Fotografia by Karol Kalinowski

KOMPOZYCJA

Perspektywa i prowadzenie odbiorcy

WSKAZÓWKI

Jak uzyskać dobre zdjęcia „pod światło” WYZWANIA

Uchwycić niemowlęta i małe dzieci

PODRÓŻE

Wyspy jońskie. Zakhintos w obiektywie

OD KUCHNI

Apetyczne zdjęcia kulinarne

TECHNIKA

Fotografujemy z płytką głębią ostrości

Oblicza Kobiet Emocje w portrecie

Kobiety portretowane były od zawsze, zmianiała się tylko technika. Czym byłoby malarstwo, rzeźba czy właśnie fotografia bez kobiet? Podobno portret to sztuka „uchwycenia naturalnej postaci w nienaturalnej sytuacji”. Czym właściwie jest fotografia portretowa, czym różni się od teoretycznie podobnego reportażu, gdzie również pierwszoplanowe role odgrywają ludzie? Zdawaoby się, iż nie ma nic prostszego niż portret, wystarczy tylko złapać w kadrze ładnie uśmiechniętą osobę i uważać, żeby przy wciśnięciu spustu migawki nie zamknęła oczu. Czy rzeczywiście tak jest? Czy portret to tylko rejestracja zewnętrznej powłoki człowieka? Bezosobowa i odtwórcza fotka, jakich ludzie wykonują tysiące? Mówiąc o prawdziwej fotografii portretowej nie można pomijać emocji, gdyż to one są głównym budulcem dobrego portretu. Nastroju i uczuć na fotografii portretowej nie można przekazać, bez budowania kontaktu emocjonalnego pomiędzy modelką a fotografem. Wyjątkiem jest tutaj fotografia reportażowa, która ukazuje ludzi i ich zachowania w naturalnym dla nich środowisku. Fotograf w tym przypadku ◄ Strach Pełne lęku i napięcia spojrzenie. Stumione świato ze starego okna, opuszczonego domu roztacza atmosferę rodem z filmów grozy. Ograniczona do minimum paleta barw, podkreśla mroczny klimat fotografii.

jest tylko rejestratorem zdarzeń. W fotografii portretowej budowanie kontaktu z modelką jest gwarantem udanych zdjęć. W przeciwieństwie do reportażu fotograf nie może być tylko biernym obserwatorem. Ma on decydujący wpływ na twórczy proces powstawania zdjęcia. Mówi się, że najlepsze fotografie powstają w głowie, naciśnięcie spustu migawki jest już tylko ostatnim jego etapem. By sesja zdjęciowa z modelką przyniosła pokładane w niej nadzieje trzeba zadać sobie pytanie, co tak naprawdę chcemy uchwycić na zdjęciu? Jakie uczucia chcemy wzbudzić w modelce by nasze zdjęcia były nimi przesiąknięte? Dobry portrecista w swojej pracy musi być połączeniem psychologa, artysty dobrego obserwatora i słuchacza, który świadomie kreuje swoje wizje. Częstym błędem w kontakcie z fotografowanymi osobami jest brak umiejętności przekazywania myśli. Sposób w jaki przekazuje się modelce sugestie i polecenia ma bardzo duży wpływ na jej samopoczucie, a tym samym na atmosferę, w której robi się zdjęcia. Dobrym zwy-

czajem zwłaszcza przy współpracy z mniej doświadczonymi modelkami jest stała pomoc. i podpowiedzi, np. gdzie skierować głowę, w którą stronę ma spojrzeć, w jaki sposób ma układać dłonie i całe ciało. Fotograf powinien przekazać modelce jakie emocje będą idealnie współgrały z otoczeniem zdjęcia i zamysłem fotografa. To wbrew pozorom wcale nie jest łatwe zadanie. Bardzo często w momencie wciśnięcia spustu migawki modelka zmieni odrobinę swoją pozę. Być może będzie to zamknięcie oczu, uśmiech zmieni się w grymas itp. Nie stresujmy modelki, działajmy szybko, bądźmy pewni siebie. Często pomaga zmiana trybu robienia zdjęć - wykorzystanie zdjęć seryjnych. Zwiększamy sobie dzięki temu szansę na udane kadry. Jest to spowodowane podświadomym rozluźnieniem modelki po zrobieniu pierwszego ujęcia. Nie zdaje sobie ona sprawy, że w tej samej sekundzie będzie miała zrobione kilka kolejnych zdjęć. Dobrym sposobem na uniknięcie nieporozumień jest wcześniejsze ustalenie zakresu pozowania, wtedy fotografowa

◄ Tęsknota Zdjęcie przesyconem klimatem odchodzącego lata. Zwiewna gładka sukienka i rozwiane na wietrze włosy symbolizują beztroską młodość. Zdjęcie wykonane w miękkim i ciepłym południowym świetle oddało delikatność dziewczyny. Efekt potęguje obróbka i ograniczona paleta kolorów.

◄ Niewinność Dziewczyna na fotografii wydaje się beztrosko i niewinnie cieszyć biegając między kłosami zboża. Jej dopiero co rodzącą się kobiecość zdradza czerwona szminka na ustach i pomalowane ciemnym lakierem paznokcie.

