ΤΑ ΕΘΙΜΑ ΤΟΥ ΠΑΣΧΑ ΣΤΟ Ν. ΣΚΟΠΟ ΣΕΡΡΩΝ
Εργασία της μαθήτριας του Γυμνασίου Ν. Σκοπού Δούμα Αθανασίας •
•
Με θέμα: Έθιμα του Πάσχα στο χωριό μου
•
Επιβλέπουσα καθηγήτρια Καραμπαΐρη Κατερίνα
Σχολικό έτος 2020-2021
•
ΠΑΣΧΑ
Πάσχα ονομάζεται η μεγάλη γιορτή του Χριστιανισμού και του ιουδαϊσμού. Στον Ιουδαϊσμό καθιερώθηκε ως η ανάμνηση της Εξόδου, που ελευθέρωσε τους Εβραίους από την αιγυπτιακή δουλεία. Μεταγενέστερα υιοθετήθηκε ως εορτασμός από τους Χριστιανούς αναφορικά με το θυσιαστικό θάνατο και την ανάσταση του Ιησού Χριστού. Το γεγονός της απελευθέρωσης αυτής συνέβη με μια σειρά θεϊκών προνοιακών παρεμβάσεων, από τις οποίες η σημαντικότερη εκδηλώνεται τη νύχτα κατά την οποία θα εξολοθρεύονταν τα πρωτότοκα των ανθρώπων και των ζώων των Αιγυπτίων, ενώ τα σπίτια των Εβραίων θα προστατεύονταν, αφού οι πόρτες τους είχαν σημαδευτεί με το αίμα του αρνιού που είχαν θυσιάσει.
ΜΕΓΑΛΗ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
Το βράδυ της Κυριακής των Βαΐων αρχίζει η εβδομάδα των παθών του Χριστού. Ντύνουν την εκκλησία στα μαύρα, οι γυναίκες φορούν μαύρα, οι άνδρες είναι αξύριστοι όλη την εβδομάδα. Οι περισσότεροι πιστοί νηστεύουν. Τη Μεγάλη Τετάρτη το απόγευμα τελείται το μυστήριο του ευχελαίου και όλοι πάνε στην εκκλησία για να τους “σταυρώσει” ο ιερέας στο μέτωπο. Παίρνουν το αλεύρι του ευχελαίου, το φυλάγουν στο εικονοστάσι και όποιος φοβάται του το δίνουν για να γίνει καλά.
ΕΘΙΜΑ
Κόκκινο Πανί: Αυτό το έθιμο απαντάται σε όλη την Β. Ελλάδα. Την Μ. Πέμπτη αλλά και την Μ. Παρασκευή οι νοικοκυρές απλώνουν κόκκινα ή μαύρα υφάσματα έξω από τα σπίτια τους προκειμένου να δείξουν το πένθος τους για την Σταύρωση και τον ενταφιασμό του Χριστού. Το έθιμο φέρεται να ξεκίνησε από την Καστοριά.
Τα κόκκινα αυγά
Τη Μεγάλη Πέμπτη, “Κόκκινη Πέμπτη”, Όσο το κόκκινο πανί είναι κρεμασμένο στο μπαλκόνι, οι γυναίκες δεν πλένουν, ούτε απλώνουν ρούχα, γιατί το θεωρούν κακό σημάδι. Βάφουν τα αυγά κόκκινα και κάνουν τσουρέκια. Όλη η γειτονιά μοσχοβολάει μαχλέπι και κακουλέ. Τα κόκκινα αυγά έχουν ιδιαίτερη σημασία. Συμβολίζουν τον τάφο του Χριστού που ήταν ερμητικά κλειστός- όπως το περίβλημα του αυγού- αλλά έκρυβε μέσα του τη ζωή, αφού από αυτόν βγήκε ο Χριστός και αναστήθηκε.
ΜΕΓΑΛΗ ΠΕΜΠΤΗ
Το βράδυ γίνεται η Σταύρωση του Χριστού και ακούγονται τα δώδεκα Ευαγγέλια. Οι γυναίκες κάθονται όλη τη νύχτα στην εκκλησία και φυλάγουν το Χριστό ψάλλοντας πένθιμους ύμνους, ενώ οι κοπέλες στολίζουν τον επιτάφιο.
ΜΕΓΑΛΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ
Η Μεγάλη Παρασκευή είναι ημέρα πένθους. Όλη τη μέρα οι καμπάνες χτυπούν πένθιμα, οι πιστοί πηγαίνουν λουλούδια στον Εσταυρωμένο. Οι νοικοκυρές δεν κάνουν δουλειές, δε μαγειρεύουν, μια και όλοι νηστεύουν και δεν τρώνε ούτε λάδι. Οι πιστοί, δεν πλένονται, δεν κόβουν τα νύχια τους, δεν ξυρίζονται και γενικά δεν καλλωπίζονται. Το βράδυ ψάλλονται τα εγκώμια από γυναίκες και γίνεται η περιφορά του επιταφίου στους δρόμους του χωριού.
Το Σπάσιμο γλάστρας
Πρόκειται για ένα ξεχασμένο έθιμο το οποίο σχεδόν έχει εκλείψει στην περιοχή μας. Το βράδυ της Μ. Παρασκευής μετά την περιφορά του Επιταφίου νεαρά παιδιά βγαίνουν στις γειτονιές και σπάνε γλάστρες προμηνύοντας το άνοιγμα του τάφου και την Ανάσταση του Χριστού. Οι νοικοκύρηδες άφηναν γεμάτες γλάστρες έξω από το σπίτι τους ειδικά για αυτό τον σκοπό.
ΜΕΓΑΛΟ ΣΑΒΒΑΤΟ
Το Μεγάλο Σάββατο το πρωί γίνεται η πρώτη Ανάσταση. Τη μέρα εκείνη τα παιδιά πηγαίνουν στις νονές τους κουραμπιέδες με σχέδια ή τσουρέκια και κόκκινα αυγά. Οι νονές τα δίνουν τη λαμπάδα και τα δώρα τους.
Κουραμπιέδες
Μπορεί να έχουμε συνηθίσει να απολαμβάνουμε τους κουραμπιέδες τα Χριστούγεννα, όμως στον Νέο Σκοπό Σερρών το νόστιμο γλυκό φτιάχνεται και το Πάσχα. Είναι ένα έθιμο που οι κάτοικοι του χωριού έφεραν από τον Παλιό Σκοπό. Ήταν μία ιεροτελεστία που τα παιδιά παρακολουθούσαν με γλυκιά προσμονή περιμένοντας να απολαύσουν τα γλυκά που σιγοψήνονταν και η μυρωδιά τους απλώνονταν στα σοκάκια του χωριού τραβώντας τα από την μύτη…. Η παράδοση αυτή τηρείται ακόμα στον Νέο Σκοπό μόνο που λόγω της καραντίνας η κάθε νοικοκυρά τους κάνει μόνη της.
Τα μεσάνυχτα όλοι ντυμένοι με τα καλά τους, κρατώντας τη λαμπάδα και το κόκκινο αυγό, πηγαίνουν στην εκκλησία. Στο “Χριστός Ανέστη” τσουγκρίζουν τα αυγά, ανταλλάσσουν ευχές και με το Άγιο Φως γυρίζουν στα σπίτια τους. Πρώτα ανάβουν την καντήλα, μετά τη φωτιά της εστίας τους, σταυρώνουν τους τοίχους και τρώνε τη μαγειρίτσα, φτιαγμένη από έντερα αρνιού.
ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΟΥ ΠΑΣΧΑ
Σημαντικό μέρος της γιορτής είναι το οικογενειακό τραπέζι. Η διευρυμένη οικογένεια μαζεύεται στο σπίτι, συνήθως στου παππού ή της γιαγιάς, τρώνε και γλεντάνε και ανταλλάσσουν τις πασχαλινές ευχές τους. Τα τελευταία χρόνια μάλιστα σουβλίζουν και αρνί και κοκορέτσι επηρεασμένοι απ’ τα έθιμα της υπόλοιπης Ελλάδας.
Αυγομαχίες Ένα από τα έθιμα που έφεραν μαζί τους οι πρόσφυγες από τις αλησμόνητες πατρίδες είναι και αυτό των αυγομαχιών την ημέρα του Πάσχα. Το έθιμο συμβολίζει την Ανάσταση του Κυρίου και τη σύγκρουση του καλού με το κακό. Το έθιμο των αυγομαχιών αναβιώνει σε αρκετές περιοχές της Ελλάδας και ειδικά της Βόρειας Ελλάδας, όπου εγκαταστάθηκαν πρόσφυγες ποντιακής καταγωγής. Οι αυγομαχίες σε κάποιες περιοχές συνδυάζονται με τον εορτασμό του Αγίου Γεωργίου και πλαισιώνονται με γεύμα που γίνεται αμέσως μετά τη λειτουργία τη δεύτερη ημέρα του Πάσχα, στην πλατεία του χωριού, με παραδοσιακούς χορούς και τραγούδια
ΤΕΛΟΣ
ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ!!!