2008_1QFull

Page 1


peveJejer-cee®e& 2008 (1979 mes ÒekeÀeefMele)

ÒeOeeve mebHeeokeÀ [e@. ceeOeJe mekeÌmesvee ’DejefJebo“ mebHeeefokeÀe cebpegÞeer mebHeeove men³eesie ÒeyeesOe kegÀceej ieesefJeue pe³e ÒekeÀeMe ef$eHeeþer Deeféeveer kegÀceej efceÞe ncceeo Denceo ]Keeve mebHeeove-meb®eeueve HetCe&le: DeJewleefvekeÀ leLee DeJ³eJemeeef³ekeÀ meom³elee MegukeÀ

DeepeerJeve : 500 ©., $ewJeeef<e&keÀ : 125 ©., Jeeef<e&keÀ : 50 ©., (Jeeef<e&keÀ MegukeÀ 5 ©. kesÀ [ekeÀ efìkeÀìeW kesÀ ªHe ceW Yeer mJeerkeÀe³e& nw) efJeosMe ceW (mecegêer [ekeÀ mes) Jeeef<e&keÀ : 15 [e@uej ³ee 12 HeeQ[ ke=ÀHe³ee meom³elee MegukeÀ ®ewkeÀ (keÀceerMeve peesæ[keÀj), ceveerDee@[&j, ef[ceeb[ [^eHeÌì Üeje kesÀJeue ’keÀLeeefyebye“ kesÀ veece ner YespeW.

j®eveeSb Je MegukeÀ Yespeves keÀe Helee S-10 yemesje, Dee@HeÀ efove-keÌJeejer jes[, osJeveej, cegbyeF& - 400 088. HeÀesve : 2551 5541, 9819162648 e-mail : kathabimb@yahoo.com (ke=ÀHe³ee j®eveeSb Yespeves kesÀ efueS F&-cesue keÀe Òe³eesie ve keÀjW.) Òe®eej-Òemeej J³eJemLeeHekeÀ : megYee<e efiejer HeÀesve : 9324047340 SkeÀ Òeefle keÀe cetu³e : 15 ©. ke=ÀHe³ee vecetves keÀer Òeefle cebieeves nsleg 15 ©. kesÀ [ekeÀ efìkeÀì DeJeM³e YespeW. (meeceev³e DebkeÀ : 40-44 He=ÿ)

¬eÀce

keÀLeeefyebye

keÀneefve³eeb ~~ 7 ~~ ns jece ! / megMeeble megefÒe³e ~~ 11 ~~ me]pee³eeHeÌlee / [e@. cebieuee jece®ebêve ~~ 16 ~~ yeme. ®ee³e keÀe oewj Lee Deewj ®e®ee&Sb LeeR / jepeWê Heeb[s ~~ 20 ~~ ceOee³eeblej / [e@. Jeer. jeceMes<e ~~ 27 ~~ jesMeveerJeeuee / jepeWê Jecee&

ueIegkeÀLeeSb ~~ 16 ~~ Gcceero / meg<ecee efmevne ~~ 20 ~~ nJeeSb / ke=À<Ce Mecee& ~~ 41 ~~ ®eewLee mlebYe / meeefyej ngmewve

keÀefJeleeSb / ]ie]peueW / ieerle ~~ 10 ~~ Jes ueesie / efiejerMe ®ebê ÞeerJeemleJe ~~ 40 ~~ keÀefJeleeSb / [e@. efleuekeÀjepe ieesmJeeceer ~~ 47 ~~ keÀesves Jeeuee keÀceje / jener MebkeÀj ~~ 49 ~~ ]ie]peueW / efJeve³e efceÞe, MeketÀj DeveJej ~~ 48 ~~ ³eeo veneR Deelee / osJeWê jCeJee ~~ 48 ~~ ]ie]peue / Òees. YeeieJele Òeuneo efceÞe ‘efve³ee]pe’ ~~ 48 ~~ ]ie]peue / kesÀMeJe MejCe

mlebYe

~~ 2 ~~ ~~ 4 ~~ ~~ 32 ~~ ~~ 37 ~~ ~~ 42 ~~ ~~ 43 ~~

’kegÀí keÀner, kegÀí DevekeÀner“ uesìj yee@keÌme ’Deeceves-meeceves“ / jepeWê Jecee& ’meeiej-meerHeer“ / [e@. efleuekeÀjepe ieesmJeeceer ’Jeelee³eve“ / meeefyej ngmewve HegmlekeÀ-meceer#eeSb

DeeJejCe ef®e$e : [e@. DejefJebo

(peeHeeve kesÀ efce³eeefpecee ÜerHe ceW SkeÀ Oece& mLeue keÀe mecegê efmLele Üej)

’keÀLeeefyebye“ cegbyeF& keÀer ’mebmke=Àefle mebj#eCe mebmLee“ kesÀ meewpev³e mes ÒekeÀeefMele nesleer nw.


kegÀí keÀner, kegÀí DevekeÀner Fme DebkeÀ kesÀ meeLe ’keÀLeeefyebye“ ves ÒekeÀeMeve kesÀ leermeJeW Je<e& ceW ÒeJesMe efkeÀ³ee nw. ÒeejbYe ceW, kegÀí Je<eeX lekeÀ ’keÀLeeefyebye“ ÜwceeefmekeÀ Heef$ekeÀe kesÀ ªHe ceW ÒekeÀeefMele nesleer Leer. Fme lejn iej SkeÀ mLetue Devegceeve ueiee³ee pee³e lees Deye lekeÀ Heef$ekeÀe kesÀ 100 mes kegÀí DeefOekeÀ DebkeÀ ÒekeÀeefMele nes ®egkesÀ nQ. keÀnvee ve nesiee efkeÀ Fme oewjeve n]peejeW íesìs-yeæ[s j®eveekeÀejeW keÀes ’keÀLeeefyebye“ ves SkeÀ mJemLe ceb®e Òeoeve efkeÀ³ee nw. ÒeejbYe mes ner Heef$ekeÀe ves efnboer keÀneveer keÀes ÒeOeevelee osles ngS DeHeves DeeHekeÀes efkeÀmeer Jeeo, Kesces ³ee iegì mes Deueie jKee. ³ener keÀejCe nw efkeÀ Deepe osMe keÀer kegÀí Fveer-efieveer ueeskeÀefÒe³e Heef$ekeÀeDeeW ceW ’keÀLeeefyebye“ keÀer SkeÀ Deueie Hen®eeve yeve ie³eer nw. FOej neue kesÀ kegÀí ÒeJeemeeW ceW keÀF& meeefnl³ekeÀejeW mes efceueves keÀe meb³eesie ngDee. yengleeW mes cesje J³eeqkeÌleiele Heefj®e³e veneR Lee, efHeÀj Yeer Jes ’keÀLeeefyebye“ keÀes ’Hen®eeveles-peeveles“ Les. DeYeer kegÀí efove HetJe& Fueeneyeeo efJeée efJeÐeeue³e kesÀ YeeweflekeÀer efJeYeeie kesÀ Deeceb$eCe Hej, efomebyej 07 ceW Fueeneyeeo peevee ngDee. yengle ner keÀce mece³e keÀer met®evee Hej Deeveve-HeÀeveve ceW keÀLeekeÀej megYee<e ®ebê ieebiegueer ves SkeÀ keÀeJ³e mebO³ee keÀe meHeÀue Dee³eespeve efkeÀ³ee. FmeceW GHeefmLele meYeer j®eveekeÀej cegPes J³eeqkeÌleiele leewj Hej veneR Yeer peeveles Les, Hej ’keÀLeeefyebye“ mes Heefjef®ele Les. Fmeer lejn HeÀlesnieæ{-HeÀ©&Keeyeeo ÒeJeeme kesÀ oewjeve ’efMeKej mebmLee“ ves cesjs Deewj Helveer cebpegÞeer kesÀ mecceeve ceW SkeÀ keÀeJ³e-ieesÿer Dee³eesefpele keÀer. otmejs efove, Heeme kesÀ ]keÀmyes, efíyejeceT ceW Yeer ’meceeefpekeÀ ¬eÀebefle Heefj<eo“ ves nceeje mecceeve efkeÀ³ee ie³ee. ³en meye meeefyele keÀjlee nw efkeÀ osMe kesÀ meeefnl³e Òesefce³eeW kesÀ ceO³e ’keÀLeeefyebye“ keÀer Hewþ efkeÀleveer ienjer nes ie³eer nw.

Deye Fme DebkeÀ keÀer keÀneefve³eeW Hej kegÀí .... Henueer keÀneveer ’ns jece !“ (megMeeble efÒe³e) YeeieerjLe Òemeeo keÀer keÀneveer nw pees DeHeveer keÀe@ueesveer keÀer ieboieer keÀer me]HeÀeF& keÀjvee ®eenlee nw uesefkeÀve FmekesÀ ®eueles Heeieue keÀjej keÀj efo³ee peelee nw. cebieuee jece®ebêve keÀer keÀneveer ’me]pee³eeHeÌlee“ Gme yesìs keÀer keÀneveer nw pees SkeÀ ]ieuele OeejCee keÀes ceve ceW Heeue keÀj DeHeves efHelee keÀes iebiee Ieeì Hej íesæ[ Deelee nw uesefkeÀve Fme Ye³ebkeÀj ]ieueleer keÀer mepee mes ye®e veneR Heelee. Deieueer keÀneveer ’yeme ®ee³e keÀe oewj Lee....“ ceW jepeWê Heeb[s ves jsKeebefkeÀle efkeÀ³ee nw efkeÀ leLeekeÀefLele yegef×peerJeer DeefOekeÀebMele: ®ee³e kesÀ oewj kesÀ meeLe leceece cegÎeW Hej cee$e ®e®ee& ner keÀjles jnles nQ, yeme Fmemes DeefOekeÀ kegÀí veneR. [e@. Jeer. jeceMes<e keÀer keÀneveer ’ceO³eeblej“ SkeÀ Depeerye efmLeefle keÀer keÀneveer nw. oesmle keÀer ce=l³eg kesÀ keÀejCe SkeÀ ]KegMevegcee Meece efyeleeves keÀer DeekeÀeMe keÀer meejer ’Hueeefvebie“ Oejer keÀer Oejer jn peeleer nw, ³ee efHeÀj ³en ogKeo neomee SkeÀ ceO³eeblej ner Lee ! jepeWê Jecee& keÀer keÀneveer ’jesMeveer Jeeuee“ Gme J³eeqkeÌle keÀer keÀneveer nw pees Heæ{eF& ceW De®íe nesves kesÀ yeeJepeto ]iejerye nesves kesÀ veeles DeHeveer ]ef]peboieer ceW jesMeveer veneR Yej mekeÀe. ö ³en ]ieewj leueye nw efkeÀ Fme DebkeÀ ceW, Þeerceleer cebieuee jece®ebêve keÀes íesæ[keÀj Dev³e j®eveekeÀejeW keÀer keÀneefve³eeb ’keÀLeeefyebye“ ceW Henueer yeej pee jner nQ.

osMe SkeÀ meb¬eÀceCe-keÀeue mes ieg]pej jne nw. Dee]peeoer kesÀ yeeo kesÀ Meg©Deeleer oMekeÀeW keÀer yengle-meer mecem³eeDeeW mes nce GYej ®egkesÀ nQ. nefjle ¬eÀebefle Deewj éesle ¬eÀebefle kesÀ keÀejCe nce KeeÐeeVe Deewj ogiOe GlHeeove ceW DeelceefveYe&j nQ. megj#ee GlHeeove, mìerue-meerceWì GlHeeove, ceesìjkeÀej GlHeeove ceW nce yengle mes osMeeW mes Deeies nQ. Ssmes kegÀí Deewj Yeer #es$e efievee³es pee mekeÀles nQ. SkeÀ mece³e Lee peye Debleje&ä^er³e cegêe keÀes<e mes efue³es $eÝCe keÀe y³eepe ®egkeÀeves kesÀ efueS Deewj $eÝCe uesvee Heæ[lee Lee. ³eneb lekeÀ efkeÀ efj]peJe& yeQkeÀ ceW jKee meesvee Yeer nceW efiejJeeR jKevee Heæ[e. Yeuee nes kebÀH³etìj Deewj met®evee ÒeewÐeesefiekeÀer keÀe efkeÀ Deepe nceejs Heeme efJeosMeer cegêe keÀer keÀceer veneR nw. nceejs kebÀH³etìj Fbpeerefve³ej ogefve³ee Yej ceW íe³es ngS nQ. Keeæ[er osMe Deye ueeskeÀefÒe³e iebleJ³e veneR jn ie³es nQ. DecejerkeÀe ceW DeeHe keÀneR Yeer pee³eW, keÀeHeÀer yeæ[er mebK³ee ceW meye lejHeÀ efnbogmleeveer yes]KeewHeÀ Ietceles ve]pej Deeles nQ. yengle Henues, DecejerkeÀe ceW, ’[e@ì yemìme&“ mes YeejleJeeefme³eeW keÀes Keleje yevee jnlee Lee efkeÀ keÀye keÀesF& obieF& DeekeÀj efnbogmleeveer Deewjle kesÀ ceeLes Hej ueieer efyeboer keÀe ue#³e meeOe ues. nceejs osMe ceW Yeer Deye ’ye´sve [^sve“ keÀer keÀesF& yeele veneR keÀjlee. ÒeMve ³en Gþlee nw efkeÀ Flevee kegÀí nesves kesÀ yeeo ke̳eeW veneR efyepeueer, meæ[keÀ, cekeÀeve, Yeespeve, Heeveer, pevemebK³ee-Je=ef×, yesjes]peieejer, DeefMe#ee, YegKecejer, yeeæ{, metKee pewmeer nceejer cetueYetle mecem³eeDeeW kesÀ keÀesF& Yeer meceeOeeve meeceves veneR efoKeeF& os jns nQ ? DeYeer kegÀí efove HetJe& nefj³eeCee mejkeÀej keÀer ®eHejeefme³eeW keÀer leerve veewkeÀefj³eeW kesÀ efJe%eeHeve kesÀ peJeeye ceW 11,000 DeeJesove ÒeeHle ngS. ojDemeue, osKee pee³es lees meÊeeOeejer keÀCe&OeejeW ceW Fve mecem³eeDeeW keÀe meceeOeeve {tbæ{ves keÀer ve lees ³eesi³elee nw Deewj ve ner Jes Fme efoMee ceW kegÀí keÀjvee ®eenles nQ. Deiej pevelee keÀer meye HejsMeeefve³eeW keÀe Heej ueie ie³ee lees efHeÀj Fve keÀCe&OeejeW keÀes keÀewve Hetísiee? Jeesì yeQkeÀ keÀer jepeveerefle keÀe Henuee efve³ece nw efkeÀ kesÀJeue Deeéeemeve oes Deewj keÀefþveeF³eeW keÀes yejkeÀjej jKees. nj ®egveeJe ceW SkeÀ ve³ee veeje oes - ’]iejeryeer nìeDees“ kesÀ yeeo ’keÀe@vûesme keÀe neLe Deece Deeoceer kesÀ meeLe“ Deewj Deye ve³es ³egJejepe ves SkeÀ ve³ee veeje efo³ee nw -’keÀe@vûesme kesÀ oesveeW neLe ]iejerye Deeoceer kesÀ meeLe.“ jes[-Mees keÀjes ³ee jLe-³ee$ee keÀjes. pevelee keÀer mce=efle lees Jewmes ner keÀceæpeesj nesleer nw. #es$e efJeMes<e ceW efpeme peeefle ³ee Oece& Jeeues DeefOekeÀ neW GmekesÀ Devegmeej Òel³eeMeer keÀes Keæ[e keÀjes, ®eens Jen pesue kesÀ Deboj nes ³ee yeenj. GmekesÀ yeeo yeme Heew-yeejn !

keÀLeeefyebye / peveJejer-cee®e& 2008 ~~ 2 ~~


DeeHeeledkeÀeue kesÀ yeeo Dee³eer pevelee mejkeÀej keÀes ’efKe®eæ[er mejkeÀej“ keÀn keÀj ceKeewue Gæ[eves Jeeueer 110 Je<e& Hegjeveer Heeìea keÀer Jele&ceeve mejkeÀej Ssmeer ’efKe®eæ[er“ nw efpemeceW kebÀkeÀæ[ ]p³eeoe nQ, oeue Deewj ®eeJeue keÀce. efyevee keÀesF& oeef³elJe Gþe³es, men³eesieer JeeceHebLeer oue jes]pe ieeroæ[ YeYekeÀer osles jnles nQ. Jewmes Yeer GvnW mejkeÀej kesÀ ®eueves ve ®eueves mes keÀesF& celeueye veneR. yeme Deieues ®egveeJe ceW DeHeves celeoeleeDeeW keÀes ³en yeleevee Deemeeve nesiee efkeÀ DeeHekesÀ efnleeW kesÀ efueS nce ncesMee ueæ[les jns. JeeceHebLeer oueeW keÀe SpeW[e efkeÀmeer mes ígHee veneR nw. efleyyele ceW nes jns oceve keÀes ueskeÀj JeeceHebefLe³eeW kesÀ meeLe-meeLe keÀe@vûesme Yeer ®egHHeer meeOes nw. De©Cee®eue keÀes ®eerve ves DeHevee efnmmee yelee³ee lees Yeer nceejer keÀesF& ]Keeme Òeefleef¬eÀ³ee veneR ngF&. efleyyele kesÀ Oece&iegª ceeveveer³e oueeF& ueecee Yeejle ceW Je<eeX mes DeefleefLe kesÀ ªHe ceW jn jns nQ. GvnW efouueer ceW Debleje&ä^er³e mecceeve efo³ee peelee nw uesefkeÀve keÀe³e&¬eÀce ceW mejkeÀej keÀe SkeÀ Yeer vegceeFboe veneR peelee. ®eerve ceW nesves Jeeues DeesuebefHekeÀ KesueeW keÀer ceMeeue kesÀ mJeeiele Deewj oewæ[ kesÀ oewjeve jeä^Heefle YeJeve mes ueskeÀj Fbef[³ee iesì lekeÀ keÀe FueekeÀe íeJeveer ceW leyoerue keÀj efo³ee peelee nw leeefkeÀ keÀneR mes Yeer keÀesF& Yeer efleyyeleer ÒeoMe&vekeÀejer Deeme-Heeme Yeer ve HeÀìkeÀ mekesÀ. nceejer ve keÀesF& osMeer-veerefle nw, ve efJeosMeer veerefle. oueeF& ueecee meeueeWmeeue Yeejle ceW jn mekeÀles nQ efkebÀleg Deieues Je<e& kesÀ ®egveeJeeW kesÀ ceÎsvepej DeuHemebK³ekeÀeW keÀes ve JeeceHebLeer yebieeue mejkeÀej vee]KegMe keÀjvee ®eenleer nw Deewj ve ner keÀe@vûesme. ueeKeeW yebieueeosMeer Yeejle ceW jn mekeÀles nQ efkebÀleg lemueercee vemejerve kesÀ efueS nceejs ³eneb keÀesF& peien veneR. uebove Hengb®e keÀj SkeÀ JekeÌleJ³e ceW lemueercee ves kegÀí Ssmee keÀne -’cesje Jeer]pee í: cenersves kesÀ efueS ]peªj yeæ{e efo³ee ie³ee ceiej ceQ SkeÀ yebOekeÀ keÀer lejn jn jner Leer. Yeejle mejkeÀej Oeeefce&keÀ keÀÆjHebefLe³eeW mes efYeVe veneR nw. efouueer cesjs efueS ìe@®e&j ®eQyej pewmee Lee, ceQ kegÀí yeesue veneR Heeleer Leer. cesjer ieefleefJeefOe³eeW Hej ®eewefyemeeW IebìeW vepej jnleer Leer. ceQ SkeÀ meesves kesÀ efHebpeæ[s ceW kewÀo Leer. ceQ yeerceej Heæ[er lees mejkeÀejer [e@keÌìj mes Fuee]pe keÀje³ee ie³ee. ceQ þerkeÀ nesves kesÀ mLeeve Hej Deewj yeerceej nesleer ie³eer. SkeÀ efove lees yesnesMe neskeÀj efiej ie³eer. ceQves mees®ee Lee keÀesuekeÀelee ceW veneR lees efouueer ceW jn uetbieer. ceiej peye cesjs Mejerj keÀes ]Kelece keÀjves keÀe Òe³eeme nesves ueiee lees cesjs Heeme Yeejle íesæ[ves kesÀ DeueeJee otmeje jemlee veneR Lee.“ lemueercee ves Yeejle íesæ[ efo³ee efkebÀleg nceejs ceeveJeeefOekeÀeefj³eeW ves ®etb Yeer veneR keÀer ! De]HeÀpeue iegª keÀer HeÀebmeer Yeer Deieues ®egveeJe efveuebefyele jnsieer. efHeíues kegÀí cenerveeW mes ueieves ueiee nw efkeÀ osMe ceW ’mejkeÀej“ pewmes nw ner veneR ! Leesæ[er osj kesÀ efueS ³en ceeve Yeer ueW lees Gmes ÒeOeeveceb$eer lees DeJeM³e veneR ®euee jns nQ, Jes cee$e efkeÀmeer Deewj keÀe cegKeewìe nQ. meejs efveCe&³e keÀesF& Deewj ueslee nw, meejs efveoxMe keÀneR Deewj mes Deeles nQ. DekeÀyej Üeje KeeR®eer uekeÀerj kesÀ Heeme SkeÀ otmejer uekeÀerj KeeR®e keÀj yeerjyeue ves uekeÀerj keÀes íesìe keÀj efo³ee Lee, FmekesÀ efJeHejerle, Deepe íesìer uekeÀerj keÀes yeæ[er keÀjves kesÀ efueS GmekesÀ DeemeHeeme keÀF& íesìer uekeÀerjW KeeR®e keÀj yeæ[e yeveeves kesÀ Òe³eeme efvejblej peejer nQ. ®eens Jen jeä^Heefle kesÀ Heo keÀer ieefjcee keÀe ÒeMve nes DeLeJee ÒeOeeveceb$eer kesÀ Heo keÀer yeele nes Fve Hej efJejepeceeve J³eeqkeÌle ’yeeF& ef[HeÀeuì“ ner Jeneb Hengb®es nQ. ceveceesnve efmebn peer cee$e SkeÀ ’keÀe³e&keÀejer“ ÒeOeeveceb$eer nQ, pewmes ner keÀesF& GHe³egkeÌle J³eeqkeÌle Heo ûenCe keÀjves keÀes lew³eej nesiee GvnW Fme ieÎer keÀes l³eeievee Heæ[siee. kegÀí efove HetJe&, keÀF& yeej ìueves kesÀ yeeo, ®eej meeue kesÀ yeeo Henueer yeej, ceb$eer Heefj<eo keÀe efJemleej mebYeJe nes Hee³ee uesefkeÀve DeYeer Yeer keÀF& Heo efjkeÌle nQ. ceerefìbieeW Deewj meYeeDeeW ceW Òeefleefove ÒeOeeveceb$eer kegÀí ve kegÀí keÀnles nQ efkebÀleg GvekeÀer DeeJee]pe JeeleevegketÀefuele meYeeie=n mes yeenj lekeÀ veneR pee Heeleer. Yeejle pewmes ieefjceeMeeueer efJeMeeue osMe keÀe meJeex®®e vesle=lJe Ssmes J³eefkeÌle kesÀ neLe ceW nesvee ®eeefnS efpemekesÀ SkeÀ Dee»eve Hej osMeJeemeer DeHevee meye kegÀí v³eewíeJej keÀjves keÀes lelHej neW. íesìs keÀo kesÀ ÒeOeeveceb$eer ceeveveer³e Þeer ueeueyeneogj Meem$eer efkeÀleves keÀÎeJej Les efkeÀ GvekesÀ SkeÀ yeej keÀnves Hej pevelee ves SkeÀ yeej keÀe Keevee íesæ[ efo³ee Lee. ojDemeue, mejkeÀej kesÀ Heeme cetueYetle mecem³eeDeeW mes efveHeìves kesÀ keÀesF& þesme ³ee keÀejiej GHee³e veneR nQ. cen]pe ’ìeskeÀefve]pce“ mes kegÀí neefmeue veneR nes mekeÀlee - keÀYeer efve³ee&le Hej jeskeÀ ueiee oes Deewj keÀYeer cenbies Deewj Deeoefce³eeW kesÀ ve Keeves ³eesi³e KeeÐeeVe keÀe Dee³eele keÀjes Deewj yeeo ceW Gmes veä keÀj oes. cenbieeF& yeæ{ jner nw lees GmekeÀe keÀejCe peceeKeesjer nw ³ee efHeÀj meejer ogefve³ee kesÀ neueele ner ]Kejeye nQ ! Deewj veneR lees jep³e mejkeÀejeW kesÀ Heeues ceW ieWo HeWÀkeÀ oes. ’efj³euìer“ keÀe³e&¬eÀceeW ceW efkeÀmeer keÀes efpeleeves kesÀ efueS Jeesì ceebie keÀj DeLeJee Dev³e efkeÀmeer Ieìvee Hej DeHeves efJe®eej SmeSceSme Üeje Yespeves Hej ìerJeer ®ewveume ceesìer keÀceeF& ceW pegìer nQ. ef¬eÀkesÀì cew®e ceW nejves kesÀ yeeo ’keÀce]peesj keÀæ[er keÀewve?“ kesÀ efueS Yeer SmeSceSme Üeje cele Deecebef$ele efkeÀ³es peeles nQ. Dee½e³e& veneR nesiee efkeÀ MeerIe´ ner keÀesF& ®ewveue SmeSceSme Üeje pevelee kesÀ cele ceebieleer efoKeeF& os efkeÀ ®eewOejer ®ejCe efmebn, jepee efJeée ÒeleeHe efmebn, ®ebêMesKej, osJes ieewæ[e, DeeF&. kesÀ. iegpejeue Deewj [e@. ceveceesnve efmebn ceW mes meyemes keÀce]peesj ÒeOeeveceb$eer keÀewve ?

osMe keÀe mece=× Deewj ceO³ece Jeie& Deepe DeeF& Heer Sue kesÀ 20-20 cew®eeW ceW DeekebÀþ [tyee ngDee nw. Gmes efyepeueer, Heeveer, meæ[keÀ keÀer mecem³ee mes kegÀí uesvee-osvee veneR. ìerce kesÀ ceeefuekeÀeW ves keÀjesæ[eW ueiee³es nQ, GvekeÀer DejyeeW keÀer keÀceeF& nesieer. keÀeuee me]HesÀo nesiee. jes]pe efkeÀlevee meÆe ueielee nesiee FmekeÀe Deboepe ueieevee cegeqMkeÀue nw. GOej HeeuekeÀer mepeeF& pee jner nw, yetæ{s-peJeeve keÀnej lew³eej nQ, ³egJejepe DeeDees, efJejepees. nceeje peerJeve meHeÀue keÀjes.

keÀLeeefyebye / peveJejer-cee®e& 2008 ~~ 3 ~~


1234567890123456789012345678901212345 1234567890123456789012345678901212345 1234567890123456789012345678901212345 1234567890123456789012345678901212345 1234567890123456789012345678901212345

b{Q>a ]m∞∑g

v "H$Wmq]]' H$m OwbmB©-oXgß. 07 AßH$ o_bm. AmdaU [•> [a oeH$mJm{ H$s H•$oÃ_ Prb H$s ‡mH•$oVH$Vm ^m J`r. X{a VH$ oZhmaVm ahm. gm{MVm ahm oH$ em∞_]J© H{$ Ao^`ßVm, oOgZ{ Bg Prb H$m{ AmH$ma oX`m h°, H$s H$bm-X•oÔ> Am°a X{e^o∫$ oH$VZr odH$ogV Am°a C‘mŒm h°! h_ma{ BßOroZ`a 95 ‡.e. hµO_ H$a OmV{ h¢ Am°a 5 ‡.e. H$m oZ_m©U H$m`© H$amV{ h¢. H$hmoZ`m|, bKwH$WmAm|, H$odVmAm|, gmjmÀH$ma (gmJa-gr[r), AmÀ_mbm{MZ (Am_Z{-gm_Z{) d g_rjmAm| g{ gwgoÇmV H$Wmq]] H$s bJ^J ha aMZm [R>Zr` hr Zht, _ZZr` ^r h°. ‡À`{H$ H$hmZr, ‡À`{H$ H$odVm H$m AZyR>m ÒdmX h°. "gmohÀ` gßÒH$mnaV H$aVm h°,' "ßAßY{a{ H$m{ am{eZr X{Vm h°' - H$m{ ]òy]r MnaVmW© H$aVr aMZmEß ]h˛V A¿N>r bJt. gß[mXH$s` - ha X{edmgr g{ X{e d\$mXmar MmhVm h°, J‘mar H$s Zht, qH$Vw..... gwa|– aKwdßer, S>m∞. gam{O Hw$_ma, H•$oVH$m H{$ear H$s H$odVmEß, oOV|– Om°ha H$m JrV AßXa VH$ PH$Pm{a J`m. "IyßIma g_`' H{$ gM H$m{ ]{]mH$s g{ CY{∂S>Vr Am°a gm{MZ{-JwZZ{ H$m{ odde H$aVr aMZmEß AßH$ H$m{ gmW©H$Vm X{Vr h¢ Am°a gßJ´Ur` ]ZmVr h¢. "H$hmZr H$s _yb eV© hm{Vr h° CgH$s bm{H$ aßOH$Vm Am°a AmÒdmXZ Om{ [mR>H$ H$m{ ]mßYVm h° Am°a H$Wm-g_mo· VH$ CgH{$ Hw$Vyhb H$m{ ]Zm`{ aIVm h°.' Bg eV© H$m{ AßH$ H$s g^r H$hmoZ`mß [yam H$aVr h¢. "g_`M{VZm' g]_| AZyJyßoOV hm{Vr h°. Ohmß "]X_me AmX_r' Am°a "[mßMdmß ]y∂T>m' - g_mO Am°a amOZroV H{$ N>Ÿ Am°a odgßJoV`m| H$m{ CH{$aVr h¢, dht "Zm°-Mm°Xh H$s bm{H$b' Am°a "amOm gmaßJm...' _m`modZr _wß]B© H{$ Í$[mH$f©U Am°a CgH$s MH$mMm¢Y _| oVam{ohV hm{Vr AmX_r H$s oZOVm H$m{ oMÃmßoH$V H$aVr h¢. qµOXJr H$m{ òweZw_m ]ZmZ{ Am°a o\$a CgH{$ obE [°g{ H$_mZ{ H$s [mJb gZH$ AmX_r H$m{ `ßà ]ZmH$a N>m{∂S> X{Vr h°, EH$X_ gßd{XZ ey›`. Ry>ßR> hm{ ahr oµOßXJr H$m gM COmJa H$aVr h° "H$m{Îhˇ H$m ]°b.' ha H$hmZr H$m CÂXm oeÎ[, "AßXmO{-]`mß Am°a'.....AmdaU, N>[mB©, H$mµJµO g] Hw$N> ]{Om{∂S>. g] [a _wß]B© H$r _m`m H$s N>m[!