TEMAT NUMERU ► Oblicza Kobiet. Emocje w portrecie

► Uwodzenie To zdjęcie wykonałem jako jedno z ostatnich podczas kilkugodzinnej sesji z tą modelką. Dzięki atmosferze relaksu i odprężenia udało mi się uchwycic jej wewnętrzny czar i spojrzenie prawdziwej uwodzicielki.

nie przebiega bez niespodzianek. Jeśli fotografuje się modelkę na zasadzie TFP (Time For Photo) - Czas Za Zdjęcia, dobrze jest ustalić ile zdjęć otrzyma modelka po zakończeniu sesji i czy fotograf ma możliwość ich publikacji. Dobrze jest podpisać z modelką stosowną umowę, która te kwestie rozwiąże formalnie. Kierowanie modelką, kreowanie nastroju i panowanie nad światłem i kadrem to dla początkujących fotografów trudna. Należy zacząć od zbudowania zaufania między fotografem a modelką. Musi się ona czuć bezpiecznie i swobodnie w jego obecności. Pomóc może tradycyjnie - poczucie humoru. Warto przypomnieć sobie kilka dobrych dowcipów, by rozładować napięcie. Prawie zawsze, gdy modelka czuje się w jakiejś pozie nienaturalnie, zdjęcia nie wyjdą dobrze będą wyglądały sztucznie. By zrelaksować modelkę, warto zająć ją rozmową. ▲ Przyciąganie Podczas wykonywania tego zdjęcia poprosiłem modelkę, by starała się wyrazić wzrokiem tęsknotę. Ta młoda kobieta trzymając kosmyki swoich ciemnych włosów przybiera bardzo niewinną, dziewczęcą pozę. Dzięki miękkiemu światłu z okna udało mi się pokazać głębię, poprzez wyraźnie zaznaczenie światocienia, a także delikatne tony skóry i tęskne pełene nostalgii spojrzenie. Kolorystka nadająca klimat temu zdjęciu została sprowadzona do beżów, poprzez ciepłe odcienie brązów, aż do rozjaśnionych czerni.

TEMAT NUMERU ► Oblicza Kobiet. Emocje w portrecie Nie ma większego znaczenia, czy ona woli mówić czy słuchać, ważne by nawiązać nić porozumienia. W większości przypadków bez rozluźnienia portretowanej osoby nie można mówić o udanej sesji. W czasach, gdy na świecie królowały aparaty analogowe, fotografowie podczas pierwszych godzin sesji nawet nie zakładali filmów do swych aparatów, bo i tak zdjęcia były nieudane. Dopiero po jakimś czasie, kiedy między fotografem, a modelką znika początkowe napięcie, następuje zaufanie, a zdjęcia diametralnie zmieniają charakter. Im szybciej to nastąpi tym lepiej. Szybko wiec należy znaleźć wspólne tematy, które rozluźnią atmosferę. To zadanie jest szczególnie trudne dla początkujących fotografów, którzy zwłaszcza na początku skupiają się na sprzęcie fotograficznym, oświetleniu czy pozach modelki. Przy por-

sposobu w jaki się porusza, a także niezależnych od modelki elementów takich jak tło, kolorystyka, perspektywa i prowadzenie linii w kadrze może przynieść nadspodziewanie dobry efekt. Fotograf musi odnaleźć to „coś”, co charakteryzuje daną kobietę. Czasami minimalne różnice w sposobie kadrowania, kolorze, czy momencie wykonania zdjęcia, mogą stanowić o ostatecznym odbiorze zdjęcia i decydować czy zdjęcie jest udane czy też nie. Podczas przygotowań do sesji, zastanówmy się więc kim tak naprawdę jest portretowana osoba, jakie cechy osobowości chcemy wydobyć na naszych zdjęciach, jakie emocje ukazać, czy zdjęcia mają być poważne czy bardzo radosne, a może nostalgiczne i melancholijne? Czy będzie trzeba unikać pewnych sposobów kadrowaniania ze względu na fizjologię modelki? Do

Umiejętność przekazywania emocji na zdjęciach w taki sposób, by to co zaintrygowało fotografa, również intrygowało odbiorcę jest sztuką. W dobie aparatów cyfrowych wróciła znów moda na fotografię, a portret jako częsty temat tej fotografii.

tretowaniu kobiet najważniejsza jest obserwacja i swoboda, dzięki temu modelka zrzucając „maskę”, którą przywdziewa na samym początku sesji, otwiera się przed fotografem, pokazując swoje wenętrzne piękno. Tylko od fotografa zależy czy będzie potrafil je zauważy i odpowiednio wyeksponować na fotografii. Budowanie porozumienia na planie jest bardzo ważne, niezależnie czy fotografujemy 3 letnie dziecko czy 90 letnią staruszkę. Oprócz wykonywania zdjęć to właśnie rozluźnienie modelki należy do głównych zadań fotografa. Musi on sprawić by osoba fotografowana czuła się zrelaksowana. Należy zdać sobie sprawę z tego, iż rejestrowanie tylko wyglądu fizycznego nie jest istotą dobrego portretu. Sukces w tej dziedzinie osiągną Ci, którzy uchwycą specyfikę i będą w stanie dostrzec prawdziwe wewnętrzne piękno portretowanej osoby. Umiejętność odczytania niewerbalnych sygnałów, które może wysyłać modelka tzw. mowy ciała, mówiąc obrazowo - spojrzeń, gestykulacji, mimiki twarzy,

tak obmyślonego planu należy starannie dobrać garderobę i miejsce sesji. To wszystko powinno być ustalone zdecydowanie zanim zaczniemy robić zdjęcia, gdyż już w czasie jej trawiani jest dużo Wszystkie te elementy stanowią jedną całość, która albo odda charakter osoby i jej osobowość albo nie. Cała sztuka polega na tym, aby to się udało. Dobry fotograf portrecista ma niełatwe zadanie, musi naprawdę dobrze rozumieć ludzi, być zarazem obserwatorem jak i kreatorem by w ciągu zaledwie kilku godzin sesji fotograficznej dostrzec najlepsze cechy fotografowanej kobiety.

