Περιβάλλον 2021

ΠεριβAλλον ΝΕΡΟ

Ειδική έκδοση για τα 15 χρόνια

ρεπορταζ

ΠΗΓΑΙΟ ΤΟ 2030 42

«ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΑ» ΚΑΥΣΙΜΑ ΤΗΣ ΑΓΕΤ 12

Ο ΒΟΛΟΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΣ ΣΚΟΥΠΙΔΟΤΟΠΟΣ

14

ΒΟΛΟΣ

Ο ΒΟΛΟΣ Η ΠΟΛΗ ΤΟΥ ΕΜΦΙΑΛΟΜΕΝΟΥ ΝΕΡΟΥ 40

ΑΠΟ ΜΟΝΑΚΟ... ΓΙΝΕΤΑΙ ΠΕΚΙΝΟ 4

2 ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

ΧΑΛΥΒΟΥΡΓΙΑ ΕΛΛΑΔΟΣ Α.Ε.

ΒΙΩΣΙΜΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ

Η

Χαλυβουργία Ελλάδος είναι μια πρωτοπόρος εταιρεία ανακύκλωσης χάλυβα που συμβάλλει στην προστασία του περιβάλλοντος ως τελικός αποδέκτης και μονάδα αξιοποίησης σιδηρούχων υλικών. Εφαρμόζει μοντέρνες παραγωγικές διαδικασίες και επενδύει σε τεχνολογικό εξοπλισμό καθιστώντας τη μονάδα πρότυπο σε παγκόσμιο επίπεδο. Αποτελεί κρίσιμο κρίκο στην κυκλική οικονομία, συμβάλλοντας στην ανανέωση του κύκλου ζωης όλων των μεταλλικών προϊόντων που φτάνουν στο τέλος ζωής τους, δίνοντας τους νέα μορφή και χρήση στον οπλισμό σκυροδέματος που χρησιμοποιείται στην οικοδομική δραστηριότητα. Η Χαλυβουργία Ελλάδος εφαρμόζει ένα αυστηρό και αποτελεσματικό σύστημα παρακολούθησης όλων των κρίσιμων περιβαλλοντικών παραμέτρων. Διαθέτει σε πλήρη και συνεχή λειτουργία προηγμένα συστήματα ελέγχου και εισάγοντας στην παραγωγική της λειτουργία, τις πλέον αποτελεσματικές παραγωγικές τεχνολογίες (Βέλτιστες Διαθέσιμες Τεχνικές) ώστε να ελαχιστοποιείται η επιβάρυνση του περιβάλλοντος και να διασφαλίζεται η μέγιστη προστασία του προσωπικού των εργοστασίων και του ευρύτερου κοινωνικού συνόλου. Οι διαδικασίες αυτές, μεταξύ άλλων, περιλαμβάνουν: 1) Αυστηρούς ελέγχους στην πρώτη ύλη όσο και στο τελικό προϊόν.

2) Χρήση κατά την παραγωγική διαδικασία φυσικού αερίου, το οποίο είναι φιλικότερο προς το περιβάλλον.

3) Λειτουργία σύγχρονων και τελευταίας τεχνολογίας εγκαταστάσεων απαγωγής και καθαρισμού απαερίων σε όλες τις παραγωγικές μονάδες.

4) Λειτουργία μονάδων ανακύκλωσης και επαναχρησιμοποίησης των υδάτων ψύξης σε όλα τα στάδια παραγωγής.

5) Διάθεση του 100% των στερεών παραπροϊόντων σε αδειοδοτημένες εγκαταστάσεις επαναχρησιμοποίησης και ανακύκλωσης.

6) Διάθεση του 100% των στερεών αποβλήτων σε αδειοδοτημένους φορείς και αποδέκτες για περαιτέρω διαχείριση.

7) Εγκατάσταση συστημάτων βελτιστοποίησης της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας και μείωσης των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα.

8) Συνεργασία με όλα τα αδειοδοτημένα Συστήματα Διαχείρισης όσον αφορά Συσκευασίες, Ελαστικά, Λιπαντικά, Συσσωρευτές, ΟΤΚΖ.

9) Online και συνεχή παρακολούθηση αέριων εκπομπών.

10) Συνεχή κατάρτιση περιβαλλοντικών προγραμμάτων και βελτίωσης των περιβαλλοντικών δεικτών.

11) Συνεχείς δενδροφυτεύσεις στον περιβάλλοντα χώρο των εγκαταστάσεων. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι η ΧΑΛΥΒΟΥΡΓΙΑ ΕΛΛΑΔΟΣ ανακυκλώνει και αξιοποιεί με βιώσιμο και

ολοκληρωμένο περιβαλλοντικά τρόπο τα κάτωθι τόσο εντός των εγκαταστάσεων της, όσο και σε άλλες αδειοδοτημένες εταιρείες: • σκωρία κλιβάνου ηλεκτρικού τόξου που προορίζεται για πιστοποιημένα υλικά οδοποιίας και επιστρώσεων • σκόνη φίλτρων προς ανάκτηση μη σιδηρούχων μετάλλων • σκωρίες εξέλασης για την παραγωγή κλίνκερ ως δευτερογενή πρώτη ύλη σε τσιμεντοβιομηχανίες • απόβλητα έλαια • μικτές, μεταλλικές, ξύλινες και πλαστικές συσκευασίεςμπαταρίες και ελαστικά οχημάτων • πυρίμαχα υλικά από μεταλλουργικές εργασίες • μη σιδηρούχα υπολείμματα κατατεμαχισμού από τον μύλο άλεσης για ανάκτηση μη σιδηρούχων μετάλλων και παραγωγή εναλλακτικού στερεού καυσίμου • μη σιδηρούχα μέταλλα • απορριπτόμενο ηλεκτρικό και ηλεκτρονικό εξοπλισμό • απορροφητικά υλικά, υλικά φίλτρων, υφάσματα σκουπίσματος Για τη Χαλυβουργία Ελλάδος, η προστασία του φυσικού περιβάλλοντος και η αειφόρος ανάπτυξη αποτελούν προτεραιότητα για την περαιτέρω εξέλιξη και ανάπτυξη των δραστηριοτήτων της. Στην κατεύθυνση αυτή, πραγματοποιεί κάθε χρόνο σημαντικές επενδύσεις με στόχο όχι μόνο την ικανοποίηση των νομοθετικών απαιτήσεων αλλά και τη συνεχή βελτίωση των περιβαλλοντικών της επιδόσεων. Το σύστημα περιβαλλοντικής διαχείρισης της εταιρίας είναι πιστοποιημένο και επιτηρείται σε ετήσια βάση από την TUV AUSTRIA HELLAS σύμφωνα με το διεθνές πρότυπο ΕΛΟΤ EN ISO 14001:2015.

Διαχειριση Ποιότητας & Πιστοποίηση Προιόντος Τεχνολογία, τεχνογνωσία και εμπειρία είναι το τρίπτυχο στο οποίο οφείλεται η ποιοτική υπεροχή των προϊόντων της Χαλυβουργίας Ελλάδος. Τα εργαστήρια ποιοτικού ελέγχου, επανδρωμένα με έμπειρο τεχνικό και επιστημονικό προσωπικό υψηλής εξειδίκευσης, είναι εξοπλισμένα με τις πιο σύγχρονες συσκευές και μηχανήματα δοκιμών και μετρήσεων. Σε όλες τις παραγωγικές φάσεις εφαρμόζονται αυστηρές διαδικασίες ελέγχου ποιότητας, από την πρώτη ύλη έως την αποδέσμευση του τελικού προϊόντος προς τον πελάτη, στο οποίο επιδένεται πινακίδιο ποιότητας και εκδίδεται πιστοποιητικό ποιότητας με τις χημικές και μηχανικές ιδιότητες του χάλυβα. Τόσο κατά την είσοδο της πρώτης ύλης στα εργοστάσια, όσο και κατά τη διάρκεια της παραγωγής, ο χάλυβας ελέγχεται επιπλέον των σχετικών πιστοποιητικών και αυστηρών προδιαγραφών που επιβάλλονται στους προμηθευτές. Η άριστη ποιότητα των παραγόμενων προιόντων διασφαλίζεται αφενός με την αυστηρή εφαρμογή του πιστοποιημένου από την ΕΒΕΤΑΜ Συστήματος

Διαχείρισης Ποιότητας κατά ΕΛΟΤ ΕΝ ISO 9001:2015 και αφετέρου με την Πιστοποίηση Συμμόρφωσης των Προϊόντων από διεθνείς, έγκριτους και διαπιστευμένους φορείς πιστοποίησης κατά: • το ελληνικό πρότυπο ΕΛΟΤ ΕΝ 10080, ΕΛΟΤ 1421-2, 1421-3 (ΕΛΟΤ) κατηγορίας B500A & Β500C αντίστοιχα • το γερμανικό πρότυπο DIN 488 (Πανεπιστήμιο του Μονάχου) • το ιταλικό πρότυπο Fe B 44 K (Πανεπιστήμιο της Brescia) • το ισπανικό πρότυπο UNE 36-068-94 (Ινστιτούτο Eduardo Torroja), • το Ινστιτούτο NISI της Βουλγαρίας και • το Ινστιτούτο INCERC της Ρουμανίας. Παράλληλα, η Χαλυβουργία Ελλάδος διαθέτει ειδικά οργανωμένο γραφείο μελετών το οποίο παρακολουθεί συστηματικά όλες τις τεχνολογικές εξελίξεις προκειμένου τα προϊόντα της να ανταποκρίνονται άμεσα στις σύγχρονες απαιτήσεις. Υγεία & Ασφάλεια Bασική αρχή λειτουργίας της εταιρείας είναι η «Ασφαλής Εργασία & Παραμονή» όλων των εργαζομένων και επισκεπτών στις εγκαταστάσεις της εταιρείας. Η δέσμευση της εταιρείας σε θέματα Υγείας & Ασφάλειας καταγράφεται μέσα από την Πολιτική Υγείας & Ασφάλειας που αποτελεί τον βασικό πυλώνα εφαρμογής του Πιστοποιημένου από την TUV AUSTRIA HELLAS Συστήματος Υγείας & Ασφάλειας που εφαρμόζει η εταιρεία. Μέσα από περιοδικές και συστηματικές εκπαιδεύσεις του προσωπικού σε θέματα όπως Α’ Βοήθειες, Πυροπροστασία, Ασφαλής εργασία, Χρήση Μ.Α.Π κ.α η εταιρεία εστιάζει στη συνεχή βελτίωση των δεικτών ασφάλειας με μοναδικό στόχο την εξάλειψη πάσης φύσεως ατυχημάτων εντός των εγκαταστάσεων της. Η όλη λειτουργία του Συστήματος Υγείας & Ασφάλειας της εταιρείας εστιάζεται στους παρακάτω βασικούς πυλώνες: • Συνεχής ενημέρωση και εκπαίδευση των εργαζομένων • Συστηματική Παρακολούθηση και μέτρηση των εργασιακών παραγόντων • Προμήθεια και υποχρεωτική χρήση Μ.Α.Π σύμφωνα με τις απαιτήσεις κάθε θέσης εργασίας.

• Καταγραφή και εφαρμογή των κανόνων καλής πρακτικής σε θέματα συντήρησης και ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού. Η εταιρεία έχοντας αναπτύξει ένα ολοκληρωμένο ενοποιημένο σύστημα Διαχείρισης της Ποιότητας του Περιβάλλοντος και της Υγείας & Ασφάλειας δεσμεύεται για τη συνεχή βελτίωση των συνθηκών εργασίας και της ισχυροποίησης του αισθήματος ασφάλειας στις εγκαταστάσεις της. Το σύστημα Υγείας & Ασφάλειας της εταιρείας είναι Πιστοποιημένο από την TUV AUSTRIA HELLAS σύμφωνα με το πρότυπο ISO45001:2018.

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

4 ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

ΒΟΛΟΣ:

ΑΠΟ ΜΟΝΑΚΟ… ΓΙΝΕΤΑΙ ΠΕΚΙΝΟ

Το πολυπαραγοντικό πρόβλημα της ατμοσφαιρικής ρύπανσης στη πρωτεύουσα του νομού Μαγνησίας

Β

όλος, μια πόλη με απαράμιλλη φυσική ομορφιά η οποία δυστυχώς τις τελευταίες δεκαετίες, ταλαιπωρείται από την ατμοσφαιρική ρύπανση. Ο Βόλος είναι μία πόλη περιβαλλοντικά επιβαρυμένη και το πρόβλημα της ατμοσφαιρική ρύπανσης είναι και οξύ και πολυπαραγοντικό. Βιομηχανία, θέρμανση και κυκλοφορία είναι το τρίπτυχο της.. συμφοράς για το Βόλο και μπορεί ο δήμαρχος να διαφήμιζε ότι η πόλη θα μεταμορφωνόταν σε Μονακό, ωστόσο δυστυχώς η πρωτεύουσα του νομού Μαγνησίας, οδηγείται με μαθηματική ακρίβεια στα χνάρια της πιο μολυσμένης πόλης στον κόσμο, όπως είναι το Πεκίνο. Είναι χαρακτηριστικό, ότι οι αρχές του τόπου, αντί να ενσκήψουν πάνω στο τόσο σημαντικό ζήτημα, αυτές όχι μόνο σφυρίζουν αδιάφορα, αλλά προωθούν με αποφάσεις τους πολιτικές, νόμους και διατάγματα τα οποία αμβλύνουν το πρόβλημα. Συνοδοιπόροι τους στο «στυγερό έγκλημα» της ρύπανσης που ενεργείται στη πόλη του Βόλου, οι εκάστοτε κυβερνήσεις που με τον ένα ή άλλο τρόπο, προωθούν και στηρίζουν τις αποφάσεις των τοπικών αρχόντων, ενάντια μάλιστα στην γενική κατακραυγή που υπάρχει τόσο από τους επιστημονικούς φορείς, τους συλλόγους και τις ομάδες πολιτών, αλλά και τους απλούς ανοργάνωτους πολίτες. Οι τελευταίοι (φορείς, σύλλογοι και απλοί πολίτες) μέσα από μεγαλειώδεις συγκεντρώσεις, διατράνωσαν την αντίθεσή τους σε όσα λαμβάνουν χώρα στην πόλη, χωρίς δυστυχώς μέχρι σήμερα να εισακουστούν. Τουναντίον… Είναι γνωστό ότι τις τελευταίες δεκαετίες η αστικοποίηση, η αυξημένη εκβιομηχάνιση και η εκτεταμένη χρήση ΙΧ, είχαν ως αποτέλεσμα την υποβάθμιση της ποιότητας του αέρα με αποτέλεσμα η πόλη του Βόλου είναι μία από τις ελληνικές πόλεις που υποφέρουν από το πρόβλημα της ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Πιθανόν να είναι και η πόλη με το μεγαλύτερο

πρόβλημα αυτή την στιγμή. Οι βασικές αιτίες της ρύπανσης Την δεκαετία του 2000, όπου υπήρχε σημαντική ανάπτυξη και έργα στη περιοχή του Πολεοδομικού Συγκροτήματος Βόλου, οι εξατμίσεις των αυτοκίνητων, αλλά και η σκόνη από τις δημόσιες και ιδιωτικές κατασκευές (Έργα Ολυμπιακών Αγώνων, εκτίναξη της οικονομικής δραστηριότητας) συνετέλεσαν στο να υποβαθμίζεται σημαντικά η ποιότητα του αέρα. Η ανάπτυξη μεγάλων και ρυπογόνων βιομηχανιών στις παρυφές της πόλης, της ΑΓΕΤ Ηρακλής νοτιοανατολικά και της Χαλυβουργίας όπως και βιομηχανιών μέσα στη ΒΙΠΕ που βρίσκεται βορειοδυτικά, συμβάλουν στον εγκλωβισμό των ρύπων πάνω από την πόλη σε κάθε κατεύθυνση ανέμου. Στην κατάσταση αυτή θα πρέπει να προστεθεί ότι από το 2012 και μετά, οι εκτεταμένες καύσεις υλικών από τα τζάκια και τις ξυλόσομπες, εξαιτίας της οικονομικής κρίσης, αποτελούν σημαντική αιτία για τη ρύπανση στον Βόλο, ενώ σημαντικό ρόλο έχει και το σκραπ που μεταφορτώνεται από το λιμάνι του Βόλου ιδίως για την περιοχή των Παλαιών. Με το που ξεκίνησε η οικονομική κρίση και χρονολογικά μετά το 2012 την σειρά στη βαθμίδα των πηγών ρύπανσης πήραν τα προϊόντα καύσης των βιομηχανιών που βρίσκονται δίπλα στο Πολεοδομικό Συγκρότημα, όπως τα τζάκια και οι ξυλόσομπες των πολιτών που χρησιμοποιούνται κατά κόρον, για την οικονομία χρημάτων στην αγορά και κατανάλωση καυσίμων. Είναι χαρακτηριστικό ότι την Κυριακή 15 Νοεμβρίου 2020, εν μέσω ολικής απαγόρευσης λόγω κορωνοϊού, όπου κυριολεκτικά δεν κυκλοφορούσε «ψυχή» στην πόλη του Βόλου, όπως και σε ολόκληρη τη χώρα ο σταθμοί μέτρησης του Πανεπιστημίου είχαν να επιδείξουν τιμές των PM2,5 κατά τις βραδινές ώρες έως και 120 μg/m3), σχεδόν πέντε φορές πάνω από το όριο.

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ 5

Όλα αυτά σε μια πόλη που την συγκεκριμένη χρονική στιγμή υπήρχε περιορισμός στις μετακινήσεις, χωρίς δηλαδή έντονο κυκλοφοριακό και με λίγα τζάκια να λειτουργούν, λόγω των κανονικών προς υψηλών θερμοκρασιών που επικρατούσαν. Το 2013, η Τσιμεντοβιομηχανία της ΑΓΕΤ-ΗΡΑΚΛΗΣ, που λειτουργεί εντός του αστικού ιστού της πόλης του Βόλου, ζήτησε άδεια για να καίει εναλλακτικά καύσιμα (RDF, SRF δηλαδή απορρίμματα, υλικά στα οποία περιλαμβάνονται χαρτί, γυαλί και πλαστικό) προκειμένου να παράγει τσιμέντο, καταθέτοντας την απαραίτητη μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Σταθερή ρύπανση Αρκετοί αναρωτιούνται γιατί ο Βόλος έχει αυτό

θλιβερό προνόμιο, να ρυπαίνεται με τόσο μεγάλη ευκολία ο αέρας; Η απάντηση είναι ότι οι μετεωρολογικοί παράγοντες διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, ενώ η σύνθετη τοπογραφία του Βόλου οξύνει επεισόδια ατμοσφαιρικής ρύπανσης καθώς, δεν είναι όμως μόνο οι χαμηλής έντασης άνεμοι που εγκλωβίζουν ουσιαστικά τη ρύπανση πάνω από την πόλη. Ακόμη και όταν φυσούν ισχυροί νότιοι άνεμοι, η ρύπανση παραμένει, καθώς το όρος Πήλιο, στους πρόποδες του οποίου είναι χτισμένη η πόλη, λειτουργεί σαν «φυσικό τείχος». Για τον τελευταίο παράγοντα ο λαϊκός μύθος αναφέρει ότι κάποτε υπήρχε πρόταση - σχέδιο διάνοιξης τούνελ στο Πήλιο, ώστε να λειτουργεί

ως αεραγωγός που θα έδιωχνε τη συγκεντρωμένη ρύπανση του αέρα και όχι μόνο. Οι επιπτώσεις Σύμφωνα με τη μελέτη του τμήματος Μηχανολόγων Μηχανικών και της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, και του Αχιλλοπούλειου Γενικού Νοσοκομείου Βόλου, μέσω του προγράμματος GreenΥourAir που χρηματοδοτήθηκε από το κοινοτικό πρόγραμμα LIFE, η επίδραση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης στην υγεία των κατοίκων του Βόλου είναι ευθεία. Ο αριθμός των εισαγωγών στο Νοσοκομείο του Βόλου αυξάνεται παράλληλα με τις υπερβάσεις των τιμών των αιωρούμενων μικροσωματιδίων και τη διατήρησή τους στα επίπεδα αυτά για μεγάλο χρονικό διάστημα.

6 ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

ΚΑΡΑΝΤΙΝΑ και αέρια ρύπανση πάνε μαζί! Τέσσερις μόνο οι «καθαρές» μέρες τον Νοέμβριο στον Βόλο

Δ

υστυχώς αέρια ρύπανση και καραντίνα βαδίζουν χέρι – χέρι, παρόλο που οι εκτιμήσεις των επιστημόνων αρχικά, έκαναν λόγο για αντίθετα αποτελέσματα. Τα στοιχεία της έρευνας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας που εξελίσσεται ήδη στο δεύτερο χρόνο με μετρήσεις θα ανακοινωθούν στις αρχές Μαρτίου του 2021, είναι ιδιαιτέρως αποκαλυπτικά, σε σχέση με τις καταστάσεις που επικρατούν και ειδικότερα τις μέρες της καραντίνας. Τα παραπάνω επιβεβαιώνονται και από έρευνα του Τμήματος Χημικών Μηχανικών του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Όπως αναφέρεται στα συμπεράσματα της μελέτης, έχει αποδειχθεί ότι το επίπεδο της ατμοσφαιρικής ρύπανσης από αιωρούμενα σωματίδια επηρεάζει τη διασπορά του SARS-CoV-2 και τη σοβαρότητα των επιπτώσεων του υγειονομικού κινδύνου. Σύμφωνα με τον Δρ. Γεώργιο Σαχαρίδη, Αναπληρωτή Καθηγητή του τμήματος Μηχανολόγων Μηχανικών του Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, ο οποίος μίλησε στη «Μαγνησία», το Νοέμβριο του 2020 οι μέρες με συγκεντρώσεις αιωρούμενων σωματιδίων πάνω από τα επιτρεπτά όρια ήταν 26, όταν άλλους πιο χειμερινούς μήνες ήταν λιγότερες. Τον Νοέμβριο 2019, όταν δεν υπήρχε καραντίνα, οι μέρες που δεν είχε ρύπανση ήταν 18, ενώ τον φετινό μόλις τέσσερις. Ο Νοέμβριος μέχρι στιγμής είναι ο μήνας με τις λιγότερες καθαρές μέρες,

δηλαδή μόλις τέσσερις. Ακόμη και ο Ιανουάριος του 2020, στην «καρδιά» δηλαδή του χειμώνα είχε πέντε καθαρές μέρες, δηλαδή συγκεντρώσεις μικροσωματιδίων κάτω από το επιτρεπόμενο όριο, ο Φεβρουάριος 12 μέρες, ο Μάρτιος γύρω στις 15 μέρες, το ίδιο και ο Απρίλιος, ενώ ο Μάιος είχε μόνο δύο μέρες πάνω από το όριο. Τον Αύγουστο και το Σεπτέμβριο ήταν όλες οι μέρες καθαρές. Τόνισε πως για τον Νοέμβριο για 17 μέρες οι συγκεντρώσεις μικροσωματιδίων ήταν από 25 μέχρι 50 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο αέρα και εννιά μέρες πάνω από τα 50 μικρογραμμάρια. Το επιτρεπόμενο όριο είναι μέχρι 25 μικρογραμμάρια. Επίσης και οι πρώτες ημέρες του Δεκεμβρίου του 2020 έδειχναν ότι η ατμοσφαιρική ρύπανση κινούνταν σε υψηλά επίπεδα και πάντα πάνω από τα επιτρεπόμενα όρια. Όπως ανέφερε ο αναπληρωτής καθηγητής του Τμήματος Μηχανολόγων Μηχανικών κ. Γιώργος Σαχαρίδης που σε συνεργασία με την Πνευμονολογική Κλινική του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας υλοποιούν τη μελέτη καταγραφής της αέριας ρύπανσης στο πολεοδομικό συγκρότημα, οι βασικοί παράγοντες ρύπανσης, λόγω της καραντίνας είναι οι παραδοσιακές μορφές θέρμανσης και η βιομηχανία και απουσιάζει ο τρίτος βασικός παράγοντας που είναι η κυκλοφορία των οχημάτων.

“

Με ενδιαφέρον αναμένονται τα αποτελέσματα των μετρήσεων της δεύτερης χρονιάς τον Μάρτιο του 2021

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ 7 Τα στοιχεία της πρώτης φάσης της μελέτης Με μία μόνο ημέρα αυξημένης ρύπανσης στον Βόλο καταγράφεται αύξηση ακόμη και 32% των παιδιατρικών περιστατικών που επισκέπτονται στο Τμήμα Επειγόντων του Νοσοκομείου Βόλου και 25% των παθολογικών περιστατικών που αφορούν σε ενήλικες. Στην παρουσίαση στο πλαίσιο του συνεδρίου «Ημέρες πνευμονολογίας» στον Βόλο, η ομάδα των επιστημόνων Σαχαρίδης, Γουργουλιάνης και Καλαντζής, έχοντας αναπτύξει στον Βόλο 12 μετρητές για τη μέτρηση των μικροσωματιδίων PM2.5 (Δίκτυο των Μετρητών του GreenYourAir), κατέληξε στο συμπέρασμα πως ο Βόλος, αναφορικά με τα μικροσωματίδια, αντιμετωπίζει πρόβλημα με πολλές ημέρες υπερβάσεων ενώ έγινε παρουσίαση και των περισταστικών εισαγωγής στο Νοσοκομείο, παιδιών και ενηλίκων. Από τα στοιχεία των μετρητών προέκυψε πως η καθαρότερη περιοχή είναι στο Πεδίο Άρεως και πως η ρύπανση προκαλείται κυρίως μέσα στην πόλη του Βόλου από οχήματα, θέρμανση και εστίαση και λιγότερο από τη βιομηχανική δραστηριότητα στα δυτικά. Αυξάνεται η ρύπανση, αυξάνονται και τα περιστατικά Η ατμοσφαιρική ρύπανση συνδέεται άμεσα με τη νοσηρότητα. Αυτό αναδεικνύει η έρευνα που διεξήγαγε για έναν χρόνο η ερευνητική ομάδα Green Your Air με επικεφαλής τον Καθηγητή Πνευμονολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας κ. Κωνσταντίνο Γουργουλιάνη και τον Αν. Καθηγητή του Τμήματος Μηχανολόγων Μηχανικών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας κ. Γιώργο Σαχαρίδη. Από τα στοιχεία, έγινε φανερό πως όταν υπάρχει αυξημένη ρύπανση, υπάρχει αύξηση κατά 32% των παιδιατρικών περιστατικών και κατά 25% των παθολογικών περιστατικών, που αφορούν σε ενήλικες. Ενδεικτικά, τον Μάρτιο του 2019 με μέσο όρο ΡΜ2,5 39,58 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο αέρα, τα σχετιζόμενα με ρύπανση περιστατικά που επισκέφθηκαν στο ΤΕΠ ήταν 676 και τον Ιανουάριο του 2020 με 60,30 μικρογραμμάρια τα περιστατικά έφτασαν τα 761! Αύξηση 32% των παιδιατρικών περιστατικών Αύξηση 32% καταγράφεται στα

παιδιατρικά περιστατικά που επισκέπτονται το Τμήμα Επειγόντων Περιστατικών του Νοσοκομείου Βόλου όταν υπάρχει αυξημένη ρύπανση. Τα παιδιά, παρουσίαζαν κρίσεις άσθματος και λοιμώξεις του αναπνευστικού, ενώ όταν η ρύπανση παραμένει για δύο ή τρεις ημέρες τότε τα συμπτώματα είναι πιο έντονα. Μάλιστα, ο κ. Γουργουλιάνης σημείωσε πως τα συμπτώματα που επιδεινώνει η αέρια ρύπανση φαίνονται πολύ άμεσα, καθώς αναπνέουμε συνεχώς μολυσμένο αέρα. Ειδικότερα και σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας από τις 365 ημέρες του χρόνου που διεξάγονταν η έρευνα, στις 178 ημέρες παρουσιάστηκαν αυξημένα επίπεδα ρύπανσης. Ο συνολικός αριθμός των παιδιατρικών περιστατικών που πέρασε την πόρτα του ΤΕΠ καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους ήταν 4271. Τις 188 ημέρες που τα ΡΜ 2,5 ήταν κάτω από το όριο των 25 μικρογραμμαρίων ανά κυβικό μέτρο αέρα, στο ΤΕΠ του Νοσοκομείου Βόλου εξετάστηκαν 1895, ενώ τις 178 ημέρες που τα ΡΜ 2,5 ήταν πάνω από το όριο των 25μικρογραμμαρίων εξετάστηκαν 2376 παιδιά. Αυτό σημαίνει πως τις ημέρες με ρύπανση η αύξηση των παιδιατρικών περιστατικών που προστρέχει με προβλήματα στο Νοσοκομείο ανέρχεται στο 32, 43%! Από τα στοιχεία γίνεται γνωστό ότι μια ημέρα με αυξημένη ρύπανση στα Επείγοντα του Νοσοκομείου Βόλου προσέρχονται 13,35 παιδιά, ενώ μια ημέρα που δεν είναι αυξημένα τα όρια η προσέλευση είναι 10.08 παιδιά. Πρόβλημα και στους ενήλικες Σχεδόν ίδια όμως είναι και η εικόνα στους ενήλικες, με την αύξηση των πολιτών που μεταβαίνουν στο ΤΕΠ του Αχιλλοπούλειου τις ημέρες με αυξημένη ρύπανση να ανέρχεται στο 25,83%. Αναλυτικότερα, σε σύνολο 2084 παθολογικών περιστατικών που πέρασαν από το Τμήμα Επειγόντων Περιστατικών, οι 1133 ασθενείς μετέβησαν τις ημέρες με αυξημένη ρύπανση και με συμπτώματα που συνδέονται με αυτή, όπως αναπνευστικά προβλήματα, ενώ τις ημέρες που τα ΡΜ2,5 ήταν κάτω του ορίου των 25μικρογραμμαρίων τα περιστατικά ήταν 951. Αυτό δείχνει ότι ημέρες με αυξημένη αέρια ρύπανση, αυξάνονται τα παθολογικά περιστατικά στο ΤΕΠ του Νοσοκομείου κατά 25,83%.