X oed_yoV© qgh,

VÒH$a ]Z J`{. Z{Vm, AmO Òd`ß Bgr MnaÃhrZ amÔ≠>ZroV H{$ oeH$ma hm{H$a EH{$-47 H$s N>m`m _| ahV{ h¢. O°gr H$aZr, d°gr ^aZr, ^a ah{ h¢ AmJ{ Am°a ^a|J{. gm{ S>m∞.gmh] Am[H$m b{I gro_V gHw©$b{eZ dmbr EH$ [oÃH$m _| N>[m h°, H•$[`m Bg{ odÒVma X|. hµH$sH$V OZ-OZ VH$ [h˛M ß { V^r gmW©H$ hm{Jr. hm{ gH{$ Vm{ Am[ A[Z{ AZw^dm| H$m{ Om{ Hw$N> Om[mZ _| X{Im, [wÒVH$ H$m Í$[ X|, Mmh{ N>m{Q>m Í$[ hr ∑`m| Z hm{. "H$Wmq]]' H$m gß`w∫$mßH$ ^r o_bm. [hbr ZµOa oeH$mJm{ H{$ em∞_]J© BbmH{$ H$s ZJa[mobH$m H$s Prb [a [∂S>r. [hb{ gm{Mm, _°gay H{$ d•ßXmdZ ]mJ H$m oMà hm{Jm. Q>H$Q>H$s bJmH$a H$m\$s X{a VH$ oZhmaVm ahm. BVZr emßoV Vm{ JßJm H{$ VQ> [a ^r Zht o_bVr ∑`m|oH$ bm{Jm| H$s l’m H{$ A[ma OZ-g_yh _| ^bm EH$mßV H$hmß o_b{. A] Vm{ ]–rZmW, H{$XmaZmW, JßJm{Ãr, O_Zm{Ãr [a ^r EH$mßV Zht o_bVm ∑`m|oH$ BZ ÒWmZm| [a ^r∂S> O_m ahVr h°. AmdaU [•> H$s oOVZr Vmarµ\$ H$Íß$, H$_ hm{Jr. AmJ{ ]∂T>m Vm{ gß[mXH$s` [∂T>m - E{gm bJm oH$ oH$gr ¡dmbm_wIr H{$ [mg I∂S>m hˇß. oeH$mJm{ g{ oham{oe_m [h˛ßM J`m. BVZm `WmW©, X{e gß]ßYr BVZr Ò[Ô> ]mV{ß ! Or MmhVm Wm oH$ Wm{∂S>r X{a Am[H$s µH$b_ am{H$ Am[H${ hmWm| [a Amßgy H$s Xm{ ]ßyX{ß oJam Xyß. amÔ≠> Z{ 1857-1947 H{$ _‹` H{$ gßKfm~ [a BZm_ _| od^mOZ [m`m. bmIm| bm{Jm| H$s bmem| g{ Jmo∂S>`mß ^a-^a J`t. µJar]r, ^wI_ar Am°a o_br oZamem. _H$mZ, am{Q>r, am{µOJma, oejm Z X{ H$a Om{ oX`m dh _hO _w‘m| H$m{ CR>mZ{ ^a H$s ]mV Zht h°, [ya{ amÔ≠> H{$ g_j ÒdmW© H{$ [hm∂S> h¢. ^mfm, amOZroV, Y_©, AW©, oejm H$m{B© _m`Z{ Zht aIV{. H$m{B© AZwemgZ Zht, _`m©Xm Zht...[yam X{e [mJb[Z H$s EH$ ]hH$s Y_©embm ]Z J`m h° Ohmß AmVßH$ H$s oZV Z`r Vbdma| qIMr ZµOa AmVr h¢. o‡` H$WmH$ma ]bOrV Or [{›eZ [a g_Pm°V{ H$s am` obIV{ hm| `m amH{$e Or oejm ZroV [a, ojoVO Or _wß]B© H$s g°a H$amV{ hwE "g\$a' H$a ah{ hm| `m AoIb{e Or "H$m{Zm ^a Yy['-g^r H$hmZrH$mam| Z{ XX© Am°a [r∂S>m H$s gwZm_r ^a Xr h°. bKwH$WmEß ^r A¿N>r h¢. Am_Z{gm_Z{ _| gwa|– Or H$m XX© ^r [∂T>m. O°Z gmh] H$s "_Z H$s _wo∫$' AJa Z ‡H$moeV hm{Vr Am°a Z [∂T>Z{ H$m{ o_bVr Vm{ oga \$Q> OmVm! Wm{∂S>r amhV o_br, _wÒH$amhQ> o_br. „bS> ‡{ea H$_ h˛Am. Am[H$s Hµ $b_, Am[H$s [ÃH$mnaVm Mmh{ dh amÔ≠>^mfm H$s oJbhar hm{, [a g{dm H$a ahr h°. H$m{oQ>-H$m{oQ> Z_Z!

S>r-11, [r.S>„by.S>r.π$mQ>g©, Bbmhm]mX - 211 006 v"_wß]B© H$s ]mV|' [oÃH$m H{$ ogVß]a AßH$ _| ‡H$moeV Am[H$m b{I "_{ar Om[mZ `mÃm' [∂T>m. b{I _| Om[mZr bm{Jm| H$s amÔ≠>^o∫$ Am°a X oH$em{a JmßYr, ^mfm ^o∫$ H{$ ]ma{ _| Am[Z{ A¿N>r OmZH$mar Xr h°. `h ]mV Vm{ gd©odoXV AmB© B© 46, O`Zmam`U H$m∞ b m{ Z r, ]rH$mZ{ a (amO.) 334 003 h° oH$ odo^fi ‡H$ma H$s Am[mX pÒWoV`m| _| ahV{, [a_mUw ]_ H$s _ma v"H$Wmq]]' H$m OwbmB©-oXgß]a 07 AßH$ o_bm. Bg_| Am[Z{ Im`{ Bg amÔ≠> Z{ H°$gr ^o∫$ [m`r h° Om{ ]w’ H$m oga Vm{ H$Àb H$a gH$V{ "Am_Z{-gm_Z{' _| _{ar AmÀ_aMZm N>m[r h° Am°a H$odVmEß ^r. _¢ BgH{$ h¢ b{oH$Z amÔ≠> H$m Zht ! Òdm_r odd{H$mZßX Or Vm{ ]ma-]ma [wH$maV{ ah{ oH$ obE Am[H$m ˆX` g{ Am^mar hˇß. Bg aMZm H$s Vmarµ\$ _| \$m{Z AmZ{ bJ{ _{a{ X{edmog`m| EH$ ]ma Om[mZ hm{ AmAm{, X{Im{ grIm{ ! gm{ h_mam Xm{f h¢. A¿N>m bJVm h°. `h AßH$ H$mµJO Edß gm_J´r H$s —oÔ> g{ CÀH•$Ô> AßH$ BVZm h° oH$ h_ ^JV qgh Zht ]Z [m`{, Z∑gbdmXr ]Z J`{. MßXZ H$Wmq]] / OZdar-_mM© 2008$&& 4 &&


h°. "H$Wmq]]' Z{ CŒmam{Œma Va∏$s H$s h°. _{ar ]YmB©. oeH$mJm{ H$s Prb H$m Am[H$m AmdaU-\$m{Q>m{ ]h˛V gwßXa Am°a AmH$f©H$ h°. Am[ l{> gß[mXH$ hm{Z{ H{$ gmW gmW µJµO] H{$ N>m`moMÃH$ma ^r h¢.

X gwa|– aKwdßer, _hmÀ_m ]m∂S>{ H{$ [rN>{, Aem{H$ ZJa (_.‡.) 473-331 v"H$Wmq]]' H$m OwbmB©-oXgß]a 07 H$m AßH$ o_bm. [∂T> H$a o_br-Owbr ‡oVoH´$`m ahr. gß[mXH$s` _| Am[Z{ ha ]ma H$s Vah Bg ]ma ^r Hw$N> VH©$gßJV ‡ÌZ CR>m`{ h¢, oO›h| [∂T>H$a AmX_r gm{MZ{ [a _O]ya hm{ CR>Vm h°. "Zm° Mm°Xh H$s bm{H$b' (S>m∞ a_mH$mßV "ojoVO') H$hmZr ghOgab hm{Z{ H{$ gmW-gmW am{MH$ ^r bJr. oOZ [mR>H$m| Z{ A^r VH$ _wß]B© H$m Xe©Z Zht oH$`m h°, C›h| ^r dhmß H{$ Am_ AmX_r H$s oXZM`m© g{ [naoMV H$admZ{ _| `h H$hmZr gj_ h°. ‡m`ï "H$Wmq]]' _| ‡H$moeV bKwH$WmEß H$WmZH$ H{$ AmYma [a H$_µOm{a hm{Vr h¢, H•$[`m Bg Am{a ‹`mZ X|.

v [oÃH$m H$m OwbmB©-oXgß]a 07 AßH$ o_bm. Bg AßH$ _| H$B© H$hmoZ`mß A¿N>r bJt. "H$m{Îhˇ H$m ]°b' H$hmZr ha Zm°H$ar [{em H$s Am[ ]rVr h°. dh oµOXß Jr hr ∑`m oOg_| BVZr [{MrXoJ`mß Z hm|. o\$a ^r Hw$N> [b A[Z{ h¢. oOg_| AmX_r _Z_moµ\$H$ ah gH$Vm h°. `hr H$hmZr H$m gma h°. Bgr AßH$ _| "]X_me AmX_r' H$hmZr ^r h° oOg_| EH$ ‡^mdr `wdH$ A[Zm AZwoMV H$m_ [yam H$amZm MmhVm h°. EH$ H$V©Ï` oZ> oejH$ CgH{$ _ßgy]{ [ya{ Zht hm{Z{ X{Vm. ^´Ô> Ï`dÒWm oejH$ H$m{ oH$Zma{ H$a X{Vr h°. "Zm° Mm°Xh H$s bm{H$b' _| EH$ a{bd{ `mÃm H$m b{IH$ Z{ A¿N>m ImH$m ItMm h°. Q≠>{Z g{ `mÃr M∂T>V{-CVaV{ hß° o\$a a{bd{ H{$ oS>„]{ H$s oMH$oMH$. H$^r a{bd{ ÒR>{eZ oZOud gm bJVm h°. "[mßMdmß ]y∂T>m' H$hmZr ^r A¿N>r bJr. oH$gr H$s Ï`dpÒWV qµOXJr Hw$N> bm{J H°$g{ o]Jm∂S>V{ h¢ `hr Bg H$hmZr H$m gma h°. AmJ{ ^r h_ E{gr hr oµOßXJr g{ Í$]Í$ H$amVr H$hmoZ`mß [∂T>Zm Mmh|J{.

X oXbr[ Hw$_ma Jw·m,

11 N>m{Q>r ]_Z[war, ]a{br (C.‡.) v "H$Wmq]]' H{$ Xm{ [yd©dVu AßH$m| H{$ gmW Bg AßH$ X H•$ÓU e_m©, (Ow . oX.07) H$m{ Am⁄m{[mßV [∂T>m. _¢ qhXr gmohÀ` H$m N>mà Zht hˇß. _Ja 152/119, [∏$s T>∏$s, OÂ_y (O{.EßS> H{$.) 180001 qhXr H{$ ‡oV _{ar l’m Edß oZ>m ahr h°. A[Z{ d` H{$ 44d| [∂S>md _| H$∂B© v "H$Wmq]]' (Ow-oXg.07) H$s ‡oV o_br. Am^ma! qhXr _ßMm| g{ Ow∂S>m, ]Zm`m VWm C›h| Cgr pÒWoV _| N>m{∂S>H$a A[Zr S>m.∞ gam{O Hw$_ma H$m{ "gmJa/gr[r' _| [∂T>Zm gwIH$a bJm. CZH$s H$odVm odkmZ odf`H$ oejm H$m{ [yU© H$aH{$ odJV 16dfm~ g{ J´{og_ Q≠>{S> ob. "ÒdmoV Xe©Z' H$m qMVZ CÀH•$Ô> h°. ^mB© _h{e H$Q>ma{ Z{ [wZï ‡^modV o]abm J´m_ ZmJXm _| AmO dna> H°$o_ÒQ> H{$ [X [a H$m`©aV hˇß. oH$`m. ohV{e Ï`mg H$m "Z`m Ka' Z`{ Xm°a H$m oMà h°. Bg ]ma H$odVmEß odJV df© AmXaUr` gVre Xw]O { r H{$ H$hZ{ [a _¢Z{ "H$mXßo]Zr', Vm{ Am[Z{ oXb Im{bH$a òy] N>m[r h¢. C›h| Am[Z{ "nµ\$ba' H{$ Í$[ _| "ZdZrV' AmoX qhXr [oÃH$mAm| H{$ gmW, "H$Wmq]]', "e{f' Edß ÒWmZ Zht oX`m ]pÎH$ "o[ba' H{$ Í$[ _| ÒdrH$mam h°. `h ÒdmJV`m{Ω` "gß]m{YZ' H$m{ _ßJmH$a [∂T>Z{ H$m gßH$Î[ ob`m Am°a AmO ^r Omar h°. EH$ µH$X_ h°. H$hmZr ogµ\©$ EH$ hr [∂T> [m`m hˇß A^r VH$ "H$m{Zm ^a Yy['. [mR>H$ H{$ ZmV{ - BZ [oÃH$mAm| _| ‡H$moeV b{Im|, H$odVmAm|, H$hmoZ`m| AoIb{e ^mB© Z{ [ÃH$mnaVm H{$ [rN>{ H$m oMÃU ]òy]r oH$`m h°. AmoX H{$ b{IH$m| H$m{ A[Zm _ßVÏ` [ydm©J´h aohV hm{H$a X{Vm ahm. AmO bKwH$WmEß Xm{Zm| A¿N>r bJt. _¢ Xmd{ H${ gmW H$h gH$Vm hˇß oH$ Bg `mÃm H´$_ _| _¢Z{ bJ^J S>{∂T> dfm~ X oOV|– "Om°ha', _| EH$ hµOma [à VX≤ odf`H$ obI{ h¢. ‡nVoH´$`m _| _wP{ ∑`m o_bm EZ-33/6, a{UwgmJa, gm{Z^– (C.‡.) 231218 BgH$s [admh Z H$aV{ h˛E. _¢Z{ A[Zm [mR>H$ Y_© oZ^m`m h°. hmß, EH$ v"H$Wmq]]' H$m gß`w∫$mßH$ o_bm. Bg ]ma H$m AßH$ odJV ]mV _¢ µOÍ$a H$hZm MmhˇßJm oH$, _wP{ [Ãm{Œma H{$ Í$[ _| _mà Xg ‡oVeV g^r AßH$m| g{ AoYH$ AmH$f©H$ h°. Z`Zmo^am_ _wI [•>, oMH$Z{ H$mµJO [à hr ‡m· h˛E h¢. _¢ "H$Wmq]]' H$m ^r Am^mar hˇß oH$ Cg_{ ^r h_| b{I [a N>[mB© Am°a H$hmoZ`mß, H$odVmEß ^r g^r ÒVar` h¢. gd©lr amH{$e Edß b{IH$m| H{$ [V{ C[b„Y H$am`{ h¢. Hw$_ma qgh Edß aOZre am` H$s H$hmoZ`m|, VÒZr_ Edß O°Z H$s bKwH$WmAm| _¢ "H$Wmq]]' H{$ Bg AßH$ (Ow.oX.07) H{$ odf` _| `hr H$hZm Z{ gßd{XZm Edß gm{M H{$ ÒVa [a ˆX` H$m{ PH$Pm{a oX`m. MmhˇßJm oH$ `h AßH$ AÀ`ßV Ï`dpÒWV Edß C‘{Ì` _| ghr/gQ>rH$ b˙` ÒVar` gß[mXZ Am[H{$ A] g{dmoZd•oŒm H{$ [ÌMmV aßJ o]I{a H{$ ‡oV AJ´ga h°. [oÃH$m H$s H$hmoZ`m| H$s ÒVar`Vm g{ gß[mXH$ H$s ahm h°. MyßoH$ Bg ]ma Am[Z{ gß[mXH$s` H$m{ ^r Sy>]H$a obIm h° Am°a B_mZXmar PbH$ ahr h°. Am[H$s Bg gmohpÀ`H$ `mÃm H$m gh^mJr ]ZZ{ Ymßgy obIm h°. _w‘m| H$m{ IwbH$a CR>m`m h°. ¡dbßV g_Ò`mAm| [a Ò[Ô> H{$ obE _¢ ^r C⁄V hˇß _Ja _¢ A^r EH$ [mR>H$ hr ahZm MmhVm hˇß. odMma Ï`∫$ oH$`{ h¢ Am°a gmW©H$ gwPmd oX`{ h¢. obIV{ ah|. ]YmB© ∑`m|oH$ [mR>H$ ]ZH$a A^r Om{ _wP{ AmÀ_mZßX o_b ahm h° em`X dh eVeVï. b{IH$ ]ZZ{ [a Z o_b{. _¢ H$hmZr H$s Bg ‡mMrZ odYm H{$ __© Edß ahÒ` [waÒH$ma `m{OZm _| ]ßYw l{> H$_b{Ìda H$m Ò_aU ^r Am[H$s H$m{ "H$Wmq]]' H{$ _m‹`_ g{ g_PZ{ H$m ‡`ÀZ H$a ahm hˇß. AmÀ_r` [hMmZ h° _wP{ ^r AmÀ_ gwI o_bm. Bg AßH$ _| _wP{ Om{ H$hmZr g]g{ g_gm_o`H$ bJr dh "Hwß$da X _XZ _m{hZ "C[|–' ‡{o_b' H$s "[mßMdmß ]y∂T>m' bJr. ∑`m|oH$ Bg_| Om{ ]mV H$hr J`r h° dh E-10, emßoVZJa, _Wwam - 281001 amOZroVkm| H{$ A[na[∑d$ gm{M Edß h∂S>[ OmZ{ dmbr AmO H$s amOZroVH$ H$Wmq]] / OZdar-_mM© 2008 && 5 &&


Ï`dÒWm H$m dU©Z h°. "H$m{Zm ^a Yy[' _| gaH$mar Vßà _| AamOH$Vm Edß ^´Ô>mMma [na^mofV H$aZ{ H$m ‡`mg, AoIb{e Hw$_ma H$m gmW©H$ OmZ [∂S>m. "H$odVm _{ar aJm{ß.....' _| gwa|– aKwdßer H{$ Ò_aUmÀ_H$ b{I _| ^mfm, ^md Edß e„Xm| H{$ ‡`m{J AÀ`ßV ‡^mdH$mar bJ{. gmohÀ` H{$ C[_m Edß C[_{` H$m ‡`m{J Edß ‡YmZVm X{IH$a/ [∂T>H$a gmohÀ` ˆX`r Ï`o∫$ H$m{ AmßVnaH$ gwI o_bVm h° Am°a dh Bg_| h°. "aMZmÀ_H$Vm [mQ>© Q>mB_...' _| S>m∞ gam{O Hw$_ma Edß odbmg Jw·{ H$s gmohpÀ`H$ MMm© gmohÀ` H$s Xem Edß oXem H$m{ AZyR>{ Í$[ _| [na^mofV H$s h°. AßV _| Bg AßH$ _| ododY Í$[m| H$m{ EH$ Í$[ H$a ‡ÒVwV H$aZ{ H{$ obE gß[mXH$ H$m{ [mR>H$m| H$s Am{a g{ _{ar ew^H$m_ZmEß.

X AaqdX Hw$_ma [mR>H$,

eo∫$ dmb{ ]wo’Ordr Am°a µJ°a gaH$mar gßÒWmEß AmJ{ AmH$a ‡`mg H$a gH$Vr h¢. amOZroV]mµOm| H$m{ CoMV _mJ© oXIm gH$Vr h¢. qMVm H$m odf` `h h° oH$ h_ ^mdr `wdm[r∂T>r H{$ obE oH$g Vah H$m dmVmdaU V°`ma hm{Z{ X{ ah{ h¢. ∑`m h_ma{ ]É{ AmJ{ Mb H$a EH$ ]{hVa _mhm°b _| Or [m`|J{ `m C›h| dV©_mZ g{ ]XŒma hmbmV _| OrZm [∂S>{Jm. g_Ò`m ]∂S>r odH$Q> h°, qH$Vw g_mYmZ Vm{ Ty>ß∂T>Zm hr hm{Jm.

X hÂ_mX Ah_X ImZ, gr-2, qd‹`m, AUweo∫$ZJa, _wß]B©-400 094 v"H$Wmq]]' H$m OwbmB©- oXgß. 07 AßH$ o_bm. EH$ bß]{ `wJ H{$ ]mX H$hmoZ`m| H$m{ ‡YmZVm X{Z{ { dmbr H$m{B© [oÃH$m oXImB© Xr. H$hmoZ`m| H$m M`Z ]h˛V hr A¿N>m ]Z [∂S>m h°. _¢ ^r ^odÓ` _| "H$Wmq]]' g{ A[Z{ b{IZ H{$ _m‹`_ g{ Ow∂S>Z{ H$m{ ^agH$ ‡`mg H$Íß$Jr. _¢Z{ gmar H$hmoZ`mß [∂T>t. oeoea Hw$_ma e_m© H$s H$hmZr "amOm gmaßJm...' Z{ _{a{ oXb H$m{ Ny> ob`m Am°a `h Ahgmg ^r H$adm oX`m oH$ OrdZ H$s gÉmB© ∑`m h°. gM_wM, H$hmZr [∂T>H$a Xm{ ]yXß Amßgy ^r am{ Xr. oeoea H$m{ E{gr H$Wm obIZ{ H{$ obE ]YmB© ! Am°a Am[H$m{ ]YmB© Bg ]mV H$s oH$ Am[Z{ Bg{ [oÃH$m _| N>m[m.

E 10, E]rgr bmBZ, o]abm J´m_, ZmJXm (_.‡.)-456331 o[N>b{ AßH$ _| N>[m EH$ AYyam [Ã..... v "H$Wmq]]'H$m A‡°b-OyZ 07 H$m AßH$ o_bm. "Hw$N> H$hr, Hw$N> AZH$hr' gXm hr ]{hVarZ hm{Vm h°. X{e H{$ _m°OXy m hmbmV [a A[Zr ^mdZmEß Ï`∫$ H$aZ{ H{$ obE `h [à obI ahm hˇß. ]∂S>{ XwI H$m odf` h° oH$ amÔ≠>r` [d© O°g{ Hw$N> Adgam| [a amÔ≠>r` Mnaà H$m ]ImZ, _mZdVm, Z°oVH$Vm AmoX [a Ï`mª`mZ, JmßYr, Z{hÍ$ AmoX _hm[wÈfm| H$m JwUJmZ X godVm ]OmO, VWm "_{am ^maV _hmZ' O°g{ Zmam| VH$ hr gro_V ah J`m h°. o[N>b{ [m{ÒQ> ]m∞∑g 19743, O`amO ZJa, oH$gr AßH$ _| S>m∞. OZmX©Z `mXd H{$ [à _| ]∂S>r A¿N>r ]mV obIr h° oH$ ]m{ardbr ([.), _wß]B©-400 091 amOZroVH$ [moQ>©`m| _| gßH$Î[ eo∫$ H$m A^md h°. amOZroV _| A[amYr v"H$Wmq]]' H$m OwbmB©-oXgß.07 AßH$ X{Im. "gwßXa' H$Wm ‡d•oŒm H{$ bm{J Kwg J`{ h¢. µH$mZyZ H$s ga{Am_ YoÇm`mß C∂S>mB© Om ahr h¢. Zm_ H{ $ gmW H$mÏ` [nad{e H$m g_{Q>Zm gwIX h°. hmbmßoH$ "q]]' _| amOZroV H{$ Zm_ [a Ymo_©H$ d°_ZÒ` \°$bmZ{ H$m H$m_ "gßKm{'ß Am°a "[nafXm|' H$mÏ` j{à g_m OmVm h°. _wß]B© O°g{ _hmZJa H{$ _Í$ g{ `h _hH$m Pm|H$m ¤mam AßOm_ oX`m Om ahm h°. amOZroVkm| H{$ obE e°joUH$ `m{Ω`Vm V` ÒdmJV{` h°. gwßXa N>[mB© Am°a JhZ, Jß^ra odMma-qMVZ dmb{ Bg H$aZr MmohE VmoH$ oeojV bm{J amOZroV _| Am`{ß. AmO H$b ha E{a{gß`w∫$mßH$ H{$ obE ]YmB©. µJ°a{, AZ[∂T> -Jßdma [°g{ Am°a JwßS>m JXu H{$ ]b [a _ßÃr Am°a gmßgX ]Z X J\y$a "ÒZ{hr', OmV{ h¢. CZH$m Mnaà ‡_mU[à ^r Zht X{Im OmVm h°. E{g{ AoYH$Va gr-79 Ao[©Vm E›∑b{d, ZmZmI{S∂ >m, CÇm°Z (_.‡.) 456070 bm{J A[amoYH$ [•>^yo_ g{ AmV{ h¢. ]∂S>{ e_© H$s ]mV h° oH$ Om[mZ O°g{ Z`{ ‡{g H{$ gmW Am[H$m{ Vmb_{b o]R>mZ{ _| X{a AdÌ` h˛B© N>mQ{ >{ X{e ]∂S>r ‡JoV H$a ah{ h¢. Am°a h_ma{ Z{Vm Am°a _ßÃr amOZroVH$ Xmßd b{oH$Z OwbmB©-oXgß]a H{$ Bg gß`w∫$mßH$ H$s gmO-gÇmm XwÈÒV ahr Am°a [|Mm| _| CbP{ h¢ Am°a OZVm H$m{ _ßoXa-_pÒOX H$s ]mVm| _| CbPm aIm h°. H$B© CÀH•$Ô> H$hmoZ`mß [∂T>Z{ H$m{ ‡m· h˛B.™ BZ H$hmoZ`m| _| gdm©oYH$ ‡^modV H$m{B© ^r amOZroVH$ MwZmd o]Zm òyZ òam]{ H{$, o]Zm ]yW-H°$[Mna®J H{$ oH$`m Hw$ß da ‡{o_b H$s H$hmZr "[mßMdmß ]yT∂ >m' Z{. Bg CŒma-AmYwoZH$ Xm°a gß[fi Zht hm{Vm h°. Hµ $mZyZ-Ï`dÒWm [ßJw hm{ MwH$s h°. BgH{$ obE Hw$N> H$aZ{ _| `h gZmVZ dM©ÒddmX H$s Í$[H$-H$Wm h°. Bgr Vah o]Zm oH$gr H$s ]h˛V AmdÌ`H$Vm h°. Ymo_©H$ Am°a amOZroVH$ [moQ>`© m| H$m{ `mX oXbm`m H|$–r` [mà H{$ S>m∞.a_mH$mßV ojoVO H$s H$hmZr "Zm° Mm°Xh H$s bm{H$b' OmZm MmohE oH$ d{ A[Z{ XbJV ÒdmWm~ Am°a d°_ZÒ` H$m{ N>mS∂{ > H$a A[Z{ _hmZJa H{$ OrdZ-Mnaà H$m oXbMÒ[ Amª`mZ h°. Vrga{ [m`XmZ [a A[Z{ _ßM g{ OZVm H$m{ gm߇Xmo`H$Vm H{$ oòbm\$ EH$OwQ> hm{Z{ H$m oeoea Hw$_ma e_m© H$s H$hmZr "amOm gmaßJm..._mPm gmaßJm' H$m{ [mVm hˇ.ß AmdmhZ H$a|. Ymo_©H$ Am°a gm_moOH$ EH$Vm H{$ ]ma{ _| [m{ÒQ>am| H$m C[`m{J oOg_| EH$ ]hwlV• ‡{_mª`mZ H$m _mo_©H$ ZdrZrH$aU h°. "H$m{Zm ^a Yy[' H$a|. `oX oH$gr [mQ>u H$m H$m{B© _wI[à h° Vm{ Cg_| EH$Vm, ‡{_, gX≤^mdZm AoIb{e Hw$_ma VWm A›` H$hmoZ`mß ^r [R>Zr` h°ß. oOV|– Om°ha H{$ [a AmYmnaV b{I OZVm VH$ [h˛ßMm`|. ‡`mgm| H{$ ¤mam Hw$N> ^r gß^d h°. JrV _| Am_ OrdZ Am°a gß]ßYm| H$s gmH$œ` Am°a gmaJo^©V Ao^Ï`o∫$ amÔ≠>o[Vm _hmÀ_m JmßYr H$s EH$ AmdmµO [a gmam X{e AßJ´{Om| H{$ odÈ’ h°. AßH$ _| Am°a ^r H$B© A¿N>r H$mÏ` aMZmEß hß° oOZH{$ M`Z h{Vw EH$OwQ> hm{ J`m Wm. Vm{ AmO E{gm ∑`m| Zht hm{ gH$Vm? Om{ amOZroVH$ gmYwdmX! Xb OZVm H$s ^mdZmAm| H$m{ ^∂S>H$m gH$V{ h¢ d{ OZVm H$s ^mdZmAm| H$m CoMV _mJ©Xe©Z ∑`m| Zht H$a gH$V{? O] EH$ _wª`_ßÃr A[Z{ am¡` _| X H{$ed eaU, XßJm H$adm gH$Vm h° Vm{ A›` _wª`_ßÃr A[Z{ am¡`m| _| ‡{_, EH$Vm Am°a Eg 2/564, ogH$am°b, dmamUgr 221002 emßoV H$m ‡Mma-‡gma ∑`m| Zht H$a gH$V{? BgH{$ obE —∂T> gßH$Î[, H$Wmq]] / OZdar-_mM© 2008$&& 6 &&


123456789012345678901234567890121234 123456789012345678901234567890121234 123456789012345678901234567890121234 123456789012345678901234567890121234 123456789012345678901234567890121234 123456789012345678901234567890121234 123456789012345678901234567890121234 123456789012345678901234567890121234

H$hmZr

h{ am_ ! 15 AJÒV, 2007 H$m oXZ Wm. gam{OZr ZJa H$s EH$ gaH$mar H$m∞bm{Zr _| EH$ Dß$KV{ h˛E ]wYdma H$s gw]h Abgm`r [∂S>r Wr. ]mha bm∞Z _| Hw$N> E|R>{ h˛E [{∂S> I∂S>{ W{ oOZ [a ]°R>{ Hw$N> H$m°E, em`X ÒdmYrZVm gßJ´m_ H$s H$m{B© H$Wm gwZgwZm ah{ W{. H$m∞bm{Zr H{$ J{Q> H{$ ]mha ]Z{ Hy$∂S>mKa H{$ [mg VrZ ]ßXa BYaCYa Ky_ H$a Hw$N>-Hw$N> Im ah{ W{ O]oH$ Hw$N> Amdmam Hw$Œm{ Xya g{ hr CZ [a ^m¢H$ H$a A[Zr D$Om© ZÔ> H$a ah{ W{. _H$mZm| H{$ ]mha OJh-OJh Hy$∂S>m-H$Mam \°$bm h˛Am Wm. dmVmdaU _| ]X]y Wr. g∂S>mßY Wr. bJVm Wm O°g{ [mg hr H$ht Hw$N> _a J`m hm{. O°g{ BbmH{$ H{$ gµ\$mB© H$_©Mmar AoZpÌMVH$mbrZ h∂S>Vmb [a hm{ß. H$m∞bm{Zr H{$ AoYH$mße bm{J gw]h Zm° ]O{ VH$ gm{`{ [∂S>{ W{. OÎXr CR> J`{ Hw$N> bm{J ]X]y H{$ ]mdOyX bm∞Z _| I∂S>{ hm{ H$a Yy[ gß{H$Z{ H{$ _hÀd[yU© H$m`© _| Ï`ÒV W{. AMmZH$ bm{Jm| Z{ X{Im oH$ H$m{Z{ dmb{ _H$mZ H$m XadmµOm Y∂S>mH$ g{ Iwbm Am°a J•h _ßÃmb` _| AZwdmXH$ A∆>mdZ dfu` lr ^mJraW ‡gmX EH$ ]∂S>m-gm Q>m{H$am Am°a Pm∂S> y b{H$a Ka g{ ]mha oZH$b{. C›hm|Z{ Amd X{Im Z Vmd, OJh-OJh [∂S>m Hy$∂S>mH$Mam Q>m{H$a{ _| S>mb H$a H$m∞bm{Zr H{$ ]mha ]Z{ Hy$∂S>m-Ka _| Om H$a \|$H$Zm ewÍ$ H$a oX`m. [a dhmß _m°OyX bm{J CZH$s Bg haH$V g{ h°amZ ah J`{. Iwga-\w$ga hm{Z{ bJr. oOVZ{ _wßh, CVZr ]mV|. Hw$N> bm{J CZH$s Bg haH$V [a hßgZ{ bJ{, Hw$N> oµ\$µH$a{]mµOr H$aZ{ bJ{. - ^mJraW ]m]y [mJb hm{ J`{ h¢. - BZH$s B›ht haH$Vm| H$s dOh g{ BZH{$ ]rdr-]É{ B›h| N>m{∂S> J`{. - BZH$s E{gr ]{hˇXm haH$V H$s dOh g{ H$m∞bm{Zr H$s B_{O oH$VZr òam] hm{Jr. - bJVm h° JmßYr H$r ^Q>H$Vr AmÀ_m B›ht _|{ Kwg J`r h°. - Aa{, H$m{B© B›h| g_PmAm{-]wPmAm{. H$m{B© B›h| am{H$m{. Yra{-Yra{ em{a gwZ H$a H$m∞bm{Zr H{$ H$mµ\$s bm{J bm∞Z _| O_m hm{ J`{. bm{J Co¤æ W{. `h EH$ Jß^ra _gbm Wm. EH$ ohbm

h˛Am AmX_r H$m∞bm{Zrdmog`m| H$s N>od Yyo_b H$aZ{ H{$ XwÓH$m`© _| bJm h˛Am Wm. `h bm{Jm{ß H$m [wZrV H$V©Ï` Wm, CZH$m O›_og’ AoYH$ma Wm oH$ d{ Cg Ï`o∫$ H$m{ E{gm H$aZ{ g{ am{H|$. CYa ^mJraW ]m]y Bg g] g{ ]{ò]a oH$gr YwZr Ï`o∫$ H$s Vah Mmam| Am{a H$m Hy$∂S>m-H$Mam gmµ\$ H$aZ{ _| OwQ>{ h˛E W{. C›hm|Z{ A[Zr µH$_rµO Am°a [¢Q> CVma Xr Wr Am°a H{$db H$¿N>{]oZ`mZ _| hr A[Z{ gµ\$mB©-Ao^`mZ _| OwQ> J`{ W{. d{ BVZ{ _Z g{, BVZr bJZ g{ H$m∞bm{Zr H$s JßXJr gmµ\$ H$a ah{ W{ O°g{ H$m{B© ^∫$ ^JdmZ H$s [yOm-AM©Zm H$aVm h°. MÌ_m [hZ{ h˛E d{ `h H$m_ BVZr _{hZV g{ H$a ah{ W{ oH$ CZH$m [yam ]XZ [grZ{ g{ bW-[W Wm. BbmµH{$ H$m Hy$∂S>m-H$Mam Am°a JßXJr gmµ\$ H$aV{ h˛E d{ A] oH$gr OwZyZr Ï`o∫$ g{ bJ ah{ W{.