► Zamyślenie z zatroskaniem To melancholijne zdjęcie powstało, kiedy poprosiem modelkę, żeby się nieco zamyśliła i rozluźnionymi rękoma objęła się w talii. Jej mowa ciała zdaje się nie dopuszczć czegoś co chce wyrazić jej umysł.

wyspy joĹ&#x201E;skie

Zakintos w obiektywie

PODRÓŻE ► Wyspy jonskie. Zakhintos w obiektywie

Zakintos jest przepiękną wyspą położoną na Morzu Jońskim. Jej nazwa pochodzi od imienia syna mitologicznego Dardanusa-króla Arkadii. Jej długość wynosi ok. 40 a jej szerokość 20 km. Przepiękne miejsca oraz niesamowite krajobrazy potrafią dostarczyć niesamowitych emocji. Zachodnia część wyspy charakteryzuje się stromymi klifami. Ta część wyspy jest mało uczęszczana przez turystów ze względu na swój górzysty charakter. Cechą charakterystyczną centralnej części wyspy są tereny rolnicze, na których uprawiane są oliwki rozległych gajach oraz winnice. Piękne piaszczyste plaże można spotkać po południowo-wschodniej stronie wyspy. Niezwykły błękit morza i magiczne widoki przyciągają do siebie wielu turystów. Najczęściej odwiedzaną i fotografowaną plażą na Zakintosie jest Navagio, zywana Zatoką

Wraku. Uważana jest ona za jedną z najpiękniejszych plaż świata. Można ją zobaczyć zarówno z góry ze specjalnej platformy widokowej położonej wysoko nad wrakiem statku, jak również od strony morza wpływając do niej statkiem. Białe skały niesamowicie kontrastują z całą feria barw morza. Przechodzi ono pynnie między zielonościami roślinności a niebieskościami nieba. Widok zapiera dech w piersiach. Woda mieni się “tysiącami” odcieni błękitu, turkusu i lazuru. Tego uczucia, spoglądając na to magiczne miejsce nie da się opisać.

Trzeba to po prostu zobaczyć. Również ciekawym doznaniem dla turystów jest rejs łodzią do błękitnych grot, gdzie można podziwiać fantastyczny efekt zmiany koloru przedmiotów zanurzonych w wodzie bogatej w fosforyty i wapień. Symbolem wyspy i jednocześnie ciekawostką przyrodniczą na południowych plażach Zakintosu są żółwie morskie Caretta-Caretta. Ze względu na bliskość obszarów lęgowych i zagrożenie gatunku utworzono obszary chronione, po których zabronione zostało pływanie nawet rowerami wodnymi.

► Navagio, Zatoka Wraku Zdjęcie wykonane w niezwykle malowniczej miejscowości Navagio, zwanej Zatoką Wraku. Krótki czas migawki pozwolił „zamrozić” krople wody. Błękity i turkusy krystalicznie czystego morza doskonale komponują się z pomarańczowym bikini dziewczyny, oddając koloryt tego niezwykłego miejsca.

► Port Port w stolicy wyspy Zakintos wraz z typowym zabudowaniami greckimi. Do zrobienia zdjęcia skłoniło mnie bogactwo kolorów morza. Głębokie niebieskości, poprzez lazur, aż do turkusu i charakterystyczna dla Grecji biel domów.

◄ Stolica wyspy Największa miejscowość wyspy Zakintos, nosząca jednocześnie tę samą nazwę. Fotografia wykonana w czasie „złotej godziny”. Dzięki zastosowaniu dużej głębi ostrości i długiego czasu naświetlania, światła przybrały charakterystyczny kształt „gwiazdy”.

Fotografujemy z płytką głębią ostrości

TECHNIKA ► Fotografujemy z płytą głębią ostrości

Głębia ostrości, z definicji to zakres odległości od obiektywu, w którym fotografowane obiekty wyjdą ostro na zdjęciu. Przy maksymalnej głębi ostrości uzyskuje się zdjęcie, na którym dokładnie wszystkie fotografowane obiekty na pierwszym i dalszych planach są ostre. Nie zawsze jest to jednak pożądane... Duża głębia ostrości zapewnia ostre oddanie wielu planów kompozycji na zdjęciu. Jest to technika wykorzystywana w fotografii dokumentacyjnej czy krajobrazowej, gdzie ważne jest, aby wszystkie elementy interesujących nas planów były ostre. Chcemy, aby miały one maksymalną głębię ostrości. Jej przeciwieństwem jest mała głębia ostrości. Zwykle precyzyjnie ustawiona na obiekcie lub jego fragmencie znajdującym się bezpośrednio przed obiektywem. Mała lub inaczej płytka głębia bywa niezwykle efektowna przy zdjęciach portretowych i przyrodniczych, ponieważ wyodrębnia fotografowany obiekt z tła. Tyl-

ko obiekt przed obiektywem twarz, roślina, zwierzę jest ostry. Dzięki tej technice można uniknąć rozpraszania odbiorcy niepotrzebnymi detalami. Główny motyw jest ukazany bardzo wyraźnie, przez to odczytanie co jest tematem fotografii bywa łatwiejsze. Mała głębia ostrości bywa środkiem wyrazu artystycznego, podkreślającym emocje. Przy portretach, ostrość ustawiona na oczach fotografowanej osoby, dodaje jej charakteru. Płytka głębia może być odbierana przez nasz wzrok jako wyraz głębi i perspektywy między przenikającymi się planami zdjęcia. Dzięki temu fotografia taka wydaje się ono bardziej trójwymiarowa.

▲ Lustro

▲ Kwiat czereśni

Fotografia wykonana średnim teleobiektywem z przesłoną f/ 1.4. Dzięki ustawieniu punktu ostrości na ramię modelki, jej oblicze w lustrze stało się mniej wyraźne, przez to bardziej tajemnicze i intrygujące. Przekaz wzmocniła ograniczona paleta kolorów.

Do wykonania tego zdjęcia kwiatu czereśni, zastosowałem dużą przesłonę, by głębią ostrości zaakcentować i wyodrębnić z nieciekawego tła. Dzięki jasnemu obiektywowi uzyskałem płynne przejście od obszarów ostrych, aż do płaszczyzn niestrości.

