Ζω - Αποδράσεις - Αφιέρωμα στη Λίμνη Κάρλα

Ζω

αποδράσεις στη λιμνη καρλα και τον δημο ρηγα φεραιοY

ΔΙΑΝΕΜΕΤΑΙ ΔΩΡΕΑΝ ΜΕ ΤΗΝ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΜΑΓΝΗΣΙΑ  ΜΑΪΟΣ 2022

ΧΑΛΥΒΟΥΡΓΙΑ ΕΛΛΑΔΟΣ

ΠυλΩνας αναΠτυξης ΠρΟτυΠΟ ΚυΚλιΚης ΟιΚΟνΟμιας

Η

2 Ζώ αποδράσεις

Χαλυβουργία Ελλάδος, μία ανεξάρτητη ελληνική εταιρεία, απασχολεί 500 εργαζομένους και διαθέτει στο νομό Μαγνησίας δύο σύγχρονες βιομηχανικές μονάδες παραγωγής προϊόντων χάλυβα υψηλών προδιαγραφών στο Βελεστίνο και στο Βόλο με δυνατό αποτύπωμα στην τοπική οικονομία και κοινωνία.Έχοντας, από την πρώτη μέρα της λειτουργίας το 1963 στο Βόλο μέχρι σήμερα, το όραμα μιας βιομηχανίας με σεβασμό στον άνθρωπο και στο περιβάλλον, η Χαλυβουργία Ελλάδος «χτίζει» διαρκώς πάνω σε αυτές τις σταθερές αξίες. Η εταιρία είναι πιστοποιημένη από διαπιστευμένους φορείς σύμφωνα με τα συστήματα Διαχείρισης Ποιότητας σύμφωνα με το πρότυπο ISO 9001:2015, Περιβαλλοντικής Διαχείρισης από την TUV AUSTRIA HELLAS σύμφωνα με το διεθνές πρότυπο ΕΛΟΤ EN ISO 14001:2015, με το σύστημα Ενεργειακής Διαχείρισης σύμφωνα με το πρότυπο ΕΛΟΤ ΕΝ ISO 50001:2018 και με το σύστημα Διαχείρισης Υγείας και Ασφάλειας στην Εργασία σύμφωνα με το διεθνές πρότυπο ΕΛΟΤ ΕΝ ISO 45001:2018. Η Χαλυβουργία Ελλάδος αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες εταιρίες ανακύκλωσης στην Ελλάδα και πρότυπο «κυκλικής οικονομίας». Παράγει προϊόντα χάλυβα χρησιμοποιώντας αποκλειστικά ως πρώτη ύλη τον παλαιοσίδηρο - scrap, με τα τελικά προϊόντα της να είναι 100% ανακυκλωμένα και ανακυκλώσιμα.

Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει σημαντικές επενδύσεις στα δυο εργοστάσια και εφαρμογή τεχνολογικών λύσεων και καινοτομιών για εξοικονόμηση ή συμπαραγωγή ενέργειας στις διεργασίες της εταιρίας με εξαιρετικά αποτελέσματα.

Ο Δρ. Κώστας Σαριδάκης, Γενικός Διευθυντής Λειτουργιών στη Χαλυβουργία Ελλάδος μας μετέφερε τα εξής:

«Στη Χαλυβουργία Ελλάδος στοχεύουμε στην επιμήκυνση του κύκλου ζωής των προϊόντων συγχρόνως με εξοικονόμηση μη ανανεώσιμων φυσικών πόρων, περισσότερη επαναχρησιμοποίηση, ανακύκλωση και ανάκτηση ενέργειας και υλικών. Εκατοντάδες χιλιάδες τόνοι παλαιοσιδήρου - scrap ανακυκλώνονται ετησίως στις εγκαταστάσεις μας στο Βόλο, αποτρέποντας με αυτό τον τρόπο την ελεγχόμενη ή ανεξέλεγκτη διάθεσή τους που επιβαρύνει το περιβάλλον και εξοικονομώντας πολύτιμους φυσικούς πόρους (σιδηρομεταλλεύματα). Στην εταιρία μας συνδέει ένα DNA συνεχούς βελτίωσης. Αναπτύσσουμε και εφαρμόζουμε ιδέες κυκλικότητας και εξοικονόμησης πόρων με έξυπνες λύσεις, όπως για παράδειγμα η ανάκτηση και επαναχρησιμοποίηση θερμότητας. Βλέπουμε το μέλλον μας πράσινο και κάθε μέρα κάνουμε κάτι για αυτό». Για τη Χαλυβουργία Ελλάδος, η προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, η αειφόρος ανάπτυξη, και η προσήλωση στις αρχές της κυκλικής οικονομίας αποτελούν προτεραιότητα για τη μέγιστη προστασία των εργαζομένων, του κοινωνικού συνόλου αλλά και για την περαιτέρω εξέλιξη και βιώσιμη ανάπτυξή της.

δήμος ρήγα φεραίου

τόπος ιστορίας και Πολιτισμού

O εΚΔΟτΗΣ ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΚΑΡΕΚΛΙΔΟΥ ΙΔΙΟΚτΗΣΙΑ METAMEDIA IKE υΠευΘυΝΟΣ υλΗΣ ΗΛΙΑΣ ΚΟΥΤΣΕΡΗΣ GRAPHIC DESIGNER ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΔΙΑΚΟΣΙΑ υΠευΘυΝΗ MARKETING ΝΑΝΣΥ ΠΑΡΑΔΑΚΗ ΙΑΣΟΝΟΣ 77 ΜΕ Κ. ΚΑΡΤΑΛΗ, ΒΟΛΟΣ, ΤΗΛ.: 24210 85531 - 4

4 Ζώ αποδράσεις

editorial

ΗλΙΑΣ ΚΟυτΣερΗΣ

ταν η αναφορά σου έχει να κάνει με τη γενέτειρα του Εθνεγέρτη Ρήγα, το Βελεστίνο, αλλά και ευρύτερα τον σύγχρονο πλέον δήμο Ρήγα Φεραίου, ακόμη και εάν έχουν περάσει χρόνια ολόκληρα από τη δράση του, εθνομάρτυρα, στοχαστή και επαναστάτη, αναπόφευκτα το δέος κυριαρχεί στη σκέψη σου. Αυτομάτως η Χάρτα του, οι ιδέες του, ο Διαφωτισμός, «πλημμυρίζουν» τις σκέψεις και την υπερηφάνεια σου, που αυτός, ο πρωτομάρτυρας της Επανάστασης, γεννήθηκε σε αυτό τον τόπο… Έναν τόπο που μπορείς και πρέπει να επισκεφθείς , όχι μόνο μία, αλλά άπειρες φορές, όσες και οι ομορφιές άλλωστε που διαθέτει, που μαζί με την μακραίωνη ιστορία του και το πλούσιο πολιτιστικό του απόθεμα , αποτελεί αναμφίβολα πόλο έλξης για κάθε επισκέπτη, που θα δει, θα θαυμάσει, θα απολαύσει, να ξεναγηθεί και θα «βουτήξει» σε αμέτρητες σελίδες ιστορίας. Σε συνδυασμό μάλιστα με την αναγεννημένη «αρχόντισσά του», όπως χαρακτηρίζεται απ΄τους ντόπιους, Λίμνη Κάρλα, ο επισκέπτης έχει κάθε λόγο να περιηγηθεί στις ομορφιές και να θαυμάσει το φυσικό κάλλος που απλόχερα προσφέρει η φύση, με σπάνια μάλιστα πλέον είδη του ζωϊκού κυρίως κεφαλαίου, που βρίσκουν καταφύγιο στα νερά που γέμισαν και πάλι τον ταμιευτήρα, αποτελώντας παράλληλα, το μεγαλύτερο περιβαλλοντικό, υδρευτικό, αντιπλημμυρικό, τουριστικό έργο στην Νοτιοανατολική Ευρώπη. Συνδυασμοί εκδρομικοί, που χαρακτηρίζονται όχι απλώς υπέροχοι, αλλά και μοναδικοί, από τα μονοπάτια του Ρήγα Βελεστινλή και τις αρχαίες Φερές, έως τη λίμνη Κάρλα, με όλο τον ιστορικό και λαογραφικό πλούτο που αυτή κρύβει.

Μουσεία, αρχαιολογικοί χώροι, Ναοί, Μονές, παραλίες, σπηλιές, κέντρα πολιτισμού και πληροφόρησης, προσφέρουν απλόχερα τη γνώση, την περιπέτεια, την ιστορικότητα και την ομορφιά και περιμένουν να μας υποδεχθούν… Ο Δήμος με όλα του τα διαμερίσματα, εκ των πραγμάτων, διαθέτει πλούσια ιστορική και πολιτισμική κληρονομιά, ενώ αποτελεί σημείο συνάντησης διαφορετικών πολιτιστικών στοιχείων. Το σημαντικό μάλιστα, είναι, ότι ο Δήμος Ρήγα Φεραίου, έτσι όπως έχει συγκροτηθεί, διαθέτει σε όλα του τα δημοτικά διαμερίσματα ένα εξαιρετικό τετράπτυχο, ιστορικούπολιτιστικού- θρησκευτικού και γαστρονομικού τουρισμού, που όσοι δεν το έχουν ανακαλύψει, πραγματικά χάνουν… Σε διάφορα σημεία του Δήμου πραγματοποιούνται άλλωστε για την γνωστοποίηση όλων αυτών των μοναδικών «παροχών», σχετικές εκδηλώσεις κατά τη διάρκεια όλου του έτους και έχουν χαρακτήρα πολιτιστικό, αθλητικό, κοινωνικό αλλά και ενημερωτικό. Στόχος, να αξιοποιηθούν και να προβληθούν οι ομορφιές και οι ιδιαιτερότητες του τόπου, οι παραδόσεις του, τα ιστορικά μνημεία, τα ήθη του, τα έθιμα, οι πολιτιστικές του δράσεις, τα τοπικά του προϊόντα και οτιδήποτε προσφέρεται στον επισκέπτη. Στη διοργάνωση μάλιστα, συμμετέχουν τις περισσότερες φορές, οι τοπικοί φορείς και πολλοί εθελοντές δίνοντας ένα δυναμικό και ξεχωριστό στοιχείο. Ιδιαίτερη η αξία του γαστρονομικού στοιχείου που διαχέεται σε όλα τα μήκη και πλάτη του Δήμου Ρήγα Φεραίου, με παραδοσιακά προϊόντα και γεύσεις που «μαγεύουν». Στον πολυσέλιδο οδηγόξενάγησης που ακολουθεί, περιλαμβάνονται ορισμένα μόνο, απ΄όσα μπορείτε να ανακαλύψετε, γιατί πιστέψτε μας, όλες οι ομορφιές του δήμου Ρήγα Φεραίου, δεν μπορούν να χωρέσουν, σε ένα και μόνο ένθετο…

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Η εικόνα της περιοχής μεταλλάσσεται με την ώρα , με την εποχή, με τον χρόνο και ποτέ δεν είναι ίδια. Η φύση χρησιμοποιεί τα χρώματα για να τα περιγράψει και ταυτόχρονα ζωντανεύει μέσα από τις αισθήσεις μας την στροφή του ανθρώπου προς το περιβάλλον. Φωτογραφία: Bαγγέλης Ξένος / Vagelis Xenos

4.

ΔΗΜος ΡΗγΑ ΦΕΡΑΙου Ένας Δήμος με… πλούσια ιστορική και πολιτισμική κληρονομιά

8.

ΔΗΜΗΤΡΗς ΝΑςΙκΑς Σε εξέλιξη έργα ανάπτυξης στο Δήμο Ρήγα Φεραίου

12. πολΙΤΙςΜος Η «καρδιά» ιστορίας & πολιτισμού «χτυπά»… με πλήθος εκδηλώσεων και δράσεων 14. ΕπΙςκΕψΕΙς ΕΝΔΙΑΦΕΡοΝΤος Ματιές στο παρελθόν και την ιστορία…

22. ΜΝΗΜΕia Μοναδικά σημεία και ευρήματα και αρκετά ακόμη που αναμένουν να «δουν» το φως 24. «κEΝΤΡο ΙςΤοΡiΑς πολΙΤΙςΜοY κΕΡΑςΙaς κΙ.πο.κΕ» Σημαντικό σημείο αναφοράς ιστορίας και πολιτισμού 25. ΗλΙΑς λΕΦουςΗς Μουσείο και Κέντρο Ερευνάς και Προστασίας της αυτοφυούς Ορχιδέας Β. Πήλιου

34. οΙ οΜοΡΦΙEς ΤΗς κaΡλΑς! Τα βραβεία και οι διακρίσεις του διαγωνισμού θα παρουσιαστούν στις 5 Ιουνίου 37. πΑγκοςΜΙΑ ΗΜΕΡΑ υγΡοΤοπΩΝ Ξεναγηθείτε ψηφιακά σε… βραβευμένες φωτογραφίες 38. λΙΜΝΗ κΑΡλΑ 184 ειδη πτηνων επεστρεψαν &14 ειδη ψαριων γεννηθηκαν

18. ΡΗγΑς βΕλΕςΤΙΝλΗς Η γενέτειρα της μεγάλης προσωπικότητας του ελληνισμού

28. ΜουςΕΙο λΙΜΝΑΙου πολΙΤΙςΜου κΑΡλΑς Περισσότεροι από 26.000 επισκέπτες !

41. ΤΡΙΑΝΤΑΦυλλος πΑπΑϊΩΑΝΝου Οι Προσδοκίες Ανάπτυξης της νέας λίμνης Κάρλας, πολλές…. Αλλά

21. ΕπΕΤΕΙΑκος πΑΝΕλλΗΝΙος ΔΙΑγΩΝΙςΜος ΤΕχΝΩΝ Με τη συμπλήρωση διακοσίων χρόνων απ΄την έναρξη της επανάστασης

30. κaΡλΑ, EΝΑ «κΑΤΑΦYγΙο», ςΤο ΔiκΤυο «Natura 2000» Μοναδικά είδη ζώων και πουλιών, που τραβούν το ενδιαφέρον φυσιολατρών

42. βοΙβΗiΔΑ…

EΝΑς ΤΕΡaςΤΙος «πολΙΤΙςΜoς Του ΝΕΡοY» Η ιστορία της λίμνης απ΄το χθες… ως το σήμερα!

Ζώ αποδράσεις 5

6 Ζώ αποδράσεις

Από ψηλά αναδεικνύεται, η επιβλητικότητα του τοπίου που περιβάλει την λίμνη, αλλά και το μέγεθός της, σαν το μεγαλύτερο δώρο του ανθρώπου προς την φύση στην ιστορία της χώρας μας αλλά και της Ευρώπης. Φωτογραφία: Bαγγέλης Ξένος / Vagelis Xenos

Ζώ αποδράσεις 7

8 Ζώ αποδράσεις

Οι πρώτες ακτίνες του ηλίου προσφέρουν την φιλόξενη ζεστασιά της λίμνης, στα ενδημικά και αποδημητικά πουλιά. Τα φοινικόπτερα (φλαμίνγκο) απολαμβάνουν την ξεκούραση και την πλούσια τροφή. Φωτογραφία: Bαγγέλης Ξένος / Vagelis Xenos

Ζώ αποδράσεις 9

ΔΗμΟΣ ΡΗΓΑ ΦΕΡΑΙΟΥ:

Ο

Ενας δημΟς μΕ… ΠλΟυςια ιςτΟριΚη Και ΠΟλιτιςμιΚη ΚληρΟνΟμια

Δήμος Ρήγα Φεραίου αποτελείται από τους πρώην Δήμους Φερών και Κάρλα και την πρώην Κοινότητα Κεραμιδίου και έχει ως έδρα του το Βελεστίνο. Βρίσκεται στο νοτιοανατολικό τμήμα της Περιφέρειας Θεσσαλίας και στο βορειοδυτικό τμήμα της Περιφερειακής Ενότητας Μαγνησίας και συνορεύει νότια με το Δήμο Αλμυρού και το Δήμο Βόλου, ανατολικά με το Δήμο Ζαγοράς - Μουρεσίου, δυτικά με τους Δήμους Φαρσάλων και Κιλελέρ και βόρεια με το Δήμο Αγιάς. Η έκταση του Δήμου είναι 550,636 τ.χιλ. και καταλαμβάνει το 20,89% της συνολικής έκτασης της Περιφερειακής Ενότητας Μαγνησίας. Ο Δήμος διαθέτει πλούσια ιστορική και πολιτισμική κληρονομιά και αποτελεί σημείο συνάντησης διαφορετικών πολιτιστικών στοιχείων. Ετησίως προσελκύει πολλούς επισκέπτες, ιδιαίτερα κατά τους καλοκαιρινούς μήνες με τη διοργάνωση ποικίλων πολιτιστικών εκδηλώσεων, όπως τα «ΡΗΓΕΙΑ», που περιλαμβάνουν παραδοσιακές, αθλητικές, εκπαιδευτικές και ψυχαγωγικές δράσειςεκδηλώσεις για όλες τις ηλικίες. Αποτελεί, σίγουρα, έναν ενδιαφέρον προορισμό με πλούσια ιστορικά και πολιτιστικά στοιχεία που μπορεί ο κάθε επισκέπτης να ανακαλύψει. Οι δημοτικές ενότητες του Δήμου Ρήγα Φεραίου, τις οποίες μπορεί κανείς να επισκεφθεί και να απολαύσει φύση, ιστορία, παράδοση και γεύση, είναι οι εξής (αλφαβητικά):

εδώ όπου γεννήθηκε ο πρωτομάρτυρας της επανάστασης του 1821 ρήγας…

αγιοσ γεωργιοσ

Τέως Κοινότητα Αγίου Γεωργίου. Βρίσκεται ανατολικά του Βελεστίνου και απέχει περίπου 4 χιλιόμετρα. Οι κάτοικοι ασχολούνται με τη γεωργία, την κτηνοτροφία και ένας μεγάλος αριθμός κατοίκων απασχολείται στο Δημόσιο και τον ευρύτερο ιδιωτικό τομέα επιχειρήσεων. Στην περιοχή του βρίσκεται η Β΄ Βιομηχανική Περιοχή και το στρατιωτικό εργοστάσιο αρμάτων 304 ΠΕΒ.

αερινο

10 Ζώ αποδράσεις

Το Αερινό βρίσκεται νοτίως του Βελεστίνου σε απόσταση έξι χιλιομέτρων και σε υψόμετρο 180μ. περίπου. Αναγνωρίστηκε ως κοινότητα το 1950 και από το 1988 αποτελεί διαμέρισμα του Δήμου Φερών. Επί Τουρκοκρατίας η περιοχή ήταν ιδιοκτησία, τσιφλίκι Τούρκου αξιωματούχου. Η παλιά ονομασία «Περσοφλί» σημαίνει τόπος των Περσών. Με το Δ. 19/7/1928 «περί μετονομασίας κοινοτήτων και συνοικισμών» το χωριό μετονομάστηκε σε Αερινό από την επιτροπή ονομασίας, επειδή φυσούσε δυνατός αέρας την ημέρα που το επισκέφτηκε. Με τους σεισμούς του 1957 το χωριό ισοπεδώθηκε, ανοικοδομήθηκε εκ νέου και σήμερα είναι ένα σύγχρονο χωριό, με εκκλησία του Αποστόλου Θωμά.

Βενετο

Βελεστινο

Αποτελεί την έδρα του δήμου Ρήγα Φεραίου. Βρίσκεται σε υψόμετρο 120 μέτρων, στην πλαγιά ενός λόφου, στο νοτιοανατολικό άκρο του Θεσσαλικού Κάμπου. Απέχει 18 χλμ. δυτικά του Βόλου και 40 χλμ. νοτιοανατολικά της Λάρισας. Υπάρχει σιδηροδρομικός σταθμός στην τοπική γραμμή Λάρισα-Βόλος. Η Εθνική Οδός ΑθηνώνΛαρίσης-Θεσσαλονίκης βρίσκεται ανατολικά του Βελεστίνου. Κατά τη διάρκεια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, το Βελεστίνο λεγόταν Velestin και ήταν η έδρα του Καζά μέσα στο Σαντζάκι των Τρικάλων. Το Βελεστίνο παραχωρήθηκε στην Ελλάδα μαζί με την υπόλοιπη Θεσσαλία, έπειτα από τη Συνθήκη του Βερολίνου. Ένα από τα σημαντικότερα γεγονότα, που συνέβη κατά τη διάρκεια του Ελληνοτουρκικού πόλεμου του 1897, είναι η Μάχη του Βελεστίνου το 1897. Πρωτονομάστηκε Βελεστίνο στα Βυζαντινά Χρόνια. Επί Φραγκοκρατίας διοικήθηκε από το Βαρόνο Βαρθόλδο Κατζενελεμπόγκεν. Εδώ γεννήθηκε ο πρωτομάρτυρας της Επανάστασης του ‘21 Ρήγας Φεραίος. Τον Απρίλιο του 1827 μετά από σύγκρουση του ελληνικού και του τουρκικού στρατού, το Βελεστίνο καταλήφθηκε και καταστράφηκε από τους Τούρκους. Σήμερα, αποτελεί σημαντικό αγροτικό κέντρο με αξιόλογη παραγωγή δημητριακών και κηπευτικών.  Αξιοθέατα αποτελούν: Το μνημείο του Ρήγα Φεραίου. Το Κεφαλόβρυσο, πηγή-Βρύση. Ερείπια ναού του Ηρακλή, σε μικρή απόσταση.  Πως θα έρθετε: Οδικές συγκοινωνίες: από την Αθήνα με λεωφορεία του ΚΤΕΛ για τον Βόλο απόσταση 319 χλμ. και από την Θεσσαλονίκη για το Βόλο απόσταση 215 χλμ.  Σιδηροδρομικές συγκοινωνίες: από την Αθήνα για το Βόλο μέσω Λάρισας και από τη Θεσσαλονίκη για το Βόλο. Επίσης στο Βόλο μπορεί να πάει κανείς με τη γραμμή που συνδέει Αλεξανδρούπολη, Θεσσαλονίκη, Βόλο, Αθήνα.

