Humorous Drawings or Small Sculpture Heads … Of Horrors

Humorous Drawings or Small Sculpture Heads … Of Horrors

Katerina Athanasiou

A magazine on the way of a dynamic search for a loose vision and its persecutions

Περιεχόμενα Humorous Drawings or Small Sculpture Heads.......................................................................1 … Of Horrors...........................................................................................................................1 Katerina Athanasiou....................................................................................................................2 A magazine on the way of a dynamic search for a loose vision and its persecutions..............2 4 Writing Techniques to Borrow from Charles Dickens' A Christmas Carol...........11 1. A rich and distinctive setting and tone can make your story more memorable and immersive.............................................................................................................................12 2. The Rule of Threes is a mighty useful storytelling device............................................14 3. "The intimacy of insight" helps when demonstrating character growth, and can make an unlikeable character more sympathetic.............................................................15 4. Don't be afraid to bend and blend genres if it serves your story.................................17

Υπάρχει πάντα μια τεχνική…

Man at Table beneath Mosquito Net (from Sketchbook)1854–55..........19 Gladiator (from Sketchbook)1850–51.............................................................................20 References.....................................................................................................................24

Passage Illustrated...................................................................................................25 Commentary..................................................................................................................25 The Relation of Barnard’s Work to that of Earlier Illustrators........26 The Relevant Illustrations of the Early Chapters of the Novel in Other Editions..............................................................................................................26 Dickens and Irving:........................................................................................................................28 A Tale of Two Christmas Tales.......................................................................................................28 Words of Inspiration: Quotes from ‘A Christmas Carol’..............................30 “Μεγάλες Προσδοκίες” του Ντίκενς: Τι πρέπει να ξέρετε πριν δείτε την παράσταση στο Σύγχρονο Θέατρο.........................................................................................................................32 sketchbook....................................................................................................................................66 For Three Suffragists, a Monument Well Past Due...............................................................69 Small Heads..................................................................................................................................70 Thomas Schütte............................................................................................................................71 Munoz | sculpture.......................................................................................................................80

George Segal | art

...............................83

Bus Riders....................................................................................................................................84

Thomas Marsh

................87

................89 Bryon Draper................................................................................................................................91 THOMAS SCOON...........................................................................................................................93 Statement from the Artist.....................................................................................95 Grants & Awards, Corporate and Public Art...............................................96 Museum & University Exhibitions.....................................................................96 Publications...................................................................................................................97 Collections...................................................................................................................98

Marlene Dumas; models | Marlene dumas, Portrait,.................................................................100 Lorri Acott - Public Sculptures and Public Art..............................................................................101 William Tucker............................................................................................................................102 Ο Ψηλός Βράχος το 1860............................................................................................................104 Auguste Rodin "esquisse pour le Balzac"....................................................................................111

..............112

Writing

4 Techniques to Borrow from Charles Dickens' A Christmas Carol Since its publication in 1843, Charles Dickens' novella A Christmas Carol has become one of the most iconic holiday stories in Western literature.

Writers of all kinds have much to learn from this holiday classic. Discover the top four techniques you can apply to your craft, regardless of what genre, age group or form you're writing for.

JESS ZAFARRIS DEC 14, 2018

Since its publication in 1843, Charles Dickens' novella A Christmas Carol has become one of the most iconic holiday stories—perhaps even the most iconic—in Western literature. Not only has it been adapted countless times for the stage and screen, in reimaginings and retellings, but it is also credited with traditionalizing many of the Christmas celebrations we enjoy today.

Writers of all kinds have much to learn from this holiday classic.

Discover the top four lessons you can apply to your craft, regardless of what genre, age group or form you're writing for.

1. A rich and distinctive setting and tone can make your story more memorable and immersive.

As I mentioned before, Dickens' story is largely credited with crafting our contemporary idea of a "traditional" Christmas celebration and the overall aesthetic associated with it. That is to say, A Christmas Carol quite literally transformed some of celebratory practices detailed in the novella into holiday staples, including many of the seasonal dishes we enjoy, as well as the prevalence of family gatherings, dancing, games, generosity, and the festive Christmas spirit.

Dickens managed this by leveraging a setting and tone that infectiously captured and more broadly popularized a revival of the Christmas holiday that was growing in Victorian English culture at the time. The

setting, of course, is Victorian London, but Dickens' brings us a London ringing with seasonal spirit: For, the people who were shovelling away on the housetops were jovial and full of glee; calling out to one another from the parapets, and now and then exchanging a facetious snowball—better-natured missile far than many a wordy jest—laughing heartily if it went right and not less heartily if it went wrong. The poulterers’ shops were still half open, and the fruiterers’ were radiant in their glory. There were great, round, pot-bellied baskets of chestnuts, shaped like the waistcoats of jolly old gentlemen, lolling at the doors, and tumbling out into the street in their apoplectic opulence.

Apoplectic opulence. How's that for a narrative helping of Christmas cheer?

The setting is further enhanced because it changes with Scrooge. Early in the tale, the streets are described as "Foggier yet, and colder.

Piercing, searching, biting cold." The bleakness even follows the bleak character: "Scrooge took his melancholy dinner in his usual melancholy tavern." The setting is as forbidding as the protagonist. But by the end, both Scrooge and his surroundings have done a tonal 180 thanks to his night of forcible self-reflection: "Running to the window, he opened it, and put out his head. No fog, no mist; clear, bright, jovial, stirring, cold; cold, piping for the blood to dance to; Golden sunlight; Heavenly sky; sweet fresh air; merry bells. Oh, glorious! Glorious!"

Dickens was particularly skilled at setting distinctive scenes like this, but he's far from the only author whose settings have a distinctive "flavor."

Recall how easy it is to picture the sights, smells and sounds at Hogwarts, for example, or in Rivendell, the West Egg, the Hundred-Acre Wood, or Sleepy Hollow.

While some readers prefer minimal descriptions, there's no doubt that authors who spend the time spinning tonal elements that are peculiar to

their narratives—with more grandiosity like Dickens or more sparingly like Milne—are often fondly remembered for it. As an added benefit, elements like these also tend to do some of the legwork for those looking for easily-adaptable stories for screen and stage.

Mastering Suspense, Structure, & Plot: How to Write Gripping Stories That Keep Readers on the Edge of Their Seats

2. The Rule of Threes is a mighty useful storytelling device.

It's in books, fables, jokes, slogans, ads, plays, movies, speeches, the Declaration of Independence. Three little pigs, three musketeers, three wise men, three acts, signing in triplicate, liberté, égalité, fraternité.

You know it, you love it—it's the Rule of Threes.

Dickens' three timely Christmas ghosts are among the most well-known uses of the Rule of Threes, and for good reason: Each one marks a different level of growth in old Ebenezer's night of emotional transformation.

Not only that, the ghosts illustrate the use of the Rule of Threes as a structural device.

Nitpickers here might point out that there are, in fact, four ghosts, given that Jacob Marley warns Scrooge of his impending adventure. They might also point out that the novella is divided, not into three acts, but five "Staves," named after a musical staff, or the set of five horizontal lines and four spaces that each represent a different pitch in musical notation. Because it's a Christmas CAROL. (Oohhhhh...)

But the ghosts and the Staves still fit into the Rule of Threes.

Their influence on Scrooge serves the story as a micro three-act structure in the macro three acts of the larger story: Marley's warning wraps up the first act. The Past, Present and Future ghosts and their corresponding three Staves occupy the bulk of the novella as the second act. Each brings a different lesson as we build up to Scrooge's climactic revelation that his humbuggery will lead to everyone he knows celebrating his impending demise (not to mention the way-more-tragic demise of an adorable kid with a disability) unless he embraces a major attitude adjustment, which he does in Stave Five, or Act 3.

Of course, this doesn't mean that you have to include three ghosts or other on-the-nose symbols in your story so blatantly. But there's a lot you can do with threes in a story: Having your MC endure three trials can teach them a well-rounded lesson. Even loosely following that three-act structure, into which Joseph Campbell's 17 steps of a hero’s journey neatly fit, can help you form your characters' trajectory into a coherent beginning, middle and end that will satisfy your readers.

Having two side characters to accompany your MC can help you create balance, suspense and richer perspective. The possibilities are endless.

3. "The intimacy of insight" helps when demonstrating character growth, and can make an unlikeable character more sympathetic.

As I've said, one benefit to the three-part journey is its suitability for unfolding believable character growth and change.

As you know, Ebenezer Scrooge is the protagonist of this story. He's also a complete asshole—at least, at the beginning. And unlike many complicated antiheroes and sympathetic jerks from fiction, he's not

particularly likeable either. We all know, of course, that he decides to stop being a complete asshole at the end, and that the story is, at its core, about what leads him to that transformation. (Hint: It's the charitable and familial spirit of Christmas.) "It's the journey, not the destination," and all that jazz.

Obviously this would not work if all we saw what the other characters in the story see: Ebenezer goes to sleep an asshole and wakes up not-anasshole.

Therefore we need what David Corbett recently called "the intimacy of insight." In his piece on writing antiheroes and unlikeable characters, Corbett explains that "we tend to judge less harshly characters who look at themselves and their behavior clearly, honestly and in-depth." The intimacy of insight gives us the window-into-the-soul required to realize that Holden Caulfield and Dexter Morgan are more than a whiny little shit and a serial killer.

Scrooge seems impervious to empathy and incapable of self-reflection at the beginning of the story. So instead of initiating a transformative journey himself, he must be whisked away on a dreamy adventure in which self-reflection is hammered into his thick skull by magical Christmas ghosts.

And we, the readers, must see this played out. Because we're granted the "intimacy of insight"—that is, we're able to see Scrooge gradually learn why being a gigantic jerk to his overworked employee with a disabled kid is bad, and why he would probably have a way better time if he embraced the generosity and celebration of the holiday season— his transformation is believable despite being fantastical.

4. Don't be afraid to bend and blend genres if it serves your story.

A Christmas Carol is as much a ghost story as it is a Christmas story. In fact, its full title is A Christmas Carol. In Prose. Being a Ghost Story of Christmas. And the first words in the novella are "Marley was dead, to begin with." (Heck of a way to start a cheery holiday tale, eh?) It also fits the bill of a fable, a deconstructed hero's journey, an example of magical realism, and even a story of time travel, so to speak.

Dickens isn't generally known as a writer of the fantastic or magical. I wrote my undergrad thesis on his work, which required me to read the vast majority of his novels, and I would categorize his most common story line as "Victorian orphan experiences a lot of dismal but oddly funny things and ends up mostly OK at the end." Not much magic to be had there beyond the magic of his inventive prose. Occasionally another ghost will crop up, but they're usually far more mundane.

But for a story about the power of the holiday spirit, Dickens busted out the fairy dust and jolly giants and grim reapers, embracing the fantastic to create the Ghosts of Christmas Verb Tenses and their time-traveling hijinks.

Sure, you could argue that much of that is in Scrooge's dream-addled psyche, but this technique wouldn't make sense in a more realistic story like Oliver Twist or Bleak House. For A Christmas Carol, it works.

Dickens could have simply had Scrooge fall asleep and dream of his past, present and future without the help of his colorful trio of spirits— but it's their presence and characterization that makes the story one of the most memorable holiday tales ever told.

Many authors fear that venturing too far beyond the conventions of a given genre can make a book difficult to sell—and that's not entirely inaccurate. But if the historical fiction story you're telling is better served by tossing in some sci-fi, go for it! After all, that's how we ended up with the steampunk genre. Many authors have found great success from this technique, in fact: Douglas Adams mashes up comedy and sci-fi; Diana Gabaldon frames her historical romance with fantasy; Stephen King stitches suspense into all sorts of genres. ‌ If you haven't read or watched or listened to some variation of A Christmas Carol this year I highly recommend it. But this time, as you're enjoying it, watch out for more writing lessons tucked within this classic tale—there's far more to be learned than what I've laid out here.

Υπάρχει πάντα μια τεχνική…

Man at Table beneath Mosquito Net (from Sketchbook)1854–55

James McNeill Whistler American

Gladiator (from Sketchbook)1850–51 James McNeill Whistler American

Captain Cuttle . . . took his own [watch] down from the mantel-shelf Felix O. C. Darley 1862 9.8 x 8 cm vignetted

Photogravure Dickens's Dombey and Son, Household Edition, vol. 4 frontispiece.

Image from the personal collection of Philip V. Allingham.

[Click on illustration to enlarge it.]

Scanned image and text by Philip V. Allingham.

[You may use these images without prior permission for any scholarly or educational purpose as long as you (1) credit the photographer and (2) link your document to this URL in a web document or cite the Victorian Web in a print one.]

Vignette [Mr. Dombey, a cold pillar, beside the imaginative Little Paul]. Dombey and Son, Household Edition, by Fred Barnard, facing the title-page. 1877. Wood engraving by the Dalziels, 7.4 cm high by 5.5 cm wide, vignetted. Scanned image and text by Philip V. Allingham. [You may use this image without prior permission for any scholarly or educational purpose as long as you (1) credit the person who scanned the image and (2) link your document to this URL in a web document or cite it in a print one.] Click on image to enlarge it.

Since Barnard uses the promenade at Brighton as the backdrop, the illustrator is anticipating scenes in Chapters 11 and 12, when Mr. Dombey places his six-year-old son and heir in Dr. Blimber's Academy (an "educational hothouse") for a classical education. However, the most memorable scene on that beach occurs in Chapter 8, when Paul asks his sister, Florence, what sea "keeps on saying" (56).

References Dickens, Charles. Dombey and Son. Illustrated by Fred Barnard [62 composite woodblock engravings]. The Works of Charles Dickens. The Household Edition.

London: Chapman and Hall, 1877.

"Dombey and Son — Sixty-two Illustrations by Fred Barnard." Scenes and Characters from the Works of Charles Dickens, Being Eight Hundred and Sixty-six Drawings

by Fred Barnard, Gordon Thomson, Hablot Knight Browne (Phiz), J. McL. Ralston, J. Mahoney, H. French, Charles Green, E. G. Dalziel, A. B. Frost, F. A. Fraser, and Sir Luke Fildes. London: Chapman and Hall, 1907.

"Why, what can you want with Dombey and Son's?" — Fred Barnard's frontispiece for Dickens's Dombey and Son, Household Edition, facing the title-page. 1877.

Wood engraving by the Dalziels, 13 cm high by 17 cm wide, framed. Florence Dombey, lost in the metropolis after being robbed of her clothing by "Good" Mrs. Brown and dressed in rags, tries to find her way to her father's office, from Dickens's Dombey and Son, chap. vi. Scanned image and text by Philip V. Allingham. [You may use this image without prior permission for any scholarly or educational purpose as long as you (1) credit the person who scanned the image and (2) link your document to this URL in a web document or cite it in a print one.] Click on image to enlarge it.

Passage Illustrated A stout man stood whistling, with his pen behind his ear, and his hands in his pockets, as if his day's work were nearly done.

"Now then!" said this man, happening to turn round. "We haven't got anything for you, little girl. Be off!"

"If you please, is this the City?" asked the trembling daughter of the Dombeys. — Chapter 6, "Paul's Second Deprivation," p. 39.