Głębia ostrości zależy od dwóch kluczowych czynników: nio skrócić czas naświetlania, gdyż przez obiektyw wpada więcej światła. Długości ogniskowej obiektywu aparatu – im ogni- Maksymalnie otwarta przysłona wraz skowa dłuższa, tym głębia jest mniejsza – stąd łatwiej jest z tzw. jasnym obiektywem (posiadawyodrębnić obiekt z tła przy pomocy teleobiektywu niż jącym przysłony rzędu f/1.2 i mniejobiektywu szerokokątnego. W przypadku obiektywów sze umożliwia nieporuszone zdjęcia zmiennoogniskowych - tzw. zoomów, by uzyskać silnie roz- “z ręki” w pomieszczeniach i wszędzie myte tło i ostry pierwszy plan, należy należy odsunąć się od tam, gdzie jest mało światła zastanego. fotografowanego obiektu i pierścieniem zmiany ognisko- Przy stosowaniu płytkiej głębi ostrośwej ustawić najdłuższą, czyli maksymalne zbliżenie. Wraz ci często mówi się o tzw. plastyce ze wzrostem długości ogniskowej, drgania się nasilają, co w obrazu i bokeh, czyli sposobie oddapołączeniu z coraz dłuższymi czasami naświetlania może wania przez obiektyw przejść między skutkować poruszonym zdjęciem. Konieczny może stać płaszczyznami ostrości i nieostrości. się w tym przypadku statyw lub system redukcji wibracji. Przejścia rozdzielające płaszczyzny, znajdujące się poza obszarem ostrości, Wielkości przysłony – im przysłona ma większą war- powinny być płynne, a plamki przedtość (czyli obiektyw jest mocniej przesłonięty), tym głę- stawiające punkty mają być jaśniejbia ostrości też jest większa. Do obiektywu wpada mniej sze w środku i ciemnieć ku brzegom. światła, więc czasy naświetlania muszą być dłuższe. By Przeciwnie, brzydki bokeh występuje, zdjęcie cechowało się płytką, wyodrębniającą głębią ostroś- gdy linie w nieostrości się rozdwajają, ci, trzeba maksymalnie otworzyć przesłonę i odpowied- a plamki przyjmują postać obwarzanków - tarczek z jaśniejszymi brzegami. Piękna plastyka obrazu i tzw. “kremowy” bokeh, są dość dyskusyjne i zależą od indywidualnych preferencji. Obiektywy wyposażone w więcej listków przysłony, tworzące bardziej zbliżone do okręgu “źrenice” przysłony są uważane za lepsze w fotografii portretowej, także dominujący jest pogląd, iż obiektywy stałoogniskowe mają ładniejszy bokeh niż zoomy. Fotografowanie z płytką głębią ostrości wymaga od fotografującego zarówno precyzji przy ustawianiu punktów ostrości, jak i dość znacznych nakładów finansowych na “jasne” obiektywy. Dla początkujących adeptów fotografii może być to dość trudne. Warto jednak zaoszczędzić pieniądze i zamiast kilku “ciemnych” obiektywów kupić jeden ze światłem minimum f/1.8 i opanować tę pasjonującą technikę fotografowania. ◄ Weselny toast To charakterystyczne zdjęcie Pary Młodej, powstało dzięki stosunkowo dużej odległości kieliszków od Państwa Młodych, którzy dodatkowo stali pod światło w bardzo jasnym pomieszczeniu. Ostrość ustawiona na kieliszki. 17

Jak uzyskać

dobre zdjęcia „pod światło” Jedną z częstszych porad dla fotoamatorów jest unikanie robienia zdjęć pod ostre światło. Teoretycznie, zdjęcia takie będą znacznie niedoświetlone, w zależności od sposobu działania automatyki aparatu. Czy ta zasada ma faktycznie sens? Czy rzeczywiście nie można robić zdjęć „pod światło”? Przekonanie, że zdjęcia pod światło źle wyglądają, wynika z braku umiejętności obsługi aparatu i braku zaufania do jego systemów pomiarowych. Podstawową przyczyną porażki jest silne niedoświetlenie, obiektu na pierwszym planie (np. portretowanej osoby). Nasze oczy w przeciwieństwie do matrycy cyfrowej lustrzanki mają ogromne zdolności dostosowawcze. Potrafią rejestrować obraz prawie w każdych warunków oświetleniowych. Po krótkiej chwili w ciemnym pokoju potrafimy rozróżnić detale mebli. Podobnie jest z mocnym światłem w słoneczny dzień. Oczy działają jak mechanizm zmiany czułości czy ustawień ekspozycji w aparacie. Ze szczegółami widzą zarówno jasno rozświetlone tło, jak i postać ukrytą w cieniu. Rozpiętość tonalna matrycy aparatu fo◄ Efekt aureoli Tego mężczyznę prowadzącego dziecięcy rower sfotografowałem z żabiej perspektywy, kiedy słońce było już nisko. Można dostrzec, że cienie na ziemi biegną niemal bezpośrednio w kierunku obiektywu. Takie oświetlenie tworzy ciekawy efekt aureoli we włosach.

tograficznego niestety nie jest zdolna do rejestracji takich ekstremów w cieniach i światłach. Sposobem na fotografowanie scen z tak rozległą tonalnością jest wybór czy chcemy prawidłowo oddać najjaśniejsze czy najciemniejsze partie obrazu. Gdy naświetlamy na światła, otrzymujemy głębokie cienie i prawidłowo naświetlone jasne partie obrazu. Można przyjąć, że technika ta nazywa się oświetleniem sylwetkowym. By moc świadomie fotografować w ten sposób trzeba zrozumieć jak działają system pomiaru światła w naszym aparacie. System pomiaru ekspozycji (najczęściej korzystamy z trybu matrycowego zbierającego informacje z całego kadru) decyduje za nas – albo da się zwieść jasnym partiom obrazu (wtedy główny obiekt będzie niedoświetlony, czyli za ciemny), albo prawidłowo naświetli fragment zacieniony, prześwietlając i niekiedy nawet pozbawiając szczegółów jasne tło. Istnieją co prawda techniki rozszerzenia zakresu tonalengo zdjęcia w postprodukcji, tzw. HDRI, HDR, jednak nie zawsze przynosza one pokładaną w nich nadzieję, a

