Ευ ζην - Νοέμβριος 2023

ευΖΗν

τα πάντα για την υγεία

ΔΙΑΝΕΜΕΤΑΙ ΔΩΡΕΑΝ ΜΕ ΤΗΝ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΜΑΓΝΗΣΙΑ  NΟΕΜΒΡΙΟΣ 2023

Άρτεμις ΖΆβΆλιγκου:

«Η θεραπεία μπορεί να είναι ευεργετική στους ανθρώπους»

γεΩργιος Χρουςος: το ςτρες μΆς ςκοτΩνει κυριολεκτικΆ κΆι… μετΆφορικΆ Ο βραβευμένος καθηγητής και κάτοχος της Έδρας UNESCO στην Έφηβική Υγεία και Ιατρική, στο ΈΥ ΖΗΝ μπορουμε τελικΆ νΆ γνΩριΖουμε το μελλον τΗς υγειΆς μΆς; Τι λέει ο πρώτος επιστήμονας που πραγματοποίησε έρευνα αρχαίου DNA, Αναπληρωτής Καθηγητής Γενετικής Χρ. Γιαπιτζάκης

Στη ΓΕΝΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ «ΕΥΤΥΧΙΟΣ ΠΑΤΣΙΔΗΣ» λειτουργούν τα ακόλουθα τμήματα: • • • • • • •

Παθολογικό Παθολογική Ογκολογία Ακτινοθεραπευτική Ογκολογία Χειρουργικό Ορθοπεδικό Οφθαλμολογικό ΜΕΘ - δύο υπερσύγχρονων κλινών

ΕΞΩΤΕΡΙΚΑ ΙΑΤΡΕΙΑ - ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑ • • • •

ΑΞΟΝΙΚΟΣ ΤΟΜΟΓΡΑΦΟΣ ΑΚΤΙΝΟΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΟ ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΚΟ ΥΠΕΡΗΧΟΙ

Γενική Κλινική Μονάδα Αιμοκάθαρσης (ΛΑΡΙΣΑ) Θεοφράστου 75, Λάρισα 2410 670740-3, 628201 info@epatsidis.gr www.epatsidis.gr Γενική Κλινική Ευτύχιος Πατσίδης ΑΕ Μονάδα Αιμοκάθαρσης (ΚΑΡΔΙΤΣΑ) 6ο ΧΛΜ. Καρδίτσας - Αθηνών 24410 62241-4 patsidiskarditsa@yahoo.gr www.epatsidis.gr Γενική Κλινική Ευτύχιος Πατσίδης ΑΕ

Φιλοσοφία Η φιλοσοφία του ομίλου «ΕΥΤΥΧΙΟΣ ΠΑΤΣΙΔΗΣ Α.Ε» βασίζεται στην παροχή υπηρεσιών υγείας υψηλών προδιαγραφών μέσα σε ένα φιλόξενο περιβάλλον. Το έμπειρο και εξειδικευμένο, ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό μας διακατέχεται από την ανθρωποκεντρική φιλοσοφία παροχής υπηρεσιών υγείας - περίθαλψης υψηλού επιπέδου και είναι έτοιμο να προσφέρει τις υπηρεσίες του σε 24ωρη βάση, με σκοπό τη γρηγορότερη ανάρρωση των ασθενών, με σεβασμό, αμέριστη φροντίδα και συμπαράσταση.

Ορθοπεδικό Τμήμα Ολική αρθροπλαστική (γόνατος, ισχίου) - Αρθροσκοπήσεις Κατάγματα άνω και κάτω άκρων - Εγχειρήσεις ώμου, άκρας χειρός και άκρου ποδός - Εγχύσεις Ο.Μ.Σ.Σ..

Τμήμα Ακτινοθεραπευτικής Ογκολογίας Από τα πλέον σύγχρονα Κέντρα στην Ελλάδα και στην Ευρώπη. Οι εφαρμοζόμενες, σύγχρονες, καθοδηγούμενες από εικόνα / συνεδρία (DAILY IGRT), ακτινοθεραπευτικές τεχνικές (IMRT, Χειρουργικό Τμήμα Με υπερσύγχρονο, τελευταίας VMAT) παρέχουν με ακρίβεια καθορισμένες και βαθμονομημένες γενιάς εξοπλισμό και χειρουργικές αίθουσες, τόσο δόσεις ακτινοβολίας υψηλής ενέργειας στον όγκο - στόχο, καταστρέφοντας τα καρκινικά στη γενική χειρουργική όσο κύτταρα, ενώ ταυτόχρονα προφυλάσσουν με ασφάλεια τους και στην ορθοπεδική. υγιείς ιστούς, περιμετρικά της νεοπλασίας. Ανοιχτή ή λαπαροσκοπική χολοκυστεκτομή - Κύστη Πρόληψη - Διάγνωση - Θεραπεία κόκκυγας (LASER) Παρέχεται διατροφική και ψυχολογική υποστήριξη των Τοποθέτηση Port-a-cath - Τοποθέτηση (καθετήρα - fistula) ασθενών κατά τη διάρκεια της θεραπείας. προς αιμοκάθαρση - Αφαίρεση δερμοειδών κύστεων Σκωληκοειδεκτομή - Κήλη (βουβωνοκήλη, υδροκήλη, κιρσοκήλη, ομφαλοκήλη, κοιλιοκήλη) - Ραγάδα - Αιμορροΐδες - Αξονική Τομογραφία Ο αξονικός τομογράφος SOMATOM go.Sim της SIEMENS, Μαστεκτομή - Εγχειρήσεις διαφράγματος -Αμυγδαλεκτομή τελευταίας γενιάς, πολυτομικής τεχνολογίας εκτελεί εξετάσεις Σωληνάκια ωτός - Ενδοσκοπήσεις (λαρυγγοσκόπηση, ελάχιστης χρονικής διάρκειας. βρογχοσκόπηση, γασρο-κολονοσκόπηση) και Διουρηθρικές Η εξαιρετικά υψηλή διακριτική ικανότητα της μονάδας έχει ως επεμβάσεις. αποτέλεσμα την εντόπιση βλαβών σε πρώιμο στάδιο. Διενεργούνται CT Αγγειογραφίες και πληθώρα Διαγνωστικών Οφθαλμολογικό Τμήμα και Επεμβατικών πράξεων, όπως: Εγχειρήσεις καταρράκτη με • Κλασικές αξονικές τομογραφίες (κεντρικό νευρικό σύστημα, φακοθρυψία (CENTURION εγκέφαλος, τράχηλος, θώρακας, κοιλία, πύελος, VISION της ALCON) και μυοσκελετικό σύστημα), μικροσκόπιο (LUMERA 700 • Αξονικές αγγειογραφίες πνευμονικών αγγείων για τη ZEISS της AMVIS) διάγνωση πνευμονικής εμβολής, Ενδοϋαλοειδική έγχυση • Επεμβατικές πράξεις (διαγνωστικές & θεραπευτικές) υπό την Πτερύγιο - Χαλάζιο καθοδήγηση του αξονικού τομογράφου. Εγχείρηση γλαυκώματος -

Εντρόπιο - Παθήσεις αμφιβληστροειδούς με το μηχάνημα CONSTELLATION της ALCON .

Ογκολογικό Τμήμα - Τμήμα Χημειοθεραπείας Στο Τμήμα λειτουργεί μία εξειδικευμένη μονάδα, η οποία πέραν της συστηματικής αντινεοπλασματικής θεραπείας (χημειοθεραπείας), παρέχει υπηρεσίες ολιστικής φροντίδας - υποστήριξης των ασθενών, ανεξαρτήτως εντόπισης και σταδίου της νόσου.

Ακτινολογικό Τμήμα Διαγνωστική Ακτινολογία, ψηφιακές ακτινογραφίες όλων των ανατομικών σημείων, ψηφιακή επεξεργασία, ειδικές τεχνικές με το ακτινολογικό μηχάνημα MULTIX IMPACT της SIEMENS. Μικροβιολογικό Εργαστήριο Διενεργούνται έλεγχοι: αιματολογικοί, βιοχημικοί, Na / K, πήξης, Rapid tests (covid - 19), αέρια αίματος, αιμοληψίες με τα νέας γενιάς μηχανήματα SMARTLYTE, PKL, MTD 53, D-CELL 60, Coag 4D, i-STAT 1. Υπηρεσίες υποστήριξης Η ΓΕΝΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ διαθέτει ιδιόκτητα ασθενοφόρα, τα οποία παραμένουν στη διάθεση των ασθενών σε 24ωρη βάση.

editorial

Η πρΟλΗψΗ να μας γΙνεΙ… βΙΩμα

Α

ΗΛΙΑΣ ΚΟΥΤΣΕΡΗΣ

NOΕΜΒΡΙΟΣ 2023 ΕΚΔΟΤΗΣ METAMEDIA IKE ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ ΚΑΡΕΚΛΙΔΗΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΥΛΗΣ ΗΛΙΑΣ ΚΟΥΤΣΕΡΗΣ GRAPHIC DESIGNER ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΔΙΑΚΟΣΙΑ ΥΠΕΥΘΥΝΗ MARKETING ΝΑΝΣΥ ΠΑΡΑΔΑΚΗ ΙΑΣΟΝΟΣ 77 ΜΕ Κ. ΚΑΡΤΑΛΗ, ΒΟΛΟΣ, ΤΗΛ.: 24210 85531 - 4

6 ευΖΗΝ

φήνοντας πίσω μας σταδιακά το Φθινόπωρο και έχοντας μπροστά μας έναν ολόκληρο Χειμώνα, αυτό που έρχεται στο μυαλό μας, σε ό,τι αφορά στην υγεία, είναι οι ιώσεις, τα κρυολογήματα, οι συχνότερες αιτίες, έστω και μιας σύντομης ασθένειας… Για αυτό άλλωστε πραγματοποιούνται και οι περισσότεροι, σε σχέση με τους υπόλοιπους μήνες του χρόνου, εμβολιασμοί, ενώ γίνεται προσπάθεια θωράκισης και επιπλέον προστασίας μας, και ιδιαίτερα των ευαίσθητων ηλικιακά ομάδων πληθυσμού. Δεν γνωρίζουμε εάν είναι τυχαίο, όμως αποδεικνύεται σύμφωνα με επίσημα στατιστικά στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, όπως άλλωστε αυτά παρουσιάζονται και σε αναλυτικό ρεπορτάζ σε άλλη σελίδα του περιοδικού μας, ότι και οι περισσότερες ασθένειες, αλλά και θάνατοι από σοβαρές παθήσεις, καταγράφονται κυρίως τους χειμερινούς μήνες και με βάση τα δεδομένα του 2020 (τα τελευταία που έχουν επεξεργαστεί) οι περισσότερες ανθρώπινες απώλειες, προέκυψαν τον Δεκέμβριο, και ακολούθησαν ο Ιανουάριος, ο Φεβρουάριος και στη συνέχεια ο Νοέμβριος αλλά και ο Μάρτιος… Έχοντας λοιπόν αυτό ως εικόνα- συμπεράσματα, αλλά και με μόνιμο σκεπτικό την πρόληψη η οποία πρέπει να μας γίνει βίωμα και να την εντάξουμε στην καθημερινότητά μας, στο επίκεντρο του νέου τεύχους του «ΕΥ ΖΗΝ», βρέθηκαν «Οι κύριες ασθένειες στη χώρα μας» και η αντιμετώπισή τους, όπως τα νεοπλάσματα, τα καρδιακά νοσήματα, τα εγκεφαλικά νοσήματα αλλά και οι παθήσεις του αναπνευστικού.

Παράλληλα, θελήσαμε να παρουσιάσουμε με την βοήθεια των επιστημόνων, συμβουλές και τακτικές πρόληψης που μπορούν να ακολουθηθούν από την νηπιακή μας ηλικία, την ανάπτυξή μας και τη συμβολή γονιών και ειδικών με στόχο να φθάσουμε στην τρίτη Ηλικία… και να ξεπεράσουμε έχοντας ευζωΐα, ακόμη, γιατί όχι, και τα 100 χρόνια ζωής! Ξεχωριστή τιμή για το ειδικό μας ένθετο, η συνέντευξη με τον Αναπληρωτή Καθηγητή Γενετικής στην Ιατρική Σχολή του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Χρήστο Γιαπιτζάκη με θέμα «Μπορούμε τελικά να γνωρίζουμε το μέλλον της υγείας μας;», αλλά και τον κ. Γεώργιο Χρούσο βραβευμένου καθηγητή και κατόχου της Έδρας UNESCO στην Εφηβική Υγεία και Ιατρική, με θέμα «Το στρες μας σκοτώνει και κυριολεκτικά και… μεταφορικά». Οι πρόσφατες καταστροφικές πλημμύρες, δυστυχώς δεν μας άφησαν ανεπηρέαστους και στο κομμάτι της υγείας, οπότε ειδικοί αναλύουν τα προβλήματα που προκύπτουν την επόμενη πλέον ημέρα, κατευθύνοντας τους αναγνώστες σε σωστές ιατρικές λύσεις και πρωτοβουλίες. Με αρκετά ακόμη θέματα, συμπληρώνεται η πλούσια παράλληλα ύλη, με αποκλειστικές συνεντεύξεις και άρθρα, μελέτες, απόψεις και έρευνες Ακαδημαϊκών, αλλά και ζητήματα που αφορούν γενικότερα στην Υγεία, τις Ασθένειες, την Περίθαλψη, την Φροντίδα, την Ευεξία, τη Διατροφή, την Ομορφιά, την Ψυχολογία, το Παιδί, την Εφηβεία, αλλά και πλήθος άλλων επιστημονικών προσεγγίσεων για προβλήματα, που απασχολούν τον σύγχρονο άνθρωπο. Πολύτιμη η βοήθεια στις συνεντεύξεις των κ.κ. Γιαπιτζάκη και Χρούσου, της συναδέλφου, Δρ. Βασιλικής Μιχοπούλου.

Καλή ανάγνωση, με στόχο… την πρόληψη !

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

8.

ΟΙ ΚΥΡΙΟΤΕΡΕΣ ΑΣθΕΝΕΙΕΣ ΣΤΗ ΧΩΡΑ ΜΑΣ ΚΑΙ ΠΩΣ ΝΑ ΠΡΟΦΥΛΑΧΤΟΥΜΕ! Τι δείχνουν τα επίσημα στοιχεία για τους θανάτους, τα οποία επεξεργάστηκαν επιστήμονες της ΕΛΣΤΑΤ

10. ΚΑΛΛΙΟΠΗ ΚΟΥΦΟΓΙΑΝΝΗ Τα θετικά οφέλη της έγκαιρης διάγνωσης 11. ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ - ΣΕΒΑΣΤΗ ΜΠΑΛΝΤΟΥΜΗ Μάστιγα του καιρού μας, η ενδοοικογενειακή βία 12. ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΑΡΓΥΡΟΠΟΥΛΟΥ Η «επόμενη ημέρα», μπορεί για κάποιους να είναι πιο δύσκολη

13

42. ΙΩΑΝΝΗΣ ΖΕΡΚΟΥΛΗΣ Καρκίνος παχέος εντέρου 44. ΑθΑΝΑΣΙΟΣ Δ. ΓΙΑΝΝΟΥΚΑΣ Η Αποφρακτική αρτηριοπάθεια των κάτω μελών 46. ΚΛΙΝΙΚΗ «ThessAliA» Υπερσύγχρονο Laser μυωπίας στη Λάρισα 48. ΒΙΚΥ ΠΑΤΣΙΔΗ Συνδυασμός ποιότητας και τεχνολογικής αρτιότητας με το πάθος, τις ειδικές γνώσεις και την εμπειρία

17. ΑΝΝΑ ΧΑΤΖΗΔΗΜΗΤΡΙΟΥ Κρίση Πανικού: Αίτια και τρόποι αντιμετώπισης

50. ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΛΙΒΑΝΙΟΣ Γιατί αυξάνονται τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα στους νέους;

20. ΧΡΗΣΤΟΣ ΓΙΑΠΙΤΖΑΚΗΣ Μπορούμε τελικά να γνωρίζουμε το μέλλον της υγείας μας;

52. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΕΥΣΤΑθΙΟΥ Ρομποτική Ουρολογία, Χειρουργικές Εξελίξεις

22. ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΧΡΟΥΣΟΣ Το στρες μας σκοτώνει και κυριολεκτικά και… μεταφορικά

54. ΒΑΣΙΛΗΣ Ι. ΓΙΑΣΛΑΚΙΩΤΗΣ HPV και κύηση

24. ΑΡΤΕΜΙΣ ΖΑΒΑΛΙΓΚΟΥ «Η θεραπεία μπορεί να είναι ευεργετική στους ανθρώπους»

30. ΕΛΕΝΗ ΔΑΣΚΑΛΑΚΗ Φαρμακείο: Το νέο hot spot στην πρόληψη 32. ΣΟΥΡΛΙΓΚΕΙΟ ΙΔΡΥΜΑ Παρουσίαση του ιδρύματος στα Κανάλια Μαγνησίας 34. ΧΡΟΝΙΑ ΝΕΦΡΙΚΗ ΝΟΣΟΣ Ο «τεχνητός νεφρός» βοηθάει εκατομμύρια ανθρώπους, με χρόνια νεφρική νόσο 36. ΕΙΡΗΝΗ ΣΤΑΥΡΟΥ Τα ατυχήματα η πρώτη αιτία θανάτου και αναπηρίας των παιδιών στην Ελλάδα!

8 ευΖΗΝ

41. ΧΡΗΣΤΟΣ ΔΑΕΝΑΣ Ποια αντιγριπικά εμβόλια κυκλοφορούν στην Ελλάδα

14. ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΡΟΥΜΠΟΥ «Τα πέντε στάδια του πένθους και της απώλειας»

28. ΑΡΤΕΜΙΣ ΖΑΒΑΛΙΓΚΟΥ «Η σημασία των ορίων στις διαπροσωπικές μας σχέσεις»

#

40. ΙΩΑΝΝΑ ΚΑΠΕΤΑΝΙΑ - ΑθΑΝΑΣΑΚΗ Η σημασία της στοματικής υγείας στην ομαλή ανάπτυξη του παιδιού

56. ΣΤΕΡΓΙΟΣ ΜΠΡΙΖΑΣ Δισκοκήλη: Νευροχειρουργική αντιμετώπιση 57. ΑθΑΝΑΣΙΟΣ ΝΤΟΚΟΣ Αναίμακτη βλεφαροπλαστική μύθοι κι αλήθειες 58. ΑθΑΝΑΣΙΟΣ ΜΑΝΟΥΡΑΣ Συμπληρώνοντας τα πιάτα μας, χτίζουμε έναν καλύτερο κόσμο!

59. ΠΡΙΓΚΟΥ ΙΟΥΛΙΑ - ΜΑΡΙΑ Μεσογειακή διατροφή ένας θησαυρός στο πιάτο μας 60. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΧΟΡΤΗΣ Οι καρδιαγγειακές παθήσεις η πρώτη αίτια θανάτου παγκοσμίως 61. ΝΑΝΤΙΑ ΔΕΛΗΓΙΑΝΝΗ Διαλειμματική Νηστεία 62. ΧΡΗΣΤΟΣ ΔΕΡΒΕΝΗΣ Καρκίνος του παγκρέατος: Μια δύσκολα αντιμετωπίσιμη νόσος

38. ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΚΙΤΣΟΣ Αλλεργία των παιδιών στα ακάρεα

64. ΜΗΝΑΣ Ν. ΑΡΤΟΠΟΥΛΟΣ Κίνδυνος εμφάνισης νέου καρκίνου

39. MAΡΙΑ ΛΑΛΙΑ Η λογοθεραπεία βοηθάει μόνο στην βελτίωση της Άρθρωσης;

65. ΙΩΑΝΝΗΣ ΠΑΛΗΟΣ Ανδρική και γυναικεία καρδιά: Ποσό διαφέρουν τελικά;

ΟΙ κυρΙΟτερες αςθενεΙες ςτΗ χΩρα μας καΙ πΩς να πρΟφυλαχτΟυμε! Τι δείχνουν τα επίσημα στοιχεία για τους θανάτους, τα οποία επεξεργάστηκαν επιστήμονες της ΕΛΣΤΑΤ

Ο

καρκίνος αποτελεί την πρώτη αιτία θανάτου στη χώρα μας. Αυτό είναι το βασικό συμπέρασμα που αποκομίζει κάποιος από την πρόσφατη (Φεβρουάριος 2023 η τελευταία, που αφορά ωστόσο στοιχεία ως το 2020) έκθεση της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής, που αναλύει τα δεδομένα της πενταετίας 2015-2020. «Πηγή των στοιχείων αυτών είναι τα πιστοποιητικά θανάτου που υποβάλλουν οι ιατροί και για τις περιπτώσεις βίαιων ή αιφνίδιων θανάτων οι Ιατροδικαστικές Υπηρεσίες» αναφέρουν στο αρχικό τους σημείωμα οι επιστήμονες της ΕΛ.ΣΤΑΤ. Οι βασικότερες αιτίες Σύμφωνα με την έκθεση, την πενταετία 2015-2020 κατά μέσο όρο είχαμε 121.942 θανάτους, με βασικότερες

10 ευΖΗΝ

αιτίες να είναι τα νεοπλάσματα (30.492), τα καρδιακά νοσήματα (30.291), τα εγκεφαλικά νοσήματα (13.514) και οι παθήσεις του αναπνευστικού (13.750). Κατά τη διάρκεια της πενταετίας αυτής η συχνότερη μορφή καρκίνου που έχει οδηγήσει σε θάνατο είναι αυτή του πνεύμονα, ακολουθούμενη από τον καρκίνο του παχέος εντέρου - ορθού πρωκτού και τον καρκίνο του μαστού. Σύμφωνα με την ΕΛ.ΣΤΑΤ., ο καρκίνος του πνεύμονα προσβάλλει περισσότερο τους άνδρες, κυρίως στις ηλικίες μετά τα 45. Αξίζει να σημειωθεί πως οι θάνατοι από τη συγκεκριμένη μορφή της νόσου είναι διπλάσιοι στους άνδρες στις ηλικίες 45-59 ετών (507 έναντι 221), τρεισήμισι φορές περισσότεροι στις ηλικίες 60-74 ετών (2.579 έναντι 709) και τρεις φορές περισσότεροι στις ηλικίες 75 ετών και άνω (2.248 έναντι 693). Σύμφωνα με τους συντάκτες της

έκθεσης, οι θάνατοι στην Ελλάδα ανήλθαν το 2020 σε 131.025 (66.162 άντρες και 64.863 γυναίκες), παρουσιάζοντας αύξηση κατά 4,9% σε σχέση με τους 124.954 θανάτους (63.079 άντρες και 61.875 γυναίκες) που σημειώθηκαν το 2019. Οι κυριότερες αιτίες θανάτου το 2020 ήταν τα καρδιακά νοσήματα με 31.275 θανάτους, ακολουθούσαν οι θάνατοι από νεοπλάσματα (30.829), ενώ σε 12.576 ανήλθαν οι θάνατοι που οφείλονταν σε παθήσεις του αναπνευστικού συστήματος. Ο αριθμός των θανάτων από αυτοκτονίες, όπως αυτές χαρακτηρίστηκαν από τις Ιατροδικαστικές και Ανακριτικές αρχές, ανήλθε σε 464 το 2020, έναντι 530 το 2019 (μείωση 12,5%). Σημειώνεται ότι, ενδεχόμενες αποκλίσεις από στοιχεία άλλων φορέων μπορεί να οφείλονται σε διαφορετική μεθοδολογία ή άλλους παράγοντες,

Ειδική θνησιμότητα, κατά αιτία και φύλο, για τις σημαντικότερες κατηγορίες αιτιών θανάτου, έτος 2020

όπως ανάγκη χρονοβόρου έρευνας από πλευράς ιατροδικαστικών αρχών για τις συνθήκες θανάτου, θάνατοι συνεπεία όψιμων αποτελεσμάτων απόπειρας αυτοκτονίας κ.ά. Στα παραπάνω στοιχεία θανάτων δεν περιλαμβάνονται οι θάνατοι προσφύγων/μεταναστών οι οποίοι απεβίωσαν ενώ περνούσαν τα σύνορα, πριν καταγραφούν στη Χώρα, ή πνίγηκαν στα Ελληνικά χωρικά ύδατα. Οι καταγεγραμμένοι αυτοί θάνατοι ανήλθαν ανά έτος σε 302 το 2015, 164 το 2016, 27 το 2017, 72 το 2018, 62 το 2019 και 59 το 2020.

Συγκρίσεις με θανάτους παλαιοτέρων ετών Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει σίγουρα και η σύγκριση που έχει γίνει απ΄την ΕΛΣΤΑΤ για τις κυριότερες κατηγορίες αιτιών θανάτου, τα έτη 1938, 1956, 1980, 1990, 2000, 2010 και 2020. Σε σύγκριση με παλαιότερα έτη, το ποσοστό θανάτων από νοσήματα του κυκλοφορικού συστήματος στο σύνολο των θανάτων, από 10,0% που ήταν το 1938 (πρώτο έτος για το οποίο υπάρχουν αναλυτικά στοιχεία), ανήλθε σε 25,0% το 1956 (πρώτο μεταπολεμικό έτος για το οποίο

υπάρχουν στοιχεία) και σε 34,9% το 2020. Αντίστοιχα, το ποσοστό θανάτων από νεοπλασματικές νόσους από 4,1% το 1938, ανήλθε σε 11,7% το 1956 και σε 23,5% το 2020. Αντίθετα, οι θάνατοι από λοιμώδη και παρασιτικά νοσήματα από 18,4% των θανάτων το 1938 έχουν περιοριστεί σε ποσοστό 3,0% το 2020 (Πίνακας 3, Γράφημα 2). Αξίζει να σημειωθεί πως για τη διαχρονική συγκρισιμότητα των στοιχείων θα πρέπει να συνυπολογιστούν οι αλλαγές στη χρήση της Διεθνούς Στατιστικής Ταξινόμησης των Νόσων.

ευΖΗΝ 11

Γράφει η ΚαλλιΟπη ΚΟυφΟγιαννη, ψυχολόγος της ΕΕΝΑΣΔ*

Τ

τα θετΙκα ΟφελΗ τΗς εγκαΙρΗς δΙαγνΩςΗς

Ο έλεγχος μνήμης για την άνοια, καθορίζει την ποιότητα του μέλλοντος των πασχόντων

α τελευταία χρόνια, παρατηρείται αυξανόμενο ενδιαφέρον στον προσυμπτωματικό έλεγχο και την έγκαιρη διάγνωση της άνοιας καθώς και στην ανάπτυξη υπηρεσιών υποστήριξης που ακολουθούν μια προσέγγιση πρόληψης για τη διαχείριση της νόσου. Η άνοια είναι ένα σύνδρομο που μπορεί να προκληθεί από διάφορες παθολογικές καταστάσεις. Κυρίαρχο σύμπτωμα είναι η απώλεια της γνωστικής λειτουργίας που είναι προοδευτική και τελικά σοβαρή. Το άτομο δυσκολεύεται να θυμηθεί, να κατανοήσει, να μιλήσει, να προσανατολιστεί και να λειτουργήσει

σημαντικά η ζωή 2-3 φροντιστών- μελών της οικογένειας, η πάθηση αφορά άμεσα σε 1 εκατομμύριο Έλληνες πολίτες. Με τη συνειδητοποίηση ότι πρέπει να ληφθούν άμεσα μέτρα για τη μείωση της επιβάρυνσης της άνοιας, έχει μετατοπιστεί το κέντρο βάρους για την αντιμετώπιση της και στην όσο το δυνατόν πιο έγκαιρη διάγνωση της. Δεν είναι σίγουρο ότι όλα τα άτομα με ήπια νοητική δυσκολία θα νοσήσουν και παρά το γεγονός ότι δεν υπάρχει ίαση στη θεραπεία της νόσου είναι σημαντικό να βελτιωθούν τα ποσοστά της διάγνωσης, έτσι ώστε να εφαρμοστούν μέτρα για την πρόληψη ή την μείωση περαιτέρω εξέλιξης. Η έγκαιρη διάγνωση της άνοιας έχει

επαρκώς στην καθημερινότητα του. Οι αλλαγές στη διάθεση και την συμπεριφορά είναι επίσης συχνές. Αν και υπάρχουν πολλοί διαφορετικοί τύποι άνοιας, η νόσος του Αλτσχάιμερ και η άνοια που σχετίζεται με αγγειακά ή εγκεφαλικά επεισόδια είναι οι πιο συχνές. Η νόσος Αλτσχάιμερ ευθύνεται περίπου για τα δύο τρίτα του συνόλου της άνοιας. Παγκοσμίως, στις μέρες μας υπάρχουν 50 εκατομμύρια άνθρωποι που ζουν με άνοια. Σύμφωνα με πρόσφατα στατιστικά στοιχεία στη χώρα μας 160.000 άτομα πάσχουν από άνοια και 280.000 άτομα από ήπια νοητική διαταραχή που είναι προστάδιο της άνοιας. Συνολικά, ο πληθυσμός των ανθρώπων με νοητικά προβλήματα πλησιάζει το μισό εκατομμύριο και αν συνυπολογίσουμε ότι για κάθε ασθενή με άνοια επηρεάζεται

σημασία γιατί η νόσος επηρεάζει όχι μόνο τον πάσχοντα, αλλά και το οικογενειακό του περιβάλλον. Η πρώιμη διάγνωση δίνει τα χρονικά περιθώρια ενημέρωσης, αποδοχής της κατάστασης, διατήρησης της ποιότητας ζωής και προγραμματισμού για το μέλλον όλων αυτών των ατόμων. Γενικότερα η έγκαιρη διάγνωση συνδέεται με θετικά οφέλη που μπορούν να συνοψιστούν στα παρακάτω: • δίνει μια εξήγηση για τα συμπτώματα και τις δυσκολίες που μπορεί να αντιμετωπίζει ξαφνικά ή σταδιακά το άτομο.

• δίνει τη δυνατότητα πρόσβασης σε κατάλληλες υπηρεσίες στήριξης, αντιμετώπισης και παρέμβασης, ώστε τα άτομα που νοσούν και οι οικογένειες τους να έχουν τον έλεγχο της

κατάστασης.

• Βοηθά στη διατήρηση της ικανότητας για ανεξάρτητη διαβίωση και στη ποιότητα ζωής για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.

• η φαρμακευτική θεραπεία, όσο και οι μη φαρμακευτικές παρεμβάσεις είναι πιο αποτελεσματικές, όσο πιο έγκαιρα εφαρμοστούν.

• Παρέχει τη δυνατότητα προγραμματισμού, οργάνωσης και συμμετοχής εκ των προτέρων σε θέματα νομικά, οικονομικά, ή ακόμη και σε μελλοντικές επιλογές υποστήριξης, φροντίδας και θεραπείας.

• Δίνει στους φροντιστές τον χρόνο να προσαρμοστούν σε αλλαγές της λειτουργικότητας, της διάθεσης, της προσωπικότητας του ασθενή, αλλά και να μεταβούν στον καινούριο ρόλο τους. Έχει αποδειχθεί πως οι περιθάλποντες που είναι περισσότερο ικανοί να προσαρμοστούν, είναι περισσότερο ικανοί να φροντίσουν και βιώνουν λιγότερα ψυχολογικά προβλήματα όπως το άγχος και η κατάθλιψη.

• Τέλος, σημαντική είναι η επίδραση της έγκαιρης διάγνωσης όχι μόνο στην καθυστέρηση της εξέλιξης της νόσου αλλά και της νοσηλείας ή ιδρυματοποίησης του ασθενή. Έλεγχος μνήμης Η αξία της πρώιμης διάγνωσης της νόσου μπορεί λοιπόν να προσφέρει σημαντικά οφέλη και ο γενικός πληθυσμός μπορεί να απευθυνθεί στα ειδικά ιατρεία μνήμης ακόμη και αν αντιμετωπίζει υποκειμενικά παράπονα με τη μνήμη του, τον προσανατολισμό ή την ομιλία του, προκειμένου να γίνει αξιολόγηση και διερεύνηση. Ο έλεγχος μνήμης (τεστ μνήμης) είναι μια ανιχνευτική διαδικασία που αφορά την εξέταση των ανώτερων γνωστικών λειτουργιών (μνήμη, κρίση, προσοχή, συγκέντρωση, λόγο και μάθηση). Μέσα από ερωτήσεις ελέγχεται, αν υπάρχουν οργανικές δυσκολίες στη μνήμη, που ίσως οφείλονται στη νευροεκφυλιστική νόσο Alzheimer ή σε άλλον τύπο άνοιας, αλλά και ο βαθμός της σοβαρότητας τους. Η εξέταση απευθύνεται σε άνδρες και γυναίκες άνω των 60 ετών.

* Η ΕΕΝΑΣΔ Βόλου παρέχει τη δυνατότητα αυτή και ο τρόπος που μπορεί κανείς να εξεταστεί είναι επικοινωνώντας 12 ευΖΗΝ

με τον φορέα και κλείνοντας ραντεβού. Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να καλέσετε από ΔΕΥΤΕΡΑ - ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 9.00 - 13.00 στα τηλέφωνα 24210 31227.

αΙκατερΙνΗ - ςεβαςτΗ μπαλντΟυμΗ:

ΜΑσΤιγΑ ΤΟυ κΑιρΟυ ΜΑσ, η ενδΟΟικΟγενειΑκη βιΑ

Ω

ς «μάστιγα του καιρού μας», χαρακτηρίζει την ενδοοικογενειακή βία, η Βολιώτισσα ιατροδικαστής Αικατερίνη Σεβαστή Μπαλντούμη, η οποία μιλά στο ΕΥ ΖΗΝ για την αντιμετώπιση αυτής της μάστιγας βασιζόμενη σε τρεις άξονες, αλλά και τον δικό της ρόλο, ως Γυναίκα - Μητέρα - Ιατροδικαστής: Γυναίκα - Μητέρα - Ιατροδικαστής Είμαι ιατροδικαστής εξειδικευμένη στο εργαστήριο τοξικολογίας και ιατροδικαστικών επιστημών του Πανεπιστημίου Κρήτης. Από το 2017 έχω την τιμή και την τύχη να είμαι η μόνη ιατροδικαστής του νομού Μαγνησίας. Είμαι γυναίκα άρα από την φύση μου έχω ευαισθησίες και συναίσθηση της ευαισθησίας της γυναίκας. Είμαι μητέρα και αυτό με βοηθάει να αντιλαμβάνομαι τις αξίες της μητρότητας και της οικογένειας. Είμαι ιατροδικαστής κάτι που με βοηθάει να αντιλαμβάνομαι την αξία του να είμαι άνθρωπος, την αξία της ανθρώπινης ζωής και την αξία της ελευθερίας. Το τρίπτυχο αυτό με οδηγεί σε ένα δρόμο δύσκολο αλλά γεμάτο υπευθυνότητα, αγάπη για τον συνάνθρωπο και ευαισθησία απέναντι στις κακουχίες της ανθρώπινης ζωής. Θέτω την παρουσία μου στην υπηρεσία των συμπολιτών μου έτοιμη να τους βοηθήσω με την ειδική μου γνώση σε ότι προβλήματα ή ζητήματα τους προκύψουν σε θέματα θανατολογίας- σωματικών βλαβών και ιατρικής αμέλειας. Βάζοντας ως θεμέλιο λίθο της παρουσίας μου στην ιδιαίτερη πατρίδα μου το τρίπτυχο που προανέφερα, δεν μπορώ να μην κάνωμία μικρή μνεία για την μάστιγα του καιρού μας την ενδοοικογενειακή βία. Πράγματι τόσο ως γυναίκα ,ως μητέρα και ως ιατροδικαστής δεν γίνεται να μην θορυβούμαι από τα πάμπολλα περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας με θύματα κυρίως γυναίκες και μητέρες. Η αντιμετώπιση τέτοιων καταστάσεων που χαρακτηρίζουν μία κοινωνική αλλοτρίωση και δυστυχώς μία ανθρώπινη απαξίωση κατευθύνεται σε 3 κυρίους άξονες:

Η Βολιώτισσα ιατροδικαστής, μιλά στο ΕΥ ΖΗΝ για την αντιμετώπιση της βίας, αλλά και τον δικό της ρόλο, ως Γυναίκα - Μητέρα - Ιατροδικαστής

ΜπαλνΤΟυΜη αιΚαΤΕΡινη-ΣΕΒαΣΤη ΙΑΤΡΟΔΙΚΑΣΤΗΣ 1. Καταγγελία του γεγονότος. Η σιωπή σημαίνει ανοχή και η ανοχή φέρνει την επανάληψη.

2. Επιστημονική υποστήριξη τόσο σε επίπεδο ψυχολογικής ενίσχυσης από ειδικούς επιστήμονες όσο και σε συνθήκες καταγραφής του συμβάντος από ειδικό ιατροδικαστή . Αναπόσπαστο κομμάτι της απονομής της δικαιοσύνης είναι η επιστημονική στοιχειοθέτηση του συμβάντος.

3. Κοινωνική αποδοχή- επανένταξη. Ο κακοποιημένος άνθρωπος δεν πρέπει να γίνεται δακτυλοδεικτούμενος ούτε και σχολιαζόμενος. Η ενδοοικογενειακή βία υφίσταται από

αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι σήμερα, ας θυμηθούμε τον Κρόνο που έφαγε τα παιδιά του, τον οίκο των Ατρίδων, τον οίκο των Λαβδακιδών και από την παλαιά διαθήκη τον Κάιν, τον Άβελ και άλλα παραδείγματα. Επομένως είναι αλληλένδετη με την αστάθεια της ανθρώπινης ψυχής. Η μόνη πραγματικά αστάθμητος σταθερά στην ανθρώπινη φύση. Γνωρίζοντας ότι οι μοίρες μας είναι αλληλένδετες, ο κακοποιημένος άνθρωπος αξίζει τον σεβασμό μας και την φροντίδα μας και όχι τον μεμψίμοιρο σχολιασμό μας. Ας θυμηθούμε την ρήση του Κυρίου ημών Ιησού Χριστό «ο αναμάρτητος πρώτος τον λίθο βαλέτω». Με αυτές τις ελάχιστες κουβέντες απευθύνω ένα μικρό χαιρετισμό στους συμπολίτες μου, έτοιμη να φανώ αντάξια της εμπιστοσύνη τους.