8 ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ 200% πάνω τα ΡΜ 2,5 με βάση τον ΠΟΥ Υπερβάσεις 200% στα μικροσωματίδια ΡΜ 2,5, με τα όρια που έχει θέσει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, καταγράφονται στην ατμόσφαιρα του Βόλου, σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας. Ειδικότερα, ο μέσος όρος των ΡΜ2,5 στον Βόλο από 1 Μαρτίου 2019 έως και 29 Φεβρουαρίου 2020 ανήλθε σε 30.03 μg/m³, όταν το ετήσιο όριο με βάση τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας είναι 10.00 μg/m³ και με βάση την Ελληνική Νομοθεσία 25.00 μg/m³. Αυτό σημαίνει ότι η υπέρβαση των ΡΜ2,5 στην ατμόσφαιρα του Βόλου είναι δεδομένη και εκτιμάται πως είναι αυξημένη κατά 200% με το όριο του ΠΟΥ και 20,12% με τα ελληνικά δεδομένα.

178 ημέρες το χρόνο Υπερβαίνουν τα όρια τα ΡΜ2,5 Από τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν αναδεικνύεται πως η άνοιξη και ο χειμώνας είναι οι δύο κατά κύριο λόγο εποχές, που η αέρια ρύπανση βρίσκεται στο αποκορύφωμά της. Ο αριθμός των ημερών που η μέση ημερήσια τιμή των PM2.5 ήταν πάνω από τα 25.00 μg/m3, ημερήσιο όριο με βάση τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας είναι 178 που αντιστοιχεί στο 48.68% του χρόνου και εντοπίζεται τον Μάρτιο, Απρίλιο, Δεκέμβριο, Ιανουάριο και Φεβρουάριο. Συγκεκριμένα τον Μάρτιο του 2019 καταγράφηκαν 27 ημέρες υπέρβασης των ΡΜ 2,5, τον Απρίλιο οι μέρες υπέρβασης ήταν 21, από τον Μάιο έως και τον Σεπτέμβριο οι ημέρες των υπερβάσεων ήταν μονοψήφιες και η μεγάλη έκρηξη έρχεται ξανά τον Δεκέμβριο με 21 ημέρες υπέρβασης, τον Ιανουάριο με 29 (!) και τον Φεβρουάριο με 23 ημέρες υπερβάσεων. Βιομηχανία, Θέρμανση, Οχήματα, οι τρεις πηγές ρύπανσης Όπως διαφαίνεται από τα στοιχεία της έρευνας οι τρεις βασικές και κύριες πηγές ρύπανσης της πόλης είναι η βιομηχανία, η θέρμανση και η κυκλοφορία των οχημάτων και μάλιστα σε ισόποσα ποσοστά. Σε ότι αφορά τις πηγές της ρύπανσης, ο κ. Σαχαρίδης ανέφερε, μεταφέροντας τα στοιχεία της έρευνας πως οι πηγές χωρίστηκαν σε πέντε βασικές κατηγορίες με βάση την γεωγραφική τους κατανομή: • Ρύπανση που προκαλείται μέσα στην πόλη του Βόλου.

• Μεταφερόμενη ρύπανση από τον Βορρά.

• Μεταφερόμενη ρύπανση από την Ανατολή.

• Μεταφερόμενη ρύπανση από τον Νότο.

• Μεταφερόμενη ρύπανση από την Δύση Στον Βόλο η ρύπανση προέρχεται κυρίως από τη θέρμανση/εστίαση και την κυκλοφορία οχημάτων, όπως και στον βορρά, στο ανατολικό τμήμα της πόλης η ρύπανση έρχεται από τη βιομηχανική δραστηριότητα αλλά και τους άλλους δύο παράγοντες, στο νότιο τμήμα της πόλης η ρύπανση προέρχεται από τη βιομηχανική δραστηριότητα και δυτικά από τη βιομηχανική δραστηριότητα και την κυκλοφορία των οχημάτων.

10 ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΠΟΥ ΘΑ ΜΕΙΩΣΟΥΝ ΤΗΝ ΑΕΡΙΑ ΡΥΠΑΝΣΗ

Η

ερευνητική ομάδα GreenYourAir του Τμήματος Μηχανολόγων Μηχανικών Πανεπιστημίου Θεσσαλίας για την βελτίωση της ποιότητας του αέρα στην πόλη του Βόλου, με επιστολή της προς τοπικούς φορείς προτείνει συγκεκριμένες δράσεις προκειμένου να αντιμετωπιστεί το σοβαρό πρόβλημα της αέριας ρύπανσης. Ειδικότερα σε επιστολή, προς Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος Περιφερειακό Τμήμα Μαγνησίας, Ιατρικό Σύλλογο Μαγνησίας, Δικηγορικό Σύλλογο Βόλου, Γεωπονικό Σύλλογο Μαγνησίας, Κτηνιατρικό Σύλλογο Μαγνησίας, Φαρμακευτικό Σύλλογο Μαγνησίας και Αλμυρού, Πανελλήνιο Σύλλογο Φυσικοθεραπευτών Περιφερειακό Τμήμα Μαγνησίας, Οδοντιατρικό Σύλλογο Μαγνησίας και Ένωση Ελλήνων Χημικών Περιφερειακό Τμήμα Θεσσαλίας, παρουσιάζονται επιγραμματικά και επιλεκτικά κάποιες τις προτάσεις που ενδέχεται να έχουν θετικό πρόσημο σε ότι αφορά στη βελτίωση της ποιότητας του αέρα στην πόλη του Βόλου και πάντα με βάση τα αποτελέσματα της έρευνάς μας σε συνδυασμό με το τι έχει εφαρμοστεί σε άλλες περιοχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης με θετικά αποτελέσματα. Οι προτάσεις της ερευνητικής μας ομάδας παρουσιάζονται με όσο το δυνατόν λιγότερους τεχνικούς όρους με σκοπό να είναι όσο το δυνατό κατανοητές. Ένας πρώτος βασικός παράγοντας που επιβαρύνει την ποιότητα του αέρα στην πόλη του Βόλου, σε ποσοστό 30-35% σε ετήσια βάση, είναι η κίνηση των οχημάτων και η κυκλοφοριακή συμφόρηση. Για τη μείωση της παραγόμενης ποσότητας PM2.5 από τα οχήματα προτείνουμε: • Με βάση την υλοποίηση νέας κυκλοφοριακής μελέτης για την πόλη του Βόλου:  Ρύθμιση φωτεινών σηματοδοτών,  Πεζοδρόμηση συγκεκριμένων δρόμων στο κέντρο της πόλης και  Μείωση των ορίων ταχύτητας σε επιλεγμένα κομμάτια του οδικού δικτύου.

• Καταπολέμηση παράνομης στάθμευσης με έμφαση στους κεντρικούς δρόμους υψηλής κίνησης.

• Περιορισμός κίνησης συγκεκριμένων οχημάτων με βάση τον τύπο του κινητήρα τους και το φορτίο τους στο κέντρο της πόλης του Βόλου. Δημιουργία ζωνών χαμηλών εκπομπών (Low Εmission Ζones - LEZ) στο πρότυπο που έχουν εφαρμοστεί σε πάνω από 200 ευρωπαϊκές πόλεις (π.χ. στο Βερολίνο οι ζώνες LEZ είχαν ως αποτέλεσμα τη μείωση κατά 58% των PM2.5 που προέρχονται από τα οχήματα).

• Απαγόρευση κυκλοφορίας οχημάτων (πλην λεωφορείων και ταξί) στις λεωφορείο-λωρίδες και επέκταση αυτών και σε αλλά κεντρικά σημεία της πόλης.

• Δημιουργία δωρεάν για μια ώρα και χαμηλού κόστους για μεγαλύτερη διάρκεια θέσεων παρκινγκ περιφερειακά του κέντρου της πόλης για την αποφυγή εισόδου αυτοκινήτων στο κέντρο.

“

• Τακτικός καθαρισμός του οδοστρώματος (π.χ. μια φορά την ημέρα σε κεντρικούς άξονες και κάθε δεύτερη μέρα στου δρόμους χαμηλότερης κυκλοφορίας) σε όλο το οδικό δίκτυο της πόλης για την αποφυγή επαναιώρησης PM2.5.

• Οριοθέτηση ποδηλατοδρόμων στο κέντρο της πόλης και επέκταση του σημερινού υπάρχοντος δικτύου.

• Παροχή κινήτρων για ηλεκτροκίνηση.

• Μαζικοί και συνεχόμενοι έλεγχοι των εκπομπών των οχημάτων (επαγγελματικών και ιδιωτικών) που κινούνται στο κέντρο.

• Εισαγωγή νέων υψηλών περιβαλλοντολογικών στάνταρ στην αγορά οχημάτων από τους δημόσιου φορείς (Περιφέρεια, Δήμος κλπ.).

• Παροχή κινήτρων για απόσυρση οχημάτων.

• Βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών από τα Αστικά ΚΤΕΛ Βόλου:  Ανάπτυξη συστήματος τηλεματικής σε πραγματικό χρόνο για την ενημέρωση των επιβατών,

 Μείωση κόστους μετακίνησης με την ανάπτυξη ηλεκτρονικού εισιτήριου για την μετεπιβίβαση από λεωφορείο σε λεωφορείο για τον τελικό προορισμό,  Επανασχεδιασμός παρεχόμενου δικτύου με βάση τις νέες ανάγκες των επιβατών,  Επικαιροποίηση του πλάνου δρομολογίων με βάση τις ανάγκες των επιβατών και  Αύξηση δρομολογίων. Ένας δεύτερος βασικός παράγοντας που επιβαρύνει την ποιότητα του αέρα στην πόλη του Βόλου σε ποσοστό 30-35% σε ετήσια βάση είναι τα παραδοσιακά συστήματα θέρμανσης (π.χ. τζάκια, σόμπες κα.) και η εστίαση. Για την μείωση της παραγόμενης ποσότητας PM2.5 από τις δυο αυτές πηγές προτείνουμε: Παραδοσιακά συστήματα θέρμανσης • Παροχή κινήτρων στους κατοίκους για

Από την ερευνητική ομάδα GreenYourAir του Τμήματος Μηχανολόγων Μηχανικών Πανεπιστημίου Θεσσαλίας

• • • •

αντικατάσταση παραδοσιακών συστημάτων θέρμανσης με σύγχρονα συστήματα που χρησιμοποιούν περιβαλλοντολογικά φιλικότερες πηγές ενέργειας (π.χ. φυσικό αέριο). Παροχή κινήτρων για την αντικατάσταση ή/και τοποθέτηση σύγχρονων φίλτρων στις καμινάδες. Θεσμοθέτηση αυστηρότερων κανόνων για εγκατάσταση νέων συστημάτων θέρμανσης και διαδικασία ελέγχου συντήρησης αυτών. Αυστηροί έλεγχοι στα προϊόντα που πωλούνται στο Βόλο για τα παραδοσιακά συστήματα θέρμανσης. Πραγματοποίηση καμπάνιας ενημέρωσης των πολιτών για τις αρνητικές συνέπειες χρήσης των τζακιών όχι μόνο για την ποιότητα του αέρα σε εξωτερικούς χώρους αλλά και για την ποιότητα του αέρα στους εσωτερικούς χώρους διαμονής τους.

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ 11 Εστίαση • Παροχή κινήτρων για την αντικατάσταση ή/και τοποθέτηση σύγχρονων φίλτρων στις καμινάδες των επιχειρήσεων εστίασης.

• Εντατικοποίηση ελέγχων για αποφυγή συμβάντων ρύπανσης.

• Παροχή κινήτρων για χρήση φυσικού αερίου. Ένας τρίτος βασικός παράγοντας που επιβαρύνει την ποιότητα του αέρα στην πόλη του Βόλου σε ποσοστό 30-35% σε ετήσια βάση είναι η βιομηχανική δραστηριότητα. Μια βασική βιομηχανική δραστηριότητα που βρίσκεται μέσα στην πόλη του Βόλου είναι η δραστηριότητα του Ο.Λ.Β. ενώ παράλληλα υπάρχουν σε κοντινή απόσταση οι βιομηχανικές δραστηριότητες της ΑΓΕΤ και των βιομηχανικών μονάδων της Α’ & Β’ ΒΙ.ΠΕ. Σε ό,τι αφορά στη μείωση της παραγόμενης ποσότητας PM2.5 που προέρχεται από την Α’ & Β’ ΒΙ.ΠΕ. θα πρέπει πρώτα να επεκταθεί το παρόν δίκτυο μετρητών αέριας ρύπανσης σε αυτές τις περιοχές (Α’ & Β’ ΒΙ.ΠΕ, Αγ. Γεώργιο και Βελεστίνο) για να υλοποιηθεί επιμερισμός πηγών στις περιοχές αυτές, έτσι που να οριστούν οι βασικοί ρυπαντές. Μέχρι τότε οι προτάσεις μας είναι: • Δενδροφύτευση της Α’ & Β’ ΒΙ.ΠΕ. με δέντρα κυρίως πλατύφυλλα που δεν χάνουν την φυλλωσιά τους, τους χειμερινούς μήνες.

• Τακτικός καθαρισμός του οδικού δικτύου των Α’ & Β’ ΒΙ.ΠΕ.

• Διαβροχή χύδην υπολειμμάτων μετά από καύση ή χύδην πρώτων υλών (όπου αυτό είναι εφικτό) ή κάλυψη αυτών. Για την μείωση της παραγόμενης ποσότητας PM2.5 που προέρχονται από τις δραστηριότητες του Ο.Λ.Β. προτείνουμε: • Βελτίωση της διαδικασίας διαβροχής του σκραπ κατά τη διαδικασία φορτοεκφόρτωσης.

• Βελτίωση της διαδικασία εισόδου, εξόδου και κίνησης των φορτηγών στο λιμάνι με στόχο την αποφυγή κυκλοφοριακής συμφόρησης και αριθμού φορτηγών σε αναμονή.

• Τακτικό καθαρισμό (π.χ. μια φορά την ημέρα) του οδοστρώματος στο οδικό δίκτυο του Ο.Λ.Β. για την αποφυγή επαναιώρησης PM2.5.

• Θεσμοθέτηση αυστηρών

περιβαλλοντολογικών περιορισμών για τα πλοία τα οποία μπορούν να εισέλθουν στο λιμάνι του Ο.Λ.Β. Για τη μείωση της παραγόμενης ποσότητας PM2.5 που προέρχονται από τις δραστηριότητες της ΑΓΕΤ προτείνουμε τις παρακάτω BATs (Best Available Technologies) όπως αυτές προτείνονται από την Ευρωπαϊκή Ένωση στο τελευταίο JRC REFERENCE REPORT: • Αναβάθμιση αποκονίωσης καδοφόρων κλίνκερ στον κόμβο της ΠΑΚ (Σιλό κλινκερ 1). Θα πρέπει να εγκατασταθεί νέο σακκόφιλτρο για την αποκονίωση του καδοφόρου που τροφοδοτεί τη ΝΑΚ (Σιλό κλινκερ 2) στον κόμβο οροφής της παλαιάς αποθήκης κλίνκερ ΠΑΚ (Σιλό κλινκερ 1).

• Εγκατάσταση νέου σακοφίλτρου για την αποκονίωση της ταινίας εκφόρτωσης ασβεστολίθου από πλοία στον κόμβο ταινιών εκφόρτωσης.

• Φόρτωση κλίνκερ σε πλοία απευθείας από τις κλειστές αποθήκες κλίνκερ ΜΑΚ (Σιλό κλινκερ 3)/ΝΑΚ (Σιλό κλινκερ 2) μέσω ταινιών χωρίς τη χρήση φορτηγών.

• Εγκιβωτισμός σημείου εκφόρτωσης κλίνκερ στην οροφή της αποθήκη κλίνκερ ΜΑΚ (Σιλό κλινκερ 3). Παράλληλα, θα μπορούσαν να γίνουν και οι παρακάτω δυο δράσεις: • Εγκατάσταση ενημερωτικών πινακίδων στο κέντρο της πόλης και σύνδεση με το δίκτυο GreenYourAitr για την ενημέρωση των ευπαθών ομάδων σε πραγματικό χρόνο για την ποιότητα του αέρα όπως συμβαίνει σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες.

• Δενδροφύτευση στην πόλη του Βόλου με δέντρα κυρίως πλατύφυλλα που δεν χάνουν την φυλλωσιά τους, τους χειμερινούς μήνες. Θα μπορούσε να υλοποιηθεί ο ακόλουθος κανόνας: Ένα δέντρο τουλάχιστον να αντιστοιχεί σε ένα κάτοικο. Η επιστημονική μας άποψη είναι ότι υπάρχει πρόβλημα αέριας ρύπανσης στην πόλη μας τόσο σοβαρό που πρέπει να δράσουμε άμεσα και μέσα σε ένα ορίζοντα 12-24 μηνών να έχουν γίνει δράσεις που θα βελτιώσουν τα επίπεδα κάτω από 25μg/m3 με εφικτό στόχο τετραετίας τα 15μg/m3. Ενδεικτικά, αν υλοποιηθούν το μεγαλύτερο ποσοστό από τις παραπάνω δράσεις άμεσα, οι στόχοι αυτοί πιστεύουμε ότι θα επιτευχθούν.

Μελέτη ΑΠΘ: Η ρύπανση ευνοεί τον κορωνοϊό, η υγρασία τον περιορίζει Για αύξηση της θνητότητας λόγω ρύπανση κάνουν λόγω οι ερευνητές Η συσχέτιση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης με την πανδημία του κορωνοϊού είναι μία ακόμη ενδιαφέρουσα μελέτη που έχει κάνει η ομάδα του Τμήματος Χημικών Μηχανικών του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Όπως αναφέρεται στα συμπεράσματα της μελέτης, έχει αποδειχθεί ότι το επίπεδο της ατμοσφαιρικής ρύπανσης από αιωρούμενα σωματίδια επηρεάζει τη διασπορά του SARSCoV-2 και τη σοβαρότητα των επιπτώσεων του υγειονομικού κινδύνου. Ειδικότερα, στις πόλεις που παρουσιάζουν υψηλή ατμοσφαιρική ρύπανση η διασπορά παρουσιάζει ραγδαία αύξηση, όπως ο Βόλος. Αντιθέτως, η αύξηση της υπεριώδους ακτινοβολίας, της

θερμοκρασίας και της υγρασίας συσχετίζονται αρνητικά με την επιβίωση του κορωνοϊού. Η ομάδα του ΑΠΘ επισημαίνει ότι το ιδιαίτερα αυξημένο ποσοστό θνησιμότητας (79,01%) εξαιτίας των σωματιδίων ΡΜ2, που διαπιστώθηκε σε γαλλική μελέτη, έγκειται στο γεγονός ότι τα σωματίδια μικρότερα των 5 mm μπορούν να φτάσουν στις κυψελίδες των πνευμόνων, όπου βρίσκονται οι υποδοχείς ΑCE2 για τον SARSCοV-2, και να εναποθέσουν εκεί το ιικό φορτίο στην περίπτωση που τα σωματίδια του ιού έχουν προσροφήσει στα αιωρούμενα σωματίδια ρύπανσης. «Η έκθεση στην ατμοσφαιρική ρύπανση μπορεί να αυξήσει την ευπάθεια στον κορωνοϊό,

οδηγώντας σε επιβλαβείς επιπτώσεις για την υγεία», σχολιάζει ο κ. Σαρηγιάννης και προσθέτει ότι «με βάση πρόσφατες μετρήσεις σωματιδιακής ρύπανσης που συντόνισε η ομάδα του στο ΑΠΘ σε εννέα ευρωπαϊκές πόλεις (εκ των οποίων η Αθήνα και η Θεσσαλονίκη) στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού ερευνητικού προγράμματος «ICARUS», η συγκέντρωση ΡΜ2.5 αυξάνεται μεσοσταθμικά κατά 9 mg/m3 ανάμεσα στο καλοκαίρι και τον χειμώνα. Αυτή η αύξηση θα μπορούσε να οδηγήσει και σε αύξηση κατά 70%-90% της θνητότητας από την COVID-19 στις ευπαθείς ομάδες πληθυσμού, εάν συγκρίνουμε τους καλοκαιρινούς μήνες με την ψυχρή περίοδο του έτους».

12 ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Τα «εναλλακτικά» καύσιμα της ΑΓΕΤ ΗΡΑΚΛΗΣ

H

Η τσιμεντοβιομηχανία του Βόλου, συγκεντρώνει τις αντιδράσεις των κατοίκων του Πολεοδομικού Συγκροτήματος

Τσιμεντοβιομηχανία της ΑΓΕΤΗΡΑΚΛΗΣ (της γαλλοελβετικής πολυεθνικής Lafarge Holcim), το 2013, ζήτησε άδεια για να καίει εναλλακτικά καύσιμα (RDF, δηλαδή απορρίμματα, υλικά στα οποία περιλαμβάνονται χαρτί, γυαλί και πλαστικό) ως καύσιμο, προκειμένου να παράγει τσιμέντο, καταθέτοντας μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Ακολούθησε θετική γνωμοδότηση του Περιφερειακού Συμβουλίου Θεσσαλίας επί της μελέτης, αλλά κομβικό σημείο, υπήρξε η Απόφαση Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΑΕΠΟ) από το υπουργείο Περιβάλλοντος το 2014, που έδινε το δικαίωμα στην ΑΓΕΤ για καύση 100.000 τόνων RDF και 100.000 τόνων άλλων εναλλακτικών υλικών, σε μερική αντικατάσταση των χρησιμοποιούμενων συμβατικών στερεών καυσίμων (μίγμα άνθρακα πετ κοκ και αγροτική βιομάζα). Σημειώνεται ότι και για τα αναφερόμενα στερεά καύσιμα είχαν εκφραστεί έντονες αντιδράσεις από τους τοπικούς φορείς, ενώ αξίζει να αναφερθεί ότι μόλις λίγα χρόνια πριν, ο αγωγός του φυσικού αερίου είχε φτάσει έως την πόρτα της ΑΓΕΤ, χωρίς όμως

ποτέ να προχωρήσει η σύνδεση, σε αντίθεση με άλλες βιομηχανίες των ΒΙΠΕ Βόλου και Βελεστίνου, οι οποίες έχουν συνδεθεί με το φιλικό προς το περιβάλλον, καύσιμο. Στις 24/02/2017 εκδόθηκε απόφαση τροποποίησης της έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΑΕΠΟ), όπου δόθηκε η δυνατότητα στην εταιρεία να καίει 200.000 τόνους εναλλακτικά καύσιμα, από τα οποία οι 100.000 θα είναι RDF, εκτός από τις 150.000 τόνους πετ κοκ που είχε ήδη άδεια να καίει, ενώ παραχωρήθηκαν επίσης στην ΑΓΕΤ και λιμενικές διευκολύνσεις για τη μεταφορά των εναλλακτικών καυσίμων και με πλοία, όχι μόνο με φορτηγά όπως συνέβαινε μέχρι τότε. Οι εξελίξεις αυτές πυροδότησαν αντιδράσεις στην τοπική κοινωνία του Βόλου, οι οποίες εκφράστηκαν και με πρωτοφανείς για τα δεδομένα της πόλης κινητοποιήσεις με τη συμμετοχή αρκετών χιλιάδων πολιτών. Σε συναντήσεις του τότε αναπληρωτή υπουργού Περιβάλλοντος κ. Σωκράτη Φάμελλου με φορείς και τους τοπικούς βουλευτές εκφράστηκε η έντονη ανησυχία που υπάρχει στους κόλπους της πόλης για την καύση εναλλακτικών καυσίμων εκ μέρους της ΑΓΕΤ.

RDF και SRF Τα RDF (Refuse Derived Fuel) και SRF (Solid Recovered Fuel) είναι απορριμματογενή καύσιμα που παράγονται σε Μονάδες Επεξεργασίας σύμμεικτων Απορριμμάτων (ΜΕΑ), ως διαχωρισμένα και ομογενοποιημένα κλάσματα υψηλής θερμογόνου δύναμης, τα οποία αποτελούνται από χαρτί, πλαστικά και άλλα καύσιμα υλικά. Είναι παρόμοιας σύστασης και διαφέρουν μεταξύ τους ως τους τους τεχνικές προδιαγραφές του τελικού προϊόντος. Τα RDF και SRF χρησιμοποιούνται ως καύσιμα είτε σε αυτόνομες μονάδες καύσης είτε στην τσιμεντοβιομηχανία για υποκατάσταση μέρους του συμβατικού καυσίμου που συνήθως είναι πετ κοκ. Ωστόσο, η καύση των RDF/SRF έχει συνδεθεί διεθνώς με την πιθανή έκλυση διοξινών στο περιβάλλον και λόγω της μεγάλης τοξικότητας των ουσιών εκφράζονται αρκετές επιφυλάξεις και ανησυχίες για τη χρήση τους.

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ 13

Αποτέλεσμα της συνάντησης ήταν ότι συμφωνήθηκε, μεταξύ άλλων, να υπάρξει ένα ρυθμιστικό πλαίσιο που θα διέπει τη σύνθεση και τους κανόνες καύσης των αποβλήτων συνολικά, ότι παράλληλα θα ελέγχεται η ποιότητα και η σύσταση του καυσίμου, καθώς και ότι οι υπηρεσίες του υπουργείου θα παρακολουθούν στενά όλες τις διαδικασίες και τους ελέγχους που προβλέπονται από τις αρμόδιες υπηρεσίες. Επόμενη εξέλιξη ήταν η συνάντηση του αναπληρωτή υπουργού με τους εκπροσώπους της ΑΓΕΤ-ΗΡΑΚΛΗΣ στις 27/03/2017, ώστε να βρεθεί ένας κοινός τόπος για τη χρήση των εναλλακτικών καυσίμων και τις ακόλουθες προϋποθέσεις που θα πρέπει να τηρούνται. Συμφωνήθηκε ένα πλαίσιο λειτουργίας της Τσιμεντοβιομηχανίας για το συγκεκριμένο ζήτημα, ενώ είχε επίσης συμφωνηθεί η ανάγκη εφαρμογής απολύτως ασφαλών διαδικασιών με πιο αυστηρούς ελέγχους στα εισερχόμενα εναλλακτικά καύσιμα και στις αέριες εκπομπές. Ωστόσο κύρια ανησυχία τόσο των πολιτών, όσο και των επιστημονικών φορέων της πόλης (Ιατρικός Σύλλογος Μαγνησίας (ΙΣΜ), ΤΕΕ Μαγνησίας, Αχιλλοπούλειο Νοσοκομείο Βόλου, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας,) αποτελεί το γεγονός ότι η καύση απορριμμάτων στα οποία περιλαμβάνονται χαρτί, γυαλί και πλαστικό ως εναλλακτικό καύσιμο αποβαίνει επιβαρυντική για την ποιότητα του αέριου περιβάλλοντος της περιοχής και κατ’ επέκταση για την υγεία των κατοίκων. Η ανησυχία των πολιτών για επιπτώσεις στην υγεία τους από τη λειτουργία τέτοιων μονάδων είναι δικαιολογημένη. Το ζήτημα της καύσης των εναλλακτικών καυσίμων RDF/SRF από την Τσιμεντοβιομηχανία της πόλης του Βόλου και της ακόλουθης επιβάρυνσης του αστικού περιβάλλοντος λόγω αυτού, αποτελεί μέχρι και σήμερα ένα φλέγον για την περιοχή ζήτημα που δεν έχει βρει μέχρι στιγμής ικανοποιητική λύση. Αντίθετα φαίνεται ότι το θέμα έχει μεγάλη συνέχεια,

καθώς η νυν δημοτική αρχή Βόλου προχωρά στην δημιουργία της μονάδας παραγωγής SRF στον Δήμο Βόλου, ως κύριος «προμηθευτής» καυσίμου του εργοστασίου της ΑΓΕΤ ΗΡΑΚΛΗΣ… Η ΑΓΕΤ Από την πλευρά της η ΑΓΕΤ Ηρακλής υποστηρίζει ότι υλοποιεί ένα μακροχρόνιο πρόγραμμα στοχευμένων δράσεων που εστιάζουν κατά κύριο λόγο στο περιβάλλον και τη βελτίωση της απόδοσής του. Συγκεκριμένα, περιλαμβάνονται κυρίως δράσεις για τον περιορισμό των εκπομπών σκόνης και της χαμηλής ρύπανσης, τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, τη διατήρηση των φυσικών πόρων και την αναβάθμιση των εγκαταστάσεων του εργοστασίου. Για τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου άνθρακα την εξοικονόμηση και σταδιακή αντικατάσταση μη ανανεώσιμων ορυκτών καυσίμων το εργοστάσιο χρησιμοποιεί βιομάζα, από υπολείμματα αγροτικών καλλιεργειών βαμβακιού και καλαμποκιού της περιοχής Θεσσαλίας SRF, RDFκαι ABI (Αποξηραμένη Βιολογικής Ιλύς). Για τον περιορισμό των εκπομπών σκόνης το εργοστάσιο έχει εγκαταστήσει υβριδικά φίλτρα τα οποία υπερκαλύπτουν τις απαιτήσεις των σημερινών προδιαγραφών για τη βιομηχανία, σύμφωνα με ανακοίνωση του. H απόδοση του είναι ανεξάρτητη από συνθήκες θερμοκρασίας, υγρασίας και εξωγενείς παράγοντες. Το εργοστάσιο του Βόλου παραλαμβάνει επεξεργασμένο νερό από γειτονική βιομηχανία αναψυκτικών μειώνοντας με αυτό τον τρόπο την κατανάλωση νερού από τις γεωτρήσεις. Η αειφόρος αυτή πρακτική είναι τυπικό παράδειγμα βιομηχανικής συμβίωσης, κατά την οποία ένα βιομηχανικό απόβλητο μιας εταιρείας αξιοποιείται στις βιομηχανικές διεργασίες μιας άλλης εταιρείας.