zagadnienie to może być tematem zupełnie odrębnego artykułu. By robić dobre zdjęcia pod światło należy zdecydować się czy chcemy dobrze uchwycić światła czy cienie. Warto skorzystać z trybu pomiaru punkowego, który w tych specyficznych warunkach oświetleniowych okazuje się najdokładniejszym rozwiązaniem. Doskonałym sposobem na fotografowanie pod światlo jest wybranie oodpowiedniejpory dnia. Najistotniejszym czynnikiem decydującym o udanym zdjęciu nie jest sprzęt, temat, intuicja fotografa czy łut szczęścia. Najważniejsze jest światło. To ono przede wszystkim potrafi zmienić nijaki widoczek w pejzaż pełen czaru, tajemniczości lub fascynującej gry barw. Idealne światło do fotografii krajobrazowej mamy zaś dwa razy dziennie, w czasie tzw. złotej godziny. Pierwsze i ostatnie promienie słońca dają bardzo łagodne i zrównoważone światło, które tworzy mniejszy kontrast z promieniami odbitymi i rozproszonymi przez niebo. Jeśli tylko fotografowany obiekt jest równo oświetlony, nie grożą nam tutaj z pewnością częściowe prze19

TECHNIKA ► Jak uzyskać dobre zdjęcie „pod światło” świetlenia. Światło wieczornego słońca ma więcej czerwieni, natomiast poranne jest nieco bardziej niebieskie. Do bardziej zaawansowanych technik dostępnych w złotej godzinie należy kreatywne wykorzystanie kontrastu niebieskiej barwy na obszarach już zacienionych ze intensywnością złoto-czerwonych odcieni, jakie nadaje pozostałym częściom kadru zachodzące słońce. Złota godzina to doskonały moment nie tylko na fotografie krajobrazu, ale także na portrety wykonywane przy świetle zastanym. Poziome, zrównoważone światło nie tworzy ostrych cieni pod oczami i nosem, co jest plagą ujęć wykonywanych w południe. Gdy słońce zajdzie, Niebo przybiera brązowy odcień tylko przez kilka minut, jeśli pokryte jest wysoką i cienką warstwą chmur. Nawet gdy z nieba znikną ostatnie roz-

błyski zachodzącego słońca, nie należy jeszcze chować aparatu. To jest właśnie idealny moment na zdjęcia nocne. Niebo ma jeszcze ciemnogranatowy, a nie czarny kolor i odcina się od dachów budynków. Resztki poświaty równoważą ostre światła latarń ulicznych, dzięki czemu tylko przez te pierwsze kilkadziesiąt minut nocy możemy uchwycić na jednej fotografii zarówno obszary oświetlone światłem sztucznym, jak i znajdujące się poza zasięgiem lamp. Gdy w kadrze mamy zarówno obszary oświetlone ostatnimi promieniami słońca, jak i te już znajdujące się w cieniu, przyda się zestaw filtrów połówkowych szarych, którymi zrównoważymy oświetlenie jasnych i ciemnych obszarów. Koniecznie trzeba jeszcze zwrócić uwagę na ustawienia balansu bieli w aparacie. Niskie światło

dobrze sprawdza się w fotografii archtektury. Oczywiście możemy korzystać także z innych akcesoriów. Fotografując osobę na tle zachodzącego słońca trzeba rozjaśnić sylwetkę. Jak? Oczywistą metodą jest użycie lampy błyskowej, ale to zły pomysł. Zimne światło flesza będzie stanowiło brzydki kontrast z ciepłą barwą zachodu. Znacznie lepiej jest użyć reflektora, którym odbijemy promienie słońca na modela. Warto fotografować pod światło. Dzięki temu, nie stracimy wielu niepowtarzalnych okazji na ujęcia pełne dramatyzmu. Fotografować pod światło trzeba świadomie, pamiętając o tym, że to fotograf robi zdjęcię, automatyka aparatu w tym przypadku może mu jednak zaszkodzić, więc warto zastosować kilka z powyższych porad.

▲ Styl Retro Ten starannie przemyślany kadr wykonalem stosując regułę mocnych punktów. Umieścilem modelkę bokiem do ciepłego wieczornego światła. Dzięki niemu włosy są pięknie rozświetolne. Doświetliłem jej twarz za pomoca złotej blendy. Elementy balustrady płynnie prowadzą wzrok w głąb kompozycji, przechodząc w plastyczny bokeh.

◄ Alchemia Poprosilem modelkę, by objęła ręką menzurę z wodą. Szukałem w niej jej odbicia. Dzięki tylnemu oświetleniu, zyskałem piękne plastyczne, wyraźnie niedopowiedziane ujęcie pełne głębokich cieni

► Świato sylwetkowe To pełne dramatyzmu zdjęcie, wykonałem, celowo niedoświetlając linii i słupów wysokiego napięcia. Dzięki temu na tle rozświetlonego zachodzącym słońcem nieba, jawią się one obserwatorowi jedynie jako mocno kontrastujące kształty i linie. Ten typ oświetlenia nazywamy - sylwetkowym. 21

