Vergunningen voor werkzaamheden aan beschermde monumenten by Kasteel Group

Teksten: Veerle De Houwer, Dominique Vieren, Karel Robijns, Piet Geleyns Eindredactie: Dirk Van Oost Tekstcorrectie: Marijke Hoflack Fotografie: Oswald Pauwels, Kris Vandevorst, Karel Robijns Verantwoordelijke

uitgever: Luc Tack

Vlaamse Overheid Ministerie van Ruimtelijke Ordening,

Woon beleid en Onroerend

Agentschap R-O Vlaanderen, Onroerend

Erfgoed

Phoenix-gebouw,

8ste verdieping

Koning Albert II-Iaan 19,bus

121 0 Brussel Tel: 02 553 16 13 Fax: 02 553 16 05 e-mail: rO.vlaanderen@rwo.vlaanderen.be website: www.onroerenderfgoed.be Wettelijk Depot: D/2007 /3241/244

Erfgoed

Vergunningen voor werkzaamheden aan beschermde monumenten Als eigenaar van een beschermd monument draagt u mee zorg voor het erfgoed van Vlaanderen. Dat kwetsbare erfgoed vraagt een bijzondere aanpak als het gaat om onderhoud en instandhouding. Bepaalde onderhouds- en instandhoudingswerkzaamheden zijn verplicht bij beschermde monumenten, omdat ze helpen om ingrijpende restauratiewerkzaamheden te voorkomen. Deze verplichtingen staan opgesomd in het Besluit van de Vlaamse regering van 17 november 1993 tot bepaling van de algemene voorschriften inzake instandhouding en onderhoud van monumenten, stads- en dorpsgezichten, gewijzigd bij besluit van de Vlaamse Regering van 23 juni 2006.

Een bescherming slui] een verbouwing, verbetering of aanpassing aan nieuwe comforteisen niet uit. Er moet echter steeds voor gezorgd worden dat de historisch belangrijke elementen niet verloren gaan. Daarom zijn binnen beschermde monumenten werkzaamheden vaak vergunningsplichtig. Deze brochure zet voor u de belangrijkste, die van toepassing zijn bij de meeste beschermde monumenten, op een rijtje.

Voor bijzonder kwetsbare monumenten, zoals orgels, beiaarden, klokken en torenuurwerken, molens, industrieel en funerair erfgoed, gelden bijkomende voorschriften. Voor informatie over instandhouding en onderhoud van dit soort monumenten staat het agentschap R-O Vlaanderen I, Onroerend Erfgoed u graag met raad en daad bij.

"agentschap RO-Vlaanderen" Ordening

VERGUNNINGEN •••

1__

UlIIJI_U

en Onroerend

stoot voor "agentschap Ruimtelijke

Erfgoed Vloanderen"

VOOR WERKZAAMHEDEN 111

AAN BESCHERMDE MONUMENTEN

-------..",,------,

Waar bent u toe verplicht? Als eigenaar of vruchtgebruiker van een beschermd monument of van een onroerend goed dat op een ontwerp van lijst van voor bescherming vatbare monumenten voorkomt", bent u verplicht zorg te dragen voor de instandhouding en het onderhoud ervan.

meer inlichtingen neemt u best contact op met de cel Onroerend Erfgoed in uw provincie. U bent onder meer gehouden om te zorgen voor: 1.

Dit kan onder meer door: 1.

het onmiddellijk

ming, klimaatregeling,

herstellen van dakschade,

afvoerleidingen 3.

het tijdig reinigen van dakgoten,

het tijdig bestrijden van houtworm-, schimmel-, zwam- en vochtocntcstinq:

en zolderingen;

het treffen van maatregelen tegen ongunstige weersomstandigheden

beveiliging en ande-

re technische voorzieningen;

het dichten of afdekken van lekken; 2.

het onderhouden van de voorzieningen, ondermeer elektrische installatie, verwar-

het regelen en onder controle houden van de lichtkwaliteit en van de klimatologische

en tegen dierlijke

omstandigheden, voornamelijk de warmte

vervuiling, het onmiddellijk vervangen van

en de vochtigheid in het gebouw, zodanig

gebroken of gebarsten ruiten en het tijdig

dat geen nadelige omstandigheden voor de

sluiten van ramen en dakvensters;

goede bewaring van de inboedel kunnen

het leegpompen van ondergelopen

kelders;

het treffen van de nodige veiligheidsmaatre-

ontstaan; 4.

gelen, inzonderheid tegen brand, bliksemin-

het onmiddellijk nemen van consolidatie- en beveiligingsmaatregelen

in geval van nood.

slag, waterschade, diefstal en tegen moedwillige of toevallige beschadiging; 6.

het onmiddellijk

nemen van consolidatie- en

beveiligingsmaatregelen

in geval van nood.

