ΟΜΙΛΟΣ ΚΑΡΕΚΛΙΔΗ
ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2020
Περιμένοντας την ανάκαμψη
Ε
ΑΡχΙΜHδηΣ - δηΜHΤΡηΣ ΚΑΡΕΚλIδηΣ Εκδότης της εφημερίδας «ΜΑΓΝΗΣΙΑ»
4
ίτε είστε προληπτικοί ή όχι, είναι γεγονός ότι το 2020 που τυγχάνει να είναι δίσεκτο αποδεικνύεται μια πάρα πολύ δύσκολη χρονιά, κυρίως λόγω του κορωνοϊού. Έχοντας διανύσει τους οκτώ πρώτους μήνες διαπιστώνουμε ότι οι προβλέψεις όσο δυσοίωνες και να είναι τείνουν να πραγματοποιούνται. Και η πορεία του συνεχίζεται, αφού σύμφωνα τα όσα δήλωσε την προηγούμενη εβδομάδα ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης μιλώντας στους παραγωγικούς φορείς της Θεσσαλονίκης, έχουμε τουλάχιστον έξι δύσκολους μήνες μπροστά μας. Η εκτίμησή μου είναι ότι οι δύσκολοι μήνες μπροστά μας θα είναι περισσότεροι. Η δημοσιοποίηση των στοιχείων της ΕΛΣΤΑΤ για το β’ τρίμηνο του 2020 στο οποίο καταγράφηκε συρρίκνωση του ΑΕΠ κατά 15,2%, μπορεί να προβλήθηκε ως θετική εξέλιξη από την κυβέρνηση, αφού άλλες ευρωπαϊκές οικονομίες έκλεισαν για την ίδια περίοδο με μεγαλύτερο ποσοστό ύφεσης. Ενδεικτικά η Ισπανία κατέγραψε ύφεση 22%, η Γαλλία 19% και η Ιταλία με ύφεση 17,3%. Οι διαφορές όμως με αυτές τις οικονομίες, είναι πολύ σημαντικές αφού οι δύο εκ των δύο ανήκουν στις ισχυρότερες οικονομίες του κόσμου. Η κρισιμότερη όμως είναι η ραγδαία αύξηση δημοσίου χρέους, συνέπεια της μείωσης του ΑΕΠ και της αύξησης το εξωτερικού δανεισμού. Σύμφωνα με τον ΟΔΔΗΧ το δημόσιο χρέος στις 30/6/2020 διαμορφώθηκε στα 362,9 δισ. ευρώ, ξεπερνώντας 200% του ΑΕΠ και με αυξανόμενη τάση. Η επιλογή της κυβέρνησης να θέσει τη χώρα σε καραντίνα, σαφώς και μας γλίτωσε από τα χειρότερα αφού το Εθνικό Σύστημα Υγείας υπολείπονταν σε υποδομές και προσωπικό για να αντιμετωπίσει μια εκτεταμένη νοσηλεία μεγάλου αριθμού ασθενών στις ΜΕΘ των νοσοκομείων. Συνέπεια της επιλογής όμως αυτής ήταν να μπει στη εντατική η ελληνική οικονομία κυρίως με τον τουρισμό να μπαίνει και να παραμένει ο μεγάλος ασθενής. Ο ορίζοντας ανάκαμψής του ξεκινά το 2021, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι θα επανέλθει στην πρότερη κατάσταση μέσα σε ένα χρόνο. Η ανάκαμψη αυτή θα έρθει αν ο κόσμος νιώθει ασφαλής για να ταξιδέψει και αυτό θα συμβεί όταν θα έχουμε πλέον εμβόλιο για τον κορωνοϊό και θα έχει εμβολιαστεί ένας μεγάλο μέρος το παγκόσμιου πληθυσμού. Αυτό βέβαια δεν αρκεί, γι’ αυτό και οι ευρωπαίοι ηγέτες αποφάσισαν να συστήσουν ένα κοινό ταμείο για την αντιμετώπιση των οικονομικών συνεπειών της πανδημίας. Η ιστορική συμφωνία της 21ης Ιουλίου ανάμεσα στους «27» της Ε.Ε. για τη σύσταση Ταμείου Ανάκαμψης ύψους 750 δισ. Ευρώ,
μπορεί να ήταν επώδυνη μετά από πέντε ημέρες συζητήσεων και να μην ικανοποίησε όλες τις χώρες του νότου οι οποίες ζητούσαν περισσότερες επιχορηγήσεις και λιγότερα δάνεια, ήταν όμως ένας έντιμος συμβιβασμός σε μια κρίσιμη περίοδο για την Ευρώπη. Το Ταμείο θα έχει τριετή ορίζοντα και θα αποτελείται από επιχορηγήσεις ύψους 390 δισ. ευρώ και δάνεια 360 δισ. ευρώ, ενώ θα χρηματοδοτηθεί από κοινό ευρωπαϊκό χρέος που θα εκδώσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Από το σύνολο αυτό η Ελληνική Κυβέρνηση κατάφερε να εξασφαλίσει 31 δις ευρώ και συνολικά 72 δισ. Ευρώ, συμπεριλαμβανομένων των πόρων από τον τακτικό προϋπολογισμό της Ε.Ε. μέχρι το 2027. Από τα χρήματα του Ταμείου Ανάκαμψης οι επιχορηγήσεις θα είναι ύψους 19 δισ. ευρώ και τα δάνεια 12 δισ. Ευρώ. Το 70% των επιχορηγήσεων από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης, δηλαδή τα 13,3 δισ. ευρώ θα αναληφθούν κατά τα έτη 2021 και 2022. Το υπόλοιπο 30% θα δεσμευτεί πλήρως έως το τέλος του 2023. Είναι σημαντική ευκαιρία για την Ελλάδα να αξιοποιήσει αυτούς τους πόρους για να ανακάμψει από μία δεκαετή περίοδο αυστηρών δημοσιονομικών πλαισίων που έθεταν τα μνημόνια. Η χώρα μπορεί να έχει βγει από τα μνημόνια, αλλά όχι από την οικονομική κρίση. Το Ταμείο Ανάκαμψης είναι μια ευκαιρία για την διαμόρφωση ενός Εθνικού Στρατηγικού Σχεδίου το οποίο θα έχει ως κύριο γνώμονα την αλλαγή του παραγωγικού συστήματος της χώρας το οποίο πλέον είναι παρωχημένο. Η συρρίκνωση της αγροτικής παραγωγής, της βιομηχανίας και της μεταποίησης και η αύξηση της εξάρτησης από τον τουρισμό, κατέδειξε με τον πλέον χαρακτηριστικό τρόπο ότι η οικονομία είναι ευάλωτη όταν προκύπτουν συνθήκες όπως αυτές λόγω της πανδημίας. Η συγκρότηση Επιτροπής με Πρόεδρο τον Νομπελίστα οικονομολόγο Χριστόφορο Πισσαρίδη για την εκπόνηση Σχεδίου Ανάπτυξης για την Ελληνική Οικονομία, ήταν το πρώτο βήμα προς αυτή την κατεύθυνση. Κεντρικός στόχος για την ελληνική οικονομία, σύμφωνα με την έκθεση, για τα επόμενα χρόνια πρέπει να είναι η συστηματική αύξηση της παραγωγικότητας και της εξωστρέφειας (δηλαδή της σχετικής συμμετοχής των διεθνώς εμπορεύσιμων αγαθών και υπηρεσιών στο εθνικό προϊόν), καθώς και η στενότερη διασύνδεση της παραγωγής με την τεχνολογία και την καινοτομία. Η στροφή της οικονομίας προς αυτή την κατεύθυνση, και με τρόπο συμβατό με τους κοινωνικούς και περιβαλλοντικούς στόχους της χώρας, μπορεί να επιτευχθεί σταδιακά στα επόμενα χρόνια με συνδυασμένες δράσεις της συνολικής οικονομικής πολιτικής.
Ο Βόλος αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα που ενσωματώνει τα παραπάνω στοιχεία και έχει μια καλή προοπτική να αποτελέσει παράδειγμα και για άλλες πόλεις της περιφέρειας. Η διαρκής ανάπτυξη του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, το οποίο αποτελεί πυρήνα έρευνας και καινοτομίας με διαρκώς αυξανόμενο ποσοστό συμβολής στο τοπικό ΑΕΠ, είναι πηγή αισιοδοξίας για το μέλλον. Μαζί με την ανάπτυξη των υποδομών και την έλευση φοιτητών σε προπτυχιακά και μεταπτυχιακά προγράμματα, ο Βόλος αποκτά ένα τεράστιο κεφάλαιο που οφείλει να αξιοποιήσει. Η δημιουργία spin off εταιριών που αξιοποιούν έρευνα του πανεπιστημίου Θεσσαλίας, είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα για την αξιοποίηση αυτού του κεφαλαίου, το οποίο παραμένει σε αναμονή. Οι προοπτικές όμως το Βόλο, πέρα από το Πανεπιστήμιο, παραμένουν περιορισμένες, αφού δεν αποτελεί πόλο προσέλκυσης ιδιωτικών επενδύσεων για ιδιωτικές επιχειρήσεις, με λίγες μόνο φωτεινές εξαιρέσεις. Η καθυστέρηση στην ολοκλήρωση των έργων υποδομής που βρίσκονται σε εκκρεμότητα εδώ και πολλά χρόνια, κρατά την περιοχή καθηλωμένη. Το όραμα για συνδυασμένες μεταφορές και τη δημιουργία Εμπορευματικού Κέντρο στο Βελεστίνο, φαίνεται πως έμεινα στα χαρτιά,
καθώς η μελέτη που έχει ανατεθεί στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας αγνοείται. Στο ίδιο μήκος κύματος και η δημοπράτηση της Ηλεκτροκίνησης Βόλου – Λάρισας η οποία παραπέμπεται από μήνα σε μήνα, ενώ και ο περιφερειακός φαίνεται πως θα περάσει ακόμη μερικά χρόνια στασιμότητας. Στα θετικά της σημερινής κατάστασης που έχει διαμορφωθεί είναι η προοπτική για την μερική ιδιωτικοποίηση του Οργανισμού Λιμένος Βόλου, για το οποίο έχουν ήδη δείξει ενδιαφέρον επιχειρηματικοί όμιλοι του εξωτερικού. Με αφορμή αυτή την εξέλιξη μπορούμε να προσβλέπουμε ότι θα γίνουν σημαντικές επενδύσεις και θα δημιουργηθούν θέσεις εργασίας, αρκεί να εξασφαλιστεί ότι το μοντέλο ανάπτυξης που θα επιλεγεί θα ισχυροποιήσει τους δεσμούς με την τοπική κοινωνία και δεν θα κινηθεί προς την υλοποίηση επενδύσεων που θα επιφέρουν περιβαλλοντικές συνέπειες σε μια ήδη επιβαρυμένη περιοχή. Προσδοκία για τη δημιουργία θέσεων εργασίας προκύπτει όμως και από τις Μικρομεσαίες επιχειρήσεις που συνεχίζουν να επενδύουν στην περιοχή. Τα προγράμματα «Επενδύω» και «Επανεπενδύω» της Περιφέρειας Θεσσαλίας, αποτέλεσαν εργαλείο για εκατοντάδες επιχειρήσεις που συνεχίζουν να αντιστέκονται στην κρίση και υλοποιούν επενδύσεις με επίκεντρο την καινοτομία και
την αύξησης της παραγωγής τους, δημιουργώντας παράλληλα θέσεις εργασίας. Η Περιφέρεια Θεσσαλίας μέσω αυτών των προγραμμάτων μπορεί να παίξει πρωταγωνιστικό ρόλο στον τομέα ενίσχυσης των ΜμΕ τόσο με τα υφιστάμενα όσο και με νέα χρηματοδοτικά εργαλεία, δεδομένου ότι το τραπεζικό σύστημα συνεχίζει να αποκλείει μεγάλο μέρος της επιχειρηματικής κοινότητας. «Φάρος» ελπίδας προς αυτή την κατεύθυνση παραμένει η Συνεταιριστική Τράπεζα Θεσσαλίας η οποία αποτελεί εξαίρεση και συνεχίζει να χρηματοδοτεί επιχειρήσεις που εμφανίζουν προοπτικές ανάπτυξης. Οι εξαγγελίες που αναμένουμε από τον πρωθυπουργό σήμερα στη Θεσσαλονίκη, θα αποτελέσουν πυξίδα για την έξοδο της χώρας από την κρίση. Η προσοχή των πολιτών είναι στραμμένη στα όσα θα πει ο Κυριάκος Μητσοτάκης. Πέρα από την πυξίδα όπως, θα πρέπει να περιμένουμε και τον ούριο άνεμο, ώστε να κινηθούμε προς την σωστή κατεύθυνση γρήγορα και με ασφάλεια και αυτό προϋποθέτει γρήγορες και αποφασιστικές κινήσεις από την κυβέρνηση, με τη συναίνεση της αντιπολίτευσης αν αυτό είναι εφικτό. Παραμένουν μόλις τέσσερις μήνες για το τέλος του δίσεκτου 2020, ας ελπίσουμε ότι το 2021 θα ξεπροβάλει με καλύτερες προοπτικές για όλους μας.
5
Τα «κλειδιά» για την παραγωγική και αναπτυξιακή ανασυγκρότηση της χώρας μετά την υγειονομική κρίση
Π
ριν από ένα χρόνο, ο Πρωθυπουργός, έχοντας λάβει καθαρή εντολή διακυβέρνησης από τους πολίτες, ανακοίνωνε, στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης, το πρόγραμμα της νέας Κυβέρνησης, που στόχο είχε την επαναφορά της χώρας σε τροχιά πλήρους κανονικότητας και την επίτευξη ισχυρής, διατηρήσιμης ανάπτυξης. Μέσα σε λίγους μήνες, η υλοποίηση αυτού του προγράμματος κατάφερε να οδηγήσει τη χώρα στις αρχές ενός ανοδικού σπιράλ, προσδίδοντας στην οικονομία σημαντική δυναμική.
χΡηΣΤΟΣ ΣΤΑϊΚΟΥΡΑΣ
Υπουργός Οικονομικών
6
Δυστυχώς, η συνέχιση και η ενδυνάμωση της πορείας αυτής προσέκρουσε τον περασμένο Μάρτιο στην υγειονομική κρίση. Κρίση εξωγενή και συμμετρική, η οποία διατάραξε τη, διεθνώς αναγνωρισμένη, θετική μέχρι τότε πορεία της χώρας. Το πρόγραμμα οικονομικής πολιτικής που είχε ξεκινήσει να εφαρμόζεται και να αποδίδει καρπούς τόσο σε επίπεδο οικονομικής δραστηριότητας όσο και σε επίπεδο οικονομικού κλίματος, αναπροσαρμόστηκε, άμεσα, και μετατράπηκε, προσωρινά, σε σχέδιο ενδυνάμωσης του δημόσιου συστήματος υγείας, στήριξης της απασχόλησης, ενίσχυσης της ρευστότητας των επιχειρήσεων και τόνωσης της κοινωνικής συνοχής.Και είναι γεγονός ότι αν η Κυβέρνηση δεν επεδείκνυε γρήγορα αντανακλαστικά και αξιοσημείωτη μεθοδικότητα, οι επιπτώσεις αυτής της έκτακτης κατάστασης θα ήταν δυσμενέστερες, τόσο για την κοινωνία όσο και για την οικονομία. Αξίζει να σημειωθεί πως, παρότι από την αρχή της πανδημίας προτάξαμε συνειδητά ως απόλυτη προτεραιότητα την προάσπιση της δημόσιας υγείας έναντι της οικονομίας, η χώρα κατάφερε να σταθεί όρθια, πέρα από το υγειονομικό, και σε οικονομικό επίπεδο, αποτελώντας μάλιστα, διεθνώς, θετικό παράδειγμα. Ενώ, η σωστή διαχείριση που έχουμε κάνει στα ταμειακά διαθέσιμα της χώρας - τα οποία συνεχώς χτίζουμε και εμπλουτίζουμε, κυρίως με συστηματικές εξόδους στις αγορές - μας δίνει τη δυνατότητα για νέες παρεμβάσεις, ανάλογα με την εξέλιξη της υγειονομικής κρίσης. Κρίση που, όμως, δεν εμπόδισε την Κυβέρνηση, εν μέσω της πανδημίας, να δρομολογή-
σει και να ολοκληρώσει μία σειρά μεταρρυθμίσεων και διαρθρωτικών αλλαγών, με το βλέμμα στραμμένο στην επόμενη μέρα. Μεταξύ αυτών: - η υλοποίηση της πρώτης μείωσης των ασφαλιστικών εισφορών τον Ιούνιο, - η συνέχιση εμβληματικών επενδυτικών έργων και αποκρατικοποιήσεων, όπως το Ελληνικό, - η διαμόρφωση ενός νέου προγράμματος για τη στήριξη δανειοληπτών που πλήττονται από τις οικονομικές επιπτώσεις του κορονοϊού και έχουν δάνεια με υποθήκη στην Α΄ κατοικία, αλλά και η κατάρτιση του Κώδικα Διευθέτησης Οφειλών και Παροχής Δεύτερης Ευκαιρίας, ο οποίος θα αντιμετωπίσει από την 1η Ιανουαρίου 2021 με συνεκτικό, καινοτόμο, κοινωνικά δίκαιο, οικονομικά αποτελεσματικό και εθνικά αναπτυξιακό τρόπο το κρίσιμο ζήτημα του ιδιωτικού χρέους, - η αναβάθμιση και ο εκσυγχρονισμός του θεσμικού πλαισίου για την εταιρική διακυβέρνηση και την Κεφαλαιαγορά, - το θεσμικό πλαίσιο για τη χορήγηση μικροπιστώσεων, - η επέκταση του εναλλακτικού τρόπου φορολόγησης για τους συνταξιούχους της αλλοδαπής. Όλα αυτά μέχρι σήμερα. Όμως, το μεγάλο στοίχημα, και συγχρόνως η ιστορική πρόκληση, της οποίας η Κυβέρνηση έχει πλήρη επίγνωση και στην οποία είναι έτοιμη να ανταποκριθεί, είναι η στροφή σε ένα νέο παραγωγικό και αναπτυξιακό μοντέλο. Σε ένα μοντέλο που θα οικοδομηθεί πάνω σε ισχυρές βάσεις, απαλλαγμένο από αδυναμίες και παθογένειες του παρελθόντος. Για να γίνει αυτό, θα πρέπει να αξιοποιήσουμε όλα τα διαθέσιμα, εγχώρια και διεθνή, εργαλεία, μέσα και πόρους. Και είναι ιδιαίτερα σημαντικό που η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν έμεινε θεατής στην κρίση, παρακολουθώντας την υφεσιακή πορεία που έχουν πάρει οι οικονομίες των χωρών εξαιτίας της πανδημίας, με κίνδυνο μάλιστα να δημιουργηθούν αγεφύρωτες αποκλίσεις μεταξύ τους, αλλά απάντησε με μία σειρά από δυναμικές και φιλόδοξες δημοσιονομικές και νομισματικές παρεμβάσεις.
Αποκορύφωμα όλων αυτών η συμφωνία για το Ταμείο Ανάκαμψης και το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο 2021-2027 της Ε.Ε. Μία εμπροσθοβαρής, δίκαιη, ορθολογική και φιλοαναπτυξιακή συμφωνία, που δίνει τη δυνατότητα στα κράτη-μέλη όχι μόνο να αντιμετωπίσουν την κρίση και τις επιπτώσεις της, αλλά να προχωρήσουν στις μεταρρυθμίσεις που χρειάζεται το καθένα. Από την εν λόγω συμφωνία, η Κυβέρνηση κατόρθωσε να διασφαλίσει ότι η Ελλάδα θα λάβει συνολικά έως 72 δισ. ευρώ. Με όχημα αυτή τη σημαντική «δύναμη πυρός» και με πυξίδα το Εθνικό Αναπτυξιακό Σχέδιο που καταρτίζουμε και θα υποβάλουμε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, θα κάνουμε πράξη την παραγωγική και αναπτυξιακή ανασυγκρότηση και επανεκκίνηση της χώρας.
•
Το Αναπτυξιακό Σχέδιό μας θέτει, μεταξύ άλλων, ως προτεραιότητες: Την εφαρμογή μιας συνετής δημοσιονομικής πολιτικής, με τη σταδιακή μείωση φορολογικών συντελεστών και, πρωτίστως, ασφαλιστικών εισφορών. Τη συνέχιση του προγράμματος απο-
•
κρατικοποιήσεων και αξιοποίησης της δημόσιας περιουσίας. Τον ψηφιακό μετασχηματισμό του Δημόσιου Τομέα και την απλοποίηση του αδειοδοτικού και γραφειοκρατικού περιβάλλοντος. Τη βελτίωση της επενδυτικής ελκυστικότητας της χώρας. Την υλοποίηση διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων στη διαχείριση των δημοσίων επενδύσεων και την πραγματοποίηση ιδιωτικών επενδύσεων υψηλής προστιθέμενης αξίας, δίνοντας έμφαση: Στην ανάπτυξη των υποδομών, κατά προτεραιότητα, στις ψηφιακές τεχνολογίες και συστήματα, στη διαχείριση αποβλήτων, στις μεταφορές ώστε να ισχυροποιηθούν τα ελληνικά λιμάνια ως πύλη εισόδου εμπορευμάτων στην Ευρώπη και να διευκολυνθούν οι εξαγωγές αγαθών από τη χώρα, και στην αναβάθμιση υποδομών για τον εισερχόμενο τουρισμό. Στην πράσινη ανάπτυξη και στην περιβαλλοντική αναβάθμιση με τον μετασχηματισμό της βιομηχανίας, την πλήρη απεξάρτηση από τον λιγνίτη έως το 2028, τη σταδιακή μετάβαση προς
το φυσικό αέριο και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, την ενίσχυση της ηλεκτροκίνησης, την ανανέωση του σημερινού στόλου αυτοκινήτων και την ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων. • Στην τόνωση της βιομηχανίας, μειώνοντας παράλληλα το κόστος παραγωγής, κυρίως μέσω επιταχυνόμενων φορολογικών αποσβέσεων για επενδύσεις σε εξοπλισμό και μέσω της μείωσης του ενεργειακού κόστους. • Την αναβάθμιση της Παιδείας, την προώθηση της Έρευνας και της Καινοτομίας και τη σύνδεσή τους με την παραγωγικότητα, ώστε να αξιοποιηθεί το υψηλής ποιότητας ανθρώπινο δυναμικό της χώρας και να καταπολεμηθεί η «διαρροή εγκεφάλων» στο εξωτερικό. Εφαρμόζοντας συνεκτικές πολιτικές πάνω στους προαναφερθέντες άξονες, με όραμα, ενότητα, υπευθυνότητα, διαφάνεια και κοινωνική δικαιοσύνη, με πίστη στις δυνάμεις μας, θα μπορέσουμε να αναπροσανατολίσουμε και να αναμορφώσουμε την ελληνική οικονομία, ώστε να μπει σε τροχιά βιώσιμης ανάπτυξης και να ενταχθεί στις δυναμικές οικονομίες της Ευρώπης μετά το πέρας υγειονομικής κρίσης, το ταχύτερο δυνατό.
7
«Η νέα κατάσταση δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί με συνταγές από το παρελθόν»
Η ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΠΑΠΑΝΑΤΣΙΟΥ
Βουλευτής Μαγνησίας ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ Αναπληρώτρια Τομεάρχης Οικονομικών
8
Υγειονομική Κρίση ανέδειξε ζητήματα που είναι επιτακτική ανάγκη να απαντηθούν σήμερα εγκαταλείποντας τις νεοφιλελεύθερες αγκυλώσεις του παρελθόντος. Η παγκόσμια και η ελληνική οικονομία βρίσκεται ήδη σε μία νέα υφεσιακή πορεία. Δυστυχώς οι πολιτικές επιλογές της Κυβέρνησης και η απουσία ουσιαστικού σχεδιασμού καταδικάζουν σε μεγαλύτερη ύφεση την οικονομία και εκθέτουν σε κίνδυνο τη Δημόσια Υγεία και την κοινωνική συνοχή. Η ελληνική οικονομία παρουσίασε ύφεση 0,9% κατά το πρώτο τρίμηνο του 2020, ένα τρίμηνο στο οποίο μόλις στις τελευταίες δεκαπέντε ημέρες είχαν εφαρμοστεί τα μέτρα για τον CoVid19. Το γεγονός αυτό αποδεικνύει ότι οι πολιτικές της ΝΔ είχαν βάλει την χώρα σε τροχιά ύφεσης πριν το lockdown. Αλλά και στη συνέχεια οι κυβερνητικές πολιτικές αποδείχτηκαν ανεπαρκείς: τα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας τοποθετούν τη χώρα μας στην προτελευταία θέση στις πρόσθετες δαπάνες για την αντιμετώπιση της πανδημίας σε σύνολο εικοσιτεσσάρων χωρών. Η Κυβέρνηση κρύβεται πίσω από το δάκτυλό της και δηλώνει ικανοποίηση για το γεγονός ότι η ύφεση στην Ελλάδα ήταν συγκριτικά μικρότερη από αυτή της Ευρωζώνης. Όμως όλοι γνωρίζουμε ότι πολλές σημαντικές ευρωπαϊκές οικονομίες άρχισαν να λαμβάνουν μέτρα περιορισμού πριν από εμάς (λόγω του ότι εμφανίστηκαν κρούσματα νωρίτερα) και όλοι
καταλαβαίνουμε ότι οι συνέπειες στην ελληνική οικονομία θα αποτυπωθούν πλήρως στο δεύτερο και στο τρίτο τρίμηνο λόγω του πλήγματος στον τουρισμό. Συνεπώς η ύφεση είναι μπροστά μας και φαίνεται ότι θα είναι μεγαλύτερη ακόμη και από τη χειρότερη χρονιά της προηγούμενης δεκαετίας, της δεκαετίας της δημοσιονομικής κρίσης (μείον 9% το 2011)! Η αύξηση της ανεργίας τον Μάιο στο 17%, δείχνει ότι η κατάσταση στην οικονομία και στην αγορά εργασίας είναι ένα ηφαίστειο που βράζει και πρέπει οπωσδήποτε να υπάρξουν άμεσα μέτρα για να στηριχθούν οι εργαζόμενοι και οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Μάλιστα η πραγματική αύξηση της ανεργίας είναι μεγαλύτερη καθώς οι εργαζόμενοι που είναι σε αναστολή εργασίας δεν καταγράφονται ως άνεργοι, ενώ στην πραγματικότητα είναι άνεργοι που λαμβάνουν επιδότηση. Η Κυβέρνηση όμως, από τη στιγμή που ανέλαβε είχε ένα στρατηγικό σχέδιο συμπίεσης των δικαιωμάτων των εργαζομένων και η υγειονομική κρίση είναι απλώς η ευκαιρία να το εφαρμόσει. Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει καταθέσει συγκεκριμένες προτάσεις με το «Μένουμε Όρθιοι 2»για να στηριχτεί η ελληνική οικονομία και οι εργαζόμενοι σε αυτή τη δύσκολη φάση, οι οποίες κινούνται ακριβώς στην αντίθετη κατεύθυνση. Η επιλογή της Κυβέρνησης να μη στηρίζει τους εργαζόμενους, τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και τους ελεύθερους επαγγελματίες είναι μία συνειδητή πολιτική επιλογή.
Με αφορμή την πανδημία επιταχύνθηκαν οι διαλυτικές πολιτικές στην αγορά εργασίας. Αυτό που βιώνουν οι εργαζόμενοι είναι κατεδάφιση των μισθών στην καλύτερη περίπτωση, διότι στη χειρότερη δεν έχουν δουλειά. Ειδικά στις τουριστικές περιοχές το 80% των εργαζομένων δεν επέστρεψε στις δουλειές του. Με τις επιλογές της ΝΔ επιστρέφουμε σε εποχές δευτέρου μνημονίου, ραγδαίας ύφεσης, εκτίναξης της ανεργίας, μείωσης του εισοδήματος των πολιτών και εργαζόμενων φτωχών. Χαρακτηριστική είναι η επιλογή της Κυβέρνησης να μην καταθέσει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή κάποιο δομημένο σχέδιο δράσεων στο πλασίο του προγράμματος SURE για την απασχόληση. Το αποτέλεσμα ήταν ότι η χώρα μας με πρόγραμμα πέντε (5) δράσεων θα λάβει μόλις 1,6 δισ. ευρώ, ενώ αντίστοιχα η Πορτογαλία με πρόγραμμα 17 δράσεων θα λάβει 6 δισ. ευρώ, δηλαδή τέσσερις φορές περισσότερο για μια χώρα με ίδιο πληθυσμό με την Ελλάδα. Για την Κυβέρνηση οι αμοιβές των εργαζομένων αποτελούν παράγοντα κόστους παραγωγής, που πρέπει να μειωθεί για να ενισχυθεί η παραγωγικότητα. Αντίθετα για εμάς, η Εργασία είναι μοχλός ενίσχυσης της καινοτομίας, που μπορεί να οδηγήσει σε επενδύσεις και ανάπτυξη νέων τεχνολογιών. Οι ευρωπαϊκές αποφάσεις σχετικά με το Ταμείο Ανάκαμψης αποτελούν, εν μέρει, μια τομή, έστω και μικρή, σε σχέση με το παρελθόν, καθώς για πρώτη φορά αντιμετωπίζουν μια κρίση ως ένα κοινό πρόβλημα και αμοιβαιοποιούν το κόστος για την αντιμετώπισή του. Ωστόσο παραμένουν αρκετοί γνώριμοι αστερίσκοι.
με κυριότερο ότι οι πόροι θα πρέπει να κατευθύνονται σε δράσεις που εγκρίνονται από την Ε.Ε. Αυτό ενέχει τον κίνδυνο να εισαχθούν μνημονιακού τύπου πολιτικές ως κριτήριο έγκρισης δράσεων. Οι πολιτικές που εφαρμόζει βέβαια η ΝΔ, ιδίως στον τομέα της εργασίας, είναι ήδη είναι σε μεγάλο βαθμό βγαλμένες από την εποχή των Μνημονίων. Από την άλλη πλευρά, στην προσπάθεια τους οι χώρες να απαντήσουν άμεσα στην πανδημία, στο σύνολό τους, προχώρησαν σε άμεσες και μεγάλες, για τα έως τώρα δεδομένα, παρεμβάσεις δημοσιονομικής στήριξης της οικονομίας. Στην Ελλάδα, μπορεί η Κυβέρνηση να διατείνεται ότι έχει δαπανήσει 24 - 30 δισ. ευρώ για την αντιμετώπιση της Πανδημίας, αλλά επί της ουσίας το ποσό αυτό μέχρι τον Οκτώβρη του 2020 δεν ξεπερνάει πραγματικά τα 8,5 - 9,5 δισ. ευρώ. Οι παρεμβάσεις μέχρι τώρα είναι ελλειμματικές και με μικρό εύρος. Αντίθετα στο πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ οι άμεσες δημοσιονομικές παρεμβάσεις αγγίζουν τα 13,5 δισ. ευρώ, με ταυτόχρονη ενίσχυση των δομών Δημόσιας Υγείας, των εργαζομένων και των εισοδημάτων των πολιτών. Με βάση τις τελευταίες ανακοινώσεις του οικονομικού επιτελείου της Κυβέρνησης πρέπει να σημειώσουμε πως η συνέχιση των αναστολών και των παρατάσεων δεν αποτελεί σχέδιο, ούτε δίχτυ ασφαλείας. Όσο καθυστερεί η Κυβέρνηση να προχωρήσει σε στοχευμένες εγγυοδοτήσεις και ενισχύσεις ρευστότητας, τόσο θα πολλαπλασιάζεται στο μέλλον το εύρος των παρεμβάσεων που θα πρέπει να γίνουν ώστε να αντιμετωπιστεί η ύφεση. H ελληνική οικονομία έχει ανάγκη από μία δημόσια παρέμβαση μέτρων ευρείας
κλίμακας. Όπως ακριβώς έχουμε περιγράψει και στο πρόγραμμα μας, μέρος αυτών των μέτρων πρέπει να είναι μόνιμα δημοσιονομικά μέτρα στήριξης (για την ενίσχυση της υγείας και μέτρα στήριξης των επιχειρήσεων, των εργαζομένων και των πολιτών), αλλά και αναγκαίες ενέσεις ρευστότητας, όπως οι εγγυήσεις δανείων. Παράλληλα, σημαντικό ρόλο στο σχεδιασμό επιβάλλεται να έχει η ενίσχυση του Εθνικού Συστήματος της Υγείας και της Δημόσιας Παιδείας τόσο με προσωπικό όσο και με την κάλυψη των αναγκών σε εγκαταστάσεις και υλικό. Όπως κάθε κρίση, έτσι και η σημερινή, παράγει νέα διλήμματα. Φαίνεται, λοιπόν, πως μπορεί πλέον να ανοίξει μία βαθιά πολιτική συζήτηση. Η κλίμακα των επιπτώσεων της πανδημίας στην οικονομία δείχνει την διάψευση των κραταιών νεοφιλελεύθερων απόψεων περί αυτορρύθμισης της αγοράς. Απόψεις που θεοποιούσαν την ιδιωτική πρωτοβουλία και αντίστοιχα κατακεραύνωναν την στήριξη του δημόσιου πυλώνα. Το ζητούμενο είναι να αποφύγουμε πολιτικές και πρακτικές που δοκιμάστηκαν και απέτυχαν, αλλά που φαίνεται πως η Κυβέρνηση είναι διατεθειμένη να τις επαναφέρει στις πιο ακραίες εκδοχές τους παραδοχές. Το πόρισμα της «Επιτροπής Πισσαρίδη» παραμένει προσκολλημένο σε ιδεολογικές αντιλήψεις που θέλουν να επιβάλουν λιτότητα και συμπίεση των εισοδημάτων. Οι πολιτικές συγκλίσεις και αποκλίσεις το επόμενο διάστημα θα διαμορφωθούν γύρω ακριβώς από αυτό το ζήτημα. Η καταφατική απάντηση στο ερώτημα για την ενίσχυση μισθών και εισοδημάτων, αλλά και η ενίσχυση του Δημόσιου Πυλώνα της Υγείας, είναι μονόδρομος.
9
Είναι ικανή η πανδημία να κρύψει την ανάκαμψη της Ελληνικής Οικονομίας;
Μ ΚωΝΣΤΑΝΤIΝΟΣ ΑΡ. ΜΑΡΑΒEγΙΑΣ
Βουλευτής Μαγνησίας
10
όλις 1 χρόνο περίπου μετά την ανάληψη της διακυβέρνησης της χώρας μας από τη Ν.Δ και εν μέσω Covid -19 είναι ήδη ορατά τα σημεία ανάκαμψης της εθνικής οικονομίας, κυρίως, μέσα από τη συστηματική αύξηση των πραγματικών εισοδημάτων. Μπορεί η υγειονομική περιπέτεια των τελευταίων μηνών να έχει δοκιμάσει την οικονομία της χώρας μας, σε καμία περίπτωση, όμως, δεν κατάφερε να πλήξει τη βάση της. Άλλωστε ας μην ξεχνούμε ότι με βάση στατιστικά στοιχεία η ύφεση του α' τριμήνου του 2020 (0.9%) στη χώρα μας εμφανίζεται τέσσερις φορές χαμηλότερη από τον μέσο όρο της ευρωζώνης, αποδεικνύοντας με τον τρόπο αυτό την επιτυχία των οικονομικών μεταρρυθμίσεων της κυβέρνησης της Ν.Δ. Επίσης, η χώρα μας πέτυχε όλο αυτό το διάστημα την ένταξη της στο πρόγραμμα της ποσοτικής χαλάρωσης, την ίδια ώρα που τα ελληνικά ομόλογα γίνονται ήδη δεκτά από την ευρωπαϊκή τράπεζα και πλέον εξακολουθούμε να μπορούμε να δανειζόμαστε με χαμηλά επιτόκια και ευνοϊκούς όρους. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο δείκτης οικονομικού κλίματος, λίγο πριν την επικράτηση του Covid – 19, βρέθηκε σήμερα στο ψηλότερο σημείο για τα τελευταία 19 χρόνια, ενώ, επίσης, παρά την παρατηρούμενη πτώση εμφανίζεται δέκα μονάδες πάνω από τον αντίστοιχο δείκτη των υπόλοιπων ευρωπαϊκών κρατών. Μην ξεχνούμε, όμως, και τα 24 δισ. που δόθηκαν από την κυβέρνηση για τη στήριξη κρίσιμων κρατικών δομών, επιχειρήσεων και κυρίως των εργαζόμενων, τονώνοντας με τον τρόπο αυτό την ελληνική αγορά και αποδεικνύοντας τα αντανακλαστικά της ελληνικής κυβέρνησης και του οικονομικού της επιτελείου. Η κυβέρνηση, όπως αποδεικνύεται από τον σχεδιασμό της οικονομικής της πολιτικής, δίνει έμφαση στη συστηματική αύξηση της εξωστρέφειας και της παραγωγικότητας, με απώτερο στόχο τη σχετική συμμετοχή των διεθνώς εμπορεύσιμων υπηρεσιών και αγαθών στο εθνικό προϊόν. Πρέπει να επισημάνουμε ότι πλέον μπορούμε
να μιλούμε για τη δυνατότητα επίτευξης και διατήρησης του υψηλού κατά κεφαλήν εισοδήματος, καθώς ήδη η οικονομική πολιτική της κυβέρνησης δημιουργεί τις προϋποθέσεις για την υλοποίηση μίας οικονομίας με υψηλή παραγωγικότητα, μέσω της αξιοποίησης της καινοτομίας και της εξειδίκευσης. Τα κυβερνητικά στελέχη της Ν. Δ έχουν αντιληφθεί τις περιορισμένες ευκαιρίες της χώρας μας για καινοτομία και εξειδίκευση και για τον λόγο αυτό επιχειρούν την ενίσχυση του διεθνούς προσανατολισμού της οικονομικής δραστηριότητας μας, διευκολύνοντας με τον τρόπο αυτό την εκμετάλλευση διαφόρων συγκριτικών πλεονεκτημάτων. Η οικονομική ανάπτυξη της χώρας μας μπορεί αναμφίβολα να βασιστεί στην αξιοποίηση όλων εκείνων των παραγόντων, που ενθαρρύνουν τις επιχειρήσεις να προχωρήσουν στη δημιουργία προστιθέμενης αξίας μέσω της καινοτομίας. Για τον λόγο αυτό επιχειρείται να εστιαστεί το ενδιαφέρον στην ποιότητα του ανθρώπινου κεφαλαίου, στην ποιότητα των θεσμών, στην πρόσβαση σε μετοχικά κεφάλαια, στις ψηφιακές και ενεργειακές υποδομές αλλά και στις δαπάνες σε έρευνα και ανάπτυξη. Επίσης, σημαντικοί παράγοντες θεωρούνται οι εξαγωγές και οι δημόσιες συμβάσεις προϊόντων υψηλής τεχνολογία, αλλά και η απασχόληση σε βιομηχανίες έντασης γνώσης, καθώς μπορούν να στηρίξουν την ελληνική οικονομία. Έμφαση, όμως, επιχειρείται να δοθεί και στην ενίσχυση των εξαγωγών και στη στήριξη του αγροδιατροφικού τομέα, καθώς, επίσης και του τομέα των υποδομών και των μεταφορών, της αξιοποίησης των δημόσιων οργανισμών και της δημόσιας περιουσίας, του συστήματος κοινωνικής προστασίας, του τουρισμού και της μεταποιητικής βιομηχανίας. Στο πλαίσιο αυτό, όλα αυτά μπορούν να επιτευχθούν σταδιακά τα επόμενα χρόνια μέσα από τον σχεδιασμό και την υλοποίηση συνδυασμένων δράσεων της συνολικής οικονομικής πολιτικής.
Ως σημαντικότερες δράσεις στο πλαίσιο της οικονομικής πολιτικής της χώρας μας μπορούν να θεωρηθούν οι εξής: 1) Εκσυγχρονισμός του συστήματος χρηματοπιστωτικής εποπτείας ως προς την προστασία των επενδυτών και εκσυγχρονισμός παράλληλα του συστήματος εταιρικής διακυβέρνησης 2) Μείωση του βάρους στη μισθωτή εργασία με τη λήψη συνδυαστικών μέτρων 3) Ταχύτερη μείωση των προβληματικών δανείων από τους τραπεζικούς οργανισμούς, με τον σχεδιασμό παράλληλων παρεμβάσεων στον πτωχευτικό κώδικα. 4) Εξορθολογισμός, συγχώνευση και παράλληλα απλούστευση όλων των φόρων για την ακίνητη περιουσία και στη συνέχεια προσπάθεια σταδιακής μεταφοράς πόρων σε τοπικό επίπεδο, σε αναλογία με αρμοδιότητες 5) Παροχή φορολογικών κινήτρων για αύξηση μακροχρόνιας αποταμίευσης,
με στόχο την ανάπτυξη της εσωτερικής κεφαλαιαγοράς 6) Μείωση του κόστους παραγωγής στον τομέα της μεταποίησης, κατά κύριο λόγο μέσω επιταχυνόμενων φορολογικών αποσβέσεων για επενδύσεις σε εξοπλισμό και παράλληλα μείωση του κόστους ενέργειας 7) Ενίσχυση του τομέα της βασικής έρευνας μέσω άρσης αγκυλώσεων, που επικρατούν για πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα και σχεδιασμός του συντονισμού από ένα ανεξάρτητο ίδρυμα με πόρους και, επίσης, με μακροπρόθεσμη ερευνητική στρατηγική 8) Ριζική αναβάθμιση του συστήματος κατάρτισης για εργαζομένους και ανέργους 9) Διευκόλυνση της πληρέστερης ένταξης των γυναικών στην αγορά εργασίας και της αύξησης των αμοιβών τους Η ελληνική κυβέρνηση αναμφισβήτητα
μελετά τις διάφορες εκθέσεις και την ίδια την ελληνική πραγματικότητα και σχεδιάζει με επιτυχή τρόπο την οικονομική της πολιτική το τελευταίο διάστημα, γεγονός που επιβεβαιώνουν οι ίδιοι οι οικονομικοί δείκτες. Μετά τα 4 καταστροφικά χρόνια για την ελληνική οικονομία της διακυβέρνησης της χώρας μας από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ, μπορούμε πλέον να αισιοδοξούμε. Το πρόγραμμα της ελληνικής οικονομίας σχεδιάζεται σε στέρεες βάσεις, χωρίς καιροσκοπισμούς και φανφαρονισμούς, δημιουργώντας τις προϋποθέσεις για την έξοδο της χώρας μας σε νέες αγορές και τη βιώσιμη ανάπτυξή της. Η ελληνική οικονομία καταφέρνει, τέλος, να βγει από την «εντατική» της προηγούμενης κυβέρνησης και, αξιοποιώντας την εξωστρέφεια και την καινοτομία, μπορεί πλέον να αποστέλλει αισιόδοξα μηνύματα τόσο στο εσωτερικό της χώρας μας όσο και στους ευρωπαίους εταίρους μας.
