Έθιμα και παραδόσεις που συνδέονται με το Πάσχα και επιβιώνουν ως τις μέρες μας στα χωριά μας.
Μέσα στην άνοιξη γιορτάζουμε την πιο σημαντική γιορτή της Χριστιανοσύνης, το Πάσχα… Μαζί με την ανάσταση της φύσης έρχεται και η Ανάσταση του Χριστού και η ψυχική αναγέννηση της ανθρωπότητας.
Κυριακή των Βαΐων • Ημέρα αφιερωμένη στην υποδοχή του Ιησού στα Ιεροσόλυμα. • Οι πιστοί πηγαίνουν στην εκκλησία και παίρνουν βάγια, που τους μοιράζει ο παπάς, για να τα βάλλουν στο εικονοστάσι λέγοντας: «όξω ψύλλοι και κοριοί, μέσα ήλιος και χαρά και καλή νοικοκυρά»
Τα παιδιά τραγουδούν: Βάι βάι τω Βαγιώ τρώμε ψάρι και κολιό και τη άλλη Κυριακή τρώμε κόκκινο αυγό.
• Το βράδυ της Κυριακής των Βαΐων αρχίζει η εβδομάδα των παθών του Χριστού. • Ντύνουν την εκκλησία στα μαύρα, οι γυναίκες φορούν μαύρα, οι άνδρες είναι αξύριστοι όλη την εβδομάδα. • Οι περισσότεροι πιστοί νηστεύουν και κάθε βράδυ πηγαίνουν στην εκκλησία.
Μεγάλη Δευτέρα • Είναι αφιερωμένη στη μνήμη του Ιωσήφ Παγκάλου, που τον πούλησαν τα αδέρφια του σα σκλάβο, επειδή τον φθονούσαν.
Μεγάλη Τρίτη • Ακούμε στην εκκλησία τις παραβολές των Μωρών παρθένων και των Ταλάντων, • ενώ ψάλλεται και το τροπάριο της Κασσιανής.
Μεγάλη Τετάρτη • Το απόγευμα τελείται το μυστήριο του ευχελαίου και όλοι πάνε στην εκκλησία για να τους «σταυρώσει» ο ιερέας στο μέτωπο. • Παίρνουν το αλεύρι του ευχελαίου, το φυλάγουν στο εικονοστάσι και όποιος φοβάται του το δίνουν για να γίνει καλά.
Ακολουθία του Ιερού Νιπτήρα
Μεγάλη Πέμπτη • Μεγάλη Πέμπτη, “Κόκκινη Πέμπτη”, οι νοικοκυρές κρεμούν στην εξώπορτα ένα κόκκινο πανί, ως σύμβολο του αίματος και της θυσίας του Χριστού. • Βάφουν τα αυγά κόκκινα και κάνουν τσουρέκια. Όλη η γειτονιά μοσχοβολάει μαχλέπι και κακουλέ. • Τα κόκκινα αυγά έχουν ιδιαίτερη σημασία. Συμβολίζουν τον τάφο του Χριστού που ήταν ερμητικά κλειστός- όπως το περίβλημα του αυγούαλλά έκρυβε μέσα του τη ζωή, αφού από αυτόν βγήκε ο Χριστός και αναστήθηκε.
• Η κάθε νοικοκυρά το πρωί της ημέρας κατέβαινε στο κοτέτσι της, έπαιρνε το αυγό, το σημάδευε, μεγαλοπεφτιάτικο το έλεγαν, το έβαφε όπως τα άλλα, και το τοποθετούσε στο εικονοστάσι μέχρι την Κοκκινοπέφτη της άλλης χρονιάς. • Με αυτό σταύρωναν τα παιδιά τους, για να κοκκινήσουν, να αποκτήσουν υγιή χαρακτηριστικά στο πρόσωπό τους, λέγοντας: καλούς ώρ’σες Πασχαλιά με τα κόκκινα τ’ αυγά και τη χρόν’ γιρά καλά
Όταν τέλειωνε αυτή η ιεροτελεστία, τα αυγά τοποθετούνταν στο εικόνισμα της Παναγίας με την ευχή: ¨γειαρουσύν’, καλουσύν’, μι του καλό να μας βρει Πασκαλιά κι τη χρόν’ καλύτιρα¨.