Voor orgels, beiaarden, klokken en torenuurwerken, voor molens, voor industrieel erfgoed en voor graftekens en grafmonumenten, die beschermd zijn of op een ontwerp van lijst voor-

U dient elk schadegeval en elke noodmaatregel

komen, gelden heel specifieke voorschriften

die u eventueel heeft genomen te melden aan

betreffende instandhouding en onderhoud.

de cel Onroerend Erfgoed van het agentschap R-O Vlaanderen in uw provincie en aan de gemeente waar uw eigendom gelegen is.

Indien u werkzaamheden

wenst uit te voeren

aan dit soort onroerende goederen neemt u best rechtstreeks contact op met de cel Onroerend

Bovendien gelden specifieke verplichtingen inza-

Erfgoed in uw provincie of met de specifieke

ke instandhouding en onderhoud voor het interi-

vakspecialisten bevoegd voor dit erfgoed. U

eur van beschermde monumenten of voor

vindt de adressen achteraan in deze brochure.

bescherming vatbare onroerende goederen. De wetgeving geeft voor beschermde interieurs een aantal voorbeelden van instandhoudings- en onderhoudswerkzaamheden

waartoe u verplicht

bent. Deze lijst is echter niet volledig. Voor

Meer informatie over de procedure van bescherming vindt u in de brochure "Beschermen van monumenten, stads- en dorpsgezichten"

VERGUNNINGEN

VOOR WERKZAAMHEDEN

AAN BESCHERMDE

MONUMENTEN

Waar heeft u een vergunning voor nodig? INDIEN EEN STEDENBOUWKUNDIGE VERGUNNING VEREIST IS: Wanneer u werkzaamheden wenst uit te voeren

is onder meer het geval voor volgende werk-

aan uw pand, dan vraagt u best in eerste

zaamheden:

instantie bij de stedenbouwkundige dienst van

uw gemeente na of u voor die werkzaamheden

de vervanging van dakbedekking, geheel of gedeeltelijk, door andere materialen of

een stedenbouwkundige vergunning nodig

met een ander uitzicht dan de aanwezige;

heeft. Als u een stedenbouwkundige vergunning nodig heeft, dan dient u uw aanvraag in bij de

het beschilderen van ongeschilderde elementen, of schilderen in andere kleuren of

gemeentelijke dienst.

kleurschakeringen of met een andere verfAlle werkzaamheden aan een beschermd monument die vergunningsplichtig zijn volgens de

soort dan de aanwezige; 3.

wetgeving inzake ruimtelijke ordening worden

het bepleisteren van niet bepleisterde elementen of bepleisteren met een andere

als een vast onderdeel van de procedure voor

samenstelling of textuur, alsook het ontpleis-

bindend advies voorgelegd aan de betrokken

teren van bepleisterde elementen;

cel Onroerend Erfgoed. Dat gebeurt door de overheid die de vergunning verleent, doorgaans

of hervoegen op een andere wijze of met

het gemeentebestuur. Als aanvrager hoeft u hier-

een voegspecie van een andere samenstel-

voor dus geen stappen te ondernemen. U kunt

ling of kleur dan de aanwezige;

voorafgaand aan de aanvraag uw dossier mondeling of schriftelijk voorleggen aan de cel

het verwijderen van voegen, alsook voegen

het reinigen anders dan met zuiver water onder gecontroleerde lage druk, inzonder-

Onroerend Erfgoed in uw provincie. Op die manier bent u al op de hoogte van het stand-

heid schoonmaken door hydropneumatische

punt van de cel Onroerend Erfgoed en kan ĂŠĂŠn

zandstraling, door chemische reiniging met

en ander bijgestuurd worden, zodat vertragin-

afbijtmiddelen of reiniging met pasta's, als-

gen bij het afleveren van de vergunning verme-

ook het gebruiken van hydrofoberingsmid-

den kunnen worden.

delen en van scheikundige verstevigings- of reinigingsmiddelen; 6.

decoratieve gevelelementen, smeedijzer en

INDIEN GEEN STEDENBOUWKUNDIGE VERGUNNING VEREIST IS: Met uitzondering van tijdelijke maatregelen in geval van nood (zie hoger) heeft u voor instandhoudings- en onderhoudswerkzaamheden veelal een schriftelijke vergunning nodig van het agentschap R-O Vlaanderen, Onroerend Erfgoed. Dit

het aanbrengen, vervangen of wijzigen van beeldhouwwerk;

het verstevigen van constructieve elementen als leem, balken, gietijzeren zuilen, muurdelen, metselwerk en zo meer door toegevoegde structuren of ze vervangen door een ander materiaal of met een ander uitzicht dan het aanwezige;

6 VERGUNNINGEN VOOR WERKZAAMHEDEN AAN BESCHERMDE MONUMENTEN

1io..