Το Βένετο βρίσκεται νοτιότερα του Κεραμιδίου και είναι προσβάσιμο με ασφάλτινο δρόμο (13 χλμ.) από σηματοδοτούμενη διασταύρωση στη μέση της διαδρομής Κανάλια - Κεραμίδι. Είναι κρυμμένο σε ένα πυκνό και σύμμικτο δάσος δρυός, καστανιάς, καρυδιάς, πλατάνων και ειδών μεσογειακής μακίας, ενώ από το ύψος των 300 μέτρων ατενίζει το Αιγαίο. Χτισμένο σε σκιερή πλαγιά, το καλοκαίρι προσφέρει δροσιά, ωστόσο το χειμώνα οι σκιές κάνουν το κρύο αισθητό. Καινούργια τα περισσότερα σπίτια αφού οι κατολισθήσεις που έγιναν το 1957 έδιωξαν όσους κατοίκους είχαν απομείνει μετά τον εμφύλιο πόλεμο ερημώνοντας το χωριό για κοντά 30 χρόνια. Οι παλιοί Βενετιώτες έχουν πλέον επανέλθει σιγά – σιγά ανακαινίζοντας τα παλιά σπίτια ή φτιάχνοντας νέα, εξοχικά για τους μήνες του καλοκαιριού. Στην είσοδο του χωριού ξεχωρίζει η εκκλησία της Υπαπαντής του Χριστού, χτισμένη το 1767 που διατηρεί την πέτρινη τοιχοποιία και την στέγη της καλυμμένη με σχιστόλιθο, χαρακτηριστικό στοιχείο της πηλιορείτικης αρχιτεκτονικής. Η εκκλησία της Υπαπαντής, διαθέτει ένα από τα πιο περίτεχνα ξυλόγλυπτα τέμπλα του Πηλίου. Επιπλέον αξίζει να δείτε τη γραφική παραλία Κουλουρίου, κατά μήκος της οποίας βρίσκονται οι περίφημες σπηλιές, οι Ιπνοί των αρχαίων, όπου στα 480π.Χ. ναυάγησε ο «χιλιοναύτης» στόλος του Ξέρξη, ενώ στα χρόνια της

Γερμανικής κατοχής αποτέλεσε τη βάση του ναυτικού των ανταρτών (ΕΛΑΝ). Η κοσμική παραλία του χωριού είναι το Πετρομέλισσο, παραλία την οποία θα συναντήσετε διασχίζοντας το χωριό και περνώντας, από την εκκλησία του Αγίου Νικολάου και την περιοχή Μετοχίου. Η παραλία διακρίνεται για το λευκό της βότσαλο τη βραχώδη φύση και την πυκνή βλάστηση που περιβάλει τον κόλπο, καθώς και τα κρυστάλλινα νερά. Άξια λόγου και η μονή Φλαμπουρίου, στην οποία μπορείτε να έρθετε από το Βένετο, ακολουθώντας το σημαδεμένο, αλλά έντονα ανηφορικό μονοπάτι 2 περίπου ωρών. Η Ιερά Μονή Μεταμορφώσεως του Σωτήρος βρίσκεται σε μια μαγευτική και συγχρόνως απόμακρη τοποθεσία σε μικρή απόσταση από το χωριό Βένετο στο βόρειο Δυτικό Πήλιο, μέσα σε ένα καταπράσινο δάσος από οξιές, βελανιδιές, πεύκα και κρανιές. Ιδρύθηκε τον 16ο αιώνα, μετά το 1564, από τον Όσιο Συμεών τον Μονοχίτωνα και Ανυπόδυτο που έφτασε στην περιοχή προερχόμενος από το Άγιο Όρος και έχτισε τη Μονή στην οποία συγκεντρώθηκε πλήθος μοναχών. Το μοναστήρι εξακολουθεί και σήμερα να λειτουργεί στα πρότυπα του Αγίου Όρους, καθώς δεν επιτρέπεται η είσοδος στις γυναίκες. Αναφορά μικρή αξίζει να γίνει και στους εκάστοτε συλλόγους, που κατά καιρούς έτρεξαν θέματα ζωτικής σημασίας του χωριού.

Ζώ αποδράσεις 11

καναλια

κεραμιδι

Σε τοποθεσία 25χλμ από το Βόλο και 5 χλμ περίπου από το Δημοτικό Διαμέρισμα της Κερασιάς και 15χλμ περίπου από το Δ.Δ. Στεφανοβικείου βρίσκεται χτισμένο στους πρόποδες του Μαυροβουνίου και μπροστά του απλώνεται η λίμνη Κάρλα. Το Δ.Δ. Καναλιών το οποίο κατοικείται από 1927 εγγεγραμμένους Δημότες. Προσμένοντας καρτερικά την επιστροφή της λίμνης Κάρλας (Βοιβηίδας),» την οποίαν μόνοι οι Καναλιώτες ενέμοντο, αλιέθοντες εν αυτή», σύμφωνα με την μαρτυρία του Δωρόθεου Σχολαρίου, χτισμένο αμφιθεατρικά στη ρίζα του Μαυροβουνίου αντικρίζει της όχθες της λίμνης.

44 χλμ. από την πόλη του Βόλου, στο βορειο-ανατολικό άκρο του νομού Μαγνησίας, στα όρια μεταξύ Πηλίου και Μαυροβουνίου και σε απόσταση αναπνοής από τη θάλασσα, βρίσκεται ένα από τα λιγότερο γνωστά αλλά εξίσου μαγευτικά χωριά του Πηλίου, το υπέροχο Κεραμίδι. Ένα γραφικότατο χωριό, με το Αιγαίο να απλώνεται στα πόδια του και τη Χαλκιδική να διακρίνεται στο βάθος του ορίζοντα, συνδυάζει μοναδικά το βουνό (υψόμετρο 300 μ.) με τη θάλασσα (απόσταση 5 χλμ.).

κερασια Προχωρώντας προς τα Νότιο-ανατολικά του Δήμου θα συναντήσεις το μικρότερο χωριό του πρώην Δήμου Κάρλας την Κερασιά. Χτισμένο στους πρόποδες του ΒΔ Πηλίου – δίπλα στο ποτάμι του χωριού λες και είναι κρυμμένο. Στο κέντρο του χωριού υπάρχει μια μεγάλη πλατεία (εδώ γίνονται όμορφα πανηγύρια 29-30 Ιουνίου και χοροί). Το κοινοτικό κατάστημα του Δ/Δ Κερασιάς και μια μεγάλη ταβέρνα λειτουργεί καθημερινά στην κεντρική πλατεία του χωριού. Προχωρώντας το καλντερίμι συναντάς το τοξωτό γεφύρι που οδηγεί στην εκκλησία του Αγ. Νικολάου (πολιούχου του χωριού). Η λιθόκτιστη τοξωτή γέφυρα συνδέει τα δύο τμήματα του χωριού στις όχθες του Κερασιώτη ποταμού. Κτίστηκε το 1886.Το 1988 κηρύχτηκε ως διατηρητέο μνημείο. Επισκευή της γέφυρας έγινε το 1993.

μικρο ΠεριΒολακι

12 Ζώ αποδράσεις

Οι κάτοικοι του χωριού είναι Βλάχοι αμιγείς Περιβολιώτες στην καταγωγή. Κατοίκησαν μόνιμα στην περιοχή μεταξύ 1870-1880. Αρχικά το χωριό ονομαζόταν Ταχταλάσι (Σανιδοχώρι), το οποίο προήλθε από τον τέως Δήμο Φερών. Αργότερα μετονομάστηκε σε κοινότητα Μικρού Περιβολακίου ως το 1998. Οι προηγούμενοι κάτοικοι της περιοχής ήταν καραγκούνηδες. Απ΄ αυτούς αγοράστηκε ολόκληρη η κτηματική έκταση για κτηνοτροφική χρήση, κοινή νομή γι΄αυτό δεν υπάρχει παλαιότερη διανομή. Η μετακίνηση του βλάχικου πληθυσμού από την Πίνδο προς τη Θεσσαλία γινόταν λόγω του επαγγέλματος. Γινόταν η μετακίνηση για τα χειμαδιά τους και αργότερα μετά το 1870 αγόρασαν την έκταση του Μ. Περιβολακίου για τη χρήση που αναφέρεται.

ΠεριΒλεΠτο

ριΖομυλοσ

Ριζωμένο στους πρόποδες οροσειράς του όρους «Κυνός Κεφαλαί» με εξέχουσα θέση στην πεδιάδα του Βελεστίνου βρίσκεται το Περίβλεπτο (πέριξ=γύρω+βλέπω). Στην Τουρκοκρατία ονομαζόταν Σερατζί που σημαίνει χωριό των καλλιεργητών και υπάγονταν διοικητικά στο κατηλίκιο του Βελεστίνου. Αναφέρεται ακόμη στις πηγές ότι ήταν τσιφλίκι του Αλή Πασά (1750-1822). Την πρώτη γραπτή μαρτυρία με στοιχεία για το χωριό μας τη δίνει ο Δωρόθεος Σχολιάρος, Μητροπολίτης Δημητριάδος, που αναφέρει ότι το Σερατζί είχε γύρω στο 1860 δεκαέξι οικογένειες, 80 κατοίκους και εκκλησία του Αγίου Αθανασίου. Τέλος για την εκκλησία του χωριού, γνωρίζουμε από την επιγραφή που υπάρχει στο υπέρυθρο της κυρίας εισόδου, ότι κτίστηκε το 1860 και από μια από τις «ενθυμίσεις» που υπάρχουν στα ιερά βιβλία του ναού, εγκαινιάσθηκε στις 26 Μαΐου του 1868 ημέρα των Αγίων Πάντων.

στεφανοΒικειο

Όταν το 1809 επισκέφθηκε το Στεφανοβίκειο ο Άγγλος περιηγητής Ληκ, έγραψε το βιβλίο του «Η Θεσσαλία» (1805-1810), ότι το «Χατζίμες ήταν τσιφλίκι με 50 ελληνικά σπίτια». Κατά πάσα πιθανότητα, το ίδιο όνομα είχε και ο Τούρκος ιδιοκτήτης του χωριού. Λίγα χρόνια αργότερα και συγκεκριμένα το 1815, η ονομασία είχε αλλάξει σε «Χατζή-μισι», όπως γράφει στο βιβλίο του Γεωγραφία Μερική, ο Αργ. Φιλιππίδης και στα 1890 σε «Χατζήμισι». Όπως δε, λένε οι κάτοικοι, η ονομασία Χατζήμισι, δόθηκε επειδή ο Τούρκος ιδιοκτήτης της περιοχής, δεν μπόρεσε να ολοκληρώσει στη Μέκκα τη διαδικασία για να πάρει τον τίτλο του Χατζή. Έγινε δηλαδή κατά το ήμισι Χατζής…. Μετά την απελευθέρωση το 1881, ιδιοκτήτης του χωριού βρέθηκε κάποιος Γιουγκοσλαβικής καταγωγής, ονόματι Παύλος Στεφάνοβικ Σκυλίτσης, ο οποίος ολόκληρη την παρακάρλια περιοχή, 44.000 στρέμματα, την είχε - όπως λέγεται - κερδίσει στα χαρτιά στην Κωσταντινούπολη, απ’ τον Τούρκο ιδιοκτήτη. Την άλλη του περιουσία σ’ ολόκληρη τη Θεσσαλία, ο Στεφάνοβικ την είχε αποκτήσει δανείζοντας χρήματα σε μπέηδες. Πάντως η μητέρα του Στεφάνοβικ

που ήταν Ελληνίδα, ήταν αυτή που τον παρότρυνε να παραχωρήσει χωρίς αντάλλαγμα την έκταση στους κατοίκους του Στεφανοβικείου. Ο Στεφάνοβικ, πράγματι όπως αναφέρουν οι κάτοικοι - δώρισε στο Ελληνικό Δημόσιο την έκταση, σ’ αναγνώριση δε αυτής

της προσφοράς του, δόθηκε απ’ τους κατοίκους το όνομα του στο χωριό. Όσοι όμως δικαιώθηκαν κλήρου, πλήρωσαν για την αξία των εκτάσεων που τους παραχωρήθηκαν. Το χωριό κατά την Τουρκοκρατία, ήταν έδρα του μπέη της παρακάρλιας περιοχής. Μάλιστα περί τα 4 χλμ. απ’ τα τελευταία σπίτια του χωριού προς τη μεριά της Κάρλας βρέθηκαν ίχνη παλαιών οικισμών στις τοποθεσίες «Μαγούλα» και «Πέτρα».

Ο Ριζόμυλος απέχει από τον Βόλο, την πρωτεύουσα του νομού, 20 χιλ. και από την Λάρισα 42 χιλ. Η πλειοψηφία των κατοίκων του χωριού είναι Πρόσφυγες της Ανατολικής Ρωμυλίας και ήρθαν πρώτοι φορά στο χωριό το 1907. Ερχόμενοι οι πρόσφυγες έφεραν μαζί τους τα ήθη και έθιμα τα οποία κρατούν ακόμη ζωντανά οι κάτοικοι, παρά το πέρασμα του χρόνου. Το 1999 ο Ριζόμυλος συνενώθηκε μαζί με το Στεφανοβίκειο, τα Κανάλια και την Κερασιά και δημιουργήθηκε ο Δήμος Κάρλας στα πλαίσια του νόμου Καποδίστρια.

O Ριζόμυλος χαρακτηρίστηκε μαρτυρικό χωριό για την μεγάλη προσφορά του στην Εθνική Αντίσταση 1941-1944 κατά των Γερμανοιταλικών κατακτητών.

Χλοη

Οικισμός του Βελεστίνου προερχόμενος από τη συνένωση των δυο μικρότερων οικισμών Αγίου Γεδεών «Νταρμπεγλί» ή Αγίας Παρασκευής και Αγίου Αθανασίου «Κόνιαρη» ή «Κουγούγγερη». Καθαρά αγροτικός οικισμός με πληθυσμό 500 κατοίκων περίπου. Βρίσκεται βορειοδυτικά του Βελεστίνου σε απόσταση δυο χιλιομέτρων περίπου.

Ζώ αποδράσεις 13

ΔΗμΗτΡΗΣ ΝΑΣΙκΑΣ

ςΕ ΕξΕλιξη Εργα αναΠτυξης ςτΟ δημΟ ρηγα ΦΕραιΟυ

κοιτίδα ιστορίας, πολιτισμού, περιβάλλοντος, ομορφιάς και …γεύσεων

α

πό τις λίγες ίσως περιοχές όλης της Ελλάδας, που μπορεί και συνδυάζει τόσα χαρακτηριστικά, αποτελώντας έτσι, μια κοιτίδα ιστορίας με προεξάρχουσα, την εμβληματική μορφή του Ρήγα, πολιτισμού, περιβάλλοντος, ομορφιάς, αλλά και …γεύσεων. Δεν είναι τυχαίο σίγουρα το γεγονός, όπως σημειώνει στη ΜΑΓΝΗΣΙΑ ο δήμαρχος Ρήγα Φεραίου κ. Δημ. Νασίκας, ότι «ο επισκέπτης μπορεί να ανακαλύψει τα πλούσια ιστορικά και πολιτιστικά στοιχεία, να γευθεί τις γαστρονομικές δημιουργίες της περιοχής και να απολαύσει τη μαγεία της φύσης μέσα από την θάλασσα, τη λίμνη και τα φυσικά μονοπάτια της περιοχής του Δήμου». Σύντομα μάλιστα, θα τεθεί σε κυκλοφορία ένας πλήρης τουριστικός οδηγός με τις απαραίτητες λεπτομέρειες για κάθε πτυχή του Δήμου. Πέραν αυτών ωστόσο, για να μπορέσει να ανταποκριθεί στις προκλήσεις της εποχής ένας δήμος, απαιτούνται έργα και με στόχευση της δημοτικής αρχής, αυτή την περίοδο βρίσκονται σε εξέλιξη σημαντικά έργα ανάπτυξης στην περιοχή.

 τι μπορεί να θαυμάσει, να απολαύσει, να μάθει κανείς, επιγραμματικά έστω, επισκεπτόμενος σημεία του δήμου σας; Ο Δήμος Ρήγα Φεραίου διαθέτει πλούσια ιστορική και πολιτισμική κληρονομιά και αποτελεί σημείο συνάντησης διαφορετικών πολιτιστικών στοιχείων που 14 Ζώ αποδράσεις

χαρίζουν μια μοναδικότητα ξεχωριστή για να την γνωρίσει και εξερευνήσει κανείς. Αποτελείται από τους πρώην Δήμους Φερών και Κάρλας και την πρώην Κοινότητα Κεραμιδίου και έχει ως έδρα του το Βελεστίνο. Αποτελεί τη γενέτειρα του μεγάλου Εθνομάρτυρα και Εθνεγέρτη, Ρήγα Βελεστινλή με μνημεία αφιερωμένα στη μεγάλη αυτή ιστορική φυσιογνωμία με ένα από τα πρωτότυπα αντίτυπα της Χάρτας του να φυλάσσεται στο Εκθεσιακό Κέντρο Πολιτισμού «ΡΗΓΑΣ ΒΕΛΕΣΤΙΝΛΗΣ» στο Βελεστίνο. Παράλληλα, ο επισκέπτης στη Δημοτική Ενότητα Φερών συναντά πλούσιους αρχαιολογικούς χώρους και ευρήματα προερχόμενα από την παλαιά πόλη των αρχαίων Φερών, όπως το Ναό του Θαυλίου Διός, την Ακρόπολη Φερών, τους Θολωτούς Τάφους των Φερών και την Υπέρεια Κρήνη. Επίσης, στην περιοχή συντελέστηκε ένα από τα μεγαλύτερα έργα, η ανασύσταση της λίμνης Κάρλας, πηγή ζωής και φυσικής ομορφιάς. Η λίμνη χαρακτηρίζεται από σημαντική βιοποικιλότητα, αποτελεί έναν ιδανικό προορισμό για πεζοπορία και είναι ένα συνονθύλευμα φυσικού πλούτου, ιστορίας και πολιτισμού. Η αναδημιουργία της λίμνης Κάρλας έχει χαρακτηριστεί ως το μεγαλύτερο έργο αποκατάστασης υγροτόπου που έχει γίνει ποτέ στην Ευρώπη. Στη Δημοτική Ενότητα Κάρλας, συναντά κανείς χαλάσματα από αρχαία φρούρια, Ακρόπολη Ελληνιστικής Εποχής, αρχαιολογικά ευρήματα Μυκηναϊκής

“

ςύντομα σε κυκλοφορία ένας πλήρης τουριστικός οδηγός με τις απαραίτητες λεπτομέρειες για κάθε πτυχή του δήμου

εποχής, το Εκθεσιακό Κέντρο Φυσικής Ιστορίας και Πολιτισμού Λίμνης Κάρλας και Μαυροβουνίου (Μουσείο Κάρλας), το Μουσείο Λιμναίου Πολιτισμού στην Τ.Κ. Καναλίων, το Κέντρο Ιστορίας Πολιτισμού Κερασιάς, το Κέντρο Έρευνας και Προστασίας της άγριας ορχιδέας και το Μουσείο Ηλία Λεφούση στην Τ.Κ. Κερασιάς, το Κέντρο Πληροφόρησης Στεφανοβικείου όπου παρουσιάζεται το σύνολο των τεχνικών έργων δημιουργίας του Ταμιευτήρα της Κάρλας, και τα λαογραφικά μουσεία Ριζομύλου και Στεφανοβικείου. Σημαντική πρόσβαση σε υπέροχες παραλίες στο Αιγαίο προσφέρει η πρώην Κοινότητα Κεραμιδίου με το παραλιακό

μέτωπο Κεραμίδι-Βένετο. Παράλληλα, Ιεροί Ναοί, εξωκλήσια και η Ιερά Μονή Φλαμουρίου κοσμούν όλα τα δημοτικά διαμερίσματα. Ένα από τα ιδιαίτερα στοιχεία πολιτισμού της περιοχής του δήμου Ρήγα Φεραίου γύρω από το οποίο «πλέκονται» οι περισσότερες πολιτιστικές εκδηλώσεις αποτελεί η συνάντηση διαφορετικών πολιτισμών, Ντόπιοι, Βλάχοι, Μικρασιάτες, Πόντιοι, Πρόσφυγες Ανατολικής Ρωμηλίας, Πηλιορίτες και Καραγκούνηδες, οι οποίοι αρμονικά συμβιώνουν στην περιοχή και συνδυάζουν τις διαφορετικές κουλτούρες τους προς όφελος της περιοχής.

Ο Δήμος ετησίως προσελκύει πολλούς επισκέπτες, ιδιαίτερα κατά τους καλοκαιρινούς μήνες με τη διοργάνωση ποικίλων πολιτιστικών εκδηλώσεων, όπως τα «ΡΗΓΕΙΑ», που περιλαμβάνουν παραδοσιακές, αθλητικές, εκπαιδευτικές και ψυχαγωγικές δράσεις-εκδηλώσεις για όλες τις ηλικίες. Αποτελεί, σίγουρα, έναν ενδιαφέρον προορισμό όπου μπορεί ο επισκέπτης να ανακαλύψει τα πλούσια ιστορικά και πολιτιστικά στοιχεία, να γευθεί τις γαστρονομικές δημιουργίες της περιοχής και να απολαύσει τη μαγεία της φύσης μέσα από την θάλασσα, τη λίμνη και τα φυσικά μονοπάτια της περιοχής του Δήμου.

Ζώ αποδράσεις 15

Ανάπλαση του Κεντρικού Πεζόδρομου Βελεστίνου

 Κύριε δήμαρχε, είχατε βάλει ως στόχο τον σωστό και αποτελεσματικό σχεδιασμό μιας τουριστικής προβολής του Δήμου ρήγα Φεραίου προκειμένου να καταστεί τουριστικός προορισμός, με ταυτόχρονη αύξηση της επισκεψιμότητας. Σε ποια φάση βρισκόμαστε; Ποια σειρά δράσεων και παρεμβάσεων έχετε ξεκινήσει; Έχουμε δημιουργήσει ένα δίκτυο προβολής του Δήμου μέσα από την ομάδα τουριστικής προβολής που δημιουργήσαμε και υπάρχει συνεχής προβολή όλων των επισκέψιμων σημείων και χώρων του Δήμου μέσω όλων των διαδικτυακών μέσων, με ενημερωτικά έγγραφα σε φορείς και σχολικές μονάδες και σύντομα θα υπάρχει σε κυκλοφορία ένας πλήρης τουριστικός οδηγός με τις απαραίτητες λεπτομέρειες για κάθε πτυχή του Δήμου. Παράλληλα, ο Δήμος μας έχει αδελφοποιηθεί με ελληνικούς Δήμους και Δήμους του εξωτερικού, διοργανώνοντας κοινές δράσεις με αποτέλεσμα να έχουν δημιουργηθεί γέφυρες επικοινωνίας και συνεργασίας που αυτομάτως προβάλλουν τον Δήμο μας. Επιπλέον, με τον εορτασμό του επετειακού έτους 2021, ο Δήμος γιόρτασε με μια σειρά εκδηλώσεων, τις οποίες επικοινωνήσαμε μέσα από τα ΜΜΕ και μέσω συνεργασιών μας με φορείς της Κεντρικής και Περιφερικής Διοίκησης, υποδεχτήκαμε μεγάλο αριθμό καλεσμένων και επισκεπτών στην περιοχή μας.  είναι σε εξέλιξη ή προγραμματίζονται και άλλα εμβληματικά ίσως έργα για την περιοχή; Έχουμε, ήδη σε εξέλιξη έργα ανάπτυξης για το Δήμο μας.

1. Η δημιουργία του Αθλητικού Κέντρου του Δήμου έχει, ήδη, ξεκινήσει και αναμένεται να ολοκληρωθεί άμεσα. Το Αθλητικό Κέντρο Δήμου Ρήγα Φεραίου βρίσκεται σε απόσταση περίπου 2 χλμ.

16 Ζώ αποδράσεις

από την Λίμνη Κάρλα και θα περιλαμβάνει: • ένα γήπεδο ποδοσφαίρου 5Χ5 • δύο γήπεδα τένις • παιδική χαρά • χώρος καθιστικού - Αναψυκτηρίου, • τεχνητή λίμνη • υπαίθριο θέατρο και • Αλσύλλιο Πελαργών • Διαδρομές για τρέξιμο, ποδηλασία ή περπάτημα αναψυχής 2. H ανάπλαση της κεντρικής πλατείας του Αγίου Γεωργίου Φερών, αποτελεί σημαντικό έργο για την περιοχή, καθώς η Κοινότητα Αγίου Γεωργίου βρίσκεται ανατολικά του Βελεστίνου σε κοντινή απόσταση από τον Βόλο. Η Πλατεία είναι η κεντρική πλατεία του οικισμού, περιβάλλεται, κυρίως, από καταστήματα εστίασης με μεγάλη επισκεψιμότητα για τη φημισμένη γαστρονομία του.