11
Η εκκαθάριση των «Κόκκινων Δανείων» μέσω κρατικής «κακής» τράπεζας είναι η μόνη επιλογή
Τ ΣΟφΙΑ ΣΑΚΟΡΑφΑ
Αντιπρόεδρος της Βουλής των Ελλήνων, Βουλευτής Β3 Νοτίου Τομέα Αθηνών Μέρα25
12
α κόκκινα δάνεια υπονομεύουν και την οικονομία και την κοινωνική συνοχή. Η εσωτερική υποτίμηση που επέβαλαν οι μνημονιακές κυβερνήσεις διόγκωσε και πολλαπλασίασε τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, χωρίς υπαιτιότητα των δανειοληπτών, οι οποίοι, στη μεγάλη πλειοψηφία τους, συνομολόγησαν τα δάνεια αυτά με άλλες, πολύ πιο ευνοϊκές συνθήκες. Η εκκαθάριση των κόκκινων δανείων σήμερα οδηγεί στην αύξηση των πλειστηριασμών και των εξώσεων, που κλείνουν επιχειρήσεις και αφαιρούν από ένα μεγάλο μέρος των πολιτών την πρώτη κατοικία τους. Μέσα στο Σεπτέμβριο, είναι πολύ πιθανό να έχουμε και κύμα εξώσεων, που θα πυροδοτήσει μεγάλες κοινωνικές εντάσεις. Η Κυβέρνηση επιχείρησε να εκκαθαρίσει τα κόκκινα δάνεια με το «σχέδιο Ηρακλής», το νόμο 4649/2019 με τίτλο «Πρόγραμμα παροχής εγγύησης σε τιτλοποιήσεις πιστωτικών ιδρυμάτων», που υιοθετεί πρόγραμμα παροχής εγγύησης ύψους 12 δις ευρώ του Ελληνικού
Δημοσίου «ΗΡΑΚΛΗΣ» σε τιτλοποιήσεις μη εξυπηρετούμενων δανείων (ΜΕΔ) των ελληνικών τραπεζών, επιδιώκοντας την απελευθέρωση κεφαλαίων των τραπεζών. Η Κυβέρνηση, δηλαδή, εγγυάται την απόδοση της επένδυσης των αρπακτικών funds με το ποσό των 12 δισεκατομμυρίων ευρώ, ποσό με το οποίο ο ελληνικός λαός, εν τέλει, και θα τα χρηματοδοτήσει για τη δημιουργία «επενδυντικών προϊόντων» - τίτλων με κόκκινα και υγιή δάνεια, που πυροδοτεί από μόνη της ένα φαύλο κύκλο αύξησης της ανεργίας, καθώς θα ρευστοποιηθούν πολλές μικρομεσαίες επιχειρήσεις, μια τεράστια οικονομική ανασφάλεια και εν τέλει μια τεράστια μείωση της κατανάλωσης, αλλά και δραστικό περιορισμό των μικρομεσαίων επενδύσεων που πυροδοτούν ένα νέο κύκλο κόκκινων δανείων. Οι χαμένοι είναι σίγουρα οι πολίτες και το τραπεζικό σύστημα. Οι μόνοι κερδισμένοι από την κατάσταση αυτή θα είναι τα αρπακτικά funds τα οποία τιτλοποιούν δάνεια, υγιή και κόκκινα, στο ίδιο προϊόν με την εγγύηση του Ελληνικού
Δημοσίου. Η τυχόν μη πρόοδος των πλειστηριασμών και των εξώσεων, που από αυτές εξαρτάται η «επιτυχία» του σχεδίου Ηρακλής, θα ενεργοποιήσει την υποχρέωση κατάπτωσης των εγγυήσεων του Ελληνικού Δημοσίου ύψους 12 δισεκατομμυρίων ευρώ. Το ΜέΡΑ25 έχει άλλη πρόταση. Πιο έξυπνη. Την ονομάζει «σχέδιο Οδυσσέας». Είναι η εκκαθάριση των κόκκινων δανείων μέσα από κρατική «κακή» τράπεζα. Το Σχέδιο παρουσιάστηκε αυτοτελώς σε ειδική ημερίδα στις 24 Φεβρουαρίου 2020, ενώ περιέχεται στην « Πρόταση Νόμου για την Προστασία των Πολιτών από την εντεινόμενη Οικονομική Κρίση», που είναι σε διαβούλευση από τις 22/6/2020. Στην κρατική «Κακή» Τράπεζα θα μεταφερθούν άμεσα όλα τα κόκκινα δάνεια από τις τράπεζες. Στις τράπεζες παρέχονται τίτλοι ίσης ονομαστικής αξίας με εκείνης των μεταφερόμενων δανείων, τίτλοι στηριζόμενοι από τα ενέχυρα-ακίνητα και τις εγγυήσεις του δημοσίου. Ταυτόχρονα, θα νομοθετηθεί δικαιοστάσιο (μορατόριουμ) για τους πλειστηριασμούς (α) πρώτης κατοικίας και (β) καταστημάτων/εμπορικών χώρων κάτω μιας συγκεκριμένης αξίας και εφόσον η επιχείρηση λειτουργεί. Όλα τα υπόλοιπα ακίνητα τα διαχειρίζεται η «Κακή» Τράπεζα με στόχο την μακροπρόθεσμη μεγιστοποίηση των υπεραξιών τις (π.χ. ενοικίαση, πώληση ή τιτλοποίηση). Για
πρώτες κατοικίες και λειτουργούσες μικρομεσαίες επιχειρήσεις δεσμεύεται να κρατά στα βιβλία τις τα «κόκκινα» δάνεια έως ότου η τιμή των δεσμευμένων ακινήτων ξεπεράσει ένα επίπεδο. Μέχρι τότε το δάνειο παγώνει με την καταβολή εισφοράς διατήρησης. Αν ο δανειολήπτης δηλώσει ότι επιθυμεί την πώληση του ακίνητου, π.χ. λόγω αύξηση τις τιμής του, τότε έχει λαμβάνειν ποσό από την πώληση ανάλογο του ποσοστού του αρχικού δανείου που είχε αποπληρώσει. Όταν, εν καιρώ, ξεπεραστεί η κρίση, τα κεφάλαια της κακής τράπεζας, είτε από πωλήσεις είτε από συσσωρευμένες εισφορές διατήρησης είτε από αποπληρωμές των δανειοληπτών, ανταλλάσσονται με τους τίτλους της «Κακής» Τράπεζας, που έλαβαν και κρατούν στα βιβλία τους οι τράπεζες. Είναι μία λύση που έχει εφαρμοστεί με επιτυχία στις ΗΠΑ, στη Γερμανία και στη Σουηδία. Η λύση αυτή, που μπορεί να βάλει ένα τέλος στο φαύλο κύκλο των
πτωχευμένων τραπεζών και πτωχευμένων μικρομεσαίων, έχει ένα και μοναδικό εμπόδιο. Τα συμφέροντα των funds της Ολιγαρχίας Δίχως Σύνορα που θα χάσουν τις καταπλεονεκτικές υπεραξίες στις οποίες αποσκοπούν. Για τα συμφέροντα αυτά οι μνημονιακές κυβερνήσεις θυσιάζουν και την εξυγίανση των τραπεζών και την προστασία τις πρώτης κατοικίας και των μικρομεσαίων επιχειρήσεων από την ρευστοποίηση. Κυρίως θυσιάζουν την ωφέλεια που θα μπορούσε να έχει η κοινωνία και το δημόσιο από τις μεγάλες υπεραξίες που σήμερα υφαρπάζουν τα funds, ωφέλεια που εξάγεται εξωτερικό. Η Κυβέρνηση έχει πάρει την απόφαση να εξυπηρετήσει την Ολιγαρχία. Η ευθύνη των πραγματικών προοδευτικών, δημοκρατικών και ριζοσπαστικών δυνάμεων που αντιτίθενται στα μνημόνια και τη λιτότητα, είναι να ακυρώσουμε τα σχέδια αυτά για να υπηρετήσουμε το γενικό συμφέρων.
13
Covid-19 και η αλλαγή πλεύσης της ελληνικής παραγωγής
Η δηΜηΤΡηΣ ΜΑΡδΑΣ
Καθηγητής Τμήματος Οικονομικών Επιστημών του ΑΠΘ π. Αν. Υπουργός Οικονομικών και Υφ/γός Εξωτερικών (ΣΥΡΙΖΑ)
14
νέα περιπέτεια που ζει η χώρα μας, με αφορμή των Covid-19, θέτει ιδιαίτερα φωναχτά πια το θέμα της αμφισβήτησης των στρατηγικών επιλογών δεκαετιών με ιδιαίτερη έμφαση τον τουρισμό και εις βάρος της βιομηχανίας-γεωργίας. Αναδεικνύει με απρόβλεπτα δραματικό τρόπο για πολλούς -όχι όμως για όλους– τις στρεβλώσεις της οικονομίας μας. Η Πορτογαλία, Ισπανία, Ιταλία, Τουρκία και το Ισραήλ, χώρες ανταγωνιστικές της Ελλάδας στον τουρισμό έκτισαν παράλληλα και ισχυρή βιομηχανία. Επίσης, πλην των ανωτέρω κρατών, χώρες όπως η Ιρλανδία, η Κορέα όπως και κράτη της πρώην Ανατολικής Ευρώπης οικοδόμησαν μια βιομηχανία που στηρίχθηκε στην υψηλή τεχνολογία, με έμφαση τα προϊόντα της ηλεκτρομηχανικής. Ορισμένες έδωσαν προσοχή στην πολεμική βιομηχανία, κτίζοντας γύρω της πόλους τεχνολογίας, που με τη σειρά τους ενδυνάμωσαν το σύνολο της μεταποίησης. Το 1990 στο πλαίσιο μελέτης με θέμα τις «Επιπτώσεις της Ενιαίας Αγοράς» της τότε
ΕΟΚ στη βιομηχανία, πραγματοποιήσαμε με τον συνάδελφό μου τον Νίκο Βαρσακέλη μια εκτεταμένη έρευνα. Αυτή εκπονήθηκε υπό την αιγίδα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Η ίδια μελέτη έγινε σε όλα τα τότε κράτη-μέλη. Χρησιμοποιήθηκε η ίδια μέθοδος, η οποία διανθίστηκε ανά περίπτωση. Η μελέτη δημοσιεύθηκε στο περιοδικό European Economy, το 1990. Τότε προσδιορίσαμε τους 45 κλάδους της εγχώριας βιομηχανίας που φαίνονταν ότι θα αντιμετώπιζαν προβλήματα μετά το 1992, λόγω του ανοίγματος της Ενιαίας Αγοράς από κάθε εμπόδιο. Αυτοί αντιπροσώπευαν το 56,6 % της συνολικής βιομηχανικής παραγωγής και 61,5% της συνολικής απασχόλησης των εταιριών που απασχολούσαν περισσότερα από 20 άτομα. Από τους 45 κλάδους, μόνο οι 8 (που αντιπροσώπευαν το 15,8% της παραγωγής) έδειχναν ότι δε θα αντιμετώπιζαν προβλήματα. Επίσης, υποστηρίξαμε ότι το άνοιγμα της Ενιαίας Αγοράς θα έδιωχνε ξένες επενδύσεις από τη χώρα.
Οι μεταγενέστερες εξελίξεις επιβεβαίωσαν δυστυχώς όλες εκείνες τις προβλέψεις των αρχών της δεκαετίας του 1990. Αν οι τότε κυβερνήσεις αξιοποιούσαν τέτοιες μελέτες, μπορούσαν κάλλιστα να προλάβουν την κατάρρευση τμήματος της βιομηχανίας μας, όπως άλλωστε έκαναν οι υπόλοιπες χώρες της Ένωσης. Αντί αυτού, ενισχύθηκε μια εν πολλοίς κρατικοδίαιτη βιομηχανία ή με ακατάλληλη εξειδίκευση, η οποία κατέρρευσε σαν χάρτινος πύργος λόγω της Ενιαίας Αγοράς όπως και εξαιτίας της παγκοσμιοποίησης. Κρατήθηκε όμως στα πόδια της γερά ένα τμήμα της, που διαπρέπει στην εγχώρια και τις διεθνείς αγορές παρά τα προβλήματα που προκάλεσε η κρίση της πρόσφατης δεκαετίας. Παρόμοιες χώρες της ΕΕ του μεγέθους ή μικρότερου της Ελλάδας (Βέλγιο, Ιρλανδία, Πορτογαλία κ.ά.) ώθησαν την ενδυνάμωση όπως και εξωστρέφεια της βιομηχανίας τους, αξιοποιώντας τα κοινοτικά κονδύλια όταν εμείς κτίζαμε με αυτά κυρίως δρόμους, γεφύρια, πάρκα, ωραία κτήρια και πλατείες, σκορπώντας από την άλλη εκατομμύρια σε μελέτες που ουδέποτε εφαρμόστηκαν. Απαιτείται -ποτέ δεν είναι αργά- ένα σύνθετο σύστημα κανόνων και κινήτρων, που θα ενισχύσουν την επενδυτική δραστηριότητα και την εξωστρέφεια στη
μεταποίηση. (Βλ. αναλυτικότερα προτεινόμενα μέτρα υπέρ της εξωστρέφειας, http://mardas.eu//wp-content/uploads/2018/06/Kinitra_Eksostrefias_Mardas_2016.pdf ) Ακόμη, η θεαματική στροφή της βιομηχανίας προς εμπορεύσιμα αγαθά είναι πολύ πιο δύσκολο να γίνει σε σχέση με τον τουρισμό, καθώς ο τελευταίος κτίζεται σε δεδομένα που υπάρχουν (θάλασσα, ήλιος, αρχαιότητες) και δεν τα δημιουργούμε. Εμείς, αντί να υιοθετήσουμε λοιπόν μια επιθετική πολιτική υπέρ της εκβιομηχάνισης βαπτίσαμε τον τουρισμό της καλοκαιρινής περιόδου ως τη βαρεία βιομηχανία της χώρας! Και ο λογαριασμός ήρθε φέτος μέσω του Κορωνοϊού. Από την άλλη ως προς τον τουρισμό, η απέχθεια του κράτους προς προσανατολισμούς πιο πολύπλοκους αλλά ιδιαίτερα προσοδοφόρους είναι εμφανής. Οι παραδοσιακές αντιλήψεις και η πεπατημένη ήταν τα κυρίαρχα εργαλεία ανάδειξής του. Έτσι, πολιτικές πιο σύνθετες, πιο δύσκολες, αλλά με άλλη προοπτική αποφεύγονται και ως εκ τούτου, δεν εφαρμόζονται (Βλ. ειδικότερα για αυτό προτάσεις στο http://mardas.eu//wp-content/uploads/2018/06/Stratigiki_Anaptiksis.pdf
Τόσο η οικονομική θεωρία όσο και η ίδια η ζωή με τα παραδείγματα που δίνει οδηγούν σε ένα συμπέρασμα: Αν πράγματι θέλουμε να αναπτύξουμε τη βιομηχανία, τότε μπορούμε. Υπάρχουν τρόποι, αρκεί να απαλλαγούμε αρχικά από παραδοσιακές αντιλήψεις και να θεωρήσουμε ότι είναι εφικτή η παραγωγή νέων προϊόντων όπως και η εισαγωγή νέων μεθόδων παραγωγής. Επίσης, καιρός είναι να απαλλαγούμε από συμβατικές λύσεις, αξιοποιώντας το άφθονο ανθρώπινο κεφάλαιο της χώρας. Αυτή η προσπάθεια (π.χ. start up που οδηγούν όμως στην ανάπτυξη παραγωγής αγαθών και υπηρεσιών εντός της χώρας) αρκεί να συνοδεύεται από τον παραγκωνισμό των διάφορων καταστροφικών συνδρόμων και υπερβολών που καταρρακώνουν κάθε προσπάθεια ανάπτυξης της βιομηχανίας, όπως και της γεωργίας. Τέλος, τα προσφερόμενο τουριστικό προϊόν, δωδεκάμηνης διάρκειας και όχι εξάμηνης, είναι επιβεβλημένο να εμπλουτιστεί με νέες δράσεις ακολουθώντας άλλη ρότα, που θα πατά σε πιο στέρεες βάσεις. Το σοκ στην οικονομία και ιδιαίτερα στον τουρισμό που προκάλεσε ο Κορωνοϊός μπορεί, έστω και αργά, επιτέλους να μας αφυπνίσει!
15
Να μη χαθεί μία ακόμα ευκαιρία για τη χώρα
Η γΙΑΝΝηΣ ΚΟΥΤΣΟΥΚΟΣ
Τομεάρχης Οικονομικών του ΚΙΝΑΛ και πρώην βουλευτής
16
Ελληνική Οικονομία, δοκιμασμένη σκληρά από τη δεκαετή κρίση, βρέθηκε στο επίκεντρο των επιπτώσεων του Covid 19 και τα αποτελέσματα είναι ήδη εμφανή, ενώ οι προοπτικές δυσοίωνες. Με υπολειτουργούσες και κλειστές επιχειρήσεις, απώλεια χιλιάδων θέσεων εργασίας, με τους δείκτες της ύφεσης να επιδεινώνονται δραματικά, τα φορολογικά έσοδα να καταρρέουν και το έλλειμμα να επανέρχεται απειλητικό. Τα αποσπασματικά, λειψά και με καθυστέρηση κυβερνητικά μέτρα αποδείχθηκαν αναποτελεσματικά, καθώς μόνο μία στις δέκα επιχειρήσεις βρήκε πρόσβαση στα προγράμματα ρευστότητας, ο τουρισμός δοκιμάζεται σκληρά, ολόκληροι τομείς όπως της πρωτογενούς παραγωγής, δεν έτυχαν ουδεμίας στήριξης. Το βαρύ κλίμα για το μέλλον των μικρομεσαίων επιχειρήσεων αποτυπώνεται στην έρευνα της ΓΣΕΒΕΕ όπου μία στις τρεις εκφράζει φόβο για ενδεχόμενο λουκέτο. Τα αισιόδοξα κυβερνητικά σενάρια διαψεύδονται συνεχώς από την προ κορωνοϊού εποχή, καθώς η ύφεση μας χτύπησε την πόρτα το Δ΄ τρίμηνο του 2019 και μετά με την πρόβλεψη της Ε.Ε. για ύφεση -9% το 2020 και ανάπτυξη 6% το 2021.
Ο μόνος Τομέας στον οποίο «πέτυχε» η Κυβέρνηση, με βάση την βαθιά συντηρητική της ιδεολογία, είναι της διάλυσης και της υποβάθμισης των εργασιακών σχέσεων και της μισθωτής εργασίας. Μια σειρά μέτρα που έχει προτείνει έγκαιρα και κοστολογημένα το Κίνημα Αλλαγής, για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας με τη μείωση του Φ.Π.Α. στον τουρισμό, την επιδότηση των θέσεων εργασίας, την αύξηση της επιστρεπτέας προκαταβολής, την κατάργηση της προκαταβολής φόρου, το ενισχυμένο πρόγραμμα Κοινωνικού Τουρισμού, τη στήριξη των μακροχρόνια ανέργων κ.λπ. με το Ενδιάμεσο Πρόγραμμα, ώστε να αποτραπεί περαιτέρω η ύφεση, δυστυχώς δεν έγιναν αποδεκτά από την Κυβέρνηση. Η Κυβερνητική τακτική του «βλέποντας και κάνοντας» περιορίστηκε στην αναμονή των ευρωπαϊκών αποφάσεων, για να πανηγυρίσει ως δική της επιτυχία τις αποφάσεις για το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο, στο οποίο περιλαμβάνονται οι πόροι του νέου Ε.Σ.Π.Α. και της Κ.Α.Π. και κυρίως του Ταμείου Ανάκαμψης, που είναι ουσιαστικά η νέα πολιτική. Η Ε.Ε. με τις αποφάσεις της και παρά τις υπαναχωρήσεις και τους συμβιβασμούς, δικαίωσε τους υποστηρικτές της ευρωπαϊκής ιδέας, ιδίως όσων είχαν προτείνει κοινές,
αμοιβαίες και αλληλέγγυες πολιτικές όταν ξέσπασε η κρίση και δίνει έτσι μια νέα ευκαιρία για τη χώρα μας. Η Ελλάδα τώρα πρέπει να καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια να αναπληρώσει τις απώλειες στο ΑΕΠ το συντομότερο δυνατόν για να μη δημιουργηθούν ερωτήματα για τη βιωσιμότητα του χρέους, παρά τα δραστικά μέτρα της ΕΚΤ. Για αυτό το λόγο απαιτείται να επιμείνουμε για: • Την παράταση της αναστολή του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης και όταν οι συνθήκες ομαλοποιηθούν, να διεκδικήσουμε σταδιακή εφαρμογή του αντιστρόφως ανάλογη του ύψους των επιπτώσεων της κρίσης στο κάθε κράτος μέλος (ποσοστά ανεργίας, φτώχιας κλπ). • Ώστε να αποκλείσουμε ότι τα πλούσια κράτη του βορρά θα ενισχύουν κεφαλαιακά τις επιχειρήσεις τους που θα τους επιτρέψουν να προβούν σε εξαγορές των επιχειρήσεων του νότου. Αν αποτύχει η κυβέρνηση της ΝΔ να μετριάσει τις συνέπειες της κρίσης πανδημίας τότε η οικονομία μπορεί τα επόμενα χρόνια να βρεθεί σε νέο αδιέξοδο με μεγάλες συνέπειες για την κοινωνική και πολιτική σταθερότητα. Κυρίως όμως η κυβέρνηση της ΝΔ θα πρέπει να διασφαλίσει ότι οι πόροι του Ταμείου Ανάκαμψης θα εισρεύσουν όσο πιο γρήγορα γίνεται και να τους αξιοποιήσει για να μετασχηματιστεί η οικονομία και να επιτευχθεί η μέγιστη δυνατή πολλαπλασιαστική επίδραση των πόρων αυτών. Ο ποσοτικός στόχος που πρέπει να τεθεί
για την επόμενη της κρίσης περίοδο είναι να έχουμε μέσο ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης πάνω από 2,5%, αντί για 1% που προέβλεπαν οι εκτιμήσεις πριν από την κρίση πανδημίας. Σύμφωνα με την πρόταση της ΕΕ, η κυβέρνηση θα ετοιμάζει ετήσιο σχέδιο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας. Σε αυτό θα ενσωματώνονται μεταξύ άλλων και οι προτεραιότητες του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου για τη χώρα. Με τις προτάσεις που θα περιλαμβάνει, η χώρα θα διεκδικήσει τις επιχορηγήσεις ή και τα δάνεια του Ταμείου Ανάκαμψης. Η επίτευξη του θα αξιολογείται από την ΕΕ με διαφανή κριτήρια και η εκταμίευση των επιχορηγήσεων θα γίνεται με βάση την επίτευξη των στόχων που θα τεθούν. Η Ελλάδα στο πλαίσιο αυτό πρέπει να αξιοποιήσει με βάση τα παραδείγματα προς μίμηση αλλά και προς αποφυγή από τη διαχείριση των κοινοτικών πόρων. Απαιτείται οι πόροι να αξιοποιηθούν με τρόπο ώστε: • να καλυφθεί το τεράστιο έλλειμμα υποδομών που δημιουργήθηκε στα χρόνια της κρίσης. • να δοθεί έμφαση στις επενδύσεις στην παιδεία, στην υγεία και στην επανεκπαίδευση των εργαζομένων. • να αναδειχθεί ένα νέο παραγωγικό πρότυπο που βασίζεται στους τομείς εκείνους που η χώρα εμφανίζει συγκριτικά πλεονεκτήματα, με ισορροπία αλλάζοντας τη μονομέρεια της εξάρτηση της από ένα κλάδο όπως είναι ο τουρισμός, που την καθιστά ευάλωτη σε διεθνείς κρίσεις. • να μεριμνήσουμε ώστε η ρευστότητα
που διατίθεται από την ΕΚΤ και την ΕΤΕΠ θα διατεθεί με τρόπο που θα κινητοποιήσει επιχειρηματίες να εισφέρουν και δικά τους κεφάλαια που συνεισφέρουν στην προσπάθεια με δικά τους κεφάλαια για να στηρίξουν τις επιχειρήσεις τους. • να διεκδικήσουμε παράλληλα, τη δημιουργία μιας ευρωπαϊκής Bad Bank και αν δεν συμφωνηθεί τότε τη δημιουργία μιας ελληνικής κακής τράπεζας, για να αποσοβηθεί μια νέα τραπεζική κρίση από μια νέα γενιά κόκκινων δανείων, εξασφαλίζοντας όμως αυτή τη φορά να ελαχιστοποιηθεί η έκθεση του δημοσίου στο κόστος. Για να γίνουν όλα αυτά και κυρίως για να επιτευχθούν συγκεκριμένα αποτελέσματα, απαιτείται Εθνικό Σχέδιο που θα προκύψει από έναν ευρύ πολιτικό και κοινωνικό διάλογο, γιατί δεν μπορεί να αφεθεί αποκλειστικά στις δυνάμεις της αγοράς η αναδιάρθρωση του παραγωγικού προτύπου, πολύ περισσότερο δε που δε μπορούμε να εμπιστευτούμε το συντηρητικό πλαίσιο της ημιτελούς έκθεσης Πισσαρίδη και τις σκοπιμότητες που αυτή υπηρετεί. Το Κίνημα Αλλαγής, με εξειδικευμένες προτάσεις για όλους τους τομείς παραγωγής, με κίνητρα και ευκαιρίες για ανάπτυξη και απασχόληση, σε όφελος των πολλών και όχι για τους λίγους και ισχυρούς, θα προβάλει και θα διεκδικήσει τη δική του εναλλακτική πρόταση για να μείνει όρθια η κοινωνία και ζωντανή η οικονομία, για να αποτρέψει συντηρητικά πισωγυρίσματα και να μη χαθεί ακόμα μία ευκαιρία για τη χώρα και τους Έλληνες πολίτες.
17
Η εξωστρέφεια το μεγάλο στοίχημα
Η
ΑΡΙΣΤΟΤEληΣ ΜΠΑΣδaΝηΣ Πρόεδρος Επιμελητηρίου Μαγνησίας
18
επανεκκίνηση της οικονομικής δραστηριότητας μετά το lock down της Άνοιξης δεν προχωρά με τους ρυθμούς που θα θέλαμε. Ο αιτιολογημένος φόβος των πολιτών να κυκλοφορήσουν, αλλά κυρίως η συρρίκνωση του εισοδήματος έχουν περιορίσει δραματικά την καταναλωτική δύναμη. Αυτό άλλωστε αποτυπώνεται και στους τζίρους των επιχειρήσεων και είναι φυσικό χωρίς κατανάλωση οι επιχειρήσεις να μην μπορούν να επιβιώσουν, πόσο δε μάλλον να διατηρήσουν τις θέσεις εργασίας. Σε τοπικό επίπεδο, τουρισμός και εστίαση έχουν πληγεί θανάσιμα και προμηνύεται ακόμη πιο σκληρός χειμώνας. Ήδη, τα μηνύματα που λαμβάνουμε από τα νησιά των Β. Σποράδων και κυρίως από την Σκιάθο είναι ότι έχει ξεκινήσει ήδη το ντόμινο λουκέτων σε ξενοδοχειακά καταλύματα και επιχειρήσεις που σχετίζονται με τον τουρισμό, αφού για πολλούς (ξενοδόχους, τουριστικούς πράκτορες, εστιάτορες) το καλοκαίρι του 2020 δεν ήρθε ποτέ. Βέβαια, αυτό το σπιράλ των αρνητικών εξελίξεων θα έχει επιπτώσεις και στους υπόλοιπους τομείς της τοπικής οικονομίας (πρωτογενής-δευτερογενής τομέας), στο εμπόριο και εν γένει σε όλη την οικονομική ζωή της Μαγνησίας. Είναι κατανοητό ότι όλα είναι αλυσίδα, γι’ αυτό και πρέπει να υπάρξει μία συνολική αντιμετώπιση της κατάστασης από το οικονομικό επιτελείο που έχει να διαχειριστεί τον μεγάλο ασθενή του κορωνοϊού, τον επιχειρηματικό κόσμο και εν γένει τον ιδιωτικό τομέα, που για ακόμη μία φορά, μετά από μία δεκαετή πρωτόγνωρη οικονομική κρίση καλείται να σηκώσει το βάρος των κοινωνικοοικονομικών επιπτώσεων της υγειονομικής κρίσης. Από τους ειδικούς ακούμε σε καθημερινή βάση ότι βαδίζουμε προς ολοταχώς για το δεύτερο κύμα της πανδημίας, που αν δεν έχει έρθει ακόμη, είναι προ των πυλών. Με αυτά τα δεδομένα, οδεύουμε σε ακόμη μεγαλύτερη μείωση του ΑΕΠ, που προϊδεάζει για ένα δύσκολο και άνυδρο οικονομικά χειμώνα και αν δεν ληφθούν άμεσα αποφάσεις για τη στήριξη επιχειρήσεων και εργαζομένων πολύ σύντομα θα έρθουμε αντιμέτωποι με την ολοκληρωτική καταστροφή. Η οικονομική ενίσχυση από πλευρά της ΕΕ θα αρχίσει να διανέμεται από το ερχόμενο καλοκαίρι. Αυτό και μόνο το γεγονός κορυφώνει την αγωνία για την πορεία της οικονομίας. Η αρχή αναμένεται να είναι δύσκολη καθώς για το 2021 δεν προβλέπεται εκταμίευση πάνω από το 10% του συνολικού ποσού, δηλαδή της προκαταβολής που έχει συμφωνηθεί, που αγγίζει το ποσό των 3,2 δις από τα 32 δις συνολικά που έχουν συμφωνηθεί από το Ταμείο Ανάκαμψης. Ακόμη, σύμφωνα με έρευνα του ΟΟΣΑ και άλλων οργανισμών, αναθεωρούν προς τα πάνω το μέγεθος της οικονομικής ύφεσης στη χώρα μας, παρά τις καθησυχαστικές δηλώσεις του Υπουργού Οικονομικών κ. Σταϊκούρα για ύφεση της τάξης του 8%. Για όλους αυτούς τους λόγους, το κρίσιμο διάστημα που ακολουθεί, θα πρέπει να ληφθούν εκείνα τα κατάλληλα μέτρα στήριξης ώστε να περιοριστούν οι αρνητικές συνέπειες σε
επιχειρηματικότητα και απασχόληση, που δυστυχώς φαντάζουν αναπόφευκτες. Το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης θα πρέπει να προχωρήσει άμεσα σε: • διεύρυνση προγράμματος επιστρεπτέας προκαταβολής με στόχο φυσικά την επιβίωση των επιχειρήσεων • άμεση μείωση φορολογικών συντελεστών ώστε να ενισχυθεί η κατανάλωση • μετάθεση για το τέλος του χρόνου των φορολογικών και ασφαλιστικών υποχρεώσεων • επιδότηση μη μισθολογικού κόστους για στήριξη της απασχόλησης • άμεση μείωση ΦΠΑ στο 6% στον χώρο της εστίασης που από την αρχή της πανδημίας έχει πληγεί ανεπιφύλακτα • προστασία α΄ κατοικίας • επέκταση μείωσης επαγγελματικών ενοικίων • μείωση ΕΝΦΙΑ για επαγγελματικά ακίνητα. Η εξωστρέφεια το μεγάλο στοίχημα Σήμερα, το ζητούμενο είναι να προετοιμαστούμε εγκαίρως για την επόμενη μέρα. Η στροφή εξωστρέφειας, που ξεκίνησε ως αντίδοτο στην κρίση, πρέπει να ενισχυθεί και να διατηρηθεί σε μακροπρόθεσμη βάση, δημιουργώντας τις προϋποθέσεις για παραγωγικές επενδύσεις και εδραιώνοντας τη νέα αντίληψη μεγέθυνσης της οικονομίας μας. Στην κατεύθυνση αυτή, υπάρχει ακόμη μεγάλη απόσταση που πρέπει να διανυθει. Η βελτίωση της εικόνας της χώρας στο εξωτερικό, η άρση διοικητικών και γραφειοκρατικών αγκυλώσεων, η καλύτερη οργάνωση και ο συντονισμός των εμπλεκόμενων φορέων, o εξορθολογισμος των φορολογικών και ασφαλιστικών βαρών των επιχειρήσεων, η αποκατάσταση της τραπεζικής χρηματοδότησης, η ενίσχυση της οικονομικής διπλωματίας, η κινητροδοτηση για: α) διεύρυνση της εγχώριας παραγωγικής βάσης με εξωστρεφή προσανατολισμό, ιδίως σε τομείς υψηλής προστιθέμενης αξίας β) αύξηση της ανταγωνιστικότητας μέσω μεγέθυνσης (scale-up) και συνεργασιών μικρών επιχειρήσεων και συνεταιρισμών γ) ενίσχυση των επενδύσεων σε έρευνα, καινοτομία και τεχνολογική αναβάθμιση των προϊόντων, καθώς και η εισαγωγή μαθημάτων εξαγωγικού επιχειρειν στα ανώτερα εκπαιδευτικά ιδρύματα, αποτελούν βασικές προϋποθέσεις για να αυξήσει η χώρα ουσιαστικά το εξαγωγικό της αποτύπωμα. Είναι οι επιμέρους άξονες μιας μακροπρόθεσμης εθνικής στρατηγικής εξαγωγικής ανάπτυξης, η οποία παρότι έχει επισημανθεί εδώ και δεκαετίες, παραμένει ακόμα ζητούμενο. Ο επιχειρηματικός κόσμος θα σηκώσει και αυτό το βάρος όλων των αρνητικών επιπτώσεων που συνεπάγονται της πανδημίας. Γι’ αυτό και έχουμε την υποχρέωση να σταθούμε όρθιοι, ατενίζοντας με αισιοδοξία και πείσμα το μέλλον. Το πείσμα και η εμπιστοσύνη στις ιδίες δυνάμεις αποτελεί μονόδρομο για μας. Το Επιμελητήριο Μαγνησίας, όλος ο επιχειρηματικός κόσμος του τόπου μας, δηλώνει πανέτοιμος να δώσει με αγωνιστικότητα και αυτή την μάχη.
Πέντε προτάσεις της ΕΣΕΕ για ταχύτερη αντιμετώπιση των επιπτώσεων της πανδημίας
Κ
γΙωΡγΟΣ ΚΑΡΑΝΙΚΑΣ Πρόεδρος της ΕΣΕΕ
20
άθε μέρα που περνά μετά την άρση του lockdown και με δεδομένη τη συνέχεια της πανδημικής κρίσης, η αγοραστική κίνηση φαίνεται πως έχει καθηλωθεί χωρίς να διακρίνονται μεσοπρόθεσμα προοπτικές ανάκαμψης. Κάθε έμπορος και Μμε επιχειρηματίας βρίσκεται σε έναν «αγώνα δρόμου» για να διασφαλίσει τις ανάγκες της καθημερινής επιβίωσης και ταυτόχρονα να προσφέρει τις υπηρεσίες του στο καταναλωτικό κοινό. Πλέον έχει εμπεδωθεί στον εμπορικό κόσμο η πεποίθηση πως η Πολιτεία χρειάζεται να προβεί άμεσα σε παρεμβάσεις σε πολλαπλά πεδία πολιτικής, για να αντισταθμιστούν οι σοβαρές πιέσεις που υφίστανται οι εμπορικές επιχειρήσεις από την σημαντική κάμψη των εσόδων τους και τη διάψευση των προσδοκιών της περιόδου πριν από το lockdown. Η ΕΣΕΕ σε αλλεπάλληλες συναντήσεις της με κυβερνητικούς παράγοντες έχει επανειλημμένα επισημάνει πως απαιτούνται επιπλέον θαρραλέες κινήσεις στήριξης των Μμε επιχειρήσεων, καθώς και νέα εργαλεία διασφάλισης της απαιτούμενης ρευστότητας στην αγορά. Στο πλαίσιο αυτό η ΕΣΕΕ έχει διαμορφώσει πέντε άξονες, στη βάση των οποίων θα ξεδιπλώσει τη δράση της το επόμενο διάστημα, σε συνάρτηση πάντα με την εξέλιξη των επιπτώσεων της πανδημίας σε υγειονομικό και οικονομικό επίπεδο. Πρώτον, είναι αναγκαία η θεσμοθέτηση ενός ακατάσχετου επιχειρηματικού λογαριασμού, που θα βασίζεται στις ακόλουθες τρεις παραμέτρους: α) παροχή δυνατότητας γνωστοποίησης ενός λογαριασμού σε πιστωτικό ίδρυμα, ο οποίος θα μπορεί, ακόμη και μετά την εντολή κατάσχεσης, να τροφοδοτεί τις βασικές λειτουργίες της επιχείρησης (πληρωμή μισθοδοσίας, καταβολές οφειλών προς το Δημόσιο και τον ΕΦΚΑ, μισθωμάτων και προμηθευτών, κάλυψη λειτουργικών εξόδων)• β) σύνδεση του παραπάνω λογαριασμού με τις εισπράξεις της επιχείρησης από χρήση πιστωτικών και χρεωστικών καρτών εκ μέρους των πελατών/καταναλωτών• γ) κυμαινόμενο και όχι σταθερό ύψος ακατάσχετου ποσού για την κάθε επιχείρηση, βάσει του τζίρου και των απολογιστικών δεδομένων της οικονομικής λειτουργίας της. Δεύτερον, είναι απαραίτητη η ενίσχυση των Μμε επιχειρήσεων με μικροπιστώσεις. Οι περιορισμοί και η γραφειοκρατία των συμβατικών μεθόδων τραπεζικού δανεισμού, καθιστούν αναγκαία την όσο την όσο το δυνατόν ταχύτερη εφαρμογή των μικροπιστώσεων,, γι αυτό και είναι απολύτως απαραίτητη η επίσπευση εφαρμογής του σχετικού
νόμου που πρόσφατα ψηφίσθηκε, και η ίδρυση των σχημάτων/φορέων που θα παρέχουν αυτές τις μικροπιστώσεις στις ΜμΕ. Θα πρέπει όμως παράλληλα να προβλεφθεί η ισχύς ορισμένων δικλείδων ασφαλείας κυρίως όσον αφορά στην εφαρμογή χαμηλού επιτοκίου επιβάρυνσης των δανειοληπτών. Η εξεύρεση άμεσων και ευέλικτων απαντήσεων στο πρόβλημα της ελλιπούς ρευστότητας πρέπει να τεθεί σε πρώτη προτεραιότητα, λαμβάνοντας υπόψη τις ανάγκες λειτουργίας και επιβίωσης των επιχειρήσεων εντός πανδημίας. Τρίτον, η αγορά χρειάζεται την καθιέρωση αφορολόγητου και για τις επιχειρήσεις. Σήμερα περισσότερο από ποτέ η Πολιτεία πρέπει να επιδείξει αφενός ευελιξία και υπομονή απέναντι στην πληγείσα επιχειρηματικότητα και αφετέρου μεγαλύτερη από ποτέ αποφασιστικότητα στην προσαρμογή των φορολογικών και ασφαλιστικών απαιτήσεων στα νέα δεδομένα. Η τελική άρση των αδικιών που υπήρξαν έναντι χιλιάδων ατομικών εμπορικών επιχειρήσεων σε ό,τι αφορά την επιστρεπτέα προκαταβολή έδειξε ότι διαμέσου της γόνιμης συνεργασίας μεταξύ κυβέρνησης και εκπροσώπων της αγοράς θα είναι εφικτή η αντιμετώπιση των αρνητικών επιπτώσεων της κρίσης στην πραγματική οικονομία. Τέταρτον, είναι απαραίτητη η κυβερνητική παρέμβαση στα επιπλέον χρέη των επιχειρήσεων που δημιουργήθηκαν λόγω του lockdown, με μακροπρόθεσμες ρυθμίσεις αποπληρωμής στο σύνολο των υποχρεώσεων αυτών, έτσι ώστε να μετακυλισθούν σε βάθος χρόνου τα καινούρια βάρη που σώρευσαν οι ΜμΕ για τα οποία δεν έχουν καμία ευθύνη οι ιδιοκτήτες τους. Πέμπτον, είναι επιβεβλημένη η ένταξη του εμπορίου στο νέο ΕΣΠΑ με εξειδικευμένες δράσεις που θα έχουν ως στόχο την ομαλή προσαρμογή του στις συνθήκες του ψηφιακού μετασχηματισμού. Η πρόσφατη εμπειρία από το παγκόσμιο lockdown έχει επιταχύνει τη διαδικασία ψηφιακού μετασχηματισμού του κλάδου παγιώνοντας στη συλλογική συνείδηση των εργοδοτών εμπορικών επιχειρήσεων αλλά και των καταναλωτών, την ανάγκη της μετάβασης στη νέα εποχή. Κάτι τέτοιο, ωστόσο, σε ευρωπαϊκό επίπεδο φαίνεται ότι δεν είναι ιδιαίτερα εύκολο για τις μικρές και μεσαίες εμπορικές επιχειρήσεις, που δεν βρίσκονται στο άρμα των μεγάλων ομίλων. Γι’ αυτόν τον λόγο μπορούμε να εκμεταλλευθούμε τους ευρωπαϊκούς πόρους για να βοηθήσουμε τις Μμε επιχειρήσεις να αντέξουν στον αναδυόμενο ψηφιακό ανταγωνισμό.