14 ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Ο ΒΟΛΟΣ ΓΙΝΕΤΑΙ ΕΥΡΩΠΑϊΚΟΣ ΣΚΟΥΠΙΔΟΤΟΠΟΣ

Μ

ε το «μεγαλόπνοο» σχέδιο η πόλη του Βόλου να μετατρέπει σε… αποτεφρωτήριο σκουπιδιών, προχωρά τους σχεδιασμούς της η δημοτική αρχή της πόλης. Έχοντας απέναντί της το σύνολο των κατοίκων της πόλης, όπως αυτοί εκφράστηκαν σε δύο μεγαλειώδη συλλαλητήρια αντίδρασης και όλους τους φορείς, η δημοτική αρχή Μπέου, προχωρά ακάθεκτη προς την υλοποίηση του συγκεκριμένου σχεδίου, της κατασκευής εργοστασίου SRF, παρόλο το γεγονός ότι και η Περιφέρεια Θεσσαλίας και το Περιφερειακό Συμβούλιο στάθηκαν αρνητικά στην κατασκευή του εργοστασίου, στη θέση «Κάκκαβος» Διμηνίου. Σημειώνεται ότι ο δήμαρχος Βόλου μετά την απόφαση του Περιφερειακού Συμβούλιου Θεσσαλίας πραγματοποίησε φορά επίθεση στον Κώστα Αγοραστό και στην Δωροθέα Κολυνδρίνη για την απόφασή τους να μην παράγει SRF το εργοστάσιο που θέλει να κατασκευάσει ο δήμος Βόλου. Είπε πως πρέπει να υπάρχει ντροπή γι΄αυτή την απόφαση. Τόνισε ωστόσο πως ο Βόλος δεν έχει ανάγκη την απόφαση της Περιφέρειας γιατί θα εγκριθεί το έργο από το Υπουργείο. Τελικά ο Δήμος Βόλου απέσυρε Τετάρτη 11 Νοεμβρίου 2020 το αίτημα για χρηματοδότηση της μονάδας επεξεργασίας αποβλήτων Περιφερειακής Ενότητας Μαγνησίας, σύμφωνα με επιστολή που έστειλε ο δήμαρχος Βόλου στην Ειδική Υπηρεσία Διαχείρισης του Επιχειρησιακού

Προγράμματος Περιφέρειας Θεσσαλίας, καθώς η χρηματοδότηση θα γίνει απευθείας από το ΥΠΕΝ!!! Σύμφωνα με πληροφορίες από τη Επιτροπή Πολιτών, «στις 30 Οκτωβρίου 2020, και εν μέσω υγειονομικής κρίσης, το Υπουργείο Περιβάλλοντος εκμεταλλεύεται τις συνθήκες για να αδειοδοτήσει με βάση τη θετική γνωμοδότηση της Περιφέρειας Θεσσαλίας, το εργοστάσιο SRF που διακαώς επιθυμεί να κατασκευάσει ο Δήμος Βόλου. Ο Δήμος Βόλου έχει πλέον το πράσινο φως για να ξεκινήσει τις εργασίες ενός φαραωνικού έργου, το κόστος του οποίου θα αγγίξει το εξωφρενικό ποσό των 42 εκατομμυρίων ευρώ, την στιγμή που ένα πρόγραμμα οικολογικής διαχείρισης των σκουπιδιών θα κόστιζε υποδεκαπλάσιο ποσό. Το εργοστάσιο αυτό μετά από μία υποτυπώδη διαλογή, θα πακετάρει τα σκουπίδια μας και θα τα στέλνει στην ΑΓΕΤ-Lafarge για καύση. Σε περίπτωση βέβαια απομάκρυνσης της ΑΓΕΤ ή διακοπής εργασιών, όπως έγινε στο εργοστάσιο της εταιρείας στη Χαλκίδα, είναι σίγουρο ότι αυτά τα χρήματα των φορολογουμένων θα πάνε χαμένα. Σε αντίθετη περίπτωση, το κάθε νοικοκυριό του Βόλου, θα επωμιστεί το βάρος των 144 ευρώ, αφού το ετήσιο κόστος λειτουργίας τους εργοστασίου θα ανέρχεται στα 2.969.377 ευρώ. Αν αναλογιστούμε ότι ήδη η ΑΓΕΤ σκοπεύει να αυξήσει τους τόνους σκουπιδιών που καίει φθάνοντας στους 200.000 τόνους ανά έτος, τότε

θα καταλάβουμε ότι το μέλλον προβλέπεται ακόμα πιο ζοφερό.» Μπορούσαμε βιοαέριο Ο Δήμος Βόλου αντί να προχωρήσει στην παραγωγή βιοαερίου, που μπορεί να παραχθεί από σκουπίδια, ως ανανεώσιμη πηγή ενέργειας και να τη διοχετεύσει στην πόλη και σε βιομηχανίες, αποφάσισε στις 11 Μαΐου 2020, από το Δημοτικό Συμβούλιο την περιβαλλοντική αδειοδότηση της μονάδας παραγωγής SRF στον Δήμο Βόλου, έργο που φέρει τον τίτλο: «Ολοκληρωμένη Εγκατάσταση Διαχείρισης Αποβλήτων (ΟΕΔΑ) Βόλου στη θέση «Κάκκαβος». Φορέας του έργου είναι ο Σύνδεσμος Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΣΥ.ΔΙ.Σ.Α.) και ουσιαστικά το έργο αφορά την κατασκευή και λειτουργία μονάδας επεξεργασίας αστικών αποβλήτων και παραγωγής εναλλακτικού καυσίμου SRF, στον ΧΥΤΑ του Δήμου, το οποίο θα χρησιμεύει για να τροφοδοτεί με καύσιμο την Τσιμεντοβιομηχανία της περιοχής. Η Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) για την αδειοδότηση του έργου για την κατασκευή και λειτουργία μονάδας επεξεργασίας SRF, στον ΧΥΤΑ του Δήμου Βόλου είχε υποβληθεί προς έγκριση στην αρμόδια Υπηρεσία και στο πρόσφατο παρελθόν (14/03/2019), ωστόσο τότε, η Γενική Διεύθυνση Περιβαλλοντικής Πολιτικής του Υπουργείου Περιβάλλοντος, είχε προβεί σε μια σειρά από επισημάνσεις μπλοκάροντας στην αδειοδότηση του έργου.

Σύμφωνα με την τότε άποψη της αρμόδιας υπηρεσίας, ο στόχος της παραγωγής δευτερογενούς στερεού καυσίμου για χρήση σε τσιμεντοβιομηχανίες, που προβάλλεται μέσα από την ΜΠΕ, δεν συνάδει με τον Εθνικό Σχεδιασμό Διαχείρισης Απορριμμάτων. Παράλληλα, το Υπουργείο είχε τότε επισημαίνει πως η Ευρωπαϊκή Νομοθεσία προκρίνει ως προτεραιότητα για την κατασκευή μονάδων επεξεργασίας αστικών αποβλήτων τη μηχανική βιολογική επεξεργασία με τη μέθοδο της κομποστοποίησης και τη μέθοδο της αναερόβιας χώνευσης αποβλήτων και όχι αυτή με τη μέθοδο της βιοξήρανσης που οδηγεί στην παραγωγή εναλλακτικών καυσίμων (SRF). Αντίθετοι με τη δημιουργία μονάδας παραγωγής SRF στο Δήμο Βόλου είναι για ακόμα μία φορά οι επιστημονικοί φορείς της πόλης, οι οποίοι εκφράζουν έντονα την ανησυχία τους για την εξέλιξη αυτή. Παράλληλα, η διεθνής επιστημονική κοινότητα, έχει εντάξει την έκθεση σε αέρια ρύπανση στους βλαπτικούς παράγοντες (μαζί με κάπνισμα, εκτεταμένη χρήση αλκοόλ κλπ) της ανθρώπινης υγείας. Επιδημιολογικές μελέτες της τελευταίας δεκαετίας, στην Ευρώπη και τις Η.Π.Α., έχουν τεκμηριώσει την ύπαρξη βραχυχρόνιων συνεπειών στην υγεία όπως είναι η αναπνευστική και καρδιαγγειακή νοσηρότητα κατά την έκθεση σε αυξημένα επίπεδα συγκέντρωσης αιωρούμενων σωματιδίων που παράγονται από την καύση εναλλακτικών καυσίμων, όπως SRF/RDF. Πρόσφατα παραδείγματα δύο άλλων ελληνικών πόλεων, δείχνουν πως η δημιουργία μονάδας παραγωγής SRF για τη διαχείριση αστικών απορριμμάτων δεν αποτελεί ούτε την πρώτη, ούτε τη βέλτιστη επιλογή. Συγκεκριμένα, στις 21/05/2020 Δημοπρατήθηκαν δύο σύγχρονες Μονάδες Επεξεργασίας Απορριμμάτων (ΜΕΑ), μία στην Κέρκυρα και μία στα Τρίκαλα. Οι δύο αυτές μονάδες ολοκληρωμένης διαχείρισης, περιλαμβάνουν σύγχρονες εγκαταστάσεις επεξεργασίας, ανακύκλωσης και ενεργειακής αξιοποίησης, θα διαθέτουν μονάδες υποδοχής, μηχανικής διαλογής σύμμεικτων αστικών στερεών αποβλήτων και ανάκτησης από αυτά ανακυκλώσιμων υλικών, μέσω της μηχανικής βιολογικής επεξεργασίας με τη μέθοδο της κομποστοποίησης και όχι με τη μέθοδο της βιοξήρανσης που οδηγεί στην παραγωγή SRF. Η Μονάδα Επεξεργασίας Αποβλήτων Σύμφωνα με το σχεδιασμό η μονάδα επεξεργασίας αστικών στερεών αποβλήτων (ΑΣΑ) και προδιαλεγμένων οργανικών προϋπολογισμού 41.120.316,06 ευρώ, θα εγκατασταθεί σε κατάλληλα διαμορφωμένο χώρο εντός του γηπέδου του ΧΥΤΑ Βόλου. Η χωροθέτηση αυτή έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία Ολοκληρωμένης Εγκατάστασης Διαχείρισης Αποβλήτων στο χώρο, σε πλήρη συμφωνία με τον

“

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ 15 Ζοφερό το μέλλον της πόλης μετά την κατασκευή εργοστασίου SRF από τη δημοτική αρχή Μπέου

εγκεκριμένο ΠΕΣΔΑ της Περιφέρειας Θεσσαλίας. Όλες οι διεργασίες, από την υποδοχή, τη μηχανική και βιολογική επεξεργασία των απορριμμάτων και την παραγωγή των προϊόντων, θα λαμβάνουν χώρα εντός στεγασμένων/κλειστών χώρων ή κλειστών συστημάτων, σύμφωνα με την Απόφαση έγκρισης των Περιβαλλοντικών Όρων που αναμένεται να εκδοθεί, για τον περιορισμό των όποιων περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Οι προδιαγραφές των κτιριακών υποδομών, ανάλογα με το σκοπό που εξυπηρετούν, θα εξασφαλίζουν την ελαχιστοποίηση των επιπτώσεων στο περιβάλλοντα χώρο. Η μονάδα επεξεργασίας ΑΣΑ έχει σαν στόχο την ανάκτηση ανακυκλώσιμων υλικών και την παραγωγή δευτερογενούς στερεού καυσίμου (solid recovered fuel, SRF) κατάλληλων χαρακτηριστικών ώστε να επιτυγχάνεται η εμπορική διάθεσή τους. Βάσει των ανωτέρω έχουν επιλεγεί τα κάτωθι στάδια διεργασίας: α) Η ελάττωση του μεγέθους των εισερχομένων απορριμμάτων, β) Η ελάττωση της περιεχόμενης υγρασίας, γ) Η μείωση του περιεχόμενου βιοαποδομήσιμου κλάσματος των απορριμμάτων και η υγειονοποίησή τους, δ) Η ανάκτηση των περιεχόμενων μετάλλων και πλαστικών, η απομάκρυνση των μη καύσιμων υλικών και η ρύθμιση των χαρακτηριστικών του καυσίμου, ε) Η συμπίεση και προετοιμασία για φόρτωση του προϊόντος. Βάσει των προαναφερθέντων, η ΜΕΑ σχεδιάζεται να

διαθέτει τμήμα υποδοχής – προεπεξεργασίας, τμήμα βιολογικής επεξεργασίας και τμήμα μηχανικής μετεπεξεργασίας. Πλησίον της μονάδας διαχείρισης των ΑΣΑ, σχεδιάζεται και η εγκατάσταση μονάδας επεξεργασίας οργανικού κλάσματος απορριμμάτων από Διαλογή στην Πηγή. Η μονάδα αυτή θα αποτελείται από τα ακόλουθα επιμέρους τμήματα: Τμήμα υποδοχής – προεπεξεργασίας, τμήμα βιολογικής επεξεργασίας και τμήμα μηχανικής μετεπεξεργασίας. Στόχος της μονάδας αυτής είναι η παραγωγή compost υψηλής ποιότητας σύμφωνα με τις προδιαγραφές της κείμενης νομοθεσίας. Σύμφωνα με τον ΠΕΣΔΑ Θεσσαλίας η δυναμικότητα της μονάδας επεξεργασίας σύμμεικτων υπολειμματικών απορριμμάτων που θα χωροθετηθεί στο ΧΥΤΑ Βόλου θα είναι 50.592 τν/έτος και της μονάδας επεξεργασίας προδιαλεγμένων οργανικών 15.200 τν/έτος. Η προτεινόμενη εγκατάσταση, σχεδιάζεται να διαθέτει πέραν των εγκαταστάσεων επεξεργασίας των σύμμεικτων υπολειμματικών απορριμμάτων και των προδιαλεγμένων οργανικών αποβλήτων, των εξυπηρετούμενων ΟΤΑ, τις υποδομές ελαχιστοποίησης των παραγόμενων ρύπων (συστήματα επεξεργασίας αέριων ρύπων, πρόβλεψη για τη διαχείριση των παραγόμενων υγρών αποβλήτων), έργα αντιπυρικής προστασίας και δίκτυο πυρόσβεσης, έργα υποδομής (οδοποιία, περίφραξη κλπ).

Από το Υπουργείο η χρηματοδότησηπροχωρά ακάθεκτος παρά τις αντιδράσεις ο Δήμος

16 ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Κ

ατηγορηματικό όχι είπε η πλειοψηφία της Αντιπροσωπείας του ΤΕΕ Μαγνησίας στην Μονάδα Παραγωγής SRF, που μέσω της Περιφέρειας Θεσσαλίας, ο Δήμος Βόλου, θέλει να κατασκευάσει και να λειτουργήσει στην

πόλη. Σε μια πολύωρη συνεδρίαση, η Αντιπροσωπεία του ΤΕΕ Μαγνησία τάχθηκε κατά της παραγωγής SRF στην πόλη, εκδίδοντας και ψήφισμα στο οποίο επισημαίνεται χαρακτηριστικά πως «Το ΤΕΕ Μαγνησίας είναι κατηγορηματικά αντίθετο στην επιλογή παραγωγής srf, υποστηρίζοντας την κατεύθυνση διαχείρισης στην ανακύκλωση, κομποστοποίηση με παραγωγή βιοαερίου». Ειδικότερα, στην Τακτική συνεδρίαση της Αντιπροσωπείας του ΤΕΕ Μαγνησίας που πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη 5 Φεβρουαρίου 2020, εξεδόθη το παρακάτω ψήφισμα: «Η Αντιπροσωπεία του ΤΕΕ Μαγνησίας στη συνεδρίαση της 05/02/2020 με θέμα «Ολοκληρωμένη Διαχείριση Αστικών Αποβλήτων αποφάσισε κατά πλειοψηφία, τα εξής: Το ΤΕΕ Μαγνησίας είναι κατηγορηματικά αντίθετο στην επιλογή παραγωγής SRF ως επιλογή κατεύθυνσης διαχείρισης των αστικών αποβλήτων, υποστηρίζοντας την κατεύθυνση διαχείρισης στην ανακύκλωση και κομποστοποίηση με παραγωγή βιοαερίου. Η κατεύθυνση Διαχείρισης Απορριμμάτων που αφαιρεί τη διαλογή στην πηγή, αφήνει τεράστιες ποσότητες ανεπεξέργαστων υπολειμμάτων και δημιουργεί μεγάλους περιβαλλοντικούς κινδύνους είναι μια κατεύθυνση που δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή από τον τεχνικό κόσμο. Κύρια και διαχρονικά διακηρυγμένη θέση του ΤΕΕ Μαγνησίας, είναι η κατεύθυνση της ανακύκλωσης και της επανάχρησης, με στόχο την ελαχιστοποίηση έως και εξάλειψη των απορριμματικών ουσιών.

Αρνητική και η άποψη της Δ.Ε Αρνητικό είναι το ΤΕΕ Μαγνησίας στη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του Έργου «Ολοκληρωμένη Εγκατάσταση Διαχείρισης Αποβλήτων (Ο.Ε.Δ.Α) Βόλου θέμα το οποιο συζητήθηκε στο Δημοτικό Συμβούλιο Βόλου. Στη γνωμοδότησή του το ΤΕΕ Μαγνησίας αναλύει σημείο προς σημείο της αντιρρήσεις του, ενώ τονίζει πως υπάρχουν διαφορές με τις ευρωπαϊκές οδηγίες. Μεταξύ άλλων, αναφέρει: Η Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του Έργου «Ολοκληρωμένη Εγκατάσταση Διαχείρισης Αποβλήτων (Ο.Ε.Δ.Α) Βόλου» περιλαμβάνει, πλην της μηδενικής λύσης, τρία σενάρια προς αξιολόγηση για τη Μονάδα Επεξεργασίας Αστικών Αποβλήτων. Τα εξεταζόμενα σενάρια είναι τα εξής: 1. Μηχανική βιολογική επεξεργασία με τη μέθοδο της κομποστοποίησης 2. Μηχανική βιολογική επεξεργασία με τη μέθοδο της αναερόβιας χώνευσης 3. Μηχανική βιολογική επεξεργασία με τη μέθοδο της βιοξήρανσης Η αξιολόγηση των τριών σεναρίων που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της εν λόγω μελέτης προάγει ως βέλτιστη λύση το σενάριο 3. Στη μέθοδο της βιοξήρανσης, η διεργασία των απορριμμάτων παράγει από το σύνολο των 50.592 tn/y που θα δέχεται, ανακυκλώσιμα υλικά σε ποσοστό 15,37% και δευτερογενές καύσιμο (SRF) σε ποσοστό 35,99%.

Συνοψίζοντας καταλήγουμε στα εξής: 1.Η πρόταση της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του Έργου «Ολοκληρωμένη Εγκατάσταση Διαχείρισης Αποβλήτων (Ο.Ε.Δ.Α) Βόλου» η οποία προάγει τη λύση της βιοξήρανσης με παραγωγή SRF δεν στηρίζεται σε αντικειμενικά, βάσει της Ευρωπαϊκής και Εθνικής Νομοθεσίας, δεδομένα.

2. Η βαθμολογία των κριτηρίων για τα τρία σενάρια είναι υποκειμενική και δεν αποτυπώνει συνολικά τις Ευρωπαϊκές Οδηγίες για την ορθή διαχείριση των αποβλήτων.

3.Δεν λαμβάνει υπόψη τις πάγιες αποφάσεις των φορέων (Περιφέρεια Θεσσαλίας κ.λπ) για την καύση του SRF. 4. Προτείνει την παραγωγή SRF που ενέχει υψηλότερους κινδύνους ως προϊόν, σε σχέση με το σενάριο της αναερόβιας χώνεψης και παραγωγής βιοαερίου ή το σενάριο της Μηχανικής βιολογικής επεξεργασίας με τη μέθοδο της κομποστοποίησης.

5.Το SRF ως προϊόν, με τον τρόπο που προτείνει η συγκεκριμένη Μελέτη για την παραγωγή του και διάθεσή του δεν αποτελεί ούτε προϊόν ανάκτησης ούτε μέρος της κυκλικής οικονομίας.

6. Η συνολική διαχείριση που προτείνει η συγκεκριμένη Μελέτη οδηγεί είτε στην εκ νέου ταφή του προϊόντος διαχείρισης (SRF) δηλαδή την ποσοτική επιβάρυνση του ΧΥΤΥ Βόλου, είτε στην καύση του συνόλου των επεξεργασμένων ΑΣΑ, δηλαδή καταργεί την ελαχιστοποίηση του απορριμματικού φορτίου μέσω της διαλογής στην πηγή εφόσον δεν καθιστά υποχρεωτική την εφαρμογή ολοκληρωμένα της ιεραρχίας βιώσιμης διαχείρισης των αποβλήτων.

7. Η μέθοδος αξιολόγησης που εφαρμόζει η

συγκεκριμένη Μελέτη παρουσιάζει σοβαρή έλλειψη και ανεπάρκεια τεκμηρίωσης ως προς τους συντελεστές βαρύτητας και κατά συνέπεια τη βαθμολόγηση αυτών. Η λύση της βιοξήρανσης και παραγωγής SRF (σενάριο 3) που προάγει ως τη βέλτιστη στερείται επαρκούς τεκμηρίωσης ως προς τη βαθμολόγησή της καθώς τα επιχειρήματα, ειδικά για τη διάθεση προϊόντων, φάσκουν και αντιφάσκουν. Επιπλέον απαλείφει την αξιολόγηση και βαθμολόγηση της παραγωγής βιοαερίου του σεναρίου 2 (αναερόβια χώνεψη) που αποτελεί ξεκάθαρα βάσει της Ευρωπαϊκής και Ελληνικής Νομοθεσίας προϊόν ανάκτησης και εντάσσεται στις ΑΠΕ. Επιπλέον δεν αξιολογεί τα προϊόντα του σεναρίου 1 και σεναρίου 2 ως προϊόντα ανάκτησης όπως είναι θεσμικά κατοχυρωμένα από την Ευρωπαϊκή και Εθνική Νομοθεσία. Ακόμη και αν καλόπιστα θεωρήσουμε το σφάλμα αυτό ως πρόδηλο, οφείλει η ομάδα των μελετητών να επαναξιολογήσει τη μέθοδο και να παρουσιάσει εκ νέου τον πίνακα αξιολόγησης ώστε να εξετάσουμε με τα σωστά δεδομένα την προτεινόμενη βέλτιστη λύση. Για όλους τους παραπάνω λόγους που είναι θεμελιώδεις και επηρεάζουν αρνητικά την επάρκεια και την ακριβή επιστημονική τεκμηρίωση των κατευθύνσεων που προτείνει η Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του Έργου «Ολοκληρωμένη Εγκατάσταση Διαχείρισης Αποβλήτων (Ο.Ε.Δ.Α) Βόλου» για την ορθή διαχείριση απορριμμάτων των εμπλεκόμενων Δήμων και τη βιωσιμότητα του ΧΥΤΑ Βόλου, γνωμοδοτούμε ΑΡΝΗΤΙΚΑ για το σύνολο της.

ΑΠo ΤΟ ΤΕΕ ΜΑΓΝΗΣiΑΣ

Κατηγορηματικό «ΟΧΙ» στην Μονάδα Παραγωγής SRF

ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗΣ ΥΛΙΚΩΝ Η επιχείρηση ΡΙ - ΜΕΤΑΛ ΣΚΡΑΠ Ο.Ε ΜΕ ΠΟΛΥΕΤΗ ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΤΗΣ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗΣ Στην επιτυχημένη πορεία της στο χώρο των υπηρεσιών ανακύκλωσης σε αυτόν τον χρόνο, η ΡΙ - ΜΕΤΑΛ ΣΚΡΑΠ Ο.Ε απέκτησε σημαντικότατη εμπειρία και τεχνογνωσία σε ότι αφορά την ανακύκλωση παλαιών σιδήρων και μετάλλων και ανέπτυξε σημαντικές συνεργασίες σε πανελλήνιο επίπεδο με εγκεκριμένα συστήματα εναλλακτικής διαχείρισης στους τομείς της ανακύκλωσης οχημάτων τέλους κύκλου ζωής, συσσωρευτών μόλυβδου και χρησιμοποιημένων ορυκτελαίων. Η ΡΙ - ΜΕΤΑΛ ΣΚΡΑΠ Ο.Ε στοχεύει πάντοτε στη παροχή υπηρεσιών ανακύκλωσης υψίστης ποιότητας και στην υλοποίηση των έργων που αναλαμβάνει με γνώμονα την ικανοποίηση των πελατών αλλά και την προστασία του περιβάλλοντος. Η ΡΙ - ΜΕΤΑΛ ΣΚΡΑΠ Ο.Ε απέκτησε σημαντικότατη και ίσως μοναδική για την Ελλάδα εμπειρία στην αποσυναρμολόγηση απαξιωμένου εξοπλισμού, στην αποξήλωση βιομηχανικών εγκαταστάσεων και κτιρίων, στην διαλογή και επεξεργασία κάθε είδους ανακυκλώσιμου υλικού ανάλογα με την κατηγορία στην οποία εντάσσεται (μέταλλο, πλαστικό, χαρτί κ.α), διάλυση πλοίων και στην διαχείριση απορριμμάτων. Αποτελέσματα της επιτυχημένης αυτής πορείας αποτελεί η απόλυτη σχέση εμπιστοσύνης που υπάρχει μεταξύ της επιχείρησης και των άνω των 150 πελατών της, καθώς και ο υψηλός βαθμός επαναληψιμότητας έργων. Η Εταιρεία βρίσκεται στον χώρο Ανακύκλωσης Υλικών εδώ και 30 χρόνια με άδεια Διαλύσεως Πλοίων και Βαρέων Οχημάτων ανω 3.5 τόνων στον Νομό Μαγνησίας. Η Εταιρεία κατέχει 3 ISO Διαχείρισης Ανακύκλωσης Υλικών iSo 9001:11/2/2019 iSo 14001:11/2/2019 BS oHSAS 18001:11/2/2019 Οι εξειδικευμένες υπηρεσίες της ΡΙ - ΜΕΤΑΛ ΣΚΡΑΠ Ο.Ε επικεντρώνονται στην παροχή υπηρεσιών ανακύκλωσης υποστηρίζοντας κυβερνητικούς φορείς και υπηρεσίες, ιδιωτικές και δημόσιες επιχειρήσεις και οργανισμούς, επαγγελματικούς συνδέσμους καθώς επίσης και φορείς τοπικής και περιφερειακής αυτοδιοίκησης. Η ευρύτητα της εμπειρίας και των ικανοτήτων των στελεχών της ΡΙ - ΜΕΤΑΛ ΣΚΡΑΠ Ο.Ε εξασφαλίζουν προϋποθέσεις επιτυχούς διαχείρισης και επεξεργασίας κάθε είδους ανακυκλώσιμου υλικού (ηλεκτρικές συσκευές, αυτοκίνητα, βαρέα οχήματα, παλαιού σιδήρου σκραπ, λιπαντικά και ορυκτέλαια, ελαστικά) και υλοποίησης έργων ιδιαιτέρου χαρακτήρα (κοπή πλοίων, αποψιλώσεις μεταλλικών βιομηχανικών εγκαταστάσεων κ.α.) Οι ειδικές ανάγκες για παροχή υπηρεσιών ανακύκλωσης με σεβασμό στο περιβάλλον είχε ως αποτέλεσμα την εμπλοκή της επιχείρησης ΡΙ - ΜΕΤΑΛ ΣΚΡΑΠ Ο.Ε σε σημαντικά έργα τα οποία απαιτούν εξειδικευμένη γνώση και βαθιά εμπειρία του αντικειμένου.

