνο με αυτοκίνητο και ποτέ με τα πόδια ή με ποδήλατο σε συνάρτηση με την απουσία χώρων άθλησης και την εξαφάνιση της αλάνας, συμβάλλουν στη μείωση της φυσικής δραστηριότητας. ■ Ας μην ξεχνάμε ότι οι γονείς αποτελούν παράδειγμα προς μίμηση για τα παιδιά τους. Παίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο στη διατροφική διαπαιδαγώγησή τους από πολύ μικρή ηλικία θέτοντας έτσι τα θεμέλια για ένα υγιεινό πρότυπο ζωής. Από τη άλλη πλευρά, ο παιδίατρος, παράλληλα με τους γονείς, έχοντας χρέος να φροντίσει όχι μόνο για την σωστή ανάπτυξη του παιδιού τους, αλλά και να τους παραδώσει έναν υγιή ενήλικα, φροντίζει να ενισχύει το ρόλο τους ήδη από τις πρώτες ημέρες της ζωής του. ■

Η ενθάρυνση της μητέρας για αποκλειστικό μητρικό θηλασμό, καθώς και η προσσέγγισή του αργότερα στην καθοδήγηση για σωστές πρακτικές σίττισης και η υπόδειξη της σωστής ποιότητας και ποσότητας του καθημερινού διαιτολογίου του παιδιού, καθορίζουν τη βάση της ανάπτυξης, ελαχιστοποιώντας τον κίνδυνο εμφάνισης παχυσαρκίας, τόσο κατά την παιδική ηλικία, όσο και κατά την ενήλικο ζωή. ■

ευ»Ζην/ 35

ΕΥ ΖΗΝ

Γεώργιος Χαρίτος Ειδικός Παιδίατρος › Μέλος της Ευρωπαικής

Πνευμονολογικής Εταιρείας

Drharitos.blogspot.com

ψυχογενής βήχας στα παιδιά είναι μια διάγνωση που ο παιδίατρος αποφεύγει να κάνει και που οι γονείς αρνούνται να αποδεχτούν. Είναι πολύ πιο «βολικό» να δεχτεί κανείς ότι το παιδί του βήχει επειδή «κρύωσε» ή επειδή εμφανίζει αλλεργία, παρά να αντικρύσει το λογικό: Ένας άνθρωπος μπορεί να έχει ψυχοσωματικά συμπτώματα, ακόμη κι αν αυτός ο άνθρωπος είναι παιδί.

Πώς θα καταλάβω ότι αυτός ο βήχας μπορεί να είναι ψυχογενής; Ο βήχας συνήθως διαρκεί πάνω από 2 εβδομάδες. Εμφανίζεται κυρίως σε παιδιά προσχολικής και σχολικής ηλικίας και σαν βήχας είναι τραχύς και παροξυσμικός. Το παιδί αρχίζει να βήχει στην παρουσία των γονέων και αυτό επιδεινώνεται όσο περισσότερο ο «προβολέας» πέφτει επάνω στον βήχα ετούτο. Ο βήχας δεν συνοδεύεται ποτέ από ακροαστικά ευρήματα. Το παιδί σε κάθε επανέλεγχο παραμένει σταθερά «καθαρό» με το ακουστικό. Όσες εξετάσεις και αν κάνουμε στο παιδί (ακτινογραφία, σπιρομέτρηση κτλ), αυτές είναι όλες φυσιολογικές. 36/ ευ»Ζην

ΨΥΧΟΓΕΝΗΣ ΒΗΧΑΣ

στα παιδιά

Μία «Δύσκολη» διάγνωση Ο συγκεκριμένος βήχας δεν ανταποκρίνεται ικανοποιητικά σε κανένα συνδυασμό φαρμάκων. Το σημαντικότερο όλων: O βήχας αυτός μπορεί να συνεχίζεται όλη την ημέρα, αλλά ξαφνικά σταματά το βράδυ όταν το παιδί πια αποκοιμηθεί (και επομένως «χάσει τον έλεγχο» του συμπτώματος).

Γιατί μπορεί να συμβαίνει αυτό; Η σωματοποίηση του στρες είναι κάτι σύνηθες. Στα παιδιά μας, οι συνηθέστεροι λόγοι είναι: ✓ Φοβία για το σχολείο (μαθησιακές δυσκολίες, κακές σχέσεις με την δασκάλα και τους συμμαθητές). Το παιδί «χρησιμοποιεί» τον βήχα, προκειμένου να μείνει στο σπίτι. ✓ Ζήλεια για το μικρότερο αδερφάκι. Ο βήχας χρησιμεύει ως μέσο απόσπασης της προσοχής των γονέων. ✓ Ένταση στο ενδοοικογενειακό περιβάλλον. Ο βήχας είναι απλά η εξωτερίκευση του στρες που βιώνει το παιδί.

Ποιά πρέπει να είναι τα βήματά μας; Ο παιδίατρος από την πλευρά του πρέπει να αποκλείσει όλα τα υπόλοιπα παθολογικά αίτια χρόνιου βήχα, ακόμη

και εαν το ιστορικό και οι χαρακτήρες του βήχα είναι τυπικά για ψυχογενή βήχα. Το στρες και ο φόβος μπορούν να πυροδοτήσουν ακόμη και έναν ασθματικό παροξυσμό στα παιδιά. Το μοτίβο, όμως, αυτού του βήχα είναι εντελώς διαφορετικό.

Η θεραπεία: Ο βήχας δεν θα περάσει εαν το γενεσιουργό του αίτιο δεν αντιμετωπιστεί. Διασφαλίζουμε ακόμη και το ίδιο το παιδί, ότι ο βήχας του «δεν είναι κάτι το σοβαρό», άλλοι πάλι σε μεγαλύτερα παιδιά επιλέγουν να χορηγήσουν κάποιο σιρόπι το οποίο περισσότερο δρα ως placebo. Σε επίμονες περιπτώσεις, μπορεί ακόμη να χρειαστεί και συμβολή ψυχολόγου.

Συμπερασματικά: ο ψυχογενής βήχας είναι μια υπαρκτή οντότητα η οποία αφορά και τα παιδιά μας. Εμπιστευόμαστε τον γιατρό μας και κρατάμε ένα ανοικτό μυαλό ως γονείς: Το παιδί μας είναι άνθρωπος, οι άνθρωποι στρεσσάρονται και το στρες «γεννά» συμπτώματα. Και ο βήχας μπορεί να είναι ένα από αυτά. Πού είναι το παράλογο;

Παιδική Βαρηκοία

Αναγκαίες Νεογνικές Εξετάσεις Χολέβας Κωνσταντίνος Ακοοπροθετιστής › Κέντρο Ακοής Βόλου

Earplus, Σπ. Σπυρίδη 80 με Τ. Οικονομάκη T. 24210 33939

την Ελλάδα, κάθε χρόνο, 1-2 παιδιά στα 1000 γεννιέται με σοβαρή αμφοτερόπλευρη βαρηκοΐα (πρακτικά κώφωση) και πολύ περισσότερα με μεγάλου βαθμού βαρηκοΐα. Ο επιπολασμός της βαρηκοΐας είναι ακόμη μεγαλύτερος σε μεγαλύτερα παιδιά, καθώς πολλές επίκτητες αλλά και κληρονομικές βαρηκοΐες προστίθενται με την πάροδο του χρόνου. Στην έγκαιρη και αποτελεσματική αντιμετώπιση του προβλήματος είναι πολύ σημαντικός ο καθολικός νεογνικός έλεγχος ακοής (ΚΝΕΑ) πρώτα, και ο ρόλος της οικογένειας στην συνέχεια. Ο ΚΝΕΑ (screening test) είναι μία γρήγορη, ασφαλής, ελεύθερη επιπλοκών και αρκετά αξιόπιστη διαδικασία. Διενεργείται πριν την έξοδο του νεογέννητου από το μαιευτήριο. Βασικοί λόγοι είναι η αποφυγή της ταλαιπωρίας του νεογέννητου και των γονέων αλλά και το γεγονός ότι όσο νωρίτερα τεθεί η υποψία της ύπαρξης βαρηκοΐας και ολοκληρωθεί ο αναγκαίος έλεγχος, τόσο καλύτερα είναι τα μακροχρόνια αποτελέσματα της αποκατάστασης της βαρηκοΐας. Για τον έλεγχο χρησιμοποιείται μία ειδική συσκευή που ονομάζεται συσκευή ανίχνευσης ωτακουστικών εκπομπών (OAEs), και μετρούνται σε ποσοστό. Οι εξετάσεις συνεχίζονται με ακουστικά προκλητά δυναμικά (ABR) που είναι μέθοδος πρώτης επιλογής για την διάγνωση της παιδικής βαρηκοΐας από τη γέννηση έως και τα 3-4 χρόνια της ζωής, συνήθως γίνεται με μέθη, δειαρκεί 30 λεπτά, και το αποτέλεσμα αποτυπώνεται σε κυματομορφή. Οι δύο αυτές εξετάσεις είναι διαγνωστικές και σε συνεργασία με το τυμπανόγραμμα είμαστε σε θέση να αναγνωρίσουμε την βαρηκοία και να συνεχίσουμε στην αντιμετώπισή της. Συνήθως, προχωρούμε σε εφαρμογή ακουστικών βαρηκοίας και λογοθεραπεία. Η χρήση των ακουστικών έχει αποδειχθεί ότι βοηθά σε όλες τις περιπτώσεις βαρηκοΐας. Η ρύθμιση του ακουστικού βαρηκοΐας θα πρέπει να γίνεται με βάση

τις εκλογικές εξετάσεις και τις απαιτήσεις του παιδιού. Ταυτόχρονα όμως θα πρέπει να ενθαρρύνεται η χρήση του για το μεγαλύτερο δυνατό διάστημα της ημέρας. Γενικά συνιστάται η αμφίπλευρη ενίσχυση σε αμφοτερόπλευρες βαρηκοΐες. Τα ακουστικά βαρηκοΐας μπορούν να εφαρμοστούν από την νεογνική ηλικία. Εάν ωστόσο τα αποτελέσματα με τα ακουστικά βαρηκοΐας δεν είναι ικανοποιητικά, τότε η επόμενη ενδεδειγμένη αντιμετώπιση είναι το κοχλιακό εμφύτευμα που αποτελεί σημαντικό επίτευγμα της σύγχρονης ιατρικής. Εδώ, θα πρέπει να τονιστεί, πως για την βέλτιστη ρύθμιση των ακουστικών του παιδιού προχωρούμε σε εξέταση ASSR (Ακουστικά Προκλητά Δυναμικά Συνεχούς Ερεθίσματος). H μεγάλη του διαφορά με τα ABR είναι το ότι εξετάζονται είναι οι βασικές συχνότητες της κλασικής ακουομετρίας, δηλαδή τα 500, 1000, 2000, και 4000 Hz. Με αυτό τον τρόπο παράγεται ένα διάγραμμα το οποίο προσεγγίζει κατά πολύ το τονικό ακουόγραμμα. Ακουολογικός Έλεγχος ανάλογα με την ηλικία του παιδιού ❱ Σε ηλικία 0 - 6 μηνών: 1. Ακουομετρία συμπεριφοράς 2. Τυμπανομετρία & ηχητικά αντανακλαστικά 3. AABR ή OAEs +/- ABR

❱ Σε ηλικία 6 - 36 μηνών: 1. Ακουομετρία οπτικής ενίσχυσης 2. Τυμπανομετρία & ηχητικά αντανακλαστικά 3. AABR ή OAEs +/- ABR ❱ Σε ηλικία 3 ετών - 5 ετών: 1. Παιχνιδοακουομετρία 2. Τυμπανομετρία & ηχητικά αντανακλαστικά 3. OAEs (επί παθολογικών AABR ή ABR) ❱ Σε ηλικία μεγαλύτερης των 5 ετών: 1. Τυμπανομετρία & ηχητικά αντανακλαστικά 2. Ακουόγραμμα Αν καθυστερήσει η διάγνωση το βαρήκοο παιδί δε θα μπορέσει να δεχτεί τα ακουστικά ερεθίσματα που πρέπει ώστε να αναπτύξει λόγο, ομιλία, επικοινωνία στον ίδιο βαθμό με ένα παιδί με φυσιολογική ακοή. Η μελλοντική πνευματική, ψυχική, κοινωνική του θέση και εξέλιξη εξαρτώνται άμεσα από την έγκαιρη αντιμετώπιση. Κλείνοντας, να τονίσω πως, η βαρηκοία δεν είναι τόσο σπάνια όσο νομίζουμε, Σαν γονείς πρέπει να διαβάζουμε έγκαιρα τα συμπτώματα, αφήνοντας στην άκρη τις προσωπικές μας αμφιβολίες, για το καλύτερο του παιδιού μας. Σαν επαγγελματίες, είμαστε υπεύθυνοι για την επικοινωνιακή ανάπτυξη του παιδιου, για το ίδιο του το μέλλον.

Στραβισμός

TI EINAI O

Στραβισμός Αρετή Βαϊοπούλου Χειρουργός Οφθαλμίατρος › Μέλος της Ελληνικής Εταιρείας

Παιδοφθαλμολογίας Στραβισμού

aretivaio@gmail.com 38/ ευ»Ζην

}

Στραβισμός ονομάζεται η κατάσταση κατά την οποία ενώ τα δύο μάτια είναι ανοικτά μόνο το ένα είναι στραμμένο στο αντικείμενο προσήλωσης, ενώ το άλλο είναι στραμμένο σε άλλη κατεύθυνση.

ΠΟΤΕ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΞΕΤΑΣΤΕΙ ΕΝΑ ΠΑΙΔΙ ΓΙΑ ΣΤΡΑΒΙΣΜΟ; Ακόμη και με την υποψία στραβισμού είναι απαραίτητο να απευθυνθείτε σε ειδικό οφθαλμίατρο για να διαγνωστεί σωστά η ύπαρξη ή όχι του στραβισμού. Συχνά στα βρέφη και στα μικρά παιδιά εμφανίζεται ψευδοστραβισμός. Πρόκειται για καλοήθη κατάσταση διότι η βάση της μύτης είναι πλατιά και δεν έχει αναπτυχθεί πλήρως και υπάρχουν πλάγιες πτυχές ρινικά (επίκανθος) που δημιουργούν την ψευδή εντύπωση ότι το παιδί στραβίζει. Με το πέρασμα το χρόνου η κατάσταση αυτή βελτιώνεται χωρίς ιατρική παρέμβαση.

ΕΙΔΗ ΣΤΡΑΒΙΣΜΟΥ Συγγενής Στραβισμός -- Μορφή στραβισμού που απαντά σε ένα ποσοστό 2% και εμφανίζεται από την γέννηση έως τους πρώτους 6 μήνες της ζωής του παιδιού. Πολύ σημαντικό ρόλο παίζει η κληρονομικότητα. Αξίζει να σημειωθεί ότι αν ένας από τους γονείς παρουσιάζει στραβισμό, οι πιθανότητες εμφάνισης στα παιδιά του είναι 30%. Τα πρόωρα παιδιά έχουνε υψηλότερη πιθανότητα να εμφανίσουν συγγενή στραβισμό. Ο κίνδυνος εμφάνισης αυξάνεται κατά 4 φορές αν το βάρος γέννησης του παιδιού είναι κάτω από 2.500 gr και κατά 7 φορές αν είναι κάτω από 1.500 gr. Εάν η μητέρα καπνίζει, καταναλώνει οινοπνευματώδη ή ναρκωτικές ουσίες επίσης αυξάνεται η πιθανότητα εμφάνισης συγγενή στραβισμού. Η απόκλιση στον συγγενή στραβισμό είναι κατά κανόνα μεγάλη και η αντιμετώπιση σχεδόν πάντα χειρουργική. Συνήθως χειρουργούμε τα παιδιά αυτά μεταξύ 6 και

12 μηνών. Ένα στα πέντε παιδιά θα χρειαστεί και δεύτερη επέμβαση η οποία θα πρέπει να γίνει μέχρι την ηλικία των 2 ετών. Η πιθανότητα απόκτησης διόφθαλμης όρασης (δυνατότητα όρασης και από τους δύο οφθαλμούς) εγγίζει το 100% αν η διόρθωση γίνει πριν την ηλικία των 2 ετών και πέφτει στο 44% ή και χαμηλότερα αν γίνει σε μεγαλύτερη ηλικία.