$&& gwemßV gwo‡` && ""Mmam| Am{a JßXJr \°$br h˛B© h°. [yam X{e EH$ ]h˛V ]∂S>m Hy$∂S>m-Ka ]Z J`m h°. g] JßXJr \°$bm ah{ h¢. Bgr ]X]y _| gmßg b{ ah{ h¢. [a gµ\$mB© H$s oH$gr H$m{ oµ\$H´$ Zht. EH$ ]y∂T>m _grhm O] X{e g{ JßXJr gmµ\$ H$aZ{ H{$ H$m_ _| OwQ>m Wm V] oH$gr ]X]yXma AmX_r Z{ 30 OZdar, 1948 H$m{ C›h| Jm{br _ma Xr Wr. o[N>b{ CZgR> gmbm| _| X{e _| oH$VZr JßXJr \°$b J`r h°. ∑`m h_ A[Z{ ]Ém| H$m{ E{gm JßXm g_mO odamgV _| X|J{? A] Bg JßXJr H$m{ gmµ\$ H$aZm µOÍ$ar hm{ J`m h°....,'' ^mJraW ]m]y Om{a-Om{a g{ ]∂S>]∂S>m ah{ W{ Am°a H$m∞bm{Zr H$m Hy$∂S>m-H$Mam gmµ\$ H$aV{ Om ah{ W{. ^r∂S> _| I∂S>{ ew∑bm Or ÒdmÒœ` od^mJ _| goMd W{. d{ A[Zr ÒQ>S>r _| ]°R>{ ""o]Zm [mZr dmbm PaZm'' Zm_ H$s oH$Vm] [∂T> ah{ W{. bm{Jm| H$m em{a gwZH$a d{ oH$Vm] ]rM _| hr N>m{∂S>H$a ]mha Am J`{ W{. gmam _mOam X{I H$a C›hm|Z{ bm{Jm| H$m{ g_Pm`m - ""h_| OÎXr hr Hw$N> H$aZm hm{Jm. `h AmX_r "o_gflb{ÒS> AmBoS>`obµµ¡_' H$m _mam h°. odoj· hm{ J`m h°. A[Z{-Am[ H$m{ _hmÀ_m JmßYr g_PZ{ bJm h°. hr BµO A _{oZEH$ gµ\$na®J \´$m∞_

H$Wmq]] / OZdar-_mM© 2008 && 7 &&


oS>Î`yµOZ. [hb{ ^r h_ bm{Jm| Z{ Bg{ o^Imna`m| Am°a Hy$∂S>m-H$Mam ]rZZ{ dmbm| H{$ gmW _{b-Om{b ]∂T>mV{ h˛E X{Im h°. E{g{ Ï`o∫$ gm{MV{ h¢ oH$ d{ XwoZ`m ]Xb X|J{, H´$mßoV bm X|J{. E{∑MwAbr, gM [r[b H$°Z ]r S>|Oag Q>w X{_g{ÎdµO E{µO d{b E{µO Qw> oX gm{gm`Q>r E{Q bmO©. AJa h_-Am[ Bg{ am{H$Z{ Om`|J{ Vm{ hm{ gH$Vm h° `h dm`b|Q> hm{ Om`. ∑`m| Z h_ [wobg ]wbm b|?'' ]mµH$s bm{Jm| H$m{ CZH$s ]mV ghr bJr. obhmµOm g]Z{ CZH$s ]mV H$m g_W©Z oH$`m. `h [mJb AmX_r H$m∞bm{Zr _| ahZ{dmb{ g^r AoYH$mna`m| H$s N>od Yyo_b H$a ahm Wm. BgH{$ oX_mµJ _| "AmCQ>S>{Q>{S> AmBoS>`obµµ¡_' H$m H$s∂S>m Kwg J`m Wm. `h gZH$s gµ\$mB© H$aH{$ `hmß JßX \°$bm ahm Wm. `hmß H$m _mhm°b XyofV H$a ahm Wm. Bg{ am{H$Zm µOÍ$ar Wm. H$m∞bm{Zr H{$ N>m{Q>{ ]Ém| [a BgH$s Bg ]{hˇXm haH$V H$m ∑`m Aga [∂S>{Jm? `h [mJb, X{e H{$ µ‚`yMa H$m{ òam] H$a X{Jm. ]Ém| H$m{ Vm{ E{g{ AmX_r H$s N>m`m g{ ^r Xya aIZm hm{Jm. VÀH$mb g^r ]Ém| H$m{ dhmß g{ hQ>m H$a Q>r.dr. [a H$mQy>©Z M°Zb X{IZ{ H$s gwajm _| ^{O oX`m J`m. ]É{ `oX `hmß ahV{ Vm{ ^mJraW ]m]y H$s D$Q>[Q>mßJ haH$Vm| H$s dOh g{ CZH{$ o]J∂S> OmZ{ H$m òVam Wm. `h dh g_` Wm O] [yam `wJ JßXJr Am°a ]X]y _| gZm [∂S>m Wm. bm{Jm| H{$ ^rVa JßXJr Wr, bm{Jm| H{$ ]mha JßXJr Wr. JßXJr _| bm{Q>Vr h˛B© gaH$ma| Am ahr Wt, Om ahr Wt. _ßÃmb`m| _| XmµJXma Xm_Z dmb{ AoYH$mar-JU Vaµµ∑µH$s [m ah{ W{. Mmam| Am{a H$mb{ YZ H$s O`-O`H$ma hm{ ahr Wr. H$s∂S>{-_H$m{∂S>m| g{ bm{J Zm{Q>m| H{$ gyQ>H{$gm| H{$ [rN>{ ^mJ{ Om ah{ W{. gma{ eha H$m _°bm g_{Q>{ EH$ ]X]yXma JßXm Zmbm bm{Jm| H{$ ^rVa ]h ahm Wm. bm{J Y∂S>Ñ{ g{ PyR> ]m{b ah{ W{, OmbgmµOr Am°a _∏$mar H$a ah{ W{, Xm{µJb{[Z Am°a ]XZr`Vr H{$ [ßH$ _| Sy>]{ W{. Z oZ>m ]Mr Wr, Z _yÎ` ]M{ W{. g] AdgadmX H$m PwZPwZm ]Om ah{ W{, AZ°oVH$Vm H$s XmÍ$ [r H$a _ÒV W{. ]mµOma H$m H$sM∂S> Kam| _| KwgVm Om ahm Wm. `h JßXJr Zht Wr, OrZ{ H$m EH$ [yam ]X]yXma, H$mbm ZµOna`m Wm. E{g{ g_` _| O] 15 AJÒV, 2007 H$s gw]h ^mJraW ]m]y A[Zr H$m∞bm{Zr H$s JßXJr gmµ\$ H$aZ{ H{$ Ao^`mZ _| Hy$X{ Vm{ `h Òdm^modH$ hr Wm oH$ bm{J C›h| [mJb H$h|. `oX AmO JmßYrOr OrodV hm{V{ Vm{ `h `wJ C›h| ^r [mJb H$s gßkm X{Vm. BYa H$m∞bm{Zr H{$ bm{J [wobg H$m µ\$m{Z Zß]a bJm ah{ W{, CYa ^mJraW ]m]y A] H$m∞bm{Zr H{$ ]mha ]Z{ gmd©OoZH$

1968 ]r.E.(AßJ´{Or) Am∞Zg©, E_.E.(AßJ´{Or), E_.E.(^mfm odkmZ), E_.o\$b.(AßJ´{Or) ‡H$meZ ï ‡oVo> V [Ã-[oÃH$mAm| _| H$odVmEß , H$hmoZ`mß d AZw d mX-H$m`© ‡H$moeV. H$odVmEß d H$hmoZ`mß [waÒH•$V, H$B© ^mfmAm| _| AZyoXV VWm AmH$medmUr oXÑr g{ ‡gmnaV. [waÒH•$V H$hmZr "]ßQ>dmam' [a _amR>r oµ\$Î_ oZ_m©UmYrZ. ode{f ï S>r.E.dr.H$m∞b{O, OmbßYa, _| Hw$N> df© (AßJ´{Or) Ï`mª`mVm (1994-96). ÈoM ï Jm`Z, eVaßO d Q>{]b-Q>{oZg H$m em°H$. ÒH{$qMJ _| ^r ÈoM. g߇oV ï gaH$mar g{dm _| CÉmoYH$mar. em°Mmb` H$s JßXJr gmµ\$ H$aZ{ _| OwQ>{ h˛E W{. ^r∂S> _| g{ H$m{B© oMÑm`m - ""A]{, JmßYr H$s Am°bmX, gwYa Om.'' [a ^mJraW ]m]y [a BgH$m H$m{B© Aga Zht h˛Am. d{ [hb{ H$s Vah hr VZ_Z g{ A[Z{ H$m_ _| OwQ>{ W{. ]rM-]rM _| d{ OJOrV qgh ¤mam Jm`r gmo]a XŒm H$s `h µJµOb JwZJwZmZ{ bJV{ W{""gÉr ]mV H$hr Wr _¢Z{ bm{Jm| Z{ gybr [{ M∂T>m`m, _wP H$m{ µOha H$m Om_ o[bm`m o\$a ^r CZH$m{ M°Z Z Am`m, gÉr ]mV H$hr Wr _¢Z{...'' ^r∂S> ]∂T>Vr Om ahr Wr. ""]wS≤>T>m goR>`m J`m h°,'' ^r∂S> _| I∂S>{ bm{J EH$-Xyga{ g{ H$h ah{ W{. V^r ^r∂S> _| g{ Z OmZ{ oH$gZ{ EH$ [ÀWa CR>mH$a ^mJraW ]m]y H$m{ X{ _mam. [ÀWa CZH$s H$Z[Q>r [a Om bJm.

H$Wmq]] / OZdar-_mM© 2008$&& 8 &&


dhmß g{ òyZ ]hZ{ bJm. Z OmZ{ Cg [ÀWa g{ oga _| bJr Mm{Q> H$m Aga Wm `m H$m{B© Am°a H$maU Wm, bm{Jm| Z{ X{Im oH$ Km`b ^mJraW ]m]y gmd©OoZH$ em°Mmb` H{$ ]mha [∂S>{ ]∂S>{ g{ Hy$∂S>{ H{$ T>{a [a Om M∂T>{. CgH{$ ]mX C›hm|Z{ ^r∂S> H$m{ gß]m{oYV H$aH{$ Amd{e _| oMÑmZm ewÍ$ H$a oX`m ""g_mO _| JßXJr \°$bmZ{ dmbm{, ^maV N>m{∂S>m{! M_M_mVr, bß]r, MbVr Jmo∂S>`m| _| g{ ]rM g∂S>H$ [a [{flgr Am°a H$m{H$mH$m{bm H$s flbmpÒQ>H$ H$s òmbr ]m{Vb| Am°a _°H$S>m∞ZÎS> Am°a o[¡µOm hQ> H{$ a°[∞a Am°a JßX{ Z°[oH$Z \|$H$Z{ dmbm{, ^maV N>m{∂S>m{! MwZmdm| _| YmßYbr g{ OrV H$a X{e H$s gaH$ma MbmZ{ H$s V°`mar H$aZ{ dmb{ JwßS>m|, ^maV N>m{∂S>m{ ! bMH$V{ oZVß]m| Am°a CVmdb{ Cam{Om| dmbr AYZßJr X{er-odX{er S>mßgam| H{$ \y$h∂S> ZmM-JmZm| [a ZmMZ{ dmbm{, ^maV N>m{∂S>m{. H$mb{ AßJ{´µOm|, ^maV N>m{∂S>m{ ! ""]wS≤>∂T>m [Jbm J`m h°. [wobg H$m{ ]wbmAm{.'' `h g] gwZ H$a ^r∂S> _| I∂S>{ bm{J EH$-Xyga{ g{ H$h ah{ W{. `h dh g_` Wm O] _hmÀ_m JmßYr H$m MaIm Hy$∂S>{XmZ _| [∂S>m Wm Am°a CZH$m MÌ_m oH$gr „by-bmBZ ]g H{$ [oh`m| H{$ ZrM{ X]H$a ZÔ> hm{ MwH$m Wm. `h dh g_` Wm O] JmßYrOr H$s bmR>r JwßS>m| H{$ hmWm| _| Am J`r Wr Om{ JmßYrOr H{$ AmXem~ H$m{ CZH$s ]H$ar H{$ gmW hr _maH$a, [H$m H$a Im J`{ W{. _hmÀ_m JmßYr H$s `mX _| ha Z{Vm Am°a gaH$mar Aµ\$ga H{$ H$_a{ _| CZH$s EH$ µ\$m{Q>m{ Q>mßJ Xr J`r Wr. CZH$s `mX _| X{e _| ha gmb EH$ oXZ H$s Nw>Q≤>Q>r Xr Om ahr Wr, EH$ oXZ H$m "S≠>mB©-S>{' Km{ofV oH$`m Om ahm Wm. CZH{$ Zm_ [a Hw$N> g∂S>H$m|, ^dZm| Am°a odÌdod⁄mb`m| H{$ Zm_ aI oX`{ J`{ W{. CZH$s `mX _| Hw$N> oµ\$Î_| ]Zm`r Om ahr Wt oOZ_| oXImB© OmZ{ dmbr "JmßYroJar' C›ht oµ\$Î_m| VH$ gro_V Wr. JmßYrOr H{$ obE BVZm g] H$aZ{ H{$ ]mX X{e H{$ bm{J CZH{$ g[Zm| H{$ ^maV H$m µH$Àb H$aH{$ Cg{ JmßYrOr H$s g_moY [a hr Xµ\$Zm Am`{ W{ Am°a A] [yam X{e qhgm Am°a µ\$a{] H{$ ZßJ{ ZmM _| ob· Wm. JmßYr Am°a JmßYrdmX Bg `wJ H{$ obE AOZ]r W{. bm{Jm| Z{ µ\$m{Z H$aH{$ [wobg ]wbm br. [wobgdmbm| Z{ AmV{ hr Km`b ^mJraW ]m]y H$m{ oJaµµ‚Vma H$a ob`m. C›h| "gmd©OoZH$ ÒWb [a emßoV ^ßJ H$aZ{' H{$ A[amY H{$ obE oJaµµ‚Vma oH$`m J`m. bm{Jm| Z{ na[m{Q>© XO© H$am`r oH$ ^mJraW ]m]y H$m _mZogH$ gßVwbZ o]J∂S> J`m Wm. CZH$s haH$V| g‰` g_mO H{$ obE òVam Wt obhmµOm C›h| Bg Vah H$m∞bm{Zr _| Iwbm Ky_Z{ H$s BOmµOV

Zht Xr Om gH$Vr Wr. Hw$N> bm{Jm| Z{ [wobg g{ `h ^r oeH$m`V H$s oH$ ^mJraW ]m]y Z{ H$m∞bm{Zr H{$ CZ Hw$N> `wdH$m| [a [ÀWa ^r \|$H{$ W{ Om{ C›h| g_PmZ{-]wPmZ{ H{$ obE CZH{$ [mg J`{ W{. hmbmßoH$ Bg ]mV H$s [woÔ> Zht hm{ gH$s. H$m∞bm{Zr _| ahZ{dmb{ g^r bm{J odo^fi _ßÃmb`m| _| AoYH$mar W{. CZH$m H$hZm Wm oH$ C›h| VWm CZH{$ ]rdr-]Ém| H$m{ ^mJraW ]m]y O°g{ [mJb AmX_r g{ OmZ-_mb H$m òVam Wm. Bg g]H{$ ]rM Z OmZ{ H°$g{ EH$ gmV-AmR> gmb H$m ]Ém A[Z{ Ka g{ ]mha oZH$b Am`m Wm. O] [wobg ^mJraW ]m]y H$m{ oJaµµ‚Vma H$aH{$ C›h| Jm∂S>r _| ]°R>m H$a b{ OmZ{ bJr Vm{ dh ]Ém AmJ{ Am J`m Am°a H$hZ{ bJm - ""[wobg AßH$b, Am[ ^mJraW AßH$b H$m{ [H$∂S>H$a ∑`m| b{ Om ah{ hm{? dm{ H$m{B© Mm{a-]X_me Wm{∂S>{ hr h¢. ^mJraW AßH$b Vm{ h_ma{ obE h_mar H$m∞bm{Zr H$s gµ\$mB© H$a ah{ W{, dm{ H$m{B© JßXJr Wm{∂S>{ hr \°$bm ah{ W{.'' Bg [a Cg ]É{ H{$ [m[m-_Â_r Cg{ [H$∂S> H$a Ka H{$ AßXa b{ J`{. BgH{$ ]mX Om{ h˛Am dh AmÌM`©OZH$ Wm. ‡À`jXne©`m| H$m H$hZm h° oH$ O] [wobgdmb{ ^mJraW ]m]y H$m{ oJaµµ‚Vma H$aH{$ [wobg H$s Or[ _| ]°R>m H$a AmJ{ ]∂T>{ Vm{ Hy$∂S>m-Ka H{$ [mg emßV ^md g{ Ky_-o\$a H$a Hw$N>-Hw$N> Im ah{ VrZm| ]ßXam| Z{ AMmZH$ Hw$o[V hm{H$a [wobgdmbm| [a h_bm H$a oX`m. ]ßXam| H$m `h am°– Í$[ X{IH$a [wobgdmb{ ^mJraW ]m]y H$m{ Or[ _| hr N>m{∂S>H$a dhmß g{ ^mJ I∂S>{ h˛E. Am°a V] EH$ h°amZ H$a X{Z{dmbr ]mV h˛B©. d{ VrZm| ]ßXa [wobg Or[ _| hWH$o∂S>`mß [hZ{ ]°R>{ Km`b ^mJraW ]m]y H{$ [mg Am`{ Am°a fl`ma g{ CZH{$ hmW MmQ>Z{ bJ{. ‡À`jXoe©`m| H$m `h ^r H$hZm h° oH$ C›hm|Z{ Cg oXZ CZ VrZm|

H$Wmq]] / OZdar-_mM© 2008 && 9 &&


]ßXam| H$m{ am{V{ h˛E X{Im. d{ ^mJraW ]m]y H{$ hmW MmQ> ah{ W{, CZH{$ hmWm| H$m{ ghbm ah{ W{ O]oH$ CZH$s AmßIm| g{ bJmVma Amßgy ]h ah{ W{. ]mX _| [wobgdmbm| Z{ S>ßS>m| g{ _ma-_ma H$a ]∂S>r _wpÌH$b g{ CZ VrZm| ]ßXam| H$m{ ^mJraW ]m]y g{ AbJ H$aH${ C›h| dhmß g{ ^Jm`m. CZ VrZm| ]ßXam| H{$ gmW h˛B© Bg _wR>^{∂S> _| H$B© [wobgdmb{ Km`b ^r hm{ J`{. ‡À`jXoe©`m| H$m Vm{ `hmß VH$ H$hZm h° oH$ Cgr g_` H$m∞bm{Zr H{$ [{∂S>m| [a ]°R>{ Hw$N> H$m°Am| Z{ ^r [wobgdmbm| H{$ oga [a Mm|Mm| Am°a [ßOm| g{ h_bm H$a oX`m. BbmH{$ H{$ bm{J ]VmV{ h¢ oH$ Cg oXZ ^mJraW ]m]y H{$ gmW-gmW BbmµH{$ H{$ d{ VrZm| ]ßXa Am°a H$m°E ^r [mJb hm{ J`{ W{. VmµOm g_mMmam| H{$ AZwgma lr ^mJraW ‡gmX eha H{$ [mJbòmZ{ _| ]ßX h¢. CZg{ o_bZ{ J`{ H$m∞bm{Zr H{$ B∏$m-Xw∏$m bm{Jm| H$m H$hZm h° oH$ d{ A] [yar Vah g{ [mJb hm{ J`{ h¢. [mJbòmZ{ _| d{ H$B©-H$B© oXZm| VH$ _m°Z-d´V YmaU H$a b{V{ h¢. ]rM-]rM _| O] H$^r d{ A[Zm _m°Z-d´V Vm{∂S>V{ h¢ Vm{ [mJbòmZ{ H{$ AoYH$mna`m| g{ H$hV{ h¢ oH$ d{ amÔ≠>-o[Vm _hmÀ_m JmßYr h¢. C›h| [mJbòmZ{ g{ AmµOmX oH$`m Om`{ VmoH$ d{ g_mO H$m{ JßXJr g{ AmµOmXr oXbm gH|$. o\$a d{ A[Z{ obE MaI{ H$s _mßJ H$aZ{ bJV{ h¢. [mJbòmZ{ H{$ H$_©Mmar ]VmV{ h¢ oH$ H$^r-H$^r d{ X{a VH$ òwX g{ ]mV| H$aV{ ahV{ h¢. H$^r d{ ]{dOh hßgZ{ bJV{ h¢, H$^r am{Z{ bJV{ h¢. H$^r ahV{-ahV{ Amh| ^aZ{ bJV{ h¢ Am°a "h{ am_', "h{ am_' H$hZ{ bJV{ h¢. [mJbòmZ{ H{$ H$_©Mmna`m| H$m `h ^r H$hZm h° oH$ H$^r-H$^r ]rM amV _| CZH${ H$_a{ _| g{ OJOrV qgh ¤mam Jm`r J`r gmo]a XŒm H$s Bg µJµOb H$s XX© ^ar AmdmµO AmVr h° Om{ X{a VH$ [mJbòmZ{ H{$ Jnb`mam| _| JyßOVr ahVr h°-""g] g{ ]{hVa H$^r Z ]ZZm, OJ H{$ ah]a H$^r Z ]ZZm, [ra-[°µJß]a H$^r Z ]ZZm, gÉr ]mV H$hr Wr _¢Z{, bm{Jm| Z{ gybr [{ M∂T>m`m, _wP H$m{ µOha H$m Om_ o[bm`m, o\$a ^r CZH$m{ M°Z Z Am`m, gÉr ]mV H$hr Wr _¢Z{$..'' .¤mam lr EM.]r.og›hm, 5174, Ì`m_bmb

o]pÎS>®J, ]gßV am{S>, Z`r oXÑr - 110055 \$m{Z - 9868511282

12345678901234567 12345678901234567 12345678901234567 12345678901234567 12345678901234567

H$odVm

d{ bm{ J ? oJare Mß– lrdmÒVd h_ OrV{ Zht h¢, H{$db gmßg b{V{ h¢, ∑`m|oH$ g_` g{ [hb{ CR>H$a OmZ{ H$m H$m{B© C[m` Zht h°$. OrV{ Vm{ d{ bm{J h¢ Om{ hmW \°$bmH$a AmH$me Zm{M b{V{ h¢, OßJb _| gm{`r hna`mbr H$m{ H$Ér ZtX OJm X{V{ h¢, Jw∂S>hb H$s X{h g{ bh˛ oZMm{∂S> g∂S>H$m| [a \°$bm X{V{ h¢, ObVr h˛B© AmßVm| _| V{µOm] C∂S>{b X{V{ h¢, Am°a ›`m` H$s [rR> [a ]°R> Mm]wH$ ^mßOV{ ahV{ h¢. qH$Vw OrV{ d{ bm{J ^r h¢ Om{ g°bm] H$m{ MraV{ h˛E bhˇbwhmZ bm{Jm| H{$ Kmd Mw[Mm[ ghbmV{ ahV{ h¢, Am°a gy`© H$s bmob_m H$m{ _w∆>r _| [H$∂S> H$a gKZ AßYH$ma _| Yra{ g{ o]I{a X{V{ h¢. E{gm Zht h° oH$ g] Hw$N> AVrV hm{ J`m h° ∑`m|oH$, A] ^r Km{a oZamem _| bm{J _wÒHw$am b{V{ h¢ Za^jr H{$ AmZ{ [a gVH©$ I∂S>{ hm{ OmV{ h¢ Am°a bmdmnag bmem| H$m{ ghmam X{Z{ H{$ obE Mma Hß$Y{ AmJ{ ]∂T> AmV{ hß°. . E\$- 301, Aßgb o‡`Xne©Zr A[mQ>©_|Q≤>g, 28, gam{oOZr Zm`Sy> _mJ©,Bbmhm]mX- 211001.

H$Wmq]] / OZdar-_mM© 2008$&& 10 &&


12345678901234567890123456789012123 12345678901234567890123456789012123 12345678901234567890123456789012123 12345678901234567890123456789012123 12345678901234567890123456789012123 12345678901234567890123456789012123 12345678901234567890123456789012123 12345678901234567890123456789012123

H$hmZr

gµOm`m‚Vm Am{‚\$ _{am [rN>m H$aVr d{ AmßI|. CZ ZµOam| H{$ Xm`a{ _| ahˇß `m Zm ahˇß bJVm oH$ d{ gm_Z{ g{, [rN>{ g{, ]pÎH$ oOYa ZµOa{ß Kw_mDß$ CYa g{ Q>H$Q>H$s bJm`{ _wP{ hr Kya ahr hm|. H$^r-H$^r Vm{ gße` hm{ OmVm oH$ d{ AmßI| _{ar [rR> `m N>mVr g{ oM[H$s h˛B© Vm{ Zht h°ß. oXZ amV gm{V{ OmJV{ CZ AmßIm| H$m KyaZm Am°a [rN>m H$aV{ ahZm o[N>b{ Hw$N> _hrZm| _| _wP{ AghO ]Zm J`m h°. `h ^r hm{ gH$Vm h° oH$ _¢ oOg A[amY g{ Òd`ß H$m{ _w∫$ H$aZ{ H$s M{Ô>m H$a ahm Wm dh CÎQ>m _wP{ XwJwZ{ d{J g{ J´ÒV H$a ahm hm{. Cg jU H$m{ ^r H$m{g ahm hˇß O] am{ohV H{$ gmW d•’ml_ OmZ{ H$m{ hmß H$hm Wm. Cg oXZ am{ohV Xµµ‚Va g{ oZH$bV{ h˛E ]m{bm - "_{a{ [m[m H$s AmO [w ` oVoW h° _¢ ha gmb Bg oXZ Aml_ OmVm hˇß. dhmß H{$ ]wOwJm~ g{ o_bVm-OwbVm CZg{ ]mVMrV H$aVm hˇß. CZH$s AmdÌ`H$VmEß OmZ b{Vm hˇß Am°a AmJ{ oH$gr oXZ CgH$s [yoV© H$a X{Vm hˇß. d°g{ Vm{ df© ^a _| H$B© ]ma OmVm hˇß [a AmO Vm{ ode{fH$a OmZm hm{Vm hr h°. Vy ^r MbVm hm{ Vm{ Mb.' am{ohV H$s A[Z{ o[Vm H{$ ‡oV Amgo∫$ X{I H$a _wP{ A[Z{ Am[ [a ΩbmoZ h˛B©. _wP{ H$B© df© [yd© A[Z{ oH$`{ H$m [ÌMmVm[ d°g{ hr A[Zr AmJ _| Obm ahm Wm. OmZVm Wm oH$ _{am A[amY oH$gr Vah H{$ [ÌMmVm[ g{ H$_ Zht hm{Z{ dmbm Wm. Zm hr _{ar ^yb H$m{ gwYmaZ{ H$m H$m{B© C[m` Wm Zm A[Zr ^yb `m A[amY H$m{ oH$gr H{$ gm_Z{ µH$]yb H$aZ{ H$m _wP_| gmhg Wm. A[Zr [ÀZr VH$ H$m{ Vm{ Zht ]Vm gH$Vm. _{a{ Cg Ï`dhma H$m [Vm MbZ{ [a dh _{a{ gmW Z OmZ{ H°$gm Ï`dhma H$a{. _{a{ nòbmµ\$ Cg ]mV H$m AÛ H{$ Í$[ _| ^r BÒV{_mb H$a gH$Vr h°. _{a{ ‡oV K•Um oVaÒH$ma g{ ^a gH$Vr h°. h_ma{ ]É{ E{g{ _mhm°b _| H°$g{ [b|J{ `m ]∂S>{ hm|J{ BgH$s H$Î[Zm H$a H{$ hr ogha OmVm hˇß. BgH$m ‡À`moeV Am^mg ^r _wP{ PH$Pm{a X{Vm h°. E{g{ _| O] am{ohV Z{ d•’ml_ gmW MbZ{ H$m{ H$hm Vm{ Z OmZ{ ∑`m| E{gm bJm oH$ em`X A[Z{ A[amY ]m{Y H$m{ H$_ H$aZ{ H$s amh o_b Om`{Jr. Aml_ _| am{ohV Vm{ BVZr AmgmZr g{ CZ Aghm`, Ka g{ Xya, A[Zm| ¤mam VO oX`{ J`{ d•’m| g{ Kwb-o_b J`m oH$ _¢ MoH$V

hm{Z{ H${ Abmdm Hw$N> Am°a H$a hr Zht gH$m. _¢ Vm{ H$^r E{gm Zht H$a gH$Vm. o\$a _Z H$m{$ VgÑr X{{Z{ H{$ obE gm{M ob`m oH$ _¢ Vm{ [hbr ]ma `hmß Am`m hˇß O] oH$ am{ohV Vm{ A∑ga AmVm ahVm h°. hmbmßoH$ oXb H$s Vh g{ _wP{ Ehgmg Wm oH$ _¢ oH$VZr ]ma ∑`m| Z AmDß$ [a am{ohV H$s Vah Kwbo_b Zht gH$Vm. dh A[Z{ [m[m H$m{ ]h˛V fl`ma H$aVm Wm Am°a [m[m H{$ Ag_` JwµOa OmZ{ g{ gma{ ]wµOwJm~ _| [m[m H$s N>od Ty>ß∂T>Vm h°. o[V•F$U g{ _w∫$ hm{Z{ H$m Ehgmg em`X Cg{ `hmß AmH$a hm{Vm hm{. AÒ[Ô> Í$[ g{ _¢ ^r Vm{ Hw$N> E{gr _mZogH$Vm b{H$a hr Vm{ `hmß Mbm Am`m. o\$a _{am _m_bm Vm{ gßJrZ Wm. _¢ Vm{ o[V•F$U H{$ A[amY ]m{Y g{ J´ÒV Wm. _¢Z{ oOZ hmbmV _| C›h| VOm, H$[Q>r H$s Vah N>bm, CZH{$ OrV{ Or C›h| ÒdJu` H$s C[moY g{ od^yofV H$a S>mbm, `{ gma{ H•$À` Z OmZ{ A[amY H$s oH$g l{Ur _| Am`|J{? _{am `h H$bßH$ H$^r oH$gr hmb _| Zht o_Q> gH$Vm Am°a am{ohV H$s Vah A¿N>{ ]{Q>m|

$&& _ßJbm am_Mß–Z && H$m{ ^r bm{J eßH$m H$s ZµOam| g{ X{IZ{ bJ| Vm{ AmÌM`© Zht hm{Jm. Aml_ _| Hw$N> bm{J H°$a_ I{b ah{ W{ C›ht _| g{ EH$ d•’ ]m{b{, "∑`m| ]{Q>m Vw_ ^r Am J`{ V[©U H$aZ{!' CZH{$ M{ha{ [a EH$ gXm]hma gr hßgr Wr [a _{a{ Mm{a _Z H$m{ Vm{ `h bJm _mZm{ d{ _{ar Agob`V g{ dmoµH$µ\$ h¢. _wP{ gH$[H$m`m gm I∂S>m X{IH$a Am°a _{a{ M{ha{ H$s ]XbVr aßJV X{IH$a am{ohV ]{]mH$s g{ ]m{b [∂S>m - "BZH$r ]mV g{ [a{emZ _V hm{. Om{er XmXm H$s Vm{ AmXV h° g]g{ _µOmH$ H$aZ{ Am°a C›h| hV‡^ H$aZ{ H$s.' dhr d•’ o\$a ]m{b{, "_¢ _µOmH$ Vm{ H$aVm hr Zht. Om{ Hw$N> ^r H$hVm hˇß ]g ghr-ghr Xm{ Qy>H$ H$hVm hˇß. A] AmOH$b H{$ b∂S>H{$ `hr Vm{ H$a ah{ h¢. A[Z{ _mß ]m[ H$m{ gmW aI Zht [mV{ `hmß YH{$b X{V{ h¢. Ka [a aI b{V{ ^r h¢ Vm{ Bg Vah _mZm{ ]∂S>m ^mar EhgmZ H$a ah{ hm|. O] _mß ]m[ _a I[ OmV{ h¢ Vm{ BZH$m µO_ra OmJVm h° V] CZH$s oVoW [a `hmß AmH$a EH$ oXZ H{$

H$Wmq]] / OZdar-_mM© 2008 && 11 &&


ImZ{ H{$ [°g{ `m Hw$N> \$b AmoX X{H$a _w∫$ hm{ OmV{ h¢. oH$VZm ]o∂T>`m VarµH$m h° Zm_ H$m Zm_, `e Am°a Xna`moXbr H$m R>fl[m. BVZ{ gÒV{ _| BVZm Hw$N> o_b OmVm h°. AJa `h H$_ h° Vm{ _Z H$m H$bwf ^r Ywb OmVm h°.' am{ohV V] VH$ CZ bm{Jm| H{$ gmW H°$a_ I{bZ{ ]°R> MwH$m Wm. dht g{ ]m{bm gVre Vy ^r Am Om. Om{er XmXm H$s ]mV| gwZH$a K]amZ{ `m ]wam _mZZ{ H$m H$m{B© AW© Zht h°. dm{ ha AmZ{ dmb{ H$m{ `yß hr M_H$mV{ ahV{ h¢.' am{ohV H$m _Z Ywbr [wNr Òb{Q> H$s Vah gmµ\$ h° oOg [a Z`r-Z`r B]maV| AmgmZr g{ obIr Om gH$Vr h¢. [a _{a{ Bg H$bwofV _Z H$m ∑`m H$Íß$ Om{ A¿N>r Vah OmZVm h° oH$ Om{er XmXm Z{ Om{ ]m{bm dm{ AmH$mer` dmUr H$s Vah gÀ` h° Am°a gÀ` H{$ ogdm` Hw$N> ^r Zht h°. CZH{$ ]mµH$s gmoW`m| _| g{ ^r Hw$N> H$s ZµOa{ß E{gr ^{XVr h˛B© _mZm{ E∑g a{ H$s Vah _wP{ AßXa VH$ OmßM bß{J{. hm{ gH$Vm h° d{ bm{J `h X{I ah{ hm| oH$ gm_Z{ I∂S>m ]ßXm ÒdmWu h°, A[Z{ [m[ H$s JR>ar H$m ]m{P H$_ H$aZ{ Am`m h° `m dmÒVd _| [am{[H$mar. A^r VH$ A[Z{ Hw$H$_© [a _¢ A[Zr hr ZµOam| _| oJam h˛Am Wm [a A] A[Z{ o[Vm H{$ g_d` BVZ{ gma{ bm{Jm| H$s [°Zr ZµOam| H$m{ ghZm _{a{ ]g H$m Zht Wm. _Z hr _Z ‡U H$a ob`m, "H$mZ [H$∂S>Vm hˇß A] Xw]mam `hmß Zht AmDß$Jm.' _{am ‡U oH$VZm oQ>H$ [m`{Jm `m oQ>H$ ^r [m`{Jm `h g] Cg g_` gm{Mm hr Zht. O] am{ohV Am°a _¢ hm∞b g{ ]mha oZH$b{ V] _{am ‹`mZ J`m oH$ ]JrM{ _| bJr ]|Mm| [a ^r bm{J ]°R>{ h˛E h¢. A] am{ohV CZ bm{Jm| g{ o_bZ{ bJm. `hr Zht _ohbmAm| dmb{ od^mJ g{ Hw$N> d•’mEß am{ohV H$m{ X{I H$a _wÒH$m`rß Am°a Hw$N> ]m{bt. am{ohV Vm{ _mZm{ g]H$m hr bm∂S>bm Wm. am{ohV H{$ dhmß ÈH$ OmZ{ g{ _¢ ^r `yß hr I∂S>m `hmß-dhmß gagar ZµOa S>mb ahm Wm. EH$ ^bm _mZg A[Zr C_´ H$m{ YVm ]VmV{ h˛E A[Zr [°Zr oZJmh| _wPr [a Jm∂S>{ h˛E Wm. _¢ Hw$N> AghO hm{ J`m Am°a H$ZoI`m| g{ Cg{ X{IZ{ bJm. CgH$m M{ham-_m{ham CgH$s ZµOa| Hw$N> [hMmZr h˛B© gr bJ ahr Wt. Amg[mg H$m dmVmdaU ^yb H$a AZm`mg hr _¢ H$ht [rN>{ Mbm J`m. o[VmOr H$s grYr g[mQ> AmdmµO H$mZm| _| [∂S>Z{ bJr "gVre BVZm Vm{ H$a hr gH$V{ hm{ Zm oH$ am{O gw]h OÎXr CR> H$a Xm{ Mma gy`© Z_ÒH$ma H$a bm{ Am°a gy`© X{dVm H$m{ Ob H$m A‹`© g_o[©V H$a Xm{. VwÂhmar `{ Xm{Zm| AmßI| ]w∂T>m[{ _| ^r VwÂhmam gmW X|Jr.'