Commentary Barnard’s plate depicts the river-side wharf, where one of Dombey's ships is being loaded under the superintendence of the clerk in charge, Mr. Clarke, pen behind his ear as in the description. He fails to recognize the heiress in rags, whose identity Walter Gay confirms as he agrees to take her to her father.

However, as the firm's offices have closed for the day, they proceed to his uncle's. Barnard's handling of the shipping scene is masterful, with Florence holding her rags together as she converses with the incredulous Mr. Clark. On the skyline is the southern shore of the Thames, with a church spire (Southwark Cathedral) and several factory chimneys, the perspective being from Lower Thames Street on the City side. Although Florence is configured as Cinderella, there is nothing romantic about the ramshackle wharf, whose industrial objects such as a winch and coils of rope underscore the mundane reality of Dombey's import-export business.

The frontispiece introduces readers to the firm of Dombey and Son and the daughter of the house, long-suffering and dutiful Florence, in advance of introducing Mr. Dombey himself, the subject of one of the two initial Phiz illustrations in the 1846-48 serial, The Dombey Family (Ch. 3). Whereas Phiz focuses on Mr. Dombey from start to finish, Florence assumes a greater prominence in the 1877 Household Edition, in which she appears in the largescale opening wood-engraving and her daughter (also Florence) appears in the tailpiece; Florence as a child and young woman appears in a dozen other illustrations beside. Here, Florence demonstrates her pluck after getting separated from her nurse, Polly Toodle, after her outing with her brother Paul to Stagg's Gardens. Whereas Phiz made the rescue of Polly's oldest boy, Rob the Grinder, the subject of his illustration for the sixth chapter, Barnard focuses from the first on the central figure of Florence. Having been caught up like a child in a fairytale by a witch, Florence has been taken to Mrs. Brown's hovel, then abandoned in the city streets, almost unrecognizable in the rags in which Mrs. Brown has dressed her. Young Walter Gay, a junior employee of the House of Dombey, comes to Florence's rescue after two hours utterly alone, hoping to find her father's offices in the City.

The Relation of Barnard’s Work to that of Earlier Illustrators Although Dickens first published this novel some thirty years ahead of the appearance of the Household Edition volume of 1877, readers may well have had Phiz's excellent narrative-pictorial sequence in mind in reading the new edition. Consequently, Barnard had to make sure that his presentations of the characters were consistent with those of the original serial illustrator. Such is the case with Florence Dombey, although Barnard's pretty girl seems more cheerful than Phiz's pensive protagonist. If Mr. Dombey is a merchant-prince, then Florence here is a Cinderella figure, a princess in rags, charming, older, and more self-assured than the tentative little girl in fashionable dress one encounters in Phiz's illustrations.

Barnard’s illustrations for various Household Edition volumes (1872-79) responds to the work of Dickens's original illustrators, particularly Phiz — as John Gilbert and Felix Octavius Carr Darley had done earlier for the 55-volume "Household" Edition issued by various New York publishers in the 1860s. British illustrators such as Barnard and Mahoney are not likely to have seen this work.

Consequently, although Phiz influenced all of these later illustrators, they did not influence each other.

The Relevant Illustrations of the Early Chapters of the Novel in Other Editions

Dickens and Irving: A Tale of Two Christmas Tales Washington Irving’s most memorable tales are indelibly associated with the American holiday of Halloween: who can deny the spooky power of “The Legend of Sleepy Hollow,” or even “Rip Van Winkle,” with its ghostly Henry Hudson and crew? But few fans of these stories know that they first appeared alongside a collection of sketches that would have a profound impact on our concept of an English Christmas. Yes, an English Christmas!

Irving described the customs, decorations, and foods of a rural Christmas in Yorkshire in a series of accounts that appeared in The Sketchbook of Geoffrey Crayon, published in 1819-1820, the same book that contains his tales of Rip and Ichabod.

Crayon, his narrator, spends most of The Sketchbook observing life in London and around the English countryside, and while elsewhere in the book he takes a jaundiced view of all things British, in the Christmas stories he is wholehearted in his praise for the holiday he spent at the estate known as Bracebridge Hall.

In his enthusiasm, Crayon depicts Squire Bracebridge, a country gentleman who “prides himself upon keeping up something of old

English hospitality,” and the Tudor-style festivities he oversees at Bracebridge Hall, with a precision that is downright anthropological.

“Here were kept up the old games,” Crayon rhapsodized, “of hoodman blind, shoe the wild mare, hot cockles, steal the white loaf, Bob apple, and snap dragon: the Yule clog [sic], and the Christmas candle, were regularly burnt, and the misletoe, with its white berries, hung up, to the imminent peril of all the pretty housemaids.”

Nor did the Bracebridge Hall pheasant pie (ornamented with peacock tail feathers) and wassail bowl, “highly spiced and sweetened, with roasted apples bobbing about the surface” go undocumented (or unconsumed).

If all this description sounds like pointless digression, it didn’t strike one of Irving’s foremost admirers that way: Charles Dickens. Dickens was just eight years old when The Sketchbook was published, but twenty years later he would send Irving a letter expressing his admiration for the Bracebridge stories.

“I wish to travel with you… down to Bracebridge Hall,” he wrote to Irving in 1841. Such a trip was never made, but that didn’t stop Dickens from using Irving’s holiday tales as his inspiration: A Christmas Carol was published just two years later, and brought the young English author lasting fame. A careful reader doesn’t need to know about Irving’s celebrity fan mail to see the influence that Crayon’s account had on the more famous, Dickensian Christmas. In Irving’s early sketch, readers can find the foundations of Dickens’ beloved scene from “Christmas Past,” a scene that authors, artists, filmmakers and merchandisers have since seized upon as the quintessence of the English holiday. If we look harder, we can also find the ancestors of Dickens’ jolly Fezziwig family in Squire Bracebridge and his hospitable clan.

“How easy is it for one benevolent being to diffuse pleasure around him; and how truly is a kind heart a fountain of gladness, making everything in its vicinity to freshen into smiles,” Crayon wrote of his Christmas host.

The same can be said of Irving: even the stories we thought we didn’t know “diffuse pleasure” around us, and “freshen” our understanding and our enjoyment of the ones we thought we knew by heart.

Elizabeth L. Bradley is the editor of the new Penguin Classics edition of Washington Irving’s The Legend of Sleepy Hollow and Other

Stories, as well as Irving’s A History of New York. She is the author of Knickerbocker: The Myth Behind New York and Historic Hudson Valley’s Senior Director of Programs and Engagement.

Words of Inspiration: Quotes from ‘A Christmas Carol’ Tag: Dickens's Christmas Carol / Old Dutch Church

“A Christmas Carol,’’ written by Charles Dickens in 1843, has become synonymous with the holiday season, and with good reason. This heartwarming story of repentance, redemption, and the transformative power of love and charity is especially poignant during the season of goodwill to all.

Here are a few memorable quotes from the tale, in the hope of inspiring you to become reacquainted with it this year.

Scrooge: “Bah, humbug!”

Narrator: “Oh! but he was a tight-fisted hand at the grindstone, Scrooge! A squeezing, wrenching, grasping, scraping, clutching, covetous old sinner!”

Scrooge: “If I could work my will, every idiot who goes about with ‘Merry Christmas’ on his lips should be boiled with his own pudding and buried with a stake of holly through his heart. He should!”

Scrooge’s nephew: “I am sorry for [Scrooge]. I couldn’t be angry with him if I tried. Who suffers by his ill whims? Himself always.’’

Narrator: “There is nothing in the world so irresistibly contagious as laughter and good humour.”

Scrooge to the Ghost of Jacob Marley: “You may be an undigested bit of beef, a blot of mustard, a crumb of cheese, a fragment of underdone potato. There’s more of gravy than of grave about you, whatever you are!”

Marley’s ghost to Scrooge: ‘’No space of regret can make amends for one life’s opportunity misused.’’

Ghost of Christmas Past: “What! Would you so soon put out, with worldly hands, the light I give?”

Scrooge: “Ghost of the Future, I fear you more than any spectre I have seen. But as I know your purpose is to do me good, and as I hope to live to be another man from what I was, I am prepared to bear you company, and do it with a thankful heart. Will you not speak to me?”

Scrooge: “I will honour Christmas in my heart, and try to keep it all the year. I will live in the Past, the Present, and the Future. The Spirits of all Three shall strive within me.’’

Scrooge: ‘’I don’t know what to do! I am as light as a feather, I am as happy as an angel, I am as merry as a school-boy. I am as giddy as a drunken man. A merry Christmas to every-body! A happy New Year to all the world! Hallo here! Whoop! Hallo!”

Narrator, of Scrooge: “And it was always said of him, that he knew how to keep Christmas well, if any man alive possessed the knowledge.

May that be truly said of us, and all of us!’’

Tiny Tim: God bless Us, Every One! ‘Christmas Carol’ comes to Sleepy Hollow Following up on performances of Irving’s ‘Legend’ in October, master storyteller Jonathan Kruk presents his adaptation of Dickens’s tale in December at historic the Old Dutch Church in Sleepy Hollow. Don’t miss this Historic Hudson Valley event!

“Μεγάλες Προσδοκίες” του Ντίκενς: Τι πρέπει να ξέρετε πριν δείτε την παράσταση στο Σύγχρονο Θέατρο 30 Νοεμβρίου 2019

Επιμέλεια κειμένου: Ειρήνη Αϊβαλιώτου / catisart.gr Στις 3 Αυγούστου του 1861 ο Κάρολος Ντίκενς δημοσιεύει στη λογοτεχνική εφημερίδα που επιμελείται ο ίδιος, το τελευταίο μέρος του αριστουργήματός του «Μεγάλες Προσδοκίες». Πρόκειται για την ιστορία του Πιπ, ενός ορφανού αγοριού που βλέπει ξαφνικά την τύχη να του χαμογελά. Του χαμογελά όμως πραγματικά ή μήπως τον ειρωνεύεται; Οι «Μεγάλες προσδοκίες» είναι ένα από τα πιο αγαπημένα και πολυδιαβασμένα μυθιστορήματα στον κόσμο. Μια γενναία κληρονομιά περιμένει τον Πιπ. Και ξαφνικά όλα αλλάζουν γύρω του και μέσα του. Ο δρόμος του διασταυρώνεται με τους δρόμους παράξενων ανθρώπων: ο δραπέτης Μάγκουιτς, η τρελή μις Χάβισαμ, η άκαρδη ωραία Εστέλλα, ο πανούργος δικηγόρος Τζάγκερς και πολλοί άλλοι μπερδεύουν τη ζωή και την ψυχή του ήρωα. Χαρακτήρες που η πένα του Κάρολου Ντίκενς ζωντανεύει με τις πιο αδρές πινελιές και τις πιο λεπτές ψυχολογικές αποχρώσεις, με χιούμορ και δραματική ένταση, στήνοντας μια δυνατή πλοκή μέσα στο σκοτεινό σκηνικό του Λονδίνου των αρχών του 19ου αιώνα. Ο Κάρολος Ντίκενς, ορθότερα Τσαρλς Ντίκενς (Charles Dickens, 7 Φεβρουαρίου 1812 – 9 Ιουνίου 1870) υπήρξε ένας από τους πιο διάσημους Άγγλους μυθιστοριογράφους. Θεωρείται ένας από τους καλύτερους συγγραφείς της Βικτωριανής Εποχής. Μερικά από τα διασημότερα έργα του, στην πλειονότητα των οποίων κυριαρχεί το θέμα της κοινωνικής μεταρρύθμισης, είναι ο Όλιβερ Τουίστ, η Χριστουγεννιάτικη Ιστορία, η Ιστορία των Δύο Πόλεων, Ντέιβιντ Κόπερφιλντ, Μεγάλες Προσδοκίες κ.α. Πολλά από τα μυθιστορήματά του, με το έντονο ενδιαφέρον που παρουσίαζαν για την κοινωνική μεταρρύθμιση, εμφανίστηκαν αρχικά στα περιοδικά σε συνέχειες, πρακτική ιδιαιτέρως διαδεδομένη την εποχή εκείνη. Σε αντίθεση με άλλους συγγραφείς, οι οποίοι ολοκλήρωναν τα μυθιστορήματά τους πριν τα εκδώσουν σε συνέχειες, ο Κάρολος Ντίκενς έγραφε και συγχρόνως εξέδιδε το μυθιστόρημά του. Η πρακτική αυτή προσέδωσε στις ιστορίες του ένα συγκεκριμένο ρυθμό, ο οποίος τονιζόταν από δραματικές στιγμές με αποτέλεσμα το αναγνωστικό κοινό να αναμένει πάντα με αδημονία τη συνέχεια. Ο μεγάλος Άγγλος συγγραφέας στα έργα του σχολιάζει τα κοινωνικά δεδομένα της εποχής του, αναπλάθει την ατμόσφαιρά της, αλλά επίσης συνθέτει χαρακτήρες, οι οποίοι έχουν στοιχεία που ξεπερνούν τα

συγκεκριμένα χρονικά όρια. Δεν λείπουν απ’ αυτά, ωστόσο, ο έρωτας, οι ίντριγκες, αλλά και η αστυνομική ιστορία. Αν θέλει κανείς να καταλάβει περισσότερα για την προσωπικότητα του ανθρώπου και συγγραφέα Ντίκενς, θα μπορούσε να αναφέρει ένα περιστατικό της σύντομης αλλά θαυμαστής ζωής του, που χρησιμοποιεί η βιογράφος του Κλερ Τόμαλι.