ευΖΗΝ 13

Η «επΟμενΗ Ημερα», μπΟρεΙ γΙα καπΟΙΟυς να εΙναΙ πΙΟ δυςκΟλΗ

Με αφορμή τα ακραία καιρικά φαινόμενα, με την καταστροφή υλικών αγαθών όσο και την απώλεια ανθρώπινων ζωών

Τ Γράφει η ΚαΤΕΡινα αΡγυΡΟπΟυλΟυ Ψυχίατρος MD, MSc

Γκλαβάνη 27, (2ος όροφος) Βόλος 2421 100 093 6975 424 844 argyropouloukaterina@gmail.com

Ιωλκού 406 Βόλος 24210-50003-5 kargyropoulou@asklipiion.gr

14 ευΖΗΝ

ον περασμένο Σεπτέμβριο, η Θεσσαλία βρέθηκε στο επίκεντρο ακραίων καιρικών φαινομένων που είχαν σαν αποτέλεσμα τόσο την καταστροφή υλικών αγαθών όσο και την απώλεια ανθρώπινων ζωών. Άνθρωποι βίωσαν τον φόβο και την απειλή, ερχόμενοι αντιμέτωποι με τις πλημμύρες βλέποντας την περιουσία τους να καταστρέφεται εντός ολίγων λεπτών ενώ, δυστυχώς, άλλοι βίωσαν την απώλεια δικών τους ανθρώπων. Η Μαγνησία συγκεκριμένα, έπειτα από την πρώτη επιδρομή της κακοκαιρίας Daniel, αναβίωσε τις ίδιες καταστροφικές επιπτώσεις της κακοκαιρίας Elias μόλις τρεις εβδομάδες αργότερα. Στρεσογόνες και απειλητικές εμπειρίες τέτοιας έντασης είναι πιθανό να οδηγήσουν σε άμεσες και βραχείες αντιδράσεις στα άτομα που τις βίωσαν και η «επόμενη ημέρα», όταν πια δεν υφίσταται απειλή, μπορεί για κάποιους να είναι πιο δύσκολη. Συμπτώματα άγχους και η κατάθλιψης είναι πιθανό να εμφανιστούν εντός λίγων ωρών ή ημερών. Άλλα συμπτώματα περιλαμβάνουν το αίσθημα μουδιάσματος, τη δυσκολία ανάκλησης της αλληλουχίας του γεγονότος, την αϋπνία, την ανησυχία, το αίσθημα παλμών. Επίσης είναι συχνό κανείς να αποφεύγει να μιλάει ή να σκέφτεται το στρεσογόνο συμβάν. Τα παραπάνω συμπτώματα είναι φυσιολογικό να εμφανιστούν στα περισσότερα άτομα που έρχονται αντιμέτωπα με τέτοιες καταστάσεις και συνήθως υποχωρούν σε λιγότερο από ένα μήνα. Σε αυτό θα συμβάλει ένας σχεδιασμός για την καταγραφή των άμεσων αναγκών των ατόμων που επλήγησαν από την καταστροφή καθώς και η ψυχολογική υποστήριξη των θυμάτων. Αν το άγχος ή η αϋπνία επιμένει, μπορεί να χορηγηθεί κάποιο αγχολυτικό φάρμακο για λίγες ημέρες από ειδικό ψυχικής υγείας. Καθώς οι περισσότερες περιπτώσεις αντίδρασης στο στρες θα αποδράμουν με το χρόνο, αρμόζει μία πολιτική αναμονής και παρακολούθησης. Ωστόσο, σε ορισμένες περιπτώσεις τα συμπτώματα αυτά, μπορεί να επιμείνουν πέραν του μήνα και η βαρύτητά τους να είναι μεγαλύτερη. Τότε θα μιλήσουμε για την διαταραχή

μετατραυματικού στρες, γνωστή στους περισσότερους ως PTSD (Post-traumatic Stress Disorder).

Tα συμπτώματα της PTSD μπορούν να εκδηλωθούν πολύ νωρίς μετά το στρεσογόνο γεγονός είτε αργότερα, μετά την πάροδο κάποιων μηνών, αλλά πρέπει να έχουν διάρκεια τουλάχιστον ένα μήνα. Επίμονο άγχος, ευερεθιστότητα, αϋπνία και δυσπροσαρμοστικές συμπεριφορές όπως επιθετικότητα, κατάχρηση ουσιών και απόπειρες αυτοκτονίας μπορούν να παρατηρηθούν. Συμπτώματα αναβίωσης με flash-backs, έντονους εφιάλτες και αποφυγής αναφοράς στο γεγονός μπορεί να είναι παρόντα. Στην παρουσία των ανωτέρω συμπτωμάτων η συνδρομή ενός ειδικού ψυχικής υγείας είναι πάγιας σημασίας ώστε να εφαρμοστούν οι ειδικές ψυχολογικές και φαρμακευτικές θεραπείες προκειμένου ο άνθρωπος να ανακτήσει τη λειτουργικότητά του.

Ήταν το 1969 όταν οι Νευρολόγοι Ψυχίατροι Αργύρης Μπισακός και Θανάσης Κυριάκος ξεκίνησαν την λειτουργία της Νευροψυχιατρικής Κλινικής ΑΣΚΛΗΠΙΕΙΟΝ ΑΝΩ ΒΟΛΟΥ, η οποία έμελλε να ξεκινήσει μια καινούργια εποχή στα τοπικά ιατρικά δρώμενα. Η Κλινική συνεχίζει να είναι το καταφύγιο θεραπείας και ελπίδας για πολλούς πάσχοντες, προσφέροντας ποιοτική περίθαλψη με το απαιτούμενο προσωπικό που το απαρτίζουν οι ειδικοί ιατροί και το υπόλοιπο επιστημονικό δυναμικό. Η πλήρης εναρμόνιση με τις εξελίξεις στην ιατρική περίθαλψη και στην φαρμακευτική

αγωγή, η επάρκεια σε σύγχρονο εξοπλισμό, η συνεχής φροντίδα και η άμεση εξυπηρέτηση, στοιχεία που χαριακτηρίζουν την Κλινική, δημιουργούν για τον κάθε πάσχοντα ένα ασφαλές, φιλόξενο και λειτουργικό περιβάλλον από το οποίο αντλεί την δύναμη για να ξεπεράσει το πρόβλημα υγείας. Η Κλινική αναπτύσσεται σε κτίριο 3.000 τ.μ. μέσα σε ένα κατάφυτο κτήμα 7 στρεμμάτων στους πρόποδες του Πηλίου, στις Αηδονοφωλιές. Οι εγκαταστάσεις της κλινικής, εκτός από τους θαλάμους νοσηλείας, περιλαμβάνουν το Εργαστήριο Νευροφυσιολογίας όπου λειτουργούν Ηλεκτροεγκεφαλογράφος και

Ηλεκτρομυογράφος, το Φυσικοθεραπευτήριο, τους χώρους ψυχοθεραπείας και εργοθεραπείας, τα γραφεία διοίκησης και όλους τους απαραίτητους βοηθητικούς χώρους. Στην κλινική νοσηλεύονται ψυχιατρικά και νευρολογικά περιστατικά, και δύνανται επίσης να αντιμετωπιστούν ασθενείς Long Covid με νευροψυχιατρικά συμπτώματα. Η κλινική είναι συμβεβλημένη με τον ΕΟΠΥΥ. Στην κλινική τηρούνται όλα τα υποχρεωτικά και απαραίτητα μέτρα που προβλέπονται από το εκάστοτε ισχύον υγειονομικό πρωτόκολλο και σύμφωνα με τις οδηγίες του Υπουργίου Υγείας.

INFO: ΑΣΚΛΗΠΙΕΙΟΝ ΑΝΩ ΒΟΛΟΥ Α. ΜΠΙΣΑΚΟΣ - Α. ΚΥΡΙΑΚΟΣ Α.Ε.

Ιωλκού 406 Βόλος Τηλ. 2421050003-5

info@asklipiion.gr www.asklipiion.gr

«τα πεντε ςταδΙα τΟυ πενθΟυς καΙ τΗς απΩλεΙας»

Η διαδικασία της θλίψης είναι ιδιαίτερη και προσωπική υπόθεση για το κάθε άτομο, όπως είναι και η ζωή του καθενός από εμάς...

Τ

Γράφει η ΧΡιΣΤινα ΡΟυΜπΟυ ψυχολόγος, κοινωνική ανθρωπολόγος και εκπαιδεύτρια ενηλίκων

16 ευΖΗΝ

ην τελευταία περίοδο βιώνουμε σε επίπεδο πόλης- μία ακόμη έντονα ψυχοπιεστική συνθήκη λόγω των συνεπειών των φυσικών φαινομένων και της διαχείρισης αυτών… έχουμε έρθει σε επαφή όλοι και όλες μας -ίσως σε διαφορετικό βαθμό ο καθένας και η καθεμίαμε την απώλεια… από την απώλεια στέγης για κάποιους μέχρι ακόμα και την απώλεια αγαπημένων προσώπων… Σίγουρα όμως όλοι έχουμε έρθει αντιμέτωποι με την απώλεια της αίσθησης ασφάλειας… Η ψυχιάτρος Kübler - Ross, από τη δεκαετία του 1960 ακόμα, έκανε λόγο για τα 5 στάδια του πένθους και της απώλειας που μπορεί να βιώσουμε σε φάσεις της ζωής μας που χαρακτηρίζονται από αρνητικούς παράγοντες, όπως ο θάνατος ενός αγαπημένου μας προσώπου ή ένας χωρισμός, αλλά και οτιδήποτε συνοδεύεται από απώλεια, όπως η απώλεια της εργασίας, αλλά και η απώλεια των ονείρων μας… η απώλεια είναι μέρος της ζωής, για αυτό, καλό είναι να γνωρίζουμε ότι δεν υπάρχει μία τυπική αντίδραση, όπως δεν υπάρχει και τυπική απώλεια. Τα 5 στάδια του πένθους και της απώλειας, δεν είναι άλλο παρά ανθρώπινες αντιδράσεις που ενεργοποιούνται σε όλους όσοι περνούν από διαδικασία θρήνου, χωρίς να σημαίνει ότι όλοι οι πενθούντες περνούν σταδιακά μέσα από αυτά υποχρεωτικά και διαδοχικά, δηλαδή με τη σειρά, και ότι δεν χρειάζεται επίσης ο κάθε άνθρωπος να περάσει και τα πέντε αυτά στάδια για να βγει από το πένθος του. Συνήθως αυτό που παρατηρείται είναι μία κυκλικότητα στην εναλλαγή τους, κατά την οποία το άτομο που πενθεί, μπορεί να έχει εναλλαγές στη διάθεση, να αισθάνεται ότι το πένθος του είναι μεν οδυνηρό, αλλά ότι νιώθει καλύτερα, ότι βιώνει μέρες και εβδομάδες καλές, σαν να έχει αφήσει πίσω του την απώλεια. «Τα πέντε στάδια του πένθους και της απώλειας» Ο ψυχικός πόνος που προκαλεί το πένθος φαίνεται να εξελίσσεται σε φάσεις που είναι γνωστές ως «Τα πέντε στάδια του πένθους και της απώλειας», τα οποία στην ουσία αποτυπώνουν την προσπάθεια του προσώπου να διεργαστεί το πένθος του. Έτσι, έχουμε: 1. Άρνηση 2. Θυμός 3. Διαπραγμάτευση 4. Κατάθλιψη 5. Αποδοχή

Θα ήταν καλό να αναφερθούμε αναλυτικότερα στα πέντε αυτά στάδια, ώστε ο καθένας μας να κατανοήσει καλύτερα το τι του συμβαίνει όταν βρίσκεται αντιμέτωπος με την απώλεια στη ζωή του.

• Άρνηση: «Αποκλείεται, δεν μπορεί να συμβαίνει σε εμένα!» Οι αντιδράσεις ποικίλλουν από άνθρωπο σε άνθρωπο. Άλλοι άνθρωποι μένουν άφωνοι και αποσβολωμένοι, άλλοι καταρρέουν, άλλοι έχουν τάση φυγής ή μπορεί να μην νιώθουν τίποτα, να έχουν την αίσθηση ότι δεν έχουν συναισθήματα, να αντιδρούν σαν να μην έχει συμβεί τίποτα και να συνεχίζουν όπως πριν… Πρόκειται για «αντιληπτική δυσλειτουργία», μια πραγματική αδυναμία σύλληψης του συμβάντος.

Η διάρκεια αυτής της παθητικής φάσης αδυναμίας και άρνησης του γεγονότος μπορεί να ποικίλλει από άτομο σε άτομο, από λίγες ώρες μέχρι μέρες. Αυτή η «αντιληπτική δυσλειτουργία», μπορεί να δημιουργήσει σωματικές ενοχλήσεις. Το σώμα κλονίζεται, με αποτέλεσμα να παρουσιάζεται επιδείνωση στην υγεία και στις σωματικές οργανικές λειτουργίες. Μπορεί να παρουσιαστεί δυσκολία στην αναπνοή και η ανάγκη για αναστεναγμό ώστε να λάβει περισσότερο «αέρα», η αίσθηση ενός μόνιμου κόμπου στο λαιμό, μυϊκή ατονία, χαμηλή ενεργητικότητα, απώλεια της όρεξης, απώλεια του ύπνου…

• Θυμός: «Είναι άδικο, γιατί σε εμένα;» ή «Τι μπορεί να έκανα ώστε να αξίζω κάτι τέτοιο;»… Η άρνηση της πραγματικότητας, η άρνηση της αλήθειας δίνει τη θέση της σταδιακά μέσα από την υποχώρησή της σε αυτό που συμβαίνει πραγματικά, σε αυτό που είναι γεγονός. Κάνει την εμφάνισή του έντονος ψυχικός πόνος, που δεν είναι εύκολο να γίνει κατανοητός και αποδεκτός. Σε αυτή τη φάση το άτομο «προτιμά» να βιώσει το συναίσθημα του θυμού, ένα συναίσθημα «δυναμικό», που

έχει ενέργεια και δίνει την αίσθηση (ή ψευδαίσθηση) «δύναμης» στο άτομο. Προσπαθεί να βρει κάποιον για να ρίξει τις ευθύνες, να κατηγορήσει, θεωρεί ότι κάποιος άλλος φταίει που ο ίδιος πονάει. Μπορεί να γίνει εχθρικός και επιθετικός, έχει την αίσθηση της αδικίας. Ο θυμός του είναι έντονος, στρέφεται προς τους πάντες, κυρίως όμως στα κοντινά πρόσωπα. Τα βάζει με τον εαυτό του, με τον Θεό που δεν είναι τελικά φιλεύσπλαχνος και τον τιμωρεί για κάτι που δεν γνωρίζει, με τη μοίρα και γενικότερα με οποιονδήποτε θεωρεί υπεύθυνο για την κατάστασή του. Είναι χρήσιμο για τα άτομα που βρίσκονται γύρω του να μην ενοχοποιούν τον εαυτό τους για τις κατηγορίες που τούς αποδίδονται. Πολύ σύντομα εμφανίζονται, ή και συνεχίζονται από το προηγούμενο στάδιο της άρνησης, σωματικές αντιδράσεις, όπως απώλεια ύπνου, απώλεια της όρεξης, αίσθημα κόπωσης ή, αντιθέτως, υπερκινητικότητα και υπερένταση. Οι πενθούντες, αρκετά συχνά, παραπονιούνται για πόνους στην πλάτη και στο κεφάλι, στεγνό ή ξηρό λαιμό, δύσπνοια, ταχυπαλμίες, ζαλάδες και ρίγη,

τυμπανισμούς, απώλεια μαλλιών ή άσπρισμα μαλλιών.

• Διαπραγμάτευση: «Αν είχα κάνει (το τάδε)…, ίσως να μην είχε συμβεί το κακό», «Θα είμαι καλύτερος, θα αλλάξω, εάν περάσει και αυτό…» Το άτομο που πενθεί αναρωτιέται τι θα μπορούσε να είχε κάνει για να αποτρέψει την απώλεια. Συνήθως ο θυμός που ένιωθε στο προηγούμενο στάδιο αρχίζει και στρέφεται προς τον εαυτό, δημιουργώντας ως αντίδραση ενοχές και τύψεις για το τι έκανε ή δεν έκανε. Αρχίζει να συνειδητοποιεί και να διαπραγματεύεται την πραγματικότητα, την απώλεια. Υπόσχεται ότι θα αλλάξει, αν αλλάξει αυτή η δύσκολη κατάσταση, θα είναι πιο «καλός», αρκεί να «γλυτώσει»…

• Κατάθλιψη: «Είμαι τόσο λυπημένος, γιατί να προσπαθήσω να κάνω οτιδήποτε;», με το άτομο να νιώθει μουδιασμένο έως και ότι έχει παραλύσει και είναι ανίκανο να δράσει… Το άτομο που πενθεί αρχίζει και συνειδητοποιεί την απώλεια, έρχεται σε επαφή με τα συναισθήματα της θλίψης,

ευΖΗΝ 17

του πόνου, της αβεβαιότητας και του φόβου, της στενοχώριας. Αυτό είναι το στάδιο που ξεκινάει η συνειδητοποίηση της σοβαρότητας της απώλειας και η αναγνώρισή της συνάδει με τη φάση της κατάθλιψης. Το κλάμα είναι μία θετική εκτόνωση για τον πενθούντα, αποτελώντας διέξοδο συναισθηματικής έκφρασης πιο εύκολα για τις γυναίκες, αλλά, δυστυχώς, πιο δύσκολα για τους άνδρες, οι οποίοι συχνά λειτουργούν -δυστυχώς- με βάση στερεότυπα τύπου «οι άνδρες δεν κλαίνε» και δυσκολεύονται να εκφραστούν. Ευτυχώς, όμως, παρά τους πολιτισμικούς λόγους και στερεότυπα, πολλοί είναι πλέον αυτοί, που παραβλέπουν αυτές τις απαγορεύσεις και δίνουν διέξοδο στη

αποτυχία, καθώς αυτό που φαίνεται συνήθως να έχει ανάγκη το άτομο είναι ο χρόνος να πενθήσει, να μπορέσει να αναγνωρίσει τα συναισθήματά του, να έρθει σε επαφή με αυτά, να πάψει να τα αποφεύγει, να καταλάβει ακριβώς τι είναι αυτό ή αυτά που αισθάνεται, να σταματήσει σιγά σιγά να τα φοβάται. Αποτέλεσμα αυτού του σταδίου του πένθους είναι το άτομο να μπορέσει να συμβιβαστεί με όλο αυτό που του συμβαίνει και να ορθοποδήσει ξανά. Λόγω της μοναξιάς που βιώνει το άτομο καθ’ όλη αυτή τη διαδικασία, συχνά εμφανίζονται διαταραχές σε σωματικό, διανοητικό αλλά και συναισθηματικό επίπεδο. Εμφανίζονται διαταραχές του ύπνου, εφιάλτες, αφυπνίσεις, υπερυπνία ή υπνηλία, απώλεια ή αύξηση της όρεξης

• Αποδοχή: «Εντάξει, πονάει, αλλά η ζωή συνεχίζεται…, «Έχω αποδεχθεί ή εξοικειωθεί με…, εντάξει, όλα θα πάνε καλά!» Το άτομο που πενθεί αναγνωρίζει και γνωρίζει πλέον ότι η απώλεια είναι υπαρκτή, είτε πρόκειται για απώλεια που έχει συμβεί είτε πρόκειται για απώλεια που θα συμβεί. Και στις δύο περιπτώσεις

θλίψη τους, αναζητώντας την ανακούφιση που επιτυγχάνεται με την εκφόρτιση των εντάσεων μέσα από το κλάμα. Συνήθως, αρκετά συχνά, οι οικείοι του ατόμου που βιώνει την απώλεια προσπαθούν να του υπενθυμίσουν ότι η ζωή συνεχίζεται και ότι θα πρέπει να σταθεί δυνατός και να συνεχίσει… μια στάση, που, ενώ φαίνεται παράδοξο, μπορεί και να επιβαρύνει επιπρόσθετα το άτομο που πενθεί, γεμίζοντάς το ενοχές και τύψεις, καθώς μπορεί να νιώθει ανίκανο να ανταποκριθεί στο αίτημα αυτό… Αυτού του είδους -κατά τα άλλα καλοπροαίρετες- προσπάθειες των ανθρώπων του περιβάλλοντος του πενθούντα, συχνά οδηγούνται σε

με ανορεκτικές ή βουλιμικές τάσεις αντίστοιχα, κρίσεις κλάματος, καταθλιπτική διάθεση, αίσθημα θλίψης, νευρικότητα, παραισθήσεις, ψυχοκινητική αναστολή, μειωμένη ικανότητα της νοητικής συγκέντρωσης. Λόγω της κακής ψυχικής διάθεσης αλλά και της διαταραχής του ύπνου μπορεί να προκύψουν και διάφορα προβλήματα υγείας, σε οργανικό επίπεδο. Το άτομο μπορεί να αυτοκατηγορείται για πράγματα που έκανε ή δεν έκανε, να έχει ενοχές και να παρουσιάζει συνεχή κόπωση. Σε αυτή τη φάση μπορεί να εκδηλώσει και άγχος και φόβο ότι «τρελαίνεται». Μπορεί να εμφανίζει δυσκολίες συγκέντρωσης, προσοχής, μνήμης και αντίληψης. Ακόμα και ο λόγος του ατόμου μπορεί να

αντιλαμβάνεται, αλλά και αποδέχεται ότι δεν μπορεί να αλλάξει κάτι, ότι δεν μπορεί να κάνει κάτι διαφορετικό για να αποτρέψει την κατάσταση. Στο στάδιο αυτό επέρχονται η προσαρμογή στην απώλεια, ο επαναπροσδιορισμός της ζωής, η δημιουργία καινούριων αναμνήσεων, η επανεκκίνηση, αν θέλετε, και η επιστροφή στην όποια φυσιολογική -για κάθε άτομοκατάσταση. Σε κάθε περίπτωση, καλό είναι να μην αναρωτιέται κάποιος σε ποιο στάδιο βρίσκεται κάθε στιγμή ή σε ποιο στάδιο θα έπρεπε να είναι ή αν πενθεί «σωστά», καθώς η διαδικασία της θλίψης είναι ιδιαίτερη και προσωπική υπόθεση για το κάθε άτομο, όπως είναι και η ζωή του καθενός από εμάς...

18 ευΖΗΝ

επιβραδύνεται. Δείχνει θλιμμένο, είναι ευσυγκίνητο, απαισιόδοξο, απελπισμένος νιώθει μόνο, είναι συναισθηματικά ασταθές και μπορεί να γίνεται εχθρικό με τα κοντινά και οικεία άτομα. Μπορεί να απομονώνεται, να αποφεύγει τον κόσμο και φαίνεται να χάνει τους στόχους του και να νιώθει απελπισία.

κρΙςΗς πανΙκΟυ: αΙτΙα καΙ τρΟπΟΙ αντΙμετΩπΙςΗς

Τι είναι, ποιους αφορά, πως εμφανίζεται και πως αντιμετωπίζεται

σ

ε παγκόσμιο επίπεδο τα άτομα που πάσχουν από ψυχικές, νευρολογικές και συμπεριφορικές διαταραχές ανέρχονται σε εκατοντάδες εκατομμύρια, ενώ ένας στους τέσσερις ευρωπαίους πολίτες θα βιώσει κάποιο πρόβλημα ψυχικής υγείας στη διάρκεια της ζωής του. «Η ψυχική υγεία είναι ανθρώπινο δικαίωμα» ήταν το φετινό θέμα της Παγκόσμιας Ημέρας Ψυχικής Υγείας όπως έχει οριστεί η 10η Οκτωβρίου. Οι αγχώδεις διαταραχές που συνδέονται με τις κρίσεις πανικού αποτελούν σήμερα το πιο συχνό πρόβλημα ψυχικής υγείας στην Ευρώπη, καθώς υπολογίζεται ότι επηρεάζουν 25 εκατομμύρια κατοίκους των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και 301 εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο. Οι κρίσεις πανικού είναι πιο συχνές στις γυναίκες (5,6%) σε σχέση με τους άντρες (2,2%).Η κρίση πανικού, ένα κοινό σύμπτωμα του άγχους, παρουσιάζεται ξαφνικά και εκδηλώνεται με επεισόδια έντονου φόβου, ενώ προσωπικές μαρτυρίες το παρομοιάζουν με «ηφαίστειο που ξερνάει και τη λάβα του και ξεχύνεται σε όλο το σώμα κάνοντάς το να τρέμει». Εκτιμάται ότι το 80% του πληθυσμού έχει πάθει έστω για μια φορά στην ζωή του κάποια κρίση πανικού και είναι πιθανό να μην επαναλήφθηκε ξανά.

ευΖΗΝ 19

Τι είναι όμως η Κρίση Πανικού; «Ο κάθε άνθρωπος βιώνει άγχος σε κάποια φάση της ζωής του ή και συχνά μέσα στη μέρα του με όσα έχει ν’ αντιμετωπίσει. Οι σωματικές αλλαγές που νιώθουμε από το άγχος είναι μια φυσιολογική αντίδραση του οργανισμού όταν βρίσκεται σε κίνδυνο ή αγχώδη κατάσταση για να μας βάλει σε κατάσταση δράσης και ν’ αντιδράσουμε στο επικείμενο πρόβλημα γρήγορα και αποτελεσματικά» επισημαίνει η κ. Άννα Χατζηδημητρίου, ΒΑ, MSc Ψυχολόγος Υγείας, Ειδικευμένη στην Ψυχο-ογκολογία και στον Χρόνιο Πόνο, St Thomas & Guy's Hospital, UK, Διευθύντρια Τμήματος Ψυχολογίας Ιατρικού Κέντρου Αθηνών, Ιδρύτρια Κέντρου Ψυχολογίας και Προαγωγής της Υγείας «Live Well - Be Well» και προσθέτει: «Η Κρίση Πανικού διαφέρει από το έντονο άγχος που μπορεί να μας καταβάλλει, και δεν είναι απαραίτητο ότι το συχνό και καθημερινό άγχος εξελίσσεται σε κρίσεις πανικού. Το άτομο που παθαίνει κρίση πανικού αισθάνεται ανήμπορο διότι η κρίση έρχεται ξαφνικά σε κάποια στιγμή της μέρας, σε οποιοδήποτε μέρος χωρίς προειδοποίηση και χωρίς φαινομενικά κάποιο λόγο. Τη στιγμή πριν την κρίση μπορεί το άτομο να νιώθει ότι όλα ήταν επιφανειακά ήρεμα και το αίσθημα του φόβου με τα έντονα σωματικά συμπτώματα να μπήκαν αιφνίδια σαν διαρρήκτες στο σώμα του χωρίς να προλάβει να τ’ αντιληφθεί. Έντονη ταχυπαλμία σαν να νιώθει ότι από στιγμή σε στιγμή θα πάθει καρδιακή προσβολή, αίσθηση πνιγμού ότι δεν φτάνει ο αέρας να πάρεις μια ανάσα, εφίδρωση, ζάλη σαν όλα να γυρίζουν και τρέμουλο στα πόδια σαν να νιώθει πως χάνει τις αισθήσεις του για μερικά λεπτά.Οι σκέψεις καλπάζουν ασταμάτητα, νιώθει ότι δεν μπορεί να τις ελέγχει, νιώθει ότι τα χάνει ότι δεν σκέφτεται λογικά, ότι θα τρελαθεί. Μέσα σ’ αυτό το στρόβιλο συναισθημάτων αναδύεται μια επίμονη σκέψη που κάνει το άτομο να νιώθει με σιγουριά ότι θα πάθει κάτι η υγεία του εκείνη την στιγμή, ότι το σώμα δεν θ’ αντέξει την πίεση, και ότι θα πάθε καρδιακή προσβολή, ή λιποθυμία, ή ασφυξία με πιθανότητα να απειλήσει τη ζωή του. Κατά τις κρίσεις πανικού, τα σωματικά συμπτώματα που περιεγράφηκαν παράγουν ψυχικά συμπτώματα όπως έντονο φόβο, άγχος, πανικό, αίσθημα απώλειας ελέγχου και επερχόμενου θανάτου».

20 ευΖΗΝ

Το γνωσιακό Μοντέλο που εξηγεί τη Διαταραχή Πανικού «Αυτή η εμπειρία που βιώνει το άτομο είναι τόσο τρομακτική που μπαίνει σε μια διαδικασία που μοιάζει με γρανάζια μηχανής που τραβούν μέσα τον άνθρωπο και τον κατακερματίζουν, στην εμπειρία του πανικού, νιώθει κανείς σαν φυλακισμένος που δεν μπορεί ν’ αποδράσει» τονίζει η κ. Χατζηδημητρίου και συνεχίζει: «Το αίσθημα του επερχόμενου άγχους, ο φόβος να μην ξανάρθει ο πανικός, γεννά φόβο, παγιδεύεται σ ένα φαύλο κύκλο της σκέψης του και των συναισθημάτων που έχει για τα σωματικά συμπτώματα. Αυτό λειτουργεί ως «γρανάζι» που μεταφέρει το φόβο στη συμπεριφορά του μ’ αποτέλεσμα να αρχίσει να εξαπλώνεται στις καθημερινές του συνήθειες. Μεταξύ άλλων οδηγεί στο να συνδυάζει τα συμπτώματα από τις κρίσεις με όλο και περισσότερα μέρη, πράγματα που έκανε, αγαπημένες του συνήθειες,

μ’ ανθρώπους που ίσως τον φορτίζουν, διάφορες κοινωνικές επαφές ή υποχρεώσεις και φτάνει στο σημείο ν’ αρχίζει να τα αποφεύγει συστηματικά. Στην καλύτερη περίπτωση αν δεν τ’ αποφεύγει, αρχίζει και αναπτύσσει συμπεριφορές προσκόλλησης, δηλαδή κάνει τις συνήθειες του μ’ άλλους τρόπους (π.χ. έχει πάντα νερό μαζί του, φάρμακα στην τσάντα του, κάποιον για συνοδεία σε ό,τι κάνει) για να νιώθει ένα ουτοπικό αίσθημα ασφαλείας που τον βοηθάει να ανταπεξέλθει στα πράγματα που έχει να κάνει μέσα στην μέρα του. Πράγματα απλά, που όμως ο φόβος τα κάνει να φαίνονται Γολγοθάς για να τα φέρει εις πέρας. Και όπως έτσι ξαφνικά ήρθε η πρώτη κρίση πανικού, έτσι ξαφνικά κάποια στιγμή χωρίς ο ίδιος να το έχει αντιληφθεί ανακαλύπτει πως έχει εξαπλωθεί σταδιακά σε πολλά κομμάτια της ζωής του διαταράσσοντας την ποιότητά της και δημιουργώντας πολύ συχνά άλλα ψυχολογικά προβλήματα, όπως αγοραφοβία και κατάθλιψη που είναι τα πιο συνήθη».

Ποια είναι τα συμπτώματα στη διαταραχή πανικού; Διακριτή περίοδος έντονου φόβου ή δυσφορίας, κατά την οποία εμφανίσθηκαν αιφνίδια και κορυφώθηκαν μέσα σε 10 λεπτά της ώρας τέσσερα (ή περισσότερα) από τα ακόλουθα συμπτώματα: • αίσθημα παλμών, καρδιά που «σφυροκοπά», ή επιτάχυνση του καρδιακού ρυθμού • εφίδρωση • τρεμούλα ή έντονος τρόμος • αίσθημα λαχανιάσματος ή ασφυξίας • αίσθημα πνιγμονής • πόνος ή δυσφορία στο θώρακα • ναυτία ή κοιλιακή ενόχληση • αίσθημα ζάλης, αστάθειας, ή τάση για λιποθυμία • αποπραγματοποίηση (αίσθημα μη πραγματικού) ή αποπροσωποποίηση ( ότι αποσπάται από τον ίδιο τον εαυτό του) • φόβος απώλειας του ελέγχου ή επερχόμενης τρέλας • φόβος θανάτου • παραισθησίες (μούδιασμα ή μυρμηγκιάσματα) • ρίγη ή αίσθημα ζέστης Ποιους αφορά η Διαταραχή Πανικού; «Υπολογίζεται ότι μέχρι 4% του πληθυσμού υποφέρει από σοβαρές και συχνές κρίσεις πανικού. Σ’ αυτήν την περίπτωση η κρίση πανικού αποκτά ψυχοπαθολογικό χαρακτήρα και ονομάζεται διαταραχή πανικού. Οι κρίσεις πανικού σ’ αυτήν την κατάσταση μπορεί να εμφανίζονται σπανιότερα ή να επαναλαμβάνονται συχνά. Οι κρίσεις πανικού μπορούν να εκδηλώνονται σε όλες τις ηλικίες και είναι μια διαταραχή που αφορά άνδρες και γυναίκες. Η συχνότητα εκδήλωσης της πρώτης κρίσης πανικού είναι μεγαλύτερη μεταξύ 20 και 40 ετών και είναι πιο συχνή στις γυναίκες από ότι στους άνδρες» σημειώνει η κ. Χατζηδημητρίου. Πώς θα καταλάβω ότι έχω διαταραχή πανικού; Τα συνήθη συμπτώματα της κρίσης πανικού που μπορεί κάποιος ν’ αναγνωρίσει στον εαυτό του είναι: • Έντονος φόβος, άγχος,

• •

•

•

πανικός, αίσθημα απώλειας ελέγχου και επερχόμενου θανάτου. Άγχος για απροσδόκητο, ξαφνικό γεγονός που μπορεί να του προκαλέσει πανικό. Αποφυγή δραστηριοτήτων λόγω φόβου μην πάθει κρίση πανικού (σαν αποτέλεσμα έχει να αποφεύγει την καθημερινή ρουτίνα). Απομονώνεται όλο και περισσότερο από φίλους λόγω του φόβου ή ένα ασφαλές περιβάλλον όπως είναι το σπίτι του. Αποφεύγει δημόσιους χώρους και πολλά άτομα συγκεντρωμένα στον ίδιο χώρο.

Πώς αντιμετωπίζεται θεραπευτικά η Διαταραχή Πανικού; Σκοπός της θεραπευτικής αντιμετώπισης είναι να μειωθούν σταδιακά τα συμπτώματα της διαταραχής πανικού. Ειδικότερα, με την γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία ο ασθενής θα ανακαλύψει πως ο πανικός δεν έρχεται ξαφνικά αλλά τον προκαλούν συγκεκριμένες σκέψεις του ή συναισθήματα και η συμπεριφορά του συνδέεται με γεγονότα» εξηγεί η κ. Χατζηδημητρίου και καταλήγει: «Μέσω της ψυχοθεραπείας θα μάθει πώς μπορεί να αλλάξει τον τρόπο που σκέφτεται και νιώθει, ώστε να αλλάξει την ερμηνεία που δίνει στον εαυτό του για τις κρίσεις πανικού. Θα βοηθηθεί να καταλάβει ότι: • Η συχνότητα, η ένταση και η διάρκεια των κρίσεων πανικού θα μειωθούν • Θα μειωθεί ο φόβος, και ότι το επεισόδιο του πανικού αν επαναληφθεί θα έχει τη δυνατότητα να τον διαχειριστεί • Ο πάσχων θα αποβάλει τη σκέψη που του προκαλεί πανικό και θα μπορεί να διαχειριστεί μια επερχόμενη κατάσταση • Θα καταφέρει να βγει από το σπίτι και να πάει σε ένα δημόσιο χώρο με κόσμο, να κάνει μόνος του τις δουλειές του, ν’ απομακρυνθεί από τα σημεία ασφαλείας του • Να επιστρέψει κανονικά στην καθημερινότητα του».

ευΖΗΝ 21

μπΟρΟυμε τελΙκα να γνΩρΙζΟυμε τΟ μελλΟν τΗς υγεΙας μας;

Θ

Τι αναφέρει στο ΕΥ ΖΗΝ, ο Αναπληρωτής Καθηγητής Γενετικής στην Ιατρική Σχολή του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Χρ. Γιαπιτζάκης

α σας άφηνε ανεπηρέαστους το γεγονός ότι ίσως ανήκετε στο 15% των Ελλήνων που αποδεδειγμένα έχει κληρονομική προδιάθεση για καρδιαγγειακή νόσο, την οποία μπορεί με έγκυρη και έγκαιρη ενημέρωση να μην εκδηλώσει ποτέ; Κι όμως με μια απλή εξέταση, ένα γενετικό τεστ, μπορούμε πια να γνωρίζουμε την προκαθορισμένη γενετικά μοίρα μας και να την επηρεάζουμε. Το μόνο που χρειαζόμαστε είναι μόνο λίγο σάλιο ή αίμα και έναν γενετιστή!