Perspektywa

i prowadzenie odbiorcy Wielu początkującym fotografom wydaje się, że moment w którym wykonują zdjęcie powinien być szybki i jak najmniej widoczny dla otoczenia, by nie zwracać na siebie zbytnio uwagi. Czy takie zachowanie faktycznie pomaga osiągnąć najlepsze rezultaty? Czy ta jedna krótka chwila była najlepszą z możliwych okazji do zrobienia dobrego zdjęcia? Fotografia powstaje w głowie, moment naciśnięcia spustu migawki to realizacja misternej kompozycji zrodzonej w głowie fotografa. Czy faktycznie tak jest zawsze? Są pewne dziedziny fotografii, gdzie szybkość i zdecydowanie są bardzo pożądane. Mowa tutaj o fotografii ruchu, np. fotografia sportowa lub fotografia ptaków, gdzie wszystko dzieje się bardzo szybko. W tym przypadku bystrość reakcji może stanowić o sukcesie bądź porażce fotografa. W zdecydowanej jednak większości chwila zastanowienia się i zadania sobie pytania: “Co tak naprawdę chcę uchwycić? Czy wybrałem najlepsze z możliwych miejsc i porę?” Niekiedy minimalna zmiana w sposobie kadrowania może mieć kluczowy wpływ na ostateczny odbiór fotografii. ◄ Właściwa kompozycja Donica z kwiatami na pierwszym planie umieszczona w mocnym punkcie jest głownym tematem tego typowego greckiego widoku. Brama stanowi dodatkowy doskonały element przyciągający wzrok. Tworzy swoistą ramę, okalając całą kompozycję. Otwarte drzwi dodatkowo wzmagają poczucie głębi.

Wybór orientacji kadru, decyzja o tym czy będzie on pionowy czy poziomy jest pierwszym krokiem ku lepszym zdjęciom. Trzeba zdać sobie sprawę z psychologicznych aspektów poziomu i pionu ich głęboko zakorzenionej w ludzkiej psychice symboliki. Linie poziome uspokajają kompozycję. Kojarzą się z ciszą i bezruchem. Charakterystyczne w pejzażach, np. linia horyzontu, linie skośne sugerują ruch. Ich użycie prowadzi obserwatora między tematami i wprowadza do zdjęcia trzeci wymiar. Linie w kształcie litery „S” to jedna z najlepiej prowadzących wzrok linii, przykładem linii „S” są rzeki. Stosując linie należy pamiętać o symetrii. Obraz symetryczny zdarza się w naturze rzadko i z tego powodu dobrze przyciąga wzrok. Nadmierne stosowanie symetrii może być sztuczne. Niektóre tematy wymagają kadrów poziomych - tak jest w przypadku grup ludzi, pejzaży, scen statycznych, gdzie chcemy wyrazić spokój. Pionowy sposób kadrowania, dodaje odrobiny dynamizmu i może okazać się lepszy w przypadku portretów ludzi, przed-

miotów, drzew, czy strzelistej architektury. Fotograf musi być dobrym obserwatorem, kadr powinien być konsekwencją naturalnej proporcji. Wysokość drzewa podkreśli kadr pionowy, a rozległą panoramę miasta, kadr poziomy. Reguły te nie dotyczą aparatów, które rejestrują obraz o proporcjach kwadratu. Kolejnym etapem przemyślanej kompozycji jest zmiana perspektywy obserwacji naszego tematu. Często zdaża się, że pewne fragmenty sceny przeszkadzają głównemu tematowi, odwracając od niego uwagę. Przykładem niech będą zdjęcia z wakacji, które z reguły prócz wartości pamiątkowych nie niosą żadnych głębszych wrażeń artystycznych. W większości przypadków takie “pstryki” stałyby się interesujące nie tylko dla ich autora, gdyby przed ich zrobieniem zastanowił się on głębiej co ma być tematem zdjęcia i jak go przedstawić, tak by nie był on kolejną kopią widokówki, którą można kupić za kilkanaście groszy. Stosowanie obiektywów szerokokątnych i teleobiektywów z uwzględnieniem niestandar23

KOMPOZYCJA ► Perspektywa i prowadzenie odbiorcy dowej perspektywy może znacznie podnieść atrakcyjność zdjęcia. Na temat trzeba spojrzeć z innego punktu widzenia. Trzymanie aparatu na wysokości głowy stojąc, jest najpopularniejszą metodą, niestety z reguły najmniej pożądaną. Szukanie ciekawej perspektywy wiąże się czasem tylko z podejściem kilku metrów do fotografowanej sceny, a czasem nawet z pobrudzeniem kolan. Zamiast fotografować na wprost z pozycji wyprostowanej, wystarczy skierować obiektyw na niebo, uzyskując ciekawe zdjęcia robione w miejscach teoretycznie niefotogenicznych, np. w gęstym lesie. Gdy szukamy innej perspektywy, nie zapominajmy o ujęciach z żabiej perspektywy. Możemy też skierować aparat prosto w ziemię. Może znajdziemy dzięki temu interesującą teksturę, ciekawy wzór kamieni czy roślin. Warto wykorzystać dorobek kompozycyjny malarstwa. Zasada trójpodziału tak chętnie wykorzystywana przez mistrzów płótna, niech stanie się również dla nas inspiracją do komponowania przyciągających wzrok fotografii. Zasada ta polega na umieszczeniu głównych motywow kompozycji w tzw. “mocnych punktach”. Powstają one w skutek podziału kadru na trzy mniej więcej równe poziome i pionowe części. Na ich styku znajdują się słynne cztery mocne punkty. Umieszcznie ▲ Przerysowanie w jednym lub kilku z nich tematu zdjęcia, od razu przyciągnie Zastosowanie obiektywu ekstremalnie szeroko- wzrok obserwatora. Współcześnie aparaty posiadają możlikątnego typu „rybie oko” wraz z małą odległością wość wyświetlania lini trójpodziału, dzięki czemu kompood dłoni modelki, stworzyło ciekawe przeryso- nowanie kadru jest dużo łatwiejsze. Zasada ta doskonale wanie perspektywy. Wyciągnięta pięść wydaje sprawdza się w portretach - przyciąganie wzroku obserwasię większa od głowy modelki, a nogi mniejsze tora w kierunku oczu osoby fotografowanej. W fotografii niż w rzeczywistości. pejzażu, poprzez umieszczanie horyzontu na jednej z linii podziału, czy w końcu fotografując ruch - umiejscawiając obiekt w ruchu w mocnym punkcie. Sposobem na przyciągnięcie uwagi obserwatora jest ciekawy pierwszy plan. Oznacza to umieszcznie w mocnym punkcie interesującego pnia drzewa, ciekawego kamienia, płotu, lub jakiegoś innego detalu. Dobrym pomysłem jest stosowanie naturalnych obramowań, które uatrakcyjnią zdjęcie. Do tego celu można użyć niemal wszystkiego - pary drzew, otwartej bramy, okna. Umiejętność, która powinien ćwiczyć każdy fotograf jest zdolność postrzegania świata jako zbioru kształtów i barw. Niektóre z nich mogą wywoływać silne emocje. Sztuka i dostrzeżenia, wzbogaci waszą fotografię. Fotograf powinien być poszukiwaczem wzorów i linii dookola siebie. Linie, które dobrze prowadzą wzrok w przyrodzie to drogi i rzeki.