3. Η Ανάπλαση του Κεντρικού Πεζόδρομου Βελεστίνου: Πρόκειται για ένα πολύ σημαντικό έργο, με μελέτη από την Τεχνική Υπηρεσία του Δήμου και χρηματοδότηση από την Περιφέρεια Θεσσαλίας, ύψους 1.000.000 ευρώ, καθώς θα αναβαθμίσουμε αισθητικά, περιβαλλοντικά, αρχιτεκτονικά και βιοκλιματικά το κέντρο της πόλης του Βελεστίνου και παράλληλα θα

αναδειχθεί και το αρχαίο τείχος των Φερών που βρίσκεται σε βάθος τριών μέτρων από την επιφάνεια του εδάφους. Το έργο βρίσκεται σε εξέλιξη και οι εργασίες θα ολοκληρωθούν άμεσα το επόμενο διάστημα.

4. Εσωτερική Οδοποιία Βελεστίνου: Είναι ένα από τα έργα που αποτελούν προεκλογική μας δέσμευση και σύντομα θα ξεκινήσει η ασφαλτόστρωση της πόλης του Βελεστίνου αποκαθιστώντας την εσωτερική οδοποιία της έδρας του δήμου μας, που υπέστη μεγάλες ζημίες και φθορές στη διάρκεια των χρόνων.

5. Κατασκευή του Μουσείου Πόλης στο Βελεστίνο. Πρόκειται για ανακατασκευή δημοτικού κτιρίου, όπου θα δημιουργηθεί Μουσείο Πόλης και ο επισκέπτης θα έχει τη δυνατότητα να ξεναγηθεί στην ιστορία της καθημερινότητας των κατοίκων της περιοχής, ένα ταξίδι από το χθες στο σήμερα.

6. Ανάπλαση του Δημοτικού Σταδίου του Βελεστίνου. Με την ανάπλαση του σταδίου θα εξυπηρετούνται ακόμη περισσότερο οι ανάγκες των κατοίκων της περιοχής, θα αναβαθμιστεί ο χώρος και θα παρέχεται στους δημότες η δυνατότητα ανάπτυξης του μαζικού και ερασιτεχνικού

“

Πλατεία Δημοκρατίας στο Βελεστίνο

αθλητισμού.

7. Μουσείο Γεωργικών Εργαλείων. Σύντομα θα λειτουργήσει, σε χώρο παραχωρημένο από το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, όπου φιλοξενούνται 2.500 εκθέματα στα οποία αποτυπώνεται η παράδοση της αγροτικής δραστηριότητας και τεχνολογίας που χρησιμοποιούνταν στην περιοχή μας πριν πολλά χρόνια.

8. Κατασκευή καταφυγίου αδέσποτων. Ένα σύγχρονο καταφύγιο αδέσποτων ζώων πρόκειται να δημιουργηθεί στον Δήμο μας. Η δομή θα φιλοξενεί δεκάδες αδέσποτα ζώα σε αξιοπρεπείς συνθήκες.  επίσης, βρίσκονται, ήδη, σε εξέλιξη τα εξής έργα στον Δήμο μας ύψους 10.000.000 ευρώ: 1. Εκσυγχρονισμός Υποδομών Ύδρευσης για την εξασφάλιση επαρκούς ποσότητας και ποιότητας ύδατος για ανθρώπινη κατανάλωση, στην δημοτική κοινότητα Κεραμιδίου.

2. Εφαρμογή του συστήματος τηλεμετρίας για εξοικονόμηση ποσοτήτων ύδατος.

3. Δίκτυο αποχέτευσης ακαθάρτων και αγωγών μεταφοράς λυμάτων, στις δημοτικές κοινότητες Αγ. Γεωργίου και Αερινού. Το έργο αφορά στην Βελτίωση των βασικών Περιβαλλοντικών Υποδομών και ιδίως αυτών της επεξεργασίας λυμάτων. Παράλληλα, έχουν προγραμματιστεί παρεμβάσεις και έργα για την αγροτική οδοποιία και την εγκατάσταση παιδικών χαρών σε όλα τα Δημοτικά Διαμερίσματα.  το πρόσωπο του ρήγα, αλλά και τα μνημεία που συνδέονται άμεσα με τον ίδιο και την ιστορία του, με ποιον άλλον τρόπο θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν προς όφελος και της τοπικής ανάπτυξης; υπάρχει συνεργασία και με άλλους φορείς; (πρόσωπα, ομογενείς κ.α.). Θα

Ο επισκέπτης θα ανακαλύψει τα πλούσια ιστορικά και πολιτιστικά στοιχεία, θα γευθεί τις γαστρονομικές δημιουργίες, θα απολαύσει τη μαγεία της φύσης μέσα από την θάλασσα, τη λίμνη και τα φυσικά μονοπάτια της περιοχής… μπορούσε να αποτελέσει ο δήμος, η αφετηρία ή το τέλος τουριστικών διαδρομών για παράδειγμα ή και σχολικών εκδρομών; Ο Δήμος μας δέχεται μεγάλο αριθμό επισκεπτών ετησίως λόγω της μεγάλης ιστορικής προσωπικότητας του Ρήγα Βελεστινλή. Υπάρχει μέριμνα από τον Δήμο για πλήρη ξενάγηση στο Εκθεσιακό Κέντρο Πολιτισμού «ΡΗΓΑΣ ΒΕΛΕΣΤΙΝΛΗΣ» στο Βελεστίνο σε συνδυασμό με τα μνημεία του και τους αρχαιολογικούς χώρους των Αρχαίων Φερών. Ήδη, δεχόμαστε σχολικές εκδρομές με σκοπό την γνωριμία με τη γενέτειρα του Ρήγα και βρισκόμαστε σε συνεχή συνεργασία με φορείς, συλλόγους, σχολεία αλλά και μεμονωμένα πρόσωπα διοργανώνοντας δράσεις και εκδηλώσεις που αφορούν στον Ρήγα και οι οποίες λαμβάνουν χώρα στα ιστορικά σημεία που σχετίζονται με τον Μεγάλο μας Επαναστάτη.  Η Κάρλα παράλληλα, έχει εξέχουσα σημασία για την περιοχή, πόση μπορεί να είναι η συμβολή της για την ανάπτυξη και με ποιους

τρόπους; Σαφέστατα η Λίμνη Κάρλα συμβάλει καθοριστικά στην προσέλκυση επισκεπτών στην περιοχή μας και αναβαθμίζει τον Δήμο μας, ήδη, από τη φυσική της ομορφιά ως υγροβιότοπος. Σημαντικός είναι ο αριθμός των επισκεπτών κάθε χρόνο στη Λίμνη και στα μουσεία της Λίμνης: το Εκθεσιακό Κέντρο Φυσικής Ιστορίας και Πολιτισμού Λίμνης Κάρλας και Μαυροβουνίου και το Μουσείο Λιμναίου Πολιτισμού στα Κανάλια και το Κέντρο Πληροφόρησης στο Στεφανοβίκειο, είτε οργανωμένα (σχολεία, τμήματα ακαδημαϊκών ιδρυμάτων, σύλλογοι) είτε ως μεμονωμένοι επισκέπτες. Επιπλέον, υπάρχει ενδιαφέρον για δραστηριότητες γύρω από τη Λίμνη, όπως πεζοπορία, ποδηλασία και ορνιθοπαρατήρηση. Ο Δήμος μας διοργανώνει τέτοιου είδους δράσεις και βρισκόμαστε σε μια διαδικασία καθιέρωσης συγκεκριμένων προγραμμάτων δραστηριοτήτων με αντίστοιχες παροχές για κάθε ενδιαφερόμενο επισκέπτη. Η επίσκεψη στη λίμνη Κάρλα μας αποζημιώνει με τη μοναδική ομορφιά της και την άμεση επαφή με κάθε πτυχή του φυσικού της πλούτου και του λιμναίου πολιτισμού της.  το καλοκαίρι βέβαια, δε θα αργήσει να έρθει, ο δήμος μπορεί να αποτελέσει και προορισμό καλοκαιρινών διαδρομών, έτσι; Ο Δήμος μας το καλοκαίρι σίγουρα αποτελεί έναν από τους πιο ενδιαφέροντες προορισμούς. Σημαντικά περιβαλλοντικά και φυσικής ομορφιάς στοιχεία, όπως η πρόσβαση του δήμου στο Αιγαίο (παραλίες Καμαρίου και Βενέτου), η λίμνη Κάρλα, και τα διάφορα μονοπάτια - διαδρομές στη φύση, περιοχές με βουνό και πεδιάδα σε συνδυασμό με τις συνεχείς καλοκαιρινές εκδηλώσεις και δράσεις του Δήμου σε κάθε Τοπικό Διαμέρισμα, διασφαλίζουν στον επισκέπτη έναν εγγυημένο καλοκαιρινό προορισμό.

Ζώ αποδράσεις 17

η «Καρδια» ιςτΟριας & ΠΟλιτιςμΟυ «χτυΠα»… ςτΟν δημΟ ρηγα ΦΕραιΟυ

Από τις χαρακτηριστικότερες εκδηλώσεις Κάποιες από τις χαρακτηριστικότερες εκδηλώσεις του δήμου είναι οι εξής: τα ρήγεια: αποτελούν τις κεντρικές εκδηλώσεις πολιτισμού κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, καθιερωμένες, ήδη, από το 1975, οι οποίες πραγματοποιούνται σε όλα τα τοπικά διαμερίσματα, συμμετέχουν όλοι οι τοπικοί φορείς (σύλλογοι, ομάδες εθελοντών) και αφορούν παραδοσιακά ανταμώματα, συναυλίες, καλλιτεχνικές εκθέσεις, ημερίδες, βραδιές μουσικής και θεατρικές παραστάσεις.  ρήγεια - Αγώνες Στίβου, αγώνες αθλητισμού μόνο για παιδικές-εφηβικές ηλικίες με συμμετοχές από όλη την Ελλάδα και λαμβάνουν χώρα στο Δημοτικό Στάδιο Βελεστίνου.  ρήγειος Δρόμος (αγώνας δρόμου), λαμβάνει χώρα στο Βελεστίνο, κάθε έτος, συνήθως τον μήνα Οκτώβριο, συμμετέχουν δρομείς από όλη την Θεσσαλία αλλά και από πολλά μέρη της Ελλάδας.

18 Ζώ αποδράσεις

 τουρνουά Μπάσκετ διοργανώνεται κάθε Ιούλιο από τη Νεολαία του Βελεστίνου στον γήπεδο μπάσκετ του Βελεστίνου και συμμετέχουν ομάδες από περιοχές της Θεσσαλίας.

Πλήθος εκδηλώσεων και δράσεων με πολιτιστικό, αθλητικό, κοινωνικό και ενημερωτικό περιεχόμενο

Ο

Δήμος Ρήγα Φεραίου με τη μακραίωνη ιστορία του και το πλούσιο πολιτιστικό του απόθεμα αποτελεί αναμφίβολα πόλο έλξης για κάθε επισκέπτη. Στη γενέτειρα του Ρήγα Βελεστινλή, που εκτείνεται από το Χαλκοδόνιο όρος μέχρι το Αιγαίο και με την αναγεννημένη «αρχόντισσά του» Λίμνη Κάρλα, ο επισκέπτης έχει κάθε λόγο να περιηγηθεί στις ομορφιές και να θαυμάσει το φυσικό κάλλος που απλόχερα προσφέρει η φύση. Ο Δήμος Ρήγα Φεραίου διαθέτει σε όλα του τα δημοτικά διαμερίσματα το τετράπτυχο: ιστορικού- πολιτιστικούθρησκευτικού και γαστρονομικού τουρισμού. Έχετε, λοιπόν, έναν καλό λόγο να επισκεφθείτε τον Δήμο Ρήγα Φεραίου και να απολαύσετε τις ομορφιές του. Δυστυχώς βέβαια, κάποιες από αυτές τις δράσεις που γίνονταν τα προηγούμενα χρόνια, τα τελευταία χρόνια δεν έγιναν, εξαιτίας των ειδικών συνθηκών της πανδημίας. Στον Δήμο Ρήγα Φεραίου πραγματοποιούνται εκδηλώσεις κατά τη διάρκεια όλου του έτους και έχουν χαρακτήρα πολιτιστικό, αθλητικό, κοινωνικό και

 Διεθνές επιστημονικό Συνέδριο «ρήγας - Φερές Βελεστίνο» , πραγματοποιείται κάθε τέσσερα έτη στο Βελεστίνο, συμμετέχουν σύνεδροι (ιστορικοί, αρχαιολόγοι, εκπαιδευτικοί, επιστήμονες) τόσο από το εσωτερικό όσο και από το εξωτερικό με κύρια θεματολογία την ιστορία και τα χαρακτηριστικά του Βελεστίνου και του Ρήγα Βελεστινλή. Τα τελευταία έτη στις παρουσιάσεις περιλαμβάνονται, πλέον, και στοιχεία ιστορικά και άλλων περιοχών του δήμου.

 Αστροπαρατηρήσεις, ο Δήμος διαθέτει ιδανικά σημεία για αστροβραδιές και παρατήρηση πλανητών και αστεριών.  Αποκριάτικες (κυνήγι κρυμμένου θησαυρού, Καρναβάλι Βελεστίνου και Ριζόμυλου, άναμμα φωτιάς σε όλα τα Τ.Δ. και Κούλουμα).  Γιορτή Αχλαδιού, έχει καθιερωθεί τα τελευταία χρόνια, λόγω της παραγωγής αχλαδιού στην περιοχή, προσελκύει κόσμο, συνδυάζει ημερίδα με θέμα καλλιέργειες, παρουσίαση προϊόντων και παραδοσιακό γλέντι.

 Χριστουγεννιάτικες εκδηλώσεις, γίνονται σε όλα τα τοπικά διαμερίσματα με φωταγωγήσεις δέντρων και εκδηλώσεις κοινωνικής αλληλεγγύης. Συμμετέχουν πλήθος κόσμου, όπου μπορούν να απολαύσουν χριστουγεννιάτικες μελωδίες από τη Μουσική Σχολή του Δήμου, εορταστικές χορογραφίες από μαθητές της περιοχής και χριστουγεννιάτικα «σπιτάκια» που προσφέρουν εορταστικά εδέσματα και χειροποίητα δώρα.

 Θεματικές συναυλίες στον ιστορικό χώρο της υπέρεια Κρήνης (Βελεστίνο), ο χώρος επιλέχθηκε ώστε να μην ξεχνούν οι ντόπιοι την ιστορία τους και να δίνουν ζωή στην τοποθεσία, όπου μέχρι και το έτος 1997 είχε νερό και «ανάβλυζε ζωή».

 εμποροπανήγυρη, γίνεται κάθε Σεπτέμβριο στο Βελεστίνο και διαρκεί 8 ημέρες. Το παζάρι του Βελεστίνου αποτελεί ένα αναπόσπαστο κομμάτι της παράδοσης και του πολιτισμού της περιοχής και έναν ζωντανό οικονομικό και κοινωνικό θεσμό που έχει καταξιωθεί στη συνείδηση των κατοίκων της περιοχής αλλά και των επισκεπτών από όμορους δήμους. Η εμποροπανήγυρη ή διαφορετικά παζάρι συμβάλλει στην προβολή και ανάδειξη της περιοχής, των τοπικών προϊόντων, της τοπικής παράδοσης και των τοπικών πολιτιστικών στοιχείων και μετρά πολλά χρόνια ιστορίας, και συγκεκριμένα δημιουργήθηκε το 1881 με την απελευθέρωση της Θεσσαλίας από τους Τούρκους και καθιερώθηκε με Βασιλικό Διάταγμα.

 Ψαράδικη Βραδιά στα Κανάλια, μουσική βραδιά με τοπικά εδέσματα στην Κεντρική πλατεία τη Κοινότητας Καναλίων.

 Εκθέσεις εικαστικών έργων από το Καλλιτεχνικό εργαστήρι του Δήμου και συμμετοχές και άλλων καλλιτεχνών εκτός των συνόρων του Δήμου.

 Αυγουστιάτικη Πανσέληνος στην Κερασιά, πραγματοποιείται κάθε έτος με συναυλία σε τοποθεσία όπου αναδύεται το φεγγάρι.

 Συναυλίες στο δημοτικό Στάδιο Βελεστίνου με συμμετοχή γνωστών καλλιτεχνών της μουσικής.  Παραδοσιακά ανταμώματα με μουσική, παραδοσιακά εδέσματα και παρουσίαση εθίμων ανά Κοινότητα του Δήμου.

 Εκθέσεις Φωτογραφίας, λαμβάνουν χώρα σχεδόν κάθε χρόνο και συμμετέχουν λάτρεις της φωτογραφίας με συγκεκριμένη θεματολογία ή όχι.

Αξίζει να σημειωθεί, ότι γίνονται και άλλες Πολιτιστικές αλλά και αθλητικές δράσεις στη διάρκεια της χρονιάς (αναφέρονται αναλυτικά στα κοινωνικά δίκτυα του Δ. Ρ. Φεραίου) , ενώ συνδυάζονται και με συγκεκριμένες περιόδους του χρόνου, όπως κάλαντα Χριστουγέννων, Πρωτοχρονιάς, Φώτων και άλλα Χριστουγεννιάτικα δρώμενα (Δεκέμβριος).

Ζώ αποδράσεις 19

ματιΕς ςτΟ ΠαρΕλθΟν Και την ιςτΟρια…

ς

με επισκέψεις στα μουσεία και άλλα σημεία ενδιαφέροντος, του δήμου ρήγα φεραίου ημαντικές ματιές στο παρελθόν και την ιστορία… του δήμου Ρήγα Φεραίου, μπορούν να ρίξουν με επισκέψεις στα Μουσεία της περιοχής, τουρίστες, μαθητές, εκπαιδευτικοί και κάθε ενδιαφερόμενος.

Παρέχουν αναρίθμητες ευκαιρίες, ενώ βασικό τους προνόμιο αποτελεί ότι είναι «ζωντανοί οργανισμοί». Οι συλλογές τους, φέρνουν κοντά τους ανθρώπους μέσω της εμπειρίας, του πολιτισμού, της επιστήμης, της ιστορίας και της τέχνης. Η μουσειακή επίσκεψη στην περιοχή του

δήμου Ρήγα Φεραίου, όπως και στα υπόλοιπα σημεία ενδιαφέροντος, οδηγεί τον επισκέπτη σε αναστοχασμό και διερεύνηση σε σχέση με όσα παρακολουθεί σε έναν απ΄τους μουσειακούς χώρους, δημιουργεί νέα ερωτήματα, προκαλεί ενδιαφέροντα και νέες αναζητήσεις.

Βελεστινο «εκθεσιακό Κέντρο Πολιτισμού ρήγας Βελεστινλής», περιπλάνηση στη ζωή και το έργο του Μεγάλου Επαναστάτη και Διαφωτιστή, φιλοξενείται ένα από τα πρωτότυπα αντίτυπα της «Χάρτας» του Ρήγα που τυπώθηκε το 1797. Επίσης, στον χώρο περιλαμβάνεται και εκτίθεται το πρωτότυπο εκθεσιακό υλικού της έκθεσης «Η Χάρτα του Ρήγα: τα δύο (συν) πρόσωπα του χάρτη» που δημιούργησαν η Βιβλιοθήκη & το Κέντρο Πληροφόρησης του ΑΠΘ και η οποία εγκαινιάστηκε και παρουσιάστηκε στο Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών του ΑΠΘ και κατόπιν παραχωρήθηκε μόνιμα στον Δήμο Ρήγα Φεραίου. Υπάρχει, ακόμη, εκθεσιακό υλικό από την έκθεση της Βουλής των Ελλήνων που πραγματοποιήθηκε για τον Ρήγα Βελεστινλή και, επίσης, παραχωρήθηκε από την Βουλή στον Δήμο, καθώς και εκθεσιακό υλικό από ιδιώτες - δημότες. Η ξενάγηση στον χώρο γίνεται με σύγχρονα μέσα και με εξειδικευμένο προσωπικό. Ο χώρος λειτουργεί είτε για μεμονωμένους επισκέπτες είτε οργανωμένα γκρουπ κατόπιν τηλεφωνικής επικοινωνία στο τηλ 24253-50211. «Μουσείο Γεωργικών εργαλείων και Παραδοσιακής τεχνολογίας», περιλαμβάνει περισσότερα από 2.500 εκθέματα. Πρόκειται για απλά αντικείμενα, εργαλεία

20 Ζώ αποδράσεις

Το Εκθεσιακό Κέντρο Πολιτισμού Ρήγας Βελεστινλής

και σύνεργα, χρηστικά αντικείμενα με ή χωρίς διακόσμηση, τα οποία προέρχονται από έναν κόσμο χειρωνακτικής εργασίας που έχει, πλέον, χαθεί. Αντικείμενα μοναδικής ομορφιάς, καθαρότητας και πολυτέλειας, τα οποία λειτουργούν ως τεκμήριο για πλήθος τεχνουργημάτων που ήταν σε χρήση πριν από την επέλαση της βιομηχανοποίησης. Η ιστορία του μουσείου ξεκίνησε το 1986. Προσωρινά τα εκθέματα φιλοξενούνται στο κτήμα της Γεωπονικής Σχολής Πανεπιστημίου Θεσσαλίας στο Βελεστίνο, μετά από παραχώρηση της χρήσης του χώρου από το Πανεπιστήμιο

Θεσσαλίας, μέχρι να ολοκληρωθεί η ανακατασκευή του αντίστοιχου οικήματος του μουσείου στο κέντρο του Βελεστίνου. «Σπίτι ρήγα»: ονομάζεται ο χώρος όπου γεννήθηκε και μεγάλωσε ο πρωτομάρτυρας της Εθνεγερσίας, ένας χώρος οριοθετημένος, όπου βρίσκεται στο Βελεστίνο και στο κέντρο του βρίσκεται η προτομή του Ρήγα Βελεστινλή. Χώρος Ανδριάντα του ρήγα: Δεσπόζει ο Ανδριάντας του Ρήγα, όπου βρίσκεται σε μικρό λόφο με θέα το Βελεστίνο.