‡H$meZ ï

AZwdmX ï

gÂ_mZ ï d [waÒH$ma

3 OyZ 1944, Ah_Xm]mX; ÒZmVH$ (JoUV) qhXr _| obIZ{dmbr Vmo_b ^mfr [nadma H$s gXÒ`m, b{IZ H$_© H$aV{ h˛E VrZ XeH$ g{ ^r AoYH$ g_`. bJ^J ∂T>mB© gm° H$hmoZ`mß, Xm{ gm° b{I VWm hmÒ` Ï`ßΩ` d Hw$N> bKw H$WmEß X{e H$s odo^fi [Ã-[oÃH$mAm| _| ‡H$moeV. A] VH$ gmV H$hmZr VWm EH$ Ï`ßOZ H$s [wÒVH$ ‡H$moeV. EH$ H$hmZr gßJ´h "O_rZ A[Zr A[Zr' H$m gß`w∫$ Í$[ g{ gß[mXZ. H$Wm gßJ´h ï AmYwoZH$ AohÎ`m, ‡ÌZm| H$m ]aJX, Vrgam [∂S>md, Vw_H$m{ Hw$N> Zht AmVm, H$mD$›Q> S>mCZ, H$Xß]_, naÌV{ H$m{ ∑`m Zm_ X{. Hw$N> H$hmoZ`m| H$m CXy©, Vo_b, AßJ{´Or VWm _amR>r _| ^mfmßVa; X{dr AohÎ`m odÌdod⁄mb` H$s N>mÃm ¤mam bKw em{Y ‡]ßY; oXÑr H{$ ‡H$meZ ¤mam H$Î[Zm Mmdbm H$s Ò_•oV _| "Zmar M{VZm H{$ Òda' _| X{e ^a H$s VrZ gm° _ohbm aMZmH$mam| H$s H$odVmAm| _| aMZm emo_b. ‡W_ H$hmZr gßJ´h "AmYwoZH$ AohÎ`m' amÔ≠>^mfm ‡Mma go_oV ¤mam(1992); AmH$medmUr ^m{[mb H$m ‡W_ "b˙_r ]mbm gÂ_mZ'(1992); BßXm°a b{oIH$m gßK ¤mam "AßVam©Ô≠>r` _ohbm oXdg' [a gÂ_mZ (1998); qhXr oXdg [a am{Q>ar ∑b] ¤mam gÂ_mZ (2000); CÇm°Z _| ^maVr` XobV gmohÀ` AH$mX_r ¤mam "_ohbm g•OZ H{$ ododY Am`m_' H{$ AßVJ©V ‡{ofV b{I H{$ obE "amÔ≠>r` Amß]{S>H$a gmohÀ` gÂ_mZ' g{ od^yofV (2001); H$hmZr gßJ´h "µO_rZ A[Zr A[Zr' H{$ gß[mXZ H{$ obE gß`w∫$ Í$[ g{ JmoµO`m]mX g{ "oZ_©bm X{dr Ò_•oV [waÒH$ma' (2002), "H$Wmq]]' gmohÀ` [oÃH$m _| H$hmZr [waÒH•$V.

H$Wmq]] / OZdar-_mM© 2008$&& 12 &&


o[VmOr H$s ZµOa| V{µO Am°a AmßIß{ oZXm}f Wt. Cg oXZ ^r Vm{ hna¤ma _| O] _¢Z{ H$hm - "Am[ `ht aohE _ß° R>haZ{ Am°a dmo[g OmZ{ H$m BßVµOm_ H$aH{$ A^r AmVm hˇß. Wm{∂S>m Vbme Zht H$Íß$Jm Vm{ h_ma{ [mg H{$ [°g{ gma{ òM© hm{ Om`|J{.' ]{Mma{ o[VmOr Zm OmZ{ H$] VH$ ]°R>{ ah{ hm|J{. Cg g_` CZH$s ZmH$ [a am{J H$m h_bm hm{ MwH$m Wm. am{J H$m BbmO bß]m Am°a _hßJm Wm Om{ CZH{$ ]g H$s ]mV Zht Wr. _¢ V^r ]mahdt _| [h˛ßMm Wm Am°a CÉ oejm H$m g[Zm gßOm{`{ [ßI odhrZ IJ H$s Vah odMa ahm Wm. _¢ _mß o[VmOr g{ ZmamµO ^r Wm. _mß g{ BgobE oH$ dh _wP{ `yß ]rM _| hr AH{$bm H$a J`r, oµOÂ_{Xmar H$m EH$ AZMmhm ]m{P _{a{ ZmµOwH$ Am°a AZJ∂T> Hß$Y{ [a S>mb J`r. o[VmOr g{ BgobE oH$ ^°`m H$s CÉ oejm _| Om{ µO_rZ Wr dh ^r ]{M Xr Am°a ^°`m Z{ Vm{ oejm [mH$a A[Zr AbJ amh [H$∂S> br. `hr Zht h_ bm{Jm| g{ EH$ Vah g{ ZmVm hr Vm{∂S> ]°R>{. CZH$m ÒQ>{Q>g BVZm Dß$Mm hm{ J`m oH$ _m_ybr Zm°H$ar dmb{ o[VmOr H$m [naM` A[Z{ gmoW`m| g{ H°$g{ H$admV{. _mß H$s _•À`w [a Am`{, oH´$`m H$_© `yß oH$`m _mZm{ hdm [a gdma hm| Am°a h_ g] [a H$m{B© _{ha]mZr H$a ah{ hm|. AJb{ oXZ Mb{ J`{ oH$ V{ahdt [a o\$a Am Om`|J{. dhmß CZH{$ H$B© µOÍ$ar H$m_ AQ>H{$ [∂S>{ h¢. _¢Z{ Hw$N> Amem H{$ gmW H$hm - "^°`m, ^m^r Am°a ]Ém| H$m{ ^r bmBE.' "^°`m Z{ Z OmZ{ oH$g Ehgmg _| _{a{ Hß$Y{ [a hmW aI oX`m Wm Am°a aÒ_r Vm°a [a [yN>m - gVre [°gm| H$s µOÍ$aV hm{ Vm{ µOÍ$a ]VmZm.' _{a{ _wßh g{ H°$g{ oZH$bVm oH$ - "^°`m _mß H{$ BbmO _| hr ]Mm IwMm [°gm òM© hm{ MwH$m h° Am°a d°g{ ^r Ka H$s hmbV Am[H{$ gm_Z{ h°.' _wßh g{ ]m{b hr Zht \y$Q>{. Bg Vah ]Z J`{ hmbmVm| g{ H°$g{ [ma [mDß$ `h _¢ µOam ^r gm{M Zht [m ahm Wm. AmJ{ o[VmOr Am°a _{ar JwµOa ]ga H$m ∑`m ‡]ßY hm{ [m`{Jm `h gm{MZm `m g_PZm _{a{ ]g g{ _mZm{ ]mha H$s ]mV Wr. _Z _| T>{am| oZamemOZH$ gdmb H$^r AbJ-AbJ Vm{ H$^r BH$«>m Ymdm ]m{bV{. `{ E{g{ gdmb W{ oH$ BZH$m Odm] _{a{ [mg hm{ hr Zht gH$Vm Wm. H$ht _wP{ ^r o[VmOr H$s Vah _m_ybr gr Zm°H$ar [a VgÑr Vm{ Zht H$aZr [∂S>{Jr. H$ht _{ar oejm H$s `ht [a BoVlr Vm{ Zht hm{ Om`{Jr. BZ ]mVm| g{ BVZm K]am J`m oH$ AZOmZ{, AZMmh{ hr

ÒdmWu hm{ J`m Am°a ]°M{Zr _{a{ òyZ _| o_b J`r. O] o[VmOr ]m{b{, "V{ar _mß H$s ]∂S>r B¿N>m Wr oH$ CgH$s ApÒW`mß hna¤ma _| JßJm _| ]hm X|. OrV{ Or Vm{ H$m{B© gwI Zht X{Im H$_ g{ H$_ _aZ{ dmbr H$s AßoV_ B¿N>m Vm{ [yar H$a X|.' _mß H$m AßoV_ gßÒH$ma h˛E MßX KßQ>{ hr ]rV{ W{. Ka H{$ Cg µJ_JrZ dmVmdaU Am°a ^odÓ` H$s gß^modV H$mob_m Z{ _wP{ Bg µH$Xa ^`^rV H$a oX`m oH$ _`m©Xm H$s gmar hX| Vm{∂S>V{ h˛E _¢ oMÑm [∂S>m - "Ka _| Zht h¢ XmZ{ AÂ_mß Mbr ^wZmZ{, h_ Xm{Zm| H{$ ImZ{-[rZ{ H$m Vm{ H$m{B© oR>H$mZm Zht ahm Am°a Am[H$m{ hna¤ma OmZ{ H$s gyP ahr h°.' o[VmOr Z{ _wPg{ Bg Ï`dhma H$s Vm{ Amem H$s hr Zht hm{Jr. _wßh \$m∂S>{ Mra X{Z{ dmbr oZµJmhm| g{ _wP{ X{IZ{ bJ{. o\$a Yra{ g{ ]m{b{ - "A[Z{ ]∂S>{ ^mB© H$s ZµH$b H$aZm MmhVm h° Zm.' "_¢ CZH$s ∑`m ZµH$b H$a [mDß$Jm C›hm|ßZ{ Vm{ òy] Dß$Mr oejm b{ br, Am[Z{ ^r CZH{$ obE gmar gwodYmEß _wh`° m H$adm`t. A] ]g _{a{ obE hr Am[H{$ [mg Hw$N> Zht ]Mm. AmJ{ [∂T> ^r Zht [mDß$Jm ]g `yß hr OrdZ o]Vm XyßJm @@@', H$hV{ H$hV{ _¢ am{ [∂S>m. E{gm H$^r _¢ am{`m hm{Dß$Jm BgH$s `mX Vm{ Zht h°. o[VmOr H$m{ _wPg{ Bg Vah H$s ‡oVoH´$`m H$s Amem Vm{ EH$X_ Zht ahr hm{Jr. H$mµ\$s X{a g{ oga PwH$m`{ Hw$N> gm{MV{ ah{. A^r ^r CZH$s dm{ _w–m Am°a ^md ^ßoJ_m H$m{ "odOwbmBµO' H$a H{$ X{IVm hˇß Vm{ _Z _| ΩbmoZ ^a OmVr h°. A[amYJ´ÒV _{a{ _Z H$m{ AdgmXJ´ÒV ]ZmZ{ [a Vwb OmVr h°. CZH$m{ hna¤ma H{$ KmQ> [a ]°R>mH$a BßVµOma H$aZ{ H$m{ H$h H$a Mm{a H$s Vah Q≠>{Z _| ]°R>H$a A[Z{ eha Am J`m Wm. Cg g_` A[Zr H$aZr µJbV hm{Z{ H$m Ehgmg Wm [a A[Zm µJwÒgm VWm IrP CVmaZ{ H$m `hr VarµH$m Cg g_` gyPm. o[VmOr H$s AmßIm| _| Ombm [∂S> J`m Wm oOg{ oH$gr ∑b] H{$ oeoda _| oXIdm H$a BbmO hm{ gH$Vm h°. [a oOg Xob‘a am{J Z{ E{Z ZmH$ [a hr hÑm ]m{b oX`m CgH$m ∑`m H$Íß$? BbmO Vm{ _hßJm Am°a bß]m h° hr, Cg [a bm{Jm| H$m Ï`dhma Om{ ]Xb{Jm Cg{ gm{M H$a µH°$ AmVr h°. BZ g]H{$ ]rM Òd`ß H$m ^odÓ` H°$g{ Am°a ∑`m ]Z [m`{Jm `h CbPZ Vm{ _{am OrZm _whmb H$a ahr Wr. AMmZH$ hr _Z _| EH$ H´y$a `m{OZm Z{ O›_ ob`m Am°a _wP{ bJm oH$ Bg{ H$m`m©p›dV H$aZ{ H{$ Abmdm Am°a H$m{B© C[m` Zht h°. _mß H$s ApÒW`mß Vm{ JßJm _| o]I{a MwH{$ W{ Am°a [°g{ o[VmOr Z{ _{a{ [mg aIdm`{ W{. BgH{$ Abmdm CZH$s AmßIm| H$s am{eZr

H$Wmq]] / OZdar-_mM© 2008 && 13 &&


BVZr jrU hm{ J`r Wr oH$ gmd©OoZH$ ÒWmZm| [a o]Zm ghma{ Mb o\$a gH$Zm Zm_w_oH$Z hr Wm. H´$m{Y Am°a ]Xb{ H$s ^mdZm H{$ Abmdm CZH$s hmbV _wP{ CZg{ ]MZ{ H$m{ ‡{naV H$a ahr Wr C›h| A[Z{ g{ Xya aIZ{ H{$ obE ^r _wP{ Hw$N> H$aZm Wm. `hr C[m` _wP{ gab Am°a emÌdV bJm. o\$a gm{MZ{ H$m{ Zm g_` Wm Zm ]wo’ Am°a Zm hr oH$gr Ï`o∫$ H$s gXme`Vm. _¢ CZg{ Xya ^mJ ^r OmDß$ [a Ka H{$ Abmdm _{a{ obE [Zmh H$hmß Wr$? _{am [rN>m H$aVr CZH$s _m{oV`mo]ßX g{ YwßYbm`r AmßI| ^r A[Zr VrIr ZµOam| H$m Ehgmg hr H$am ahr Wrß. gM H$hˇß Vm{ _wP{ Q≠>{Z _| ]°R> H$a `mÃm _| `m Ka [h˛ßMZ{ VH$ H$m{B© A[amY ]m{Y Zht h˛Am. Cg g_` `h bJm hr Zht oH$ _¢ oH$VZr ]∂S>r ^yb H$a ahm hˇß. A[Z{ OZH$ H{$ ‡oV EH$ AmH´$m{e Wm oOg{ emßV H$aZ{ H$m _{a{ [mg em`X `hr EH$ VarµH$m Wm. Ka [h˛ßM H$a Hw$N> naÌV{Xmam| H$m{ dhmß X{Im V] OmH$a oX_mµJ _| Hw$N> Hw$a{XZ h˛B©. BZ g] H$m{ Hw$N> J∂T> H$a gwZmZm [∂S>{Jm, BZH$s oOkmgmAm| H$m{ ghr VarµH{$ g{ emßV H$aZ{ H{$ Abmdm _wP{ Vm{ XwI H{$ XwJwZ{ ^ma g{ X] OmZm MmohE. gM V] _¢ BVZm S>a J`m oH$ CZ bm{Jm| H{$ H$h{ _wVmo]µH$ Òd`ß H$m{ `Vr_ _mZ H$a ]w∏$m \$m∂S> H$a am{ [∂S>m. EH$ jU H$m{ bJm oH$ Xm°∂S> H$a hna¤ma OmH$a o[VmOr H$m{ b{ AmDß . [a Om{ PyR> EH$ AQ>b gÀ` H$s Vah CZ bm{Jm| H$m{ ]Vm`m - "o[VmOr Z{ _mß H$s ApÒW`m| H{$ gmW JßJm _| Hy$X H$a OmZ X{ Xr.' A] BgH{$ ]mX Bg PyR> `m oH$ AQ>b gÀ` H$m{ A[Z{ grZ{ _| Xµ\$ZmZ{ H{$ ogdm` Mmam hr ∑`m Wm. ^°`m _mß H$s V{ahdt [a Am`{, ^m^r Am°a ]É{ ^r gmW W{. C›h| o[VmOr H{$ ]ma{ _| _mby_ h˛Am. V{ahdt H{$ obE VWm o[VmOr H{$ Ob g_moY d AmÀ_m H$s emßoV H{$ obE Hw$N> H$_©H$mßS> H$admZ{ H$m{ AmoW©H$ _XX H$s. C›h| bJm hm{Jm oH$ ]g Amoòar ]ma (Am°a [hbr ]ma ^r) gma{ naÌV{Xmam| H{$ gm_Z{ EH$ gw[wà H$s N>od aI X|. A] Am°a Hw$N> Vm{ oH$gr H{$ obE H$aZm Zht h°. Bgr ]rM _wPg{ H$h oX`m, "`h Ka ]{M H$a Vy ^r h_ma{ gmW ahZ{ Am Om dht [∂T>mB© Omar aIZm.' ^°`m H$s Cg ZµH$br d _wIm°Q>{ dmbr ^md ^ßoJ_m VWm ^m^r H$s H´w$’ VQ>ÒWVm Z{ ^°`m H$s Xna`moXbr H$m amµO Im{b H$a aI oX`m. _¢Z{ ^r ZH$mamÀ_H$ Èò Z A[ZmH$a o]Zm ]hg `m oddmX H{$ "hmß@@ hmß' H$h oX`m. g] Mb{ J`{ W{, g^r. Cg Ka _| ]g _¢ AH{$bm ah J`m Wm. ^yV H$s Vah AH{$bm Ka _| M∏$a bJm ahm Wm Am°a Òd`ß g{

[yN>Vm oH$ EH$ ]ma hna¤ma H$m M∏$a bJm AmDß$. o[VmOr dht KmQ> [a ]°R>{ o_b|J{ ∑`m? ∑`m d{ _{a{ N>b H$m{ g_P J`{ hm|J{. gm{MV{-gm{MV{ EH$ AZhm{Zr H$s H$Î[Zm H$a H{$ ^` g{ AY_am hm{ OmVm. H$ht o[VmOr oH$gr H$s _XX g{ Ka bm°Q> Am`| Vm{? Bg ª`mb Z{ _wP{ Bg µH$Xa ^`^rV H$a oX`m oH$ ]mha XadmµO{ [a Oam gr AmhQ> hm{Vr `m hdm g{ oI∂S>H$s XadmµO{ H{$ ohbZ{ [a oKΩJr ]ßY OmVr. BZ hmbmV _| OrZm AmoW©H$ VßJr g{ ^r AoYH$ H$oR>Z Am°a OmZb{dm hm{ ahm Wm. hmW _| µOam g{ [°g{, AmJ{ H$m OrdZ H°$g{ o]Vm [mDß$Jm Hw$N> g_P Zht Am ahm Wm. ∑`m H$Íß$ H°$g{ oO`yß `h `j ‡ÌZ _{a{ gm_Z{ _wßh ]m`{ I∂S>m Wm. V^r EH$ E{gr ]mV h˛B© oOgZ{ _{a{ [m[ H$_© H{$ ]m{P H$m{ ]h˛V hr dµOZr ]Zm oX`m. H$m\$s Ag} g{ Ab_mar AÒV Ï`ÒV hm{ ahr Wr. [hb{ _mß O_m`m H$aVr Wr, o\$a _mß H$s ]r_mar H{$ MbV{ ÒHy$b Am°a AÒ[Vmb H{$ M∏$a _| BVZ{ Ï`ÒV hm{ OmV{ W{ oH$ Hw$N> g_P hr Zht AmVm Wm oH$ H$] gw]h hm{Vr Am°a H$] em_. _mß o[VmOr H$s dÒVwAm| H$m{ hQ>mZm µOÍ$ar Wm oOgg{ _{am gm_mZ R>rH$ g{ O_ Om`{ VWm Hw$N> \$mbVy H$m gm_mZ hm{ Vm{ ]{M H$a Hw$N> [°gm| H$s Ï`dÒWm hm{ Om`{. V^r o[VmOr H$s EH$ H$m∞[r Zw_m S>m`ar o_br. _{ar gmVdt H$jm H$s qhXr Ï`mH$aU H$s H$m∞[r Wr. oOg_| _wpÌH$b g{ AmR> Xg [fi{ hr obI{ h˛E W{. ]mH$s H$m∞[r CZH$r obIr B]maV g{ ^ar h˛B© Wr, Hw$N> ohgm] Hw$N> _mß H{$ obE, Hw$N> _{a{ obE, Hw$N> A[Z{ obE ^r obIm Wm. Ab_mar Iwbr H$s Iwbr o]Zm O_{ ah J`r Am°a _¢ Cg Zm{Q>]wH$ H$s [wamZr B]maV [∂T>V{[∂T>V{ H$B© Vah H{$ Ehgmgm| _| Sy>] CVa ahm Wm. Am{h! oOg ]mV H{$ obE A[Z{ o[Vm H$m{ H$m{gm, ]Xbm b{H$a EH$ Hw$[wà hm{Z{ H$m R>rH$am oga [a ob`m CgH$s µOÍ$aV hr H$hmß Wr! _¢ Bgr ]mV g{ òµ\$m Wm Am°a S>a ahm Wm oH$ _{ar oejm H°$g{ o]Zm [°gm| H{$ [yar hm{Jr. o[VmOr Z{ Hw$N> dfm~ [yd© hr BgH$m ‡]ßY H$a oX`m Wm. [°Zr ZµOam| H$s Vah [°Z{ Ajam| _| obI{ MßX dm∑`, ""]{Q>m oOg Vah oMo∂S>`m oVZH$m-oVZH$m ]rZ H$a Km|gbm ]ZmVr h° _¢Z{ ^r gro_V Am_XZr _| g{ IwaM-IwaM H$a Hw$N> YZ V{ar oejm H{$ obE EH$à oH$`m h°. oH$VZr H$Va „`m°V H$aH{$ `h H$a [m`m em`X ]VmZ{ H$s AmdÌ`H$mV Zht h°. `h YZ Am°a H$ht òM© Z hm{ Om`{ BgobE V{a{ AR>mad| O›_ oXZ [a hr o_b{ E{gr Ï`dÒWm H$s h°. Bg{ oejm H{$ Abmdm Am°a H$ht òM© _V H$aZm `h _{am AZwam{Y ^r h° Am°a Amkm ^r. hm{ gH$Vm

H$Wmq]] / OZdar-_mM© 2008$&& 14 &&


h° _¢ `m VwÂhmar _mß Cg g_` ah| `m Zm ah| BgobE `h ‡]ßY oH$`m h°. YZ ]h˛V AoYH$ Zht h° [a ∑`m H$Íß$ Bgg{ AoYH$ Zht O_m H$a [m`m _mµ\$ H$aZm ]{Q>m. EH$ ]ma hmW _| Am Om`{ Vm{ H$[ya H$s Vah C∂S> OmZ{ _| X{a Zht bJ{Jr BgobE BgH$m C[`m{J CoMV T>ßJ g{ ]wo’_mZr g{ H$aZm hm{Jm. O] VH$ _¢ hˇß VwÂh| ImZ{[rZ{ H$s VH$brµ\$ Zht hm{Z{ XyßJm. VwÂhmam, ]XZgr] ]m[.'' ghr _| ]XZgr] hr Vm{ W{. `h gm{MV{ h˛E Or^ H$mQ> br. ]∂S>{ ]{Q>{ Z{ A[Zm H$m_ hm{ MwH$Z{ [a oH$Zmam H$a ob`m Am°a hV≤^mJm _¢ OrodV ]m[ H$m V[©U H$a ]°R>m. EH$mY df© bJm _wP{ A[Z{ Am[H$m{ EH$ hX VH$ µH$m]y _| bmZ{ H$m{, gßVwobV H$aZ{ H$m{. oH$gr Vah oejm J´hU H$s Am°a gmW _| [mQ>©Q>mB_ H$m_ ^r oH$`m. ha µH$X_ ha ÒVa [a _mß o[VmOr H$s H$_r BVZr oe‘V g{ _hgyg H$s oH$ A∑ga am{ [∂S>Vm Wm. BVZr Ï`ÒV oXZM`m© ]Zm br Wr oH$ A[Z{ oH$`{ H$m{ ^ybZ{ H$m ‡`ÀZ Vm{ H$a gHyß$. oejm, Zm°H$ar, oddmh O°g{ g]H$m hm{Vm h° Cgr H´$_ _| _{am ^r h˛Am. g]H$s Vah am{Vm-JmVm hßgVm ahm [a _{am _Z bJmVma am{Vm hr ahm. bm{J _wP{ gßd{XZerb, gßOrXm Am°a Zm OmZ {∑`m-∑`m g_PV{ W{, [a _¢ bm{Jm| H$s Zmg_Pr [a Zm hßg [Vm Wm Zm am{ [mVm Wm. AmO Aml_ H{$ ]µJrM{ _| ]|M [a ]°R>{ CZ d•’ _hm{X` Z{ A[Zr ZµOam| g{ _wP{ _{a{ [m[H$mb _| T>H{$b oX`m. gmW hr _{a{ gÂ_wI EH$ ‡ÌZ oM›h bJm oX`m, H$ht d{ _{a{ o[VmOr Vm{ Zht? ∑`m `h gß^d h° oH$ d{{ oH$gr Vah `hmß [h˛ßM J`{. AmßIm| H$s gO©ar ^r hm{ J`r hm{. Agß^d ^r Vm{ Zht h°. _¢Z{ CZH$s ZmH$ [a µJm°a Zht oH$`m, H$aVm Vm{ em`X ahÒ` [a g{ [Xm© hQ> OmVm. Cg oXZ Ka X{a g{ [h˛ßMm [a O] [ÀZr H$m{ _mby_ h˛Am oH$ _¢ d•’ml_ J`m Wm Vm{ _mZm{ Cg{ oH$gr g_Ò`m H$m hb o_b J`m. "Am[Z{ A¿N>m oH$`m Om{ Aml_ X{I Am`{ h_| ]m]yOr H$s [w ` oVoW H$s ghr-ghr OmZH$mar Vm{ h° Zht Hw$N> Am°a ^b{ hr Zm H$a gH|$ `hmß AfiXmZ H$a gH$V{ h¢. gmW hr ]m]yOr H$s C_´ H{$ bm{Jm| g{ o_b gH$V{ h¢. ]m]yOr H$m{ Vm{ _¢ X{I ^r Zht [m`r.' [ÀZr H$s ]mV hr E{gr Wr oH$ Agh_oV H$m gdmb hr Zht Wm. _{a{ obE d•’ _hm{X` H$s ZmH$ µJm°a g{ X{IH$a oOkmgm emßV H$aZm ^r µOÍ$ar Wm. [ß–h df© [yd© _{am ]m{bm PyR> gÀ` H{$ _hrZ Omb g{ Bg Vah T>ßH$ J`m Wm oH$ _¢ Omb H{$ Bg Va\$ EH$

òweµ\$h_r _| OrZm grI J`m Wm. A] CZ gÇmZ H$m{ X{IZ{ [a Zm OmZ{ oH$g oÒWoV H$m gm_Zm H$aZm [∂S>{. dhmß OmZ{ H{$ [hb{ `{ ]rM H{$ oXZ _Z JwUm ^mJ H$aVm ahm. dm{ gÇmZ _{a{ o[Vm hm{ gH$V{ h¢ `m Zht hm{ gH$V{. gß^mdZm Am°a Agß^mdZm H$s E{gr oZH$Q>Vm _¢Z{ [hbr ]ma OmZr. O] gß^mdZm H$m [b∂S>m ^mar hm{ OmVm Vm{ K]amhQ> ]∂T> OmVr. `oX CZH$m{ _¢ [hMmZ byß ^r Vm{ Ka bm [mDß$Jm Bg_| gßX{h h°. A[Z{ ]m{b{ PyR> H$m{ AgÀ` oZÍ$o[V H$aZm _{a{ obE H$oR>Z hr Zht Agß^d ^r hm{Jm. Om{e _| `m AßV©_Z H$s AmdmµO gwZ H$a oZ^uH$ hm{H$a A[Z{ PyR> H$m{ PwR>bmV{ h˛E gÀ` ]m{b ^r Xyß Vm{ _{am OrdZ ∑`m `yß hr ah [m`{Jm Bg ‡ÌZ H$m CŒma ZH$mamÀ_H$ hr hm{Jm Bg_| H$m{B© eH$ `m JwßOmBe hr Zht h°. gÃh df© H$s C_´ g{ Zm OmZ{ oH$g A—Ì` ghma{ H$m{ [H$∂∂S>H$a OrVm Mbm Am ahm hˇß. H$^r-H$^r `h ghmam BVZr Am{Q> _| Om oN>[Vm oH$ _¢ IwbH$a gmßg Z b{ [mVm Am°a bm{Jm| H$m{ bJVm oH$ _¢ A›` bm{Jm| H$s Vah gm_m›` Vah g{ OrdZ `m[Z H$a ahm hˇß. oZ`V oXZ [ÀZr H{$ gmW Aml_ J`m. o[N>br ]ma `hmß AmZ{ H{$ ]mX Mma _hrZ{ Vm{ hm{ hr J`{ W{. d°g{ ^r Iwb H$a Zm ]m{b [mZm _{ar V]r`V H$s Vmgra h° hr. gm{ EH$ ]ma `hmß AmZ{ [a ^r oH$gr H{$ M{ha{ [a [naoMV hm{Z{ H{$ H$m{B© oM›h Zm o_b{ Vm{ AmÌM`© H$s ∑`m ]mV h°? [ÀZr Vm{ dhmß H{$ H$_©Mmna`m| g{ ]mVm| d OmZH$mna`mß b{Z{ _| BVZr _eJyb hm{ J`r _mZm| [wamZr [hMmZ hm{. Cg{ CZ bm{Jm| H{$ gmW N>m{∂S> H$a _¢ `yß hr Q>hbVm h˛Am hm∞b, ]µJrM{ Am°a [rN>{ ]oJ`m _| oZH$b Am`m. "Am J`{! ÒdmJV h° h_ _| g{ EH$ H{$ Zm_ V[©U H$aZ{ H$m Adga b{ gH$V{ hm{.' ]m`t Am{a Q>_mQ>a ]¢JZ H$s ∑`mar _| g{ AmdmµO Am`r. _¢Z{ Mm¢H$ H$a X{Im. Om{er XmXm EH$ ZrM{ g{ ÒQy>b [a ]°R>{ h˛E ∑`mar _| Jw∂S>mB© H$a ah{ W{. CZH$m{ X{I hmW Òd`_{d hr Z_Z H$s _w–m _| Am J`{ [a _wßh g{ ]m{b Zht \y$Q>{. V^r [ÀZr ^r CZ bm{Jm| H{$ gmW Cgr Vaµ\$ Am`r. d{ bm{J [ÀZr H$m{ [yar OJh H$m odÒVma d dhmß H{$ H$m`©H$bm[ g_Pm ah{ W{. "oH$VZm gwßXa ]µJrMm h°. Aa{ A_Í$X Am°a Zt]y ^r bJ{ h˛E h¢. BVZr gmJ g„∂∂Or bJr h˛B© h°, [a `hmß BVZ{ bm{Jm| H$m{ H$hmß [yar [∂S>Vr hm{Jr.' "AOr [yar H°$g{ [∂S>{Jr, h_mam C‘{Ì` `h h° oH$ BZ bm{Jm| H$m oXb ]hbm ah{, [`m©daU H$m _hÀd g_Pm gH|$, Hw$N> emarnaH$ l_ hm{, gmW hr A[Zr _{hZV H$s C[O H$m{ X{I µIwer ^r _hgyg hm{.'