◄ Prowadzenie wzroku Dzięki umieszczeniu słupów wysokiego napięcia w mocnych punktacch, pionowej kompozycji oraz liniom idącym w głąb obrazu, uzyskałem ciekawy efekt trójwymiarowości zdjęcia. Charakteru nadała poranna mgła, otulająca łąki. 24

Chwila zastanowienia się nad kompozycją zdjęcia przyniesie wymierne efekty w postaci zapadających w pamięć ujęć. Niezależnie czy fotografujemy na wakacjach, czy zachwycił nas widok, który mijamy idąc do pracy. Pamiętajmy, by fotografować rozważnie. Niekiedy krótka chwila i zmiana polożenia fotografa sprawi , że zdjęcie nie dołączy do grona identycznych kadrów jak na widokowce, a autor odciśnie na odbiorcy swoj punkt widzenia.

◄ Żabia perspektywa Dzięki niskiemu punktowi obserwacji - tzw. „żabiej” perspektywie i wyraźnym ukośnym liniom, udało się stworzyć bardzo dynamiczny kadr oraz atmosferę wielkości i siły tego ochroniarza w stosunku do obserwatora. Wrażenie dodatkowo zwiększa użycie obietywu szerokokątnego typu „rybie oko”.

◄ Linie idące w głąb kadru Dzięki prowadzeniu lini w głąb kadru i umieszczenuu ich centrum w mocnym punkcie uzyskałem pomimo stosunkowo statycznego charakteru bardzo dynamiczną kompozycję. Wzrok obserwatora wodzi od białych pasów w prawym dolnym rogu, poprzez całą długość mostu, by zastrzyma się w najjaśniejszym mocnym punkcie - centrum całej kompozycji. Dodatkowo wzrok obserwatora przyciągają ciemne plamy wody - kałuże, w których odbijają się fragmenty konstrukcji mostu. 25

Uchwycić niemowlęta i małe dzieci

WYZWANIA ► Uchwycić niemowlęta i małe dzieci

Noworodki są bardzo wdzięcznym tematem fotograficznym wymagającym od fotografa przemyślanego pomysłu na kadr, właściwej jego aranżacji, a także delikatności w obchodzeniu się z bobasem. Małe dzieci bywają bardzo ruchliwe przez co zadanie to jest niekiedy dla fotografa wyzwaniem. Delikatne małe dziecko wymaga szczególnego podejścia i troski. Fotograf musi mieć na uwadze, że jego osoba wraz z wielkim ciemnym przedmiotem-aparatem zbliżającym się niespodziewanie do twarzy może wywołać strach dziecka i jego matki. Fotograf musi umieć wzbudzić zaufanie i stworzyć atmosferę bezpieczeństwa. Kiedy dziecko odbiera robienie zdjęć jako zabawę chętnie w niej uczestniczy. Przy fotografowaniu niemowląt przydatny okaże się obiektyw makro, zwłaszcza gdy niemowlę leży nieruchomo-śpi. Fotograf

może wówczas podejść bardzo blisko i skupić się na detalach. Niemowlaki mają olbrzymią i niepodważalną zaletę. Przez większość czasu śpią spokojnie co sprawia, że łatwo jest je fotografować. Fotografowanie dziecka we śnie musi być efektem zamierzonym by odbiorca nie pomyślał “ładne zdjęcie, ale szkoda, że maluszek śpi”. Ważnym aspektem fotografowania niemowląt jest dobór odpowiedniego tła. Nie może ono być pstrokate, gdyż będzie odciągać wzrok od dziecka. Preferowane są kontrastowe lub korespon-

dujące z kolorem skóry dziecka materiały. Przydatne może okazać się tak zwane futerko “misiu”, które podkreśli kruchość i delikatność noworodka. Ostatnio zarysował się trend do pokazywania dzieci wraz z rodzicami w bardzo subtelny, baśniowy sposób. Wykorzystuje się do tego małą głębię ostrości, a czasem w postprodukcji specjalne filtry i efekty dodatkowo zmiękczające fotografię. Właściwe oświetlenie bezpośrednio wpływa na pozytywny odbiór fotografii. Dobrym pomysłem jest stosowanie światła zasta-

▲ Wyraz twarzy Dzieci zmieniają się bardzo szybko. Wyraz ich twarzy może się zmienić dosłownie w mgnienu oka. Ważne jest ustawienie właściwego punktu ostrości i korzystanie z trybu zdjęć seryjnych. Dzięki temu mamy większe szanse, właściwie uwiecznić niepowtarzalne grymasy maluszka.

► Ułamki sekund

W czasie fotografowania niemowląt i małych dzieci, trzeba wykazać się sporą cierpliwością. Trzeba się liczyć z tym, iż interesujące miny czy zachowania są niepowtarzalne. Krótkie czasy naświetlania, pomogą uchycić te byskawiczne kluczowe momenty.