«Στη χώρα μας καταγράφονται 16 χιλιάδες εμφράγματα ετησίως, με τα μισά από αυτά σε ηλικίες κάτω των 55 ετών, συχνότερα στους άνδρες, αλλά υπάρχει ανοδική τάση στις γυναίκες την τελευταία δεκαετία. Επιπλέον, παρατηρούνται 35 χιλιάδες πρωτοεμφανιζόμενα αγγειακά εγκεφαλικά, που αφορούν πάλι τις ηλικίες κάτω των 55 ετών. Σημαντικό είναι επίσης και το γεγονός ότι τα 2/3 περίπου των αυτόματων αποβολών των εμβρύων που συμβαίνουν ξαφνικά κατά τον πρώτο τρίμηνο της κύησης, οφείλονται σε θρομβοφιλική προδιάθεση της εγκύου. Οι περισσότεροι θεωρούν τα παραπάνω συμπτώματα ως ξαφνικά γεγονότα που «κληρώνουν» τυχαία χωρίς

«Στη χώρα μας καταγράφονται 16 χιλιάδες εμφράγματα ετησίως, με τα μισά από αυτά σε ηλικίες κάτω των 55 ετών, συχνότερα στους άνδρες»

Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Θρόμβωσης που γιορτάζεται στις 13 Οκτωβρίου, συναντήσαμε τον Δρ. Χρήστο Γιαπιτζάκη, Αναπληρωτή Καθηγητή Γενετικής στην Ιατρική Σχολή του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, για να λύσουμε όλες μας τις απορίες σχετικά με το ερώτημα αν μπορούμε τελικά να γνωρίζουμε το μέλλον της υγείας μας:

22 ευΖΗΝ

να υπάρχει προηγούμενη ένδειξη ή κάποια αιτία που να κινήσει υποψίες για την εκδήλωσή τους. Και όμως, στην πραγματικότητα μοιράζονται κάτι κοινό: την ίδια αιτία που ονομάζεται θρομβοφιλία και τα αδιαμφισβήτητα επιστημονικά στοιχεία, που αποδεικνύουν πως 1 στους 6 Έλληνες έχει μια κληρονομική προδιάθεση για θρομβωτικά επεισόδια».

• Κύριε Γιαπιτζάκη μπορούμε τελικά να μάθουμε από τι θα αρρωστήσουμε; Αυτό ισχύει σε πάρα πολλές περιπτώσεις ανθρώπων. Σίγουρα ο καθένας μας διαθέτει μια σειρά γονιδίων, όπως αυτό της θρομβοφιλίας, που προκαθορίζουν την προδιάθεσή μας γενετικά και που ευθύνονται για την εμφάνιση συγκεκριμένων νόσων σε κάθε ηλικία. Γενικά, υπάρχουν κληρονομικά νοσήματα που είναι θανατηφόρα, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι θα εκδηλωθούν σίγουρα σε αυτούς που τα φέρουν στο γονιδίωμά τους ως πληροφορία, αφού για πολλά από αυτά υπάρχει τρόπος προφύλαξης εάν είναι γνωστή η προδιάθεση. Σημαντικό τέτοιο παράδειγμα είναι η θρομβοφιλία.

• Η θρομβοφιλία είναι νόσος; Δεν είναι νόσος αλλά η τάση του οργανισμού να δημιουργεί θρομβώσεις. Αυτή η κληρονομική προδιάθεση οφείλεται σε μεταλλαγές ή πολυμορφισμούς DNA σε γονίδια που κωδικοποιούν ορισμένους παράγοντες πήξεως του αίματος, σε συνδυασμό με περιβαλλοντικούς, διατροφικούς και παράγοντες συμπεριφοράς. Η επιστήμη δίνει πια τη δυνατότητα να προστατευτούμε μέσω μιας έγκαιρης διερεύνησης των γονιδίων για τη πιθανότητα εκδήλωσης ενός εμφράγματος, ενός αγγειακού εγκεφαλικού ή μιας επιπλοκής κατά την κύηση. Ο γενετικός έλεγχος μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη σοβαρών ασθενειών, ιδιαίτερα στα άτομα που έχουν επιβαρυμένο οικογενειακό ιστορικό με γονέα που εμφάνισε έμφραγμα ή εγκεφαλικό επεισόδιο, ή να δώσει λύση στο άγχος γυναικών που εμφάνισαν επανειλημμένες αποβολές.

• Πώς γίνεται η εξέταση; Για να διαπιστώσει κάποιος εάν έχει κληρονομική προδιάθεση να εμφανίσει έμφραγμα ή εγκεφαλικό θα πρέπει να απευθυνθεί αυστηρά σε γενετιστή και μόνο. Και θα πρέπει να κινητοποιηθεί άμεσα, ειδικότερα αν κάποιος στενός συγγενής του έχει εμφανίσει έμφραγμα ή αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο σε ηλικία κάτω των 60 ετών.

Η κληρονομική προδιάθεση για θρομβώσεις συνήθως αφορά πολλές γενεές και δεν εμφανίζει διαφορά ανάμεσα στα δυο φύλα. Εφόσον διαπιστωθεί πως το οικογενειακό ιστορικό κάποιου ατόμου είναι επιβαρυμένο, τότε εκείνο μπορεί να υποβληθεί σε έλεγχο DNA δείγματος αίματος ή σάλιου, ώστε να διαπιστωθεί εάν έχει αυξημένο κίνδυνο θρομβοφιλίας • Πόσες φορές στη ζωή ενός ατόμου πρέπει να γίνει προληπτικός έλεγχος; Αυτός ο προληπτικός γενετικός έλεγχος γίνεται μόνο μια φορά στη ζωή ενός ανθρώπου και μπορεί πραγματικά να αποδειχθεί σωτήριος! Ο έλεγχος DNA θεωρείται η ακριβέστερη βιοϊατρική εξέταση με πιθανότητα εργαστηριακού λάθους λιγότερη από 1%. Σε πρόσφατη έρευνά μας ανακαλύψαμε ότι τα άτομα με οικογενειακό ιστορικό θρομβοφιλίας διατρέχουν 5πλάσιο κίνδυνο από ό, τι ο γενικός πληθυσμός εμφάνισης κάποιου επικίνδυνου θρομβωτικού επεισοδίου. Με την έρευνα μας μάλιστα, αναδείχθηκε με δεδομένα και για πρώτη φορά διεθνώς η συμβολή της γενετικής συμβουλευτικής στην πρόληψη σοβαρών θρομβωτικών επεισοδίων.

• Υπάρχει κάτι που πρέπει να μας υποψιάσει και να επισκεφθούμε γενετιστή; Όποιος έχει έναν από τους δυο γονείς που εκδήλωσαν έμφραγμα ή εγκεφαλικό πριν τα 60 τους ή καρκίνο πριν τα 50 τους, αν και στο ευρύτερο συγγενικό περιβάλλον υπάρχει η νόσος, πρέπει να κινητοποιηθεί και να επισκεφθεί ένα γενετιστή. Εδώ δεν μας αφορά καρκίνος σε συγγενικά άτομα που εμφάνισαν τη νόσο σε μεγάλη ηλικία.

• Αν διαπιστωθεί η ύπαρξη του γονιδίου της θρομβοφιλίας, τι μπορεί να κάνει το άτομο; Μετά τη διαπίστωση της κληρονομικής προδιάθεσης θρομβοφιλίας με τον γενετικό έλεγχο, ο κίνδυνος θρόμβωσης μπορεί να μειωθεί με την υιοθέτηση πιο υγιεινών συνηθειών διατροφής και άσκησης, με τη μείωση του άγχους και του καπνίσματος, αλλά και με τακτική ιατρική

ενημερώνει τον γυναικολόγο της πριν να πάρει αντισυλληπτικά ή όταν μείνει έγκυος.

«με ένα γενετικό • Μπορεί κάποιος χωρίς κάποια συμπτώματα να κάνει το τεστ, μπορούμε εμφανή γενετικό τεστ μόνο και μόνο για να τις πληροφορίες που φέρει πια να γνωρίζουμε μάθει το γενετικό του υλικό; Το ζήτημα είναι ποιος γνωρίζει την προκαθορισμένη τιςΒεβαίως. κατάλληλες εξετάσεις για να τις και πού γίνονται αυτές. γενετικά μοίρα μας προτείνει Εδώ χρειάζεται ο ειδικός, ο γενετιστής, και να την που θα λάβει υπόψη το οικογενειακό κι ατομικό ιστορικό και θα προτείνει τις επηρεάζουμε» εξετάσεις για το συγκεκριμένο άτομο. παρακολούθηση, ιδιαίτερα μετά τα 45, από παθολόγο ή αιματολόγο, ο οποίος μπορεί να συστήσει προληπτικά μια ήπια αντιπηκτική αγωγή. Επιπλέον, κάποιος φορέας γονιδίων θρομβοφιλίας για να μειώσει τον κίνδυνο θρόμβωσης, αφενός σε μακρινό ταξίδι με αεροπλάνο ή τρένο ανά τρίωρο πρέπει να κινείται και να περπατάει και αφετέρου να ενημερώνει τους θεράποντες ιατρούς για την προδιάθεση θρομβοφιλίας σε περίπτωση φαρμακευτικής ή χειρουργικής θεραπείας του για οποιοδήποτε θέμα υγείας. Ειδικότερα, κάποια γυναίκα που έχει θρομβοφιλική προδιάθεση θα πρέπει να

Ο Χρήστος Γιαπιτζάκης είναι Αναπληρωτής Καθηγητής Γενετικής στο Τμήμα Ιατρικής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, με σπουδές στην Βιολογία, Οδοντιατρική και Ιατρική Γενετική και με ερευνητικό έργο στα κληρονομικά νοσήματα και σύνδρομα της κεφαλής. Υπήρξε ο πρώτος επιστήμονας που πραγματοποίησε στην Ελλάδα ανάλυση αρχαίου DNA στα πλαίσια έρευνας για την αιτία του λοιμού των Αθηνών . Την τελευταία εικοσαετία έχει πραγματοποιήσει τους έως τώρα μοναδικούς στην Ελλάδα προγεννητικούς ελέγχους εμβρυϊκού DNA για 9 κληρονομικές ασθένειες από τους οποίους οι δύο έγιναν για πρώτη φορά παγκοσμίως . Έχει εξειδικευτεί στη γενετική των

Δυστυχώς δεν υπάρχει ακόμη στη χώρα μας γενετιστής σε κάθε δημόσιο νοσοκομείο, γιατί δεν έχει αρχίσει να δίνεται επίσημα σε πολλούς η ειδικότητα της γενετικής.

• Εσείς έχετε κάνει ανάλυση του δικού σας γενετικού υλικού; Βεβαίως και όχι μόνο στον εαυτό μου, αλλά και στα δύο αδέρφια μου, προγεννητικά στην ανιψιά μου, στη σύζυγό μου και στην οικογένειά της. Αυτό που θέλω να τονίσω, τελειώνοντας, είναι ότι ο γενετιστής δεν είναι ο προσωπικός γιατρός του ασθενούς, αλλά ο γιατρός της οικογένειας, γιατί αυτά που ανακαλύπτει αφορούν όλα τα μέλη μιας οικογένειας.

συνδρόμων της κεφαλής, όπως εκείνο που περιγράφει η συγγραφέας R.J. Palacio στο βιβλίο "Θαύμα" ("Wonder"), για το οποίο έγραψε βιβλιοκριτική ο Γιαπιτζάκης, και το οποίο έγινε ταινία με την Τζούλια Ρόμπερτς! Έχει ασχοληθεί επί σειρά ετών με την θρομβοφιλία (κληρονομική προδιάθεση για θρόμβωση, έμφραγμα, εγκεφαλικό κλπ.) αφενός ερευνητικά και αφετέρου διαγνωστικά με στόχο την πρόληψη. Στην αρχή του 2022, στη Διεθνή Κατάταξη των Επιστημόνων AD Scientific Index στον ερευνητικό τομέα της Ιατρικής Γενετικής αναδείχθηκε 1ος στην Αθήνα, 3ος στην Ελλάδα, 31ος στην Ευρώπη και 84ος στον κόσμο.

ευΖΗΝ 23

γεΩργΙΟς χρΟυςΟς:

τΟ ςτρες μας ςκΟτΩνεΙ καΙ κυρΙΟλεκτΙκα καΙ… μεταφΟρΙκα

Μ

Τι λέει στο ΕΥ ΖΗΝ ο βραβευμένος καθηγητής και κάτοχος της Έδρας UNESCO στην Εφηβική Υγεία και Ιατρική

ας κυβερνάει, πολλές φορές κατακυριεύει τη ζωή μας, μας φέρνει σε δυσαρμονία με το περιβάλλον μας, και το κυριότερο … βλάπτει σοβαρά την υγεία μας! Ο λόγος για το άγχος, το δυσάρεστο αυτό σύμπτωμα του στρες, το οποίο διαγιγνώσκεται, μετριέται επιστημονικά και, όσο κι αν ακούγεται περίεργο, μπορεί να θεραπευτεί ή τουλάχιστον να ελαττωθεί. Τον τρόπο διαχείρισής του μας αναλύει ο Δρ. Γεώργιος Χρούσος, ομότιμος καθηγητής Παιδιατρικής και Ενδοκρινολογίας του ΕΚΠΑ, ο οποίος έχει εξέχουσα και ευρεία συνεισφορά στο πεδίο της Ενδοκρινολογίας και του Μεταβολισμού, ιδίως της Βιολογίας και Ιατρικής του Στρες. Ο Γεώργιος Π. Χρούσος είναι, επίσης, κάτοχος της Έδρας UNESCO στην Εφηβική Υγεία και Ιατρική από το 2010, και επί σειρά ετών, Διευθυντής του Ερευνητικού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου Υγείας Μητέρας, Παιδιού και Ιατρικής Ακριβείας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.

μπορούσε να πει κάποιος, πως ζούμε σε μια χώρα με διαρκές πένθος. Πώς να μην έχουμε στρες; Όλα αυτά τα απανωτά χτυπήματα είναι ισχυροί και παρατεταμένοι στρεσογόνοι παράγοντες που φυσικό είναι και να μας προκαλούν πένθος και, γενικότερα, να μας στρεσάρουν. Έχουμε στρες αλλά αυτό δεν πρέπει να μας καταβάλει ψυχοσωματικά. Αντίθετα, πρέπει να μας διεγείρει τις προσαρμοστικές δυνάμεις που όλοι έχουμε μέσα μας, και να μας οδηγήσει σε διαμόρφωση υγιούς στρατηγικής για να αντισταθούμε και να ενεργήσουμε χωρίς άγχος, κατάθλιψη ή και παραλυσία. Αυτά όχι μόνο δεν βοηθούν, βλάπτουν και εμποδίζουν την ανάνηψη.

«Μπορούμε και πρέπει να νικήσουμε το στρες. Μερικοί από μας εκ φύσεως, άλλοι λόγω πρότερης πείρας, άλλοι με την κατάλληλη βοήθεια…»

• Κύριε Καθηγητά μας σκοτώνει το στρες; Πράγματι, μας σκοτώνει και κυριολεκτικά και μεταφορικά. Κυρίως σιγά-σιγά, με το να μας γερνάει πιο γρήγορα, καταστρέφοντας τους ιστούς μας, μέσω της χρόνιας παραγωγής κορτιζόλης και φλεγμονωδών ουσιών. Αλλά και άμεσο θάνατο μπορεί να προκαλέσει σ’ εκείνους που έχουν ιδιαίτερη ευαισθησία, είτε γιατί έχουν γενετικούς λόγους, όπως ο αιφνίδιος θάνατος, πολύ σπάνια, σε νέους ανθρώπους, είτε γιατί ο οργανισμός είναι σε κακή κατάσταση λόγω χρόνιων νόσων, που κι’ αυτές είναι κυρίως απόρροια χρόνιου στρες.

αναμενόμενο να αυξηθούν οι νοσηρές εκδηλώσεις σε άτομα με υποκείμενες νόσους, όταν βρίσκονται κάτω από στρες, όπως • Με όλα αυτά που συμβαίνουν στη θεσσαλία γύρω μας τον τελευταίο καιρό 24 ευΖΗΝ

(φωτιές, πλημμύρες, άδικοι θάνατοι νέων ανθρώπων, κλπ) θα

• Πώς να διαχειριστούν οι κάτοικοι της Θεσσαλίας το στρεςμ όταν έχουν χάσει από τη μια στιγμή στην άλλη το βιός τους, τη ζωή τους; Θα πρέπει να σκεφτούν ότι η ζωή τους και η υγεία τους είναι αυτά που μετράνε πραγματικά και ότι τα υλικά αντικείμενα ξαναφτιάχνονται. Η απελπισία δεν βοηθάει σε τίποτα. Αντίθετα, κάνει τα πράγματα χειρότερα. Η οικογένεια, οι αγαπημένοι συγγενείς και φίλοι, η κοινότητα, ο περίγυρος είναι σημαντικά στηρίγματα.

• Πώς να το διαχειριστούν τα παιδιά που έμειναν χωρίς σπίτι και εκείνα που δεν βλέπουν τους συμμαθητές τους στο σχολείο; Τα παιδιά φυσικά θα στρεσαριστούν και επίσης χρειάζονται στήριξη από τους ενήλικους που είναι γύρω τους. Εδώ, θα αναφερθώ σε δεδομένα εργασιών που έγιναν σε παρόμοιες περιπτώσεις, που έδειξαν ότι όταν οι καταστροφές αφορούν μεγάλους πληθυσμούς, όπως σήμερα στη Θεσσαλία, το βάρος του στρες για τα άτομα ελαφρύνεται και η προσαρμογή τους στη στρεσογόνο κατάσταση διευκολύνεται.

Ο ΚΑΘΗΓΗΤΉΣ ΧΡΟΥΣΟΣ

• Πώς επηρεάζει το στρες, τη νόσηση; Ήδη ακούσαμε από επιστήμονες πως αυξήθηκαν τα καρδιολογικά περιστατικά στην περιοχή της Θεσσαλίας Είναι αναμενόμενο να αυξηθούν οι νοσηρές εκδηλώσεις σε άτομα με υποκείμενες νόσους, όταν αυτά βρίσκονται κάτω από στρες. Σε αυτά, είναι πολύ σημαντικό να παρέμβουμε άμεσα στην ανακούφισή τους. Αν εκ φύσεως δεν αντιμετωπίζουν το στρες με την νηφάλια διαχείριση που απαιτείται, χρειάζονται ψυχολογική στήριξη από το ανθρώπινο περιβάλλον τους και από ειδικούς.

• Μπορούμε να παλέψουμε με το στρες και να νικήσουμε; Φυσικά μπορούμε και πρέπει να νικήσουμε. Μερικοί από μας εκ φύσεως, άλλοι λόγω πρότερης πείρας, άλλοι με την κατάλληλη βοήθεια. Αναμφίβολα, η ενεργός πάλη ενάντια στο στρεσογόνο ερέθισμα μας θέτει σε πλεονεκτική θέση. Άλλωστε, η φυσική αντίδραση του οργανισμού είναι η πάλη, φυγή ή η παραλυσία. Η ενεργός αντίδραση ανάλογα με την κατάσταση συνήθως υπερτερεί.

• Τα αγχολυτικά φάρμακα μπορούν να βοηθήσουν; Για λίγες μέρες, τα αγχολυτικά φάρμακα μπορούν να βοηθήσουν, ιδίως αν το στρες οδηγεί σε

παραλυτικό άγχος, κατάθλιψη, ανορεξία και αϋπνία. Όμως πρέπει να γνωρίζουμε ότι αυτά τα φάρμακα προκαλούν εύκολα σημαντική εξάρτηση. Αν ο ειδικός που συνταγογραφεί διαβλέπει χρονιότητα στην ανάγκη της φαρμακοθεραπείας, θα ήταν καλύτερα να χορηγήσει συγκεκριμένα αντικαταθλιπτικά που βοηθούν χωρίς να προκαλούν εξάρτηση.

Έχουμε στρες, αλλά αυτό δεν πρέπει να μας καταβάλει ψυχοσωματικά. πρέπει να μας διεγείρει τις προσαρμοστικές δυνάμεις

Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Καθηγητής Χρούσος βραβεύτηκε πρόσφατα από την Αμερικανική Ενδοκρινολογική Εταιρία (Endocrine Society) και την Ευρωπαϊκή Ενδοκρινολογική Εταιρία [European Society of Endocrinology -(ESE)] με το Transatlantic Alliance Award για το 2023. Το βραβείο «Transatlantic Alliance Award», το οποίο θεσπίστηκε το 2021, αναγνωρίζει διεθνείς ηγέτες της επιστήμης, οι οποίοι συνεισέφεραν τα μέγιστα στην έρευνα της ενδοκρινολογίας και στις δύο μεριές του Ατλαντικού, δηλαδή στην Ευρώπη και στις Η.Π.Α. Ο Γ. Π. Χρούσος έχει έξοχη και ευρεία συνεισφορά στην έρευνα της Ενδοκρινολογίας και του Μεταβολισμού, ιδιαίτερα στην Βιολογία και την Ιατρική του Στρες και στις διαταραχές του άξονα υποθαλάμου-υπόφυσης-επινεφριδίων (ΥΥΕ). Μέσω των παρατηρήσεων και μελετών του, έβαλε τον ακρογωνιαίο λίθο στην κατανόηση του συστήματος σηματοδότησης των γλυκοκορτικοειδών (κορτιζόνης) στο κύτταρο και αποκρυπτογράφησε τις βασικές μεταβολικές και κλινικές λειτουργίες και επιπτώσεις του στην υγεία και τη νόσο. Το όλο έργο του άνοιξε νέους ορίζοντες στην έρευνα για ένα ευρύ φάσμα σύνθετων και πολύπλοκων ανθρώπινων διαταραχών, -όπως το άγχος, η κατάθλιψη, οι διατροφικές διαταραχές, η παχυσαρκία, το μεταβολικό σύνδρομο, οι διαταραχές του ύπνου, καθώς και οι φλεγμονώδεις, αυτοάνοσες και αλλεργικές παθήσεις,- και συνεισέφερε στις θεραπείες τους.

Tο 2011 βραβεύτηκε με την διακεκριμένη Έδρα John Kluge στην Τεχνολογία και Κοινωνία («Distinguished John Kluge Chair in Technology and Society»), στην Βιβλιοθήκη του Αμερικανικού Κογκρέσου, στην Ουάσιγκτον των Η.Π.Α, για τη συνεισφορά του στην κατανόηση των μηχανισμών της παθοφυσιολογίας του στρες και τη σημαντική επίδραση που είχε αυτό στις ανθρώπινες κοινωνίες από την αρχαιότητα. Ο καθηγητής Χρούσος εργάστηκε για περισσότερο από 2 δεκαετίες στο Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας του Παιδιού και της Ανθρώπινης Ανάπτυξης (Eunice Kennedy Shriver National Institute of Child Health and Human Development, NICHD) των Εθνικών Ινστιτούτων Υγείας των Η.Π.Α., όπου διετέλεσε Διευθυντής Ερευνών (Senior Investigator) και Διευθυντής του Tμήματος Παιδιατρικής και Αναπαραγωγικής Ενδοκρινολογίας.

ευΖΗΝ 25

αρτεμΙς ζαβαλΙγκΟυ:

«Η θεραπεία μπορεί να είναι ευεργετική στους ανθρώπους»

σ

Η συμπολίτισσα ψυχολόγος, μιλά στο ΕΥ ΖΗΝ και δίνει απαντήσεις σε σειρά ερωτημάτων

ε μια σειρά ερωτημάτων που αφορούν στην ψυχική μας υγεία, κλήθηκε απ΄το ΕΥ ΖΗΝ να απαντήσει, η συμπολίτισσα ψυχολόγος κα Άρτεμις Ζαβαλίγκου Πτυχιούχος του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Msc Συστημική Συμβουλευτική Ψυχοθεραπεία και MSc Γνωστικής Νευροαποκατάστασης Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Απευθυνόμενοι στους αναγνώστες, μας τονίζει μεταξύ άλλων, ότι «εάν βρείτε έναν θεραπευτή που σας αρέσει, τότε μπορείτε να ξεκινήσετε το ταξίδι της ψυχοθεραπείας», καθώς όπως υποστηρίζει, «η θεραπεία μπορεί να είναι ευεργετική στους ανθρώπους και για διάφορους λόγους». Η κα Ζαβαλίγκου, απαντά μεταξύ άλλων, γιατί και πότε πρέπει κάποιος να επισκεφθεί ψυχολόγο , ποια είναι τα συχνότερα αιτήματα ψυχοθεραπείας , εάν υπάρχουν λύσεις και συμβουλές, για όλα τα θέματα, εάν οι οικογένειες γενικότερα χρειάζονται ιδιαίτερη βοήθεια στην αντιμετώπιση των σύγχρονων πλέον προβλημάτων, αλλά και τι θα συμβούλευε η ίδια τους αναγνώστες μας.

26 ευΖΗΝ

Αλήθεια, γιατί και πότε πρέπει κάποιος/ κάποια να επισκεφθεί ψυχολόγο; Η θεραπεία μπορεί να είναι ευεργετική στους ανθρώπους και για διάφορους λόγους. Δεν χρειάζεται να έχουμε διαγνωσμένη πάθηση ψυχικής δυσφορίας για να πάμε στη θεραπεία ή να χρειάζεται να λάβουμε παραπομπή από κάποια ειδικότητά γιατρού για να δούμε έναν θεραπευτή.Ωστόσο, ένας στους οκτώ ανθρώπους σε όλο τον κόσμο ζει με μια πάθηση ψυχικής δυσφορίας, με τις γυναίκες και τους νέους να πλήττονται δυσανάλογα. Τρεις στους τέσσερις πάσχοντες

λαμβάνουν ανεπαρκή θεραπεία ή καθόλου φροντίδα. Πολλοί αντιμετωπίζουν το στίγμα και τις διακρίσεις. Η διαδικασία έναρξης της θεραπείας μπορεί να φαίνεται τρομακτική. Εάν δεν έχετε αναζητήσει ποτέ στο παρελθόν φροντίδα ψυχικής υγείας, μπορεί να αισθάνεστε συγκλονισμένοι ή εκφοβισμένοι στη σκέψη να απευθυνθείτε σε έναν θεραπευτή. Ίσως αναρωτιέστε από πού να ξεκινήσετε να ψάχνετε για ειδικό ψυχικής υγείας. Εάν βρείτε έναν θεραπευτή που σας αρέσει, τότε μπορείτε να ξεκινήσετε το ταξίδι της ψυχοθεραπείας.

«Η θεραπεία δεν έχει να κάνει με το να προχωρήσουμε ή να ξεχάσουμε, αλλά με το να ενσωματώσουμε και να κατανοήσουμε» ευΖΗΝ 27

εκατομμύρια άτομα, ενώ μέχρι το 2020 θα είναι η 2η σε όλο τον κόσμο. Οι διαταραχές που σχετίζονται με κατάχρηση αλκοόλ φτάνουν τα 95 εκατομμύρια κρούσματα. Η σχιζοφρένεια είναι μια από τις 10 συχνότερες στον κόσμο. Ωστόσο, θα ήθελα να τονίσω ότι Κάθε άνθρωπος έχει δικαίωμα στο υψηλότερο δυνατό επίπεδο ψυχικής υγείας. Αυτό περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, το δικαίωμα προστασίας της ψυχικής υγείας και το δικαίωμα πρόσβασης σε υψηλής ποιότητας υπηρεσίες ψυχικής υγείας.

Πρόσφατα γιορτάστηκε η Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας, γεγονός που δείχνει ότι πρέπει να σκεφτόμαστε και να στηριζόμαστε στην ψυχική μας υγεία. Τι θεωρείτε ότι πρέπει παράλληλα να σηματοδοτεί μια τέτοια ημέρα; Η Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας έχει σκοπό την ευαισθητοποίηση του κοινού για τις ψυχικές ασθένειες. Εορτάστηκε για πρώτη φορά το 1992 κατόπιν πρωτοβουλίας της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας Ψυχικής Υγείας]. Την ημέρα αυτή διοργανώνονται κάθε χρόνο σε ολόκληρο τον κόσμο εκδηλώσεις με θέμα την ψυχική υγεία, κατά τη διάρκεια των οποίων σχετικοί φορείς και οργανισμοί καλούν τους συμμετέχοντες να προβληματιστούν για τα ψυχικά νοσήματα και να ενημερωθούν για τους τρόπους αντιμετώπισής τους. Στη φετινή Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας, φορείς από όλον τον κόσμο ενώνουμε τις φωνές μας για να προστατέψουμε το δικαίωμα όλων μας στην ψυχική υγεία σε μια δίκαιη και συμπεριληπτική κοινωνία. Συνεπώς, για να απαντήσω στο τι χρειάζεται να σηματοδοτεί μια τέτοια ημέρα θαδανειστώ το Μήνυμα Αντόνιο Γκουτέρες, Γενικού Γραμματέα ΟΗΕ ότι «Η ψυχική υγεία δεν είναι προνόμιο, αλλά θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα και πρέπει να αποτελεί μέρος της καθολικής κάλυψης υγείας. Οι κυβερνήσεις πρέπει να παρέχουν τη φροντίδα που προωθεί την ανάρρωση των ανθρώπων και υποστηρίζει τα δικαιώματά τους. Αυτό περιλαμβάνει την ενίσχυση της υποστήριξης σε επίπεδο κοινότητας και την ενσωμάτωση της ψυχολογικής βοήθειας στην ευρύτερη υγειονομική και κοινωνική φροντίδα… Στην Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας και κάθε μέρα, ας επαναβεβαιώσουμε και ας υποστηρίξουμε την ψυχική υγεία ως καθολικό ανθρώπινο δικαίωμα και ας οικοδομήσουμε μαζί έναν υγιέστερο

28 ευΖΗΝ

Υπάρχουν πιστεύω πολλά αιτήματα ψυχοθεραπείας των συνανθρώπων μας, υπάρχουν ωστόσο κάποια που είναι ίσως σημαντικότερα; Η ψυχική μας υγεία επηρεάζεται από κοινωνικούς, ψυχολογικούς και βιολογικούς παράγοντες. Είναι γεγονός λοιπόν ότι αλλαγές στον

Για ποια από αυτά σας επισκέπτονται συνήθως; Εσείς ειδικεύεστε ίσως για κάτι περισσότερο σε σχέση με κάποιο άλλο θέμα; Η επίσκεψη σε έναν ψυχολόγο αποτελεί ακόμα και στις μέρες μας θέμα ταμπού.Λίγες είναι οι περιπτώσεις εκείνες που κανείς επισκέπτεται έναν ψυχολόγο, χωρίς κάποιο σύμπτωμα ή δυσκολία, με μόνο κίνητρο την προσωπική αυτόβελτίωση κι εξέλιξη. Συχνότερα, κάποιος προσέρχεται με δυσκολίες, όπως: έντονο άγχος, χαμηλό επίπεδο της διάθεσης, θυμό, σωματικούς πόνους,

κοινωνικό-οικονομικό τομέα, όπως είναι ο θάνατος, το διαζύγιο (συναισθηματικοί χωρισμοί), τα ατυχήματα, οι μεγάλες επαγγελματικές δυσκολίες, η διάγνωση μιας σοβαρής νόσου, οι αλλαγές στις συνθήκες εργασίας και οι οικονομικές δυσκολίες μπορούν να επηρεάσουν την ζωή ενός ανθρώπου σε οποιαδήποτε φάση της ζωής του. Σύμφωνα με στατιστικές πάνω από 450 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως πάσχουν από ψυχικές διαταραχές. Οι ψυχικές διαταραχές στο 60% ξεκινούν στην εφηβεία, όπου ή δεν δίνεται η κατάλληλη σημασία και αγνοούνται ή παρουσιάζεται άρνηση του προβλήματος.Η κατάθλιψη εμφανίζεται σε παγκόσμια κλίμακα περίπου σε 154

πένθος/απώλεια, βίωση τραυματικού γεγονότος, συζυγικές δυσκολίες, ανησυχίες για το παιδί ή για κάποιο άλλο μέλος της οικογένειας, επίμονες σκέψεις, δυσκολία στις σχέσεις κλπ. Οι εξειδικεύσεις συνήθως του κάθε ειδικού σχετίζονται με βάση τα εκπαιδευτικά ενδιαφέροντα του. Προσθέτοντας στην βεντάλια των επιστημονικών ενδιαφερόντων μου, είναι και η γνωστική νευροαποκατάσταση Η γνωστική νευροαποκατάσταση ή νευροαποκατάσταση αποτελεί μια σειρά νευροψυχολογικών και άλλων παρεμβάσεων για τις γνωστικές λειτουργίες μετά από επίκτητη εγκεφαλικής βλάβης. Στόχος της γνωστικής αποκατάστασης είναι πως με την αποκατάσταση των γνωστικών

κόσμο όπου όλοι μπορούν να ζουν με ευημερία.»

λειτουργιών και της ενίσχυση της νευροπλαστικότητας να έρθει σε σύνδεση με νέες αντισταθμιστικές πρακτικές όπως και την έκφραση και τη διαχείριση των συναισθηματικών αντιδράσεων. Με αποτέλεσμα να βοηθά τον άνθρωπο να προσαρμοστεί σε μια νέα καθημερινότητα, να επιστρέψει στους οικείους του και ίσως στην εργασίακαι στις ασχολίες του, έτσι ώστε να επιτύχει μια καλύτερη ποιότητα ζωής γρηγορότερα. Θεωρείτε ότι υπάρχουν λύσεις και συμβουλές, για όλα τα θέματα και τι προτείνετε εσείς συνήθως στους συμπολίτες που σας επισκέπτονται; Δεν θεωρώ πως υπάρχουν λύσεις και συμβολές ως «μαγική» συνταγή για τις διάφορες θεματικές που απασχολούν την καθημερινότητα των ανθρώπων. Θα δανειστώ από την V. Satir ότι: «Ως θεραπεύτρια είμαι απλά

συνοδοιπόρος. Προσπαθώ να βοηθήσω τους θεραπευόμενους να συντονιστούν με τη δική τους σοφία». Πάντα καθοδηγούμαι με τη θέση της εξατομίκευσης. Ωστόσο θα μπορούσαμε να συνδεθούμε γενικά στα εξής: Να μιλάτε για τα συναισθήματά σας με ανθρώπους που αγαπάτε και εμπιστεύεστε. Προσπαθήστε να ακολουθείτε κοινωνικές δραστηριότητες, ακόμη και αν δεν έχετε πολύ όρεξη για αυτό. Όταν είστε σε κατάθλιψη, είναι πιο άνετα να μείνετε μόνοι, αλλά το να είστε μαζί με άλλους ανθρώπους θα σας κάνει να νιώσετε λιγότερο καταθλιπτικοί. Δραστηριοποιηθείτε. Οι μελέτες δείχνουν ότι η τακτική άσκηση μπορεί να

Πρακτικές τεχνικές χαλάρωσης. Μια καθημερινή πρακτική χαλάρωσης μπορεί να βοηθήσει στην ανακούφιση των συμπτωμάτων της κατάθλιψης, στη μείωση του στρες, και να ενισχύσει τα συναισθήματα της χαράς και της ευημερίας. Δοκιμάστε γιόγκα, βαθιές αναπνοές ή μυϊκή χαλάρωση. Γνωρίζω βέβαια, ότι έχετε μετεκπαιδευτεί στη Συστημική Οικογενειακή Ψυχοθεραπεία. Πιστεύετε ότι οι οικογένειες γενικότερα χρειάζονται ιδιαίτερη βοήθεια στην αντιμετώπιση των σύγχρονων πλέον προβλημάτων;

είναι τόσο αποτελεσματική όσο και τα αντικαταθλιπτικά φάρμακα σε αύξηση των επιπέδων ενέργειας και τη μείωση του αισθήματος κόπωσης. Κοιμηθείτε τουλάχιστον 8 ώρες. Φτιάξτε ένα καλύτερο πρόγραμμα ύπνου με την εφαρμογή υγιεινών συνηθειών ύπνου. Εκθέστε τον εαυτό σας στον ήλιο κάθε μέρα. Το φως του ήλιου μπορεί να βοηθήσει στη διάθεσή σας. Στόχος σας να είναι τουλάχιστον 15 λεπτά υπό το φως του ήλιου κάθε ημέρα.

ψυχοθεραπείας. Η οικογένεια ως καίριο σύμβολο των σχέσεων μας είναι στο κέντρο, ωστόσο θεωρώ πως όλες οι μορφές των σχέσεων μας χρίζουν εξίσου την ίδια αντιμετώπιση.

Βρίσκομαι σε εξέλιξη των μετεκπαιδευτικών ενδιαφερόντων μου στην συστημική προσέγγιση

Τι θα συμβουλεύατε κλείνοντας τη συνέντευξη, προς τους αναγνώστες μας; «Η θεραπεία δεν έχει να κάνει με το να προχωρήσουμε ή να ξεχάσουμε, αλλά με το να ενσωματώσουμε και να κατανοήσουμε».

«Η ςΗμαςΙα τΩν ΟρΙΩν ςτΙς δΙαπρΟςΩπΙκες μας ςχεςεΙς»

Τ Γράφει η αΡΤΕΜιΣ ΖαΒαλιγΚΟυ Ψυχολόγος Πτυχιούχος Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Α.Π.Θ.