ακόμη χειρουργική επέμβαση. Για να επιτευχθεί ο στόχος θα πρέπει η παρακολούθηση του παιδιού να είναι συχνή και να συνεχιστεί μέχρι την ωρίμανση του οπτικού συστήματος, δηλαδή μέχρι την ηλικία των 9 ή 10 ετών. Μετά την ηλικία των 9 ετών είναι σχεδόν ακατόρθωτο να βελτιώσουμε την όραση στο αμβλυωπικό/ "τεμπέλικο μάτι".

ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΣΤΡΑΒΙΣΜΟ Η συχνότητα εμφάνισης στραβισμού στα παιδιά είναι περίπου 4% και εμφανίζεται μέχρι την ηλικία των 6 ετών. Τους 3 πρώτους μήνες της ζωής μπορεί τα ματιά να κινούνται ανεξάρτητα και να στραβίζουν κάποιες φορές. Εάν μετά τον τρίτο μήνα της ζωής υπάρχει υπόνοια στραβισμού τότε υπάρχει πρόβλημα και το παιδί πρέπει να το δει ΑΜΕΣΩΣ παιδοφθαλμίατρος. Είναι σοβαρό λάθος να νομίζουμε ότι ο στραβισμός θα περάσει με την πάροδο του χρόνου ή ότι το παιδί είναι πολύ μικρό και δεν κάνει να το εξετάσουμε ακόμη. Η αναμονή στην αντιμετώπιση του στραβισμού μπορεί τελικά να αποδειχθεί επιβλαβής με ανάπτυξη μη ανατάξιμης αμβλυωπίας (τεμπέλικο μάτι).

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΑΜΒΛΥΩΠΙΑ; Είναι η ετερόπλευρη ή σπανιότερα αμφοτερόπλευρη ελάττωση της όρασης που προκαλείται από τη μη χρησιμοποίηση του ματιού κατά την διάρκεια της βρεφικής και πρώιμης παιδικής ηλικίας.

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΣΤΡΑΒΙΣΜΟΥ Η θεραπεία περιλαμβάνει χορήγηση γυαλιών, κάλυψη του υγιούς ματιού ή και

Εσωτροπία (Συγκλίνων Στραβισμός)

Όταν το ένα μάτι στρέφεται, “φεύγει” προς τα μέσα.

Εξωτροπία (Αποκλίνων Στραβισμός)

Όταν το ένα μάτι στρέφεται, “φεύγει” προς τα έξω.

Ανωτροπία

Όταν το ένα μάτι στρέφεται, “φεύγει” προς τα πάνω.

Υποτροπία

Όταν το ένα μάτι στρέφεται, “φεύγει” προς τα κάτω. ευ»Ζην/ 39

H σκληροθεραπεία και οι εφαρμογές της! Ευάγγελος Παππάς Αγγειοχειρουργός MD, MSc › Υπ. Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών

Τοπάλη 70, Βόλος T. 2421 401268 / Κ. 6977 220778

vaggelispappas@hotmail.com Ευρυαγγείες είναι οι αντι-αισθητικές κόκκινες και μπλε μικρές φλέβες που απλώνονται στο δέρμα σαν ιστός αράχνης και συνήθως εντοπίζονται στην περιοχή του προσώπου, στο εξωτερικό ή εσωτερικό μέρος των μηρών, αλλά και σε όλη την επιφάνεια των κάτω άκρων. Οι ευρυαγγείες διακρίνονται σε: • Τηλαγγειεκτασίες, δηλαδή ενδοδερμικές φλέβες, που έχουν συνήθως βυσσινί χρώμα και εύρος μέχρι 1mm • Δικτυωτές φλεβεκτασίες (reticular veins), δηλαδή υποδερμικές φλέβες που έχουν πρασινο-μπλε χρώμα και εύρος μέχρι 3mm. 40/ ευ»Ζην

Η σκληροθεραπεία αποτελεί μια μη χειρουργική μέθοδο, η οποία αντιμετωπίζει κάποιες από τις εκδηλώσεις της φλεβικής ανεπάρκειας των κάτω άκρων, δηλαδή εξαφανίζει τις παθολογικές–προβληματικές φλέβες όπως τις ευρυαγγείες, τις αραχνοειδείς φλέβες και τους μικρούς κιρσούς.

Τι προκαλεί τις ευρυαγγείες; Οι ευρυαγγείες δημιουργούνται λόγω αυξημένης πίεσης μέσα στις μικρές φλέβες, της επιδερμίδα, με αποτέλεσμα αυτές να διατείνονται. Οι παθολογικές αυτές φλέβες του δέρματος αποτελούν το αρχικό στάδιο της ίδιας ακριβώς πάθησης που προκαλεί και τους κιρσούς των κάτω άκρων και η οποία ονομάζεται χρόνια φλεβική ανεπάρκεια. Ο βασικός παράγοντας εκδήλωσης της χρόνιας φλεβικής ανεπάρκειας και κατά συνέπεια των εκδηλώσεών της είναι η κληρονομική επιβάρυνση. Άλλοι παράγοντες που συμβάλουν στην εμφάνιση ευρυαγγειών σε ασθενείς με γενετική προδιάθεση είναι: ορμονικοί παράγοντες (εγκυμοσύνη, εφηβεία, εμμηνόπαυση, χρήση αντισυλληπτικών χαπιών, ορμονοθεραπεία στην εμμηνόπαυση), η πολύωρη

ορθοστασία ή καθιστική θέση του σώματος, η έλλειψη σωματικής άσκησης, και η παχυσαρκία.

Πώς γίνεται η σκληροθεραπεία; Η μέθοδος είναι απλή, γρήγορη ανώδυνη και ασφαλής. Η σκληροθεραπεία περιλαμβάνει την έκχυση της σκληρυντικής ουσίας μέσα στην πάσχουσα φλέβα με μια πολύ λεπτή βελόνα. Το διάλυμα αυτό ερεθίζει το εσωτερικό των τοιχωμάτων της φλέβας αδειάζοντας το αίμα από τη φλέβα και δημιουργώντας σκλήρυνση. Με αυτό το τρόπο, το σώμα σε διάστημα λίγων μηνών θα την έχει απορροφήσει.. Μετά από κάθε συνεδρία, τοποθετούμε κατάλληλους ελαστικούς επιδέσμους και κάλτσες σε όλο το μήκος του ποδιού για μια με δύο εβδομάδες. Κάθε συνεδρία

διαρκεί περίπου 35-45 λεπτά με λίγες εβδομάδες διαφορά η καθεμία. Στην σκληροθεραπεία δεν χορηγείται καμιά αναισθησία, ολική ή τοπική.

Τι είναι η σκληροθεραπεία με αφρό; Αποτελεί παραλλαγή της κλασσικής σκληροθεραπείας. Συγκεκριμένα, η σκληρυντική ουσία, με ειδική τεχνική, μετατρέπεται σε αφρό πριν την έκχυσή της στην παθολογική φλέβα. Με την δημιουργία αφρού πολλαπλασιάζεται η δράση του φαρμάκου μέσα στην φλέβα και έτσι η τεχνική αυτή αποτελεί κατάλληλη θεραπεία, είτε για μικρούς κιρσούς, είτε για μεγάλες ευρυαγγείες, είτε για τις δικτυωτές (reticular) φλέβες. Η θεραπεία των δικτυωτών φλεβών είναι σημαντική στην αρχική φάση των θεραπειών, μιας και είναι οι μεγαλύτερες σε μέγεθος φλέβες που τροφοδοτούν τις ευρυαγγείες με αίμα.

Μπορούν να υποβληθούν όλοι οι ασθενείς σε σκληροθεραπεία; Σχεδόν όλα τα άτομα με ευρυαγγείες που είναι πάνω από 17 ετών μπορούν να υποβληθούν σε σκληροθεραπεία, εκτός από τις γυναίκες που είναι έγκυες, θηλάζουν ή παίρνουν αντισυλληπτικά. Σχετικές αντενδείξεις είναι η αντιπηκτική αγωγή, το ιστορικό φλεβικού θρομβοεμβολισμού, ο σακχαρώδης διαβήτης και το σοβαρό βρογχικό άσθμα (υπό κορτιζονοθεραπεία).

Τι προετοιμασία χρειάζεται; Απαραίτητη προϋπόθεση για

την εκτέλεση της τεχνικής της σκληροθεραπείας είναι η λήψη ιστορικού από το γιατρό και η λεπτομερής κλινική εξέταση. Τα τελευταία χρόνια όλο και πιο σημαντικός φαίνεται να είναι ο ρόλος του υπερηχογραφικού ελέγχου του φλεβικού συστήματος, πριν από την έναρξη θεραπείας για αντιμετώπιση ευρυαγγειών. Ο λόγος είναι ότι 1 στους 4 ασθενείς, που παρουσιάζουν ευρυαγγείες, χωρίς να έχουν κιρσούς, πάσχει από ανεπάρκεια κεντρικού φλεβικού στελέχους όπως η μείζονα ή η ελάσσονα σαφηνή φλέβα.

Οι ασθενείς αυτοί δεν έχουν κιρσούς, ούτε καμία άλλη κλινική εκδήλωση φλεβικής ανεπάρκειας. Παρόλα αυτά, αν δεν αντιμετωπιστεί πρώτα η ανεπάρκεια των κεντρικών φλεβικών στελεχών, η επακόλουθη θεραπεία των ευρυαγγειών τους έχει μικρές πιθανότητες επιτυχίας και ο κίνδυνος υποτροπής, σε σύντομο χρονικό διάστημα, είναι υψηλός. Η σύγχρονη πρακτική στα περισσότερα κέντρα ακολουθεί τον κανόνα ότι όλοι οι ασθενείς με ευρυαγγείες χρειάζονται triplex φλεβών, εκτός από αυτούς με μικρής έκτασης ευρυαγγείες στην έξω επιφάνεια του μηρού.

Πόσες συνεδρίες σκληροθεραπείας θα απαιτηθούν; Για το καλύτερο αισθητικό αποτέλεσμα κατά κανόνα απαιτούνται παραπάνω από μία συνεδρίες. Ο αριθμός των συνεδριών που είναι απαραίτητος διαφέρει από ασθενή σε ασθενή, συνήθως, όμως, είναι από δύο έως τέσσερις. Το χρονικό διάστημα που πρέπει να μεσολαβεί από συνεδρία σε συνεδρία είναι περίπου δύο έως τέσσερεις εβδομάδες.

Επιπλοκές της σκληροθεραπείας Ευτυχώς σοβαρές επιπλοκές από τη σκληροθεραπεία είναι σπάνιες. Αλλεργικές αντιδράσεις (κνίδωση, αίσθημα δύσπνοιας) είναι εξαιρετικά σπάνιες με το φάρμακο που χρησιμοποιείται. Η πιο συχνή επιπλοκή είναι προσωρινή δυσχρωμία κατά μήκος της πορείας της φλέβας που εμφανίζεται ως καφέ γραμμή. Η δυσχρωμία σχεδόν πάντα εξαφανίζεται αυτόματα, αλλά μπορεί να καθυστερήσει. Άλλη επιπλοκή είναι η ερυθρότητα από μικροσκοπικές τηλαγγειεκτασίες (telangiectatic matting) κοντά στις θεραπευθείσες ευρυαγγείες. Αν αυτές οι νέες δε φύγουν, μπορούν να αντιμετωπιστούν με laser. Πολύ σπανιότερη επιπλοκή μπορεί να είναι η δημιουργία μικρής πληγής η οποία όμως θα επουλωθεί και θα αφήσει μικρή ουλή που με το χρόνο δε θα είναι εύκολα ορατή.

ευ»Ζην/ 41

H χρήση των ορθοδοντικών

διαφανών ναρθήκων

σε περιοδοντικούς ασθενείς Γιάννης Βαγδούτης Περιοδοντολόγος ioannis@vagdoutis.gr www.vagdoutis.gr

Έφη Καρβούνη - Βαγδούτη Ορθοδοντικός efi@karvouni.gr www.karvouni.gr

περιοδοντική νόσος είναι φλεγμονή των ιστών που στηρίζουν τα δόντια. Περιλαμβάνει τα ούλα, το φατνιακό οστό και τον περιοδοντικό σύνδεσμο καταλήγοντας σε ουλίτιδα και περιοδοντίτιδα. Ο βασικός αιτιολογικός παράγοντας είναι η μικροβιακή πλάκα ή οδοντική πλάκα. Σε καθημερινή βάση δημιουργείται πάνω στην επιφάνεια του δοντιού μια κολλώδης, αόρατη μεμβράνη και πάνω σ’ αυτή κολλούν τα διάφορα μικρόβια. Όσο πιο πολλές μέρες μένει η μικροβιακή πλάκα στα δόντια, τόσο πιο πολλά βακτηρίδια εγκαθίστανται. Οι τοξίνες που παράγονται από αυτά προκαλούν φλεγμονή στα ούλα. Όταν η μικροβιακή πλάκα απορροφήσει άλατα από το σάλιο, σκληραίνει και μετατρέπεται σε πέτρα(τρυγία). Η τρυγία συγκρατεί περισσότερη μικροβιακή πλάκα και τα βακτηρίδια 42/ ευ»Ζην

που βρίσκονται στην περιοχή μεταξύ ούλου και δοντιού προκαλούν φλεγμονή με κύρια χαρακτηριστικά την αιμορραγία και το πρήξιμο των ούλων(ουλίτιδα). Σε περίπτωση που δεν θεραπευτεί αυτή η κατάσταση, σιγά-σιγά προχωρούν τα βακτηρίδια πιο βαθιά κάτω από τα ούλα και αρχίζει η απώλεια των περιοδοντικών ιστών (περιοδοντικός σύνδεσμος και οστό) και προκαλείται περιοδοντίτιδα. Χαρακτηριστικό της περιοδοντίτιδας είναι η ύπαρξη θυλάκων. Οι θύλακες είναι χώροι μεταξύ του ούλου και του δοντιού, που λόγω της φλεγμονής έχει αποκολληθεί το ούλο από το δόντι κι έτσι μπαίνουν τα βακτηρίδια όλο και πιο βαθιά. ❱ Συμπτώματα Το πιο συνηθισμένο σύμπτωμα είναι η αιμορραγία. Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν δίνουν

ιδιαίτερη σημασία σε ούλα κόκκινα που αιμορραγούν και πολλές φορές νομίζουν ότι η κατάσταση αυτή είναι φυσιολογική. Άλλα συμπτώματα που μπορεί να σημαίνουν περιοδοντίτιδα, είναι όταν τα δόντια έχουν αυξημένη κινητικότητα ή μετακινούνται και δημιουργούνται διαστήματα και αυτό ονομάζεται παθολογική μετακίνηση των δοντιών. Η παθολογική μετακίνηση των δοντιών μεταξύ των περιοδοντικών ασθενών κυμαίνεται 30,03% - 55,8% και αυξάνεται με τη βαρύτητα της νόσου. Η κλινική εικόνα δείχνει συχνά μετατόπιση των τομέων με κύρια χαρακτηριστικά: διάστημα, στροφή και υπερέκφυση. Η αλλαγή της θέσης των δοντιών μπορεί να καταλήξει σε μη ικανοποιητική αισθητική και σε τραυματική σύγκλειση.

Στις φωτογραφίες βλέπουμε τρεις περιπτώσεις όπου λόγω της περιοδοντίτιδας είχαν μετακινηθεί τα πρόσθια δόντια. Έγινε πρώτα θεραπεία της περιοδοντίτιδας και ακολούθησε επανέλεγχος μετά από τρεις μήνες για να διαπιστωθεί ότι δεν υφίσταται φλεγμονή των ιστών (Φωτογραφίες αριστερής στήλης). Στις φωτογραφίες της δεξιάς στήλης βλέπουμε το αποτέλεσμα μετά την ορθοδοντική θεραπεία με τους διαφανείς νάρθηκες.