18 ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

ΤΟ «ΟΧΙ» ΤΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΩΝ

Ο

ι εκπρόσωποι των Επιστημονικών Φορέων και Συλλόγων της Μαγνησίας συναντήθηκαν την Τρίτη 16 Ιουνίου 2020 προκειμένου (σε συνέχεια προηγούμενων συναντήσεων) να εκφράσουν την θέση της Επιτροπής σχετικά με την περιβαλλοντική αδειοδότηση του έργου Ολοκληρωμένη Εγκατάσταση Διαχείρισης Αποβλήτων του Δήμου Βόλου, ενόψει και της συζήτησης για την έγκριση ή μη της οικείας Μ.Π.Ε. στο Περιφερειακό Συμβούλιο της Περιφέρειας Θεσσαλίας. Το έργο «Ολοκληρωμένη Εγκατάσταση Διαχείρισης Αποβλήτων (ΟΕΔΑ) Βόλου» προτείνεται να κατασκευαστεί στη θέση Κάκκαβος της Αισωνίας, περιοχή που λειτουργεί ο ΧΥΤΑ Βόλου. Στο πλαίσιο αυτό, τα αντικειμενικά συμπεράσματα που προκύπτουν από την συνολική επεξεργασία των διαθέσιμων στοιχείων της διαδικασίας περιβαλλοντικής αδειοδότησης της προτεινόμενης μονάδας επεξεργασίας αποβλήτων, είναι τα ακόλουθα: Α) Δεν λαμβάνεται επαρκώς υπόψη η ιεράρχηση των επιλογών για τη διαχείριση των στερεών αποβλήτων, δηλαδή με απλά λόγια ο συγκεκριμένος τρόπος διαχείρισης δεν είναι αξιολογικά συμβατός με τα στάδια που θέτει η Ε.Ε. και η Ελληνική Πολιτεία για την ορθή, βέλτιστη διαχείριση απορριμμάτων. Β) Ουδόλως συνυπολογίζεται η κρίσιμη παράμετρος ότι υφίσταται ήδη μονάδα εντός της εγκατάστασης του ΧΥΤΑ Π.Σ. Βόλου, η οποία παράγει ηλεκτρικό ρεύμα από την παραγωγή βιοαερίου, ενώ παράλληλα δεν γίνεται πλήρης αποτίμηση σε σχέση με τα οφέλη (οικονομικά και περιβαλλοντικά) του βιοαερίου και του κομπόστ, μέθοδοι επεξεργασίας που δεν προκρίνονται έναντι αυτής της βιοξήρανσης. Γ) Δεν διευκρινίζεται το απόλυτα κρίσιμο ζήτημα ότι η εισροή στην Μ.Ε.Α. θα είναι από το Πράσινο Κάδο μετά την εφαρμογή της διαλογής στην πηγή (ΔσΠ), η οποία θα έπρεπε να εφαρμόζεται ήδη και όχι από τον Πράσινο Κάδο στην υφιστάμενη κατάσταση, καθώς και ότι στην παραγωγή SRF (με βάση την συγκεκριμένη πρόταση) δεν γίνεται οποιαδήποτε αναφορά για τη διαλογή στην πηγή ως υποχρεωτική κατεύθυνση για τη διαχείριση, ενώ η επιλογή μιας άλλης ολιστικής πρότασης διαχείρισης θα καθιστούσε την παραγωγή αυτού του υλικού μη αναγκαία. Δ) Δεν διευκρινίζεται το απόλυτα κρίσιμο ζήτημα της αύξησης του χρόνου ζωής του ΧΥΤΑ/Υ». Περαιτέρω δε ουδόλως αξιολογείται ότι σύμφωνα με τη μελέτη το παραγόμενο προϊόν ενδέχεται να επιστρέφει για ταφή στο ΧΥΤΑ/Υ και άρα δεν θα απομειώνει το απορριμματικό φορτίο ως όγκο. Η μη αξιολόγηση, άλλως η ανεπαρκής αξιολόγηση των παραπάνω απόλυτα κρίσιμων στοιχείων (υπό Α έως Δ) στην υπό έγκριση ΜΠΕ οδηγεί στην επιλογή μεθόδου και συνακόλουθα μονάδας επεξεργασίας, η λειτουργία της οποίας θα έχει δυσμενέστερο - πλέον επιβαρυμένο

περιβαλλοντικό αποτύπωμα, ενώ παράλληλα εγείρονται σοβαρά ερωτήματα για την προοπτική βιωσιμότητα της, με όλες τις απορρέουσες δυνητικά αρνητικές συνέπειες για τους δημότες (μεταφορά σε αυτούς ενός δυσβάστακτου κόστους λειτουργίας, καθώς το SRF δεν έχει σταθερή αγορά), άρα δεν θα προσδίδει βέβαια έσοδα στη μονάδα, στοχεύει στη δεματοποίηση του πλαστικού για καύση (και όχι στην ανάκτησή του) και η κατάληξη της αλυσίδας διαχείρισης απορριμμάτων στην πόλη του Βόλου θα έχει ως τελικό στάδιο, την καύση (καταρχήν, σε τοπικές βιομηχανίες). Η Επιτροπή επισημαίνει ότι στον αντίποδα της παραπάνω προκρινόμενης πρότασης κινείται η διαχείριση αποβλήτων μέσω της μεθόδου της αναερόβιας χώνευσης, η οποία παράγει κομπόστ επικάλυψης και βιοαέριο. Η παραγωγή και εκμετάλλευση του βιοαερίου δίνει τη δυνατότητα αξιοποίησης των απορριμμάτων για «καθαρή» ενέργεια, έχει σταθερή αγορά με έσοδα για τη ΜΕΑ και παρεπόμενη προοπτική μείωσης των δημοτικών τελών, ενώ παράλληλα αυξάνει το ποσοστό των ανακτημένων προϊόντων ανακύκλωσης, καθώς πρέπει να αφαιρεθούν πριν το στάδιο της χώνευσης. Στο πλαίσιο αυτό, η Επιτροπή τάσσεται ομόφωνα κατά της υπό έγκριση ΜΠΕ και ζητεί την επανεξέταση του ζητήματος της επιλογής της μεθόδου επεξεργασίας και συνακόλουθα της επιλογής Μονάδας Επεξεργασίας Αποβλήτων, από μηδενική βάση, στο πλαίσιο των κριτηρίων που

παραπάνω (υπό Α έως Δ) τέθηκαν, επισημαίνοντας παράλληλα ότι η εμφανιζόμενη ως διληματική επιλογή μεταξύ της υφιστάμενης κατάστασης (λειτουργία ΧΥΤΑ) και της προτεινόμενης μονάδας επεξεργασίας, λειτουργεί απόλυτα αποπροσανατολιστικά, σε περιβαλλοντικό και τεχνικοοικονομικό επίπεδο, λαμβανομένου υπόψη ότι η σχετική επιλογή θα χαρακτηρίσει την λειτουργία της πόλης και της ευρύτερης περιοχής, για πολλές επόμενες δεκαετίες. ΟΙ ΣΥΝΥΠΟΓΡΑΦΟΝΤΕΣ Νάνσυ Καπούλα Πρόεδρος Περιφερειακού Τμήματος Μαγνησίας Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος Ευθύμιος Τσάμης Πρόεδρος Ιατρικού Συλλόγου Μαγνησίας Χρήστος Στρατηγόπουλος Πρόεδρος Δικηγορικού Συλλόγου Βόλου Κωνσταντίνος Ματσιόλης Πρόεδρος Φαρμακευτικού Συλλόγου Μαγνησίας & Αλμυρού Αικατερίνη Κλάρα Πρόεδρος Οδοντιατρικού Συλλόγου Μαγνησίας Κωνσταντίνος Λάμπρος Πρόεδρος Γεωπονικού Συλλόγου Μαγνησίας Ιωάννης Σακκόπουλος Γενικός Γραμματέας Περιφερειακού Τμήματος Μαγνησίας Πανελλήνιου Συλλόγου Φυσικοθεραπευτών

Η σχετική επιλογή θα χαρακτηρίσει ην λειτουργία του Βόλου και της ευρύτερης περιοχής, για πολλές επόμενες δεκαετίες

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ 19 Διαφωνεί η Περιβαλλοντική Πρωτοβουλία Μαγνησίας

Διαρκής και θανάσιμη απειλή για το περιβάλλον και την υγεία μας! Τονίζει η Επιτροπή Πολιτών για την καύση απορριμμάτων στον Βόλο Το πρόβλημα Ο Βόλος περιβάλλεται από βιομηχανίες. Η κοντινότερη εξ αυτών, η τσιμεντοβιομηχανία ΑΓΕΤ, απέχει μόνο μερικές εκατοντάδες μέτρα από το πολεοδομικό συγκρότημα. Το 2013 η βιομηχανία αυτή ζήτησε και έλαβε άδεια να χρησιμοποιήσει RDF για τις ενεργειακές της ανάγκες. Η καύση του υλικού αυτού απελευθερώνει άκρως επικίνδυνους ρύπους τόσο για το περιβάλλον όσο και την υγεία των κατοίκων του Βόλου και των γύρω περιοχών. Η ΑΓΕΤ Η τσιμεντοβιομηχανία ΑΓΕΤ απέχει μόλις μερικές εκατοντάδες μέτρα από την πόλη του Βόλου αλλά και από την κωμόπολη Αγριά. Έχει αδειοδοτηθεί για την καύση 200.000 τόνων απορριμμάτων (RDF) ετησίως, χωρίς να διαθέτει την κατάλληλη τεχνολογία και χωρίς να υπάρχει ο ελεγκτικός μηχανισμός και η πολιτική βούληση που να διασφαλίζει ότι ο υλικό προς καύση πληροί τις προδιαγραφές που ορίζει η περιβαλλοντική νομοθεσία. Η αφόρητη -και τοξική- οσμή καμένου πλαστικού είναι συχνό φαινόμενο στην πόλη του Βόλου. Η τεχνολογία καύσης στα εργοστάσια τσιμέντου είναι αμφιλεγόμενη και η λειτουργία τους εντός αστικών περιοχών θα πρέπει να απαγορεύεται ακόμη και για λόγους πρόληψης για την διαφύλαξη της δημόσιας υγείας. Ειδικότερα, στα εργοστάσια που είναι κατασκευασμένα με σκοπό την καύση σκουπιδιών, ένας κύριος μηχανισμός κατακράτησης των τοξικών ρύπων είναι η απότομη ψύξη των καυσαερίων. Αντίθετα, στα εργοστάσια κατασκευής τσιμέντου, η θερμότητα των καυσαερίων χρησιμοποιείται στη γραμμή παραγωγής για την αφύγρανση των πετρωμάτων που χρησιμοποιούνται ως πρώτη ύλη, με αποτέλεσμα τοξικοί ρύποι να μην κατακρατώνται επαρκώς και να διοχετεύονται όχι μόνον στο περιβάλλον αλλά και στο παραγόμενο προϊόν. Τέλος, η περιβαλλοντική νομοθεσία έχει θεσπίσει όρια εκπομπών για μία γραμμή παραγωγής χωρίς να προβλέπει την άθροιση των ρύπων εφόσον υπάρχουν περισσότερες από μία γραμμές παραγωγής. Δηλαδή, αν κάθε μία από τις 4 γραμμές παραγωγής του εργοστασίου της ΑΓΕΤ παρουσιάζει εκπομπές ρύπων εντός ορίων -από όσους μετρώνται- τότε θεωρείται ότι οι εκπομπές ρύπων του εργοστασίου είναι εντός ορίων ακόμη και αν αθροιστικά είναι πολύ πάνω από τα επιτρεπτά όρια. Το καύσιμο Το RDF είναι ένα μείγμα οργανικών και

ανόργανων απορριμμάτων αστικής ή βιομηχανικής προέλευσης. Το δέλεαρ για τη χρήση τους ως πηγή ενέργειας είναι μεγάλο γιατί έχουν χαμηλό κόστος -σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να υπάρχει και επιδότηση- και καλή ενεργειακή απόδοση. Το υλικό αυτό κονιορτοποιείται και εγχέεται με πίεση στην κάμινο όπου και καίγεται. Παρά το ότι έχουν θεσπιστεί διεθνείς κανόνες για τη σύσταση του υλικού με γνώμονα τη μικρότερη δυνατή βλάβη στο περιβάλλον, είναι πρακτικά αδύνατος ο ουσιαστικός έλεγχος για τις ποσότητες που έχει αδειοδοτηθεί να καίει η ΑΓΕΤ ακόμη και αν υπήρχε η βούληση η οποία σήμερα δεν υφίσταται. Επιπλέον, δέχεται φορτία από χώρες όπου η διαχείριση των απορριμμάτων είναι ιδιαίτερα προβληματική, με κίνδυνο το υλικό να είναι πολύ πιο επικίνδυνο (πχ μεγάλη περιεκτικότητα σε πλαστικό, νοσοκομειακά απόβλητα, ραδιενεργές ουσίες). Η καύση του RDF εκλύει στην ατμόσφαιρα διοξίνες και φουράνια, ουσίες ιδιαίτερα τοξικές οι οποίες εκτός από τον αέρα, επικάθονται στο έδαφος, εισχωρούν στον υδροφόρο ορίζοντα μολύνοντας έτσι με διαρκή και αθροιστικό τρόπο το περιβάλλον. Ο Δήμος, η Περιφέρεια, η Πολιτεία Δυστυχώς η Πολιτεία βλέπει την καύση των σκουπιδιών ως τον εύκολο τρόπο για τη διαχείριση των απορριμμάτων και ως ευκαιρία για την κερδοφορία μεγάλων επιχειρήσεων, αδιαφορώντας για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις και για την υγεία των ανθρώπων. Σε αυτό το κλίμα, η Περιφέρεια Θεσσαλίας χρηματοδοτεί τη δημιουργία μονάδας παραγωγής RDF στο ΧΥΤΑ Βόλου με σκοπό την τροφοδοσία της ΑΓΕΤ με αυτό το «καύσιμο», το οποίο θα παρασκευάζεται από απορρίμματα όχι μόνο του Βόλου, αλλά και από άλλες περιοχές της Ελλάδας και από τρίτες χώρες. Η Δημοτική Αρχή του Βόλου, ως άμεσα ενδιαφερόμενη για το θέμα που άπτεται της υγείας των κατοίκων του Βόλου και των γύρω περιοχών, αντί να αντιταχθεί σε όσα διαδραματίζονται και σχεδιάζονται για το ζοφερό περιβαλλοντικά- μέλλον θεωρεί ότι όλα βαίνουν καλώς στηρίζοντας με τη στάση της την καταστροφή του περιβάλλοντος και τη βλάβη που συντελείται στην υγεία των πολιτών. Πολίτες / Φορείς Οι πολίτες στη συντριπτική τους πλειοψηφία είναι κατά της καύσης. Στο δημοψήφισμα που διοργάνωσε η Επιτροπή Αγώνα την ημέρα των ευρωεκλογών, συμμετείχαν 5.216 πολίτες οι οποίοι ψήφισαν κατά της καύσης σκουπιδιών σε ποσοστό 98,51%. Αντίθετη γνώμη στην καύση έχουν εκφράσει και οι περισσότεροι φορείς του νομού, όπως ο Ιατρικός Σύλλογος Μαγνησίας, Σύλλογοι Γονέων και Κηδεμόνων, μαθητές, φοιτητές, καθηγητές.

Η Δημοτική Αρχή Βόλου εν κρυπτώ και με μη σύννομες διαδικασίες, έλαβε άδεια για την κατασκευή εργοστασίου στο ΧΥΤΑ Βόλου, με προϋπολογισμό πάνω από 40 εκατομμύρια ευρώ. Η Περιβαλλοντική Πρωτοβουλία Μαγνησίας είναι απολύτως αντίθετη με την κατασκευή του εργοστασίου αυτού, που ανατρέπει τους εθνικούς σχεδιασμούς για την ανακύκλωση των απορριμμάτων και κατά πάσα πιθανότητα θα δέχεται σκουπίδια και από άλλες περιοχές. Έτσι εκτός από τα σκουπίδια της Ευρώπης και της Μεσογείου που θα καίει η ΑΓΕΤ, θα έχουμε και το SRF που θα παράγεται στο Βόλο και το κοντινότερο εργοστάσιο για την καύση του είναι προφανώς πάλι η ΑΓΕΤ. Η προχειρότητα με την οποία αντιμετωπίζει τα θέματα αυτά ο Δήμος Βόλου φαίνεται και από το γεγονός ότι έχει μεν πάρει την άδεια για την παραγωγή SRF, αλλά δεν έχει, λέει, αντίρρηση να παράγει ότι να είναι! Η Περιβαλλοντική Πρωτοβουλία θα πολεμήσει αυτή την προσπάθεια της Δημοτικής Αρχής, η οποία απειλεί να επιβαρύνει ακόμα περισσότερο την υγεία των Βολιωτών, αλλά είναι πιθανόν να μην προλάβει να προχωρήσει αυτή τη διαδικασία στη διάρκεια της δικής της θητείας, οπότε η νέα Δημοτική Αρχή, που κατά πάσα πιθανότητα θα εκλεγεί με την απλή αναλογική, θα πρέπει να προγραμματίσει αυτό που θα είναι προς το συμφέρον των πολιτών. Σύμφωνα με την άδεια που έχει πάρει η Δημοτική Αρχή Βόλου: 1. Το εργοστάσιο θα μπορεί να επεξεργάζεται ποσότητα 50.500 τόνους ανά έτος αστικά απορρίμματα & 15.200 τόνους ανά έτος προδιαλεγμένα οργανικά για παραγωγή κομπόστ. Επειδή, όπως συμβαίνει και με τα αντίστοιχα εργοστάσια, ποσότητες SRF θα θάβονται, τελικά εκτιμάται ότι θα θάβονται συνολικά 65.000 τόνοι ανά έτος, δηλαδή το 60% του συνόλου.

2. Το προϊόν που θα παράγεται θα είναι το δευτερογενές καύσιμο SRF, που θα προορίζεται για καύση σε τσιμεντοβιομηχανία και μπορεί επομένως να επιστρέφει ως καρκίνος στην πόλη του Βόλου.

3. Το εργοστάσιο θα απασχολεί 15 εργαζόμενους και θα έχει ετήσιο λειτουργικό κόστος 2.704.000 €, το μεγαλύτερο δε μέρος από αυτό το ποσό θα καταλήγει στις τσέπες του εργολάβου, επιβαρύνοντας επομένως τους πολίτες του Βόλου!

4. Η εμπειρία από την ελληνική πραγματικότητα δείχνει ότι από τα 3 μέχρι σήμερα τέτοια εργοστάσια (Αθήνα-Καλαμάτα-Χανιά) το παραγόμενο προϊόν SRF & RDF είναι κακής ποιότητας και δεν το ζητά κανείς, οπότε καταλήγει δεματοποιημένο στους αντίστοιχους ΧΥΤΑ μετά την κατασκευή του! Σήμερα το ΕΜΑΚ της Καλαμάτας έκλεισε, ενώ τα ΕΜΑΚ της Φυλής & των Χανίων είναι ζημιογόνα και επιχορηγούνται από τους Δήμους και τους αντίστοιχους Συνδέσμους Διαχείρισης. Τέλος αφού όλα τα παραπάνω δείχνουν ότι η κατασκευή του εργοστασίου θα είναι ζημιογόνος για το Δήμο Βόλου και τους πολίτες, το ερώτημα είναι γιατί η Δημοτική Αρχή Βόλου επιμένει για την κατασκευή του.

20 ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Συστάσεις της Διεύθυνσης Περιβάλλοντος της Περιφέρειας Θεσσαλίας και της Ένωσης Καταναλωτών Βόλου

Περιορισμό στη χρήση τζακιών και ξυλόσομπων

Π

εριορισμό στη χρήση τζακιών και ξυλόσομπων, συστήνει η Διεύθυνση Περιβάλλοντος της Περιφέρειας Θεσσαλίας, δεδομένου ότι τις βραδινές ώρες της ημέρας και ιδιαίτερα όταν επικρατούν συνθήκες άπνοιας και υψηλής σχετικής υγρασίας καταγράφεται αύξηση των συγκεντρώσεων των αιωρούμενων μικροσωματιδίων στην ατμόσφαιρα. Αυτό οφείλεται αυτή την εποχή στις καύσεις για τη θέρμανση των κτιρίων και κυρίως στη χρήση του ξύλου ως καυσίμου στα τζάκια και τις σόμπες των κατοικιών. Για τους παραπάνω λόγους η Διεύθυνση Περιβάλλοντος και Χωρικού Σχεδιασμού της Περιφέρειας, για την προστασία του πληθυσμού στα

τέσσερα μεγάλα πολεοδομικά συγκροτήματα της Θεσσαλίας, συστήνει τα εξής: Συστάσεις σε άτομα αυξημένου κινδύνου: Άτομα με αναπνευστικό πρόβλημα ή καρδιοπαθείς καθώς επίσης τα παιδιά και τα άτομα άνω των 65 ετών θα πρέπει να αποφύγουν κάθε σωματική άσκηση δραστηριότητα σε εξωτερικούς χώρους. Επίσης, συνιστάται η αποφυγή παραμονής σε εξωτερικούς χώρους ιδιαίτερα σε περιοχές με αυξημένη κυκλοφορία. Άτομα με άσθμα μπορεί να χρειαστούν πιο συχνά εισπνοές ανακουφιστικού φαρμάκου. Επί επιμονής συμπτωμάτων συνιστάται επικοινωνία με τον θεράποντα ιατρό.

“

Η αέρια ρύπανση προκαλεί τα τελευταία χρόνια αναπνευστικά, νευρολογικά, αναπαραγωγικά και αναπτυξιακά προβλήματα

“ Συστάσεις στο γενικό πληθυσμό: Σε κάθε άτομο συνιστάται να αποφύγει κάθε σωματική άσκηση σε εξωτερικούς χώρους και να περιορίσει τον χρόνο παραμονής σε αυτούς ιδιαίτερα σε περιοχές με αυξημένη κυκλοφορία. Συνιστάται προς τους πολίτες ο περιορισμός της χρήσης τζακιών και σομπών για τη θέρμανση των κτιρίων, ιδιαίτερα τις ημέρες που επικρατούν συνθήκες άπνοιας και αυξημένης υγρασίας, οι οποίες ευνοούν τη συσσώρευση των ρύπων. Επισημαίνεται επίσης, ότι στα τζάκια, σόμπες και οποιεσδήποτε άλλες εγκαταστάσεις θέρμανσης, απαγορεύεται η καύση συνθετικής ξυλείας (νοβοπάν κ.λπ.) καθώς και υπολειμμάτων επεξεργασμένης ξυλείας που περιέχουν βερνίκια, κόλλες και λοιπές επικίνδυνες ουσίες για τη δημόσια υγεία και το περιβάλλον, καθώς και η χρήση ως καυσίμων, πλαστικών υλικών, ελαστικών, χρησιμοποιημένων ορυκτελαίων και απορριμμάτων, η καύση των οποίων εκλύει και άλλες ουσίες επικίνδυνες για τη δημόσια υγεία και το περιβάλλον Η Ένωση Καταναλωτών Βόλου «Οι πολίτες πρέπει να κινητοποιηθούν, αλλά και να πάρουν μέτρα αυτοπροστασίας»τονίζει η Ένωση Καταναλωτών Βόλου και Θεσσαλίας

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ 21 Η θερμαντική απόδοση του αστικού (ανοικτού) τζακιού, είναι 15% - 25%, ενώ η ζέστη που παρέχει είναι μόνο τοπική

αναφορικά με τις επιπτώσεις στο περιβάλλον και στη υγεία που προκαλεί η θέρμανση με καυσόξυλα και πέλλετ που καίγονται σε τζάκια και σε σόμπες. Σύμφωνα με την Ένωση Καταναλωτών, στο Βόλο με το πρώτο κρύο, αρχίζει να γίνεται αισθητή με την οσμή, τον ερεθισμό των ματιών αλλά και δια γυμνού οφθαλμού, η αιθαλομίχλη, η οποία έρχεται να προστεθεί στις άλλες φανερές και κρυφές πηγές ρύπανσης της περιοχής μας. Τα τελευταία χρόνια η στροφή στη φθηνότερη θέρμανση με καυσόξυλα και πέλλετ που καίγονται στα τζάκια, στις σόμπες και στους καυστήρες, προκαλεί σοβαρή αύξηση στις τιμές της αέριας ρύπανσης και τη δημιουργία νέφους αιθαλομίχλης. Η αέρια ρύπανση προκαλεί τα τελευταία χρόνια αναπνευστικά, νευρολογικά, αναπαραγωγικά και αναπτυξιακά προβλήματα ιδιαίτερα στον ευάλωτο πληθυσμό, όπως τα παιδιά, οι ηλικιωμένοι, οι έγκυες γυναίκες, καθώς και αυτοί που πάσχουν από αναπνευστικά - καρδιαγγειακά προβλήματα. Ακόμα και οι υγιείς άνθρωποι που ζουν για μεγάλα διαστήματα σε τέτοιο περιβάλλον θα έχουν επιβάρυνση της υγείας τους, ακόμη και καρκίνο. Ουδείς αρμόδιος ενδιαφέρεται να ασχοληθεί με τις καθημερινές υπερβάσεις των ορίων των PM10, PM2,5 και των άλλων καρκινογόνων ουσιών.

Οι πολίτες πρέπει να κινητοποιηθούν, αλλά και να πάρουν μέτρα αυτοπροστασίας. Ένα παραδοσιακό τζάκι εκλύει στην ατμόσφαιρα 30 φορές περισσότερα αιωρούμενα σωματίδια (PM10 και PM2) από ότι ένας καλά συντηρημένος καυστήρας μεγάλης πολυκατοικίας. Η θερμαντική απόδοση του αστικού (ανοικτού) τζακιού, είναι 15% – 25%, ενώ η ζέστη που παρέχει είναι μόνο τοπική και συνεισφέρει ελάχιστα στη συνολική θέρμανση ενός σπιτιού. Μεγάλο είναι το πρόβλημα και της εσωτερικής ρύπανσης, καθώς μεγάλο μέρος του καπνού παραμένει μέσα στο σπίτι. Απαγορεύεται ρητά η καύση βαμμένων ή βερνικωμένων ξύλων, κομματιών από έπιπλα και κάθε είδους πλαστικού, καθώς οδηγούν σε εκπομπή τοξικών αερίων μέσα και έξω από το σπίτι. ΑΠΑΓΟΡEYΕΤΑΙ επίσης η χρήση χημικών προσαναμμάτων. Είναι προτιμότερο να χρησιμοποιούνται φυσικά προσανάμματα. ΑΠΑΓΟΡEYΕΤΑΙ επίσης την αγορά ξυλείας εμποτισμένης με χημικά, που αποσκοπούν σε αργή καύση, εύκολο άναμμα κλπ. ΑΠΑΓΟΡEYΕΤΑΙτο άναμμα του τζακιού όταν οι καιρικές συνθήκες ευνοούν τη δημιουργία αιθαλομίχλης (άπνοια).