«Βικτωριανή Αγγλία, 14 Ιανουαρίου 1840. Στο ομώνυμο πτωχοκομείο του Μέριλμπον, που βρίσκεται μέσα σε ένα περίπλοκο σύμπλεγμα κτηρίων, σε μια άναρχα δομημένη περιοχή του κεντρικού Λονδίνου, διεξάγεται δικαστική έρευνα για τον θάνατο ενός νεογνού. Η πλατεία Τραφάλγκαρ την εποχή εκείνη βρίσκεται ακόμη στα χαρτιά, ενώ ένα μεγάλο μέρος της πρωτεύουσας το χαρακτηρίζουν η φτώχεια και η ανέχεια. Η Ελίζα Μπέρτζες, μια ορφανή παραδουλεύτρα ετών 25 ετών, κατηγορείται ότι σκότωσε το νεογέννητο παιδί της στην κουζίνα των αφεντικών της. Έχουν κληθεί, ως ένορκοι, οι ιδιοκτήτες και οι ένοικοι του συγκροτήματος, δώδεκα άτομα συνολικά, προκειμένου να αποδώσουν δικαιοσύνη -οι μεσόκοποι της περιοχής θεωρούν ότι πρέπει να επιβληθεί στη μητροκτόνο η πιο βαριά τιμωρία. Ανάμεσά τους όμως βρίσκεται ένας νεαρός άνδρας που πρόσφατα έχει μετακομίσει εκεί. Δεν απαιτείται πολλή ώρα για να καταλάβει κανείς ότι είναι πολύ διαφορετικός από τους άλλους. Δεν είναι ούτε ψηλός ούτε κοντός, είναι κομψός και εντυπωσιακά ντυμένος. Πίσω από τα μαύρα κατσαρά μαλλιά του, που πέφτουν άτακτα στο μέτωπο και στο κολάρο του, διακρίνεται ένα ζωηρό, σπινθηροβόλο βλέμμα που διατρέχει ερευνητικά την αίθουσα. Ο ξεχωριστός αυτός 28χρονος δανδής, που ακούει στο όνομα Κάρολος Ντίκενς, πιστεύει στην αθωότητα της Ελίζας. Πιθανότατα υπήρξε θύμα βιασμού και αργότερα έχασε στις σκάλες το αγοράκι της σε μια άτυχη στιγμή του καθημερινού της μόχθου, όταν έσπευσε να ανοίξει την πόρτα σε δύο κυρίες που είχαν έλθει για επίσκεψη. Το παιδί, κατά τα φαινόμενα, γεννήθηκε νεκρό και οι προσπάθειες της μητέρας να καλύψει την ιστορία σίγουρα δεν αγγίζουν τα όρια της ευθύνης. Ο Κάρολος την υπερασπίζεται με πάθος, τα επιχειρήματά του συντρίβουν τις αμφιβολίες των υπολοίπων». Και σίγουρα δεν αφήνει μια γυναίκα να καταστρέψει τη ζωή της από μια άδικη κατηγορία. Αυτή άλλωστε η συναισθηματικότητα και η αληθοφάνεια του συγγραφέα που κυριαρχεί στο έργο του και προσδίδει πόντους στην καλλιέργεια της πεζογραφίας του έχει επαινεθεί από συναδέλφους του όπως ο Τζορτζ Γκίσινγκ, ο Λέων Τολστόι, ο Τζορτζ Όργουελ και ο Γκίλμπερτ Κηθ Τσέστερτον. Αντίθετα, ο Όσκαρ Ουάιλντ, ο Χένρι Τζέιμς και η Βιρτζίνια Γουλφ, τον επέκριναν για την ντελικάτη συναισθηματικότητα, την απουσία ψυχολογικού βάθους και το χαλαρό πεζογραφικό ύφος. Ο όρος

Ντικενσιανός έχει επικρατήσει για να περιγράψει φτωχές κοινωνικές συνθήκες ή αντιπαθείς χαρακτήρες στα όρια του κωμικού.

Η υπόθεση Οι «Μεγάλες Προσδοκίες» είναι η υπέροχη ιστορία του νεαρού Πιπ που ζει στη φτώχεια του χωριού του, ώσπου οι τρομερές συμπτώσεις τον φέρνουν στο Λονδίνο, στους κύκλους του «καλού κόσμου». Μέσα από τις περιπέτειες του Πιπ, που παρατηρεί τον κόσμο γεμάτος όνειρα κι ερωτηματικά, ο Ντίκενς περιγράφει την Αγγλία της πρώτης βιομηχανικής εποχής, μιας σκληρής εποχής όπου όμως τα θαύματα ήταν δυνατά. Με φόντο την ύπαιθρο, που παρακμάζει, και το άστυ, που αναπτύσσεται γοργά, ο Ντίκενς δημιουργεί μια σειρά αξιαγάπητους χαρακτήρες (όπως τον καλοκάγαθο Τζο και τη γλυκιά Μπίντυ) που συγκρούονται με τους Κακούς, που κι αυτοί απ’ την πλευρά τους έχουν τις δικαιολογίες τους.

Η ωραία Εστέλλα είναι δύστροπη και καταστροφική, η μις Χάβισαμ είναι μισότρελη, η αδελφή του Πιπ είναι μια μέγαιρα: και ο Μάγκγουιτς, που αποτελεί με τον τρόπο του το κέντρο αυτής της ιστορίας, είναι ένας παράνομος – σαν τον Γιάννη Αγιάννη στους Αθλίους. Όμως πίσω από τα φαινόμενα κρύβονται απρόσμενες αλήθειες και παλιά μυστικά που συνιστούν την ίδια την πλοκή και που κινούν το γαϊτανάκι των ηρώων. Ο ανικανοποίητος έρωτας, η φιλία, η μοίρα, η εκδίκηση, οι ταξικές συγκρούσεις, η κοινωνική αναρρίχηση, η αρρώστια, ο θάνατος και η λύτρωση περιγράφονται εδώ με ρεαλισμό και χιούμορ: οι δραματικές σκηνές είναι συνταρακτικές, οι κωμικές είναι ξεκαρδιστικές και οι πρώτες διαδέχονται τις δεύτερες σε μια μνημειώδη σύνθεση. Κινηματογραφικές μεταφορές Το βιβλίο έχει γνωρίσει δεκάδες κινηματογραφικές μεταφορές. Πιο διάσημη από όλες παραμένει η ταινία του 1946 σκηνοθετημένη από τον Ντέιβιντ Λιν. Ακόμη, αίσθηση έχουν κάνει μια ελεύθερη διασκευή του Αλφόνσο Κουαρόν με τους Ίθαν Χοκ και Γκουίνεθ Πάλτροου (1998), καθώς και μια τηλεταινία του BBC (1999) με τη Σαρλότ Ράμπλινγκ στο ρόλο της Μις Χάβισαμ. Η πιο πρόσφατη παραγωγή γυρίστηκε το 2012 και έκανε πρεμιέρα στη χώρα μας στις 18 Απριλίου 2013. Τη σκηνοθεσία ανέλαβε ο Μάικ Νιούελ, ένας καλός επαγγελματίας του βρετανικού σινεμά, ο οποίος έχει δοκιμαστεί με επιτυχία σε πολλά είδη: από τις ερωτικές κομεντί («Τέσσερις γάμοι και μια κηδεία») και τις γκανγκστερικές ταινίες («Ντόνι Μπράσκο»), μέχρι τις υπερπαραγωγές φαντασίες («Χάρι Πότερ 4»). Οι “Μεγάλες Προσδοκίες”, γραμμένες στα 1860-61, ξεχωρίζουν από τα προηγούμενα μυθιστορήματα του Ντίκενς για το πολύπλευρο, το περισσότερο οικείο κι ανθρώπινο των διαφόρων προσώπων τους. Εδώ, μονάχα ο Κομπέισον κι ο Όρλικ είναι βαθύτερα κακοί, μόνο ο Τζο κι η Μπίντυ, ίσως ακόμα κι ο Ερβέρτος κι η Κλάρα, είναι ουσιαστικά καλοί. […]

Ανθρώπινη ουσία Το βιβλίο αυτό έχει αναμφισβήτητη δραματική δύναμη κι η τέχνη του, καθώς και το μήνυμα που αναπτύσσεται σε αυτές τις συγκινητικές σελίδες, έχει μια βαθύτερη ανθρώπινη ουσία. Ο συγγραφέας, έχοντας μια τραυματική εμπειρία της φτώχειας και της αδικίας κατά την παιδική του ηλικία, πλάθει χαρακτήρες και γεννά με τη φαντασία του καταστάσεις που αντικαθρεπτίζουν τη βρετανική κοινωνία των βικτωριανών χρόνων. Ο πλούτος έρχεται σε αντίθεση με τη μιζέρια και τη μεγάλη φτώχεια, ο έρωτας βρίσκεται σε συνεχή διαμάχη με την απόρριψη, ο σνομπισμός με την πίκρα των περιφρονημένων, το δίκαιο με το άδικο. Στο τέλος νικά η καλοσύνη, η καλή πλευρά του ανθρώπου έρχεται στην επιφάνεια ενώ ο σκοταδισμός και το κακό περιορίζονται. Στις «Μεγάλες Προσδοκίες», μάλιστα, ο συγγραφέας εμβαθύνει περισσότερο στην ψυχολογική ανάλυση των προσώπων του σε σχέση με άλλα έργα του. Εγκλήματα, αθλιότητα, κτηνωδία και θάνατος συνυπάρχουν με κωμική εφευρετικότητα και απέραντη τρυφερότητα στο έργο του Τσαρλς Ντίκενς.

Πορτρέτο του Τσαρλς Ντίκενς από τον Ουίλιαμ Πάουελ Φριθ (1859). Ανήκει στο Μουσείο Βικτώρια και Άλμπερτ.

*** “Μεγάλες Προσδοκίες”: Το αριστούργημα του Κάρολου Ντίκενς σκηνοθετεί η Λίλλυ Μελεμέ *** Ο Κάρολος Ντίκενς (Τσαρλς Ντίκενς Charles Dickens, 7 Φεβρουαρίου 1812 – 9 Ιουνίου 1870) ήταν Άγγλος μυθιστοριογράφος. Ο Κάρολος Ντίκενς υπήρξε ένας από τους πιο διάσημους Άγγλους μυθιστοριογράφους και κριτικούς της κοινωνίας. Επινόησε ορισμένους από τους γνωστότερους διεθνώς φανταστικούς χαρακτήρες και θεωρείται από πολλούς ως ο σπουδαιότερος συγγραφέας της Βικτωριανής Εποχής. Τα έργα του έχαιραν άνευ προηγουμένου δημοτικότητας κατά τη διάρκεια της ζωής του, ενώ αυτή η δημοφιλία διατηρείται και σήμερα τόσο για τα μυθιστορήματα όσο και για τα διηγήματά του. Οι κριτικοί της λογοτεχνίας του 20ου αιώνα όπως και οι ακαδημαϊκοί τον έχουν αναγνωρίσει ως μια λογοτεχνική διάνοια. Ο Ντίκενς γεννήθηκε στο Πόρτσμουθ. Αφού ο πατέρας του φυλακίστηκε λόγω χρεών, αναγκάστηκε να εγκαταλείψει το σχολείο για να εργαστεί σε εργοστάσιο. Παρά την απουσία επίσημης εκπαίδευσης, αναδείχθηκε σε ακούραστο επιστολογράφο, ενώ επιμελούνταν συντακτικά μια εβδομαδιαία έκδοση για 20 χρόνια. Έγραψε 15 μυθιστορήματα, 5

νουβέλες, εκατοντάδες διηγήματα και μη λογοτεχνικά άρθρα. Έδωσε έναν εκτεταμένο αριθμό διαλέξεων και ήταν στρατευμένος υπέρ των δικαιωμάτων των παιδιών, της εκπαίδευσης και άλλων κοινωνικών μεταρρυθμίσεων. Η λογοτεχνική επιτυχία του Ντίκενς ξεκίνησε με το λογοτεχνικό του ντεμπούτο, «Τα έγγραφα του Πίκγουικ», μια ιστορία που άρχισε να εκδίδεται το 1836, σε μηνιαίες συνέχειες. Σε λίγα χρόνια είχε μετατραπεί σε διεθνή λογοτεχνική διασημότητα, γνωστή για το χιούμορ, τη σάτιρά της και τη διορατική ματιά της στους χαρακτήρες και την κοινωνία. Τα μυθιστορήματά του, εκδίδονταν σε μηνιαίες ή εβδομαδιαίες συνέχειες, πρωτοπορώντας στο εκδοτικό οικοσύστημα της λογοτεχνίας, που τελικά έγινε ο κανόνας της Βικτωριανής Εποχής. Αυτή η συγγραφική πρακτική επέτρεπε στον Ντίκενς να σφυγμομετρεί την απόκριση του κοινού και ακολούθως τροποποιούσε την πλοκή και την ανάπτυξη του χαρακτήρα, για να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις των αναγνωστών του. Για παράδειγμα, στον Ντέηβιντ Κόπερφιλντ, όταν ο ποδίατρος της συζύγου του εξέφρασε τη δυσφορία του για τον τρόπο που η δεσποινίς Μάουτσερ αντιλαμβάνεται τις αναπηρίες της, ο Ντίκενς της προσέδωσε θετικά χαρακτηριστικά, ανυψώνοντάς την στα μάτια του αναγνώστη. Επεξεργαζόταν προσεκτικά την πλοκή και εισήγαγε στη διήγησή του συχνά στοιχεία που αφορούσαν τοπικά ζητήματα. Η πρακτική της συγγραφής σε συνέχειες προσέδωσε στις ιστορίες του ένα συγκεκριμένο ρυθμό, ο οποίος τονιζόταν από δραματικές στιγμές με αποτέλεσμα το κοινό να περιμένει με ανυπομονησία τη συνέχεια του μυθιστορήματος. Πλήθη φτωχών αναλφάβητων, πλήρωναν μισόλιρα σε εγγράμματους για να τους διαβάσουν τις μηνιαίες συνέχειες, καλλιεργώντας μια νέα γενιά επίδοξων αναγνωστών. Η συνεχής δημοτικότητα των μυθιστορημάτων και των μικρών ιστοριών του, είναι τέτοια που δε σταμάτησαν ποτέ να εκδίδονται. Ο Ντίκενς θεωρείτο ένας λογοτεχνικός κολοσσός της εποχής του. Η νουβέλα του 1843, «Χριστουγεννιάτικη Ιστορία», παραμένει δημοφιλής και συνεχίζει να εμπνέει διασκευές σε κάθε καλλιτεχνικό είδος. Συχνά έχουν διασκευαστεί επίσης ο «Όλιβερ Τουίστ» και οι «Μεγάλες Προσδοκίες» και όπως αρκετά μυθιστορήματά του, επαναφέρουν μνήμες του Βικτωριανού Λονδίνου. Το μυθιστόρημα του 1859, «Ιστορία Δύο Πόλεων», που εξελίσσεται σε Λονδίνο και Παρίσι, είναι το πιο γνωστό του ιστορικό μυθιστόρημα. Η δουλειά του έχει επαινεθεί, για το ρεαλισμό της, την κωμωδία, το πεζογραφικό του ύφος, τους μοναδικούς χαρακτήρες και την κοινωνική κριτική της.

Το πατρικό του Κάρολου Ντίκενς, Κομέρσιαλ Ρόουντ 393, Πόρτσμουθ

Ο Κάρολος Ντίκενς (πλήρες όνομα: Τσαρλς Τζον Χάφφαμ Ντίκενς) γεννήθηκε στις 7 Φεβρουαρίου 1812, στο Νο.1 της οδού Μάιλ Έντ (πλέον Κομμέρσιαλ Ρόουντ 393), στο Λάντπορτ της νήσου Πόρτσι (Πόρτσμουθ). Ήταν το δεύτερο από τα οκτώ παιδιά του Τζον Ντίκενς (1785 – 1851) και της Ελίζαμπεθ Ντίκενς, το γένος Μπάρροου (1789 – 1863). Ο πατέρας του ήταν κλητήρας στο Ταμείο Ναύτου και ήταν προσωρινά τοποθετημένος στην περιοχή. Νονός του ήταν ο Κρίστοφερ Χάφφαμ, εξαρτύων του Βασιλικού Ναυτικού, τζέντλεμαν και η κεφαλή μιας εδραιωμένης φίρμας. Πιστεύεται ότι ο Χάφφαμ αποτελεί την έμπνευση για τον Πωλ Ντόμπυ, τον ιδιοκτήτη μιας ναυτιλιακής εταιρείας στο έργο του Ντίκενς: «Ντόμπυ και Υιός» του 1848.