Η αποκατάσταση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος λειτουργίας των επιχειρήσεων είναι η προϋπόθεση για την στήριξη της οικονομίας στην εποχή του Covid-19
Η ΕλΕΝη ΚΟλΙΟΠΟΥλΟΥ
Πρόεδρος Συνδέσμου Βιομηχανιών Θεσσαλίας & Στερεάς Ελλάδος
22
υγειονομική κρίση της πανδημίας του covid-19, με την οποία βρέθηκε αντιμέτωπη η παγκόσμια κοινότητα, πολύ γρήγορα έλαβε διαστάσεις οικονομικής κρίσης, σε διεθνές επίπεδο, εξαιτίας των αναγκαστικών περιοριστικών μέτρων που ελήφθησαν για την αντιμετώπιση της διασποράς της νόσου. Η εκτεταμένη διάσπαση της σύνδεσης στη ροή προμηθευτές-πελάτες-αγοραστική ζήτηση, οδήγησε σε πολλαπλούς κλυδωνισμούς με έντονες αρνητικές συνέπειες και πιέσεις στις οικονομίες και στις κοινωνίες. Η αποκατάσταση της όποιας ομαλότητας αυτής της αλληλουχίας, επανέρχεται προοδευτικά και διστακτικά, με μεγάλο κόστος και με έντονο τον προβληματισμό για την αβεβαιότητα που φέρνει μαζί της η επόμενη μέρα. Για την ελληνική οικονομία, η οποία, μετά από μια δύσκολη, πολυετή και πολυεπίπεδη οικονομική κρίση, είχε αρχίσει να κάνει τα πρώτα θετικά βήματα σε μια πορεία ανάκαμψης, ένας δεύτερος ισχυρός κλυδωνισμός, που δημιουργήθηκε εξαιτίας της πτώσης της οικονομικής δραστηριότητας, του περιορισμού της κατανάλωσης και των εντεινόμενων πιέσεων της παραγωγικής διαδικασίας, χωρίς συγκεκριμένο χρόνο επανάκαμψης, ήρθε να δοκιμάσει τις αντοχές των επιχειρήσεων και της κοινωνίας συνολικά. Από τη μία πλευρά, αναδείχθηκε ως προτεραιότητα, το ύψιστο καθήκον για τη διαφύλαξη και την προστασία της υγείας και της ανθρώπινης ζωής. Παράλληλα υπήρξε και έντονη η υποχρέωση για την υποστήριξη μιας ευάλωτης οικονομίας, του εισοδήματος των εργαζομένων και της ρευστότητας των επιχειρήσεων, η χρηματοδότηση των αναγκών των οποίων, καλύφθηκε σε πολύ μεγάλο βαθμό από την επέκταση της δημοσιονομικής πολιτικής αλλά και από ευρωπαϊκούς πόρους. Σε ένα πρώτο στάδιο, υπό συγκεκριμένες συνθήκες, το ζήτημα αντιμετωπίστηκε, έστω και προσωρινά με σχετική επιτυχία, όμως η συνολική επιβάρυνση είναι μεγάλη για τα
ελληνικά δεδομένα, δεδομένου ότι η ελληνική οικονομία λειτούργησε σε καθεστώς συντήρησης και επιβίωσης, με υψηλό δημοσιονομικό κόστος και συνεχίζει έτσι. Οι επιπτώσεις της κρίσης της πανδημίας για το 2020, στο εσωτερικό, δείχνουν εντεινόμενη μείωση του ΑΕΠ, σημαντική υποχώρηση των εξαγωγών, κλυδωνισμούς στην αγορά εργασίας, δυστοκία στον τραπεζικό χώρο, καθυστερήσεις στον πρόγραμμα των αποκρατικοποιήσεων, αλλαγές στην καταναλωτική συμπεριφορά, ισχυρό κλονισμό στον τομέα του τουρισμού, στην εστίαση και στην παροχή υπηρεσιών, στους οποίους, εν πολλοίς, στηρίζεται η ελληνική οικονομία. Ωστόσο, η απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για την εκπόνηση ενός ευρωπαϊκού σχεδίου στήριξης των ευρωπαϊκών οικονομιών, που συνοδεύεται από σημαντικούς πόρους που θα χρηματοδοτήσουν, είτε ως επιχορηγήσεις είτε ως δανειακά κεφάλαια, μέσω δράσεων, προγραμμάτων και πρωτοβουλιών, τη στήριξη της ανάκαμψης και την εξασφάλιση της αντοχής της ευρωπαϊκής οικονομίας, δημιουργεί νέες προσδοκίες και συγχρόνως αποτελεί για την Ελλάδα μια πολύ μεγάλη πρόκληση και ταυτόχρονα εξαιρετική ευκαιρία αξιοποίησής τους, για την αναδιάταξη του παραγωγικού της προτύπου και την προσέλκυση των αναγκαίων επενδύσεων. Ο επαναπροσδιορισμός του παραγωγικού υποδείγματος και ανασυγκρότηση της ελληνικής οικονομίας είναι μια εσωτερική υπόθεση, που προϋποθέτει την αποσαφήνιση των αναγκών της οικονομίας, τον προσδιορισμό των νέων επενδυτικών προτεραιοτήτων, την εκπόνηση ενός εσωτερικού σχεδίου υλοποίησης και παρακολούθησης του τρόπου εκπλήρωσής του, την εφαρμογή μεταρρυθμίσεων για την κινητοποίηση και την αποδέσμευση των ιδιωτικών πόρων, με ανοιχτό μυαλό και παρακολούθηση των διεθνών εξελίξεων και τάσεων και προσήλωση στους στόχους. Άλλωστε, όλα αυτά θα πρέπει να κατατεθούν και στην Ευρώπη, ως όρος χρηματοδότησης. Ας ξεκαθαρίσουμε λοιπόν τι θέλουμε και πως θα
το πετύχουμε. Η παραγωγική οικονομία έχει διατυπώσει πολύ καθαρά τη θέση της. Το υφιστάμενο επιχειρηματικό περιβάλλον δεν δημιουργεί τις προϋποθέσεις ασφάλειας για να προχωρήσει η υλοποίηση επενδύσεων, εντός της χώρας, αλλά και ξένων άμεσων επενδύσεων, επενδύσεις, που έχει ανάγκη η οικονομία. Τα πεδία παρέμβασης, στα οποία έχουμε ακόμη σημαντικό δρόμο να διανύσουμε, εστιάζουν σε περικοπές αλλά και κατάργηση δαπανών που επιβαρύνουν το κόστος παραγωγής και στερούν εισοδήματα από τις επιχειρήσεις και τους εργαζόμενους, όπως είναι η περαιτέρω ελάττωση της εταιρικής και της ατομικής φορολογίας με τη μείωση των συντελεστών φόρου εισοδήματος, αλλά και την κατάργηση της προκαταβολής φόρου, η μείωση των συντελεστών Φόρου Προστιθέμενης Αξίας και η απαλλαγή προϊόντων από τον Ειδικό Φόρο Κατανάλωσης και ασφαλώς η αποφυγή της επιβολής έκτακτων φορολογικών μέτρων. Ένα ακόμη ζήτημα, που πρέπει να αντιμετωπιστεί είναι το υψηλό, έμμεσο μισθολογικό κόστος. Η μείωση του είναι επιβεβλημένη, γιατί έμμεσα συνιστά και αυτό φορολογική επιβάρυνση καθώς, πέραν των υψηλών, μη ανταποδοτικών, ασφαλιστικών εισφορών, συνδέεται και με τις συνοδευτικές δαπάνες του φόρου μισθωτών υπηρεσιών και της εισφοράς αλληλεγγύης, πράγματα που επιβαρύνουν την εργασία στη χώρα μας. Πλέον όμως των περικοπών και των φοροελαφρύνσεων, η θεσμική θωράκιση του φορολογικού συστήματος απαιτεί τη συνολική απλοποίηση του ισχύοντος φορολογικού θεσμικού πλαισίου, την ενίσχυση των ελεγκτικών μηχανισμών για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και της φοροαποφυγής, την επιπλέον επέκταση της εφαρμογής των ηλεκτρονικών συναλλαγών σε όλα τα επίπεδα των δημόσιων και ιδιωτικών συναλλαγών. Η αναφορά σε κόστη και επιβαρύνσεις συμπεριλαμβάνει και την ενέργεια. Το κόστος της έχει υψηλή συμμετοχή, ως συντελεστής κόστους, στην παραγωγική διαδικασία, με αποτέλεσμα να καθίσταται
μη ανταγωνιστικός παράγοντας, να λειτουργεί ανασταλτικά, να υπονομεύει την ανταγωνιστικότητα και να θέτει σε κίνδυνο, σε αρκετές περιπτώσεις, τη βιωσιμότητα της ελληνικής βιομηχανίας. Κατά συνέπεια είναι απαραίτητη η λήψη μέτρων για τη μείωση του ενεργειακού κόστους και την εξάλειψη των στρεβλώσεων στην εγχώρια αγορά ενέργειας. Στις βασικές προϋποθέσεις για την εξασφάλιση συνθηκών ανάπτυξης εντάσσεται επίσης η απλούστευση της χωροταξικής και πολεοδομικής νομοθεσίας, με όρους και προϋποθέσεις που θα ενσωματώνουν ρυθμίσεις για την προστασία του περιβάλλοντος, για να λυθεί επιτέλους ο γόρδιος δεσμός των χρήσεων γης και να καθοριστούν σαφείς, διαφανείς και ταχείς, στην εφαρμογή, όροι εγκατάστασης και αδειοδότησης των επιχειρήσεων, ειδικά των μεταποιητικών. Στις μεταρρυθμιστικές παρεμβάσεις είναι αναγκαίο να περιληφθεί και ο σχεδιασμός νέων ή η αποκατάσταση και ο εκσυγχρονισμός των υφιστάμενων υποδομών. Τα έργα υποδομής είναι αντικείμενο επενδυτικού ενδιαφέροντος και συνεργασιών με την μορφή των ΣΔΙΤ, σε ενδιαφέροντα πεδία όπως ο εκσυγχρονισμός και η σύγχρονη λειτουργία των υφιστάμενων βιομηχανικών περιοχών, η δημιουργία νέων σύγχρονων βιομηχανικών περιοχών, η διεύρυνση των οδικών και σιδηροδρομικών δικτύων αλλά και η μεταξύ τους διασύνδεση, η αξιοποίηση των περιφερειακών λιμένων και των περιφερειακών αεροδρομίων, η δημιουργία εμπορευματικών κέντρων, η επέκταση των ενεργειακών δικτύων, η εγκατάσταση ευρυζωνικών δικτύων, κ.α.
Τέλος, αναγκαιότητα αποτελεί και η εξασφάλιση των όρων χρηματοδότησης των επιχειρήσεων, καθώς η πρόσβαση στα ευρωπαϊκά αλλά και τα εγχώρια χρηματοδοτικά αναπτυξιακά εργαλεία, συναντά γραφειοκρατικούς περιορισμούς που σταδιακά κάμπτονται, αλλά χρειάζονται περαιτέρω απλούστευση και συντόμευση διαδικασιών, σε όλο το πλέγμα από την υπαγωγή έως και την εκταμίευση των πόρων. Δεν μπορούμε να παραβλέψουμε ότι έχουν αναληφθεί πρωτοβουλίες υλοποίησης μεταρρυθμίσεων και έχουν ληφθεί κάποια πρώτα μέτρα για τον περιορισμό του διοικητικού – γραφειοκρατικού βάρους και την ελάφρυνση των επιβαρύνσεων. Ωστόσο, χρειάζεται μεγαλύτερη προσπάθεια, γρήγορες και αποτελεσματικές κινήσεις, τομές, αναμορφώσεις και βελτιώσεις σε κρίσιμους παράγοντες, που θα δώσουν τη δυνατότητα να διαμορφώσει τόσο η διεθνής επενδυτική κοινότητα όσο και οι εγχώριοι υποψήφιοι επενδυτές μια σαφή και ξεκάθαρη αντίληψη ότι η χώρα αποτελεί μια ενδιαφέρουσα επενδυτική επιλογή και διεκδικεί με αξιώσεις την ένταξή της στον χάρτη των διεθνών επενδυτικών προορισμών. Η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της Ελλάδας μέσω της παραγωγής των προϊόντων, αλλά και για την προσέλκυση ξένων επενδύσεων είναι όλο και σημαντικότερη στην εποχή που ζούμε, γιατί όλες οι χώρες που έχουν πληγεί από τον covid-19 την ίδια προσπάθεια κάνουν για να ενισχύσουν τις οικονομίες τους. Καλό είναι λοιπόν να μην κοιτάμε μόνο προς τα μέσα αλλά να βλέπουμε τι συμβαίνει στο διεθνές επίπεδο και ανάλογα να πράττουμε σαν χώρα.
23
Μεγάλο απόκτημα για την χώρα μας ο Ενιαίος Ψηφιακός Χάρτης
Τ
ΝaΝΣΥ ΚΑΠΟYλΑ Πρόεδρος του ΤΕΕ Μαγνησίας
24
ο Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας διαχρονικά ήταν και είναι πρωτοπόρο, λόγω και των επιστημονικών γνώσεων των μελών του, στην εφαρμογή ψηφιακών δυνατοτήτων και εφαρμογών. Ωστόσο θα πρέπει να υπογραμμίσουμε ότι τα τελευταία χρόνια, και ειδικότερα κατά την περίοδο της οικονομικής κρίσης στη χώρα μας, το Τεχνικό Επιμελητήριο έκανε αλματώδη βήματα προς την ανάπτυξη εφαρμογών, τα οποία πλέον αποτελούν δημόσιες υποδομές, αναβαθμίζοντας τόσο τον δικό του ρόλο προς τους μηχανικούς και τους πολίτες, όσο και το ρόλο του Κράτους. Η έκδοση οικοδομικών αδειών οι δηλώσεις των αυθαίρετων κτισμάτων, η υποβολή διαγραμμάτων για το Κτηματολόγιο, η διαδικασία καταχωρήσεων των ενεργειακών επιθεωρήσεων και των ελέγχων δόμησης μέσω διαδικτύου, είναι μερικές από τις ηλεκτρονικές υπηρεσίες που συνέλαβε και υλοποιεί το Τεχνικό Επιμελητήριο, κάνοντας ευκολότερη και αποδοτικότερη τόσο την εργασία των μηχανικών, όσο και την εξυπηρέτηση των πολιτών. Επίσης, μόλις πριν από λίγες ημέρες για πρώτη φορά υπήρξε ηλεκτρονική διαδικασία για τη υποβολή αιτήσεων εξέτασης και των δικαιολογητικών για την άδεια άσκησης επαγγέλματος των διπλωματούχων μηχανικών στο ΤΕΕ. Όπως φάνηκε και με τα απολογιστικά στοιχεία από τον 1,5 χρόνο εφαρμογής του ηλεκτρονικού συστήματος e-adeies που ανακοινώθηκαν, όπως φαίνεται με το πληροφοριακό σύστημα των αυθαιρέτων, όπως αποδεικνύεται από μια πληθώρα εφαρμογών για λειτουργία κρίσιμων υπηρεσιών, όπως οι ελεγκτές δόμησης, οι ενεργειακές επιθεωρήσεις ή η κτηματογράφηση, οι Έλληνες μηχανικοί και το ΤΕΕ βρίσκονται στην πρωτοπορία του ψηφιακού μετασχηματισμού του δημόσιου τομέα. Όπως προανέφερα, τα τελευταία χρόνια το ΤΕΕ κινείται προς την κατεύθυνση και έχει δώσει ιδιαίτερο βάρος προς τον ψηφιακό μετασχηματισμό της Ελληνικής Πολιτείας, ώστε να μεταβεί το ελληνικό κράτος σε μια νέα ηλεκτρονική εποχή, όπως και ο ίδιος ο φορέας των μηχανικών. Ήδη πριν από λίγες ημέρες υπογράφηκε η Κοινή Υπουργική Απόφαση για την υλοποίηση του Ενιαίου Ψηφιακού Χάρτη, πάγιου αιτήματος τα τελευταία χρόνια του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας. Με τη συγκεκριμένη απόφαση, η ανάπτυξη, η τήρηση, η ενημέρωση και η λειτουργία του Ενιαίου Ψηφιακού Χάρτη ανατίθενται στο Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας. Για να αντιληφθούν οι πολίτες τι σημαίνει όλο αυτό, πρόκειται για τη δημιουργία ενός και μόνο ψηφιακού χάρτη, κοινού για όλη την δημόσια διοίκηση και τους πολίτες, ο οποίος θα παρέχει όλα τα απαραίτητα γεωχωρικά δεδομένα για την
H Πρόεδρος του ΤΕΕ Μαγνησίας Νάνσυ Καπούλα, και ο Πρόεδρος του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας γιώργος Στασινός
αδειοδότηση κάθε είδους και μεγέθους επένδυσης. Για την ακρίβεια, οι ενδιαφερόμενοι θα μπορούν να δουν όρους και περιορισμούς δόμησης, χρήσεις γης, σχέδια πόλεων, ρυμοτομικές και οικοδομικές γραμμές, γεωτεμάχια κτηματολογίου, δάση και δασικές εκτάσεις (μόνον εφ’ όσον περιλαμβάνονται σε δασικούς χάρτες που έχουν κυρωθεί και οριστικοποιηθεί), περιοχές του δικτύου Natura 2000 ή περιοχές προστασίας ειδικών οικοτόπων, ζώνες αιγιαλού, παραλίας και λιμένα, ύδατα, υδατορέματα, υγροτόπους, όχθες πλεύσιμων ποταμών και μεγάλων λιμνών, αρχαιολογικούς χώρους ή ιστορικούς τόπους, παραδοσιακούς οικισμούς, παραδοσιακά σύνολα ή προστατευόμενους χώρους, ειδικά σχέδια χωροθέτησης περιοχών παραγωγικών δραστηριοτήτων, περιλαμβανομένων και των ειδικών σχεδίων χωρικής ανάπτυξης (όπως ΒΕΠΕ, ΕΣΧΑΔΑ, ΕΣΧΑΣΕ). Σε δεύτερο χρόνο που θα έχει τελειώσει η κτηματογράφηση της χώρας, προβλέπεται να προστεθούν και τα όρια όλων των οικοπέδων. Απώτερος σκοπός του Ενιαίου Ψηφιακού Χάρτη είναι η εύκολη, ισότιμη και διαφανής πρόσβαση είτε ιδιώτη, είτε επενδυτή από τον προσωπικό ή επαγγελματικό του χώρο, έτσι ώστε με ένα… κλικ, να έχει όλα τα στοιχεία που θα του παρουσιάζουν τι επιτρέπεται, τι απαγορεύεται, με ποιους όρους και προϋποθέσεις, προκειμένου να βρει αυτό που τον ενδιαφέρει. Κλείνοντας πιστεύω ότι η προώθηση της χρήσης σύγχρονων εφαρμογών στις λειτουργίες του Δημοσίου και ευρύτερα στην οργάνωση της οικονομίας θα πρέπει να αποτελεί κεντρική επιλογή της κάθε κυβέρνησης. Από την πλευρά του το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας, στα επόμενα βήματα του θα πρέπει να φέρει ακόμη περισσότερες και καλύτερες ψηφιακές εφαρμογές για μηχανικούς, φορείς, επιχειρήσεις και πολίτες. Άλλωστε με τη χρήση νέων εργαλείων, κυρίως ψηφιακών, μπορούμε να αντιμετωπίσουμε πιο αποτελεσματικά τόσο τεχνικές προκλήσεις που γνωρίζουμε όσο και προβλήματα στα οποία δεν έχουμε ακόμη καταφέρει να δώσουμε τις κατάλληλες λύσεις.
«Μπορεί η κρίση να είναι η μεγάλη ευκαιρία»;
Η
ΑΠΟΣΤΟλΟΣ δηΜ. ΠΑΠΑδΟΥληΣ
Γεν. Διευθυντής ΑΕΔΕΠ
αλήθεια είναι πως είναι πολύ δύσκολο, αυτή την εποχή, να προβλέψεις τις εξελίξεις στην οικονομία και να μην διατρέχεις τον κίνδυνο να πέσεις έξω. Το ζούμε καθημερινά με τις προβλέψεις εγχώριων και διεθνών οργανισμών. Φαίνεται, τελικά, πως η μόνη αξία των οικονομικών προβλέψεων είναι ότι κάνουν την αστρολογία να φαίνεται αξιόπιστη.Ωστόσο, μην μας διαφεύγει ότι η ελληνική οικονομία έζησε μία δεκαετή οικονομική κρίση, έχασε πάνω από 25% του ΑΕΠ της, καταστραφήκαν κλάδοι και επιχειρήσεις, τα νοικυριά φτωχύναν, πάγιο κεφάλαιο εξαφανίστηκε, η ανεργία εξακοντίστηκε. Το κακό είναι ότι άρχισε να βγαίνει σταδιακά από αυτή αλλά χωρίς κανένα στρατηγικό σχέδιο. Σ όλη αυτή την περίοδο της κρίσης αλλά και πριν από αυτήν η οικονομία μας προσανατολίστηκε στις εύκολες λύσεις, και αναγόρευσε τον τουρισμό σε βαριά βιομηχανία της οικονομία. Αυτό την έκανε περισσότερο ρηχή απ΄ όσο ήταν και περισσότερο ευάλωτη σε κρίσεις, όπως αυτή που βιώνουμε σήμερα. Η κρίση της πανδημίας έχει δύο όψεις: Η μία όψη έχει να κάνει με το κόστος σε κρούσματα και ζωές και στην ανασφάλεια που προκαλεί στην κοινωνία αλλά και με τις σοβαρές πιέσεις, που ασκούνται και πάλι στην οικονομία. Αυτό τον καιρό βιώνουμε το δίλημμα «υγεία ή μεγαλύτερο έλλειμμα». Το κακό, όμως, είναι ότι η παγκόσμια εξάπλωση της νόσου διεθνοποιεί το δίλημμα, χωρίς η όποια απάντηση να μπορεί να ανασχέσει και να συγκρατήσει το άνοιγμα του δημοσιονομικού ελλείμματος των χωρών και την εμφάνιση χαρακτηριστικών ύφεσης. Στην δική μας οικονομία η προβληματική είναι εμφανής. Τα στοιχεία του κάθε προηγούμενου τριμήνου έρχονται να διαψεύσουν την αισιοδοξία των προβλέψεων και να υπογραμμίσουν ότι έχουμε μπει, για τα καλά, και πάλι, σε αχαρτογράφητα νερά. Είναι χαρακτηριστικό, ότι το πρωτογενές έλλειμμα του κρατικού προϋπολογισμού την περίοδο του Ιανουαρίου - Ιουλίου 2020, εκτοξεύτηκε στα 8,119 δις ευρώ, εικόνα που φωτογραφίζει μεγάλη υστέρηση στα έσοδα, λόγω των αναστολών πληρωμών και σημαντική υπέρβαση δαπανών λόγω της ανάγκης στήριξης των πληγέντων από τον κορωνοϊό. Το δε δημοσιονομικό έλλειμμα σκαρφαλώνει προς τα 12 δισ. ευρώ, τιμή που θυμίζει προ μνημονίου εποχές. Προφανώς, τα πράγματα είναι εξαιρετικά δύσκολα και με δεδομένη την έκταση και την ένταση της πανδημίας, μία οικονομία, όπως η ελληνική, που δεν έχει αναρρώσει από το προηγούμενο πλήγμα, είναι λογικά αδύνατον να έχει σοβαρά αντιστηρίγματα για να αποφύγει το νέο πλήγμα. Σήμερα η χώρα χρωστάει πάνω από 1,8 φορές τον ετήσιο τζίρο της, με προοπτική ακόμη μεγαλύτερης αύξησης του δημόσιου χρέους. Η εκτίμηση είναι ότι η πορεία της οικονομίας τα αμέσως επόμενα τρίμηνα θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από την εξέλιξη της απασχόλησης και του τρόπου με τον οποίο αυτή θα επηρεάσει τον επεκτατικό άξονα «διαθέσιμο εισόδημα κατανάλωση εγχώρια δαπάνη». Γι αυτό και μεγάλος ορατός κίνδυνος εντοπίζεται στην εξέλιξη της απασχόλησης. Η υγειονομική κρίση επηρέασε όλους τους κλάδους οικονομικής δραστηριότητας, με ιδιαίτερη, όμως, έμφαση σε κείνους του τριτογενούς τομέα (εμπόριο, ξενοδοχεία, εστιατόρια, μεταφορές). Η εικόνα της τρέχουσας κατάστασης της ελληνικής αγοράς εργασίας γίνεται πιο θολή αν βάλουμε στο κάδρο έναν επιπλέον δείκτη: το ποσοστό ευάλωτης απασχόλησης.
Η Ελλάδα είναι πρώτη μεταξύ των κρατών-μελών της Ευρωζώνης σε ποσοστό ευάλωτης απασχόλησης (26,7%) 5 , με σημαντική διαφορά από τη δεύτερη, την Ιταλία (17%), και πολύ μεγαλύτερη από τον μέσο όρο της Ευρωζώνης (10,8%). Αυτήν την όψη βιώνουμε σήμερα και είναι βέβαιο ότι οι επόμενοι μήνες θα είναι ακόμη πιο δύσκολοι, γιατί θα έχουν λείψει σοβαρά εισοδήματα του τουρισμού από την οικονομία και τα νοικοκυριά. Η δεύτερη όψη έχει να κάνει με την προετοιμασία για την επόμενη μέρα. Μπορεί να λέμε ότι ο καπιταλισμός χωρίς χρεοκοπία είναι σαν το χριστιανισμό χωρίς την κόλαση, αλλά κινδυνεύουμε να εθιστούμε στο περιβάλλον της κόλασης της χρεοκοπίας, κι αυτό είναι καταστροφικό. Η θετική πορεία της επόμενης μέρας για την οικονομία είναι ευθέως ανάλογη με την τόλμη των πολιτικών, που θα επιλεγούν και θα εφαρμοστούν. Ήδη, η Ευρωπαϊκή Ένωση τόλμησε να ξεπεράσει τον συντηρητισμό της και δημιούργησε το Ταμείο Ανάκαμψης. Τα 72 δισεκατομμύρια ευρώ, που αποτελούν το άθροισμα των νέων πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης και των τακτικών πόρων του Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου, και προορίζονται για την Ελλάδα, συνιστούν μία μοναδική ευκαιρία για τον εκσυγχρονισμό, την ανασυγκρότηση και τον συνολικό παραγωγικό αναπροσανατολισμό της εθνικής οικονομίας. Από την άλλη μεριά, η Επιτροπή Πισσαρίδη, διατυπώνει τολμηρές προτάσεις για πολιτικές, που έχουν την δυνατότητα να δώσουν βάθος στην ελληνική οικονομία και να την οδηγήσουν σε ένα νέο παραγωγικό μοντέλο. Η πρώτη δόση αυτών των προτάσεων περιλαμβάνει πολιτικές, που αν κανείς πάει πίσω τον χρόνο, θα τις βρει στις ανεκπλήρωτες αναφορές Porter του σχεδίου Marshall. Από τότε το πολιτικό σύστημα διοχέτευε τις αδυναμίες του στο μέλλον της οικονομίας. Σήμερα, όσο ποτέ άλλοτε, η ελληνική οικονομία φαίνεται ότι πάσχει στην αποτελεσματική λειτουργία του πολλαπλασιαστή, γι αυτό και η παραγόμενη προστιθέμενη αξία είναι ισχνή. Μέσα από αυτό το πλαίσιο προτάσεων της Επιτροπής, ορίζεται πως αυτό που χρειάζεται η ελληνική οικονομία για τα επόμενα χρόνια είναι η συστηματική αύξηση της παραγωγικότητας και της εξωστρέφειας, δηλαδή η αύξηση της συμμετοχής στο εθνικό προϊόν διεθνώς εμπορεύσιμων αγαθών και υπηρεσιών, καθώς και η επίτευξη της πολυπόθητης διασύνδεσης της παραγωγής με την τεχνολογία και την καινοτομία. Η στροφή της οικονομίας προς αυτή την κατεύθυνση, μπορεί να επιτευχθεί σταδιακά στα επόμενα χρόνια με συνδυασμένες δράσεις της συνολικής οικονομικής πολιτικής. Αυτές θα υποβοηθήσουν και την αποτελεσματικότερη διασύνδεση της ελληνικής οικονομίας με τις τάσεις στην ευρωπαϊκή και παγκόσμια οικονομία και την ανάπτυξη συγκριτικών πλεονεκτημάτων. Αν το πολιτικό σύστημα είχε την ωριμότητα της συναίνεσης και της συνεργασίας ένα μεγάλο μέρος των πολιτικών αυτών θα έπρεπε να είχαν αποτελέσει την στρατηγική εξόδου της χώρας από την δημοσιονομική κρίση του 2009. Σήμερα, είναι ώριμες οι συνθήκες για συγκλίσεις σε πολιτικό επίπεδο, ώστε η συναίνεση που θα επιτευχθεί να εξασφαλίσει ομαλότητα στον εμπλουτισμό και στην εφαρμογή των πολιτικών αυτών, με δεδομένο ότι το ξεδίπλωμά τους χρειάζεται χρόνο και επιμονή. Ίσως, θα ήταν το παράθυρο ευκαιρίας για το πολιτικό προσωπικό να «κερδίσει την ψυχή του», διαχωρίζοντας την εθνική αναγκαιότητα από την μικροπολιτική σκοπιμότητα.
25
Μπροστά σε διπλή πρόκληση ο ελληνικός τουρισμός
Ό
γΡηγoΡηΣ ΤaΣΙΟΣ
Πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ξενοδόχων
26
λοι πρέπει να έχουμε ένα πράγμα στο μυαλό μας: Να μείνουμε ασφαλείς. Αυτή είναι η υποχρέωση όλων μας και η επιταγή της προσωπικής ευθύνης μας μέσα στο κοινωνικό σύνολο. Να δώσουμε χρόνο στην επιστήμη να κάνει τη δουλειά της. Να αντιμετωπίσει με αποτελεσματικό τρόπο την πανδημία του νέου ιού, ώστε υγιείς και όρθιοι να κάνουμε τη δική μας δουλειά αμέσως μετά. Χρειάζεται υπευθυνότητα μέσα στις δυσκολίες του σήμερα, αισιοδοξία κι αυτοπεποίθηση απέναντι στις προκλήσεις του αύριο. Η όποια «νέα κανονικότητα» στον κλάδο της φιλοξενίας αλλά και συνολικά στην οικονομία είναι πολύ διαφορετική από την κανονικότητα που ξέραμε και χαρακτηρίζεται από μεγάλες απώλειες. Γι αυτό και ο ελληνικός τουρισμός βρίσκεται μπροστά σε μια διπλή πρόκληση από την οποία θα κριθεί και πως θα διαμορφωθεί το τουριστικό μέλλον της πατρίδας μας. Το πρώτο σκέλος της πρόκλησης αφορά στο «χτίσιμο» μιας ασφαλούς γέφυρας για επιχειρήσεις και εργαζόμενους, μέχρι η επιστήμη να νικήσει τον ιό και να απελευθερώσει τα ταξίδια και τις μετακινήσεις από το καθεστώς του φόβου και της ανασφάλειας που βρίσκονται σήμερα. Το φετινό καλοκαίρι ό,τι είχε να δώσει το έδωσε, παρά την υπερπροσπάθεια του ξενοδοχειακού κλάδου όπως και όλων των ανθρώπων του τουρισμού. Αυτό σημαίνει πως το πρώτο μεγάλο διακύβευμα είναι η βιωσιμότητα. Ελληνικός τουρισμός χωρίς ελληνικά ξενοδοχεία δεν υπάρχει. Και η βιωσιμότητα των ξενοδοχείων περνάει μέσα από την ενίσχυση της ρευστότητάς τους. Αυτό μπορεί να γίνει με παρεμβάσεις στην έμμεση φορολογία (π.χ απαλλαγή από συμπληρωματικό ΕΝΦΙΑ), γενναίες ρυθμίσεις για οφειλές προς το δημόσιο, αναδιάρθρωση χρεών με τουλάχιστον 10χρονη επιμήκυνση αποπληρωμής δανείων. Εξίσου σημαντική είναι και η επιδότηση της εργασίας. Το ανθρώπινο δυναμικό μας είναι πολύτιμο κεφάλαιο για τον τουρισμό και πρέπει να εξαντληθεί όχι απλά κάθε δυνατότητα αλλά κάθε χαραμάδα ευκαιρίας για να στηριχτεί σε αυτή την πολύ δύσκολη φάση. Τέλος, θα πρέπει έστω και στο «και πέντε» να προστατευθούν τα νομίμως αδειοδοτημένα καταλύματα απέναντι σε αθέμιτες πρακτικές
ανταγωνισμού από τις βραχυχρόνιες μισθώσεις που δεν ελέγχονται για τίποτα κι από κανέναν. Το δεύτερο σκέλος της πρόκλησης είναι να κάνουμε πράξη αυτό που τόνισε σε δήλωσή του και ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης: «Το φετινό καλοκαίρι να γίνει επίλογος προβλημάτων αλλά και πρόλογος νέων επιτυχιών από την επόμενη σεζόν». Χρειάζεται μεσομακροπρόθεσμος στρατηγικός σχεδιασμός με τρεις βασικούς στόχους: Την καταπολέμηση της εποχικότητας και τη μείωση του τουριστικού χάσματος μεταξύ των περιφερειών της χώρας μέσα από την αναβάθμιση του τουριστικού προϊόντος μας, με όρους ποιότητας και βιώσιμης ανάπτυξης. Σε αυτό τον σχεδιασμό θα πρέπει να γίνουν προτεραιότητα οι υποδομές της χώρας. Αεροδρόμια, οδικά δίκτυα, λιμάνια και μαρίνες σύγχρονα συνεδριακά κέντρα και πόλοι αναψυχής, άθλησης και ψυχαγωγίας είναι προαπαιτούμενα για την αναβάθμιση του τουριστικού προϊόντος μας και την ανταπόκριση της χώρας σε μια όλο και πιο ανταγωνιστική και απαιτητική παγκόσμια αγορά. Επιπλέον είναι κρίσιμο να υπάρχει οργανωμένη προσπάθεια μακράς πνοής, από τη διαχείριση της καθημερινότητας μέχρι τον θεματικό εμπλουτισμό του προϊόντος με βάση τα συγκριτικά πλεονεκτήματα και τις ιδιαιτερότητες κάθε περιοχής. Ο περιπατητικός τουρισμός - για παράδειγμα στα μονοπάτια της ελληνικής φύσης, δημιουργεί τις ευκαιρίες να δουλέψει ο ορεινός ξενώνας, να δουλέψει και η παραδοσιακή ταβέρνα του ορεινού χωριού. Όπως επίσης η ανάδειξη της ελληνικής κουζίνας και των προϊόντων της ελληνικής ποιοτικής πρωτογενούς παραγωγής μπορεί να συμβάλει στο να πετύχουμε πολύ μεγαλύτερο μερίδιο από την παγκόσμια αγορά του γαστρονομικού τουρισμού που αναπτύσσεται ραγδαία, αναζητώντας μοναδικές γευστικές εμπειρίες. Η επιστήμη θα νικήσει την πανδημία και η παγκόσμια ανάκαμψη θα επιστρέψει. Το σημαντικό λοιπόν είναι να είμαστε παρόντες την «επόμενη μέρα» με όλες μας τις δυνάμεις, με σχέδιο κι αυτοπεποίθηση, ώστε ο τουρισμός, όπως κάνει πάντα, να βάλει πλάτη και να παίξει πρωταγωνιστικό ρόλο στην οικονομική και κοινωνική ανάκαμψη της πατρίδας μας.
Ανοιχτή επιστολή προς όλους τους αγρότες της Θεσσαλίας
Η
Συνεταιριστική τράπεζα Θεσσαλίας παραδοσιακά προσανατολισμένη στην ουσιαστική και άμεση στήριξη της τοπικής επιχειρηματικότητας δεν θα μπορούσε να απουσιάζει από την έμπρακτη στήριξη της αγροτικής οικονομίας. Αναγνωρίζοντας την αυξημένη σημαντικότητα για το γεωγραφικό διαμέρισμα της Θεσσαλίας, προωθεί συγκεκριμένα χρηματοδοτικά εργαλεία προσαρμοσμένα στα εξατομικευμένα χαρακτηριστικά των αγροτών.
ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ λΑΠΠΑΣ Πρόεδρος Δ.Σ. Συνεταιριστικής Τράπεζας Θεσσαλίας
Αγαπητέ Αγρότη της Θεσσαλίας, -Μια νέα εποχή για τους αγρότες του τόπου μας, από τη Συνεταιριστική Τράπεζα Θεσσαλίας . Με μια σύγχρονη δέσμη χρηματοδοτικών προϊόντων με προνομιακούς όρους μπορείς να καλύψεις τις ανάγκες που προκύπτουν για τον εκσυγχρονισμό των δραστηριοτήτων σου. Εξέλιξε τις καλλιέργειές σου ή τις κτηνοτροφικές σου εργασίες , αύξησε την γεωργική σου παραγωγή, εκσυγχρόνισε τις εγκαταστάσεις σου, θερμοκήπια, αποθήκες, μονάδες κ.ά αγόρασε τα εφόδια που χρειάζεσαι, εξοπλίσου σε μηχανήματα, επέκτεινε τις ωφέλιμες εκτάσεις σου και δώσε στην επένδυση ζωής που έχεις κάνει δυναμικό και ανταγωνιστικό χαρακτήρα με τα ειδικά σχεδιασμένα χρηματοδοτικά προϊόντα μας και την εγγύηση της Συνεταιριστικής Τράπεζας Θεσσαλίας. Τα πλεονεκτήματα της συνεργασίας σου με την Συνεταιριστική Τράπεζα Θεσσαλίας Για εσένα που δραστηριοποιείσαι στον αγροτικό τομέα η Τράπεζά μας παρέχει το ιδανικό πλαίσιο συνεργασίας, καθώς σου εξασφαλίζει: • Ειδικά προνομιακούς όρους, από μια Τράπεζα που γνωρίζει καλύτερα από κάθε άλλο τις ανάγκες και τα προβλήματα των αγροτών της Θεσσαλίας.
28
• Ευελιξία και προσαρμοστικότητα στο ιδιαίτερο προφίλ σου το αντικείμενο ενασχόλησής, το μέγεθος των δραστηριοτήτων και τις επαγγελματικές σου φιλοδοξίες. • Συνδυαστική χρήση με Ασφαλιστικά προϊόντα σε συνεργασία με την Συνεταιριστική Ασφαλιστική για ασφάλιση αγροτικών κτηρίων, θερμοκηπίου, φυτικής παραγωγής, μηχανημάτων, μεταφορών, αγροτικών οχημάτων, γενικής αστικής ευθύνης κ.ά. • Δυνατότητα ανοίγματος Λογαριασμού Αγροτικού Ταμιευτηρίου με ιδιαίτερα ανταγωνιστικό επιτόκιο. -Ποιες χρηματοδοτήσεις παρέχονται από την Συνεταιριστική Τράπεζα Θεσσαλίας 1. Χρηματοδότηση των σχεδίων βελτίωσης 4.1.1 & 4.1.3 • Με προεξόφληση της εγκεκριμένης δημόσιας δαπάνης ή και έκδοση εγγυητικής επιστολής για την προκαταβολική λήψη έως του 50% της εγκεκριμένης δημόσιας δαπάνης • Με κάλυψη της ιδιωτικής συμμετοχής 2. Μικροπιστώσεις μέχρι € 25.000 στα πλαίσια του προγράμματος EaSI • Για αγορά πάγιου εξοπλισμού, αγροεφοδίων και λοιπών καλλιεργητικών αναγκών • Μέγιστη διάρκεια αποπληρωμής έως 6 έτη • Αποπληρωμή σε μηνιαίες ή τριμηνιαίες δόσεις 3.Από το Νοέμβριο του 2020 νέο Πρόγραμμα EaSI Covid - 19 μικροπιστώσεις μέχρι 50.000,00€ • Για αγορά πάγιου εξοπλισμού, αγροεφοδίων και λοιπών καλλιεργητικών αναγκών • Μέγιστη διάρκεια αποπληρωμής έως 6 έτη • Αποπληρωμή σε μηνιαίες ή τριμηνιαίες δόσεις
4. Χρηματοδότηση αγοράς αγροτικού μηχανολογικού εξοπλισμού 5. Χρηματοδότηση γεωργικής γης 6. Χρηματοδότηση εκσυγχρονισμού εγκαταστάσεων 7. Χρηματοδότηση ζωικού - φυτικού κεφαλαίου 8. Αγροτικά Φωτοβολταϊκά • Χρηματοδότηση φωτοβολταϊκών αγροτικών έργων με εκχώρηση των απαιτήσεων από ΛΑΗΓΕ. • Ειδικό προνομιακό επιτόκιο στους συνεταίρους πελάτες. 9. Αγροτικό Ταμιευτήριο Ο καταθετικός λογαριασμός που καταλαβαίνει τις ανάγκες του σύγχρονου αγρότη Παρέχεται η δυνατότητα να πληρώνεσαι από τους πελάτες σου, εταιρίες και συνεταιρισμούς, να πληρώνεις προμηθευτές και συνεργάτες σου, στην Ελλάδα και το εξωτερικό, χωρίς εμπόδια και καθυστερήσεις. Παρέχεται η δυνατότητα να λαμβάνεις άμεσα και έγκαιρα τις αγροτικές ενισχύσεις που δικαιούσαι, να μεταφέρεις εμβάσματα και να εξοφλείς λογαριασμούς κοινής ωφέλειας με την ίδια ευκολία του ιδιώτη ή του επαγγελματία. Το Αγροτικό Ταμιευτήριο αφορά
καταθετικό λογαριασμό που δεν σε δεσμεύει με περιορισμούς διατήρησης υπολοίπου, αλλά αντίθετα απελευθερώνει τις δυνατότητές σου για να κάνεις καλύτερη τη ζωή σου και ακόμα πιο σύγχρονη και αποδοτική την αγροτική σου δραστηριότητα. Επωφελήσου σήμερα από τα πλεονεκτήματα του Αγροτικού Ταμιευτηρίου της Συνεταιριστικής Τράπεζας Θεσσαλίας ανοίγοντας το δικό σου λογαριασμό στο πλησιέστερο κατάστημα του δικτύου μας. -Τι σου προσφέρει το Αγροτικό Ταμιευτήριο • Επιτόκιο 0,15% (από το πρώτο ευρώ) • Κανένα περιορισμό διατήρησης ελάχιστου ποσού κατάθεσης • Δυνατότητα δήλωσης για την λήψη αγροτικών ενισχύσεων • Έκδοση χρεωστικής κάρτας (debit) • Διενέργεια εμβασμάτων εντός και εκτός Ελλάδας με χαμηλές χρεώσεις • Μεταφορές σε λογαριασμό ιδίου ή και τρίτων • Εξόφληση λογαριασμών ενέργειας, τηλεπικοινωνιών, ΔΕΚΟ, συνδρομητικής τηλεόρασης κ.λπ. • Δυνατότητα σύνδεσης για αυτόματη εξόφληση δανείων • Δυνατότητα καταθέσεων κα αναλήψεων 24ωρες το 24ώρο μέσω του δικτύου ATM.
10. Νέο Εργαλείο Χρηματοδότησης Αγροτών από τη μελλοντική συνεργασία με το ESIF - EIF Η Συνεταιριστική Τράπεζα Θεσσαλίας ολοκλήρωσε τη διαδικασία για την συμμετοχή της στο νέο χρηματοδοτικό εργαλείο ESIF EAFRD Greece Fund of Funds. Εντός του μηνός Σεπτεμβρίου 2020 θα υπογραφή η σύμβαση με το E. I. F για εγγυήσεις σε πιστώσεις προς τον Αγροτικό Τομέα ύψους 20.000.000,00€. Στόχος του προγράμματος είναι να παρέχει ευκολότερη πρόσβαση στη χρηματοδότηση για τους δικαιούχους μέσω εγγυοδοσίας που παρέχει το EIF. Η Ελληνική Διαχειριστική Αρχή έχει αφιερώσει μέρος των δημοσιονομικών πόρων που συγχρηματοδοτούνται από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης για τη σύσταση του ταμείου. Το ταμείο ESIF EAFRD Greece Fund of Funds στοχεύει στις ακόλουθες δύο δράσεις: «4.1.4 Υποστήριξη επενδύσεων σε γεωργικές εκμεταλλεύσεις» και «4.2.4 Υποστήριξη επενδύσεων σε μεταποίηση, εμπορία ή / και ανάπτυξη γεωργικών προϊόντων». Το ΕIF διοχετεύει αυτούς τους πόρους σε επιλεγμένα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα , όπως και στην Τράπεζα Θεσσαλίας, με τη μορφή εγγύησης που καλύπτει έως και το 35% των δανείων στο σύνολο του χαρτοφυλακίου προς τον γεωργικό τομέα στην Ελλάδα.
29
ΕΨΑ Μια ιστορία δροσιάς!
Η
ΕΨΑ, μια οικογενειακή επιχείρηση παραγωγής αναψυκτικών και χυμών, λειτουργεί στην Αγριά Βόλου, ένα παραθαλάσσιο γραφικό χωριό στους πρόποδες του Πηλίου. Ιδρύθηκε το 1924 ως μικρή βιοτεχνία και εξελίχθηκε σε σημαντική επιχείρηση του κλάδου, με πωλήσεις σε Ελλάδα και εξωτερικό. Η υπερπαραγωγή λεμονιών, ένας χημικός μηχανικός, ένας ευρηματικός υπάλληλος τράπεζας, πολυάριθμα διεθνή βραβεία - αποτελούν μερικά μόνο κεφάλαια της συναρπαστικής ιστορίας της. Στα 96 χρόνια που πέρασαν, σημειώνεται σημαντική πρόοδος: σύγχρονες εγκαταστάσεις με δυνατότητα παραγωγής ως και 30.000 φιαλών την ώρα, συστήματα προστασίας του περιβάλλοντος, νέα καινοτόμα προϊόντα, βιολογικά και λάϊτ με γλυκαντικό από το φυτό στέβια, σειρά τσάι και χυμών, που καθιστούν την ΕΨΑ στην πρώτη γραμμή της διεθνούς καινοτομίας. Σήμερα, η ΕΨΑ εξακολουθεί να είναι μια 100%
30
ελληνική οικογενειακή εταιρία. Με μεράκι και σεβασμό στον καταναλωτή, αξιοποιεί όλα τα επιτεύγματα της σύγχρονης τεχνολογίας, χρησιμοποιώντας εξαιρετικής ποιότητας πρώτες ύλες από τον τόπο μας, την Ελλάδα. Τα 96 χρόνια επιτυχημένης πορείας εμπνέουν τη 2η γενιά της οικογένειας Τσαούτου, Πένυ και Μιχάλη Τσαούτο να επεκτείνουν την ΕΨΑ, δημιουργώντας προϊόντα απαράμιλλης ποιότητας και γεύσης. Η ΕΨΑ καλύπτει τις ενεργειακές της ανάγκες με χρήση φυσικού αερίου, με χαμηλές εκπομπές ρύπων προς το περιβάλλον και από το 1981 λειτουργεί σύγχρονη μονάδα βιολογικού καθαρισμού, ενώ προωθεί την ανακύκλωση σε μεγάλο ποσοστό. Η διαδικασία της παραγωγής γίνεται από μηχανήματα προηγμένης τεχνολογίας - δύο γραμμές παραγωγής - και εφαρμόζει αυστηρό έλεγχο ποιότητας για την υγιεινή και την ασφάλεια των παραγόμενων προϊόντων, ενώ υλοποιεί σε ετήσια βάση επενδυτικά προγράμματα εκσυγχρονισμού. Οι πρώτες ύλες είναι κυρίως
ελληνικές και η επιλογή τους πραγματοποιείται με καθορισμένες προδιαγραφές και υψηλά στάνταρτ ποιότητας. Η ΕΨΑ είναι πιστοποιημένη με ISO 9001: 2015, ISO 22000: 2005 και IFS V6 (International Food Standard).Η διαρκής επένδυση στο τμήμα έρευνας και ανάπτυξης - δείγμα αποτελούν τα πρώτα Ελληνικά προϊόντα λάϊτ με γλυκαντικό από το φυτό στέβια και παλιότερα τα πρώτα Ελληνικά βιολογικά αναψυκτικά - συμβάλλει στην εξέλιξη και την ανταγωνιστικότητα της εταιρίας. Έχοντας ολοκληρώσει πλέον την επένδυση φουσκωτικής μηχανής για πλαστική φιάλη PET 330ml, σε δέκα γεύσεις (Λεμονάδα, Πορτοκαλάδα με ανθρακικό, Πορτοκαλάδα χωρίς ανθρακικό, Pink Lemonade, Σαγκουίνι, Βυσσινάδα, Σόδα, Γκαζόζα, ΕΨΑ Cola, Tonic Water) και σε σχήμα πανομοιότυπο με αυτό της κλασικής γυάλινης φιάλης, το σήμα κατατεθέν της μάρκας, η ΕΨΑ δε σταματά να επενδύει, τόσο σε μηχανολογικό όσο και κτιριακό εξοπλισμό. Το καλοκαίρι που μόλις πέρασε, η ΕΨΑ πρόσθεσε στο πορτφόλιό της δύο νέα προϊόντα, πρόκειται για το You Cann - ένα ισορροπημένο ανθρακούχο ποτό με
εκχύλισμα βιομηχανικής κάναβης (hemp) και το απολαυστικό αναψυκτικό ΕΨΑ Summer Mix 2020 με Φράουλα και Βασιλικό. Κάτω από το πρίσμα του Summer Mix Limited Edition, η ΕΨΑ θα λανσάρει κάθε καλοκαίρι και μία νέα γεύση, διαθέσιμη μόνο για τους καλοκαιρινούς μήνες Επιπρόσθετα, η ΕΨΑ είναι ιδρυτικό μέλος της πρωτοβουλίας ΕΛΛΑ-ΔΙΚΑ ΜΑΣ. Το σήμα ΕΛΛΑ-ΔΙΚΑ ΜΑΣ πιστοποιεί εταιρίες με ιδιοκτησία, παραγωγή και έδρα στην Ελλάδα που συνεισφέρουν στην ενίσχυση της ελληνικής οικονομίας. Το σήμα ξεκαθαρίζει με μετρήσιμα και αντικειμενικά κριτήρια την ελληνικότητα της επιχείρησης και του προϊόντος, προσφέροντας την ορθή γνώση στον καταναλωτή. Φορέας πιστοποίησης του σήματος ΕΛΛΑ-ΔΙΚΑ ΜΑΣ είναι η ελληνική εταιρεία Eurocert. Τα αναψυκτικά ΕΨΑ όλοι τα γνωρίζουν. Αυτό που ίσως δε γνωρίζουν οι περισσότεροι είναι η εξαγωγική της δύναμη. Η μοναδική συνταγή της Λεμονάδας και η απίθανη γεύση της Πορτοκαλάδας, μαζί με τις υπόλοιπες δροσερές επιλογές (bio, Blood Orange, Pink Lemonade), ταξιδεύουν σε όλον τον πλανήτη. Τα προϊόντα μας εξάγονται σε
περισσότερες από 30 χώρες παγκοσμίως, μεταφέροντας την Ελληνική υπεροχή, την καινοτομία και την παράδοση χιλιόμετρα μακριά. Η σταθερή ποιότητα των αναψυκτικών μας, η γευστική τους ανωτερότητα αλλά και η πλήρης παλέτα των γεύσεων προσφέρουν μία ολοκληρωμένη πρόταση, που είναι ξεχωριστή, καθώς συμπληρωματικά η περιεκτικότητά τους σε χυμό είναι πολύ μεγαλύτερη σε σχέση με τα αναψυκτικά της Ευρώπης και της Αμερικής. Με προσεκτικά βήματα, αφουγκραζόμενοι κάθε φορά τις ανάγκες του καταναλωτικού κοινού κάθε χώρας, έχουμε καταφέρει να διεισδύσουμε σε αρκετές αγορές, ανεβάζοντας την εξαγωγική δυναμική περίπου στο 10% του συνολικού τζίρου, με προοπτική ανόδου. Οι χώρες που δραστηριοποιούμαστε εξαγωγικά είναι η Αμερική, οι χώρες του κόλπου (Κουβέιτ, Μπαχρέιν, Κατάρ), η Αυστραλία, η Κίνα, η Μαλαισία, η Κύπρος, το Ισραήλ, και αρκετές ακόμη χώρες εντός και εκτός Ευρώπης. Η ΕΨΑ καταφέρνει πάντα να συνδυάζει την αδιαπραγμάτευτη ποιότητα με την καινοτομία, κάνοντας την παράδοση να μοιάζει μοντέρνα και απολαυστική!