22 ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Ο τόπος μας έχει ανάγκη από μεθοδευμένες δράσεις περιβαλλοντικής ανασυγκρότησης

Τ

Του Αλέξανδρου Μεϊκόπουλου Βουλευτή Μαγνησίας

ο περιβάλλον αποτελεί κλειδί για τη βιώσιμη ανάπτυξη και βάση για την οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη κάθε περιοχής. Τα τελευταία χρόνια στη Μαγνησία η σχέση οικονομίας, κοινωνίας και περιβάλλοντος έχει έλθει δυναμικά στο προσκήνιο προκαλώντας ζωηρή συζήτηση γύρω από την ισόρροπη ανάπτυξή τους, αλλά και τη διατάραξη που προκαλούν οι δύο πρώτοι πυλώνες στο περιβάλλον, ενώ σε επίπεδο Ελλάδας είναι ασφαλές να πούμε ότι οι πολίτες της επιδεικνύουν εξαιρετικό βαθμό ενεργοποίησης και συμμετοχής στα περιβαλλοντικά ζητήματα. Με ανεξάντλητη φυσική ομορφιά, γεωμορφολογική πολλαπλότητα, ιστορία και πολιτισμό από άκρη σε άκρη παρουσιάζει ποιοτικά πλεονεκτήματα και ανεξάντλητες δυνατότητες. Η πορεία, ωστόσο, μιας σύγχρονης Μαγνησίας προς την πρόοδο και την ανάπτυξη προσκρούει στην απουσία επίσημων και υπεύθυνων διαπιστώσεων, απαντήσεων και διαχείρισης του προβλήματος της περιβαλλοντικής επιβάρυνσης, η οποία αφαιρεί από τα στρατηγικά της πλεονεκτήματα και ανακόπτει τη δυναμική της. Η πόλη του Βόλου είναι μία από τις ελληνικές πόλεις που εμφανίζουν οξυμμένο πρόβλημα ατμοσφαιρικής ρύπανσης που οφείλεται σε σειρά παραγόντων. Ανθρωπογενείς πηγές ρύπανσης, όπως η αστικοποίηση, η αυξημένη εκβιομηχάνιση και η εκτεταμένη χρήση ΙΧ των τελευταίων δεκαετιών υποβάθμισαν την ποιότητα του αέρα, ενώ σε συνδυασμό με μετεωρολογικούς παράγοντες και τα σύνθετα τοπογραφικά και γεωμορφολογικά χαρακτηριστικά της περιοχής η ρύπανση εγκλωβίζεται πάνω από την πόλη. Και δεν είναι μόνο οι χαμηλής έντασης άνεμοι που δε διευκολύνουν την απομάκρυνση των αέριων ρύπων αφού, ακόμη και όταν φυσούν ισχυροί νότιοι άνεμοι, το Πήλιο λειτουργεί σαν φυσικό τείχος. Ταυτόχρονα, η στροφή πολλών πολιτών προς τα τζάκια και τις άλλες φθηνές παραδοσιακές μορφές θέρμανσης με καύση ξύλου και άλλων υλικών κατά τους χειμερινούς μήνες συνιστούν πρόσθετο επιβαρυντικό παράγοντα. Επιμέρους παράγοντες που αθροιστικά ευνοούν την ύπαρξη συνθηκών ατμοσφαιρικής ρύπανσης είναι η λειτουργία μεγάλων βιομηχανιών ουσιαστικά εντός του αστικού της πόλης, αλλά και η παραμονή του σκραπ στον προβλήτα 1 του Λιμανιού του Βόλου εντός της περιοχής των Παλαιών. Επιπλέον, ο σχεδιασμός για δημιουργία εργοστασίου SRF

(επεξεργασίας αστικών αποβλήτων για καύση) δε συνάδει με τον Εθνικό Σχεδιασμό Διαχείρισης Απορριμμάτων, ο οποίος δίνει προτεραιότητα στην επαναχρησιμοποίηση και στην ανακύκλωση των στερεών αποβλήτων. Το φαινόμενο της ατμοσφαιρικής ρύπανσης δημιουργεί έντονο αναβρασμό και συντηρεί τη δικαιολογημένη ανησυχία των πολιτών της Μαγνησίας, η οποία πρόσφατα συνοδεύθηκε από επιστημονικά δεδομένα που επιβεβαιώνουν τα αρνητικά αποτελέσματα στη δημόσια υγεία της περιοχής. Η δημοσίευση της πρόσφατης δωδεκάμηνης έρευνας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας για τη διασύνδεση των περιστατικών ρύπανσης με τους ασθενείς που προσέρχονται με καρδιοαναπνευστικά προβλήματα στο Νοσοκομείο του Βόλου έδειξε ότι, όσον αφορά τα παιδιατρικά περιστατικά που εμφανίστηκαν στο Νοσοκομείο σε σύνολο 366 ημερών, το 32,43%, συσχετίστηκαν με τις ημέρες όπου η ατμόσφαιρα του Βόλου ήταν περιβαλλοντικά επιβαρυμένη, ενώ αντίστοιχα στα παθολογικά περιστατικά η συσχέτιση έφτανε σε ποσοστό 25,83%. Επιπρόσθετα, σύμφωνα με την έρευνα του Τμήματος Επιδημιολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας το 2019, η Μαγνησία εμφανίζει μεγαλύτερη θνησιμότητα από το μέσο όρο της Ελλάδας σε διάφορες μορφές καρκίνου και σε εγκεφαλικά επεισόδια. Επακόλουθο, συνεπώς, της περιβαλλοντικής επιβάρυνσης είναι η ευρύτερη υπονόμευση του αισθήματος ασφάλειας και της κοινωνικής ομαλότητας στην περιοχή με τη συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών να αξιώνουν την προστασία του δικαιώματός τους για καθαρό αέρα. Πρόσφατη είναι η απόφαση - σταθμός βρετανικού δικαστηρίου που για πρώτη φορά στην ιστορία αποφάσισε ότι για το θάνατο ενός εννιάχρονου κοριτσιού από το νοτιοανατολικό Λονδίνο ευθύνεται η ατμοσφαιρική ρύπανση που κατέγραφε υψηλά επίπεδα και η έρευνα έδειξε εντυπωσιακή σχέση ανάμεσα στις επείγουσες νοσηλείες του κοριτσιού και των συγκεντρώσεων του διοξειδίου του αζώτου και

των αιωρούμενων μικροσωματιδίων λίγα χιλιόμετρα από το σπίτι της. Ο τόπος έχει ανάγκη από συνολικό σχεδιασμό και μεθοδευμένες δράσεις περιβαλλοντικής ανασυγκρότησης. Η ανακύκλωση με διαλογή στην πηγή πρέπει να καταστεί κύρια μέθοδος διαχείρισης απορριμμάτων και να δοθεί έμφαση στην επιλογή του φυσικού αερίου που είναι το φιλικότερο περιβαλλοντικά καύσιμο. Θετικό περιβαλλοντικό αποτύπωμα θα άφηνε και η διαμόρφωση ενός ολοκληρωμένου προγράμματος στον τομέα διαχείρισης των υδάτινων πόρων της Μαγνησίας. Η οριστική επίλυση του προβλήματος διαρροών που παρουσιάζει το φράγμα Παναγιώτικο με αποτέλεσμα ειδικά τους καλοκαιρινούς μήνες να παρουσιάζονται προβλήματα στην ύδρευση του Νότιου Πηλίου, αλλά και η δημιουργία κλειστών κυκλωμάτων άρδευσης στο Ανατολικό Πήλιο, ώστε να αποφεύγεται η διαφυγή νερού προς τη θάλασσα, αποτελούν δράσεις που σέβονται το περιβάλλον και στοχεύουν στην υδάτινη αυτονομία της περιοχής. Ίδια θα πρέπει να είναι η κατεύθυνση και στην περιβαλλοντική ανασυγκρότηση των Σποράδων, που έχουν τη δυνατότητα να διαμορφωθούν σε «πράσινα» νησιά, τόσο από την πλευρά της ηλεκτρικής ενέργειας, όπως προβλεπόταν στο προηγούμενο ΕΣΠΑ, όσο και σχετικά με όλο το φάσμα των δραστηριοτήτων τους. Το περιβάλλον αναδεικνύεται σε καθοριστικό παράγοντα που θα διαμορφώσει τις πολιτικές, κοινωνικές και οικονομικές εξελίξεις του μέλλοντος τόσο στην Ελλάδα όσο και παγκοσμίως. Οι άνθρωποι θα συνυπολογίζουν ολοένα και περισσότερο το περιβαλλοντικό προφίλ μιας περιοχής για την εγκατάσταση, την τουριστική τους προτίμηση και την ευρύτερη οικονομική τους δραστηριοποίηση. Η Μαγνησία με την πολυπλοκότητα και τις ιδιαιτερότητες της περίπτωσής της έχει αναμφίβολα τα βλέμματα στραμμένα πάνω της και μπορεί με ορθή διαχείριση να αποτελέσει «case study» στα ζητήματα του περιβάλλοντος και της αέριας ρύπανσης.

Το φαινόμενο της ατμοσφαιρικής ρύπανσης δημιουργεί έντονο αναβρασμό και συντηρεί τη δικαιολογημένη ανησυχία των πολιτών της Μαγνησίας

24 ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

ΔΩΡΟΘΕΑ ΚΟΛΥΝΔΡΙΝΗ ΕΙΜΑΣΤΕ ΣΥΝΕΠΕΙΣ ΣΤΙΣ ΔΕΣΜΕΥΣΕΙΣ ΚΑΙ ΣΤΙΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΜΑΣ

«Π

αρακολουθού με στενά και με υπευθυνότητα το θέμα της ατμοσφαιρική ς ρύπανσης στο Πολεοδομικό Συγκρότημα στο Βόλο. Σε αυτή την πόλη ζούμε κι εργαζόμαστε κι εμείς άλλωστε, οπότε μας αφορά άμεσα και ως κατοίκους της πόλης. Το παρακολουθούμε όμως υπεύθυνα και συντεταγμένα, χωρίς άναρθρες κραυγές και σκοπιμότητες», αναφέρει μεταξύ άλλων σε συνέντευξη της στη «Μαγνησία» η Αντιπεριφερειάρχης Δωροθέα Κολυνδρίνη. Η ίδια απαντά «έξω από τα δόντια» σε όλα όσα της καταλογίζουν τονίζοντας ότι μπορεί να έχει τις ενστάσεις με τη μελέτη για την ατμοσφαιρική ρύπανση από το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, ωστόσο επισημαίνει πως «έχουμε ανοιχτούς διαύλους επικοινωνίας, σοβαρή και ειλικρινή συνεργασία επί της ουσίας». Τέλος, αναφορικά με την αδειοδότηση του εργοστασίου SRF που διακαώς επιθυμεί να κατασκευάσει ο Δήμος Βόλου υπογραμμίζει χαρακτηριστικά: «Δεν υπάρχουν αστερίσκοι, υποσημειώσεις ή οτιδήποτε άλλο κρυπτόμενο που ενδεχομένως να φαντάζονται κάποιοι. Η απόφαση του Π.Σ. σχετικά με την παραγωγή SRF και RDF είναι ξεκάθαρη και σαφής και είναι στη διάθεση του καθενός να την αναζητήσει και να το επιβεβαιώσει. Δεν παύει όμως να είναι μία γνωμοδότηση. Αυτός είναι άλλωστε ο διακριτός ρόλος της Περιφέρειας».

 Κύρια Κολυνδρίνη, τόσο η Περιφέρεια Θεσσαλίας, όσο και ο Δήμος Βόλου, έχουν συγκεντρώσει πυρά αναφορικά με το θέμα της ατμοσφαιρικής ρύπανσης στο Πολεοδομικό Συγκρότημα Βόλου. Θεωρείτε ότι είναι άδικη η κριτική από μέρους των οργανωμένων ομάδων και πολιτών. Δ.Κ.: Η κριτική είναι καλοδεχούμενη, όταν γίνεται καλοπροαίρετα και στηρίζεται σε δεδομένα. Δεν μπορεί οποιοσδήποτε να μας καταλογίσει ότι ως περιφερειακή αρχή κρυβόμαστε από το ζήτημα της επιβαρυμένης ατμόσφαιρας στην περιοχή ή ότι κωφεύομε. Από την πρώτη στιγμή που αναλάβαμε, παρακολουθούμε στενά και με υπευθυνότητα το θέμα της ατμοσφαιρικής ρύπανσης στο Πολεοδομικό Συγκρότημα στο Βόλο. Σε αυτή την πόλη ζούμε κι εργαζόμαστε κι εμείς άλλωστε, οπότε μας αφορά άμεσα και ως κατοίκους της πόλης. Το παρακολουθούμε όμως υπεύθυνα και συντεταγμένα, χωρίς άναρθρες κραυγές και σκοπιμότητες. Πρωτοστατήσαμε, ως οφείλαμε, με ενέργειες και δράσεις προκειμένου να ελέγξουμε και να διαλευκάνουμε το τοπίο στην περιοχή, αφουγκραζόμενοι την ανησυχία της τοπικής κοινωνίας.  Σε ποιες ενέργειες – δράσεις έχει προχωρήσει η Περιφέρεια Θεσσαλίας για να θωρακίσει τους πολίτες από όλα τα ζητήματα της ρύπανσης, με κυρίαρχη φυσικά την ατμοσφαιρική. Δ.Κ.: Οι έλεγχοι τα τελευταία χρόνια στις μεγάλες βιομηχανίες της περιοχής πραγματοποιούνται συνεχώς και τακτικά, σε πολλαπλάσιο βαθμό από όσο προβλέπεται. Παράλληλα, καταγράφεται καθημερινά η ποιότητα της ατμόσφαιρας στο Βόλο μέσω δύο σταθμών μέτρησης της ατμοσφαιρικής ρύπανσης και δημοσιοποιούνται σε πραγματικό χρόνο, ενώ ήδη βρίσκονται σε εξέλιξη διαγωνισμοί για την προμήθεια τριών ακόμη σταθμών μέτρησης, οι δύο μέσω χρηματοδότησης από το ΕΣΠΑ και ο ένας μέσω του Πράσινου Ταμείου. Συγχρόνως, αυτή την περίοδο υλοποιούνται δύο ερευνητικά έργα για την ατμόσφαιρα της περιοχής. Το πρώτο είναι το Πρόγραμμα για τη Διερεύνηση της Χημικής Σύστασης και της Προέλευσης Δυσοσμίας στο Πολεοδομικό Συγκρότημα

του Βόλου σε συνεργασία με το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, που έχει ξεκινήσει προ εξαμήνου, όπου έχουν εγκατασταθεί τρεις σταθμοί δειγματοληψίας και έχουν υλοποιηθεί πάνω από 120 δειγματοληψίες. Το δεύτερο πρόγραμμα αφορά τη διενέργεια δειγματοληψιών με τη μέθοδο της ολφακτομετρίας σε επτά μεγάλες βιομηχανικές εγκαταστάσεις, σε καμινάδες και σε κεντρικά σημεία της ευρύτερης περιοχής του Βόλου προκειμένου να συλλεχθούν στοιχεία τα οποία θα αναλυθούν από τους ειδικούς. Παράλληλα με την έρευνα της ολφακτομετρίας ενεργοποιήθηκε το σύστημα D-NOSES, ένα έργο χρηματοδοτούμενο από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, που με τη ενεργή συμμετοχή τους μέσω της ηλεκτρονικής εφαρμογής «Odour Collect» οι πολίτες έχουν τη δυνατότητα να αναφέρουν σε πραγματικό χρόνο περιστατικά οσμής και να τους προσδώσουν ποιοτικά χαρακτηριστικά, δημιουργώντας παράλληλα ένα παρατηρητήριο πολιτών για τον εντοπισμό ενδεχόμενων πηγών αέριας ρύπανσης. Τέλος, έχει ήδη ξεκινήσει η διαδικασία ανάθεσης στο «Δημόκριτο» για δειγματοληψίες σε πραγματικό χρόνο σε δύο μεγάλες βιομηχανίες της περιοχής.

“

Παρακολουθώ με επιφυλακτικότητα και σκεπτικισμό την ερευνητική μελέτη των κ.κ Σαχαρίδη Γουργουλιάνη και έχω εκφράσει δημόσια τις ενστάσεις μου

”

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ 25

26 ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

 Για να είμαι ακριβής απέναντι σας, στις 29 Αυγούστου 2019 καταθέσατε μηνυτήρια αναφορά κατά της τσιμεντοβιομηχανίας ΑΓΕΤ καθώς και κατά της Χαλυβουργίας Βόλου, έχοντας τα αποτελέσματα των πορισμάτων του Κλιμακίου Ελέγχου, αλλά και τα στοιχεία ενός έτους, από τους συνεχείς ελέγχους της Διεύθυνσης Βιομηχανίας. Δηλώσατε μάλιστα ότι η δικαιοσύνη θα κάνει τη δουλειά της προκειμένου να διαπιστώσει εάν υπάρχουν υπερβάσεις ή όχι και η Περιφέρεια θα συνεχίσει να ελέγχει κάθε επιχείρηση με την όποια δυνατότητα της δίνει η ΑΕΠΟ και ταυτοχρόνως ζητώντας από την κυβέρνηση την τροποποίησης της. Γνωρίζετε αν υπάρχει κάποια εξέλιξη από την πλευρά της δικαιοσύνης; Δ.Κ.: Πράγματι από τα στοιχεία που συνέλλεξαν οι αρμόδιες υπηρεσίες έκρινα σκόπιμο, ως όφειλα, να ενημερώσω την εισαγγελική αρχή της περιοχής

“

Ως Περιφέρεια έχουμε τους ελεγκτικούς μηχανισμούς μας, τους έχουμε αυξήσει, έχουμε στη διάθεσή μας καθημερινώς αποτελέσματα για την ποιότητα της ατμόσφαιρας

”

μας καταθέτοντας μηνυτήρια αναφορά κατά παντός υπευθύνου προκειμένου να διερευνηθεί η υπόθεση και να αποδοθούν τυχόν ευθύνες σε βιομηχανίες με ρυπογόνα δραστηριότητα προσκομίζοντας όλες τις εκθέσεις του Κλιμακίου Ελέγχου Περιβάλλοντος. Όπως όμως είχα αναφέρει και τότε η Δικαιοσύνη θα κάνει τη δουλειά της και εμείς κάνουμε τη δική μας δουλειά σχετικά με το ελεγκτικό κομμάτι. Εξ όσων γνωρίζω έχει ήδη ξεκινήσει η διενέργεια της προκαταρκτικής εξέτασης και σε σύντομο διάστημα εκτιμώ ότι θα έχουμε νέα.  Κατά καιρούς όλοι μας και εννοώ όλοι όσοι εμπλέκονται στον τοπικό δημόσιο βίο, επικαλούμαστε το γεγονός ότι το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, 30 και πλέον χρόνια μετά την λειτουργία του, ακόμη δεν έχει καταφέρει να συνδεθεί με την πόλη.Ωστόσο μια αξιόλογη μελέτη που αφορά την ατμοσφαιρική ρύπανση, από το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας (Μελέτη Σαχαρίδη - Γουργου-

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ 27 Επίκειται και νέα συνεργασία Περιφέρειας και Πανεπιστημίου για την υποστήριξη του Ιδρύματος στο σχεδιασμό του νέου ΕΣΠΑ 2021 – 2027. Πράγματι παρακολουθώ με επιφυλακτικότητα και σκεπτικισμό την ερευνητική μελέτη των κ.κ Σαχαρίδη - Γουργουλιάνη και έχω εκφράσει δημόσια τις ενστάσεις μου. Σας θυμίζω ότι αρχικά μας είχαν προσκαλέσει να συμμετάσχουμε, ως Περιφέρεια Θεσσαλίας, στο συγκεκριμένο ερευνητικό πρόγραμμα, πρόσκληση την οποία αποδεχθήκαμε εξ αρχής. Πλην όμως, εξέφρασα την αντίθεσή μου στη συνέχεια, επειδή συμμετείχαν στο ερευνητικό έργο ελεγχόμενοι φορείς, επειδή υπήρχαν θέματα πιστοποίησης της ομάδας εργασίας καθώς και επειδή το ποσό που θα διαθέταμε θα χρηματοδοτούσε επικοινωνιακές δράσεις και όχι δράσεις ουσίας. Παρόλο, που δεν είμαστε οι αρμόδιοι να κρίνουμε τα αποτελέσματα μίας ερευνητικής προσπάθειας, μην λησμονούμε ότι πρόκειται για μία έρευνα, που βρίσκεται μάλιστα ακόμη σε πρώιμο στάδιο και αποτελεί κατά βάσει ένα παρατηρητήριο. Εμείς, όπως προανέφερα, ως Περιφέρεια έχουμε τους ελεγκτικούς μηχανισμούς μας, τους έχουμε αυξήσει, έχουμε στη διάθεσή μας καθημερινώς αποτελέσματα για την ποιότητα της ατμόσφαιρας και κάνουμε ότι περνάει από το χέρι μας για να είμαστε συνεπείς στις δεσμεύσεις και στις υποχρεώσεις μας. Σημειώνω και πάλι, ότι το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας είναι ένα από τα πιο αξιόλογα Πανεπιστήμια και είναι καμάρι για εμάς στην περιοχή και δεν αλλάζει η άψογη και αγαστή συνεργασία που έχουμε, ούτε απαξιώνει κανείς την επιστημοσύνη των ερευνών.

εργοστασίου ανακύκλωσης. Μπορείτε να μας εξηγήσετε τι έχει συμβεί; Δ.Κ.: Πρέπει επιτέλους να σταματήσει η παραπληροφόρηση για αυτό το σοβαρό θέμα και οι πολίτες της περιοχής να είναι πλήρως ενημερωμένοι για το ζήτημα του εργοστασίου SRF από το Δ. Βόλου. Το Περιφερειακό Συμβούλιο Θεσσαλίας στη συνεδρίαση της 16ης Ιουνίου 2019 γνωμοδότησε αρνητικά για την παραγωγή SRF και RDF από το συγκεκριμένο εργοστάσιο και θετικά για την παραγωγή της Μονάδας Επεξεργασίας Απορριμμάτων, για την Περιβαλλοντική αδειοδότηση του έργου «Ολοκληρωμένη Εγκατάσταση Διαχείρισης Αποβλήτων (ΟΕΔΑ) Βόλου υπό όρους. Δεν υπάρχουν αστερίσκοι, υποσημειώσεις ή οτιδήποτε άλλο κρυπτόμενο που ενδεχομένως να φαντάζονται κάποιοι. Η απόφαση του Περιφερειακού Συμβουλίου Θεσσαλίας σχετικά με την παραγωγή SRF και RDF είναι ξεκάθαρη και σαφής και είναι στη διάθεση του καθενός να την αναζητήσει και να το επιβεβαιώσει. Δεν παύει όμως να είναι μία γνωμοδότηση. Αυτός είναι άλλωστε ο διακριτός ρόλος της Περιφέρειας. Το Υπουργείο Περιβάλλοντος πράγματι προέβη στην αδειοδότηση επικαλούμενο μεταξύ άλλων δεκάδων πράξεων και τη γνωμοδοτική απόφαση του Π.Σ., το περιεχόμενο της οποίας σας εξέθεσα ανωτέρω.

 Στις 30 Οκτωβρίου 2020 και εν μέσω υγειονομικής κρίσης, το Υπουργείο Περιβάλλοντος κατηγορείται ότι αδειοδότησε με βάση τη θετική γνωμοδότηση της Περιφέρειας Θεσσαλίας, το εργοστάσιο SRF που διακαώς επιθυμεί να κατασκευάσει ο Δήμος Βόλου. Το Περιφερειακό Συμβούλιο Θεσσαλίας μετά από δική σας εισήγηση είχε απορρίψει την κατασκευή του εν λόγω εργοστασίου, αν και είχε δεχθεί την κατασκευή

λιάνη) δεν γίνεται αποδεκτή από μέρους σας και αναφέρομαι σε εσάς, ως αντιπεριφερειάρχη Μαγνησίας. Δ.Κ.: Ο δεσμός της Περιφέρειας Θεσσαλίας με το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας είναι ισχυρός και στο μέλλον πρόκειται να ενισχυθεί ακόμη περισσότερο. Έχουμε άριστη συνεργασία με τις πανεπιστημιακές αρχές και συνεχίζουμε να συνεργαζόμαστε με τους καθηγητές σε θέματα που αφορούν την περιφερειακή ανάπτυξη, τη δημόσια υγεία, την έρευνα και καινοτομία. Έχουμε ανοιχτούς διαύλους επικοινωνίας, σοβαρή και ειλικρινή συνεργασία επί της ουσίας. Όλα αυτά τα χρόνια δεν έχουμε παύσει να το ενισχύουμε και να το στηρίζουμε μέσω χρηματοδοτικών προγραμμάτων, έχοντας ολοκληρώσει και υλοποιώντας έργα ποσού άνω των 70 εκατ. ευρώ για υποδομές, ερευνητικά προγράμματα, σύγχρονο τεχνολογικό εξοπλισμό, για έργα καινοτομίας κ.α.. Είναι άλλωστε άρρηκτα συνδεδεμένο και συνυφασμένο με την τοπική κοινωνία.

“

Δεν μπορεί οποιοσδήποτε να μας καταλογίσει ότι ως περιφερειακή αρχή κρυβόμαστε από το ζήτημα της επιβαρυμένης ατμόσφαιρας στην περιοχή ή ότι κωφεύομε

28 ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

ΠΡΑΣΙΝΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ Η ΘΕΣΣΑΛΙΑ Η Θεσσαλία είναι από τις περιφέρειες με το πιο πράσινο περιβαλλοντικό αποτύπωμα στη χώρα, τονίζει ο Περιφερειάρχης Θεσσαλίας Κώστας Αγοραστός

Σ

ύμφωνα με τον ίδιο, με στρατηγικό σχεδιασμό και σε συνεργασία με δήμους και φορείς σχεδιάσαμε, χρηματοδοτήσαμε και υλοποιήσαμε 234 έργα για το περιβάλλον με προϋπολογισμό 399 εκατ. ευρώ: Έργα βραβευμένα και αναγνωρισμένα διεθνώς, όπως η ανασύσταση της Κάρλας, ένα από τα μεγαλύτερα περιβαλλοντικά έργα στην Ευρώπη. Έργα αντιπλημμυρικά και αρδευτικά, για την

ενίσχυση της αγροτικής παραγωγής (λιμνοδεξαμενές σε Ξηριά, Γλαύκη, Καστρί, υπογειοποιήσεις αγωγών κ.α.) και έργα για την αναβάθμιση της ποιότητας και της ποσότητας του πόσιμου νερού, όπως το φράγμα στο Μαυρομάτι, το φράγμα στο Ληθαίο, στη Γυρτώνη αντικαταστάσεις δικτύων ύδρευσης και νέα έργα ύδρευσης. Η Περιφέρεια Θεσσαλίας είναι η πιο «πράσινη» περιφέρεια της χώρας με ούτε έναν ΧΑΔΑ (Χώρο

Ανεξέλεγκτης Διάθεσης Απορριμμάτων) ενεργό, με τρεις ΧΥΤΑ (Βόλου, Λάρισας Τρικάλων) οι οποίοι επεκτάθηκαν πρόσφατα και χωρίς περιβαλλοντικά πρόστιμα από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Εντάξαμε με 31,3 εκατ. ευρώ το έργο της Μονάδας Επεξεργασίας Στερεών Αποβλήτων Δυτικής Θεσσαλίας για τη μετατροπή του ΧΥΤΑ σε ΧΥΤΥ, πρωτοπορώντας έτσι όχι μόνο στη Θεσσαλία αλλά και στην Ελλάδα. Ανάλογες Μονάδες δρομολογούνται σε Λάρισα και Βόλο.

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ 29 Όλες οι υποδομές είναι δημόσιες που σημαίνει ότι δεν υπάρχει οικονομική επιβάρυνση για τον πολίτη. Ακόμη, το σύνολο των οικισμών με πληθυσμό 2.00015.000 κατοίκους καλύπτεται με έργα συλλογής και επεξεργασίας αστικών λυμάτων, δηλαδή αποκτούν όλοι, Βιολογικό Καθαρισμό. Παράλληλα, για την ενεργειακή αναβάθμιση δημοσίων κτιρίων εντάξαμε έργα 11 εκατ. ευρώ, ενώ επίκειται πρόσκληση για την επιδότηση με 50% της χρήσης φυσικού αερίου στα νοικοκυριά, προϋπολογισμού 10 εκατ. ευρώ. Πράσινο περιβαλλοντικό αποτύπωμα έχουν εξάλλου οι ολοκληρωμένες στρατηγικές για τη Βιώσιμη Αστική Ανάπτυξη στις πρωτεύουσες της Θεσσαλίας, με 45 έργα προϋπολογισμού 48 εκατ. ευρώ. Οι δρόμοι ήπιας κυκλοφορίας και οι υπόλοιπες παρεμβάσεις που υλοποιούνται ήδη σε Λάρισα, Βόλο και ξεκινούν σε Τρίκαλα και Καρδίτσα, συμβάλλουν αποφασιστικά στη μείωση των ατμοσφαιρικών ρύπων και την ποιοτική αναβάθμιση του αστικού περιβάλλοντος. Ενώ περιβαλλοντική ελάφρυνση φέρνει το έργο της ηλεκτροκίνησης του Θεσσαλικού σιδηροδρόμου και συγκεκριμένα του προαστιακού σιδηροδρόμου Παλαιοφάρσαλα - Καρδίτσα - Τρίκαλα - Καλαμπάκα. Το έργο έχει ενταχθεί στο ΕΣΠΑ Θεσσαλίας με 57,7 εκατ. ευρώ και με την ολοκλήρωσή του η Θεσσαλία θα είναι η πρώτη περιφέρεια στην Ελλάδα που θα έχει προαστιακό με ηλεκτροκίνηση.