Πατρικό του Ντίκενς στο Τσάθαμ (1817 – Μάιος 1821)

Τον Ιανουάριο του 1815 ο Τζον Ντίκενς ανακλήθηκε στο Λονδίνο και η οικογένεια μετακόμισε στην οδό Νόρφολκ Στριτ, στη συνοικία Φιτσρόβια. Όταν ο Κάρολος ήταν τεσσάρων ετών, μετακόμισαν στο Σίρνες και από εκεί στο Τσάθαμ του Κεντ, όπου έμειναν ώσπου ο Κάρολος έγινε 11 ετών. Η πρώιμη παιδική του ηλικία μοιάζει να ήταν ειδυλλιακή αν και ο ίδιος θεωρούσε τον εαυτό του «ως ένα πολύ μικρό και όχι ιδιαίτερα καλομαθημένο παιδάκι». Ο Κάρολος όπως και τα άλλα παιδιά της ηλικίας περνούσε αρκετό καιρό με δραστηριότητες εκτός σπιτιού, αλλά ταυτόχρονα ήταν βιβλιοφάγος. Λάτρευε τα πικαρέσκα μυθιστορήματα, όπως αυτά του Τομπάιας Σμόλετ και του Χένρυ Φήλντινγκ, καθώς και τον Ροβινσώνα Κρούσο και τον Ζυλ Μπλας. Διάβαζε και ξαναδιάβαζε τις «Χίλιες και Μία Νύχτες» και το επτάτομο έργο “Collection of Farces and Afterpieces” της Ελίζαμπεθ Ίντσμπαλντ. Η εξαιρετική μνήμη που διέθετε, του επέτρεπε να διατηρεί ζωηρές αναμνήσεις της παιδικής του ηλικίας, όπως και μνήμες χαρακτήρων και γεγονότων, στοιχείο που χρησιμοποίησε στο λογοτεχνικό του έργο. Η σύντομη εργασία του πατέρα του ως κλητήρα στο Ταμείο Ναύτου, του επέτρεψε την ολιγοετή πολυτέλεια ιδιωτικής εκπαίδευσης, αρχικά υπό δασκάλα και αργότερα στο Τσέιτεϊμ, υπό τον Ουίλλιαμ Γκάιλς, ένα σχισματικό. Αυτή η περίοδος έληξε απότομα τον Ιούνιο του 1822, όταν ο Τζον Ντίκενς ανακλήθηκε στα κεντρικά του Ταμείου Ναύτου στον Οίκο Σόμερσετ και ακολούθως όλη η οικογένεια, εκτός του Καρόλου, που έμεινε πίσω για να τελειώσει τις εξετάσεις του, μετακόμισε στο Κάμντεν, στο Λονδίνο. Η οικογένεια εγκατέλειψε το Κεντ, με χρέη που συσσωρεύονταν ραγδαία και καθώς ο Τζον δεν μπορούσε να ανταποκριθεί στα έξοδά του, ο δανειστής του, ένας αρτοποιός, τον

κυνήγησε για ένα χρέος 40 λιρών και τον έριξε στη φυλακή του Μάρσαλσι, στο Σάουθγουορκ, στο Λονδίνο, το 1824. Η σύζυγός του και τα νεαρότερα αδέλφια του Καρόλου, ακολούθησαν τον πατέρα τους στη φυλακή, όπως συνηθιζόταν για τους φτωχότερους οφειλέτες, καθώς δεν μπορούσαν να τους προσφέρουν αλλιώς στέγη και τροφή. Ο Κάρολος, δώδεκα πλέον ετών, διέμενε με την Ελίζαμπεθ Ρόυλανς, οικογενειακή φίλη, στο Κόλλετζ Πλέις 112, στο Κάμντεν. Η Ρόυλανς ήταν «μια φτωχή γριά, γνωστή στην οικογένειά μας», την οποία ο Ντίκενς απαθανάτισε με «μερικές μικροαλλαγές και ωραιοποιήσεις», ως «κα Πίπκιν» στο μυθιστόρημα «Ντόμπυ και Υιός».

Το προαύλιο της φυλακής Μάρσαλσι (περίπου το 1897). Η φυλακή είχε κλείσει το 1842

Αργότερα, διέμεινε στη σοφίτα του σπιτιού ενός δικαστικού κλητήρα, του Άρτσιμπαλντ Ράσσελ, «ενός παχουλού, καλοκάγαθου και ευγενικού γερο-τζέντλεμαν… με σύζυγο μια ήσυχη γριούλα» και το χωλό γιο τους, στη Λαντ Στριτ στο Σάουθγουορκ. Παρείχαν στον Κάρολο την έμπνευση για τους Γκάρλαντς στο Παλαιοπωλείο (The old curiosity shop). Σχέδιο από τον Φρεντ Μπέρναρντ του Καρόλου Ντίκενς να δουλεύει στο εργοστάσιο παραγωγής βερνικιών παπουτσιών, αφότου ο πατέρας του

είχε φυλακιστεί στο Μάρσαλσι, όπως δημοσιεύτηκε στο έργο του 1892 του Φόρστερ Life of Dickens. Περνούσε τις Κυριακές του στη φυλακή του Μάρσαλσι, για να βλέπει τον πατέρα του, μαζί με την αδερφή του Φράνσις, που ήταν ελεύθερη από τη μελέτη της στη Βασιλική Μουσική Ακαδημία. Ο Ντίκενς αργότερα χρησιμοποίησε τη φυλακή ως το περιβάλλον του μυθιστορήματος «Η μικρή Ντόρριτ». Ο Ντίκενς σε ηλικία δεκαπέντε ετών αναγκάστηκε να διακόψει το σχολείο για να πληρώσει τα έξοδα στέγασής του, για να βοηθήσει την οικογένειά του και στην αποπληρωμή χρέους του πατέρα του. Εργαζόταν σε δεκάωρες βάρδιες στην αποθήκη βερνικιών παπουτσιών του Γουώρρεν, στα Χάνγκερφορντ Στερς, κοντά στο σημερινό σιδηροδρομικό σταθμό του Τσάρινγκ Κρος. Έβγαζε μόλις 6 σελίνια την εβδομάδα κολλώντας ετικέτες σε βαζάκια με βερνίκι παπουτσιών. Οι κουραστικές και συχνά απάνθρωπες εργασιακές συνθήκες έμειναν βαθιά χαραγμένες στη μνήμη του Ντίκενς και επηρέασαν το λογοτεχνικό του έργο αλλά και τα δοκίμιά του. Αυτή η εμπειρία αποτελούσε το θεμέλιο για το ενδιαφέρον του στις κοινωνικοοικονομικές συνθήκες και τις συμβάσεις εργασίας, την αυστηρότητα των οποίων επωμίζονταν αδίκως οι φτωχοί. Αργότερα, έγραψε χαρακτηριστικά: «… πόσο εύκολα θα μπορούσα να είχα παρασυρθεί σε τόσο νεαρή ηλικία». Χαρακτηριστικά διηγούνταν στο βιογράφο του Τζον Φόρστερ (από το The Life of Charles Dickens): Η αποθήκη βερνικιών ήταν το τελευταίο κτήριο στην αριστερή πλευρά του δρόμου, στην παλιά συνοικία των Χάνγκερφορντ Στερς. Επρόκειτο για ένα χαοτικό, ετοιμόρροπο παλιό οίκημα, που ρύπαινε τον ποταμό με τα απόβλητά του και είχε κυριολεκτικά κατακλυστεί από τους αρουραίους. Τα δωμάτια με τις ξύλινες επενδύσεις, τα σάπια πατώματα, η ετοιμόρροπη σκάλα και οι γκρίζοι γερο-αρουραίοι, που εφορμούσαν στα κελάρια, τα σκουξίματα και γρατσουνίσματά τους να ηχούν από τις σκάλες όλη την ώρα, όπως και η βρωμιά και η αποσύνθεση του μέρους, είναι ξεκάθαρα ακόμη μπροστά μου, σα να βρισκόμουν και πάλι εκεί. Το λογιστήριο βρισκόταν στον πρώτο όροφο, έχοντας μια εποπτική άποψη του ποταμού και των φορτηγίδων κάρβουνου. Εκεί υπήρχε μια εσοχή, όπου ήταν το πόστο εργασίας μου. Αντικείμενο εργασίας μου ήταν να καλύπτω τα δοχεία με το βερνίκι: Πρώτα, με ένα φύλλο λαδόχαρτου και μετά με ένα κομμάτι μπλε χαρτιού. Μετά τα έδενα με σπάγκο και στο τέλος έκοβα κοντά και ταιριαστά το χαρτί, γύρω από το στόμιο, έτσι που έμοιαζε με δοχείο αλοιφής, που έβρισκε κανείς σε φαρμακείο. Όταν ολοκλήρωνα ένα συγκεκριμένο αριθμό πακεταρισμένων δοχείων, κολλούσα στο καθένα μια τυπωμένη ετικέτα και ξανάρχιζα από την αρχή. Δύο ή τρία άλλα αγόρια είχαν ανάλογα καθήκοντα στο ισόγειο με

παρόμοιο μισθό. Ένα από αυτά, φορώντας μια κουρελιασμένη ποδιά και ένα χάρτινο καπέλο, ήρθε το πρωί της πρώτης μου Δευτέρας στην αποθήκη και μου έδειξε το κόλπο, με το οποίο έσφιγγε το σπάγκο και έδενε τον κόμπο. Ονομαζόταν Μπομπ Φάγκιν και πολύ αργότερα, λογοτεχνική αδεία, δανείστηκα το όνομά του στο μυθιστόρημα Όλιβερ Τουίστ.

Σχέδιο από τον Φρεντ Μπέρναρντ του Καρόλου Ντίκενς να δουλεύει στο εργοστάσιο παραγωγής βερνικιών παπουτσιών, αφότου ο πατέρας του είχε φυλακιστεί στο Μάρσαλσι, όπως δημοσιεύτηκε στο έργο του 1892 του Φόρστερ Life of Dickens.

Όταν η αποθήκη μετακινήθηκε στην οδό Χάντος στην πολυάσχολη περιοχή του Κόβεντ Γκάρντεν, τα αγόρια εργάζονταν σε ένα δωμάτιο, που το παράθυρο φαινόταν από το δρόμο. Έτσι, συγκεντρώνονταν ένα μικρό κοινό στο δρόμο που τους παρακολουθούσε να εργάζονται. Κατ’ εκτίμηση του βιογράφου του Ντίκενς, του Σάιμον Κάλλοου, η εργασία τους σε κοινή θέα ήταν «μια ακόμη εξέλιξη που επέτεινε τη μιζέρια του». Ο θάνατος της Ελίζαμπεθ Ντίκενς, γιαγιάς του Τζον Ντίκενς από τη μεριά του πατέρα του, απροσδόκητα κληροδότησε στον φυλακισμένο Τζον Ντίκενς 450 λίρες. Εν αναμονή της απόδοσης της κληρονομιάς, ο πατέρας του Καρόλου Ντίκενς αποφυλακίστηκε λίγους μήνες μετά τον εγκλεισμό του. Σύμφωνα με το Δίκαιο των Αρρύθμιστων Οφειλετών, ο Τζον Ντίκενς συμφώνησε την εξόφληση των χρεών του στους πιστωτές του και έτσι η οικογένειά του έφυγε από τη φυλακή του Μάρσαλσι, αναζητώντας στέγη στο σπίτι της κυρίας Ρόιλανς. Η μητέρα του Καρόλου, η Ελίζαμπεθ Ντίκενς, δε στήριξε την άμεση αποχώρηση του γιου της από την αποθήκη βερνικιών. Αυτή η στάση επηρέασε βαθύτατα τον Κάρολο και τον ώθησε να διαμορφώσει την άποψη ότι ο πατέρας πρέπει να παίρνει τις αποφάσεις στην οικογένεια και ότι η μητέρα πρέπει να βρει το ρόλο της, περιορισμένη στα καθήκοντα του σπιτιού: «Ποτέ μετά δεν ξέχασα, δε θα ξεχάσω, δεν μπορώ να ξεχάσω, ότι η μητέρα μου ήταν θετική, στο ενδεχόμενο επιστροφής μου στη βιοτεχνία βερνικιών». Η αδυναμία της μητέρας του να ανταποκριθεί στη θέλησή του για αποδέσμευση από το εργοστάσιο βερνικιών, ήταν καταλυτικός παράγοντας για την πικρία του απέναντι στις γυναίκες. Η δίκαιη αγανάκτηση που πήγαζε από την προσωπική του κατάσταση και από τις συνθήκες ζωής των ανθρώπων της εργατικής τάξης έγινε ένα από τα κεντρικά θέματα του λογοτεχνικού του έργου και αυτήν τη δυστυχισμένη περίοδο της νιότης του υπενθυμίζει, στην αγαπητή και πιο αυτοβιογραφική του νουβέλα, τον Ντέιβιντ Κόππερφιλντ: «Δεν είχα καμία συμβουλή, καμία δεύτερη γνώμη, καμία ενθάρρυνση, καμία παρηγοριά, καμία βοήθεια, καμία υποστήριξη, κανενός είδους, από κανέναν, όσο μπορώ να θυμηθώ, όσο και ελπίζω να πάω στον Παράδεισο!». Αφού ο Κάρολος Ντίκενς απαλλάχθηκε από τη δουλειά που μισούσε, εστάλη στην Ακαδημία του Οίκου Γουέλινγκτον στην πόλη του Κάμντεν, όπου παρέμεινε δύο χρόνια, ως το Μάρτιο του 1827. Δεν το θεωρούσε καλό σχολείο: «Πολλή από τη χαοτική, ανοργάνωτη διδασκαλία και την έλλειψη πειθαρχίας που τονίζονταν περαιτέρω από τη σαδιστική βιαιότητα του διευθυντή, τους ελεεινούς κλητήρες και τη γενική

ατμόσφαιρα αποσάθρωσης, ενσωματώνονται στο έργο Ντέιβιντ Κόππερφιλντ, στην επιχείρηση του κου Κρικλ». Ο Ντίκενς εργάστηκε στο νομικό γραφείο των Έλλις και Μπλακμορ, δικηγόρων στο δικαστήριο επί της διασταύρωσης των οδών Χόλμπορν και Γκρέι Ινν, ως βοηθός κλητήρα από το Μάιο 1827 ως το Νοέμβριο του 1828. Είχε το χάρισμα του μίμου και μπορούσε να υποδυθεί πρόσωπα από το περιβάλλον του: πελάτες, δικηγόρους και κλητήρες. Ήταν φανατικός θεατρόφιλος. Ισχυρίζονταν ότι για τουλάχιστον τρία χρόνια παρακολουθούσε καθημερινά θεατρικές παραστάσεις. Ο αγαπημένος του ηθοποιός ήταν ο Τσαρλς Μάθιους και ο Ντίκενς είχε αποστηθίσει τους πολυμονολόγους του (φάρσες στις οποίες ο Μάθιους υποδυόταν όλους τους χαρακτήρες). Ακολούθως, έχοντας μάθει στενογραφία βάσει του συστήματος Γκέρνεϊ στον ελεύθερο χρόνο του, εγκατέλειψε τη δουλειά του κλητήρα για να ασχοληθεί με τη δημοσιογραφία. Ένας μακρινός συγγενής, ο Τόμας Κάρλτον, ήταν ανεξάρτητος ανταποκριτής σε υποθέσεις αστικού δικαίου και έτσι ο Ντίκενς κατόρθωσε να λάβει θέση στο ακροατήριο, ώστε να εργαστεί ως ανταποκριτής, καλύπτοντας τα νομικά τεκταινόμενα για σχεδόν τέσσερα χρόνια. Αυτή η προϋπηρεσία είναι εμφανής στα έργα του «Νίκολας Νίκλμπι», «Ντόμπυ & Υιός» και ιδιαίτερα στο έργο «Ο Ζοφερός Οίκος». Η ζωντανή αναπαράσταση των μηχανορραφιών και της γραφειοκρατίας του νομικού συστήματος, διαφώτισαν το κοινό και λειτούργησαν ως όχημα διασποράς των αντιλήψεων του Ντίκενς, σχετικά με το βαρύ φορτίο που επωμίζονταν οι άποροι, που αναγκάζονταν λόγω συνθηκών να καταφύγουν στο Νόμο. Κανείς άλλος ανταποκριτής στο Λονδίνο δεν μπορούσε να συγκριθεί με τον Κάρολο Ντίκενς στην ακρίβεια και στην ταχύτητα των ειδήσεων. Το 1830 ο Ντίκενς γνώρισε την πρώτη του αγάπη, τη Μαρία Μπίτνελλ, η οποία θεωρείται ότι αποτέλεσε το πρότυπο για το χαρακτήρα της Ντόρα στο έργο Ντέιβιντ Κόπερφιλντ. Οι γονείς της Μαρίας όμως, δεν το ενέκριναν για την κόρη τους και διέκοψαν τη σχέση τους, στέλνοντάς την σε σχολείο στο Παρίσι.