Στο αρχικό στάδιο αυτής της παθολογικής μετακίνησης των δοντιών, αρκεί πολλές φορές μόνο η συντηρητική θεραπεία της περιοδοντίτιδας για να επανέλθουν τα δόντια στην αρχική τους θέση. Στις περιπτώσεις όπου χρειάζεται ορθοδοντική θεραπεία για να κλείσουν τα διαστήματα, πρέπει να υπάρχει έλεγχος της περιοδοντικής φλεγμονής, εφαρμογή χαμηλών δυνάμεων και στο τέλος της θεραπείας μόνιμη συγκράτηση των προσθίων δοντιών. Όταν η φλεγμονή δεν ελέγχεται στη διάρκεια της ορθοδοντικής θεραπείας, παρατηρείται επιτάχυνση

της περιοδοντικής νόσου. Οι διαφανείς νάρθηκες μπορούν να χρησιμοποιηθούν για μικρές μετακινήσεις δοντιών. ❱ Πλεονεκτήματα: Βελτίωση της αισθητικής Η υγεία του Περιοδοντίου δεν κινδυνεύει γιατί οι νάρθηκες είναι κινητοί και ο έλεγχος της οδοντικής πλάκας είναι πιο εύκολος από τους ακίνητους ορθοδοντικούς μηχανισμούς. ❱ Μειονεκτήματα: Συνεργασία του ασθενούς διότι πρέπει να φοράει τους νάρθηκες

όλο το 24ωρο εκτός φαγητού και βουρτσίσματος των δοντιών (τουλάχιστον 17 ώρες / 24ωρο). ❱ Ενδείξεις: Μικρές μετακινήσεις προσθίων δοντιών - Συνωστισμός λιγότερο απο 4 χιλ. ❱ Συμπέρασμα: Ο συνδυασμός περιοδοντικής και ορθοδοντικής θεραπείας με διαφανείς νάρθηκες, για μικρές μετακινήσεις, μπορεί να βελτιώσει: ✓ Την υγεία του περιοδοντίου του ασθενούς ✓ Τη σύγκλειση και την αισθητική ✓ Tην ποιότητα ζωής του ασθενούς ευ»Ζην/ 43

Λεύκανση των δοντιών

Τι ακριβώς όμως είναι η λεύκανση των δοντιών?

Ελίνα Αγγελακοπούλου Χειρούργος Οδοντίατρος › Πτυχιούχος Πανεπιστημίου

Αθηνών

elinadent03@yahoo.com

Είναι γεγονός ότι το χαμόγελο μας αντανακλά την ψυχολογική μας κατάσταση. Ένα φωτεινό, λαμπερό χαμόγελο δηλώνει υγεία, ευφορία και καλή διάθεση. Προδιαθέτει τους γύρω μας θετικά απέναντι μας και διευκολύνει τόσο την επικοινωνία με τους συνανθρώπους μας όσο και τις καθημερινές μας συνδιαλλαγές. Για το λόγο αυτό όλο και περισσότερος κόσμος προσέρχεται στον οδοντίατρο επιθυμώντας την απόκτηση λευκότερων δοντιών και άρα φωτεινότερου χαμόγελου. 44/ ευ»Ζην

Καταρχήν η λεύκανση είναι μια αισθητική τεχνική με την οποία βελτιώνεται το χρώμα των δοντιών. Πολλές φορές τα δόντια μας είναι κίτρινα, καφέ η έχουν σκουρύνει αισθητά ειδικά μετά από κάποια απονεύρωση. Με τη λεύκανση απομακρύνονται οι χρωστικές αυτές και επαναφέρουμε το λευκό χρώμα. Πρόκειται για μια ανώδυνη διαδικασία η οποία μπορεί να γίνει τόσο στο ιατρείο όσο και στο σπίτι. Προϋποθέτει τον καθαρισμό των δοντιών και κατόπιν την εφαρμογή ειδικού λευκαντικού τζελ το οποίο στο ιατρείο ενεργοποιείται από τη λάμπα LED. Μέσω της χημικής αυτής διαδικασίας που γίνεται πάνω στην οδοντική επιφάνεια και βασίζεται στη λευκαντική δράση του υπεροξειδίου του υδρογόνου μπορούμε να αποκτήσουμε το πολυπόθητο λευκό χρώμα σε μια συνεδρία που κρατάει περίπου 30-45 λεπτά. Στο σπίτι τώρα ο ασθενής χρησιμοποιεί ειδικούς ατομικούς νάρθηκες (τα γνωστά σε όλους μασελάκια) πιστά αντίγραφα του στόματος του, στους οποίους επίσης εφαρμόζεται ο ειδικός λευκαντικός παράγοντας. Τα μασελάκια τοποθετούνται στο στόμα για 1-2 ώρες και για διάστημα 1-2 εβδομάδων ανάλογα πάντα με το αποτέλεσμα που προσδοκούμε να έχουμε. Γενικά και με τις 2 τεχνικές τα αποτελέσματα είναι εξίσου ικανοποιητικά ενώ το χρώμα των δοντιών μπορεί να αλλάξει από 2-7 τόνους.

Πόσο ασφαλής είναι και τι επιπτώσεις μπορεί να έχει στην υγεία των δοντιών μας? Η λεύκανση αποτελεί μια ασφαλή τεχνική, αν και μερικές φορές μπορεί να παρατηρηθεί μια μικρή ευαισθησία η οποία συνήθως περνάει μόνη της. Αν τώρα αυτή

επιμείνει αντιμετωπίζεται με την τοποθέτηση ειδικών τζελ απευαισθητοποίησης. Για αυτό ακριβώς και αποφεύγουμε τη λεύκανση σε ηλικίες κάτω των 18 καθώς και στις εγκύους.

Πως επιτυγχάνεται και πόσο διαρκούν τα αποτελέσματα της? To χρονικό διάστημα που διαρκεί το αποτέλεσμα της, αυτό συνήθως εξαρτάται από τις διατροφικές συνήθειες του κάθε ατόμου. Είναι προφανές ότι ο καφές, το τσάι, το κόκκινο κρασί, η συνεχής λήψη σιδήρου καθώς φυσικά και το κάπνισμα μειώνουν σημαντικά τη διάρκεια διατήρησης ενός λευκού χαμόγελου. Σημαντικό είναι επίσης να αναφέρουμε ότι η λεύκανση έχει νόημα μόνο για τα φυσικά δόντια ενώ δεν έχει κανένα αποτέλεσμα σε σφραγίσματα, στεφάνες ή όψεις σύνθετης ρητίνης ή πορσελάνης. Αντίθετα λεύκανση μπορεί να γίνει σε απονευρωμένα δόντια που έχουν υποστεί αλλοίωση του χρώματος τους. Μόνο που εδώ ο λευκαντικός παράγοντας δεν εφαρμόζεται εξωτερικά, αλλά στο εσωτερικό του δοντιού. Τα αποτελέσματα είναι εντυπωσιακά και δίνουν μεγάλη χαρά στον ασθενή, αφού η έντονη δυσχρωμία των απονευρωμένων δοντιών συχνά αποτρέπει το χαμόγελο τους. Αδιαμφισβήτητα οι αισθητικές επιταγές της εποχής μας για την απόκτηση της τελειότητας και του ωραίου καθιστούν την λεύκανση βασική απαίτηση των περισσότερων συνανθρώπων μας. Αυτό όμως που δεν πρέπει να αγνοούμε είναι ότι η κατάκτηση ενός όμορφου, λευκού χαμόγελου προϋποθέτει αρχικά την εξασφάλιση μιας υγιούς στοματικής κοιλότητας.

Παιδικός σταθμός

& λοιμώξεις Δουλγέρης Κυριάκος Παιδίατρος › (Απόφοιτος Αριστοτελείου Παν/μίου Θεσ/νίκης)

(Κουμουνδούρου 35 με Ερμού)

Τ. 2421 110094, Κ. 6948 307235 kyriakosdoulgeris@yahoo.com Παιδιατρικό Ιατρείο Κυριάκος Δουλγέρης

Η ΔΥΣΚΟΛΗ ΠΡΩΤΗ ΧΡΟΝΙΑ

ι λοιμώξεις, μαζί με την περίοδο προσαρμογής, αποτελούν τις σημαντικότερες δυσκολίες που αντιμετωπίζει ένα παιδί που πηγαίνει για πρώτη φορά στον παιδικό σταθμό. Στις μέρες μας, οι παιδικοί σταθμοί αποτελούν την καλύτερη και οικονομικότερη διέξοδο για ένα δραστήριο και πολυάσχολο νήπιο. Συχνά ακούω γονείς, που ενώ είναι χαρούμενοι για την βελτίωση της συμπεριφοράς και την κοινωνικοποίηση του νηπίου τους, είναι προβληματισμένοι για τις αλλεπάλληλες λοιμώξεις που εξαντλούν την οικογένεια σαν σύνολο.

η κατάσταση του ανοσοποιητικού του συστήματος, ο πλήρης εμβολιασμός, η γενική κατάσταση της υγείας, η διατροφή και ο σωστός ύπνος ως προς το αν τελικά θα εκδηλωθεί η ασθένεια. Η «δύσκολη πρώτη χρονιά» έγκειται ακριβώς στους πρώτους αυτούς μήνες που το ανοσοποιητικό σύστημα του παιδιού θα έρθει για πρώτη φορά σε επαφή με την πληθώρα των λοιμώξεων. Μέχρις ότου το παιδί χτίσει τις άμυνες του, διαδικασία που διαρκεί αρκετούς μήνες, εσείς θα χρειαστείτε υπομονή ενώ το παιδί θα χρειαστεί υποστήριξη και αυξημένη παιδιατρική φροντίδα.

❱ Οι Λοιμώξεις Δυνητικά παθογόνα μικρόβια και ιοί μεταδίδονται πολύ εύκολα σε κλειστούς χώρους με μικρά παιδιά που χειρίζονται από κοινού αντικείμενα. Στα νήπια το επίπεδο υγιεινής είναι εξ ορισμού μικρότερο. Βάζουν τα πάντα στο στόμα τους, δεν πλένουν από μόνα τους τα χέρια, δεν σκουπίζουν τις μύξες παρά τις πασαλείβουν παντού με το χέρι. Έτσι μέσα σε λίγες μέρες ή σε μία μέρα στον παιδικό σταθμό το νήπιο σας μπορεί να αναπτύξει συμπτώματα λοίμωξης. Αρχικά λοιπόν το φαινόμενο της «νέας λοίμωξης ανά εβδομάδα» είναι φυσιολογικό. Δεν συμβαίνει όμως πάντα με τέτοια συχνότητα. Η επιστήμη γνωρίζει καλά πως δεν αρκεί ο αποικισμός ενός παιδιού με ιούς ή μικρόβια για να αρρωστήσει. Μεγάλο ρόλο παίζει

❱ Ποιες είναι οι συχνότερες

λοιμώξεις του παιδικού σταθμού; ✓Κοινό κρυολόγημα ✓Φαρυγγο-αμυγδαλίτιδα/ωτίτιδα ✓Ιογενής Γαστρεντερίτιδα ✓Μολυσματικό κηρίο (Σταφυλόκοκκος) ✓Νόσος Χεριών – Ποδιών – Στόματος (Coxsackie). Τα παιδιά που πρωτοπηγαίνουν παιδικό σταθμό «δικαιούνται» περίπου 12 επεισόδια κοινού κρυολογήματος κατά την σχολική χρονιά. ❱ Μέτρα Αντιμετώπισης (για τις

ιώσεις του αναπνευστικού) Συναισθηματική υποστήριξη, καλή ενυδάτωση, προσπάθεια για όσο το δυνατόν καλύτερη σίτιση με ποιοτικά τρόφιμα και φρούτα πλούσια σε βιταμίνες, αποσυμφόρηση της μύτης

με πλύσεις φυσιολογικού ορού και αντιπυρετικά. Αντιβιοτικά θα χορηγήσει μόνο ο παιδίατρος σε επιμονή του πυρετού (πάνω από 3 μέρες) και αν διαγνώσει επιπλοκές από μικροβιακή επιμόλυνση. Πρέπει σε κάθε περίπτωση να αποφύγουμε το ατελείωτο σπιράλ φαρμάκων, αντιβιώσεων, εισπνοών, κορτιζόνης κλπ αν δεν είναι απόλυτα απαραίτητα. ❱ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΥΜΕ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ

ΑΠΟ ΧΡΟΝΙΕΣ ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ Όσο μικρότερο περάσει ένα παιδί την καταιγίδα της έκθεσης στις λοιμώξεις, τόσο πιο ανώριμο είναι το ανοσοποιητικό του σύστημα και τόσο πιο πιθανό είναι να υπάρξουν χρόνια προβλήματα. Πρέπει να τηρηθεί η σωστή πρακτική: να κρατούμε αρκετό χρόνο το παιδί σε περίοδο λοίμωξης στο σπίτι για να ανακάμψει, να σιτιστεί σωστά, να κοιμηθεί σωστά, να ανέβουν οι άμυνες του, πριν έρθει το επόμενο επεισόδιο λοίμωξης. Και φυσικά να σταματήσουμε να στέλνουμε το μικρό παιδί στον παιδικό σταθμό άρρωστο! ❱ Ποια είναι τα χρόνια προβλήματα; Υποτροπιάζων βρογχόσπασμος, άσθμα, επίμονη ρινίτιδα, αποφρακτική άπνοια ύπνου, επίμονες ωτίτιδες, διόγκωση αδενοειδών εκβλαστήσεων (κρεατάκια), κακό επίπεδο υγείας. Σε κάθε περίπτωση συμβουλευόμαστε τον παιδίατρό μας. ευ»Ζην/ 45

Προωρότητα Φυσικοθεραπεία

Κακλιά Δ. Κρινούλα - Μήνα Φυσικοθεραπεύτρια NDT

› Ειδικευθείσα στη Νευροεξελικτική Αγωγή (Μέθοδος Bobath)

σε παιδιά, βρέφη και νεογνά Κοραή 30, Βόλος, 24210 25015, 6982 481221

kakliamina@gmail.com

προωρότητα είναι ο τοκετός ενός εμβρύου πριν από την 37η εβδομάδα κύησης. Η φυσιολογική περίοδος κύησης στον άνθρωπο είναι 38-40 εβδομάδες. Λόγω της δυσκολίας στην λήψη ακριβών και αντικειμενικών στοιχείων σχετικά με την ακριβή διάρκεια της κύησης, το βάρος γέννησης 2.500 gr ή λιγότερο αποτελεί διεθνώς ένα κλινικά αποδεκτό κριτήριο προωρότητας, ανεξάρτητα από την περίοδο κύησης. Η προωρότητα είναι η κύρια αιτία θανάτου κατά τη νεογνική περίοδο. Οι κύριες αιτίες θνησιμότητας είναι ο μη φυσιολογικός πνευμονικός αερισμός, η λοίμωξη, η ενδοκρανιακή αιμορραγία, οι διαταραχές του αίματος και οι συγγενείς ανωμαλίες. 46/ ευ»Ζην

Τι είναι η προωρότητα; Παρ’ όλο που το φαινόμενο της γέννησης των πρόωρων νεογνών παρά την εξέλιξη της επιστήμης, αποτελεί και σήμερα ένα δυσάρεστο γεγονός, η ανάπτυξη της ιατρικής και όλων των παραϊατρικών επιστημών έχει συντελέσει στην αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση των πάσης φύσεως παθολογικών διαταραχών τους. Σημαντική προς αυτή την οδό είναι και η παρέμβαση της επιστήμης της Φυσικοθεραπείας, η οποία αποτελεί ένα αναπόσπαστο κομμάτι της φροντίδας των πρόωρων νεογνών τα οποία αντιμετωπίζουν λόγω της πρόωρης γέννησης τους ποικίλες επιπλοκές, όπως νευρολογικές, κυκλοφορικές, αναπνευστικές διαταραχές κ.α.

Ποιοι είναι οι επιδημιολογικοί παράγοντες που σχετίζονται με την προωρότητα; ❱ Η ηλικία της μητέρας αν είναι δηλαδή κάτω των 19 ετών ή άνω των 40 ετών ❱ Αν η μητέρα δεν πάρει το κατάλληλο βάρος στην εγκυμοσύνη ❱ Οι μητέρες που είχαν ένα προηγούμενο πρόωρο τοκετό ❱ Πολλαπλή κύηση ❱ Προβλήματα στη μήτρα της μητέρας ❱ Πρόωρη ρήξη του πλακούντα ή του αμνιακού σάκου ❱ Η υψηλή αρτηριακή πίεση που ξεκινά σε μια μητέρα μετά την 20η εβδομάδα της κύησης ❱ Η κατάσταση υγείας της εγκύου πριν την εγκυμοσύνη π.χ (Καρδιοπάθεια, Σακχαρώδης διαβήτης, Αναιμία κ.α) ❱ Η έλλειψη προγεννητικής φροντίδας ❱ Το κοινωνικοοικονομικό επίπεδο της εγκύου ❱ Κάπνισμα, κατανάλωση αλκοόλ, φαρμάκων και ναρκωτικών ουσιών κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης

Ποιες είναι οι συνέπειες της προωρότητας στην κινητική ανάπτυξη του πρόωρου νεογνού; Η πρόωρη γέννηση θεωρείται ως ένας από τους σημαντικούς παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση αναπτυξιακών δυσκολιών. Τα νεογνά που γεννιούνται πρόωρα έχουν μικρότερο απόθεμα αισθητηριακών εμπειριών σε σύγκριση με τα τελειόμηνα συνομήλικά τους και λόγω της ανωριμότητας των διαφόρων συστημάτων του οργανισμού τους δεν είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν την εξωμήτριο ζωή.