Η μεγάλη πρόκληση για το λιμάνι του Βόλου
Σ
Πρόεδρος του Δ.Σ. του Οργανισμού Λιμένος Βόλου είναι η Βολιώτισσα πολιτικός μηχανικός κα Βίκυ Μήτρου και Διευθύνων Σύμβουλος ο επίσης μηχανικός, πρώην πρόεδρος του ΤΕΕ Μαγνησίας, κ. Σωκράτης Αναγνώστου
ήμερα η Παγκόσμια Κοινότητα ζει μια πρωτόγνωρη κατάσταση λόγω της πανδημίας. Μια κατάσταση η οποία έχει τεράστιες οικονομικές επιπτώσεις σε όλες τις δραστηριότητες. Είναι γνωστό επίσης ότι τα δέκα (10) μεγάλα λιμάνια της χώρας ευρίσκονται και στη φάση της αξιοποίησής τους μέσω ιδιωτικοποιήσεων. Με βάση τα παραπάνω γεγονότα τα οποία δημιουργούν αναμφίβολα δυσλειτουργίες, η Διοίκηση του Λιμένος εργάζεται για να του δώσει τη μεγαλύτερη δυνατή αναπτυξιακή ώθηση. Καθώς λοιπόν ετοιμάζεται το λιμάνι του Βόλου για το επόμενο βήμα είναι σημαντικό να επαναπροσδιοριστούν οι κύριοι στόχοι οι οποίοι σχετίζονται άμεσα με την οικονομική ανασυγκρότηση ώστε να ακολουθεί τις διεθνείς τάσεις και προοπτικές του θαλάσσιου εμπορίου, του ευρωπαϊκού πλαισίου ανάπτυξης των λιμένων, λαμβάνοντας υπόψη την ανάγκη για μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος των λιμένων, τις προοπτικές που δημιουργούν οι συνέργειες λιμένων καθώς και τα οφέλη που προκύπτουν για την κοινωνία τόσο σε τοπικό όσο και σε Περιφερειακό επίπεδο. Με βάση τα παραπάνω, θα πρέπει να σημειώσουμε ότι το λιμάνι του Βόλου
διαθέτει δύο σημαντικά στρατηγικά πλεονεκτήματα: (α) τη γεωγραφική του θέση, διότι βρίσκεται στην τομή των οδικών και σιδηροδρομικών αξόνων της χώρας, Βορρά – Νότου και Ανατολής Δύσης και β) εξυπηρετεί μια ενδοχώρα με πληθυσμό μεγαλύτερο του 1.000.000 κατοίκων με μεγάλο δυναμικό στον αγροτικό, βιομηχανικό, τουριστικό και πολιτιστικό τομέα.Έτσι, αγροτικά και βιομηχανικά προϊόντα διακινούνται από το λιμάνι μας ενώ εξυπηρετείται τόσο η ακτοπλοΐα όσο και οι τουριστικές δραστηριότητες, είτε μέσω της κρουαζιέρας είτε μέσω της δυνατότητας που έχει για την παροχή αγκυροβολίου σε σκάφη αναψυχής. Συνεχίζοντας την παραγωγή έργου προηγούμενων διοικήσεων και θέτοντας τους δικούς μας ρεαλιστικούς στόχους προχωρούμε: Στην αναβάθμιση και τον εκσυγχρονισμό του λιμανιού ως προς τα φορτοεκφορτωτικά του μέσα και με την βελτίωση των παρεχόμενων προς το χρήστη και προς το πλοίο υπηρεσιών με την αγορά δύο σύγχρονων μηχανημάτων με την αρωγή της Περιφέρειας Θεσσαλίας, Στην πλήρη ανάπτυξη των τουριστικών
δραστηριοτήτων και υποδομών για την εξυπηρέτηση της θαλάσσιας αναψυχής (yachting) με δημιουργία νέων θέσεων δεδομένης της μεγάλης ανάπτυξης του κλάδου. Στον επαναπροσδιορισμό της κρουαζιέρας μετά το μεγάλο πλήγμα που δέχθηκε. Θεωρούμε απαραίτητο να αγωνιστούμε για τη λειτουργία του λιμανιού μας και σαν home porting αφού αυτή η λειτουργία θα δώσει πραγματικό κέρδος στην περιοχή μας. Βέβαια, αναγνωρίζουμε ότι αυτό μπορεί να επιτευχθεί μόνο με λειτουργική αναβάθμιση του αεροδρομίου Ν. Αγχιάλου και με ύπαρξη μεγάλων τουριστικών μονάδων. Στο άνοιγμα προς νέες καινοτόμες αγορές και την αναβάθμιση των ναυτιλιακών σχέσεων της Ελλάδας με τις γείτονες ναυτικές χώρες. Στην περιβαλλοντική υπεύθυνη στάση του λιμένα με την αξιοποίηση φωτοβολταϊκών συστημάτων για την παραγωγή ενέργειας με την αλλαγή όλων των λαμπτήρων με φωτιστικό LED για εξοικονόμηση ενέργειας, με τη συνεχή παρακολούθηση τόσο της κατάστασης του αέρα όσο και της θάλασσας και τη λήψη άμεσων μέτρων σε περίπτωση υπερβάσεων.
Το αύριο για το λιμάνι του Βόλου συνδέεται άμεσα με τη συνολική ανάπτυξη του τομέα των θαλάσσιων μεταφορών σε ένα περιβάλλον παγκοσμιοποιημένου εμπορίου και της συνεπαγόμενης αύξησης στη ζήτηση μεταφοράς πρώτων υλών και τελικών προϊόντων. Ήδη, σε παγκόσμια κλίμακα, ο τομέας των εμπορευματικών θαλάσσιων μεταφορών εμπλέκεται στο 80% περίπου του όγκου του παγκόσμιου εμπορίου, ενώ οι χερσαίες μεταφορές μόνο στο 20%, καθώς και στον τομέα των επιβατικών μεταφορών ιδιαίτερα όσον αφορά τον επιβάτη – τουρίστα. Όπως δείχνουν οι εξελίξεις σήμερα, τα εμπορευματοκιβώτια και το ξηρό φορτίο τείνουν να έχουν το μεγαλύτερο μερίδιο στη συγκεκριμένη αγορά, η δε αναμενόμενη μεσομακροπρόθεσμη εξέλιξη είναι μάλλον αισιόδοξη, δεδομένου ότι η πρόβλεψη ειδικά για την Ευρώπη στις επόμενες δεκαετίες δείχνει ότι οι θαλάσσιες μεταφορές, όχι μόνο από και προς Ευρωπαϊκούς προορισμούς αλλά και εντός Ευρώπης θα υπερκεράσουν πλήρως τις αντίστοιχες οδικές εμπορευματικές μεταφορές. Στον επιβατικό/τουριστικό τομέα τα τελευταία χρόνια η διακίνηση με κρουαζιερόπλοια αλλά και με ιδιωτικά ή επαγγελματικά σκάφη κέρδιζε συνεχώς έδαφος. Σήμερα η νέα κατάσταση των πραγμάτων με την πανδημία προβληματίζει και θέτει νέες προτεραιότητες προκειμένου να δώσουμε το δυναμικό παρόν με ασφάλεια ως προς τη διεθνή τουριστική θαλάσσια αγορά. Το γεγονός ότι το λιμάνι του Βόλου μετέχει στο Δ.Σ. της Ένωσης των Μεσογειακών Λιμένων για την Ανάπτυξη της Κρουαζιέρας (MedCruise), στο Δ.Σ. της Ένωσης Λιμένων Ελλάδος (Ε.ΛΙΜ.Ε.) όπως επίσης και το
γεγονός ότι το λιμάνι του Βόλου είναι ενταγμένο στο Διευρωπαϊκό Δίκτυο Λιμένων, μας δίνουν τη δυνατότητα να έχουμε την κατάλληλη πληροφόρηση και συγχρόνως να μπορούμε να προωθήσουμε θέσεις και απόψεις προς όφελος της ανάπτυξης του λιμανιού μας. Δεν πρέπει να κρύβουμε όμως και τα σοβαρά προβλήματα που έχει διαχρονικά το λιμάνι μας. Η έλλειψη επενδύσεων έχει οδηγήσει τα τελευταία χρόνια στην υποβάθμιση της ανταγωνιστικότητάς του. Βέβαια, η πλειοψηφία των εργαζομένων ανταποκρινόμενοι με ιδιαίτερο επαγγελματισμό στις υποχρεώσεις τους, καλύπτουν σε σημαντικό βαθμό το πρόβλημα, αλλά αυτό δεν αρκεί. Μια ανώνυμη εταιρεία όπως είναι ο Οργανισμός Λιμένος Βόλου πρέπει να αποφασίζει και να υλοποιεί τις αποφάσεις
με ταχύτητα στην εποχή των μεγάλων αλλαγών που ζούμε, κάτι που δεν ισχύει. Παρόλα αυτά η ύπαρξη των αρχικά αναφερομένων πλεονεκτημάτων του λιμανιού μας μπορεί με συνεχή εργασία και μέριμνα του Διοικητικού Συμβουλίου, του μοναδικού μετόχου (ΤΑΙΠΕΔ) και των αρμοδίων Υπουργείων, Ναυτιλίας και Οικονομικών, να οδηγήσει σε ένα ελπιδοφόρο μέλλον. Με την ολοκλήρωση των προβλεπόμενων διαγωνιστικών διαδικασιών ιδιωτικοποίησης και με την παραχώρηση του πλειοψηφικού πακέτου αναμένεται σύμφωνα με τους όρους της παραχώρησης να υπάρξουν σοβαρές επενδύσεις οι οποίες θα αξιοποιήσουν πλήρως τις δυνατότητες του λιμανιού μας, δίνοντας σημαντική ώθηση και στην οικονομική ανάπτυξη της ευρύτερης περιοχής.
Χρονιά ύφεσης με καλύτερο δεύτερο εξάμηνο το 2020 Σχολιάζει ο Καθηγητής του Τμήματος Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας
Ο
ρθά η χώρα μας σκέφτηκε και προάσπισε τη δημόσια υγεία στην κρίση της πανδημίας και σε δεύτερο χρόνο κοίταξε την οικονομία, σχολιάζει χαρακτηριστικά ο Καθηγητής του Τμήματος Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας κ. Μιχάλης Ζουμπουλάκης. Ο Καθηγητής μίλησε στη ΜΑΓΝΗΣΙΑ για την ύφεση που αναμφίβολα υπάρχει και θα συνεχίσει έως το τέλος του 2020, αλλά και για τα χρήματα που θα λάβει η Ελλάδα μετά τη συμφωνία των Ευρωπαίων ηγετών.
δΡ. ΜΙχΑHλ ΖΟΥΜΠΟΥλaΚηΣ Καθηγητής του Τμήματος Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου
34
Αναμενόμενη η ύφεση Πρωτογενές έλλειμμα της τάξης του 6,1 δις ευρώ για το πρώτο εξάμηνο του 2020 αντιμετωπίζει η χώρα, όπως έγινε γνωστό, έλλειμμα το οποίο σύμφωνα με τον κ. Ζουμπουλάκη προβληματίζει μεν, ήταν αναμενόμενο δε. «Προφανώς και μας προβληματίζει το εν λόγω έλλειμμα, γιατί όλα τα προηγούμενα χρόνια είχαμε συνηθίσει σε πλεονάσματα και πολλές φορές και πάνω από αυτό που απαιτούσε η Κομισιόν και η τρόικα. Την εξέλιξη αυτή την ξέραμε, καθώς με την οικονομία σε στάση δύο
μήνες, δεν θα περίμενε κανείς έσοδα, τα έσοδα από το ΦΠΑ μηδενίστηκαν, πολλοί φορολογούμενοι μην έχοντας έσοδα δεν μπόρεσαν να συνεχίσουν να εκπληρώνουν τις φορολογικές τους υποχρεώσεις και ήταν αναμενόμενο ένα έλλειμμα, δεν γνωρίζω όμως εάν ήταν αναμενόμενο το συγκεκριμένο ποσό», σημείωσε ο Καθηγητής. Βέβαια, επεσήμανε πως μέχρι στιγμής στην ελληνική οικονομία έχουν «πέσει» από την κυβέρνηση 24 δις ευρώ με διάφορους τρόπους, όπως ενισχύσεις εργαζομένων, ανέργων, επιχειρήσεων. Η εικόνα το δεύτερο εξάμηνο του 2020 μπορεί να είναι καλύτερη από το πρώτο, τηρουμένων όμως των αναλογιών, δηλαδή όπως εξήγησε ο κ. Ζουμπουλάκης με την παρουσία τουριστών, με τις καταναλώσεις και τη λειτουργία της αγοράς. «Η χρονιά θα κλείσει με σίγουρη ύφεση» Ωστόσο ξεκαθάρισε πως η χρονιά θα κλείσει με σίγουρη ύφεση, με τις εκτιμήσεις να λένε πως αυτή θα κυμανθεί από 5 έως 10% κι αυτό θα έχει επίπτωση στα δημόσια έσοδα. «Κανείς δεν περιμένει να κλείσει η χρονιά με θετικό πρόσημο σε όλα τα μεγέθη, είτε είναι ανεργία, έσοδα του
κράτους, είτε ανάπτυξη. Δεν πρόκειται να αντισταθμιστεί φέτος. Θα είμαστε πολύ ευτυχείς αν γυρίσουμε το 2021 εκεί που ήμασταν τον Φλεβάρη του 2020. Αυτό είναι το καλό σενάριο. Αυτό το έλαβαν υπόψη τους και οι ευρωπαίοι ηγέτες γι' αυτό και στο Ταμείο Ανάκαμψης αναθεώρησαν προς τα κάτω, γιατί είναι αρνητικό το μέγεθος, τις εκτιμήσεις τους για τη μείωση ΑΕΠ στην Ελλάδα. Οι προοπτικές είναι λίγο καλύτερες. Η Ελλάδα, όπως και η Ισπανία και η Ιταλία εν μέρει, μεγάλο μέρος της ανάπτυξής τους στηρίζεται στον τουρισμό, ο οποίος αλλάζει μέρα με την ημέρα, καθώς είναι καθημερινές οι ανακοινώσεις για μέτρα σε άλλες χώρες και κανείς δεν ξέρει πως θα πάει αυτό και δεν ξέρουμε εάν θα έχουμε τον Σεπτέμβριο τουρισμό ή όχι», ανέφερε ο ίδιος. Ο κ. Ζουμπουλάκης όμως σχολίασε και την στρατηγική της Ελλάδας να θέσει σε πρώτη προτεραιότητα τη δημόσια υγεία. «Η επαγγελματική διαστροφή δεν μου επιτρέπει να χάσω τη λογική μου. Η λογική λέει ότι ένα ελληνικό ΕΣΥ που δεν είναι στα καλύτερά του, μετά από δέκα χρόνια ύφεσης, δεν θα μπορούσε να αντέξει μία μαζική εισροή κρουσμάτων. Ποιος θα μπορούσε ότι από τους 203 νεκρούς δεν θα είχαμε 2003; Αυτοί οι 1800 παραπάνω που θα πέθαναν άξιζε για να έχουμε αντί 6-7% ύφεση 1-2%; Ποιος θα το έβαζε στη ζυγαριά τις ανθρώπινες ζωές; Άλλες χώρες το έκαναν και δεν το μετάνιωσαν, εννοώ η Σουηδία σε σχέση με τους γείτονές της», υπογράμμισε χαρακτηριστικά ο Καθηγητής.
Τα χρήματα της Ελλάδας από τη Σύνοδο Κορυφής Σημαντικό θέμα στην ενίσχυση της ελληνικής οικονομίας είναι και τα 72δις ευρώ που εξασφαλίστηκαν στη Σύνοδο Κορυφής. Ο κ. Ζουμπουλάκης εξήγησε πως διαιρούνται αυτά τα ποσά επισημαίνοντας πως πρόκειται για χρήματα τριών κατηγοριών. «Το πρώτο ποσό είναι από το πρόγραμμα της κοινοτικής στήριξης, ένα είδος ΕΣΠΑ των επόμενων 7 χρόνων, σχεδόν 40δις ευρώ. Ποσά που η χώρα δικαιούται βάση του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού, που θα
λαμβάναμε έτσι κι αλλιώς εφόσον είμαστε μέλη. Όμως δεν ξέρουμε εάν το πόσο θα ήταν αυτό, ή μικρότερο ή μεγαλύτερο. Τα 19,5 δις αφορούν πραγματικά ποσά για τη αντιμετώπιση του κορωνοϊού από το Ταμείο που δημιουργήθηκε για το σκοπό αυτό και υπάρχει ένα ποσό διαθέσιμο που εάν θέλει η χώρα μπορεί να το δανειστεί. Η διαφορά είναι ότι μπορεί να δανειστεί με επιτόκια σχεδόν μηδενικά, διότι αυτός που δανείζεται δεν είναι η Ελλάδα, αλλά η Ευρώπη. Είναι ένα είδος ευρω-ομολόγου», εξήγησε ο κ. Ζουμπουλάκης.
35
Από τον τουρισμό θα εξαρτηθεί η ύφεση στην οικονομία Σχολιάζει ο Χρήστος Κόλλιας είναι Καθηγητής Εφαρμοσμένης Οικονομικής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας
Α δΡ. χΡHΣΤΟΣ ΚoλλΙaΣ
Καθηγητής Εφαρμοσμένης Οικονομικής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας
36
πό την πορεία που θα έχει ο τουρισμός φέτος θα εξαρτηθεί το ποσοστό ύφεσης στην ελληνική οικονομία, που στηρίζεται πολύ στη βιομηχανία του τουρισμού, ενώ εκτιμάται ότι η ύφεση θα πλησιάσει χώρες όπως η Ιταλία, η Ισπανία και η Γαλλία. Το … «σωσίβιο» για την Ελληνική οικονομία, θα έρθει από την ΕΕ, που μέχρι το 2027 αναμένεται να δώσει στην Ελλάδα ποσό 50-60 δις €, κάτι που είναι χρυσή ευκαιρία για τη χώρα μας να χρηματοδοτήσει ένα φιλόδοξο αναπτυξιακό σχέδιο και να θέσει τις βάσεις της Ελληνικής οικονομίας και της παραγωγικής της μηχανής σε βάθος δεκαετιών. Αυτά ανέφερε στη ΜΑΓΝΗΣΙΑ, ο κ. Χρήστος Κόλλιας καθηγητής του Τμήματος Οικονομικών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, ο οποίος αναφέρθηκε στην εκτίμηση για την ύφεση με βάσει διεθνείς οργανισμούς και στη στήριξη των οικονομικών των χωρών μελών της από την ΕΕ. «Υπάρχουν πολλές αβεβαιότητες» Όπως είπε, υπάρχει ένα μεγάλο εύρος στις προβλέψεις για την ύφεση στην οικονομία, ως προς τη διαφορά που έχουν οι πιο αισιόδοξες και οι πιο απαισιόδοξες και αυτό οφείλεται στο
ότι ουσιαστικά ο οικονομικός αντίκτυπος της πανδημίας είναι ακόμα εν εξελίξει. Σύμφωνα με τον καθηγητή, σε μεγάλο βαθμό, ο τελικός αριθμός της ύφεσης που θα καταγράψει η Ελληνική οικονομία το 2020, θα εξαρτηθεί από το πόσο καλά ή άσχημα, θα πάει ο τουρισμός, όπου και μεγάλο μέρος των μικρομεσαίων επιχειρήσεων δραστηριοποιείται. Ωστόσο, πόσο καλά ή άσχημα θα πάει ο τουρισμός, είναι κάτι που δεν μπορούμε να προβλέψουμε, άσχετα αν η τουριστική βιομηχανία έχει ανοίξει και περιμένει πελάτες, δεν είναι βέβαιο ότι οι πελάτες θα εμφανιστούν σε ικανούς αριθμούς, ώστε να μειωθεί προς το αισιόδοξο σενάριο το νούμερο της ύφεσης. «Υπάρχουν πολλές αβεβαιότητες και αυτό φαίνεται στο πως οι διεθνείς οικονομικοί οργανισμοί προβλέπουν ότι θα εξελιχθεί η ύφεση στην παγκόσμια οικονομία», τόνισε ο κ. Κόλλιας, που πρόσθεσε ότι το ΔΝΤ στην έκθεσή του τον Απρίλιο, προέβλεπε ότι το παγκόσμιο ΑΕΠ θα μειωθεί κατά 3% για το 2020, ενώ στην ενδιάμεση έκθεση που εξέδωσε πριν από λίγες ημέρες, άλλαξε αυτή την πρόβλεψή του στο -4,9%. Ο ΟΟΣΑ προβλέπει μείωση του ΑΕΠ διεθνώς -
6% που είναι ένα πολύ μεγάλο εύρος και οφείλεται στο γεγονός ότι ακόμη το πρόβλημα είναι εν εξελίξει, πόσο μάλλον και εάν υπάρξει ένα δεύτερο κύμα της πανδημίας, που θα επηρεάσει και το 2020 και το 2021. Ο καθηγητής Οικονομικών, τόνισε ότι για όλες τις αναπτυγμένες χώρες και για τις μεγάλες οικονομίες του πλανήτη, το 2020 θα είναι μια καταστροφική χρονιά για την οικονομία, το ΔΝΤ εκτιμά ότι αυτή θα είναι η μεγαλύτερη ύφεση που γνώρισε η παγκόσμια οικονομία τον τελευταίο αιώνα περίπου και την ονομάζει μια κρίση που δεν έχει προηγούμενο, διότι η αντιμετώπιση του προβλήματος της δημόσιας υγείας απαίτησε πρωτοφανή και καινοφανή οικονομικά μέτρα και το κλείσιμο της οικονομίας, κάτι που στην πρόσφατη ιστορία δεν έχει ξανασυμβεί. Ύφεση ανάλογη με Ιταλία, Ισπανία, Γαλλία «Από κει και πέρα το πόσο πολύ ή λίγο που είναι σχετικό - θα πληγεί μια οικονομία, εξαρτάται από τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της κάθε οικονομίας. Στην Ελλάδα ένα μεγάλο κομμάτι του ΑΕΠ, περίπου 20%, παράγεται στον τουριστικό τομέα», εξήγησε ο καθηγητής. Ο κ. Κόλλιας τόνισε ότι τα προβλεπόμενα μεγέθη της ύφεσης στην Ελλάδα, είναι παρεμφερή με τα μεγέθη της Ιταλίας, της Ισπανίας και της Γαλλίας, που «φλερτάρουν» με διψήφιους αριθμούς ύφεσης, στο πιο απαισιόδοξο σενάριο και αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι τέσσερις αυτές χώρες έχουν μεγαλύτερη εξάρτηση από την τουριστική βιομηχανία.
Η πρόβλεψη για την ύφεση που κάνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι για την Ιταλία 9,5% και για την Ελλάδα 9,7%, ακριβώς γιατί στην Ελλάδα η τουριστική βιομηχανία είναι λίγο μεγαλύτερη η συνεισφορά της στο ΑΕΠ, σε σχέση με την Ιταλία. Η ενδιάμεση μελέτη του ΔΝΤ προβλέπει για τη Γαλλία ύφεση της τάξης του -12,5%, για τη Γερμανία -6,5-7% και ο καθηγητής είπε ότι αυτές οι οικονομίες δεν είχαν γνωρίσει ξανά τόσο μεγάλη ύφεση σε μια χρονιά, στη μεταπολεμική περίοδο. Ο καθηγητής επισήμανε ότι η ατμομηχανή της παγκόσμιας ανάπτυξης, η κινεζική οικονομία, που τα τελευταία χρόνια τρέχει με ενίοτε διψήφιους αριθμούς μεγέθυνσης της τάξης του +6 ως 10%, για φέτος η πρόβλεψη είναι ότι θα κινηθεί οριακά πάνω από το 0, περίπου στο 1%, που σημαίνει
απώλεια 7 ποσοστιαίων μονάδων. Ο καθηγητής ανέφερε ότι από την αύξηση του προϋπολογισμού της ΕΕ η Ελλάδα θα λάβει περίπου 20 δις € συν 10-11 δις € από τον τρέχοντα προϋπολογισμό 20142020, τα οποία όμως δεν μπορέσαμε ακόμη να απορροφήσουμε. «Αν κάνουμε μια απλή άθροιση όλων αυτών των αριθμών, μας δίνει για τα επόμενα χρόνια ένα μέγεθος περίπου 5060 δις €, που θα είναι διαθέσιμα στην Ελληνική οικονομία, ποσό που ανέρχεται στο 1/3 του ΑΕΠ της Ελλάδας και είναι μια χρυσή ευκαιρία για τη χώρα μας να χρηματοδοτήσει ένα φιλόδοξο αναπτυξιακό σχέδιο και να θέσει τις βάσεις της Ελληνικής οικονομίας και της παραγωγικής της μηχανής σε βάθος δεκαετιών», ανέφερε χαρακτηριστικά.
37
Αειφόρα ανάπτυξη, το κλειδί για την πορεία της Ελλάδας στο μέλλον Καθηγήτρια δρ. φοίβη Κουντούρη, Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών Εκλεγμένη Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιστημονικής Ένωσης Οικονομολόγων Περιβάλλοντος και Φυσικών Πόρων, Διευθύντρια Εργαστηρίου Έρευνας ΚοινωνικοΟικονομικής και Περιβαλλοντικής Βιωσιμότητας (ReSEES) Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Διευθύντρια του EIT Climate KIC HUB – Ερευνητικό Κέντρο ΑΘΗΝΑ, Συνπρόεδρος του UN SDSN Ελλάδος
Υποψήφιοι διδάκτορες Eρευνητές στο έργο EGD-SDG’s: Δεββές Στάθης, Μανταφούνη Σοφία, Πλατανιώτης Άγγελος, Πλιάκου Τατιάνα, Σκούρα Δήμητρα
Τ
ους τελευταίους μήνες καταβάλλεται διεθνώς τεράστια προσπάθεια για την αντιμετώπιση του SARS-CoV2(COVID-19) τόσο σε υγειονομικό επίπεδο, για την ανακάλυψη θεραπείας και εμβολίου, όσο και σε οικονομικό, καθώς νοικοκυριά, επιχειρήσεις και κράτη προσπαθούν να ορθοποδήσουν από τις συνέπειες της επιβεβλημένης διακοπής δραστηριοτήτων (lockdown) σε μια χρονική στιγμή που πολλές χώρες βρίσκονταν σε φάση ανάκαμψης, μετά την Μεγάλη Οικονομική Κρίση (MOK) του 2008. Οι δύο κρίσεις (COVID-19,MOK) έχουν εμφανώς αρνητικό αντίκτυπο παγκοσμίως, όμως η ανθρωπότητα διέρχεται εδώ και αρκετές δεκαετίες ακόμα μια κρίση, κλιματικού χαρακτήρα προερχόμενη από τη σταδιακή αύξηση της μέσης
38
θερμοκρασίας του πλανήτη, η οποία θα έχει πιο ολέθριες συνέπειες σε σχέση με τις συνέπειες των δυο προαναφερόμενων κρίσεων και μη αναστρέψιμες. Δεν υπάρχει χώρα που να μην έχει βιώσει τις δραματικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Το κόστος των καταστροφών που σχετίζονται με το κλίμα ανέρχεται σε εκατοντάδες δισεκατομμύρια δολάρια και κοστίζει τη ζωή σε εκατομμύρια ανθρώπους ετησίως. Ενδεικτικά, μεταξύ των ετών 1998-2017 σκοτώθηκαν 1,3εκ. άνθρωποι και τραυματίστηκαν 4,4εκ. από γεωφυσικές καταστροφές που στο 91% των περιπτώσεων σχετίζονται με τις κλιματικές συνθήκες. Οι επιστήμονες επισημαίνουν ότι θα πρέπει η άνοδος της μέσης θερμοκρασίας παγκοσμίως να παραμείνει οπωσδήποτε χαμηλότερα του +1,5οC, καθώς πέρα από το σημείο αυτό ο κίνδυνος καταστροφών, θανάτων και
φτωχοποίησης ορισμένων περιοχών του πλανήτη αυξάνεται δραματικά. Η αντιμετώπιση των ανωτέρω κρίσεων απαιτεί αναμφισβήτητα την ανάληψη πρωτοβουλιών μεγάλης κλίμακας και σε υψηλό επίπεδο. Και επειδή κάθε κρίση κρύβει ευκαιρίες , η προσπάθεια αντιμετώπισης του COVID-19 θα πρέπει να συμπεριλάβει και τις προσπάθειες ανάκαμψης, όχι στη λογική της “επιστροφής” στην προηγούμενη κατάσταση αλλά της μετάβασης σε μια «δίκαιη, χωρίς αποκλεισμούς» και ανθεκτική σε κάθε διάσταση (οικονομικά, κοινωνικά, υγειονομικά, περιβαλλοντικά) κοινωνία. Ο κανόνας για την κατάστρωση σχεδίων ανάκαμψης θα πρέπει να είναι η χρηματοδότηση βιώσιμων πρακτικών που θα συμβάλλουν στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και στην προσαρμογή της κοινωνίας στις επιταγές της 4ης Βιομηχανικής Επανάστασης (ψηφιακός κόσμος), ώστε αυτές να συνάδουν με τις εξής πολιτικές: • 17 Στόχοι Βιώσιμης Ανάπτυξης, που παρουσιάστηκαν στη Σύνοδο Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ και υπογράφηκαν από 193 χώρες • Συμφωνία Παρισιού, που προτείνει περιορισμό της μέσης θερμοκρασίας κάτω από +2οC και υπογράφηκε από 197 χώρες • Πρόταση Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC) του ΟΗΕ, η οποία συστήνει περιορισμό του στόχου των +2οC σε +1,5οC το οποίο μεταφράζεται σε μηδενικές καθαρές εκπομπές ρύπων έως το 2050
• Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία (ΕΠΣ), με την οποία η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιδιώκει να καταστήσει την Ευρώπη κλιματικά ουδέτερη έως το 2050 σε πνεύμα δικαιοσύνης και μη αποκλεισμού («Leave-no-one-behind»). Με αυτήν χαράσσεται ουσιαστικά η νέα αναπτυξιακή στρατηγική της ΕΕ σε τέσσερις άξονες: Κλιματική ουδετερότητα μέχρι το 2050, Προστασία της Υγείας Ανθρώπου και Περιβάλλοντος, Πρωτοπορία της Ευρώπης στην Πράσινη Τεχνολογία και Δίκαιη Μετάβαση. Οι καινοτόμες και κλιματικά ουδέτερες δράσεις της ΕΠΣ αποτιμώνται σε πάνω από €1τρις, προερχόμενο από διάφορες πηγές, όπως ο Προϋπολογισμός της ΕΕ, το Ευρωπαϊκό Σύστημα Εμπορίας Εκπομπών, τα Εθνικά Συγχρηματοδοτούμενα Διαρθρωτικά Ταμεία, ο Μηχανισμός Δίκαιης Μετάβασης, η Ενεργοποίηση Ιδιωτικών και Δημόσιων Επενδύσεων, καθώς και το Σχέδιο Ανάκαμψης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (€750δις) το οποίο συνδυαστικά με το ενισχυμένο Πολυετές Δημοσιονομικό Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα 2021-2027 ύψους €1.074,3δισ ευρώ ξεπερνά συνολικά τα €1,82τρις και στοχεύει να μετριάσει τις κοινωνικοοικονομικές συνέπειες της κρίσης COVID-19 και να κάνει την Ευρώπη περισσότερο ανθεκτική στις κρίσεις. Η αξιοποίηση αυτών των κονδυλίων από την πραγματική οικονομία με το βέλτιστο τρόπο ώστε να εφαρμοστούν οι σχετικές πολιτικές και να επιτευχθεί η βιώσιμη ανάκαμψη αποτελεί πρόκληση. Στην Ελλάδα, η «Επιτροπή Πισσαρίδη» στην οποία συμμετέχω, με το Σχέδιο Ανάπτυξης για την Ελληνική Οικονομία προτείνει μια σειρά από επενδύσεις και πολιτικές για την υποστήριξη της αειφόρου μετάβασης και ανάπτυξης του αγροτικού τομέα, της ναυτιλίας και των λιμένων της χώρας, προκειμένου η εφαρμογή των ανωτέρω πολιτικών να είναι επιτυχής. Για παράδειγμα, ορισμένες προτεινόμενες δράσεις για τον ενεργειακό μετασχηματισμό και την αποτελεσματικότητα στη χρήση των φυσικών πόρων είναι οι εξής: I. Δίκαιη μετάβαση λιγνιτικών περιοχών μέσω αναπτυξιακού σχεδιασμού και κατάλληλης χρηματοδότησης, II. Έμφαση στην ανάπτυξη Συστημάτων Κυκλικής Οικονομίας καθώς και Υποδομών για την Περιβαλλοντική Αναβάθμιση και Διαχείριση Αποβλήτων με τη βοήθεια Δημοσίων Επενδύσεων και Μόχλευσης από τον Ιδιωτικό Τομέα. III. Εξασφάλιση ρευστότητας και αποτελεσματική εποπτεία μιας ανταγωνιστικής Αγοράς Ηλεκτρισμού και Αερίου, IV. Υλοποίηση έργων στα δίκτυα
μεταφοράς, διανομής, διεθνών διασυνδέσεων, ψηφιοποίησης και αποθήκευσης / μετατροπής / ευελιξίας ηλεκτρικής ενέργειας /αερίων, V. Παροχή οικονομικών κινήτρων για ρυθμιζόμενες (μη ανταγωνιστικές) χρεώσεις ενεργειακών δικτύων, με βιώσιμο μηχανισμό λειτουργικής ενίσχυσης μονάδων ΑΠΕ και ταυτόχρονη προστασία καταναλωτών έναντι ενεργειακής φτώχειας, VI. Προώθηση της περαιτέρω ενεργειακής απόδοσης και εξοικονόμησης δημόσιων και ιδιωτικών κτιρίων και Τριτογενούς Τομέα, συνδυαστικά με την ανάπτυξη Εταιρειών Εξοικονόμησης (ESCO) και αντίστοιχων έξυπνων Συμβάσεων, VII.Ανάπτυξη καινοτόμων τεχνολογιών για Έξυπνα Δίκτυα, αποθήκευση Ενέργειας, εξοικονόμηση, χρήση ΑΠΕ για θερμικές και ψυκτικές ανάγκες κτιρίων, Τριτογενούς Τομέα και συνδυασμούς (π.χ. Τηλε-Θέρμανση, Τηλε-Ψύξη), VIII. Περαιτέρω ενίσχυση της αυτονομίας της ΡΑΕ, μέσα από αυξημένη διοικητική ευελιξία Σε διεθνές επίπεδο, έχει δημιουργηθεί Ομάδα Εργασίας του Δικτύου Λύσεων για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη των Ηνωμένων Εθνών, της οποίας ηγούμαστε από κοινού με τον Καθηγητή Dr.Jeffrey Sachs (Columbia University, USA) και στελεχώνεται από διεθνώς διακεκριμένους ακαδημαϊκούς, στελέχη θεσμών και πολυεθνικών εταιρειών ενέργειας, καθώς και ερευνητές των 27 κέντρων του δικτύου UN-SDSN Ευρώπης, η οποία εργάζεται για την εφαρμογή της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας (EGD) και των 17 Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης (SDG’s) στις 27 χώρες-μέλη της ΕΕ (EGD – SDG’s Project). Φιλοδοξεί να παρουσιάσει ένα ενιαίο πλαισίου βιώσιμης ανάπτυξης, ενταγμένο στο Πολυετές Δημοσιονομικό Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα, λαμβάνοντας υπόψη τις προτεραιότητες του Νέου Ταμείου Ανάκαμψης (EU-Recovery Fund), τα Εθνικά Προγράμματα των μελών της ΕΕ, καθώς και τα Εθνικά Σχέδια για την ενέργεια και το κλίμα. Το πρώτο παραδοτέο, που θα αφορά στην Ελλάδα, αναμένεται στο τέλος Αυγούστου. Στην ίδια κατεύθυνση εργάζεται και η Επιτροπή “The Lancet COVID-19 Commission” που δημιουργήθηκε σε πνεύμα παγκόσμιας συνεργασίας ως αρωγός της επιτάχυνσης δίκαιων, βιώσιμων και διαχρονικών λύσεων στα προβλήματα της πρόσφατης πανδημίας και της οποίας την Ομάδα Εργασίας «Ξαναχτίζοντας ένα δίκαιο και βιώσιμο κόσμο» συντονίζω. Όλη η δουλειά που περιγράφεται παραπάνω υποστηρίζεται από ερευνητές μιας Ομάδας εργαστηρίων και ερευνητικών κέντρων υπό την καθοδήγηση μου, που ασχολούνται με τη Μετάβαση στη Βιωσιμότητα. Η Ομάδα αυτή αποτελείται
από το UN SDSN Greece, το EIT Climate KIC Greece και το ReSEES. Το UN-SDSN Ελλάδας , μέλος του παγκόσμιου δικτύου UN-SDSN το οποίο ιδρύθηκε το 2012 από τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ Ban Ki-moon, προωθεί πρακτικές λύσεις σε προβλήματα βιώσιμης ανάπτυξης καθώς και την εφαρμογή των 17 Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης (SDG’s) που υιοθετήθηκαν από τον ΟΗΕ το 2015. Το SDSN βοηθάει στον εντοπισμό και την υλοποίηση των SDGs, αναπτύσσει μακροπρόθεσμα μονοπάτια μετασχηματισμού προς μια αειφόρο ανάπτυξη και προωθεί την εκπαίδευση γύρω από την Agenda 2030. Το SDSN Ελλάδας, που συνδιευθύνω, φιλοξενείται από το Εργαστήριο Πολιτικής Οικονομίας Αειφόρου Ανάπτυξης (PESD) - Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, από το Διεθνές Κέντρο Έρευνας για το Περιβάλλον και την Οικονομία (ICRE8) και το Κέντρο Έρευνας και Καινοτομίας “ΑΘΗΝΑ”. Έχει ως μέλη του σχεδόν όλα τα Πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα της χώρας και συνεργάζεται στενά με τον ΟΗΕ, με διάφορα χρηματοοικονομικά ιδρύματα, με τον ιδιωτικό τομέα και την κοινωνία των πολιτών για την υλοποίηση των στόχων βιώσιμης ανάπτυξης (SDGs) και της Συμφωνίας του Παρισιού για το κλίμα. Tο EIT Climate-KIC Hub Greece , το οποίο διευθύνω μέσω του ερευνητικού κέντρου “ΑΘΗΝΑ”, αποτελεί τη μεγαλύτερη σύμπραξη δημοσίου και ιδιωτικού τομέα στην Ευρώπη. Φιλοδοξεί μέσα από το μετασχηματισμό ολόκληρων συστημάτων και με προγράμματα όπως Start-up Accelerator, Pioneers in Practice και ποικίλα έργα βαθιάς εκδήλωσης (deep demonstration projects), όπως είναι τα Βιώσιμα Λιμάνια και Ναυτιλία να επιταχύνει την καινοτομία στην κατεύθυνση μιας ευήμερης, χωρίς αποκλεισμούς και ανθεκτικής στο κλίμα κοινωνίας που θα βασίζεται στην κυκλική οικονομία μηδενικού άνθρακα. Τέλος, το ερευνητικό κέντρο ReSEES το οποίο ίδρυσα και διευθύνω επιστημονικά στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, διεξάγει θεωρητική και εμπειρική διεπιστημονική έρευνα σε θέματα περιβάλλοντος, φυσικών πόρων και ενέργειας για την υποστήριξη της κατανόησης και την εφαρμογή της Βιώσιμης Ανάπτυξης και συμμετέχει σε διάφορα Ευρωπαϊκά ερευνητικά προγράμματα μέσω της δράσης Horizon 2020, σε θεματικές περιοχές όπως, ο μετριασμός επιπτώσεων Κλιματικής Αλλαγής και Κλιματική Προσαρμογή, η Πρωτοβουλία 4-Seas, η μείωση πλαστικών απορριμάτων και κυκλική οικονομία, ο θαλάσσιος χωροταξικός σχεδιασμός, οι προστατευόμενες θαλάσσιες περιοχές, η βιώσιμη διαχείριση υδάτων, το πλέγμα Νερού-Ενέργειας-Τροφής, η ανάπτυξη αγροτικών και παράκτιων περιοχών και η πρόσβαση στην έρευνα και την καινοτομία.