Ο πύργος του ρολογίου στο βελεστίνο

Ζώ αποδράσεις 21

υπέρεια Κρήνη (Κεφαλόβρυσο): Συνδέεται έντονα με τη ζωή του Βελεστίνου, μικρούλα λίμνη που μέχρι τα τέλη του 20ου δέσποζε στον χώρο. Αυτή προσέλκυσε τον νεολιθικό άνθρωπο εδώ, που έφτιαξε τον πρώτο οικισμό, ο οποίος εξελίχτηκε στις μυθικές Φερές . Η αρχαιολογική υπηρεσία ανάσκαψε τον χώρο και αποκάλυψε ένα μεγάλο κρηναίο οικοδόμημα, την Υπέρεια Κρήνη των αρχαίων Φερών. Το κτήριο χρονολογείται από τον 5ο αι. π. Χ. Ο χώρος σήμερα είναι διαμορφωμένος κατάλληλα, βρίσκεται δίπλα στον Εκθεσιακό Χώρο « Ρήγας Βελεστινλής» και είναι ιδανικός προορισμός για σχολικές εκδρομές αλλά και για οργανωμένες ομάδες επισκεπτών ή μεμονωμένους τουρίστες. τείχος των Αρχαίων Φερών: Την πόλη των αρχαίων Φερών περιέβαλλε ισχυρό τείχος. Το αρχαιότερο φαίνεται να κατασκευάστηκε κατά την ύστερη αρχαϊκή ή πρώιμη κλασσική εποχή ενώ σε δεύτερη φάση κατά τον 4ο αι. π. Χ. Το μεγαλύτερο μέρος του τείχους του 4ου αι. αποκαλύφθηκε στο λόφο της

Ακρόπολης (δίπλα από την εκκλησία της Παναγίας). Ναός Θαυλίου Διός: Βρίσκεται λίγο έξω από τον οικιστικό ιστό του Βελεστίνο. Είναι ένας από τους ελάχιστους ανασκαμμένους αρχαίους ναούς στη Θεσσαλία, περίπτερος, δωρικού ρυθμού με 6χ 12 κίονες. Αν και έχουν βρεθεί ίχνη λατρείας στο συγκεκριμένο χώρο από την γεωμετρική ήδη εποχή, ο συγκεκριμένος ναός χρονολογείται στα τέλη του 4ου αι. π. Χ.. Στο ναό φαίνεται ότι λατρευόταν τόσο ο Δίας, ο οποίος έφερε το προσωνύμιο Θαύλιος, όσο και η τοπική φεραία θεότητα Εν(ν)οδία. Θαλαμοειδείς μυκηναϊκοί τάφοι: Ανάμεσα στην Υπέρεια Κρήνη και στο ναό του Αγίου Χαραλάμπους έχει αποκαλυφθεί τμήμα του μυκηναϊκού νεκροταφείου. Μέσα στους λαξευτούς θαλαμοειδείς τάφους, που είναι σκαμμένοι σε φυσικό βράχο βρέθηκαν ενταφιασμένοι νεκροί τους οποίους συνόδευαν στο ταξίδι τους στον άλλο κόσμο πλούσια κτερίσματα.

Θολωτοί τάφοι των Φερών.: Κοντά στο χωριό Χλόη βρίσκεται συστάδα οχτώ θολωτών τάφων που χρονολογούνται στην Πρωτογεωμετρική- Γεωμετρική εποχή (11ος- 8ος αι. π. Χ. ). Οι Θεσσαλοί της εποχής, συνεχίζοντας τη μυκηναϊκή πρακτική, έχτιζαν θολωτούς τάφους, μικρότερων βέβαια διαστάσεων. Οι τάφοι της Χλόης έχουν διάμετρο 2-4 μ. και περιείχαν νεκρούς ενταφιασμένους σε ύπτια στάση, παραμερισμένα οστά και πολλά κτερίσματα. Είχαν μακροχρόνια χρήση και θεωρούνται οικογενειακά ταφικά μνημεία. Οι τάφοι έχουν στεγαστεί και αναδειχτεί. Αρχαιολογικός χώρος- Θολωτοί τάφοι Αερινού: Σε απόσταση 1,5 χλμ από το σημερινό χωριό Αερινό βρίσκεται ο αρχαιολογικός χώρος Περσουφλί Μαγούλα ή Κάστρο Αερινού. Έχει αποκαλυφθεί τμήμα του οικισμού της Πρώιμης και Μέσης εποχής Χαλκού καθώς και τμήμα του μυκηναϊκού οικισμού. Επίσης μικροί θολωτοί τάφοι, οι οποίοι έχουν στεγαστεί και αναδειχτεί.

καναλια «εκθεσιακό Κέντρο Φυσικής Ιστορίας και Πολιτισμού λίμνης Κάρλας και Μαυροβουνίου», αποτυπώνεται ο φυσικός πλούτος και ο λιμναίος πολιτισμός της λίμνης Κάρλας μέσα από το πέρασμα των χρόνων. Γνωριμία με το φυσικό περιβάλλον της λίμνης Κάρλας και του Μαυροβουνίου (χλωρίδα, πανίδα, οικοσυστήματα) και τη μακρόχρονη αλληλεπίδρασή του με την ανθρώπινη παρουσία, η οποία οδήγησε στην ανάπτυξη του μοναδικού πολιτισμού της περιοχής λίμνης Κάρλας και του Μαυροβουνίου. Τηλ. επικοινωνίας 2428073856 Μουσείο λιμναίου Πολιτισμού Κάρλας, Περιλαμβάνει εκθεσιακό υλικό

22 Ζώ αποδράσεις

Το Εκθεσιακό Κέντρο Φυσικής Ιστορίας και Πολιτισμού Λίμνης Κάρλας και Μαυροβουνίου

σχετικά με την ιστορία της λίμνης Κάρλας, τον τρόπο ζωής των

παρακάρλιων κατοίκων και την αποξήρανση της λίμνης. Τηλ. 2421058659 . 6977334733 Ναός Αγίου Νικολάου Καναλίων. Νότια των Καναλίων, στην ανατολική όχθη της λίμνης Κάρλας βρίσκεται ο βυζαντινός ναός του Αγίου Νικολάου. Χρονολογείται στα τέλη του 12ου ή στις αρχές του 13ου αι. Πιθανόν να αποτελούσε καθολικό της μονής του Αγίου Γεωργίου, που σύμφωνα με γραπτές πηγές υπήρχε στην περιοχή. Εντυπωσιακές είναι οι τοιχογραφίες που σώζονται στο εσωτερικό του ναού, οι παλαιότερες των οποίων χρονολογούνται στο δεύτερο μισό του 13ου αι.

στεφανοΒικειο ριΖομυλοσ «λαογραφικό Μουσείο ριζομύλου», περιλαμβάνει εκθέματα και ιστορικά κειμήλια από την πλούσια παράδοση και ιστορία του χωριού που αποτελείται κατά κύριο λόγο από πρόσφυγες της Ανατολικής Ρωμυλίας

«Κέντρο Ιστορίας Πολιτισμού Κερασιάς», αποτελεί χώρο συναντήσεων, επίσκεψης και εκδηλώσεων της ευρύτερης περιοχής, είναι χώρος μελέτης της τοπικής ιστορίας, ανάδειξης της πολιτισμικής κληρονομιάς και Πανελλήνιο Κέντρο Μελέτης της Εθνικής Αντίστασης και περιλαμβάνει πλούσιο ιστορικό-λαογραφικό φωτογραφικό υλικό των Στουρνάρα Νικόλαου και Αλεξάνδρου.

κερασια

«Κέντρο Έρευνας και Προστασίας της άγριας ορχιδέας», στην περιοχή ευδοκιμούν άγριες ορχιδέες (πάνω από 50 είδη, υποείδη, ποικιλίες και υβρίδια, τακτοποιημένα φαινοτυπικά και γενετικά) (Αναλυτικά σε άλλο σημείο του αφιερώματος). Μουσείο Ηλία λεφούση: Περιλαμβάνει το σύνολο του συγγραφικού έργου του Κερασιώτη λογοτέχνη, καθώς και προσωπικά του αντικείμενα σχετικά με το έργο και τη ζωή του. Στον ίδιο χώρο φυλάσσονται φωτογραφίες παλιές και πιο σύγχρονες, καθώς και διάφορα εκπαιδευτικά εργαλεία σχετικά με το παλιό σχολείο και τον τρόπο λειτουργίας του. (Αναλυτικά σε άλλο σημείο του αφιερώματος).

Βενετο

«λαογραφικό Μουσείο Στεφανοβικείου», εκτίθεται η ιστορική και λαογραφική παρακαταθήκη της περιοχής μέσα από εικόνες και εκθέματα που αφορούν στην καθημερινότητα των κατοίκων και τις ιστορικές τους παραδόσεις. Το καινούργιο Λαογραφικό Μουσείο Στεφανοβικείου αναδεικνύει τον παραδοσιακό πολιτισμό της τοπικής κοινότητας. Μέσα από τα πλούσια εκθέματα του και τις φωτογραφίες ζωντανεύουν μορφές του παρελθόντος. Ο επισκέπτης μπορεί να αντλήσει πληροφορίες για πολλές και ενδιαφέρουσες θεματικές, μαθαίνοντας για τη ζωή στα παρακάρλια χωριά, για τον αγροτικό κόσμο, τα παραδοσιακά επαγγέλματα και τις λαϊκές τέχνες ακόμα και για την οικογένεια Στεφανόβικ, στην οποία και οφείλει το όνομα του το σημερινό χωριό. «Κέντρο Πληροφόρησης Στεφανοβικείου», με τη βοήθεια σύγχρονων εποπτικών μέσων, παρουσιάζεται το σύνολο των τεχνικών έργων δημιουργίας του Ταμιευτήρα της Κάρλας, καθώς και η μέχρι τώρα πορεία επανασύστασης του λιμναίου οικοσυστήματος.

Ιερά Μονή Φλαμουρίου: Ιερά Μονή της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος ή Ιερά Μονή Φλαμουρίου, όπως είναι γνωστή, ιδρύθηκε στα τέλη του 16ου αιώνα, η τοποθεσία του βρίσκεται κοντά στο Αιγαίο, μέσα σε δάση από δρύες, καστανιές και πανύψηλες οξιές, διαδρομή, κυρίως, για πεζοπορία. Η περιοχή αποτελεί ιδανικό προορισμό και μπορεί να προσελκύσει επισκέπτες διάφορων κατηγοριών. Οι πιστοί μπορούν να λάβουν μέρος στο πανηγύρι της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος, στις 6 Αυγούστου, όταν και γιορτάζει η Μονή. Οικογένειες και φυσιολάτρες μπορούν να χαρούν τη φύση, να περπατήσουν και να εξερευνήσουν την χλωρίδα της περιοχής. Παραλίες Κεραμιδίου – Βενέτου Παραλίες «Καμάρι» και «Άη Γιάννη» στο Κεραμίδι και παραλία «Πετρομέλισσο» στο Βένετο, νερά του Αιγαίου ανάμεσα στα βουνά του Πηλίου και του Μαυροβουνίου.

Σπηλιές Βενέτου: Βρίσκονται στην παραλία Πετρομέλισσο στα όρια των νομών Μαγνησίας και Λάρισας, και σύμφωνα με την ιστορία στα 480 π.χ. ναυάγησε ο στόλος του Ξέρξη, για το ρόλο του μικρού λιμανιού στην αντίσταση.

Ζώ αποδράσεις 23

η γενέτειρα της μεγάλης προσωπικότητας του ελληνισμού

ρηγασ Βελεστινλησ

ΠρΟδρΟμΟς Και ΠρΩτΕργατης τΟυ νΕΟΕλληνιΚΟυδιαΦΩτιςμΟυ Και της ΕλληνιΚης ΕΠαναςταςης

η

γενέτειρα της μεγάλης προσωπικότητας του ελληνισμού Ρήγας Βελεστινλής πρόδρομος και πρωτεργάτης του Νεοελληνικού Διαφωτισμού και της Ελληνικής Επανάστασης Το Βελεστίνο είναι η γενέτειρα της μεγάλης προσωπικότητας του ελληνισμού Ρήγα Φεραίου ή Βελεστινλή (1757-1798) που υπήρξε εθνομάρτυρας καθώς επίσης πρόδρομος και πρωτεργάτης του Νεοελληνικού Διαφωτισμού και της Ελληνικής Επανάστασης του 1821. Παρουσίασε πλούσιο συγγραφικό έργο με μερικά από τα έργα του να είναι: το «Σχολείο Των Ντελικάτων Εραστών», το «Φυσικής Απάνθισμα», ο «Ηθικός Τρίποδας» κι ο «Ανάχαρσις». Ωστόσο, κορυφαίο έργο του θεωρείται η «Νέα Πολιτική Διοίκησις Των Κατοίκων Της Ρούμελης, της Μικράς Ασίας, Των Μεσογείων Νήσων και Της Βλαχομπογδανίας» που περιείχε τον γνωστό «Θούριο» και το «Σύνταγμα» του Ρήγα. Ο ρήγας Βελεστινλής Ο Ρήγας, ο επονομαζόμενος Βελεστινλής, θεωρείται εθνομάρτυρας και πρόδρομος της Ελληνικής Επανάστασης του 1821. Γεννήθηκε στο Βελεστίνο, τις αρχαίες Φερές, το 1757, από εύπορη οικογένεια. Από την νεανική του ζωή τα μόνα γνωστά είναι ότι η μητέρα του ονομαζόταν Μαρία και φέρεται πως είχε μία αδελφή την Ασήμω. Αναφέρεται πως είχε και ένα αδελφό, ο οποίος μάλιστα συμμετείχε στην επανάσταση του 1821, όμως η παράδοση δεν διέσωσε το όνομά του.

24 Ζώ αποδράσεις

Τα νεανικά χρόνια του Ρήγα Φεραίου είναι δύσκολο να ανιχνευθούν τα πραγματικά γεγονότα. Τα πρώτα του γράμματα λέγεται ότι τα διδάχθηκε από ιερέα του Βελεστίνου και κατόπιν στη Ζαγορά. Καθώς διψούσε για μάθηση, ο πατέρας του τον έστειλε στα Αμπελάκια για περαιτέρω μόρφωση. Όταν επέστρεψε, έγινε δάσκαλος στην κοινότητα Κισσού Πηλίου. Στην ηλικία των είκοσι ετών σκότωσε στο Βελεστίνο έναν Τούρκο πρόκριτο, επειδή του είχε συμπεριφερθεί δεσποτικά, και κατέφυγε στο Λιτόχωρο του Ολύμπου, όπου κατατάχθηκε στο σώμα του αρματολού θείου του Σπύρου Ζήρα. Αργότερα βρίσκεται στο Άγιον Όρος, φιλοξενούμενος του ηγουμένου της μονής Βατοπεδίου, Κοσμά με τον οποίο και ανέπτυξε στενή φιλία. Στο Άγιον Όρος έμεινε πολύ λίγο. Ταξίδεψε στην Κωνσταντινούπολη, μετά από πρόσκληση του Πρέσβη της Ρωσίας για σπουδές, στην οικία του οποίου γνώρισε τον Πρίγκιπα Αλέξανδρο Υψηλάντη. Στην Πόλη διεύρυνε τις σπουδές του στη Γαλλική και τη Γερμανική γλώσσα. Όταν ο Υψηλάντης έφυγε για το Ιάσιο, προκειμένου να γίνει ηγεμόνας της Μολδαβίας, ο Ρήγας τον ακολούθησε. Διαφωνώντας με τον Υψηλάντη έγινε γραμματέας του ηγεμόνα της Βλαχίας Νικόλαου Μαυρογένη και ταξίδεψε για το Βουκουρέστι, όντας πλέον στην ηλικία των 30 χρόνων. Μετά τον Ρωσοτουρκικό πόλεμο και την ήττα της Τουρκίας ο Μαυρογένης αποκεφαλίστηκε ως υπαίτιος της ήττας και ο Ρήγας κατέφυγε στη Βιέννη, την οποία έκανε έδρα της επαναστατικής δράσης του.

Στη Βιέννη συνεργάτες του ήσαν κυρίως Έλληνες έμποροι ή σπουδαστές, αλλά οι σημαντικότεροι από αυτούς ήταν οι αδελφοί Πούλιου, από τη Σιάτιστα της Μακεδονίας, τυπογράφοι. Στο τυπογραφείο τους τύπωσε την επαναστατική του προκήρυξη σε χιλιάδες αντίτυπα, προκειμένου να μοιραστούν στους Έλληνες των υπόλοιπων φιλελεύθερων περιοχών των Βαλκανίων. Επηρεασμένος απ΄τον ευρωπαϊκό Διαφωτισμό Ο Ρήγας απέβλεπε στην απελευθέρωση και ενοποίηση όλων των Βαλκανικών λαών και φυσικά όλου του ελληνικού στοιχείου που ήταν διασκορπισμένο στην Ανατολή και τα ευρωπαϊκά κέντρα. Επηρεασμένος από τον ευρωπαϊκό Διαφωτισμό, πίστεψε βαθιά στην ανάγκη της επαφής των Ελλήνων με τις νέες ιδέες που σάρωναν την Ευρώπη και αυτό τον ώθησε στη συγγραφή ή μετάφραση βιβλίων σε δημώδη γλώσσα και τη σύνταξη της Χάρτας, ενός μνημειώδους για την εποχή του χάρτη, διαστάσεων 2,07 x 2,07 μ, που αποτελείτο από επί μέρους τμήματα. Παράλληλα με τις εκδοτικές του δραστηριότητες, ο Ρήγας προετοίμαζε και την αναχώρησή του από την Αυστρία, κυρίως εξαιτίας του επαναστατικού κλίματος που είχε καλλιεργήσει η Γαλλική Επανάσταση και της διάθεσής του να ενισχύσει τις προσπάθειες του Ναπολέοντα. Οι πληροφορίες για τη μυστική επαναστατική δράση του Ρήγα είναι ασαφείς και προέρχονται κυρίως από μαρτυρίες βιογράφων και πληροφορίες τις οποίες απέσπασε η ανάκριση των Αυστριακών αρχών μετά τη σύλληψη του Ρήγα και των συντρόφων του.

Ζώ αποδράσεις 25

Ο ανδριάντας του εθνομάρτυρα Ρήγα Βελεστινλή στη γενέτειρά του, το Βελεστίνο

Το συμπέρασμα ούτως ή άλλως είναι ότι δεν υπήρχε οργανωμένος επαναστατικός συνωμοτικός πυρήνας αλλά διάσπαρτες επαφές με ομοεθνείς, τους οποίους διήγειρε ο επαναστατικός ενθουσιασμός του Ρήγα. Η τελευταία φάση προετοιμασίας του συνδέεται με δύο επαναστατικές προκηρύξεις, το Επαναστατικό Μανιφέστο και την Προκήρυξη, που τυπώθηκε σε μεγάλο αριθμό αντιτύπων. Οι δύο προκηρύξεις στάλθηκαν στον Αντώνη Νιώτη στην Τεργέστη, για να τα παραλάβει ο Ρήγας και να τα προωθήσει στην Ελλάδα. Η επιστολή, όμως, με την οποία ενημέρωνε ο Ρήγας για την αποστολή των εντύπων του, έπεσε στα χέρια του Δημητρίου Οικονόμου, εμπορικού συνεργάτη του Αντώνιου Κορωνιού, προς τον οποίο απευθυνόταν η επιστολή. Ο Οικονόμου κατέδωσε και τους δύο στην αυστριακή αστυνομία. Ο Ρήγας συνελήφθη στην Τεργέστη την 1η Δεκεμβρίου του 1797. Κατόπιν οδηγήθηκε στη Βιέννη, όπου ανακρίθηκε μαζί με τους υπόλοιπους συντρόφους του. Κατάληξη των ανακρίσεων, σε συνδυασμό με τις συνεννοήσεις με τον Σουλτάνο, ήταν να εκτοπισθούν από τους συλληφθέντες οι Αυστριακοί και άλλων εθνοτήτων υπήκοοι, εκτός από τους Οθωμανούς, 26 Ζώ αποδράσεις

που απελάθηκαν. Ο Ρήγας και οι επτά σύντροφοί του που ανήκαν στην ίδια κατηγορία, ο Ευστράτιος Αργέντης, ο Δημήτριος Νικολίδης, ο Αντώνιος Κορωνιός, ο Ιωάννης Καρατζάς, ο Θεοχάρης Γεωργίου Τουρούντζιας, ο Ιωάννης Εμμανουήλ και ο Παναγιώτης Εμμανουήλ, με συνοδεία των αυστριακών αρχών παραδόθηκαν στις 10 Μαΐου 1798 στους Τούρκους του Βελιγραδίου και φυλακίστηκαν στον πύργο Neboisa, παραποτάμιο φρούριο του Βελιγραδίου. Εκεί, ύστερα από συνεχή βασανιστήρια, στις 24 Ιουνίου του 1798, στραγγαλίστηκαν και τα σώματά τους ρίχτηκαν στον Δούναβη. το έργο του ρήγα Το έργο του, παρά το σύντομο της ζωής του, υπήρξε πραγματικά τεράστιο τόσο σε έκταση, όσο και σε περιεκτικότητα. Το 1790 στη Βιέννη εξέδωσε δύο βιβλία, το «Σχολείο των ντελικάτων εραστών» και το «Φυσικής απάνθισμα». Το 1797, πάλι στη Βιέννη, εξέδωσε τον «Ηθικό τρίποδα» και τον «Νέο Ανάχαρση. Τον ίδιο χρόνο εξέδωσε στη Βιέννη επίσης τους «Ύμνους» του, καθώς και την περίφημη «Χάρτα» του. Ένα χρόνο πριν είχε εκτυπώσει κρυφά στη Λειψία της Γερμανίας τη «Δημοκρατική προκήρυξη». Το σημαντικότερο από τα έργα του

αποτελεί η «Νέα πολιτική διοίκησης των κατοίκων της Ρούμελης, της Μ. Ασίας, των Μεσογείων Νήσων και της Βλαχομπογδονίας». Σ’ αυτό το έργο του είχε συμπεριλάβει και τον περίφημο «Θούριό» του, ο οποίος τόσο ενθουσιασμό προκαλούσε «εις πάσαν ελληνικήν καρδίαν», ώστε το άκουσμά του μετέβαλλε τους «απλοϊκούς υπηρέτας εις υπερανθρώπους» Η λογοτεχνική προσφορά του Ρήγα δε δύναται βέβαια να διεκδικήσει υψηλή ποιητική θέση. Ωστόσο είναι κάτι μνημειώδες και μεγάλο. Ο Παλαμάς γράφει σχετικά: » Ο άνθρωπος αυτός δεν γράφει στίχους, σαλπίζει στίχους», «.το κήρυγμα του Ρήγα μεταβάλλεται εις άσμα. Και μόνη της ειλικρινείας του η ζέσις και της θελήσεώς του η ορμή το εξαίρουν εις ποίημα». Νωρίτερα ο Κούμας είχε γράψει: «Με γλώσσαν τόσον δημώδη, ώστε την εκαταλάμβανε πάσα τάξις ελληνική, εις νόμον νουσικόν όστις ήτο πάγκοινος εις τα στόματα όλης της κατωτέρας κλάσεως της Στερεάς Ελλάδος, εσύνθεσε ωδήν παθητικότατην. Μικροί και μεγάλοι και αυταί αι γυναίκες έψαλλον την του Ρήγα ωδήν εις παν συμπόσιον και εις πάσαν συντροφίαν. Αυτός ακριβώς ήταν ο εθνομάρτυρας Ρήγας, ο άνθρωπος που κατάφερε να μιλήσει στις ψυχές ολόκληρου του σκλαβωμένου έθνους.

*Τα στοιχεία αντλήθηκαν από αναφορά στον διαδικτυακό τόπο του δήμου Ρήγα Φεραίου

ΕΠΕτΕιαΚΟς ΠανΕλληνιΟς διαγΩνιςμΟς τΕχνΩν

Ε

με τη συμπλήρωση διακοσίων χρόνων απ΄την έναρξη της επανάστασης

νας δήμος Πολιτισμού, σαν και αυτόν που είναι ο δήμος Ρήγα Φεραίου, δεν θα μπορούσε να μην ασχοληθεί με τη χρήση των τεχνών, και με τα διακόσια χρόνια απ΄την έναρξη της επανάστασης του 1821… Έτσι λοιπόν, την Πέμπτη 30 Σεπτεμβρίου 2021, στην αίθουσα δημοτικού συμβουλίου του Δήμου Ρήγα Φεραίου στο Βελεστίνο, πραγματοποιήθηκε η ανάδειξη των νικητών του Επετειακού Πανελλήνιου Διαγωνισμού Τεχνών που διοργάνωσε ο Δήμος Ρήγα Φεραίου στο πλαίσιο του εορτασμού των 200 χρόνων από την έναρξη της Επανάστασης του 1821. Ο διαγωνισμός αφορούσε τις κατηγορίες: φωτογραφία, ζωγραφική, λογοτεχνικό κείμενο, ποίηση και ταινία μικρού μήκους με θέμα την Ελληνική Επανάσταση. Ο διαγωνισμός διήρκησε από την Πέμπτη 01 Απριλίου 2021 έως 31 Αυγούστου 2021 και απευθυνόταν σε ενήλικες και σε μαθητές. Για την κάθε κατηγορία συστάθηκε αντίστοιχη κριτική επιτροπή με γνώσεις του αντικειμένου. Στην βράβευση υπήρξαν τιμητικά έπαθλα (σχετικά με τη μεγάλη ιστορική φυσιογνωμία του Ρήγα Βελεστινλή και την ευρύτερη περιοχή του δήμου) και έπαινοι για τους τρεις πρώτους νικητές. Ο κάθε συμμετέχων έλαβε βεβαίωση συμμετοχής.