Msc Συστημική Συμβουλευτική Ψυχοθεραπεία MSc Γνωστικής Νευροαποκατάστασης Πανεπιστημίου Θεσσαλίας

30 ευΖΗΝ

α όρια αποτελούν φυσικές, συναισθηματικές, σεξουαλικές και πνευματικές τοποθετήσεις ικανές να μας προστατεύσουν τόσο, από τον έλεγχο, τη χειραγώγηση και την εκμετάλλευση από τους άλλους, καθώς και από την έκθεση του ίδιου μας του εαυτού. Ωστόσο για να θέσουμε όρια δεν είναι καθόλου εύκολο, είναι όμως απαραίτητο για να χτίσουμε και να διατηρήσουμε υγιείς σχέσεις και να παραμείνουμε και εμείς οι ίδιοι «υγιής» στην πορεία της ζωής μας, καθώς η διαμόρφωση και θέσπιση ορίων είναι μια εξελικτική και ευέλικτη διαδικασία με σκοπό των επαναπροσδιορισμό των σχέσεων και όχι τη διακοπή τους. Τα όρια μπορούν να θεωρηθούν απαραίτητα στις διαπροσωπικές μας σχέσεις; Τα όρια διευκρινίζουν το μέχρι που φτάνει κάποιος ή το μέχρι που θέλει να φτάνουν οι άλλοι, επικοινωνούν στους άλλους τις αποδεκτές και τις μη αποδεκτές συμπεριφορές, αναδεικνύουν τον τρόπο που οι άλλοι θα σεβαστούν το άτομο, αλλά και τον τρόπο που θα σεβαστεί ο ίδιος τον εαυτό του και βοηθούν στη διαχείριση των προσωπικών πόρων (χρόνου, ενέργειας, χρήματος, αγάπης), βασιζόμενα στις ανάγκες του ανθρώπου. Άρα τα υγιή όρια δομούν συναισθηματικά και φυσικά τον άνθρωπο. Είναι οι γραμμές που ενώνουν τον άνθρωπο με τους άλλους ανθρώπους, κι όχι που το χωρίζουν. Συνεπώς, με το να επικοινωνούμε τα όριά μας, έχουμε περισσότερες πιθανότητες να επιτύχουμε μια ουσιαστική και «καθαρή» επικοινωνία με τους άλλους δίχως να χειραγωγούμε. Στην αντίθετη περίπτωση, δεν μπορούμε να το επιτύχουμε εάν συνεχώς ανησυχούμε για το πως

αισθάνονται οι άλλοι ή τείνουμε να προσαρμοζόμαστε στις επιθυμίες τους. Ποιοι τύποι ορίων ξεχωρίζουμε στους τομείς της ζωής μας; • Τα υλικά όρια καθορίζουν εάν δίνετε ή δανείζετε πράγματα, όπως τα χρήματά σας, το αυτοκίνητο, τα ρούχα, τα βιβλία, το φαγητό σας ή την οδοντόβουρτσα σας.

• Τα σωματικά όρια αφορούν τον προσωπικό σας χώρο, την ιδιωτικότητα σας και το σώμα σας. Πότε και σε ποιον δίνετε μια χειραψία ή μια αγκαλιά; Πώς νιώθετε για την έντονη μουσική, τη γυμνή απεικόνιση ή όταν σας κλειδώνουν την πόρτα; • Τα γνωστικά όρια ισχύουν για τις σκέψεις, τις αξίες και τις απόψεις σας. Γίνεστε εύκολα υποτακτικοί; Γνωρίζετε τι πιστεύετε και πώς μπορείτε να μείνετε σταθεροί στις απόψεις σας; Μπορείτε να ακούσετε με ανοιχτό μυαλό τη γνώμη κάποιου άλλου χωρίς να γίνετε αυστηροί; Αν γίνεστε ιδιαίτερα συναισθηματικοί, αντιδραστικοί ή αμυντικοί, μπορεί να έχετε ασθενή συναισθηματικά όρια.

• Τα συναισθηματικά όρια διακρίνουν τον διαχωρισμό των συναισθημάτων σας και της ευθύνης σας γι' αυτά, από κάποιου άλλου. Είναι σαν μια φανταστική γραμμή που χωρίζει εσάς από τους άλλους. Τα υγιή όρια, σάς αποτρέπουν από το να δίνετε συμβουλές, να κατηγορείτε τους άλλους ή τον εαυτό σας. Σας προστατεύουν από το να αισθάνεστε ένοχοι για τα αρνητικά συναισθήματα ή τα προβλήματα κάποιου άλλου και από το να παίρνετε προσωπικά τα σχόλια των άλλων. Η αυξημένη αντιδραστικότητα υποδηλώνει αδύναμα συναισθηματικά όρια.

Τα υγιή συναισθηματικά όρια απαιτούν σαφή εσωτερικά όρια: να γνωρίζετε τα συναισθήματά σας και τις ευθύνες σας απέναντι στον εαυτό σας και τους άλλους.

• Τα σεξουαλικά όρια προστατεύουν το επίπεδο άνεσής με τη σεξουαλική επαφή και τη δραστηριότητα του σεξ: που, πότε και με ποιον κάνετε σεξ.

• Τα πνευματικά όρια σχετίζονται με τις πεποιθήσεις και τις εμπειρίες σας σε σχέση με τον Θεό. Ακόμη και αν αναγνωρίζουμε τη σπουδαιότητα να θέτουμε τα όριά μας, εντούτοις στην πράξη προκύπτουν εμπόδια και δυσκολίες. Γιατί δυσκολευόμαστε; Γιατί: • Μπαίνουν πρώτα οι ανάγκες και τα συναισθήματα των άλλων.

• Δεν υπάρχει γνώση του εαυτού.

• Δεν υπάρχει το αίσθημα των δικαιωμάτων.

• Υπάρχει η πίστη ότι η οριοθέτηση θέτει σε κίνδυνο τη σχέση • Ποτέ δεν έγινε μάθηση στα υγιή όρια.

• Υπάρχει δυσκολία αποδοχής οποιασδήποτε μορφής οριοθέτησης • Υπάρχει φόβος σύγκρουσης με τους άλλους. Υπάρχουν τρόποι που ο κάθε άνθρωπος οφείλει ξεχωριστά να θέτει τα δικά του όρια που να ορίζουν τον εαυτό σε σχέση με τους άλλους και να καθορίζουν τις δικές του σχέσεις; • Κάνε έναν αναστοχασμό: Γίνε παρατηρητής της δικής σου ψυχολογίας, ανακάλυψε τι συμβαίνει, τι όρια χρειάζεσαι και γιατί.

• Κάνε μικρά βήματα: Αν δεν έχεις αρκετά όρια ήδη οριοθετημένα, ξεκίνα να τα χτίζεις με χαλαρό ρυθμό, ώστε και να μην αγχωθείς κατά τη διαδικασία, αλλά και να έχεις χρόνο να αξιολογείς την πορεία τους • Θέσε τα όρια σου όσο πιο νωρίς

γίνεται σε κάθε νέα σχέση: είναι προτιμότερο να τίθενται τα όρια απευθείας απ’ την αρχή, ώστε όλοι να ξέρουν που βρίσκονται και να αποφευχθεί η σύγχυση.

• Να είσαι σταθερός/η/@ : το να αφήσεις τα όρια να χαλαρώσουν μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα.

• Δημιούργησε το πλαίσιο αναφοράς: το είδος ορίων που χρειάζεσαι διαφέρει από σχέση σε σχέση, αν και καλό είναι να έχεις κάποια βασικά που να προσαρμόζονται σε κάθε περίπτωση.

• Νιώσε ελεύθερος-η να προσθέσεις κι άλλα στα ήδη υπάρχοντα: όταν σε ένα πλαίσιο, π.χ. στη δουλειά, υπάρχουν ήδη κάποια οριοθετημένα όρια, αυτό δε σημαίνει πως δε μπορείς να ορίσεις και τα δικά σου.

• Μίλα: η επικοινωνία είναι σημαντική για να θέσεις τις απόψεις σου και τις ανησυχίες σου για κάτι που αφορά τα όρια σου.

• Χτίσε την αυτοεκτίμηση σου: για να έχουν τα όρια σου γερά θεμέλια, χρειάζεται να αγαπάς τον εαυτό σου.

• Να απαλλαγείς απ’ τον φόβο: τα όρια δε θα σε κάνουν κακό ή εγωιστή, αλλά είναι απόδειξη ότι αγαπάς τον εαυτό σου και ενδιαφέρεσαι πραγματικά για τις σχέσεις σου • Να απαντήσεις στο ερώτημα: «Τι χρειάζομαι για να νιώσω ασφάλεια;» Κλείνοντας θα ήταν χρήσιμο να αναφερθεί ότι η οριοθέτηση δεν αποτελεί εγωιστική διαδικασία. Είναι διαφορετικό να θέτουμε τα όριά μας και διαφορετικό να υψώνουμε τοίχους. Το μεν πρώτο αφήνει περιθώρια διαπραγμάτευσης ενώ το δεύτερο όχι. Μας δίνει λοιπόν τη δυνατότητα να έχουμε μια σαφή εικόνα για το πως θα θέλαμε να επεξεργαζόμαστε και να βιώνουμε τα όσα μας συμβαίνουν και έτσι να θεωρείται το μέσο για να φτάσουμε να γνωρίσουμε καλύτερα τον εαυτό μας και να τον αγαπήσουμε φτάνοντας στη συναισθηματική ωριμότητα και από τις δύο εμπλεκόμενες πλευρές, όπως λέει και η Tawwab (2021), «τα όρια θα σε απελευθερώσουν…»

«Η επικοινωνία είναι ο σημαντικότερος παράγοντας απ’ όσους επηρεάζουν την υγεία και τις σχέσεις ενός ατόμου με τους άλλους» Virginia Satir

ευΖΗΝ 31

φαρμακεiΟ:

τΟ νeΟ hot spot ςτΗν πρoλΗψΗ

Σειρά εγκεκριμένων από τον ΕΟΦ self tests, συμβάλλουν στην έγκαιρη αυτοδιάγνωση

Γράφει η ΕλΕνη ΔαΣΚαλαΚη

η

υγιειονομική κρίση που ζήσαμε τα προηγούμενα χρόνια αποτέλεσε εξαιρετική αφορμή για να αναδειχτεί μια σημαντική ανάγκη -και έλλειψη- στο χώρο της Υγείας: η πρωτογενής πρόληψη. Σε μια εποχή που οι επιδημίες έχουν δείξει πώς μπορούν να απορρυθμίσουν την κοινωνία, σε μια εποχή που ο προϋπολογισμός για την Υγεία δεν μπορεί ποτέ να είναι επαρκής, παρά τα 600 εκατομμύρια που «υποσχέθηκε» στις προγραμματικές της δηλώσεις η αναπληρώτρια υπουργός Υγείας Ειρήνη Αγαπηδάκη και που για πρώτη φορά θα κατευθυνθούν τόσο στοχευμένα στην πρόληψη, σε μια εποχή που η πληροφόρηση για την υγεία κινείται συχνά στο όριο των fake news, η πρόληψη μέσα από την εγκυρότητα ενός αναγνωρισμένου και προσιτού σε όλους επιστήμονα Υγείας είναι το απαραίτητο επόμενο βήμα για το wellbeing των πολιτών και του συστήματος Υγείας. Στο φως οι αδυναμίες της Υγείας «Η κρίση την οποία περάσαμε ανέδειξε μεταξύ άλλων την τεράστια ανάγκη των δημοσίων συστημάτων υγείας για ένα στιβαρό δίκτυο παροχής προληπτικής αγωγής υγείας, αλλά και το πόσο μεγάλο κενό υπάρχει σε αυτό το πεδίο», ανέφερε ο πρόεδρος του Πανελλήνιου Φαρμακευτικού Συλλόγου κ. Απόστολος Βαλτάς κατά την ομιλία του στην Γενική Συνέλευση της PGEU αναφερόμενος στο θέμα των φαρμακευτικών υπηρεσιών υγείας. Κανείς δεν μπορεί να διαφωνήσει, αφού πρόκειται για μία κατάσταση που όλοι αντιληφθήκαμε στα χρόνια της πανδημίας. Εάν όμως κάποιος επιλέξει

32 ευΖΗΝ

να δει το θετικό μήνυμα μέσα από τις δυσκολίες, αυτό είναι ένα: Το γεγονός ότι το φαρμακείο είναι ο φυσικός χώρος πρόληψης για την υγεία, όπως επισήμανε στην ομιλία του και ο κ. Βαλτάς.Και πλέον, υπάρχουν τα απαραίτητα εργαλεία για να αναβαθμιστεί ο ρόλος του στην κοινωνική προσφορά και την Υγεία. Νέα δεδομένα: Η πρόληψη στο χέρι μας Η έγκυρη ενημέρωση και η

αυτοφροντίδα είναι τα δύο βασικά στοιχεία της πρόληψης στα οποία πρέπει να εστιάσουμε εάν θέλουμε να υπάρχει μετρήσιμο αποτέλεσμα. Σε αυτή ακριβώς τη φιλοσοφία εστιάζουν οι πιο πρόσφατες οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης που αφορούν στην πρόληψη του καρκίνου του εντέρου, του δεύτερου πιο θανατηφόρου καρκίνου στην Ευρώπη. Με προτροπή του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, το Συμβούλιο Υπουργών Υγείας της Ευρώπης συνέστησε σε όλα

τα κράτη μέλη να εφαρμόσουν πληθυσμιακό προσυμπτωματικό έλεγχο για τον καρκίνο του παχέος εντέρου. Όπως αναφέρεται, «ο έλεγχος θα πρέπει αφορά όλους τους πολίτες μεταξύ 50 και 74 ετών και το πρώτο βήμα για την υλοποίησή του είναι η αυτοεξέταση ανίχνευσης μικρό-αιμορραγίας στα κόπρανα ή άλλες νεότερες εξετάσεις εάν έχουν αποδειχθεί αποτελεσματικότερες». Στην Ελλάδα, υπάρχει αυτή τη στιγμή το «εργαλείο» για την πρόληψη του καρκίνου του παχέος εντέρου και πρόκειται για το Colon test. Είναι ένα είδους self test που ανιχνεύει αιμοσφαιρίνη (ίχνη αίματος δηλαδή) στα κόπρανα και πρόκειται για μία εύκολη, οικονομική και αξιόπιστη λύση που μας οδηγεί ένα βήμα πιο κοντά στην πρόληψη και κοντά στο γιατρό μας για έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση. Αυτά ακριβώς τα χαρακτηριστικά και η σημαντική, δυνητικά, συμβολή του σε ένα εθνικό σχέδιο πρόληψης του καρκίνου του παχέος εντέρου ήταν που ανέδειξαν το Πρόγραμμα Πρόληψης Point of Care της Dyonmed Χρυσό

Νικητή στην κατηγορία Καλύτερο Προϊόν Πρόληψης στα Best in Pharmacy Awards 2023, της εταιρείας Boussias. Το πρόγραμμα Point of Care Self testing αφορά σε μία σειρά εγκεκριμένων από τον ΕΟΦ self tests που συμβάλλουν στην έγκαιρη αυτοδιάγνωση και πρόληψη του καρκίνου του παχέος εντέρου και του στομάχου καθώς και των διαταραχών της νεφρικής λειτουργίας. Τα self test του Point of Care Self testing περιλαμβάνουν επίσης ένα τεστ «διάγνωσης» της εμμηνόπαυσης ώστε να είναι η γυναίκα προετοιμασμένη σε επίπεδο πρόληψης για τις αλλαγές και τις πιθανές επιδράσεις που μπορεί να έχει αυτή η φάση στην υγεία της. Το χρυσό βραβείο για το καλύτερο προϊόν πρόληψης παρέλαβε η Χριστίνα Πούλου, CEO της Dyonmed - Point of Care Solutions. «Η πρόληψη είναι πολύ σημαντική και ο μόνος τρόπος για να γίνει πράξη είναι μέσα από πρακτικούς τρόπους, σε επίπεδο αυτοδιάγνωσης, όπου θα μπορεί εύκολα ο ίδιος ο πολίτης και με

τη σύσταση του φαρμακοποιού να κάνει ουσιαστική πρόληψη, ξεκινώντας από τον καρκίνο του παχέος εντέρου, μορφή καρκίνου που μπορεί να έχει θετική πρόγνωση εάν διαγνωστεί έγκαιρα», σχολίασε. Πρόληψη με σύμμαχο το φαρμακείο Τα αυτοδιαγνωστικά self tests δεν θα μπορούσαν να είναι πραγματικά χρήσιμα εργαλεία εάν δεν εμπλέκονταν σε αυτή τη διαδικασία τα φαρμακεία. Ο φαρμακοποιός της γειτονιάς είναι για πολλούς ένας «άνθρωπος της οικογένειας», ένας επιστήμονας που εκ του ρόλου του προσφέρει υπηρεσίες συμβουλευτικής και πρόληψης στους πελάτες του. Τα χρόνια που προηγήθηκαν, ο φαρμακοποιός είχε σημαντική συμβολή στην πρόληψη και υποστήριξη της δημόσιας Υγείας ενημερώνοντας με έγκυρο τρόπο για τα εμβόλια της Covid19, κλείνοντας ραντεβού εμβολιασμού και βέβαια διενεργώντας rapid tests. Με δεδομένα όλα τα παραπάνω και λαμβάνοντας υπόψη τα εκτεταμένα δίκτυα κάλυψης των φαρμακείων σε όλη τη χώρα, ακόμη και στις πιο απομακρυσμένες περιοχές της, θα έλεγε κανείς ότι η δομή είναι έτοιμη και αποδεκτή και χρειάζεται απλά να της δοθεί το όνομα που θα την χαρακτηρίσει ως σημαντικό σταθμό πρόληψης στην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας. Και το όνομα αυτό είναι «Φαρμακείο - Point of Care». Συμμετέχοντας στο πρόγραμμα Point of Care selftestingτης Dyonmed, το φαρμακείο αναγνωρίζεται ως φυσικός χώρος πρόληψης καλής υγείας και αυτοφροντίδας, ο ρόλος του φαρμακοποιού αναβαθμίζεται και περιλαμβάνει το σημαντικό έργο της ενημέρωσης για τη σημασία της έγκαιρης πρόληψης του καρκίνου μέσα από μη επεμβατικές self testing εξετάσεις, εκπαιδεύοντας και επιλέγοντας τους πελάτες με το σωστό προφίλ (φύλο, ηλικία) ώστε να τους προτείνει την έγκαιρη διάγνωση και πρόληψη σημαντικών νοσημάτων. «Εμείς παρέχουμε τα εργαλεία. Στο πρόσωπο του φαρμακοποιού βρήκαμε τον άνθρωπο που θα βοηθήσει να αξιοποιηθούν σωστά και έγκυρα ώστε να υλοποιήσουμε σε συνεργασία με τους θεσμικούς φορείς ένα σημαντικό βήμα στην πρόληψη για την καλή υγεία όλων μας», σχολιάζει η Χριστίνα Πούλου. «Με τα εγκεκριμένα από τον ΕΟΦ self tests μας, κάνουμε πράξη τα λόγια του Ιπποκράτη για την αξία της πρόληψης!»

ευΖΗΝ 33

ςΟυρλΙγκεΙΟ Ιδρυμα καναλΙΩν

Τ

ο Σουρλίγκειο Ίδρυμα στα Κανάλια του Νομού Μαγνησίας ιδρύθηκε το 1998 και λειτουργεί με σύνεση και αγαστή προσφορά στο ευρύτερο κοινωνικό σύνολο υπό την ευθύνη της Ιεράς Μητροπόλεως Δημητριάδος. Ως Εκκλησιαστικό Γηροκομείο, συνιστά ένα κοινωφελές ίδρυμα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα. Οι άριστα διαμορφωμένες και εξοπλισμένες εγκαταστάσεις του εξασφαλίζουν ένα ζεστό, άκρως οικογενειακό περιβάλλον, που αποπνέει ασφάλεια και θαλπωρή στους φιλοξενούμενους ηλικιωμένους, ενώ καθησυχάζει και το ευρύτερο οικογενειακό τους περιβάλλον που τους εμπιστεύονται στα χέρια του άρτια επιστημονικά καταρτισμένου προσωπικού του Ιδρύματός μας. Η αίσθηση ότι δεν εγκαταλείπουν τους ηλικιωμένους γονείς τους, αλλά ότι τους εμπιστεύονται σε μια δεύτερη νέα οικογένεια, όπου το έμπειρο κι εξειδικευμένο προσωπικό, όπως οι ιατροί κάθε ειδικότητας, νοσηλευτές, φυσικοθεραπευτές και πλείστοι άλλοι συνεργάτες μας, προσφέρουν καθημερινή φροντίδα στους ηλικιωμένους, καλύπτοντας κάθε ανάγκη τους, είναι διάχυτη στα πρόσωπα των οικείων τους, όταν περνούν το κατώφλι του Σουρλιγκείου Ιδρύματος Το Σουρλίγκειο Ίδρυμα βρίσκεται σε ιδανική τοποθεσία σε ένα κατάφυτο

34 ευΖΗΝ

περιβάλλον, προσδίδοντας ηρεμία στους φιλοξενούμενους, αφού απολαμβάνουν τις συντροφιές και τους περιπάτους τους στο οξυγόνο και το καθαρό αέρα. Το Ίδρυμα αποτελεί ένα τριώροφο εμβληματικό κτίριο συνολικής έκτασης 1.000 τ.μ., που εσωτερικά διαθέτει ευρύχωρες κλίνες για τους ηλικιωμένους, ανακαινισμένη τραπεζαρία, όπου οι φιλοξενούμενοι λαμβάνουν τα γεύματά τους, αίθουσα ψυχαγωγίας, εκδηλώσεων και προβολών, χώρο υποδοχής και πραγματοποίησης επισκέψεων, ιατρεία. Βασικοί πυλώνες της λειτουργίας του Ιδρύματος αποτελούν η ιατρονοσηλευτική φροντίδα και η διαμονή των ηλικιωμένων σε ένα οικείο και ήρεμο περιβάλλον, που εξασφαλίζει τη καθημερινή προστασία και φροντίδα τους με ποιοτικές κι εξειδικευμένες παροχές ιατρικής και υγειονομικής φύσεως και προστασίας, τακτικής ιατρικής παρακολούθησης και εικοσιτετράωρης νοσηλευτικής κάλυψης και ψυχολογικής υποστήριξης, εσωτερικών κι εξωτερικών δράσεων και δραστηριοτήτων εμψυχωτικού και ψυχαγωγικού χαρακτήρα. Η παρότρυνση των ηλικιωμένων σε ψυχαγωγικές δραστηριότητες αλληλεπίδρασης και συγκερασμού σκέψεων, ώστε να καλλιεργείται σε αυτούς και να ενισχύεται το αίσθημα του «συνανοίκειν», η διατήρηση των λειτουργικών τους δεξιοτήτων και οι

λατρευτικές εκδηλώσεις, που πραγματοποιούνται στο Παρεκκλήσι του Αγίου Αποστόλου του Νέου, που λειτουργεί εντός του Ιδρύματος καλύπτουν άρδην τις κοινωνικές και πνευματικές τους ανάγκες. Κύριο μέλημα της Διεύθυνσης του Ιδρύματος, συνεχίζοντας το πολυκύμαντο έργο του ιδρυτού αυτού, αειμνήστου Αθανάσιου Γκαβαρδίνα, αποτελεί η ιδιαίτερη έμφαση και προσοχή στην επιλογή του ιατρικού και παραϊατρικού επιστημονικού προσωπικού, καθώς και η στελέχωση του λοιπού προσωπικού με επιστήμονες, που κατέχουν υψηλό επίπεδο επαγγελματισμού και που διακρίνονται για το ήθος, την ευαισθησία, την ανθρωπιά, την ποιοτική εξυπηρέτηση κι ενδιαίτηση των ωφελούμενων μέσα σε ένα ευρύτερο περιβάλλον υπευθυνότητας, ευγένειας, ομαδικότητας κι ευεξίας σε κάθε ατομική και συλλογική ανάγκη αυτών. Η παροχή φροντίδας, στοργής, αγάπης διαποτισμένης με τις εξειδικευμένες επιστημονικές γνώσεις και την πολυετή πείρα του προσωπικού, καθώς και η άριστη και συνεχώς εξελισσόμενη υλικοτεχνική υποδομή του Σουρλιγκείου Ιδρύματος, εγγυώνται την ασφαλή κι ευχάριστη διαμονή των ηλικιωμένων, ενώ η δίχως εκπτώσεις παροχή υψηλών υπηρεσιών σε αυτούς, αποτελούν δεσμεύσεις και διακαή υπεύθυνη προσπάθεια της Διοίκησης αυτού.

χρΟνΙα νεφρΙκΗ νΟςΟς

Λόγω της τεράστιας προόδου της ιατρικής, ο «τεχνητός νεφρός» βοηθάει εκατομμύρια ανθρώπους, με χρόνια νεφρική νόσο

Π

αγκοσμίως 850 εκατομμύρια άνθρωποι υπολογίζεται ότι πάσχουν από χρόνια νεφρική νόσο.Καθώς η χρόνια νεφρική νόσος εξελίσσεται από τα πρώιμα στάδια σε νεφρική ανεπάρκεια τελικού σταδίου, όταν η υπολειπόμενη νεφρική λειτουργία είναι μικρότερη από 15% της φυσιολογικής (ρυθμός σπειραματικής διήθησης < 15 ml/min/1,73m2 ) συσσωρεύεται περίσσεια υγρών και τοξινών στον οργανισμό, οπότε χρειάζεται έναρξη κάποιου είδους θεραπείας νεφρικής υποκατάστασης. Οι θεραπείες νεφρικής υποκατάστασης είναι: η αιμοκάθαρση, η περιτοναϊκή κάθαρση και η μεταμόσχευση νεφρού. Υπολογίζεται ότι το 2017, περίπου, 3,9 εκατομμύρια άνθρωποι με νεφρική ανεπάρκεια υποβαλλόταν σε θεραπεία νεφρικής υποκατάστασης, εκ των οποίων το 69% σε αιμοκάθαρση, η οποία είναι και η πιο συχνή μέθοδος.

Γράφουν οι παΟλα Ραππινι Επιστημονικά Υπευθυνή ΨαΡιανΟΣ ΣπυΡιΔων Νεφρολόγος ΤυΡπαναΚη ΚωνΣΤανΤινια Νεφρολόγος ΣαΡηγιαννη αΡιΣΤΕα - γιαννα Νεφρολόγος

36 ευΖΗΝ

Η πρώτη επιτυχημένη θεραπεία με αιμοκάθαρση πραγματοποιήθηκε το 1945. Η διαδικασία της αιμοκάθαρσης πραγματοποιείται σε ειδικές μονάδες τεχνητού νεφρού μέσω ενός φίλτρου που τοποθετείται σε ένα μηχάνημα. Ο ασθενής θα πρέπει να συνδεθεί στο μηχάνημα αυτό προκειμένου το αίμα του να διέλθει διαμέσου του φίλτρου για να «καθαριστεί». Η σύνδεση αυτή πραγματοποιείται με τις λεγόμενες «αγγειακές προσπελάσεις». Υπάρχουν 3 τύποι αγγειακών προσπελάσεων: οι φίστουλες, τα αρτηριοφλεβικά μοσχεύματα και οι κεντρικοί φλεβικοί καθετήρες.

1. Φίστουλα: δημιουργείται, συνήθως στα χέρια, με μία μικρή

φίστουλα. Στις περιπτώσεις αυτές, ο αγγειοχειρουργός ενώνει μία αρτηρία με μία φλέβα διαμέσου ενός βιοσυμβατού εύκαμπτου μικρού συνθετικού σωλήνα, ο οποίος ονομάζεται μόσχευμα.

3. Κεντρικοί φλεβικοί καθετήρες: είναι εύκαμπτοι λεπτοί σωλήνες που φέρουν δύο αυλούς στο εσωτερικό τους. Τοποθετούνται με μια μικρή επέμβαση σε κάποια μεγάλη φλέβα του σώματος (συνήθως σφαγίτιδα, μηριαία, υποκλείδιο). Υπάρχουν δύο είδη φλεβικών καθετήρων: οι προσωρινοί (κυρίως σε επείγουσες περιπτώσεις και για μικρό χρονικό διάστημα) και οι μόνιμοι (μπορούν να χρησιμοποιηθούν για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα).

με παρακέντησή τους με δύο μικρές βελόνες. Μέσω της μίας, το αίμα οδηγείται από τον ασθενή στο μηχάνημα και μέσω της άλλης επιστρέφει από το μηχάνημα στον ασθενή. Στο μηχάνημα το αίμα διέρχεται μέσω του φίλτρου και έτσι απομακρύνονται οι τοξίνες από τον οργανισμό. Αυτή η διαδικασία επαναλαμβάνεται αρκετές φορές στη διάρκεια της συνεδρίας έχοντας ως στόχο την εξισορρόπηση των υγρών και ηλεκτρολυτών στο αίμα του ασθενούς και την εξασφάλιση της επιβίωσής του. Η ιδανική διάρκεια/συχνότητα της αιμοκάθαρσης για το βέλτιστο αποτέλεσμα είναι 4 ώρες, 3φορές την εβδομάδα Φυσικά, η υποκατάσταση της νεφρικής

αγγειοχειρουργική επέμβαση που πραγματοποιείται με τοπική αναισθησία. Συνδέονται μία αρτηρία με μία φλέβα ώστε προοδευτικά η φλέβα δεχόμενη το αίμα από την αρτηρία, το οποίο έχει μεγαλύτερη πίεση, να αυξηθεί σε μέγεθος. Σταδιακά το αγγείο γίνεται μεγαλύτερο και πιο δυνατό. Δύναται να χρησιμοποιηθεί («ωρίμανση» της φίστουλας) σε 4-8 εβδομάδες.

2. Αρτηριοφλεβικό μόσχευμα: μερικές φορές δεν υπάρχουν κατάλληλα αγγεία στα χέρια προκειμένου να δημιουργηθεί η

Οι καθετήρες αποτελούν την τελευταία επιλογή για διενέργεια αιμοκάθαρσης σε έναν ασθενή και χρησιμοποιούνται όταν δεν υπάρχει δυνατότητα για φίστουλα ή μόσχευμα ή όταν η κατάσταση του ασθενούς είναι ιδιαίτερα επιβαρυμένη και δεν επιδέχεται άλλες αγγειακές προσπελάσεις.

λειτουργίας με την αιμοκάθαρση δεν είναι πλήρης οπότε, βοηθητικά, χορηγείται φαρμακευτική αγωγή π.χ. ερυθροποιητίνη, σίδηρος, φωσφοροδεσμευτικά χάπια και οι ασθενείς θα πρέπει να ακολουθούν κάποιες οδηγίες στην διατροφή τους που αφορούν στην πρόσληψη καλίου, υγρών, φωσφόρου. Λόγω της τεράστιας προόδου της ιατρικής, στην τεχνολογία της αιμοκάθαρσης, ο «τεχνητός νεφρός» βοηθάει εκατομμύρια ανθρώπους, με χρόνια νεφρική νόσο τελικού σταδίου, να συνεχίσουν να απολαμβάνουν μια ζωή με ποιότητα παρά τη νόσο τους.

Αφού εξασφαλιστεί η αγγειακή προσπέλαση πραγματοποιείται η σύνδεση του ασθενούς στο μηχάνημα αιμοκάθαρσης. Στην περίπτωση που ο ασθενής φέρει φίστουλα ή μόσχευμα η σύνδεση γίνεται

ευΖΗΝ 37

τα ατυχΗματα Η πρΩτΗ αΙτΙα θανατΟυ καΙ αναπΗρΙας τΩν παΙδΙΩν ςτΗν ελλαδα! Σύμφωνα με την Στατιστική Υπηρεσία, περίπου 300.000 παιδιά τραυματίζονται κάθε χρόνο στην χώρα μας

Τ

Γράφει η ΕιΡηνη ΣΤαυΡΟυ υπεύθυνη Προγράμματος «Πρόληψη Παιδικών Ατυχημάτων»

α ατυχήματα είναι η πρώτη αιτία θανάτου και αναπηρίας των παιδιών στην Ελλάδα. Σύμφωνα με την Στατιστική Υπηρεσία περίπου 300.000 παιδιά τραυματίζονται κάθε χρόνο στην χώρα μας. Το Σωματείο «Αντιμετώπιση Παιδικού Τραύματος» είναι μη κερδοσκοπικός Οργανισμός που έχει σκοπό να συμβάλει στην καθοριστική μείωση των παιδικών ατυχημάτων, καθώς και στην αναβάθμιση της νοσηλείας των παιδιών στη χώρα μας. Είναι αποδεδειγμένο ότι η σωστή και συστηματική ενημέρωση μπορεί να μειώσει ουσιαστικά τον αριθμό και την σοβαρότητα των παιδικών ατυχημάτων. Στο πλαίσιο του Προγράμματος «Πρόληψη Παιδικών Ατυχημάτων» το Σωματείο πραγματοποιεί παρουσιάσεις σε Νηπιαγωγεία και Δημοτικά Σχολεία ενημερώνοντας παιδιά, εκπαιδευτικούς και γονείς για το πώς μπορούν να αναγνωρίζουν τους κινδύνους και πώς να τους αποφεύγουν. Μέχρι σήμερα, τις παρουσιάσεις για την Πρόληψη των Παιδικών Ατυχημάτων έχουν παρακολουθήσει 57.211 παιδιά και 3.463 εκπαιδευτικοί και γονείς. Τα περισσότερα ατυχήματα που αφορούν παιδιά 0-6 ετών συμβαίνουν στο σπίτι ή στο

σχολείο, όπου περνούν το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας τους. Γι’ αυτό, πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη τις ανάγκες τους όταν διαμορφώνουμετους χώρουςστους οποίους μεγαλώνουν και να τους μάθουμε από μικρή ηλικία να αναγνωρίζουν τους πιθανούς κινδύνους. Παρ’ όλα αυτά, για την ασφάλειά τους πρέπει να υπάρχει πάντα η σωστή επίβλεψη. Ατυχήματα κατά την βρεφική - νηπιακή ηλικία και πώς να τα αποφεύγουμε. Πτώσεις: • Ποτέ δεν αφήνουμε το μωρό μόνο του κατά την αλλαγή πάνας, για να αποφύγουμε πτώσεις.

• Όταν μαγειρεύουμε ή σιδερώνουμε, έχουμε το μωρό μας σε παιδικό πάρκο, για να μην μπλεχτεί στα πόδια μας και τραυματιστεί.

• Εφαρμόστε ασφάλειες σε γωνίες επίπλων, μπαλκονόπορτες και παράθυρα.

• Αποφύγετε τοποθέτηση επίπλων κάτω από παράθυρα.

• Βεβαιωθείτε ότι τα κάγκελα είναι ασφαλή και ότι υπάρχει κουπαστή στην σκάλα. Δεν αφήνουμε αντικείμενα στα σκαλοπάτια για να μην σκοντάψουμε.

• Χρησιμοποιήστε αντιολισθητικά χαλάκια στο μπάνιο.

Για πληροφορίες σχετικά με το Πρόγραμμα, μπορείτε να επικοινωνήσετε με το Σωματείο στο 210 6741 933 ή στο info@pedtrauma.gr.

38 ευΖΗΝ

Ποιες συμβουλές για την πρόληψη των παιδικών ατυχημάτων, δίνει το Σωματείο «Αντιμετώπιση Παιδικού Τραύματος»

Ηλεκτροπληξία: • Χρησιμοποιούμε ρελέ και πρίζες ασφαλείας.

• Κρατάμε τις μικρές ηλεκτρικές συσκευές μακριά από τα παιδιά.

• Τοποθετούμε κεντρικό φωτισμό στα παιδικά δωμάτια για ασφάλεια. Εγκαύματα: • Επειδή η επιδερμίδα των μωρών είναι ιδιαίτερα ευαίσθητη, ρυθμίζουμε το θερμοστάτη του ζεστού νερού στους 38-40 oC. • Ελέγχουμε πάντα τη θερμοκρασία του νερού πριν τα βάλουμε στο μπάνιο.

• Κρατάμε ζεστά ροφήματα μακριά από παιδιά και αποφεύγουμε να αφήνουμε οτιδήποτε καυτό σε επιφάνειες που είναι προσβάσιμες από αυτά.

• Δεν αφήνουμε παιδιά χωρίς επίβλεψη κοντά σε αναμμένο τζάκι, σόμπα ή άλλου είδους συσκευήθέρμανσης.

• Φυλάμε πάντα αναπτήρες και αναμμένα τσιγάρα μακριά από τα παιδιά.

• Κατά το μαγείρεμα, χρησιμοποιούμε τα πίσω μάτια της κουζίνας και κρατάμε τα χερούλια από τα σκεύη στραμμένα προς τα μέσα. Δηλητηριάσεις: • Κρατάμε τα οινοπνευματώδη ποτά και τα προϊόντα καπνού μακριά, καθώς μπορούν να προκαλέσουν δηλητηρίαση.

• Φυλάσσουμε τα φάρμακα, φυτοφάρμακα, καλλυντικά, απορρυπαντικά και εντομοκτόνα σε ασφαλές μέρος και επιλέγουμε προϊόντα με καπάκι ασφαλείας. Πνιγμός - Ασφυξία: • Πάντα επιβλέπουμε τα παιδιά κοντά στο νερό, καθώς μπορούν να πνιγούν σε λίγα εκατοστά νερού και σε ελάχιστο χρόνο.

• Αποφεύγουμε τα χαμηλά τραπέζια και δεν αφήνουμε πάνω σε αυτά ξηρούς καρπούς, καραμέλες, παγάκια και μικρά αντικείμενα.

• Δεν δίνουμε παιχνίδια με μικρά κομμάτια σε παιδιά κάτω των 3 ετών.

• Φυλάμε πάντα τις πλαστικές σακούλες σε ασφαλές μέρος. Άλλοι τραυματισμοί: • Φυλάσσουμε τα αιχμηρά αντικείμενα (μαχαίρια, πιρούνια, ψαλίδια, βελόνες, εργαλεία) σε ασφαλές μέρος.

• Τοποθετούμε τζάμια ασφαλείας και χρησιμοποιούμε προστατευτικά αυτοκόλλητα για αποφυγή τραυματισμών από σπασμένα γυαλιά.