H$Wmq]] / OZdar-_mM© 2008 && 15 &&


"]É{ [°Xm H$aZ{ g{ Vm{ A¿N>m h° gmJ-^mOr [°Xm H$a|, H$m_ Vm{ AmVr h¢. ∑`m| R>rH$ h° Zm.' Om{er XmXm h_ bm{Jm| H$m{ X{IV{ h˛E _µOmµH$ H$s Vah ]m{b{. "Am[ EH$X_ g{ E{gm Zht ]m{b gH$V{ ]É{ ∑`m _mß ]m[ H$s X{I^mb Zht H$aV{.' `{ Xbrb _{ar [ÀZr H$s Vaµ\$ g{ Wr. "AmO H$b Vm{ E{gm hr hm{ ahm h°. AoYH$Va ]É{ A[Z{ ]y∂T>{ hm{V{ _mVm-o[Vm H$m{ Ka g{ ]{Xòb H$a ah{ h¢. V^r Vm{ OJh-OJh BVZ{ Aml_ Iwb ah{ h¢.' Om{er XmXm H$s Or^ [a VrI{[Z Am°a Ï`ßΩ` H$s MmeZr M∂T>r h˛B© hm{Vr Am°a AmßIm| _| eamaV, hm|R>m| [a ^m{br gr _wÒH$mZ. H$m{B© Am°a oXZ `m _mhm°b hm{Vm Vm{ [ÀZr VwH$s©-]VwH$s© Odm] X{Vr. AmgmZr g{ Mw[ ^r Zht hm{Vr Am°a N>m{∂S>Vr ^r Zht. Cg oXZ BVZm ]m{b H$a Mw[ hm{ J`r, "h¢ Hw$N> E{g{ bm{J [a g] EH$ g{ Zht hm{V{.' _{ar ZµOa| bJmVma Hw$N> Im{O ahr Wt. AmoµIa _¢ [yN> hr ]°R>m, "o[N>br ]ma EH$ gÇmZ H$m{ ]mha H{$ ]JrM{ H$s ]|M [a ]°R>m X{Im Wm. Mw[-Mw[ g{ ]g Jhar ZµOam| g{ X{IV{ h˛E, AmO oXImB© Zht X{ ah{ h¢.' Hw$N> X{a H$_©Mmar AßXmµO bJmVm ahm. V^r Om{er XmXm ]m{b{ - "`{ CZH$m{ [yN> ah{ hm|J{ Om{ A[Z{ ]ma{ _| Hw$N> ]Vm Zht [m`{ `m ]VmZm Zht MmhV{ W{. em_ H$m{ ]|M [a Jw_gw_ g{ ]°R>{ ahV{, ]g H$^r oH$gr H$s ]mV [a _wÒHw$am X{V{ `m N>m{Q>m gm Odm] X{ X{V{ W{.' H$_©Mmar ]m{bm - "[a dm{ X{I H$hmß gH$V{ W{?' "d{ X{I Zht gH$V{ W{, [a oH$VZr hr ]ma h_ bm{Jm| H$m{ ^r Ym{Im hm{Vm Wm. `{ Vm{ Z`{ h¢.' o\$a _{ar Am{a X{IH$a ]m{b{ - "]{Q>m CZH$m{ _a{ Vm{ EH$ _hrZ{ g{ D$[a hm{ J`m. em`X ]h˛V oXZ ]mX Am`{ hm{ V^r ò]a Zht h˛B©.' EH$ H{$ ]mX EH$ PQ>H$m o_b ahm Wm. CZ Z{ÃhrZ gÇmZ H$m{ A[Zr Am{a KyaVm [m`m, A[Z{ o[Vm hm{Z{ H$s eßH$m _Z _| C[OmB© Am°a A] CZH$s _•À`w _wP{ EH$ AbJ hr Ehgmg _| b{ Om ahr Wr. AmJ{ Am°a ∑`m [yN> gH$Vm Wm, oH$g hµH$ g{ [yN> gH$Vm Wm. hm{ gH$Vm h° o]Zm BbmO H{$ CZH$m _m{oV`mq]X o]J∂S> J`m hm{ Am°a Z{ÃhrZ hm{ J`{ hm|. hm{ gH$Z{ H$m{ ∑`m Zht hm{ gH$Vm [a H$m{B© ^r hm{Zr `m AZhm{Zr Cg oXZ _{a{ oH$`{ g{ AoYH$ AmÌM`©

bKwH$Wm

CÂ_rX

? gwf_m og›hm

Xm{ ]{am{µOJma A[Zr pÒWoV g{ ]h˛V [a{emZ ]°R>{ W{. EH$ Z{ H$hm - "`ma ^JdmZ H$hmß h°? ∑`m| Zht gwZVm h_mar ]mV? ∑`m| Zht X{IVm h° h_|?' Xyga{ Z{ Hw$N> Zht H$hm, ]g D$[a H$s Am{a Bemam H$a oX`m. [hb{ Z{ o\$a H$hm - "R>rH$ h°, ^JdmZ D$[a h°, [a Amoòa oH$VZm D$[a h° oH$ h_mar ]mV dhmß VH$ Zht [h˛ßMVr?' Xyga{ Z{ o\$a Hw$N> Zht H$hm, ]g òm_m{er g{ Xya D$[a Amg_mZ H{$ ey›` _| X{IVm ahm. [hb{ Z{ o\$a H$hm - "H$me! H$m{B© gr∂T>r hm{Vr.....' "gr∂T>r...?' Xyga{ Z{ Mm¢H$ H$a [yN>m. "hmß....gr∂T>r...._Vb] H$m{B© EH$ B_roS>EQ> ]m∞g hm{Vm, o\$a CgH$m EH$ ]m∞g `moZ H$m{B© H$›Q≠>m{ba hm{Vm, o\$a H$m{B© od^mJr` h{S> hm{Vm AWm©V D$[a dmb{ od^mJ H$m...Vm{ o\$a h_ A[Zr ]mV BZ gro∂T>`m| H{$ OnaE D$[a dmb{ VH$ [h˛ßMm gH$V{.' [hb{ Z{ H$hm. Xyga{ Z{ H$∂S>dm gm _wßh ]Zm`m Am°a H$hm - "`ma! ]h˛V A¿N>m h° oH$ D$[a dmbm oH$gr H$m{ oXIVm Zht, oH$gr H$s OÎXr gwZVm Zht, oH$gr g{ o_bVm Zht. dZm© ha{-ha{ Zm{Q>m| H$s ^mfm dhmß ^r g_Pr OmZ{ bJVr Vm{ OrdZ Am°a _•À`w H$s ^r ]m{br bJVr....o\$a h_ma{ O°g{ bm{Jm| H$m ApÒVÀd hr Zht hm{Vm Bg XwoZ`m _|, Vm{ am{µOJmar Am°a ]{am{µOJmar ∑`m hm{Vr?' [hb{ Z{ H$hm - "hmß$! `ma R>rH$ hr H$hV{ hm{, H$_ g{ H$_ D$[a dmb{ H{$ `hmß X{a hm{ gH$Vr h°, AßY{a Vm{ Zht,....Mbm{ Ka MbV{ h¢.' .Aem{H$ o]hma E∑g.([), amßMr - 834002

dmbr ]mV hm{ hr Zht gH$Vr. Om{ amµO Cg oXZ grZ{ _| Xµ\$Z H$a ob`m Wm CgH$s Am°a H$m{B© _mµHy$b OJh ^r Zht h°. BoVhmgd{Œmm Vm{ hˇß Zht oH$ µH$]´m| H$m{ Im{X H$a X{Iyß, Zm hr g]yVm| H$m A^md oH$ \°$gbm JwZmhr `m ]{JwZmhr H{$ [em{[{e _| [∂S>m hm{. Cg oXZ _wPg{ Om{ ^r h˛Am dh AQ>b gÀ` h° Am°a _{a{ ¤mam oH$`m J`m ^rfU A[amY. _wP gµOm`mµµ‚Vm µH°$Xr H$m{ gmßg MbZ{ VH$ oVb-oVb H$a _aZm hr h°. _{a{ A[amY H$s gµOm _{a{ A¿N>{ AmMaU `m Ï`dhma g{ oH$gr ^r Vah H$_ Zht hm{ gH$Vr. .41 S>r/S>r/Eg-3, ÒH$s_-78, Aa `ZJa, BßßXm°a - 452010, \$m{Z - 0731-2558643

H$Wmq]] / OZdar-_mM© 2008$&& 16 &&


12345678901234567890123456789012123 12345678901234567890123456789012123 12345678901234567890123456789012123 12345678901234567890123456789012123 12345678901234567890123456789012123 12345678901234567890123456789012123 12345678901234567890123456789012123 12345678901234567890123456789012123

H$hmZr

]g, Mm` H$m Xm°a Wm Am°a MMm©Eß Wt `h H$Î[Zm H$aZm _wpÌH$b Wm oH$ h_mar Va\$ ]∂T> ahm òy]gyaV, H$_ C_´ OdmZ, Dß$M{ Am{hX{ [a AmgrZ AmB©. E. Eg. A\$ga h°. _h|–, CgH$s N>m{Q>r ]hZ, VWm CgH{$ EH$-Xm{ µH$ar]r Xm{ÒVm| H{$ M{ham| [a CgH$s Amd^JV H{$ H$m{B© oMÖ ZµOa Zht Am ah{ W{. _h|– H{$ Bg ]Vm©d g{ _wP{ AmÌM`© hm{ ahm Wm. Amnòa _h|– H$s emXr hm{ ahr Wr Am°a Vm°oµ\$µH$ CgH$m ]M[Z H$m gh[mR>r Wm. Vm°oµ\$µH$ H$m{ Xya hr g{ AmVm X{I _h|– Iwg\w$gmZ{ bJm, ""Bg{ Vm{ ]wbm`m Zht J`m, o\$a ∑`m| Am J`m?'' BgH{$ od[arV Vm°oµ\$µH$ ]∂S>{ Om{e _| oXImB© X{ ahm Wm. _h|– AmoX ]{Èòr g{ "h°bm{' H$hH$a hr ah J`{. BYa-CYa H$s ]mV| H$aV{ Xm{ KßQ>{ ]rV J`{. Vm°oµ\$µH$ CR>Z{ H$m Zm_ Zht b{ ahm Wm. amV H{$ Zm° ]O MwH{$. h_ oJZ{-MwZ{ o_à bm∞Z g{ CR>H$a _h|– H{$ H$_a{ _| Mb{ J`{. Vm°oµ\$µH$ EH$X_ ]{]mH$ hm{ J`m. ""`ma eam] o[bmAm{......daZm VwÂhmar emXr H$m OÌZ _Zm h°, E{gm g_Pm hr Zht Om`{Jm.'' ""b{oH$Z VwÂh| ]wbm`m oH$gZ{ Wm!'' _h|– Z{ MwQ>H$s br. ""_wP{ VwÂhmar emXr g{ Wm{∂S>{ hr Hw$N> b{Zm X{Zm h°. _¢ Vm{ Vw_g{ XmÍ$ H$s [mQ>u b{Z{ Am`m hˇß.'' Vm°oµ\$µH$ Z{ ]{e_u g{ _wÒH$amV{ h˛E Odm] oX`m. ""Vw_ Ògmb{ o^I_ßJ{ hm{!'' _h|– Z{ H$hm. g] oIboIbm CR>{. _hoµ\$b gOr. eam] H{$ Xm°a ewÍ$ h˛E. Am[gr Jmbr-Jbm°O H{$ gmW h˛ÒZ-B̵H$ H$s em`ar ^r Mb [∂S>r. [hb{ ÒVar`, o\$a KoQ>`m. AßJ´{Or gmohÀ` [a Jwµ‚VJy h˛B©. Jwµ‚VJy ∑`m, g] EH$ Vaµ\$, Vm°oµ\$µH$ EH$ Vaµ\$. dh oH$gr H$s ]mV _mZ Zht ahm Wm. Am°am| H$m{ Vm°oµ\$µH$ H$s Xbrb| dµOZXma Zht bJ ahr Wt. emp„XH$ Ja_mJa_ ]hg ‡À`j ]X≤V_rµOr _| ]Xb J`r. Xm{ÒV Vm°oµ\$µH$ H{$ ]XZ [a bm{Q>V{, H$^r Vm°oµ\$µH$ Xm{ÒVm| H{$ ]XZ [a. Ze{ _| Mya C›hm|Z{ EH$ Xyga{ H$s ]hZ-]rdr

VH$ _mßJ br. g]g{ µ¡`mXm oH$gr Z{ [r hm{Jr, Vm{ Vm°oµ\$µH$ Z{. dh gM _| oH$gr o^Imar H$s Vah g_{Q>{ Om ahm Wm. eam] H{$ M∂T>V{ hr A[Zr Am°µH$mV [a CVa Am`m. bJmVma A[Z{ H$[∂S>{ CVma \|$H$Z{ [a Am_mXm hm{ J`m. Xm{ÒV Cg{ Wm_{ ah{. oH$gr H$m{ Hw$N> gyP Zht ahm Wm - ∑`m H$h|, ∑`m H$a|. hmbmV H$m Am°a [admZ M∂T>Zm _wpÌH$b Wm.

$&& amO{– [mßS>{ && o ""Vm°oµ\$µH$ Am[g{ _m\$s _mßJ ahm Wm. H$h ahm Wm, Cg{ E{g{ [{e Zht AmZm MmohE Wm.'' gw]h _h|– Vm°oµ\$µH$ H$m gßX{e b{H$a _{a{ H$_a{ _| Am`m. ""b{oH$Z _h|– Am[ bm{J Bg gr_m VH$ ]∂T> OmV{ h¢?'' ]mµH$s o_Ãm| H$m Ï`dhma Vm{ ‡oVoH´$`m-ÒdÍ$[ Wm, Vm°oµ\$µH$ H{$ Ï`dhma H$m{ b{H$a _¢ AMaO^am Wm. ""CgH$s qµOXJr _| ]h˛V gmar oZamemEß h¢.'' _h|– Z{ CgH{$ ‡oV h_XXu OVm`r. ""_m_m Z{ Cg{ N>m{Q>{ g{ ]∂S>m oH$`m, obIm-[∂T>m H$a AmJ{ ]∂T>m`m. ]Xb{ _| A[Zr ]XgyaV Am°a \y$h∂S> b∂S>H$s CgH{$ _ÀW{ _∂T> Xr. OrdZ _| ]rdr g{ Cg{ g_mYmZ Zht o_bm.'' _h|– H$s ]mV| gwZH$a EH$ Am°a oZame Zm°H$aemh H$s qµOXJr _{ar AmßIm| H{$ gm_Z{ V°aZ{ bJr. oZamem _| hr CgZ{ Zm°H$ar N>m{∂S> Xr. Am°a XmÍ$ [r [r H$a ^JdmZ H$m{ fl`mam hm{ J`m. ...Za{eMß– AmB©.E.Eg., gß`w∫$ goMd, odŒm _ßÃmb`. o H$aU Am°a _¢ goMdmb` H{$ EH$ H$j H{$ gm_Z{ OmH$a ÈH$ J`{. d{ ^rVa Zht W{. b{oH$Z CZH$m H$j o]Obr H$s am{eZr g{ OJ_Jm ahm Wm. [ßIm| H$s hdm Xrdma| Im ahr Wt. h_Z{ CZH{$ π$mQ>©a [a gßX{em o^Odm`m.

H$Wmq]] / OZdar-_mM© 2008 && 17 &&


bJ^J AmY{ KßQ>{ _| EH$ Jm{a{ oM≈>{, Dß$M{ `wdH$ Z{ ‡d{e oH$`m. [hZmd{ Am°a AXmAm| g{ H$m{B© oµ\$Î_r hram{ OßM ahm Wm. Cg{ X{IV{ hr _¢Z{ H$aU H{$ H$mZm| _| Mw[H{$ g{ H$hm, ""`{ µJbV [{e{ _| Am J`{. B›h| Vm{ oµ\$Î_m| _| hram{ ]Z OmZm MmohE Wm.'' H$aU Z{ R>hmH$m bJm`m Am°a _{a{ e„X Xm{ham oX`{. Za{eMß– Jd© g{ _wÒH$am oX`{....,""_wP{ A^r ^r Amem h°!'' Za{eMßX´ C›_w∫$ MMm© H{$ obE _mhm°b ]ZmZm MmhV{ W{. BgobE H$_a{ H$s oI∂S>oH$`m| H$m{ [aXm| g{ T>ßH$ oX`m. am{eZr _‹`_ H$a Xr. EH$ Ka{by erVb dmVmdaU H$m g_mß ]Zm`m. OyV{ Am°a _m{µO{ CVma H$a EH$ H$m{Z{ _| \|$H$ oX`{. O{] g{ oMÍ$Q> oZH$mb Cg_| Vß]mIy ^aV{ h˛E gm_Z{dmbr _{µO [a [°a [gma H$a ]°R> J`{. M[amgr g{ H$h oX`m oH$ H{$o]Z _| oH$gr H$m{ KwgZ{ Z oX`m Om`. H$aU Am°a Za{eMß– _| EH$ g_mZVm Wr. Xm{Zm| gmohÀ` OJV _| hmW [°a _ma ah{ W{. b{oH$Z H$m{B© ZVrOm gm_Z{ Zht Am ahm Wm. H$aU H$m{ O_{ h˛E gmohÀ`H$mam| g{ oM∂T> Wr, goMd _hm{X` H$m{ gmohpÀ`H$ Mm|J{ g{ hr AbJmd hm{ J`m Wm. ""A] Hw$N> obIZ{ H$m{ Or Zht MmhVm. H$odVmEß obIt, [wÒVH$ N>[ OmZ{ [a H$odVmEß obIZ{ H$s B¿N>m Zht hm{Vr. C[›`mg obIm, dh H$ht N>[ Zht ahm. Hw$N> oXZm| g{ oµ\$Î_m| H$s Am{a ]∂T>Z{ H$m BamµXm µOm{a [H$∂S> ahm h°. b{oH$Z ]mV dhmß ^r ]Z Zht ahr h°.'' ""^B© obI ^r bm{ Vm{ ∑`m....`{ amÒV{ H{$ [ÀWa Am[H$m{ AmJ{ ]∂T>Z{ X{Z{ g{ ah{.'' H$aU Z{ A[Zr KwQ>Z ‡H$Q> H$s. BVZ{ _| _amR>r H{$ Xm{ _ehˇa b{IH$-[ÃH$ma Am`{. EH$ H{$ amOZroVH$ C[›`mg [a ]Zr oµ\$Î_ Z{ VhbH$m _Mm oX`m Wm. C›hm|Z{ µI]a Xr-""Am[H{$ C[›`mg H$m _amR>r AZwdmX jragmJaOr Z{ [∂T>m. C›hm|Z{ Am[H{$ b{IZ H$s Vmarµ\$ H$s h°.'' ""gM?'' ""gM H$m gdmb hr Zht. Am[H$m{ ]YmB©. Am[H$m C[›`mg A] _amR>r _| N>[ ahm h°.'' goMd _hm{X` JX≤JX≤ hm{ J`{.....""_¢ gm{M ahm hˇß, A] ogµ\©$ _amR>r _| hr obIyß.'' _amR>r H$m C›h| Wm{∂S>m kmZ Wm. b{oH$Z em`X hr _amR>r C›h| amg AmVr. gmß[-N>N>y ßXa O°gr CZH$s pÒWoV Wr. ∑`m H$Íß$, ∑`m Z H$Í$ß! Zm°H$aemh H{$ Í$[ _| CZH$m EH$-EH$ am{µO H$m

oejm ï E_.E.(qhXr VWm g_mOemÛ) b{IZ ï ode{f ï

gß[´oV ï

Mm°Xh odYmAm| _| 40 g{ AoYH$ H•$oV`mß. —Ì` lÏ` _m‹`_ h{Vw [Q>H$WmEß VWm JrV, "[Q> H $Wm H° $ g{ obI| ', " [Q> H $Wm b{ I Z' ([wÒVH|$), [Ã-[oÃH$mAm| _| d°MmnaH$ VWm qMVZ[aH$ b{I, odH´$_m{d©er`_≤, o‡`Xoe©H$m, (a{oS>`m{ Í$[H$) X{hmVr g_mO [a l•ßIbm]‘ Í$[H$ b{IZ. _wß]B© _| ÒdVßà b{IZ, e„X H$_© VWm H$bm H$_©.

AZw^d Jm∂T>m Wm. CZ_| AmÀ_gÂ_mZ H$s ^mdZm ^r Wr. gm_moOH$ N>od C›h| AZ°oVH$ amÒVm| [a MbZ{ g{ am{H$ ahr Wr. gmohpÀ`H$ OrdZ _| C›h| Zrajra odd{H$ ]wo’ Xr Wr. BgobE PwßPbmhQ> Am°a XwodYm H$m ^yV CZ [a gdma Wm. ""h_ Ògmb{ gµ\{$X[m{e! O] VH$ Xg bm{Jm| H$m gbm_ Z b|, h_| ImZm hµO_ Zht hm{Vm. Dß$M{-Dß$M{ Am{hXm| H$s bmbgm ^r aIV{ h¢ Am°a gmohÀ` _| ^r Vra _maZm MmhV{ h¢. O`eßH$a ‡gmX, am_Mß– ew∑b, hOmar ‡gmX o¤d{Xr Z{ [yam OrdZ gmohÀ` H$s g{dm _| I[m`m. ‡{_MßX Z{ OrdZ H$m{ g_Pm, Cgr g_P H$m{ H$mµJµO [a CVmam. h_ ogµ\©$ Jwbm_r H$aZm OmZV{ h¢, Am°a Adga Vm{ CZH{$ hmWm| _| h¢, Om{ C›h| N>rZZ{ _| _moha h¢.'' H$aU hmß ^aZ{ dmbm hr Wm oH$ H$_a{ _| Kwg ah{ gÀ`‡H$me Z{ ‡oVdmX oH$`m, ""E{g{ H°$g{ hm{ gH$Vm h°! Adga N>rZZ{ H$m dµµ∑V Vm{ V] AmVm h°, O] h_ma{ gm_Z{ Adga hm|.'' ""AmAm{, ^mB© AmAm{.'' goMd Z{ CZH$m ÒdmJV oH$`m, ""[Vm Zht AmO gyaO oH$Ya g{ CJm h°. EH$ H{$ ]mX EH$ _hmZ bm{J Mb{ Am ah{ h¢.''

H$Wmq]] / OZdar-_mM© 2008$&& 18 &&


gÀ`‡H$me goMd ¤mam obIr oµ\$Î_ H$m oZX}eZ H$a ah{ W{. bJ^J Xm{-oVhmB© oµ\$Î_ [yar H$a b{Z{ H{$ ]mX [°gm| H$s H$_r H$s dOh g{ N>h _hrZ{ g{ oµ\$Î_mßH$Z ]ßX [∂S>m Wm. gÀ`‡H$me oH$gr Xygar oµOÂ_{Xmar _| CbP J`{. bJmVma H$s µ\$m{Z]mµOr H{$ ]mX AmO d{ AJb{ µH$X_ [a odMma od_e© H$aZ{ H{$ obE Za{eMß– g{ o_bZ{ Am`{. ""h_ bm{J Adgam| H$s Vbme _| ahV{ hr Zht,'' `h _{am Ame` Wm. goMd Z{ ]mV XwhamB©, ""Om{ o_b Om`, Cgr g{ h_ VgÑr H$a b|, Vm{ qµOXJr _| Hw$N> H$aZ{ H$s B¿N>m hr Zht ahVr. Mmh{ ghr amÒV{ [a Mb| `m µJbV. _¢Z{ A[Zr H$m{B© B¿N>m AYyar Zht aIr. N>m{Q>{-]∂S>{ g^r ¡`m{oVof`m| H$m{ Hwß$S>br Am°a hmW oXIm`{. oH$gr Z{ H$hm, Am[ amV _| Om{ gm{Mm{J{, dh oXZ oZH$bV{ hr µJm`] hm{ Om`{Jm. oH$gr Z{ H$hm, Ohmß Am[ h¢ dht ]Z{ ah|J{, ]Z{ aohE. gmohÀ` `m H$bm OJV _| µOm{a bJmZ{ H{$ H$maU [a{emoZ`mß Vm{ OrdZ _| Am`{ßJr hr. Cg obhmµO g{ H$m_`m]r Zht o_b{Jr!'' gwZV{ hr H$aU Z{ A[Zm ZwÒòm gwPm`m, ""^mB© h_ma{ o[VmOr H$m{ ^r qµOXJr _| ]h˛V [a{emoZ`m| H$m gm_Zm H$aZm [∂S>m. oH$gr Z{ gbmh Xr oH$ Hw$bX{dVm H$m{ [yoOE. h_ma{ Hw$bX{dVm hZw_mZOr h¢. h_Z{ C›h| [yOm. gM _|, C›hm|Z{ h_| eo∫$ Xr. g] R>rH$ R>mH$ hm{ J`m.'' ""Hw$bX{dVm-]wbX{dVm H$m{B© _m`Z{ Zht aIVm.'' goMd, gÀ`‡H$me H$s Am{a _wÒH$amV{ h˛E X{IV{ EH$X_ CN>b H$a ]°R> J`{. CZ_| o]Obr gr M[bVm Am J`r. d{ A[Zr hr o_gmb X{H$a OrdZ H$s C[bp„Y`m| H$m{ ghr R>hamZ{ bJ{. ""_¢ Jmßd _| [m{ÒQ>_mÒQ>a H{$ Ka [°Xm h˛Am. Jmßd _| hr o_oS>b VH$ [∂T>m. oµH$Ò_V g{ eha OmZ{ H$m{ o_bm. dhmß ]r.E. VH$ [∂T>mB© H$s. [∂T>mB© _| Vm{[ W{ Zht, BgobE AmJ{ [∂T>Z{ H$s ^r B¿N>m Zht h˛B©. AmO O] Jmßd OmVm hˇß Vm{ X{IVm hˇß oH$ h_ma{ gmW H{$ [∂T>{ b∂S>H$m| _| g{ H$m{B© ]∂T>m h°, Vm{ EH$, Cgr Jmßd H$m ga[ßM. Xygam, ÒHy$b H$m h{S>_mÒQ>a. oµH$Ò_V gmW Z X{Vr Vm{ h_ ^r E{gm hr Hw$N>> H$a ah{ hm{V{. A¿N>r g{hV Wr, Vm{ µ\$m°O _| H$_reZ o_b J`m. dhmß Hw$N> gmb Zm°H$ar H$aZ{ H{$ ]mX [Vm Mbm oH$ AmB©.E.Eg. ]Z gH$V{ h¢. ogµ\©$ VrZ [M} oX`{ Am°a AmB©.E.Eg.]Z J`{.'' ""daZm Bg Vah N>bmßJ{ bJmZm AmgmZ ]mV h° ^bm?'' H$aU Z{ MwQ>H$s br. gÀ`‡H$me O]aZ _wÒH$am oX`{.

goMd _hm{X` o]Zm ÈH{$ AmJ{ H$hZ{ bJ{, ""EH$ Xm{ OJh H$b∑Q>a ah{ Am°a BVZr H$_ C_´ _| goMdmb` _| Am J`{. bm{J VagV{ h¢ Bg OmXwB© _hmZJa _wß]B© _| AmZ{ H$m{. `hmß ∑`m Zht h°? gmohÀ`, oµ\$Î_, H$bmEß, g^r Hw$N> _m°OyX h°. JoVerb OrdZ h°. ha Va\$ OJ_JmhQ> Am°a MH$mMm¢Y h°, [p„bogQ>r h° Am°a o\$a Am{hXm ^r Vm{ _mZ{ aIVm h°.'' ""daZm ]µJ°a Vm_Pm_ H{$ Hw$N> hmogb hm{Vm h° ^bm? OyPV{ ahm{ OrdZ^a. h_ Vm{ ^B© dhr H$a ah{ h¢.'' ^w∫$^m{Jr gÀ`‡H$me Z{ ]∂S>r gmXJr g{ A[Zm AZw^d gwZm`m. ""b{oH$Z Am[ bm{J H$aV{ ∑`m h¢?'' H$aU Z{ Xm{ÒVmZm bhO{ _| Zm°H$aemhr [a Mm{Q> H$s. ""∑`m H$aV{ h¢?'' Za{eMß– V°e _| Am J`{, ""`{ AZ[∂T> Jßdma Z{Vm, oO›hm|Z{ ÒHy$b H$m _wßh VH$ Zht X{Im, h_ [a amO H$aV{ h¢. CZH{$ h˛∑_ H$m [mbZ h_| H$aZm [∂S>Vm h°. ∑`m BgrobE h_Z{ OrdZ _| BVZr _{hZV H$a Va∏$s H$s h°...._¢ OmZVm hˇß EH$ Z{Vm H$m{, dh ]ßOmam| Am°a AmoXdmog`m| H$m{ BH$∆>m H$aVm h°. CZg{ XyaXamµO H$s [hmo∂S>`m| [a Kmg\y$g H$s Pm{[o∂S>`mß ]ZdmVm h°. o\$a C›h| Obm X{Vm h°. ]ßOmam|, AmoXdmog`m| Am°a Hw$N> JßwS>m| H$m{ gmW b{H$a goMdmb` [a _m{Mm© b{ AmVm h°. C›h| _wAmdµOm oXbdmZ{ H$s _mßJ H$aVm h°. ]∂T>m-M∂T>mH$a, Om{ Hw$N> o_b>Vm h°, Cg_| g{ AmYm ohÒgm òwX aIVm h° AmYm CZ_| ]mßQ> X{Vm h°. _wß]B© _| ^r Bgr Vah Pm{[o∂S>`mß CJmB© Om ahr h¢. ha am{µO Z{VmAm| H$m Vah Vah H$m ZßJm[Z COmJa hm{Vm h°. `h Cg X{e _| hm{ ahm h°, Ohmß bm{Jm| H$m{ am{Q>r, H$[∂S>m, _H$mZ VH$ Zgr] Zht hm{Vm. Zmob`m| _| ]hVm [mZr [rV{ h¢, Hy$∂S>{ _| ImZm VbmeV{ h¢, AmH$me Vb{ ahV{ h¢. H$m°Z g_PXma Am°a gßd{XZerb Ï`o∫$ E{g{ hmbmV X{IH$a A[Zm oga Zht YwZ{Jm? _¢Z{ Z{VmAm{ß H$s H$B© ‡H$ma H$s R>Jr H$m{ H°$o]Z{Q> _| COmJa oH$`m h°, b{oH$Z oH$gr H{$ H$mZ [a Oyß Zht a|JVr. Amoòa _ßÃr ^r B›ht _| g{ EH$ h°. bJVm h°, Bg X{e H$m ]ßQ>mYma hm{Z{ H$m{ h°!'' Hw$N> X{a H{$ obE dmVmdaU gwfi hm{ J`m. gÀ`‡H$me Z{ Mwfl[r Vm{∂S>r - ""Am°a E{gm Z{Vm O] MwZmd _| I∂S>m hm{Vm h° Vm{ eam] Am°a [°g{ ]mßQ> H$a, bßX\ß$X H$a MwZmd OrV OmVm h°. µOmoha h°, h_ dm{Q> ]{M ah{ h¢ dh òarX ahm h°.'' ""Z{Vm ^r Vm{ h_mar hr X{Z h°. B©_mZXma Am°a X{eg{dH$ H$m{ h_ Bµ¡µOV Zht X{V{. CgH{$ [rN{> ^mJV{ h¢, Om{ hm°Am I∂S>m H$aVm ahVm h°. em`X H$[m{b H$pÎ[V qµOXJr H{$ [rN>{ ^mJZm hr