Δημοσιογραφία και πρώτα μυθιστορήματα Το 1832, στην ηλικία των 20 ετών, ο Ντίκενς ήταν δραστήριος και η αυτοπεποίθησή του ολοένα και αυξανόταν. Απολάμβανε τις μιμήσεις και την ψυχαγωγία που ήταν δημοφιλής στην εποχή του, δε διέθετε ούτε ξεκάθαρη ούτε συγκεκριμένη άποψη του τι ήθελε να γίνει και παρόλα αυτά γνώριζε ότι επιθυμούσε φήμη. Με το θέατρο να του ασκεί έλξη -έγινε ένα από τα πρώτα μέλη της λέσχης Γκάρρικ- κατόρθωσε να συμμετέχει σε διανομή ρόλου ηθοποιού στο Κόβεντ Γκάρντεν, όπου ο διαχειριστής Τζωρτζ Μπράντλεϊ και ο ηθοποιός Τσαρλς Κεμπλ θα τον αξιολογούσαν. Ο Ντίκενς προετοιμάστηκε ενδελεχώς και αποφάσισε να μιμηθεί τον κωμικό Τσαρλς Μάθιους, αλλά τελικά έχασε την ακρόαση εξαιτίας ενός κρυολογήματος. Πριν προκύψει άλλη ευκαιρία, είχε ήδη ξεκινήσει τη συγγραφική του καριέρα. Το 1833 απέστειλε την πρώτη του ιστορία (“A Dinner at Poplar Walk”) στο λονδρέζικο περιοδικό Μηναίο

Περιοδικό (Monthly Magazine). Ο Γουίλιαμ Μπάρροου, θείος του από την πλευρά της μητέρας του, του πρόσφερε εργασία στον «Καθρέπτη της Βουλής» (The Mirror of Parliament) και εργάστηκε στη Βουλή των Κοινοτήτων του Ηνωμένου Βασιλείου για πρώτη φορά στις αρχές του 1832. Νοίκιασε δωμάτιο στο πανδοχείο του Φέρνιβαλ και εργάστηκε ως πολιτικός ανταποκριτής, δημοσιογραφώντας για τις αντιδικίες του Κοινοβουλίου του Ηνωμένου Βασιλείου, ενώ ταξίδεψε σε αρκετά μέρη της Βρετανίας για να καλύψει εκλογικές εκστρατείες για λογαριασμό του «Πρωινού Χρονικού» (Morning Chronicle). Η δημοσιογραφία του, υπό τη μορφή σχεδιαγραμμάτων σε περιοδικά, αποτέλεσε την πρώτη ανθολογία διηγημάτων του, που δημοσιεύτηκε το 1836 υπό τον τίτλο «Σκιαγραφήματα του Μποζ» (Sketches by Boz), όπου το Μποζ ήταν οικογενειακό υποκοριστικό που ο ίδιος χρησιμοποιούσε ως ψευδώνυμο για μερικά χρόνια. Ο Ντίκενς το υιοθέτησε από το ψευδώνυμο Μωυσής, που είχε προσδώσει στο νεότερο αδελφό του, Αύγουστο Ντίκενς, βάσει ενός χαρακτήρα του έργου «Ο Βικάριος του Γουέικφιλντ» του Όλιβερ Γκόλντσμιθ. Οποτεδήποτε το πρόφερε κάποιος με κρυολόγημα, το «Μόουζεζ» μετατρέπονταν σε «Μπόουζεζ», που αργότερα συντμήθηκε σε «Μποζ». Ένας κριτικός λογοτεχνίας της εποχής του έγραψε το 1849: «Ο κος Ντίκενς, σαν να ήθελε να πάρει εκδίκηση για το περίεργο όνομά του, αποδίδει ακόμη πιο περίεργα ονόματα στις φανταστικές δημιουργίες του». Συνεισέφερε και επιμελήθηκε περιοδικά καθ’ όλη τη διάρκεια της λογοτεχνικής του καριέρας. Τον Ιανουάριο του 1935 το «Πρωινό Χρονικό» εξέδωσε μια εσπερινή έκδοση υπό την επιμέλεια του κριτικού μουσικής της εφημερίδας, Τζορτζ Χόγκαρθ. Ο Χόγκαρθ κάλεσε τον Ντίκενς να συνεισφέρει με Σκιαγραφήματα Δρόμου. Αυτός έγινε τακτικός επισκέπτης στο σπίτι του πρώτου στο Φούλαμ, καθώς η αγάπη του Χόγκαρθ για τον Γουόλτερ Σκοτ, γνωστό Σκωτσέζο λογοτέχνη και κοινό ήρωα των δύο αντρών, του διέγειρε το ενδιαφέρον, ενώ απολάμβανε την παρέα των τριών θυγατέρων του Χόγκαρθ, της Τζορτζίνα, της Μαίρη και της δεκαεννιάχρονης Κάθριν. Στις διαθέσιμες ώρες του έγραφε διηγήματα, βάζοντας μέσα τα πρόσωπα που γνώριζε, τους ανθρώπους που συναντούσε στο δρόμο και τους τύπους που δημιουργούσε με τη γόνιμη φαντασία του, εμφυσώντας στον καθένα τη γνώριμη πνοή του Ντίκενς. Την ίδια χρονιά, ένα άλλο από τα διηγήματά του δημοσιεύθηκε και αποτέλεσε την εκκίνηση της σταδιοδρομίας που επρόκειτο να δικαιώσει τη βαθιά πεποίθηση που είχε από τα πρώτα του παιδικά χρόνια ότι επρόκειτο να

γίνει μεγάλος. Το Μάρτιο του 1836 κυκλοφόρησαν τα “Χαρτιά του Πίκγουικ”, που έγιναν ανάρπαστα από το αναγνωστικό κοινό. Μετά εκδόθηκε ο “Όλιβερ Τουίστ”, εμπνευσμένος από όσα είχε δει και γνωρίσει ο Ντίκενς στις περιοδείες του ως ανταποκριτής εφημερίδος. Κατά τη διάρκεια των πρώτων αυτών επιτυχιών του, ο Ντίκενς είχε παντρευτεί την Αικατερίνη Χόγκαρθ και η οικογένειά του μεγάλωσε με γοργό ρυθμό, καθώς απέκτησε 10 παιδιά. Τα οικονομικά του επίσης βελτιώθηκαν πολύ και συνεχώς άλλαζε σπίτι, το ένα πιο μεγάλο από το άλλο. Η δημοτικότητα του Ντίκενς μεγάλωνε κι αυτή. Έγινε γνωστός στην Αμερική, όσο ήταν και στην Αγγλία. Το 1842 διέσχισε τον Ατλαντικό και οι Αμερικανοί τον υποδέχθηκαν με τον χαρακτηριστικό ενθουσιασμό τους. Κι όμως, του νεαρού Ντίκενς οι Αμερικανοί τού φάνηκαν ακαλλιέργητοι και θορυβώδεις, μασούσαν καπνό, είχαν δούλους και δεν σέβονταν την ξένη πνευματική ιδιοκτησία. Δεν δίστασε καθόλου να εκφράσει τις απόψεις του και γυρίζοντας στην Αγγλία έγραψε, τις όχι και τόσο κολακευτικές, εντυπώσεις του από την Αμερική, στα “Αμερικάνικα Σημειώματα” (1842) και στο “Μάρτιν Τσάζλγουιτ” (1843-1844). Το 1843 είχε εκδώσει τα “Χριστουγεννιάτικα Κάλαντα” που γνώρισε πολύ μεγάλη επιτυχία, ενώ αργότερα ακολούθησε ο “Δαβίδ Κόπερφιλντ”. Ο “Δαβίδ Κόπερφιλντ” (1849-1850) είναι σχεδόν η αυτοβιογραφία του Ντίκενς. Στο έργο αυτό απαθανατίζει τον πατέρα του στο πρόσωπο του κ. Μικόμπερ, και τον εαυτό του στο πρόσωπο του Δαβίδ. Το 1859 εξέδωσε την “Ιστορία δύο πόλεων” και το 1860-1861 εξέδωσε σε σειρές τις “Μεγάλες Προσδοκίες”. Το 1867 μια πολύ δελεαστική προσφορά από την Αμερική τον έκανε να διασχίσει πάλι τον Ατλαντικό. Οι Αμερικανοί τον υποδέχθηκαν μ’ έναν ενθουσιασμό άνευ προηγουμένου. Ξέχασαν τα όσα είχε γράψει κάποτε γι’ αυτούς, αλλά κι αυτός αναίρεσε εκείνα τα λόγια του. Σ’ ένα συμπόσιο που έκανε προς τιμήν του το Τυπογραφείο Ντελμόνικο της Νέας Υόρκης, έκανε μια πολύ εύγλωττη έκκληση για τη φιλία των δύο αγγλόφωνων λαών. Το 1868 ο Ντίκενς επέστρεψε στην Αγγλία και δύο χρόνια αργότερα, το 1870, πέθανε στο Ρότσεστερ. Η σορός του τάφηκε στο Αββαείο του Γουεστμίνστερ. *** “Μεγάλες Προσδοκίες”: Το αριστούργημα του Κάρολου Ντίκενς σκηνοθετεί η Λίλλυ Μελεμέ ***

«Όλιβερ Τουίστ», «Μεγάλες Προσδοκίες», «Δύσκολα Χρόνια» Ο Ντίκενς χαρακτηρίστηκε ως ένας από τους μεγαλύτερους μυθιστοριογράφους αλλά και σπουδαιότερους κοινωνικούς σχολιαστές, που με τη φαντασία κατόρθωνε να κατακρίνει τα οικονομικά, κοινωνικά και ηθικά σφάλματα της Βικτωριανής Εποχής. Όπως είδαμε, είχε αναγκαστεί να δουλέψει σε εργοστάσιο βερνικιών. Αυτή η εμπειρία του έμεινε ανεξίτηλη όπως και τα βιώματα του από τη χρεοκοπία και τη φυλάκιση του πατέρα του αλλά και η ιδιότητά του ως ανταποκριτή εφημερίδας, με όσα κατέγραψε ύστερα από επαφή με τραγικά συμβάντα, έδωσαν την έμπνευση για τον Όλιβερ Τουίστ. Είδε πολλά παιδιά πληγωμένα θανάσιμα ή νεκρά. Το έργο του Όλιβερ Τουίστ αποδεικνύει το κοινωνικό του ενδιαφέρον. Σε αυτό το έργο διαφαίνονται όλων των ειδών οι ταραχοποιές και εγκληματικές μορφές των φτωχών ανθρώπων, η δυστυχία όσων δεν είχαν εγκληματική ροπή καθώς και η αστική σκληρή πραγματικότητα. Όπως αναφέρει και ο John Foster, «δε θα μπορούσε ποτέ να ξεχάσει όσα έζησε τα οποία τον στοιχειώνουν και τον κάνουν δυστυχισμένο ακόμη και ύστερα από χρόνια». Δεν θα θεωρείτο υπερβολή αν ισχυριζόμασταν ότι η ενασχόλησή του με τη βικτωριανή εργατική τάξη τον έκανε τον συγγραφέα που έγινε. Αν ο πατέρας του δεν τύχαινε κληρονομιάς, ο Κάρολος θα αναγκαζόταν να δουλεύει σε όλη του τη ζωή σαν εργάτης. Σύμφωνα με τον Louis Cazamian, ο Ντίκενς είχε το σωστό τρόπο να θίγει κοινωνικά θέματα. Τα σημαντικότερα είναι οι επιπτώσεις του Νόμου των Πτωχών του 1834, η παράνομη ζωή στο Λονδίνο και η θυματοποίηση των παιδιών, κάτι που εμφανίζεται από τα πρώτα κεφάλαια του βιβλίου του «Όλιβερ Τουίστ». Ο Ντίκενς κατάφερε να κάνει γνωστές τις συνθήκες ζωής των φτωχών. Στα κείμενά του ο αναγνώστης έρχεται σε επαφή με την ανθρώπινη δυστυχία, την έλλειψη της τάξης, την αθλιότητα, τη στάχτη και την παρακμή της αστικής βιομηχανικής πόλης. Το έργο του “Όλιβερ Τουίστ” είναι ένα μανιφέστο κατά κυρίαρχων συντηρητικών ιδεών της βικτωριανής περιόδου. Στο έργο του Ντίκενς που ονομάζεται “Μεγάλες Προσδοκίες, έχουμε πάλι τη μορφή του μαθητευόμενου. Αυτή τη φορά σε ένα σιδεράδικο. Την επιθυμία του παιδιού να μάθει αυτή την τέχνη. Είναι εμφανής η έλλειψη καλής γνώσης κατανόησης και έκφρασης της γλώσσας, από πλευράς του νεαρού ήρωα. Ακόμη, μπορεί κάποιος να παρατηρήσει την επιρροή που είχαν οι πλούσιοι άνθρωποι (Μις Χάβισαμ) πάνω στους φτωχούς (Πιπ,