Επιπλέον έχει αποδειχθεί πως όσο μικρότερη είναι η ηλικία κύησης, τόσο υψηλότερος ο κίνδυνος για κάποια βλάβη. Κι αυτό γιατί ο χρόνος που περνά το νεογνό μέσα στην μήτρα της μητέρας είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με την ποιότητα της κινητικής του ικανότητας στην μετέπειτα ζωή του. Έτσι λοιπόν, η κινητική ανάπτυξη είναι ένας τομέας της ανάπτυξης που πολύ συχνά επηρεάζεται από την προωρότητα. Τα βρέφη που γεννιούνται πρόωρα, έχουν περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν κινητικά προβλήματα σε σχέση με τα τελειόμηνα. Συνεπώς, οι Φυσικοθεραπευτικές οδηγίες παρέμβασης στην κινητική ανάπτυξη βρεφών που παρουσιάζουν κάποια καθυστέρηση στην κινητική τους ικανότητα, είναι απαραίτητες για να μπορέσουν τα πρόωρα κυρίως νεογνά να αναπληρώσουν τις κινητικές τους ελλείψεις.

Πώς μπορεί ο Παιδιατρικός Φυσικοθεραπευτής να βοηθήσει; Η παρέμβαση του Φυσικοθεραπευτή ξεκινά κυρίως από τη ΜΕΝΝ(Μονάδα Εντατικής Νοσηλείας Νεογνών) μόλις η γενική ιατρική κατάσταση του νεογνού ομαλοποιηθεί. Αρχικά πρέπει να παρακολουθεί και να καταγράφει την εξέλιξη του νεογνού, να ερεθίζει τις φυσιολογικές αντιδράσεις, να προλαμβάνει τις παθολογικές θέσεις και στάσεις που θα οδηγήσουν σε παραμορφώσεις και να συμβουλεύει στον χειρισμό των νεογνών. Οι συμβουλές στον χειρισμό αφορούν πολλές φορές τόσο το νοσηλευτικό προσωπικό όσο και τους γονείς. Επιπρόσθετα, έχει τη φροντίδα της αναπνευστικής φυσιοθεραπείας των

παιδιών, η οποία μπορεί να χρειαστεί και σε περιόδους που το νεογνό δεν έχει ξεπεράσει ακόμη τα ιατρικά του προβλήματα και παρουσιάζει αναπνευστική δυσχέρεια και διάφορες αναπνευστικές επιπλοκές. Φυσικά, όλα τα πρόωρα ή χαμηλού βάρους παιδιά δεν έχουν ανάγκη τέτοιας παρέμβασης. Επίσης, τα πρόωρα νεογνά με επιβαρυμένο (πριν και μετά τη γέννηση) ιστορικό, χρειάζονται συστηματική παρακολούθηση και συχνή επανεξέταση καθώς κάποια από αυτά στην πορεία χρειάζεται να ενταχθούν σε πρόγραμμα Φυσικοθεραπείας λόγω των αναπτυξιακών προβλημάτων που παρουσιάζουν. Ο λόγος είναι η αποφυγή εγκατάστασης και επικράτησης παθολογικών προτύπων κίνησης. Σε αυτό το σημείο, αξίζει να τονιστεί η αναγκαιότητα της πρώιμης παρέμβασης λόγω της μεγάλης προσαρμοστικότητας και πλαστικότητας του βρεφικού εγκεφάλου. Έτσι λοιπόν, ο παιδιατρικός Φυσικοθεραπευτής θα διευκολύνει το παιδί να κατακτήσει τις κινητικές δεξιότητες, όπως το να κρατήσει το κεφάλι, να καθίσει, να μπουσουλήσει, να τραβιέται από μία επιφάνεια και να στέκεται όρθιο και να περπατά. Αυτό θα γίνει έπειτα από αξιολόγηση και μέσα από την εφαρμογή ενός εξατομικευμένου θεραπευτικού προγράμματος, το οποίο πρέπει να εύκαμπτο και προσαρμόσιμο στις πολλές και ποικίλες ανάγκες του κάθε παιδιού. Τέλος, σε συνεργασία με τους γονείς θα εξασφαλίσει τη μεγαλύτερη δυνατή ανεξαρτητοποίηση και αυτάρκεια του παιδιού, άρα τη συμμετοχή του και ένταξή του στο κοινωνικό σύνολο. ευ»Ζην/ 47

Ιωάννα Καπετανιά - Αθανασάκη Παιδοδοντίατρος DDS, MDSc joankape@yahoo.com

Η σημασία της στοματικής υγείας στην ομαλή ανάπτυξη του παιδιού

σύγχρονη οδοντιατρική έρευνα δείχνει ότι οι πιο συχνές νόσοι του στόματος (τερηδόνα- ουλίτιδα) μπορούν να προληφθούν αλλά και να ανασταλεί η εξέλιξή τους σε αρχικά στάδια.Στην Ελλάδα σε παιδιά ηλικίας 5 ετών το ποσοστό τερηδόνας είναι 42,8% και έχει βελτιωθεί σε σχέση με το παρελθόν. Ωστόσο στην ηλικία των 12 ετών παρουσιάζει αύξηση με ποσοστό 62,9% των παιδιών να εμφανίζει τερηδόνα και στην ηλικία 15 ετών το ποσοστό ανεβαίνει στο 71,1%. Απαραίτητη κρίνεται η δημιουργία ενός εξατομικευμένου προληπτικού προγράμματος για κάθε παιδί που θα προσαρμόζεται ανάλογα με την ηλικία και τις ανάγκες του (π.χ χαμηλού ή υψηλού κινδύνου για τερηδόνα, καλή ή κακή στοματική υγιεινή). ❱ Γιατί είναι σημαντικά τα παιδικά

δόντια; Η αντίληψη ότι η φύση φροντίζει με την αντικατάστασή τους έχει ξεπεραστεί. 48/ ευ»Ζην

Η καλή στοματική υγεία στην παιδική ηλικία θα οικοδομήσει υγιή μόνιμο οδοντικό φραγμό στο μέλλον ως ενήλικα. Τα παιδικά δόντια εξασφαλίζουν: ✓ Μάσηση ✓ Ομιλία ✓ Σωστή ανάπτυξη γνάθων - προσώπου ✓ Διατήρηση χώρου στα οδοντικά τόξα για καθοδήγηση ανατολής μόνιμων δοντιών. ✓ Τερηδονισμένα παιδικά δόντια αποτελούν μολυσμένο περιβάλλον που ευνοεί τη γρήγορη μετάδοση τερηδόνας στα καινούρια. ✓ Προβλήματα πόνου, φλεγμονής, αποστήματος επηρεάζουν αρνητικά τη διάθεση και την υγεία του παιδιού. ✓ Γερά παιδικά δόντια προσφέρουν όμορφο χαμόγελο και βοηθούν στην καλή εικόνα που έχει το παιδί για τον εαυτό του. ❱ Πώς μπορώ να προστατεύσω τα

δόντια του παιδιού μου;

ΣΩΣΤΗ ΣΤΟΜΑΤΙΚΗ ΥΓΙΕΙΝΗ Βούρτσισμα ✓ Ανατολή 1ου νεογιλού δοντιού: Καθάρισμα με υγρή γάζα ή ειδική δακτυλική οδοντόβουρτσα. ✓ Ανατολή νεογιλών γομφίων. Έναρξη βουρτσίσματος με οδοντόβουρτσα και οδοντόκρεμα με περιεκτικότητα σε φθόριο 500ppm, ποσότητα «κόκκου ρυζιού», 1 φορά/ ημέρα έως 2 ετών. ✓ 2-4 ετών → βούρτσισμα με οδοντόκρεμα με περιεκτικότητα σε φθόριο 500ppm, ποσότητα «μπιζελιού» και 2 φορές/ ημέρα. ✓ 4-6 ετών → οδοντόκρεμα με περιεκτικότητα σε φθόριο 1000ppm, ποσότητα «μπιζελιού», 2 φορές/ ημέρα. ✓ Άνω των 6 ετών οδοντόκρεμα με περιεκτικότητα σε φθόριο 1450ppm και 2-3 φορές/ ημέρα. ✓ Το βραδινό βούρτσισμα δοντιών μετά το γεύμα είναι το πιο σημαντικό. ✓ Συστήνεται βούρτσισμα με βοήθεια ή επίβλεψη γονέα έως την

ηλικία των 7 ετών. ❱ Οδοντικό νήμα Συστήνεται για καθαρισμό των επιφανειών των δοντιών που εφάπτονται μεταξύ τους και δεν μπορεί να καθαρίσει η οδοντόβουρτσα. ❱ Στοματικό διάλυμα Τα φθοριούχα στοματικά διαλύματα συμβάλουν στην πρόληψη της τερηδόνας. Η χρήση τους ξεκινά μετά την ηλικία των 7 ετών και ιδιαίτερα σε παιδιά υψηλού τερηδονικού κινδύνου ή κατά τη διάρκεια ορθοδοντικής θεραπείας και σύμφωνα με τις οδηγίες του οδοντίατρου. ❱ ΔΙΑΤΡΟΦΗ Οι βασικές καλές συνήθειες διατροφής διαμορφώνονται στα πρώτα χρόνια της ζωής του παιδιού και γι' αυτό είναι σημαντική η επιλογή των τροφών και οι συνήθειες που καθιερώνονται από τη γέννηση. Σύμφωνα με πρόσφατη οδηγία της Αμερικάνικης Καρδιολογικής Εταιρείας (AHA) συστήνεται σε παιδιάεφήβους ηλικίας 2-18 ετών να μην καταναλώνουν περισσότερο από 25γρ (6 κουταλάκια γλυκού) πρόσθετης ζάχαρης την ημέρα. Σε παιδιά μικρότερα των 2 ετών να αποφεύγεται τελείως.

Αποφύγετε: ✓ Τη ζάχαρη στο γάλα ή το χυμό του παιδιού ✓ Τροφές που περιέχουν πολλή ζάχαρη ή είναι κολλώδεις (καραμέλες, τσίχλες, μπισκότα, αναψυκτικά, ζαχαρούχοι χυμοί, ζελεδάκια, γλειφιτζούρια) ✓ Τη συχνή λήψη των παραπάνω τροφών στα μεσοδιαστήματα κυρίως γευμάτων ✓ Την παρατεταμένη κατακράτηση τροφής στο στόμα

Να ενθαρρύνετε το παιδί: ✓ Να τρώει ικανοποιητικά στο κανονικό γεύμα, ώστε να μειώσει το τσιμπολόγημα μεταξύ των γευμάτων. ✓ Να μασάει την τροφή καλά και να μην καταφεύγετε στη λύση των αλεσμένων τροφών. ✓ Να τρώει φρέσκα φρούτα - λαχανικά. ✓ Προτιμήστε να δοθεί το γλυκό στο

τέλος ενός κυρίως γεύματος ή με την υπόσχεση ότι θα πλύνει τα δόντια μετά. ❱ ΤΑΚΤΙΚΟΙ ΕΠΑΝΕΛΕΓΧΟΙ

ΚΑΙ ΦΘΟΡΙΩΣΗ Κάθε πότε πρέπει να επισκέπτεται το παιδί τον οδοντίατρο; Αυτό καθορίζεται από τις ανάγκες και το βαθμό τερηδονικού κινδύνου του παιδιού. Συνήθως συνιστάται 1-2 φορές το χρόνο προληπτικός έλεγχος, καθαρισμός δοντιών και φθορίωση. Φθορίωση Το φθόριο είναι το πιο αποτελεσματικό μέσο πρόληψης της τερηδόνας. Η δράση του στην αδαμαντίνη (σμάλτο) των δοντιών είναι τοπική, κάνοντάς τη πιο ανθεκτική στα οξέα των μικροβίων. Φθορίωση είναι η τοπική εφαρμογή φθορίου με τη μορφή ζελέ. Γίνεται μόνο στο οδοντιατρείο και συμβάλλει στη μείωση της τερηδόνας έως 40%. ❱ Είναι ασφαλής

η φθορίωση στα παιδιά; Ναι, εφόσον γίνεται στο ιατρείο υπό την επίβλεψη του οδοντίατρου, οπότε αποτρέπεται πιθανή κατάποση φθορίου. Είναι ασφαλές εφόσον η χρήση του γίνεται σύμφωνα με τις οδηγίες του οδοντίατρου. Επίσης οι γονείς θα πρέπει να προστατεύουν τα μικρά παιδιά από υπερβολική κατάποση οδοντόκρεμας ή στοματικού διαλύματος στο σπίτι. ❱ Τραυματισμός

με σπάσιμο ή απώλεια του δοντιού Σε περίπτωση τραυματισμού του παιδιού με σπάσιμο ή απώλεια του δοντιού, ακολουθήστε τις οδηγίες: ✓ Διατηρείστε την ψυχραιμία και βοηθείστε το παιδί να ηρεμήσει. ✓ Καθαρίστε την περιοχή από το αίμα και ασκήστε πίεση με γάζα για να σταματήσει η αιμορραγία. ✓ Εάν το παιδί ζαλίζεται ή κάνει εμετό επικοινωνήστε με τον παιδίατρο. ✓ Εάν σπάσει μόνιμο δόντι, βρίσκουμε το κομμάτι, το ξεπλένουμε και το τοποθετούμε σε κρύο γάλα ή νερό. Αμέσως επικοινωνούμε με οδοντίατρο. ✓ Εάν βγει ολόκληρο το δόντι από το στόμα, βρίσκουμε το δόντι, το ξεπλένουμε πιάνοντάς το από τη

μύλη και όχι από τη ρίζα και το επανατοποθετούμε ζητώντας από το παιδί να δαγκώσει πάνω σε μία γάζα. Αν δεν μπορεί να γίνει επανατοποθέτηση, το δόντι διατηρείται σε κρύο γάλα, φυσιολογικό ορό ή νερό. Επισκεφτείτε τον οδοντίατρο άμεσα (ιδανικά μέσα σε μισή ώρα). ✓ Στην περίπτωση απώλειας νεογιλού δοντιού δεν γίνεται επανατοποθέτηση, εξαιτίας της βλάβης που μπορεί να προκληθεί στο μόνιμο δόντι. Απαραίτητη είναι η άμεση επικοινωνία με οδοντίατρο σε κάθε περίπτωση. ❱ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ

ΔΙΑΠΛΑΣΗΣ ΔΟΝΤΙΩΝ Ανωμαλίες αριθμού, θέσης και σχήματος νεογιλών και μονίμων δοντιών. Τα νεογιλά αλλά και τα μόνιμα δόντια μπορεί να εμφανίσουν διαταραχές στον αριθμό, τη θέση, το μέγεθος, την κατασκευή και τη μορφή τους. Οι σημαντικότερες οδοντικές ανωμαλίες είναι τα υπεράριθμα δόντια, η υποδοντία, οι ανωμαλίες μεγέθους δοντιού, η συνοδόντωση, η οδοντική διδυμία, τα προνεογιλά δόντια, η ατελής αδαμαντινογένεση, και η ατελής οδοντινογένεση. Η ύπαρξή τους δημιουργεί λειτουργικά, αισθητικά ή και ψυχολογικά προβλήματα.