H$Wmq]] / OZdar-_mM© 2008 && 19 &&


bKwH$Wm hdmEß

? H•$ÓU e_m©

lrZJa Om ahr ]g, MmbH$ H$m{ Hw$N> X{a H{$ obE Odmha Q>Zb H{$ Bg Am{a am{H$ b{Zr [∂S>r, ∑`m|oH$ Q>Zb _| _aÂ_V H$m H$m_ MbZ{ H{$ H$maU Cg am{µO dhmß `mVm`mV "dZ-d{' Mb ahm Wm. Bg Xm°amZ g^r bm{J ]g g{ ZrM{ CVa{ Am°a g∂S>H$ [a Mhb-µH$X_r H$aZ{ bJ{. gm_Z{ "[ra-[ßMmb' H$s odemb [d©V l{Ur A[Zr Dß$MmB© Am°a odembVm [a O°g{ _wÒH$am ahr Wr. Cgr H$m{ X{a VH$ oZhmaV{ ahZ{ H{$ ]mX EH$ Ï`o∫$ Z{ [mg I∂S>{ A[Z{ gmWr H$m{ H$hm - ""^B©, `hr d{ [hm∂S> h¢ Om{ h_mar dmXr H$m{ Jo_©`m| _| CYa H{$ _°XmZr BbmH$m| H$s Am{a g{ AmZ{ dmbr J_© d JbrµO hdmAm| g{ h_| ]Mm b{V{ h¢....'' _hgyg h˛Am, O°g{ Cg Ï`o∫$ Z{ OmZ-]yP H$a Dß$M{ gwa _| `{ e„X oZH$Q> hr I∂S>{ Xm{-VrZ bm{Jm| H{$ EH$ g_yh H$m{ ode{f Vm°a [a gwZmZ{ H{$ obE H$h{ h¢. g_yh _| g{ EH$ Ï`o∫$ ∂Im_m{e Zht ah gH$m, Vm{ CgZ{ oMÑmH$a VwaßV H$hm - ""Aa{ o_`mß, `h ∑`m| ^yb ah{ hm{ oH$ `hr [hm∂S> goX©`m| _| h_ma{ _°XmZr BbmH$m| _| `∂I R>ßS>r ]\$s©br hdmAm| H{$ ‡d{e H$m{ am{H$ X{V{ h¢....Bg Vah `hr [hm∂S> h_| ^r amhV ‡XmZ H$aV{ h¢.'' _¢Z{ Jm°a oH$`m oH$ Xm{Zm| [j H{$ bm{Jm| H$m{ EH$-Xyga{ H$m VH©$ [gßX Zht Am`m Wm. Zm°]V em`X hmWm[mB© VH$ ^r Om [h˛ßMVr, `oX Cgr g_` MmbH$ bJmVma hm∞Z© ]OmH$a ]g H{$ MbZ{ H$s gyMZm Z X{ X{Vm. Hw$N> hr [bm| C[amßV ]g _| ]°R>m _¢ gm{M ahm Wm oH$ B›ht N>m{Q>r-N>m{Q>r ]mVm| H{$ H$maU g_mO _| j{ÃdmX Í$[r Xr_H$ \°$bVr h°, Om{ ]mX _| OmoVdmX _| [nadoV©V hm{H$a X{e H$m{ AßXa hr AßXa Im{Ibm H$aVr ahVr h°. AJb{ _m{∂S> H{$ [rN>{ ]g o]ÎHw$b Am{Pb hm{ OmVr, Bgg{ [hb{ hr _¢Z{ EH$ ^a[ya ZµOa Xya-Xya VH$ \°$b{ [hm∂S>m| H$s Am{a X{Im, Vm{ bJm oH$ [hm∂S> O°g{ A] ^r _wÒH$am ah{ W{ - Wm{∂S>m h_mar gßH$sU©Vm [a Am°a Wm{∂S>m h_mar Vw¿N>Vm [a! . 152/119, [∏$s T>∏$s, OÂ_y-180001

h_| [gßX h°....Am°a Bgr CY{∂S>]Z _| h_ XeH$ H{$ ]mX XeH$ Jßdm ah{ h¢....[r∂T>r H{$ ]mX [r∂T>r!'' ""`h [yam T>mßMm hr g∂S>m h˛Am h°. h_ EH$-Xyga{ H{$ BVZ{ µH$ar] Am°a [yaH$ h¢ oH$ H$m{B© oH$gr [a CßJbr Zht CR>m gH$Vm....ghr _m`Z{ _| CR>mZm Zht MmohE.'' gÀ`‡H$me Z{ H$hm. ""BgrobE Vm{ ^mB© h_ gmohÀ`H$ma bm{J H$hZ{ H$s AmµOmXr MmhV{ h¢, VmoH$ Om{ H$hZm Mmh|, µOm{a X{H$a Am°a gmµ\$-gmµ\$ H$h gH|$.'' H$aU H$s ]mV _| _Ja AmÀ_odÌdmg H$m A^md Wm. goMd PÑm CR>{..... ""Om{ VmµH$Vda h¢, d{ ha ‡H$ma H{$ X]mdm| g{ [a{ h¢. Am_ AmX_r gh_m h˛Am h°. Cg_{ß Ï`m· oZamemEß Cg{ amh g{ ^Q>H$mVr h¢, CgH$m Om{e N>rZ b{Vr h¢. h_ O°g{ oZpÓH´$` bm{J ogµ\©$ MMm©Eß H$aV{ h¢. ....∑`m H$am{J{ H$hZ{ H$s AmµOmXr H$m{ b{H$a?'' dmµH$B© _| h_ MMm©Eß hr H$a ah{ W{. MMm©Eß, Om{ A∑ga A[Z{ ^rVa H$s hrZ ^mdZm H$m{ COmJa H$aVr h¢, Bg ]XMbZ

XwoZ`m _| O]aZ ng’mßVdmXr ]Z{ ahZ{ H$s ]{]gr H$m{ ]ma-]ma AZw^d H$aVr-H$amVr h¢...MMm©Eß Om{ h_| oH$Vm]r hm{Z{ H$m Ahgmg oXbmVr hß°. Om{ H$^r oM∂T>, µJwÒgm, Vm{ H$^r JwXJwXr X{Vr h¢ - H$^r Vm°oµ\$µH$ H$m{, H$^r _h|– H$m{ Vm{ H$^r H$aU, gÀ`‡H$me Am°a Za{eMß– O°g{ AZoJZVm| H$m{ A[Z{ _| b[{Q>Vr h¢. h_ VrZ ]O{ Am`{ W{, A] N>ï ]O ah{ W{. Xm{-VrZ ]ma M[amgr ^rVa Am`m Vm{ Za{eMß– Z{ Cg{ ^Jm oX`m. µ\$mBb| Am`r Vm{ C›h| Q>{]b [a aIdm ob`m. H$mµJµO Am`{ Vm{ gagar oZJmh S>mb C›h| gß]ßoYV AoYH$mna`m| H{$ [mg o^Odm oX`m. oH$gr H$m{ ^r...gaH$mar `m oZOr H$m_ g{ AßXa AmZ{ H$s _Zmhr Wr. ]g Mm` H$m Xm°a Wm Am°a MMm© Wr...MMm©Eß Wt! .8gr/13, flbm∞Q>-5, EZ.EZ.[r.H$m∞Âflb{∑g,

oµ\$Î_ogQ>r am{S>, Jm{a{Jmßd ([y.), _wß]B©-400 065, \$m{Z-9821084194

H$Wmq]] / OZdar-_mM© 2008$&& 20 &&


12345678901234567890123456789012123 12345678901234567890123456789012123 12345678901234567890123456789012123 12345678901234567890123456789012123 12345678901234567890123456789012123 12345678901234567890123456789012123 12345678901234567890123456789012123 12345678901234567890123456789012123

H$hmZr

_‹`mßVa AmH$me o]ÒVa [a [∂S>m H$adQ>| b{ ahm Wm. CgH{$ CR>Z{ H$m g_` hm{ J`m Wm, b{oH$Z dh A^r ^r g[Z{ X{I ahm Wm. AmßI| Im{bt...gyaO H$s oH$aU| oI∂S>H$s g{ AßXa Am ahr Wt. b{oH$Z dh CR>Zm Zht MmhVm Wm. CgH$m _Z H$a ahm Wm oH$ dh b{Q>m hr ah{, g[Z{ X{IVm ah{, g[Z{ X{IZ{ _| oH$VZm _Om h°.... H$m\$r H$s gwJßY Am°a [ÀZr H$s AmdmµO ∑`m Cg{ b{Q>Z{ X{Jr! AmßI| Im{bt Vm{ gm_Z{ [ÀZr I∂S>r Wr. [ÀZr H$s _wÒH$mZ, ZhmZ{ H{$ ]mX Jrb{ ]mb, gw]h-gw]h oH$`m CgH$m Wm{∂S>m-gm lß•Jma Cg{ A¿N>m bJm. dh am{_mßoMV hm{ CR>m Am°a CgZ{ [ÀZr H$m{ A[Zr Am{a ItM ob`m. ""N>m{∂S>m{ Z! CR>m{ Am°a H$m\$r o[`m{....V] VH$ Am[H$m ZmÌVm V°`ma H$aVr hyß...'' H$hV{ h˛E [ÀZr Z{ A[Z{ Am[H$m{ Nw>∂S>m ob`m. H$m\$s [rV{-[rV{ CgH{$ _Z _| N>m{Q>m gm g[Zm gmH$ma hm{Z{ bJm. H$B© _hrZm| H{$ ]mX AmO EH$ E{gm Adga Am`m h°. O] Am∞o\$g H$s Nw>≈>r h°. Nw>≈>r H°$g{ _Zm`r Om`....CgH{$ _Z _| `h ]mV Am ahr Wr. o[VmOr H$s bß]r ]r_mar, CgH{$ ]mX CZH$s _m°V, o\$a CZH{$ oH´$`mH$_© _| Ï`ÒVVm AmoX H{$ H$maU dh [yar Vah A[Z{ Am[ _| og_Q> Am`m Wm. [ÀZr g{ Xya hr ahm Wm. [a AmO dh E{gm _hgyg H$aZ{ bJm oH$ CgH{$ AßXa M{VZm o\$a g{ OmJ•V hm{ ahr h°. _Z MwÒV, CÀgmohV hm{ J`m h°. CgZ{ gm{Mm oH$ hÎH$m ZmÌVm H$aH{$ dh _mQw>ßJm Om`{Jm Am°a \w$Q>[mW [a o]H$Z{ dmbr oH$Vm]| X{I{Jm. Hw$N> "aßJrZ' oH$Vm]| amV _| [∂T>Z{ H{$ obE, [ÀZr H{$ obE Vo_b [oÃH$mEß, ]{Q>{ H{$ obE I{bHy$X H$s [oÃH$m IarX{Jm. ]mX _| _°gya H°$\{$ _| H$m\$s H$m ÒdmX Am°a AmZßX b{Jm. Ka H{$ obE o_R>mB©-Z_H$sZ òarXZ{ H{$ ]mX Amam_ g{ Ka dm[g bm°Q>{Jm. ^a[ya _O{ b{H$a Nw>≈>r JwµOma{Jm. oXZ _| AmO [ÀZr H$m{ òwe aIZm h°...V^r amV H$m{ Hw$N> AmZßX o_b [m`{Jm! dh o]ÒVa g{ CR>m. CR>H$a XmßVm| H$m{ ]´e H$aZ{ bJm. O°g{ hr ZhmZ{ H{$ obE ]mWÍ$_ J`m V^r \$m{Z H$s KßQ>r H$s AmdmµO

CgH{$ H$mZm| [a [∂S>r. dh H$[∂S>{ CVma H$a em∞da H{$ ZrM{ hr Wm oH$ ]mha g{ [ÀZr H$s AmdmµO gwZmB© X{Z{ bJr. ""...h∞bm{....A^r ZhmZ{ J`{ h¢....Am[ H•$[`m Xg[ß–h o_ZQ>m| H{$ ]mX \$m{Z H$soOE....R>rH$ h°....'' O°g{ hr AmH$me ZhmH$a ]mha Am`m, \$m{Z H$s KßQ>r o\$a ]OZ{ bJr. [ÀZr g{ H$hm...""Vw_ \$m{Z CR>mAm{. H$h X{Zm oH$ _¢ Ka [a Zht hˇß.'' [ÀZr Z{ CŒma oX`m, ""Vw_ hr ∑`m| Zht CR>m b{V{.''

$&& S>m∞. dr. am_e{f && ""_{a{ obE flbrO, AmO ogµ\©$ EH$ ]ma \$m{Z [a ]mV H$a bm{,'' AmH$me Z{ H$hm. [ÀZr Z{ \$m{Z CR>m`m, ""h∞bm{. Or hmß, `h AmH$me Or H$m Ka h°...b{oH$Z d{ Ka _| Zht h¢. _mµ\$ H$a|....O°g{ hr d{ Am Om`|J{ CZH$m{ ]Vm XyßJr.'' AmH$me ZmamµO hm{ J`m. CgZ{ [ÀZr g{ H$hm, ""Aa{, H$h X{Vr oH$ eha g{ hr ]mha Mb{ J`{ h¢.'' ""H°$g{ H$hVr? ]h˛V µOÍ$ar ]mV h°...VwÂhma{ o_Ã ^moQ>`m H$m \$m{Z Wm...Am[H$m Xm{ÒV "amKdZ' oXb H{$ Xm°a{...`mZr hmQ>©-AQ>°H$ g{ _a J`m,'' [ÀZr Z{ H$hm. ""Aa{ `h H°$g{ h˛Am? Zm Vm{ amKdZ H$m{ „bS>‡{ea Wm Zm hr H$m{B© Am°a ]r_mar? A] Vm{ [nadma _wgr]V _| [∂S> Om`{Jm...CgH$m b∂S>H$m ]r.H$m∞_ \$mBZb [∂T> ahm h°. Am°a CgH$s b∂S>H$s _mbm ^r Vm{ Xgdt _| [∂T> ahr h°,'' AmH$me Z{ Odm] oX`m. ""_{a{ ô`mb _| Am[H{$ Xm{ÒV H$s Agm_o`H$ _m°V H$m _m_bm Am[H{$ Am∞o\$g g{ Ow∂S>m h˛Am bJVm h°. Am∞o\$g H{$ _mhm°b g{ Bg df© Am[H{$ EH$ Xm{ÒV oOgH$m Zm_ ∑`m Wm...oOgH$m{ oXb H$m Xm°am [∂S>m Wm h° Zm!'' ""Jm{Ib{ H{$ ]ma{ _| ]Vm ahr hm{ ! dh Vm{ ]M J`m. _¢ Zht

H$Wmq]] / OZdar-_mM© 2008 && 21 &&


gm{MVm oH$ Am∞o\$g H{$ H$m_ g{ oH$gr H$s V]r`V [a Aga [∂S>Vm hm{!'' ""_{ar g_P _| Zht AmVm oH$ Vw_ ∑`m H$h ah{ hm{, H$^r Hw$N> Vm{ H$^r Hw$N>. Xm{ gmb [hb{ Am[ ^r Vm{ Am∞o\$g H{$ _mhm°b g{ oH$VZ{ [a{emZ ahV{ W{. V]r`V òam] hm{ J`r Wr. Am°a Am[H{$ ]m∞g hr BgH{$ H$maU W{.'' ""hmß..._{a{ ]m∞g _wPg{ A¿N>m ]Vm©d H$a gH$V{ W{. b{oH$Z _{ar ]r_mar H$m H$maU dh Zht Wm...oH$VZ{ bm{Jm| H$m{ _wPg{ ¡`mXm VßJ H$aZ{ dmb{ ]m∞g o_bV{ h¢. b{oH$Z CZH$s V]r`V [a H$m{B© ]wam Aga Zht hm{Vm. _{a{ dV©_mZ ]m∞g S>m∞. ZmWZ ]h˛V A¿N>{ AmX_r h¢.'' ""VwÂhma{ gmW VH©$ H$aZm Ï`W© h°. ...A] VwÂhmam _mQw>ßJm OmZ{ H$m H$m`©H´$_ Vm{ J`m. A] OmAm{ amKdZ H{$ Ka.'' ""Vw_ ∑`m| Zht g_PVr hm{. _¢ _mQw>ßJm OmDß$Jm. Amoòa AßoV_ gßÒH$ma _| VrZ-Mma KßQ>{ bJ|J{. ]rM _| _¢ _mQw>ßJm OmH$a dm[g Am OmDß$Jm. [ÀZr H´$m{oYV hm{ J`r. Om{a-Om{a g{ H$hZm ewÍ$ H$a oX`m. ""H°$g{ AmX_r hm{ Vw_? amKdZ VwÂhmam BVZm A¿N>m Xm{ÒV Wm. ...]{Mmam _a J`m Am°a Vw_ _mQw>ßJm OmZ{ H$s gm{M ah{ hm{, _m°O_ÒVr H$aZ{ ? oH$VZ{ oZX©`r hm{ Vw_? o[N>b{ hµµ‚V{ hr CgZ{ gwßXa gm Z`{ gmb H$m H$mS>© ^{Om Wm Am°a VwÂhma{ o_à ^moQ>`m Z{ VwÂh| \$m{Z H$aH{$ em`X amKdZ H{$ [nadma H{$ obE Hw$N> _XX _mßJr h°. AmH$me g_P J`m oH$ emßV ahZ{ _| hr ^bmB© h°, Zht Vm{ gmam I{b o]J∂S> Om`{Jm. Yr_{ Òda _| CgZ{ H$hm, ""Vw_ g_PVr ∑`m| Zht oH$ oH$VZ{ _ohZ{ hm{ J`{ _¢ _mQw>ßJm Zht J`m. o[VmOr H$s ]r_mar Z{ _wP{ oH$VZm Ï`ÒV ]Zm oX`m Wm? oH$VZ{ oXZm| H{$ ]mX AmO Oam \w$g©V h° _wP{.'' ""_{a{ ]ma{ _| ^r H$^r gm{Mm h°? Vw_ _X© bm{J ]g A[Zm W°bm CR>m`m Am°a oZH$b J`{ ]mha! h_ ImZm ]ZmH$a amh X{IVr ahVr h¢ Am°a d°g{ Vm{ Am[ _mQw>ßJm g{ Hw$N> Z`r Am°a A¿N>r oH$Vm]| bm`|J{ Zht. [°gm µ¡`mXm bJVm h°, H$h|J{ Am°a H$m{B© [wamZr JßXr oH$Vm]| CR>mH$a bm`|J{ Am°a o\$a amV _| _wP{ [∂T>Z{ H$m{ H$h|J{, Om{ H$aZm h° H$am{. ZmÌVm V°`ma h°.'' [ÀZr Z{ C[_m ]Zm`r Wr. ]h˛V hr A¿N>r ]Zr Wr. A^r ZmÌVm hr H$a ahm Wm oH$ \$m{Z H$s KßQ>r o\$a ]O CR>r. \$m{Z gm{ZmdZ{ H$m Wm. dh [yN> ahm Wm oH$ AmH$me H$] VH$ amKdZ H{$

22 OyZ 1942, [mb_mXmB© Jmßd, oVfi{d{br (V.Zm.); oXÑr od.od. g{ odkmZ ÒZmVH$, _wß]B© od.od. g{ [rEM.S>r. ‡H$meZï qhXr _| _mà Hw$N> H$hmoZ`mß, bKwH$WmEß d H$odVmEß ‡H$moeV. [hbr bKwH$Wm "H$Wmq]]' _| ‡H$moeV. AßJ´{Or _| odo^fi odf`m| [a bJ^J 70 b{I ‡H$moeV. Nw>Q>[wQ> odkmZ b{IZ ^r. gÂ_mZ ï ^maVr` od⁄m ^dZ ¤mam 1966 _| [ÃH$mnaVm H{$ N>mà H{$ Í$[ _| aOV [XH$ ‡m·. ode{f ï 1962 g{ 2002 VH$ ^m^m [a_mUw AZwgßYmZ H|$– _| d°kmoZH$ AoYH$mar H{$ [X [a H$m`©. Bg AdoY _| qhXr H{$ ‡Mma-‡gma g{ gß]’ H$B© go_oV`m| _| goH´$` ^yo_H$m. Ka [h˛ßM{Jm. `oX dh grYm amKdZ H{$ Ka Zht J`m Vm{ [ÀZr H$m{ A¿N>m Zht bJ{Jm Am°a dh AmO oH$gr ^r pÒWoV _| [ÀZr H$m o_OmO o]Jm∂S>Zm Zht MmhVm A›`Wm CgH$s amV H$s flbmqZJ Yar H$s Yar ah Om`{Jr. [ÀZr ‡ÌZ [yN>Z{ H$s _w–m _| I∂S>r Wr. AmH$me Z{ H$hm, ""R>rH$ h°...VwÂhmar hr ]mV _mZ b{Vm hˇß. _¢ grY{ amKdZ H{$ Ka OmDß$Jm. ]mX _| Adga o_bm Vm{ _mQw>ßJm hm{H$a AmDß$Jm.'' ""O°gr Am[H$s _Ou hm{, d°gm H$aZm. ]m{Vb _| XyY aIm h°. _°gya H°$\{$ _| O] H$m\$s b| Vm{ XyY o_bm b{Zm. ÒQ≠>m∞›J H$m\$s Am[H$m{ gyQ> Zht H$aVr. dhmß Hw$N> _V ImZm. _¢ AmO Am[H$s [gßX H$s ImZ{ H$s MrµO| ]ZmDß$Jr. ImZm ImZ{ Ka AmZm. A] _¢ [yOm H$aZ{ Om ahr hˇß. _wP{ oS>ÒQ>]© _V H$aZm Am°a AJa AmZ{ _| X{a hm{ Om`{ Vm{ \$m{Z H$aZm. Zht Vm{ Am[H{$ ]ma{ _| _wP{ qMVm hm{Jr.''

H$Wmq]] / OZdar-_mM© 2008$&& 22 &&


BVZm H$hH$a [ÀZr [yOm H$aZ{ Mbr J`r. AmH$me Amam_ g{ V°`ma h˛Am. W°b{ _| XyY H$s ]m{Vb Am°a o]ÒHw$Q> H$m [°H{$Q> aI ob`m. Abga H$m _arO hm{Z{ H{$ ZmV{ XyY b{ OmZm AmdÌ`H$ Wm. [ÀZr [yOm _| Ï`ÒV hm{ J`r. [wamZr [m{Zm}J´m∞o\$H$ oH$Vm]| W°b{ _| aI bt. CZH{$ ]Xb{ Z`r oH$Vm]| bmZr h¢, BgobE Hw$N> È[`{ b{ obE Am°a amKdZ H{$ Ka H$s Am{a Mb oX`m. O] AmH$me amKdZ H{$ Ka [h˛ßMm, V] Cg{ H$m\$s ^r∂S> ZµOa Am`r. Am∞o\$g H{$ H$B© H$_©Mmar Am`{ h˛E W{. VrZ-Mma H{$ J´w[ _| ]ßQ>{ h˛E d{ AbJ-AbJ I∂S>{ W{. AmH$me, amKdZ H$s [ÀZr g{ o_bm Am°a Cgg{ A[Zm XwïI ‡H$Q> oH$`m. CgH{$ Hw$N> H$hZ{ H{$ [hb{ hr amKdZ H$s [ÀZr \y$Q>-\y$Q> H$a am{Z{ bJr. AmH$me Z{ Xyga{ H$_a{ _| ]°R>r "_mbm' H$m{ X{Im. CgZ{ gm{Mm, V{ah gmb H$s b∂S>H$s H$m{ H°$g{ g_P _| Am`{Jm oH$ _m°V ∑`m hm{Vr h°! AmH$me ]mha Am`m Vm{ X{Im, g^r EH$ hr ]mV H$a ah{ W{ oH$ amKdZ H$s _•À`w H°$g{ hm{ J`r? oOg amKdZ H$s Vo]`V H$b EH$X_ R>rH$ Wr, CgH$s AMmZH$ Bg `wdmdÒWm _| H°$g{ _m°V hm{ J`r? AZßVZ ]m{bm, ""odÌdmg hr Zht hm{Vm. H$b hr Vm{ Xm{Zm| Z{ EH$ gmW Am∞o\$g _| Mm` [r Wr.'' ""hmß, Vw_ R>rH$ H$h ah{ hm{. _wP{ ^r odÌdmg Zht h˛Am,'' Jm{qdXZ ]rM _| hr ]m{b [∂S>m, ""amKdZ g] H$m ô`mb H$aVm Wm. g]H$s _XX H$aZ{ H{$ obE h_{em V°`ma ahVm Wm. o[N>b{ g·mh _¢Z{ Cgg{ [°g{ CYma _mßJ{, CgZ{ o]Zm ohMH$ È[`{ X{ oX`{. _wP{ Vm{ CgH{$ ]Ém| [a Vag AmVm h°. b∂∂S>H$m \$mBZb _| h° Am°a Xm{-VrZ [{[a A^r ]mH$s h°ß.'' ""_mbm H$m{ ^r AmJ{ H$s [∂T>mB© _| VH$brµ\$ hm{Jr...dh A^r N>m{Q>r h°. em`X CgH$s g_P _| hr Zht Am ahm hm{Jm.'' EH$ A¿N>r ]mV `h h° oH$ CgH$s [arjm g_m· hm{ J`r h°. AZßVZ Z{ H$hm. AmH$me Xyga{ J´w[ H$s Va\$ ]∂T>m. `hmß ^r amKdZ H$s Vmarµ\$ hm{ ahr Wr. O] ^r H$m{B© Z`m gmWr AmVm, Vm{ dh `hr gdmb [yN>Vm oH$ amKdZ H$s _m°V H°$g{ hm{ J`r? ∑`m H$m{B© Cg{ AÒ[Vmb b{ J`m Wm? ∑`m S>m∞∑Q>am| Z{ [yar H$m{oee H$s Wr? AmH$me [naoMV AmdmµO gwZH$a Cg H$m{Z{ H$s Va\$ Mbm J`m Ohmß CgH{$ Am°a Xm{ÒV ]°R>{ W{. dhmß _wHwß$XZ, oÃ[mR>r Am°a Hw$N> A›` H$_©Mmna`m| H{$ ]rM hmQ>©-AQ>°H$ H{$ odf` H$m{ b{H$a

oS>ÒH$eZ Mb ahm Wm. _wHwß$XZ ]m{b ahm Wm, ""n[N>b{ gmb _{a{ gmb{ H$m{ ^r oXb H$m Jß^ra Xm°am [∂S>m. b{oH$Z oH$Ò_V Z{ Cg{ ]Mm ob`m.'' A] oÃ[mR>>r ]m{bm, ""`h Vm{ A¿N>m h° oH$ VwÂhmam gmbm ]M J`m. h_ma{ [∂S>m{gr Mß–Z H$m{ grZ{ _| XX© h˛Am Am°a AÒ[Vmb b{ J`{. S>m∞∑Q>am| Z{ H$hm g] R>rH$ h° Am°a Ka ^{O oX`m. b{oH$Z Xm{ oXZ H{$ ]mX _°ogd hmQ>©AQ>°H$ Am J`m Am°a [ß–h oXZm| VH$ AÒ[Vmb H{$ AmB©gr`y _| [∂S>m ahm.'' ""Aa{....Mß–Z H$m{ oXb H$m Xm°am [∂S>m Am°a _wP{ [Vm ^r Zht.'' oedm ]m{bm. oÃ[mR>r Z{ H$hm, ""oedm Cg g_` Vw_ Nw>≈>r b{H$a Jmßd J`{ W{. Bgr H$maU VwÂh| [Vm Zht Mbm.'' ""b{oH$Z _¢Z{ Vm{ EH$ hr g·mh Nw>≈>r br Wr. [a em`X Bgr H$maU _¢ OmZ hr Zht [m`m,'' oedm ]m{bm. AmH$me Z{ X{Im oH$ oedm Z{ oÃ[mR>r H{$ H$mZ _| Yra{ g{ Hw$N> H$hm Am°a dhmß g{ Mb oX`m. MßX´Z Z{ [yN>m, ""oÃ[mR>r Or, oedm H$hmß Om ah{ h¢?'' ""CgH{$ Ka [a _{h_mZ AmZ{ dmb{ h¢,'' oÃ[mR>r Z{ CŒma oX`m. ""_wP{ ^r XmXa ÒQ>{eZ OmZm h°. _{am EH$ Xm{ÒV Cgr Jm∂S>r g{ Am ahm h°.'' Mß–Z Z{ CŒma oX`m, ""dh XmXa E∑g‡{g g{ Am ahm h°. Om{ H$ar] ]mah ]O{ AmVr h°. _¢ E{gm H$aVm hˇß oH$ Cg{ Ka N>m{∂S>H$a gm∂T>{ ]mah-EH$ ]O{ VH$ bm°Q> AmDß$Jm. AmH$me Z{ A[Zr K∂S>r X{Ir. Xg ]O{ W{. Am°a `h AßXmµO bJm`m oH$ A^r `hmß Xm{-VrZ KßQ>{ Am°a bJ|J{. Cg{ H$m{µ‚V hm{ ahr Wr. CgH{$ gm_Z{ _mQw>ßJm, [wÒVH$m| H$s XwH$mZ|, J_© H$m\$s oXImB© X{Z{ bJr. dh Hw$N> ]hmZm ]ZmH$a oIgH$Zm MmhVm Wm. BVZ{ _| Am∞o\$g H$s Jm∂S>r AmH$a CgH{$ gm_Z{ ÈH$ J`r. Jm∂S>r _| g{ S>m∞. am_ ZmWZ oZH$b{. oH$gr Z{ ZmWZ H$m{ AßXa b{ OmH$a amKdZ H{$ [nadma g{ ^|Q> H$am`r. S>m∞. ZmWZ Z{ amKdZ H$s [ÀZr H$m{ Am∞o\$g H$s Am{a g{ em{H$ gßX{e oX`m Am°a AmúmgZ oXbm`m oH$ Am∞o\$g H$s Va\$ g{ d{ CZH$s [yar _XX H$a|J{. ZmWZ Z{ AmH$me Am°a bobV H$m{ Bema{ g{ ....]wbm`m. Bemam [mH$a d{ Xm{Zm| CZH{$ oZH$Q> [h˛ßM{. ZmWZ Z{ H$hm, ""X{Im{....AmH$me, _wP{ Am∞o\$g _| µOÍ$ar H$m_ h°. S>m∞. _yoV© g{ o_bZm h°. Vw_ g^r BßVµOm_ H$a X{Zm.