Η επιτροπή απαρτιζόταν από τα κάτωθι μέλη: 1. Διονύσιο λεϊμονή - φιλόλογο, συγγραφέα 2. Νίκη Σβολιαντοπούλου - φωτογράφο 3. Γιώργο Καρτσώνα - φωτογράφο 4. Νίκο Παππά - εκπαιδευτικό, κριτικό κινηματογράφου, 5. λάμπρο Μπόκα -Ζωγράφο Οι απονομές των βραβείων έγιναν από τον Δήμαρχο Ρήγα Φεραίου, κ. Δημήτρη Νασίκα και την υπεύθυνη εθελόντρια και συντονίστρια της ανωτέρω δράσης κα. Καλλιόπης Μακρονάσιου, εκπαιδευτικό,

οι οποίοι συνεχάρηκαν τους επιτυχόντες και ευχαρίστησαν όλους τους συμμετέχοντες, οι οποίοι προέρχονταν από διάφορα μέρη της Ελλάδας και από την Κύπρο. Οι νικητές του διαγωνισμού: ΠΟΙΗΣΗ 1. Κολτσάκη Μαρία 2. Πάτας Γεώργιος 3. Βουλάγκας Αθανάσιος ΔΙΗΓΗΜΑ 1. Καραβασίλη Ελένη 2. Ηλιάδη Μαρία ΦΩτΟΓρΑΦΙΑ 1. Γιώργος Μπλούκας 2. Βασιλική Τράκη ΒΙΝτεΟ 1. 2ο Δημοτικό Σχολείο Ναυπλίου 2. 1ο Νηπιαγωγείο Βελεστίνου 3. 1ο Νηπιαγωγείο Βελεστίνου ΖΩΓρΑΦΙΚΗ 1. Ηλίας Νάτσιος, έργο «Ρήγας Βελεστινλής», (Γυμνάσιο Βόλου) 2. Μουχιούτη Κων/να 3. Ηλιάδη Μαρία ΖΩΓρΑΦΙΚΗ (μικρότερες ηλικίες) 1. 1ο Νηπιαγωγείο Βελεστίνου 2. Γιάννης Κοσμάς 3. Βασίλης - Παναγιώτης Στεργίου (10ο Νηπιαγωγείο Ν. Ιωνίας)

Ζώ αποδράσεις 27

Η Υπέρεια Κρήνη όπως τη ζωγράφισε ο Έντουαρντ Ντόντουελ το 1821

ΠΟια μνημΕia μΠΟρΩ να ΕΠιςΚΕΦθΩ;

«Π

μοναδικά σημεία και ευρήματα και αρκετά ακόμη που αναμένουν να «δουν» το φως

οια μνημεία μπορώ να επισκεφθώ;» μπορεί να είναι το ερώτημα ενός επισκέπτη, όπως και το «τι άλλο μπορεί να ανακαλύψει η αρχαιολογική σκαπάνη;», σε μια περιοχή με τόσο πλούσια όπως έχει αναφερθεί πολλές φορές, ιστορία. Είναι αρκετά τα μοναδικά σημεία, αλλά και τα ευρήματα , στο Δήμο Ρήγα Φεραίου, αλλά και αρκετά προφανώς ακόμη που αναμένουν να «δουν» το φως …

28 Ζώ αποδράσεις

 «υΠερεΙΑ ΚρΗΝΗ» Πανάρχαια πηγή στην καρδιά της αρχαίας πόλης. Σήμερα αποτελεί ανασκαφή της αρχαιολογίας και βρίσκεται στη ΒΔ πλευρά του Βελεστίνου.

 «ΝΑΟΣ τΟυ ΘΑυλΙΟυ ΔΙΟΣ» Πρόκειται για ένα από τα πιο γνωστά επισκέψιμα αρχαία μνημεία ολόκληρης της Θεσσαλίας που βρίσκεται στο άκρο της αρχαίας πόλης των Φερών, μέσα σε απαλλοτριωμένο χώρο, δίπλα στο δρόμο Βελεστίνου-Χλόης. Σήμερα σώζεται μόνο το ΝΑ μέρος της κρηπίδας του ναού και ελάχιστα αρχιτεκτονικά του μέλη. «ΜΑΓΟυλΑ ΜΠΑΚΑλΗ» Η θέση της πρώτης εγκατάστασης των κατοίκων των Φερών, ο πυρήνας της αρχαίας πόλης και μετέπειτα ένας από τους δυο λόφους της Ακρόπολής της, δεσπόζει στα Δυτικά του Βελεστίνου. Απαλλοτριώθηκε και προσφέρεται πλέον για συστηματικές ανασκαφές. λΟΦΟΣ «ΚΑΣτρΑΚΙ» Βρίσκεται στις βόρειες παρυφές του Βελεστίνου και είναι κατά το ήμισυ απαλλοτριωμένος. Πρόκειται για το μοναδικό σημείο, όπου διασώζεται τμήμα του υστερο-αρχαϊκού οχυρωματικού περίβολου των Φερών, πάνω στο οποίο εδράζεται το κλασσικό τείχος του 4ου αι. π.Χ. Κατάλληλη διαμόρφωση καθιστά το χώρο επισκέψιμο.  «λΟΦΟΣ ΑΓΙΟυ ΑΘΑΝΑΣΙΟυ ή ΠΑΝΑΓΙΑΣ» Βρίσκεται στα ΝΔ της «Μαγούλας Μπακάλη» και αποτελεί το δεύτερο λόφο της Ακρόπολης των Φερών. Πάνω στο λόφο αυτό σώζεται μεγάλο τμήμα του τείχους του 4ου αι. π.Χ., πάχους 3,50 μ., κατασκευασμένου με ασβεστολιθικούς δόμους, που έχει ανασκαφεί και διαμορφωθεί κατάλληλα, ώστε να διευκολύνεται η επίσκεψή του.  «ΜΗΚυΝΑΪΚΟ ΝεΚρΟτΑΦεΙΟ λΑΞευτΩΝ ΘΑλΑΜΟεΙΔΩΝ τΑΦΩΝ» Στα ΒΔ της Υπέρειας Κρήνης, σε απαλλοτριωμένο χώρο, σώζεται σε άριστη κατάσταση μια συστάδα μυκηναϊκών λαξευτών θαλαμοειδών τάφων, καθώς και τμήματα οικοδομημάτων κλασσικής και ελληνιστικής εποχής.  «Ο ΑΝΔρΙΑΝτΑΣ τΟυ ρΗΓΑ ΒελεΣτΙΝλΗ (ΦερΑΙΟυ)»,  «τΟ ΜΝΗΜεΙΟ τΗΣ ΜΑΧΗΣ τΟυ ΒελεΣτΙΝΟυ (1897)»,  «τΟ ΜΝΗΜεΙΟ τΗΣ εΘΝΙΚΗΣ ΑΝτΙΣτΑΣΗΣ (1941-1944)»,  «τΑ λεΙΨΑΝΑ υΔρΑΓΩΓεΙΟυ (ΚΑΜΑρΑ) της Μεταβυζαντινής Περιόδου στη θέση «Περιφέρεια».

 «ΑρΧΑΙΑ ΑΓΟρΑ ΣτΟΑ ΘεΑτρΟ» Η αρχαία Αγορά εκτείνεται στα ΒΑ του λόφου «Καστράκι» συμπεριλαμβάνοντας το ΒΑ τμήμα του. Σε απαλλοτριωμένη έκταση υπάρχει ανασκαμμένο και επισκέψιμο ένα τμήμα στοάς ελληνιστικής εποχής με ημίεργη κιονοστοιχία δωρικού ρυθμού, οι κατώτεροι σπόνδυλοι των κιόνων της οποίας σώζονται στη θέση τους, πάνω στο στυλοβάτη.  «ελλΗΝΙΣτΙΚΗ ΟΙΚΙΑ Με υΠΟΓεΙΑ ΔεΞΑΜεΝΗ» Στα ΒΔ της Υπέρειας Κρήνης, σε υπό απαλλοτρίωση χώρο, έχει αποκαλυφθεί τμήμα χαρακτηριστικής ιδιωτικής οικίας ελληνιστικής εποχής. Η οικία περιλαμβάνει μια υπόγεια δεξαμενή σε σχήμα μικρού τετράγωνου δωματίου, που επικοινωνεί με ένα πηγάδι και στην οποία οδηγεί υπόγεια στοά με είκοσι δύο σκαλοπάτια. Όλη η κατασκευή είναι λαξευμένη μέσα στο φυσικό βράχο. Πρόκειται για μνημείο μοναδικό στη Θεσσαλία.  «ΧΑλΚΩΔΟΝΙΟΝ ΟρΟΣ (ΜΑλΟυΚΑ)» Στο επιβλητικό βραχώδες ύψωμα που δεσπόζει στα ΝΔ του Βελεστίνου διατηρούνται ακόμη σε διάφορα σημεία τα αρχαία λατομεία ασβεστόλιθου, από τα οποία προέρχονται οι γωνιόλιθοι του αρχαίου τείχους. Είναι επίσης ορατά τα ερείπια ενός ιερού ναού και ενός πύργου κλασσικής εποχής στην κορυφή του, καθιστώντας το ύψωμα ένα σημαντικό εκτός αρχαίας πόλης χώρο επίσκεψης. Σημαντικά ακόμη πμνημεία, αποτελούν,

 «ΘΟλΩτΟΙ ΠρΩτΟΓεΩΜετρΙΚΟΙΓεΩΜετρΙΚΟΙ τΑΦΟΙ» Επτά μέχρι τώρα μικροί κτιστοί θολωτοί τάφοι, σε πολύ καλή κατάσταση, σώζονται δίπλα στην Εθνική Οδό, στην περιοχή της Χλόης.

*Τα στοιχεία, έχουν αντληθεί απ΄τον διαδικτυακό κόμβο του Δήμου Ρήγα Φεραίου

Ζώ αποδράσεις 29

ςημαντιΚΟ ςημΕιΟ αναΦΟρας ιςτΟριας Και ΠΟλιτιςμΟυ

«κEΝτΡΟ ΙΣτΟΡIΑΣ ΠΟΛΙτΙΣμΟY κΕΡΑΣΙAΣ - κΙ.ΠΟ.κΕ»:

τ

στόχος να αποτελέσει Πανελλήνιο κέντρο μελέτης της εθνικής αντίστασης

ο χωριό Κερασιά Μαγνησίας αποτέλεσε σημείο αναφοράς και σημαντικότητας σε πολλούς τομείς, ιστορικούς και πολιτιστικούς, ειδικά την περίοδο της αντιστασιακής εποποιίας της Μαγνησίας κατά την διετία 1943-1944 με την δημιουργία του 54ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ με δράση στο Πήλιο και στην Όθρυ. Άνθρωποι της περιοχής αποφάσισαν να βρουν τρόπο και να αναδείξουν την ιστορία της περιοχής πολύπλευρα. Έτσι, δημιουργήθηκε το Κέντρο Ιστορίας Πολιτισμού Κερασιάς Κι.Πο.Κε που κύριος στόχος είναι η έκθεση αντικειμένων που αφορούν ιστορικά, πολιτιστικά και άλλα θέματα της Κερασιάς. Με την σύντομη επίσκεψη στην επίσημη σελίδα του Κέντρου στο Facebook ενημερωνόμαστε πλήρως για την τεράστιας σημασίας προσπάθεια. Όπως αναγράφεται, η μικρή, ιστορική και μαρτυρική Κερασιά αξίζει τη δημιουργία και δραστηριοποίηση ενός εξαιρετικού Πολιτιστικο- ιστορικού φορέα με στρατηγική και στόχο να δώσει πνοή όχι μόνο στο χωριό, αλλά και γενικότερα στη περιοχή της Δυτικής Μαγνησίας. Το Πολιτιστικό Κέντρο αποτελεί χώρο συναντήσεων, επίσκεψης και εκδηλώσεων της ευρύτερης περιοχής της Μαγνησίας. Στοχεύει να αποτελέσει σημείο μελέτης της τοπικής ιστορίας, ανάδειξης της πολιτισμικής κληρονομιάς και Πανελλήνιο Κέντρο Μελέτης της Εθνικής Αντίστασης. Σημειώνεται ότι η Κερασιά (Άνω και Κάτω) διετέλεσε το κεντρικό σημείο αναφοράς της αντιστασιακής εποποιίας της Μαγνησίας κατά την διετία 1943-1944 με τη δημιουργία του 54ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ, με δράση στο Πήλιο και στην

30 Ζώ αποδράσεις

Όθρυ. Είχε όλα τα χαρακτηριστικά μονάδας τακτικού στρατού και έφτασε να αριθμεί περί τους 3.000 στρατιώτες. «Πολύπλευρη δραστηριότητα» Έχοντας ως στρατηγικό σκοπό την ανάπτυξη των παραπάνω γενικών δράσεων, το ΚΙ.ΠΟ.ΚΕ αναπτύσσει μια πολύπλευρη δραστηριότητα σε πολλούς τομείς με τους παρακάτω στόχους: Εκδόσεις, επανεκδόσεις, εκτυπώσεις εντύπων, παραγωγή ψηφιακού υλικού, δημιουργία ντοκιμαντέρ, οργάνωση περιοδικών και μόνιμων εκθέσεων. Επίσης, έρευνα, συλλογή αξιοποίηση και δημοσίευση ιστορικών, πολιτιστικών και κοινωνικών στοιχείων, σχετικών με την ιστορία και την οικονομική-κοινωνική πολιτιστική εξέλιξη της περιοχής. Ακόμα, η υποστήριξη πρωτοβουλιών για την πραγματοποίηση δραστηριοτήτων και εκδηλώσεων που στοχεύουν στη διάδοση

της ιστορίας και της πολιτιστικής προβολής της περιοχής, η διοργάνωση διαλέξεων, ημερίδων, σεμιναρίων, εκδηλώσεων κ.λ.π., που αφορούν ιστορικά και άλλα συναφή θέματα για την προβολή της εν γένει περιοχής, η ευαισθητοποίηση παιδιών, νέων, και ενηλίκων στους ανωτέρω σκοπούς, η παντός είδους συνεργασία με αντίστοιχες εταιρείες ή ιδρύματα του εσωτερικού ή του εξωτερικού, ινστιτούτα ή άλλους φορείς, η παραγωγή ντοκιμαντέρ με θέματα από τη δράση του 54ου Συντάγματος, το επάγγελμα των μαχαιράδων της Κερασιάς, την αναλογική φωτογραφία. Σε περίπτωση επικοινωνίας, μπορείτε να καλέσετε στο τηλέφωνο 2107236847 ή στέλνοντας mail στη διεύθυνση katergran9@gmail.com. Το όνομα του Κέντρου στην πλατφόρμα του Facebook: είναι Κέντρο Ιστορίας Πολιτισμού Κερασιάς - Κι.Πο.Κε.

μΟυςΕιΟ ηλια λΕΦΟυςη Και ΚΕντρΟ ΕρΕυνας Και ΠρΟςταςιας της αυτΟΦυΟυς ΟρχιδΕας Β. ΠηλιΟυ

τ

σήμα κατατεθέν στη βάση τον πολιτιστικού και τον οικολογικού τουρισμού της περιοχής ο Μουσείο Ηλία Λεφούση ιδρύθηκε στην Κάτω Κερασιά το 2014 στη μνήμη του Κερασιώτη λογοτέχνη Ηλία Λεφούση. Στεγάζεται στο παλαιό σχολείο του χωριού και η ίδρυση του έγινε από τον Δήμο Ρήγα Φεραίου και σε συνεργασία με την οικογένεια του αείμνηστου λογοτέχνη. Ο Ηλίας Λεφούσης υπήρξε ένας ακούραστος εργάτης της ελληνικής γλώσσας. Η γλώσσα που χρησιμοποιεί στα κείμενα του είναι ιδιαίτερη, γεμάτη ιδιωματισμούς και πλούτο λέξεων, άγνωστων στους πολλούς. Βάση της γλώσσας του Λεφούση είναι η παλαιά χαρακτηριστική γλώσσα των ανθρώπων της Θεσσαλικής υπαίθρου. Στα βιβλία του, κινούνται μεγάλες ομάδες ανθρώπων ή και ολόκληροι λαοί, όπως είναι ο παλιός αγροτικός κόσμος της Θεσσαλίας και οι εργάτες των πόλεων. Στα 50 χρόνια αφοσίωσης του, στα γράμματα, ο συγγραφέας ευτύχησε να δει να βγαίνουν στο φως της δημοσιότητας 20 βιβλία, κάποια από τα οποία έχουν επανεκδοθεί

και μεταφραστεί σε άλλες γλώσσες. Στο χώρο του Μουσείου εκτίθεται το σύνολο των βιβλίων, καθώς και των επανεκδόσεων αυτών, τιμητικές βραβεύσεις Φορέων της Θεσσαλίας, αναμνηστικά από συνέδρια και ημερίδες στις οποίες συμμετείχε στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, αφίσες από διάφορες εκδηλώσεις στις οποίες ήταν κύριος ομιλητής, τη γραφομηχανή που γράφτηκαν τα περισσότερα από τα βιβλία του, καθώς βέβαια και το Β΄ Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος που δόθηκε για το βιβλίο «Ασημίνα Λαΐου - Ο

Εθνικός Δρυμός των Δακρύων» από το Υπουργείο Πολιτισμού το 1985. Οι επισκέπτες ακόμη μπορούν να παρακολουθήσουν σε βίντεο παλαιές στιγμές του λογοτέχνη. Η διαχείριση του πραγματοποιείται από τα μέλη του Πολιτιστικού & Εξωραϊστικού Συλλόγου Κερασιωτών Πηλίου, ενώ από την υπεύθυνη του χώρου και Πρόεδρο του Συλλόγου, την κ. Ελένη Παπαδημητροπούλου υπάρχει η διάθεση της ξενάγησης στους επισκέπτες. Το Μουσείο Ηλία Λεφούση από της ιδρύσεως του δέχεται σχολεία κάθε

Ζώ αποδράσεις 31

βαθμίδας, έχει δε, εκπαιδευτικά προγράμματα που προσαρμόζονται αναλόγως της περίπτωσης (δημοτικό, γυμνάσιο κλπ.). Η ίδρυση του Μουσείου Ηλία Λεφούση δίνει μια διαφορετική πρόταση, για επισκέπτες που τα ενδιαφέροντα τους κινούνται στον πολιτισμό, στην ιστορία, στη λογοτεχνία. Καλύπτει δε, στη συγκεκριμένη περιοχή μια ειδική μορφή επισκεπτών που ομολογουμένως απουσιάζει. Κέντρο Έρευνας & Προστασίας της αυτοφυούς Ορχιδέας Βορείου Πηλίου Ιδρύθηκε το 2012 από τον Πολιτιστικό & Εξωραϊστικό Σύλλογο Κερασιωτών Πηλίου και μια ομάδα επιστημόνων. Το «Κέντρο» είναι μια από τις δύο δομές του Συλλόγου μας και έχει έδρα την Κερασιά Πηλίου. Αποστολή του «Κέντρου» είναι (α) η υποδοχή μεμονωμένων ή οργανωμένων ομάδων επισκεπτών στο οίκημα του και η ενημέρωση με εισήγηση και χρήση οπτικών μέσων (βίντεο και power point), (β) την περίοδο που οι αυτοφυείς ορχιδέες βρίσκονται στη φάση της άνθησης (από Μάρτιο έως τέλος Μαΐου) οι επισκέπτες έχουν τη δυνατότητα, πλέον της ενημέρωσης εντός του Κέντρου, να ξεναγηθούν στο φυσικό περιβάλλον και να μυηθούν στον ιδιαίτερο κόσμο των αυτοφυών ορχιδεών. Στην περίπτωση της επίσκεψης σχολείων υπάρχει εκπαιδευτικό πρόγραμμα προσαρμοσμένο με βάση την ηλικία των παιδιών, έτσι ώστε οι πληροφορίες να είναι κατανοητές και εύληπτες. Πρέπει να αναφέρουμε ότι το «Κέντρο» στην ουσία, είναι ένας σταθμός παρακολούθησης και καταγραφής της Αυτοφυούς Ορχιδέας με ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ στο πεδίο έρευνας των βιοτόπων της. Περιοχή δράσης είναι όλο το Βόρειο Πήλιο, μέσα στο οποίο προοδευτικά, χρόνο με το χρόνο, ανευρίσκονται νέοι βιότοποι και νέα είδη ορχιδεών.