Υπενασβετίωση της αδαμαντίνης Συνήθως εκδηλώνεται με λευκές, κίτρινες ή καφέ κηλίδες στους τομείς και τους γομφίους, μπορεί όμως να επηρεάσει και άλλα δόντια. Η κλινική εικόνα μπορεί να περιορίζεται στην εμφάνιση των κηλίδων, ή να είναι πιο σοβαρή προκαλώντας απώλεια αδαμαντίνης του δοντιού, με συνέπεια την εμφάνιση ευαισθησίας, πόνου και τερηδόνας. Η κατάσταση αυτή της αδαμαντίνης οφείλεται σε διαταραχή της διάπλασής της λόγω της δράσης α) γενετικών παραγόντων β) περιβαλλοντικών (συστηματικών ή τοπικών) παραγόντων. Η έγκαιρη εντόπιση και η κατάλληλη αντιμετώπιση αυτών των προβλημάτων διαφυλάσσει την καλή στοματική υγεία των παιδιών. ευ»Ζην/ 49

Σακκόπουλος Γιάννης Φυσικοθεραπευτής P.T / C.M.P / O.M.P.T › Τελειόφοιτος Μεταπτυχιακού στην Ορθοπεδική Θεραπεία

με χειρισμούς (Ο.Μ.Τ) στο πανεπιστήμιο της Σαραγόσα. › Απόφοιτος της Ελληνικής Ιατρικής Εταιρίας Βελονισμού

στο πρόγραμμά της για Φυσικοθεραπευτές. › Πιστοποιημένο μέλος της Ελβετικής Ακαδημίας SIMON. › Πιστοποιημένος διεθνώς θεραπευτής των τεχνικών MULLI

GAN και KALTERBORN.

physioanaplasis@gmail.com

Θωρακικός πόνος Το 50% του εργατικού δυναμικού θα παραπονεθεί για πόνο στην πλάτη ή στον αυχένα, τουλάχιστον μία φορά το χρόνο, ενώ μέχρι και 80% του πληθυσμού θα παρουσιάσει έντονο πόνο στην πλάτη ή στον αυχένα κατά τη διάρκεια της ζωής του. Στις κλινικές πόνου, πάνω από το 5% των ασθενών που παραπέμπονται, υποφέρει από θωρακικό πόνο. Σύνδρομα υπέρχρησης με επακόλουθες επιβαρύνσεις σε κινητικά επίπεδα, τραυματισμοί, φλεγμονές, μολύνσεις, μεταβολικές και αγγειακές διαταραχές ακόμη και σπλαγχνικές παθήσεις, μπορεί να δώσουν παθολογία στη Θωρακική μοίρα της σπονδυλικής στήλης (Θ.Μ.Σ.Σ ). 50/ ευ»Ζην

Διαγνώσεις όπως η πνευμονία,η στηθάγχη, η λοίμωξη από έρπητα ζωστήρα, κακοήθεις όγκοι και νεοπλάσματα του πνεύμονα ή/και του υπεζωκότα, το ανεύρυσμα αορτής, μπορεί να προκαλούν χρόνιο πόνο στο θώρακα και στο στήθος. Ο ασθενής που πάσχει από θωρακικό πόνο, έχει δυσλειτουργία στη κίνησή του, παραπονιέται για πόνο τοπικό ή αναφερόμενο, παρουσιάζει αλλαγές στον τόνο των μυών, στο δέρμα, στον συνδετικό ιστό καθώς και αγγειοκινητικές αλλαγές. Η Θωρακική μοίρα είναι η λιγότερο κινητική μοίρα της Σ.Σ, ιδίως στην έκταση και έχει μειωμένο χώρο στον σπονδυλικό σωλήνα. Στη μειωμένη κινητικότητα της Θ.Μ.Σ.Σ συντείνουν και οι δώδεκα πλευρές. Για αυτούς τους λόγους, η κήλη μεσοσπονδυλίου δίσκου στη Θ.Μ.Σ.Σ, αναφέρεται σπάνια, αλλά όταν παρουσιαστεί, μπορεί να έχει καταστροφικά αποτελέσματα, με πιθανές μυελοπάθειες και νευροπάθειες.

ρόνιος θωρακικός πόνος μπορεί να προκληθεί από παθήσεις των μυών και των συνδέσμων του θώρακα (απλός θωρακικός πόνος), από παθήσεις των ζυγοαποφυσιακών αρθρώσεων (facets) και των αρθρώσεων των πλευρών, από βλάβη ή δυσλειτουργία των μεσοπλεύριων νεύρων και από κατάγματα των σωμάτων των σπονδύλων και των πλευρών. Η κλινική εικόνα της αρθρίτιδας, είναι χαρακτηριστική, με μειωμένη και επώδυνη κινητικότητα στη Θ.Μ.Σ.Σ και στις πλευρές, ενώ στις φλεγμονές της Θ.Μ.Σ.Σ, αναφέρονται η αγκυλοποιητική σπονδυλοαρθρίτιδα, η νόσος του Reiter, η ψωριασική αρθρίτιδα. Μολυσματικές αρθρίτιδες, δισκίτιδες, ιδίως μετά από δισκογραφίες ή βιοψίες, φυματίωση

καθώς και οστεομυελίτιδα, μπορούν να ταλαιπωρήσουν την περιοχή. Στις μεταβολικές παθήσεις, όπως, η νόσος του Scheueyrmann (νεανική κύφωση) ή η οστεοπόρωση πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη και μακροχρόνια φυσικοθεραπευτική φροντίδα. Πόνο στο θώρακα και στο στήθος μπορεί να δώσουν επίσης, η καρδιά, η τραχεία και οι πνεύμονες, το διάφραγμα, τα θωρακικά αγγεία, το στομάχι, ο οισοφάγος. Για αυτό, οι ασθενείς με θωρακικό πόνο θα πρέπει να εξετάζονται διεξοδικά ώστε να αποκλείονται διάφορες σοβαρές παθήσεις που μπορούν να δώσουν πόνο. Οι ασθενείς που προσέρχονται στο Φυσικοθεραπευτήριο, με αταξικό βάδισμα ή αστάθεια, αυξημένα αντανακλαστικά ή αλλαγή

εκδηλώνεται στην περιοχή νεύρωσης του πάσχοντος μεσοπλεύριου νεύρου, που είναι η συνέχεια της νευρικής ρίζας προς το πρόσθιο τμήμα του θώρακα κατά μήκος των πλευρών.

αντανακλαστικών, με ταχείας εξέλιξης πάρεση ή δυσλειτουργία στη κύστη, στο έντερο, στο σεξ και συνεχή, αυξανόμενο και μη αποδεκτό πόνο, πρέπει να παραπέμπονται άμεσα. Όπως και εκείνοι που διαμαρτύρονται για πόνο ανεξάρτητα θέσης και κίνησης, νυχτερινό πόνο και εφίδρωση, μείωση της φυσική τους κατάστασης, αλλαγές στην όρεξη και στο βάρος του σώματος. Ο απλός θωρακικός πόνος παρουσιάζεται στην περιοχή από τον 1ο θωρακικό έως τον 12ο θωρακικό σπόνδυλο. Η επιβάρυνση ή ο τραυματισμός των μαλακών μορίων του θώρακα (μύες, σύνδεσμοι) προκαλούν φλεγμονή και αρχίζει η αποστολή επώδυνων ερεθισμάτων προς το νωτιαίο μυελό. Αν τα κεντρομόλα σήματα πόνου είναι έντονα και διαρκούν, τότε τα ραχιαία κέρατα του νωτιαίου μυελού ευαισθητοποιούνται και απαντούν με εντολές σύσπασης στους μύες της περιοχής της φλεγμονής και προκαλείται έτσι μυϊκός σπασμός. Αυτή είναι αρχικά μία αυτοάμυνα του οργανισμού ο οποίος εμποδίζει την επιδείνωση της φλεγμονής.

Όταν η μυϊκή σύσπαση είναι αρκετά ισχυρή, τότε τα σήματα που λαμβάνει ο νωτιαίος μυελός μεταφράζονται ως πόνος. Οι ασθενείς συνήθως διαμαρτύρονται για πόνο παρασπονδυλικά, όπου διαπιστώνεται συνήθως ευαισθησία στην ψηλάφηση, ο οποίος επιδεινώνεται με την ορθοστασία, την έκταση ή την στροφή της θωρακικής μοίρας της Σ.Σ. Η κακή στάση μπορεί να προκαλέσει λειτουργική σκολίωση και κύφωση, προβολή ώμων προς τα εμπρός (ιδιαίτερα στις γυναίκες με μεγάλο στήθος), ανύψωση της πρώτης πλευράς. Πολλές φορές, ο πόνος πηγάζει από την κατώτερη αυχενική μοίρα της Σ.Σ (Α5-Α6, Α6-Α7). Συνήθεις είναι οι ετερόπλευροι ή αμφοτερόπλευροι πόνοι στο θώρακα στην οπίσθια μοίρα και στις πλευρές και όχι στην πρόσθια μοίρα όπου αν υπάρχουν, προκαλούνται υποψίες για ριζιτικό νευροπαθητικό πόνο που ακολουθεί την πορεία του νεύρου. Ο θωρακικός ριζιτικός πόνος προέρχεται από βλάβη ή δυσλειτουργία κάποιας θωρακικής νωτιαίας νευρικής ρίζας και

Η φυσικοθεραπεία είναι μεγάλης σημασίας μέσο ανακούφισης για τον ασθενή και παρέχει, όχι μόνο, ενδυνάμωση μυών για την προστασία των γειτονικών αρθρώσεων αλλά και ανακούφιση από τον πόνο. Ο φυσικοθεραπευτής δίνει στοχευμένες και ατομικά προσαρμοσμένες συμβουλές, για την στάση του κορμού και ειδικές ασκήσεις, με σκοπό την μείωση της δυσκαμψίας και τη βελτίωση της γενικής κατάστασης του σώματος. Ανακούφιση από τον πόνο προσφέρουν επίσης μηχανήματα όπως laser, υπέρηχοι, παλμικά μαγνητικά πεδία κ.α,ενώ σημαντικά αποτελέσματα έχουν φανεί από τη χρήση της διαδερμικής ηλεκτρικής νευρικής διέγερσης (tens) και της Ιοντοφόρεσης (διαδερμική έγχυση αντιφλεγμονώδους φάρμακου πάνω στις πάσχουσες αρθρικές επιφάνειες). Ιδιαίτερη μνεία, αξίζει να έχει στη θεραπευτική προσέγγιση του Θωρακικού πόνου, ο Βελονισμός και η απελευθέρωση των trigger points είτε με πίεση, είτε με την τεχνική της στεγνής βελόνας. Ιδιαίτερη αναφορά, όμως πρέπει να γίνει, στο Manual Therapy και στην Ορθοπεδική Θεραπεία με χειρισμούς (Ο.Μ.Τ), ένα ειδικό κομμάτι της Φυσικοθεραπείας για την αποκατάσταση των νευρο-μυικών-σκελετικών προβλημάτων, βασιζόμενη στον κλινικό συλλογισμό, χρησιμοποιώντας πολύ εξειδικευμένες τεχνικές προσέγγισης, που περιλαμβάνουν χειρισμούς και θεραπευτικές ασκήσεις. Εχει αποδειχθεί στατιστικά ότι, οι “καλοί” ασθενείς πάνε καλύτερα ή τουλάχιστον, υποφέρουν λιγότερο και “καλοί”ασθενείς είναι αυτοί που ακολουθούν στο σπίτι και στην καθημερινότητά τους, το εξατομικευμένο, ειδικό πρόγραμμα ασκήσεων, που τους συστήνει ο Θεραπευτής τους. ευ»Ζην/ 51

Βελτιώνοντας την Ζωή μας!

Κυστική ίνωση:

Η πιο συχνή κληρονομική πάθηση και οι τρόποι αντιμετώπισής της.

Κυστική Ίνωση ή αλλιώς ινοκυστική νόσος, είναι η πιο συχνή κληρονομική πάθηση της λευκής φυλής που προσβάλλει κυρίως το αναπνευστικό και το πεπτικό σύστημα των ασθενών,ενώ επιφέρει το θάνατο σε νεαρή ηλικία.

Νικόλαος Καραγιάννης BSc, SRD, MPhil

Σήμερα η κυστική ίνωση είναι η πιο συχνή θανατηφόρος γενετική πάθηση. Περισσότεροι από 600.000 Έλληνες και Ελληνίδες είναι φορείς του γονιδίου της κυστικής ίνωσης.

› Κλινικός Διαιτολόγος-Διατροφολόγος-Ερευνητής

Τ. Οικονομάκη 41 με Σ. Σπυρίδη, Βόλος, Τηλ. 24210 31737, Κιν. 6977 410239

nikokaragiannis@yahoo.co.uk www.dietetics.com.gr 52/ ευ»Ζην

Η κυστική ίνωση πλήττει σήμερα περισσότερα από 30.000 παιδιά και νεαρούς ενήλικες σε 30 Ευρωπαϊκές χώρες. Στην χώρα μας υπάρχουν περισσότεροι από 700 παιδιά και νεαροί ενήλικες που πάσχουν από αυτή την ασθένεια, ενώ κάθε χρόνο διαγιγνώσκονται 70-90 νέα περιστατικά.

Τι είναι η κυστική ίνωση Η κυστική ίνωση είναι μια κληρονομική ασθένεια των εκκριτικών αδένων που έχει ως αποτέλεσμα τη χρόνια ασθένεια των πνευμόνων και την παγκρεατική ανεπάρκεια. Η ασθένεια οφείλεται στη μετάλλαξη ενός γονιδίου, το οποίο βρίσκεται στη μέση του εβδόμου χρωμοσώματος, με αποτέλεσμα να επηρεάζεται η παραγωγή μιας πρωτεΐνης που ελέγχει τη μεταφορά του χλωρίου κατά μήκος των μεμβρανών του κυττάρου, και κατά συνέπεια και τη μεταφορά νατρίου και νερού στα επιθηλιακά κύτταρα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την αυξημένη παραγωγή εκκρίσεων που εμποδίζουν τους αεραγωγούς. Συνεπώς η πιθανότητα πνευμονικών μολύνσεων είναι αυξημένη και η χρήση αντιβιοτικών και φυσικοθεραπείας για να αντιμετωπιστούν είναι συχνή για αυτούς τους ασθενείς. Παράλληλα η αυξημένη παραγωγή εκκρίσεων εμποδίζει την έκκριση παγκρεατικών ένζυμων, με αποτέλεσμα η απορρόφηση διατροφικών στοιχείων όπως το λίπος και οι λιποδιαλυτές βιταμίνες, να είναι περιορισμένη. Αυτό φαίνεται μέσα από τα κόπρανα των ασθενών, τα οποία είναι μεγάλα σε ποσότητα, ανοιχτόχρωμα, λιπαρά και μυρίζουν έντονα, ενώ τα παιδιά που πάσχουν από κυστική ίνωση έχουν περιορισμένη ανάπτυξη λόγω της ανεπαρκής απορρόφησης από το έντερο. Επίσης, οι ασθενείς παρουσιάζουν αυξημένη έκκριση χλωρίου και νατρίου στον ιδρώτα τους, που αποτελεί και τον κύριο τρόπο διάγνωσης της ασθένειας. Πριν μερικές δεκαετίες οι ασθενείς με κυστική ίνωση δεν έφταναν στην ενηλικίωση. Παρόλα αυτά, σήμερα πολλοί φτάνουν μέχρι τα 40 και αυτό το ηλικιακό όριο όλο και αυξάνεται.

Η κυστική ίνωση προκαλεί αύξηση των ενεργειακών αναγκών του ασθενή. Ο λόγος που αυτό συμβαίνει είναι η περιορισμένη τους ικανότητα να αναπνεύσουν σε συνδυασμό με τις συχνές μολύνσεις των πνευμόνων, που αυξάνουν ακόμα περισσότερο τις ενεργειακές ανάγκες τους. Επίσης, οι ασθενείς κατά τις περιόδους πνευμονικών μολύνσεων έχουν περιορισμένη όρεξη και η κατανάλωση φαγητού περιορίζεται έντονα, με αποτέλεσμα τα επίπεδα υποσιτισμού να είναι αυξημένα. Σε γενικές γραμμές οι ενεργειακές ανάγκες αυτών των ασθενών υπολογίζεται να είναι 20 με 50 % μεγαλύτερες από αυτές του μέσου πληθυσμού. Βέβαια, λόγω της ποικιλότητας της ασθένειας, οι ανάγκες των διαφόρων ασθενών ποικίλουν. Επίσης, οι ανάγκες των ασθενών για πρωτεΐνη είναι περίπου 20 % μεγαλύτερες από αυτές του υπόλοιπου πληθυσμού, λόγω της αυξημένης απώλειας αζώτου στα κόπρανα και το σάλιο. Το 95 % των ασθενών αδυνατούν να απορροφήσουν στοιχεία όπως το λίπος, το άζωτο και τις λιποδιαλυτές βιταμίνες, με αποτέλεσμα να είναι σε συνεχή κίνδυνο υποσιτισμού.

Παρόλα αυτά, ακόμα και όταν η κατανάλωση αυτών των ενζύμων είναι επαρκείς, έχει βρεθεί ότι μπορεί να χάνουν έως και 10 % της ενέργειας που καταναλώνουν στα κόπρανα τους. Σε γενικές γραμμές οι ανάγκες των ασθενών για λίπος δεν θα πρέπει να καλύπτονται από κορεσμένα λίπη μόνο και έμφαση πρέπει να δοθεί και στα μονόακορεστα και πολυακόρεστα λιπαρά οξέα μέσα από την κατανάλωση μαργαρίνης και ελαιόλαδου. Οι ανάγκες των ασθενών για λιποδιαλυτές βιταμίνες μπορεί να εξασφαλιστεί μέσω της παραχώρησης συμπληρωμάτων διατροφής που περιέχουν επαρκείς ποσότητες αυτών των βιταμινών (Α, D, E και K). Η συμβολή του κλινικού διαιτολόγου είναι σημαντική στο να εμποδίσει την ανεπιθύμητη απώλεια βάρους, να εξασφαλίσει επαρκή κατανάλωση διατροφικών στοιχείων και να προωθήσει την ανάπτυξη στα παιδιά που πάσχουν από κυστική ίνωση.