H$Wmq]] / OZdar-_mM© 2008 && 23 &&


Q≠>m›g[m{Q>© g{∑eZ H$m{ \$m{Z H$am{, Xm{ ]g| ^{OZ{ H{$ obE. hmß, \y$b _mbm H$m BßVµOm_ H$am{, _wP{ _{a{ _m{]mBb [a \$m{Z H$aZm O] V°`mar hm{ Om`{. _¢ H$m{oee H$Íß$Jm oH$ S>m∞. _yoV© ^r emo_b hm{ gH|$. bobV, Vw_ AmH$me H$m{ [yar Vah g{ _XX H$am{.'' Am°a o]Zm CŒma gwZ{ H$ma _| ]°R>H$a d{ Mb oX`{. AmH$me CXmg hm{ J`m. h_{em ZmWZ E{gm hr H$aV{ h¢. Am∞o\$g Wm{S∂ >{ hr Om`|J?{ ]h˛V gß^d h° M|]ay _| Amam_ g{ òarXXmar H$a|J{! BgobE hr Vm{ C›hm|Z{ AmH$me H$m{ A[Z{ _m{]mBb [a \$m{Z H$aZ{ H$m{ H$hm. AmH$me _Z hr _Z ]∂S>]∂S>mVm ahm. Cg{ bJZ{ bJm oH$ A] _mQw>ßJm H$m ‡m{J´m_ Cg{ ÒWoJV hr H$a X{Zm [∂S>{Jm. oH$gr Vah AmH$me Bg _mhm°b g{ erK´ ^mJZm MmhVm Wm. b{oH$Z dh [napÒWoV`m| g{ [yar Vah oKa J`m Wm. AmH$me Z{ X{Im oH$ CgH{$ g^r gmWr Hw$N> Z Hw$N> ]hmZm ]ZmH$a oIgH$ ah{ h¢. ""∑`m amh˛b H$m∞b{O g{ Am J`m?'' H$m{B© [yN> ahm Wm. ""Zht. bJVm h° XmXa _| aÒVm am{H$m{ Ao^`mZ _| dh \ß$g J`m h°, E{gr OmZH$mar o_br h°. BgobE CgH$m{ `hmß [h˛ßMZ{ _| EH$ Am°a KßQ>m bJ{Jm.'' Jm{qdXZ CŒma X{ ahm Wm. ""∑`m oH$gr Z{ Cg{ OÎXr AmZ{ H$s ò]a Zht H$s?'' am_‡gmX [yN> ahm Wm. Jm{qdXZ Z{ O]m] oX`m, ""_wP{ [Vm Zht H$] amh˛b H$m{ `h ò]a o_br. _¢Z{ A^r \$m{Z oH$`m Wm. o[´p›g[b ]m{b{, dh oZH$b MwH$m h°, b{oH$Z XmXa _| aÒVm am{H$m{ Ao^`mZ Mb ahm h°.'' Bgr ]rM amKdZ H{$ [∂S>m{gr Z{ H$hm oH$ Om{ bm{J CgH{$ Ka _| Amam_ H$aZm Mmhß{, Amam_ H$a gH$V{ h¢. Bg [a oH$gr Z{ H$hm oH$ odlm_ H$s µOÍ$aV Zht h°, hmß AJa [mZr H$m EH$ _Q>H$m ]mha aIdm X{ß{, Vm{ A¿N>m hm{Jm. J_u H{$ _ma{ g] H$m{ fl`mg bJ ahr h°. BVZ{ _| amKdZ H$m EH$ naÌV{Xma AmH$me g{ H$hZ{ bJm oH$ AßoV_ gßÒH$ma H{$ obE C›hm|Z{ EH$ [ßoS>V H$m{ \$m{Z oH$`m [a dh [ßoS>V R>rH$ g{ ]mV Zht H$a ahm h°. AmH$me bobV H$s Va\$ ]∂T>Z{ hr bJm Wm oH$ CgH{$ [hb{ bobV hr CgH$s Va\$ Am`m. bobV ]m{bZ{ bJm, ""X{Im{ AmH$me, _wP{ A[Zr _mß H$m{ AÒ[Vmb b{ OmZm h°. _¢ EH$ KßQ>{ _| dm[g Am OmDß$Jm. Vw_ ZmaßJ `m ^moQ>`m H$m{ gmW b{H$a OmZm. O] VH$ [ßoS>V Z Am Om`{ V] VH$ _¢ ]mH$s MrµOm| H$m ª`mb aIyßJm.'' H$hV{ hr bobV oIgH$ J`m. CgH$s AmXV AmH$me

OmZVm Wm. AmH$me H$m JwÒgm ga [a M∂T> MwH$m Wm. b{oH$Z CgZ{ A[Z{ Am[H$m{ gß^mbm. ^moQ>`m Z{ H$hm, ""AmH$me, Vw_ qMVm _V H$am{, bobV H$m{ A[Zr _mß H$m{ b{ OmZ{ Xm{. _¢ VwÂh| b{H$a MbVm hˇß [ßoS>V H{$ [mg.'' ]m{bV{-]m{bV{ ^moQ>`m Z{ A[Zm ÒHy$Q>a ob`m. AmH$me H$m{ Xmß`{ g{ ]°R>Z{ H{$ obE H$hm. ""∑`m Vw_ R>rH$ Vah ]°R> J`{?'' AmH$me Z{ "hmß' _| CŒma oX`m. XaAgb _¢ [rN>{ ]°R>Z{ _| ]h˛V AgwodYm _hgyg H$a ahm Wm. b{oH$Z Bg g_` A[Zr AgwodYm gm{MZm R>rH$ Zht. ^moQ>`m Z{ ÒHy$Q>a ÒQ>mQ>© oH$`m. ""X{Im{ AmH$me....._wP{ [ßoS>V H$m Ka H$m amÒVm _mby_ Zht h°. S>m`_ßS> JmS>©Z AmZ{ H{$ ]mX Vw_ amÒVm R>rH$ g{ ]VmZm.'' ^moQ>`m Z{ H$hm. X{dZma ]g oS>[m{ H{$ ogæb [a ÒHy$Q>a H$m{ am{H$Zm [∂S>m, Xm{Zm| _| ]mVMrV h˛B©. ""AmH$me, oH$VZr X{a bJ{Jr ed H$m{ b{ OmZ{ _|. Amoòa Vw_ ^r Vo_ob`Z hm{ Am°a A[Z{ nadmOm| H{$ ]ma{ _| VwÂh| [Vm hm{Jm.'' ^moQ>`m Z{ H$hm. AmH$me Z{ H$hm, ""`h Vm{ [ßoS>V H{$ D$[a h°. b{oH$Z ha hmb _| Xm{-VrZ KßQ>{ Vm{ bJ hr Om`|J{. ""XaAgb _{am M|]ya _| H$m_ Wm. BgobE _¢Z{ gm{Mm Am[H$m{ M|]ya VH$ N>m{∂S>H$a A[Zm H$m_ hm{V{ hr _¢ dm[g Am OmDß$Jm.'' ""_wP{ ^r _mQw>ßJm OmZm Wm.'' AmH$me Z{ H$hm. ""Vm{ E{gm H$aV{ h¢ oH$ [ßoS>V g{ o_bZ{ H{$ ]mX Vw_ _mQw>ßJm hm{ AmZm Am°a M|]ya _| A[Zm H$m_ H$aH{$ _¢ dm[g Am OmDß$Jm, VwÂhma{ AmZ{ VH$ _¢ gß^mb byßJm.'' AmH$me OmZ J`m oH$, ^moQ>`m A[Z{ H$m_ H$aZ{ Am`m h°. Am°a em`X Hw$N> ]hmZ{ ]ZmH$a AßoV_ gßÒH$ma _| ^mJ Zht b{Zm MmhVm h°. CgZ{ _mQw>ßJm OmZ{ H$m ‡m{J´m_ N>m{∂S> oX`m. oH$Vm]m| H$m{ X{IZ{ Am°a o\$a N>mßQ>Z{ _| g_` bJ{Jm. b{oH$Z dh ^moQ>`m H$m{ OmZ{ Zht X{Jm. Wm{∂S>r X{a _| Q≠>°o\$H$ ogæb ham hm{ J`m Am°a ^moQ>`m Z{ ÒHy$Q>a ÒQ>mQ>© oH$`m. ^moQ>`m Z{ [yN>m, ""AmH$me Am[ amKdZ H$m{ H$] g{ OmZV{ h¢?'' ""bJ^J ]rg gmbm| g{, dh Xyga{ ‡^mJ _| H$m_ H$aVm

H$Wmq]] / OZdar-_mM© 2008$&& 24 &&


Wm. h_ Xm{Zm| A∑ga _rqQ>Jm| _| o_bm H$aV{ W{. hmß, Vw_ M|]ya OmAm{ b{oH$Z erK´ bm°Q>Zm. _¢ _mQ>ßwJm em_ H$m{ OmDß$Jm. Vw_ [ßoS>V g{ o_bZ{ H{$ ]mX _wP{ ]g ÒQ>m∞[ [a N>m{∂S> Xm{. _¢ òwX amKdZ H{$ Ka [hwßM OmDß$Jm.'' AmH$me Z{ CŒma oX`m. AmH$me Z{ ^moQ>`m H$m{ amÒVm oXIm`m. [ßoS>V H$m Ka oOg Jbr _| Wm dhmß ÒHy$Q>a MbmZm H$m\$r _wpÌH$b Wm. Amoòa d{ [ßoS>V H{$ Ka [h˛ßM{. XadmµOm IQ>IQ>m`m Vm{ [ßoS>V ]mha oZH$bm. CgZ{ A[Zm Am°a ^moQ>`m H$m [naM` oX`m. [ßoS>V Z{ H$hm, ""hmß, _wP{ AUweo∫$ ZJa g{ Q>{br\$m{Z Am`m b{oH$Z _¢ o]pÎS>®J H$m Zm_ Zht g_P [m`m. ]∂S>{ A\$gm{g H$s ]mV h° oH$ BVZ{ ‡oV^membr d°kmoZH$ N>m{Q>r C_´ _| hmQ>©AQ>°H$ g{ [ro∂S>V hm{V{ h¢ Am°a ]M Zht [mV{!'' AmH$me H$m{ [ßoS>V H$s MVwamB© [a AmÌM`© h˛Am. [ßoS>V Z{ ‡oV^membr e„X H$m BÒV{_mb oH$`m. em`X `h oXImdm h° Am°a µ¡`mXm [°g{ b{Z{ H$m C[m` h°. Wm{∂S>r X{a H{$ ]mX [ßoS>V Z{ H$hm, ""X{Im{ Vw_ ]wam _V _mZZm...AßoV_ gßÒH$ma H{$ obE _¢ hOma È[`{ b{Vm hˇß. X{Im{ ^mB©, _¢ gmµ\$-gmµ\$ ]m{bVm hˇß. Bgr Vah o[N>b{ _mh oH$gr H$m AßoV_ gßÒH$ma H$am`m. H$m`© H{$ ]mX d{ PJ∂S>Z{ bJ{.'' AmH$me Z{ VwaßV Odm] oX`m. ""h_ Am[H$s _wgr]V g_PV{ h¢. b{oH$Z qMVm Zm H$a| Am[ EH$ KßQ>{ _| [h˛ßM OmZm.'' AmH$me H$m{ _mby_ Wm oH$ [ßoS>V bm{J AßoV_ gßÒH$ma H$m`© _| µ¡`mXm [°gm dgyb H$aV{ h¢. CgH{$ o[VmOr H$s _m°V h˛B© V] Cg{ [ya{ [ß–h hµOma È[`{ òM© H$aZ{ [∂S>{. Xm{Zm| [ßoS>V H{$ Ka g{ ]mha Am`{. ^moQ>`m Z{ AmH$me H$m{ M|]ya ZmH$m H{$ ]g ÒQ>¢S> [a N>m{∂S> oX`m. AmH$me Z{ gm_Z{ hm∞Q>{b X{Im Am°a EH$ fl`mbr Mm` [r. [mg hr ]°R>{ Aò]ma ]{MZ{ dmb{ g{ Xm{-VrZ [oÃH$mEß bt Am°a A[Z{ W°b{ H{$ hdmb{ H$a bt. O] AmH$me amKdZ H{$ Ka [h˛ßMm, gw]h H{$ Ω`mah ]O J`{ W{ Am°a bm{J J_u _hgyg H$a ah{ W{. ]mha [mZr H$m K∂S>m aIdm oX`m J`m Wm fl`mg bJZ{ [a bm{J CgH$m BÒV{_mb H$a b{ ah{ W{. bm{Jm| H{$ ]rM ]mVMrV H$_ hm{ J`r Wr. ]rM-]rM _| Hw$N> Òda C^aV{ Am°a òm_m{er N>m OmVr. amKdZ H{$ [nadma H{$ Am°a bm{J ^r Am MwH{$ W{. EH$ Ï`o∫$ AmH$me H{$ [mg Am`m Am°a CgZ{ A[Zm [naM` oX`m Am°a ]m{bm oH$ dh amKdZ H$m gmbm h°. CgZ{ AmH$me g{ H$hm oH$ AßoV_ gßÒH$ma H$s V°`mar [yar hm{ MwH$s

h° Am°a AmßY{-[m°Z KßQ>{ _| g] H$m{ b{ Om gH$V{ h¢. V^r AmH$me H$m{ `mX Am`m oH$ \y$b_mbm bmZr Wr. CgZ{ H$m{Z{ _| I∂S>{ oÃ[mR>r H$m{ X{Im. ""oÃ[mR>r Or Am[ H°$g{ h¢?'' AmH$me Z{ [yN>m. ""Z_ÒH$ma, AmH$me Or [Vm Zht oH$VZm dµµ∑V bJ{Jm. BgobE _¢ Hw$N> oH$Vm]| bm`m hˇß VmoH$ [∂T> gHyß$.'' ""Am[Z{ R>rH$ oH$`m. _wP{ ^r Hw$N> _°JOrZ bmZm Wm.'' ""K]amBE Zht. _{a{ [mg Hw$N> qhXr [oÃH$mEß ^r h¢. Am[ X{IZm Mmh| Vm{ _wPg{ b{ b|.'' ""hmß, _¢ X{I gH$Vm hˇß b{oH$Z A] _wP{ ^mJXm°∂S> H$aZm h°. AßoV_ gßÒH$ma H$s V°`mar H$m{ S>m∞. ZmWZ Z{ _{a{ oga [a S>mb oX`m h°.'' ""E{g{ H$m_ Am[ hr oµOÂ_{Xmar g{ H$a gH$V{ h¢, _¢ Am[ H{$ gmW hˇß. Mmh{ Vm{ Am[H$m ]m{P hÎH$m H$a gH$Vm hˇß.'' ""]h˛V òwer h˛B© Am[H$s `h ]mV gwZH$a. Xm{-VrZ o_Ãm| g{ [°g{ b{ bm{...Xm{ \y$b _mbm òarXZm h°.'' ""_¢ `h H$m_ AdÌ` H$aVm b{oH$Z _{a{ [°a _| XX© h° Am°a µ¡`mXm X{a Zht I∂S>m ah gH$Vm.'' AmH$me H$m{ _mby_ Wm oH$ oÃ[mR>r H$m_Mm{a h° Am°a ]hmZm ]Zm`{Jm. dh gm{ZmdZ{ H{$ [mg Am`m Am°a Xm{ gm° È[`{ BH$∆>{ H$aZ{ H$m{ H$hm. A] VH$ amh˛b [h˛ßM J`m. naÌV{Xma Cg{ o[VmOr H{$ ed H{$ [mg b{ J`{. dh \y$Q-\y$Q> H$a am{Z{ bJm. Bgr ]rM H$m{B© Cgg{ J_© H$m\$s [rZ{ H$m AmJ´h H$a ahm Wm. O] AmH$me ]mha Am`m Vm{ X{Im oH$ [ßoS>V Or [h˛ßM MwH{$ W{. g\{$X Ym{Vr [hZ{, hmW _| EH$ W°br b{H$a Am`{ W{. AmH$me g{ CgZ{ [mZr _mßJm. _wHwß$XZ Z{ [mZr H$m EH$ bm{Q>m [ßoS>V H$m{ oX`m. [ßoS>V Z{ A[Zr W°br g{ Xdm H$s Xm{ Jm{ob`mß oZH$mbt, _wßh _| S>mbrß Am°a [mZr o[`m. [ßoS>V Z{ H$hm, ""_wP{ EogoS>Q>r H$s ]r_mar h°.'' _wHwß$XZ Z{ CŒma oX`m, ""EognS>Q>r H{$ obE, Am[H$m{ XyY b{Zm MmohE, ∑`m XyY bm Xyß?'' ""Zht...XyY _wP{ A¿N>m Zht bJVm h°...H$^r-H$^r VrZ Mma o]ÒHw$Q> Im b{Vm hˇß. ò°a `h a{oZoQ>S>rZ H$s XdmB© g{ _{ar EngoS>Q>r H$_ hm{ OmVr h°. A¿N>m _¢Z{ Om{ ]Vm`m Wm g] gm_mZ b{ Am`{ h¢?'' [ßoS>V H$m{ Cg H$_a{ _| b{ Om`m J`m Ohmß amKdZ H$m ed

H$Wmq]] / OZdar-_mM© 2008 && 25 &&


aIm h˛Am Wm. amh˛b H$m{ [mg ]°R>Z{ H$m{ H$hm. ed H$m{ [hb{ Zhbm`m J`m o\$a EH$ Z`r Ym{Vr [hZm`r J`r. AßV _| Cg{ ]mßgm| g{ ]Zr AWu [a obQ>m`m Am°a Mmam| Am{a g{ aÒgr g{ ]mßYm J`m. S>m∞. ZmWZ Am°a S>m. _yoV© R>rH$ g_` [a [h˛ßM{. S>m∞. _yoV© Z{ [yN>m oH$ amKdZ H$s _m°V H°$g{ h˛B©? gm{ZmdZ{ Z{ [yar KQ>Zm gwZmB©. Mma [mßM bm{J S>m∞. _yoV© H$m{ K{a{ h˛E W{ Am°a MmhV{ W{ oH$ Hw$N> _m°H$m o_b{ V] d{ ^r _yoV© g{ Hw$N> ]mV H$h|. S>m∞. ZmWZ Z{ [yN>m, ""AmH$me V°`mar R>rH$ H$s h° Zm. _wP{ bobV ZOa Zht Am ahm h°.'' ""Zht ga, bobV _wP{ _XX H$a ahm h°. BYa oH$Ya hr hm{Jm.'' o `h V` hm{ J`m oH$ amh˛b, CgH{$ MmMm Am°a AmH$me ed H{$ gmW Om`|J{. ]mH$s bm{J ]g _| ]°R> J`{. O] e_emZ KmQ> [h˛ßM{ Vm{ Aem{H$ Z{ X{Im oH$ oedm [hb{ hr _m°OyX Wm. CgZ{ oedm g{ [yN>m, ""∑`m Vw_Z{ S>{W gQ>uo\$H{$Q> oX`m?'' oedm Z{ CŒma oX`m, ""hmß, S>{W-gQ>uo\$H{$Q> X{ oX`m Am°a CgH$s Mma-[mßM ‡oV`mß ]Zdm bt. e_emZ KmQ> H{$ AoYH$mar H$m{ [mßM gm° È[`{ _¢Z{ oX`{ h¢. ]mX _| ohgm] H$a b|J{. _¢ Ka BgrobE J`m Wm oH$ Hw$N> [°g{ bmDß$.'' ""Mbm{, Vw_Z{ ]h˛V A¿N>m H$m_ oH$`m.'' AßoV_ gßÒH$ma g{ [hb{ H$s ‡oH´$`m ewÍ$ hm{ J`r, ed H$m{ µO_rZ [a aI oX`m J`m. ZmWZ Am°a _yoV© Z{ Am∞o\$g H$s Va\$ g{ hma M∂T>mH$a dßXZm H$s. [ßoS>V Z{ amh˛b H$m{ ed g{ Wm{∂S>r Xya ]°R>Z{ H{$ obE H$hm. [ßoS>V Z{ EH$ AoæHwß$S> ]Zm`m Am°a _ßà [∂T>Z{ bJm. amh˛b g{ H$hm oH$ dh ^r gmW hr gmW _ßà [∂T>{. [ßoS>V _ßà H$m AW© Am°a oH´$`m H{$ ]ma{ _| g]H$m{ OmZH$mar X{Vm Om ahm Wm. CgZ{ H$hm oH$ _•VH$ H$s AmÀ_m ÒdJ© H$s Am{a Om ahr h° Am°a dhmß emßoV g{ ah{Jr. [ßoS>V g_`-g_` [a AoæHwß$S> _| Kr S>mb ah{ W{ Am°a gmW hr gmW _ßÃm{Éma H$a ah{ W{. AßV _| amh˛b H$m{ ed H{$ VrZ M∏$a bJmZ{ H$m{ H$hm. _•V eara H$m{ odXm H$aZ{ H$s V°`mar ewÍ$ H$s J`r. amh˛b Z{ oMVm Obm`r. AmH$me _Z _| gm{MZ{ bJm. E{g{ hr EH$ oXZ _¢ _a OmDß$Jm. _{ar ]{Q>r am{`{Jr. ]{Q>m em`X hr Hw$N> g_P [m`{Jm? qµOXJr E{gr

hr MbVr ah{Jr. O›_ H{$ ]mX _m°V! O] nMVm [yar Ob J`r Vm{ g] OmZ{ bJ{. lram_ Z{ Wm{∂S>{ [°g{ e_emZ H{$ H$_©Mmna`m| H$m{ oX`{. d{ gma{ PJ∂S>Z{ bJ{. ""BVZ{ Wm{∂S>{ [°g{...h_ma{ ^r ]mb ]É{ h¢. oXZ amV h_ ed H$m{ ObmV{ ahV{ h¢,'' e_emZ H$m EH$ H$_©Mmar ]m{bZ{ bJm. dhmß EH$ AOr] òm_m{er gr N>m J`r. AmH$me Z{ gm° È[`{ H$m EH$ Zm{Q> [H$∂S>m`m. ""h_| µ¡`mXm [°gm Zht MmohE. broOE h_ [Mmg È[`{ dmo[g H$aV{ h¢.'' O] g] bm{J e_emZ KmQ> H{ $]mha Am`{. amh˛b Am°a amKdZ H{$ MmMm hmW Om{∂S>{ I∂S>{ W{. A[Zm Am^ma ‡H$Q> H$a ah{ W{. Zm`H$ ÒHy$Q>a b{H$a Am`m. AmH$me H$m{ Ka N>m{∂S>Z{ Mbm J`m. O] Ka bm°Q>m Vm{ AmH$me Z{ X{Im oH$ CgH$s [ÀZr Z{ EH$ ]mÎQ>r [mZr ]mha aIm Wm. CgZ{ [mßd gmµ\$ oH$`{ Am°a dh O°g{ hr AmJ{ AmZ{ bJm, [ÀZr Z{ [yN>m, ""Am∞o\$g H{$ gma {bm{J Am`{ W{ ∑`m?'' AmH$me Z{ CŒma oX`m, ""g] bm{J Am`{. ogµ\©$ Xmg Zht Am`m Wm. em`X µOÍ$ar H$m_ g{ dh ]ß]B© g{ ]mha J`m hm{Jm.'' ""`h H°$g{ hm{ gH$Vm h°. H$b hr _wP{ o_g{g Xmg o_br Wt.'' ""em`X g]{a{ hr dh ]mha Ky_Z{ J`{ hm|J{ Am°a CZH$m{ ò]a Zht o_br hm{Jr. hmß. EH$ ]mV ]VmZm ^yb J`m. S>m∞. ZmWZ Z{ _wP [a gmar pµOÂ_{Xmar N>m{∂S>r Wr.'' ""`h Vw_Z{ A¿N>m H$m_ oH$`m...E{g{ g_` Vm{ _XX H$aZm hr MmohE.'' ""Ja_ [mZr V°`ma h°. ÒZmZ H$am{, o\$a h_ ImZm Im`|J{.'' AmH$me Z{ AZw_mZ bJm`m oH$ AmO [ÀZr Cgg{ ]h˛V òwe h°. ZhmH$a ]mha Am`m Am°a [ÀZr H{$ gmW ImZm Im`m. ImZ{ H{$ ]mX [bßJ [a Am b{Q>m. amV H{$ g[Z{ X{IZ{ bJm. oXZ Vm{ J`m, _mQw>ßJm H$m ‡m{J´m_ J`m b{oH$Z amV Vm{ ]mH$s h°. dh _wÒHw$am`m Am°a AmZßX g{ Iam©Q>{ b{Z{ bJm. .]r EM-2/43 H|$–r` odhma, g{∑Q>a-11, ImaKa, Zdr _wß]B©- 410 210. \$m{Z-27740760

H$Wmq]] / OZdar-_mM© 2008$&& 26 &&


12345678901234567890123456789012123 12345678901234567890123456789012123 12345678901234567890123456789012123 12345678901234567890123456789012123 12345678901234567890123456789012123 12345678901234567890123456789012123 12345678901234567890123456789012123 12345678901234567890123456789012123

H$hmZr

am{eZrdmbm bIZD$ H{$ hµOaVJßO BbmµH{$ _| EH$ J{ÒQ> hmCg _| ]mamV gO ahr Wr. ]É{, ]y∂T>{ Am°a OdmZ-g^r A[Zr-A[Zr h°og`V H{$ _wVmo]H$ gO-YO ah{ W{. H$m{B© Z`m gyQ> oZH$mb ahm Wm, Vm{ H$m{B© S≠>mB©∑brZ oH$`m h˛Am. oH$gr H$s Q>mB© H$s Zm∞Q> Iwb J`r Wr, `m H$ohE, oH$gr Z{ eamaV _| Im{b Xr Wr Am°a dh Cg{ ]mßYZ{ _| bJm h˛Am Wm. ZdoddmohV oÛ`mß V` Zht H$a [m ahr Wt oH$ d{ gm∂S>r [hZ| `m gyQ>! ‡m°∂T>mEß AdÌ` Bg g_Ò`m g{ C]a MwH$s Wt, b{oH$Z d{ A[Zr gmo∂S>`mß ]ma-]ma R>rH$ H$aZ{ _| bJr Wt....."gm{Zr ]´mg ]¢S>' H{$ H$bmH$ma Vm{ XwH$mZ g{ hr gO H$a oZH$b{ W{. Hw$N> bm{J µOÍ$a gO{-YO{ Zht W{. d{ W{ - Bg gOYO H$m{ am{eZ H$aZ{ dmb{ oga [a am{eZr H{$ hßS>{ CR>m`{ _OXya! E{g{ hr _OXyam| _| BßQ>a VH$ oeojV EH$ Zm°OdmZ Wm H$›h°`mbmb odÌdH$_m©. bIZD$ g{ gQ>{ Jmßd H{$ µJar] ]m[ H$m ]{Q>m. CgZ{ O] gmBßg gmBS> g{ BßQ>a [mg oH$`m, Vm{ CgH$s _mß Z{ A[Z{ µO{da oJadr aIH$a BßOroZ`na®J H$s H$m{qMJ H$am`r, b{oH$Z Cg{ `h Z _mby_ Wm oH$ g{Hß$S> oS>drµOZ [mg dmbm| H{$ obE gaH$mar H$m∞b{Om| _| BßOroZ`na®J H$m _m°µH$m Z H{$ ]am]a hm{Vm h°. CZH{$ obE Vm{ ]r.]r.S>r., am_ÒdÍ$[ O°g{ H$m∞b{O h¢ oOZ_| bmIm| È[`{ òM© H$a d{ BßOroZ`a ]Z gH$V{ h¢ß ]eV} d{ A_ra ]m[ H{$ ]{Q>{ hm|. oµH$Ò_V AmO_mZ{ H$s ]mV Wr, [a _mß-]m[ H$r ohÂ_V Am°a ]{Q>{ H$s _{hZV aßJ Zht oXIm [m`r. g`mZm| H$s ]mV hr gM gmo]V h˛B©. Mma _hrZ{ H$m dµµ∑V Am°a gmV-AmR> hµOma È[`m| H$s M[V! Jmßd H{$ Hw$N> bm{Jm| H$m{ N>m{∂S> oH$gr H$m{ òwer Zht h˛B©. H$›h°`m H$m Jbm ÈßY J`m. CgZ{ AJb{ gmb [yar _{hZV g{ V°`mar H$m ^am{gm oXbm`m, [a Ka H$s hmbV X{IV{ `hr V` [m`m J`m oH$ A] dh A[Z{ [wÌV°Zr H$m_, AWm©V≤ ]∂T>B©Jrar gß^mb{ Am°a ]m[ H$m hmW ]ßQ>m`{, b{oH$Z H$›h°`m H$m{ ]gybm, Amar Am°a aßXm g{ CVZr hr oM∂T> Wr, oOVZr oH$ ]M[Z _| CgH{$ ]m[ H$m{ H$mµJµO µH$b_ Am°a XdmV g{. H$›h°`m H$m{ CÂ_rX Wr oH$ Cg{ H$m{B© N>m{Q>r-_m{Q>r Zm°H$ar o_b Om`Jr - gaH$mar Z ghr, ‡mBd{Q> hr. BgobE O] ]m[ Z{

o]Zm H$m_-Ym_ H{$ ImZm-[rZm ham_ H$a oX`m Am°a _mß Z{ ^r [wÌV°Zr YßY{ H{$ A[ZmZ{ H$s ]mV ^r _Z g{ H$s, Vm{ dh Ka g{ ^mJ oZH$bm Am°a H$mZ[wa _| A[Z{ _m_m H{$ [mg [h˛ßMm. d{ EH$ ‡mBd{Q> µ\$_© _| M[amgr W{. dhmß ahH$a dh obIZ{-[∂T>Z{ dmbr oH$gr Zm°H$ar H{$ obE hmW-[mßd _maZ{ bJm, _Ja ZVrµOm µOram{ ]Q>m gfimQ>m hr ahm. [ß–h-]rg oXZm| ]mX O] _m_m Z{ ^r g_Pm`m oH$ bIZD _| hr ahH$a Zm°H$ar H$m OwJm∂S> H$aZm R>rH$ ah{Jm, V] H$›h°`m H$s g_P _| Am`m oH$ _m_mOr ^r CgH$m gmW Zht X{Zm MmhV{. dh bIZD$ AmZ{ H$m{ V°`ma hm{ J`m.

$&& amO|– d_m© && Bgg{ [hb{ oH$ dh bIZD$ dm[g Am [mVm oH$ Xw^m©Ω` Z{ XwoX©Z oXIbm oX`m. h˛Am `h oH$ EH$ em_ O] CgH{$ o[Vm eha _| H$m_ òÀ_ H$a gmBoH$b g{ Ka bm°Q> ah{ W{, EH$ AoZ`ßoÃV H$ma H$s M[{Q> _| Am J`{. oga [a Jß^ra Mm{Q>| Am`t. amh MbV{ bm{Jm| Z{ oH$gr Vah _{oS>H$b H$m∞b{O [h˛ßMm`m, b{oH$Z gw]h VH$ C›h| hm{e Z Am`m. E∑grS>|Q> H$s ò]a O] Ka [h˛ßMr, V] VH$ d{ ÒdJ©dmgr hm{ MwH{$ W{. H$›h°`m H{$ bIZD$, [h˛ßMZ{ VH$ bme [m{ÒQ>_mQ>©_ hm{H$a ^¢gmHwß$S> [h˛ßM ahr Wr. dh grY{ KmQ> [a hr [h˛ßMm Wm. Zm°H$ar H$s H$m{B© ]mV Zht ]Z ahr Wr. Ka H$s hmbV òÒVm Wr. H$›h°`m H{$ gm_Z{ A] H$m{B© odH$Î[ Zht Wm oH$ dh Imbr ]°R>{. Xgdmß-V{hadt _| ^r Om{ òM© Am`m Wm, dh _m_m Z{ µOÍ$a CR>m`m, b{oH$Z EH$ Vah g{ dh H$µO© hr Wm. XmZ-XojUm H$a Cg{ AmÀ_gßVm{f H$_, ΩbmoZ AoYH$ _hgyg hm{ ahr Wr. ....BßOroZ`a ]ZZ{ H{$ g[Z{ H$m{ Vm{∂S> dh ]∂T>B© ]ZZ{ H$m{ V°`ma Wm, [a Cg{ H$m_ ^r Zht o_b ahm Wm. EH$mY ]ma o_bm ^r, [a dh CgH$s AZw^dhrZVm H{$ MbV{ oN>Z J`m. [{Q> H$s AmJ Am°a _mß H$s ]r_mar Z{ Cg{ ]∂T>B© g{ _OXya ]Z{ [a odde H$a oX`m. Xm{ gmb [hb{ CgH$m oddmh hm{ MwH$m Wm. [ÀZr H$mbm Aja ^¢g ]am]a! ]r_ma _mß H$s g{dm H{$ obE dh oddmh H$aZ{

H$Wmq]] / OZdar-_mM© 2008 && 27 &&


H$m{ amOr hm{ J`m Wm. _mß H$s Vah Cg{ ^r CÂ_rX Wr oH$ em`X ]hˇ H{$ ^mΩ` g{ hr Cg{ H$m{B© Zm°H$ar o_b hr Om`, [a ^mΩ` H$s ]mV| Vm{ ^mΩ` obIZ{ dmbm hr OmZ{. g_` ]rVm. ....AmO dh EH$ ]Ér H$m ]m[ h°, _Ja Zm°H$ar H{$ _m_b{ _| Ohmß-H$m-Vhmß, _OXyaH$m-_OXya! H$^r-H$^r dh gm{MVm h° oH$ O] Cg O°g{ bm{Jm| H$m{ g[Z{ X{IZ{ H$m AoYH$ma Zht h°, Vm{ o\$a oejm Cg{ g[Z{ X{IZ{ H$m{ ∑`m| odde H$aVr h°? Cgg{ Vm{ CgH$s [ÀZr hr A¿N>r oH$ oOg{ gm_moOH$ Am°a gaH$mar Ï`dÒWm g{ H$m{B© oeH$m`V Zht h°, AJa Hw$N> h° ^r Vm{ ]g Cg{ A[Zr oµH$Ò_V g{ Om{ ^JdmZ AmX_r H{$ H$_m~ H$s Ò`mhr g{ obIVm h°. A] AJa oµH$Ò_V _| hr Im{Q> h°, Vm{ ^bm XwoZ`m dmbm| H$m{ Xm{f X{Z{ g{ ∑`m µ\$m`Xm!... o d°g{ Vm{ CgZ{ A] VH$ H$B© ]mamVm| _| am{eZr H{$ hßS>{ CR>m`{ W{, b{oH$Z AmO O] ]¢S>dmbr Jm∂S>r [a "AO` d{S≤>g Am^m' H$m ]m{S>© X{Im Vm{ dh Hw$N> Mm¢H$-gm J`m. Cg{ A[Z{ ∑bmg µ\{$bm{ H$s `mX Am J`r Om{ Cgg{ EH$ gmb AmJ{ Wm, _Ja dh \{$b hm{H$a H$›h°`m H{$ gmW Xgdt _| Wm. AO` [∂T>Z{ _| Am°gV Wm, O]oH$ H$›h°`m A¿N>m! OyoZ`a hmB©ÒHy$b Am°a hmB©ÒHy$b, Xm{Zm| _| CgH$s µ\$ÒQ>© oS>drOZ Wr. µ\ ÒQ©B`a _| ]g Xm{ _m∑g© g{ µ\$ÒQ>© oS>drOZ ah J`r Wr, b{oH$Z BßQ>a _| Vm{ dh O°g{ òwX g{ hr o[N>∂S> J`m Wm. O°g{-V°g{ g{Hß$S> oS>drµOZ, oOgH$m Cg{ AmO VH$ _bmb h°, b{oH$Z BgH$m _Vb] `h Vm{ Zht oH$ dh AO` g{ H$_Va h°. AO` ]m]y Vm{ ]_wpÌH$b BßQ>a _| [mg h˛E W{ - _°œg _| J´{g _m∑g©! .... [a Bgg{ ∑`m hm{Vm h°? dh goMdmb` _| H$m`©aV [r.E.H$m ]{Q>m h°. J´{OwEeZ H$am H$a Eb.S>r.gr. ^aVr H$am oX`m J`m Am°a VrZ hr gmb _| `y.S>r.gr.! AmO ]o∂T>`m emXr hm{ ahr h°. O] VH$ ]É{ hm|J{, lr_mZ g{∑eZ Am∞o\$ga hm{ Om`|J{. o\$a CZH{$ ]É{ ]∂S>{ hm{H$a Ao^OmV H$hbm`|J{ ∑`m|oH$ V] VH$ d{ _‹`_dJu` hm{ MwH{$ hm|J{. Am°a H$›h°`m O°g{ bm{J _OXya g{ ]h˛V g{ ]h˛V _{Q> `m N>m{Q>{ R>{H{$Xma oOZH$s H$m{B© gm_moOH$ ‡oV>m Zht, ]g Im-H$_m bm{ Am°a A[Z{ ]Ém| H$m{ bJmAm{ oH$gr N>m{Q>{-_m{Q>{ H$m_-YßY{ _|, daZm d{ ^r _OXya! ]Ém| H$m{ CÉ oejm oXbmZ{ H{$ obE [°gm Am°a _mß-]m[ H$m{ oeojV Am°a gm_moOH$ Í$[ g{ ‡oVo>V hm{Zm MmohE. H$›h°`m H$m{ A[Z{ Am[ [a Vag ^r Am ahm Wm Am°a JwÒgm ^r. CgZ{ [hbr hr ]ma [yar VmµH$V ∑`m| Zht bJm`r? µJar]m| H$m{ EH$ hr ]ma Adga o_bVm h°. AJa CgZ{ [yar VmµH$V bJm`r