Εστέλλα) με τους τελευταίους να πραγματοποιούν αγόγγυστα κάθε επιθυμία των πρώτων. Άλλωστε η μόνη σωτηρία ενός φτωχού παιδιού ήταν να το υιοθετήσει μια πλούσια οικογένεια, κάτι σχεδόν αδύνατο. Ο Ντίκενς όμως δε σταματά εκεί. Μας παρουσιάζει τη διαφθορά των νομικών και τη ψευδομαρτυρία αλλά και τη δολοφονία ενός εργοδότη από μεθυσμένο εργαζόμενο. Βλέπουμε έτσι τη διαφθορά των ηθών της εποχής. Τη δεκαετία του 1850 ο Ντίκενς εμβάθυνε στα κακώς κείμενα της κοινωνίας, των νόμων, της εκπαίδευσης, των άθλιων συνθηκών ζωής των φτωχών αλλά κυρίως της εκβιομηχάνισης. Το έργο του Ντίκενς που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί πολιτικό είναι το «Δύσκολα Χρόνια». Σε αυτό το μυθιστόρημα ο Ντίκενς μας κάνει μια εξαιρετική περιγραφή της ζωής των εργατών, αναφέροντας την οινοποσία, τα σπίτια κοντά στα εργοστάσια, τα τυχερά παιχνίδια αλλά κυρίως τα συνδικάτα. Αναφερόμενοι στις πολιτικές πτυχές τού έργου του Ντίκενς παρατηρούμε πώς σκιαγραφούνται τα συνδικάτα, οι εργάτες αποκαλούνται μεταξύ τους «σύντροφοι», υπάρχει Πανεργατική Ομοσπονδία με πρόεδρο ενώ παρατηρούμε ότι το γενικό συμφέρον προέχει του προσωπικού. Πλέον έχουμε να κάνουμε με κεφαλαιοκράτες και επαναστάτες. Μάλιστα, παρατηρούμε και την απειλή των κεφαλαιοκρατών όταν οι επιθεωρήσεις από επιτροπές του κράτους είναι συχνές, ότι θα μεταφέρουν τις επιχειρήσεις τους. Άλλωστε, δε βλέπουμε μόνο τα συνδικάτα αλλά και τις ενώσεις βιομηχάνων στις γραμμές αυτού του μυθιστορήματος. Κατά αυτόν τον τρόπο παρατηρούμε τον ριζοσπαστικό χαρακτήρα του Ντίκενς, που θα μπορούσε κανείς να πει πως θυμίζει Μαρξ αν και ο ίδιος δεν ήταν γνωστός του Ντίκενς. Μάλιστα στο βιβλίο του «Η Ιστορία των Δύο Πόλεων» χαρακτηρίζει τους επιχειρηματίες ως κακοποιούς και συκοφάντες και τους φτωχούς ως ήρωες και μάρτυρες. Μια αποτίμηση του έργου του Ντίκενς και η σχέση του με άλλους συγγραφείς Ο Ντίκενς αφιέρωσε τη ζωή του στους φτωχούς. Συνεργάστηκε με την Angela Burdett-Coutts, τη δεύτερη πλουσιότερη γυναίκα της Αγγλίας, για φιλανθρωπικό σκοπό. Ο ίδιος έκανε δημόσιες αναγνώσεις των έργων του, τα έσοδα των οποίων ενίσχυαν τη δράση των νοσοκομείων. Ήθελε να αφυπνίσει το έθνος, να κάνει τους ανθρώπους να καταλάβουν πως ανήκουν στην ίδια κοινωνία και να αντιληφθούν την κατάσταση που επικρατεί μέσα σε αυτήν την κοινωνία. Κατά την άποψή του, έπρεπε να πραγματοποιηθεί αυτή η αφύπνιση, ώστε να μπορέσουν να βρεθούν μακροπρόθεσμες λύσεις. Βέβαια, ο ίδιος εξέταζε τα αρνητικά της

κοινωνίας αλλά δεν πρότεινε ποτέ κάποια λύση. Στο έργο του “Δαβίδ Κόπερφιλντ” παρομοιάζει τους βουλευτές με σκόνη που απλώνεται πάνω στα απορρίμματα από τα οποία τρέφονταν οι εξαθλιωμένοι. Ακόμη στα σκετσάκια του Μποζ (οικογενειακό ψευδώνυμο) ο Ντίκενς δίνει την εικόνα του Λονδίνου όπως τη βλέπουμε στα έργα του. Μετά την επίσκεψη του στο Newgate έδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τις φυλακές και τις τιμωρίες. Οποιοσδήποτε θα μπορούσε να παρατηρήσει ότι ο Ντίκενς απορρίπτει τις συνθήκες ζωής των φτωχών και καταγγέλλει μέσα από τα έργα του όλα αυτά που αναγκάζονται να ζουν. Από πολλούς θεωρείται σοσιαλιστής, κάτι που υποστηρίζεται από την επιρροή που είχε πάνω στον μετέπειτα σοσιαλιστή Όργουελ. Θα πρέπει να τονιστεί ότι οι ριζοσπάστες, οι μεταρρυθμιστές και οι σοσιαλιστές (π.χ. Χαρτιστές) χρησιμοποίησαν τις περιγραφές του Ντίκενς για τα κάτεργα, την παιδική βία, τις φυλακές, την ανικανότητα της γραφειοκρατίας, την απανθρωπιά των εργοστασιαρχών για να στηρίξουν τον αγώνα τους για μια καλύτερη κοινωνία. Ο Ντίκενς, αν και έζησε 20 χρόνια ταυτόχρονα με τον Μαρξ και θεωρείται σύγχρονος του, ποτέ δε χαρακτήρισε τον εαυτό του σοσιαλιστή. Αντίθετα, αυτός και η οικογένειά του ανήκαν στη μεσαία τάξη, η οποία είναι ανώτερη της εργατικής, και κατέβαλε πολλές προσπάθειες ώστε να παραμείνει σε αυτή τη θέση. Ο Καρλ Μαρξ ανέφερε ότι οι βικτωριανοί συγγραφείς, όπως ο Ντίκενς, κατάφεραν να αναδείξουν τις πολιτικές και κοινωνικές συνθήκες της εποχής καλύτερα από τους πολιτικούς. Τέλος, ο Ντίκενς επηρέασε πολλούς συγγραφείς 41 όπως ο Charles Kingsley, ο George Eliot, ο George Gissing, ο George Orwell, ο John Irving, η Anne Rice και η Jane Austen. Όμως δε σταματάμε εκεί. Ο Ντίκενς είχε ιδιαίτερη επιρροή στους Ρώσους συγγραφείς όπως ο Νικολάι Γκογκόλ, ο Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι και ο Λέων Τόλστοϊ. Ήταν δριμύς στις επιθέσεις του εναντίον της αστικής τάξης κατακρίνοντας την τυραννία των νεόπλουτων στους εργάτες. Τα έργα του χαρακτηρίζονται από ρεαλισμό με έντονα συναισθηματικά στοιχεία τα οποία όμως είχαν πάντοτε ευχάριστο τέλος. Ο Όργουελ θεωρούσε τον Ντίκενς ως έναν συγγραφέα χαρισματικό με τη δυνατότητα να δημιουργήσει χαρακτήρες που θα είναι κατανοητοί στον κοινό αναγνώστη. Τον θεωρούσε ανατρεπτικό, ριζοσπάστη και ως ένα σημείο μέχρι και επαναστάτη. Στα βιβλία του Όλιβερ Τουίστ, Δύσκολα χρόνια, Ζοφερός Οίκος και Μικρός Ντόριτ ο Ντίκενς εναντιώθηκε στους αγγλικούς θεσμούς με τέτοια αγριότητα που δεν είχε σημειωθεί στο παρελθόν.

Τη συγγραφική κληρονομιά του διεκδίκησαν πολλοί. Οι αστοί σχολιαστές τονίζουν το ζήλο του για μεταρρυθμίσεις. Ακόμη και ο Πρίγκιπας Κάρολος τόνισε την ιδιοφυία του Ντίκενς και το πάθος του για κοινωνική δικαιοσύνη. Τα έργα του έχουν εκδοθεί χιλιάδες φορές σε πολλές γλώσσες και επηρέασαν πολλές γενιές. Μάλιστα τα μυθιστορήματά του διδάσκονται σε Γυμνάσια και Πανεπιστήμια ως κοινωνιολογικά και δημοσιογραφικά μαθήματα. Πιο συγκεκριμένα το 1981 στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στην Santa Cruz δημιουργήθηκε το λεγόμενο «Πρόγραμμα Ντίκενς» με στόχο τη βαθιά μελέτη της ζωής και του έργου του Ντίκενς. Εν κατακλείδι, φτάνουμε στο συμπέρασμα ότι ο Ντίκενς γνωστοποίησε τις συνθήκες ζωής των φτωχών και εξαθλιωμένων ευαισθητοποιώντας ίσως την κοινωνία μέσα από τα έργα του με στόχο να αφυπνίσει την κοινωνία. Θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους λογοτέχνες όλων των εποχών και έχει αφήσει τη σφραγίδα του για πάντα στην ιστορία. Κατόρθωσε με το συγγραφικό του ταλέντο να γίνει κοινωνικός σχολιαστής. Ο Ντίκενς επηρέασε λογοτέχνες και κατάφερε να μείνει ανεξίτηλος. Τα έργα του είναι τρίτα παγκοσμίως σε πωλήσεις, ενώ μέχρι και σήμερα γίνονται αναφορές στο όνομά του και το έργο του στο Κοινοβούλιο.

Αποσπάσματα Οι Μεγάλες Προσδοκίες (Great Expectations) του Charles Dickens, ένα από τα σπουδαιότερα μυθιστορήματα του 19ου αιώνα, γράφτηκαν και κυκλοφόρησαν σε συνέχειες στο περιοδικό All the Year Round από το 1860 ως το 1861. Η δράση τοποθετείται μεταξύ των Χριστουγέννων του 1812, όταν ο Πιπ, ο πρωταγωνιστής του βιβλίου είναι 8 ετών, ως το χειμώνα του 1840. To μυθιστόρημα ξεκινά με τον μικρό Πιπ να συναντά έναν κατάδικο που έχει αποδράσει από τη φυλακή, ο οποίος τον εκβιάζει προκειμένου να τον αναγκάσει να του φέρει τρόφιμα. Έτσι, ο τρομοκρατημένος Πιπ τρυπώνει κρυφά στο κελάρι της οικογένειάς του για να κλέψει φαγητά. Στο κελάρι, στο οποίο λόγω των ημερών υπήρχε μεγαλύτερη αφθονία τροφίμων απ’ ό,τι συνήθως, με κατατρόμαξε ένας λαγός κρεμασμένος απ’ τα πόδια, που, καθώς γυρνούσα νομίζοντας πως με πιάσαν, μου φάνηκε πως μου ‘κλεινε το μάτι. Δεν είχα καιρό για χάσιμο. Έκλεψα λίγο ψωμί, ένα κομμάτι τυρί, σχεδόν μισό βάζο μαγειρεμένο κιμά (τον έβαλα στο μαντήλι μου μαζί με το χτεσινοβραδινό μου ψωμί), λίγο μπράντι

(απογέμισα την νταμιτζάνα με νερό από ένα κιούπι στο ντουλάπι της κουζίνας), ένα κόκκαλο με πολύ λίγο κρέας πάνω του και μια ωραία στρογγυλή κρεατόπιτα με χοιρινό. Θα ‘φευγα χωρίς την κρεατόπιτα, μπήκα όμως στον πειρασμό να κοιτάξω ψηλά σ’ ένα ράφι να δω τι ήταν αυτό που είχαν τοποθετήσει τόσο προσεκτικά εκεί, μέσα σε μια σκεπασμένη πήλινη πιατέλα. Ανακάλυψα πως ήταν η κρεατόπιτα και την πήρα με την ελπίδα πως δεν προοριζόταν για άμεση χρήση και πως δε θα γινόταν αντιληπτή η απουσία της για λίγο καιρό. Λίγο αργότερα, ο Πιπ το σκάει από το σπίτι αφού κοιμηθούν όλοι και πηγαίνει να βρει τον κατάδικο, που κρύβεται στους βάλτους, έξω από το χωριό του Πιπ. “Θαρρώ πως έχετε πυρετό”, είπα. “Θα φάω να χορτάσω πριν με σκοτώσουν οι βάλτοι”, είπε. “Θα το κάνω ακόμα κι αν είναι να με κρεμάσουν αμέσως μετά σε καμιά αγχόνη. Και θα τον νικήσω τον πυρετό, βάζουμε στοίχημα;”. Καταβρόχθισε τον κιμά, το κρέας που είχε το κόκκαλο, το τυρί και την κρεατόπιτα, όλα μεμιάς. Και καθώς έτρωγε, όλο κοιτούσε ερευνητικά τριγύρω προσπαθώντας να διαπεράσει με το βλέμμα του την ομίχλη και συχνά σταματούσε -σταματούσε ακόμα και τα σαγόνια του- για ν’ αφουγκραστεί. […] Ένιωσα λύπη για τη μοναξιά του. Είχα παρακολουθήσει ένα μεγάλο σκύλο που είχαμε κάποτε να τρώει το φαΐ του. Και τώρα παρατηρούσα τη μεγάλη ομοιότητα που είχε ο τρόπος του σκύλου με τον τρόπο αυτού του ανθρώπου. Ο άνθρωπος έτρωγε με τεράστιες απότομες δαγκωματιές, ακριβώς όπως ο σκύλος. Κατάπινε, ή μάλλον κατέβαζε πολύ γρήγορα, αμάσητη, την κάθε μπουκιά. Και καθώς έτρωγε, έριχνε λοξές ματιές δεξιά κι αριστερά, σαν να σκεφτόταν πως υπήρχε κίνδυνος να ‘ρθει κάποιος από οποιαδήποτε μεριά και να του αρπάξει την πίτα. Σκέφτηκα πως ήταν πολύ ανήσυχος για να μπορέσει να φάει άνετα και πως δε θα μπορούσε ποτέ να έχει παρέα στο γεύμα χωρίς να δαγκώνει και τον συνδαιτυμόνα του. Σ’ όλα αυτά έμοιαζε πάρα πολύ με το σκύλο. Την επομένη, στο σπίτι του Πιπ, το πλουσιοπάροχο -δεδομένης της περίστασης- χριστουγεννιάτικο δείπνο κοντεύει πια να ολοκληρωθεί. Άρχισα να σκέφτομαι πως θα τη γλίτωνα για σήμερα, όταν η αδερφή μου είπε στον Τζο: “Φέρε καθαρά πιάτα!” Άρπαξα το πόδι του τραπεζιού και το ‘σφιξα στην αγκαλιά μου. Προαισθάνθηκα τι θα επακολουθούσε κι ένιωσα πως αυτή τη φορά ήμουν οριστικά χαμένος. “Και τώρα” είπε η αδερφή μου στους καλεσμένους με τον πιο

χαριτωμένο της τρόπο, “θα πρέπει να δοκιμάσετε το τελευταίο πιάτο. Το υπέροχο και νοστιμότατο δώρο του θείου Πάμπλετσουκ! Ξέρετε, είναι μια κρεατόπιτα με χοιρινό και αρωματικά χόρτα”, είπε η αδερφή μου καθώς σηκωνόταν. Ακούστηκαν μουρμουρητά επιδοκιμασίας απ’ τη συντροφιά. Η αδερφή μου βρήκε να πάει να φέρει την πίτα. Άκουσα τα βήματά της να προχωράνε προς το κελάρι. Είδα τον κύριο Πάμπλετσουκ να δοκιμάζει το μαχαίρι του. Είδα την όρεξη να ξαναξυπνά στα ρωμαϊκά ρουθούνια του κύριου Γουόπσλ. Άκουσα τον κύριο Χαμπλ να παρατηρεί πως “ένα μικρό κομματάκι από πίτα με χοιρινό και αρωματικά χόρτα θα μπορούσε να φαγωθεί μετά από όλα αυτά χωρίς να βλάψει καθόλου”. Κι άκουσα τον Τζο να λέει “Θα φας κι εσύ, Πιπ”. Ποτέ δεν ήμουν τελείως σίγουρος τι συνέβη απ’ τα δύο, ούρλιαξα από μέσα μου ή ξεφώνισα κανονικά και το άκουσαν όλοι στην παρέα; Ένιωσα πως δεν μπορούσα ν’ αντέξω άλλο και πως έπρεπε να το βάλω στα πόδια. Άφησα το πόδι του τραπεζιού κι έτρεξα να σώσω τη ζωή μου.