Συνήθως οι ασθενείς με κυστική ίνωση πρέπει να λαμβάνουν παγκρεατικά ένζυμα μέσω του στόματος για να μπορούν να απορροφήσουν αυτά τα στοιχεία.

ευ»Ζην/ 53

Σεξουαλικά μεταδιδόμενα Νοσήματα

Υπόθεση προσωπικής ευθύνης εξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα (ΣΜΝ) και λοιμώξεις ή αφροδίσια νοσήματα και λοιμώξεις ονομάζονται αυτά τα οποία μεταδίδονται από άνθρωπο σε άνθρωπο μέσω της σεξουαλικής επαφής (σεξ, στοματικό σεξ, πρωκτικό σεξ) και περιλαμβάνουν τη σύφιλη, τη γονόρροια, τον έρπητα των γεννητικών οργάνων, τη βακτηριακή κολπίτιδα, τις ηπατίτιδες, τον ιό των ανθρώπινων θηλωμάτων και τη λοίμωξη με HIV. Οι σεξουαλικά μεταδιδόμενες λοιμώξεις (ΣΜΛ) είναι γνωστές εδώ και εκατοντάδες χρόνια. Η πρώτη καταγεγραμμένη αφροδίσια νόσος είναι η σύφιλη το 1494-1495, σκοτώνοντας περισσότερους από 5 εκατομμύρια ανθρώπους στην Ευρώπη. Τη δεκαετία του 1980, με τα ξεσπάσματά τους, ο έρπης και το AIDS πέρασαν στη συνείδηση του κοινού ως σεξουαλικά μεταδιδόμενες ασθένειες που δεν θα μπορούσαν να θεραπευτούν από τη σύγχρονη ιατρική. Για να γίνει πλήρως κατανοητή η έκταση της απειλής τους, αρκεί να αναφερθεί ότι: Ετησίως, περίπου 12 εκατ. Ευρωπαίοι μολύνονται από κάποιο σεξουαλικά μεταδιδόμενο νόσημα. Περίπου 3 στους 4 Ευρωπαίους μεταξύ 15 και 49 ετών έχουν μολυνθεί από τον HPV σε ολόκληρη τη ζωή τους. Στην Ελλάδα κάθε χρόνο καταγράφονται περίπου 300 νέα περιστατικά σύφιλης, 200 νέα περιστατικά γονόρροιας και περίπου 500 νέες λοιμώξεις από χλαμύδια. 54/ ευ»Ζην

❱ Τα συμπτώματα και η αντιμετώπιση Τα συμπτώματα που συνδέονται με ΣΜΛ περιλαμβάνουν φαγούρα, τσούξιμο κατά την ούρηση, έκκριση υγρών, κακοσμία των γεννητικών οργάνων, δερματικές παραμορφώσεις, έλκη, συμπτώματα γρίπης. Δεν είναι όλα τα ΣΜΝ συμπτωματικά και τα συμπτώματα μπορεί να μην εμφανιστούν αμέσως μετά τη μόλυνση. Σε μερικές περιπτώσεις μια ασθένεια μπορεί να επωασθεί χωρίς συμπτώματα, γεγονός που κάνει μεγαλύτερο τον κίνδυνο μετάδοσης της νόσου σε άλλους. Ανάλογα με τη νόσο, μερικά ΣΜΝ χωρίς θεραπεία μπορεί να οδηγήσουν σε υπογονιμότητα, χρόνιο πόνο ή ακόμα και στον θάνατο. Ο έγκαιρος εντοπισμός και η θεραπεία έχουν ως αποτέλεσμα λιγότερες πιθανότητες να μεταδοθεί η ασθένεια και, για ορισμένες συνθήκες, μπορούν να βελτιώσουν τα αποτελέσματα της θεραπείας. Η διάγνωση μπορεί επίσης να καθυστερήσει εξαιτίας της απροθυμίας των μολυσμένων ατόμων να αναζητήσουν βοήθεια από έναν επαγγελματία της ιατρικής. Μια έρευνα έδειξε ότι άνθρωποι που πάσχουν στρέφονται προς το... διαδίκτυο και όχι σε γιατρό για πληροφορίες σχετικά με σεξουαλικά μεταδιδόμενες λοιμώξεις, σε μεγαλύτερο βαθμό απ’ ό,τι για τα άλλα σεξουαλικά προβλήματα.

❱ Βασικοί κανόνες

πρόληψης

Για τις περισσότερες σεξουαλικά μεταδιδόμενες λοιμώξεις η θεραπεία υπάρχει και με κατάλληλη αγωγή θεραπεύονται, για κάποιες η θεραπεία διαρκεί όσο η ζωή του ασθενούς και το κλειδί για την αντιμετώπιση όλων είναι η πρόληψη. Η πρόληψη της διασποράς των σεξουαλικά μεταδιδόμενων λοιμώξεων προϋποθέτει αλλαγή

συμπεριφοράς, αντιλήψεων, συνηθειών και πρακτικών.

❱ Επιλογή συντρόφου Μονογαμικές σχέσεις μειώνουν τις πιθανότητες έκθεσης. Όσο περισσότεροι οι ερωτικοί σύντροφοι, τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος έκθεσης.

❱ Τύπος σεξουαλικής δραστηριότητας Αυτές έχουν ταξινομηθεί με βάση τον κίνδυνο μόλυνσης. 1. Υψηλού κινδύνου: Κολπικό ή και πρωκτικό σεξ χωρίς προφυλακτικό. 2. Μέσου κινδύνου: Κολπικό ή και πρωκτικό σεξ με προφυλακτικό, καθώς και στοματικό σεξ χωρίς προφυλακτικό. 3. Χαμηλού κινδύνου: Χάδια στα γεννητικά όργανα, υγρά φιλιά και στοματικό σεξ με προφυλακτικό. 4. Ακίνδυνα: Μασάζ, αυνανισμός, αποχή.

❱ Σωστή χρήση προφυλακτικών 1. Να μην είναι το προφυλακτικό πολύ σφιχτό στο τέλος, αφήνοντας 1,5 cm χώρου στην άκρη για εκσπερμάτιση. 2. Όχι πολύ χαλαρό το προφυλακτικό, γιατί υπερνικάται η προστασία που προσφέρει. 3. Αποφεύγουμε την παναλαμβανόμενη χρήση του προφυλακτικού, φορώντας το μία φορά, με ή χωρίς εκσπερμάτιση. 4. Αποφυγή προφυλακτικών κατασκευασμένων από ουσίες διαφορετικές από λάτεξ, πολυϊσοπρένιο ή από πολυουρεθάνη, διότι δεν προστατεύουν από τον ιό HIV. 5. Αποφυγή της χρήσης λιπαντικών που έχουν ως βάση το πετρέλαιο με προφυλακτικά λάτεξ, καθώς το πετρέλαιο μπορεί να δημιουργήσει

τρύπες σε αυτά. 6. Χρησιμοποίηση προφυλακτικών με γεύση για στοματικό σεξ και μόνο, καθώς η ζάχαρη στην αρωματική ύλη μπορεί να οδηγήσει σε μολύνσεις αν χρησιμοποιείται για τη διείσδυση. 7. Νέο προφυλακτικό θα πρέπει να χρησιμοποιείται σε κάθε πράξη της επαφής. Η πολλαπλή χρήση του αυξάνει την πιθανότητα θραύσης, μειώνοντας έτσι την αποτελεσματικότητά του.

❱ Τήρηση κανόνων υγιεινής Αποφυγή ανταλλαγής με τον σύντροφο πετσέτας ή εσωρούχων, ούρηση μετά τη σεξουαλική πράξη και πλύσιμο πριν και μετά τη σεξουαλική πράξη.

Αναζήτηση ιατρού στην περίπτωση υποψίας έκθεσης σε ΣΜΛ.

Σε μερικές περιπτώσεις μια ασθένεια μπορεί να επωασθεί χωρίς συμπτώματα, γεγονός που κάνει μεγαλύτερο τον κίνδυνο μετάδοσης της νόσου σε άλλους. ευ»Ζην/ 55

Παχυσαρκία Μια επιδημία που μπορεί να νικηθεί!

56/ ευ»Ζην

επιδημία της παχυσαρκίας συνεχίζει να εξαπλώνεται παγκόσμια και προβλέπεται ότι μέχρι το 2030 θα υπάρχουν πάνω από 1 δισεκατομμύριο παιδιά και ενήλικες παχύσαρκοι. Διακρίσεις, κοινωνικός αποκλεισμός και σοβαρά νοσήματα συνδέονται με τη παχυσαρκία, όπως ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2 και οι καρδιαγγειακές επιπλοκές, αλλά και η αποφρακτική άπνοια ύπνου, μορφές καρκίνου, ψυχικές παθήσεις και η οστεοαρθρίτιδα. Οι καταβολές όλων αυτών των επιπλοκών ξεκινούν από την παιδική και την εφηβική παχυσαρκία, η οποία επιπλέον συχνά επιφέρει χαμηλή αυτοεκτίμηση, εκτεταμένο στιγματισμό και επηρεάζει τις σχολικές επιδόσεις. Γενετικές καταβολές, επιγενετικές μεταβολές, ενδοκρινικές διαταραχές, διατροφικές επιλογές και συμπεριφορές, ψυχολογικές διαταραχές και μειωμένη σωματική δραστηριότητα είναι σημαντικοί παράγοντες που προδιαθέτουν στην ανάπτυξη της παχυσαρκίας, αλλά και προσδιορίζουν τον κίνδυνο ανάπτυξης καρδιομεταβολικών επιπλοκών σε έναν παχύσαρκο.

Ο ρόλος της διατροφής Η διατροφή παίζει κυρίαρχο ρόλο, πόσο μάλλον που μπορεί να τροποποιηθεί και να προσαρμοστεί με τρόπο που να επιτύχουμε απώλεια βάρους, αλλά και να δράσουμε προληπτικά για να εμποδίσουμε την ανάπτυξη παχυσαρκίας. Η ποιότητα της διατροφής μπορεί να βελτιωθεί με τη μείωση στην κατανάλωση πυκνών ενεργειακά τροφίμων, όπως αυτά με μεγάλη περιεκτικότητα σε κορεσμένα λίπη και σάκχαρα, με παράλληλη αύξηση της πρόσληψης φυτικών ινών (π.χ. φρούτα, λαχανικά). Κατά συνέπεια, η διατροφική παρέμβαση είναι απαραίτητο συμπλήρωμα οποιουδήποτε προγράμματος αλλαγής του τρόπου ζωής και πρόληψης της παχυσαρκίας, αλλά και όλων των διαθέσιμων φαρμακευτικών και χειρουργικών παρεμβάσεων για απώλεια βάρους. Η επιλογή της μεσογειακής διατροφής είναι αποδεδειγμένα η καλύτερη πρόληψη και παρέμβαση όχι μόνο γιατί δεν υστερεί καθόλου σε αποτελεσματικότητα όσον αφορά την απώλεια και τη διατήρηση του βάρους, αλλά και γιατί έχει σημαντικές αντιοξειδωτικές, αντιφλεγμονώδεις

και καρδιοπροστατευτικές ιδιότητες, λόγω των πλούσιων ευεργετικών μικροσυστατικών της και της χρήσης του ελαιόλαδου. Επιπλέον, η μεσογειακή διατροφή φαίνεται ότι μειώνει σημαντικά το ενδοκοιλιακό λίπος και τον κίνδυνο ανάπτυξης σακχαρώδη διαβήτη και καρδιαγγειακών επιπλοκών.

Η επιλογή της μεσογειακής διατροφής είναι αποδεδειγμένα η καλύτερη πρόληψη και παρέμβαση για το πρόβλημα της παχυσαρκίας. Γενική προσπάθεια Πέρα όμως από τις διατροφικές μας επιλογές, για να κάμψουμε και να αναστρέψουμε την πορεία της επιδημίας της παχυσαρκίας πρέπει να αυξήσουμε την καθημερινή μας σωματική δραστηριότητα – περπάτημα για το σχολείο και τη δουλειά, προτίμηση στις σκάλες, περισσότερες αθλητικές δραστηριότητες, λιγότερη τηλεόραση. Αυτή η προσπάθεια δεν αφορά μόνο τα άτομα και τους πολίτες, αλλά και τα κράτη και τις πολιτικές τους. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) συνιστά σε όλα τα κράτη την υιοθέτηση πολιτικών που μειώνουν τη χρήση των trans λιπαρών και την αντικατάστασή τους από πολυακόρεστα λιπαρά, ενώ προάγουν και την ενημέρωση των πολιτών για τη σημασία της υγιεινής διατροφής και της σωματικής δραστηριότητας. Σε αυτήν τη προσπάθεια απαιτείται κινητοποίηση και συμμετοχή όλων των φορέων της κοινωνίας, της κυβέρνησης, των δήμων, των σχολείων, των βιομηχανιών τροφίμων, των μέσων μαζικής ενημέρωσης, των παρόχων υγείας, της οικογένειας και του καθενός ατόμου ξεχωριστά. ευ»Ζην/ 57

Alzhe Νόσος Alzheimer Mια σύγχρονη επιδημία

58/ ευ»Ζην

eimer Σ

τις αναπτυγμένες χώρες, η αύξηση του προσδόκιμου επιβίωσης έφερε στο προσκήνιο την άνοια (άλφα στερητικό και νους), με πιο συχνή μορφή τη Νόσο Alzheimer σαν ένα μείζον ιατρικό, κοινωνικό και οικονομοτεχνικό πρόβλημα. Στην Ευρώπη τα άτομα με άνοια είναι σήμερα 10 εκατομμύρια, στην Ελλάδα 200.000 και παγκοσμίως 44 εκατομμύρια και αναμένεται να φτάσουν τα 135 εκατομμύρια μέχρι το 2050. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση η Νόσος Alzheimer απορροφά αυτήν τη στιγμή το 25% του συνόλου των δαπανών για την υγεία. Το ετήσιο κόστος της άνοιας στην Ελλάδα υπολογίζεται σε 3-6 δισ. ευρώ.

Τα συμπτώματά της είναι: Διαταραχές μνήμης, διαταραχές λόγου, απώλεια προσανατολισμού στον χώρο και τον χρόνο και έκπτωση καθημερινής λειτουργικότητας. Επίσης, υπάρχουν και ψυχιατρικά συμπτώματα όπως απάθεια, κατάθλιψη, επιθετικότητα, ευερεθιστότητα, αρνητισμός, παραλήρημα και ψευδαισθήσεις. Από την έναρξη των συμπτωμάτων μέχρι τα τελικά στάδια της νόσου μεσολαβούν κατά μέσο όρο 10 χρόνια.

Οι αιτίες της Νόσου Alzheimer δεν είναι συνολικά γνωστές. Οι σημαντικότεροι παράγοντες κινδύνου που έχουν διαπιστωθεί είναι η γενετική προδιάθεση και η αύξηση της ηλικίας, παράγοντες μη τροποποιήσιμοι. Η αυστηρά κληρονομική μορφή της νόσου

είναι σπάνια, αφορά σε λιγότερο από 1% του συνόλου των πασχόντων και εμφανίζεται σε ηλικίες κάτω των 65 ετών. Αλλά και η σποραδική μορφή της Νόσου Alzheimer που εμφανίζεται μετά τα 65 έτη έχει μικρή κληρονομική επιβάρυνση. Γι’ αυτό όλοι καλούμαστε να τροποποιήσουμε τον τρόπο ζωής μας για να μειώσουμε τις πιθανότητες εκδήλωσης της νόσου.