39
Δημιουργία Φορέα Εξαγωγών Αγροτικών Προϊόντων
Τ
ΜΙλΤΙΑδηΣ ΝΕΚΤΑΡΙΟΣ
Καθηγητής Πανεπιστημίου Πειραιώς Συνεργάτης του ΔΙΚΤΥΟΥ για τη Μεταρρύθμιση στην Ελλάδα και την Ευρώπη
“
Η δημιουργία ενός και μοναδικού Φορέα Μεταποίησης και Εξαγωγών Αγροτικών Προϊόντων μέσα από ένα σχέδιο Σύμπραξης Δημοσίου Ιδιωτικού Τομέα μπορεί να εξασφαλίσει την απορρόφηση της αγροτικής παραγωγής και την σταθεροποίηση των αγροτικών εισοδημάτων.
40
”
α πολλαπλά και μακροχρόνια προβλήματα του πρωτογενή τομέα στη χώρα μας μπορούν να βελτιωθούν σημαντικά με την δημιουργία ενός, και μοναδικού, φορέα μεταποίησης και εξαγωγών αγροτικών προϊόντων. Η στρατηγική του νέου φορέα θα έχει δύο βασικούς στόχους: (α) εξασφαλισμένη απορρόφηση της αγροτικής παραγωγής και (β) μείωση της διακύμανσης των ετήσιων εισοδημάτων των αγροτών. Η γεωργική παραγωγή στην Ελλάδα έφτανε μέχρι πρόσφατα στο 6,5% του ΑΕΠ ή στα €12,5 δισ. Βέβαια, το σημαντικότερο δεν είναι η αγροτική παραγωγή αυτή καθαυτή, αλλά ο τζίρος των συσκευασμένων προϊόντων που παράγονται ή εισάγονται, μεταποιούνται και εξάγονται. Για παράδειγμα, η Νέα Ζηλανδία παράγει €7 δισ. και εξάγει €23 δισ., ενώ η Ελλάδα παράγει €12 δισ. και εξάγει μόλις €5 δισ. Η Ολλανδία εξάγει αγροτικά προϊόντα αξίας €95 δισ. Επομένως, μικρές χώρες, όπως η Ελλάδα, πρέπει να κατανοήσουν πως το μέλλον βρίσκεται στην παραγωγή προϊόντων εντάσεως τεχνολογίας και όχι μόνο στην παραδοσιακή γεωργία. Τα παραδείγματα προς μίμηση βρίσκονται στην Ολλανδία, το Ισραήλ, την Νέα Ζηλανδία, την Δανία. Η Ολλανδία παράγει αγροτικά προϊόντα σε αξία €1.700 το στρέμμα, το Ισραήλ €1.290 και η Ελλάδα μόλις €190. Μόνο από το συγκεκριμένο τομέα λοιπόν θα μπορούσαν να εξαπλασιαστούν οι εξαγωγές μας, καθώς επίσης να αυξηθεί το ΑΕΠ της χώρας κατά €25 δισ. Τι έκαναν οι χώρες με τις επιτυχημένες αγροτικές πολιτικές; Σε αυτές τις χώρες η αγροτική παραγωγή έχει οργανωθεί στη βάση σχημάτων Σύμπραξης Δημόσιου-Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ), σε μεγάλες καθετοποιημένες μονάδες (παραγωγής-μεταποίησηςεμπορίας), οι οποίες στήθηκαν είτε από σύγχρονους συνεταιρισμούς είτε από ανώνυμες εταιρίες στις οποίες οι αγρότες έχουν εκχωρήσει τη γη τους με αντάλλαγμα μετοχές. Αυτό τους έχει δώσει τη δυνατότητα να απασχολούν επαγγελματίες υψηλού επιστημονικού επιπέδου σε όλα τα πόστα (γεωπόνους, τεχνολόγους, οικονομολόγους, μάνατζερ), να καταμερίζουν την εργασία, να έχουν πρόσβαση σε μοντέρνες μεθόδους χρηματοδότησης, να κάνουν διαφήμιση και να έχουν επιρροή. Τους επιτρέπει επίσης να ασφαλίζουν τις παραγωγές τους, να εισπράττουν μέρισμα από τα κέρδη, αλλά και μισθό και ασφάλιση από την προσωπική τους εργασία. Το προτεινόμενο σχέδιο Σύμπραξης ΔημόσιουΙδιωτικού Τομέα για την ανάπτυξη του πρωτογενούς τομέα στη χώρα μας βασίζεται σε τρεις άξονες: (α) το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης δημιουργεί φορέα μεταποίησης και εξαγωγών αγροτικών προϊόντων, στον οποίο το δημόσιο συμμετέχει με μειοψηφικό ποσοστό και αναζητεί συμπληρωματικά ιδιωτικά κεφάλαια, (β) την διοίκηση του νέου φορέα αναλαμβάνουν οι ιδιώτες μέτοχοι, και (γ) ο νέος φορέας τηρεί τις αρχές της εταιρικής διακυβέρνησης. Ο νέος Φορέας Αγροτικών Εξαγωγών θα λειτουργεί με βάση τις αρχές της «συμβολαιακής γεωργίας». Η
«Σύμβαση Συμβολαιακής Γεωργίας» θα συνάπτεται κατ’ έτος μεταξύ του Φορέα και των ενδιαφερόμενων αγροτών, και θα βασίζεται στα εξής στοιχεία: (α) την δέσμευση του Φορέα να απορροφά την διαθέσιμη αγροτική παραγωγή, σε «επαρκείς τιμές», χωρίς καμία διαμεσολάβηση, (β) οι αγρότες παρέχουν πληροφορίες για το είδος της παραγωγής, τις ποσότητες, την αιτούμενη τιμή, και πρόβλεψη παραγωγής για την επόμενη οικονομική χρήση, (γ) ο Φορέας δημιουργεί πανελλήνιο δίκτυο συγκέντρωσης και μεταφοράς της αγροτικής παραγωγής σε 2-3 Εργοστάσια Μεταποίησης, με κατάλληλη γεωγραφική τοποθέτηση για να καλύπτουν όλη την χώρα, (δ) σύμπραξη ΕΛΓΑΑσφαλιστικής αγοράς για την ασφαλιστική κάλυψη του εισοδήματος των αγροτών από φυσικές καταστροφές και λοιπούς κινδύνους, (ε) πρόσβαση σε τραπεζική χρηματοδότηση, με ευνοϊκούς όρους, (στ) ευνοϊκούς όρους για την προμήθεια αγροτικών εφοδίων, και (ζ) συμβουλευτικές υπηρεσίες για τις κατάλληλες αγροτικές καλλιέργειες με βάση τις πιο προηγμένες τεχνολογίες διεθνώς, σε συνεργασία με εξειδικευμένα πανεπιστήμια. Ο Φορέας θα συγκεντρώνει, μεταποιεί, και εξάγει την αγροτική παραγωγή. Η προστιθέμενη αξία θα προέρχεται από την μεγάλη κλίμακα παραγωγής και, κυρίως, από την ιδιοφυή διαδικασία μεταποίησης και συσκευασίας των ελληνικών αγροτικών προϊόντων. Ιδιαίτερη σημασία έχει η ικανότητα του Φορέα να δημιουργήσει ένα «Διεθνές Brand» για τα αγροτικά προϊόντα της ελληνικής γης. Αυτό θα του παρέχει την ευχέρεια να προσφέρει «επαρκείς τιμές» στους παραγωγούς. Η επάρκεια των τιμών θα ενισχυθεί και από την εξαφάνιση του χονδρεμπορικού και λιανεμπορικού «περιθωρίου», με αποτέλεσμα την δημιουργία ισχυρών κινήτρων για προσέλκυση νέων στελεχών στην ύπαιθρο καθώς και την συνεχή αύξηση της αγροτικής παραγωγής.Τα οφέλη από την λειτουργία ενός μεγάλου φορέα αγροτικών εξαγωγών, με τις προτεινόμενες προδιαγραφές, είναι τα εξής: (α) σημαντική ενίσχυση του εθνικού στόχου για διπλασιασμό των εξαγωγών, (β) ενίσχυση της τάσης επιστροφής εργαζομένων στην Περιφέρεια και αναζωογόνηση του κοινωνικού ιστού, με πολύ ευεργετικές συνέπειες για το δημογραφικό πρόβλημα της χώρας, (γ) συνεχής αύξηση της αγροτικής παραγωγής, με την επέκταση των καλλιεργούμενων εκτάσεων καθώς και την χρησιμοποίηση των διεθνώς πιο εξελιγμένων μεθόδων παραγωγής, (δ) δημιουργία τουλάχιστον 100.000 θέσεων εργασίας στον «επίσημο» τομέα της οικονομίας, με πλήρη φορολόγηση των εισοδημάτων και καταβολή των ασφαλιστικών εισφορών, και (ε) ενίσχυση του ΑΕΠ με παραγωγικές δραστηριότητες, οι οποίες στο παρελθόν ανήκαν στην παραοικονομία. Το συμπέρασμα είναι ότι εάν ακολουθήσουμε το παράδειγμα των μικρών χωρών με τους εξελιγμένους τεχνολογικά αγροτικούς τομείς, μπορούμε να αυξήσουμε σημαντικά την αγροτική παραγωγή και να μετατρέψουμε έναν οπισθοδρομικό τομέα σε ισχυρό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα για την χώρα.
Ο νέος ΟΑΕΔ αλλάζει και ανταποκρίνεται στις προκλήσειςσε αυτή την δύσκολη συγκυρία για την οικονομία
Μ
ΣΠΥΡΟΣ ΠΡωΤΟψΑλΤηΣ Διοικητής ΟΑΕΔ (απ΄το Ενημερωτικό e-MAGAZINE)
ε γνώμονα την προστασία της δημόσιας υγείας, ο ΟΑΕΔ έλαβε, άμεσα και αποφασιστικά, όλα τα απαραίτητα μέτρα για να αντεπεξέλθει στις αυξημένες ανάγκες του εργατικού δυναμικού, μέσα σε αντίξοες συνθήκες, εξασφαλίζοντας την απρόσκοπτη εξυπηρέτηση των πολιτών και προστατεύοντας ταυτόχρονα την υγεία των εργαζομένων. Η άμεση και αποτελεσματική εξυπηρέτηση των πολιτών μέσω της ψηφιακής διακυβέρνησης αποτελεί κεντρική προτεραιότητα της κυβέρνησης, αλλά οι ανάγκες που δημιουργήθηκαν εξαιτίας της πανδημίας επιτάχυναν θεαματικά την ολοκλήρωση της μετάβασης σε ηλεκτρονικές υπηρεσίες. Σε αυτό το πλαίσιο, ο ΟΑΕΔ κατάφερε μέσα σε διάστημα μερικών εβδομάδων να ολοκληρώσει τον ψηφιακό μετασχηματισμό του με επιτυχία.Δεν υπάρχει πλέον κανένας λόγος προσέλευσης στα ΚΠΑ2, καθώς όλες οι υπηρεσίες του Οργανισμού παρέχονται ηλεκτρονικά. Ως ένας δημόσιος οργανισμός με κατεξοχήν κοινωνικό ρόλο και με ισχυρό κοινωνικό πρόσωπο, ο ΟΑΕΔ πρέπει να βρίσκεται κοντά σε όλους τους συμπολίτες μας και ιδιαίτερα στους ανέργους, που χρειάζονται τις υπηρεσίες του τώρα περισσότερο από ποτέ. Από την πρώτη στιγμή, ο ΟΑΕΔ βρέθηκε στην πρώτη γραμμή, δημιουργώντας ένα ισχυρό κοινωνικό δίχτυ προστασίας και προσφέροντας αναγκαία ανακούφιση, κυρίως μέσω της 2μηνης παράτασης επιδομάτων που έληξαν στο πρώτο 5μηνο του έτους, της έκτακτης οικονομικής ενίσχυσης των μακροχρόνια ανέργων και της έκτακτης μηνιαίας αποζημίωσης εποχικά εργαζομένων στον τουρισμό και επισιτισμό, χωρίς δικαίωμα υποχρεωτικής επαναπρόσληψης. Ταυτόχρονα, ο Οργανισμός προετοιμαζόταν για την επόμενη μέρα, με επίκεντρο τις ενεργητικές πολιτικές απασχόλησης, ώστε να αναχαιτιστεί η επερχόμενη αύξηση της ανεργίας. Πρόσφατα παρουσιάσαμε ένα ολοκληρωμένο σχέδιο 19 προγραμμάτων απασχόλησης που αφορούν περίπου 130.000 νέες επιδοτούμενες θέσεις εργασίας, με προϋπολογισμό 1.133.350.000€ μέχρι το τέλος του έτους, εκ των οποίων 9 προγράμματα με σχεδόν 73.000 θέσεις ενεργοποιήθηκαν τον Ιούνιο και τον Ιούλιο. Το ολοκληρωμένο σχέδιο αποδεικνύει πως ο νέος ΟΑΕΔ αλλάζει και ανταποκρίνεται στις προκλήσεις σε αυτή την δύσκολη συγκυρία για την οικονομία. Με ενισχυμένα κίνητρα, απλουστευμένες προϋποθέσεις και ταχύτερες διαδικασίες, επιδοτεί την εργασία και καταπολεμά την ανεργία. Στο πλαίσιο των δράσεων για την επόμενη μέρα εντάσσεται και η ενίσχυση της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης, στοχεύοντας στην απόκτηση και αναβάθμιση δεξιοτήτων και προσόντων για ειδικότητες υψηλής ζήτησης και τομείς αιχμής. Ως μέλη της Εθνικής Συμμαχίας για τις Ψηφιακές
Δεξιότητες και την Απασχόληση, ο ΟΑΕΔ και η Google Ελλάδας συνεργάζονται για την αποτελεσματική αντιμετώπιση του ψηφιακού χάσματος στην αγορά εργασίας, την επαγγελματική αποκατάσταση των ανέργων και την ενίσχυση της ψηφιακής οικονομίας. To νέο πρόγραμμα για τη δωρεάν κατάρτιση 3.000 νέων ανέργων στο ψηφιακό μάρκετινγκ, που θα πλαισιωθεί με πρόγραμμα απόκτησης 6μηνης εργασιακής εμπειρίας στην ψηφιακή οικονομία, προσέλκυσε 2.500 αιτήσεις σε 48 ώρες και οι αιτήσεις έκλεισαν σε 6 μέρες, αφού ξεπέρασαν τις 5.000. Επιπλέον, η βελτίωση και επέκταση του προγράμματος κοινωνικού τουρισμού στηρίζει τις επιχειρήσεις του δοκιμαζόμενου κλάδου, δίνοντας την ευκαιρία σε 370.000 δικαιούχους και ωφελουμένους να κάνουν διακοπές μέσω της αύξησης του προϋπολογισμού κατά 270%. Για πρώτη φορά, επιδοτούνται ακτοπλοϊκά εισιτήρια και αυξάνεται η μέγιστη διάρκεια διανυκτερεύσεων από 5 σε 6 βράδια. Επίσης, μειώνεται η ιδιωτική συμμετοχή σε όλα τα ξενοδοχεία, ενώ αυξάνεται η επιδότηση του ΟΑΕΔ. Τέλος, για πρώτη φορά προστίθεται και ο νομός Έβρου στο ειδικό πλαίσιο των 10 διανυκτερεύσεων και της μηδενικής ιδιωτικής συμμετοχής. Η ανταπόκριση ήταν εντυπωσιακή, με περισσότερες από 450.000 αιτήσεις δικαιούχων και τη συμμετοχή των μεγαλύτερων επιχειρήσεων του κλάδου επιβατηγού ναυτιλίας. Τέλος, η ανταλλαγή τεχνογνωσίας με Ευρωπαϊκές Δημόσιες Υπηρεσίες Απασχόλησης αποτελεί μια ακόμη προτεραιότητα για τον Οργανισμό. Με στόχο τη βελτίωση των διαδικασιών σύζευξης προσφοράς και ζήτησης εργασίας, ολοκληρώθηκε με επιτυχία το πρώτο στάδιο συνεργασίας του ΟΑΕΔ με τη ΔΥΑ της Εσθονίας (Eesti Töötukassa), που διεξήχθη διαδικτυακά τον Μάιο, στο πλαίσιο του Προγράμματος Αμοιβαίας Βοήθειας (Mutual Assistance Project-MAP). Έως και τον Δεκέμβριο του επόμενου έτους, η χώρα μας καταλαμβάνει ηγετικό ρόλο στα θέματα απασχόλησης σε ευρωπαϊκό επίπεδο, αφού φέτος για πρώτη φορά, ένας Έλληνας ανέλαβε τη θέση του A’ Αντιπροέδρου του Ευρωπαϊκού Δικτύου Δημοσίων Υπηρεσιών Απασχόλησης (European PES Network). Η απρόσκοπτη λειτουργία των υπηρεσιών και η συνεχής βελτίωση των υπηρεσιών και προγραμμάτων του Οργανισμού, μέσα σε αυτή την πρωτόγνωρη συγκυρία δεν θα ήταν δυνατή χωρίς τη συνεργασία των υπαλλήλων και των στελεχών μας. Ο νέος ΟΑΕΔ αλλάζει και ανταποκρίνεται στις προκλήσεις σε αυτή την δύσκολη συγκυρία για την οικονομία.Στο επόμενο χρονικό διάστημα, έχουμε μπροστά μας μεγάλες προκλήσεις. Αυτό το πνεύμα συνεργασίας, δημιουργικότητας και υπευθυνότητας που επιδείξαμε όλοι, σηματοδοτεί την μετατροπή των προκλήσεων σε ευκαιρίες, ώστε να προσφέρουμε στους πολίτες το ευρύτατο φάσμα υπηρεσιών του Οργανισμού με ακόμη πιο ολοκληρωμένο και αποτελεσματικό τρόπο.
41
Ποια επαγγέλματα «γεννά» … η κρίση και κερδίζουν το στοίχημα του μέλλοντος
Τ
ο Βρετανικό Υπουργείο Επιχειρήσεων, Καινοτομίας και Δεξιοτήτων ζήτησε πρόσφατα από μια ομάδα επιστημόνων που ασχολούνται με τις τεχνολογίες του μέλλοντος να περιγράψουν πώς η τεχνολογική και επιστημονική πρόοδος θα επηρεάσει τα σημερινά επαγγέλματα. Τα αποτελέσματα παρουσιάστηκαν από την ομάδα Fast Future Research στην Έκθεση «Shape of Jobs to Come» και ήταν πραγματικά εκπληκτικά. Η μελέτη παρουσίασε 20 επαγγέλματα, που ενδέχεται να θεωρούνται συνηθισμένα το 2020 ή το 2030 σήμερα όμως ακούγονται σαν σενάριο επιστημονικής φαντασίας. Χειρουργοί που θα κάνουν επεμβάσεις για να δίνουν μεγαλύτερη χωρητικότητα μνήμης στους ανθρώπους, ελεγκτές καιρού, κατασκευαστές ζωντανών ανθρώπινων μελών και «κάθετοι» αγρότες είναι μόνο μερικά από τα μελλοντικά επαγγέλματα που παρουσιάστηκαν.
χΡηΣΤΟΣ ΚΑΤΣΙΚΑΣ
Εκπαιδευτικός αναλυτής και της Aratos HAPS
42
Διαβάστε παρακάτω τη λίστα με τα 20 πιο ενδιαφέροντα επαγγέλματα του μέλλοντος: • Κατασκευαστές μελών του ανθρώπινου σώματος. Η τεχνολογία θα προχωρήσει αρκετά ώστε να δημιουργούνται ζωντανά ανθρώπινα μέλη με αποτέλεσμα να υπάρξει ανάγκη κατασκευαστών μελών του σώματος, καταστήματα που θα τα πωλούν και θα τα επισκευάζουν. • Νανο-γιατροί. Πρόοδοι στον τομέα της νανοτεχνολογίας για τη δημιουργία υπο-ατομικών συσκευών και
•
•
•
•
θεραπειών είναι πολύ πιθανόν να φέρουν αλλαγές στην προσωπική περίθαλψη και έτσι θα χρειαστεί μια νέα γενιά νανο-ειδικών ιατρικής που θα διαχειρίζονται τις νέες θεραπείες. Αγρότες γενετικά τροποποιημένων τροφίμων. Οι αγρότες νέας γενιάς θα καλλιεργούν φυτά και θα εκτρέφουν ζώα που θα είναι γενετικά τροποποιημένα έτσι ώστε να παράγουν περισσότερη τροφή και να περιέχουν θρεπτικές πρωτεΐνες. Διαχειριστές/σύμβουλοι ηλικιωμένων. Θα χρειαζόμαστε ειδικούς οι οποίοι θα διαχειρίζονται την υγεία και τις ανάγκες του πληθυσμού ηλικιωμένων. Θα μπορούν να χρησιμοποιούν μια σειρά από νέες θεραπείες φαρμάκων, ψυχικής υγείας και εκγύμνασης. Χειρούργοι αύξησης της μνήμης. Χειρουργοί θα μπορούν να προσθέσουν επιπλέον μνήμη σε ανθρώπους και να βοηθήσουν αυτούς που είναι υπερβολικά εκτεθειμένοι σε πληροφορίες και χρειάζονται περισσότερη μνήμη για να αποθηκεύουν την ενέργεια. Ηθικιστές της Νέας επιστήμης. Καθώς η επιστημονική πρόοδος επιταχύνεται σε τομείς όπως η κλωνοποίηση, ενδέχεται να χρειαστεί μια νέα γενιά ανθρώπων που θα καταλαβαίνουν την επιστήμη και θα βοηθούν την κοινωνία να κάνει ηθικές επιλογές εξέλιξης. Δεν θα είναι πια ζήτημα το αν μπορούμε να κάνουμε κάτι αλλά το αν πρέπει.
• Διαστημικοί πιλότοι, τουριστικοί ξεναγοί και αρχιτέκτονες. Με εταιρείες ήδη πολλά υποσχόμενες στον τουριστικό χώρο, θα χρειαστούμε πιλότους και ξεναγούς του διαστήματος καθώς και αρχιτέκτονες που θα σχεδιάζουν που θα ζούμε και θα εργαζόμαστε. Τρέχοντα έργα στο SICSA (Πανεπιστήμιο του Χιούστον) περιλαμβάνουν ένα θερμοκήπιο στον Άρη, σεληνιακά φυλάκια και οχήματα εξερεύνησης του διαστήματος. • Κάθετοι αγρότες. Τα κάθετα αγροκτήματα, σε ουρανοξύστες στο κέντρο των πόλεων θα αυξηθούν εντυπωσιακά μέχρι το 2020. • Ειδικοί αντιστροφής της κλιματικής αλλαγής. Όσο αυξάνονται οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής, θα χρειαστούν μηχανικοί - επιστήμονες για να συμβάλουν στη μείωση ή ανατροπή των αποτελεσμάτων. Το φάσμα των επιστημών και τεχνολογιών που χρησιμοποιούν θα περιλαμβάνει, ενδεχομένως, τη συμπλήρωση των ωκεανών με ρινίσματα σιδήρου και την τοποθέτηση γιγαντιαίων ομπρελών που θα εκτρέπουν τις ακτίνες του ήλιου. • Εφαρμοστές καραντίνας. Εάν ένας θανατηφόρος ιός αρχίσει να εξαπλώνεται ταχέως, λίγες χώρες, και λίγοι άνθρωποι, θα είναι έτοιμοι. Οι νοσοκόμες δεν θα επαρκούν. Καθώς τα ποσοστά θνησιμότητας αυξάνονται και οι πόλεις θα κλείνουν, κάποιος θα αναλαμβάνει τη φύλαξη των πυλών. • Αστυνομία καιρικών μετατροπών. Η κλοπή σύννεφων για να δημιουργηθεί βροχή, είναι κάτι που ήδη συμβαίνει σε κάποιες γωνιές του πλανήτη και στο
•
•
•
•
μέλλον θα χρειάζονται ειδικά σώματα που θα προστατεύουν τα σύννεφα και θα ελέγχουν ποιος έχει δικαίωμα να ψεκάσει με ιωδίδια (τα ιωδίδια με την πάροδο του χρόνου υφίστανται σε περιορισμένη έκταση διάσπαση, κατά την οποία ελευθερώνεται ιώδιο) αργύρου για να προκαλέσει βροχή από τα περαστικά σύννεφα. Εικονικοί δικηγόροι. Όσο περισσότερο επικοινωνούμε online, τόσο θα αυξάνεται η ανάγκη για ειδικούς δικηγόρους που θα επιλύουν νομικές διαφορές μεταξύ ατόμων που ζουν σε διαφορετικές χώρες με διαφορετικά νομικά συστήματα. Εικονικοί διαχειριστές / ψηφιακοί καθηγητές. Ευφυή είδωλα ή χαρακτήρες υπολογιστών (avatar) ενδέχεται να βοηθούν ή ακόμα και να αντικαταστήσουν τους εκπαιδευτικούς στις τάξεις. Κατασκευαστές εναλλακτικών οχημάτων. Θα χρειαστούμε σχεδιαστές και κατασκευαστές της επόμενης γενιάς μέσων μεταφοράς, χρησιμοποιώντας εναλλακτικά υλικά και καύσιμα.. Προσωπικοί παρουσιαστές ειδήσεων. Καθώς το τηλεοπτικό, ραδιοφωνικό και διαδικτυακό περιεχόμενο γίνεται όλο και περισσότερο εξατομικευμένο, θα υπάρχουν θέσεις εργασίας για ανθρώπους που θα εργάζονται με παραγωγούς και διαφημιστές ώστε να δημιουργούν ειδήσεις και θέματα ανάλογα με τα προσωπικά ενδιαφέροντα του καθενός. Η εξατομίκευση θα γίνεται από ηλεκτρονικούς υπολογιστές ενώ η
•
•
•
•
•
παρουσίαση των ειδήσεων θα γίνεται από ανθρώπους. Καθαρίστριες δεδομένων. Καθώς αυξάνονται τα ηλεκτρονικά δεδομένα και οι πληροφορίες για τον καθένα μας, θα χρειαζόμαστε οπωσδήποτε μια ειδικές καθαρίστριες ές που θα ξεφορτώνεται με ασφάλεια ό,τι δεν χρειαζόμαστε. Οικιακή ηλεκτρονική βοηθός. Οι ηλεκτρονικές βοηθοί θα μας βοηθούν να οργανώνουμε την ηλεκτρονική ζωή μας, θα οργανώνουν τα email μας, θα εξασφαλίζουν την σωστή αποθήκευση των προφίλ, των δεδομένων και των passwords μας. Χρηματιστές χρόνου. Ο χρόνος πάντα ήταν χρήμα και υπάρχουν ήδη άνθρωποι που αναλαμβάνουν διαχείριση χρόνου. Στο μέλλον, ενδεχομένως να προκύψουν και αγορές όπου ο χρόνος θα διαπραγματεύεται ως εναλλακτική νομισματική μονάδα. Υπάλληλοι κοινωνικής δικτύωσης. Ενδεχομένως να χρειαστούμε εργαζόμενους που θα αναλάβουν ανθρώπους που έχουν υποστεί τραύματα ή έχουν μπει στο περιθώριο της κοινωνικής δικτύωσης. Προσωπικοί μάνατζερ. Αυτή η δουλειά θα είναι προέκταση του ρόλου που σήμερα παίζουν οι στυλίστες και οι μάνατζερς των διασημοτήτων. Θα είναι ο υπεύθυνος για την δημιουργία της προσωπικής μας «μάρκας» χρησιμοποιώντας κοινωνική δικτύωση και άλλα μέσα. Πηγή: www.tanea.gr με πληροφορίες από https://fastfuture.com
43
Απλούστευση, απλούστευση, απλούστευση
Υπάρχει αδήριτη ανάγκη, να υπάρξει κωδικοποίηση της εργατικής και ασφαλιστικής νομοθεσίας
Τ ΑλΕΚΟΣ ΚΕχΑγΙΑΣ
Οικονομολόγος - Λογιστής
44
ι έδειξε όλη η διαδικασία της εκκαθάρισης των εισφορών με τον ΕΦΚΑ μετά το 2017; Μεταξύ άλλων έδειξε, ότι ο τρόπος με τον οποίο δούλευε ο ΟΑΕΕ με τις σταθερές μηνιαίες εισφορές, αυτό το απλό, ήταν… και το καλύτερο. Υπήρξαν τα μικρότερα, τα λιγότερα προβλήματα στον ΕΦΚΑ. Αυτό το χάος με τους παράλληλα απασχολούμενους (μισθωτός και επαγγελματίας ταυτόχρονα) που δεν θα τελειώσει ποτέ για την περίοδο από 2017 έως 2019, έδειξε ότι το απλό είναι αυτό το οποίο δεν δημιουργεί προβλήματα. Οι ασφαλισμένοι, πρέπει να γνωρίζουν και να κατανοούν τις εισφορές που καλούνται να καταβάλουν. Το πολύπλοκο, το οποίο αρχικά έμοιαζε ως δικαιότερο, που όμως κατάντησε να είναι γραφειοκρατικό και μη λειτουργικό, που αποσπά χρόνο και ενέργεια από την παραγωγική διαδικασία και τη διοχετεύει στη γραφειοκρατική καθημερινή διαχείριση, δημιούργησε τεράστια προβλήματα.Υπάρχει αδήριτη ανάγκη, δεν πάει
άλλο, να υπάρξει κωδικοποίηση της εργατικής και ασφαλιστικής νομοθεσίας. Δεν χρειάζεται να γράψουμε πολλά πάνω σε αυτά. Όσοι ασχολούνται με την εργατική νομοθεσία γνωρίζουν ότι είναι ατελείωτες οι παρεμφερείς διατάξεις που ρυθμίζουν διαφορετικά τα ίδια πράγματα. Ο ΕΦΚΑ πρέπει να προχωρήσει στην κατάρτιση ενιαίου κανονισμού ασφάλισης. Το 80% του κανονισμό ασφάλισης του ΙΚΑ είναι στην καθαρεύουσα και ρυθμίζει θέματα που έπαψαν από δεκαετίες να υφίστανται. Κέρδος για την κοινωνία και την οικονομία, η μειωμένη γραφειοκρατία Παράδειγμα: θα μπορούσε ως μονάδα για τον υπολογισμό του μισθού να μην είναι ο μηνιαίος μισθός ή ο ημερήσιος μισθός (ημερομίσθιο) αλλά το ωρομίσθιο. Η επιχείρηση δηλώνει στο ΕΡΓΑΝΗ ποιο είναι το ωρομίσθιο του εργαζομένου, ο εργαζόμενος με την είσοδο του στο ΕΡΓΑΝΗ αποδέχεται το
ωρομίσθιο που έχει δηλώσει η επιχείρηση. Παράλληλα, η επιχείρηση δηλώνει στο ΕΡΓΑΝΗ το ωράριο του εργαζόμενου και ο εργαζόμενος οφείλει με την είσοδό του στο ΕΡΓΑΝΗ να επιβεβαιώσει αυτό το ωράριο. Στη συνέχεια το ΕΡΓΑΝΗ υπολογίζει το μηνιαίο μισθό, ενημερώνει την επιχείρηση (έως κάποια προθεσμία του μήνα) ποιες είναι οι συνολικές της υποχρεώσεις; ως προς τον εργαζόμενο, ως προς την εφορία (για τον παρακρατούμενο φόρο) και ως προς τον ΕΦΚΑ για τις ασφαλιστικές εισφορές. Εν συνεχεία καταθέτει η επιχείρηση αυτό το συνολικό ποσό σε ένα τραπεζικό λογαριασμό του ΕΡΓΑΝΗ, το οποίο μοιράζει προς τον εργαζόμενο (τις καθαρές του αποδοχές), προς την εφορία (για τον παρακρατούμενο φόρο) και προς τον ΕΦΚΑ. Κέρδος για την κοινωνία και την οικονομία είναι η μειωμένη γραφειοκρατία για όλους όσους συμμετέχουν στην διαδικασία αυτή.Ταυτόχρονα, λογικά, θα πρέπει να υπάρξει μία έκπτωση στον φόρο του εργαζόμενου και τις εισφορές της επιχείρησης. Θεωρώ ότι οι επιχειρήσεις οι οποίες θα ενταχθούν αρχικά σε ένα τέτοιο καθεστώς είναι αυτές οι οποίες έχουν μία σταθερότητα στο εργασιακό τους περιβάλλον, δεν έχουν συχνές αλλαγές στους εργαζόμενους. Ταυτόχρονα, έμμεσα δημιουργείται έτσι μία λίστα «λευκών» επιχειρήσεων που για την διαφάνεια στην διαχείριση των
μισθολογικών θεμάτων τους θα πρέπει να τους πιστωθεί σημαντική μείωση του χρόνου παραγραφής ως μείωση του μη μισθολογικού κόστους. Μία δεύτερη κατηγορία επιχειρήσεων που θα μπορούσαν να ενταχθούν σε ένα απλουστευμένο πλαίσιο λειτουργίας απέναντι στο ΙΚΑ, θα μπορούσαν να είναι εκείνες που έχουν πλήρη ή μερική απασχόληση αλλά με κατ΄ επανάληψη σταθερή και τακτική μισθοδοσία. Να υπάρξει η δυνατότητα υποβολής μίας αρχικής ΑΠΔ και να μην απαιτείται η επιχείρηση να ξαναστείλει έως ότου αλλάξουν οι αποδοχές των υπαλλήλων τους. Βέβαια η κατηγορία αυτή δεν θα λύσει το τεράστιο ζήτημα της ΑΠΔ και της ανάγκης απλούστευσης της αφού αυτή είναι ότι γραφειοκρατικότερο, ότι πιο δυσανάγνωστο, ότι πιο περίπλοκο δημιουργήθηκε ποτέ. Δεν προχωράει έτσι η μάχη κατά της γραφειοκρατίας του ΙΚΑ, εδώ η λύση είναι όμοια με ότι έκανε ο Μέγας Αλέξανδρος με το Γόρδιο Δεσμό. «Σε ένα τραπέζι τρεις ομάδες ανθρώπων» Είναι κάτι παραπάνω από αναγκαίο να καθίσουν σε ένα τραπέζι τρεις ομάδες ανθρώπων: από το υπουργείο Εργασίας, από τον ΕΦΚΑ και οι εκκαθαριστές μισθοδοσίας, οι λογιστές δηλαδή. Πρέπει επιτέλους να συμφωνηθεί και να γίνει αποδεκτό από τον ΕΦΚΑ (από το ΙΚΑ δηλαδή) το εξής απλό: πώς υπολογίζονται οι αποδοχές, σε όλες τις
κατηγορίες των εργαζομένων. Αυτό πολύ απλά, πρέπει να συμφωνηθεί για να μην έρχεται το ΙΚΑ και υπολογίζει κατά το δοκούν τις αποδοχές. Δεν έχει καμία δουλειά το ΙΚΑ να υπολογίζει αποδοχές. Αποδοχές μόνο το υπουργείο Εργασίας και η Επιθεώρηση Εργασίας μπορούν να πούνε ποιες πρέπει να είναι. Αυτές οφείλουν οι εργοδότες και το ΙΚΑ να το αποδεχθούν. Δεν μπορεί το ΙΚΑ να λειτουργεί ως κράτος εν κρατεί, δεν μπορεί το ΙΚΑ να συμπεριφέρεται ως το Βαθύ Κράτος. Ο υπουργός ο οποίος θα καταφέρει να πείσει το ΙΚΑ να καθίσει στο ίδιο τραπέζι με την αρμόδια διεύθυνση από το υπουργείο Εργασίας και να συμφωνήσουν πώς υπολογίζονται οι αποδοχές, να γνωρίζει ότι θα γίνει άγαλμα σε όλα τα λογιστικά γραφεία. Εικόνισμα. Παράδειγμα: Ο τρόπος που αντιμετωπίζει το ΙΚΑ τους απασχολούμενους με μερική απασχόληση, (τους πιο ευάλωτους εργαζόμενους) που τους στερεί κοντά στα 40 ένσημα το χρόνο. Πρέπει να αντιμετωπιστεί με μία μόνο φράση: να βγει ο υπουργός Εργασίας και να πει στο διοικητή του ΕΦΚΑ να σταματήσει το ΙΚΑ να αφαιρεί ασφαλιστικά δικαιώματα από τους εργαζόμενους με μερική απασχόληση. Ο Συνήγορος του Πολίτη έχει καταθέσει τις εμπεριστατωμένες απόψεις του στο ΙΚΑ. Ο νόμος υπάρχει και ήρθε η ώρα το ΙΚΑ να τον εφαρμόσει.
45
Γιατί η Αιολική Ενέργεια είναι σημαντικό μέρος της λύσης
Η
ΠΑΝΑγΙωΤηΣ γ. ΠΑΠΑΣΤΑΜΑΤΙΟΥ
Γενικός Διευθυντής Ελληνική Επιστημονική Ένωση Αιολικής Ενέργειας ΕΛΕΤΑΕΝ
46
υγειονομική κρίση εξαιτίας του COVID-19 που έπληξε όλον τον πλανήτη, αποτελεί μία πρόκληση για την ανθρωπότητα. Καλούμαστε όλοι να αλλάξουμε τις συνήθειές μας σε διάφορους τομείς της ζωής μας. Ειδικά όμως για την χώρα μας, αυτό είναι ακόμα πιο αναγκαίο καθώς, πριν τον κορωνοϊό, η Ελλάδα προσπαθούσε να εξέλθει από την βαθιά δεκαετή οικονομική κρίση. Στην προσπάθεια για επανεκκίνηση και βιώσιμη ανάπτυξη, ο ρόλος των επενδύσεων στην πράσινη ενέργεια είναι κρίσιμος. Ο κλάδος των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (Α.Π.Ε.) θεωρείται ένας σχετικά ασφαλής κλάδος που ελκύει παγκοσμίως νέους επενδυτές. Στην Ελλάδα, η εμπειρία της κρίσης έδειξε ότι, μπορεί η ρευστότητα να μειώθηκε συνολικά στην οικονομία, αλλά οι επενδυτές και οι Ελληνικές τράπεζες δεν σταμάτησαν ποτέ να επενδύουν και να χρηματοδοτούν επιχειρήσεις του κλάδου Α.Π.Ε. Επομένως και στη νέα εποχή μετά τον COVID-19, οι Α.Π.Ε. μπορεί να είναι βασικό εργαλείο για ανάπτυξη και απασχόληση. Βεβαίως, δεν θα πρέπει να ξεχνάμε τον βασικό λόγο για τον οποίο χρειαζόμαστε Α.Π.Ε.: πρόκειται για την κλιματική κρίση που είναι μια μόνιμη απειλή, σε αντίθεση με την κρίση που προκάλεσε παγκοσμίως ο COVID-19 η οποία ευχόμαστε όλοι να είναι παροδική. Η Ελλάδα μπορεί να εκμεταλλευτεί τον 100% βεβαιωμένο ενεργειακό της πόρο, τις Α.Π.Ε που είναι άμεσα αξιοποιήσιμος. Η αιολική ενέργεια είναι ένα από τα αποτελεσματικότερα μέτρα που διαθέτει η ανθρωπότητα για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης. Και αυτό διότι πρόκειται για ένα καθαρό τρόπο παραγωγής ενέργειας. Ως ανθρώπινη δραστηριότητα, η αιολική ενέργεια έχει επιπτώσεις. Το σημαντικό είναι ότι οι απαιτούμενες επεμβάσεις στο φυσικό περιβάλλον είναι σημειακές χρονικά και γεωγραφικά, σε αντίθεση με τις συμβατικές πηγές ενέργειας και την πυρηνική ενέργεια. Οι επιπτώσεις μπορεί να ελαχιστοποιηθούν με ορθή χωροθέτηση και κατάλληλα μέτρα που προβλέπονται στους περιβαλλοντικούς όρους, και βεβαίως πρέπει να σταθμίζονται σε σχέση με τα οφέλη της αιολικής ενέργειας.
Εξίσου σημαντικό είναι ότι οι εναλλακτικές που διαθέτουμε είναι σαφώς πιο επιβαρυντικές ή και επικίνδυνες για τον άνθρωπο και το περιβάλλον. Για αυτό δεν είναι ορθή η γενική άρνηση ενάντια στα αιολικά πάρκα, και τούτο διότι: • Η αιολική ενέργεια δεν απειλεί τα οικοσυστήματα. Τα αιολικά πάρκα δεν καταστρέφουν το περιβάλλον στο οποίο λειτουργούν. Μαζί με τα ηλιακά και τα υδροηλεκτρικά είναι οι μόνες πηγές ενέργειας που κατά τη λειτουργία τους δεν εκπέμπουν κανενός είδους ρύπο. • Η καθαρή έκταση που καταλαμβάνουν οι αιολικές εγκαταστάσεις είναι ένα μικρό ποσοστό του συνόλου της έκτασης στην οποία αναπτύσσονται και η υπόλοιπη έκταση μεταξύ ανεμογεννητριών σε ένα αιολικό πάρκο είναι ελεύθερη για αγροτικές ή κτηνοτροφικές δραστηριότητες. • Η αιολική ενέργεια είναι γενικά συμβατή με άλλες αναπτυξιακές δραστηριότητες, όπως ο τουρισμός. • Περαιτέρω η αιολική ενέργεια είναι η φθηνότερη επιλογή που διαθέτουμε για την παραγωγή ηλεκτρισμού προς όφελος της οικονομίας και των καταναλωτών. • Το αιολικό δυναμικό της χώρας μας πρέπει να αποτελέσει πυλώνα της εξωτερικής μας πολιτικής και ψηφίδα στην διασφάλιση της ενεργειακής ανεξαρτησίας της Ευρώπης. Με την έννοια αυτή, η αιολική ενέργεια, εκτός από μέσο οικονομικής ανάπτυξης και περιβαλλοντικής προστασίας, γίνεται με παράγοντας γεωπολιτικής ισχύος, ειρήνης και ασφάλειας στην περιοχή. • Τα αιολικά πάρκα στηρίζουν τους τόπους που τα φιλοξενούν, με ποικίλους τρόπους. Δημιουργούν νέες θέσεις εργασίας και αποδίδουν το 3% του τζίρου τους σε έργα υποδομής, ανάπτυξης και πολιτισμού. H ΕΛΕΤΑΕΝ έχει αναλάβει την πρωτοβουλία ask4wind με την οποία προσπαθεί να απαντήσει σε 22 γενικούς μύθους που αναφέρονται συχνά για την αιολική ενέργεια. Μπορείτε να επισκεφθείτε τον δικτυακό τόπο www.ask4wind.gr για τις απαντήσεις αυτές.