32 Ζώ αποδράσεις

Μέχρι σήμερα έχουν βρεθεί 32 βιότοποι και 43 είδη αυτοφυούς Ορχιδέας με 11 παραλλαγές και 1 Υβρίδιο. Η επιστημονική πρόοδος του «Κέντρου» οδηγεί στην ανανέωση των εισηγήσεων προς τους επισκέπτες, γεγονός που τους εντάσσει σε μια διαδικασία απόκτησης ενδιαφέροντος, για τα πιθανά νέα δεδομένα που θα έχουν προκύψει την επόμενη φορά που θα επισκεφθούν ξανά την περιοχή. Αποτέλεσμα είναι να αναπτύσσεται μια σχέση μεταξύ ανθρώπου και τόπου, επισκέπτη και περιβάλλοντος. Είναι γεγονός ότι με όχημα την Αυτοφυή Ορχιδέα τα τελευταία χρόνια έχει διαμορφωθεί μια έντονη επισκεψιμότητα, ιδιαίτερα από Ευρωπαίους ειδικούς (επιστήμονες, καθηγητές κλπ) ή μη στο αντικείμενο. Άνω Κερασιά - «Ιστορικός τόπος» Η Άνω Κερασιά υπήρξε κατά τη διάρκεια της γερμανοϊταλικής κατοχής η έδρα του 54ου Συντάγματος και της XVI Μεραρχίας του ΕΛΑΣ. Η Άνω, όπως και η Κάτω Κερασιά, λόγω των πολύτιμων συνεισφορών υπέρ της πατρίδας, πλήρωσε βαριά το τίμημα, με την ολοκληρωτική τους καταστροφή. Ο Πολιτιστικός Σύλλογος ύστερα από πολύχρονες προσπάθειες, επέτυχε να εντάξει μέσω του Υπουργείου Πολιτισμού τον καταστραμμένο παλαιό οικισμό της Άνω Κερασιάς στο καθεστώς προστασίας των «Ιστορικών Τόπων». Το Κεντρικό Συμβουλίου Νεωτέρων Μνημείων σφράγισε τη συγκεκριμένη απόφαση με ομόφωνη γνωμοδότηση το Δεκέμβριο του 2015, αναγνωρίζοντας για την Άνω Κερασιά ότι «…εκτός της ιστορικής σημασίας του οικισμού, του οποίου οι κάτοικοι με απαράμιλλη αυτοθυσία και γενναιότητα επέδειξαν ενεργή συμμετοχή στην Εθνική Αντίσταση, εντός των ορίων διασώζονται κτηριακά κατάλοιπα, που συνιστούν, τεκμήριο της αρχιτεκτονικής, κοινωνικής και πολιτιστικής εξέλιξης της

περιοχής». Ο χαρακτηρισμός της Άνω Κερασιάς ως «Ιστορικός Τόπος» αποτελεί γεγονός μοναδικό για όλη τη Θεσσαλία. Έχει δημιουργήσει νέα πολιτιστικά, ιστορικά, ακόμη και περιβαλλοντικά δεδομένα για όλη την περιοχή, αποτελεί δε, ιδιαίτερο τοπόσημο για όλο το νομό. Γεφύρι Κάτω Κερασιάς Είναι κτίσης του 1886. Είναι το μοναδικό του Πηλίου που βρίσκεται εντός οικισμού. Εξυπηρετεί τους κατοίκους για τη μετακίνηση τους προς την εκκλησία του χωριού. Παλαιότερα χρησίμευε και για τη μεταφορά προϊόντων και κατοίκων των γύρω χωριών προς τον Βόλο. Έχει κηρυχτεί το 1988 από το Υπουργείο Πολιτισμού ως «ιστορικό διατηρητέο μνημείο». Για το γεφύρι ο Ηλίας Λεφούσης στο βιβλίο του «Η Κερασιά του Βόλου» κάνει μνεία για «…το κάλλος της λαϊκής μαστορικής τέχνης…», ενώ μιλά για «…τα τιμημένα εκείνα χέρια που σφυροκόπησαν, χάιδεψαν, έχτισαν αυτές τις πανέμορφες πέτρες…». Παροτρύνει δε όλους να το «…έχουν στη φροντίδα τους και στη σκέψη τους…». Αποτελεί μοναδικό δείγμα πολιτιστικής και αρχιτεκτονικής κληρονομιάς για την περιοχή μας. Ο Πολιτιστικός & Εξωραϊστικός Σύλλογος Κερασιωτών Πηλίου με βάση τις δύο δομές του, το «Κέντρο Έρευνας & Προστασίας της αυτοφυούς Ορχιδέας Βορείου Πηλίου» και το «Μουσείο Ηλία Λεφούση», όπως φυσικά και με τον «Ιστορικό Τόπο» της Άνω Κερασιάς και το γεφύρι της Κ. Κερασιάς, έχει διαμορφώσει τις κατάλληλες συνθήκες για την ανάπτυξη ενός εναλλακτικού τουρισμού, του πιο ευγενούς, αυτού δηλαδή που έχει ως βάση τον πολιτιστικό και τον πράσινο ή οικολογικό τουρισμό. Είναι η μορφή του τουρισμού που έρχεται σε απόλυτη αρμονία με το πολιτιστικό, περιβαλλοντικό και ιστορικό απόθεμα της περιοχής του Β. Πηλίου.

Ζώ αποδράσεις 33

μΟυςΕιΟ λιμναιΟυ ΠΟλιτιςμΟυ Καρλας

H

Περισσότεροι από 26.000 επισκέπτες ! ίδρυση ενός Μουσείου -καθαρά θεματικού- με θέμα τη λίμνη Κάρλα υπήρξε πρωταρχικός στόχος του ΚΕ.ΜΕ.ΒΟ. Tο «Κέντρο Μελέτης και Προστασίας του Περιβάλλοντος και της Πολιτιστικής Κληρονομιάς στη Λίμνη Βοιβηίδα-Κάρλα» (ΚΕ.ΜΕ.ΒΟ). συγκροτήθηκε τον Οκτώβριο του 2003 ως αστική μη κερδοσκοπική εταιρία από επιστήμονες διαφόρων ειδικοτήτων. Το «Μουσείο Λιμναίου Πολιτισμού Κάρλας», ιδρύθηκε το έτος 2005 και έχει έδρα στα Κανάλια του Δήμου Ρ. Φεραίου Μαγνησίας. Από τον Βόλο δυο διαδρομές μπορεί ν’ ακολουθήσει κανείς με προορισμό τα Κανάλια. Η μία, η πιο ορεινή, μέσω Ν. Ιωνίας- Μελισσατίκων- Γλαφυρών- Κερασιάς. Η άλλη, η πεδινή, από τον εθνικό δρόμο που οδηγεί στη Λάρισα, με στροφή δεξιά στο ύψος του εργοστασίου Αρμάτων (ΠΕΒ)- πριν το Βελεστίνο, σημείο που απέχει απ’ τα Κανάλια 18 χλμ. περίπου. Όπως φαίνεται και από την ονομασία

34 Ζώ αποδράσεις

του, το ΚΕ.ΜΕ.ΒΟ. δραστηριοποιείται σε δύο βασικούς τομείς: τον κάρλιο λιμναίο πολιτισμό από τη μια και το περιβάλλον, φυσικό και ανθρωπογενές, της περιοχής της λίμνης Κάρλας από την άλλη. Άλλωστε περιβάλλον και πολιτισμός είναι δυο παράγοντες που δεν μπορεί παρά να αλληλοσυμπληρώνονται και να αλληλοεξαρτώνται. Όπως αναφέρει ο πρόεδρος του Μουσείου Λιμναίου Πολιτισμού Κάρλας Σωτήρης Γκανάτσιος «συμπληρώνοντας τον 17ο χρόνο λειτουργίας του, το Μουσείο Λιμναίου Πολιτισμού Κάρλας, έχει δεχτεί αυτά τα χρόνια περισσότερους από είκοσι έξι χιλιάδες επισκέπτες (μαθητές, φοιτητές, γκρουπ ενηλίκων από την Ελλάδα και το εξωτερικό) που γνώρισαν τον φυσικό πλούτο και το πολιτιστικό κεφάλαιο της περιοχής λίμνης Κάρλας, καθιστώντας έτσι την περιοχή ως σημαντικό τουριστικό προορισμό. Αυτή η μεγάλη ανταπόκριση μας δίνει τη δύναμη να συνεχίσουμε τις προσπάθειές μας για διάσωση και προβολή του πρωτότυπου τρόπου ζωής των ψαράδων, των κοινωνικοοικονομικών συνθηκών

διαβίωσής τους, των μύθων και των θρύλων, όπως του Ηταύρου, και γενικά όλων όσα συνθέτουν τον λιμναίο πολιτισμό της Κάρλας». το περιεχόμενό του Ο ιδιόμορφος, σχεδόν πρωτόγονος, τρόπος ζωής των παρακάρλιων κατοίκων στην υγρή αγκαλιά της Βοιβηϊδας, αλλά και ο θάνατος του «Βάλτου», η αποξήρανση της λίμνης, η ζωή στα παρακάρλια χωριά, ο αγώνας των αγροτών για απόκτηση γης ξεδιπλώνονται μπροστά στα μάτια του επισκέπτη μέσα από τις φωτογραφικές συλλογές: • Του Βολιώτη φωτογράφου Δημήτρη Λέτσιου • Του Λαρισαίου φωτογράφου Τάκη Τλούπα • Της ουμανίστριας φωτογράφου Βούλας Παπαιωάννου Εργαλεία αυθεντικά και φωτογραφίες προσφορά των κατοίκων της περιοχής και ομοιώματα γυναικών της Κάρλας συμπληρώνουν την εικόνα που αποκομίζει ο επισκέπτης.

ςτόχος η διάσωση και προβολή του πρωτότυπου τρόπου ζωής των ψαράδων, των κοινωνικοοικονομικών συνθηκών διαβίωσής τους, των μύθων και των θρύλων, όπως του ηταύρου

ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ:

Το Μουσείο είναι ανοικτό κάθε Κυριακή 11.00 π.μ. ως 14.00΄. Για ομαδικές επισκέψεις φορέων, συλλόγων, σχολείων κ.λ.π, κατόπιν συνεννοήσεως στα τηλ.: 24210-58659, 6977334733. Στην πλατεία του χωριού υπάρχει δυνατότητα για καφέ και φαγητό. Άνετος χώρος πάρκινγκ.

Πλούσιο αρχειακό υλικό προσφέρει γνώση στον επισκέπτη: • Χάρτες • Άδειες αλιείας • Απάνθισμα από τον ντόπιο τύπο του β΄μισού του 20ου αι.

• Δύο μακέτες (μια της λίμνης πριν την αποξήρανσή της και μια όπως μέλλεται να διαμορφωθεί) Στο χώρο του Μουσείου λειτουργεί παιδικό εργαστήρι, υπάρχει τμήμα ιστορίας και μυθολογίας και τμήμα φυσικής ιστορίας. Φιλοξενείται μια πλούσια συλλογή από πουλιά της λίμνης και της ευρύτερης περιοχής. Ένα τμήμα της κεντρικής αίθουσας του ισογείου ,διακριτό απ’ τον υπόλοιπο χώρο και ολόπλευρα προσιτό σε σχήμα της άλλοτε λίμνης Κάρλας φιλοξενεί το κάρλιο καράβι με τα εργαλεία του ,με ομοιώματα ψαράδων καθώς και ομοίωμα καλύβας. Οι πρωτότυποι τρόποι αλιείας εκτίθενται μέσα σε νερό πολύ παραστατικά. Η φιλοσοφία δημιουργίας αυτού του μουσείου είναι το μουσείο να αποτελέσει ένα πολυχώρο πολιτισμού όπου ο επισκέπτης, μικρός ή μεγάλος, εκτός απ΄ το να μπορεί να ταξιδέψει στο χρόνο γνωρίζοντας την ιστορία της Κάρλας να μπορεί και να συμμετέχει σε ημερίδες, διαλέξεις, μουσικές ή θεατρικές παραστάσεις. Για την υλοποίηση του στόχου αυτού ορίζονται καταστατικά και λειτουργούν οι «Φίλοι του Μουσείου Λιμναίου Πολιτισμού Κάρλας - ΚΕ.ΜΕ.ΒΟ», οι οποίοι εθελοντικά - όπως εξάλλου και όλα τα μέλη του Μουσείου και του ΚΕ.ΜΕ.ΒΟ.- προσφέρουν τις υπηρεσίες τους . Δράσεις στο Μουσείο λιμναίου Πολιτισμού Κάρλας Στο Μουσείο Λιμναίου Πολιτισμού Κάρλας, το ΚΕ.ΜΕ.ΒΟ. κάθε χρόνο σε συνεργασία με φορείς και συλλόγους της περιοχής διοργανώνει ανοι-

κτές στον κόσμο εκδηλώσεις που στοχεύουν στην προβολή της τοπικής πολιτιστικής κληρονομιάς με απώτερο σκοπό τη διατήρηση, την ανανέωσή της και τη δημιουργία πολιτιστικής ταυτότητας της παρακάρλιας περιοχής. Έτσι οργάνωσε ημερίδες: για τον βυζαντινό ναό του 12ου μ.Χ.αι., τον «Άγιο Νικόλαο Καναλίων», «Κάρλαπαρελθόν, παρόν και μέλλον», «Θυμάμαι τη γιορτή της ανθισμένης αμυγδαλιάς», «Άνθρωπος και πολιτισμός διαχρονικά στη λίμνη Κάρλα», «Ήταυρος: μύθος και πραγματικότητα», θεατρικό έργο « Ήταυρος στο υγρό μάτι της θεσσαλικής γης», « Σπήλαια και γεωπερίπατοι γύρω από τη λίμνη Κάρλα», «Κάρλα S.O.S - To χρονικό της πολύπαθης λίμνης» , αλλά και εκπαιδευτικά προγράμματα για όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης: «Παιχνίδια στη λίμνη του Θεού Απόλλωνα», «Ενημερώνομαι-δραστηριοποιούμαιπροφυλάσσομαι», «Καρλάξ ο λιμνοβάτραχος», «Το κάλεσμα του Ηταύρου», «Περιπέτειες στη λίμνη», «Καλυβούπολη», «Η λιμνονεραϊδούλα και οι φίλοι της- Μουσικό cd με παιδικά τραγούδια». Ημερήσια εκπαιδευτική εκδρομή Στις ομαδικές επισκέψεις γίνεται προβολή και ενημέρωση για την ιστορία της Κάρλας από παλιά, ως τις μέρες μας και κατόπιν ξενάγηση στα εκθέματα του Μουσείου. Διάρκεια προβολής και ξενάγησης μία ώρα ως μία και μισή. Το Μουσείο αναλαμβάνει, πριν την επίσκεψη στο χώρο του, να προγραμματίσει επίσκεψη στην επανασυσταθείσα λίμνη Κάρλα, στον ανακαινισμένο βυζαντινό ναό του Αγίου-Νικολάου πλησίον του χωριού Κανάλια, καθώς και στον Νεολιθικό οικισμό Παλιόσκαλας, αλλά και σε θέσεις πανοραμικής θέας της Κάρλας. Ζώ αποδράσεις 35

κAρλα, Eνα «καταφYγιο», στο δIκτυο «NAturA 2000»

μοναδικά είδη ζώων και πουλιών, που τραβούν το ενδιαφέρον φυσιολατρών

36 Ζώ αποδράσεις

Φωτογραφίες Ιωάννης Κουτσερής (@_k.t.s_photos_)

a

λήθεια, γνωρίζουμε όλοι στη Μαγνησία ποιες περιοχές του νομού μας, έχουν χαρακτηριστεί ως Natura 2000; Πιθανόν… όχι , και όμως υπάρχουν πολλοί κάτοικοι άλλων περιοχών αλλά και χωρών, που έρχονται ακριβώς για να θαυμάσουν αυτές τις ομορφιές… Βέβαια συνολικά, υπάρχουν 446 περιοχές που βρίσκονται σε κάθε γωνιά της Ελλάδας, από τη Θράκη έως την Κρήτη και από την Κέρκυρα έως το Καστελόριζο, όπως βέβαια και στη Μαγνησία και αποτελούν το ελληνικό τμήμα του ευρωπαϊκού δικτύου Natura 2000, του μεγαλύτερου δικτύου προστατευόμενων περιοχών του κόσμου. Μέσα σε αυτές τις περιοχές, ανήκει και η Κάρλα. Αξίζει να σημειωθεί, ότι ο ρόλος του δικτύου για την προστασία των πιο πολύτιμων οικολογικά περιοχών της χώρας μας, αλλά και δεκάδων ειδών φυτών και ζώων που συναντάμε στην ελληνική φύση, είναι καθοριστικός, ειδικά σε περίοδο κρίσης για την παγκόσμια βιοποικιλότητα, όπως η σημερινή. Ακόμα περισσότερο, όταν γνωρίζουμε ότι προστατεύοντας τα πιο σημαντικά φυσικά οικοσυστήματα της χώρας μας, καταφέρνουμε ταυτόχρονα να «θωρακιστούμε» απέναντι στις συνέπειες της κλιματικής κρίσης. Η προστατευόμενη περιοχή της Λίμνης Κάρλας είναι εξαιρετικής σημασίας για την ορνιθοπανίδα και γενικότερα για την άγρια ζωή. Περιλαμβάνει τρεις τόπους Κοινοτικής Σημασίας και πέντε Ζώνες Ειδικής Προστασίας για τα Πουλιά (περιοχές NATURA 2000), ενώ αποτελεί και Σημαντική Περιοχή για τα Πουλιά και λειτουργεί ως ενιαία οικολογική ενότητα για τα αρπακτικά με το γειτονικό όρος Μαυροβουνίου Λάρισας. Σπάνια είδη φυτών, ζώων και πουλιών Ο υδροβιότοπος που έχει αναπτυχθεί στη Λίμνη Κάρλα κρύβει μέσα του σπάνια είδη φυτών, ζώων και πουλιών που βρίσκουν καταφύγιο στην αγκαλιά του Μαυροβουνίου. Σύμφωνα με τον «Φορέα Διαχείρισης Κάρλα Μαυροβούνι Κεφαλόβρυσο Βελεστίνο»* (πριν αλλάξει ονομασία ο Φορέας πριν λίγες ημέρες), στην περιοχή έχουν καταγραφή 20 οικότοποι, δάση, 753 taxa (με τον όρο αυτό περιλαμβάνονται τα ήδη και τα υποείδη μαζί). Στο Μαυροβούνι, με τα μέχρι τώρα γνωστά στοιχεία, υπάρχουν 753 taxa. Αξίζει να αναφερθεί ότι η χλωρίδα της περιοχής δεν έχει μελετηθεί συστηματικά και τα είδη και υποείδη που εμφανίζονται στο Μαυροβούνι πρέπει να ξεπερνούν κατά πολύ τα 1000. Μάλιστα, στα δάση του Μαυροβουνίου,

“

Υπέροχος πληθυσμός από πτηνά, βρίσκουν καταφύγιο στην Κάρλα

Πολλά τα αμφίβια και ερπετά που βρίσκουν παράλληλα ένα φιλόξενο «σπιτικό» στον υδροβιότοπο και στα νερά της λίμνης ζουν αγριογούρουνα, ασβοί, ζαρκάδια, πετροκούναβα, γκρίζοι λύκοι –μάλιστα χαρακτηρίζονται ως μόνιμοι κάτοικοι στην περιοχή-, κόκκινοι σκίουροι, λαγοί, κόκκινες αλεπούδες, αγριόγατες, καφέ αρκούδες –που αποτελούν σπάνιο και απειλούμενο είδος και βίδρες. Τον κώδωνα του κινδύνου κρούουν για αρκετά από τα θηλαστικά οι υπεύθυνοι του Φορέα καθώς πέφτουν θύματα τροχαίων ατυχημάτων στην παλιά εθνική οδό Λάρισας – Βόλου, χαρακτηριστικά αναφέρουν ότι «ο εν λόγω δρόμος αποτελεί σοβαρό εμπόδιο για μεγάλο αριθμό ειδών πανίδας αλλά και ορνιθοπανίδας, για τον λόγο αυτό απαιτείται η λήψη μέτρων όπως η δημιουργία υπόγειων διαβάσεων σε τακτά διαστήματα. «Δακτυλίωση λευκών Πελαργών» Για πρώτη φορά στην περιοχή της λίμνης Κάρλας πραγματοποιήθηκε το καλοκαίρι του 2021 δακτυλίωση Λευκών Πελαργών. Νεοσσοί Πελαργών από τα χωριά του Στεφανοβικείου και του Ριζόμυλου, στον Δήμο Ρήγα Φεραίου, «φόρεσαν» ειδικά δαχτυλίδια που θα μας επιτρέψουν να μάθουμε περισσότερα για τις μετακινήσεις τους.

Ζώ αποδράσεις 37

Η Ομάδα της Ελληνικής ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗΣ Εταιρείας, με την πολύτιμη βοήθεια της Εύας Στετς Συντονίστρια Δακτυλιώσεων Λευκών Πελαργών του Ελληνικού Κέντρου Δακτυλίωσης Πουλιών και σε συνεργασία με το προσωπικό του Φορέα Διαχείρισης Κάρλας Μαυροβουνίου - Κεφαλόβρυσου Βελεστίνου - Δέλτα Πηνειού, δακτυλίωσε 39 νεοσσούς Λευκών Πελαργών σε 12 φωλιές, ενώ ελήφθησαν όλα τα απαραίτητα μορφομετρικά στοιχεία (βάρος, μήκος ράμφους κ.λπ.). Όλες οι φωλιές βρίσκονταν σε στύλους μεταφοράς ηλεκτρικού ρεύματος, οπότε ακολουθήθηκαν οι προβλεπόμενες διαδικασίες για την ασφάλεια τόσο των ερευνητών όσο και των ίδιων των πουλιών. Στους Λευκούς Πελαργούς τοποθετούνται ειδικού τύπου δαχτυλίδια μαύρου χρώματος και οκταγωνικού σχήματος στην κνήμη των πουλιών, με πενταψήφιο κωδικό και κωδικό χώρας

38 Ζώ αποδράσεις

GRA (Greece-Athens), σύμφωνα με τις διεθνείς πρακτικές. Η δακτυλίωση αποτελεί τη μακροβιότερη επιστημονική μέθοδο παρακολούθησης των μετακινήσεων των πουλιών. Στην Ελλάδα, ο πληθυσμός τους εκτιμάται στα 2.000 ζευγάρια, τα 84 εκ των οποίων απαντούν στην ευρύτερη περιοχή της

Η παρατήρηση πουλιών όταν πετούν, κερδίζει ολοένα και περισσότερους φίλους

Λίμνης Κάρλας. «Αμφίβια και ερπετά» Πολλά είναι τα αμφίβια αλλά και τα ερπετά που βρίσκουν καταφύγιο στον υδροβιότοπο, ενώ πλούσια είναι και η ορνιθοπανίδα που παρουσιάζει. Έχουν καταγραφεί συνολικά 194 είδη

Μαγευτική η λίμνη Κάρλα, με υπέροχα χρώματα, μυρωδιές των φυτών και ηρεμία της φύσης

Η απόλυτη ηρεμία σε συνδυασμό με την υπομονή που μπορείς να διαθέτεις, θα σε αποζημιώσει με την αρμονική συνύπαρξη με τα πουλιά…

παρυδάτιων, υδρόβιων και αρπακτικών πτηνών στην περιοχή ταμιευτηρίων πρώην λίμνης Κάρλας αλλά και στον ορεινό όγκο του Μαυροβουνίου. Από το σύνολο των παραπάνω ειδών, τα 97 είδη προστατεύονται σύμφωνα με τις ευρωπαϊκές οδηγίες για την ορνιθοπανίδα και τα είδη αντίστοιχα. Δύο από τα σημαντικότερα είδη που χρησιμοποιούν τον χώρο του ταμιευτήρα της Κάρλας ως ενδιαίτημα τροφοληψίας και αναπαραγωγής είναι τα δύο είδη πελεκάνων που συναντώνται στην Ελλάδα ο αργυροπελεκάνος και ο ροδοπελεκάνος. Ο αργυροπελεκάνος διατηρεί την τρίτη μεγαλύτερη αποικία στην Ελλάδα που αριθμεί 800-900 πουλιά. Ο ροδοπελεκάνος εμφανίζει συνεχώς αυξητική τάση και σήμερα η αποικία του αριθμεί 300 - 350 πουλιά. Πλούσια ιχθυοπανίδα Αναφορικά με την ιχθυοπανίδα,

στον ταμιευτήρα της Κάρλας απαντούν δεκατρία είδη ψαριών που ανήκουν σε έξι οικογένειες με κυρίαρχη την οικογένεια των Κυπρινίδων. Στους γειτονικούς υδροταμιευτήρες καταγράφηκαν συνολικά έξι είδη ψαριών, η βελονίτσα, το ηλιόψαρο, ο θεσσαλογωβιός, το κουνουπόψαρο, ο κυπρίνος και το σίρκο της Θεσσαλίας. Σε ρέματα της ανατολικής Όσσας Μαυροβουνίου καταγράφηκε ένα είδος ψαριού, το Barbus sperchiensis που είναι σχεδόν απειλούμενο. Στα εσωτερικά ύδατα της περιοχής Οικοανάπτυξης Κάρλας Μαυροβουνίου Κεφαλόβρυσου Βελεστίνου διερευνήθηκαν και καταγράφηκαν τόσο ψάρια αλλά και άλλων ειδών ψαριών που θεωρούνται σημαντικά για την Ελλάδα σε τόπους Κοινοτικής Σημασίας του δικτύου Natura 2000, οι οποίοι υπόκεινται στη δικαιοδοσία του Φορέα Διαχείρισης.