Οι τροποποιήσιμοι παράγοντες Οι τροποποιήσιμοι παράγοντες κινδύνου για Νόσο Alzheimer είναι οι αγγειακοί παράγοντες (διαβήτης, υπέρταση, δυσλιπιδαιμία), το κάπνισμα, οι κακώσεις της κεφαλής, η κατάθλιψη και διατροφικοί παράγοντες (η μεσογειακή δίαιτα βοηθά στην πρόληψη). Πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι ο διαβήτης, η υπέρταση, η δυσλιπιδαιμία και η παχυσαρκία στη μέση ηλικία πιθανώς να αυξάνουν τον κίνδυνο ανάπτυξης Νόσου Alzheimer μερικές δεκαετίες νωρίτερα. Αντιθέτως, άνθρωποι με πολλά χρόνια εκπαίδευσης, απαιτητικά επαγγέλματα και περισσότερες δραστηριότητες ελεύθερου χρόνου (συμπεριλαμβανομένων πνευματικών, κοινωνικών, αλλά και φυσικών-σωματικών δραστηριοτήτων) έχουν μικρότερες πιθανότητες για ανάπτυξη της Νόσου Alzheimer.

Τα τελευταία χρόνια έχουν σημειωθεί σημαντικές πρόοδοι

στη διάγνωση και στη θεραπεία της Νόσου Alzheimer, όπως και των άλλων μορφών άνοιας. Η διάγνωση σε πρώιμα στάδια είναι εφικτή με προηγμένες απεικονιστικές και άλλες μεθόδους (τομογραφία εκπομπής ποζιτρονίων, ογκομετρική μαγνητική, δείκτες στο εγκεφαλονωτιαίο υγρό, γενετικός έλεγχος, νευροψυχολογικές δοκιμασίες), ώστε να εφαρμόζονται παρεμβάσεις, φαρμακευτικές ή μη. Επίσης χρησιμοποιούμε φάρμακα που αποτελούν συμπτωματικές θεραπείες, διατηρούν τη λειτουργικότητα και την ποιότητα ζωής ασθενών και φροντιστών. Οι οργανώσεις Alzheimer παίζουν σημαντικό ρόλο στη συνολική διαχείριση της νόσου, τόσο παγκοσμίως όσο και στη χώρα μας.

}

Στην Ευρώπη τα άτομα με άνοια είναι σήμερα 10 εκατομμύρια, στην Ελλάδα 200.000 και παγκοσμίως 44 εκατομμύρια και αναμένεται να φτάσουν τα 135 εκατομμύρια μέχρι το 2050

ευ»Ζην/ 59

περί

ιατρικής

Tεστ αίματος

Προλαμβάνει το έμφραγμα!

❱

Σε πέντε χρόνια θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί ευρέως στο Εθνικό Σύστημα Υγείας της Βρετανίας, και σε άλλες χώρες, το νέο τεστ αίματος που θα προλαμβάνει το έμφραγμα και θα αντικαταστήσει το τωρινό τεστ τροπονίνης. Οι ερευνητές του King’s College του Λονδίνου, που έκαναν τη δημοσίευση στο αμερικανικό καρδιολογικό περιοδικό «Circulation», σύμφωνα με το BBC, δοκίμασαν το νέο τεστ cMyC (Cardiac myosin-binding protein C) σε σχεδόν 2.000 ασθενείς που εισήχθησαν επειγόντως σε νοσοκομεία με υποψία εμφράγματος, επιβεβαιώνοντας την ανωτερότητά του συγκριτικά με το υπάρχον τεστ τροπονίνης. Το νέο τεστ θα εξοικονομήσει μεγάλα ποσά για περιττές ιατρικές δαπάνες, απελευθερώνοντας κρεβάτια στα νοσοκομεία και στέλνοντας πολλούς ανθρώπους στα σπίτια τους, αντί να μένουν στο νοσοκομείο. Περίπου τα δύο τρίτα των ανθρώπων που προσέρχονται σε τμήμα επειγόντων περιστατικών

60/ ευ»Ζην

νοσοκομείου λόγω πόνου στο στήθος και φόβου εμφράγματος, δεν έχουν τέτοιο πρόβλημα. Σήμερα οι περισσότεροι από αυτούς πρέπει προηγουμένως να κάνουν τεστ τροπονίνης μόλις φθάνουν στο νοσοκομείο, που πρέπει να επαναληφθεί μετά από τουλάχιστον τρεις ώρες. Τα επίπεδα της πρωτεΐνης που ανιχνεύει το νέο τεστ, αυξάνονται πολύ πιο γρήγορα και σε μεγαλύτερο βαθμό σε περίπτωση εμφράγματος, από ό,τι η πρωτεΐνη τροπονίνη αναφέρει το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων. Έτσι, οι γιατροί μπορούν

χάρη στο cMyC να αποκλείσουν πιο γρήγορα και με μεγαλύτερη σιγουριά την πιθανότητα εμφράγματος και να στείλουν τον άνθρωπο ξανά στο σπίτι του. Το τεστ, που προς το παρόν χρησιμοποιείται μόνο για ερευνητικούς σκοπούς, μπορεί να προσφέρει αξιόπιστα αποτελέσματα στους γιατρούς μέσα σε 15 έως 30 λεπτά, ανάλογα με τον ασθενή, ενώ δεν χρειάζεται επανάληψη, όπως η τροπονίνη. Όμως θα χρειασθεί να δοκιμασθεί περισσότερο, προτού αντικαταστήσει το υπάρχον τεστ.

περί

ιατρικής

Υπόταση Τι την προκαλεί & με ποια συμπτώματα εκδηλώνεται;

❱

Η χαμηλή αρτηριακή πίεση μοιάζει επιθυμητός στόχος, δεδομένου ότι εκατομμύρια άνθρωποι σήμερα αντιμετωπίζουν πρόβλημα υπέρτασης. Ωστόσο, όταν η πίεση βρίσκεται σε πολύ χαμηλά επίπεδα, κατάσταση γνωστή ως υπόταση, μπορεί να προκαλέσει επεισόδια ζαλάδας και λιποθυμίας, ενώ σε σοβαρές περιπτώσεις μπορεί να αποδειχθεί ακόμη και απειλητική για τη ζωή. Χαμηλή θεωρείται σε γενικές γραμμές η πίεση που βρίσκεται κάτω από 90/60 mm Hg. Σύμφωνα με την Αμερικανική Ένωση Καρδιολογίας, για να θεωρηθεί η πίεση επικίνδυνα χαμηλή πρέπει να εκδηλώνονται λόγω αυτής ανησυχητικά συμπτώματα.

μεταξύ άλλων, τα εξής: ✓ Μακρόχρονη κατάκλιση. ✓ Εγκυμοσύνη: Η υπόταση είναι ιδιαίτερα συχνή τις πρώτες 24 εβδομάδες της κύησης. ✓ Μείωση του όγκου του αίματος: Για παράδειγμα, λόγω σοβαρού τραυματισμού και επακόλουθης αιμορραγίας, αφυδάτωσης ή εσωτερικής αιμορραγίας.

Τα κυριότερα συμπτώματα που υποδεικνύουν ότι η υπόταση πρέπει να αντιμετωπιστεί είναι τα εξής: ✓ ✓ ✓ ✓ ✓ ✓ ✓ ✓ ✓ ✓ ✓ ✓

Zαλάδα και/ή τάση λιποθυμίας Nαυτία Συγκοπή (λιποθυμία) Αφυδάτωση και ασυνήθιστα Έντονη δίψα Έλλειψη συγκέντρωσης Θολή όραση Κρύο και χλωμό δέρμα Εφίδρωση Γρήγορη αναπνοή Κόπωση Καταθλιπτική διάθεση

Οι πιθανές αιτίες της υπότασης είναι πολλές και περιλαμβάνουν,

✓ Φαρμακευτική αγωγή: Συγκεκριμένα φάρμακα μπορεί να προκαλέσουν πτώση της αρτηριακής πίεσης, όπως διουρητικά, βήτα αναστολείς, φάρμακα για τη νόσο Πάρκινσον, ορισμένα αντικαταθλιπτικά και φάρμακα για τη στυτική δυσλειτουργία. ✓ Καρδιακά προβλήματα: Όπως η βραδυκαρδία, η δυσλειτουργία

των βαλβίδων της καρδιάς, το έμφραγμα και η καρδιακή ανεπάρκεια. Στην περίπτωση αυτή, η υπόταση είναι αποτέλεσμα της ανεπαρκούς κυκλοφορίας του αίματος στο σώμα. ✓ Ενδοκρινικές διαταραχές: Ο υποθυρεοειδισμός, οι διαταραχές στη λειτουργία των παραθυρεοειδών αδένων, η νόσος του Addison, το χαμηλό σάκχαρο και σε ορισμένες περιπτώσεις ο διαβήτης συνδέονται με τη μη φυσιολογική πτώση της αρτηριακής πίεσης. ✓ Αναφυλαξία: Η ακραία αλλεργική αντίδραση εκδηλώνεται, εκτός από την υπόταση, με σοβαρή αναπνευστική δυσκολία, εμφάνιση δερματικών εξανθημάτων και πρήξιμο στον λαιμό. ✓ Διατροφικές ελλείψεις: Η έλλειψη βιταμίνης Β12 και φυλλικού οξέος (βιταμίνη Β9) είναι δύο κοινές διατροφικές ελλείψεις που συμβάλλουν στην αναιμία, η οποία με τη σειρά της οδηγεί στην πτώση της αρτηριακής πίεσης.

Ένα μεμονωμένο επεισόδιο υπότασης δεν αποτελεί λόγο ανησυχίας, ιδιαίτερα εάν η χαμηλή μέτρηση δεν συνοδεύεται από αξιοσημείωτα συμπτώματα. Αν, ωστόσο, τα επεισόδια είναι συχνά και αποτελούν εμπόδιο για μια ομαλή καθημερινότητα, απαιτείται η επίσκεψη στον γιατρό ώστε να διαπιστωθεί η υποκείμενη αιτία της υπότασης και επομένως να βρεθεί η κατάλληλη μέθοδος αντιμετώπισης για τον ασθενή. ευ»Ζην/ 61

περί

ιατρικής ❱ Σε τρεις επιστήμονες από τις ΗΠΑ το Νόμπελ Ιατρικής

Νέο τεστ αίματος προβλέπει τον καρκίνο του παγκρέατος

❱

Ένα τεστ αίματος για τη διάγνωση του καρκίνου του παγκρέατος σε πρώιμο στάδιο ανέπτυξαν επιστήμονες στις ΗΠΑ, μεταξύ των οποίων ο διακεκριμένος ελληνικής καταγωγής καθηγητής ογκολογίας του Πανεπιστημίου Τζονς Χόπκινς Νικ Παπαδόπουλος. Το τεστ ανιχνεύει συνδυασμένα τόσο το DNA του όγκου, όσο και ορισμένους πρωτεϊνικούς βιοδείκτες του καρκίνου στο αίμα του ασθενούς. Ο συνδυασμός αυτός επιτρέπει στο τεστ να έχει διπλάσια ακρίβεια σε σχέση με το τεστ που ανιχνεύει μόνο το γενετικό υλικό του καρκίνου στο αίμα. Οι ερευνητές, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των ΗΠΑ (PNAS), δοκίμασαν το τεστ σε 221 ασθενείς με παγκρεατικούς καρκίνους πρώτου και δευτέρου σταδίου, καθώς επίσης σε 182 υγιή άτομα. Ανιχνεύοντας μόνο το DNA του όγκου, οι επιστήμονες μπόρεσαν να εντοπίσουν έγκαιρα τον καρκίνο στους 66, δηλαδή περίπου στο ένα τρίτο των ασθενών. Ανιχνεύοντας τον πρωτεϊνικό βιοδείκτη CA19-9, το τεστ αίματος εντόπισε

62/ ευ»Ζην

τον καρκίνο σε 109 από τους 221 καρκινοπαθείς (ποσοστό 49%). Όμως ο συνδυασμός της ανίχνευσης των καρκινικών μεταλλάξεων στο γενετικό υλικό και των πρωτεϊνικών βιοδεικτών (της CA219-9 και άλλων τριών) επέτρεψε στους επιστήμονες να ανιχνεύσουν τον καρκίνο στους 141 από τους 221 ασθενείς (ποσοστό 64%), δηλαδή σχεδόν στα δύο τρίτα των περιπτώσεων. Ο δρ Παπαδόπουλος δήλωσε ότι το κόστος του νέου τεστ θα κυμαίνεται μεταξύ του κόστους της μαστογραφίας και της κολονοσκόπησης. Προς το παρόν πάντως το τεστ δεν είναι έτοιμο για κλινική χρήση αναφέρει το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων. Σήμερα οι περισσότερες περιπτώσεις πρώιμου καρκίνου του παγκρέατος γίνονται αντιληπτές τυχαία, στη διάρκεια κάποιας απεικονιστικής εξέτασης, καθώς δεν έχουν καθόλου συμπτώματα. Συνήθως η διάγνωση της νόσου γίνεται με καθυστέρηση, όταν πια είναι προχωρημένη, με συνέπεια να είναι μια από τις πιο θανατηφόρες μορφές καρκίνου.

Τρεις επιστήμονες από τις ΗΠΑ θα τιμηθούν με το Νόμπελ Φυσιολογίας ή Ιατρικής 2017. Οι Τζέφρεϊ Χολ (Jeffrey Hall), Μάικλ Ρόσπαχ (Michael Rosbash) και Μάικλ Γιανγκ (Michael Young) θα επιβραβευθούν για τις ανακαλύψεις τους σχετικά με τους μοριακούς μηχανισμούς που ελέγχουν τα βιολογικά μας ρολόγια, ανακοίνωσε το Ινστιτούτο Καρολίνσκα της Σουηδίας. Οι ανακαλύψεις τους εξηγούν με ποιον τρόπο τα φυτά, τα ζώα και οι άνθρωποι προσαρμόζουν τον βιολογικό τους ρυθμό, ώστε να συγχρονίζεται με τις κινήσεις της Γης, αναφέρεται στην ανακοίνωση του Ινστιτούτου, όπως μεταδίδει το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων. Το Νόμπελ Ιατρικής είναι το πρώτο που ανακοινώνεται.

περί

ιατρικής

Νέο τριπλό αντίσωμα κατά του AIDS

❱

Επιστήμονες στις ΗΠΑ δημιούργησαν ένα νέο σούπερ αντίσωμα, το οποίο για πρώτη φορά επιτίθεται στο 99% των στελεχών του ιού HIV. Το νέο αντίσωμα επιτίθεται ταυτόχρονα σε τρία ζωτικά μέρη του ιού, καθιστώντας έτσι πιο δύσκολο στον HIV να αμυνθεί. Οι ερευνητές των Εθνικών Ινστιτούτων Υγείας των ΗΠΑ, των Πανεπιστημίων Χάρβαρντ και ΜΙΤ, καθώς και της φαρμακευτικής εταιρείας Sanofi έκαναν τη δημοσίευση στο περιοδικό «Science». Οι δοκιμές σε ανθρώπους θα αρχίσουν το 2018. Η έως τώρα δυσκολία καταπολέμησης του HIV οφείλεται στο ότι ο ιός έχει μια εντυπωσιακή ικανότητα να μεταλλάσσεται, με συνέπεια να δημιουργείται έτσι ένας πολύ μεγάλος αριθμός στελεχών του HIV. Επειτα από χρόνια λοίμωξης, λίγοι ασθενείς αναπτύσσουν φυσικά ισχυρά αντισώματα που μπορούν να εξοντώσουν πολλά διαφορετικά στελέχη του ιού. Οι επιστήμονες προσπαθούν εδώ και καιρό να αξιοποιήσουν αυτά τα φυσικά αντισώματα είτε για τη θεραπεία

των ασθενών είτε για την πρόληψη της μόλυνσης. Τώρα, για πρώτη φορά, συνδύασαν τρία τέτοια φυσικά αντισώματα σε ένα νέο πανίσχυρο τριπλό αντίσωμα, που είναι πολύ πιο αποτελεσματικό από οποιοδήποτε μεμονωμένο φυσικό αντίσωμα κατά του HIV. Τα πιο ισχυρά φυσικά αντισώματα μπορούν να επιτεθούν περίπου στο 90% των στελεχών του ιού, ενώ το νέο σούπεραντίσωμα φθάνει το 99% και μάλιστα σε χαμηλά επίπεδα συγκέντρωσής του στο σώμα. Τα πειράματα σε 24 πειραματόζωα στα οποία χορηγήθηκε το τριπλό αντίσωμα, έδειξαν ότι κανένα δεν κόλλησε τον HIV όταν αργότερα μολύνθηκε από αυτόν. Για «εντυπωσιακό βαθμό προστασίας» έκανε λόγο ο επιστημονικός υπεύθυνος της Sanofi δρ Γκάρι Νέιμπελ. Η πρόεδρος της Διεθνούς Εταιρείας AIDS καθηγήτρια Λίντα-Γκέιλ Μπέκερ έκανε λόγο για «συναρπαστική πρόοδο».