• Τα παιδιά συχνά μαγκώνουν τα δάχτυλά τους στην πόρτα. Φροντίζουμε να μην κλείνει ποτέ τελείως, τοποθετώντας ασφάλεια πόρτας από αφρολέξ. Ατυχήματα κατά την παιδική- εφηβική ηλικία και πώς να τα αποφεύγουμε. Καθώς τα παιδιά μεγαλώνουν, εκτίθενται σε περισσότερους κινδύνους λόγω της ανάγκης για επίδειξη, της αντίδρασής τους στους νόμους και τις συμβουλές των ενηλίκων, καθώς και της περιέργειας για περιπέτεια.

Ατυχήματα στο δρόμο • Εκπαιδεύουμε τα παιδιά μας σχετικά με την οδική συμπεριφορά από την προσχολική ηλικία, αλλά συνοδεύουμε τα παιδιά κάτω των 8 ετών από και προς το σχολείο. Δίνουμε το καλό παράδειγμα στην οδική συμπεριφορά.

• Στο αυτοκίνητομαθαίνουμε στα παιδιά να κάθονται πάντα στο πίσω κάθισμα, δεμένα με τον σωστό τρόπο.

• Αν χρησιμοποιούν ποδήλατο ή πατίνι, εκπαιδεύουμε τα παιδιά να τηρούν τους κανόνες του δρόμου, να φορούν κράνος και απαραίτητο εξοπλισμό. Ατυχήματα στον αθλητισμό: • Επιλέγουμε κατάλληλη ενδυμασία και εξοπλισμό για το άθλημά μας.

• Ελέγχουμε τον χώρο άθλησης και βεβαιωνόμαστε ότι έχει την κατάλληλη υποδομή.

• Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε τη φυσική μας κατάσταση πριν ξεκινήσουμε να αθλούμαστε, ακόμα και σε μικρή ηλικία.

• Τηρούμε τους κανόνες του αθλήματός μας.

• Η πίεση για διακρίσεις και ο σκληρός ανταγωνισμός αυξάνουν τον κίνδυνο ατυχημάτων. Τα μέτρα ασφαλείας που λαμβάνουμε για τα παιδιά μας δεν πρέπει να μας κάνουν υπερπροστατευτικούς. Αυτό που χρειάζεται είναι να τα μάθουμε από μικρή ηλικία να αναγνωρίζουν τους κινδύνους και να προφυλάσσονται από αυτούς,τόσο κατά την παιδική τους ηλικία όσο και καθώς μεγαλώνουν. Να θυμόμαστε ότι όσο εύκολο είναι να πάθουμε ένα ατύχημα, τόσο εύκολο είναι και να το αποφύγουμε.

ευΖΗΝ 39

αλλεργΙα ςτα ακαρεα ςτα παΙδΙα

Γράφει ο Dr. νιΚΟλαΟΣ ΚιΤΣΟΣ

MD, PhD, PGDip ΠαιδίατροςΠαιδοαλλεργιολόγος Ακαδημαϊκός υπότροφος Παιδοαλλεργιολογίας Π.Θ. Διδάκτωρ Ιατρικής Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Πιστοποιημένος Παιδοαλλεργιολόγος από την Ευρωπαϊκή Ακαδημία Αλλεργιολογίας και Κλινικής Ανοσολογίας (EAACI)

η

αλλεργία στα ακάρεα είναι από τις πιο συχνές αλλεργίες του αναπνευστικού στα παιδιά. Η αλλεργία στη σκόνη είναι ουσιαστικά αλλεργία σε μικροσκοπικές ουσίες οι οποίες προέρχονται από τα ακάρεα και βρίσκονται στη σκόνη. Στο σπίτι, τα ακάρεα ζουν και αναπτύσσονται κυρίως στα στρώματα, στα μαξιλάρια, στα λούτρινα παιχνίδια και στα χαλιά. Αγαπούν το υγρό και θερμό κλίμα και δυστυχώς είναι δύσκολο να απαλλαγούμε από αυτά. Συμπτώματα αλλεργίας στα ακάρεα Συνήθως τα συμπτώματα εμφανίζονται το πρωί, καθώς τα ακάρεα βρίσκονται στο στρώμα, και με την πολύωρη επαφή του οργανισμού με αυτά κατά τη διάρκεια της νύχτας, προκαλείται εμφάνιση αλλεργικών συμπτωμάτων. Τα κυριότερα συμπτώματα είναι: • Ρινίτιδα • Επιπεφυκίτιδα • Άσθμα • Επιδείνωση ατοπικής δερματίτιδας

40 ευΖΗΝ

Διάγνωση Η διάγνωση βασίζεται κυρίως στη λήψη ενός καλού αλλεργιολογικού ιστορικού και στην εργαστηριακή διερεύνηση που περιλαμβάνει: • Δερματικά τεστ (Skin Prick Tests). Είναι ανώδυνα, εύκολα στη διενέργεια και γρήγορα καθώς το αποτέλεσμα της εξέτασης είναι έτοιμο σε 15 λεπτά.

• Αιματολογικές εξετάσεις για την ανίχνευση ειδικών αντισωμάτων για τα ακάρεα στον ορό του αίματος.

• Ένα σύγχρονο όπλο στη φαρέτρα του γιατρού είναι επίσης η μέτρηση του μονοξειδίου του αζώτου στον εκπνεόμενο αέρα για τη συμπληρωματική

διάγνωση/παρακολούθηση της αλλεργικής ρινίτιδας και του αλλεργικού άσθματος. Θεραπεία H θεραπεία της αλλεργικής ρινίτιδας που οφείλεται στα ακάρεα είναι απαραίτητη, καθώς αν παραμείνει αθεράπευτη σε μεγάλο ποσοστό μεταπίπτει σε άσθμα! Συχνά είναι δύσκολο να απαλλαγεί κάποιος από τα ακάρεα. Είναι σημαντικό, η υγρασία στο εσωτερικό του σπιτιού, να διατηρείται κάτω του 50%. Επίσης, τουλάχιστον στο υπνοδωμάτιο του παιδιού, καλό είναι να μην υπάρχουν μοκέτες/χαλιά, «βαριές» κουρτίνες, καναπέδες/πολυθρόνες, λούτρινα ζωάκια. Τέλος οι μαξιλαροθήκες, οι παπλωματοθήκες και τα σεντόνια θα πρέπει να πλένονται στους 60, τουλάχιστον, βαθμούς μία φορά την εβδομάδα. Η συμπτωματική θεραπεία έχει ως στόχο των περιορισμό των αλλεργικών συμπτωμάτων και επιτυγχάνεται: • Με φάρμακα που εφαρμόζονται τοπικά (ρινικά σπρέι, οφθαλμικά κολλύρια, εισπνεόμενα) • Με φάρμακα από του στόματος Είναι ιδιαίτερα σημαντική η εκπαίδευση του παιδιού και των γονέων του για σωστή χορήγηση της συμπτωματικής αγωγής. Η μοναδική θεραπευτική επιλογή που έχουμε αυτή τη στιγμή για την αλλεργία στα ακάρεα είναι η απευαισθητοποίηση ή αλλιώς τα «εμβόλια». Το είδος αυτό της θεραπείας, στοχεύει στην εκ νέου εκπαίδευση του ανοσοποιητικού συστήματος του παιδιού, ώστε να σταματήσει να αναγνωρίζει τα ακάρεα ως κάτι βλαβερό και να μην αντιδρά σε αυτά. Είναι ανώδυνη και αποτελεσματική, ενώ το παιδί απαλλάσσεται από τη λήψη φαρμάκων για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων. Με τη βοήθεια του ειδικού είναι δυνατή η έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση της αλλεργίας.

Η λΟγΟθεραπεΙα βΟΗθαεΙ μΟνΟ ςτΗν βελτΙΩςΗ τΗς αρθρΩςΗς;

Κατά πόσο η αυτοπεποίθηση ενός παιδιού μπορεί να επηρεάσει τον λόγο του;

η Γράφει η MAΡια λαλια Λογοθεραπεύτρια

Γραφείο Λογοθεραπείας Μαθησιακές Δυσκολίες Αυτισμός - Αρθρωτικές Διαταραχές Βενιζέλου Ελ. 127, Νέα Ιωνία Βόλου τ.24210 24798 κ.69791 02059 www.melogia.gr info@melogia.gr

Λογοθεραπεία ασχολείται με τις επικοινωνιακές δεξιότητες των παιδιών. Σε αυτές συμπεριλαμβάνεται ο λόγος και η ομιλία. Το λεξιλόγιο, η δομή και η οργάνωση των προτάσεων, η φωνολογία, η συγκέντρωση, η μνήμη και η επικοινωνιακή προδιάθεση ενός παιδιού παίζουν βασικό ρόλο στο να φτάσει ένα παιδί να αρθρώνει, να μιλά και παράλληλα να επικοινωνεί. Στις περιπτώσεις που ένα παιδί αποκλείνει απο την τυπική ανάπτυξη των παραπάνω δεξιοτήτων τότε ξεκινάει η ανησυχία των γονιών που συχνά αναφέρουν πως: δεν τον ενδιαφέρει να παίξει με τα άλλα παιδία ή τα αποφεύγει, δεν

μπορεί να φτιάξει ολοκληρωμένες προτάσεις, δεν μιλάει καθαρά και δεν τον καταλαβαίνουμε. Πίσω από τις αναφορές αυτές υπάρχει κάποια δυσκολία στις πραγματολογικές έννοιες του παιδιού, στην πρόσληψη και ανάκληση του λεξιλογίου, στην ικανότητά του να δομεί ολοκληρωμένες προτάσεις, στη λανθασμένη φωνολογική οργάνωση την ήχων της ομιλίας μας και πιθανά σε κάποια αδυναμία των αρθρωτών του στόματος. Άρα η λογοθεραπεία δεν ενισχύει μόνο την άρθρωση αλλά όλες τις δεξιότητες που υποστηρίζουν την επικοινωνία και τον λόγο ενός παιδιού. Η οποιαδήποτε δυσκολία που αναφέρουν οι γονείς συνήθως ακολουθείται

και από ανησυχία ή αγχος ως προς την εξέλιξη του παιδιού τους, κάτι που συχνά μεταφέρεται στο παιδί πράγμα που μπορεί να επηρεάζει την αυτοπεποίθηση του. Με βάση την κλινική εμπειρία παρατηρείται συχνά ένας κύκλος αποτυχίας που ξεκινάει από την στιγμή που μια γλωσσική δυσκολία εμφανίζεται στο νήπιο. Σαν αποτέλεσμα αυτού η γονεική ανησυχία αυξάνεται,το παιδί το αντιλαμβάνεται, εμφανίζει την δική του αρνητική αντίδραση γύρω από την ομιλία του, αποφεύγει την επικοινωνία με συνομηλίκους και ενήλικες πράγμα που το αποκόπτει απο την φυσική εξέλιξη της επικοινωνίας του, μένει στάσιμο και φτάνει τελικά η ματαίωση, η απογοήτευση γύρω απο την προσπάθεια του.

Eκεί ο ρόλος της λογοθεραπείας είναι να μειώσει την γονεική ανησυχία συζητώντας ανοιχτά για τους προβληματισμούς τους. Αξιολογεί την γλωσσική ανάπτυξη και απο κοινού με την οικογένεια λαμβάνονται αποφάσεις για την συνέχιση του προγράμματος του παιδιού τους και σταδιακά χτίζεται μία θεραπευτική συμμαχία. Ο ρόλος του γονέα στα προγράμματα μειώνει την γονεική ανησυχία, αποτρέπει την πίεστικές προσπάθειες για ομιλία αφού πλέον και ο γονιός είναι ενήμερος για την αντιμετώπιση των δυσκολιών αυτών, γνωρίζει σωστούς χειρισμούς για τις εκάστοτε δυσκολίες που μπορεί να έχει το παιδί του και μέσα απο αυτή τη απελευθέρωση δημιουργείται ένα συναίσθημα πίστης για τον εαυτό του.

ευΖΗΝ 41

Η ςΗμαςΙα τΗς ςτΟματΙκΗς υγεΙας ςτΗν ΟμαλΗ αναπτυΞΗ τΟυ παΙδΙΟυ

ε

Γράφει η ιωαννα ΚαπΕΤανια αΘαναΣαΚη Παιδοδοντίατρος DDS,MDSc

42 ευΖΗΝ

ίναι μεγάλη αλήθεια ότι ένα παιδικό χαμόγελο μπορεί να τα κάνει όλα να φαίνονται καλύτερα και ομορφότερα! Πώς θα μπορέσουμε να χαρίσουμε στα παιδιά μας ένα υγιές και λαμπερό χαμόγελο; Η σύγχρονη οδοντιατρική έρευνα δείχνει ότι οι πιο συχνές νόσοι του στόματος (τερηδόνα-ουλίτιδα) μπορούν να προληφθούν αλλά και να ανασταλεί η εξέλιξή τους στα αρχικά στάδια. Πολλοί γονείς ρωτούν: Είναι η τερηδόνα κληρονομική νόσος; Η απάντηση είναι όχι με τη στενή έννοια του όρου. Η αντίληψη ότι το παιδί τους θα κληρονομήσει ούτως ή άλλως τα χαλασμένα δόντια τους είναι εσφαλμένη. Αυτό που στην πραγματικότητα «κληρονομούν» είναι οι συνήθειες διατροφής και στοματικής υγιεινής των γονέων. Κακές συνήθειες διατροφής και κακή στοματική υγιεινή είναι οι κυρίως υπεύθυνοι παράγοντες για την εμφάνιση τερηδόνας. Στην Ελλάδα σε παιδιά ηλικίας 5 ετών το ποσοστό τερηδόνας είναι 42,8%. Ωστόσο στην ηλικία των 12 ετών παρουσιάζει αύξηση με ποσοστό 62,9% των παιδιών να εμφανίζει τερηδόνα, και στην ηλικία των 15 ετών ανεβαίνει στο 71,1%. Με την πρόληψη της τερηδόνας και της ουλίτιδας στα παιδιά, εξασφαλίζουμε τη στοματική τους υγεία στην ενήλικη ζωή. Γιατί είναι σημαντικά τα παιδικά (νεογιλά) δόντια; Η αντίληψη ότι η φύση φροντίζει με την αντικατάστασή τους έχει ξεπεραστεί. Η καλή στοματική υγεία στην παιδική ηλικία θα οικοδομήσει υγιή μόνιμο οδοντικό φραγμό στο μέλλον ως ενήλικα. Τα παιδικά δόντια εξασφαλίζουν: • Μάσηση και Ομιλία • Σωστή ανάπτυξη γνάθων-προσώπου • Διατήρηση χώρου στα οδοντικά τόξα για καθοδήγηση ανατολής μόνιμων δοντιών.

• Τερηδονισμένα παιδικά δόντια αποτελούν μολυσμένο περιβάλλον που ευνοεί τη γρήγορη μετάδοση τερηδόνας στα καινούρια.

• Προβλήματα πόνου, φλεγμονής, αποστήματος

επηρεάζουν αρνητικά τη διάθεση και την υγεία του παιδιού.

• Γερά παιδικά δόντια προσφέρουν όμορφο χαμόγελο και βοηθούν στην καλή εικόνα που έχει το παιδί για τον εαυτό του. Απαραίτητη κρίνεται η δημιουργία ενός εξατομικευμένου προληπτικού προγράμματος για κάθε παιδί ανάλογα με την ηλικία του και τις ανάγκες του (π.χ χαμηλού ή υψηλού κινδύνου για τερηδόνα, καλή ή κακή στοματική υγιεινή). Πώς μπορώ να προστατεύσω τα δόντια του παιδιού μου; 5 tips για καλύτερη στοματική υγεία: 1. Καθημερινό τακτικό βούρτσισμα: Η στοματική υγιεινή ας είναι μέρος της πρωινής ρουτίνας και πριν το βραδινό ύπνο.

2. Επιβλέπετε τα παιδιά σας: Όσο πιο μικρό είναι το παιδί, τόσο περισσότερη επίβλεψη θα χρειάζεται. Πρέπει να βεβαιωθείτε ότι όχι μόνο βουρτσίζουν τα δόντια τους 2 φορές την μέρα, αλλά το κάνουν σωστά. Παρατηρήστε τα ενώ βουρτσίζουν , δώστε τους θετικά σχόλια και βοηθήστε τα όταν χρειάζονται βοήθεια για να καθαρίσουν σημεία που χάνονται και δυσπρόσιτα σημεία.

3. Παρέχετε υγιεινή τροφή: Η παροχή απεριόριστων ποσοτήτων και με μεγάλη συχνότητα γλυκών, χυμών ή άλλων πρόχειρων φαγητών δεν οδηγεί σε υγιή χαμόγελα. Ενθαρρύνετε το παιδί να τρώει ικανοποιητικά στο κυρίως γεύμα ώστε να αποφεύγει το τσιμπολόγημα μεταξύ γευμάτων. Προτιμήστε να δοθεί το γλυκό στο τέλος ενός κυρίως γεύματος ή με την υπόσχεση ότι θα πλύνει τα δόντια του μετά. Επιλέξτε υγιεινά σνακ φιλικά για παιδιά όπως φρούτα, φυσικοί χυμοί, τυρί, ξηρούς καρπούς, αυγά και γιαούρτι.

4. Γίνετε το καλύτερο παράδειγμα: Κάθε παιδί παρακολουθεί προσεκτικά τους γονείς του και αντιγράφει ό,τι κάνουν. Ο καλύτερος τρόπος για να δείξετε τη σημασία της καλής στοματικής υγείας είναι εσείς, ο γονιός, να προσέχετε τα δόντια σας. Αφήστε τα παιδιά να σας παρατηρούν να βουρτσίζετε, να χρησιμοποιείτε νήμα και να κάνετε υγιεινές διατροφικές επιλογές.

5. Τακτικοί επανέλεγχοι και Πρόληψη: (καθαρισμός δοντιών-φθορίωση) Παιδιά και έφηβοι ανάλογα με τις εξατομικευμένες ανάγκες τους πρέπει να επισκέπτονται τον οδοντίατρό τους τακτικά για έλεγχο, καθαρισμό και συμβουλές. Ο οδοντίατρος θα σας συμβουλεύσει με τον καλύτερο τρόπο και κατά περίπτωση για το πώς να αντιμετωπίσετε την αναμενόμενη αντίσταση του παιδιού σας στις καλές πρακτικές που προσπαθείτε να του εμφυσήσετε. Αυτός ο έλεγχος είναι κρίσιμος για την αντιμετώπιση προβλημάτων πριν ξεκινήσουν.

πΟΙα αντΙγρΙπΙκα εμβΟλΙα κυκλΟφΟρΟυν ςτΗν ελλαδα

Τι περιέχουν, τι προσφέρουν και τι πρέπει να γνωρίζουν οι εμβολιασμένοι

Τ Γράφει ο ΧΡηΣΤΟΣ ΔαΕναΣ πνευμολόγος, φυματιολόγος

α εμβόλια που κυκλοφορούν στην Ελλάδα είναι συνολικά έξι και είναι όλα τετραδύναμα, δηλαδή «ξυπνούν» τον οργανισμό για να αρχίσει να παράγει αντισώματα εναντίον τεσσάρων στελεχών της γρίπης. Κάθε χρόνο κυκλοφορούν πάνω από εκατό στελέχη του ιού. Τα τέσσερα που μπαίνουν στα εμβόλια κάθε καλοκαίρι, κρίνονται από τους ειδικούς απλώς πιθανότερο να κυριαρχήσουν στο βόρειο ημισφαίριο τον ερχόμενο χειμώνα. Τα κλασικά εμβόλια είναι από πολλά χρόνια γνωστό ότι έχουν κάπως περιορισμένη αποτελεσματικότητα (35%-70%) και μάλιστα πέρσι στις ΗΠΑ ούτε τα τετραδύναμα δεν “έπιασαν” τα στελέχη που τελικά κυκλοφόρησαν, ιδιαίτερα στις μεγαλύτερες ηλικίες. Στις ΗΠΑ ολοκληρώνονται εν τω μεταξύ οι έρευνες και για αντιγριπικά εμβόλια με τεχνολογία mRNA σαν του εμβολίου της Pfizer και της Moderna για τον Covid. Τα αποτελέσματα μέχρι στιγμής, δεν είναι εντυπωσιακά και γενικά ο περισσότερος κόσμος δείχνει μια προτίμηση στα κλασικά εμβόλια. Στην Ελλάδα, όλα τα εμβόλια που κυκλοφορούν περιέχουν συνολικά 60 μικρογραμμάρια δραστικής ουσίας, με εξαίρεση το Efluelda που περιέχει τετραπλάσια δόση, ώστε να προκαλέσει μεγαλύτερη αντίδραση του ανοσοποιητικού και να παραχθούν περισσότερα αντισώματα. Το Fluad Tetra περιέχει τη συνήθη δόση αλλά και την ενισχυτική ουσία MF59, που διεγείρει το ανοσοποιητικό ώστε να αντιδράσει πιο

έντονα, με στόχο να παραχθούν περισσότερα αντισώματα. Αυτά τα δύο που προορίζονται για την τρίτη ηλικία, ίσως επειδή είναι ακριβότερα (28 και 52 ευρώ αντίστοιχα η τιμή τους), θα συνταγογραφούνται. Η χημική ουσία MF59 είχε ανευρεθεί για πρώτη φορά σε μεγάλη ποσότητα σε συκώτι καρχαρία, υπάρχει δηλαδή στη φύση, αλλά πλέον παρασκευάζεται εργαστηριακά και περιέχει συνήθως και άλλες ουσίες όπως το σκουαλένιο. Οι νεότεροι που βρίσκονται σε ανοσοκαταστολή ή όσοι πάσχουν από αυτοάνοσα, θα πρέπει να συμβουλεύονται τον γιατρό που τους παρακολουθεί για το ποιο εμβόλιο πρέπει να προτιμήσουν. Σύμφωνα με όσα αναφέρει η εγκύκλιος του Υπουργείου Υγείας για τον αντιγριπικό εμβολιασμό 2023 - 2024, τα νεότερα εμβόλια «έχουν ικανοποιητικό προφίλ ασφάλειας και, παρότι η συχνότητα ανεπιθύμητων ενεργειών ήταν μεγαλύτερη απ’ ό,τι μετά τον εμβολιασμό με συμβατικό εμβόλιο γρίπης, στο σύνολό της ήταν χαμηλή». Αυτό σημαίνει ότι ίσως οι περισσότεροι νιώσουν περισσότερα συμπτώματα από όσα άλλες χρονιές. Άσχετα με την επιλογή και την διαθεσιμότητα των εμβολίων, ο αντιγριπικός εμβολιασμός δεν πρέπει να καθυστερεί και συνιστάται να διενεργείται με οποιοδήποτε εμβόλιο. Τέλος, είναι σκόπιμο να τονιστεί πως όλοι οι εμβολιασμένοι - με κλασικό ή νεότερο εμβόλιο- καλό είναι να προσέχουν και να μη συμπεριφέρονται χαλαρά, με την ψευδαίσθηση ότι είναι άτρωτοι λόγω εμβολιασμού.

ευΖΗΝ 43

καρκΙνΟς παχεΟς εντερΟυ

Τ Γράφει ο ιωαννηΣ ΖΕΡΚΟυληΣ Γενικός Χειρουργός

ο παχύ έντερο επίσης γνωστό και ως κολον, είναι ένα όργανο το οποίο αποτελεί το τελευταίο μέρος του πεπτικού σωλήνα. Αποτελείται από τα: τυφλό, ανιόν κόλον, εγκάρσιο κόλον, κατιόν κόλον, σιγμοειδές, ορθό και τον πρωκτό. Το παχύ έντερο με την σειρά του είναι υπεύθυνο για την απορρόφηση των υγρών και ηλεκτρολυτών καθώς και για τον σχηματισμό και απομάκρυνση των κοπράνων. Το ορθό είναι το πιο ευρύ μέρος του παχέος εντέρου και χρησιμεύει για την αποθήκευση και την αποβολή των κοπράνων διαμέσου του πρωκτού. Ο καρκίνος του παχέος εντέρου και του ορθού αποτελεί την τρίτη πιο συχνή αιτία καρκίνου παγκοσμίως και είναι πιο συχνός σε άτομα ηλικίας άνω των 50 ετών. Ωστόσο, τα όρια ηλικίας μειώνονται συνεχώς τα τελευταία χρόνια.

Παράγοντες κινδύνου εμφάνισης καρκίνου του παχέος εντέρου αποτελούν: • Ηλικία: Ο κίνδυνος εμφάνισης αυξάνεται με την ηλικία, με την πλειοψηφία των περιπτώσεων να εμφανίζεται μετά τα 50.

• Οικογενειακό ιστορικό: Οικογενειακό ιστορικό καθώς και συγκεκριμένες κληρονομικές παθήσεις όπως το σύνδρομο Lynch και η οικογενής αδενωματώδης πολυποδίαση(FAP) τα οποία συνδέονται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου.

• Προσωπικό ιστορικό: άτομα τα οποία είχαν εμφανίσει καρκίνο του παχέος εντέρου στο παρελθόν η συγκεκριμένους τύπους πολυπόδων διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο • Φλεγμονώδεις νόσοι του εντέρου: άτομα με φλεγμονώδεις νόσους του εντέρου όπως η ελκώδης κολίτιδα ή η νόσος του Crohn • Ανθυγιεινός τρόπος ζωής: όπως μία δίαιτα υψηλή σε επεξεργασμένα κρέατα και χαμηλή σε φρούτα και λαχανικά, καθιστική ζωή, παχυσαρκία, κάπνισμα και υψηλή κατανάλωση αλκοόλ μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο. Συμπτώματα όπως φούσκωμα, αυξημένα αέρια, δυσκοιλιότητα, διαρροια, πόνος, αίμα στα κόπρανα, ανεξήγητη απώλεια βάρους και αναιμία μπορεί να είναι κάποιες από τις ενδείξεις του καρκίνου παχέος έντερου. Στα πρώιμα στάδια μπορεί ο καρκίνος παχέος εντέρου να μην εμφανίσει κάποια συμπτώματα. Η διάγνωση συνήθως περιλαμβάνει την φυσική εξέταση, την κολονοσκόπηση, την βιοψία, την αξονική τομογραφία και την μαγνητική τομογραφία. Ο καρκίνος του παχέος εντέρου ταξινομείται σε σταδια από 0 έως 4. Τα χαμηλότερα νούμερα σημαίνουν ότι ο καρκίνος περιορίζεται μέσα στο τοίχωμα του εντέρου. Στο σταδιο 4, ο καρκίνος του παχέος εντέρου θεωρείται προχωρημένος και έχει εξαπλωθεί σε άλλα μέρη του σώματος και ονομάζεται μεταστατικός καρκίνος. Θεραπεία Η θεραπεία του καρκίνου του παχέος εντέρου μπορεί να περιλαμβάνει την χειρουργική αντιμετώπιση, την χημειοθεραπεία, την ακτινοθεραπεία ή την ανοσοθεραπεία. Η χειρουργική αντιμετώπιση ενδείκνυται συνήθως στα αρχικά στάδια της νόσου ενώ η χημειοθεραπεία και η ακτινοθεραπεία μπορεί να βοηθήσουν στην μείωση του όγκου. Κατά την χειρουργική θεραπεία πραγματοποιείται η αφαίρεση του τμήματος του εντέρου που φέρει τον όγκο καθώς και ριζικός λεμφαδενικός καθαρισμός ο οποίος είναι ιδιαίτερα σημαντικός για την ελάττωση των υποτροπών και την εμφάνιση μεταγενέστερων μεταστάσεων. Οι σύγχρονες χειρουργικές τεχνικές περιλαμβάνουν την λαπαροσκοπική και την ρομποτική-λαπαροσκοπική χειρουργική. Αυτές είναι ελάχιστα επεμβατικές μέθοδοι οι οποίες προσφέρουν μικρό μέγεθος τομών,

44 ευΖΗΝ

μειωμένο πόνο και μικρότερο κίνδυνο εμφάνισης μετεγχειρητικών επιπλοκών. Η ανάρρωση είναι ταχύτερη ενώ ο χρόνος νοσηλείας μειώνεται όπως και η επάνοδος στις καθημερινές δραστηριότητες.

άνεση σε στενούς χώρους με περιορισμένη πρόσβαση ενώ προσφέρει τρισδιάστατη και μεγεθυμένη εικόνα της περιοχής στην οποία το χειρουργείο λαμβάνει χώρα.

• Λαπαροσκοπική χειρουργική: Η λαπαροσκοπική χειρουργική για τον καρκίνο του παχέος εντέρου είναι μία ελάχιστα επεμβατική μέθοδος κατά την οποία πολλαπλες μικρές τομές γίνονται στην κοιλιακή χώρα. Ειδικά εργαλεία και μία κάμερα εισέρχονται μέσω των τομών και επιτρέπουν στον χειρουργό να αφαιρέσει τον καρκίνο χωρίς να κάνει μία μεγάλη τομή. Σήμερα οι επεμβάσεις για τον καρκίνο του παχέος εντέρου πραγματοποιούνται χρησιμοποιώντας ελάχιστα επεμβατικές μεθόδους όποτε είναι δυνατόν.

• Ρομποτική χειρουργική: Τα τελευταία χρόνια η ρομποτική χειρουργική γίνεται όλο και πιο διαδεδομένη για την θεραπεία του καρκίνου του παχέος εντέρου. Κατά την διάρκεια της ρομποτικής χειρουργικής, ο χειρουργός κάθεται σε μία κονσόλα και χρησιμοποιεί τα χειριστήρια της κονσόλας για να ελέγξει σύγχρονους ρομποτικούς βραχίονες. Η ρομποτική χειρουργική επιτρέπει στον χειρουργό να δουλεύει με

Εξατομικευμένη θεραπεία: Η θεραπεία του καρκίνου του παχέος εντέρου τα τελευταία χρόνια εξατομικεύεται λαμβάνοντας υπ’ όψη τα διαφορετικά χαρακτηριστικά κάθε ασθενούς. Η συνεργασία μεταξύ ειδικών διαφόρων ειδικοτήτων όπως ο χειρουργός παχέος εντέρου και ορθού, ο γαστρεντερολόγος, ο ακτινολόγος, ο ογκολόγος και ο παθολογοανατόμος κρίνεται απαραίτητη. Ο χειρουργοί παχέος εντέρου και ορθού είναι εξειδικευμένοι στην χειρουργική και μη-χειρουργική αντιμετώπιση των παθήσεων του παχέος εντέρου. Έχουν ολοκληρώσει ειδίκευση στην γενική χειρουργική καθώς και περαιτέρω εξειδίκευση στην χειρουργική του παχέος εντέρου, του ορθού και του πρωκτού. Μπορούν να διαγνώσουν και να αντιμετωπίσουν ένα μεγάλο εύρος καλοηθών και κακοήθων παθήσεων παχέος εντέρου. Πρόληψη Η κολονοσκόπηση είναι η καταλληλότερη εξέταση για την διάγνωση και την πρόληψη του καρκίνου

του παχέος εντέρου. Κατά την κολονοσκόπηση μπορούν να διαγνωσθούν και να αφαιρεθούν πολύποδες μειώνοντας τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου. Το FIT test που χρησιμοποιείται ευρέως στην Μεγάλη Βρετανία είναι μία ανώδυνη και φθηνή εξέταση που ανιχνεύει ίχνη αίματος στα κόπρανα τα οποία δεν είναι ορατά με γυμνό μάτι. Σε προληπτικό έλεγχο πρέπει να υποβάλλονται: • Άτομα ηλικίας άνω των 45 ετών ή μεγαλύτερα χωρίς συμπτώματα.

• Άτομα με οικογενειακό ιστορικό ή σύνδρομο Lynch ή οικογενή αδενωματώδη πολυποδίαση.

• Άτομα που πάσχουν από φλεγμονώδη νόσο του εντέρου Η πρόληψη και η έγκαιρη διάγνωση της νόσου είναι ιδιαίτερα σημαντικές καθώς η πιθανότητα ίασης είναι μεγαλύτερη και συνήθως απαιτούνται λιγότερες θεραπείες. Η υγιεινή διατροφή έχει πολλαπλά οφέλη για την υγεία, ωστόσο μία διατροφή χαμηλή σε θερμίδες, πλούσια σε φυτικές ίνες η οποία περιλαμβάνει κυρίως φρούτα και λαχανικά είναι ιδιαίτερα σημαντική για ένα υγιές κόλον. Η φυσική άσκηση και η αποφυγή καπνίσματος και αλκοόλ είναι επίσης σημαντικά για την πρόληψη του καρκίνου του παχέος εντέρου.

ευΖΗΝ 45

Η απΟφρακτΙκΗ αρτΗρΙΟπαθεΙα τΩν κατΩ μελΩν

η

Γράφει ο αΘαναΣιΟΣ Δ. γιαννΟυΚαΣ MD, MSc, PhD, FEBVS

Καθηγητής Αγγειοχειρουργικής Ιατρικού Τμήματος Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Διευθυντής Αγγειοχειρουργικής Κλινικής, Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Λάρισας

46 ευΖΗΝ

αποφρακτική αρτηριοπάθεια των κάτω μελών είναι μέρος της αθηρωματικής νόσου που προσβάλλει όλα τα αγγεία του ανθρώπου. Στην προκειμένη περίπτωση μιλάμε για προσβολή των αρτηριών που δίνουν αίμα στα κάτω μέλη, δηλαδή η κοιλιακή αορτή, οι λαγόνιες, μηριαίες, ιγνυακές και κνημιαίες αρτηρίες. Η νόσος προσβάλλει περίπου το 10% του πληθυσμού ενώ το 30-40% από αυτούς εμφανίζουν συμπτώματα. Τα συμπτώματα της αποφρακτικής αρτηριοπάθειας των κάτω άκρων, γνωστής και ως Περιφερική Αρτηριακή Νόσος (ΠΑΝ), μπορεί να ποικίλουν ανάλογα με το βαθμό και τη θέση της αποφράξεως των αρτηριών.Σημαντικοί παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση και εξέλιξη της νόσου είναι το κάπνισμα, ο σακχαρώδης διαβήτης, υπερλιπιδαιμία, η υπέρταση και το θετικό οικογενειακό ιστορικό. Ορισμένα από τα κοινά συμπτώματα περιλαμβάνουν: 1. Διαλείπουσα χωλότητα: Πόνος, αδυναμία ή αίσθηση βαρύτητας στους μυς των κάτω μελών κατά την βάδιση, ο οποίος ανακουφίζεται με την ανάπαυση. Αυτό είναι το χαρακτηριστικό σύμπτωμα της ΠΑΝ. Ανάλογα με την βαρύτητα της νόσου είναι και η απόσταση που εμφανίζεται. Όταν εμφανίζεται σε λιγότερο από 150 μέτρα στη βάδιση σε επίπεδη επιφάνεια τότε ονομάζεται «περιοριστική διαλείπουσα χωλότητα» και αποτελεί ένδειξη για επεμβατική αντιμετώπιση.

2. Άλγος ηρεμίας: Πόνος που εντοπίζεται στα δάκτυλα και το μετατάρσιο του ποδιού στην ηρεμία και συνήθως διαταράσσει τον ύπνο.

3. Απώλεια ιστού με την μορφή ελκών ή γάγγραινας: Σε πιο σοβαρές περιπτώσεις, η αποφρακτική αρτηριοπάθεια μπορεί να οδηγήσει στην εμφάνιση ελκών ή

γάγγραινας. Στην πλειονότητα των περιπτώσεων προϋπάρχει μικρός τραυματισμός της περιοχής.

4. Απώλεια της αισθητικότητας: Είναι συνηθισμένη στους ασθενείς που πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη. Η απώλεια της αισθητικότητας συμβάλλει στον τραυματισμό των ποδιών και την ανάπτυξη γάγγραινας ή ελκών. Είναι σημαντικό να αναγνωρισθούν τα συμπτώματα έγκαιρα και να αναζητηθεί συμβουλή από ιατρό- Αγγειοχειρουργό. Η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία είναι σημαντική για την διάσωση του μέλους. Οι διαγνωστικές εξετάσεις σε έναν ασθενή με αποφρακτική αρτηριοπάθεια των κάτω άκρων εξαρτώνται από τη σοβαρότητα της κατάστασης και αν σχεδιάζεται επεμβατική θεραπεία. τον τύπο της επέμβασης που πρόκειται να πραγματοποιηθεί. Ορισμένες από τις διαγνωστικές εξετάσεις που ενδέχεται να περιλαμβάνουν: 1. Υπερήχος συνεχούς ροής Doppler χρησιμοποιείται για την αξιολόγηση της αρτηριακής ροής στα κάτω άκρα με την μέτρηση των πιέσεων στα σφυρά και τα άνω μέλη και υπολογισμό του σφυροβραχιόνιου δείκτη ο οποίος φυσιολογικά είναι μεγαλύτερος του 0.9.

2. Έγχρωμη Doppler υπερηχογραφία (Triplex) η οποία είναι απολύτως αναίμακτη μέθοδος και μπορεί να αναγνωρίσει την παρουσία και εντόπιση στενωμένων και αποφραγμένων αρτηριακών τμημάτων.

3. Αξονική αγγειογραφία η οποία με την χορήγηση σκιαγραφικής ουσίας από μια περιφερική φλέβα και υποβολή σε αξονική τομογραφία μπορεί να απεικονίσει όλο το αρτηριακό δίκτυο των κάτω μελών και να αναδείξει την εντόπιση και βαρύτητα των βλαβών. Δίνεται η δυνατότητα ανασυνθέσεων των εικόνων για καλύτερη εκτίμηση των βλαβών.

Διαλείπουσα χωλότητα, άλγος στην γαστροκνημία που αναγκάζει τον ασθενή να διακόψει για λίγα λεπτά το βάδισμα.