“

Έργα δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ για το περιβάλλον στη Μαγνησία από την Περιφέρεια

Στη Μαγνησία Στην Π.Ε. Μαγνησίας και Β. Σποράδων, χρηματοδοτήθηκαν και υλοποιούνται έργα περιβάλλοντος όπως: -Αξιοποίηση φράγματος Παναγιώτικο με δίκτυα μεταφοράς νερού Π.Ε. Μαγνησίας.

-Μελέτες αντιπλημμυρικής προστασίας οικισμών του Νομού Π.Ε. Μαγνησίας.

-Οριοθέτηση ρέματος πλησίον παραλίας Παρίσαινας Δήμου Ζαγοράς Π.Ε Μαγνησίας.

-Συμπληρωματική μελέτη στη μελέτη έργων αντιπλημμυρικής προστασίας σε χειμάρρους της Σκιάθου.

-Αντιπλημμυρική μελέτη ρέματος Παιδόπολης.

-Ασφ/ση δρόμου προς ΧΥΤΑ Αργαλαστής.

-Φράγμα συγκέντρωσης νερού στο ρέμα Μαυρομάτι Δήμου Σούρπης Ν. Μαγνησίας.

-Μελέτη επειγόντων αντιπλημμυρικών έργων χειμάρρων Ξηριά, Σεσκουλιώτη και Κακαβιώτη.

-Επείγοντα αντιπλημμυρικά έργα χειμάρρου Κραυσίδωνα.

-Επείγοντα αντιπλημμυρικά έργα χειμάρρου Ξηριά (τμήμα από Χ.Θ. 0+350 έως Χ.Θ. 2+200).

-Κατασκευή των έργων ενίσχυσης της ύδρευσης της μείζονος περιοχής Βόλου Α΄ Φάση.

-Μελέτες τροφοδοσίας λίμνης Κάρλας, ενίσχυσης της ύδρευσης Βόλου, ανάδειξης και προστασίας περιβάλλοντος Κάρλας.

-Κατασκευή αντιπλημμυρικών έργων και έργων ορεινής υδρονομίας στη λεκάνη λίμνης Κάρλας.

-Ασφαλτόστρωση της οδού Ν. Κλήμα - ΤζιλαλήΧ.Υ.Τ.Α.

-Κατασκευή έργων μεταφοράς και διανομής νερού λίμνης Κάρλας Α΄ Φάση.

-Π.Σ. Τροποποίηση ΜΠΕ & Σύνταξη προμελέτης αρδευτικού δικτύου του έργου «Φράγμα συγκέντρωσης νερού στο ρέμα Μαυρομάτι» του Δήμου Σούρπης Π.Ε. Μαγνησίας.

-Αποκατάσταση ζημιών από την πλημμύρα της 10/12/2009 Π.Ε. Μαγνησίας.

-Συμπληρωματικά έργα παροχέτευσης ομβρίων περιοχής Χόρτου Π.Ε Μαγνησίας.

-Αποκατάσταση ΧΑΔΑ Κοινότητας Κεραμιδίου.

-Αποκατάσταση ΧΑΔΑ Δήμου Σηπιάδος.

-Αποκατάσταση ΧΑΔΑ Δ.Δ. Βελεστίνου στη θέση Μπίκα.

-Καθαρισμός τμήματος τάφρων 7Τ & 2Τ και συμπληρωματικά έργα επαναδημιουργίας λίμνης Κάρλας.

-Συντήρηση-αποκατάσταση και λειτουργία των αντλιοστασίων Πηνειού, κόμβου Πέτρας και Καναλίων της λίμνης Κάρλας.

-Αποκατάσταση βλαβών, βελτίωση και συντήρηση του αντλιοστασίου κόμβου Πέτρας της λίμνης Κάρλας.

-Κατασκευή των υπολειπόμενων εργασιών έργου επαναδημιουργίας λίμνης Κάρλας Α’ Φάση.

-Κατασκευή έργων ανάδειξης περιβάλλοντος λίμνης Κάρλας.

-Κατασκευή των απαιτούμενων έργων τροφοδοσίας της λίμνης Κάρλας από τον π. Πηνειό.

-Ολοκλήρωση έργου αντιπλημμυρικής προστασίας χειμάρρου Ξηριά (Χ.Θ. 0+350 έως Χ.Θ. 2+200) .

-Καθαρισμός υδατορεμάτων Π.Ε Μαγνησίας 2015.

-Νέος τεχνικός σύμβουλος ολοκλήρωσης έργου επαναδημιουργίας λίμνης Κάρλας.

-Κατασκευή υπολειπόμενων αντιπλημμυρικών έργων στη λεκάνη λίμνης Κάρλας.

-Επέκταση του Χ.Υ.Τ.Α. Π.Σ. Βόλου.

-Εκβάθυνση χειμάρρου Κραυσίδωνα στο ύψος της σιδηροδρομικής γραμμής του ΟΣΕ και λοιπές εργασίες.

-Συμπληρωματικές εργασίες ολοκλήρωσης φράγματος συγκέντρωσης νερού στο ρέμα Μαυρομάτι του Δήμου Σούρπης (6ο Υποέργο).

-Μέσα ερμηνείας έργων ανάδειξης περιβάλλοντος Λ. Κάρλας.

- «Ειδικές επιστημονικές εργασίες καθορισμού εκθεσιακού υλικού για τον εκθεσιακό χώρο φυσικής ιστορίας και πολιτισμού λίμνης – Μαυροβουνίου και το κέντρο πληροφόρησης της νέας λίμνης Κάρλας.

-Υπηρεσίες φύλαξης αντλιοστασίων και δομών της λίμνης Κάρλας.

-Συντήρηση και καθαρισμός τάφρων τροφοδοσίας λίμνης Κάρλας.

-Καθαρισμός ρεμάτων Σκοπέλου.

-Άμεση αποκατάσταση ζημιών από τη θεομηνία της 21-5-2016 στην Π.Ε. Μαγνησίας: Κατεπείγων καθαρισμός υδατορεμάτων.

-Καθαρισμός υδατορεμάτων έτους 2018.

-Κατεπείγουσες εργασίες καθαρισμού υδατορεμάτων Δήμου Ζαγοράς Μουρεσίου.

-Κατεπείγουσες εργασίες καθαρισμού υδατορεμάτων Δήμου Νοτίου Πηλίου.

-Κατεπείγουσες εργασίες καθαρισμού υδατορεμάτων Δήμου Ρήγα Φεραίου.

-Εργασίες άμεσης απομάκρυνσης των φερτών από τις κοίτες του χειμάρρου Κερασιώτη και του συλλεκτήρα Σ6 στους οικισμούς της Κερασιάς και των Καναλίων αντίστοιχα, που επλήγησαν από τις πλημμύρες τη χρονική περίοδο από 26 έως 28 Ιουνίου 2018 και (β) άμεση αποκατάσταση του αναχώματος στο έργο εισόδου του συλλεκτήρα Σ6.

-Συντήρηση & καθαρισμός τάφρων τροφοδοσίας λίμνης Κάρλας.

-Φύλαξη εγκαταστάσεων και δομών της λίμνης Κάρλας.

-Προμήθεια και τοποθέτηση δυο (2) μετασχηματιστών 2.500 KVA στο αντλιοστάσιο κόμβου Πέτρας της λίμνης Κάρλας.

-Φύλαξη εγκαταστάσεων και δομών της λίμνης Κάρλας 2017-2018.

-Προμήθεια και τοποθέτηση ενός περιστροφικού διακόπτη τύπου ΑΜ/ΧΑ 16KA, 24KV στον Πίνακα μέσης τάσης του αντλιοστασίου κόμβου Πέτρας λίμνης Κάρλας.

-Ενεργειακή αναβάθμιση Καρτάλειου σχολικού συγκροτήματος.

-Κατασκευή έργων διευθέτησης ρεμάτων Σκιάθου 2.

-Καθαρισμός ρεμάτων Νήσου Σκιάθου.

-Έργα διευθέτησης ρέματος Παιδόπολης.

30 ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Σ

το τέλος του μήνα που διανύουμε (Ιανουάριος 2021) αναμένεται να γίνουν οι πρώτες ανακοινώσεις από το πρόγραμμα των ερευνητών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, αναφορικά με τις δυσάρεστες οσμές που εντοπίζονται στο Πολεοδομικό Συγκρότημα Βόλου. Πρόκειται για τα πρώτα στοιχεία της ενδιάμεσης παρουσίασης του προγράμματος για τη Διερεύνηση της Χημικής Σύστασης και της Προέλευσης Δυσοσμίας στο Πολεοδομικό Συγκρότημα του Βόλου που υλοποιεί το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και έχει ξεκινήσει από τα τέλη Μαΐου 2019. Η ολοκλήρωση του προγράμματος βάσει τη σύμβασης του έργου που έχει υπογραφεί, είναι για ολοκλήρωση σε 18 μήνες δηλαδή τον Ιούνιο του 2021, ωστόσο λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού, το πρόγραμμα έχει λάβει μικρή παράταση και θα ολοκληρωθεί τον Σεπτέμβριο του 2021. Τα αποτελέσματα ωστόσο των μέχρι τώρα χημικών αναλύσεων για την χημική σύσταση των οσμών έχουν εντοπιστεί, δεν δείχνουν επικίνδυνα στοιχεία και συνθέσεις για τον ανθρώπινο οργανισμό, σύμφωνα με την επικεφαλής του Τμήματος Χημείας του ΑΠΘ Κωνσταντινή Σαμαρά-Κωνσταντίνου. Σημειώνεται πως εργαστήριο του Τμήματος Χημείας του ΑΠΘ, είναι το μοναδικό που μπορεί να ταυτοποιήσει οσμές. Η ίδια τόνισε στη «Μαγνησία», ότι έχουν συγκεντρωθεί αρκετά στοιχεία βάσει των δειγματοληπτικών ελέγχων και μετρήσεων. Ενδιάμεσα του προγράμματος, όπως προβλέπεται θα παρουσιαστούν τα πρώτα στοιχεία. «Μπορώ να πως ότι δε έχουμε ενδείξεις για επικίνδυνες οσμές για τον ανθρώπινο οργανισμό μέχρι στιγμής και το τονίζω, καθώς δεν ξέρω τι μπορεί να εντοπιστεί στη συνέχεια», ανέφερε η κ. Κωνσταντινή Σαμαρά – Κωνσταντίνου. Το πρόγραμμα για τη Διερεύνηση της Χημικής Σύστασης και της Προέλευσης Δυσοσμίας στο Πολεοδομικό Συγκρότημα του Βόλου είναι ένα έργο της τάξης των 170.000 ευρώ, ενώ μέχρι σήμερα έχουν γίνει πάνω από 120 δειγματοληψίες. Σε ότι αφορά το εν λόγω πρόγραμμα, υπάρχουν

“

Σε τέσσερις μήνες ολοκληρώνεται η ολφακτομετρία, με την οποία θα γίνει εντοπισμός των ρυπαντών κινητοί δειγματολήπτες, οι οποίοι σε μορφή vacum συλλέγουν αέρα, είτε έξω από τις βιομηχανίες, είτε στον περιβάλλοντα χώρο, είτε μέσα στον εργοστασιακό χώρο. Παράλληλα υπάρχουν και τρεις σταθεροί σταθμοί δειγματοληψίας, που έχουν τοποθετηθεί από τα τέλη Μαΐου στην πόλη του Βόλου σε συγκεκριμένα μέρη που μετρούν σταθερά. Τα στοιχεία συγκεντρώνονται από την ερευνητική ομάδα, ενώ τεκμαρτά στοιχεία θα υπάρχουν όταν ολοκληρωθεί το πρόγραμμα. Υπογράφηκε η σύμβαση για την ολφακτομετρία Υπογράφηκε από τον Περιφερειάρχη Θεσσαλίας Κώστα Αγοραστό, στις αρχές Οκτωβρίου, η σύμβαση για την παροχή υπηρεσιών εκτίμησης των επιπτώσεων των εκπομπών οσμών, με τη μέθοδο της ολφακτομετρίας, από εγκατεστημένα εργοστάσια στην ευρύτερη περιοχή του Βόλου. Η νέα σύμβαση εντάσσεται στο πλαίσιο των μέτρων που έχει λάβει η Περιφέρεια Θεσσαλίας για την ανάλυση των οσμών και την ποιότητα της ατμόσφαιρας, στο πολεοδομικό συγκρότημα του Βόλου, σε συνέχεια του προγράμματος που ήδη υλοποιείται εδώ και μήνες σε συνεργασία με το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, όπου γίνονται αναλύσεις από διάφορες ενώσεις, χημικές ή όχι.

Η ολφακτομετρία είναι μια παγκοσμίως αναγνωρισμένη επιστημονική μέθοδος, με την οποία ειδικοί εμπειρογνώμονες αφού πάρουν δείγματα αέρα με vacuum, προβαίνουν σε χημικές αναλύσεις και ταυτοποιούν τις οσμές. Σε τρεις φάσεις Σύμφωνα με τη νέα σύμβαση του έργου, συνολικού προϋπολογισμού 70.680 ευρώ, προβλέπεται να γίνουν δειγματοληψία και ανάλυση σημειακών και διάχυτων εκπομπών και υλοποίηση μοντέλου διασποράς οσμών στην ατμόσφαιρα. Αναλυτικά, το έργο περιλαμβάνει τρεις φάσεις: - η πρώτη αφορά στη διενέργεια δειγματοληψιών σε έξι βιομηχανικές εγκαταστάσεις, – η δεύτερη αφορά στην προετοιμασία σχεδίου της έκθεσης αποτελεσμάτων, συμπερασμάτων και εκτίμησης των επιπτώσεων των οσμών και – η τρίτη φάση αφορά στην προετοιμασία της τελικής έκθεσης αποτελεσμάτων, συμπερασμάτων και εκτίμησης των επιπτώσεων των οσμών. Εμπειρογνώμονες λαμβάνουν δείγματα αέρα με vacuum, προβαίνουν σε χημικές αναλύσεις και ταυτοποιούν τις οσμές. Η μέθοδος μπορεί να αποδώσει αποτελέσματα σε σχετικά σύντομο διάστημα. Συγκεκριμένα η ανάλυση με ολφακτομετρία περιλαμβάνει ένταση οσμής, μονάδες οσμής, ενώ συνδυάζεται με μετεωρολογικά δεδομένα που επηρεάζουν σε σημαντικό βαθμό τη διασπορά της ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Παράλληλα με την έρευνα της ολφακτομετρίας ενεργοποιήθηκε το σύστημα D-NOSES, ένα έργο χρηματοδοτούμενο από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, που με τη ενεργή συμμετοχή τους μέσω της ηλεκτρονικής εφαρμογής «Odour Collect» οι πολίτες έχουν τη δυνατότητα να αναφέρουν σε πραγματικό χρόνο περιστατικά οσμής και να τους προσδώσουν ποιοτικά χαρακτηριστικά, δημιουργώντας παράλληλα ένα παρατηρητήριο πολιτών για τον εντοπισμό ενδεχόμενων πηγών αέριας ρύπανσης.

Σύμφωνα με τα πρώτα στοιχεία τω μετρήσεων που θα παρουσιαστούν σε λίγες ημέρες

Τμήμα Χημείας του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης

Δεν δείχνουν επικίνδυνες οι οσμές στο Βόλο

32 ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

«ΠΡΑΣΙΝΟ» θΑ ΕΙΝΑΙ ΠΛΕΟΝ ΤΟ ΛΙΜΑΝΙ ΤΟΥ ΒΟΛΟΥ Σειρά νέων έργων και δράσεων υλοποιεί η διοίκηση του ΟΛΒ.ΑΕ

Το λιμάνι του Βόλου μεταμορφώνεται και γίνεται… πράσινο. Καμία σχέση με όσα γνωρίζαμε και βλέπαμε στο λιμάνι δεν θα έχουν με τη νέα του εικόνα, το παζλ της οποίας αναμένεται να ολοκληρωθεί το επόμενο χρονικό διάστημα. Δεν είναι μόνο η μεταφορά των οχλουσών δραστηριοτήτων στην τρίτη προβλήτα που δρομολογείται, αλλά μια σειρά νέων έργων και δράσεων που υλοποιεί η διοίκηση του Οργανισμού Λιμένος Βόλου. Σύμφωνα με την Πρόεδρο του Διοικητικού Συμβουλίου του Οργανισμού Λιμένος Βόλου κ. Βίκυ Μήτρου, «ο Οργανισμός βεβαιώνει και εμπράκτως το αποδεικνύει, συντείνοντας σε προγράμματα και προσπάθειες που κατατείνουν στην προστασία του φυσικού περιβάλλοντος. Εμείς προσπαθούμε να παράξουμε, εφαρμόσιμα και εν τέλει επωφελή αποτελέσματα και να προσδιορίσουμε τις δράσεις μας οι οποίες θα αφορούν τις λειτουργικές δραστηριότητες της Ο.Λ.Β. Α.Ε., ενώ τόσο σε μελετητικό, όσο και σε εφαρμοστικό επίπεδο, θα κατέχουν ικανά εχέγγυα για να αποδειχτούν επωφελείς». Ξεκινώντας από τις νέες δράσεις, καταγράφονται οι εξής:

Εγκατάσταση Φωτοβολταϊκών Η διαδικασία για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων στα δώματα των κτιρίων της νέας ιχθυαγοράς ξεκίνησε τον Ιανουάριο του 2019. Η σχετική σύμβαση μεταξύ ΟΛΒ ΑΕ και της αναδόχου εταιρείας υπογράφηκε τον Ιούλιο 2019. Η σύμβαση αφορούσε την κατασκευή και παράδοση σε πλήρη λειτουργία δύο φωτοβολταϊκών συστημάτων δυναμικότητας 100kW & 46,20kW. Τα φωτοβολταϊκά εγκαταστάθηκαν τον Οκτώβριο του 2019, ωστόσο συνδέθηκαν στο σύστημα στις 4 Αυγούστου 2020. Αιτία της καθυστέρησης ήταν η μη εξέταση αιτημάτων για παραγωγή ενέργειας από φορέα παραγωγής ενέργειας από ΑΠΕ πλην Ενεργειακών Κοινοτήτων (Ν.4513/2018).Σύμφωνα με την κ. Μήτρου, τα φωτοβολταϊκά συστήματα εγκαταστάθηκαν έτσι ώστε να καλύπτουν πλήρως (100%) την ανάγκη ηλεκτροδότησης των κτιρίων της νέας ιχθυαγοράς, μειώνοντας έτσι το ενεργειακό αποτύπωμα του ΟΛΒ. Η παραγόμενη από τα Φ/Β συστήματα ενέργεια συνιστά περίπου το 10% της καταναλισκόμενης ενέργειας από την ΟΛΒ ΑΕ.» Σταθμός Φόρτισης Ηλεκτρικών Οχημάτων Το καλοκαίρι του 2018 η ΟΛΒ ΑΕ διενέργησε

ανοικτό διαγωνισμό «Αναβάθμιση - Εκσυγχρονισμός Η/Μ Εξοπλισμού Υπαίθριου Χώρου Ελεγχόμενης Στάθμευσης Κεντρικού Προβλήτα», που αφορούσε στην προμήθεια και εγκατάσταση ενός πλήρους και ολοκληρωμένου συστήματος ελέγχου και διαχείρισης του χώρου ελεγχόμενης στάθμευσης της ΟΛΒ ΑΕ στον Κεντρικό Προβλήτα, χωρητικότητας 404 θέσεων. Με τη σκέψη ότι ένας σύγχρονος χώρος στάθμευσης οφείλει να προβλέπει τις ανάγκες των πελατών και να ανταποκρίνεται σ’ αυτές, στον εξοπλισμό που έπρεπε να παραδώσει - εγκαταστήσει ο Ανάδοχος περιλήφθηκε και σταθμός φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων, καθώς τα τελευταία την περίοδο εκείνη είχαν αρχίσει να διατίθενται στην εγχώρια αγορά αυτοκινήτων. Ο σταθμός φόρτισης έπρεπε να είναι πλήρως ελεγχόμενος από το κεντρικό σύστημα διαχείρισης στάθμευσης του χώρου, επεκτείνοντας το φάσμα των προσφερόμενων υπηρεσιών. Το έργο παραδόθηκε το Μάρτιο του 2019 και σε ό,τι αφορά στο σταθμό φόρτισης εγκαταστάθηκε το μοντέλο GP4CS της GREEN CENTER, που διαθέτει δύο τριφασικούς ρευματοδότες 400V/32A (22kW) 7pin σύμφωνα με το πρότυπο IEC 621962 type 2, με δυνατότητα ταυτόχρονης φόρτισης δύο οχημάτων.

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ 33 Έλεγχος επιπέδου θορύβου Εδώ και χρόνια, η Ο.Λ.Β. Α.Ε. έχει προμηθευτεί συσκευή μέτρησης του ήχου και εφαρμόζει πρόγραμμα μετρήσεων σε έξι αντιπροσωπευτικές θέσεις του χώρου αρμοδιότητάς της, διάρκειας 30’, στα οποία υπάρχει έντονη δραστηριότητα και κατ’ επέκταση αυξημένες πηγές θορύβου. Τα αποτελέσματα αξιολογούνται και συγκρίνονται με τις οριακές τιμές που ορίζει η Α.Ε.Π.Ο. λειτουργίας Λιμένα Βόλου ενώ καταγράφονται και αναρτώνται στην ιστοσελίδα του Οργανισμού. Στο πλαίσιο της διαρκούς βελτίωσης του προγράμματος, ο Οργανισμός έχει εντάξει, από το 2019, επιπλέον ηχομετρήσεις που αφορούν στον 24ωρο έλεγχο του επιπέδου του θορύβου, σε ένα σταθερό σημείο στον Εμπορικό Λιμένα, μία φορά το μήνα. «Είναι σημαντικό να τονίσουμε πως ο Οργανισμός, σε περιπτώσεις που έχει προγραμματίσει δραστηριότητες που εκτιμώνται ως πιθανώς αυξημένης παραγωγής θορύβου, διεξάγει επιπλέον μετρήσεις, πλησίον της εν λόγω δραστηριότητας, προκειμένου να υλοποιηθούν διορθωτικές ενέργειες, εφόσον απαιτηθεί», αναφέρει η πρόεδρος του ΟΛΒ κ. Μήτρου. Ο χρησιμοποιούμενος μετρητικός εξοπλισμός είναι κατάλληλος, πιστοποιημένος και διακριβωμένος από τον κατασκευαστή του, ενώ ο έλεγχος, η καταγραφή και η αξιολόγηση των αποτελεσμάτων πραγματοποιούνται από τον Υπεύθυνο του Μηχανισμού Περιβαλλοντικής Παρακολούθησης (Υπεύθυνο Περιβάλλοντος) που έχει ορίσει ο Οργανισμός Λιμένος Βόλου.

Επιπρόσθετα σε παραχωρούμενο χώρο της Ζώνης Λιμένα, όπισθεν της Νέας Αγοράς Λιμένος, λειτουργεί από την παραχωρησιούχο επιχείρηση, χώρος ελεγχόμενης στάθμευσης που επίσης διαθέτει σταθμό φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων. Πρόγραμμα Περιβαλλοντικής διαχείρισης Στο πλαίσιο της διαρκούς βελτίωσης του Συστήματος Περιβαλλοντικής Διαχείρισης, αλλά και του Προγράμματος Παρακολούθησης Περιβάλλοντος που ορίζει η Απόφαση Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (Α.Ε.Π.Ο.) για τη λειτουργία του Λιμένα Βόλου, η Διοίκηση του Οργανισμού, σύμφωνα με την πρόεδρο του Δ.Σ. κ. Βίκυ Μήτρου, «έχει υιοθετήσει και εφαρμόζει τακτικές και προγράμματα που αφορούν στον έλεγχο της ποιότητας του αέρα, του επιπέδου του θορύβου, του επιπέδου της ραδιενέργειας ορισμένων επικίνδυνων υλικών, της ποιότητας του θαλάσσιου ύδατος καθώς και στη διαχείριση των παραγόμενων στους χώρους αρμοδιότητας της Ο.Λ.Β. Α.Ε. αποβλήτων.  Έλεγχος ποιότητας αέρα Η Ο.Λ.Β. Α.Ε. έχει εγκαταστήσει από το 2014, στον Εμπορικό Λιμένα, σύστημα παρακολούθησης και μέτρησης των ατμοσφαιρικών ρύπων. Στο πλαίσιο της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης, αλλά και της αυτονόητης υποχρέωσης του Οργανισμού να ενημερώνει τις αρμόδιες Αρχές και την τοπική κοινωνία, ανακοινώνονται τα επίπεδα των συγκεντρώσεων των ατμοσφαιρικών ρύπων που προσδιορίζονται (PM10, PM2,5, PAHs, NOx, O3, BETX, SO2 και μέταλλα / μεταλλοειδή όπως Cr, Mn, Fe, Ni, Zn, As, Cd, Pd) στην ιστοσελίδα του Οργανισμού μέσω ανάρτησης εκθέσεων αναφοράς των on-line μετρήσεων των ρύπων ανά τρίμηνο, συνοπτικών εκθέσεων των μετρήσεων σε εξάμηνη βάση και πλήρων εκθέσεων με το σύνολο των μετρήσεων σε ετήσια βάση. Οι πλήρεις εκθέσεις περιλαμβάνουν αξιολόγηση των μετρήσεων και αναλυτική σύγκριση των αποτελεσμάτων με τα ετήσια και ημερήσια επιτρεπόμενα όρια που ορίζει η Οδηγία 2008/50/ΕΚ «για την ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα και καθαρότερο αέρα για την Ευρώπη». Ταυτόχρονα, ο Οργανισμός ανακοινώνει τα αποτελέσματα των διενεργούμενων μετρήσεων στην Περιφέρεια Θεσσαλίας. Οι μετρήσεις αυτές γίνονται σε συνεργασία με το Διαπιστευμένο «Εργαστήριο Ελέγχου Ρύπανσης Περιβάλλοντος - Ομάδα Μέτρησης Αιωρούμενων Σωματιδίων, ΕΕΡΠ – ΟΜΑΣ» του

Βίκυ Μήτρου Πρόεδρος του Οργανισμού Λιμένος Βόλου

Τμήματος Χημείας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Όπως ανέφερε η κ. Μήτρου, «το πρόγραμμα παρακολούθησης και ελέγχου της ποιότητας του ατμοσφαιρικού αέρα στην περιοχή υλοποιείται στο πλαίσιο προσπάθειας συνεχούς βελτίωσης και υλοποίησης ενδεχόμενων διορθωτικών ενεργειών, σε περίπτωση υπέρβασης των καθορισμένων ορίων των μετρούμενων παραμέτρων, αλλά και αξιολόγησης των δεδομένων καταγραφής του συστήματος, ως στοιχεία για τη σύνταξη μελετών που αφορούν στη μακροπρόθεσμη επίδραση τους στο περιβάλλον».

Σταθμός Φόρτισης Ηλεκτρικών Οχημάτων μέσα στο λιμάνι

 Έλεγχος ραδιενέργειας επικίνδυνων υλικών Ο έλεγχος του επιπέδου της ραδιενέργειας σε διακινούμενα προϊόντα στον Εμπορικό Λιμένα (όπως παλαιοσίδηρος, τέφρα ηψικαμίνου) αποτελεί βασική προτεραιότητα του Οργανισμού και ελέγχεται με τη μετρητική συσκευή ραδιενέργειας, που έχει προμηθευτεί τα τελευταία χρόνια για αυτό το σκοπό. Τα προϊόντα αφορούν, είτε σε εισαγώγιμα, είτε σε εξαγώγιμα και η συχνότητα μέτρησης της ραδιενέργειας εξαρτάται απόλυτα από την ποσότητα που διακινείται. Ο έλεγχος πραγματοποιείται τηρώντας όλα τα απαραίτητα μέτρα προστασίας των εμπλεκόμενων. Ο χρησιμοποιούμενος μετρητικός εξοπλισμός είναι πιστοποιημένος και διακριβωμένος από τον κατασκευαστή του.Ο έλεγχος, η καταγραφή και η αξιολόγηση των αποτελεσμάτων πραγματοποιούνται από τον Υπεύθυνο του Μηχανισμού Περιβαλλοντικής Παρακολούθησης (Υπεύθυνο Περιβάλλοντος) που έχει ορίσει ο Οργανισμός Λιμένος Βόλου.