Daarnaast heeft u ook een schriftelijke vergunning nodig voor volgende ingrepen aan de bodem of de vegetatie in de omgeving van het monument: 1.

het uitvoeren van om het even welke ingreep op bomen en vegetatiecomplexen

het vervangen of wijzigen van buitenschrijn-

evenals op de betrokken wortelzones, zoals

werk als deuren, ramen, luiken, poorten,

onder meer snoeien, ontwateren of grond-

gootconstructies en dergelijke, alsmede

verdichten;

beslag, hang- en sluitwerk, door een ander

materiaal of met een ander uitzicht dan het

het uitvoeren van elke ingreep op de geologische of geomorfologische

merkwaardig-

aanwezige;

heden die het uitzicht ervan kan verande-

het aanbrengen, vervangen of wijzigen van

ren of het voortbestaan van deze elementen

beglaasde al dan niet figuratieve elementen

in gevaar kan brengen.

door ander materiaal of met een ander uit-

Ook in het interieur van monumenten zijn

zicht dan het aanwezige;

bepaalde werkzaamheden

10. het aanbrengen, wijzigen of vervangen van publiciteitspanelen,

lichtreclames, uithang-

vergunningsplichtig.

In principe moeten losse interieurelementen die bij het monument horen (de roerende goederen die onroerend zijn 'door bestemming') steeds in

borden, opschriften en dergelijke; 1 1. het stapelen van alle stoffen of installeren

het monument bewaard worden. Wanneer ver-

van alle uitrustingen en toestellen die vallen

plaatsing buiten het monument noodzakelijk

onder de wetgeving op de hinderlijke,

voor tentoonstellingsdoeleinden,

gevaarlijke en ongezonde inrichtingen;

rings- of restauratiewerkzaamheden

12. het zichtbaar aanbrengen van leidingen of apparaten voor nutsvoorzieningen;

voor conserveof om veilig-

~ heidsredenen, bent u als eigenaar, vruchtgebruiker of uitvoerder der werkzaamheden

verplicht

hierover een overeenkomst te sluiten met het

13. het aanbrengen, wijzigen of vervangen van straatmeubilair, zoals bloembakken, banken, lantaarns, verlichtingspalen,

agentschap R-O Vlaanderen, Onroerend Erfgoed.

pompen,

parkeermeters, hekkens, tuinmuren, afsluitingen, wachthuisjes, telefooncellen en andere

Voor het interieur zijn volgende werkzaamheden

beeldbepalende

vergunningsplichtig:

elementen;

14. het wijzigen of vervangen door een ander

materiaal dan het aanwezige van bestra-

die het

uitzicht of de indeling van het interieur wij-

ting, trottoirs en stoepen;

zigen;

15. het uitvoeren van graafwerkzaamheden

die

de stabiliteit van gebouwen en constructies in gevaar kunnen brengen; 16. het ondernemen van opgravingen

het uitvoeren van werkzaamheden

het uitvoeren van werkzaamheden interieurdecoratie,

in het bijzonder aan

wand-, plafondbeschilderingen, met het

aan de

lambrize-

ring, aan historische beschilderingen op

doel archeologische monumenten te ontdek-

andere elementen, aan bepleistering, stuc-

ken en te onderzoeken.

werk, verflagen of andere afwerkingslagen, VERGUNNINGEN VOOR WERKZAAMHEDEN AAN BESCHERMDE MONUMENTEN .!:_~l!11

·I_'_IT

•••!"rI

'"'-",

Hoe kunt u een vergunning verkrijgen? aan zijde-, leder-, doek- en papierbehang

U dient uw vergunningsaanvraag in bij de cel

en lambrizering;

Onroerend Erfgoed in de provincie waar het

het uitvoeren van schilderwerkzoomheden;

beschermd goed gelegen is. In de aanvraag

het verhogen, verlagen, wegnemen en/ of vernieuwen van de bevloering en trappen;

werkzaamheden zullen worden uitgevoerd en

het uitbreken, vernieuwen, aanpassen, ver-

de begin- en einddatum van de werkzaamhe-

hogen of verlagen van plafonds en gewel-

den. Het is best de aanvraag met foto's en teke-

ven;

ningen aan te vullen.

het uitvoeren van werkzaamheden aan en het verplaatsen of verwijderen - zelfs tijdelijk - van kunstwerken, voorwerpen en meubilair, die onroerend zijn door bestemming;

omschrijft u zo nauwkeurig mogelijk de aard van de werkzaamheden, de plaats waar de

Binnen de twintig dagen nadat zij de aanvraag ontvangen heeft, deelt de cel Onroerend Erfgoed u schriftelijk mee of uw aanvraag volledig is of niet. In het laatste geval is in dit schrij-

(uitzondering: consolidatie en beveiliging in

ven opgenomen welke gegevens u nog dient toe

geval van nood)

te voegen. Verneemt u na twintig dagen nog

het plaatsen of vernieuwen van technische

niets, dan gaat u best na of uw aanvraag goed

voorzieningen, zoals verwarming, klimaat-

is aangekomen.

regeling, elektrische installatie, geluidsinstallatie, sanitair, liften en beveiligingsinstallaties.