Ζώ αποδράσεις 39

ΟΙ ΟμΟΡΦΙEΣ τΗΣ κAΡΛΑΣ !

τα βραβεία και οι διακρίσεις του διαγωνισμού θα παρουσιαστούν στις 5 ιουνίου

40 Ζώ αποδράσεις

Ζώ αποδράσεις 41

η

ομάδα «ΦΩΤΟΓΡΑΦΟΙ ΤΗΣ ΛΙΜΝΗΣ ΚΑΡΛΑΣ & ΤΗΣ ΕΥΡΥΤΕΡΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ» στο Facebook ® δημιουργήθηκε δύο χρόνια πριν, με στόχο την προσέλκυση του κόσμου στις επίγειες και υποβρύχιες φυσικές ομορφιές του νομού Μαγνησίας και της περιφέρειας της Θεσσαλίας. Επίκεντρο αυτής της φυσιοδιφικής φωτογραφικής προσπάθειας δε θα μπορούσε να είναι άλλο από τους ταμιευτήρες νερού που βρίσκονται στην περιοχής της τέως μεγάλης λίμνης Κάρλας και δη τους ταμιευτήρες στα Κανάλια Μαγνησίας, στο Καλαμάκι Λάρισας και στα Νάματα και στο Ελευθέριο προς την Αγιά Λάρισας. Ήδη η μαγιά της ορνιθοτουριστικής εξερεύνησης και της αναζήτησης της άγριας πανίδας στην περιοχή, υπήρχε από τη δεκαετία του 1990 οπότε και η Αγλαΐα Τσεκούρα με το σύζυγό της Δημήτριο Οικονομίδη, καθηγητές Φυσιογνώστες στο επάγγελμα στο Πολυκλαδικό Λύκειο του Βόλου, κατέγραψαν επί σειρά ετών περισσότερα από 140 είδη πτηνών στους τότε ταμιευτήρες νερού. Πολλοί δε μαθητές τους μέσω προγραμμάτων περιβαλλοντικής εκπαίδευσης γνώρισαν και αγάπησαν τη φύση της Κάρλας και του ορεινού βορείου Πηλίου. Οι παρατηρήσεις του ζεύγους Οικονομίδη απασχόλησαν τον τοπικό και πανελλήνιο ενημερωτικό και επιστημονικό τύπο και οι καταγραφές τους κατέληξαν σε επίσημες ανακοινώσεις συνεδρίων. Πολλά χρόνια αργότερα από το θάνατο της μητέρας του Αγλαΐας, ο Αλέξανδρος Οικονομίδης συνέχισε τις φωτογραφικές καταγραφές της άγριας ζωής στην αναγεννημένη πλέον λίμνη Κάρλα. Οι παρατηρήσεις του βασίστηκαν στο

42 Ζώ αποδράσεις

Το ζεύγος Οικονομίδη

υπάρχον και επιμελώς διατηρημένο αρχείο των γονιών του! Σε σχέση με τα δεδομένα της δεκαετίας του 1990 αυτό που αποτύπωσε ο φωτογραφικός φακός του Αλέξανδρου ήταν ένα πραγματικό θαύμα, σε μια εποχή που γίνεται έντονος λόγος για συνεχή υποβάθμιση και καταστροφή οικοσυστημάτων. Η επανασύσταση της λίμνης Κάρλας με το μεγάλο έργο του ταμιευτήρα των 45000 στρεμμάτων μεταξύ Στεφανοβικείου και Καναλίων όχι μόνο εμπλούτισε σε αριθμό ατόμων τα είδη της άγριας ζωής, αλλά και σπάνια για τα χρονικά της περιοχής πτηνά όπως ο

Ροδοπελεκάνος, η Αγκαθοκαλημάνα, ο Γερακαετός και ο Μαυροπελαργός ήρθαν στην λίμνη για να μείνουν! Ο αναγεννημένος και εμπλουτισμένος πλέον παράδεισος της λίμνης Κάρλας, που το μόνο που χρειάστηκε ήταν το νερό του πίσω, αποτυπώνεται σε φαντασμαγορικές φωτογραφίες από εξορμήσεις των μελών της ομάδας «ΦΩΤΟΓΡΑΦΟΙ ΤΗΣ ΛΙΜΝΗΣ ΚΑΡΛΑΣ & ΤΗΣ ΕΥΡΥΤΕΡΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ» που πλέον πλησιάζουν τα 1000. Τους τελευταίους ιδιαίτερα μήνες υπήρξε έντονο ενδιαφέρον συμμετοχής με αφορμή τον πρώτο ερασιτεχνικό φωτογραφικό διαγωνισμό που διοργανώθηκε από τη διαχείριση της ομάδας σε μνήμη της καθηγήτριας Αγλαΐας Τσεκούρα για τα 20 χρόνια που συμπληρώνεται από το θάνατό της. Τα βραβεία και οι διακρίσεις του διαγωνισμού θα παρουσιαστούν σε ειδική εκδήλωση από την περιφέρεια Θεσσαλίας στις 5 Ιουνίου (Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος) στο Μουσείο Λιμναίου Πολιτισμού Κάρλας του κ. Σωτήρη Γκανάτσιου στα Κανάλια Μαγνησίας. Την ίδια ημέρα θα παρουσιαστεί και ο δίγλωσσος ορνιθοτουριστικός οδηγός που θα κυκλοφορήσει και θα αποτυπώνει τις καταγραφές του Αλέξανδρου Οικονομίδη στη Λίμνη Κάρλα με πλούσιο φωτογραφικό υλικό και πληροφορίες για τον οικοτουρίστα της περιοχής.

Παγκοσμια ημερα υγροτοΠων:

ξΕναγηθΕιτΕ ψηΦιαΚα ςΕ… ΒραΒΕυμΕνΕς ΦΩτΟγραΦιΕς

α

του διαγωνισμού άγριας ζωής της λίμνης κάρλα

νακοινώθηκαν ανήμερα της Παγκόσμιας Ημέρας Υγροτόπων, τα αποτελέσματα του διαγωνισμού φωτογραφίας άγριας ζωής της λίμνης Κάρλα «Αγλαΐα Τσεκούρα», που διοργάνωσε η διαχείριση της δημόσιας ομάδας του facebook ® «ΦΩΤΟΓΡΑΦΟΙ ΤΗΣ ΛΙΜΝΗΣ ΚΑΡΛΑΣ & ΤΗΣ ΕΥΡΥΤΕΡΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ» με την υποστήριξη της Περιφέρειας Θεσσαλίας. Ο φωτογραφικός διαγωνισμός διοργανώθηκε σε μνήμη της Βολιώτισσας καθηγήτριας -φυσιογνώστριας Αγλαΐας Κ. Τσεκούρα, που μαζί με το σύζυγο της Δημήτριο Οικονομίδη, αφιερώθηκε στην καταγραφή και παρακολούθηση της ορνιθοπανίδας της περιοχής τη δεκαετία του 1990 και διακρίθηκε για την αγάπη, το έργο και την προσφορά της. «Το εμβληματικό έργο της Περιφέρειας Θεσσαλίας, το μεγαλύτερο περιβαλλοντικό έργο των τελευταίων χρόνων στην Ευρώπη, η πολυβραβευμένη ανασύσταση της λίμνης Κάρλα έφερε ξανά ζωή σε μια ολόκληρη περιοχή» δηλώνει ο Περιφερειάρχης Θεσσαλίας Κώστας Αγοραστός. «Μαζί με τα αρδευτικά, υδρευτικά, αντιπλημμυρικά, τουριστικά και περιβαλλοντικά οφέλη, η επαναδημιουργία της Κάρλας επανέφερε ένα πλούσιο οικοσύστημα υψηλής προστιθέμενης αξίας, ένα μοναδικό καταφύγιο για την άγρια ζωή που συμβάλλει στη διατήρηση της βιοποικιλότητας και λειτουργεί σαν ασπίδα απέναντι στις προκλήσεις της κλιματικής κρίσης: Η επιστροφή 184 διαφορετικών ειδών πτηνών και 14 ειδών ψαριών στη Λίμνη, δημιουργεί συνθήκες για την βιώσιμη ανάπτυξη της ευρύτερης περιοχής, την εξοικείωση με εναλλακτικές μορφές τουρισμού όπως το bird watching και σε συνδυασμό με τη λειτουργία του Μουσείου Λιμναίου Πολιτισμού στα Κανάλια, καλλιεργεί περιβαλλοντική συνείδηση. Την Παγκόσμια Ημέρα Υγροτόπων ανακοινώσαμε τα αποτελέσματα του φωτογραφικού διαγωνισμού, σε συνεργασία με την ομάδα «Φωτογράφοι της λίμνης Κάρλας & της ευρύτερης περιοχής». Τους ευχαριστώ γιατί με ανταγωνισμό προσφοράς και κατάθεση ψυχής εργάζονται συστηματικά για την προστασία και ανάδειξη της άγριας ζωής στη Λίμνη.

Επιπλέον, αναπτύξαμε μια ψηφιακή εφαρμογή όπου ο επισκέπτης μπορεί να ξεναγηθεί εικονικά στις βραβευμένες φωτογραφίες ( https://artspaces. kunstmatrix.com/en/exhibition) Οι νικητές Τα ονόματα που κέρδισαν τα βραβεία στον διαγωνισμό καθώς και το όνομα της φωτογραφίας τους έχουν ως εξής: 1ο βραβείο, Hargrave Alexander «Αλκυόνη».

2ο βραβείο, Νέλλας Νικόλαος «H. himantopus».

3ο βραβείο, Μποτζαρόπουλος Βασίλης «Ντουέτο».

4ο βραβείο, Λούκας Δημήτριος «Λιμνόφιδο με γλώσσα».

5ο βραβείο, Λούκας Δημήτριος «Δεντροβάτραχος». Τους επαίνους κέρδισαν οι (σε παρένθεση ο τίτλος της φωτογραφίας με τον οποίο συμμετείχαν στον διαγωνισμό).

1ος Επαινος, Πλούμπης Γεώργιος («Κόντρα στον ήλιο»).

2ος Επαινος, Λούκας Δημήτριος («Λιμνόφιδα»).

3ος Επαινος, Λούκας Δημήτριος («Κρυπτοτσικνιάς με βαλκανικό βάτραχο»).

Έκδοση λευκώματος «Οι υγρότοποι της Περιφέρειας Θεσσαλίας» Η Περιφέρεια Θεσσαλίας συνεργάστηκε με το Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων Υγροτόπων (ΕΚΒΥ) του Μουσείου Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας και το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών για την έκδοση του Λευκώματος «Οι Υγρότοποι της Περιφέρειας Θεσσαλίας», όπου καταγράφονται και αποτυπώνονται φωτογραφικά οι 91 υγροτόποι της Περιφέρειας, συνολικής έκτασης 95.000 στρεμμάτων, εκ των οποίων οι 79 στο ηπειρωτικό τμήμα και οι 12 στα νησιά των Σποράδων. Αυτό είναι το απτό αποτέλεσμα και η προστιθέμενη αξία της συμμετοχής μας στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα WetMain Areas. Η καταγραφή του οικολογικού πλούτου της Θεσσαλίας, που είναι μοναδικός και αναντικατάστατος, ενισχύει τους μηχανισμούς προστασίας και θέτει τις βάσεις για την αξιοποίησή τους, σε συνδυασμό με το πολιτιστικό και τουριστικό απόθεμα της περιοχής. Προστατεύοντας το περιβάλλον προστατεύουμε το κοινό μας σπίτι, προστατεύουμε τη ίδια τη ζωή» προσθέτει ο Περιφερειάρχης. (Το λεύκωμα https://www.thessaly.gov.gr/data/right/ WetMainAreas.pdf)

Ζώ αποδράσεις 43

λιμνη καρλα

184 Ειδη ΠτηνΩν ΕΠΕςτρΕψαν & 14 Ειδη ψαριΩν γΕννηθηΚαν

λ

το μεγαλύτερο περιβαλλοντικό, αρδευτικό, υδρευτικό, αντιπλημμυρικό, τουριστικό- έργο στην νοτιοανατολική ευρώπη!

ίμνη Κάρλα … Το μεγαλύτερο περιβαλλοντικό έργο αρδευτικό, υδρευτικό, αντιπλημμυρικό, τουριστικό- στην Νοτιοανατολική Ευρώπη. Η επαναδημιουργία της λίμνης Κάρλα, (184 εκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού) έφερε ξανά ζωή σε μια ολόκληρη περιοχή: 184 είδη πτηνών επέστρεψαν και 14 είδη ψαριών γεννήθηκαν μέσα στη λίμνη. Μονοπάτια, ποδηλατόδρομοι, θέσεις θέας και birdwatcing, αρχαιολογικά ευρήματα της νεολιθικής εποχής και

44 Ζώ αποδράσεις

το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας και Λιμναίου Πολιτισμού γοητεύουν τον επισκέπτη. Δεν είναι τυχαίο, ότι το έργο της επανασύστασης της Λίμνης, βραβεύτηκε από το Συμβούλιο της Ευρώπης με το Διακεκριμένο Βραβείο Αρχιτεκτονικής Τοπίου ως έργο «υποδειγματικής διαχείρισης για τη διατήρηση της βιολογικής, γεωλογικής και τοπικής ποικιλομορφίας». Τιμήθηκε με Βραβείο Περιβάλλοντος και ψηφίστηκε από τους ευρωπαίους πολίτες ως το πρώτο σε δημοσιότητα έργο -καλή πρακτική της Ε.Ε.

“

μονοπάτια, ποδηλατόδρομοι , θέσεις θέας και birdwatcing, αρχαιολογικά ευρήματα της νεολιθικής εποχής, γοητεύουν τον επισκέπτη...

Προϋποθέσεις για την αγροτουριστική ανάπτυξη της ευρύτερης περιοχής Το πολλαπλώς χρήσιμο, εμβληματικό και πολυβραβευμένο έργο της Περιφέρειας Θεσσαλίας λειτουργεί αρδευτικά για εκατοντάδες χιλιάδες στρέμματα, υδρευτικά, συμβάλλει στην περιβαλλοντική αναβάθμιση, στην αντιπλημμυρική προστασία, στη βαθμιαία ανάταση του υπόγειου υδροφόρου ορίζοντα, στη δημιουργία μικροκλίματος. Η πλούσια βιοποικιλότητα της λίμνης με καταγεγραμμένα 184 διαφορετικά είδη πτηνών και 14 είδη ψαριών, προσελκύει το ενδιαφέρον και δημιουργεί προϋποθέσεις για την αγροτουριστική ανάπτυξη της ευρύτερης περιοχής, σε συνδυασμό με το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας και Λιμναίου Πολιτισμού στα Κανάλια. Μετά την επαναδημιουργία, η Περιφέρεια Θεσσαλίας συνεχίζει τα έργα στη Λίμνη, με τη συντήρηση του ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού που είναι πρωτοποριακός και μοναδικός από τεχνολογικής άποψης σε όλη τη χώρα, την επέκταση των αρδευτικών δικτύων ώστε να ποτίζονται επιπλέον 26.000 στρέμματα και άλλα έργα που κάνουν την Κάρλα ακόμα πιο ασφαλή, λειτουργική και χρήσιμη Αποτελέσματα-Οφέλη Στα αποτελέσματα-Οφέλη περιλαμβάνονται: Αποκατάσταση του υδροφόρου ορίζοντα, Βελτίωση της ποιότητας των υδάτων, Βελτίωση της

ποιότητας των εδαφών Αντιπλημμυρική προστασία, Αποκατάσταση του μικροκλίματος στην περιοχή, Αποκατάσταση της πανίδας και χλωρίδας, Προσέλκυση κατοίκων και επισκεπτών, Βιώσιμη ανάπτυξη, δραστηριότητα και απασχόληση, Αναβάθμιση της αισθητικής του τοπίου. Για να αντιμετωπίσει τις αρνητικές συνέπειες της κλιματικής αλλαγής Σε ό,τι αφορά στην περιβαλλοντική διάσταση του έργου, ο Περιφερειάρχης Θεσσαλίας κ. Κώστας Αγοραστός είπε πως η επαναδημιουργία της λίμνης Κάρ-

λας, που υλοποιήθηκε από την Περιφέρεια Θεσσαλίας, είναι το πρώτο έργο που κατασκευάστηκε στην περιοχή για να αντιμετωπίσει τις αρνητικές συνέπειες της κλιματικής αλλαγής. Ειδικότερα, ανέφερε πως άλλαξε το μικροκλίμα στην περιοχή, έκανε πιο ήπιους τους χειμώνες, πιο βροχερά τα καλοκαίρια και το φθινόπωρο, ούτως ώστε να επανέλθει η περιοχή στη φυσιολογική της ισορροπία. Επίσης, επισήμανε πως έχουν επιστρέψει στην περιοχή 184 είδη πουλιών, ενώ 14 είδη ψαριών έχουν γεννηθεί μέσα στη λίμνη, Όσον αφορά τον αντίκτυπο που έχει το έργο αυτό στην άρδευση της περιοχής, ο περιφερειάρχης είπε πως αρδεύει πάνω από 100.000 στρέμματα. Πέρα από την ενίσχυση της άρδευσης των καλλιεργούμενων εκτάσεων, σημαντική θεωρεί ο περιφερειάρχης και την αντιπλημμυρική θωράκιση της Θεσσαλίας, αλλά και την αγροτουριστική ανάπτυξη Προσδιορίζοντας το συνολικό κόστος υλοποίησης του έργου, σημείωσε πως στοίχισε περίπου 350 εκατ. ευρώ και ότι εξοικονόμησε από τη χώρα την καταβολή ενός προστίμου 180 εκατ. ευρώ, καθώς αν δεν ολοκληρωνόταν, έπρεπε να επιστρέψει η Ελλάδα το χρηματικό αυτό ποσό στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Ως «ένα έργο ωδή, στην Περιφέρεια και τους κατοίκους της» χαρακτήρισε το έργο η Ε.Ε. τονίζοντας ότι «συνιστούν ωδή προς τις περιφέρειες και τους κατοίκους τους. Παρουσιάζουν μέρη για τα οποία οι άνθρωποι μπορούν να είναι περήφανοι και αναδεικνύουν έργα, ιδέες και πρωτοβουλίες που επιφέρουν θετικά αποτελέσματα και αντικατοπτρίζουν τη δράση της Ευρώπης για την προαγωγή της εδαφικής συνοχής». Ζώ αποδράσεις 45

Νέα έργα σε εξέλιξη Στο μεταξύ, επεκτείνονται κατά 26 χιλιόμετρα τα αρδευτικά δίκτυα της λίμνης Κάρλα με νέο έργο συνολικού προϋπολογισμού 16 εκατομμυρίων ευρώ, που χρηματοδοτείται από το Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων. Οι διαδικασίες δημοπράτησης ολοκληρώθηκαν από την Περιφέρεια Θεσσαλίας και αναδείχτηκε ανάδοχος. Το έργο εξυπηρετεί τις αρδευτικές ανάγκες επιπλέον 26.000 στρεμμάτων καλλιεργειών στις περιοχές του Στεφανοβικείου και του Ριζόμυλου και περιλαμβάνει επίσης έργα αποχέτευσης αποστράγγισης συνολικού μήκους 25 χιλιομέτρων και έργα αγροτικής οδοποιίας σε συνολικό μήκος άνω των 76 χιλιομέτρων. Με την υλοποίηση του έργου επιτυγχάνεται η αξιοποίηση των υδάτων του ταμιευτήρα Κάρλας για την άρδευση των πέριξ περιοχών συμβάλλοντας έτσι: -στην επίλυση χρόνιων προβλημάτων έλλειψης νερού και στην αύξηση της προσόδου των καλλιεργητών, -στην ανανέωση και την ποιοτική αναβάθμιση των νερών της λίμνης, -στη μείωση του αριθμού των εν λειτουργία αρδευτικών γεωτρήσεων στην περιοχή και στην αποκατάσταση του υδατικού ισοζυγίου των υπόγειων υδροφορέων της. Η Περιφέρεια Θεσσαλίας εκπονεί μελέτη για την ασφαλή λειτουργία της Κάρλας Εξάλλου, ο Περιφερειάρχης Θεσσαλίας Κώστας Αγοραστός υπέγραψε τη σύμβαση του έργου «Υποστηρικτικές Μελέτες για την έγκριση από τη Διοικητική Αρχή Φραγμάτων του Ταμιευτήρα Κάρλας», προϋπολογισμού 318.222 ευρώ με χρηματοδότηση από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων της Περιφέρειας Θεσσαλίας. «Το έργο της Κάρλας είναι πολλαπλώς χρήσιμο» δηλώνει ο Περιφερειάρχης Θεσσαλίας Κώστας Αγοραστός.

46 Ζώ αποδράσεις

«Λειτουργεί αρδευτικά για εκατοντάδες χιλιάδες στρέμματα, συμβάλλει στην περιβαλλοντική αναβάθμιση, στην αντιπλημμυρική προστασία, στη βαθμιαία ανάταση του υπόγειου υδροφόρου ορίζοντα, στη δημιουργία μικροκλίματος. Προχωράμε στην εκπόνηση των απαραίτητων μελετών για την εύρυθμη λειτουργία των έργων στην Κάρλα και εναρμονίζουμε το εμβληματικό έργο με την κείμενη νομοθεσία. Κάνουμε την Κάρλα πιο ασφαλή, πιο λειτουργική, πιο χρήσιμη για τους αγρότες και το περιβάλλον» προσθέτει ο Περιφερειάρχης. Ποσό 2,4 εκ. ευρώ για συντήρηση του ηλεκτρολογικού μηχανισμού Στο μεταξύ, στη συντήρηση του ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού στη λίμνη Κάρλα προχωρά η Περιφέρεια Θεσσαλίας, διασφαλίζοντας την απρόσκοπτη λειτουργία όλων των δομών του εμβληματικού έργου. Ο Περιφερειάρχης Θεσσαλίας Κώστας Αγοραστός υπέγραψε την έγκριση διάθεσης πίστωσης, συνολικού προϋπολογισμού 2,4 εκατομμυρίων ευρώ που αφορά στην «παροχή υπηρεσιών για τη λειτουργία, συντήρηση, παρακολούθηση και φύλαξη των δομών της επαναλειτουργίας της λίμνης». «Ο ηλεκτρομηχανολογικός εξοπλισμός του έργου είναι πρωτοποριακός και μοναδικός από τεχνολογικής άποψης, σε όλη τη χώρα» δηλώνει ο Περιφερειάρχης Θεσσαλίας Κώστας Αγοραστός. «Για αυτό και η συντήρηση σε όλη την έκταση του έργου, απαιτεί ειδική διαχείριση. Μετά την επανασύσταση της λίμνης, επενδύουμε 2,4 εκατομμύρια ευρώ στη συντήρηση του εξοπλισμού όλων των δομών, που εγγυάται την εύρυθμη και απρόσκοπτη λειτουργία του μεγάλου περιβαλλοντικού έργου» προσθέτει ο Περιφερειάρχης.