Y.Γ. Τα αποσπάσματα είναι από τη μετάφραση της Παυλίνας Παμπούδη.

Το σπίτι – μουσείο Το 1923, η Εταιρεία Φίλων του Ντίκενς, με σκοπό να τιμήσει τη μνήμη του μεγάλου συγγραφέα, αγόρασε το σπίτι το οποίο αποτελούσε την κατοικία του από τον Μάρτιο του 1837 ως το Δεκέμβριο του 1839 και το μετέτρεψε σε μουσείο. Πρόκειται για ένα οίκημα τυπικής Γεωργιανής αρχιτεκτονικής, που βρίσκεται στη συνοικία του Μπλούμσμπερι, στο κέντρο του Λονδίνου και αποτέλεσε μια καλή βάση για να γνωρίσει ο συγγραφέας τις πνιγηρές φτωχογειτονιές της βρετανικής πρωτεύουσας που απετέλεσαν κύρια πηγή έμπνευσης των μυθιστορημάτων του. Το σπίτι-μουσείο, μας μεταφέρει με θαυμαστή ακρίβεια την εποχή του 19ου αιώνα, δίνοντάς μας τη δυνατότητα να θαυμάσουμε, μεταξύ των άλλων, το γραφείο όπου ο Ντίκενς έγραψε μερικά κλασικά αριστουργήματα του όπως τον Όλιβερ Τουίστ, τη βιβλιοθήκη όπου δεχόταν τους θαυμαστές του ή την κρεβατοκάμαρα που είναι γεμάτη από προσωπικά του αντικείμενα. Χάρη στην τελευταία ανακαίνιση είναι πλέον επισκέψιμος ο χώρος της κουζίνας και της σοφίτας, που φιλοξενεί μια εκτεταμένη συλλογή από σπάνιες φωτογραφίες, χειρόγραφα και λεπτομέρειες σχετικές με τα δύσκολα παιδικά χρόνια του μεγάλου λογοτέχνη. ***

“Η σπασμένη καρδιά. Πιστεύεις ότι θα πεθάνεις. Αλλά συνεχίζεις να ζεις, μέρα με τη μέρα, με την απαίσια μέρα.” Κάρολος Ντίκενς, Μεγάλες Προσδοκίες, 1861. Το αριστούργημα του Κάρολου Ντίκενς “Μεγάλες Προσδοκίες”, η πιο σκοτεινή ερωτική ιστορία όλων των εποχών, ανεβαίνει για πρώτη φορά στην Ελλάδα, στο Σύγχρονο Θέατρο, σε μια φιλόδοξη παραγωγή σε σκηνοθεσία Λίλλυς Μελεμέ. Ο Πιπ, ένα ορφανό καλόψυχο παιδί, προερχόμενο απ’ την εργατική τάξη, ερωτεύεται την όμορφη αριστοκράτισσα Εστέλλα στην ηλικία των οκτώ χρόνων. Η Εστέλλα, όμως, έχει μεγαλώσει με τη Δεσποινίδα Χάβισαμ, η οποία έχει σπασμένη καρδιά, επειδή ο αρραβωνιαστικός της την εγκατέλειψε την ημέρα του γάμου τους. Η Δεσποινίδα Χάβισαμ, προκειμένου να εκδικηθεί γι’ αυτή την απώλεια, έχει διδάξει στην Εστέλλα να είναι ψυχρή και απόμακρη με τους άντρες, να μην επιτρέπει στον εαυτό της να νιώθει κανένα συναίσθημα. Όσο ο Πιπ παραμένει πιο χαμηλά από εκείνη σε οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο, ο ρόλος αυτός είναι σχετικά εύκολος για την Εστέλλα. Τι θα συμβεί, όμως, όταν ο Πιπ αποκτήσει χρήματα και ανέλθει κοινωνικά, χάρη στον μυστηριώδη πάτρονά του και πρώην κατάδικο, κύριο Μάγκουιτς; Οι “Μεγάλες Προσδοκίες” έχουν διασκευαστεί για το θέατρο, την τηλεόραση και τον κινηματογράφο, ενώ τους εμβληματικούς ρόλους έχουν ενσαρκώσει κορυφαίοι ηθοποιοί του Hollywood όπως οι Ethan Hawke/Ralph Fiennes (Pip), Gwyneth Paltrowe (Estella), Jean Simmons/Charlotte Rampling/ Helena Bonham Carter/Anne Bancroft (Miss Havisham), Anyhony Hopkins/Robert de Niro (Magwitch).

Συντελεστές Συγγραφέας: Κάρολος Ντίκενς Σκηνοθεσία: Λίλλυ Μελεμέ

Διασκευή-Δραματουργική συνεργασία: Μαριλένα Παναγιωτοπούλου Κοστούμια: Βασιλική Σύρμα Φωτισμοί: Μελίνα Μάσχα Μουσική: Σταύρος Γασπαράτος Φωτογραφίες: Τάσος Βρεττός Γραφιστική Επιμέλεια: Mavra Gidia Υπεύθυνη Επικοινωνίας παράστασης: Ελεάννα Γεωργίου Παραγωγή: Ομάδα Νάμα – Λυκόφως Ι.Κ.Ε. Παίζουν: Φιλαρέτη Κομνηνού, Αλέκος Συσσοβίτης, Γιώργος Χριστοδούλου, Νατάσα Εξηνταβελώνη, Κωνσταντίνος Γεωργαλής, Λήδα Κουτσοδασκάλου Styling φωτογράφισης: Βασιλική Σύρμα | Mακιγιάζ: Αχιλλέας Χαρίτος Κοστούμια: Βεστιάριο Κώνστα | Περούκα κας Φ. Κομνηνού: Στέφανος Βασιλάκης

Ταυτότητα Εκδήλωσης

Από: 24 Ιανουαρίου 2020 Τετάρτη στις 18:15 | Παρασκευή και Σάββατο στις 21:15 | Κυριακή στις 21:00 Τοποθεσία: Σύγχρονο Θέατρο, Ευμολπιδών 45, Αθήνα 118 54 Εισιτήρια: Τετάρτη & Παρασκευή: Διακεκριμένη: Κανονικό 17€ | Α Ζώνη: Κανονικό 15€, Μειωμένο* 12€ | Β Ζώνη: Κανονικό 12€ ||Σάββατο & Κυριακή: Διακεκριμένη: Κανονικό 20€ | Α Ζώνη: Κανονικό 17€, Μειωμένο* 14€ | Β Ζώνη: Κανονικό 14€ *Μειωμένο: Φοιτητικό, Ανέργων, Άνω των 65 Προπώληση: στο ταμείο του θεάτρου | Τηλ.: 2103464380 | www.sychronotheatro.gr | www.ticketplus.gr| Τηλ.: 210 220 3000 Πληροφορίες / Κρατήσεις: Τηλ.: 210 3464380 | sychronotheatro.gr

sketchbook http://dean-gustafson.com/dickens_sketches.html

https://www.google.gr/search?q=sketchbook+of+deckins&sxsrf=ALeKk021FQl2CdRLWyTmpwy5AHweSbTRA:1605470071127&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ved=2ahUKEwituqWKqoXtAhUJn BQKHQYOCSEQ_AUoAXoECAsQAw&biw=1707&bih=781#imgrc=hvaX8W62X3shyM&imgdii=XKg mUttkYQnBlM

https://www.nytimes.com/2020/08/06/arts/design/suffragist-19th-amendment-centralpark.html A clay model of the Women’s Rights Pioneers Monument.Credit...Michael Bergmann

For Three Suffragists, a Monument Well Past Due Central Park will soon unveil its first sculpture depicting nonfictional female figures. “The fact that nobody even noticed that women were missing in Central Park — what does that say about the invisibility of women?”

βάση για κεφάλι

Small Heads

Thomas Schütte, United Enemies, 2011 Photo: Serge Hasenböhler © Thomas Schütte / Bildupphovsrätt 2016

Thomas SchĂźtte

A slightly more peaceful couple had, however, been produced a few years earlier in the shape of With Tears in My Ears (1989). Here, the couple is involved in a sacred or ceremonial activity in a space that is only alluded to (anyone at all can see that it is a table turned upside down) but which nevertheless calls to mind a kind of temple. In spite of the small scale of this work, which forms part of the Moderna Museet collection, it anticipates much of what we are being shown nowadays in the most magnificent of Schütte’s largescale sculptures. And yet these figures also appear to be involved in some kind of speculative activity, some form of reflection. Side by side, like at a wedding, they are standing before a mirror that, seen from their perspective, is towering over them like a wall. But are they looking at themselves?

In the most fantastical piece of writing about puppets in the whole of German literature, “Über das Marionettentheater” (On the Marionette Theatre, 1810), Heinrich von Kleist puts forward the notion of the superiority of the dance of the marionette, infinitely more graceful than anything a human being, inhibited by consciousness, is capable of. He or she who has eaten of the fruit of the tree of knowledge – and therefore possesses the capacity for reflection and self-awareness – can no longer move with the artless unconsciousness of a child or like a puppet suspended on strings. The limbs of the marionette are not burdened by gravity; they do not labour under the limitations imposed by the human mind.

Can we humans, asks Kleist’s principal character, ever achieve that kind of perfection, can we ever attain that artless paradise? No, the way back to such innocence is closed. We have been doomed, as it were, to be conscious. However, Kleist would not be a Romantic if he were not prepared to open another door, one that opens

onto infinite awareness. Our only option is the step into total reflection, an infinite awareness where the condition of the marionette and of God coincide. Although this would be, as Kleist points out, “the last chapter in the history of the world�.

Thomas Schütte, Efficiency Men, 2005 Installation view Moderna Museet Stockholm 2016. Photo: Åsa Lundén / Moderna Museet © Thomas Schütte / Bildupphovsrätt 2016 There is no shortage of fantasies and speculative thinking in philosophy and mythology concerning an era in which Man overcomes his own nature and is reunited with his animal side. In Christian manuscripts describing the state of affairs after the Last Judgement, when the righteous will live together in a new form of harmony, these only partly human creatures are occasionally shown as having the heads of animals. This could perhaps be interpreted as a return to the innocence that Kleist discovered in the dancing of children and puppets. We are presented with puppets in Schütte’s art. Sometimes they are inconspicuous in size, sometimes they are frighteningly large. More recently we have also been presented with impressive animals. And yet we never entirely leave behind the oppressive and familiar everyday life we all share. His figures have not been liberated in the slightest from the meanness and shoddiness we are continually confronted with in the media and in politics. Vater Staat may radiate a kind of sublime sympathy, maybe even benevolence, but there are other figures behind him who lust for power and are completely without scruples: villains and swindlers, criminals whose intentions are illconcealed. One would rather not know where the three efficient-looking and menacing metal men in Efficiency Men (2005) are headed or what their intentions are.

Schütte’s faces may from time to time express a childish innocence, but just as often he shows us features that have grown hard and are hungry for power.

Like the man before the law, we find ourselves on the threshold. There is nothing to obstruct our passage, we have only to step straight ahead. Although once we have crossed over, law and order are not all that we may sense: “Because the gate to the law stands open, as always, and the gatekeeper steps to the side, so the man bends forward in order to see in through the gate. When the gatekeeper notices this, he laughs and says: – If you find it so tempting, just try going inside despite my prohibition.

But remember: I am powerful. And I am only the least of the gatekeepers. From room to room you will encounter one gatekeeper after the other, each more powerful than the last. Even I cannot endure the mere sight of the third.”

The text is written by Daniel Birnbaum, Museum Director, and is published in the exhibition cataloge Thomas Schütte: United Enemies.

https://www.ft.com/content/5fce9946-177e-11e2-8cbe-00144feabdc0 Thomas Schütte’s ‘United Enemies’ (2011) outside the Serpentine Gallery © Gautier Deblonde Share on Twitter (opens new window) Share on Facebook (opens new window) Share on LinkedIn (opens new window) Save Jackie Wullschlager OCTOBER 16 2012 0 Print this page

“Between the hippies and the punks” is how German sculptor Thomas Schütte defines his generation, born in the 1950s. “We weren’t naive enough to improve the world, and we weren’t destructive enough to reduce everything to rubble.” Many went instead for a dispassionate neutrality, combined with dark humour and, often, a refusal to commit to particular styles, media, viewpoints.

Thomas Schütte (nacido el 16 de noviembre 1954) es un artista contemporáneo alemán.

Vive y trabaja en Düsseldorf.

LINK a su sitio web http://www.thomas-schuette.de/website_content.php

Munoz | sculpture

George Segal | art

Bus Riders

Artist : HonorĂŠ Daumier Period:19th century Style:Napoleon 3rd

Thomas Marsh

http://jette-rudolph.de/kuenstler/Wim_Botha.html

Bryon Draper

THOMAS SCOON Tom Scoon, Lenox, MA. with private commission.

Thomas Scoon received his Masters of Fine Art from Massachusetts College of Art in 1990 and a Bachelor of Fine Art from Illinois State University in 1988. He has taught sculpture at University of New Hampshire, Massachusetts College of Art and Pilchuck School. He was a recipient of a NEA Grant in Sculpture in 1999.

From quarries and fields Scoon chooses stones in shapes of heads and torsos to create abstract figurative sculpture combined with cast glass. They can range

from pedestal to life size works. These figures are often grouped to create dialogue between them and often as family or generational relationships.

Thomas Scoon’s work is in numerous museum, corporate and collections including the Art in the Embassy Program, US State Department, Washington, DC

Statement from the Artist “In my work, I create figures from sequences of stone and glass. The figures rise up from the external landscape where I live, a place filled with remnants of stonewalls and glacial erratic. I gather stones from quarry rubble and from New Hampshire neighbors who allow me to choose stone from their land. The glass portions of the sculpture are combined with these found stones, suggesting human figures, I try to choose rocks that evoke the feeling and gesture of human forms, specifically torsos and heads. I will look for a flat rock with a curved edge and tapering form to suggest torsos or the triangulation of stone with a cleft that may hint of a head. I do very little to alter these stones in the process of making sculptures, perhaps just chiseling or cutting a bit. Instead, I seek to emphasize qualities already naturally present.