Μέσα στο 2021 το πρώτο drone haps στην στρατόσφαιρα με ελληνική υπογραφή Οι νέες τεχνολογίες θα προσφέρουν λύσεις σε επίπεδο κρατών στην άμυνα, τη γεωργία ακόμη και τη μετανάστευση
Π
ΝΙΚΟλΑΟΣ ΜΠΟγΟΝΙΚΟλΟΣ
Πρόεδρος του Ομίλου Aratos και της Aratos HAPS
ριν λίγα χρόνια μπήκαν στη ζωή μας τα drones, που μας προσφέρουν πανοραμικές φωτογραφίες υψηλής ευκρίνειας. Η χρήση τους ολοένα και αυξάνεται, όμως η τεχνολογία των drones δεν σταματά μόνο στη λήψη και μετάδοση αεροφωτογραφιών. Ειδικά drones που σχεδιάστηκαν από Έλληνες επιστήμονες είναι έτοιμα μέσα στο 2021 να πετάξουν για τη στρατόσφαιρα, προσφέροντας λύσεις σε επίπεδο κρατών σε θέματα όπως η άμυνα, η γεωργία, η ατμοσφαιρική ρύπανση, ακόμη και στο μεταναστευτικό. Η Aratos HAPS είναι μια νέα εταιρεία που συστάθηκε με έδρα την Ολλανδία και στην οποία κύριος μέτοχος με το 55% είναι ο Όμιλος Aratos, ελληνικών συμφερόντων και διοίκησης, που ιδρύθηκε το 2003. Πρόεδρος της Aratos HAPS, καθώς και του Ομίλου Aratos, είναι ο κ. Νικόλαος Μπογονικολός. Με την υποστήριξη του Υπουργείου Άμυνας της Ολλανδίας, αλλά και την κάλυψη μέρους του κόστους από την επενδυτική εταιρεία KYLLA και από ιδία κεφάλαια του Ομίλου Aratos ήδη ξεκίνησε η ανάπτυξη του drone hap στην περιφέρεια Brabant και το τελικό προϊόν αναμένεται να είναι έτοιμο σε σύντομο χρονικό διάστημα. Ο κ. Μπογονικολός μίλησε στο Ράδιο ΕΝΑ, την «ΜΑΓΝΗΣΙΑ» και στον Ηλία Κουτσερή για το ελληνικής καταγωγής εγχείρημα, καθώς γι' αυτό εργάζονται έλληνες επιστήμονες για το οποίο ήδη αρκετές χώρες έχουν επιδείξει μεγάλο ενδιαφέρον. Σύμφωνα με τον κ. Μπογονικολό, όλοι γνωρίζουμε τη σημασία των δορυφόρων και τη συμβολή τους στην καθημερινότητά μας, καθώς χάρη σ' αυτούς έχουμε τις υπηρεσίες των gps ή των google maps. Ωστόσο, το κόστος ενός δορυφόρου είναι υπέρογκο. Θα «επιτηρούν» τη γη με μεγαλύτερη ευκρίνεια και ταχύτητα Εδώ η εταιρεία του κ. Μπογονικολού χρησιμοποίησε γνωστές τεχνολογίες, δημιουργώντας όμως κάτι εντελώς πρωτοποριακό, τα λεγόμενα drone haps, τα οποία μπορούν να βρίσκονται στη στρατόσφαιρα, μεταξύ ατμόσφαιρας και διαστήματος και να «επιτηρούν» τη γη με μεγαλύτερη ευκρίνεια και ταχύτητα. Τα drone HAPS αποτελούν ουσιαστικά πτητικές πλατφόρμες οι οποίες προορίζονται για πτήσεις στην στρατόσφαιρα. Μέχρι σήμερα, για την
επιτήρηση χώρων και την έγκαιρη προειδοποίηση υπάρχουν τρεις επιλογές: α) οι επίγειοι σταθμοί ραντάρ β) τα επανδρωμένα και μη αεροσκάφη και γ) οι δορυφόροι. Ωστόσο, καθεμία από τις παραπάνω επιλογές έχει συγκεκριμένους περιορισμούς στις επιδόσεις, κάτι που ανατρέπεται με τα HAPS, καθώς μπορούν να επιτηρούν τεράστιες περιοχές για βδομάδες, με σχεδόν μηδενικό κόστος και να μεταδίδουν δεδομένα σε πραγματικό χρόνο, χωρίς να υπάρχει φόβος παρεμβολής ή κατάρριψης από εχθρική δράση. Επίσης μετακινούνται εύκολα από περιοχή σε περιοχή και απογειώνονται από αεροδρόμια. Για την άμυνα, τη γεωργία, τις καλλιέργειες, την ατμοσφαιρική ρύπανση «Φανταστείτε ότι ένα drone στη στρατόσφαιρα μπορεί να προσφέρει πολύ μεγάλη ανάλυση στην εικόνα που λαμβάνει από τη γη, μπορεί δηλαδή να παρατηρεί με ακρίβεια ακόμη κι ενός εκατοστού. Οπότε το drone hap μπορεί να χρησιμοποιηθεί για λόγους άμυνας, για τη γεωργία και τις καλλιέργειες, για την ατμοσφαιρική ρύπανση, για την παρακολούθηση μιας πετρελαιοκηλίδας, ενός φυσικού φαινομένου, ακόμη και να επιτηρεί την κίνηση μεταναστών από μία χώρα στην άλλη», σημείωσε χαρακτηριστικά ο κ. Μπογονικολός, ο οποίος συμπλήρωσε πως όλα αυτά γίνονται με πολύ μικρότερο κόστος σε σχέση με τη χρήση ενός δορυφόρου. Ο ίδιος επεσήμανε πως ένα drone hap μπορεί να είναι απολύτως χρήσιμο αυτή την περίοδο στα κράτη, καθώς εντοπίζονται ενεργειακά θέματα πχ στη Μεσόγειο, κι ένα drone hap μπορεί να επιτηρεί όχι μόνο τον εναέριο χώρο ενός κράτους, αλλά και τις γειτονικές περιοχές. Το drone hap θα πραγματοποιήσει την πρώτη εντυπωσιακή του πτήση το δεύτερο εξάμηνο του 2021, ενώ το κόστος του ανέρχεται σύμφωνα με τον κ. Μπογονικολό στο 1,5εκ. ευρώ. Στόχος είναι να πετάει σε υψόμετρο 20.000-25.000 μέτρων, ενώ η αυτονομία πτήσεως θα είναι 6-8 εβδομάδες, χάρη στην τεχνολογία των φωτοβολταϊκών, αν και επί του συγκεκριμένου εξετάζεται από τους επιστήμονες ακόμη μία καινοτομία. «Ας σκεφτούμε τι οφέλη μπορεί να δώσει το drone hap σε ένα κράτος. Γιατί ιδέα μας είναι να έχουμε χαμηλού κόστους λύση για να υπάρξει άμεση απόκριση από κράτη αλλά και από περιφέρειες», σχολίασε χαρακτηριστικά ο ίδιος.
47
Ψηφιακή πολιτειότητα και νέοι
Τι επιφυλάσσει η νέα εποχή
Η
δΡ. ΒΕΡoΝΙΚΑ ΣΑΜΑΡa
Μέλος της επιστημονικής ομάδας του Συμβουλίου της Ευρώπης για την εκπαίδευση στην Ψηφιακή Πολιτειότητα
48
κρίση του κορωνοϊού ανέδειξε όσο ποτέ άλλοτε την ψηφιακή τεχνολογία που ξαφνικά πήρε τη σκυτάλη και έδωσε σε όλους μας εργαλεία για να φέρουμε εις πέρας εργασίες -που παλαιότερα χρειάζονταν αυτοπρόσωπη παρουσία και ίσως και αναμονή ωρών, ακόμα και ημερών-, από την άνεση του καναπέ μας: συναλλαγές με δημόσιους φορείς, έκδοση εγγράφων με μερικά κλικ, εξελιγμένο internet και mobile banking, άυλη συνταγογράφηση, αγορές από το σουπερμάρκετ, εργασία και μάθηση από το δωμάτιο του σπιτιού μας... Μαζί με τα παραπάνω, η πανδημία έφερε όσο ποτέ άλλοτε στην επικαιρότητα την αναγκαιότητα των ψηφιακών δεξιοτήτων την αναγκαιότητα να γίνουμε όλοι μας ψηφιακοί πολίτες, δηλαδή πολίτες του ψηφιακού κόσμου. Δεν χρειάζεται να είμαστε γκουρού της τεχνολογίας για να γίνουμε εμείς και τα παιδιά μας ψηφιακοί πολίτες. Απλά πρέπει να μάθουμε οι ίδιοι και να μάθουμε και στα παιδιά πώς θα ενεργούν στο διαδίκτυο υπεύθυνα, ηθικά και με σεβασμό προς τους άλλους. Όπως εξάλλου τα μαθαίνουμε να ενεργούν στον πραγματικό κόσμο. Για να το κάνουμε, λοιπόν, αυτό χρειάζεται κατ’ αρχάς να διασφαλίσουμε ότι όλα τα παιδιά έχουν ισότιμη πρόσβαση στο διαδίκτυο και να τα βοηθήσουμε να αποκτήσουν τις δεξιότητες που χρειάζονται για να εκφράζονται στο διαδίκτυο πάντα με σεβασμό προς τους άλλους. Να μάθουμε στα παιδιά μας να χρησιμοποιούν τα ψηφιακά εργαλεία με δημιουργικό τρόπο και να μην είναι μόνο παθητικοί χρήστες και καταναλωτές του μέσου. Να αποκτήσουν την ικανότητα να ερμηνεύουν το περιεχόμενο των ψηφιακών μέσων με κριτική σκέψη και να ξεχωρίζουν τις έγκυρες από τις ψευδές ειδήσεις - τα fake news. Επίσης, να βοηθήσουμε τα παιδιά να κατανοήσουν πώς η ψηφιακή τεχνολογία μπορεί να τα επηρεάσει σωματικά και ψυχικά, τόσο με θετικό όσο και με αρνητικό τρόπο, και πώς θα μπορέσουν να
δημιουργήσουν και να διατηρήσουν μια θετική αυτοεικόνα στο διαδίκτυο. Περαιτέρω, να ενδυναμώσουμε τα παιδιά να αναλαμβάνουν ενεργό ρόλο στις διαδικτυακές κοινότητες, προβάλλοντας τις απόψεις τους σεβόμενα τις απόψεις των άλλων, και συμβάλλοντας στη βελτίωση του ψηφιακού περιβάλλοντος. Να τα μάθουμε να διασφαλίζουν τα δικαιώματά τους και να σέβονται τις υποχρεώσεις τους τους, τόσο ως πολίτες του πραγματικού κόσμου, όσο και στο διαδίκτυο. Να προστατεύουν τις πληροφορίες και τα προσωπικά τους δεδομένα, και να κάνουν το ίδιο για τις πληροφορίες και τα προσωπικά δεδομένα τρίτων. Και σαφώς, να γνωρίζουν πώς να πλοηγούνται με ασφάλεια σε διαδικτυακούς χώρους, ως χρήστες, ως καταναλωτές και αργότερα ως επιχειρηματίες. Τελευταίο αλλά εξίσου σημαντικό είναι η δημιουργία ευκαιριών για τα παιδιά ώστε να μάθουν και να σέβονται την ισότητα και τη δικαιοσύνη και να είναι δεκτικά στη διαφορετικότητα. Για τη στήριξη των γονέων και των κηδεμόνων, αλλά και των παππούδων των παιδιών να βοηθήσουν τα παιδιά τους να γίνουν ψηφιακοί πολίτες, δημιούργησα μαζί με την κυρία Janice Richardson για λογαριασμό του Συμβουλίου της Ευρώπης έναν σύντομο οδηγό με μερικά εύκολα βήματα που μπορούμε όλοι να ακολουθήσουμε για να γίνουμε οι ίδιοι ψηφιακοί πολίτες αλλά και να βοηθήσουμε τα παιδιά να κατακτήσουν τις παραπάνω γνώσεις στο δικό τους δρόμο της ψηφιακής πολιτειότητας. Ο οδηγός είναι διαθέσιμος στην Ελληνική γλώσσα στη διαδικτυακή διεύθυνση του Συμβουλίου: https://rm.coe.int/-/16809e74db. Σας προσκαλώ όλους να τον ανακτήσετε από τον παραπάνω ιστότοπο και να τον διαβάσετε. Αγαπητοί φίλοι, μπορεί να μην γνωρίζουμε τι άλλο μας επιφυλάσσει ο κορωνοϊός, όμως γνωρίζουμε καλά ότι το μέλλον είναι σίγουρα ψηφιακό. Ας το αγκαλιάσουμε!
«Οι κρίσεις ως ευκαιρία επανασχεδιασμού της ζωής μας»
Κ
ΕλΕΝη ΒΟΥγΙΟΥΚΑλΟΥ
Πρόεδρος Ανοιχτού Λαϊκού Πανεπιστημίου
άθε κρίση έρχεται στην ζωή μας απρόσμενα κι απροσκάλεστη και μας αναγκάζει να αντιμετωπίσουμε έναν καινούργιο κόσμο, αβέβαιο, και έξω από τον έλεγχο μας. Μας βγάζει από τη ζώνη ασφαλείας μας, λειτουργεί ως καταλύτης και καταργεί κυριολεκτικά τα όρια που μας περιόριζαν. Γι αυτό δεν πρέπει να αφήνουμε ποτέ μια κρίση να πάει χαμένη. Το μεγάλο κίνητρο είναι η προσωπική μας αλλαγή. Ο καθένας μας έχει τη δική του «εργαλειοθήκη» ψυχολογικών ικανοτήτων, για την αποτελεσματική διαχείριση της ζωής και των προκλήσεων της. Η ικανότητα να ανταποκρίνεται κάποιος στις κρίσεις και να βγαίνει πιο δυνατός μέσα από αυτές, είναι σπάνιο προσόν, αλλά είναι αυτό που τον κάνει να ξεχωρίζει από τους άλλους. Δεν υπάρχει κανείς μας σε αυτόν τον κόσμο που να μην έχει βιώσει μια πλήρη κατάρρευση στη ζωή του ή και παραπάνω. Η κατάρρευση ήταν, είναι και θα είναι μέρος της ζωής, κι ένα από τα πιο δύσκολα τεστ. Είναι εδώ όμως που θα δείξουμε από τι υλικά είμαστε φτιαγμένοι. Η ζωή θέλει να πολεμήσουμε. Να πολεμήσουμε για το ατομικό μας καλό ή για το καλό ολόκληρης της κοινωνίας ή για το καλό της ίδιας της ζωής. Πολλοί άνθρωποι εξαντλούνται, εγκαταλείπουν κι αφήνονται στην μοίρα τους, κι αυτό δεν είναι ό,τι καλύτερο. Ελάχιστοι, μια χούφτα άνθρωποι θα δείξουν τα δόντια τους στην ζωή. Κι αυτό ακριβώς είναι που πρέπει όλοι να κάνουμε όταν έρθει μια κατάρρευση: Να την κοιτάξουμε κατάματα και να δούμε πως θα την αντιμετωπίσουμε, και όχι να εγκαταλείψουμε. Γιατί αν εγκαταλείψουμε η ζωή θα μας δώσει μια ακόμη μεγαλύτερη σπρωξιά και θα βρεθούμε σ΄ένα πιο σκοτεινό τούνελ και δεν είναι αυτό που θα θέλαμε. Ως Ανοιχτό Λαϊκό Πανεπιστήμιο, επιθυμώντας
να στηρίξουμε τους σπουδαστές μας, και να τους εκπαιδεύσουμε, στο πώς να πρέπει να αντιμετωπίζουν κάθε κρίση αποτελεσματικά και να την βλέπουν ως την μεγάλη τους ευκαιρία για ανάπτυξη τόσο προσωπική όσο και επαγγελματική σχεδιάσαμε ένα on line εκπαιδευτικό πρόγραμμα το οποίο εκτός από τους σπουδαστές μας μπορεί να το παρακολουθήσει ο οποιοσδήποτε από όλη την Ελλάδα, στον υπολογιστή, στο τάμπλετ ή στο κινητό του. «Οι κρίσεις ως ευκαιρία επανασχεδιασμού της ζωής μας», είναι η θεματική που επιλέξαμε γι αυτό το νέο και διαφορετικό ταξίδι μάθησης και ανταποκρίνεται πλήρως στις ανάγκες της νέας πραγματικότητας που βιώνουμε όλοι μας και της προσαρμογής μας σε αυτήν. Την θεματική αυτή έχουν κληθεί να αναλύσουν, ο καθένας από την σκοπιά του, κορυφαίοι εισηγητές όπως: π. Φιλόθεος Φάρος, κληρικός, ψυχολόγος-Ψυχοθεραπευτής, Δημήτρης Καραγιάννης, Ψυχίατρος-Ψυχοθεραπευτής, Παναγιώτης Κορδούτης, Καθηγητής Ψυχολογίας και Πρόεδρος του τμ. Ψυχολογίας, Ε.Κ.Π.Α., Αγνή Μαριακάκη, ΨυχολόγοςΚοινωνική ερευνήτρια και Βασιλική Μακαρώνη Ψυχολόγος. Την βιωματική του εμπειρία από κρίσεις καταθέτει επίσης, ως γκεστ προσκεκλημένος ομιλητής ο Επιχειρηματίας Πωλ Ευμορφίδης, Ιδρυτής της Coco-Mat. Σκοπός αυτού του προγράμματος είναι να εστιάσει και να αναδείξει τα θετικά των κρίσεων που έρχονται στην ζωή μας, και να υποδεχτούμε με ευγνωμοσύνη και να αγκαλιάσουμε τις αλλαγές που αυτές κουβαλούν ως πολύτιμα δώρα! Στόχος του προγράμματος είναι η ενδυνάμωση του εσωτερικού μας εαυτού, με εκείνα τα ψυχικά εργαλεία που μας είναι απαραίτητα για να αντιμετωπίζουμε και να υπερβαίνουμε τις κρίσεις δημιουργικά, και να μεταβαίνουμε στο επόμενο επίπεδο μας, δηλαδή στην καλύτερη εκδοχή του εαυτού μας. Πρέπει να δείξουμε στην ζωή, πως ξέρουμε να πολεμάμε και δεν παραδιδόμαστε εύκολα. Να υποδεχτούμε την κατάρρευση ως το εργαλείο, που θα μας φέρει πιο κοντά στην καλύτερη έκδοση του εαυτού μας. Κι όταν με το καλό καταφέρουμε να υπερβούμε την κατάρρευση, είναι βέβαιο ότι θα έχουμε αποκτήσει περισσότερη ενσυναίσθηση και κατανόηση προς τον εαυτό μας και τους συνανθρώπους μας, και θα είμαστε σίγουρα πιο δυνατοί και πιο καλύτεροι από πριν. Πληροφορίες: www.alp.gr και https://www.facebook.com/alp.edu/
49
Η επανεκκίνηση της οικονομίας μετά τον κορωνοϊό πρέπει να είναι πράσινη και αειφορική
Π
ράσινη και αειφορική επιβάλλεται να είναι η ανάπτυξη στη μετά-Covid εποχή, τονίζει ο κ. Στέφανος Φωτίου, Διευθυντής Διεύθυνσης Περιβάλλοντος και Ανάπτυξης της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής του ΟΗΕ για την Ασία και τον Ειρηνικό. Ο ίδιος υποστήριξε πως η αλλαγή στο επενδυτικό κλίμα με επενδύσεις που δεν θα έχουν σχέση με τον λιγνίτη και τα ορυκτά, δεν προχωρούν αυτή τη στιγμή, καθώς υποστηρίζονται από μεγάλα συμφέροντα, όμως η ανάπτυξη μέσω του περιβάλλοντος και των φιλικών σ' αυτό μορφών του, είναι μονόδρομος.
ΣΤΕφΑΝΟΣ φωΤΙΟΥ
Διευθυντής της Διεύθυνσης Περιβάλλοντος και Ανάπτυξης στην Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή του ΟΗΕ για την Ασία και τον Ειρηνικό
50
Μπορεί η πανδημία του κορωνοϊού να μας δώσει τη δυνατότητα της επανεκκίνησης της οικονομίας με βάση την αειφόρο ανάπτυξη; Αυτό θα είναι ευτύχημα εάν μπορεί να γίνει, υπάρχουν οι δυνατότητες για να γίνει κάτι τέτοιο, χρειάζεται όμως και σχέδιο και βούληση και φυσικά συμμετοχή όλων των αρμοδίων παραγόντων. Σαφώς δηλαδή χρειάζεται σχέδιο και βούληση από τις κυβερνήσεις αλλά και μεγάλη συμμετοχή και αλλαγή νοοτροπίας από τον ιδιωτικό τομέα, που είναι αυτός ο οποίος ελέγχει την οικονομία.
Γνωρίζουμε ότι ο ΟΗΕ εργάζεται για την επίλυση παγκόσμιων περιβαλλοντικών προβλημάτων. Υπάρχουν ζητήματα που θα πρέπει να αντιμετωπιστούν… Οι αγορές και οι οικονομίες των χωρών θα είναι μακροπρόθεσμα βιώσιμες; Γιατί οι περιβαλλοντικές απώλειες αποδυναμώνουν το φυσικό κεφάλαιο στο οποίο βασίζεται η ανάπτυξη και η επιβίωση του ανθρώπου… Ο στόχος μακροπρόθεσμα είναι αυτός, να έχουμε μία οικονομία που να δίνει εισοδήματα και ταυτόχρονα να διατηρεί και τους φυσικούς πόρους και το περιβάλλον σε μια καλή κατάσταση, έτσι ώστε να υπάρχει για πάντα. Αν δούμε αντικειμενικά τα μέτρα παγκοσμίως για μετά τον κορωνοϊό, η στόχευση αυτή τη στιγμή, είναι στην εργασία και στο εισόδημα, δηλαδή πως θα μπορέσουν να διατηρηθούν θέσεις εργασίας και πως θα μπορέσει να διατηρηθεί το εισόδημα των περισσοτέρων πολιτών. Δεν μπορώ να πω ότι τώρα έχουμε μεγάλες ενδείξεις ότι η επόμενη ημέρα της ανάπτυξης είναι πράσινη, είναι αειφορική, όμως πιστεύουμε ότι αυτό πρέπει να γίνει. Δεν έχουμε ακόμη συνειδητοποιήσει ότι η επανεκκίνηση μετά τον κορωνοϊό δεν είναι να πάμε πίσω σ' αυτό που είχαμε,
είναι να πάμε σε κάτι διαφορετικό και πολύ πρόσφατα είπαν πολλοί εκτελεστικοί γραμματείς από διάφορες υπηρεσίες του ΟΗΕ ότι πηγαίνοντας προς τα πίσω δεν θα κάνουμε τίποτα, πρέπει να πάμε σε κάτι διαφορετικό. Καταλαβαίνω και φυσικά και οι κυβερνήσεις και ο ιδιωτικός τομέας ότι το σοκ που έχει επέλθει στην οικονομία και στην καθημερινότητα είναι τόσο μεγάλο, που όλοι λένε πως θα μπορούσαν να γυρίσουν σ' αυτό που ήταν οκτώ μήνες πριν, αλλά αν γυρίσουμε σ' αυτό που γίνονταν επτάοκτώ μήνες πριν, θα έχουμε μετά από κάποιο διάστημα, μία κατάσταση σαν αυτή που βιώνουμε τώρα. Κανείς δεν είναι προφήτης για να πει πότε θα έρθει η επόμενη πανδημία ή η καταστροφή σε κάποιο περιβαλλοντικό θέμα. Όλοι όμως συνηγορούν ότι εάν απλώς γυρίσουμε εκεί που ήμασταν, απλά θα έχουμε κερδίσει μερικούς μήνες ίσως μερικά χρόνια, αλλά τίποτα παραπάνω. Υπάρχουν επενδυτικά σχέδια που θα μπορούσαν να υποστηριχθούν και να έχουν βάση το περιβάλλον; Υπάρχουν κι αυτό που λέει κατηγορηματικά ο ΟΗΕ, είναι ότι πρέπει να επενδύουμε μόνο σε πράσινη ενέργεια, μόνο σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, να σταματήσουν οι επενδύσεις στα ορυκτά καύσιμα, να γίνει άμεση απολιγνιτοποίηση. Αυτά δεν είναι επενδύσεις, οι οποίες θα πρέπει να γίνουν έχοντας μεγάλο οικονομικό κόστος. Οι επενδύσεις στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας,
αποδεδειγμένα είναι σήμερα πολύ πιο οικονομικά αποδοτικές, απ' ότι οι επενδύσεις στον άνθρακα και στα άλλα ορυκτά καύσιμα. Ο μόνος λόγος που ο άνθρακας και το πετρέλαιο αντέχουν ακόμα και έχουμε ανάπτυξη στη βάση τους, είναι οι επιδοτήσεις των κυβερνήσεων. Εάν δεν δίνονταν οι επιδοτήσεις στα ορυκτά καύσιμα, θα είχε καταρρεύσει η οικονομία των ορυκτών καυσίμων. Αυτή τη στιγμή τα ορυκτά καύσιμα και η παραγωγική διαδικασία γίνεται με ενέσεις επιδοτήσεων. Κάθε ήπειρος έχει βέβαια διαφορετικά χαρακτηριστικά, θα πρέπει να είναι και ανάλογες οι «πράσινες» επενδύσεις, είτε γίνεται υπό την σκέπη ιδιωτών είτε από την κρατική; Για οποιαδήποτε επένδυση το νομικό πλαίσιο θα πρέπει να είναι τέτοιο ώστε να εξασφαλίζεται και η βιωσιμότητα της επένδυσης και του περιβάλλοντος αλλά και η βιωσιμότητα του εισοδήματος και της εργασίας. Δεν λέμε να γίνουν επενδύσεις που δεν ικανοποιούν αυτά τα κριτήρια. Οι επενδύσεις στην πράσινη ανάπτυξη, είναι οικονομικά ίσως και πιο αποδοτικές απ' ότι οι κλασσικές επενδύσεις σ' αυτή την οικονομία που μας έχει φέρει μέχρι σήμερα εδώ. Δεν υπάρχει ενδοιασμός οικονομικός. Το μόνο που υπάρχει είναι πολύ μεγάλα συμφέροντα που δεν θέλουνε να φύγουν οι οικονομίες από τον φαύλο κύκλο των
ορυκτών καυσίμων και του άνθρακα. Καταλαβαίνω ότι είναι τεράστια πολιτική βούληση και τεράστια οικονομική ανάληψη ευθύνης για τον ιδιωτικό τομέα να πάρει αυτές τις αποφάσεις, αλλά όλες οι μελέτες που έχουν γίνει, όχι μόνο από τον ΟΗΕ αλλά κι άλλους διεθνείς οργανισμούς, δείχνουν ότι όλες αυτές οι επενδύσεις είναι πολύ αποδοτικές οικονομικά, φέρνουν καινούργιες δουλειές, φέρνουν καινούργιο εισόδημα, φέρνουν καινούργια οικονομία. Θα πρέπει να φύγουμε από αυτό τον φαύλο κύκλο, που λέει ότι θα πρέπει να διατηρήσουμε κάποιες θέσεις εργασίας σε συγκεκριμένους τομείς. Είναι νομοτελειακό, ότι όταν θα γίνει η μετάβαση της οικονομίας προς μία πιο πράσινη και «καθαρή» οικονομία , κάποιοι τομείς θα χάσουν, γι' αυτό μιλάμε για το θέμα της δίκαιης μετάβασης, πως δηλαδή θα μπορέσουμε με τη μετάβαση που θα γίνει στην οικονομία να μην θιγούν οι εργασιακές ανάγκες και τα εισοδήματα των εργαζομένων κι ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εργασίας έχει συγκεκριμένα σχέδια και βοηθά τις κυβερνήσεις. Αυτό για μένα είναι το θέμα που πρέπει να το κοιτάξουν, πως με τη μετάβαση αυτή δεν θα χάσει ο κόσμος και κυρίως ο φτωχός άνθρωπος, ο μικρομεσαίος τις δουλειές και τα εισοδήματά του. Αυτό μπορεί να γίνει μέσω μίας δίκαιης μετάβασης και αυτό είναι η στόχευση. Πως αυτοί οι άνθρωποι που βγάζουν το ψωμί τους σε ενεργοβόρες επενδύσεις να απορροφηθούν και να βρουν αντικείμενο στις νέες.
*Η συνέντευξη του κ. Στέφανου Φωτίου, δόθηκε στο «Ράδιο ΕΝΑ 102,5» και τον Ηλία Κουτσερή
51
ECoWaVE 1o Βραβείο - Εμπορική Έκθεση Θεσσαλονίκης 2020
JA Greece:
Ε MΑΡΙΑ γΙΑΝΝΕΤΟΥ
Δημοσιογράφος Διευθύντρια Επικοινωνίας Junior Achievement Greece - Σωματείο Επιχειρηματικότητας Νέων
52
Η μαθητική επιχειρηματικότητα οδηγεί τα παιδιά στην επιτυχία
ίμαστε τυχεροί στην Ελλάδα που υπάρχει το Junior Achievement Greece! Είναι παράρτημα του JA Worldwide, του μεγαλύτερου μη κερδοσκοπικού εκπαιδευτικού οργανισμού επιχειρηματικότητας στον κόσμο με ιστορία100 ετών και δεκάδες χιλιάδες γραφεία σε όλες τις Η.Π.Α. και σε 120 χώρες σε όλο τον κόσμο. Πάνω από 15.000 μαθητές και μαθήτριες -15 έως και 18 ετών- έχουν γίνει «επιχειρηματίες» στην Ελλάδα τα τελευταία 15 χρόνια μέσα από το εκπαιδευτικό project διαγωνισμό της Μαθητικής Εικονικής Επιχείρησης του JΑ Greece που υλοποιείται υπό την Αιγίδα της Α.Ε. της Προέδρου της Δημοκρατίας Κατερίνας Σακελλαροπούλου. Κατά τη διάρκεια μιας σχολικής χρονιάς τα παιδιά σκέφτονται και υλοποιούν καινοτόμες επιχειρηματικές ιδέες, εργάζονται σαν αληθινοί επιχειρηματίες, συμμετέχουν στους διαγωνισμούς του JA Greece και κατακτούν σπουδαίες διακρίσεις στην Ελλάδα και την Ευρώπη. Ιδιαίτερα έχει συγκινήσει τα τελευταία χρόνια η περίπτωση μιας ομάδας παιδιών από το μικρό Γυμνάσιο Αλωνίων Πιερίας που με τον έξυπνο κάδο ανακύκλωσης Smileybin που δημιούργησε, κατέκτησε 1ο Πανελλαδικό Βραβείο το 2016, Ευρωπαϊκό Βραβείο Καινοτομίας και η Γενική Διευθύντρια, η μαθήτρια Μαρία Κοκάλα, από το χωριό Σφενδάμη Πιερίας, κέρδισε Βραβείο Ηγετικής
Προσωπικότητας από το JA Europe σε ηλικία μόλις 15 χρονών! H Mαρία είναι ένα «διαμάντι» της ελληνικής περιφέρειας που έλαμψε μέσα από το project της Εικονικής Επιχείρησης. Έχει μαγέψει το κοινό ως κεντρική ομιλήτρια σε σπουδαίες εκδηλώσεις με κορυφαία το Συνέδριο του ΣΕΒ το 2019 «Το Αύριο Σήμερα». Η 19χρονη σήμερα φοιτήτρια του τμήματος Μάρκετινγκ του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών έχει ήδη δεχθεί προτάσεις από μεγάλες εταιρείες για δουλειές στο χώρο της Πληροφορικής και του Μarketing. Η Μαρία ήταν από τις πιο χαρισματικές μικρές «επιχειρηματίες», αλλά έχουν ξεχωρίσει για το ταλέντο και τις έξυπνες ιδέες τους και εκατοντάδες άλλα παιδιά. Οι έφηβοι λατρεύουν την επιχειρηματικότητα και πραγματικά είναι εντυπωσιακή η θετική ενέργεια και το πάθος που βγάζουν στη διάρκεια του project. Οι εκπαιδευτικοί διαγωνισμοί επιχειρηματικότητας που υλοποιεί ο παγκόσμιος οργανισμός Junior Achievement, αποτελούν έναν «θησαυρό» για τους εφήβους και τους νέους και η Ελλάδα χρειάζεται να αξιοποιήσει αυτόν τον «θησαυρό» στο 100%. Τα οφέλη της εκπαίδευσης από την παιδική ηλικία στη δημιουργική-επιχειρηματική σκέψη και στον τρόπο υλοποίησης μιας επιχειρηματικής ιδέας είναι τεράστια. και την Ελλάδα μπροστά.
Μαθητές, επιχειρηματίες στην Εμπορική Έκθεση Θεσσαλονίκης 2020
Η δημιουργία της δικής τους «επιχείρησης», γεμίζει τους εφήβους αυτοπεποίθηση, τους βοηθά να καταλάβουν τις επιθυμίες και τα ταλέντα τους και μετά από αυτή την εμπειρία πολλά από τα παιδιά αυτά αλλάζουν κατεύθυνση, ακολουθούν επαγγέλματα στο χώρο της καινοτομίας και της επιχειρηματικότητας και πηγαίνουν τις ζωές τους O μεγιστάνας Ρίτσαρντ Μπράνσον που ξεκίνησε αληθινή επιχειρηματική δραστηριότητα σε ηλικία μόλις 16 ετών, τονίζει ότι το πιο σπουδαίο όφελος της ενασχόλησης των παιδιών με την επιχειρηματικότητα είναι ότι η δημιουργία της επιχείρησης και η απήχηση της δουλειάς τους, τα γεμίζει χαρά. Και η χαρά είναι βασικό συστατικό της επιτυχίας. Όπως λέει συχνά ο ίδιος –που είναι μονίμως χαμογελαστός- «δεν είμαι χαρούμενος επειδή είμαι επιτυχημένος. Είμαι επιτυχημένος επειδή είμαι χαρούμενος». Η χαρά των μικρών «επιχειρηματιών» δεν μειώθηκε ούτε το 2020, με την πανδημία του κορωνοϊού. Συμμετείχαν με ενθουσιασμό στο Διαδικτυακό Πανελλαδικό Τελικό Διαγωνισμό που πραγματοποιήθηκε στις 8 Μαΐου 2020 με συνδέσεις από τα σπίτια παιδιών, κριτών και
Το περίπτερο της μαθητικής επιχείρησης CRETEETH, Θεσσαλονίκη 2020
προσκεκλημένων. Το πρώτο βραβείο του JA Greece απένειμε η Α.Ε. η Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου στην Μαθητική Εικονική Επιχείρηση ECOWAVE από τη Θεσσαλονίκη η οποία κατέκτησε στη συνέχεια, στις 26 Ιουλίου 2020 το Πανευρωπαϊκό Βραβείο Καινοτομίας JA Europe Delta Innovation Award. Η σπουδαία αυτή δράση της μαθητικής επιχειρηματικότητας για τα παιδιά και την Ελλάδα δε θα μπορούσε να υλοποιηθεί χωρίς την υποστήριξη του επιχειρηματικού κόσμου. Είμαστε ευγνώμονες στους κύριους χορηγούς του προγράμματος της Μαθητικής Εικονικής Επιχείρησης του JA Greece, την MetLife, το Citi Foundation, την Εθνική Τράπεζα, την Raycap, την EY και την Accenture. Το πρόγραμμα έχει τη θερμή υποστήριξη του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, της Υπουργού Παιδείας και Θρησκευμάτων Νίκης Κεραμέως και της Υφυπουργού Παιδείας Σοφίας Ζαχαράκη. Από τη σχολική χρονιά 2020-21 η επιχειρηματικότητα μπαίνει για πρώτη φορά πιλοτικά ως μάθημα στα σχολεία και αυτό μας κάνει να νιώθουμε μεγάλη αισιοδοξία για το μέλλον.
η Μαρία γιαννέτου στο βήμα στην Εμπορική Έκθεση Αθηνάς 2019
53
Διπλωματία του «κορωνοϊού» και αναδιάρθρωση της παραγωγής
Ο
ΣΠΥΡΟΣ ΣΙδΕΡηΣ
Διευθυντής Ανεξάρτητου Βαλκανικού Πρακτορείου Ειδήσεων ΙΒΝΑ
54
υδείς φανταζόταν, στην ανατολή του 2020 , ότι η «σφραγισμένη» και βαριά χτυπημένη από τον COVID-19 πόλη Wuhan στην Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας θα επηρέαζε τόσο πολύ σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα, κράτη και πολίτες στο σύνολο σχεδόν της Υδρογείου. Παρότι η διάχυση της πληροφορίας κινείται πλέον με ταχύτητες 5G, ο κόσμος βρέθηκε απροετοίμαστος και χωρίς κάποιο υποτυπώδες σχέδιο αντιμετώπισης της επιδημικής κρίσης. Ως απότοκο της κρίσης κατέρρευσαν σημαντικοί τομείς της παραγωγικής οικονομίας και φάνηκαν οι αστοχίες στις πολιτικές των κυβερνήσεων. Θα περίμενε κανείς, αυτό το παγκόσμιας κλίμακας γεγονός, να κινητοποιούσε τις ηγεσίες κρατών και συνασπισμών κρατών, να χαράξουν έστω και καθυστερημένα, ένα πλάνο στήριξης της οικονομίας και των πολιτών, αλλά και της αναδιοργάνωσης της οικονομικής δραστηριότητας, ώστε να γίνει με το λιγότερο δυνατό κόστος η επιστροφή στην κανονικότητα. Στο πρώτο κύμα της πανδημίας από τον Μάρτιο του 2020, οι περισσότερες Βαλκανικές χώρες ανταποκρίθηκαν στην πανδημία ικανοποιητικά, χωρίς μεγάλες απώλειες σε ανθρώπινες ζωές, ούτε κατάρρευση των υγειονομικών τους συστημάτων. Η αεροπορική «απομόνωση» των περισσότερων χωρών, σε μια περίοδο χωρίς τουρισμό, διασφάλισε εν μέρη τον έλεγχο της διασποράς στο εσωτερικό των χωρών, αλλά ανέδειξε από την μια την έλλειψη σε υγειονομικές και υλικοτεχνικές υποδομές και από την άλλη την έλλειψη σε επάρκεια βασικών αγαθών για την επιβίωση των πολιτών, κάτι που συνέβαλε στον πανικό τους. Η πρωτόγονη οργάνωση και παραγωγή του πρωτογενή τομέα σε συνδυασμό με τις μονοκαλλιέργειες στις περισσότερες χώρες των Βαλκανίων δημιούργησαν ελλείψεις σε βασικά αγαθά και ανάγκη σε άμεσες εισαγωγές για όλες σχεδόν τους Βαλκάνιους, μειώνοντας ακόμα περισσότερο την ικανότητα τους να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της κρίσης λόγω ελλείψεως κεφαλαίων. Σε μια ελεύθερη παγκοσμιοποιημένη αγορά, οι εξαρτήσεις σε διάφορους τομείς της οικονομίας έγιναν ακόμα πιο έντονες, με τις πολυεθνικές εταιρείες να προσανατολίζονται στην διανομή των προϊόντων τους προς τους έχοντες κι όχι σε όσους είχαν πραγματική ανάγκη. Όμως ακόμα κι αν οι χώρες είχαν ταμειακά διαθέσιμα δεν μπορούσαν πάντα να εισάγουν πρώτες ύλες ή υγειονομικό υλικό απαραίτητο για την αντιμετώπιση της πανδημίας. Δυστυχώς έτσι λειτουργεί η ελεύθερη αγορά και οι κυβερνήσεις ως μόνο όπλο απέναντι στην ασυδοσία του κέρδους έχουν την αναδιοργάνωση της παραγωγής και της οικονομίας τους.
Στη Ρουμανία για παράδειγμα, στις πρώτες κινήσεις της πολιτικής ηγεσίας ήταν να διασφαλίσει την επάρκεια σε αλεύρι, ενώ με νόμο άλλαξε την παραγωγική γραμμή σε αρκετά εργοστάσια, ώστε να διασφαλιστούν τα απαραίτητα υγειονομικά υλικά, όπως μάσκες, φόρμες προστασίας ακόμα και τεστ για τον κορωνοϊό. Αντίστοιχα λειτούργησαν η Τουρκία, η Βουλγαρία και η Σερβία, αλλάζοντας τις γραμμές παραγωγής σε εργοστάσια, ενίσχυσαν τον πρωτογενή τομέα με άτοκα δάνεια ή και επιδοτήσεις, ώστε να υπάρχει επάρκεια σε τρόφιμα και αναγκαίες πρώτες ύλες. Στη Βουλγαρία για παράδειγμα, με έκτακτο νόμο δόθηκε η δυνατότητα σε ανέργους ή σε όσους είχε ανασταλεί η εργασία τους να ασχοληθούν με την πρωτογενή παραγωγή, διασφαλίζοντας έτσι επάρκεια αγαθών. Επίσης χώρες της όμορης περιοχής, όπως η Τουρκία, ενίσχυσαν τη διπλωματία του «κορωνοϊού» αποστέλλοντας υγειονομική βοήθεια σε πάνω από 100 χώρες παγκοσμίως, διαμορφώνοντας έτσι μια αμφίδρομη σχέση για την επάρκεια σε αγαθά σε μια χώρα 80 εκατομμυρίων κατοίκων. Ακόμα και η Ρουμανία, η Αλβανία και άλλες χώρες απέστειλαν υγειονομικό προσωπικό στην Ιταλία, μια χώρα που επλήγη ιδιαίτερα από την πανδημία, και ανήκει σε μια από τις ισχυρότερες οικονομίες της Ευρώπης και του κόσμου. Στο πλαίσιο αυτό, πολλές χώρες, που έχουν ένα σημαντικό τουριστικό προϊόν, διαμόρφωσαν το καθεστώς εισόδου στη χώρα σύμφωνα με τις όμορες χώρες, ώστε να έχουν ένα βέβαιο μερίδιο της τουριστικής αγοράς μέσω του οδικού τουρισμού. Σλοβενία, Κροατία, Βουλγαρία, Ρουμανία, Αλβανία, Μαυροβούνιο και Τουρκία, επέτρεψαν χωρίς πρόβλημα την μετάβαση στις χώρες τους των τουριστών από γειτονικές χώρες, περιορίζοντας με αυτόν τον τρόπο τις απώλειες των εσόδων από τον τουρισμό. Η αλήθεια είναι ότι η πρωτόγνωρη αυτή κατάσταση δεν είναι εύκολα διαχειρίσιμη. Ούτε οι προβλέψεις είναι σίγουρες για το αύριο. Αυτό όμως, που κατά τη γνώμη μου, θα είχε σημασία αυτή τη μεταβατική περίοδο και σε σύγκριση με τη γειτονιά μας, τα Βαλκάνια, είναι ο επαναπροσδιορισμός της οικονομικής παραγωγής. Μιας παραγωγής που δεν μπορεί να βασίζεται στον τουρισμό απλά και μόνο. Η πλήρης αναδιάρθρωση του αγροτοκτηνοτροφικού τομέα, η ενεργειακή αυτάρκεια και η ενίσχυση των διπλωματικών σχέσεων με τις όμορες χώρες, θα δημιουργήσει ένα νέο μοντέλο ανάπτυξης, που θα μπορεί να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις μια κρίσης, οποιασδήποτε μορφής, αρχής γενομένης από την πανδημία του COVID-19 που όπως φαίνεται δεν θα μας αφήσει σύντομα.
Ή μένει κάποιος να κοιτάζει τις στάχτες και να αναπολείτο παρελθόν, ή αποφασίζει να αναγεννηθεί από αυτές…
Κ ΒΑλΕΝΤIΝΑ ΚoΡδη
(High Performance & Mindset Coach) Προπονήτρια Ζωής & Επαγγελματικής Ανάπτυξης με πιστοποιημένες σπουδές στον τομέα του Mind Programming και στο Success Conversion Coaching.
άθε κρίση γεννάει ευκαιρίες λένε. Σίγουρα είναι δύσκολο κάποιος να στρέψει το βλέμμα τους στις πιθανές ευκαιρίες που μπορεί μία κρίση, όπως αυτή του covid-19, να δημιουργήσει, όταν βλέπει τις απώλειες που πρέπει να διαχειριστεί στην επιχείρησή του ή την εργασία του. Ωστόσο, σε αυτές τις περιπτώσεις, υπάρχουν δύο επιλογές. Ή μένει κάποιος να κοιτάζει τις στάχτες και να αναπολεί το παρελθόν, ή αποφασίζει να αναγεννηθεί από αυτές. Στην πρώτη περίπτωση, η εμμονή στο τι χάσαμε και στους παλιούς καλούς καιρούς, μόνο να καθηλώσει έναν επαγγελματία ή έναν επιχειρηματία μπορεί. Η απαισιοδοξία και η απογοήτευση, δημιουργεί αδιέξοδα και απραξία, άρα μεγαλύτερη οικονομική βύθιση ή στην καλύτερη περίπτωση, στασιμότητα. Αντιθέτως, όταν κάποιος αποφασίσει να αναγεννηθεί από τις στάχτες που του άφησε μία κρίση, θα αρχίσει να αναζητά τις ευκαιρίες που θα τον βοηθήσουν να σηκωθεί ξανά ψηλά και γιατί όχι, σε βάθος χρόνου να σηκωθεί και ακόμη ψηλότερα. Επομένως, είναι θέμα επιλογής και διαχείρισης της κατάστασης με τον καλύτερο δυνατό τρόπο για το καλύτερο αποτέλεσμα. Θέλουμε να δούμε την απογοήτευση, το τέλος του κόσμου και να πέσουμε στην παγίδα της απραξίας ή θέλουμε να αξιοποιήσουμε ό,τι μπορούμε για να κάνουμε μία νέα αρχή; Ας δούμε λοιπόν την ευκαιρία της νέας αρχής. Είναι τώρα η στιγμή να διορθώσουμε νοοτροπίες και συμπεριφορές που έτσι και αλλιώς ως επιχειρηματίες και επαγγελματίες δεν
μας βοηθούσαν να τρέξουμε την επιχείρησή μας με τον καλύτερο τρόπο, απλώς συνεχίζαμε να τις επαναλαμβάνουμε επειδή δεν είχαμε χρόνο να τις αλλάξουμε ή επειδή δεν μας ένοιαζε να το κάνουμε, αφού πιστεύαμε ότι και έτσι μια χαρά δουλεύαμε. Ο κόσμος όμως αλλάζει και μαζί με αυτόν πρέπει να αλλάξουμε και εμείς. Να αφουγκραστούμε τις νέες ανάγκες των πελατών μας, να δείξουμε πραγματικό ενδιαφέρον για τους ανθρώπους που δουλεύουν στην επιχείρησή μας. Να γίνουμε πιο ανθρωποκεντρικοί. Αν «ξύπνησε» κάτι ο covid19 μέσα μας είναι η ανθρωπιά και αυτό πρέπει να μετατρέψουμε σε επιχειρηματική κουλτούρα και πελατοκεντρική συμπεριφορά. Η παγκόσμια αγορά στρέφεται σε αξίες και έννοιες όπως η οικολογική συνείδηση, το ήθος και η διαφάνεια στην επικοινωνία. Και είναι τώρα η ευκαιρία να ανέβουμε και εμείς μαζί στο τρένο της αλλαγής, αλλιώς θα μείνουμε πίσω να λειτουργούμε σε μία πραγματικότητα που δεν θα μπορεί να ανταποκριθεί πια στα νέα δεδομένα. Πρέπει να κοιτάξουμε λοιπόν στο αύριο, από το σήμερα! Να χτίσουμε τις γερές, νέες βάσεις για την επιχείρησή μας, αλλάζοντας τον τρόπο που σκεφτόμαστε ως επιχειρηματίες. Αν θέλουμε πραγματικά, μπορούμε να ανταποκριθούμε στα νέα δεδομένα και να θριαμβεύσουμε. Αν πάλι όχι, μπορούμε να επιστρέψουμε στην κλασσική πετυχημένη συνταγή της αποτυχίας, που θέλει μία δόση από μιζέρια και άλλη μία από δικαιολογίες για να βολευτούμε στην απραξία, καθώς η επιτυχία θέλει δουλειά!