34 ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ  Έλεγχος θαλάσσιου ύδατος Το πρόγραμμα περιβαλλοντικής διαχείρισης της Ο.Λ.Β. Α.Ε. περιλαμβάνει τακτικές δειγματοληψίες και τον έλεγχο του θαλάσσιου ύδατος, σε δύο σταθερά σημεία του θαλάσσιου χώρου αρμοδιότητας της Ο.Λ.Β. Α.Ε. (ένα στην είσοδο του Λιμένα και ένα στο εσωτερικό του), δύο φορές το χρόνο( ανά εξάμηνο). Οι μετρούμενες παράμετροι είναι οι εξής: • Θερμοκρασία • pH • Διαλυμένο Οξυγόνο • Χρωματισμός • Κολοβακτηρίδια και E-coli • Αιωρούμενα Στερεά (SS) • Πετρελαϊκοί Υδρογονάνθρακες και PAH • Μέταλλα (Pb, Sn, Zn, Cr, Cd, Ni, Cu, Hg, As) Τα αποτελέσματα των μετρήσεων καταγράφονται και επιπλέον πραγματοποιείται αξιολόγηση της ποιότητας των νερών, όπως αναφέρει η κ. Μήτρου. Στο πλαίσιο συνεχούς βελτίωσης του προγράμματος και εντατικότερου ελέγχου, η Ο.Λ.Β. Α.Ε., έχει αυξήσει τον αριθμό των δειγματοληψιών και ελέγχου των νερών από δύο σε τέσσερις φορές το χρόνο. Η δειγματοληψία και μέτρηση των παραμέτρων πραγματοποιείται από εξειδικευμένο προσωπικό κατάλληλου εργαστηρίου, διαπιστευμένο στις μεθόδους ανάλυσης των παραπάνω παραμέτρων, κατόπιν διαγωνιστικής διαδικασίας. Διαχείριση παραγόμενων αποβλήτων Η «Οργανισμός Λιμένος Βόλου Α.Ε.» σύμφωνα με την πρόεδρο του Δ.Σ. της, «σε πλήρη συμμόρφωση με το νομοθετικό πλαίσιο που διέπει την παραλαβή και διαχείριση των αποβλήτων πλοίων και με αίσθημα περιβαλλοντικής ευθύνης και ευαισθητοποίησης συνέταξε και επικαιροποιεί Σχέδιο Παραλαβής - Διαχείρισης Αποβλήτων και Καταλοίπων Φορτίου Πλοίων που καταπλέουν στη θαλάσσια περιοχή αρμοδιότητάς του και αναδεικνύει, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, παρόχους της εν λόγω υπηρεσίας για την ολοκληρωμένη παροχή ευκολιών υποδοχής των αποβλήτων στο Λιμένα Βόλου και την υλοποίηση του Σχεδίου». Ο Οργανισμός μεριμνά για τη διαρκή διαθεσιμότητα εγκαταστάσεων και εξοπλισμού παραλαβής των αποβλήτων, οι οποίες μπορούν να εξυπηρετήσουν τις ακόλουθες κατηγορίες αποβλήτων, σύμφωνα με τις απαιτήσεις της σύμβασης Marpol 73/78 και της ελληνικής νομοθεσίας: σεντινόνερα, κατάλοιπα πετρελαίου, πετρελαιοειδή αποπλύματα δεξαμενών, ακάθαρτο έρμα, υπολείμματα καθαρισμού δεξαμενών, πετρελαιοειδή μείγματα που περιέχουν επιβλαβείς χημικές ουσίες, επικίνδυνες και επιβλαβείς χημικές ουσίες, λύματα, απορρίμματα, ουσίες που καταστρέφουν το όζον, υπολείμματα καθαρισμού αερίων. Για τη συλλογή και διαχείριση των παραγόμενων, μη επικίνδυνων στερεών αποβλήτων στους χερσαίους και τους θαλάσσιους χώρους και εγκαταστάσεις αρμοδιότητας Ο.Λ.Β.Α.Ε., ο Οργανισμός συνάπτει συμβάσεις με εξειδικευμένες επιχιερήσεις παροχής των εν λόγω υπηρεσιών, κατόπιν διαγωνιστικής διαδικασίας. Ο εκάστοτε ανάδοχος, μεταξύ άλλων, υποχρεούται στον καθημερινό καθαρισμό των λιμενικών αυτών χώρων, στη συλλογή και διαλογή των παραγόμενων αποβλήτων και διάθεση αυτών σε κατάλληλους εγκεκριμένους αποδέκτες. Τέλος, σε ότι αφορά στην εναλλακτική διαχείριση αποβλήτων, ο ΟΛΒ συνεργάζεται με τον Ε.Ο.ΑΝ. (Ελληνικό Οργανισμό Ανακύκλωσης) που αποτελεί

τον αρμόδιο φορέα του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας για τον σχεδιασμό και την εφαρμογή της πολιτικής για την πρόληψη και την εναλλακτική διαχείριση των συσκευασιών και άλλων προϊόντων. Η συνεργασία υλοποιείται μέσω των Εθνικών Συστημάτων Εναλλακτικής Διαχείρισης ανά προϊόν και αυτή τη στιγμή αποτελεί την πιο αποδοτική μορφή ανακύκλωσης στον Ελλαδικό χώρο. Ενδεικτικά, αναφέρουμε ορισμένα από τα απόβλητα εναλλακτικής διαχείρισης που έχουν προκύψει έως σήμερα στον Λιμένα Βόλου: συσκευασίες και απόβλητα συσκευασιών, απόβλητα ελαίων, μεταχειρισμένα ελαστικά, απόβλητα ηλεκτρικών στηλών και συσσωρευτών, απόβλητα ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού, απόβλητα εκσκαφών, κατασκευών και κατεδαφίσεων. Τόσο για τη συνεργασία, επαφή και επικοινωνία με τα Εθνικά Συστήματα Εναλλακτικής Διαχείρισης όσο και για την γενικότερη υλοποίηση της ανωτέρω διαδικασίας, ο Οργανισμός έχει ορίσει αρμόδιο, τον Υπεύθυνο του Μηχανισμού Περιβαλλοντικής Παρακολούθησης (Υπεύθυνο Περιβάλλοντος). «Πράσινο φως» για τη μελέτη ολοκλήρωσης της τρίτης προβλήτας Το «πράσινο φως» δόθηκε από το Υπουργείο Ναυτιλίας, στα τέλη Οκτωβρίου 2020, σχετικά με το έργο της μελέτης ολοκλήρωσης της προβλήτας Νο3, πρόταση που είχε υποβάλλει προς χρηματοδότηση από το εθνικό σκέλος του ΠΔΕ του Υπουργείου, ο Οργανισμός Λιμένος Βόλου Α.Ε.

Όπως αναφέρθηκε σε σχετική ανακοίνωση, «πρόκειται για τη μελέτη ολοκλήρωσης του κρηπιδώματος του προβλήτα Νο-3 σύμφωνα με το σχεδιασμό που έχει εγκριθεί από το Γενικό Προγραμματικό Σχέδιο (MasterPlan) λιμένα Βόλου (ΦΕΚ 419 Τ.Α.Α.Π.Θ./26-11-2013). Το συνολικό μήκος του κρηπιδώματος που απομένει για την ολοκλήρωση της ανατολικής πλευράς και της κεφαλής του προβλήτα ανέρχεται σε 450μ. με ωφέλιμο βάθος εξυπηρέτησης τα -13μ. Το κρηπίδωμα θα αποτελείται από στήλες τεχνητών ογκολίθων εδραζόμενοι σε κατάλληλο πρίσμα από λιθορριπές έδρασης. Στη μελέτη θα περιλαμβάνονται οι αναγκαίες επιχώσεις και επιστρώσεις για την δημιουργία χερσαίας ζώνης όπισθεν των κρηπιδότοιχων. Οι μελέτες που πρόκειται να εκπονηθούν είναι οι ακόλουθες: Μελέτη Λιμενικού Έργου Επέκτασης Κρηπιδώματος Προβλήτα Νο-3. Μελέτη επιστρώσεων - επιχώσεων χερσαίας ζώνης (Κατηγορία 11). Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων. Στατικές Μελέτες Δαπέδων. Ακτομηχανική Διερεύνηση. Το εκτιμώμενο κόστος της μελέτης είναι 350.000 ευρώ. Το τεχνικό δελτίο πράξης για την ένταξη της μελέτης του έργου στο χρηματοδοτικό πρόγραμμα του Υπουργείου, αναμένεται να υποβληθεί άμεσα από τις υπηρεσίες του Οργανισμού Λιμένος, ενώ μέχρι τέλος του έτους αναμένεται η απόφαση ένταξης της πράξης. Το συγκεκριμένο έργο περιλαμβάνεται και στο master plan του λιμανιού του Βόλου.

36 ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Πανευρωπαικη ερευνα

Το 96% των Ελλήνων ζητά περισσότερους κάδους ανακύκλωσης σε δημόσιους χώρους

T

o 93% των Ευρωπαίων θέλει περισσότερους κάδους ανακύκλωσης στους εξωτερικούς χώρους, ενώ το 94% πιστεύει ότι οι εταιρείες θα πρέπει να χρησιμοποιούν συσκευασίες που μπορούν να ανακυκλωθούν αμέτρητες φορές. Παράλληλα, οι πολίτες φαίνεται να έχουν σημαντικά κενά ενημέρωσης σε ό,τι έχει να κάνει με τη διαδικασία ορθής διαχείρισης των απορριμμάτων. Αυτά, σύμφωνα με έρευνα για τις συνήθειες ανακύκλωσης που πραγματοποιήθηκε σε 14 χώρες από τη βρετανικη εταιρεια δημοσκοπησεων Lucid για λογαριασμό του προγράμματος «Κάθε Κουτί Μετράει», που ευαισθητοποιεί το κοινό σχετικά με τα οφέλη της ανακύκλωσης κουτιών αλουμινίου και της κυκλικής οικονομίας. Τα παραπάνω ευρήματα έρχονται σε συνέχεια της είδησης ότι 86% των Ευρωπαίων πιστεύει πως είναι πιο σημαντικό από ποτέ να ανακυκλώνουμε. Παρά τη δυναμική στροφή του κόσμου ως προς την προστασία του περιβάλλοντος, φαίνεται ότι το μεγαλύτερο εμπόδιο στο να πετύχουμε υψηλότερα ποσοστά ανακύκλωσης έχει να κάνει με την έλλειψη υποδομών. Έτσι, η δημοσκόπηση έδειξε ότι ένα συντριπτικό 96% των Ελλήνων θέλει να δει περισσότερους κάδους ανακύκλωσης στους δρόμους, αλλά και σε δημόσιους χώρους όπως

είναι τα πάρκα και οι παραλίες. Οι πολίτες χρειάζονται καλύτερη ενημέρωση και περισσότερη διαφάνεια Βασικό εύρημα της έρευνας είναι και το ότι 77% των Ελλήνων συμμετεχόντων νιώθει πως δεν είναι καλά ενημερωμένο σχετικά με τη διαδικασία που ακολουθείται όταν τα απορρίμματα απομακρυνθούν από το σπίτι ή το γραφείο προς ανακύκλωση ή πού πηγαίνουν (73%), ενώ το 51% δεν έχει ακριβή εικόνα ποια από τα απορρίμματα έχουν τη δυνατότητα να ανακυκλωθούν. Στην ερώτηση «Πόσα από τα απορρίμματά σας ανακυκλώνονται τελικά;» το 60% των Ελλήνων δεν έχει επαρκή πληροφόρηση, με τις γυναίκες (63%) και τις ηλικιακές ομάδες 25-39 και 40-54 (64% και 63% αντίστοιχα) να έχουν υψηλότερα ποσοστά ελλιπούς ενημέρωσης. Σχετική δυσκολία υπάρχει και στην αναγνώριση βασικών σημάτων ανακύκλωσης, με τους νέους (ηλικίες 16 έως 24) και τους λίγο μεγαλύτερους (25 έως 39 ετών) να παρουσιάζουν τα μεγαλύτερα κενά ενημέρωσης, καθώς μόλις το 25% των νέων απαντάει ότι γνωρίζει τη σημασία τους. Επιπλέον, μόλις δύο στους δέκα κατοίκους μικρών κοινοτήτων (με πληθυσμό δηλαδή λιγότερο από 1.000 άτομα) απαντούν ότι αναγνωρίζουν όλα τα σήματα ανακύκλωσης.

Τέλος, οι πολίτες έδειξαν την προτίμησή τους στην παροχή κινήτρων για να μειωθεί το περιβαλλοντικό μας αποτύπωμα με δράσεις όπως ένα ανταποδοτικό σύστημα ανακύκλωσης, βελτίωση στις πληροφορίες που έχουν οι ετικέτες τροφίμων και ποτών, καλύτερη σήμανση και ομογενοποιημένους κανόνες και οδηγίες στα ρεύματα ανακύκλωσης, τουλάχιστον σε επίπεδο χωρών. Οι Έλληνες ανακυκλώνουν περισσότερο εντός σπιτιού Σε ό,τι αφορά στην ανακύκλωση συσκευασιών αναψυκτικών, χυμών και μπίρας, το 81% των Ελλήνων ανακυκλώνει πάντα ή συχνά όταν βρίσκεται στο σπίτι, ποσοστό που έρχεται λίγο πιο κάτω από τον Ευρωπαϊκό μέσο όρο (83%). Εκεί όμως που τα νούμερα μειώνονται θεαματικά στη χώρα μας – αλλά και στην υπόλοιπη Ευρώπη – είναι στην ανακύκλωση συσκευασιών όταν οι πολίτες βρίσκονται εκτός σπιτιού. Στη δουλειά, το αντίστοιχο ποσοστό πέφτει στο 59%, στις μετακινήσεις και τις βόλτες για ψώνια στο 58%, και στα πάρκα και την παραλία στο 55%. Οι λόγοι για αυτό είναι αρκετοί, όμως ο βασικότερος φαίνεται να είναι η έλλειψη κάδων ανακύκλωσης στους εξωτερικούς χώρους (62%) ή στο εργασιακό τους περιβάλλον (37%).

«Η πλειοψηφία όσων απάντησαν στην έρευνα δηλώνουν έτοιμοι να κάνουν περισσότερα σε σχέση με την ανακύκλωση των κουτιών μπίρας και αναψυκτικών που καταναλώνουν εκτός σπιτιού. Δυστυχώς, όμως, οι διαθέσιμες λύσεις για τη σωστή συλλογή και διαχείρισή τους είναι περιορισμένες. Η συλλογή και ανακύκλωση κουτιών αλουμινίου θα μπορούσε σίγουρα να γίνει ευκολότερη ή ακόμη και διασκεδαστική όπως έχει δείξει το πρόγραμμά μας. Το σίγουρο είναι πως αξίζει να προσπαθήσουμε περισσότερο, καθώς το αλουμίνιο είναι ένα υλικό πλήρως εναρμονισμένο με την κυκλική οικονομία, γεγονός που το καθιστά το πιο πολύτιμο και ανακυκλώσιμο υλικό συσκευασίας για ποτά και αναψυκτικά», δήλωσε ο David Van Heuverswyn, Director του Every Can Counts Europe. Επιλέγουν ανακυκλώσιμες συσκευασίες Παρά τις όποιες δυσκολίες, είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντική η προσοχή που δείχνουν πλέον οι καταναλωτές στη συσκευασία των προϊόντων πριν τα αγοράσουν. Έτσι, ένα 60% των Ευρωπαίων θα επιλέξει ή όχι ένα προϊόν ανάλογα με το πόσο ανακυκλώσιμη είναι η συσκευασία του, κάτι που βρίσκει σύμφωνο και το 60% των Ελλήνων. Επιπλέον, περίπου πέντε στους δέκα (55%) συμπολίτες μας σταμάτησαν να αγοράζουν προϊόντα που η συσκευασία τους δεν είναι ανακυκλώσιμη, ενώ το 59% δηλώνει ότι ελέγχει πάντα για σήματα ανακύκλωσης στις συσκευασίες των προϊόντων πριν κάνει μια αγορά. Ακόμη, τα κουτιά αλουμινίου φαίνεται να είναι η προτιμητέα συσκευασία μπίρας και αναψυκτικών για τους Έλληνες, με το 75% να τα επιλέγει επειδή

“

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ 37 Συσκευασίες φιλικότερες προς τον πλανήτη, περισσότερους κάδους στους εξωτερικούς χώρους και καλύτερη ενημέρωση, είναι μερικές από τις βασικές απαιτήσεις των πολιτών

ανακυκλώνονται εύκολα, σε αντίθεση με τους Ιταλούς, Πολωνούς και Σέρβους, όπου μόνο ένας στους τρεις συμφωνεί. Τέλος, η συντριπτική πλειοψηφία των συμμετεχόντων στη χώρα μας (96%) πιστεύει ότι οι εταιρείες πρέπει να χρησιμοποιούν υλικά συσκευασίας που μπορούν να ανακυκλώνονται αμέτρητες φορές. «Είναι πολύ θετικό ότι μεγάλο ποσοστό των πολιτών θέλει να κάνει περισσότερα για την ανακύκλωση εκτός σπιτιού. Ωστόσο, ενώ η συντριπτική πλειοψηφία των Ευρωπαίων συμφωνεί πως οι εταιρείες πρέπει να χρησιμοποιούν υλικά συσκευασίας που ανακυκλώνονται αμέτρητες φορές, μόνο το 55% γνωρίζει πώς το αλουμίνιο ανακυκλώνεται επ’ άπειρο. Αν αναλογιστούμε και το ενεργειακό αποτύπωμα, όπου για να παραχθεί ένα νέο κουτάκι από ανακυκλωμένο αλουμίνιο εξοικονομείται 95% ενέργεια και εκπομπές αερίων θερμοκηπίου, μπορούμε να καταλάβουμε γιατί τα κουτιά αλουμινίου είναι το πιο πολύτιμο υλικό στον κάδο της ανακύκλωσης», δηλώνει η Ειρήνη Τοπουζίδου, υπεύθυνη του προγράμματος Κάθε Κουτί Μετράει για την Ελλάδα και συμπληρώνει: «Αυτό το κενό ενημέρωσης, το οποίο προσπαθούμε να καλύψουμε με τις δράσεις μας, σε συνδυασμό με τις ελλιπείς υποδομές ανακύκλωσης είναι οι βασικές προκλήσεις που πρέπει να

αντιμετωπίσουμε ώστε να πετύχουμε μεγαλύτερα ποσοστά ανακύκλωσης και ένα καλύτερο μέλλον για τον πλανήτη μας». Σχετικά με την έρευνα Η έρευνα πραγματοποιήθηκε από τη Βρετανική εταιρεία δημοσκοπήσεων Lucid σε δείγμα 13.793 ατόμων, ηλικίας 16 ετών και άνω, στο διάστημα από τις 5 Αυγούστου μέχρι τις 14 Σεπτεμβρίου 2020. Οι χώρες που συμμετείχαν ήταν οι: Αυστρία, Βέλγιο, Γαλλία, Ελλάδα (δείγμα: 811 άτομα), Ιρλανδία, Ισπανία, Ιταλία, Ηνωμένο Βασίλειο, Ουγγαρία, Ολλανδία, Πολωνία, Ρουμανία, Σερβία και Τσεχία. Σχετικά με το Κάθε Κουτί Μετράει Το ενημερωτικό πρόγραμμα «Κάθε Κουτί Μετράει» γεννήθηκε στο Ηνωμένο Βασίλειο το 2009 και έκανε τα πρώτα του βήματα στην Ελλάδα το 2014. Σήμερα θεωρείται το κορυφαίο πρόγραμμα για την προώθηση της ανακύκλωσης κουτιών αλουμινίου στην Ευρώπη, ενώ έχει πλέον παρουσία σε 19 χώρες. Στόχος του είναι να ενθαρρύνει όλο και περισσότερους ανθρώπους και οργανισμούς να κάνουν τη διαφορά ανακυκλώνοντας τα κουτιά αλουμινίου που χρησιμοποιούν εκτός σπιτιού, εξοικονομώντας έτσι φυσικούς πόρους και ενέργεια.

38 ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Η ύδρευση στην περιοχή του Βόλου από την μεταπολεμική περίοδο και μετά

ΟΙ ΠΡΩΤΕΣ ΒΡΥΣΕΣ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ

Τ

ο καλοκαίρι του 1951 εκλέγεται δήμαρχος Βόλου ο Γεώργιος Κοντοστάνος. Με τη συνδρομή του Γεωργίου Καρτάλη, υπουργού Συντονισμού τότε και του πρωθυπουργού Σοφοκλή Βενιζέλου, εξασφαλίστηκε χρηματοδότηση για τη σύνταξη της οριστικής μελέτης των έργων για την ύδρευση Βόλου από τις «Ιταλικές Επανορθώσεις». Ο διαγωνισμός έγινε στην ελληνική πρεσβεία στη Ρώμη και η οριστική μελέτη κατακυρώθηκε το 1953 στην εταιρία «Terni». Στα μέσα του 1955, τα ιταλικά συνεργεία της «Terni» ήλθαν στο Βόλο (εδαφολόγοι, ηλεκτρολόγοι, υδρολόγοι) και η οριστική μελέτη, η οποία επιπλέον προέβλεπε τις οριστικές μελέτες για το δίκτυο διανομής νερού στο Βόλο, το χωριστό δίκτυο αποχέτευσης των ακαθάρτων και των ομβρίων υδάτων μέχρι την οδό Αναλήψεως, εγκρίθηκε το 1959 από το Υπουργείο Δημοσίων Έργων. Εν τω μεταξύ, εξ αιτίας του καταστροφικού σεισμού του 1955, εγκαταστάθηκε σε παραπήγματα στο Γυμναστήριο Βόλου ο Ανώτατος Συντονιστής Αποκαταστάσεως Θεσσαλίας και Μαγνησίας (ΑΣΑΘΜ) στρατηγός Ιατρίδης (μετέπειτα βουλευτής Μαγνησίας), με επιτελείο αξιωματικών και στρατιωτών, ένας από

τους οποίους ήταν ο Γιάννης Μπελτές που εργάστηκε για 35 χρόνια ως υπάλληλος της Ύδρευσης. Ο Βόλος την περίοδο εκείνη είχε τα εξής υδραγωγεία: α) Ένα πηγάδι στη συνοικία Καραγάτς με μία αντλία και ένα τοπικό δίκτυο, που κάλυπτε μια περιοχή 300 Χ 300 μέτρα, όταν λειτουργούσε η αντλία από υπάλληλο του Δήμου Βόλου. Εκεί υπήρχαν τρεις βρύσες από τις οποίες έπαιρναν νερό οι κάτοικοι. Το νερό αυτό είχε βδέλλες και ο κόσμος έβαζε κουνουπιέρες για να τις απομονώσει. β) Ένα πηγάδι στη συνοικία Χιλιαδού, στην οδό Κουντουριώτου, όμοιο με εκείνο της συνοικίας Καραγάτς. γ) Ένα πηγάδι στη συνοικία Καλλιθέα, στην οδό Ιωλκού με Μαβίλη, επίσης όμοιο με τα παραπάνω. δ) Μία μικρή γεώτρηση με πέντε βρύσες για τον κόσμο και τα ζώα στη συνοικία των Παλαιών, στην οδό Παπακυριαζή, δίπλα στο τζαμί. Στη συνοικία Παλαιών υπήρχε και ένα μικρό μοτέρ κάτω από την εκκλησία των Αγίων Θεοδώρων που έδινε νερό σε τέσσερις βρύσες.

ε) Τέλος, υπήρχε μια δημοτική γεώτρηση στη Νέα Δημητριάδα στο τέλος της οδού Θερμοπυλών. Υπήρχε και εκεί στοιχειώδες δίκτυο με κοινόχρηστες βρύσες, όπως και σε άλλα σημεία. Το νερό από τις παραπάνω πηγές χορηγούνταν σε συγκεκριμένες ώρες με συνέπεια οι κίνδυνοι για μόλυνση από τη διακοπτόμενη παροχή να είναι μεγάλοι. Επίσης ο Δήμος Βόλου είχε κατασκευάσει τρεις ερευνητικές μεγάλες γεωτρήσεις με μέριμνα του Γεωργίου Κοντοστάνου, αλλά παρέμεναν αναξιοποίητες. Μία ήταν στο κτήμα Χατζηαργύρη δίπλα στο ποτάμι και στο ύψος της οδού Μαβίλη, η δεύτερη ήταν στο κτήμα Τσιμπούκη, πίσω από τις Επαγγελματικές Σχολές της οδού Κύπρου και η τρίτη ήταν στην τότε Κοινότητα Αγίας Παρασκευής, στην πλατεία. Όλες οι γεωτρήσεις είχαν κατασκευαστεί δωρεάν από το Υπουργείο Γεωργίας (Υπηρεσία Εγγείων Βελτιώσεων). Ο Στρατηγός Ιατρίδης, αξιοποίησε αμέσως τις τρεις γεωτρήσεις με σωλήνες από την Υ.Ε.Β. και αντλίες και κατασκεύασε το πρώτο δίκτυο ύδρευσης μήκους 14,5 χλμ. που κάλυπτε την άνω περιοχή από τον Κραυσίνδωνα, τη Ρήγα Φεραίου και τον Άναυρο, με εργολήπτη τον Απόστολο Βολίδη.

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ 39

Στο δίκτυο αυτό τοποθετήθηκαν 200 κοινόχρηστες βρύσες, ενώ ταυτόχρονα κατασκευάστηκε και δίκτυο ύδρευσης στη συνοικία Εργατικών Χρυσοχοΐδη και στην πρώην Κοινότητα της Αγίας Παρασκευής. Το Νοέμβριο του 1955, με δήμαρχο τον Γεώργιο Καρτάλη (1955-1956), έγιναν τα εγκαίνια του δικτύου ύδρευσης και τέθηκαν σε λειτουργία οι κοινόχρηστες βρύσες. Για το έργο, δαπανήθηκε συνολικά το ποσό των 2.580.000 δρχ., ενώ στη διάθεση του στρατηγού Ιατρίδη έμειναν ακόμη 250.000 δρχ. και σωλήνες αξίας 100.000 δρχ. για την περαιτέρω επέκταση του δικτύου (εφημερίδα «Βήμα» 22-11-1955). Με ανακοίνωση του ΑΣΑΘΜ κλήθηκαν όσοι ιδιοκτήτες ήθελαν να συνδεθούν με το νέο δίκτυο ύδρευσης. Έτσι άρχισαν ο πρώτες παροχές νερού. Αφού αντιμετωπίστηκαν από την ΑΣΑΘΜ οι ζημιές από τους σεισμούς και έγινε το δίκτυο ύδρευσης, η Νομαρχία ανέλαβε την αποκατάσταση των σεισμοπλήκτων. Έχοντας τότε δώδεκα υπαλλήλους και χειριστές που απασχολούνταν με την ύδρευση κατασκεύασε το δεύτερο στάδιο το δικτύου που εξυπηρετούσε την περιοχή που οριζόταν από τις οδούς Βασσάνη - Γαλλίας Κασσαβέτη - Ρήγα Φεραίου. Τότε ενώθηκαν και τα μικρά δίκτυα της ύδρευσης που προϋπήρχαν στον Δήμο. Αυτή η ομάδα υπαλλήλων μετακινήθηκε από τη Νομαρχία - όπου έμεινε ένα χρόνο - στο Δήμο Βόλου (1-5-1961), στη τότε Υπηρεσία Ύδρευσης με προϊστάμενο στην Τεχνική Υπηρεσία τον πολιτικό μηχανικό Κρίτωνα Παπαδόπουλο. Η ΔΕΥΑΜΒ Η νέα επιχείρηση που ιδρύθηκε το 1979 με την επωνυμία ΔΕΥΑΜΒ (Δημόσια Επιχείρηση Ύδρευσης Αποχέτευσης Μείζονος περιοχής Βόλου) παρέλαβε το δίκτυο του Βόλου και της Νέας Ιωνίας από τους Δήμους. Ο Δήμος Βόλου υδρευόταν κυρίως από τις δεξαμενές Χατζηαργύρη και Γηροκομείου με νερά από τις πηγές της Καλιακούδας, αλλά και από μια σειρά γεωτρήσεων στις παρυφές του Πηλίου.