Μέτρηση του σφυρο-βραχιόνιου δείκτη

4. Η ενδαρτηριακή ψηφιακή αγγειογραφία η οποία είναι μια επεμβατική ακτινολογική εξέταση όπου ένας καθετήρας εισάγεται συνήθως στην μηριαία αρτηρία και χορηγείται σκιαγραφική ουσία εντός του αρτηριακού δικτύου για να αξιολογήσει το βαθμό και την θέση των αποφράξεων ή στενώσεων.

5. Πλήρης Καρδιολογική εκτίμηση με Ηλεκτροκαρδιογράφημα, Υπερηχογράφημα καρδιάς, Ραδιοισοτοπική μελέτη της αιμάτωσης του μυοκαρδίου με φαρμακευτική κόπωση ή και Στεφανιογραφία. Οι ασθενείς αυτοί μπορεί να έχουν σοβαρή στεφανιαία νόσο που δεν εμφανίζεται κλινικά ως στηθάγχη προσπαθείας μιας και εξαιτίας της νόσου στα πόδια δεν μπορούν να βαδίσουν αρκετά ώστε να κουρασθεί η καρδιά και να εμφανισθεί η στηθάγχη.

6. Αιματολογικές Εργαστηριακές εξετάσεις: Συνήθως, πραγματοποιούνται εργαστηριακές εξετάσεις, όπως γενική αίματος, τεστ λειτουργίας των νεφρών και του ήπατος, για να αξιολογηθεί η γενική κατάσταση του ασθενή. Αυτές οι εξετάσεις βοηθούν τον ιατρό να κατανοήσει την κατάσταση του ασθενούς και να καθορίσει τον καλύτερο τρόπο επέμβασης. Η συγκεκριμένη λίστα εξετάσεων μπορεί να προσαρμοστεί ανάλογα με την περίπτωση. Η σύγχρονη θεραπεία της αποφρακτικής αρτηριοπάθειας των κάτω άκρων οφείλει να εστιάζει στην αντιμετώπιση των παραγόντων κινδύνου όπως ρύθμιση του σακχάρου, της αρτηριακής πίεσης και των λιπιδίων του αίματος, πλήρη διακοπή του καπνίσματος, ενθάρρυνση για καθημερινή άσκηση (βάδισμα περίπου 45 λεπτών καθημερινά) και αλλαγή της διατροφής. Σημαντική είναι η καθημερινή περιποίηση

Αγγειοπλαστική με μπαλόνι ή με επιπρόσθετη τοποθέτηση στέντ για την διάνοιξη της αρτηριακής στένωσης ή απόφραξης.

των ποδιών και η χρήση ειδικών υποδημάτων. Επίσης η φαρμακευτική θεραπεία: περιλαμβάνει αντιαιμοπεταλιακά φάρμακα (ασπιρίνη, κλοπιδογρέλη), αντιπηκτικά (ριβαροξαμπάνη σε μικρή δόση), σιλοσταζόλη που βοηθούν στη διαχείριση των συμπτωμάτων και τη βελτίωση της κυκλοφορίας του αίματος. Η απόφαση για την επεμβατική θεραπεία σε ασθενείς με αποφρακτική

αρτηριοπάθεια των κάτω άκρων βασίζεται σε πολλούς παράγοντες και πρέπει να ληφθεί από τον Αγγειοχειρουργό. Ορισμένοι από τους παράγοντες που λαμβάνονται υπόψη είναι: η σοβαρότητα των συμπτωμάτων, η εντόπιση και η έκταση της βλάβης, η ηλικία και συνολική κατάσταση του ασθενούς για να αξιολογηθεί ο κίνδυνος και τα οφέλη από την επέμβαση. Επίσης εκτιμώνται και τα αποτελέσματα της συντηρητικής θεραπείας γιατί αν η φαρμακευτική ή συντηρητική θεραπεία δεν βελτιώνει την κατάσταση, ιδιαίτερα αν επιδεινώνεται τότε είναι αναγκαία η επεμβατική αντιμετώπιση. Η απόφαση για επέμβαση είναι πολύ περίπλοκη και πρέπει να ληφθεί από τον Αγγειοχειρουργό σε συνεργασία με τον ασθενή. Σε γενικές γραμμές, η επέμβαση συνήθως αποφασίζεται όταν τα συμπτώματα είναι σοβαρά ή υπάρχει κίνδυνος για απώλεια του κάτω άκρου. Η επεμβατική αντιμετώπιση περιλαμβάνει ενδαγγειακές παρεμβάσεις (αγγειοπλαστική, τοποθέτηση στεντ), επεμβάσεις ανοιχτής χειρουργικής (ενδαρτηριεκτομή, bypass) ή και συνδυασμό ενδαγγειακών και ανοιχτών χειρουργικών μεθόδων όταν η νόσος είναι πολύ εκτεταμένη.Η επιλογή της κατάλληλης θεραπείας εξαρτάται από το βαθμό και την τοποθεσία της αποφρακτικής αρτηριοπάθειας και τη γενική κατάσταση του ασθενούς. Στην Αγγειοχειρουργική Κλινική του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου της Λάρισας πραγματοποιούνται όλες οι διαγνωστικές και μοντέρνες επεμβατικές θεραπείες, ενώ οι ασθενείς μπορούν να εξετασθούν είτε στα πρωϊνά είτε στα απογευματινά ιατρεία που είναι διαθέσιμα κατόπιν ραντεβού. Για τα επείγοντα περιστατικά η κλινική είναι σε συνεργασία με τα άλλα νοσοκομεία της Θεσσαλίας και κεντρικής Ελλάδος και αντιμετωπίζει τους ασθενείς επί 24ώρου βάσης.

Ανοιχτές χειρουργικές παρεμβάσεις: ενδαρτηριεκτομή μηριαίας αρτηρίας και μηροιγνυακές παρακάμψεις (by-pass)

ευΖΗΝ 47

υπερςυγχρΟνΟ Laser μυΩπΙας γΙα τΗν κλΙνΙκΗ «thessaLia» ςτΗ λαρΙςα

γ

εγονός για τη Λάρισα είναι πλέον η πλήρης λειτουργία της πρώτης ολοκληρωμένης υπερσύγχρονης μονάδας επεμβάσεων Laser μυωπίας στην κεντρική Ελλάδα. Χάρη στην πρωτοποριακή και τεχνολογικά προηγμένη διαθλαστική σουίτα από την εταιρία Alcon στην Αμερική είναι εφικτή η απαλλαγή από γυαλιά και φακούς επαφής με απαράμιλλη ασφάλεια και ακρίβεια σε σχέση με το παρελθόν. Η κλινική «Thes-

48 ευΖΗΝ

salia» πρωτοπορεί και καθίσταται ιατρικό κέντρο στον τομέα αυτό για την ευρύτερη περιοχή. Όπως εξηγεί η ομάδα των οφθαλμιάτρων κυριών Γ. Πίπη και Α. Πίπη, Διευθυντών του οφθαλμολογικού Τμήματος της γενικής κλινικής Thessalia και του οφθαλμολογικού κέντρου Iris στη Λάρισα: «Η εγκατάσταση και λειτουργία ενός τέτοιου μηχανήματος στην περιοχή μας,

σε συνεργασία με το οφθαλμολογικό κέντρο Iris αποτελεί ορόσημο. Αξιοποιεί τα τελευταία επιτεύγματα της τεχνολογίας σε συνδυασμό με την πάνω από εικοσαετή εμπειρία του χώρου στη διαθλαστική χειρουργική. Η διαθλαστική σουίτα Alcon WaveLight® Refractive Laser Suite αποτελεί χωρίς υπερβολή ότι πιο εξελιγμένο αλλά και κυρίως αξιόπιστο έχει να επιδείξει παγκόσμια η ανθρώπινη τεχνολογία στον τομέα των επεμβάσεων Laser για τη διόρθωση της μυωπίας, υπερμετρωπίας, αστιγματισμού και πρεσβυωπίας.

Οι μέθοδοι του Femto LASIK και του Trans PRK (μέθοδος με ή χωρίς κρημνό) εφαρμόζονται πλέον με απαράμιλλη ταχύτητα, ακρίβεια και ασφάλεια. Μετά από τα απαραίτητα τεστ που γίνονται ώστε να κριθεί η καταλληλότητα του ενδιαφερομένου για τη συγκεκριμένη μέθοδο ακολουθεί η επέμβαση. Αυτή γίνεται αυθημερόν, διαρκεί μόνο

λίγα λεπτά, είναι εντελώς ανώδυνη και η επιστροφή στην καθημερινότητα και την εργασία είναι εφικτή από την επόμενη κιόλας ημέρα. Αυτό θα λέγαμε πως ήταν «αδιανόητο» με την υπάρχουσα τεχνολογία μέχρι και σχετικά πρόσφατα. Έτσι παρέχεται η δυνατότητα σε συνανθρώπους μας όλων των ηλικιών να απαλλαγούν από τα γυαλιά και τους φακούς τους με την πιο σύγχρονη τεχνολογία παγκόσμια και μάλιστα «δίπλα στο σπίτι τους» με ασφάλεια αποφεύγοντας άσκοπες πλέον και κοστοβόρες μετακινήσεις. Η εγκατάσταση και πλήρης ανάπτυξη τέτοιας κλάσης εξοπλισμού και πιστοποίηση του ιατρικού και παραϊατρικού προσωπικού υπάρχει μόνο σε ελάχιστα σημεία στη xώρα αλλά και την Ευρώπη και συμβάλει στην καθιέρωση της Κλινικής μας ως σημείου

αναφοράς και για την οφθαλμολογία σε όλη την κεντρική Ελλάδα. Είναι άλλωστε καλό να στηρίζουμε τον τόπο μας και ευελπιστούμε πως αυτή η επένδυση θα συμβάλλει ώστε να αναστραφεί πλήρως η τάση φυγής ασθενών προς άλλες πόλεις για την πραγματοποίηση επεμβάσεων αυτού του είδους. Το αντίθετο μάλιστα! Δεν σπανίζουν πλέον περιπτώσεις υποψηφίων για επέμβαση από τη Θεσσαλονίκη, την Αθήνα ή και το εξωτερικό (πχ Γερμανία, Μεγάλη Βρετανία) που έρχονται στην περιοχή μας, αφού ενημερωθούν μέσω διαδικτύου, για Laser μυωπίας με τη συγκεκριμένη πλατφόρμα Laser γιατί προσφέρονται τόσο υψηλές υπηρεσίες σε πιο προσιτές συγκριτικά τιμές και με την τάση αυτή να αυξάνεται». Η Γενική Κλινική - Private Hospital «Thessalia» ξεκίνησε τη λειτουργία της εδώ και εξι μήνες σε υπερσύγχρονες εγκαταστάσεις στο λόφο Μεζούρλου (έναντι Π.Γ.Ν.Λ.). Επενδύσεις όπως αυτή επιβεβαιώνουν για άλλη μία φορά αυτό που έχει καθιερωθεί στη συνείδηση του κόσμου. Πως η περιοχή μας πλέον χάρη στην ιατρική τεχνολογία που διαθέτει αλλά και την υψηλή κατάρτιση των Ιατρών της έχει μετατραπεί σε κέντρο παροχής υπηρεσιών υγείας υψηλότατου επιπέδου σε όλους τους τομείς. Και όλα αυτά προς όφελος πάντα του ντόπιου αλλά και του ευρύτερου πληθυσμού της Θεσσαλίας. Για πληροφορίες τηλ: 6944 519 975, 2410 538 800

ευΖΗΝ 49

ΟμΙλΟς υγεΙας «Ε. ΠΑΤΣΙΔΗΣ»

Συνδυασμός ποιότητας και τεχνολογικής αρτιότητας με το πάθος, τις ειδικές γνώσεις και την εμπειρία

υ

Μιλά στο ΕΥ ΖΗΝ, η διευθύνουσα σύμβουλος του Ομίλου κ. Βίκυ Πατσίδη

ψηλές υπηρεσίες υγείας, οι οποίες βασίζονται σε μια εξαιρετική ομάδα ιατρών, νοσηλευτών και επαγγελματιών υγείας, οι οποίοι κάνουν πράξη την υπόσχεση να παρέχουν μια ασφαλή και φιλική εμπειρία για κάθε ασθενή που τους εμπιστεύεται, παρέχει ο Όμιλος Υγείας «Ε. Πατσίδης» που αναδεικνύεται σε ένα πρότυπο κέντρο ιατρικής φροντίδας στην Κεντρική Ελλάδα. Όπως αναφέρει στη συνέντευξη που ακολουθεί η Διευθύνουσα Σύμβουλος του Ομίλου Υγείας «Ε. Πατσίδης Α.Ε.» κ. Βίκυ Πατσίδη, «έχουμε δημιουργήσει ένα περιβάλλον που σέβεται τις ανάγκες τους, προσφέροντας όχι μόνο την απαραίτητη θεραπεία αλλά και την ολιστική φροντίδα που απαιτείται, με ψυχολογική υποστήριξη, συμβουλευτική από διατροφολόγο και ό,τι ακόμη χρειάζεται για την επιτυχή έκβαση της θεραπευτικής αντιμετώπισής του».

• Είναι μια ολόκληρη ζωή, τα 41 χρόνια λειτουργίας της Κλινικής Πατσίδη. Θα θέλαμε να μας πείτε πως ξεκίνησε η ιστορία στο χώρο της υγείας, αλλά και ποιοι ήταν οι σημαντικοί σταθμοί έως σήμερα κα Πατσίδη. Η ιστορία της κλινικής ξεκινάει ουσιαστικά το 1982, όταν ο νεφρολόγος Δρ. Ευτύχιος Πατσίδης, ίδρυσε την πρώτη ιδιωτική Μονάδα Τεχνητού Νεφρού στην κεντρική Ελλάδα, στον χώρο της Ιδιωτικής Γενικής Κλινικής «ΣΑΠΚΑ», στη Λάρισα. Αργότερα, το 1997, το ιδιοκτησιακό καθεστώς της Ιδιωτικής Γενικής Κλινικής «ΣΑΠΚΑ» άλλαξε με αποτέλεσμα τη μετονομασία της σε Γενική Κλινική «ΕΥΤΥΧΙΟΣ ΠΑΤΣΙΔΗΣ Α.Ε.». Στην πορεία το διορατικό πνεύμα και η μακρόχρονη εμπειρία του κ. Πατσίδη τον οδήγησαν το 2003 στην λειτουργία μιας πρότυπης Κλινικής και Μονάδας Αιμοκάθαρσης σε συγκρότημα ιδιόκτητων και υπερσύγχρονων εγκαταστάσεων στη Νεάπολη της Λάρισας, εδώ όπου λειτουργούν μέχρι σήμερα. Το 2008, ο ίδιος, λαμβάνοντας υπόψη τις ανάγκες των νεφροπαθών της ευρύτερης περιοχής προχώρησε στην ίδρυση Μονάδας Χρόνιας Αιμοκάθαρσης «ΕΥΤΥΧΙΟΣ ΠΑΤΣΙΔΗΣ& ΣΙΑ Ο.Ε.» στην Καρδίτσα.

50 ευΖΗΝ

• Υπήρξε όμως και συνέχεια που σηματοδότησε μια άλλη πλέον εποχή… Πράγματι, το 2013 σηματοδότησε μια εξίσου σημαντική εποχή για την επιχείρηση, καθώς ξεκίνησε η λειτουργία του Ογκολογικού Τμήματος - Μονάδας Χημειοθεραπείας στη Γενική Κλινική. Η συγκεκριμένη προσθήκη είχε ως στόχο την παροχή ασφαλούς και εξειδικευμένης φροντίδας σε ογκολογικούς ασθενείς, τόσο στο Νομό Λάρισας όσο και στην ευρύτερη περιοχή και αποτελεί μέχρι σήμερα συνώνυμο της δέσμευσης μας για παροχή υψηλών υπηρεσιών ιατρικής φροντίδας προς τον ογκολογικό ασθενή. Πρόσφατα και συγκεκριμένα το 2022 ολοκληρώθηκε μια πρωτοποριακή επένδυση ύψους 10εκ. ευρώ που αφορούσε στον πλήρη εκσυγχρονισμό της αρχικής δομής, την κατασκευή νέας πτέρυγας,την λειτουργία νέων τμημάτων και την εγκατάσταση τεχνολογικού εξοπλισμού νέας γενιάς.

• Σε ό,τι αφορά στην τελευταία επένδυση, θεωρήθηκε ανάγκη για την περιοχή; Τι είναι αυτό που ουσιαστικά καλύπτει και δίνει στον ογκολογικό ασθενή; Το Τμήμα Ακτινοθεραπευτικής Ογκολογίας της Γενικής Κλινικής “Ευτύχιος Πατσίδης” είναι ένα από τα πλέον σύγχρονα Κέντρα στην Ελλάδα και στην Ευρώπη, δίνοντας τη δυνατότητα στους ασθενείς να λάβουν τις θεραπείες του χωρίς να χρειάζεται να μετακινηθούν σε Αθήνα ή Θεσσαλονίκη. Συνδυάζει την ποιότητα και την τεχνολογική αρτιότητα με το πάθος, τις ειδικές γνώσεις και την εμπειρία του ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού, το οποίο είναι σε θέση να αντιμετωπίσει θεραπευτικά το μέγιστο των περιπτώσεων κακοήθων νεοπλασιών. Οι επιστήμονές μας συνεργάζονται στενά με όλες τις εμπλεκόμενες στην Ογκολογία ειδικότητες, για τον συντονισμό της πλέον κατάλληλης και εξατομικευμένης θεραπείας και φροντίδας για τον ασθενή με νεοπλασία.

• Τι παρέχουν οι τεχνικές που εφαρμόζετε; Οι εφαρμοζόμενες σύγχρονες καθοδηγούμενες από εικόνα/συνεδρία (dailyIGRT) ακτινοθεραπευτικές τεχνικές (3DCRT, IMRT, VMAT) παρέχουν με ακρίβεια καθορισμένες και βαθμονομημένες δόσεις ακτινοβολίας υψηλής ενέργειας στον όγκο-

στόχο, καταστρέφοντας τα καρκινικά κύτταρα ενώ ταυτόχρονα προφυλάσσουν με ασφάλεια τους υγιείς ιστούς, περιμετρικά της νεοπλασίας. Οι θεραπευτικές αυτές τεχνικές βασίζονται στα παγκοσμίως τελευταία μοντέλα Γραμμικού Επιταχυντή HALCYON και Συστήματος Σχεδιασμού Θεραπείας ECLIPSE της VARIAN και του Αξονικού Τομογράφου-Εξομοιωτή SOMATOMGoSim της SIEMENS. Ο εξοπλισμός εκτός της ακρίβειας, παρέχει άνεση στην τοποθέτηση του ασθενούς και κυρίως ταχύτητα στην λήψη εικόνας και παροχής δόσης στον ασθενή, μηδενίζοντας κάθε πιθανή δυσφορία.

• Τι θεωρείτε εσείς, ότι βρίσκει ο ασθενής και τον καλύπτει στην Κλινική σας; Από το 1982 μέχρι σήμερα η Κλινική εξελίχτηκε σε ένα πρότυπο μοντέλο κλινικής ευρωπαϊκών προδιαγραφών με ανθρωποκεντρική φιλοσοφία που ήταν άλλωστε και το πρωταρχικό μέλημα του ιδρυτή της. Εδώ κάθε ασθενής θα βρει τον σεβασμό και την επιστημονική φροντίδα που του αξίζει, θα αντιμετωπιστεί με ευαισθησία, διακριτικότητα και ευγένεια. Ειδικά για τους ογκολογικούς ασθενείς, έχουμε δημιουργήσει ένα περιβάλλον που σέβεται τις ανάγκες τους, προσφέροντας όχι μόνο την απαραίτητη θεραπεία αλλά και την ολιστική φροντίδα που απαιτείται, με ψυχολογική υποστήριξη, συμβουλευτική από διατροφολόγο και ότι ακόμη χρειάζεται για την επιτυχή έκβαση της θεραπευτικής αντιμετώπισής του. Είναι αλήθεια, ότι το έμψυχο δυναμικό παίζει ιδιαίτερο ρόλο πέρα απ΄την υλικοτεχνική υποδομή και τον εξοπλισμό, κάτι το οποίο κατά γενική ομολογία το διαθέτουμε… Μέσα από την εξαιρετική μας ομάδα ιατρών, νοσηλευτών και επαγγελματιών υγείας, κάνουμε την υπόσχεση να παρέχουμε μια ασφαλή και φιλική εμπειρία για κάθε ασθενή που μας εμπιστεύεται. Στην ευαίσθητη αυτή πορεία, όπου η υγεία συναντά την ανθρώπινη πραγματικότητα, εμείς ως ομάδα, δραστηριοποιούμαστε με σθένος και δέσμευση, προσφέροντας προηγμένη ιατρική φροντίδα σε ανταγωνιστικές τιμές. Στο επίκεντρο της αποστολής μας βρίσκεται η προσφορά υπηρεσιών ιατρικής φροντίδας με γνώμονα τη συνέπεια, την επιστημονικότητα, την ολική ποιότητα, την ενσυναίσθηση και την ευαισθησία.

ευΖΗΝ 51

γΙατΙ αυΞανΟνταΙ τα ςεΞΟυαλΙκΩς μεταδΙδΟμενα νΟςΗματα ςτΟυς νεΟυς;

Με τις μισές νέες μολύνσεις, να αφορούν άτομα ηλικίας 15 έως 24 ετών!

Τι επισημαίνει ο Χειρουργός Ανδρολόγος Ουρολόγος δρ Αναστάσιος Λιβάνιος

52 ευΖΗΝ

Η γονόρροια, η σύφιλη όπως και η συγγενής σύφιλη εκτοξεύτηκαν πάνω από τα προ της πανδημίας επίπεδα…

Α

ύξηση παρουσιάζει η πλειονότητα των σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων ειδικά στους εφήβους και τους νεαρούς ενήλικες. Σύμφωνα με στοιχεία των Κέντρων Ελέγχου και πρόληψης Νοσημάτων των ΗΠΑ (CDC) παρά τους περιορισμούς που επιβλήθηκαν τα χρόνια της πανδημίας ακολουθούν ανοδική πορεία, με τις μισές νέες μολύνσεις να αφορούν άτομα ηλικίας 15 έως 24 ετών. Η γονόρροια, η σύφιλη όπως και η συγγενής σύφιλη εκτοξεύτηκαν πάνω από τα προ της πανδημίας επίπεδα. Η εξέλιξη αυτή δεν αποτελεί έκπληξη, δεδομένης της μακροπρόθεσμης τάσης για σταθερή αύξηση των κρουσμάτων. Οι αιτίες κρύβονται σαφώς στην περιορισμένη πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη, αλλά και στην απροθυμία για εξέταση, στην έλλειψη ενημέρωσης για ασφαλή και υγιή σεξουαλική ζωή και στην παραπληροφόρηση για το θέμα, αλλά και κυρίως στο στίγμα που περιβάλλει τα άτομα με σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα. Από το σύνολο των ασθενών, οι έφηβοι και τα ΛΟΑΤ+ άτομα το βιώνουν εντονότερα. «Τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα αν δεν αντιμετωπιστούν εγκαίρως, μπορεί να έχουν σοβαρότατες συνέπειες, όπως υπογονιμότητα, τύφλωση, ακόμη και θάνατο και να αποτελέσουν παράγοντα κινδύνου για την προσβολή από τον ιό HIV που προκαλεί το AIDS. Οι έφηβοι ανήκουν στην ομάδα υψηλού κινδύνου για μόλυνση, ιδίως εκείνοι με χαμηλό κοινωνικοοικονομικό υπόβαθρο, πολλαπλές ή ταυτόχρονες σεξουαλικές σχέσεις, ελλιπείς γνώσεις σχετικά με τα προφυλακτικά και περιστασιακή χρήση τους. Για παράδειγμα, το 2020, μόνο το 51% των σεξουαλικά ενεργών Αμερικανών εφήβων χρησιμοποιούσαν προφυλακτικό κατά τη διάρκεια της επαφής», επισημαίνει ο Χειρουργός Ανδρολόγος Ουρολόγος δρ Αναστάσιος Λιβάνιος. Το ήμισυ, δηλαδή, των εφήβων και νεαρών ενηλίκων είναι πιθανό να πάσχουν από ένα από τα πολλά αναγνωρισμένα νοσήματα που μεταδίδονται με το σεξ, όπως από τον ιό των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV) που γίνεται αιτία εμφάνισης κονδυλωμάτων, από τον ιό HIV που προκαλεί AIDS, τον HSV που ευθύνεται για τον έρπη των γεννητικών οργάνων, καθώς επίσης από σύφιλη, βλεννόρροια και χλαμύδια.

Κάποια από αυτά τα νοσήματα δεν δίνουν συμπτώματα και ο μόνος τρόπος να βρεθεί και να θεραπευτεί η λοίμωξη είναι ο προληπτικός έλεγχος. Η μόλυνση από ορισμένα άλλα, ωστόσο, δημιουργεί κλινικές εκδηλώσεις που μπορούν να προειδοποιήσουν τον ασθενή ώστε να προστρέξει στον γιατρό του για βοήθεια. Πιο συγκεκριμένα, στους άνδρες: Ο HIV καταστρέφει την ικανότητα του οργανισμού να αμύνεται. Οι ασθενείς καθίστανται ευάλωτοι σε πολλές απειλητικές για τη ζωή νόσους και σε ορισμένες μορφές καρκίνου. Ο HPV είναι ένας ιός με περισσότερους από 200 τύπους. Κάποιοι από αυτούς μεταδίδονται σεξουαλικά και είναι πιθανό να προκαλέσουν κονδυλώματα στα γεννητικά όργανα, εσωτερικά ή εξωτερικά. Αυτό όμως δεν συμβαίνει σε όλες τις περιπτώσεις και έτσι δεν είναι δυνατόν να αντιληφθεί ο φορέας τη μόλυνσή του. Μερικοί εξ αυτών των τύπων ενοχοποιούνται για την εμφάνιση καρκίνου. Οι λοιμώξεις από τον HSV γίνονται αιτία εμφάνισης επώδυνων φουσκάλων στην περιοχή των γεννητικών οργάνων ή του ορθού, οι οποίες σκάνε και μετά τη δημιουργία κρούστας υποχωρούν μέσα σε λίγες εβδομάδες. Η σύφιλη προκαλεί ένα ανώδυνο έλκος στο πέος, ή γύρω από οποιοδήποτε σεξουαλικό όργανο, το οποίο, εάν δεν θεραπευτεί, επιδεινώνεται, με κίνδυνο να προκληθεί βλάβη στην καρδιά και στο κεντρικό νευρικό σύστημα. Τα χλαμύδια είναι ένα πολύ συχνό νόσημα που προξενεί μη φυσιολογικές εκκρίσεις από τα γεννητικά όργανα, αίσθημα καύσου κατά την ούρηση και εκκρίσεις και αιμορραγία από το ορθό. Δυστυχώς, πολλοί άνδρες έχουν λίγα ή καθόλου συμπτώματα. Η γονόρροια (βλεννόρροια) επίσης προκαλεί εκκρίσεις από το πέος ή το ορθό, καθώς και επώδυνη ή δύσκολη ούρηση ή κένωση. Ορισμένες από αυτές τις λοιμώξεις δύνανται να μολύνουν και το στόμα (μέσω του στοματικού σεξ) και είναι πιθανόν να δώσουν συμπτώματα. Σύμφωνα με τις τελευταίες αμερικανικές μετρήσεις, οι νέες μολύνσεις από χλαμύδια καταγράφουν σταθερά άνοδο, με το 62% των νέων κρουσμάτων να αφορά εφήβους. Η γονόρροια και η σύφιλη βρίσκονται επίσης σε άνοδο: από το 2016, τα ποσοστά της γονόρροιας αυξήθηκαν κατά 45%, της σύφιλης κατά 52% και της συγγενούς σύφιλης κατά 235%. Ευτυχώς, οι μολύνσεις από τον HIV παρουσιάζουν μείωση. Υπολογίζεται ότι

το 2021 σε σύγκριση με το 2017 ήταν 12% λιγότερες, γεγονός που οφείλεται στη μείωση κατά 34% των νέων λοιμώξεων μεταξύ των ατόμων ηλικίας 13 έως 24 ετών, κυρίως μεταξύ ομοφυλόφιλων και αμφιφυλόφιλων ανδρών. Γονείς, δάσκαλοι, γιατροί και φορείς θα πρέπεινα στραφούν στη σεξουαλική διαπαιδαγώγηση «Κάθε σεξουαλικώς ενεργό άτομο μπορεί να μολυνθεί από ιό, αλλά οι έφηβοι και νεαροί ενήλικες είναι πιο ευάλωτοι. Γι’ αυτό γονείς, δάσκαλοι, γιατροί και φορείς θα πρέπει να στραφούν στη σεξουαλική διαπαιδαγώγηση. Μόνο η γνώση μπορεί

λήψη ενημέρωσης και φροντίδας» τονίζει ο κ. Λιβάνιος και προσθέτει: «Η πρόληψη και σε αυτήν την περίπτωση σώζει ακόμα και ζωές. Η χρήση προφυλακτικού και η αμοιβαία μονογαμική σεξουαλική σχέση με μη μολυσμένο σύντροφο μειώνουν τις πιθανότητες λοίμωξης. Βέβαια, κανένα μέσο πρόληψης δεν εξασφαλίζει απόλυτη προστασία. Όμως η εξέλιξη της ιατρικής επιτρέπει ευκολότερο έλεγχο και θεραπεία. Για τα βακτηριακά σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα υπάρχουν αντιβιοτικά που μπορούν να τα θεραπεύσουν. Για τα ιογενή έχουν αναπτυχθεί τεχνολογίες και φάρμακα που

να οδηγήσει κάποια στιγμή στο μέλλον σε μείωση των περιστατικών. Τα παιδιά θα πρέπει να μαθαίνουν ποιες σεξουαλικές συμπεριφορές τους θέτουν σε κίνδυνο από το περιβάλλον τους, και να μην αφήνονται να αναζητούν απαντήσεις από τους φίλους τους ή στο διαδίκτυο. Να πληροφορούνται ότι η καθυστερημένη διάγνωση και θεραπεία, μπορεί να τους καταστήσει πηγή μόλυνσης για άλλους ανθρώπους εν αγνοία τους και να τα θέσει στο μέλλον σε σοβαρό κίνδυνο υγείας. Μεγαλύτερη δε ανάγκη έχουν τα παιδιά που ανήκουν στην κοινότητα ΛΟΑΤ+, διότι αντιμετωπίζουν διακρίσεις, γεγονός που καθιστά δυσκολότερη τη

αντιμετωπίζουν αποτελεσματικά τα συμπτώματα και επιβραδύνουν την επανεμφάνισή τους (δεδομένου ότι δεν μπορούν να εκριζωθούν από τον οργανισμό), αλλά και εμβόλια που προφυλάσσουν από τη μόλυνση. Υπάρχουν δε φάρμακα που μειώνουν τις πιθανότητες μόλυνσης πριν και μετά από την έκθεση σε μολυσματικούς παράγοντες. Οι επιλογές είναι πολλές και δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας εάν η διάγνωση γίνει σε αρχικό στάδιο. Η γνώση, η πρόληψη, η αποτίναξη του στίγματος και ο τακτικός προληπτικός έλεγχος είναι το τετράπτυχο της αποφυγής τους», καταλήγει ο δρ Λιβάνιος.

ευΖΗΝ 53

Ευσταθίου Κωνσταντίνος MD, FEBU, PhD Χειρουργός Ουρολόγος Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Θεσσαλίας Πιστοποιημένος Ρομποτικός Χειρουργός Da Vinci

ρΟμπΟτΙκh ΟυρΟλΟγiα, χεΙρΟυργΙκeς εΞελiΞεΙς

Σ

τις πολλαπλές δυνατότητες που προσφέρει η Ρομποτική Χειρουργική στην Ουρολογία και η οποία αποτελεί την πιο σύγχρονη μέθοδο για την αντιμετώπιση των παθήσεων του ουροποιητικού, αναφέρεται o Χειρουργός Ουρολόγος, MD, FEBU, PhD, κ. Κωνσταντίνος Ευσταθίου. Ο Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας περιγράφει και αναλύει τις διαστάσεις μιας νέας μεθόδου που είναι συνώνυμο της ιατρικής και επιστημονικής εξέλιξης.

Ρομποτικη Χειρουργική Αρχικά οι χειρουργοί έκαναν μεγάλες τομές στο δέρμα και τους μυς, ώστε να μπορούν να δουν και να δουλεύουν απευθείας στο πεδίο ενδιαφέροντος. Αυτό ονομάζεται ανοιχτή χειρουργική επέμβαση. Σήμερα, οι χειρουργοί συνεχίζουν να εκτελούν ανοιχτές χειρουργικές επεμβάσεις, αλλά μπορούν επίσης να εκτελέσουν πολλές επεμβάσεις χρησιμοποιώντας ελάχιστα επεμβατική χειρουργική είτε λαπαροσκοπική είτε ρομποτικά υποβοηθούμενη, με το πλέον σύνηθες ρομποτικό χειρουργικό σύστημα da Vinci. Το ίδιο συμβαίνει και στην Ουρολογία, με ευκολότερη αποκατάσταση και ανάρρωση για τον ασθενή. Η Ρομποτική Χειρουργική Ουρολογία ανήκει στις λεγόμενες ελάχιστα επεμβατικές μεθόδους και αποτελεί τη μέθοδο εκλογής σχεδόν σε όλο το φάσμα των Ουρολογικών επεμβάσεων. Το ρομποτικό χειρουργικό σύστημα 4ης τεχνολογικής γενιάς Da Vinci Χ και Xi αποτελεί την εξέλιξη της ελάχιστα επεμβατικής χειρουργικής, επιτυγχάνοντας το καλύτερο χειρουργικό αποτέλεσμα για τον ασθενή. Το ρομποτικό σύστημα έχει σχεδιαστεί για τη διεξαγωγή χειρουργικών επεμβάσεων με ελάχιστα επεμβατική μέθοδο. Ο χειρουργός, από μία ειδική κονσόλα, δίπλα από το χειρουργικό τραπέζι, ελέγχει κάθε κίνηση των

54 ευΖΗΝ

εργαλείων και του ενδοσκοπίου, μέσω τηλεκατεύθυνσης ειδικών αρθρωτών ρομποτικών βραχιόνων. Παρακολουθεί δε όλη την επέμβαση μέσα από ειδική οθόνη εξαιρετικής ευκρίνειας, η οποία προσφέρει μεγέθυνση της εικόνας του χειρουργικού πεδίου μέχρι και 15 φορές. Τα εργαλεία έχουν αρθρωτό σχεδιασμό στα περιφερικά τους άκρα, τα οποία μιμούνται τον ανθρώπινο καρπό και παρέχουν στους χειρουργούς φυσική επιδεξιότητα και εύρος κίνησης μεγαλύτερο του φυσικού, επιτρέποντας τη διενέργεια πολύπλοκων χειρουργικών επεμβάσεων με μεγάλη ασφάλεια και ακρίβεια. Οι επεμβάσεις έχουν εντυπωσιακά αποτελέσματα, καθώς πραγματοποιούνται με το ρομποτικό χειρουργικό σύστημα αξιοποιώντας στο μέγιστο τα πλεονεκτήματα που προσφέρει: • Καλύτερο χειρουργικό αποτέλεσμα • Βέλτιστη χειρουργική εμπειρία • Μικρότερο χρόνο νοσηλείας • Λιγότερες μεταγγίσεις αίματος • Λιγότερο μετεγχειρητικό πόνο και επιπλοκές • Μικρότερο κίνδυνο λοιμώξεων • Ταχύτερη ανάρρωση • Καλύτερο αισθητικό αποτέλεσμα • Ταχύτερη επιστροφή στις καθημερινές δραστηριότητες

Εφαρμογές της ρομποτικής χειρουργικής Τι είναι η Ρομποτική Χειρουργική Η ρομποτικά υποβοηθούμενη λαπαροσκοπική χειρουργική ή εν συντομία ρομποτική χειρουργική αφορά μια ελάχιστη επεμβατική τεχνική κατά την οποία ο χειρουργός χειρίζεται ένα ρομποτικό σύστημα για την εκτέλεση χειρουργικών χειρισμών με μεγαλύτερη ακρίβεια. Το πλέον χρησιμοποιούμενο ρομποτικό σύστημα παγκοσμίως είναι η ρομποτική πλατφόρμα DaVinci της Intuitive. Τουλάχιστον 2 ακόμα εταιρίες, η Medtronic με το ρομποτικό σύστημα HUGO και η CMR με το ρομποτικό σύστημα VERSIUS σε συνεργασία με παγκόσμιες εταιρίες προηγμένου λογισμικού δημιούργησαν ρομποτικές πλατφόρμες που αναμένονται και στη χώρα μας. Ιδιαίτερα στην περιοχή μας η έλευση του ρομποτικού συστήματος αναμένεται με ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Μέχρι τότε οι συμπολίτες μας μπορούν να αναζητούν την προηγμένη ρομποτική χειρουργική Da Vinci στην Αθήνα ή στην πιο προσιτή Θεσσαλονίκη. Ο ρόλος της ειδικής ρομποτικής κάμερας Στην κλασσική ανοιχτή χειρουργική η επέμβαση διενεργείται μέσα από τομή στο κοιλιακό τοίχωμα, ώστε να υπάρχει άμεση

επισκόπηση και απτική επαφή των οργάνων του ασθενούς. Αντιθέτως, στην Ρομποτική Ουρολογική Χειρουργική η επέμβαση εκτελείται μέσω μικρών οπών του δέρματος των 5-10 χιλιοστών στην κοιλιακή χώρα. Μέσω αυτών εισάγονται στο χειρουργικό πεδίο ειδικά όργανα και ψηφιακή οπτική κάμερα υψηλής ευκρίνειας για να πραγματοποιηθεί μία επέμβαση. Η κάμερα μεταφέρει την εικόνα του χειρουργικού πεδίου μεγεθυμένη κατά 1015 φορές σε ψηφιακή οθόνη εξαιρετικής ευκρίνειας. Έτσι όλη η χειρουργική και αναισθησιολογική ομάδα βλέπει ζωντανά την επέμβαση. Εννοείται ότι η όλη διαδικασία καταγράφεται ψηφιακά. Χειρουργική Κονσόλα Η χειρουργική κονσόλα είναι το σημείο όπου κάθεται ο χειρουργός κατά τη διάρκεια της χειρουργικής επέμβασης, έχει μια τρισδιάστατη προβολή της ανατομίας του ασθενή και ελέγχει τα ρομποτικά εργαλεία του ρομποτικού συστήματος στο καρότσι ασθενούς. Τα χειρουργικά εργαλεία φέρουν στην άκρη τους μηχανικό «καρπό» και κινούνται σαν ανθρώπινο χέρι, αλλά με πολύ μεγαλύτερο εύρος κίνησης. Ρομποτικό Σύστημα Καρότσι Ασθενούς Το σύστημα είναι τοποθετημένο κοντά στον ασθενή στο χειρουργικό τραπέζι. Είναι εκεί όπου τα όργανα και τα ειδικά εργαλεία που χρησιμοποιούνται κατά τη διάρκεια της επέμβασης κινούνται σε πραγματικό χρόνο μέσω των ρομποτικών βραχιόνων ως απόκριση στις κινήσεις των χεριών του χειρουργού στην κονσόλα χειρουργού. Ενδοσκοπικός Πύργος Ο ενδοσκοπικός πύργος καθιστά δυνατή την επικοινωνία μεταξύ των επιμέρους εξαρτημάτων του συστήματος (κονσόλακαρότσι Ασθενούς- ενδοσκοπικός πύργος) και υποστηρίζει το πιο σύγχρονο τρισδιάστατο σύστημα όρασης υψηλής ευκρίνειας. Από τον ενδοσκοπικό πύργο η υπόλοιπη χειρουργική ομάδα παρακολουθεί και συμμετέχει στη χειρουργική επέμβαση από την υψηλής ευκρίνειας οθόνη του συστήματος. Εφαρμογές Ρομποτικής Ουρολογίας Η Ρομποτική Χειρουργική έχει καθιερωθεί στην Ουρολογία για ένα συνεχώς αυξανόμενο αριθμό ουρολογικών επεμβάσεων. Κάθε ανοιχτή ουρολογική επέμβαση μπορεί να εκτελεσθεί και Ρομποτικά. Ενδεικτικά οι ουρολογικές επεμβάσεις που μπορούν να πραγματοποιηθούν είναι: Για παθήσεις νεφρών-επινεφριδίων Ριζική Νεφρεκτομή για όγκο νεφρού ή μη-λειτουργικό νεφρό Μερική νεφρεκτομή-αφαίρεση μόνο του καρκινώματος και διατήρηση του νεφρού

Πυελοπλαστική για στένωση της πυελοουρητηρικής συμβολής Επινεφριδεκτομή για παθήσεις των επινεφριδίων. Αφαίρεση νεφρικών κύστεων που προκαλούν πιεστικά αποφρακτικά φαινόμενα Ριζική αφαίρεση του νεφρού και του ουρητήρα μαζί με τμήμα της ουροδόχου κύστης που περιβάλει τον ουρητήρα σε κακοήθεις όγκους του ουρητήρα ή της νεφρικής πυέλου Για παθήσεις ουροδόχου κύστεως Ριζική κυστεκτομή για διηθητικό καρκίνο ουροδόχου κύστεως και δημιουργία μίας νέας κύστης από λεπτό έντερο ακόμα και πλήρως ενδοσωματικά. Αφαίρεση εκκολπωμάτων από την ουροδόχο κύστη

Τα πλεονεκτήματα της νέας αυτής μεθόδου Πολύ σημαντικά είναι τα πλεονεκτήματα της Ρομποτικής χειρουργικής και τα οποία μπορούν να συνοψιστούν ως εξής: • Μεγαλύτερη χειρουργική ακρίβεια • Μικρότερη απώλεια αίματος • Λιγότερος πόνος μετεγχειρητικά, διότι δεν υπάρχει μεγάλο τραύμα στην κοιλιά. Οι ασθενείς σπάνια χρειάζονται ισχυρά παυσίπονα, και μπορούν να επιστρέψουν στις κανονικές δραστηριότητες και να εργαστούν πιο γρήγορα σε σύγκριση με την ανοικτή χειρουργική επέμβαση • Μικρότερη παραμονή στο νοσοκομείο • Καλύτερο αισθητικό αποτέλεσμα με μικρότερες χειρουργικές ουλές

Για παθήσεις Προστάτη Ριζική προστατεκτομή για καρκίνο του προστάτη. Αποτελεί την επέμβαση που έγινε γνωστό το ρομποτικό σύστημα ειδικά για τα εξαιρετικά αποτελέσματα στην εγκράτεια ούρων μετεγχειρητικά. Το κύριο όφελος βέβαια είναι η δυνατότητα, όπου επιτρέπεται, της διατήρησης των στυτικών λειτουργιών του ασθενούς, η λεγόμενη νευροπροστατευτκή επέμβαση. Λεμφαδενικός καθαρισμός σε καρκίνο οργάνων του ουροποιητικού και γεννητικού συστήματος Για παθήσεις όρχεων Αφαίρεση οπισθοπεριτοναϊκών λεμφαδένων σε καρκίνων των όρχεων.