◄ Portrety grupowe Fotografowanie grupki dzieci jest niezwykle wymagajcym zadaniem, trudno skupi ich uwagę w jednym momencie. Pomocne może okazać się sklejenie ujęcia z kilku kadrów wykonanych po sobie w programie graficznym. 29

WYZWANIA ► Uchwycić niemowlęta i małe dzieci nego. Najlepiej rozproszonego przez chmury lub dostającego się do pomieszczenia oknem. Niezbyt dobrym pomysłem jest błyskanie dziecku lampą prosto w twarz. Jeśli nie dysponujemy odpowiednio jasnym obiektywem trzeba będzie zwiększyć czułość tzw. ISO matrycy aparatu. Jednak najlepszym światłem jest to będące za darmo. By wykonać ostre zdjęcie dziecka, które jest w ruchu należy znacząco skrócić czas otwarcia migawki. Pomocne może oka-

zać się użycie trybu zdjęć seryjnych, gdyż dzieci bywają bardzo ruchliwe i ciężko jest tak wykadrować zdjęcie aby było zgodne z zamysłem fotografa. W takich sytuacjach nieodzowny okaże się obiektyw zmiennoogniskowy o zakresie od typowego szerokiego kąta do ogniskowych teleobiektywu. Ustawiając ostrość należy pamiętać by była ona na oczach dziecka, gdyż w proporcjach jego twarzy oczy są dominujące i warto je podkreślać. Warto robić zdjęcia dzieciom,

gdy są pochłonięte jakąś czynnością i nie zwracają zbytnio uwagi na fotografa. Place zabaw, plaże czy boiska, są idealnym plenerem. Można wtedy fotografować dzieci w bardzo naturalnych pozach, a zdjęcia mają bardziej reporterski charakter, są bardziej prawdziwe, bo nie pozowane. Dzieci szybko się zmieniają. Warto dokumentować ich rozwój. Wartość takich zdjęć docenia się z reguły po wielu latach.

▲ Podpatrzone

► Wśród rodziny

Nam sagittis diam in diam interdum bibendum. Proin sagittis nisi bibendum justo condimentum ornare vel sed augue. Ut mauris enim, cursus eu auctor quis, venenatis id ligula. Vestibulum commodo felis vitae nunc consectetur fermentum.

Apetyczne zdjÄ&#x2122;cia kulinarne

OD KUCHNI ► Apetyczne zdjęcia kulinarne

Zdjęcia kulinarne są specyficznym typem zdjęć i stawiają przed fotografem konkretne wyzwania. Jak ukazać potrawę by była ona apetyczna i prezentowała się idealnie przed obiektywem. Istotnym elementem jest jej wygląd i estetyka. Fotografia kulinarna powinna pobudzać nasze ślinianki i działać na nasz zmysł smaku. Fotografia kulinarna pozwala nam ukazać potrawę taką jaka jest w przepisie. Stylizacja potrawy i sposób uchwycenia jej na zdjęciu jest istotnym elementem dla osoby przeglądającej czasopismo kulinarne czy książkę kucharską. To zdjęcie w dużej mierze zachęca czytelnika do gotowania. Aby fotograf uzyskał wymagany efekt, niezwykle ważny jest dobór obiektywu. W dzisiejszych czasach większość potraw fotografuje się z płytką głębią ostrości. Tylko niewielki obszar na uzyskanym zdjęciu jest ostry.Taki efekt można uzyskać poprzez zastosowanie długiego teleobiektywu i pierścieni pośrednich, czy mieszka makro. Nastawienie dużej wartości przesłony również ma decydujący wpływ na głębie ostrości. Podczas robienia zdjęcia należy również zadbać o odpowiednie otoczenie i oświetlenie. Najczęściej stosowanym oświetleniem przy fotografowaniu potraw jest lampa błyskowa oraz płaszczyzny odbijające. Dzięki temu, że lampa ta nie wydziela ciepła na-

daje się idealnie to takiego rodzaju fotografii. Drugim stosowanym przez fotografów kulinarnych oświetleniem jest po prostu rozproszone światło słoneczne, zwłaszcza jeśli jest to fotograf, który nie dysponuje dużym budżetem. Efekty, które można uzyskać dzięki naturalnemu światłu zastanemu niejednokrotnie dorównują profesjonalnym lampom studyjnym. Należy tylko pamiętać o tym by światło słoneczne było rozproszone a potrawa niezbyt wrażliwa na ciepło. Fotografowanie lodów przy świetle słonecznym nie jest dobrym rozwiązaniem, ale na przykład martwa natura z pieczywem–tak. Fotografia kulinarna w swoim założeniu jest sztuką apetycznego przedstawienia potraw i produktów spożywczych. Wielkie znaczenie ma w niej prawidłowa kompozycja i aranżacjia, a także zastosowane oświetlenie. W fotografii kulinarnej, wszystko jest kwestią dobrego smaku.

► Aranżacja i kompozycja Bardzo ważnym aspektem fotografii kulinarnej jest aranżacjia fotografowanej sceny. Delikatne, lekko pofałdowane jasne tło doskonale współgra z beżami drewnianej skrzynki i żółtym kolorem muffinek. Wiśnie w misce nawiązują do ich owocowej dekoracji.

◄ Zróżnicowanie ostrości Efektownym sposobem fotografowanie żywności jest stosowanie płytkiej głębi ostrości. Pozwala to wyodrębnić, co jest tematem głównym, a co tylko dodatkiem, podnoszącym atrakcyjność kompozycji.

► Kąt obserwacji Przy fotografowaniu jedzienia, ważne jest, gdzie umieścimy aparat. Kompozycja zdjęcia kulinarnego, musi być przemyślana, tak, by wydobyła to, co najlepsze z przygotowanych potraw. W tej fotografii zrezygnowałem z płytkiej głębi ostrości, by pokazać bogactwo skadników. Dodatkowo umieściem aparat dokładnie nad kompozycją. 35