μ

Γράφει ο τριαντάφυλλος Παπαϊωάννου*

Οι ΠρΟςδΟΚιΕς αναΠτυξης της νΕας λιμνης Καρλας, ΠΟλλΕς… αλλα

ε την κατάργηση του Φορέα Διαχείρισης Κάρλας το στοίχημα όπως όλα δείχνουν κινδυνεύει να χαθεί. Ήταν ο σημαντικότερος Φορέας με αντικείμενο την καθημερινή του ενασχόληση επί περιβαλλοντικών θεμάτων και όχι μόνο, για όλη την ευρύτερη περιοχή. Ο τόπος απέκτησε πολλές δυνατότητες μετά την επαναδημιουργία της νέας λίμνης. Το κυριότερο όλων είναι η αποκατάσταση του υδροφόρου ορίζοντα. Λίγα χρόνια μετά την πλήρωση της λίμνης με νερό και τα σημάδια αμέσως άρχισαν να φαίνονται. Ο υδροφόρος άρχισε να αποκαθίσταται. Με την πλήρη αποκατάσταση του υδροφόρου θα αρχίσει και η ύδρευση των γύρω οικισμών και κυρίως του πολεοδομικού συγκροτήματος του Βόλου από 33 υδρευτικές γεωτρήσεις που έγιναν στα πλαίσια του έργου πλησίον της λίμνης ακριβώς γι αυτό το λόγο. Ένας άλλος τομέας που άρχισε να αναπτύσσεται ραγδαία στην περιοχή είναι ο τουρισμός. Τομέας παντελώς

ανενεργός που «ήρθε» με τη νέα λίμνη. Η λίμνη άρχισε να ελκύει επισκέπτες κυρίως για παρατήρηση των αμέτρητων πουλιών που εμφανίστηκαν ξανά από τη στιγμή που ήρθε το νερό στη λίμνη. Ο τομέας της άρδευσης αναμένεται να δώσει νέες δυνατότητες. Η άρδευση των περιμετρικών εκτάσεων από το νερό της λίμνης ξεκίνησε εδώ και λίγα χρόνια ενώ αναμένονται και νέα αρδευτικά έργα έτσι ώστε να αρδευτούν ακόμη περισσότερα στρέμματα. Η αλιεία είναι ένας τομέας που ακόμη κακώς δεν ξεκίνησε και αναμένεται με το που ξεκινήσει να δημιουργήσει πολλές νέες θέσεις εργασίας κυρίως για τους ντόπιους που έως σήμερα ζούσαν καλλιεργώντας αυτές τις εκτάσεις και τώρα αναμένεται να γίνουν πάλι ψαράδες όπως οι πατεράδες και οι παππούδες τους πριν την αποξήρανση του 1962. Όλα αυτά και ακόμη περισσότερα περιμένουμε από τη δημιουργία αυτού του μεγαλεπήβολου έργου των 200 εκατομμυρίων ευρώ. Ένα από τα μεγαλύτερα περιβαλλοντικά έργα όχι μόνο της χώρας μας αλλά και ολόκληρης της Ευρώπης. Όμως όπως όλα δείχνουν

με τον τρόπο που το διαχειριζόμαστε όχι μόνο δεν θα αποκομίσουμε τα οφέλη που αναμένουμε αλλά θα καταστρέψουμε και ότι καταφέραμε έως σήμερα. Ο Φορέας Διαχείρισης Κάρλας που παρακολουθούσε τα πάντα και αποφάσιζε με το Διοικητικό του Συμβούλιο για όσα αφορούσαν την περιοχή τώρα καταργήθηκε και από εδώ και στο εξής όλα αυτά θα αποφασίζονται και θα ελέγχονται από την Αθήνα όχι μόνο για τη δική μας περιοχή αλλά και για όλες τις παρόμοιες ευαίσθητες περιοχές της Χώρας μας. Όπως όλα έτσι στην περίπτωσή μας, η επαναδημιουργία της λίμνης Κάρλας για να αποδώσει τα αναμενόμενα χρειάζεται σχέδιο, σωστός προγραμματισμός και άνθρωποι ντόπιοι με γνώσεις σε καίριες θέσεις που θα αγαπάνε και θα νοιάζονται για τον τόπο τους και όχι «δήθεν ειδήμονες» διορισμένοι από τα διάφορα υπουργεία με έδρα την Αθήνα και αντικείμενο όλες τις περιοχές της χώρας που μέχρι σήμερα και επί δεκαετίες τις διαχειρίζονταν οι περίπου 30 Φορείς Διαχείρισης της χώρας τους οποίους τώρα κατήργησαν.

*Μέλος του ΔΣ του Φορέα Διαχείρισης Κάρλας που καταργήθηκε πρόσφατα Ζώ αποδράσεις 47

ΒοιΒηIδα… eνας τΕρaςτιΟς «ΠΟλιτιςμoς τΟυ νΕρΟy»

Η εικόνα που θυμίζει έρημο ήταν ο δεύτερος μεγαλύτερος υδροβιότοπος στην Ελλάδα. Αποξηράνθηκε το 1962 προκαλώντας οικολογική καταστροφή....Φωτογραφία: Τάκης Τλούπας

ς

η ιστορία της λίμνης απ΄το χθες… ως το σήμερα! την περιοχή της λίμνης Κάρλας που το αρχαίο όνομά της ήταν Βοιβηίδα γεννήθηκε από την αρχαιότητα ένας τεράστιος «πολιτισμός του νερού». Η λίμνη αυτή επιβίωσε χιλιάδες χρόνια (προϋπήρχε όσο δεν φαντάζεται ο νους του ανθρώπου) μέχρι που … αποφασίστηκε η αποξήρανσή της. Χρειάστηκε μόνο η κατασκευή μίας σήραγγας 10 χιλιομέτρων για να χαθούν τα νερά της στον Παγασητικό. Τα έργα της αποξήρανσης άρχισαν το 1956. Το 1960 έφυγε η πρώτη μεγάλη ποσότητα νερού ώσπου το 1962 πραγματοποιήθηκε η οριστική αποξήρανσή της. Η Κάρλα με την αποξήρανση και με τα σωθικά στεγνωμένα έχασε την άνιση μάχη για τη ζωή και χάθηκε η ελπίδα. Μετά από την αποξήρανση, όπως ήταν 48 Ζώ αποδράσεις

φυσικό, αργά ή γρήγορα η ίδια η φύση θα διέταζε την επαναφορά της ώσπου φτάσαμε στις μέρες μας να υλοποιείται και πάλι η ανασύστασή της. Πριν την αποξήρανσή της το εμβαδόν της λίμνης που είχε μήκος 15 χιλιόμετρα και πλάτος 4-7 χιλιόμετρα μεγάλωνε ή μίκραινε ανάλογα με τα νερά που δεχόταν το χειμώνα. Νερά δεχόταν από τον Πηνειό κι από άλλα μικρότερα ποτάμια και πηγές. Η Κάρλα ήταν μία από τις μεγαλύτερες λίμνες της Ελλάδας. Το χειμώνα του 1920-21, εξαιτίας των μεγάλων πλημμυρών του Πηνειού η λίμνη κατέλαβε τη μεγαλύτερη έκταση, περίπου 180.000 στρέμματα. Το μέγιστο βάθος της Κάρλας πριν το 1940 ήταν περίπου 5,5 μέτρα.Η επιφάνειά της αυξομειούμενη από 60.000 -180.000 περίπου στρέμματα ήταν ο μοναδικός υγρότοπος της κεντροανατολικής Ελλάδας, ο οποίος

τον τελευταίο χειμώνα της ζωής του φιλοξένησε πάνω από 430.000 υδρόβια πουλιά κρατώντας ως τότε την δεύτερη θέση σαν υγρότοπος υψίστης σημασίας για την Νότια Ευρώπη μετά τον Δούναβη. Η ύπαρξη της Βοιβηίδας επιβεβαιώνεται ήδη από τον Όμηρο, στον κατάλογο των πλοίων, όταν απαριθμεί τα πλοία που έστειλε κάθε ελληνική πόλη στην τρωική εκστρατεία.Την ονομασία Βοιβηίς (Βοιβηίδα) η λίμνη πήρε από την πόλη Βοίβη. Η Βοίβη ήταν αρχαία πόλη που βρίσκονταν μπροστά από τα Κανάλια και διατηρήθηκε κατά τον Στράβωνα μέχρι το 280 π.χ. Το αρχαιότερο μνημείο αυτής της πόλης το οποίο είναι το μόνο που διασώζετε έως σήμερα είναι ο επιβλητικός - πανέμορφος - Βυζαντινός ναός του Αγίου Νικολάου ο οποίος χρονολογείται στον 12ο ή 13ο αιώνα με ξεχωριστές τοιχογραφίες.

Ο θρύλος μιλάει για τη χάρη του Αγίου, πού μαρμάρωσε τα άλογα των Τούρκων και για τη χρυσή κουκουβάγια με τα ρουμπινένια μάτια. Στα μεσαιωνικά χρόνια η λίμνη αλλάζει όνομα κι από Βοιβηίς γίνεται Κάρλα. Για το όνομα αυτό πού δόθηκε μεταγενέστερα στη λίμνη υπάρχουν δύο υποθέσεις. Πρώτον στην εποχή της φραγκοκρατίας και καταλανοκρατίας κάποιος Κάρολος δούκας κυβέρνησε αυτά τα μέρη και νεμόταν τη λίμνη και ονόμασαν τη λίμνη με το όνομά του και δεύτερον παλαιότερα οι γύρο Σλάβοι ονομάσανε τη λίμνη έτσι, επειδή εξουσιαζόταν από κάποιον άρχοντα - κράλη. Κανάλια και Γλαφυρές Στην αρχαιότητα δύο παραλίμνια χωριά είναι κυρίως γνωστά τα Κανάλια και οι Γλαφυρές ή Κάπουρνα. Τα Κανάλια ορίστηκαν πρωτεύουσα του Δήμου Βοίβης Β τάξεως με πληθυσμό 2152 κατοίκους, που συστήθηκε με το από 31 Μαρτίου 1883 διάταγμα «Περί της εις δήμους διαιρέσεως της εν τω νομώ Λαρίσης επαρχία Βόλου» και περιελάμβανε τα χωριά Κανάλια, Κάπουρνα και Κερασιά. Ο Δήμος Βιβοιήδος διατηρήθηκε για 29 χρόνια (1883-1912) Ανέκαθεν όλοι οι υγρότοποι φιλοξένησαν μεγάλη ποικιλία από ανθρώπινες δραστηριότητες. Η Κάρλα με τα άφθονα ψάρια της υπήρξε χώρος ανάπτυξης ενός μοναδικού τρόπου ζωής των ανθρώπων που επί αιώνες ασχολούνται με το ψάρεμα στα νερά της. Μια οργανωμένη κοινωνία ψαράδων, κυρίως από το χωριό Κανάλια που στο μεγαλύτερο ποσοστό οι κάτοικοί του ήταν ψαράδες, διαιώνισαν αυτόν τον τρόπο ζωής. Το αρσενικό παιδί ψαρά στα δεκαέξι του χρόνια έπρεπε να γίνεται ψαράς σε καλύβα. Αυτός ήταν ο άγραφος νόμος. Η εκπαίδευση γινόταν από παππού στο γιο και τον εγγονό. Η Κάρλα (γράφουν διάφοροι παλαιοί συγγραφείς) ανήκε στους Καναλιώτες

Φωτογραφία: Τάκης Τλούπας

ψαράδες. Με τα ψάρια της Κάρλας γίνονταν μεγάλο εμπόριο σ΄ολόκληρη τη Θεσσαλία, Φθιώτιδα, Ήπειρο, έως και τη Βουλγαρία γιατί τα ψάρια αυτά ήταν περιζήτητα. Στη διάρκεια της Κατοχής τα ψάρια της Κάρλας έσωσαν κυριολεκτικά ζωές. Κατά τον προηγούμενο αιώνα και μέχρι την αποξήρανση της Κάρλας η λίμνη ελεγχόταν από το Δημόσιο. Η Διεύθυνση της λίμνης επόπτευε τη λίμνη, χορηγούσε άδειες αλιείας και

Η λίμνη Κάρλα μέσα από τον φακό του Τάκη Τλούπα

τηρούσε Μητρώα για τους ψαράδες και Λεμβολόγια για τα καράβια (έτσι ονόμαζαν τις βάρκες). Η Υπηρεσία αυτή που είχε έδρα τα Κανάλια απάρτιζαν ένας επόπτης, τρεις διαχειριστές (λογιστές) ένας για κάθε σκάλα - και πέντε βαλτοφύλακες. Η ιχθυοπαραγωγή της Κάρλας Η λίμνη Κάρλα είχε άφθονα ψάρια. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι το έτος 1917 η ιχθυοπαραγωγή της Κάρλας έφτασε τους 1400 τόνους περίπου, ενώ το έτος 1949 τους 1000 τόνους περίπου. Στις ποσότητες αυτές φυσικά δεν περιλαμβάνονται οι ποσότητες που χρησιμοποιούσαν οι ψαράδες για οικογενειακή κατανάλωση καθώς επίσης δεν περιλαμβάνεται η ερασιτεχνική αλιεία και η λαθραλιεία. Αξίζει εδώ να σημειωθεί ότι όλη η ιχθυοπαραγωγή εσωτερικών υδάτων στην Ελλάδα ανέρχεται περίπου σε 12.000 τόνους το χρόνο. Αυτό για να κατανοήσουμε την σημαντική ποσοτικά ιχθυοπαραγωγή στην Κάρλα. Η λίμνη Κάρλα έτρεφε λογής λογής ψάρια (τα αποκαλούσαν καρλιώτικα). Τα ψάρια της Κάρλας ήταν οι πλατίτσες, καραπλατίτσες, σαζάνια, γριβάδια, μποτσκάρια, μπίζια, γλίνια, ρέγγες, και χέλια.

Ζώ αποδράσεις 49

Φωτογραφία: Τάκης Τλούπας

Οι ψαράδες της Κάρλας Να δούμε τώρα τους ψαράδες και τους τρόπους ψαρέματος στη λίμνη, να αποκαλύψουμε τον εντυπωσιακό λιμναίο οικισμό των ψαράδων με τον ιδιαίτερο παραδοσιακό τρόπο ζωής που επιβίωνε μέχρι τις μέρες μας. Οι Καναλιώτες ψαράδες έφευγαν από το χωριό αμέσως μετά το Δεκαπενταύγουστο κι επέστρεφαν την Κυριακή των Βαϊων, τον επόμενο χρόνο. Η αναχώρηση γινόταν κατά ομάδες, τα λεγόμενα ντουκάνια. Οι ομάδες αυτές αποτελούνταν από 2-6 άτομα, μερικές φορές από 7-8. Πήγαιναν προς το βόριο μέρος της λίμνης, (προς το χωριό καλαμάκι) όπου έκαναν αναγνώριση για να φτιάξουν τις καλύβες τους. Εκεί στις απέραντες εκτάσεις με τις καλαμιές, τα βούρλα και τα ραγάζια έφτιαχναν με μοναδικό τρόπο τις στρογγυλές καλύβες τους επάνω στην επιφάνεια της λίμνης. Τα μέλη κάθε ομάδας έκαναν αναγνώριση και διάλεγαν το «φουντάνι». Δηλαδή το μέρος όπου Θα κατασκεύαζαν την καλύβα. Το μέρος αυτό ήταν δέκα στρέμματα περίπου με ραγάζια και καλάμια. Το βάθος του νερού στο σημείο αυτό ήταν περίπου 50 εκατοστά, γιατί το χειμώνα ανέβαινε η στάθμη του νερού άλλο ένα μέτρο περίπου. Στη συνέχεια η ομάδα έκοβε στο βουνό 10-25 (ανάλογα με το μέγεθος της καλύβας) μακριά ξύλα (λούρα) 6-10 μέτρα μήκος που θα χρησιμοποιούνταν 50 Ζώ αποδράσεις

ως όρθια στηρίγματα της καλύβας και 30 - 40 λούρα 3-4 μέτρα μήκος που θα χρησιμοποιούνταν ως οριζόντια στηρίγματα της καλύβας (ζώσματα). Ακόμη έφτιαχναν 30 - 40 δέματα με κλαδιά που έκοβαν από λυγαριές ή άλλους θάμνους. Τα λούρα και τα δέματα τα μετέφεραν από το βουνό στις όχθες της λίμνης με ζώα ή στον ώμο κι από εκεί με καράβια στο φουντάνι (σημείο κατασκευής της καλύβας) μέσα στη λίμνη. Οι ψαροκαλύβες Αφού έφτιαχναν την καλύβα πάνω στα νερά της λίμνης, στην κορυφή της καλύβας τοποθετούσαν ξύλινο σταυρό και μέσα στην καλύβα το εικόνισμα του Αγίου Νικολάου. Στο Κέντρο του δαπέδου της καλύβας τοποθετούσαν μια τετράγωνη πλάκα πάχους περίπου 5 εκατοστά (πέτρινη εστία) και γύρω από αυτή τέσσερις μακρόστενες πέτρες που έμεναν στη θέση τους στερεωμένες με 4 πασσάλους μπηγμένους στο νερό.). Έτσι δημιουργούσαν κοίλωμα στην πέτρινη εστία, το άλειβαν με λάσπη κι η φωτοκαγιά (εστία) ήταν έτοιμη. Από την κορυφή της καλύβας κρεμούσαν ένα σχοινί πάνω στη φωτοκαγιά που στο κάτω μέρος είχε ξύλινο γάτζο. Από το γάτζο κρεμούσαν την κακκαβούλα (μπακιρένιο σκεύος σε σχήμα ενός μικρού καζανιού) για μαγείρεμα. Αλλο σκεύος που χρησιμοποιούσαν ήταν το τηγάνι. Τη νύχτα κοιμόντουσαν μέσα στην

καλύβα σε κυκλική διάταξη γύρω από τη φωτιά σε στρώματα από καλάμια χωρίς να βγάζουν τα ρούχα τους. Το χειμώνα φορούσαν χοντρά ρούχα και μπότες Επίσης μακριά παντελόνια μέχρι το στήθος από δέρμα κατσίκας μ” ενσωματωμένες μπότες φορούσαν όταν ψάρευαν με γρίπο και μακαρά για να μπαίνουν μ” αυτά στο νερό. Μετά το βραδινό φαγητό τις ατέλειωτες νύχτες του χειμώνα πριν κοιμηθούν συνήθιζαν να λένε παραμύθια κι ιστορίες. Οι τρόποι που ψάρευαν ήταν με δίχτυα, το γρίπο με το μακαρά, και τα κατίκια ή ψαροπαγίδες. Το δίχτυ (απλάδι, ρόκα, πανί, τράντα) έπλεκαν οι γυναίκες των ψαράδων από βαμβακερό ή συνθετικό νήμα με τη βοήθεια ξύλινης ή πλαστικής σαϊτας. Το γυροβόλι ήταν ένας χώρος κοντά στην είσοδο της καλύβας περιφραγμένος με κατίκια. Τα γυροβόλια γίνονταν με ποιο χοντρά καλάμια από τα κατίκια για να μην τα σπάνε τα ψάρια. Εκεί οι ψαράδες έριχναν τα ψάρια μετά από κάθε ψαριά (όσα δεν πήγαιναν αμέσως στη σκάλα για πούλημα) για να παραμένουν ζωντανά, μέχρι να τα μεταφέρουν στη σκάλα. Από το γυροβόλι έπαιρναν τα ψάρια μ” απόχη και τα τοποθετούσαν στο καράβι χύμα. Εκεί τα χώριζαν τοποθετώντας ανάμεσά τους μικρά σανίδια κατά είδος και ποσότητες που ήθελαν, για να είναι εμπορεύσιμη η ποσότητα ανάλογα με τη ζήτηση στη σκάλα. Σήμερα δεν διασώζεται κανένα παλαιό καράβι της λίμνης παρά μόνο διάσπαρτα σπασμένα κομμάτια ή εργαλεία των καραβιών.

Το 1995 οι δύο συνταξιούχοι πλέον παλαιοί επιζώντες καραβομαραγκοί κατασκεύασαν ένα καράβι στο παλαιό ξυλουργείο τους με τον μοναδικό τρόπο που μόνο αυτοί γνωρίζουν πλέον. Το καράβι αυτό τοποθετήθηκε στην Πλατεία των Καναλίων για να θυμούνται σι παλαιότεροι και να μαθαίνουν σι νεώτεροι. Εκτός από τα καράβια αυτών των διαστάσεων υπήρχαν και καράβια μεγαλύτερων διαστάσεων (περίπου 7 μέτρα μήκος και 2 μέτρα πλάτος) τα οποία τα έλεγαν περατζάνες ή περαταριές. Τα Καράβια αυτά τα χρησιμοποιούσαν για το πέρασμα από τη μια στην άλλη όχθη, κυρίως ανάμεσα στο Καλαμάκι και το Αχίλλειο ή Σωτήριο και αντίστροφα. Με τις περατζάνες μετέφεραν επιβάτες από τα χωριά της περιοχής, ζώα για σφαγή ή για πώληση (πρόβατα, γουρούνια, κατσίκες, γαϊδούρια), καρποί (σιτάρι, καλαμπόκι)

κι εμπορεύματα για τα μαγαζιά (λάδι και πετρέλαιο σε βαρέλια, τρόφιμα κτλ). επιπτώσεις της αποστράγγισης Με την ολοκληρωτική αποστράγγιση και αποξήρανση της λίμνης Κάρλας πολύ γρήγορα φάνηκαν οι τρομακτικές περιβαλλοντολογικές επιπτώσεις όπως η ραγδαία πτώση της υπόγειας υδροφορίας, η εισχώρηση του θαλάσσιου μετώπου στον ευρύτερο χώρο της περιοχής της Κάρλας, η εμφάνιση ρηγμάτων μεγάλου βάθους και μήκους, ακόμα και σε οικισμούς και η καταστροφή κτισμάτων, οι τεράστιες επιπτώσεις στην πανίδα και χλωρίδα της περιοχής, η αδυναμία υδροδότησης πόλεων και οικισμών, η καταστροφή των γεωτρήσεων και η ξήρανση των πηγών (μεταξύ των οποίων και η Ιστορική Υπέρεια Κρήνη Βελεστίνου), και τέλος οι τεράστιες επιπτώσεις σε κοινωνικό

επίπεδο. επανασύσταση της Κάρλας Πριν λίγα χρόνια αποφασίστηκε η επανασύσταση της λίμνης Κάρλας και άρχισε η υλοποίηση ενός από τα μεγαλύτερα έργα της Ελλάδος. Το έργο περιλαμβάνει μεγάλα αναχώματα (από την ανατολική τη νότια και τη δυτική πλευρά της λίμνης), μεγάλους συλλεκτήρες οι οποίοι θα μεταφέρουν τα νερά της βροχής αλλά και νερά από τον ποταμό Πηνειό στο εσωτερικό της λίμνης, αντιπλημμυρικά και αρδευτικά έργα, δεντροφυτεύεις, μουσείο λιμναίου πολιτισμού, κέντρα πληροφόρησης πολιτών, κατασκευή δύο μικρών νήσων εσωτερικά της λίμνης για καταφύγια πουλιών, δρόμους περιμετρικά της λίμνης, πλακόστρωτα μονοπάτια στην γύρω περιοχή, ποδηλατόδρομους κλπ.

Τα στοιχεία του κειμένου γράφτηκαν από το βιβλίο του κου Ιωάννη Ρούσκα. «Η ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΤΗΣ ΚΑΡΛΑΣ» και με στοιχεία που βρίσκονται αναρτημένα στον διαδικτυακό τόπο του Δήμου Ρήγα Φεραίου.

Πίσω από την ομορφιά του τοπίου, στο χειμωνιάτικο πρωινό, κρύβεται η τεράστια επιμονή και προσπάθεια, να ολοκληρωθεί ο αδιάλειπτος εφοδιασμός της Λίμνης Κάρλα με τα νερά του Πηνειού. Φωτογραφία: Bαγγέλης Ξένος / Vagelis Xenos

Ζώ αποδράσεις 51