Εξαιρετικά τα αποτελέσματα Τα ογκολογικά αποτελέσματά της Ρομποτικής Χειρουργικής είναι εξαιρετικά και απολύτως εφάμιλλα με το ανοικτό χειρουργείο. Η απώλεια αίματος και η περιεγχειρητική νοσηρότητα είναι σημαντικά χαμηλότερη από την ανοικτή επέμβαση. Λόγω του μειωμένου χειρουργικού τραύματος, οι ασθενείς κινητοποιούνται και σιτίζονται ταχύτατα, πονούν πολύ λιγότερο και εξέρχονται γρηγορότερα από την Κλινική (συνήθως 1-2 μέρες). Το αισθητικό αποτέλεσμα είναι σαφώς καλύτερο, λόγω των μικρών τομών, και η περίοδος ανάρρωσης σύντομη (1-2 εβδομάδες). Το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με τα πλεονεκτήματα που παρέχει, καθιστά πλέον την Ρομποτική Χειρουργική μέθοδο εκλογής σχεδόν σε όλο το φάσμα της Χειρουργικής και ιδιαίτερα της Ουρολογίας. Ιδιαίτερα στις κακοήθεις παθήσεις του Ουροποιητικού, παγκόσμια, εφόσον είναι εφικτό και υπάρχει η κατάλληλη γνώση και εκπαίδευση, υπάρχει επικράτηση των ελάχιστα επεμβατικών τεχνικών όπως η Ρομποτική Χειρουργική. Η Ρομποτική επέμβαση, αποτελεί την απόλυτη τεχνολογική καινοτομία στον τομέα της χειρουργικής, αφού συνδυάζει αρμονικά την ανθρώπινη ικανότητα του χειρουργού με την τεχνολογική τελειότητα του ρομποτικού συστήματος, παρέχοντας πολλαπλά πλεονεκτήματα.

Πότε δεν κάνουμε Ρομποτικές επεμβάσεις Γενικά δεν υπάρχουν μεγάλες αντενδείξεις για την πραγματοποίηση Ρομποτικών επεμβάσεων εκτός των ασθενών με βαριές παθήσεις του κυκλοφορικού και του αναπνευστικού συστήματος. Για κάθε ασθενή πρέπει εξατομικευμένα πάντα να γίνεται εκτίμηση σε συνεργασία με την ομάδα προεγχειρητικού ελέγχου που αποτελείται από τον αναισθησιολόγο, τον καρδιολόγο, τον πνευμονολόγο και ενίοτε τον παθολόγο-ογκολόγο της ομάδας, ώστε να αποφασισθεί ποια χειρουργική μέθοδος είναι η καλύτερη για τον άνθρωπο.

ευΖΗΝ 55

Τ

hpV καΙ κυΗςΗ

ους τελευταίους μήνες αντιμετωπίζουμε συχνά ερωτήματα και ανησυχίες από την μεριά των εγκύων σε σχέση με ορισμένα θέματα. Θέματα ιδιαίτερα, που σαφώς τις βάζουν σε κάποια αγωνία, διότι παλαιότερα υπήρξαν αντικρουόμενες απόψεις. Σήμερα , η πρόοδος των ερευνών δίνει σαφείς απαντήσεις. Βεβαίως στην σύγχρονη Μαιευτική και Χειρουργική Γυναικολογία είναι εκατοντάδες τα ερωτήματα και συνεχώς ανακύπτουν καινούργια. Στην συγκεκριμένη παρουσίαση θα εξετάσουμε τι σημαίνει μια γυναίκα να πάσχει από τον ιό των ανθρωπίνων θηλωμάτων ( HPV) και να βρίσκεται σε κύηση; Η συγκεκριμένη εργασία, δεν σκοπεύει να αποτελέσει μια λεπτομερή αναλυτική αναφορά, αλλά μια περιληπτική παρουσίαση, που θα διαλευκάνει και ησυχάσει, πλήθος εγκύων γυναικών. Οι γυναίκες που έχουν HPV κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης φοβούνται ότι ο ιός HPV μπορεί να βλάψει το αγέννητο παιδί τους, αλλά στις περισσότερες περιπτώσεις, δεν θα επηρεάσει το έμβρυο. Ούτε η λοίμωξη από τον ιό HPV - η οποία μπορεί να εκδηλωθεί με την μορφή κονδυλωμάτων των γεννητικών οργάνων, ούτε ένα μη φυσιολογικό τεστ Παπανικολάου - συνήθως αλλάζει τον τρόπο φροντίδας μιας γυναίκας κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.

1. Τι προσέχετε προσπαθώντας να μείνετε έγκυος, χωρίς να έχετε ιστορικό HPV; Εάν μια γυναίκα έκανε τακτικά tests Παπανικολάου, τυχόν παθολογία σε αυτά τα tests θα είχαν προειδοποιήσει το γιατρό της να ελέγξει περαιτέρω για HPV. Ένα τεστ χωρίς αλλοιώσεις σημαίνει ότι απλά ο τράχηλος δεν έχει βλάβη. ΔΕΝ εξασφαλίζει ότι δεν υπάρχει ο ιός. Μπορεί να υπάρχει και να «κοιμάται», οπότε δεν εκδηλώνεται, ή, όντως δεν υπάρχει. Ιός που βρίσκεται σε λήθαργο δεν προκαλεί αλλοιώσεις και το τεστ Παπανικολάου είναι φυσιολογικό. Όταν η άμυνα του οργανισμού ελαττωθεί, τότε ο ιός αναζωπυρώνεται, με αποτέλεσμα αλλοίωση στον τράχηλο και τότε

56 ευΖΗΝ

2. Πόσο επικίνδυνη είναι η μόλυνση από τον ιό HPV; Ο HPV σχετίζεται με τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας. Μια όμως απλή HPV φλεγμονή στα πλαίσια μιας χαμηλόβαθμης δυσπλασίας ( LGSIL ), δεν χρειάζεται να φοβίσει ή να

ΔΕΝ πτοεί την έγκυο και τον Ιατρό της. Απλά στενότερη παρακολούθηση για την πιθανότητα της αναζωπύρωσης και αντιμετώπισή της μετά την κύηση. Δεν έχει βρεθεί σχέση μεταξύ HPV, αποβολής, πρόωρου τοκετού ή άλλων επιπλοκών της εγκυμοσύνης. Επίσης, ο κίνδυνος μετάδοσης του ιού στο μωρό θεωρείται εξαιρετικά χαμηλός. Σε ορισμένες ( στις λιγότερες πάντως ) έγκυες γυναίκες που εξελίσσεται σε υψηλόβαθμη δυσπλασία από HPV, καλύτερα να αναβληθεί η θεραπεία με loop εκτομή, γιατί μπορεί να οδηγήσει σε πρόωρο τοκετό. Εάν μια έγκυος γυναίκα έχει κονδυλώματα των γεννητικών οργάνων, ο γιατρός θα παρακολουθεί τα κονδυλώματα εάν μεγαλώνουν. Ή εάν αυξάνουν σε αριθμό λόγω των ορμονικών αλλαγών στη διάρκεια της

μολυνθούν από τον ιό HPV, το σώμα τους συνήθως καθαρίζει τον ιό μόνο του. Τις περισσότερες φορές, ένα μωρό που γεννιέται από γυναίκα με κονδυλώματα των γεννητικών οργάνων δεν έχει επιπλοκές που σχετίζονται με τον HPV. Σε πολύ σπάνιες περιπτώσεις, ένα μωρό που γεννιέται από μια γυναίκα που έχει πολύ μεγάλο αριθμό κονδυλωμάτων των γεννητικών οργάνων, θα αναπτύξει κονδυλώματα στο φάρυγγα. Μπορεί να συμβεί καθώς το μωρό έρθει σε άμεση επαφή με τις αλλοιώσεις, που όμως θα πρέπει να είναι υπερβολικά πολλές και παραμελημένες. Τότε μόνον αποφασίζουμε καισαρική . Πάντως σε γυναίκες υπό παρακολούθηση και με ελεγχόμενη την κατάστασή τους, ο ιός υπό αυτές τις συνθήκες, ΔΕΝ επιβάλλει καισαρική τομή. Ο τοκετός μπορεί με ασφάλεια να προχωρήσει διακολπικά ως

πανικοβάλλει την γυναίκα. ΔΕΝ αποτελεί κίνδυνο, παρά μόνον δυνητικά, αν ΔΕΝ παρακολουθείται και χωρίς στοιχειώδη αγωγή, αφεθεί να εξελιχθεί σε υψηλόβαθμη δυσπλασία ή και προδιηθητικό καρκίνωμα. Ο γιατρός μπορεί να κάνει μια κολποσκόπηση, όχι την απλή, αλλά αναλυτική, στην οποία γίνεται προσεκτική εξέταση του τραχήλου της μήτρας και βαθμονόμηση τυχόν μη φυσιολογικών αλλαγών του ιστού.

εγκυμοσύνης Μερικές φορές τα κονδυλώματα αιμορραγούν. Ανάλογα με την έκταση των κονδυλωμάτων, ο γιατρός μπορεί να αναβάλει τη θεραπεία για μετά τον τοκετό. Αλλά αν τα κονδυλώματα γίνουν τόσο μεγάλα που μπορεί να προκαλέσουν απόφραξη στον κόλπο, μπορεί να χρειαστεί η αφαίρεσή τους, όχι ο καυτηριασμός τους, πριν από τον τοκετό. Αφαιρούνται χειρουργικά, με ηλεκτρικό ρεύμα ήlaser.

φυσιολογικός τοκετός. Ακόμη κι αν η μητέρα έχει έναν τύπο ιού HPV που είναι υψηλά ογκογόνος για τον τράχηλο της μήτρας, χωρίς βέβαια να της έχει προκαλέσει πολύ σοβαρή αλλοίωση μέχρι εκείνη την στιγμή, το μωρό μπορεί να γεννηθεί με ασφάλεια.

3. Από τι ακριβώς κινδυνεύω αν μείνω έγκυος κι έχω ενεργό λοίμωξη από HPV; ΔΕΝ κινδυνεύετε ! Ο γιατρός σας θα θέλει να σας παρακολουθεί στενά, γιατί μπορεί να συμβούν πιο γρήγορες κυτταρικές αλλαγές κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Βεβαίως η λοίμωξη από ΗPV, ακόμη και υψηλόβαθμη εάν ήταν,

4. Πως επηρεάζει τον τοκετό η λοίμωξή μου από τον HPV; Πρέπει απαραίτητα να κάνω καισαρική τομή, ναι ή όχι ; Φυσικά η απάντηση είναι ΟΧΙ. Ας δούμε όμως τι σημαίνει αυτό. Ο κίνδυνος μετάδοσης του HPV στο μωρό κατά τη διάρκεια του τοκετού είναι εξαιρετικά χαμηλός. Ακόμα κι αν τα μωρά

παθολογικό τεστ. Μόλις μια γυναίκα μείνει έγκυος, θα πρέπει να γίνει τεστ Παπανικολάου κατά την πρώτη προγεννητική επίσκεψη για γυναίκες που ΔΕΝ έχουν κάνει τεστ τους τελευταίους μήνες. Εάν το τεστ Παπανικολάου εμφανίσει ανωμαλίες, τότε ο γιατρός θα ζητήσει υποχρεωτικά περισσότερες εξειδικευμένες εξετάσεις. Οι πρόσθετες εξετάσεις περιλαμβάνουν HPV-DNA test και στην περίπτωση που αυτό βγεί θετικό για υψηλά ογκογόνο στέλεχος, θα ζητηθεί και Aptima RNA test.

5. Ποια είναι η διαχείριση του HPV μετά τον τοκετό Ο γιατρός πιθανότατα θα κάνει ένα άλλο τεστ Παπανικολάου λίγες εβδομάδες μετά τον τοκετό. Μερικές φορές, οι αλλαγές στα κύτταρα του τραχήλου της μήτρας και τα κονδυλώματα υποχωρούν μετά τον τοκετό και δεν απαιτείται θεραπεία. Εννοείται πως μετά την λοχεία, τίθεται σε εφαρμογή το πρωτόκολλο της παρακολούθησης, τυποποίησης και θεραπείας όπου και όταν απαιτηθεί.

ευΖΗΝ 57

νευρΟχεΙρΟυργΙκΗ δΙςκΟκΗλΗ αντΙμετΩπΙςΗ

Γράφει ο ΣΤΕΡγιΟΣ ΜπΡιΖαΣ

MD Νευροχειρουργός Διευθυντής Β΄Νευροχειρουργικής κλινικής ΙΑΣΩ Θεσσαλίας

Τομή 3 εκατοστά για την διενέργεια μικροδισκεκτομής

58 ευΖΗΝ

ΟΙ ΠΑΘΗΣΕΙΣ των μεσοσπονδύλιων δίσκων της οσφυϊκής μοίρας αποτελούν την κύρια αιτία για την οποία οι πλειονότητα των ανθρώπων θα πρέπει να αντιμετωπίσουν για τουλάχιστον μία φορά στην ζωή τους. Η δισκοκήλη αποτελεί πλέον μία πλήρως αντιμετωπίσιμη και ιάσιμη πάθηση (εντός 24 ωρών) και οι επιπλοκές από τις δισκοκήλες κυρίως προέρχονται από την μή έγκαιρη αντιμετώπισή τους. Έτσι, αναλόγως της εντόπισης του αποσπασθέν (σπασμένου) τεμαχίου του μεσοσπονδύλιου δίσκου, διαχωρίζονται σε α) κεντρικές β) οπισθοπλάγιες και γ) ενδοτρηματικές δισκοκήλες. Η κλινική εικόνα διαφέρει αναλόγως της εντόπισης της δισκοκήλης, με τα συμπτώματα να είναι σχετικώς ήπια όταν είναι κυρίως κεντρική και αυξάνουν σε βαρύτητα όταν είναι οπισθοπλάγια και φυσικά οξέα και έντονα όταν πρόκειται για ενδοτρηματική δισκοκήλη με αφόρητο πόνο από την πίεση που δέχονται τα νευρικά στοιχεία. Ο πόνος εντοπίζεται κυρίως στα κάτω άκρα (αριστερό ή δεξί πόδι) και ακολουθεί την πορεία του νεύρου που δέχεται την πίεση. Το κυριότερο πρόβλημα που προκύπτει από την συντηρητική αντιμετώπιση της δισκοκήλης είναι να επηρεαστεί η λειτουργικότητα των νωτιαίων νεύρων από την πίεση που δέχονται και το οποίο έχει ως τελικό αποτέλεσμα την παράλυση. Αυτό που πρέπει να γίνει κατανοητό είναι ότι η δισκοκήλη αποτελεί ένα καθαρά μηχανικό πιεστικό πρόβλημα και όχι κάποιου είδους φλεγμονής. Εφόσον διαπιστωθεί ρήξη του ινώδους δακτυλίου (μαγνητική τομογραφία), συνυπάρχει αποσπασθέν ελεύθερο τεμάχιο μεσοσπονδύλιου δίσκου με έντονα πιεστικά φαινόμενα επί των εξερχομένων νωτιαίων ριζών. Η αντιμετώπιση αυτής της κατάστασης είναι πλέον αρκετά απλή με την διενέργεια της μικροδισκεκτομής. Η μικροδισκεκτομή αποτελεί την μέθοδο εκλογής δηλαδή την χρήση νευροχειρουργικού μικροσκοπίου και τομή δέρματος 3 εκατοστών.

Αφαίρεση του αποσπασθέν (σπασμένου)

Στην έναρξη της επέμβασης, καθώς έχει γίνει η σωστή τοποθέτηση του ασθενούς σε πρηνή θέση, γίνεται εντόπιση του πάσχοντος μεσοσπονδύλιου δίσκου με την διενέργεια φλουορογραφίας με C-arm. Η εντόπιση του μεσοσπονδύλιου διαστήματος εξασφαλίζει την ελάχιστα παρεμβατική προσπέλαση καθώς η τομή δέρματος (3cm) απαλλάσσει τον ασθενή από τον μετεγχειρητικό πόνο. Αυτό που κυρίως αλλάζει αναλόγως της εντόπισης της δισκοκήλης (κεντρική, οπισθοπλάγια, ενδοτρηματική) είναι η τεχνική προσπέλασης για την εντόπιση και αφαίρεση του ελεύθερου τεμαχίου του μεσοσπονδύλιου δίσκου. Σε οπισθοπλάγια και κεντρική εντόπιση η διά των πετάλων με διάνοιξη του ωχρού συνδέσμου (χωρίς πεταλεκτομή) προσπέλαση είναι αρκετή για την πλήρη απελευθέρωση όλων των νευρικών στοιχείων.

Για τις ενδοτρηματικές δισκοκήλες εντοπίζεται το αποσπασθέν (σπασμένο) τεμάχιο του μεσοσπονδύλιου δίσκου και γίνεται η αφαιρεσή του ήτε ενδοτρηματικά ήτε εξωτρηματικά.

Προεγχειρητική μαγνητική τομογραφία

Μετεγχειρητική μαγνητική τομογραφία

Τα αποτελέσματα της μικροδισκεκτομής είναι άμεσα, με πλήρη ύφεση του πόνου καθώς ο ασθενής κινητοποιείται εντός 24ώρου και επιστέφει στην οικία του. Σε πολλές περιπτώσεις η δισκοκήλη δεν είναι η κυρίως πάθησης αλλά το αποτέλεσμα αστάθειας της σπονδυλικής στήλης. Ως ορισμό της αστάθειας της σπονδυλικής στήλης θα λέγαμε ότι είναι η μη αποτελεσματική απορρόφηση και κατανομή των δυνάμεων που ασκούνται στην σπονδυλική στήλη κατά την καθημερινότητα του ανθρώπου με τελικό αποτέλεσμα την δημιουργία πόνου. Σπονδυλολίσθηση ονομάζεται η πάθηση που αφορά την πρόσθια μετατόπιση ενός σπονδύλου σε σχέση με τον κάτωθεν παρακείμενο σπόνδυλο παρόλο που υπάρχει ακεραιότητα των οπίσθιων τμημάτων του σπονδύλου (πέταλο). Μπορεί να συνυπάρχει φυσικά με σπονδυλόλυση. Είναι αποτέλεσμα εκφυλιστικών αλλοιώσεων που αφορούν τον μεσοσπονδύλιο δίσκο και τις αρθρώσεις των σπονδύλων.

Εικόνα σπονδυλολίσθησης

Η θεραπεία της αστάθειας εφόσον επιβεβαιωθεί γίνεται με την στήριξη της σπονδυλικής στήλης (σπονδυλοδεσία). Η σπονδυλοδεσία εφόσον γίνεται μόνο σε περιπτώσεις που υπάρχει πιστοποιημένη αστάθεια αποτελεί την μοναδική και ταυτόχρονα την οριστική θεραπεία. Με την πρόοδο της τεχνολογίας η σπονδυλοδεσία αποτελεί πλέον μία επέμβαση ρουτίνας. Αναλόγως της πάθησης υπάρχει η δυνατότητα η σπονδυλοδεσία να γίνει ανοικτά ή διαδερμικά. Κατά την διάρκεια της επέμβασης υπάρχει η δυνατότητα ελέγχου της σωστής τοποθέτησης των υλικών καθιστώντας την σπονδυλοδεσία μία ασφαλή και αποτελεσματική μέθοδο. Η σπονδυλοδεσία πλέον αποτελεί επέμβαση ρουτίνας με μικρή διάρκεια και ολιγοήμερη νοσηλεία. Πλέον οι επιπλοκές της επέμβασης είναι πρακτικά μηδενικές και μετεγχειρητικά ο ασθενής δεν χρειάζεται άλλες θεραπείες όπως φυσιοθεραπείες, κέντρο αποκατάστασης, φάρμακα κλπ. Δεν χρειάζεται ο ασθενής μετεγχειρητικά να μείνει κλινήρης και να περπατάει όλο και περισσότερο (από το πρώτο 24ωρο).

αναΙμακτΗ βλεφαρΟπλαςτΙκΗ - μυθΟΙ κΙ αλΗθεΙες

η

Γράφει ο αΘαναΣιΟΣ νΤΟΚΟΣ Χειρουργός Οφθαλμίατρος

Διδάκτορας Ιατρικής Σχολής Π.Θ. Πρώην Επιμελητής Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Λάρισας Ιωλκού 270 τ.2421 183 819 6934 574 586

δερματοχάλαση, η οποία δε θα πρέπει να συγχέεται με τη βλεφαροχάλαση, είναι η χαλάρωση του δέρματος των βλεφάρων η οποία έρχεται με την ηλικία κι αποτελεί αισθητικό πρόβλημα. Ο ασθενής το αντιλαμβάνεται ως «καπάκια» δέρματος στα άνω βλέφαρα ή ως «σακούλες» στα κάτω. Τα τελευταία χρόνια, παράλληλα με την κλασική μέθοδο της βλεφαροπλαστικής, αναπτύσσεται με γοργούς ρυθμούς και η «αναίμακτη βλεφαροπλαστική», κατά την οποία, όπως εξάλλου φαίνεται κι από το όνομά της, δεν χρησιμοποιείται νυστέρι ή ράμματα, με αποτέλεσμα να αποφεύγονται όλες οι τεχνικές δυσκολίες και οι πιθανές επιπλοκές μιας χειρουργικής επέμβασης. Η αναίμακτη βλεφαροπλαστική εφαρμόζεται σε επιλεγμένες περιπτώσεις, όπου η χαλάρωση των βλεφάρων βρίσκεται ακόμη σε αρχικό στάδιο. Η συγκεκριμένη τεχνική πραγματοποιείται με τη χρήση ενός εξειδικευμένου laser (fractional laser) και στοχεύει στη διέγερση της φυσικής παραγωγής κολλαγόνου, προκαλώντας παράλληλα σύσφιξη του δέρματος στην περιοχή του βλεφάρου. Η συγκεκριμένη μέθοδος έχει συγκεκριμένες ενδείξεις και σαφώς μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα στα αρχικά στάδια της χαλάρωσης.

Η αναίμακτη βλεφαροπλαστική συγκεντρώνει τα εξής πλεονεκτήματα: • Δεν υπάρχουν τομές, ράμματα, ανάγκη για χειρουργική αίθουσα.

• Ταχύτερη και λιγότερο περίπλοκή «μετεγχειρητική» αποκατάσταση, με τη χρήση συνήθως αναπλαστικών-ενυδατικών προϊόντων τοπικά στο δέρμα.

• Λιγότερος πόνος μετεγχειρητικά. Πως πραγματοποιείται ; Καταρχήν δε χρειάζεται χειρουργική αίθουσα. Η επέμβαση πραγματοποιείται στο ιατρείο. Η συσκευή χρησιμοποιεί ένα μικρό ηλεκτρικό τόξο, που μοιάζει με «κεραυνό», προκειμένου να αυξάνεται επιλεκτικά η θερμοκρασία σε μία συγκεκριμένη ζώνη, εξαχνώνοντας τους δερματικούς ιστούς, διεγείροντας έτσι την παραγωγή κολλαγόνου στο δέρμα, βελτιώνοντας ρυτίδες και χαλάρωση. Η διαδικασία εφαρμόζεται σε πτυχές βλεφάρων και περιοφθαλμικές ρυτίδες, ανάλογα με τις ανάγκες και το πρόβλημα. Κάθε συνεδρία διαρκεί λίγα λεπτά και οι ουλές, που είναι μεγέθους λιγότερο από ένα χιλιοστό, αναμένεται να εξαφανιστούν μέσα σε 1-2 εβδομάδες περίπου. Μέχρι να εξαφανιστούν μπορούν να καλύπτονται με ένα απλό make up. Ο ασθενής μπορεί να επιστρέψει στην εργασία του και στις δραστηριότητές του την ίδια μέρα, ακόμα και μετά την εφαρμογή. Θα του δοθούν βέβαια κάποιες οδηγίες για το τι πρέπει να αποφεύγει, ενώ θα κληθεί να χρησιμοποιεί και κάποιο ενυδατικό προϊόν για ένα διάστημα περίπου 2 εβδομάδων.

Εικόνα 1. Η ίδια ασθενής πριν και 3 εβδομάδες μετά την εφαρμογή πλάσματος στην περιοχή των βλεφάρων.

Myeyevolos.gr

Η μέθοδος αυτή είναι ευρέως διαδεδομένη στο εξωτερικό και, εκτός από την περιοχή των βλεφάρων, έχει και άλλες εφαρμογές, όπως:  Αφαίρεση ξανθελασμάτων.  Αφαίρεση τατουάζ.  Θεραπεία ενεργής ακμής ή ουλών  Θεραπεία υπερκεράτωσης.  Αφαίρεση κονδυλωμάτων.  Αφαίρεση ουλών άλλης αιτιολογίας.  Αφαίρεση σπίλων.

Στο ιατρείο μας, από τον Οκτώβριο διατίθεται η συγκεκριμένη τεχνολογία. Για πληροφορίες, μπορείτε να καλείτε στο 2421 18 38 19.

ευΖΗΝ 59

ςυμπλΗρΩνΟντας τα πΙατα μας, χτΙζΟυμε εναν καλυτερΟ κΟςμΟ!

Καθώς γιορτάζουμε την Παγκόσμια Ημέρα Τροφίμων και Διατροφής, ας αναλογιστούμε τη δημιουργία ενός κόσμου, με τροφή διαθέσιμη για όλους Γράφει ο αΘαναΣιΟΣ ΜανΟυΡαΣ Καθηγητής Πρόεδρος του Τμήματος Διαιτολογίας και Διατροφολογίας Πανεπιστημίου Θεσσαλίας

σ

ε κάθε γωνιά του πλανήτη, στις 16 Οκτωβρίου, γιορτάζουμε την Παγκόσμια Ημέρα Τροφίμων και Διατροφής, μια ευκαιρία να αναδείξουμε τη σημασία της υγιεινής διατροφής, της ασφαλούς τροφοδοσίας, και της πρόσβασης σε τροφή υψηλής ποιότητας για όλους. Αυτή η ημέρα αποτελεί ευκαιρία να αναλογιστούμε πώς μπορούμε να βελτιώσουμε την κατάσταση της παγκόσμιας διατροφής και να κάνουμε τον κόσμο μας πιο υγιή, δίκαιο, και βιώσιμο.Το θέμα της Παγκόσμιας Ημέρας Τροφίμων και Διατροφής για φέτος είναι «Να μην μείνει κανένας πίσω». Είναι μια πρόκληση να αντιμετωπίσουμε την παγκόσμια πείνα και να εξασφαλίσουμε ότι η υγιεινή διατροφή είναι προσιτή για όλους. Παρά την πρόοδο που έχει σημειωθεί, υπάρχουν πολλοί που υποφέρουν από πείνα, ενώ άλλοι αντιμετωπίζουν την πρόκληση της παχυσαρκίας και των συναφών νοσημάτων. Η Παγκόσμια Ημέρα Τροφίμων και Διατροφής μας υπενθυμίζει τον ρόλο που ο καθένας μας μπορεί να διαδραματίσει για να επιτύχουμε τους στόχους αυτούς. Με την ενημέρωση, τη συνεργασία, και τις συνεισφορές μας, μπορούμε να διαμορφώσουμε μια κοινωνία όπου η τροφή είναι διαθέσιμη και υγιεινή για όλους. Οι στόχοι της Παγκόσμιας Ημέρας Τροφίμων και Διατροφής περιλαμβάνουν: Ενθάρρυνση της υιοθέτησης υγιεινών διατροφικών συνηθειών και

60 ευΖΗΝ

ευαισθητοποίηση για την αξία της διατροφής στην υγεία. Υποστήριξη προγραμμάτων που παρέχουν τροφή σε όσους τη χρειάζονται και τη μείωση της πείνας σε παγκόσμιο επίπεδο. Προώθηση της βιώσιμης γεωργίας και της διατροφικής εκπαίδευσης. Ενθάρρυνση της συζήτησης για τον τρόπο με τον οποίο η τροφή συνδέεται με την κοινωνία, το περιβάλλον και την πολιτιστική μας κληρονομιά. Το Τμήμα Διαιτολογίας και Διατροφολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, που εδρεύει στα Τρίκαλα, διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στον τομέα της υγείας και της διατροφής στην περιοχή του και πέραν αυτής. Ο ρόλος του Τμήματος αυτού περιλαμβάνει:

Διατροφολογίας συμβάλλει σημαντικά στη βελτίωση της διατροφής και της υγείας του πληθυσμού, καθώς και στην εκπαίδευση των επόμενων γενεών επαγγελματιών της διατροφής. Ο ρόλος του είναι ζωτικής σημασίας για την προώθηση της υγιεινής διατροφής και την αντιμετώπιση των προκλήσεων που αφορούν στην διατροφή στη σύγχρονη κοινωνία. Καθώς γιορτάζουμε την Παγκόσμια Ημέρα Τροφίμων και Διατροφής, ας εμπνευστούμε από την ευκαιρία αυτή για να αναλογιστούμε τον τρόπο με τον οποίο μπορούμε να συμβάλουμε στη δημιουργία ενός κόσμου, όπου η τροφή είναι διαθέσιμη για όλους, όπου η πείνα και η ανεπάρκεια δεν θα αποτελούν απειλή, και όπου η διατροφή προάγει την

Έρευνα: Το Τμήμα εκτελεί έρευνα σε θέματα που σχετίζονται με την πρόληψη των χρόνιων νοσημάτων, τη διατροφική αξιολόγηση, την έρευνα και ανάπτυξη νέων τροφίμων και τη διατροφική αγωγή. Ευαισθητοποίηση: Το Τμήμα μπορεί να διαδραματίσει ρόλο στην ευαισθητοποίηση του κοινού σχετικά με θέματα όπως η υγιεινή διατροφή, η πρόληψη των χρόνιων νοσημάτων, και γενικότερα για την σημασία της διατροφής στην δημόσια υγεία. Το Τμήμα Διαιτολογίας και

υγεία και το ευημερία. Είναι ένας κοινός στόχος που μπορούμε να επιτύχουμε μέσα από την ενημέρωση, την δράση και τη συνεργασία μας. Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την Παγκόσμια Ημέρα Τροφίμων και Διατροφής, και το πώς μπορείτε να συμμετέχετε στις εκδηλώσεις και τις πρωτοβουλίες που διοργανώνονται από το Τμήμα Διαιτολογίας και Διατροφολογίας στην περιοχή μας, επικοινωνήστε μαζί μας και επισκεφτείτε την ιστοσελίδα του Τμήματός μας http://dnd.uth.gr

μεςΟγεΙακΗ δΙατρΟφΗ ενας θΗςαυρΟς ςτΟ πΙατΟ μας

η

Γράφει η πΡιγΚΟυ ιΟυλια-ΜαΡια Διαιτολόγος Διατροφολόγος

Κοραή 106-112 τ.24210 20820 iouliaprigkou@gmail.com

μεσογειακή διατροφή η οποία, το 2010 αναγνωρίστηκε από την UNESCO ως μνημείο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ανθρωπότητας, παρέχει τόσο οφέλη για την υγεία όσο και για το περιβάλλον. Οφέλη της Μεσογειακής Διατροφής στην υγεία. Κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών, αρκετές έρευνες καταδεικνύουν ότι δίαιτες που είναι πλούσιες σε φρούτα, λαχανικά, όσπρια, δημητριακά ολικής αλέσεως, ψάρια και γαλακτοκομικά προϊόντα με χαμηλά λιπαρά, όπως επιτάσσει και η Μεσογειακή Διατροφή, σχετίζονται με χαμηλότερη συχνότητα εμφάνισης διαφόρων χρόνιων ασθενειών, συμπεριλαμβανομένων των καρδιαγγειακών παθήσεων και του καρκίνου. Αντίστοιχα, αρκετές έρευνες που έχουν επικεντρωθεί στη Μεσογειακή Διατροφή καταλήγουν ομόφωνα στο συμπέρασμα ότι έχει ευεργετικές επιδράσεις στην υγεία του ανθρώπου.

Συγκεκριμένα, έδειξαν ότι η Μεσογειακή Διατροφή συσχετίζεται με: • συνολική αντιοξειδωτική ικανότητα σε υγιείς ανθρώπους • μεγαλύτερο προσδόκιμο ζωής • καλύτερο Δείκτη Μάζας Σώματος • καθώς επίσης και με τη μείωση του κινδύνου ανάπτυξης μεταβολικού συνδρόμου, καρδιαγγειακών νοσημάτων και διαβήτη τύπου 2.