The layering of kiln-cast glass with the stone allows for light to pass through the figures and for what I hope embodies the spiritual and physical essence of human nature into each sculpture. By marrying fire and materials of earth with the modern process of casting glass, there is a fusion of composition and chance.

The figures range in scale from larger-than-life to those under twelve inches.

Given the range of scale and opportunity to group figures together, there are layers of interpersonal drama, gender, and generational concerns. The combination of materials expresses both the fragility and enduring qualities of

humanity. I believe the figures are universal in that they speak directly to what is elemental rather than superficial about us and our relationships to others. These qualities of spirit are nearly indefinable, those qualities that we share in our immediate lives as well as through a common human history, but it is what I want to capture in some small measure.

The “Entwines” cast bronze tree branch sculptures explore ideas between nature and mankind’s reliance on the environment. By casting tree branches in bronze my figures seem to emerge and grow out of these living branches. Entwined in this growth my figures become couples who are being pulled together and merged in a union by the bronze branches and cast leaves. The figures seem ready to bloom in life through the dynamics of human relationships, birth, and nature. I hope they suggest a family lineage in our relationship to mankind and also to the natural world.”

Grants & Awards, Corporate and Public Art

Royal Caribbean Cruise Line, Fl. 2010 Finalist for New Hampshire Legacy Fund for Old Man on the Mountain Commission, 2007 Northwater Capital Management, Toronto, Ontario, Canada, 2003 Rose Corporation, Toronto, Ontario, Canada, 2002 Talisker Corporation, Toronto, Ontario, Canada 2000 Newquant Capital, New York, NY 1998 Keyport Insurance Co. Boston Ma1990 New Hampshire Artist Fellowship/ NEA Sculpture: 1999 Whirlpool Figurative Sculpture Award: 1988

Museum & University Exhibitions

2016 “Nature of Glass” Contemporary Sculpture at Chesterwood, Stockbridge, Ma.

2015 “Cutting Edge”- A new Perspective on Glass, Sandwich Glass Museum, Sandwich, Ma.

2014 “Glass Today: 21st-Century Innovations,” New Britain Museum of American Art, New Britain, CT.

2012 “Contemporary/Anthropological” Burchfield Penny Art Museum, Buffalo State University, Buffalo NY; “Haverty Collection of Studio Glass,” Mobile Museum of Art, Mobile AL; “Into the Light,” Illinois Glass, Rockford Art Museum, Rockford IL; “Spark ans Flame” 50 yrs of Art Glass, Chazen Museum of Art, Univ. of Wisconsin

2001 “Celebration in Glass,” Bachman Gallery, Northern Indiana University 2000 “Millennium Glass: An International Survey,” Kentucky Art & Craft Foundation, Louisville, KY 1999 “The Art of Glass,” Kleen Gallery, Elgin College, Elgin, IL 1998 “A Passion for Glass,” Detroit Institute of Art, Detroit, MI 1997 “Blowing Hot, Cutting Cold: 35th Anniversary of the Studio Glass Movement”, Lakeview Museum of Arts, Peoria, IL “Glorious Glass: American & European Art Glass,” Owensboro Museum of Fine Art, Owensboro, KY 1996 “Nine Artist / Nine Visions,” DeCordova Museum & Sculpture Park, Lincoln, MA 1993 “Glassforms,” Fuller Museum of Art, Brockton, MA

1992 “Contemporary Glass of Massachusetts College of Art,” Sandwich Glass Museum, Sandwich, MA

1991 “Studio Glass: Selections from the Chordokoff Collection,” Detroit Institute of Art, Detroit, MI 1987 “Young Glass International,” Glasmuseum, Ebeltoff, Denmark “Whirlpool Foundation Sculpture Exhibition,” Krasel Art Center, St Joseph, MO

Publications

“Thomas Scoon Dialogues” Hard Cover Book, 2011 “Absolutely Visionary” Where Chicago Magazine: July 2001 “Sculpting a Name for Himself” Concord Monitor: April 1999 “Marx-Saunders Features Scoon Sculpture” Daily Herald: July 1997 “Review” Pittsburgh Post Gazette: 5/ 31/ 97 “Portfolio” American Craft Magazine: November Issue 1995 “Vital Connections” Gay Chicago Magazine: August Issue 1994 “Review” The New Art Examiner: October Issue 1994 “Glass Motif” The Villager: 4/14/ 93 “Review” Glass Magazine: Spring Issue 1992 “Review” The Boston Globe: 7 /19/ 90 “Corning New Glass Review” #6, #9 & #10

Collections

Private Collection, Kingdom of Bahrain, Saudi Arabia Art in the Embassy Program, US State Department, DC Detroit Institute of Arts, Chordorkoff Collection, Detroit, MI Glassmuseum, Ebeltoft, Denmark Detroit Institute of Arts, Robinson Collection, Detroit, MI

Marlene Dumas; models | Marlene dumas, Portrait,

Lorri Acott - Public Sculptures and Public Art

William Tucker

https://www.google.gr/search?q=%CF%83%CE%BA%CE%AF%CF%84%CF%83%CE%B1%20%CE %B4%CE%B9%CE%BA%CE%B1%CF%83%CF%84%CE%B9%CE%BA%CF%89%CE%BD %201860&tbm=isch&tbs=rimg:CaFeC5jlb_1BYe98YVp060Yx&bih=737&biw=882&hl=el&sa=X&ved=0CAIQrnZqFwoTCKi9OKnhe0CFQAAAAAdAAAAABBK#imgrc=l1L4nRbghdH9_M

https://sivenas.wordpress.com/2016/05/

Ο Ψηλός Βράχος το 1860 Posted on 28 May 2016

Από τους επισκέπτες της Εδεσσας των περασμένων χρόνων σχεδόν κανείς δεν έδωσε μεγάλη σημασία στην εξαιρετική τοποθεσία του Ψηλού Βράχου. Τα άλλα αξιοθέατα της πόλης μας, όπως οι καταρράκτες, το Κιουπρί ή ο υδρόμυλος στους σημερινούς μικρούς καταρράκτες τραβούσαν την προσοχή τους και μαγνήτιζαν τον φωτογραφικό τους φακό ή το ζωγραφικό τους ταλέντο. Υπήρξε όμως ένας επισκέπτης που θαύμασε και απαθανάτισε τόσο τον επιβλητικό βράχο όσο και την θέα απ αυτόν. Κι αυτός ο επισκέπτης ήταν μια γυναίκα: η Μαίρη Γουώκερ (Mary Adelaïde Walker). Ηταν το καλοκαίρι του 1860 όταν αυτή η Αγγλίδα ερασιτέχνης αλλά ταλαντούχα ζωγράφος βρέθηκε στη Θεσσαλονίκη για δυο χρόνια. Τότε της δόθηκε η ευκαιρία να επισκεφτεί την Εδεσσα και μάλιστα δυο φορές, το 1860 και το 1861. Είχε πάει στη Κωνσταντινούπολη στα μέσα της δεκαετίας του 1850 συνοδεύοντας τον αδελφό της ιερέα που στάλθηκε να ανεγείρει ένα ναό της Αγγλικανικής εκκλησίας στη πρωτεύουσα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας μετά τον Κριμαϊκό πόλεμο. Γοητεύθηκε από την Πόλη και την ζωή εκεί, από τον παράξενο για μια δυτική γυναίκα ρυθμό και τρόπο ζωής αλλά και από τις βυζαντινές αρχαιότητες που έβρισκε διάσπαρτες στις γειτονιές. Ετσι αποφάσισε να παρατείνει την αρχικά προσωρινή παραμονή της για περίπου …σαράντα χρόνια. Αλλωστε δεν είχε οικονομικό πρόβλημα γιατί με τον πρόωρο θάνατο του συζύγου της βρέθηκε με μια αρκετά μεγάλη περιουσία και χωρίς υποχρεώσεις στο Λονδίνο. Ηταν η πρώτη δυτική γυναίκα μάλιστα που πήρε άδεια να εισέλθει στα ενδότερα του παλατιού για να ζωγραφίσει την Φατιμέ Σουλτάνα, κόρη του σουλτάνου Αμπντούλ Μεσίντ. Το αστείο είναι ότι σύμφωνα με τα μουσουλμανικά έθιμα ακόμη και το ζωγραφισμένο πρόσωπο γυναίκας δεν έπρεπε να ειδωθεί από άνδρα. Γι αυτό και ο αναρτημένος πίνακας στο παλάτι ήταν καλυμμένος με ένα μεταξωτό ύφασμα ώστε να μη μπορούν οι άρρενες να δουν το πρόσωπο της ωραίας πριγκηποπούλας! Το 1860 λοιπόν, όταν ο οικοδεσπότης της Αγγλος πρόξενος στη Θεσσαλονίκη Τσάρλς Κάλβερτ (Charles Calvert) πήρε μετάθεση για το Μοναστήρι, την προσκάλεσε να τον συνοδεύσει με τη σύζυγό του στο ταξίδι. Η Μαίρη Γουώκερ δεν θα έχανε μια τέτοια ευκαιρία. Το “πολυάνθρωπο και πολύχρωμο καραβάνι” – με τα υψηλά πρόσωπα, τους υπηρέτες και τους οπλισμένους Αλβανούς που έθεσε στη διάθεση του προξένου ο πασάς της Θεσσαλονίκης – ξεκίνησε Αύγουστο μήνα από τη Χρυσή Πύλη για το μεγάλο ταξίδι. Αφού διέσχισαν την άδενδρη, αμμώδη και κουραστική πεδιάδα, το απόγευμα της τρίτης μέρας πλησίασαν στην Έδεσσα ακολουθώντας τα ίχνη της παλιάς Εγνατίας Οδού. Τελικά “φτάσαμε σε ένα στέρεο, φαρδύ και στριφογυριστό δρόμο ανάμεσα σε οπωρώνες, αμπέλια, μπαχτσέδες με καλαμπόκια και συκιές. Εδώ κι εκεί έβλεπες λεύκες, καρυδιές, καστανιές, οξιές και βελανιδιές”. Μέσα στη πόλη οδηγούσε με πολύ προσοχή το άλογο στα δύσκολα

σοκάκια μη χτυπήσει στις χαμηλές στέγες των μαγαζιών της αγοράς πηγαίνοντας προς το “παλάτι του Αρχιεπισκόπου” που τους περίμενε. Τότε μητροπολίτης ήταν ο Νικόδημος Α’ ο Τενέδιος στην αρχή της ποιμαντικής του θητείας. “Ο οικοδεσπότης μας προϋπάντησε μπροστά στη σκάλα του μεγάρου και με πολύ ευγένεια μας οδήγησε στην αίθουσα υποδοχής για το συνηθισμένο καφέ και μετά από τις εθιμοτυπικές κουβέντες πήγε να επιβλέψει τους ιερείς στο στρώσιμο του βραδινού τραπεζιού στη διπλανή αίθουσα. Το δείπνο ήταν πλούσιο και εξαιρετικό: ψάρι από τα γειτονικά ποτάμια, πουλερικά, βραστό και ψητό αρνάκι, λαχανικά, ριζόγαλο και γιαούρτι που τόσο συνηθίζεται στην Ανατολή. Είχε και ολόφρεσκα ροδάκκινα από τον κήπο της Αρχιεπισκοπής, γλυκά σταφύλια από τις πλαγιές των διπλανών λόφων, καλό κρασί της περιοχής και λευκό ψωμί. Αλλά το σημαντικότερο ήταν αυτή η γλυκειά αίσθηση δροσιάς και ηρεμίας που έφερνε ο ήχος των υδάτων. Καταρράκτες έτρεχαν κάτω από τα παράθυρα και ήταν ανακουφιστικό να τους ακούς μετά το μεγάλο ταξίδι στη καυτή και αμμώδη πεδιάδα του Βαρδάρη”. Και συνεχίζει: “Η ομορφιά της πόλης διαλαλείται από όλους ακόμη και από τους μη ενθουσιώδεις εμπόρους. Το πανόραμα όμως που αποκαλύπτεται μπροστά σου στη δροσιά του πρωϊνού ξεπερνά κάθε προσδοκία…στο βάθος της πλατειάς πεδιάδας πέρα από την ελαφριά γαλάζια ομίχλη φαίνεται μια ασημένια ανταύγεια – ο κόλπος της Θεσσαλονίκης”. Δίπλα παρατηρεί ένα “βράχο στη κορυφή του οποίου βρίσκονται γραφικά σπιτάκια με κόκκινες σκεπές και κατάλευκα επάνω δώματα με σεντόνια να ανεμίζουν στο ελαφρύ αεράκι. Ενα χαραγμένο στο βράχο μονοπάτι κατεβαίνει στο κάμπο και διακρίνεις Αλβανούς με την άσπρη φουστανέλλα και τα γυαλιστερά όπλα τους να προχωρούν κι εργατικούς Έλληνες να κουβαλούν στο κεφάλι τους ή πάνω στα γαϊδουράκια φύλλα μουριάς για τους μεταξοσκώληκες που εκτρέφουν στα σπίτια τους”. Την εικόνα του διπλανού βράχου θα απαθανατίσει εκείνο το πρωϊνό. Ο Ψηλός Βράχος όπως ήταν τον Αύγουστο του 1860

Ο Ψηλός Βράχος όπως είναι σήμερα

Στη συνέχεια θα περιεργαστεί την διπλανή εκκλησία (Κοίμηση της Θεοτόκου) και θα εντυπωσιαστεί παράξενα από τους κίονες και τα κιονόκρανα. Θα περιεργαστεί επίσης τη βάση ενός αρχαίου ιερού στο χείλος του κρημνού καθώς και απομεινάρια του αρχαίου τείχους. Η Γουώκερ θα κάνει άλλα δυο ταξίδια στην Έδεσσα στο δρόμο προς το Μοναστήρι: ένα την επόμενη χρονιά, το 1861, και ένα άλλο πολύ αργότερα, με την άνεση του τρένου πια, το 1896 μετά τον θάνατο του αδελφού της. Στο μυαλό της όμως έμεινε η ωραία εικόνα του βράχου και της θέας στον κάμπο. Θα αποτυπώσει ξανά τον Ψηλό Βράχο με χιονισμένο στο βάθος τον Όλυμπο, μια μαγευτική πραγματικά εικόνα (σε λιθογραφία του περίφημου Nicholas Hanhart).

Η Μαίρη Γουώκερ θα επιστρέψει στην Αγγλία το 1901 και θα εγκατασταθεί στο Ντόβερ. Εκεί θα κλείσει τα μάτια της τον Σεπτέμβριο του 1904 σε ηλικία 85 ετών.

https://gr.pinterest.com/pin/527061962619373278/

Auguste Rodin "esquisse pour le Balzac"

Damián Ortega / “Controller of the Universe”