55
Νέα εποχή, πλανήτης γη
Τι πρέπει να προσέξουμε και να αλλάξουμε
Κ
ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΑΝδΡΙΚΟΠΟΥλΟΥ ΣΑΚΟΡΑφΑ
Οικονομολόγος, Συνεκπρόσωπο των Οικολόγων ΠΡΑΣΙΝΩΝ
56
λιματική κρίση και κρίση κορονοϊού. Μια νέα πραγματικότητα γεννιέται για όλους μας, που θα μπορούσε να αποτελέσει σενάριο ταινίας επιστημονικής φαντασίας για το τέλος της ανθρωπότητας. Και οι δύο αυτές κρίσεις έχουν προκύψει από την επέμβαση του ανθρώπου στη γη, κάτι που τα οικολογικά πράσινα κόμματα εδώ και χρόνια επισημαίνουν κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου για το τι μέλλει γενέσθαι. Για πολλούς διανοητές της πολιτικές οικολογίας γίνεται αντιληπτό ότι είμαστε η τελευταία γενιά που μπορεί να κάνει κάτι για αυτό. Για την κλιματική κρίση ήδη έχουν γραφτεί και ειπωθεί πολλά. Όλες οι χώρες του ανεπτυγμένου ευρωπαϊκού βορρά έχουν καθιερώσει δράσεις για την ευαισθητοποίηση των πολιτών και τα έχουν καταφέρει. Στη χώρα μας υπάρχει πολύς δρόμος ακόμα, καθώς οι περισσότεροι, ίσως και λόγω ιδιοσυγκρασίας, δεν ασχολούμαστε με τα κοινά στο βαθμό που αφορούν κάτι άλλο πέραν της επαγγελματικής και οικονομικής μας αποκατάστασης, για αυτό και οι πελατειακές σχέσεις στην πολιτική συνεχίζουν να παραμένουν κυρίαρχες στην Ελλάδα. Η λογική αυτή όμως του παρελθόντος πρέπει να αλλάξει. Πρέπει οι έλληνες να αντιληφθούν ότι η ίδια η Ευρωπαϊκή Ένωση, υιοθετώντας το «GREEN NEW DEAL»- ΝΕΑ ΠΡΑΣΙΝΗ ΣΥΜΦΩΝΙΑ, η οποία αποτελεί σε πολλά σημεία του πρόταση του Ευρωπαϊκού Πράσινου Κόμματος, του οποίου οι Οικολόγοι ΠΡΑΣΙΝΟΙ είναι μέλος, ως επίσημη πολιτική της, αποδεικνύει ότι ο προσανατολισμός στις πράσινες πρακτικές είναι η μόνη διέξοδος για την επιβίωσή μας. Ως επίσημοι εκφραστές της πολιτικής οικολογίας στη χώρα μας και με το κύρος του Ευρωπαϊκού Πράσινου κόμματος οι Οικολόγοι ΠΡΑΣΙΝΟΙ θεωρούμε ότι οι πολιτικές που πρέπει να ακολουθηθούν είναι συγκεκριμένες: Η έκδοση ευρωομολόγου για την αντιμετώπιση της κρίσης του κορονοϊού παραμένει βασικό αίτημα για όλα τα ευρωπαϊκά οικολογικά πράσινα κόμματα ώστε να μην καταρρεύσουν οι οικονομίες του ευαίσθητου ευρωπαϊκού νότου. Δεν είναι δυνατόν σε μια τέτοια κρίση, τα ισχυρά κράτη του βορρά να
κοιτούν αποκλειστικά και μόνο πως θα καρπωθούν περισσότερα στα δικά τους ταμεία. Το γνωστό κορονομόλογο, όπως το βαφτίσαμε, είναι ο μόνος τρόπος επίλυσης της τεράστιας οικονομικής κρίσης που είναι μπροστά μας. Ποια είναι όμως τα άμεσα μέτρα που θα μπορούσε να υιοθετήσει κι η χώρα μας; Πρώτον, η στήριξη της υγείας των πολιτών με πλήρωση των οργανικών θέσεων του προσωπικού στα νοσοκομεία αλλά και του απαιτούμενου εξοπλισμού. Ειδικά οι Μονάδες Εντατικής Θεραπείας θα πρέπει να αυξηθούν ιδιαίτερα μετά την εκτίμηση ότι θα έχουμε συχνά και στο μέλλον τέτοιες επιδημίες. Δεύτερον, στήριξη των φτωχών πολιτών και των εργαζομένων, εκείνων μάλιστα που δεν μπορούν να έχουν οικονομικά αποθέματα. Τρίτον, η στήριξη του πρωτογενή τομέα και των επιχειρήσεων κυρίως στον τομέα της παραγωγής με παρεμβάσεις και συγκεκριμένα μέτρα. Να στηριχθεί ο πρωτογενής τομέας και όλες οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις με προτεραιότητα εκείνες που παράγουν εγχώρια τρόφιμα και είδη πρώτης ανάγκης. Πρέπει να αναπροσανατολίσουμε την οικονομία μας. Φάνηκε ξεκάθαρα ότι οι αγορές δεν μπορούν να λύσουν θέματα και προβλήματα διαρθρωτικού χαρακτήρα. Απαιτείται κρατική παρέμβαση και Σχέδιο Βιώσιμης Παραγωγικής Ανασυγκρότησης. Αφετηριακό σημείο για εμάς αποτελεί ότι τα όποια μέτρα, πέραν την συνεισφοράς τους στην απασχόληση, στην επιχειρηματικότητα και στην οικονομία θα πρέπει να εκτιμώνται και ως συνεισφορά στη μείωση του κόστους της κλιματικής αλλαγής, που έχει εκτιμηθεί από την Τράπεζα της Ελλάδος σε €500-700 δις. έως το 2100. Για το λόγο αυτό προτείνουμε πολιτικές που έχουν περιβαλλοντική συνεισφορά, εναρμονίζονται με δράσεις έντασης εργασίας, προωθούν την κυκλική οικονομία και μεριμνούν για την προστασία των φυσικών πόρων. Για τους Οικολόγους ΠΡΑΣΙΝΟΥΣ δεν ισχύει η κρατούσα λογική ότι θα πρέπει να γίνει πρώτα η «ανάπτυξη» και μετά η προστασία του περιβάλλοντος. Και τα δύο θα πρέπει να γίνονται ταυτόχρονα. Η κρίση που περνάμε δεν θα είναι η τελευταία, νέα δεδομένα διαμορφώνονται από την κλιματική αλλαγή, την μείωση των φυσικών πόρων σε συνδυασμό με την ταχύτατη αύξηση του πληθυσμού του Πλανήτη. Πρέπει να αλλάξουμε πολλά για να επιβιώσουμε. Τα οικολογικά, πράσινα κόμματα από δεκαετίες κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου και προτείνουν λύσεις, ας τις προσέξουμε πριν να είναι πολύ αργά.
γΙωΡγΟΣ ΠΑΠΟΥλΙΑΣ
ΕΞ ΑΠΟΣΤΑΣΕΩΣ ΕΡΓΑΣΙΑ:
Πολιτικός Επιστήμονας
δηΜηΤΡηΣ ΤΖΙΡΑΚηΣ
Οικονομολόγος Διεθνολόγος, Συνεργάτες του ΔΙΚΤΥΟΥ για τη Μεταρρύθμιση στην Ελλάδα και την Ευρώπη
Τ
Το μέλλον στον επιταχυντή
ο ΔΙΚΤΥΟ* με αφορμή την έξαρση της κρίσης του Κορωνοϊού 2019-nCoV και τις ραγδαίες αλλαγές που έχει επιβάλει η πανδημία στις ζωές των πολιτών παγκοσμίως, αλλά και στην Ελλάδα, παρουσίασε μια μελέτη σχετικά με την εξ αποστάσεως εργασία. Ένας νέος τρόπος εργασίας που άρχισε να αναδύεται πριν την έναρξη του αιώνα μας, συνδεδεμένος με τις τεχνολογικές εξελίξεις, μπήκε για τα καλά στον επιταχυντή εξαιτίας των αναγκών της υγειονομικής κρίσης. Οι διεθνείς τάσεις αλλά και η κατάσταση στην Ελλάδα, τα πλεονεκτήματα, οι επιπτώσεις, οι απαιτούμενες προσαρμογές και μια δέσμη προτάσεων για την χώρα μας αποτελούν το περιεχόμενο ανάλυσης και προβληματισμού της παρούσας μελέτης, που έρχεται να συνεχίσει μια σειρά μελετών του ΔΙΚΤΥΟΥ στα ζητήματα αναπροσαρμογής της εργασίας στον 21ο αιώνα. Μια πρώτη προσέγγιση για μια υποτυπώδη δέσμη θεσμικών παρεμβάσεων με στόχο την ομαλότερη και δικαιότερη κατανομή των τεχνολογικών αλλαγών ανάμεσα στις εργοδοσίες και τους εργαζομένους έχει παρουσιάσει το ΔΙΚΤΥΟ σε πρόσφατη (2019) ανάλυση του σχετικά με το μέλλον της εργασίας. Η μελέτη «Άνθρωπος και δουλειά στον 21ο αιώνα - Ο κόσμος και η Ελλάδα» κατέληγε σε πέντε (5) συνοπτικές προτάσεις για την Ελλάδα. • Συνυπολογίζοντας τόσο τα δυνατά σημεία και τα πλεονεκτήματα της χώρας όσο και τα σημεία που υστερεί, είναι σημαντικό για το παραγωγικό μέλλον της χώρας να γίνει αντιληπτό ιδιαίτερα τώρα η ανάγκη χάραξης, μακροχρόνιας και συνεπούς ψηφιακής στρατηγικής. Οι σημερινές συγκεκριμένες αλλαγές που συνέβησαν και στον δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα λόγω της πανδημίας είναι σημαντικά βήματα με θετικές επιπτώσεις που όμως δεν αποτελούν συνολική
στρατηγική για την Δ΄ Βιομηχανική Επανάσταση. Η στρατηγική αυτή πρέπει να είναι οριζόντια , να αφορά από την δημόσια διοίκηση μέχρι την γεωργία, να υλοποιεί και να υπερβαίνει την Γ΄ Βιομηχανική Επανάσταση (Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση) και να μπαίνει στην ψηφιακή εποχή της Δ΄ Βιομηχανικής Επανάστασης. • Μια δεύτερη προτεραιότητα είναι η βελτίωση της ικανότητας των εργαζομένων να συμμετέχουν δυναμικά στην ψηφιακή κοινωνία του μέλλοντος. Το εκπαιδευτικό σύστημα πρέπει να ενσωματώσει τις διαδικασίες απόκτησης ψηφιακών ικανοτήτων σε ένα πρώιμο στάδιο της εξέλιξης των μαθητών, καθώς και να παρέχει ευέλικτες, καινοτόμες και προσιτές οικονομικά δυνατότητες εκπαίδευσης και κατάρτισης για τους μεγαλύτερους σε ηλικία εργαζόμενους. Οι επιπτώσεις της πανδημίας στο εκπαιδευτικό σύστημα οδήγησαν σε μια πρωτοφανή κινητοποίηση υπουργείου και δασκάλων και είχαν αποτελέσματα στην εξ αποστάσεως διδασκαλία. Υπήρξε σαφής αποτυχία στην επιλογή δια βίου εκπαίδευσης για τις υπόλοιπες ομάδες. Η ενεργοποίηση εκπαιδευτικών, μαθητών γονέων και επαγγελματιών δημιουργεί μοναδικές προϋποθέσεις για την μεταρρύθμιση του εκπαιδευτικού συστήματος ως προς τις υποδομές, το ψηφιακό περιεχόμενο και την πιστοποίηση των ψηφιακών προσόντων στο αμέσως επόμενο διάστημα. • Ο ψηφιακός μετασχηματισμός της δημόσιας διοίκησης είναι επίσης καθοριστικό βήμα και δημιουργεί κίνητρα για τους πολίτες να αποκτήσουν τις σχετικές ικανότητες ενώ παράλληλα συμβάλει στη διαφάνεια και αποτελεσματικότητα της δημόσιας διοίκησης. Οι ψηφιακές αλλαγές που συντελέσθηκαν στο χώρο της δημόσιας
διοίκησης κατά την διάρκεια της πανδημίας είναι σημαντικές και δείχνουν ότι το ελληνικό δημόσιο μπορεί να κερδίσει στοιχήματα. Το επόμενο βήμα είναι να γενικευθεί η αλλαγή νοοτροπίας (τα ψηφιακά έργα δεν είναι σαν τα δημόσια έργα) και η πολιτική ηγεσία να παρουσιάσει ένα σχέδιο αλλαγών για μια κοινωνία που είναι πλέον έτοιμη να τις υποδεχθεί. • Άλλη σημαντική προτεραιότητα είναι η εγκαθίδρυση ενός εταιρικού περιβάλλοντος φιλικού προς την καινοτόμα επιχειρηματικότητα και τις start up επιχειρήσεις. Προϋποθέσεις για κάτι τέτοιο αποτελούν ένα δικαιότερο, περισσότερο διαφανές και μακρόπνοο φορολογικό σύστημα, καθώς και αμεσότερη σύνδεση μεταξύ της επιχειρηματικότητας και της πανεπιστημιακής έρευνας. Στην εποχή του κορονοιού έγινε κατανοητό και στον πλέον δύσπιστο πόσο αναγκαία είναι η σύνδεση πανεπιστημίων και επιχειρήσεων και πως η καινοτομία μπορεί να δώσει λύσεις εξαιρετικά σημαντικές για την κοινωνία. • Καθοριστική προτεραιότητα αποτελεί επαναπροσδιορισμός των κανόνων στην απασχόληση και την κοινωνική προστασία. Η εργασία που σχετίζεται με τις ψηφιακές πλατφόρμες θα πρέπει να πλαισιωθεί από κανόνες, ευέλικτους μεν αλλά με στοιχεία εξασφάλισης δικαιωμάτων και εργασιακής αξιοπρέπειας για τους νέας μορφής εργαζομένους, με βάση τις καλύτερες μέχρι σήμερα διεθνείς πρακτικές. Η εξ αποστάσεως εργασία , οι τηλεεργαζόμενοι είναι μία πραγματικότητα και στην Ελλάδα. Οι απαιτήσεις της νέας εποχής ξεπερνούν τα παραδοσιακά μοντέλα και δημιουργούν ανάγκη για καινοτόμες θεσμικές ρυθμίσεις για την προστασία και υποστήριξη των εργαζομένων.
57
Πως μπορεί να ενισχυθεί η οικονομία και η ανάπτυξη της χώρας μας με τη συνδρομή και των επιχειρήσεων Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας
ΙωaΝΝΑ γΕωΡγΙaδΟΥ
Υπεύθυνη λειτουργίας
ΣΤΑΥΡΟYλΑ ΑλΕξIΟΥ
Οικονομολόγος, Στέλεχος
Κέντρο Στήριξης Κ.Αλ.Ο. Μαγνησίας Μαυροκορδάτου 169, 2421300003, www.kalo-magnesia.gr, info@kalo-magnesia.gr
58
Η
Κοινωνική και Αλληλέγγυα Οικονομία και η κοινωνική επιχειρηματικότητα αποτελούν προτεραιότητα για την Ευρωπαϊκή Ένωση και βρίσκονται στο επίκεντρο του πολιτικού προγράμματος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Ήδη το 2017 οι επιχειρήσεις και οργανισμοί Κ.Αλ.Ο. στην Ε.Ε. ήταν 2.800.00 (10% του συνόλου των επιχειρήσεων) με 13.600.000 αμειβόμενες θέσεις εργασίας (Πηγή: Ινστιτούτο εργασίας ΓΣΕΕ, Απρίλιος 2020). Τι σημαίνει όμως κοινωνική και αλληλέγγυα οικονομία (Κ.Αλ.Ο.); Είναι μια πρόταση μετασχηματισμού του ισχύοντος οικονομικού συστήματος, που μετατοπίζει το επίκεντρο από τη μεγιστοποίηση του ιδιωτικού κέρδους στη μεγιστοποίηση της κοινωνικής ωφέλειας. Είναι ο τομέας της οικονομίας στον οποίον εντάσσονται επιχειρήσεις που οργανώνουν την παραγωγή, διανομή και επανεπένδυση με τρόπο δημοκρατικό, αλληλέγγυο και συνεργατικό. Και τι είναι η κοινωνική επιχειρηματικότητα; Είναι ένα επιχειρηματικό μοντέλο που επιτρέπει στους εμπλεκόμενους να καινοτομούν, με έμφαση τόσο στις οικονομικές όσο και στις κοινωνικές αξίες. Συμβάλλει στην οικονομική ανάπτυξη καθώς
δημιουργεί νέες θέσεις εργασίας, βελτιώνει την ποιότητα του τοπικού εργατικού δυναμικού, αυξάνει την παραγωγικότητα της εργασίας, αυξάνει τα κρατικά έσοδα, μειώνοντας παράλληλα τις δαπάνες κοινωνικής πρόνοιας. Τι δεν είναι η κοινωνική συνεταιριστική επιχείρηση; Η κοινωνική συνεταιριστική επιχείρηση δεν είναι κλασσική εμπορική επιχείρηση. Δεν είναι φιλανθρωπικός οργανισμός. Δεν είναι δημόσιο ίδρυμα. Αλλά τότε τι; Η κοινωνική συνεταιριστική επιχείρηση είναι ένα κράμα επιχείρησης που ταυτόχρονα επιδιώκει το κέρδος, διοικείται δημοκρατικά και ισότιμα και παρέχει υπηρεσίες ή παράγει προϊόντα που καλύπτουν κενά της αγοράς. Καλύπτει έναν κοινωνικό σκοπό αλλά λειτουργεί ανεξάρτητα από το κράτος. Ένα κατάστημα βιολογικών ειδών προμηθευμένων από τοπικούς παραγωγούς, ένας φροντιστηριακός οργανισμός που επιλέγει μαθητές με βάση κοινωνικά κριτήρια, ένας χώρος κατασκευής και πώλησης 3D υγειονομικών προϊόντων σε προσιτές τιμές, ένα γραφείο υπηρεσιών καθαρισμού στελεχωμένο από πρώην ανέργους, ένας συνεταιρισμός παροχής κατ’ οίκον φροντίδας για άτομα με περιορισμένη κινητικότητα- είναι όλα παραδείγματα κοινωνικών επιχειρήσεων. Σύμφωνα με μελέτη του 2017 του British Council, το 60% του εργατικού δυναμικού των κοινωνικών επιχειρήσεων στην Ελλάδα είναι γυναίκες, 47% αυτών συμπεριλαμβάνει στους στόχους τους και την προώθηση της κοινωνικής αλλαγής, ενώ στο 82% των κοινωνικών επιχειρήσεων οι αποφάσεις λαμβάνονται δημοκρατικά μέσα από γενικές συνελεύσεις. Τα στοιχεία του 2018 από την Ειδική Γραμματεία Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας του Υπουργείου Εργασίας, είναι επίσης ελπιδοφόρα, καθώς το 83% των κοινωνικών επιχειρήσεων είναι νεοφυείς, το 78% ασχολούνται άμεσα ή έμμεσα με την αντιμετώπιση της ανεργίας και το
41% των υπευθύνων τους είναι κάτοχοι μεταπτυχιακού ή διδακτορικού τίτλου. Η κοινωνική επιχειρηματικότητα μπορεί να αποτελέσει λύση σε μια Ελλάδα που, με βάση την έκθεση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου δημοσιευμένη τον Απρίλιο 2020 θα αντιμετωπίσει αύξηση της ανεργίας της τάξης του 22,3%. Βέβαια, παραμένουν βασικά προβλήματα στην ανάπτυξη των κοινωνικών επιχειρήσεων στην Ελλάδα όπως η πρόσβαση στα χρηματοδοτικά εργαλεία, η γραφειοκρατία της διοίκησης και η έλλειψη πληροφόρησης. Σε ορισμένα από αυτά έρχεται να απαντήσει η λειτουργία του Κέντρου Στήριξης Κ.Αλ.Ο. Μαγνησίας. Το Κέντρο Στήριξης Κ.Αλ.Ο. Μαγνησίας λειτουργεί ήδη ένα χρόνο, με πρωτοβουλία της κοινωνικής συνεταιριστικής επιχείρησης Πορεία Υγείας, στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού, Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» ΕΣΠΑ 2014 - 2020, ως «Σημείο ενημέρωσης» για την Κοινωνική και Αλληλέγγυα Οικονομία και την κοινωνική επιχειρηματικότητα στην περιφερειακή ενότητα Μαγνησίας. Παρέχει δωρεάν α) υπηρεσίες δημοσιότητας όπως θεματικά εργαστήρια και εκδηλώσεις ενημέρωσης για την Κ.ΑΛ.Ο., και β) συμβουλευτική επιχειρηματικότητας και άλλες υποστηρικτικές υπηρεσίες, όπως σύνταξη καταστατικού, υποβολή αίτησης εγγραφής, marketing plan, business plan σε υφιστάμενους Φορείς Κ.Αλ.Ο. ή/και σε φυσικά πρόσωπα που ενδιαφέρονται για την ίδρυση φορέων Κ.Αλ.Ο. Εντός του πρώτου χρόνου λειτουργίας του, το Κέντρο Στήριξης Κ.Αλ.Ο. Μαγνησίας έχει υλοποιήσει 13 δράσεις δημοσιότητας και 10 δράσεις δικτύωσης. Μετρά 384 συμμετέχοντες στις δράσεις δημοσιότητας, 224 συναντήσεις διαζώσης ή μέσω τηλεδιάσκεψης, 116 διαφορετικούς ωφελουμένους των υπηρεσιών ενημέρωσης, 3 αιτήσεις εγγραφής στο Μητρώο Κ.Αλ.Ο., 2 νέες κοιν.σ.επ., 20 συνεργαζόμενες κοιν.σ.επ. Σύμφωνα με πρόσφατη δημοσκόπηση που
πραγματοποίησε με σκοπό την ανατροφοδότηση και τη βελτίωση των υπηρεσιών του, 54,67% των ωφελουμένων δηλώνουν πάρα πολύ ικανοποιημένοι από τις υπηρεσίες του, 30,17% δηλώνουν πολύ ικανοποιημένοι και 9,17% δηλώνουν αρκετά ικανοποιημένοι. Οι επιχειρήσεις Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας μπορούν να
αποτελέσουν ένα σημαντικό μοχλό βιώσιμης οικονομικής ανάπτυξης σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο, δίνοντας απαντήσεις στα αιτήματα για μείωση της ανεργίας, για δίκαιη εργασία, για αλληλέγγυο εμπόριο, για διακυβέρνηση με κοινωνικές αξίες. Οι κοινωνικές επιχειρήσεις διορθώνουν τις ανισορροπίες της αγοράς εργασίας και ενισχύουν την οικονομική δημοκρατία.
59
Η «Γνώμη Πρωτοβουλίας της Ο.Κ.Ε.» για το «Εθνικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης 2021-2025»
Τ
ο Εθνικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης που κατατέθηκε σε δημόσια διαβούλευση αποτελεί καινοτομία ως προς τον προγραμματισμό, την οργάνωση και την ενιαία παρακολούθηση των δημοσίων επενδύσεων και των χρηματοδοτικών ροών που διευκολύνουν τις επενδυτικές πρωτοβουλίες του ιδιωτικού τομέα. Εκτός από τις βασικές τομεακές προτεραιότητες, καταρτίζει τον ορίζοντα κατανομής των χρηματορροών από το 2021 ως το 2025, επιλέγοντας μια εμπροσθοβαρή στρατηγική προς την κατεύθυνση αυτή. Η Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή παρουσίασε το Φεβρουάριο του 2018 την πρόταση της για το Εθνικό Αναπτυξιακό Σχέδιο, η οποία αποτέλεσε αντικείμενο διαβούλευσης και συμφωνίας με τους κοινωνικούς εταίρους και την οργανωμένη κοινωνία των πολιτών. Οι κεντρικοί αναπτυξιακοί στόχοι που τέθηκαν από την Ο.Κ.Ε. που αποτελεί τον συνταγματικό φορέα κοινωνικού διαλόγου στην χώρα εστιάζουν στα εξής ( 2*) : 1. Μείωση της ανεργίας και αύξηση της ποιοτικής απασχόλησης. 2. Προσέλκυση καινοτόμων επενδύσεων και βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος. 3. Ενίσχυση εξωστρέφειας και εκσυγχρονισμός του παραγωγικού δυναμικού σε όλους τους τομείς της οικονομίας. 4. Αναβάθμιση του ανθρώπινου κεφαλαίου και προσαρμογή των δεξιοτήτων στις
60
σύγχρονες απαιτήσεις. 5. Μείωση φτώχειας και ανισοτήτων. 6. Προστασία της φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς μας με ξεκάθαρους κανόνες και σαφείς τρόπους που θα επιτρέπουν το συνδυασμό της οικονομικής ανάπτυξης και την προστασία των φυσικών οικοσυστημάτων.» Αρκετοί από τους στόχους που περικλείονται στο Εθνικό Αναπτυξιακό Σχέδιο της ΟΚΕ, ενσωματώνονται στο προτεινόμενο Εθνικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης, που έχει τεθεί σε δημόσια διαβούλευση από το Υπουργείο Ανάπτυξης. Σύμφωνα και με τις προαναφερόμενες θέσεις της, η Ο.Κ.Ε. αξιολογεί ότι κινούνται προς τη σωστή κατεύθυνση οι παρακάτω συνιστώσες του εθνικού προγράμματος ανάπτυξης, ήτοι: α) η ανάδειξη των στόχων της πράσινης ανάπτυξης, της ανάπτυξης υποδομών, της κοινωνικής ανάπτυξης (καταπολέμηση φτώχειας) και της εξωστρέφειας ως προτεραιότητες της πολιτικής, σε συνδυασμό με την αναγνώριση των στρατηγικών πλεονεκτημάτων της χώρας (γεωγραφική θέση, περιβάλλον, πολιτισμός), καθώς αποτελούν το βάθρο πάνω στο οποίο δύνανται να διαμορφωθούν μείζονες επενδυτικές πολιτικές. β) η μεσοπρόθεσμη στοχοθεσία και η υπαγωγή των έργων σε στρατηγικούς στόχους και ιεραρχούμενες αναπτυξιακές προτεραιότητες. γ) η εφαρμογή ενός Συστήματος Διαχείρισης και Ελέγχου για το Εθνικό ΠΔΕ, μέσα από το οποίο τα έργα και τα προγράμματα θα
παρακολουθούνται, θα ελέγχονται και θα αξιολογούνται ως προς την επίτευξη των αποτελεσμάτων τους. Το ολοκληρωμένο σύστημα κατάρτισης, διαχείρισης, παρακολούθησης και ελέγχου του Εθνικού Προγράμματος Ανάπτυξης αποτελεί κρίσιμη διάσταση ως προς την εφαρμογή επιχειρησιακά άρτιων αναπτυξιακών πρωτοβουλιών και έργων. δ) η εμπροσθοβαρής εκτέλεση και η ανάδειξη σημαντικών τομεακών προτεραιοτήτων. Και αυτό διότι η σημερινή συγκυρία καθιστά απαραίτητη την άμεση κινητοποίηση των πόρων του ΠΔΕ για την άμβλυνση των υφεσιακών πιέσεων, ενώ οι προκλήσεις που καλείται να αντιμετωπίσει η χώρα είναι σε μεγάλο βαθμό κοινές σε όλη την επικράτεια. ε) η δυνατότητα χρηματοδότησης από διάφορες πηγές, πέραν των δημόσιων πόρων, η στροφή στη χρήση ανακυκλούμενων χρηματοδοτικών εργαλείων (πχ εγγυήσεις, δάνεια, κτλ) και η δημιουργία προγράμματος Τεχνικής Βοήθειας, καθώς είναι γνωστό ότι η συνάθροιση κεφαλαίων αυξάνει την επενδυτική κινητοποίηση, ενώ η τεχνική υποστήριξη είναι χρήσιμη για την επίσπευση των διαδικασιών και την αποφυγή αστοχιών. στ) η επισήμανση της ανάγκης τεχνολογικού μετασχηματισμού και μεταβολής του παραγωγικού υποδείγματος, φαινόμενα που επιταχύνονται, καθώς το ηλεκτρονικό εμπόριο και οι ψηφιακές συναλλαγές επεκτείνονται σημαντικά, ενίοτε όμως αρρύθμιστα και χωρίς να διασφαλίζονται και να προστατεύονται τα δικαιώματα των καταναλωτών και των εν γένει συναλλασσόμενων. Ανεξάρτητα όμως από τα προαναφερόμενα, η Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή επισημαίνει ότι εξακολουθούν να παρατηρούνται ορισμένα ελλείμματα
αναφορικά με τομείς του αναπτυξιακού σχεδιασμού της χώρας και συγκεκριμένα: Α. Στο πεδίο της παραγωγικής ανασυγκρότησης, επισημαίνεται η ανάγκη να δοθεί άμεση προτεραιότητα στο σχεδιασμό και υλοποίηση πολιτικών που θα προωθούν δράσεις που θα στοχεύουν στα εξής: - Απλοποίηση του τρόπου ενημέρωσης των επιχειρήσεων και υποβολής επενδυτικών δράσεων, σαφήνεια κανόνων στα προγράμματα ΕΣΠΑ, Αναπτυξιακού και δανειοδοτήσεις, ώστε να αποφεύγονται φαινόμενα επικαλύψεων, απώλειας ροών και αστοχίες στον επενδυτικό προγραμματισμό των επιχειρήσεων. - Διαμόρφωση μηχανισμού ωρίμανσης επενδυτικών έργων, σε συνεργασία με τις αρμόδιες υπηρεσίες (EnterpriseGreece) σε αντιδιαστολή με την κατά προτεραιότητα χρηματοδότηση. - Ενίσχυση του εγχώριου παραγωγικού δυναμικού με έμφαση στους κλάδους της οικονομίας με συγκριτικό πλεονέκτημα και προώθηση των συνεργασιών των μικρομεσαίων επιχειρήσεων με δημιουργία εσωτερικών αλυσίδων αξίας και συστάδων επιχειρήσεων (clusters) και πόλων καινοτομίας.Ενδεικτικά αναφέρονται οι δυνατότητες των τομέων τουρισμού και υγείας στην Ελλάδα (φαρμακοβιομηχανία, τουρισμός πολυτελείας- υγείας- ευεξίας, υψηλά εξειδικευμένο ιατρικό προσωπικό, επενδύσεις σε παραφαρμακευτικά σκευάσματα π.χ. ιατρική κάνναβη, superfoods). - Ανάδειξη συγκεκριμένων έργων ισχυρού αναπτυξιακού αποτυπώματος ειδικά στους τομείς των υποδομών μεταφορώνενέργειας- επικοινωνιών και μετάβασης στην πράσινη οικονομία. - Δημιουργία ενός Ειδικού Λογαριασμού
για τις μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις (Λογαριασμός ΜμΕ), απολύτως εντός του πλαισίου όσων προβλέπονται για τους αναπτυξιακούς στόχους, ο οποίος θα αποτελέσει ένα σημαντικό στοιχείο που θα εξειδικεύσει, έτι περαιτέρω, το γενικότερο σχεδιασμό και τη στοχοθέτηση του Εθνικού Προγράμματος Ανάπτυξης. Ο συγκεκριμένος λογαριασμός προτείνεται να περιλαμβάνει, εκ προοιμίου, τεθείσες αναπτυξιακές στοχοθετήσεις που θα συμβάλλουν στην ενίσχυση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων ως προς την προσαρμογή τους στη αναδυόμενη οικονομική, τεχνολογική και αναπτυξιακή πραγματικότητα. - Μεγαλύτερη έμφαση στην προώθηση έργων και επενδύσεων πουσυμβάλλουν στη σύζευξη του αγροτικού τομέα με τη βιομηχανία και τον τομέα ενέργειας. - Ανάδειξη επενδυτικών προτεραιοτήτων για τη βιομηχανία μέσω και της υιοθέτησης και εφαρμογής Βιομηχανικής Πολιτικής με στόχους ευθυγραμμισμένους με εκείνους της Ευρωπαϊκής Ένωσης και έμφαση στην ποιότητα και την καινοτομία. - Περαιτέρω ενίσχυση της χρηματοδότησης για έρευνα και στήριξη των επιχειρήσεων στο να αναπτύξουν καινοτόμα προϊόντα στη χώρα. - Επανασχεδιασμός του εκπαιδευτικού συστήματος με μακροχρόνιο ορίζοντα και αναβάθμιση της κατάρτισης και της δια βίου μάθησης στην κατεύθυνση σύνδεσης της με τις τεχνολογικές εξελίξεις. - Βελτίωση του Ενεργειακού Σχεδιασμού με προσανατολισμό στην καθαρή και ανταγωνιστική ενέργεια, σύμφωνα με τις διεθνείς δεσμεύσεις της χώρας, ισόρροπη περιβαλλοντική προστασία και ουσιαστική μείωση της παραγωγής αποβλήτων, μέσω της ανακύκλωσης και της επαναχρησιμοποίησης κάθε λογής υλικών (κυκλική οικονομία).
61
- Βελτίωση της Φορολογικής Διοίκησης και διαμόρφωση απλού και σταθερού φορολογικού συστήματος, ειδικότερα για την προσέλκυση επενδύσεων σε τομείς με οικονομίες κλίμακας και την αποτελεσματική αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής, ώστε να διασφαλίζεται η αναλογικότητα και η ανταποδοτικότητα της φορολογίας. Η ΟΚΕ επιπρόσθετα έχει επισημάνει σε πολλές γνωμοδοτήσεις της ότι αναγκαία και ικανή προϋπόθεση για την ανάπτυξη είναι η αποτελεσματική συνεργασία με το χρηματοπιστωτικό σύστημα, το οποίο διαθέτει το κατάλληλα εξειδικευμένο προσωπικό, η σύνδεση των αναγκών των επιχειρήσεων με τα χρηματοδοτικά προϊόντα, αλλά και ο συμπληρωματικός ρόλος που καλείται να διαδραματίσει η Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα και άλλοι σχετιζόμενοι εξειδικευμένοι χρηματοπιστωτικοί επενδυτικοί οργανισμοί (όπως η Παρευξείνια Τράπεζα, η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης). Η αποκατάσταση του αναπτυξιακού ρόλου του χρηματοπιστωτικού συστήματος και η πλήρης αξιοποίηση των ευρωπαϊκών και δημόσιων πηγών χρηματοδότησης για να διασφαλισθεί η ρευστότητα στην αγορά και να στηριχθεί η επιχειρηματικότητα και η ανάπτυξη είναι sinequanon προϋπόθεση για την επίτευξη του αναγκαίου κρίσιμου όγκου επενδυτικών ροών. Αναμφίβολα, προς αυτήν την κατεύθυνση πρέπει να επιδιωχθεί η σταδιακή απεμπλοκή των ελληνικών τραπεζών από το υψηλό φορτίο μη εξυπηρετούμενων δανείων, που κληροδότησε η δεκαετής οικονομική κρίση. Η υιοθέτηση ειδικών εργαλείων όπως οι μικροπιστώσεις και τα πράσινα ομόλογα δύναται να εξυπηρετήσουν εξειδικευμένους στόχους μικρομεσαίων επιχειρήσεων, αλλά και μεγαλύτερων κοινοπρακτικών
62
σχημάτων στον τομέα της ενέργειας. Στο πεδίο ενίσχυσης της εξωστρέφειας, η ΟΚΕ προτείνει να συμπεριληφθεί στο Εθνικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης η αναβάθμιση του ρόλου της οικονομικής διπλωματίας σε διεθνές πολυμερές και διμερές επίπεδο, με έμφαση στην ανάπτυξη οικονομικών σχέσεων με χώρες στις οποίες αναπτύσσονται νέες οικονομικές δυνάμεις και ανερχόμενες τάξεις, με προβολές αυξημένης κατανάλωσης. Η οικονομική διπλωματία αφορά επίσης και στη διαμόρφωση τοπικών-κλαδικών δικτύων μεταξύ περιοχών, πληθυσμών με κοινό πολιτιστικό/ θρησκευτικό/ εκπαιδευτικό προφίλ και η προώθηση κοινών πολιτιστικών επενδυτικών δράσεων (ιστορία, τέχνες, κινηματογράφος, δημιουργική βιομηχανία κλπ). Επιπλέον, η χώρα πρέπει να αξιοποιήσει το γεωστρατηγικό οικονομικό πλεονέκτημα που διαθέτει και να εμβαθύνει την οικονομική συνεργασία της με τα Δυτικά Βαλκάνια, να επιταχύνει τις διαδικασίες για τη δημιουργία κοινών ενεργειακών δικτύων με τις όμορες χώρες, αλλά και να αναπτύξει μια διακριτή πολιτική συνεργασίας (σε τομείς εμπορίου, θεσμικής ενδυνάμωσης, εκπαίδευσης, διαχείρισης μεταναστευτικών ροών κλπ) με τις χώρες της αναδυόμενης αφρικανικής ηπείρου όπου η χώρας μας διαθέτει ιστορικούς δεσμού και σημαντικό κεφάλαιο συμπάθειας και εμπιστοσύνης, ασφαλώς στο πλαίσιο προώθησης της ευρωπαϊκής στρατηγικής για την ενσωμάτωση των περιοχών αυτών στο οικονομικό και κοινωνικό γίγνεσθαι της Ευρώπης. Στο πεδίο διαμόρφωσης κατάλληλων δράσεων για τον εκσυγχρονισμό της κοινωνικής πολιτικής και του θεσμικού πλαισίου των εργασιακών σχέσεων, και υπό το πρίσμα των νέων συνθηκών, η
Ο.Κ.Ε επισημαίνει ότι απαιτείται: - Συμπλήρωση του θεσμικού πλαισίου των νέων μορφών εργασίας, καθώς ενισχύονται οι τάσεις εξ αποστάσεως ή/και εκ περιτροπής εργασίας (platformeconomy), ενώ διαμορφώνονται νέοι όροι για την επονομαζόμενη οικονομία διαμοιρασμού. Τα εν λόγω φαινόμενα, δίχως τη ρυθμιστική παρέμβαση των ευρωπαϊκών και εθνικών θεσμών, θα τείνουν να δημιουργήσουν μεγαλύτερες ανισότητες και μεγαλύτερη συγκέντρωση πλούτου σε λιγότερες οικονομικές ομάδες. - Διεύρυνση των προγραμμάτων υποστήριξης της υγείας και κοινωνικής πολιτικής για ευπαθείς κοινωνικά και οικονομικά ομάδες πληθυσμού με τη συνεργασία των ΟΤΑ (βοήθεια στο σπίτι, διάθεση φαρμάκων, ψυχολογική υποστήριξη, ψηφιακή διευκόλυνση, τηλεϊατρική). - Διαμόρφωση πολιτικών για την αντιμετώπιση του δημογραφικού και της πληθυσμιακής γήρανσης. - Αναβάθμιση της λειτουργίας του κράτους πρόνοιας με στοχευμένες παρεμβάσεις που θα καλύπτουν τους πολίτες που έχουν πραγματική ανάγκη, διασφαλίζοντας την προστασία των ευάλωτων κοινωνικών ομάδων και την ουσιαστική στήριξη των ανέργων. - Διαμόρφωση ενός εθνικού μόνιμου μηχανισμού ανταπόκρισης στις κρίσεις (φυσικές καταστροφές, υγειονομικές κρίσεις, περιβαλλοντικές). - Δημιουργία σύγχρονου μηχανισμού υποστήριξης επιχειρήσεων που βρίσκονται σε κρίση (έγκαιρη προειδοποίηση, διευκόλυνση μεταβίβασης κ.α.). Τέλος, στο πεδίο της θεσμικής αναμόρφωσης και της αποτελεσματικότερης λειτουργίας της
δημόσιας διοίκησης και του κράτους δικαίου, η Ο.Κ.Ε επισημαίνει ότι θα πρέπει να προβλεφθούν άμεσες και έμμεσες δράσεις όσον αφορά: - Τη θεσμοθέτηση Παρατηρητηρίου για την ανάπτυξη και τις επενδύσεις με στόχο τόσο την παρακολούθηση των εξελίξεων κατά το στάδιο του σχεδιασμού και κατά το στάδιο της υλοποίησης των προωθούμενων δράσεων, όσο και την ανάπτυξη προτάσεων / δράσεων κοινής αποδοχής μέσα από διαδικασίες συντεταγμένης διαβούλευσης με τους παραγωγικούς και κοινωνικούς φορείς. Το συγκεκριμένο Παρατηρητήριο δεν συνδέεται με το Σύστημα Διαχείρισης και Ελέγχου (ΣΔΕ), αλλά προτείνεται να αποτελεί τμήμα της διαδικασίας διαβούλευσης. - Τη μεταρρύθμιση του δημόσιου τομέα (με υιοθέτηση καλών πρακτικών από άλλες χώρες), εκσυγχρονισμότων ψηφιακών συστημάτων της Δημόσιας Διοίκησης και μείωση της γραφειοκρατίας για την αποτελεσματική και διαφανέστερη λειτουργία του κράτους, την υποστήριξη του πολίτη και των επιχειρήσεων, και την προώθηση της υγιούς και κοινωνικά υπεύθυνης επιχειρηματικότητας. - Την απλοποίηση της Νομοθεσίας και αντιμετώπιση της πολυνομίας και της κακής
νομοθέτησης. Η ταχεία απονομή της Δικαιοσύνης και η εξωδικαστική επίλυση διαφορών δύνανται να διαμορφώσουν συνθήκες μείωσης του χρόνου απονομής, ώστε να υπάρχει διαφάνεια, να εξυπηρετούνται οι πολίτες και να διευκολύνονται οι επενδύσεις. - Την αντιμετώπιση μονοπωλιακών και ολιγοπωλιακών πρακτικών στη λειτουργία των αγορών προϊόντων και υπηρεσιών και την αναβάθμιση του ρόλου της Επιτροπής Ανταγωνισμού και των ινστιτούτων καταναλωτών για την επίλυση διαφορών και συγκρούσεων. Τέλος, και όσον αφορά την υλοποίηση του Εθνικού Προγράμματος Ανάπτυξης, θεωρείται ιδιαίτερα σημαντική η πρόβλεψη συμμετοχής της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής στις διαδικασίες διαβούλευσης για τον αναπτυξιακό σχεδιασμό της χώρας. Η Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή εκφράζει θεσμικά το σύνολο των παραγωγικών και κοινωνικών φορέων και η συνδιαμόρφωση κοινών προτάσεων και θέσεων θα συμβάλλει σημαντικά στηβέλτιστη κατανομή των χρηματοδοτικών πόρων και τον σχεδιασμό επενδυτικών προγραμμάτων με κριτήρια βιωσιμότητας και ποιότητας.