• Το βράδυ γίνεται η Σταύρωση του Χριστού και ακούγονται τα δώδεκα Ευαγγέλια. • Οι γυναίκες κάθονται όλη τη νύχτα στην εκκλησία και φυλάγουν το Χριστό ψάλλοντας πένθιμους ύμνους, ενώ οι κοπέλες στολίζουν τον επιτάφιο.
Μεγάλη Παρασκευή • Είναι ημέρα πένθους. Όλη τη μέρα οι καμπάνες χτυπούν πένθιμα, οι πιστοί πηγαίνουν λουλούδια στον Εσταυρωμένο. • Οι νοικοκυρές δεν κάνουν δουλειές, δε μαγειρεύουν, μια και όλοι νηστεύουν και δεν τρώνε ούτε λάδι. • Οι πιστοί, δεν πλένονται, δεν κόβουν τα νύχια τους, δεν ξυρίζονται και γενικά δεν καλλωπίζονται. • Το βράδυ ψάλλονται τα εγκώμια από γυναίκες και γίνεται η περιφορά του επιταφίου στους δρόμους του χωριού.
Η σημασία της Σταύρωσης του Κυρίου • Ο Κύριος θυσιάστηκε για χάρη μας. • Έδωσε τον εαυτό του αντάλλαγμα στο θάνατο για να απαλλαγούμε από τη φοβερή εξουσία του θανάτου. • Συγχώρησε τον άνθρωπο για την αμαρτία του, αλλά και τον δόξασε. • Τον συμφιλίωσε με το Θεό. • Έκαμε τη γη ουρανό σύντριψε με το θάνατό Του το θάνατο και το διάβολο. • Θεμελίωσε την Εκκλησία και μας χάρισε τη ζωή. • Ο θάνατος του είναι δοξασμένος, γιατί μας δώρισε την αθανασία και τη δόξα, με την εκ νεκρών Ανάσταση
Μεγάλο Σάββατο • Το Μεγάλο Σάββατο το πρωί γίνεται η πρώτη Ανάσταση. • Τη μέρα εκείνη τα παιδιά πηγαίνουν στις νονές τους κουραμπιέδες (στο Νέο Σκοπό) με σχέδια ή τσουρέκια και κόκκινα αυγά. Οι νονές τα δίνουν τη λαμπάδα και τα δώρα τους.
• Τα μεσάνυχτα όλοι ντυμένοι με τα καλά τους, κρατώντας τη λαμπάδα και το κόκκινο αυγό, πηγαίνουν στην εκκλησία. • Στο «Χριστός Ανέστη» τσουγκρίζουν τα αυγά, σε κάποια χωριά (Ψυχικό, Βαλτοτόπι) καίνε τον Ιούδα, ανταλλάσσουν ευχές και με το Άγιο Φως γυρίζουν στα σπίτια τους. • Πρώτα ανάβουν την καντήλα, μετά τη φωτιά της εστίας τους, σταυρώνουν τους τοίχους και τρώνε τη μαγειρίτσα, φτιαγμένη από έντερα αρνιού.
Κυριακή του Πάσχα Την Κυριακή του Πάσχα πηγαίνουν στη λειτουργία, τη λεγόμενη Δευτερανάσταση, και αντί για κερί προσφέρουν τη λαμπάδα τους που κρατούσαν το προηγούμενο βράδυ. Τότε γίνεται και η λιτανεία των εικόνων, με μεγάλη περιφορά μέσα στο χωριό.
Μετά την εκκλησία όλη η οικογένεια μαζεύεται στο σπίτι, συνήθως στου παππού και της γιαγιάς. Σουβλίζουν το αρνί και το κοκορέτσι. Τρώνε, γλεντάνε και ανταλλάσσουν τις πασχαλινές ευχές τους.
Σας ευχαριστούμε για την προσοχή σας
Καλό Πάσχα