Ο Γιώργος Καρτάλης επιθεωρή τα έργα ύδρευσης

Ο Δήμος Νέας Ιωνίας υδρευόταν από τις δεξαμενές στο Αλιβέρι και τον Ξηρόκαμπο, αλλά και από τη δεξαμενή του Σαρακηνού στα ΚΕΤΕ, τις οποίες τροφοδοτούσαν τέσσερις τοπικές γεωτρήσεις. Όταν ιδρύθηκε η ΔΕΥΑΜΒ, ανέλαβε την υδροδότηση της Α’ Βιομηχανικής Περιοχής, παραλαμβάνοντας το δίκτυο που είχε κατασκευάσει η ΕΤΒΑ. Το 1979 οι παροχές στο πολεοδομικό συγκρότημα ήταν περίπου 27.000 και το δίκτυο ήταν κατασκευασμένο κυρίως από σωλήνες σιδήρου, αμιαντοτσιμέντου και εν μέρει από σωλήνες χυτοσιδήρου. Ωστόσο, η αλματώδης αύξηση του πληθυσμού, οδήγησε την επιχείρηση να στραφεί σε νέες πηγές υδροδότησης και στην κατασκευή νέων αποθηκευτικών χώρων νερού και τροφοδοτικών αγωγών, καθώς έπρεπε να αντεπεξέρχεται στις διαρκώς αυξανόμενες ανάγκες. Για τους παραπάνω λόγους ανοίχτηκαν νέες γεωτρήσεις, ενώ το 1983 ολοκληρώθηκαν τα έργα υδρομάστευσης και μεταφοράς των νερών της Κουκουράβας. Το 1985 κατασκευάστηκε νέα δεξαμενή

συμπληρωματική στο Γηροκομείο 1200m3, ενώ το 1988 ολοκληρώθηκαν τα έργα μεταφοράς νερού από την Α’ ΒΙ.ΠΕ προς το πολεοδομικό συγκρότημα με ένα δίδυμο αγωγό, από τους οποίους ο ένας τροφοδοτεί το Βόλο και ο άλλος τη Νέα Ιωνία. Το 1991 ολοκληρώθηκαν τα έργα μεταφοράς νερού από τις πηγές Ξηράκια και τo 1992 κατασκευάστηκε συμπληρωματική δεξαμενή στα ΚΕΤΕ Νέας Ιωνίας (Σαρακηνός) 800 m3. Το 1993 κατασκευάστηκε νέα δεξαμενή 600 m3 στις Αλυκές, η οποία βελτίωσε σημαντικά τις ανάγκες ύδρευσης της περιοχής. Επίσης το 1993 και το 1994 κατασκευάστηκε αγωγός μεταφοράς νερού από την πηγή Μάνα της Πορταριάς και την πηγή Γερακιά, ενώ παράλληλα ολοκληρώθηκε και η α’ φάση του έργου «Μεταφορά νερού από την Κάρλα». Το 1995 ολοκληρώνεται η μελέτη του εσωτερικού δικτύου ύδρευσης μέρος της οποίας χρηματοδοτείται από το Ταμείο Συνοχής, ενώ κάθε χρόνο αντικαθίστανται περίπου 15.000 μ. αγωγοί διανομής σε διάφορα σημεία του δικτύου, στα οποία λόγω παλαιότητας είχε επέλθει καταστροφή.

40 ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

ΒΟΛΟΣ…

Θ

η πόλη του εμφιαλωμένου νερού

Στις πρώτες θέσεις της κατανάλωσης λόγω της άσχημης γεύσης και της σκληρότητας των πόσιμων υδάτων

α μπορούσε να ήταν ανέκδοτο, αλλά δεν είναι. Η πόλη του Βόλου συγκαταλέγεται σε μία από τις κορυφαίες πόλεις της Ελλάδας, που καταναλώνει εμφιαλωμένο νερό, με το οξύμωρο στοιχείο να εντοπίζεται αλλού. Ότι βρίσκεται σχεδόν στις παρυφές του Βουνού των Κενταύρων, το Πήλιο, όπου τα νερά τρέχουν άφθονα… και πολλές φορές ανεκμετάλλευτα, καταλήγουν στη θάλασσα. Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία των εταιρειών διάθεσης εμφιαλωμένου νερού, η Μαγνησία καταναλώνει πάνω από το 50% του εμφιαλωμένου νερού που αγοράζει ολόκληρη η Περιφέρεια Θεσσαλίας, ενώ καταλαμβάνει τη δεύτερη θέση πανελλαδικά μετά τη Θεσσαλονίκη. Δεν είναι υπερβολή να ειπωθεί ότι όποιος αιρετός καταφέρει να λύσει το τεράστιο πρόβλημα του πόσιμου νερού που απασχολεί τους χιλιάδες κατοίκους του Πολεοδομικού Συγκροτήματος Βόλου, είναι σίγουρο ότι θα γράψει με χρυσά γράμματα το όνομα του στο πάνθεον της ιστορίας του τόπου. Όπως και δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι παλαιότεροι δήμαρχοι έχασαν ακόμη και το θώκο… λόγω των υδάτων.

Κανείς άλλωστε και στο παρελθόν δεν μπορεί να ξεχάσει την εικόνα, με τα νερά του Πηλίου να κυλούν δίπλα ή μέσα στο δρόμο καταλήγοντας στη θάλασσα, ενώ η πόλη υπέφερε από λειψυδρία ή κακής ποιότητας νερού. Η δημοτική αρχή Μπέου που ανέλαβε την πόλη, είναι γνωστό ότι δεν είχε να παρουσιάσει πρόγραμμα. Το μόνο που είχε καταφέρει να ψελλίσει το 2014 ο τότε υποψήφιος και νυν δήμαρχος Βόλου Αχ. Μπέος για δεύτερη τριετία ήταν ότι η ο Βόλος επί δημαρχίας του θα πιεί νερό καθαρό και γάργαρο. Άσχετα αν αυτό μετατέθηκε ακόμη 16 χρόνια αργότερα, δηλαδή το 2030, σύμφωνα με το επιχειρησιακό πρόγραμμα της ΔΕΥΑΜΒ, τα έργα που θα κάνουν το Βόλο να πίνει «κανονικό» νερό θα ολοκληρωθούν το 2030. Ούτε λίγο ούτε που, μια ολόκληρη γενιά κατοίκων της πόλης δεν χρησιμοποίησαν ή πιο σωστά δεν δοκίμασαν ποτέ ως επιτραπέζιο πόσιμο νερό, το νερό της ΔΕΥΑΜΒ και προτίμησαν το εμφιαλωμένο. Σύμφωνα με τη ΔΕΥΑΜΒ, το νερό του δικτύου με το οποίο υδροδοτείται η μείζονα περιοχή Βόλου είναι μίγμα νερών πέντε πηγών του Πηλίου, 11 γεωτρήσεων περιμετρικά του Βόλου, 10 της Νέας Ιωνίας και 9 γεωτρήσεων του κάμπου. Το νερό από τις πηγές και τις

γεωτρήσεις οδηγείται σε δεξαμενές όπου σχηματίζεται μίγμα το οποίο εξυγιαίνεται με διάλυμα υποχλωριώδους νατρίου ώστε να είναι απόλυτα υγιεινό πριν διατεθεί στο υδρευτικό δίκτυο του Πολεοδομικού Συγκροτήματος. Οι ανάγκες της Μείζονος Περιοχής Βόλου κυμαίνονται από 30.000 έως 40.000 κυβικά νερού την ημέρα. Όταν οι ανάγκες του Πολεοδομικού Συγκροτήματος καλύπτονται από το πηγαίο νερό, τότε το νερό του δικτύου εμφανίζει σκληρότητα 8-12 γαλλικούς βαθμούς και 10-17 mgr/I χλωριόντα. Τον υπόλοιπο χρόνο η σκληρότητα και τα χλωριόντα του μίγματος που τροφοδοτεί το δίκτυο αυξάνονται λόγω της μείωσης της απόδοσης των πηγών και της αναγκαίας αύξησης αντλούμενου νερού από τις γεωτρήσεις του Πολεοδομικού Συγκροτήματος. Δυστυχώς οι γεωτρήσεις είναι πολύ παλιές κι ένα σημαντικό ποσοστό του νερού που αντλείται προέρχεται από τη θάλασσα. Ειδικά τους καλοκαιρινούς μήνες, το νερό είναι απλησίαστο. Οι πολίτες του Βόλου πίνουν, κατά κύριο λόγο, εμφιαλωμένο νερό, αφού το νερό της βρύσης δεν είναι ποιοτικό, αν και ένα από τα ακριβότερα στην Ελλάδα. Βασικό πρόβλημα του νερού είναι η

“

Όποιος αιρετός καταφέρει να λύσει το τεράστιο πρόβλημα του πόσιμου νερού θα γράψει με χρυσά γράμματα το όνομα του στο πάνθεον της ιστορίας του τόπου

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ 41 άσχημη γεύση του, και όπως αναφέρουν οι γνωρίζοντες το γεγονός ότι είναι βαρύ στην πέψη, λόγω της σκληρότητας του. Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία των εταιρειών διάθεσης εμφιαλωμένου νερού, η Μαγνησία καταναλώνει πάνω από το 50% του εμφιαλωμένου νερού που αγοράζει ολόκληρη η Περιφέρεια Θεσσαλίας, ενώ καταλαμβάνει τη δεύτερη θέση πανελλαδικά μετά τη Θεσσαλονίκη - στην τρίτη θέση έρχεται η Κρήτη, στοιχεία που επιβεβαιώνονται πλήρως και από επίσημα χείλη. «Ο Βόλος είναι πόλη όπου η κατανάλωση εμφιαλωμένων νερών βρίσκετε σε υψηλά επίπεδα, εδώ και πολλά χρόνια. Από την προηγούμενη 20ετία υπήρξε στροφή των κατοίκων προς το εμφιαλωμένο, καθώς υπήρξε μεγάλη ανάπτυξη και των εταιρειών εμφιαλώσεως. Ωστόσο για τον Βόλο δεν είναι κάτι καινούργιο. Να μην ξεχνάμε ότι από τις αρχές του 1980 πάρα πολλοί κάτοικοι του Βόλου γέμιζαν νερό με μπιτόνια από κοινόχρηστες βρύσες διπλανών χωριών του Πηλίου», αναφέρει γνώστης του θέματος. Υπολογίζεται ότι σήμερα, εν έτει 2020, οι Βολιώτες, αντί να πίνουν ποιοτικό νερό από το Πήλιο, ξοδεύουν περίπου 30 εκατομμύρια ευρώ τον χρόνο για εμφιαλωμένο νερό, σύμφωνα με στοιχεία. Εργαζόμενοι στο χώρο δε, είναι πιο ακριβείς. Τα ποσοστό κατανάλωσης εμφιαλωμένου νερού σε σχέση με το πόσιμο είναι 70% για το πρώτο και 30% για το δεύτερο. Οι Σταγιάτες Η δημοφιλής πηγή των Σταγιατών «Κρύα Βρύση», που παλιότερα, οι Βολιώτες σχημάτιζαν ουρά για να πάρουν νερό σε νταμιτζάνες από αυτή έχει γίνει το μήλον της έριδος και άνοιξε τη συζήτηση για την ιδιωτικοποίηση των νερών και την εκμετάλλευσή τους. Τη Μεγάλη Παρασκευή η ΔΕΥΑΜΒ απέκοψε την κοινότητα από την πηγή η οποία υδροδοτούσε μεγάλο μέρος του χωριού, συνδέοντάς την με το δίκτυο της Πορταριάς. Λάδι στη φωτιά έριξαν οι επισκέψεις του Αχιλλέα Μπέου στο χωριό, σε πολλά σημεία του οποίου έχουν τοποθετηθεί μαύρες σημαίες, πανό και έχουν σβηστεί τα διακριτικά του Δήμου Βόλου από τις ταμπέλες εισόδου και εξόδου. Η ΔΕΥΑΜΒ και κατ’ επέκταση ο Δήμος Βόλου ισχυρίζεται ότι η πηγή έχει μολυνθεί και αυτό αποδεικνύεται από τις σχετικές μετρήσεις που κάνουν τα πιστοποιημένα εργαστήριά της σε πολλές παραμέτρους. Μέχρι σήμερα έξι φορές επιχειρήθηκε να εγκατασταθούν μηχανήματα, ώστε το νερό να χλωριώνεται πριν βγει από τις βρύσες των σπιτιών. Όμως κάτοικοι της περιοχής καταστρέφουν τους χλωριωτές και τότε λήφθηκε η απόφαση να διακοπεί η σύνδεση με την εν λόγω πηγή και το χωριό να υδρεύεται από την πηγή «Μάνα» της Πορταριάς κάτοικοι των Σταγιατών επικαλούνται κρυφές σκέψεις ιδιωτικοποίησης της πηγής τους από τη δημοτική αρχή, ενώ διαψεύδουν τις μετρήσεις της ΔΕΥΑΜΒ, οι οποίες εντοπίζουν μικροβιακά φορτία, λέγοντας ότι τόσα χρόνια κανείς δεν έχει πάθει το παραμικρό από το νερό της «Κρύας Βρύσης», από την οποία υδρεύονται 350 χρόνια τώρα, και αποτελεί κύριο συστατικό της ύπαρξης της κοινότητας, των παραδόσεων, της βιολογικής και της πολιτιστικής τους ζωής. Την ίδια ώρα ζητούν την επανασύνδεσή τους με το νερό της πηγής, το οποίο επιθυμούν να μην χλωριώνεται, με βάση μία υγειονομική διάταξη ενός Βασιλικού Διατάγματος του 1957 (ΥΜ/5673/4-121957 (ΦΕΚ 5/9-1-58 Β΄), η οποία δεν θεωρεί υποχρεωτική την χλωρίωση σε κοινότητες

Σταγιάτες

μικρότερες των 3000 κατοίκων. Η Κίνηση Πολιτών Η Κίνηση Πολιτών Πηλίου και Βόλου για το νερό, δίνει τη δική της απάντηση για το θέμα του νερού, αλλά και τους πρόσφατους σχεδιασμούς που ανακοίνωσε η ΔΕΥΑΜΒ. Όπως τονίζει: Σύμφωνα με πρόσφατες ανακοινώσεις τους, οι αρμόδιοι παράγοντες της ΔΕΥΑΜΒ σχεδιάζουν να υλοποιήσουν έργα εξοικονόμησης νερού με νέες υδρομαστεύσεις στο Πήλιο (Φλάμπουρο, Καρβουνιάρικα, κλπ) και να αντικαταστήσουν τον υπάρχοντα αγωγό από την Μάνα της Πορταριάς ως το Γηροκομείο Βόλου. Η περαιτέρω αφαίμαξη των πηγών του Πηλίου, πριν αντικατασταθεί το διάτρητο και από αμιαντοσωλήνες δίκτυο της πόλης, όπου χάνεται το περίπου 50% των νερών που κατεβαίνουν ήδη από το βουνό, αποτελεί τουλάχιστον παραλογισμό και κρύβει σκοπιμότητες. Πιστεύουμε ότι μια τέτοια επέμβαση αντιβαίνει στις προδιαγραφές και τις οδηγίες του Υπουργείου Περιβάλλοντος και της Ευρωπαϊκής Ένωσης και δεν είναι δυνατό να περιλαμβάνεται στη μελέτη διαχείρισης των υδάτινων πόρων της περιοχής μας, την οποία έχει στα χέρια της η δημοτική αρχή αλλά περιέργως δεν την δίνει στη δημοσιότητα. Το γεγονός δημιουργεί εύλογα απορίες και αμφιβολίες για την ορθότητά της. Τέτοιου είδους επεμβάσεις στο κατάφυτο, μέχρι τώρα, βουνό των Κενταύρων, είναι επικίνδυνες και προϋποθέτουν την πλήρη ενημέρωση των πολιτών του ορεινού όγκου και της πόλης, την ουσιαστική δηλαδή διαβούλευση όπως τελευταία χρόνια βαπτίστηκε ο δημόσιος διάλογος. Το ζήτημα της ύδρευσης κατέστη τις δύο τελευταίες δεκαετίες μείζον πρόβλημα γιατί όλες οι δημοτικές αρχές αρνήθηκαν να το αντιμετωπίσουν. Οι κάτοικοι της πόλης αποφεύγουν να πίνουν νερό από τις βρύσες των σπιτιών τους και ξοδεύουν 20-30 εκατομμύρια Ευρώ για την προμήθεια εμφιαλωμένου, ενώ το ίδιο κάνουν ήδη και οι κάτοικοι των χωριών λόγω της χλωρίωσης και

υποβάθμισης του νερού των πηγών τους. Παρά την μεγάλη προσπάθεια της δημοτικής αρχής και της ΔΕΥΑΜΒ να πείσουν τους «καταναλωτές- πελάτες τους» ότι το νερό του δικτύου είναι ποιοτικό και καθαρό, οι ίδιοι στις συνεδριάσεις τους πίνουν εμφιαλωμένο! Πέρα από το οικονομικό πρόβλημα που δημιουργείται στα νοικοκυριά, πάνω από 100 εκατομμύρια πλαστικές φιάλες θάβονται στον ΧΥΤΑ οι οποίες, σύμφωνα με τα σχέδια της δημοτικής Αρχής να κατασκευάσει εργοστάσιο παραγωγής SRF, θα καίγονται στην ΑΓΕΤ και θα μετατρέπονται σε τοξικά φουράνια και διοξίνες. Το πρόβλημα είναι σύνθετο και πολύ σοβαρό και οι δημότες απαιτούν την άμεση αντιμετώπισή του. Δεν αρκεί μια μελέτη κάποιων ειδικών ή μια απόφαση των «αρμοδίων» της ΔΕΥΑΜΒ ερήμην των δημοτών. Αυτοί οι «αρμόδιοι» εξάλλου αδυνατούν εδώ και εφτά χρόνια να αντιμετωπίσουν το θέμα της ΕΡΓΗΛ και οδηγούν σε χρεοκοπία τη δημοτική επιχείρηση. Επειδή το νερό έχει άμεση σχέση με την υγεία μας, την ύπαρξή μας και τον εαυτό μας, έχουμε δικαίωμα και υποχρέωση να συμμετέχουμε στη διαχείρισή του, ως ενεργοί πολίτες και ως κοινωνία. Θα πρέπει άμεσα η Δημοτική Αρχή να δώσει σε δημόσιο διάλογο τη μυστική ως τώρα και πληρωμένη από τους πολίτες μελέτη και να ληφθούν υπόψη οι προτεινόμενες διορθώσεις και συμπληρώσεις, ώστε να εναρμονιστεί με τις πραγματικές ανάγκες των τοπικών κοινωνιών, χωρίς να πειραχτεί το ξακουστό σε όλο τον κόσμο Πήλιο. Η διευθέτηση του μεγάλου προβλήματος του νερού στα χωριά και την πόλη θα έχει την σφραγίδα της ενημέρωσης και της συνειδητής έγκρισης των πολιτών και όχι κάποιου επίδοξου επιχειρηματία εμφιάλωσης ή άλλης εκμετάλλευσης του Νερού».

“

Άλυτο το πρόβλημα εδώ και δεκαετίες για τους κατοίκους της πόλης

42 ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Πηγαίο νερό το 2030 για όλο τον Βόλο!!!

Τ

ον Ιανουάριο του 2020, ολοκληρώθηκε η διαχειριστική μελέτη (MASTER PLAN) για την επάρκεια του νερού στο Δήμο Βόλου, στο σύνολο των χρήσεων (οικιακής, αγροτικής, βιομηχανικής). Μέσω της μελέτης αυτής, η οποία ανατέθηκε σε σύμπραξη μελετητικών γραφείων μετά από δημόσιο διαγωνισμό, η ΔΕΥΑΜΒ είναι εξοπλισμένη με ένα συνεκτικό σχέδιο δράσης για το νερό σε βάθος 40ετίας. Οι πρώτες σε προτεραιότητα δράσεις, είναι οι ακόλουθες: Α) Έργα αξιοποίησης υδατικών πόρων κι εκσυγχρονισμού δικτύου Βόρειου-Δυτικού Μετώπου για την εξασφάλιση επαρκούς ποσότητας και βελτίωση της ποιότητας του νερού για ύδρευση - άρδευση στο Δ. Βόλου, με εκτιμώμενο προϋπολογισμό τα 16.300.000 €. Με την υλοποίηση της πράξης επιτυγχάνονται: • Η ενίσχυση του υδραγωγείου του Δ. Βόλου με την μεταφορά 4,9 – 7,3 εκατομμυρίων m3 πηγαίου νερού άριστης ποιότητας, αγγίζοντας την οριστική επίλυση του προβλήματος υδροδότηση σε βάθος 20ετίας.

• Η κάλυψη των αναγκών σε πόσιμο νερό πληθυσμού 128.000 ατόμων.

• H εξασφάλιση της ποιότητας του πόσιμου νερού, με την εξαφάνιση των φαινόμενων υψηλής αγωγιμότητας τους θερινούς μήνες (σε μια τουριστική περιοχή), μέσω της εγκατάλειψης των γεωτρήσεων.

• Η οριστική επίλυση των προβλημάτων έλλειψης πόσιμου νερού, στον πρώην Δήμο Ν. Αγχιάλου και στην πρώην κοινότητα Σέσκλου.

• Η μείωση των διαρροών δικτύων ύδρευσης στα περιφερειακά υδραγωγεία μέσω του εκσυγχρονισμού των δικτύων διανομής και η ορθολογική και σύγχρονη διαχείριση της διανομής του πόσιμου νερού.

• Η ενεργειακή οικονομία μέσω του περιορισμού της λειτουργίας των γεωτρήσεων κατά 10.000.000 kwh.

• Η δυνατότητα αξιοποίησης του δημιουργούμενου υδραγωγείου, για παραγωγή ενέργειας, μέσω της κατασκευής δύο (2) μικρών Υδροηλεκτρικών Σταθμών, με προβλεπόμενη παραγωγή ενέργειας 5.000.000 kwh/y.

• Το έργο του οποίου ο ορίζοντας ολοκλήρωσης είναι τα τέσσερα έτη, περιλαμβάνει τα υποέργα: o Νέα υδρομάστευση των πηγών Φλάμπουρο, Καρβουνιάρικα, Βλαχογιάννη, διάταξη διύλισης και τροφοδότηση της υφιστάμενης δεξαμενής Μεσιακό Ίσιωμα o Αντικατάσταση του υφιστάμενου εξωτερικού υδραγωγείου από το φρεάτιο Μάνας Πορταριάς προς τη Δεξαμενή Γηροκομείο Βόλου συμπεριλαμβανομένων και των έργων κεφαλής του δικτύου o Έργα ενίσχυσης του υδραγωγείου των Δ.Ε. Σέσκλου και Ν. Αγχιάλου Δ. Βόλου (Δυτικού Μετώπου) o Εκσυγχρονισμός Δικτύου Ύδρευσης των Οικισμών Πορταριάς, Κατηχωρίου και Α. Μεριάς Δ. Βόλου o Εκσυγχρονισμός Δικτύου Ύδρευσης Ν. Αγχιάλου Δ. Βόλου Β) Έργα αξιοποίησης υδατικών πόρων κι εκσυγχρονισμού δικτύου Νότιου – Ανατολικού Μετώπου για την εξασφάλιση επαρκούς ποσότητας και βελτίωση της ποιότητας του νερού για ύδρευση - άρδευση στο Δ. Βόλου, με εκτιμώμενο προϋπολογισμό τα 20.000.000 €. Με την υλοποίηση της πράξης επιτυγχάνονται: • Η ενίσχυση του υδραγωγείου του Δ. Βόλου με την μεταφορά 9,6 – 10,1 εκατομμυρίων m3 πηγαίου νερού άριστης ποιότητας, ενισχύοντας την οριστική επίλυση του προβλήματος υδροδότηση σε βάθος 20ετίας.

• Η κάλυψη των αναγκών σε πόσιμο νερό πληθυσμού 30.000 ατόμων.

• Η περαιτέρω στήριξη του υδραγωγείου Βόλου Νέας Ιωνίας • H εξασφάλιση της ποιότητας του πόσιμου νερού, με την εξαφάνιση των φαινόμενων υψηλής αγωγιμότητας τους θερινούς μήνες (σε μια

τουριστική περιοχή), μέσω της εγκατάλειψης των γεωτρήσεων.

• Η οριστική επίλυση των προβλημάτων υδροδότησης στους πρώην Δήμους Αγριάς και Αρτέμιδας, ήτοι στους οικισμούς: Άγιος Βλάσιος, Άγιος Λαυρέντιος, Δράκεια, Αγριά, Παλιόκαστρο, Βροχιά, Σερβανάτες, Άνω Λεχώνια, Κάτω Λεχώνια, Μαλάκι, Πλατανίδια, Αγριά, Ανατολικό τμήμα Βόλου.

• Η μείωση των διαρροών δικτύων ύδρευσης στα περιφερειακά υδραγωγεία μέσω του εκσυγχρονισμού των δικτύων διανομής και η ορθολογική και σύγχρονη διαχείριση της διανομής του πόσιμου νερού.

• Η ενεργειακή οικονομία μέσω του περιορισμού της λειτουργίας των γεωτρήσεων κατά 4.000.000 kwh.

• Η δυνατότητα αξιοποίησης του δημιουργούμενου υδραγωγείου, για παραγωγή ενέργειας, μέσω της κατασκευής δύο (2) μικρών Υδροηλεκτρικών Σταθμών, με προβλεπόμενη παραγωγή ενέργειας 10.000.000 kwh/y. Το έργο του οποίου ο ορίζοντας ολοκλήρωσης είναι μέχρι 10 έτη, περιλαμβάνει τα υποέργα: • Νέο έργο υδρομάστευσης και μεταφοράς νερού των πηγών Αγίου Ιωάννη και Ζάγκα και αγωγοί μεταφοράς για την ύδρευση των οικισμών Αγ.Βλάσιος, Παλαιόκαστρο, Άνω Λεχώνια, Κάτω Λεχώνια, Μαλάκι, Πλατανίδια, Σερβανάτες και Αγριά.

• Νέα έργα υδροσυλλογής και ταμίευσης τμήματος της απορροής του ρ. Βρύχωνα, διύλιση του νερού και με βαρυτικούς και καταθλιπτικούς αγωγούς, τροφοδοσία με υδρευτικό νερό του Πολεοδομικού Συγκροτήματος Βόλου, έως τη δεξαμενή Γηροκομείου.

• Εκσυγχρονισμός Δικτύου Ύδρευσης Αγριάς Δ. Βόλου • Εκσυγχρονισμός Δικτύου Ύδρευσης των Οικισμών Αγ. Λαυρεντίου και Αγ. Βλασίου Δ. Βόλου • Εκσυγχρονισμός Δικτύου Ύδρευσης των Οικισμών Άνω και Κάτω Λεχωνίων Δ. Βόλου

Σύμφωνα με τη διαχειριστική μελέτη της ΔΕΥΑΜΒ

44 ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Από οικιακά απόβλητα τροφίμων, νέα προϊόντα;

Σ

ύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος, τα απορρίμματα τροφίμων και κήπων (αποκαλούμενα και βιοαπόβλητα) είναι μια πηγή με πολύ υψηλές δυνατότητες συμβολής στην κυκλική οικονομία Με συνέπεια στους κανόνες της κυκλικής οικονομίας, που πλέον έχουν εδραιωθεί στην Ευρώπη και παγκόσμια, το ερευνητικό έργο WaysTUP! στοχεύει στην επίδειξη της δημιουργίας νέων προϊόντων από αστικά βιοαπόβλητα. Το WaysTUP! θα παρουσιάσει στους επόμενους μήνες νέες διεργασίες για διαφορετικές πρώτες ύλες, όπως π.χ. υπολείμματα καφέ, οικιακά απόβλητα τροφίμων, απορριπτόμενα τμήματα ψαριών και κρέατος, χρησιμοποιημένα μαγειρικά έλαια κ.λπ. Αυτές οι διεργασίες θα οδηγήσουν στην παραγωγή νέων προϊόντων π.χ. προσθέτων τροφίμων και ζωοτροφών, αρωμάτων, πρωτεϊνών, ελαίων, βιοαιθανόλης, βιοδιαλυτών, βιοπλαστικών κ.ά. Όσον αφορά τη διερεύνηση των ευκαιριών αλλά και των περιορισμών της χρήσης των αστικών βιοαποβλήτων, κατά το πρώτο έτος υλοποίησης του έργου καθορίστηκαν οι οδηγίες για τη δημιουργία ενός σχεδίου δειγματοληψίας και του εργαστηριακού πρωτοκόλλου για τη διεξαγωγή αναλύσεων. Επιπλέον, ολοκληρώθηκε η πρώτη έκδοση του καταλόγου αστικών βιοαποβλήτων και

καλών πρακτικών και καθορίστηκαν οι πρώτες τεχνολογικές λύσεις για την αξιοποίηση των πρώτων υλών που μελετάει το έργο. Το WaysTUP θα αναπτύξει επίσης μια προσέγγιση με στόχο την αλλαγή της συμπεριφοράς των πολιτών βελτιώνοντας την τρέχουσα αντίληψη για τα αστικά βιοαπόβλητα ενισχύοντας την ενεργό συμμετοχή των πολιτών στη διακριτή συλλογή τους και βελτιώνοντας την αποδοχή των πράσινων προϊόντων που παράγονται από αυτά. Στο πλαίσιο μελλοντικής πολιτικής, για την εξειδίκευση τεκμηριωμένων συστάσεων σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, θα εξεταστεί διεξοδικά μια σειρά κατευθυντήριων γραμμών για το πώς οι τοπικοί υπεύθυνοι λήψης αποφάσεων μπορούν να εφαρμόσουν καλύτερα το μοντέλο του WaysTUP!. Συμπερασματικά, η μετατροπή των αστικών βιοαποβλήτων σε πόρους προς αξιοποίηση και πράσινα προϊόντα αποτελεί βασικό κλειδί για την κυκλική οικονομία. Η έρευνα και η καινοτομία η οποία προέρχεται από πιλοτικά έργα όπως το WaysTUP! αναπτύσσουν τις δυνατότητες χρήσης βιοαποβλήτων ως πηγή νέων προϊόντων υψηλής αξίας, καθώς πράγματι μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στη μετάβαση σε μια κυκλική οικονομία αξιοποιώντας τις δυνατότητές τους ως πηγή πολύτιμων δευτερογενών πόρων.