Με κόστος λιγότερο από 75 δολάρια ετησίως, οι κυβερνήσεις της Νότιας Αφρικής και της Κένυας θα μπορούν σύντομα να θεραπεύουν έναν ασθενή με AIDS, χορηγώντας του χάπι που θα περιέχει συνδυασμό τριών αντιρετροϊκών φαρμάκων (ARV). Το βασικό σκεύασμα θα είναι το dolutegravir, ένα ισχυρό και ασφαλές φάρμακο ARV, που έως τώρα ήταν πολύ ακριβό για τις περισσότερες χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος. Το ετήσιο κόστος ανά ασθενή για το νέο χάπι, που ανήκει στην κατηγορία των γενοσήμων, θα είναι περίπου 25 δολάρια μικρότερο από τον μέχρι σήμερα φθηνότερο τριπλό συνδυασμό φαρμάκων ARV που κυκλοφορεί στην αγορά.

ευ»Ζην/ 63

περί

ιατρικής

θεράπευσαν Κίνα: Επιστήμονες γενετικές παθήσεις

...σε έμβρυα

❱

Κινέζοι ερευνητές δήλωσαν στο BBC ότι υπέβαλαν κλωνοποιημένα ανθρώπινα έμβρυα σε χειρουργική επέμβαση ακριβείας, για να τα θεραπεύσουν από γενετικές παθήσεις. Η ερευνητική ομάδα του πανεπιστημίου Sun Yat-sen χρησιμοποίησε τη μέθοδο της επεξεργασίας γονιδιώματος για τη διόρθωση μίας συγκεκριμένης μετάλλαξης σε ένα από τα τρία εκατομμύρια «δεδομένα» του γενετικού μας κώδικα, με στόχο την αντιμετώπιση της μεσογειακής αναιμίας. Τα μέλη της ομάδας επίσης δήλωσαν ότι ίσως μια μέρα καταφέρουν να αντιμετωπίσουν μια 64/ ευ»Ζην

πληθώρα κληρονομικών παθήσεων. Η μέθοδος της επεξεργασίας γονιδιώματος συμβάλλει στην τροποποίηση των θεμελιωδών δομικών λίθων του DNA: τις χημικές βάσεις αδενίνη, κυτοσίνη, γουανίνη και θυμίνη, γνωστά και με τα αντίστοιχα αγγλικά αρχικά τους A, C, G και T. Όλες οι οδηγίες για την κατασκευή και λειτουργία του ανθρώπινου σώματος βρίσκονται κωδικοποιημένες στους συνδυασμούς των τεσσάρων αυτών χημικών βάσεων. Η δυνητικά απειλητική για τη ζωή πάθηση του αίματος, η μεσογειακή αναιμία, προκαλείται από μετάλλαξη σε μια μόνο εκ των τεσσάρων χημικών βάσεων του γενετικού

κώδικα και είναι γνωστή ως σημειακή μετάλλαξη. Η ομάδα των Κινέζων ερευνητών κατάφερε να διορθώσει τη μετάλλαξη αυτή. Αρχικά, σάρωσαν το DNA για να εντοπίσουν τη μετάλλαξη και στη συνέχεια άλλαξαν τη βάση γουανίνης με αδενίνη, διορθώνοντας έτσι τη μετάλλαξη. Ένας από τους ερευνητές, ο Junjiu Huang, δήλωσε στο BBC: «Είμαστε οι πρώτοι που αποδείξαμε ότι μέσω της μεθόδου της επεξεργασίας γονιδιώματος, η θεραπεία γενετικών παθήσεων είναι εφικτή». Τα πειράματα διεξήχθησαν σε ιστούς ασθενών με μεσογειακή αναιμία και σε ανθρώπινα έμβρυα που δημιουργήθηκαν μέσω της διαδικασίας της κλωνοποίησης.

περί

Ασβέστιο και βιταμίνη D κατά της πρόωρης εμμηνόπαυσης

❱

Οι γυναίκες που έχουν αυξημένο ασβέστιο, επειδή πίνουν πολύ γάλα ή το αποκτούν με άλλους τρόπους, μπορεί να αποφύγουν την πρόωρη εμμηνόπαυση, σύμφωνα με μια νέα αμερικανική επιστημονική έρευνα.Το ίδιο συμβαίνει και με το υψηλό επίπεδο βιταμίνης D στον οργανισμό μιας γυναίκας. Οι ερευνητές των πανεπιστημίων της Μασαχουσέτης (Σχολή Δημόσιας Υγείας) και Χάρβαρντ, με επικεφαλής την επιδημιολόγο Αλεξάνδρα Πέρντιου-Σμιθ, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο αμερικανικό περιοδικό κλινικής διατροφολογίας «American Journal of Clinical Nutrition», ανέλυσαν στοιχεία για σχεδόν 120.000 γυναίκες ηλικίας 25 έως 49 ετών σε βάθος 30ετίας, όπως αναφέρει το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων. Όσες έπαιρναν την μεγαλύτερη ποσότητα ασβεστίου στη διατροφή τους, είχαν κατά μέσο όρο 13% μικρότερη πιθανότητα πρόωρης εμμηνόπαυσης πριν την ηλικία των 45 ετών. Ενώ όσες είχαν υψηλά επίπεδα βιταμίνης D στη διατροφή τους, είχαν 17% μικρότερο κίνδυνο για πρόωρη εμμηνόπαυση. Το ασβέστιο θεωρείται ζωτικό για την υγεία των οστών και είναι η πρώτη φορά που σχετίζεται με την εμμηνόπαυση. Το γάλα θεωρείται η καλύτερη πηγή ασβεστίου, αλλά το τελευταίο υπάρχει επίσης σε πολλές άλλες τροφές (π.χ. σαρδέλες και μπρόκολο). Η βιταμίνη D υπάρχει σε ψάρια όπως ο τόνος και ο σολομός, στο τυρί, στον κρόκο του αυγού κ.α. Πρόωρη εμμηνόπαυση έχει περίπου μία γυναίκα στις δέκα, κάτι που αυξάνει τον κίνδυνο για καρδιαγγειακές παθήσεις, οστεοπόρωση και άνοια. Οι ελλείψεις σε ασβέστιο και βιταμίνη D έχουν συσχετισθεί από προηγούμενες μελέτες με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών, ενδομητρίωση κ.α. Οι ερευνητές επεσήμαναν ότι καθώς όλο και περισσότερες γυναίκες καθυστερούν να κάνουν παιδιά περιμένοντας έως τα 40 τους και επειδή η γυναικεία γονιμότητα μειώνεται σημαντικά κατά την τελευταία δεκαετία πριν την εμμηνόπαυση, είναι σημαντικό για μια γυναίκα να αποφύγει την πρόωρη εμμηνόπαυση με τη βοήθεια της κατάλληλης διατροφής.

ιατρικής

Ασφαλής η συχνή αιμοδοσία, λένε οι επιστήμονες

❱

ΛΟΝΔΙΝΟ. Το να δίνει κανείς αίμα συχνά δεν θα έχει ως συνέπεια σοβαρές παρενέργειες, αντιθέτως θα βοηθήσει σημαντικά στην αύξηση των διαθέσιμων αποθεμάτων αίματος. Η αιμοδοσία μπορεί να γίνεται χωρίς ιδιαίτερο πρόβλημα στους άνδρες κάθε οκτώ εβδομάδες και στις γυναίκες κάθε 12, σύμφωνα με τους επιστήμονες. Οι ερευνητές των πανεπιστημίων Κέμπριτζ και Οξφόρδης, με επικεφαλής τον καθηγητή δρα Εμανουέλε Ντι Αντζελαντόνιο, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο ιατρικό περιοδικό The Lancet, πραγματοποιήσαν την πρώτη τυχαιοποιημένη κλινική δοκιμή αιμοδοσίας σε πάνω από 45.000 ανθρώπους άνω των 18 ετών. Οι συμμετέχοντες χωρίσθηκαν σε τρεις ομάδες που επί δύο έτη έδιναν αίμα ανά διαφορετικά χρονικά διαστήματα. Η μελέτη διαπίστωσε ότι όσοι είναι τακτικοί αιμοδότες (ανά οκτώ εβδομάδες οι άνδρες και ανά 12 οι γυναίκες) δεν έχουν συνέπειες στην ποιότητα της ζωής τους, στις σωματικές δραστηριότητες ή στις νοητικές λειτουργίες τους. Μερικοί τακτικοί αιμοδότες –περισσότεροι άνδρες παρά γυναίκες– ανέφεραν ήπια συμπτώματα λιποθυμίας, κόπωσης, ζαλάδες, ταχυπαλμίες κ.ά. Ακόμη οι πιο συχνοί αιμοδότες είχαν στη συνέχεια χαμηλότερα επίπεδα σιδήρου και αιμοσφαιρίνης στο αίμα τους. Τα νέα ευρήματα ελπίζεται ότι θα ενθαρρύνουν τους υποψήφιους αιμοδότες, καθώς αυξάνεται συνεχώς η ζήτηση αίματος, όσο γερνάει ο πληθυσμός. «Η νέα μελέτη δείχνει ότι η συχνότερη αιμοδοσία είναι μια εφικτή και ασφαλής επιλογή για τους δότες», δήλωσε ο καθηγητής Τζον Ντάνες του Κέμπριτζ. Εκτιμάται ότι κάθε χρόνο παγκοσμίως γίνονται περίπου 110 εκατομμύρια αιμοληψίες από μερικές δεκάδες εκατομμύρια αιμοδοτών. Μεγάλες είναι οι ανάγκες για όσους χρειάζονται τακτικές μεταγγίσεις αίματος, όπως οι ασθενείς με δρεπανοκυτταρική αναιμία. Παρόλο που η αιμοδοσία πραγματοποιείται για πάνω από έναν αιώνα, μέχρι σήμερα δεν είχε υπάρξει μια κανονική κλινική δοκιμή που αξιολογούσε τα κατάλληλα χρονικά διαστήματα ανάμεσα σε δύο αιμοληψίες.

ευ»Ζην/ 65

Τηλέφωνα Επικοινωνίας 24210-78540, 78580, 78589, 78583 . Διεύθυνση Γιάννη Φάτση 1, Αλυκές, Βόλος, Τ.Κ. 38500.

Επιστημονικά υπεύθ. Κων/ντίνος Γάτος

Άνοια,

να θυμηθώ να μη ξεχάσω!

ΝΕΥΡΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ «ΆΓΙΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ» Oλιστική φροντίδα για άτομα με νόσο Alzheimer, σύνδρομα άνοιας και συναφείς ψυχικές διαταραχές.

•Πως ορίζεται η άνοια; Μαθαίνω τι είναι η άνοια! Υπάρχουν πολλά είδη! Οι άνοιες (νόσος Alzheimer, αγγειακή άνοια, άνοια ως επακόλουθο τραυματισμού κτλ), αποτελούν μία σειρά από κλινικά σύνδρομα που χαρακτηρίζονται από πολλαπλές διαταραχές σε επίπεδο γνωσιακών λειτουργιών. Πάνω από 70 αίτια μπορούν να προκαλέσουν άνοια, ακόμη και σε ασθενείς ηλικίας μικρότερης τω 60 ετών. Η άνοια είναι συνήθως μία εκφυλιστική, προοδευτικά εξελισσόμενη και μη αναστρέψιμη βλάβη του ανθρώπινου εγκεφάλου.

•Ποια είναι τα συνηθέστερα συμπτώματα; Αναγνωρίζω τα αρχικά συμπτώματα!

Τα συνηθέστερα συμπτώματα της άνοιας είναι: η μείωση της γενικής νοητικής επάρκειας των ασθενών, η διαταραχή της ικανότητας μάθησης και μνήμης, η δυσχέρεια λόγου με εμφανή δυσκολία εύρεσης των κατάλληλων λέξεων, πρόβλημα στην αίσθηση του προσανατολισμού, της αντίληψης, της συγκέντρωσης και της κρίσης, οι αλλαγές στη διάθεση, η απάθεια, η δυσκολία στην εκτέλεση καθημερινών εργασιών, η σύγχυση, το να επαναλαμβάνεται ένα άτομο, η διαταραχή της συμπεριφορικής προσαρμογής του στο περιβάλλον και στις αλλαγές αυτού, η μείωση της ικανότητας επίλυσης προβλημάτων και η αδυναμία εκπλήρωσης του κοινωνικού ρόλου του ατόμου.

•Γιατί είναι χρήσιμη η έγκαιρη διάγνωση; Φροντίζω να επισκεφθώ εξειδικευμένο ιατρό!

Η έγκαιρη διάγνωση της άνοιας έχει σημασία γιατί η νόσος επηρεάζει όχι μόνο τον ασθενή, αλλά και το οικογενειακό του περιβάλλον. Συχνά δημιουργεί στους φροντιστές συναισθήματα θυμού, ντροπής, ενοχών και πένθους, φέρνοντάς τους στα ψυχικά και σωματικά όριά τους. Θέτονται μια σειρά από ηθικά ζητήματα, συμπεριλαμβανομένου εκείνου της διατήρησης της αξιοπρέπειας του ασθενούς. Η πρώιμη διάγνωση δίνει τα χρονικά περιθώρια ενημέρωσης, αποδοχής της κατάστασης, διατήρησης της ποιότητας ζωής και προγραμματισμού για το μέλλον όλων αυτών των ατόμων. Η έγκαιρη διάγνωση σε πρώιμο στάδιο, αυξάνει τις πιθανότητες παράτασης της παραμονής του ασθενούς σε ικανοποιητικό νοητικό επίπεδο!

•Θεραπεύεται η άνοια; Αποδέχομαι ότι δεν υπάρχει πραγματική θεραπεία!

Δυστυχώς δεν υπάρχει γνωστή θεραπεία για τις περισσότερες από τις μορφές της άνοιας. Εξαίρεση αποτελεί η αγγειακή άνοια όπου με την ρύθμιση των παραγόντων κινδύνου (υψηλής χοληστερόλης, υπέρτασης, διαβήτη κτλ) επιβραδύνεται ή σταματά η εξέλιξη της. Στις υπόλοιπες περιπτώσεις, εφαρμόζονται προγράμματα νοητικής ενδυνάμωσης, τα οποία στοχεύουν στην αξιοποίηση των γνωστικών λειτουργιών και του νοητικού αποθέματος του ατόμου.

•Γιατί στη κλινική «Άγιος Γεώργιος; Επιλέγω τη καλύτερη διεπιστημονική ομάδα!

Η κλινική «Άγιος Γεώργιος», είναι μία εξειδικευμένη Νευρολογική νοσηλευτική μονάδα, επανδρωμένη με κατάλληλα εκπαιδευμένο προσωπικό με μακροχρόνια εμπειρία στα σύνδρομα της άνοιας. Συμμετέχει σε διεθνείς μελέτες και έχει εξελίξει το δικό της πρωτοποριακό και διεθνώς αναγνωρισμένο τεστ «Κλινική Δοκιμασία Γάτος» (GCT-test), σύμφωνα με το οποίο εξατομικεύετε η φροντίδα των ασθενών. Διαθέτει 2 πτέρυγες υπό την εποπτεία ειδικών ψυχιάτρων και νευρολόγων, καθώς και μονάδα αυξημένης φροντίδας. Στη κλινική εδρεύουν ακτινολογικό, μικροβιολογικό και εξοπλισμένο νευροφυσιολογικό εργαστήριο για την διενέργεια ηλεκτρομυογραφημάτων, τμήμα φυσικοθεραπείας, κινησιοθεραπείας και αποκατάστασης, τμήμα αντιμετώπισης ασθενών τελικού σταδίου, καθώς και παθολογικός τομέας (συνεργασία με ειδικό χειρουργό για την αντιμετώπιση επιπεπλεγμένων ελκών πιέσεως-κατακλίσεων). Λειτουργεί εξωτερικό νευρολογικό ιατρείο για έλεγχο, έγκαιρη διάγνωση, πρόληψη και θεραπεία νευρολογικών και ανοϊκών ασθενών, αλλά και μέριμνας για τους συγγενείς, συνοδούς και φροντιστές. Επιπλέον υπάρχει πρόνοια για φροντίδα στο σπίτι και κατ’ οίκον νοσηλεία. Η κλινική είναι πλήρως στελεχωμένη επί 24ώρου βάσεως!

Η κλινική είναι συμβεβλημένη με τον Εθνικό Ασφαλιστικό Φορέα Ε.Ο.Π.Υ.Υ.

ζην

ευ ΔΙΑΝΕΜΕΤΑΙ ΔΩΡΕΑΝ ΜΕ ΤΗΝ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ

ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2017