Binnen de dertig dagen nadat zij een volledige of vervolledigde aanvraag ontvangen heeft, levert de cel Onroerend Erfgoed u de vergunning af of deelt zij u mee dat de vergunning geweigerd is. U mag pas met de werkzaamheden starten, nadat de schriftelijke vergunning afgeleverd werd en u bent verplicht de werkzaamheden uit te voeren volgens de voorwaarden die in de vergunning aangegeven worden. Als de cel Onroerend Erfgoed de vergunning niet aflevert binnen de dertig dagen, wordt deze geacht gunstig te zijn. Neem bij vragen bij voorkeur vooraf contact op met de cel Onroerend Erfgoed in uw provincie.

8 VERGUNNINGEN

VOOR WERKZAAMHEDEN AAN BESCHERMDE MONUMENTEN

FinanciĂŤle tegemoetkoming Als tegemoetkoming voor de bijzondere ver-

U kunt in bepaalde gevallen de kosten voor

plichtingen die de zorg voor een beschermd

werkzaamheden ook voor een deel in rekening

eigendom met zich meebrengt geeft de Vlaamse

brengen bij uw belastingsaangifte. Informatie

Overheid premies voor onderhouds- en restaura-

hierover vindt u terug in de brochure 'Fiscale

tiewerkzaamheden. Meer informatie hierover

aftrek bij beschermde monumenten, stads- en

vindt u in de brochures 'Onderhoudspremie' en

dorpsgezichten en landschappen'.

'Restauratiepremie'.

VERGUNNINGEN VOOR WERKZAAMHEDEN AAN BESCHERMDE MONUMENTEN

Nuttige adressen en telefoonnummers

Afdeling R-O Oost-Vlaanderen

Voor meer informatie neemt u contact op met:

9000 Gent

Onroerend Erfgoed Geboeders Van Eyckstraat 4 - 6 Tel: 09 265 46 18

Agentschap R-O Vlaanderen,

Fax: 09 265 46 00

Onroerend Erfgoed Phoenix-gebouw, 8ste verdieping

Afdeling R-O Vlaams-Brabant

Koning Albert II-Iaan 19, bus 3 121 0 Brussel

Onroerend Erfgoed

Tel: 02 553 16 13 Fax: 02553

Waaistraat

1605

3000 Leuven

e-rnoil: rO.vlaanderen@rwo.vlaanderen.be

Tel: 016 21 12 00

website: www.onroerenderfgoed.be

Fax: 016 2055

Voor alle praktische, technische en inhoudelijke vragen kunt u een beroep doen op de erfgoed-

Afdeling R-O West-Vlaanderen

consulenten van het agentschap R-O Vlaanderen. Zo nodig gaan de consulenten ter

Onroerend Erfgoed

plaatse de situatie opnemen. In elke provincie is

Werkhuisstraat 9

een provinciale cel Onroerend Erfgoed van het

8000 Brugge

agentschap R-O Vlaanderen gevestigd:

Tel: 05044 Fax: 05044

2955 28 13

Afdeling R-O Antwerpen Daarnaast heeft het agentschap vakafdelingen,

Onroerend Erfgoed Anna Bijnsgebouw

gericht op specifieke aspecten van de erfgoed-

Lange Kievitstraat 111

zorg, met de volgende contactpersonen:

- 113, bus 53

201 8 Antwerpen Tel: 03 22462

Beveiliging 10

Rob Buelens

Fax: 03 224 62 23

Tel: 016 21 12 Ol

Funerair erfgoed

Afdeling R-O Limburg

Moreel Cel is Onroerend Erfgoed

Tel: 02 553 1641

Hendrik Van Veldekegebouw

Industrieel erfgoed

Koningin Astridlaan 50, bus 1 3500 Hasselt

Jo De Schepper

Tel: 011 742220

Tel: 09 265 46 18

Fax: 011 742239

Orgels, klokken en torenuurwerken Michel Lemmens Tel: 02 553 16 37

VERGUNNINGEN VOOR WERKZAAMHEDEN AAN BESCHERMDE MONUMENTEN ___________________

11. 111 111I a

lil