Β Ι Β ΛΙ Ο Γ ΡΑΦ ΙΑ

Οφέλη της Μεσογειακής Διατροφής στο περιβάλλον Μια μελέτη του 2013 κατέδειξε ότι η μεσογειακή διατροφή μπορεί να μειώσει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου κατά 72%, τη χρήση της γης κατά 58%, τη κατανάλωση ενέργειας κατά 52%, ενώ τέλος τη χρήση του νερού κατά 33%. Επομένως, μια διατροφή • Food and Agriculture Organization of the United Nations, https://www.fao.org/news/story/en/item/197623/icode/ τελευταία επίσκεψη 20/10/23.

• Fresan U, Martinez-Gozalez MA, Sabate J, Bes-Rastrollo M, The Mediterranean diet, an environmentally friendly option: evidence from the Seguimiento Universidad de Navarra (SUN) cohort, Public Health Nutrition, Volume 21 Issue 8.

• Kesse-Guyot, E, Ahluwalia, N, Lassale, C, Hercberg, S, Fezeu, L, & Lairon, D (2013). Adherence to Mediterranean diet reduces the risk of metabolic syndrome: A 6-year prospective study. Nutrition, Metabolism and Cardiovascular Diseases, 23(7), 677-683. https://doi.org/10.1016/ j.numecd.2012.02. 005.

• Panagiotakos, D. B, Pitsavos, C, & Stefanadis, C. (2006). Dietary patterns: A Mediterranean diet score and its relation to clinical and biological markers of cardiovascular disease risk. Nutrition, Metabolism and Cardiovascular Diseases, 16(8), 559-568. https://doi.org/https://doi.org/10.1016/j.numecd.2005.

08.006.

• Pitsavos, C, Panagiotakos, D. B, Tzima, N, Chrysohoou, C, Economou, M, Zampelas, A, & Stefanadis, C (2005). Adherence to the Mediterranean diet is associated with total antioxidant capacity in healthy adults: the ATTICA study. The American Journal of Clinical Nutrition, 82(3), 694-699.

πλούσια σε φρούτα και λαχανικά, με περιορισμένες ποσότητες γαλακτοκομικών προϊόντων και κυρίως κρέατος καθώς και επεξεργασμένων τροφίμων μειώνει το περιβαλλοντικό αποτύπωμα και τη χρήση φυσικών πόρων. Πως επηρεάζει η διατροφή μας το περιβάλλον; • Χρήση νερού και ενέργειας • Χρήση λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων • Επεξεργασία και συσκευασία: τρόφιμα που είναι εξαιρετικά επεξεργασμένα και συσκευασμένα μπορεί να έχουν υψηλότερο περιβαλλοντικό αντίκτυπο λόγω της ενέργειας και των υλικών που απαιτούνται για την παραγωγή και τη διάθεση των απορριμμάτων συσκευασίας. Τι μπορούμε να κάνουμε εμείς μέσω αυτής; • Προέλευση τροφίμων: επιλέγουμε τοπικά, εποχιακά τρόφιμα καθώς αυτή η πρακτική έχει μικρότερο περιβαλλοντικό αντίκτυπο σε σχέση με μία διατροφή που βασίζεται σε εισαγόμενα ή εκτός εποχής τρόφιμα, λόγω μειωμένων εκπομπών κατά τη μεταφορά.

• Μείωση κατανάλωσης κρέατος: η εκτροφή των ζώων ευθύνεται για το 14% όλων των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου από την ανθρώπινη δραστηριότητα. Παγκοσμίως, τα ζώα απελευθερώνουν στην ατμόσφαιρα 7,1 γιγατόνους διοξειδίου του άνθρακα καθώς αφομοιώνουν την τροφή τους. Αυτές οι εκπομπές συμβάλλουν στην κλιματική αλλαγή και στην υπερθέρμανση του πλανήτη.

• Μείωση σπατάλης τροφίμων: η σπατάλη τροφίμων σημαίνει σπατάλη πόρων και συμβάλλει στις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου από την αποσύνθεση. Στην ΕΕ η ετήσια απώλεια ή σπατάλη τροφίμων υπολογίζεται σε σχεδόν 59 εκατομμύρια τόνους. Αυτό ισοδυναμεί με 131 κιλά αποβλήτων ανά άτομο ετησίως.

https://doi.org/10.1093/ajcn/82.3.694.

• S ez-Almendros, S., Obrador, B., Bach-Faig, A., & Serra-Majem, L. (2013).

Environmental footprints of Mediterranean versus Western dietary patterns: beyond the health benefits of the Mediterranean diet. Environmental Health, 12(1), 118.

• Schröder, H., Marrugat, J, Vila, J, Covas, M. I, & Elosua, R (2004). Adherence to the Traditional Mediterranean Diet Is Inversely Associated with Body Mass Index and Obesity in a Spanish Population. The Journal of nutrition, 134(12), 3355-3361. https://doi.org/10.1093/jn/134.12.3355.

• Trichopoulou, A, Costacou T Fau - Bamia, C, Bamia C Fau - Trichopoulos, D, & Trichopoulos, D (2003). Adherence to a Mediterranean diet and survival in a Greek population. The New England journal of medicine, 348(26), 25992608.

• Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Μείωση της απώλειας και της σπατάλης τροφίμων, https://www.consilium.europa.eu/el/policies/food-losses-waste/ τελευταία επίσκεψη 20/10/23.

• Ινστιτούτο Αγροτικής Οικονομίας και Κοινωνιολογίας (ΙΝ.ΑΓΡ.Ο.Κ) -ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ, Διατροφή και κλιματική αλλαγή για μια βιώσιμη διατροφή, Μάρτιος 2021.

ευΖΗΝ 61

ΟΙ καρδΙαγγεΙακες παθΗςεΙς Η πρΩτΗ αΙτΙα θανατΟυ παγκΟςμΙΩς

Η κύρια αιτία της εκθετικής αύξησης της συχνότητας των καρδιαγγειακών παθήσεων εντοπίζεται στον τρόπο ζωής Γράφει ο Πρόεδρος του Συνδέσμου Πασχόντων από Καρδιοπάθειες ΚωνΣΤανΤινΟΣ ΧΟΡΤηΣ

62 ευΖΗΝ

η

Παγκόσμια Ημέρα Καρδιάς καθιερώθηκε το 1999 και διοργανώνεται έκτοτε από τη Διεθνή Ομοσπονδία Καρδιάς (World heart Federation), με την υποστήριξη του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (World health Organization) στις 29 Σεπτεμβρίου. To θέμα - μότο της φετινής ημέρας είναι «Use heart - Know heart» ή άλλως «Ζεις με την Καρδιά Γνώρισε την Καρδιά». Η συγκεκριμένη ημέρα αποτελεί μία ιδιαίτερη στιγμή για τον Πανελλήνιο Σύνδεσμο Πασχόντων από Καρδιοπάθειες, για τον κάθε ασθενή ξεχωριστά, αλλά και για τον κάθε ενεργό πολίτη, καθώς οι καρδιαγγειακές παθήσεις συνιστούν την πρώτη αιτία θανάτου παγκοσμίως, ευθυνόμενες για το 1/3 περίπου των θανάτων σε ετήσια βάση. Τα νοσήματα τα οποία αφορούν στο καρδιαγγειακό σύστημα, παθήσεις της καρδιάς και των αγγείων, πλήττουν σε μέγιστο βαθμό τις αναπτυγμένες χώρες του πλανήτη μας, αλλά κατά τις τελευταίες δεκαετίες και τις αναπτυσσόμενες, κοστίζοντας τη ζωή σε περισσότερα από 20 εκατομμύρια άτομα ετησίως. «Το 80% των πρόωρων θανάτων από καρδιακά και εγκεφαλικά επεισόδια θα μπορούσαν να αποφευχθούν» Σύμφωνα με τα τελευταία επίσημα στοιχεία, στη χώρα μας ο αριθμός των θανάτων το 2019 έφθασε τους 55.921 (ποσοστό 43,5% έναντι 31,8% διεθνώς), η συχνότητα των καρδιαγγειακών παθήσεων ανέρχεται σε 559 περιστατικά ανά 100.000, από υπέρταση πάσχει το 15,4% των γυναικών και το 22,8% των ανδρών, το ποσοστό των καπνιστών ανέρχεται σε 38,1%, των παχύσαρκων ανδρών στο 25,0% και των ενηλίκων γυναικών στο 26,4%, ενώ το ποσοστό των ενηλίκων πασχόντων από σακχαρώδη διαβήτη υπολογίζεται στο 7,2%. Μία πολύ σημαντική παράμετρος η οποία θα πρέπει να τονισθεί είναι ότι περίπου το 80% των πρόωρων θανάτων που οφείλονται σε καρδιακά και εγκεφαλικά επεισόδια θα μπορούσαν να αποφευχθούν, με τη λήψη μέτρων πρόληψης αλλά και την έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση. Αναφέρουμε ενδεικτικά ότι η αυξημένη αρτηριακή πίεση, αν και εύκολα ανιχνεύσιμη και θεραπεύσιμη πλέον, παραμένει ο βασικός παράγοντας εκδήλωσης καρδιαγγειακής νόσου.

Ποιες είναι οι αιτίες Η κύρια αιτία της εκθετικής αύξησης της συχνότητας των καρδιαγγειακών παθήσεων εντοπίζεται στον τρόπο ζωής, τις σύγχρονες διατροφικές συνήθειες, την έλλειψη σωματικής άσκησης, στην κακή ποιότητα και διάρκεια του ύπνου και στον περιορισμό του χρόνου ανάπαυσης, όπως ακόμη στο κάπνισμα και στην υπέρμετρη κατανάλωση αλκοόλ. Το Εθνικό Σύστημα Υγείας και οι χαράσσοντες τις αντίστοιχες πολιτικές θα πρέπει, λαμβάνοντας υπόψη το δυσθεώρητο ανθρώπινο, κοινωνικό και οικονομικό κόστος, να εστιάσουν στην κάλυψη βασικών υπηρεσιών οι οποίες αφορούν στους πάσχοντες από καρδιαγγειακά νοσήματα, στην πρωτογενή πρόληψη και την έγκαιρη διάγνωση, στην εξασφάλιση επαρκούς χρηματοδότησης και εξειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού. «Ζούμε, αγωνιζόμαστε, διεκδικούμε, κατακτούμε» Κεντρικό σημείο των προσπαθειών της Διεθνούς Ομοσπονδίας Καρδιάς, της οποίας αποτελούμε πλήρες μέλος, είναι η ενημέρωση και η ευαισθητοποίηση τόσο των ασθενών όσο και των ανθρώπων που τους περιβάλλουν και τους φροντίζουν, αλλά και του οποιουδήποτε δυνητικά μπορεί να βρεθεί σε αντίστοιχη θέση. Πέραν της καθαρά πρακτικής διάστασης, η οποία προφανώς αποσκοπεί στην πληροφόρηση και κινητοποίηση της κοινής γνώμης, για όλους εμάς είναι κάτι πολύ περισσότερο και ουσιαστικότερο: νοηματοδοτεί την ίδια μας την ύπαρξη, το ίδιο μας το είναι σε όλες του τις διαστάσεις. Τα βιωματικό σύνθημα το οποίο και υιοθετήσαμε είναι εξαιρετικά εύγλωττο και πολυδιάστατο: Νικητές της ζωής σε κάθε ηλικία ζούμε, αγωνιζόμαστε, διεκδικούμε, κατακτούμε. Αυτός είναι ο σκοπός του κάθε πάσχοντος και της κάθε πάσχουσας. Αυτός ακριβώς είναι και λόγος της ίδρυσης και της ύπαρξης του Συνδέσμου μας. Είμαστε αισιόδοξοι και αυτό σηματοδοτεί η σημερινή μας παρέμβαση. Το παρόν σε κανένα επίπεδο δεν έχει σχέση με το παρελθόν, ενώ το μέλλον πιστεύουμε ακράδαντα ότι θα δικαιώσει τις προσδοκίες. Για να γίνουμε και πιο πρακτικοί: διεκδικούμε σε όλα τα επίπεδα ως ενεργοί πολίτες και αυτό σημαίνει καλύτερη υγεία, πρόληψη, αποκατάσταση, περίθαλψη, μόρφωση, επαγγελματική και οικογενειακή καταξίωση, κοινωνική ένταξη και αναγνώριση, πνευματική πληρότητα για τον καθένα μας.

δΙαλεΙμματΙκΗ νΗςτεΙα

Τι είναι η διαλειμματική νηστεία; Διαλλειματική νηστεία είναι η ηθελημένη αποφυγή κατανάλωσης τροφής για μεγάλο χρονικό διάστημα μέσα στη μέρα καθώς και η κατανάλωσή της για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα μέσα στη μέρα.

Γράφει η νανΤια ΔΕληγιαννη Διαιτολόγος - Διατροφολόγος Master Practitioner in Eating Disorders & Obesity

Ποιες μέθοδοι ακολουθούνται; Πως γίνεται; Υπάρχουν δύο μέθοδοι που ακολουθούνται: Η πρώτη είναι η Εναλλασόμενη Ημέρα Νηστείας όπου περιλαμβάνει την εναλλαγή ανάμεσα σε μέρες όπου υπάρχει μεγαλύτερη κατανάλωση τροφής και σε μέρες όπου υπάρχει μικρότερη κατανάλωση τροφής , συνήθως μέρα παρά μέρα. Μια δημοφιλής παραλλαγή είναι η δίατα 5:2 κατά την οποία η νηστεία γίνεται δύο μη διαδοχικές ημέρες την εβδομάδα. Η δεύτερη είναι η Χρονικά Περιορισμένη Πρόσληψη Τροφών. Στη συγκεκριμένη προσέγγιση περιορίζεται χρονικά το πρόγραμμα των γευμάτων. Υπάρχουν αρκετές παραλλαγές σε αυτή την εκδοχή καθώς μερικοί άνθρωποι ακολουθούν τον κανόνα των 4 ωρών τρώγοντας στην ουσία ένα γεύμα την ημέρα ενώ άλλοι μπορούν να τρώνε 2-3 γεύματα την ημέρα σε διάστημα 8-10 ωρών.

Τι γίνεται στο σώμα μου; Ποια τα οφέλη; Η διαλλειματική νηστεία τείνει να οδηγεί σε απώλεια βάρους καθώς όσοι ακολουθούν αυτή τη μέθοδο καταλήγουν να τρώνε λιγότερο. Σημαντικότερο είναι η μείωση λίπους στη μεσαία ζώνη (επικίνδυνο σπλαχνικό λίπος). Η μέθοδος αυτή μπορεί να οδηγήσει σε βελτίωση στη σύνθεση του σώματος, στη μείωση της χοληστερόλης καθώς και στη βελτίωση του μεταβολισμού του σακχάρου του αίματος. Η διαλειμματική νηστεία μπορεί να μειώσει την αντίσταση στην ινσουλίνη χαμηλώνοντας συνολικά τα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα από 3 εώς 6% και κατά 20 εώς 31% κατά τη διάρκεια

της νηστείας, πράγμα που ενδέχεται να μειώνει το ρίσκο εμφάνισης διαβήτη τύπου 2. Κάποιες μελέτες έδειξαν μείωση στους δείκτες φλεγμονής. Επίσης, μελέτες σε ζώα υποστηρίζουν πως η διαλειμματική νηστεία ενδέχεται να προστατεύει από την εκδήλωση μορφών καρκίνου. Άλλες μελέτες έδειξαν ότι αυξάνει τα επίπεδα του νευροτροφικού παράγοντα BDNF, μια εγκεφαλική ορμόνη που ενδέχεται να συμμετέχει στην ανάπτυξη νέων νευρικών κυττάρων. Ενδέχεται ακόμη να λειτουργεί προστατευτικά απέναντι στη νόσο Alzheimer. Παρενέργειες και δυσκολίες Το αίσθημα της πείνας για μεγάλο χρονικό διάστημα είναι ίσως η βασικότερη «παρενέργεια» της διαλειμματικής νηστείας. Ενδέχεται να υπάρχει αδυναμία, κόπωση καθώς και μειωμένη εγκεφαλική εγρήγορση. Το αίσθημα ωστόσο είναι παροδικό καθώς ο οργανισμός γρήγορα προσαρμόζεται στις νέες διατροφικές συνθήκες. Σε ποιους απευθύνεται; Είναι βέβαιο ότι για κάποιες ομάδες ανθρώπων η διαλειμματική νηστεία δεν είναι κατάλληλη, όπως οι εγκυμονούσες και τα άτομα με ιστορικό διατροφικών διαταραχών. Όποιος κάνει χρήση φαρμάκων για τον έλεγχο του σακχάρου θα πρέπει να ζητά καθοδήγηση από τον ενδοκρινολόγο του πριν αρχίσει να πειραματίζεται με οποιοδήποτε πρωτόκολλο νηστείας. Να την ακολουθήσω τελικά; Οι διαφορετικές αυτές προσεγγίσεις στην διατροφή προκύπτουν από την ανάγκη να βρει ο καθένας μια ρουτίνα διατροφής που θα μπορεί να τηρήσει μακροπρόθεσμα και θα τον βοηθά να διατηρεί ένα υγιές βάρος και σύσταση σώματος. Σε κάθε περίπτωση είναι απαραίτητη η συζήτηση με κάποιον πιστοποιημένο διαιτολόγοδιατροφολόγο για την καύτερη καθοδήγηση της συγκεκριμένης μεθόδου.

αγ. Δημητρίου 17β Βόλος • 24213 05200 • 6946 683311

ευΖΗΝ 63

καρκΙνΟς τΟυ παγκρεατΟς:

μΙα δυςκΟλα αντΙμετΩπΙςΙμΗ νΟςΟς

Τ

Τι τονίζει ο Βολιώτης χειρουργός Χρήστος Δερβένης • Ποιες είναι οι αιτίες εμφάνισης του; Οι αιτίες της αυξημένης συχνότητας εμφάνισης του καρκίνου του παγκρέατος είναι πολλές με κυρίαρχη το κάπνισμα στο οποίο οφείλεται πάνω από το ένα τέταρτο των αρρώστων στους οποίους εμφανίζεται η νόσος. Επιπλέον, οι ασθενείς που πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη ή οι ασθενείς με οικογενειακό ιστορικό, έχουν αυξημένο κίνδυνο προσβολής. Η παχυσαρκία και η αυξημένη κατανάλωση λίπους επίσης συντελούν, όπως και η χρόνια παγκρεατίτιδα και η χρήση αλκοόλ.

ο πάγκρεας είναι ένα σημαντικό όργανο του ανθρώπινου σώματος, πίσω από το στομάχι και μπροστά στη από τη σπονδυλική στήλη. Παράγει ένζυμα και ορμόνες. Η πιο σημαντική ορμόνη είναι η ινσουλίνη, που ελέγχει το επίπεδο σακχάρου, ενώ τα ένζυμα συμμετέχουν στον μεταβολισμό και απορρόφηση λιπιδίων, πρωτεϊνών και υδατανθράκων. «Ανατομικά χωρίζεται σε τέσσερα τμήματα: κεφαλή, αυχένας, σώμα και ουρά, με το καθένα να διαθέτει πολλούς διαφορετικούς τύπους κυττάρων και τον κάθε τύπο να μπορεί να δώσει γένεση σε διαφορετικούς τύπους όγκων», εξηγεί ο καταγόμενος απ΄τον Βόλο, κ. Χρήστος Δερβένης Διευθυντής Κλινικής Χειρουργικής ΟγκολογίαςΧειρουργικής Ήπατος-ΧοληφόρωνΠαγκρέατος στο Metropolitan Hospital.

• Τι ορίζουμε ως Καρκίνο του Παγκρέατος; Ο παγκρεατικός καρκίνος είναι μια δύσκολα αντιμετωπίσιμη μορφή καρκίνου, η οποία εμφανίζεται όταν τα κύτταρα του παγκρέατος αυξάνονται και πολλαπλασιάζονται ανεξέλεγκτα, δημιουργώντας μία μάζα που ονομάζεται όγκος. Τα τελευταία χρόνια, παρατηρούμε μία αυξημένη συχνότητα στην εμφάνισή του, γι’ αυτό και η διεθνής κοινότητα δίνει μεγάλη σημασία στην ευαισθητοποίηση των πολιτών και των γιατρών, με στόχο την πρώιμη διάγνωση και την αποτελεσματικότερη αντιμετώπισή του, καθώς η καθυστέρηση αποτελεί την κύρια αιτία της αδυναμίας ίασης των ασθενών.

• Ποια είναι τα χαρακτηριστικά της νόσου; «Ο παγκρεατικός καρκίνος είναι ένας γενετικά πολύπλοκος καρκίνος με μεγάλο αριθμό μεταλλάξεων, που έχει συνέπεια την δύσκολη στόχευσή του με χημειοθεραπευτικά και άλλα φάρμακα. Το γενικό ποσοστό 5ετούς επιβίωσης σε όλους τους αρρώστους με καρκίνο του παγκρέατος είναι χαμηλό, πού όμως σε περιπτώσεις έγκαιρης διάγνωσης, που

64 ευΖΗΝ

συνεπάγεται αυξημένη πιθανότητα χειρουργικής αφαίρεσης το ποσοστό αυτό μπορεί να φθάσει και το 40-45%», επισημαίνει ο ειδικός.

• Ποια είναι τα συμπτώματα του καρκίνου του παγκρέατος; «Τα συμπτώματα πολλές φορές δεν είναι έντονα και εξαρτώνται από το σημείο στο οποίο εντοπίζεται η νόσος - κεφαλή, αυχένας, σώμα και ουρά. Σε αυτά, περιλαμβάνονται κυρίως το κοιλιακό ή οσφυϊκό άλγος, που εντοπίζεται στο επιγάστριο και την πλάτη, ο ίκτερος, η απώλεια βάρους, η δυσπεψία, η ναυτία και η κατάθλιψη χωρίς ιδιαίτερο λόγο. Επίσης, η οξεία παγκρεατίτιδα χωρίς εμφανή αιτία, αποτελεί υποψία της νόσου. Ομοίως, ισχυρή υποψία αποτελεί και η αιφνίδια εμφάνιση σακχαρώδους διαβήτη, σε ασθενείς άνω των 50 ετών, χωρίς οικογενειακό ιστορικό», τονίζει.

• Πώς γίνεται η διάγνωση του; «Δυστυχώς, δεν υπάρχει συγκεκριμένη εξέταση για τη διάγνωση της νόσου με μαζικό έλεγχο του πληθυσμού, όπως η μαστογραφία ή η κολονοσκόπηση για άλλους τύπους καρκίνου. Η πρώιμη διάγνωση βασίζεται στα συμπτώματα του ασθενούς και στην έγκαιρη προσέλευση του στο γιατρό. Οι πιο ενδεδειγμένες μέθοδοι είναι απεικονιστικές εξετάσεις, όπως η αξονική τομογραφία CT και η μαγνητική τομογραφία MRI, ο ενδοσκοπικός υπερηχογραφικός έλεγχος (EUS), η λαπαροσκόπηση και η βιοψία», σημειώνει ο κ. Δερβένης.

• Ποιες είναι οι διαθέσιμες θεραπευτικές επιλογές; «Οι προτεινόμενες θεραπείες εξαρτώνται από το στάδιο του καρκίνου και το σημείο που εντοπίζεται ο όγκος στο όργανο», επισημαίνει και συνεχίζει: «Εάν ο όγκος είναι αρκετά μικρός, ο καρκίνος δεν έχει εξαπλωθεί και ο ασθενής βρίσκεται σε καλή φυσική κατάσταση, τότε προτείνουμε

χειρουργική επέμβαση για ολοκληρωτική αφαίρεση του όγκου. Αυτή συμπληρώνεται με χημειοθεραπεία, η οποία τα τελευταία χρόνια έχει παρουσιάσει μεγάλη πρόοδο, με συνδυασμούς φαρμάκων που δίνουν πολύ καλά αποτελέσματα. Η χειρουργική εξαίρεση των όγκων αποτελεί τη βασικότερη μέθοδο αντιμετώπισης, καθώς μπορεί να εξασφαλίσει μια σχεδόν φυσιολογική ζωή στους ασθενείς που διαγιγνώσκονται σε πρώιμο στάδιο και τους δίνουν πολύ υψηλότερες πιθανότητες να επιβιώσουν 5 πέντε χρόνια ή και περισσότερο. Επίσης σε περιπτώσεις που ο όγκος είναι οριακά εξαιρέσιμος, η χρησιμοποίηση προεγχειρητικής χημειοθεραπείας μπορεί να τον συρρικνώσει και να τον μετατρέψει σε εξαιρέσιμο». «Εάν ο όγκος είναι μη εξαιρέσιμος, δηλαδή είτε είναι πολύ προχωρημένος εντός και πέριξ του παγκρέατος, είτε έχει εξαπλωθεί και σε άλλα σημεία του σώματος, ο σκοπός της θεραπείας είναι ο έλεγχος των συμπτωμάτων και η καλύτερη δυνατή ποιότητα ζωής.

Η χημειοθεραπεία και συμπληρωματικά η ακτινοθεραπεία, μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να συρρικνωθεί ο όγκος και να επιβραδυνθεί η ανάπτυξή του, αλλά καμία από τις επιλογές δεν θα επιφέρει ίαση του καρκίνου», καταλήγει ο κ. Δερβένης.

• Σε ποια κέντρα πρέπει να αντιμετωπίζεται ο καρκίνος του παγκρέατος; «Ο καρκίνος του παγκρέατος, λόγω της δυσκολίας του, πρέπει να αντιμετωπίζεται σε κέντρα αναφοράς, με την έννοια ότι θα πρέπει να έχουν τις κατάλληλες ειδικότητες και τα ιατρικά μηχανήματα για να μπορέσουν να φέρουν τα καλύτερα αποτελέσματα, ειδικά για τη χειρουργική αφαίρεση του όγκου. Έχει αποδειχθεί μάλιστα, πως όταν η αντιμετώπιση γίνεται σε εξειδικευμένα κέντρα, τότε οι επιπλοκές και οι θάνατοι από μια τόσο δύσκολη επέμβαση έχουν πολύ μικρότερο ποσοστό, ενώ και η επιβίωση των αρρώστων μετά τη θεραπεία είναι σημαντικά καλύτερη» αναφέρει ο ειδικός.

ευΖΗΝ 65

κΙνδυνΟς εμφανΙςΗς νεΟυ καρκΙνΟυ Για όσους ήδη νοσούν από καρκίνο κεφαλής και τράχηλο

Α

υξημένο κίνδυνο να εμφανίσουν νέο πρωτοπαθή καρκίνο έχουν όσοι ήδη νοσούν από καρκίνο της περιοχής της κεφαλής και του τραχήλου! Αυτό αναφέρει επιστημονική μελέτη που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο Ear, Nose & Throat Journal από το Πανεπιστήμιο του Σακραμέντο στην Καλιφόρνια των ΗΠΑ. Σύμφωνα με τη μελέτη, ο κίνδυνος είναι μεγάλος, καθώς ήδη το 6% των νεοδιαγνωσθέντων ασθενών με πλακώδες καρκίνωμα κεφαλής και τραχήλου εμφάνισαν νέο πρωτοπαθή καρκίνο. Να σημειωθεί ότι το πλακώδες καρκίνωμα κεφαλής και τραχήλου είναι ο έβδομος πιο συχνός καρκίνος παγκοσμίως, αντιπροσωπεύοντας περίπου 890.000 νέες περιπτώσεις (περίπου 4,5% όλων των διαγνώσεων καρκίνου σε όλο τον κόσμο) και 450.000 θανάτους ετησίως (περίπου 4,6% των θανάτων από καρκίνο παγκοσμίως). Το εύρημα αυτό έχει κινητοποιήσει την παγκόσμια επιστημονική κοινότητα που αναζητεί την αιτία εμφάνισης αλλά και τον κοινό τρόπο αντιμετώπισης ταυτόχρονα όλων των μορφών καρκίνου. «Η διαπίστωση αυτή είναι πολύ

66 ευΖΗΝ

Τι αναφέρει ο διαπρεπής Έλληνας Χειρουργός Ωτορινολαρυγγολόγος Μηνάς Ν. Αρτόπουλος

σημαντική, δεδομένου ότι πρέπει να αλλάξει το σχέδιο θεραπείας και η χειρουργική προσέγγιση του ασθενούς» αναφέρει ο διαπρεπής Έλληνας Χειρουργός Ωτορινολαρυγγολόγος Μηνάς Ν. Αρτόπουλος, Διευθυντής της Α' ΩΡΛ κλινικής του «ΜΗΤΕΡΑ». Σύμφωνα με τη μελέτη οι νέοι πρωτοπαθείς καρκίνοι προέρχονται από παρόμοια αιτιολογία (π.χ. καπνός ή ιός ανθρώπινων θηλωμάτων (HPV). Υποτίθεται ότι τα χαμηλότερα ποσοστά

έκθεσης στον καπνό και η έλλειψη δράσης καρκινοποίησης στο πεδίο λόγω της περιορισμένης ενσωμάτωσης του HPV DNA στον ιστό του όγκου είναι εύλογες εξηγήσεις για αυτήν την παρατήρηση. «Είναι όμως πρόκληση αναφέρει ο κύριος Αρτόπουλος, λόγω των δυνητικά διαφορετικών θεραπευτικών συστάσεων και της νοσηρότητας. Σε αυτήν την περίπτωση, το ίδιο χειρουργικό πεδίο είναι σε θέση να αντιμετωπίσει και τους δύο όγκους χωρίς πρόσθετη χειρουργική επέμβαση και η ίδια επικουρική θεραπεία (ακτινοθεραπεία +/χημειοθεραπεία) ενδείκνυται και για τους δύο τύπους όγκων». Σε άλλες περιπτώσεις, η ετερογένεια των σταδίων και οι διαφορές στις θέσεις της δεύτερης ταυτόχρονης πρωτοπαθούς κακοήθειας περιπλέκουν τη διαδικασία θεραπείας, εξού και η έλλειψη τυποποίησης της θεραπείας σε αυτόν τον πληθυσμό ασθενών. Η επικοινωνία μεταξύ ειδικών που εμπλέκονται σε πολυεπιστημονικές ομάδες είναι ζωτικής σημασίας για τον σχεδιασμό της θεραπείας σε ασθενείς με αυτή την πολυπλοκότητα. «Ενώ υπάρχει περιορισμένη βιβλιογραφία για τη διαχείριση και τη θεραπεία αυτών των ασθενών, η έγκαιρη ανίχνευση και η κατάλληλη θεραπευτική προσέγγιση είναι απαραίτητες» καταλήγει ο κύριος Αρτόπουλος.

ανδρΙκΗ καΙ γυναΙκεΙα καρδΙα: πΟςΟ δΙαφερΟυν τελΙκα;

Πώς εκδηλώνονται οι καρδιακές παθήσεις σε άντρες και γυναίκες;

καρδιά αποτελεί ένα συναρπαστικό και σύνθετο όργανο, απαραίτητο για τη ζωή μας και η κατανόηση της λειτουργίας της είναι απαραίτητη για τη διατήρηση της υγείας της και την πρόληψη των παθήσεών της. «Η ανδρική και η γυναικεία καρδιά έχουν ορισμένες διαφορές, τόσο ως προς την ανατομία, όσο και ως προς τη λειτουργία» βεβαιώνει ο κ. Ιωάννης Παληός M.D., PH.D., Καρδιολόγος, Διευθυντής Τμήματος Μαγνητικής Τομογραφίας Καρδιάς στο Metropolitan Hospital και συνεχίζει παραθέτοντας αυτές τις διαφορές και τον τρόπο εκδήλωσής τους ανά φύλο: «Οι βασικές διαφορές περιλαμβάνουν: Μέγεθος: Συνήθως, η καρδιά του άνδρα είναι λίγο μεγαλύτερη από αυτή της γυναίκας. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι άνδρες έχουν συνήθως μεγαλύτερο σωματικό μέγεθος. Το μέγεθος της γυναικείας καρδιάς είναι μικρότερο, οι καρδιακές κοιλότητες, δηλαδή οι κόλποι και οι κοιλίες, είναι μικρότερες και τα καρδιακά τοιχώματα είναι πιο λεπτά. Καρδιακός ρυθμός: Σε γενικές γραμμές, οι γυναίκες έχουν λίγο υψηλότερο καρδιακό ρυθμό από τους άνδρες. Φυσιολογία: Ορισμένες αλλαγές ορμονών και άλλες φυσιολογικές διαφορές μπορεί να επηρεάσουν τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί η καρδιά. Για παράδειγμα, οι ανδρικές ορμόνες, όπως η τεστοστερόνη, μπορεί να επηρεάσουν την καρδιακή λειτουργία».

τα οστά του σώματος.«Οι διαφορές στην ανατομία της γυναικείας με την ανδρική καρδιά επεκτείνονται και σε διαφορές στη λειτουργικότητα. Η γυναικεία συνήθως έχει μεγαλύτερη συχνότητα παλμών ανά λεπτό, δηλαδή χτυπά γρηγορότερα από την ανδρική και αντιδρά στο stress άμεσα, κυρίως με αύξηση των παλμών. Αντίθετα, η ανδρική καρδιά έχει μικρότερη συχνότητα παλμών ανά λεπτό, δηλαδή χτυπά πιο αργά και αντιδρά στο stress κυρίως με αύξηση της αρτηριακής πίεσης. Επίσης, η γυναικεία καρδιά -τουλάχιστον στις ηλικίες πριν την εμμηνόπαυσηπροστατεύεται από τις γυναικείες ορμόνες, τα οιστρογόνα. Μάλιστα, στατιστικά φαίνεται πως οι νεαρότερες γυναίκες διατρέχουν χαμηλότερο κίνδυνο εμφάνισης στεφανιαίας νόσου και καρδιαγγειακών επεισοδίων γενικότερα. Οι άνδρες που δεν έχουν αυτή την

ενδείξεις καρδιακής νόσου. Τα εν λόγω συμπτώματα συμπεριλαμβάνουν, αλλά δεν περιορίζονται, σε αίσθημα αδυναμίας, δύσπνοιας, ζάλης, αρρυθμιών, πονοκεφάλου, ναυτίας, εφίδρωσης, καθώς και καταβολής.Εν προκειμένω, η περιγραφή των ανωτέρω συμπτωμάτων διακρίνεται ως άτυπη, καθώς δεν συμπίπτει με τις τυπικές καρδιακές ενδείξεις και, επομένως, προκαλεί εύκολη υποεκτίμηση είτε από την ίδια την ασθενή, είτε από τον γιατρό που την αντιμετωπίζει. Αντιθέτως, οι άνδρες, σύμφωνα με τα επιστημονικά δεδομένα, διακρίνονται από την αίσθηση τυπικών καρδιακών ενοχλημάτων, περιλαμβάνοντας, μεταξύ άλλων, τον ισχυρό θωρακικό πόνο, το σφίξιμο ή το κάψιμο στο θώρακα, καθώς και το αναφερόμενο πλάκωμα στο στήθος, το οποίο ενδέχεται να αντανακλά στην περιοχή της πλάτης ή να επεκτείνεται

προστατευτική δράση των οιστρογόνων, εμφανίζουν καρδιοπάθειες στατιστικά περίπου 10 χρόνια νωρίτερα σε σχέση με τις γυναίκες. Ωστόσο, ο καρδιαγγειακός κίνδυνος αυξάνεται σημαντικά στις γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση και εξισώνεται με τον κίνδυνο των ανδρών», εξηγεί ο καρδιολόγος.

Η διαφορά στην ανατομία μεταξύ γυναικείας και ανδρικής καρδιάς σημαίνει και διαφορά στη λειτουργία τους; Η ανατομική διαφορά της καρδιάς μεταξύ των δύο φύλων, αν και υπάρχει, δεν έχει σημαντική επίδραση στη λειτουργία της καρδιάς. Και η ανδρική και η γυναικεία εκτελούν τη βασική λειτουργία τους, που είναι η ανταλλαγή αίματος με οξυγόνο και θρεπτικά συστατικά με όλα τα όργανα και

Πώς εκδηλώνονται οι καρδιακές παθήσεις σε άντρες και γυναίκες; Το γεγονός ότι οι καρδιακές παθήσεις εκδηλώνονται με διαφορετικά συμπτώματα μεταξύ των ανδρών και των γυναικών αποτελεί αντικείμενο μελέτης και αναφοράς στον κλινικό χώρο. «Πριν την επίσκεψη στον γιατρό, συχνά παρατηρείται παρανόηση των καρδιακών συμπτωμάτων από τη μεριά των γυναικών, οι οποίες συχνά συγχέουν τις πραγματικές

προς το αριστερό άνω άκρο ή το λαιμό. Επιπλέον, δεδομένα έχουν καταδείξει ότι ο αιφνίδιος καρδιακός θάνατος, συνδεδεμένος με τη στεφανιαία νόσο, συναντάται πιο συχνά στον ανδρικό πληθυσμό. Αντίθετα, το αίσθημα των έντονων παλμών και οι αρρυθμίες παρατηρούνται με μεγαλύτερη συχνότητα στο γυναικείο φύλο», επισημαίνει ο ειδικός. «Οι παραπάνω διαφορές στην αντίληψη και την εκδήλωση των καρδιακών συμπτωμάτων μεταξύ ανδρών και γυναικών αποτελούν αντικείμενο προσοχής και απαιτούν συνειδητοποίηση τόσο από τον ιατρικό κόσμο όσο και από το γενικό κοινό, προκειμένου να διευκολυνθεί η πρόληψη, η έγκαιρη διάγνωση και η θεραπεία των καρδιακών παθήσεων σε όλα τα άτομα ανεξαρτήτως φύλου» καταλήγει ο κ. Παληός.

η