*Η Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή της Ελλάδος (Ο.Κ.Ε.) ανέλαβε την έκδοση Γνώμης Πρωτοβουλίας με τίτλο «Εθνικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης 2021-2025», με βάση το άρθρο 4 του Νόμου 2232/1994, σύμφωνα με το οποίο «η Ο.Κ.Ε. μπορεί με δική της πρωτοβουλία να εκφράσει Γνώμη και για άλλα θέματα κοινωνικοοικονομικής πολιτικής» και συνέστησε Επιτροπή Εργασίας αποτελούμενη από τους κ.κ. Γιώργο Καρανίκα, Φώτη Κολεβέντη και Γιώργο Γωνιωτάκη. Ως Πρόεδρος της Επιτροπής Εργασίας ορίστηκε ο κ. Φώτης Κολεβέντης, Αντιπρόεδρος Ο.Κ.Ε. Από πλευράς Ο.Κ.Ε. συμμετείχαν οι επιστημονικοί συνεργάτες κ. Δημήτρης Μπίμπας και Δρ. Αφροδίτη Μακρυγιάννη, η οποία και είχε την επιστημονική επιμέλεια του κειμένου. Αναμένεται η επικύρωση της Γνώμης από την Ολομέλεια της Ο.Κ.Ε. Το απόσπασμα που δημοσιεύεται, προέρχεται από τη συγκεκριμένη «Γνώμη Πρωτοβουλίας» Ιούλιος 2020. (*2) Η ώρα της Συμφωνίας για το Εθνικό Αναπτυξιακό Σχέδιο, http://www.oke.gr/sites/default/files/docs/entypo_12selido_06-03-2018.pdf
63
Η κρίση γέννησε τελικά ευκαιρίες;
Ε ΑΠΟΣΤΟλIΝΑ ΤΣΑλΤΑΜΠaΣη Πρόεδρος Συνδέσμου Επιχειρηματιών Γυναικών Ελλάδος - Σ.Ε.Γ.Ε. & CEO of OECON Group, Σύμβουλοι Επιχειρήσεων και Ανάπτυξης
64
ίναι δεδομένο ότι τη συγκεκριμένη εποχή, το σύνολο των επιχειρήσεων, Πανελλαδικά, δοκιμάσθηκαν. Βέβαια η κρίση του Covid-19 ήταν ένα παγκόσμιο φαινόμενο, αλλά στην Ελλάδα το βιώσαμε πολύ πιο έντονα, πολύ πιο βίαια. Γιατί; Γιατί αυτή η κρίση για την Ελλάδα ήρθε να «κουμπώσει» μέσα από μια μακροχρόνια περίοδο ύφεσης. Οι επιχειρήσεις είχαν εξαντλήσει τα αποθέματα τους και περίμεναν εναγωνίως την άνοιξη. Προσωπικά όμως σε όλη αυτή τη διαδικασία, σε όλη αυτή την περίοδο, υποστήριζα οτι η κρίση γεννάει ευκαιρίες. Ευκαιρίες για όλους; Ευκαιρίες για αυτούς που μπορούν, ευκαιρίες για αυτούς που είναι διορατικοί, ευκαιρίες για αυτούς που είναι στοχευμένοι, ευκαιρίες για αυτούς που είναι έτοιμοι να διαφοροποιηθούν. Στην 10ετή ύφεση που βιώσαμε, ζήσαμε το φαινόμενο να βλέπουμε εταιρίες να ξεχωρίζουν σημαντικά. Αυτές είχαν κάτι κοινό, είχαν εμπνευσμένους ηγέτες και ενδυναμωμένο ανθρώπινο δυναμικό. Ο ηγέτης είναι αυτός που παρήγαγε την ιδέα ή διαχειριζόταν τις ιδέες της ομάδας του και η ομάδα ήταν ο μοχλός ανάπτυξης. Το ίδιο ακριβώς συνέβη και σε αυτή την κρίση που, ΝΑΙ ευκαιρίες γεννήθηκαν! Απαιτούσαν, όμως, μια ομάδα μοναδική, ιδιαίτερη, ξεχωριστή. Θα με ρωτήσετε ενδεχομένως, μιλάμε για τις λεγόμενες start-ups, μιλάμε για τεχνολογίες, για τι μιλάμε; Θα σας απαντήσω «ΟΧΙ μόνο». Ακόμη και επιχειρήσεις του παραδοσιακού εμπορίου κατάφεραν να διαφοροποιηθούν και να κάνουν έκρηξη ανάπτυξης. Τι εκμεταλλεύτηκαν αυτές οι εταιρίες; Μα το μοναδικό προνόμιο να έχουν καθηλωμένο το
κοινό τους, τον καταναλωτής τους σε έναν καναπέ, με άφθονο χρόνο και με πεσμένη ψυχολογία που είχε ανάγκη να ξεφύγει. Τι άλλο είχαν ως προνόμιο οι εταιρίες; Εργαλεία! Φθηνά, προσβάσιμα, διαδικτυακά εργαλεία πωλήσεων και marketing. Φωτεινό παράδειγμα που θέλω να μοιραστώ μαζί σας, δεν είναι από τις υψηλές τεχνολογίες, ούτε από τη μοντέρνα οικονομία. Θα μιλήσουμε για ένα «απλό» κατάστημα ρούχων. Απλό, αλλά πόσο διαφορετικό! Μια επιχείρηση στον χώρο της γυναικείας ένδυσης, αναγνώρισε την ανάγκη της κομψής νύφης σε λογικές τιμές. Η μέση γυναίκα επιθυμεί να ζήσει το όνειρο της νύφης, αλλά πλέον δυσκολεύεται να πληρώσει τη βιομηχανία μόδας γάμου και να μισθώσει νυφικό 15002500€. Η συγκεκριμένη επιχείρηση, αναγνώρισε λοιπόν τις ανάγκες, αναγνώρισε το κοινό της, αναγνώρισε τις καταναλώτριες που στόχευαν στο κομψό και όχι στο επώνυμο. Το απλό αυτό μαγαζί που πουλούσε αμπιγιέ ντύσιμο, στοχεύοντας πεθερές και κουμπάρες, αφουγκράστηκε το πλουσιότερο κομμάτι αυτής της βιομηχανίας και προσέγγισε τη νύφη, προσφέροντας φορέματα έως 500€ για αγορά. Επένδυσε σε διαδικτυακή διαφήμιση και έπιασε ένα σοβαρό μερίδιο αγοράς. Το παράδειγμα αυτό είναι απλό, αλλά είναι αληθινό. Είναι απτό, είναι ένα από αυτά που αποδεικνύει ότι όπου υπάρχει διαφοροποίηση, υπάρχει και ευκαιρία για ανάπτυξη. Δε θα σας πω ότι δεν υπάρχουν δυσκολίες, δε θα σας πω ότι όλα είναι ρόδινα, δε θα σας πω ότι το τραπεζικό σύστημα βοηθά. Θα σας πω όμως, και λόγω θέσης και λόγω επαγγέλματος, πως όποιος θέλει.. καταφέρνει!
Αντιστεκόμαστε στην Παθογένεια και την Πανδημία
Α
δΡ. ΣΤΕφΑΝΟΣ γ. ΚΟΥΤΡΑΣ Πρόεδρος Πανελλήνιας Συνομοσπονδίας Θεσσαλών
66
ποτελεί αναμφισβήτητο γεγονός ότι η παγκοσμιότητα διανύει μια από τις πιο δύσκολες περιόδους της σύγχρονης ιστορίας της με δεδομένο το κλίμα εσωστρέφειας και ανησυχίας για την πορεία της Πανδημίας. Η καθημερινότητα μας άλλαξε και θα αλλάζει εάν δεν αντιληφθούμε ότι μόνο με σοβαρότητα, υπευθυνότητα και κυρίως αλλαγή νοοτροπίας θα δημιουργήσουμε νέες συνθήκες για να βγούμε αλώβητοι ψυχικά και σωματικά. Αντιστάθμισμα σ αυτή την απρόβλεπτη σε ένταση και διάρκεια κατάσταση αναδεικνύεται ο πολιτισμός με όλες του τις μορφές. Η δύναμη της πολιτιστικής έκφρασης έγινε την περίοδο αυτή το μέσο για την ψυχική μας ισορροπία. Έστειλε μηνύματα αισιοδοξίας έστω και με τις παραλλαγμένες μορφές του και έγινε κατανοητό ότι ο πολιτισμός είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με την υγιή λειτουργία μιας κοινωνία. Στην κατεύθυνση αυτή οφείλουμε οι συμμετέχοντες στις δράσεις του πολιτισμού να συνεχίσουμε τη συλλογική και δημιουργική μας δυναμική αναπροσαρμόζοντας βάσει των νέων δεδομένων τη διαδικασία υλοποίησης εκδηλώσεων που αφενός μας υπενθυμίζουν τη βιωματική υπόσταση της πολιτιστικής έκφρασης αφετέρου διασφαλίζοντας την υγεία των συμμετεχόντων με την ευλαβική τήρηση των μέτρων Ο μηδενισμός και η ακύρωση των δράσεων θα μας οδηγήσει σε παθογόνες καταστάσεις που οδηγούν στην απομόνωση και την απογοήτευση. Άλλωστε μόνο μέσω των συλλογικών δράσεων θα θωρακίσουμε ψυχικά την κοινωνία των πολιτών. Στο σημείο αυτό θα ήθελα να επισημάνω τον σημαντικό ρόλο των εθελοντικών εθνικοτοπικών φορέων σ όλες τις δύσκολες συγκυρίες που αντιμετώπισε ιστορικά η πατρίδα μας .Δεν είναι απλά οι στυλοβάτες της παράδοσης και του πολιτισμού αλλά και οι αναγεννητές του κοινωνικού ιστού. Η επίσημη πολιτεία οφείλει να τους στηρίξει να τους ενθαρρύνει εμπράκτως με δεδομένο τον ξεχωριστό τους και μοναδικό ρόλο στους επίσημους εορτασμούς των 200 ετών από την Ελληνική επανάσταση. Ολοκληρώνουμε την παρέμβαση μας αυτή καταθέτοντας προτάσεις που θεωρούμε ότι θα συνεισφέρουν στην ανάπτυξη μιας συλλογικής δυναμικής με έμφαση στον λαϊκό πολιτισμό και στη αδιαμφισβήτητη δύναμη της εθελοντικής προσφοράς. 1. Ένταξη των συλλογικών Eθνικοτοπικών φορέων στο πρόγραμμα «Δημιουργική Ευρώπη» 2. Δημιουργία συντονιστικού φορέων για την αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού των πολιτιστικών φορέων για την ενημέρωση της κοινωνίας των πολιτών για τα νέα δεδομένα της πανδημίας. 3. Δημιουργία μιας πλατφόρμας από το Υπουργείο Πολιτισμού στο πρότυπο της
4. 5.
6. 7.
ευρωπαϊκής πλατφόρμας creatives unite όπου οι φορείς θα ανταλλάσσουν πληροφορίες για την αντιμετώπιση της κρίσης του Κορωνοιού. Ενίσχυση των παραδοσιακών μουσικών σχημάτων μέσω ευρωπαϊκών προγραμμάτων. Υλοποίηση δράσεων από τους συλλογικούς φορείς στο πλαίσιο της δράσης «Όλη η Ελλάδα ένας πολιτισμός» για την ανάδειξη της λαογραφικής παράδοσης. Ανάπτυξη δημιουργικών δράσεων με το τίτλο «Βγαίνουμε από την καραντίνα πολιτιστικά και εθνικοτοπικά» με έμφαση στη νέα γενιά Αξιοποίηση των κοινωνικών δικτύων αλλά και της εκπαιδευτικής τηλεόρασης για την προβολή δράσεων που αναδεικνύουν τον ρόλο των πολιτιστικών φορέων σε μια διαφορετική κατάσταση.
Ειδικότερα: Η Ομοσπονδία Θεσσαλικών Σωματείων αποφάσισε την ανάπτυξη δράσεων στο πλαίσιο των δυσκολιών που έχουν δημιουργηθεί λόγω της πανδημίας 1. Ανάπτυξη κουλτούρας για την διενέργεια συνελεύσεων με τη μέθοδο της «εξ αποστάσεως» επικοινωνίας και αξιοποίηση των κοινωνικών δικτύων. 2. Απόλυτη τήρηση των μέτρων προφύλαξης στις δια ζώσης συναντήσεις με δεδομένη την βιωματική δυναμική των πολιτιστικών δράσεων. 3. Ανάπτυξη συνεργασίας με τον τηλεοπτικό σταθμό της βουλής των Ελλήνων και ειδικότερα την επιμορφωτική Λαογραφική εκπομπή «Από τόπο σε τόπο» και τον έγκριτο Μουσικολόγο-Λαογράφο Χρήστο Μυλωνά με απώτερο στόχο την προβολή της Θεσσαλίας παγκοσμίως. 4. Ενημέρωση των μελών των Συλλόγων μας για την διενέργεια δράσεων κατά τις οποίες αφενός διασφαλίζεται η ασφάλεια των συμμετεχόντων αφετέρου δεν διαλύεται η δράση των σωματείων. 5. Επικοινωνία με τις ομογενειακούς Θεσσαλικούς συλλόγους και ανταλλαγή ενημέρωσης για την Πανδημία. 6. Διοργάνωση διαδικτυακών σεμιναρίων με τον τίτλο «Αξιοποιούμε τους Θεσσαλούς Επιστήμονες» 7. Οργανώνουμε την πρώτη έκθεση ανάδειξης των Θεσσαλικών Προϊόντων η οποία θα πραγματοποιηθεί στα μέσα του 2021 με την πίστη και ευχή η πανδημία να είναι μια δυσάρεστη ανάμνηση. Ο Λαϊκός πολιτισμός μας θωρακίζει και αντιστεκόμαστε σε οποιαδήποτε πανδημία «Πολιτιστικά και δυναμικά» ευχαριστώντας και συγχαίροντας τον «Όμιλο Καρεκλίδη» για την ενημέρωση της Κοινωνίας των Πολιτών. Για την Ελλάδα της Αισιοδοξίας και του Πολιτισμού.
Ένα Ευρωπαϊκό δίκτυο για την αποτελεσματική υιοθέτηση ρομποτικών τεχνολογιών
Ρομπότ θα συλλέγουν φρούτα, θα παρακολουθούν αμπελώνες και θα δουλεύουν σε θαλάμους ψύξης!
Τ
ους τελευταίους 12 μήνες το Ευρωπαϊκό ερευνητικό έργο agROBOfood χτίζει ένα Ευρωπαϊκό οικοσύστημα για την αποτελεσματική υιοθέτηση των ρομποτικών τεχνολογιών στον Ευρωπαϊκό γεωργικό κλάδο.
ΜΑΝωληΣ ΤΣΑΝΤΑΚηΣ Οικονομολόγος με μεταπτυχιακό τίτλο (MSc) Αγροτικής Οικονομίας . Αντιπρόεδρος του Δ.Σ. και Διευθυντής Έργων της ΕΤΑΜ ΑΕ
Ψηφιακοί Κόμβοι Καινοτομίας Το agROBOfood συνδέει τον κόσμο της Ρομποτικής και Γεωργίας, της Έρευνας και Ανάπτυξης και της επιχειρηματικής δραστηριότητας, καθιερώνοντας ένα βιώσιμο δίκτυο Ψηφιακών Κόμβων Καινοτομίας (Digital Innovation Hubs). Το δίκτυο αποτελείται από 49 Κόμβους Ψηφιακής Καινοτομίας και 12 Κέντρα Τεχνογνωσίας, ενώ αναμένεται να επεκταθεί περαιτέρω κατά τη διάρκεια του έργου. Πειράματα Καινοτομίας Στο επίκεντρο βρίσκονται τα λεγόμενα Πειράματα Καινοτομίας, τα οποία οργανώνονται και ελέγχονται από τους Ψηφιακούς Κόμβους Καινοτομίας. Τα πρώτα πειράματα που είναι σε εξέλιξη, διεξάγονται σε 7 περιφερειακά δίκτυα που καλύπτουν ολόκληρη την Ευρώπη και όπου θα παρουσιάσουν τις ρομποτικές καινοτομίες στον αγροδιατροφικό τομέα με τρόπο ο οποίος θα εξασφαλίσει τη δυνατότητα υιοθέτησης τους σε ολόκληρο τον ευρωπαϊκό χώρο. Παραδείγματα Στο πλαίσιο του agROBOfood θα κατασκευαστεί ένα ρομπότ το οποίο θα δουλεύει σε θαλάμους ψύξης με στόχο την προστασία των ανθρώπων από θερμοκρασίες υπό του μηδενός. Ένα άλλο από τα ρομπότ που θα κατασκευαστούν θα συλλέγει φρούτα τη σωστή χρονική στιγμή με λιγότερο ανθρώπινο δυναμικό. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα χαμηλότερο κόστος παραγωγής, ενώ θα λύνει ταυτόχρονα το πρόβλημα της έλλειψης εργατικού προσωπικού. Επιπλέον, θα σχεδιαστεί η παρακολούθηση αμπελώνων με ρομπότ και θα κατασκευαστεί ένα ρομπότ συλλέκτης αγγουριών εντός θερμοκηπίου το οποίο προκαταβολικά θα αξιολογεί την
ωριμότητα τους. Αυτά και πολλά άλλα πειράματα θα παρουσιαστούν τόσο από τους εταίρους της κοινοπραξίας, όσο και από εταιρείες οι οποίες θα συμμετάσχουν στις ανοιχτές προσκλήσεις υποβολής πειραματικών έργων για να εξασφαλίσουν χρηματοδότηση για τα εν λόγω πειράματα. Πιο αναλυτικά το agROBOfood θα απευθύνει διαδοχικές «Ανοιχτές Προσκλήσεις» και θα χρηματοδοτήσει πρόσθετα Πειράματα Καινοτομίας. Έτσι συνολικά από τις «Ανοιχτές Προσκλήσεις» θα διατεθούν 8 εκατομμύρια ευρώ με άμεσο όφελος για τις καινοτόμες μικρομεσαίες επιχειρήσεις. 1η Πρόσκληση χρηματοδότησης Η 1η Ανοιχτή Πρόσκληση Χρηματοδότησης Πειραμάτων Καινοτομίας είναι ανοικτή μέχρι την 15η Σεπτεμβρίου 2020 και θα διανείμει 2,65 εκατ. € προς άμεσο όφελος των ΜΜΕ (300.000€ – 500.000€ ανά πρόταση). Εταιρείες ρομποτικής τεχνολογίας και αγρότες θα συνεργαστούν σε καινοτόμα έργα που χρησιμοποιούν ρομποτική. Τα έργα θα πρέπει να επιδείξουν μια ισχυρή καινοτόμο ιδέα, μια δέσμευση για τη χρήση τεχνολογιών αιχμής και μια αξιολόγηση του αντίκτυπου του τελικού προϊόντος, συμπεριλαμβανομένου του οφέλους για τους αγρότες. Τα έργα πρέπει να αντιμετωπίζουν άμεσα προβλήματα στον αγροδιατροφικό τομέα, όπως μείωση του κόστους για καθημερινές δραστηριότητες, μεγιστοποίηση των αποδόσεων ή επίλυση προβλημάτων ασφάλειας με έμφαση πάντοτε στη ρομποτική τεχνολογία. Το agROBOfood χρηματοδοτείται από το Πρόγραμμα Horizon 2020 και στην κοινοπραξία που συντονίζει το Πανεπιστήμιο Wageningen, από την Ελλάδα συμμετέχουν το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, η DRAXIS Περιβαλλοντική Α.Ε., η ΕΤΑΜ Α.Ε. και η AGENSO Agricultural and environmental solutions. https://agrobofood.eu/, https://agrobofood.eu/open-calls/, info@agrobofood.eu
67
Αξιοποίηση της τεχνολογίας στην Εκκλησία και η επόμενη ημέρα
Η ΑΡχΙΜΑΝδΡΙΤηΣ ΕΠΙφΑΝΙΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ Ιεροκήρυκος Ιεράς Μητροπόλεως Δημητριάδος
68
πανδημία του κορωνοϊού δημιούργησε μια άνευ προηγουμένου πιεστική ανάγκη το Ελληνικό Κράτος να κάνει άλματα ψηφιακού εκσυγχρονισμού, προκειμένου ν’ ανταποκριθεί στις καινοφανείς απαιτήσεις της έκτακτης συγκυρίας και να διευκολύνει την ζωή μας. Έχει λεχθεί ότι, βήματα προς την κατεύθυνση αυτή, που υπό «φυσιολογικές» συνθήκες θα απαιτούσαν χρόνια για να επιτευχθούν, χρειάστηκαν μόνο λίγες εβδομάδες για να γίνουν πραγματικότητα. Αποδεικνύεται, τελικά, πως, όταν υπάρχει πολιτική βούληση, αλλά και οι κατάλληλοι άνθρωποι, άσχετοι με τους ρυθμούς χελώνας, με τους οποίους κινούταν μέχρι τώρα το Ελληνικό Δημόσιο, μπορεί να γίνουν πράγματα, που σε άλλες χώρες είναι αυτονόητα δεκαετίες τώρα. Ενώπιον της ίδιας αυτής πιεστικής ανάγκης βρέθηκε και η Εκκλησία της Ελλάδος, η οποία, υπό τις ασφυκτικές συνθήκες τής σχεδόν καθολικής αναστολής συνόλου του λειτουργικού, κατηχητικού και φιλανθρωπικού Της έργου, τουλάχιστον στην συμβατική και συνηθισμένη μορφή του, αναγκάστηκε να τρέξει, για να περισώσει ό,τι ήταν δυνατόν, στηρίζοντας τις πνευματικές ανάγκες του λαού μας, ο οποίος διέρχεται αυτή την μεγάλη δοκιμασία με τις ποικίλες οικονομικές, αλλά και πνευματικές - ψυχικές, συνέπειες. Έτσι, παρατηρήσαμε να αναλαμβάνονται αξιέπαινες πρωτοβουλίες, από νέους Κληρικούς και νεαρά λαϊκά στελέχη, οι οποίοι, αξιοποιώντας τις δυνατότητες που παρέχει η σύγχρονη ηλεκτρονική τεχνολογία, εισήλθαν σε κάθε σπίτι και προσέφεραν λόγο πνευματικό, πολιτιστικές διεξόδους και υγιή ψυχαγωγία, δημιούργησαν διαδικτυακές συντροφιές (βλ. την Παρέα Μετέωρη στην Μητρόπολή μας) και προσπάθησαν, έστω κατά τι, να καλύψουν το τεράστιο Λειτουργικό κενό, που προκάλεσε στην ζωή μας ο αναγκαστικός εγκλεισμός, διά τον φόβον του κορωνοϊού. Βέβαια, η Εκκλησία μας, εδώ και πολλές δεκαετίες, είχε προετοιμαστεί κατάλληλα, προσλαμβάνοντας όλα τα καλά που προσφέρει η σύγχρονη τεχνολογία, οι ρυθμοί ανάπτυξης της οποίας είναι καταιγιστικοί. Η Εκκλησία μας, παρά τις όποιες εσωτερικές αντιδράσεις, αρχικά, οικειοποιήθηκε εγκαίρως την νέα τεχνολογία, ούτως ώστε να συνδράμει στην αποστολή Της, στην διάδοση του Λόγου του Θεού και στην
επικοινωνία με το ποίμνιό Της. Δεν έκρυψε, βέβαια, τις επιφυλάξεις της για την αλόγιστη χρήση των ηλεκτρονικών υπολογιστών και του διαδικτύου, επιφυλάξεις, που κορυφαίοι ειδικοί επιστήμονες, διαρκώς προβάλλουν, για να προφυλάξουν, κυρίως τα νέα παιδιά, από παγίδες καταστροφικές και αδιέξοδα οδυνηρά. Η Εκκλησία δεν αρνείται την πρόοδο και την εξέλιξη σε όλες τις πτυχές του ανθρώπινου βίου. Κρούει, όμως, τον κώδωνα του κινδύνου, αναδεικνύοντας τα αρνητικά σημεία, που τεχνηέντως αποκρύπτουν όλα εκείνα τα ανομολόγητα συμφέροντα, που αντιμετωπίζουν τον άνθρωπο ως πελάτη και οικονομική μονάδα και όχι ως πρόσωπο, τα Θεοειδή χαρακτηριστικά του οποίου κινδυνεύουν, όταν δεν προστατεύονται επαρκώς και εκτίθενται αλογίστως στην κακοβουλία τους. Καλά, λοιπόν, όλα αυτά, η ηλεκτρονική επικοινωνία, η μετάδοση του Ευαγγελικού Μηνύματος διά του Διαδικτύου και των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης. Είναι κατακτήσεις που πρέπει να παγιωθούν, θετικά να αξιολογηθούν και, σε κάθε περίπτωση, περαιτέρω να αναπτυχθούν. Αυτό, όμως, που δεν μπορεί να γίνει καθεστώς, αλλά αποδεκτό μόνον άπαξ, κατ’ άκραν οικονομίαν και στις εξαιρετικά έκτακτες συνθήκες, που ζήσαμε, είναι η υποκατάσταση της ζωντανής Θείας Λατρείας, με φυσική παρουσία, εντός του Ναού, από τον τηλεοπτικό, ραδιοφωνικό ή διαδικτυακό Εκκλησιασμό. Η Θεία Λατρεία και κυρίως η καρδιά της, η Θεία Λειτουργία, δε μπορούν να μεταβληθούν σε τηλεοπτικό θέαμα, από την άνεση του καναπέ, όπως παρακολουθούμε μια κινηματογραφική ταινία ή μια αθλητική αναμέτρηση. Αυτό που ζήσαμε στην παρελθούσα περίοδο συνιστά Λειτουργική ανωμαλία, που δεν πρέπει να επαναληφθεί, καθώς, πλέον η Διοικούσα Εκκλησία δεν μπορεί να επικαλεστεί το στοιχείο του αιφνιδιασμού και της άμεσης ανάγκης προσαρμογής σε συνθήκες ασφυκτικού περιορισμού. Ο Οίκος του Θεού δεν υποκαθίσταται από το σπίτι μας. Η κατ΄ οίκον Εκκλησία δεν μπορεί να χωρέσει την Μυστηριακή εμπειρία, παρά μόνο να λειτουργήσει ως περιβάλλον προσευχής και πνευματικής περισυλλογής. Η στέρηση της Θείας Λατρείας και η επιβεβλημένη, άνωθεν, αποχή από το Μυστήριο της Ευχαριστίας, είναι εμπειρίες οδυνηρές, που δεν πρέπει να ξαναβιώσουμε, ούτε και να επιτρέψουμε να επαναληφθούν.
«Προτάσεις για τις μετακινήσεις στη νέα εποχή»
10 ζητήματα, 10 προϋποθέσεις, 10 προτάσεις Κυκλοφοριακά Ζητήματα
Τ ΚωΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΑΠ. ΚΑΡΑγΙΑΝΝηΣ
*Πολιτικός Μηχανικός M.Sc. Συγκοινωνιολόγος Υπ. Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Συντονιστής Βιώσιμης Κινητικότητας Δήμου Βόλου Μέλος Διοικητικού Συμβουλίου Συλλόγου Ελλήνων Συγκοινωνιολόγων konstantinoskaragiannis.blogspot.com
70
α βασικότερα προβλήματα που σχετίζονται με την κυκλοφορία, τις συγκοινωνίες και τις μεταφορές στις ελληνικές πόλεις είναι:
1. Έλλειψη στρατηγικής για την οργάνωση του συστήματος μεταφορών και έλλειψη στοχευμένης πολιτικής για την κυκλοφορία και τη στάθμευση των οχημάτων, την ασφαλή και ανεμπόδιστη κίνηση πεζών & ΑΜΕΑ. 2. Αποσπασματική προσέγγιση στην αντιμετώπιση κυκλοφοριακών ζητημάτων και την εφαρμογή μέτρων αντιμετώπισης των προβλημάτων. 3. Πολεοδομικός σχεδιασμός (Γ.Π.Σ.) χωρίς ουσιαστική κυκλοφοριακή θεώρηση ή συντονισμό με τον αντίστοιχο συγκοινωνιακό σχεδιασμό. 4. Συγκοινωνιακός σχεδιασμός στον οποίο συνήθως δεν λαμβάνονται υπ’ όψη σημαντικοί παράμετροι όπως οι χρήσεις γης, οι περιβαλλοντικές συνθήκες, τα οικονομικά δεδομένα και τα πληθυσμιακά στοιχεία. 5. Ελλιπής καταγραφή των κυκλοφοριακών δεδομένων και εφαρμογή κυκλοφοριακών παρεμβάσεων χωρίς σαφή αποτίμηση των αποτελεσμάτων με επιστημονικά τεκμηριωμένους δείκτες. 6. Βραχυπρόθεσμος χρονικός ορίζοντας σχεδιασμού. 7. Υποστελέχωση των Ο.Τ.Α. & των Περιφερειών σε επιστημονικό προσωπικό εξειδικευμένο σε συγκοινωνιακά θέματα και ζητήματα βιώσιμης κινητικότητας. 8. Ανεπάρκεια προϋπολογισμού των Ο.Τ.Α. & των Περιφερειών για την υλοποίηση των έργων της αρμοδιότητάς τους. 9. Επικάλυψη αρμοδιοτήτων και έλλειψη συντονισμού μεταξύ των αρμόδιων φορέων.
10. Επιπροσθέτως, διαμορφώθηκε ένα ομιχλώδες & ετερόκλητο τοπίο στον τομέα των μετακινήσεων, λόγω των πρωτόγνωρων συνθηκών που διαμορφώθηκαν με την εμφάνιση του COVID19 καθώς και των αναγκαίων μέτρων που λαμβάνονται για την αντιμετώπισή του. Προϋποθέσεις αντιμετώπισης Η επιτυχής αντιμετώπιση των κυκλοφοριακών ζητημάτων προϋποθέτει τα ακόλουθα: 1. Θεσμοθέτηση κεντρικού φορέα βιώσιμης κινητικότητας & σχεδιασμού των κυκλοφοριακών παρεμβάσεων σε κάθε Δήμο. Ιδιαίτερα για τις περιοχές της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης η δημιουργία διαδημοτικού Μητροπολιτικού Φορέα Μετακινήσεων αποτελεί βασική προϋπόθεση. 2. Μακροπρόθεσμο χρονικό ορίζοντα σχεδιασμού, με ενδιάμεσα τακτά χρονικά σημεία παρακολούθησης, ελέγχου & επανασχεδιασμού. 3. Ισχυρή πολιτική βούληση για την υλοποίηση των απαιτούμενων επιστημονικά τεκμηριωμένων μέτρων αντιμετώπισης των κυκλοφοριακών προβλημάτων, καθώς είναι διεθνώς αποδεδειγμένο ότι τα περισσότερα μέτρα αντιμετώπισης των κυκλοφοριακών προβλημάτων δεν έχουν άμεσα ορατά αποτελέσματα και εμφανίζονται αντιδράσεις από μερίδα πολιτών 4. Εκπόνηση ολοκληρωμένων Σχεδίων Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας με ουσιαστική και γόνιμη εμπλοκή των φορέων και ενημέρωση των πολιτών για τις επικείμενες κυκλοφοριακές παρεμβάσεις. Εφαρμογή ολοκληρωμένης και σύγχρονης επικοινωνιακής στρατηγικής με στόχο τη διαρκή ενημέρωση. Λήψη αποφάσεων σε πνεύμα συναίνεσης, για την κατά το δυνατόν καθολική αποδοχή των παρεμβάσεων.
5. Οργάνωση και στελέχωση των Ο.Τ.Α. με το δυναμικό που απαιτείται για την αποτελεσματική αντιμετώπιση των συγκοινωνιακών θεμάτων της αρμοδιότητάς τους. 6. Διάθεση στους φορείς υλοποίησης επαρκών κονδυλίων για την εφαρμογή των μέτρων αντιμετώπισης των κυκλοφοριακών προβλημάτων. 7. Κατάλληλη επιτήρηση (τακτική, μεθοδική & στοχευμένη) η οποία θα διασφαλίζει την εύρυθμη λειτουργία του συστήματος μεταφορών της πόλης. 8. Εφαρμογή τεχνολογικά προηγμένων συστημάτων και οργάνωση του συστήματος είσπραξης των επιβαλλομένων προστίμων από τις παραβάσεις του Κ.Ο.Κ. με την αξιοποίηση διεθνών εμπειριών. 9. Προβάδισμα βιώσιμων, καινοτόμων και έξυπνων λύσεων για την αντιμετώπιση των προβλημάτων. 10.Οι διαδικασίες αντιμετώπισης οφείλουν να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα που έχουν διαμορφωθεί λόγω του COVID19. Προτάσεις επίλυσης 1. Διαμόρφωση σύγχρονων
2. 3.
4.
5.
6. 7.
επιστημονικών προδιαγραφών για την εκπόνηση κυκλοφοριακών μελετών. Εκπόνηση ολοκληρωμένων & συνδυασμένων συγκοινωνιακών πολεοδομικών μελετών. Χρήση των Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών (G.I.S.) και των νέων τεχνολογιών για την καταγραφή των κυκλοφοριακών συνθηκών & την οργάνωση των μεταφορών. Εφαρμογή πληροφοριακών συστημάτων, για την ενημέρωση και καθοδήγηση των οδηγών σε σχέση με τις κυκλοφοριακές συνθήκες & τις διαθέσιμες θέσεις στάθμευσης, καθώς και αντίστοιχη ενημέρωση για τα δρομολόγια των Μ.Μ.Μ. και την ύπαρξη εναλλακτικών τρόπων μετακίνησης. Συστηματική υλοποίηση εκδηλώσεων ευαισθητοποίησης & δράσεων για την προώθηση των αρχών της βιώσιμης κινητικότητας. Επανασχεδιασμός και συνεχής λειτουργία των Πάρκων Κυκλοφοριακής Αγωγής. Δημιουργία νέων υποδομών με γνώμονα όχι μόνο την βελτίωση της κυκλοφορίας, αλλά ταυτόχρονα την
αστική ανάπλαση και την διασφάλιση της προσβασιμότητα πεζών & ΑΜΕΑ. 8. Εφαρμογή μέτρων αναδιαμόρφωσης του κοινόχρηστου χώρου, αρχικά σε πιλοτική εφαρμογή, στο πλαίσιο του περιορισμού της χρήσης του Ι.Χ. στους κεντρικού τομείς των πόλεων, με ευεργετικά ως προς την αντιμετώπιση της πανδημίας αποτελέσματα (π.χ. Μεγάλος Περίπατος). 9. Προώθηση της χρήσης των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς, των ηλεκτρικών οχημάτων, του ποδηλάτου και των νέων μέσων μίκρο- κινητικότητας, καθώς και της πεζή μετακίνησης. 10.Ίδρυση τοπικών παρατηρητηρίων τα οποία θα παρακολουθούν τις διαρκώς μεταβαλλόμενες κυκλοφοριακές συνθήκες και θα αξιολογούν σε συνεργασία και με τα Ακαδημαϊκά Ιδρύματα και τους Επιστημονικούς Φορείς την αποτελεσματικότητα των αντιστοίχων μέτρων διαχείρισης της κυκλοφορίας και της στάθμευσης, προκρίνοντας την εφαρμογή νέων παρεμβάσεων που θα υλοποιούνται στο πλαίσιο ενός ολοκληρωμένου σχεδιασμού.
71
Η ανασυγκρότηση της Ελληνικής οικονομίας
Σ ΕΥΘYΜΙΟΣ ΖΙγγΙΡIδηΣ
BEng MSc AMIEE MILT, Σύμβουλος Στρατηγικών Επενδύσεων
72
την σημερινή κρίσιμη οικονομική συγκυρία της χώρας μας η οποία είναι αποτέλεσμα της πολυετούς ύφεσης των τελευταίων μνημονιακών ετών και της υγειονομικής κρίσης του CONDID 19, η οποία επηρεάζει ακόμη και σήμερα τις οικονομίες όλου του κόσμου, η Κυβέρνηση θα πρέπει να αποφασίσει εάν θέλει να ξεφύγει από την διστακτικότητα και αναβλητικότητα των προηγούμενων κυβερνήσεων και να ανασυντάξει την χώρα υιοθετώντας μοντέλα ανάπτυξης μακροπρόθεσμα βιώσιμα ή εάν θέλει να παραμείνει στην ατολμία και την βραχυπρόθεσμη ανάπτυξη βασισμένη στην κατανάλωση μόνο. Στο παρελθόν η ανάπτυξη της οικονομίας στηρίχθηκε στον τουρισμό, στην ναυτιλία, στον δανεισμό, στην εσωτερική ζήτηση και κατανάλωση η οποία δεν βασίστηκε στην αύξηση της παραγωγικότητας αλλά μόνο στην πιστωτική επέκταση, τις εισαγωγές και την οικοδομική δραστηριότητα. Αν δούμε τους παράγοντες συνεισφοράς μεγέθυνσης μιας οικονομίας είναι ο δανεισμός, η αύξηση των εισαγωγών, τόνωση της ζήτησης, δημόσιες επενδύσεις, αύξηση εξαγωγών, αύξηση ιδιωτικών επενδύσεων και αξιοποίηση των χρηματοδοτικών εργαλείων της ΕΕ. Τα τελευταία χρόνια κατά τη διάρκεια της κρίσης αλλά και πριν από την πολυετή οικονομική κρίση
το παραγωγικό μοντέλο της χώρας για την ανάπτυξη στηρίχθηκε στους παράγοντες που αναφέρθηκαν προηγουμένως. Ήρθε το πλήρωμα του χρόνου να τροποποιηθεί τον μοντέλο ανάπτυξης και να βασιστεί η αναπτυξιακή πορεία της χώρας στις ιδιωτικές επενδύσεις, στην βέλτιστη χρήση των χρηματοδοτικών εργαλείων της ΕΕ και την αύξηση των εξαγωγών. • Μέσω της αύξησης των εξαγωγών θα μειωθεί το έλλειμμα και άρα η πίεση για δανεισμό. Η αύξηση των εξαγωγών θα μπορέσει να επιτευχθεί με επενδύσεις στη μεταποίηση. Η μεταποίηση είναι ένας πολύ ιδιαίτερος κλάδος της οικονομίας. Ένα πολύ σημαντικό χαρακτηριστικό του είναι ότι οδηγεί σε σύγκλιση στην παραγωγικότητα της εργασίας πολύ γρηγορότερα από οποιονδήποτε άλλο κλάδο. Η επανεπένδυση στη μεταποίηση θα επιτρέψει στην ελληνική οικονομία να ισορροπήσει το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών σε σταθερή βάση. Η μεταποιητική δραστηριότητα πρέπει να επικεντρωθεί στην μεταποίηση αγροτικών προϊόντων αλλά και σε είδη που αφορούν την καθημερινότητα του Έλληνα και του Ευρωπαίου πολίτη. • Η βέλτιστη χρήση των ευρωπαϊκών κονδυλίων θα επιτευχθεί εφόσον υπάρχει
ένας στρατηγικός στοχευόμενος σχεδιασμός από την κεντρική κυβέρνηση και τις περιφέρειες της χώρας, επίσης ένας σημαντικός ανασταλτικός παράγοντας για την μη υλοποίηση ενταγμένων έργων είναι η γραφειοκρατία. Η γραφειοκρατία της ΕΕ προστίθεται στην ελληνική ατελείωτη γραφειοκρατία για την ένταξη και υλοποίηση κάποιου έργου, ώστε πολλά έργα να μην υλοποιούνται ποτέ ενώ έχουν ενταχθεί σε κάποιο πρόγραμμα. Η βέλτιστη χρήση ανθρώπινου δυναμικού από τον δημόσιο αλλά και τον ιδιωτικό τομέα για την οργάνωση ελεγκτικών και διαγωνιστικών μηχανισμών είναι απαραίτητη. Τέλος η απλοποίηση και επιτάχυνση της έγκρισης και αδειοδότησης των επενδύσεων. • Η αύξηση της επενδυτικής δραστηριότητας θα συμβάλλει άμεσα στην οικονομική ανάπτυξη της χώρας. Τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι επενδυτές στην χώρα μας είναι πολλά και πρέπει να αντιμετωπιστούν από την κυβέρνηση με σοβαρότητα. Η χαμηλή παραγωγικότητα, οι ακαμψίες στην αγορά εργασίας, η μη εξυγίανση του ασφαλιστικού συστήματος, η μη αξιοπιστία της εγχώριας κεφαλαιαγοράς και οι κρατικοί παρεμβατισμοί δεν έχουν διαμορφώσει στην Ελλάδα ένα ευνοϊκό επιχειρηματικό και οικονομικό κλίμα ανάλογο με αυτό που επικρατεί σε πολλές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Είναι προφανές ότι η προσέλκυση ξένων άμεσων επενδύσεων προϋποθέτει μία σειρά από οικονομικές και πολιτικές μεταρρυθμίσεις μακροπρόθεσμου χαρακτήρα. Η φιλελευθεροποίηση της ελληνικής οικονομίας θα πρέπει να είναι το ζητούμενο για την ασκούμενη μελλοντικά οικονομική πολιτική. Επίσης η αλλαγή της φυσιογνωμίας της δημόσιας διοίκησης είναι επιβεβλημένη ώστε να γίνει αντάξια μίας σύγχρονης ανεπτυγμένης ευρωπαϊκής χώρας. Με αυτό τον τρόπο η ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας θα βελτιωθεί καθιστώντας την ως έναν δυνατό και επιθετικό παίκτη σε ένα ολοένα πιο ανταγωνιστικό και παγκοσμιοποιημένο οικονομικό περιβάλλον. Βασικός ανασταλτικό παράγοντας επενδύσεων είναι η καθυστερήσεις στις αδειοδοτήσεις επιχειρηματικών δραστηριοτήτων. Επιπλέον οι επενδύσεις με πολλαπλασιαστές υψηλής
ανάπτυξης και τοπικό δυναμικό απασχόλησης θα πρέπει να λάβουν η προτεραιότητα και οι δημόσιες επενδύσεις ανακατευθύνονται σε έργα υποδομής που παρουσιάζουν ενδιαφέρον για την ανάπτυξη και υψηλή τοπική ΑΠΑ (π.χ. χερσαίες και θαλάσσιες υποδομές). Ανασταλτικός παράγοντας στην προσέλκυση των επενδυτών είναι και το δικαστικό σύστημα. Η χώρα χρειάζεται αναβάθμιση της ικανότητας του δικαστικού συστήματος, αρχίζοντας από το Συμβούλιο της Επικρατείας, όπου θα μπορούσε να δημιουργηθεί το ένα μοναδικό τμήμα που ασχολείται με στρατηγικές επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις ανάπτυξης. Επίσης, να ευθύνεται για τον καθορισμό προτεραιοτήτων για να πάρει υποθέσεις μέσω του δικαστικού συστήματος με πιο αποτελεσματικό τρόπο και επιλεκτικά προσθέτοντας δικαστές σε πρώτο και δεύτερο βαθμό των διοικητικών δικαστηρίων για την αντιμετώπιση της τρέχουσας κατάστασης, προκειμένου να μην υπάρχουν καθυστερήσεις και να επιτευχθεί μείωση του χρόνου επίλυσης με την καλύτερη ιεράρχηση των υποθέσεων στο χαμηλότερο επίπεδο του δικαστηρίου. Εκτός από τις κάθετες συνιστώσες ενός βιώσιμου παραγωγικού μοντέλου πρέπει να ληφθούν υπόψη και κάποιες οριζόντιες συνιστώσες. • Ο ψηφιακός μετασχηματισμός δημόσιων υπηρεσιών και ιδιωτικών επιχειρήσεων μαζί με την δημιουργία επιτελικού κράτους είναι ένας τομέας που η κυβέρνηση οφείλει να στηρίξει. • Επίσης στα πλαίσια της απολιγνιτοποίησης θα πρέπει να δοθούν κίνητρα στους επενδυτές να στραφούν στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, προκειμένου να μειωθούν τα ενεργειακά κόστη κυρίως στις μεταποιητικές επιχειρήσεις. • Τέλος η σύνδεση της εκπαίδευσης με την αγορά θα προάγει τέτοιες πρωτοβουλίες ώστε να ενισχύσει την ερευνητική δραστηριότητα και την καινοτομία. Η κυβέρνηση θα διαχειριστεί γύρω στα 70 δις τα επόμενα δέκα χρόνια, συνεπώς υπάρχει το χρήμα για να χρηματοδοτήσει ριζικές διαρθρωτικές αλλαγές, το μόνο που χρειάζεται είναι ένα καλό σχέδιο και διάθεση προκειμένου να μπουν οι βάσεις για την αναπτυξιακή πορεία της Ελλάδας.
73