16 _mM© 1955, gYB© [wadm (Y_g∂S>), ]mam]ßH$s (C.‡.) H•$oV`mß ï

gß[mXZ ï ode{f ï

A›` ï

_yÎ`mßH$Z ï

g߇oV ï

Xm{ JrV gßJ´h VWm Xm{hm, µJµOb, hmBHw$, bKwH$Wm Edß Ï`ßΩ` oZ]ßY _| EH$-EH$ gßJ´h. H$hmZr, oZ]ßY VWm EH$ H$mÏ` gßJ´h erK´ ‡H$mÌ`. Xm{ JrV-ZdJrV gßH$bZ VWm AoZ`V H$mbrZ [oÃH$m "Aodab _ßWZ'. X{e H$s AoYH$mße [Ã-[oÃH$mAm| _| aMZmEß ‡H$moeV, XyaXe©Z VWm AmH$medmUr g{ aMZmEß Edß g_rjmEß ‡gmnaV. H$B© _hÀd[yU© gßH$bZm| _| gpÂ_obV. H$od-gÂ_{bZm|, Jm{o>`m|, g{_rZmam| _| ^mJrXmar. EH$ Ï`ßΩ` gßJ´h [a C.‡. qhXr gßÒWmZ H$m Zmo_V [waÒH$ma (1999); "amO|– d_m© H$s gmohÀ` gmYZm' odf` [a bIZD$ odÌdod⁄mb` ¤mam em{ Y (2005); H$B© em{Y J´ßWm| _| gßXo^©V; H$B© Jµ O µ b| VWm bKwH$WmEß [ßOm]r _| AZyoXV; AZ{H$ _hÀd[yU© gßÒWmAm| ¤mam gÂ_moZV. ^maVr` ÒQ>{Q> ]¢H$, bIZD$ _| ‡]ßYH$.

hm{Vr Vm{ oH$gr gaH$mar BßOroZ`na®J H$m∞b{O _| ES>_reZ hm{ OmVm! EH$ ]ma ES>_reZ hm{ OmVm, Vm{ dh EOyH{$eZ bm{Z b{ b{Vm. _m_m JmaßQ>a Vm{ ]Z hr OmV{! b{oH$Z A] ∑`m hm{ gH$Vm h°? oga [a am{eZr H$m hßS>m bmX{ H$›h°`m VgÑr H$a b{Zm MmhVm h° oH$ XyÎhm AO` hr h°, b{oH$Z XyÎh{ H$s Jm∂S>r Cgg{

H$Wmq]] / OZdar-_mM© 2008$&& 28 &&


]rg-[Mrg µ\$sQ> [rN>{ h°. am{eZr H{$ ÒQ>¢S> H$m{ hmWm| g{ [yar VmµH$V bJm dh _w∂S>H$a X{IVm h°, b{oH$Z H$m{oee ]{H$ma! CÎQ>{ S>mßQ> [∂S>Vr h° oH$ grY{ X{I{ daZm Xyga{ _OXyam| H$s ]oŒm`mß CbQ> Om`|Jr. H$hZ{ H$m{ Vm{ dh AZpÒH$ÎS> b{]aa h°, b{oH$Z o]Zm pÒH$b H{$ Xm{ dµµ∑V H$s am{Q>r Zgr] h° ∑`m? XmÍ$ M∂T>m`{ gyQ>{S>-]yQ>{S> ]mamVr Hy$Îh{ _Q>H$m ah{ h¢-"_{a{ `ma H$s emXr h°!....bJVm h° O°g{ gma{ gßgma H$s emXr h°!!' `m o\$a, "`h X{e h° dra OdmZm| H$m, _ÒVmZm| H$m Ab]{bm| H$m!' H$›h°`m PÑmVm h° - AJa `{ Xm{ oµ\$Î_r JmZ| Z X{e H$m{ o_b{ hm{V{, Vm{ Z OmZ{ ∑`m hm{Vm? H°$g{ ]mamVr ZmMZm ewÍ$ H$a [mV{? ....H$›h°`m H$m{ AmO Hw$N> A¿N>m Zht bJ ahm h° - Z JmZm, Z gßJrV Am°a Z S>mßg! bJVm h° oH$ CgH{$ VZ-]XZ _| O°g{ g°H$∂S>m| IQ>_b oM[H$ J`{ hm|, b{oH$Z dh A[Z{ hmWm| H$m BÒV{_mb ogµ\©$ am{eZr H$m hßS>m gß^mbZ{ _| hr H$a gH$Vm h°, IQ>_bm| H$m{ hQ>mZ{ `m _maZ{ _| Zht. H$m{B© EH$ KßQ>{ H{$ \y$h∂S> S>mßg H{$ g\$bVm[yd©H$ gß[fi hm{Z{ H{$ ]mX ]mamV _ßS>[ H{$ ¤ma VH$ [h˛ßMr. XyÎh{ H{$ H$ma g{ CVaZ{ VH$ BßVµOma H$aZm H$›h°`m H$m{ Ib ahm Wm. S>a Wm oH$ O] VH$ XyÎh{ _hmamO H$ma g{ CVa| V] VH$ H$ht Cg{ [rN>{ bm°Q>Z{ H{$ obE Z H$h oX`m Om`{, ∑`m|oH$ Cg g_` am{eZr dmb{ _OXyam| H$m{ Bg T>ßJ g{ dm[g AmZm hm{Vm h° oH$ H{$db ]¢S> [mQ>u hr dhmß ah Om`{ VmoH$ XyÎh{ H{$ `ma-Xm{ÒV ^mB©-dmB©, ]Mm-IwMm S>mßg ‡m{J´m_ [yam H$a gH|$ Am°a CZ [a ›`m°N>mda oH$`{ J`{ H$ama{ Zm{Q>m| H$m{ ]¢S> _mÒQ>a byQ> gH{$ ! Cg_| _OXyam| H$m H$m{B© ohÒgm Zht hm{Vm. Am°a dhr h˛Am oOgH$s AmeßH$m Wr. H$›h°`m XyÎhm Zht X{I gH$m. ]¢S> _mÒQ>a Z{ _OXyam| H$m{ [rN>{ bm°Q>Z{ H{$ obE H$h oX`m Wm. [Vm Zht H$›h°`m ∑`m| V{µO µH$X_m| g{ bm°Q>Z{ bJm. CgH$s Bg V{µOr g{ Xyga{ _OXyam| H$s ]oŒm`mß J∂S>]∂S>mZ{ bJt. Xm{ Vm{ CbQ> ^r J`t. H$›h°`m H$m{ Jmob`mß Am°a ZgrhV| o_bZ{ bJt. [°g{ H$Q>Z{ H$m ^r S>a Wm, _Ja A] ∑`m hm{ gH$Vm Wm? ZwH$gmZ Vm{ ^aZm hr [∂S>Vm h°. _OXyam| H$s µJbVr H$m ^r H$ht B›Ì`m{a|g hm{Vm h°? JZr_V Wr, Qy>Q>r Zht. ]oŒm`mß aIH$a H$›h°`m O] VH$ dm[g emXr H{$ _ßS>[ [a [h˛ßMm, Vm{ ¤ma [a EH$-Xm{ Mm°H$sXmam| H{$ Abmdm H$m{B© Z Wm. o]Zm ‡{g H$s [¢Q> Am°a JßXr gr H$_rµO [a hmµ\$ Òd{Q>a [hZ{ dh AßXa OmZ{ H$s ohÂ_V Zht OwQ>m [m ahm Wm. H$m{B© Q>m{H$ X{ Vm{? A^r Mm°H$sXma hr am{H$ gH$Vm h°. Òd`ß H$m{ _Z H{$ X[©U _| X{Im -

CVam h˛Am M{ham, Í$I{-o]Ia{ ]mb, Jb{ _| _w∂S>m-Vw∂S>m _µ\$ba, JßX{ H$[∂S>{ Am°a Yyb ^a{ [°am| _| flbmpÒQ>H$ H$s Mfl[b| - H$ht g{ ]mamVr Zht! hmß, OZmVr hm{ gH$Vm h° ∑`m|oH$ OZmoV`m| H$s d{e^yfm CZH$s odZ_´Vm hm{Vr h°, H$[∂S>{-OyV{ Zht..... Cg{ A[Zr ]mamV H$s `mX hm{ Am`r oOg_| µ¡`mXmVa _OXya oµH$Ò_ H{$ bm{J! ]_wpÌH$b [ß–h-]rg bm{J Z`{ H$[∂S>{ [hZ{ hm|J{, ]mµH$s g]H{$ g] dhr am{µO H{$ H$[∂S>{. hmß, Ywb{ Am°a ‡{g H$am`{. [°am| _| ]g O°g{-V°g{ OyV{-Mfl[b. N>m{Q>{ b∂S>H$m| H{$ [mg µOÍ$a A¿N>{ H$[∂S>{ W{. b{oH$Z g^r ]mamVr ‡{_ Am°a CÀgmh g{ ^a{! Am°a AO` H$s ]mamV _| EH$-g{ EH$ emZXma H$[∂S>{ [hZ{ bm{J, o\$a ^r M{ham| [a H$m{B© am°ZH$ Zht. bJVm h°, d{e^yfm H{$ Hß$[Q>reZ _| emo_b h˛E Am°a µ\{$b hm{ J`{. H{$db Am°[MmnaH$ ^r∂S>! h˛ßh, `h ^r H$m{B© ]mamV h°. em_ H$m{ AmR> ]O{ BH$∆>{ h˛E, EH$ KßQ>{ _| ZmÌVm [mZr hm{ J`m o\$a EH$ KßQ>{ _| ]mamV M∂T>r, ZmM-JmZm - dh ^r òwX hr, Am°a [h˛ßM J`{ dYy H$m{ _mbm [hZmZ{! ImZm-[mZr h˛Am Am°a Ω`mah ]OV{ Z ]OV{ hm{ J`r CR> J`r ]mamV! da Am°a dYy `oX ÒWmZr` h˛E, Vm{ g]{a{ AmR> ]O{ VH$ H{$db Ka H{$ hr Mma-N>ï bm{J ]MV{ h¢. O] E{gm hr H$aZm h° Vm{ ∑`m µOÍ$aV h° ]mamV-dmamV H$aZ{ H$s? Aa{ H$m{Q>© _| OmBE Am°a emXr H$m aoOÒQ≠> {eZ H$amBE Am°a em_ H$m{ A[Z{ Ka [a XmdV X{ XroOE, VmoH$ bm{J OmZ b| oH$ emXr hm{ J`r......∑`m µOÍ$aV h° T>m|J Am°a oµ\$OybIOu H$s? ]mamV Vm{ dh hm{Vr h° oH$ b∂S>H{$ H{$ Ka [a bm{J ]mJ oXZ _| Am`|, o_b{-Owb{ß, gmW ]°R>{CR>|, o\$a EH$ gmW oH$gr gmYZ g{ OZdmg{ _| [h˛ßM| Am°a o\$a ]mamV M∂T>{. Cg_| oOgH$m _Z hm{ ZmM{-Jm`{, b{oH$Z H$_-g{H$_ g] bm{J amV-^a gmW ah|, gmW Im`{-o[`|. ZmM-JmZm, ZmQ>H$-Zm°Q>ßH$s AmoX Hw$N> _Zm{aßOZ hm{, o\$a g]{a{ ]hˇ odXm H$amH$a g] bm{J gmW-gmW bm°Q>|!....[a, `{ g] ]rV{ µO_mZ{ H$s ]mV| h¢. A] oH$g{ µ\w$agV h° BVZm g_` X{Z{ H$s. A] Vm{ bm{J Wm{∂S>m gm dµµ∑V oZH$mb H$a BgobE AmV{ h¢ VmoH$ CZH$s µOÍ$aV [a Xyga{ Am gH|$..... ]mamV-odÌb{fU _{ ßdh BVZm Im{ J`m oH$ Cg{ `h ^r `mX Zht ahm oH$ Cg{ A^r ∑`m H$aZm h°? A] Cg{ `mX Am`m oH$ Cg{ XyÎh{ H$m{ X{IZm h°. dh `oX AO` h˛Am Vm{ Cg{ ]YmB© X{Zr h° Am°a `h ^r X{IZm h° oH$ AO` Cg{ [hMmZ [mVm h° `m Zht, `m [hMmZH$a ^r Z [hMmZZ{ H$m Ao^Z` H$aVm h°! Cg{ A] VH$ E{g{ V_m_ Ao^Z` X{IZ{ H$m H$mµ\$s AZw^d hm{ MwH$m Wm. dh

H$Wmq]] / OZdar-_mM© 2008 && 29 &&


gm{M _| [∂S> J`m, `oX AO` Cg{ Z [hMmZ [m`{ `m o\$a Z hr [hMmZ{ Vm{? dh CY{∂S>]wZ _| Wm oH$ AßXa Om`{ `m Zht, [ß–h]rg µH$X_ [a I∂S>{ Mm°H$sXmam| _| g{ EH$ Z{ S>[Q> H$a [yN>m - H$m°Z h° ]{? H$hmß Kwgm Om ahm h°? dh oR>R>H$ H$a Mm°H$sXma H{$ [mg AmZ{ H$s ‡Vrjm H$aZ{ bJm. O] Mm°H$sXma [mg Am J`m Vm{ dh ]h˛V Yr_{ Òda _| ]m{bm - AJa Am[ BOmµOV X{ß Vm{ _¢ AO` Or g{ o_bZm MmhVm hyß. _¢ CZH$m ∑bmgµ\{$bm{ hˇß. [hb{ Vm{ Mm°H$sXma Z{ g_Pm oH$ H$m{B© CM∏$m `m _wµ‚VIm{a hm{Jm Om{ ImZ{-dmZ{ H$s o\$amµH$ _| h°, [a CgH$s odZ_´Vm Am°a ^m{b{[Z [a X`m oXImV{ h˛E Cg{ Bg M{VmdZr H{$ gmW OmZ{ oX`m oH$ AJa Hw$N> ^r J∂S>]∂S> h˛B© Vm{ o\$a [wobg H$s o[Q>mB© H$s oeH$m`V _V H$aZm - VwÂhma{ VmD$ Xmam{JmOr AßXa hr h¢. dmÒVd _| Mm°H$sXma Z{ g_Pm Wm oH$ dh oH$gr OZmVr g{ o_bZm MmhVm h°. AO` H{$ _mZ{ AJa dh XyÎh{ amOm g_PVm, Vm{ em`X hr OmZ{ X{Vm! ]hahmb, Cg{ BßQ≠>r o_b J`r.... AßXa H$s gOmdQ> X{IV{ hr ]ZVr Wr. Iwb{ bmZ H$m{ VrZ ohÒgm| _| ]mßQ> H$a [ßS>mb gOm`m J`m Wm. EH$ Am{a ZmÌV{ H$m gm_mZ, Xygar Am{a ImZm Am°a Vrgar Am{a da_mbm H{$ H$m`©H´$_ h{Vw ode{f gOmdQ>. da_mbm H{$ obE gO{ [ßS>mb H{$ gm_Z{ µH$ar] Xm{ gm° Hw$og©`mß [∂S>r h˛B© Wt, [a CZ [a H{$db Am°aVm| H$m µH$„µOm Wm. ]Ém| H$s Q>m{ob`mß Vm{ ^mby ]Z{ Jw„]ma{ H{$ AmJ{ [rN>{ hr Ky_ ahr Wt...[ß–h-]rg flbmpÒQ>H$ H$r Jm{b _{O| Am°a CZH{$ oH$Zma{oH$Zma{ [mßM-N>ï flbmpÒQ>H$ H$s aßJrZ Hw$og©`mß [∂S>r h˛B© Wt. CZ [a Jm{b]ßXr oH$`{ h˛E bm{J O°g{ amOZroV H$aZ{ H{$ obE ‡XmZ oH$`{ J`{ Adga H$m [yam bm^ CR>m b{Zm MmhV{ hm{ß. Zd`wdH$ Am°a Zd`wdoV`mß A[Z{ eara H$m{ gm¢X`© H$m ‡VrH$ ]Zm`{ h˛E EH$-Xyga{ [a am°] O_m ah{ W{. Hw$N>{H$ H$mZ\$m{∂Sy> gßJrV [a Hw$N> E{g{ S>m›g H$a ah{ W{ O°g{ C›h| S>r.O{.ZmBQ> H$s nahg©b AmO hr H$a b{Zr hm{. `h E{gm g_mO Wm Om{ H$›h°`m H$m{ \y$Q>r AmßI Zht gwhm ahm Wm - ]{H$ma H$s emZem°H$V [a arPV{ hwE bm{J, CZH$m MnaÃ, CZH$m Xe©Z, CZH$m gßÒH$ma, CZH$m YZ! g] Hw$N> Xm{ H$m°S∂ >r H$m ! ]mamoV`m| H$m ZmÌVm Mb ahm Wm. ZmÌV{ _| EH$-g{-EH$ AmBQ>_ - \$bm| H$s MmQ>, AßHw$naV ]rO, Amby H$s oQ>∏$s, _Q>a, [mZr H{$ ]Vme{, MmC_rZ, Xm{gm, BS>br, T>m{H$bm, [Zra [H$m°∂S>{, o_R>mB`mß, hbwdm, AmBgH´$s_, Mm`-H$m∞µ\$s, H$m{ÎS> qS≠>H$, na`b Oyg.... _wßh _| [mZr Am ahm Wm, b{oH$Z H$›h°`m H$s oZµJmh| XyÎh{ _hmamO H$m{ Im{O ahr Wt, Om{ ¤maMma H$s aÒ_ g_m· H$a A[Z{

òmg Xm{ÒVm| Am°a gmb{ gmh] H{$ gmW [ßS>mb g{ gQ>{ H$_a{ _| ZmÌVm H$a ahm Wm. H$›h°`m H$^r BYa OmVm, H$^r CYa, [a oOg{ dh Im{O ahm Wm, dh CgH$s oZµJmh g{ ]mha Wm. EH$mY bm{J CgH{$ OmZ{-[hMmZ{ bJ{, b{oH$Z dh CZH{$ R>mQ>-]mQ> H$m{ X{I CZg{ OmZ-[hMmZ H$aZ{ H$s ohÂ_V Zht OwQ>m [m`m. JZr_V `h Wr oH$ A] VH$ Cg{ Q>m{H$m Zht J`m. CgZ{ d{Q>a g{ AO` H{$ ]ma{ _| [yN>m, Vm{ ]∂S>r _wpÌH$b g{ [Vm bJm. dh XyÎh{ H{$ H$_a{ _| KwgZ{ H$s ohÂ_V Zht OwQ>m [m`m. gm{Mm, O] ]mha Am`|J{, Vm{ n_b b|J{, ]YmB© X{ X|J{. ....dh H$_a{ H{$ ]mha EH$ oH$Zma{ µO_rZ [a ]°R> J`m. ^yI-fl`mg Vm{ bJr Wr, b{oH$Z O] VH$ H$m{B© H$h{ Zht, dh H°$g{ Im gH$Vm h°? [a Cgg{ H$h{ H$m°Z? oH$gr Z{ Cg{ ]wbm`m Vm{ Wm Zht. dh A[Z{ Am[ [a _wÒHw$am CR>Vm h°. ....CgH$m _Z h˛Am oH$ EH$ oQ>∏$s ImH$a EH$ oJbmg [mZr Am°a EH$ Mm` [r b{, b{oH$Z CgH$s ohÂ_V o\$a Odm] X{ J`r! H$^r-H$^r ImZ{-[rZ{ H$m À`mJ Im[r b{Z{ g{ AoYH$ V•o· ‡XmZ H$aVm h° - BgH$m AZw^d H$›h°`m H$m{ AmO EH$ ]ma o\$a h˛Am. d°MmnaH$ V•o· [mH$a dh Wm{∂S>m M°V›` h˛Am, b{oH$Z ‡Vrjm H$aV{ h˛E dh OÎXr hr WH$H$a Dß$KZ{ bJm! .... Wm{∂S>r hr X{a h˛B© hm{Jr oH$ Cg{ oH$gr H$m [°a bJm. dh h∂S>]∂S>mH$a CR> ]°R>m! H$_a{ H{$ ^rVa g{ bm{J oZH$bZ{ bJ{ W{. gß^dVï XyÎh{ _hmamO H$m ZmÌVm hm{ MwH$m Wm Am°a A] d{ da_mbm H$m`©H´$_ H{$ obE V°`ma W{. droS>`m{ dmb{ Am°a A›` \$m{Q>m{J´m\$a V°`ma W{. H$›h°`m ^r AZOmZ{ hr "eyQ>' hm{ MwH$m Wm. Cg{ A¿N>m bJm - CgH$m ^r ApÒVÀd h°, ^b{ hr dh gm_moOH$ o[amo_S> _| oZMbr [ßo∫$ _| hr h°. `h gm{M Cg{ [Vm Zht ∑`m| AOr] VgÑr h˛B© oH$ AO` ^r Bg o[amo_S> _| H$ht ]rM _| hr h°, erf© [a Vm{ h° Zht. o\$a ∑`m µ\$H©$ [∂S>Vm h° oH$ H$m°Z H$hmß h°?.... dh A[Zr VgÑr H$s JoUV _| Im{`m h˛Am Wm oH$ AO` A[Z{ Xm{ÒVm|-naÌV{Xmam| g{ oKam ]mha AmVm oXIm`r [∂S> m. Cg{ X{IV{ hr H$›h°`m [hMmZ J`m. dh [wH$maZm hr MmhVm Wm oH$ droS>`m{ dmb{ Om{ AO` H$m{ µ\$m{H$g oH$`{ h˛E W{, AmJ{ Am J`{. am{eZr BVZr V{µO oH$ gm_Z{ H$m°Z-H$m°Z h°, AO` H$m{ R>rH$ g{ [Vm hr Zht Mbm - H$›h°`m H$m Vm{ o]ÎHw$b hr Zht, ∑`m|oH$ CgH$m gmW Ny>Q{> bJ^J [mßM gmb hm{ ah{ W{ Am°a CgH$m gß]m{YZ em`X dh gwZ Zht [m`m. H$›h°`m H$m{ YH{$bV{ \$m{Q>m{J´m\$a Q>r_ AmJ{ ]∂T>r, o\$a Yra{-Yra{ gY{ µH$X_m| g{ [rN>{ H$s Am{a. ...H$›h°`m

H$Wmq]] / OZdar-_mM© 2008$&& 30 &&


_Z _gm{g H$a ah J`m. da H$m{ K{a{ h˛E bm{J qghmgZ H$s Am{a ]∂T> Mb{. H$›h°`m ^r [rN>{-[rN>{ Mbm, b{oH$Z Xg µH$X_ MbV{ hr dh oR>R>H$ J`m Am°a [Vm Zht ∑`m gm{M H$a dm[g bm°Q>Z{ bJm. [ßS>mb H{$ oH$Zma{ AoV gmYmaU H$[∂S>m| _| Hw$N> bm{J I∂S>{ W{. CgZ{ A[Z{ H$m{ emo_b H$aZ{ H$s Ag\$b H$m{oee H$s. o\$a dhmß g{ Xya hQ>H$a EH$ oH$Zma{ H$m{B© Xg o_ZQ> VH$ dh BYa-CYa X{IVm ahm oH$ em`X H$m{B© OmZ-[hMmZ H$m M{ham oXI Om`, _Ja H$m{B© [hMmZr gyaV Zht oXIm`r Xr. hmß, ImZ{ H{$ [ßS>mb H{$ [mg H°$Q>aa H{$ Xm{VrZ _OXya AdÌ` oXIm`r oX`{ Om{ H$^r CgH{$ gmW am{eZr H{$ hßS>{ CR>mV{ W{. dh C›ht H{$ [mg OmZ{ H$m{ h˛Am oH$ EH$ AmX_r Om{ e∑b-gyaV g{ ]mamVr bJ ahm Wm, Z{ CgH$s Am{a ‡ÌZdmMH$ —oÔ> S>mbr. H$›h°`m K]am gm J`m b{oH$Z CgZ{ CŒma _| hmW Om{∂S> ob`{. dh AmX_r _wÒH$am H$a AmJ{ ]∂T> J`m. H$›h°`m Yra{-Yra{ _OXyam| H{$ [mg [h˛ßM J`m, b{oH$Z CZ_| g{ oH$gr Z{ H$m{B© ‡oVoH´$`m Ï`∫$ Zht H$s. dh CZg{ _{b-Om{b H{$ obE Hw$N> H$hZm Mmh ahm Wm, [a CgH$m{ Hw$N> gyP Zht ahm Wm oH$ ∑`m ]mV H$a{. V^r CZ_| g{ EH$ Z{ [yN> ob`m, ""Vw_ `hmß H°$g{?'' H$›h°`m O°g{ gH$[H$m J`m. gµ\$mB© X{V{ h˛E ]m{bm, ""`ma! A[Z{ hr `ma H$s emXr h°, h_ Xm{Zm| gmW [∂T>{ h¢.....'' _OXya Z{ bJ^J Mm¢H$V{ h˛E H$hm, ""A¿N>m, Vm{ Am[ ]mamVr h¢! ›`m{V{ _| Am`{ h¢!! AmBE, AmBE, Hw$N> Ob-[mZ H$soOE....'' o\$a A[Z{ gmWr _OXya H$r Am{a _wImoV] hm{ Ï`ßΩ` _| ]m{bm, ""Aa{ _hmdra! gmh] H{$ obE Hw$gu bmAm{, Hw$N> ZmÌVm-[mZr ^r bmAm{, Am[ h_ma{ _{h_mZ h¢ ^B©!'' H$›h°`m oVbo_bm H$a ah J`m. CÎQ>{ [mßdm| O`_mb dmb{ [ßS>mb H$s Va\$ bm°Q>Z{ bJm. E{gm bJ ahm Wm oH$ CgH{$ [mßdm| _{ ßXm{-Xm{ B™Q>| ]mßY Xr J`r hm|. [°a CR> Zht ah{ W{. H$m{B© Mma-N>ï µH$X_ Mbm hm{Jm oH$ AMmZH$ ]mha bm°Q>Z{ H{$ obE _w∂S>m, V^r dYy H$m{ bm ahr b∂S>oH$`m| Am°a Am°aVm| [a CgH$s ZµOa [∂S>r. dh EH$ Am{a hm{ J`m, [a oH$Zma{ hm{Z{ H$s H$m{oee _| dh EH$ E{g{ Ï`o∫$ g{ Q>H$am J`m Om{ Cg{ _OXya H{$ Í$[ _| OmZVm Wm. CgZ{ \$Q>H$ma bJm`r, ""Mbm{ ]mha, H$hmß Kwg Am`{ hm{ `hmß!'' H$›h°`m H$s ohÂ_V Odm] X{ J`r Wr. AO` g{ o_b{ o]Zm hr dh [ßS>mb g{ ]mha Am J`m. Ka [h˛ßMV{-[h˛ßMV{ amV H{$ Ω`mah ]O ah{ W{. AO` g{ o_bZ{ H{$ M∏$a _| Cg{ _OXyar b{Z{ H$s ^r gwoY Z ahr Wr. [ÀZr Z{ H$b A[Z{ _m`H{$ OmZ{ H$s ]mV Xwham`r. dhmß EH$ oddmh _| emo_b hm{Zm Wm. Hw$N> H$[∂S>{ dµJ°ah ^r b{Z{ W{. Ka _| µH$ar] Xm{

gm° È[`{ W{. AJa AmO H{$ gm° È[`{ o_b OmV{, Vm{ H$m_ ]Z OmVm. A] g_Ò`m Wr oH$ g]{a{ AmR> dmbr Jm∂S>r H°$g{ [H$∂S>r Om`{? BVZr OÎXr gm° È[`m| H$m BßVµOm_ H°$g{ hm{? Amoòa `h V` h˛Am oH$ [ÀZr Mbr Om`{, dh ]mX _| Am`{Jm. d°g{ ^r Xm{ oXZ [hb{ OmH$a ^r dh ∑`m H$aVm! ggwamb _| Imbr ]°R> am{oQ>`mß Vm{∂S>{? g]{a{ O] H$›h°`m A[Zr [ÀZr H$m{ Q≠>{Z _| o]R>mH$a bm°Q> ahm Wm, Vm{ amÒV{ _| CgH$s gmBoH$b H{$ AmJ{ EH$ gOr-YOr Jm∂S>r Yr_r JoV _| Mb ahr Wr oOg_| ZdXß[oŒm ]°R>{ W{. Jm∂S>r H{$ AMmZH$ ]´{H$ bJm X{Z{ [a H$›h°`m H$s gmBoH$b Cgg{ Q>H$am J`r Am°a dh gß^bV{-gß^bV{ oJa [∂S>m. S≠>mBda Am°a CgH{$ ]Jbdmbr grQ> [a ]°R>{ EH$ Zd`wdH$ Xm{Zm| Z{ bJ^J EH$ gmW ^‘r - gr Jmbr X{V{ h˛E H$›h°`m H$m{ \$Q>H$mam. `⁄o[ Bg ‡H$ma H$s hÎH$s-\w$ÎH$s Q>∏$a| Am°a Jmob`mß gwZZ{ H$m dh AmXr hm{ MwH$m Wm, [a [Vm Zht ∑`m| AmO dh Odm] X{ ]°R>m. `h Odm] Jm∂S>r _| ]°R>{ Zd`wdH$ H$m{ hµO_ Z h˛Am. dh H$ma g{ CVam Am°a b[H$H$a H$›h°`m H{$ EH$ Wfl[∂S> O∂S> oX`m. `h H$›h°`m g{ ]aXmÌV Z h˛Am. gmBoH$b N>m{∂S> CgZ{ Zd`wdH$ H$m{ Kyg{ g{ Odm] oX`m. Zd`wdH$ BgH{$ obE V°`ma Z Wm. VZ g{ AoYH$ _Z AmhV h˛Am. dh Zd`wdH$ H$›h°`m [a o[b [∂S>m. H$›h°`m X_-I_ _| Cgg{ ]rg Wm Am°a AdÒWm _| ^r Wm{∂S>m ]∂S>m. CgZ{ A[Zr gm_œ`© ^a Odm]r h_bm oH$`m. Xm{Zm| H$s JwÀW_-JwÀWm X{I S≠>mBda gohV amh MbV{ bm{J ]rM-]Mmd H{$ obE Am J`{. Jm∂S>r _| ]°R>{ ZdoddmohV `wdH$ g{ ^r Z ahm J`m Am°a dh H$ma g{ ]mha Am J`m. H$›h°`m Z{ Cg{ [hMmZm Vm{, [a µJwÒg{ H{$ _ma{ _wßh \{$a ob`m. b{oH$Z `h ∑`m$? AO` b[H$H$a H$›h°`m H{$ [mg [h˛ßMm Am°a CgH$m hmW [H$∂S>H$a H$hm - ""Aa{ Xm{ÒV! A[Z{ gmb{ H$m{ _mµ\$ Zht H$am{J{?'' CgH$m Bemam Zd`wdH$ H$s Am{a Wm. H$›h°`m Am°a Zd`wdH$, Xm{Zm|, A^r ^r µJwÒg{ _| W{, [a ‡{_ H{$ AmJ{ H´$m{Y MmhH$a ^r Hw$N> Zht H$a [m ahm Wm. H$›h°`m e_©gma Wm, Vm{ Zd`wdH$ ^r eo_™Xm Wm.... AJb{ [b _mZdr`Vm AVrV H{$ gmJa _| Sw>]oH$`mß bJm ahr Wr. Xm{Zm| Xm{ÒV A_rar-µJar]r H$m{ odÒ_•V H$a EH$-Xyga{ H{$ Jb{ o_b ah{ W{. H$›h°`m H$s Alw[ynaV AmßI| dh g] H$h ahr Wt Om{ gß^dVï dmUr H$s gm_œ`© g{ [a{ Wm. ZddYy AO` H{$ Bg Í$[ [a ›`m°N>mda Wr. . 3/29 odH$mg ZJa, bIZD$ 226-022

\$m{Z ï 0522- 2768059, 9335618286 (_m{.)

H$Wmq]] / OZdar-_mM© 2008 && 31 &&


èç

Am_Z{/gm_Z{

"aMZm aMZmH$ma H$m{ Vbme b{Vr h° !'

? amO|– d_m©

]h˛V ]ma hm{Vm h° oH$ [mR>H$m| g{ b{IH$ H{$db A[Zr aMZmAm| H{$ _m‹`_ g{ hr ]mV Zht H$aZm MmhVm ]pÎH$ grY{ [mR>H$ H{$ gm_Z{ A[Z{ _Z H$r JmßR> Im{bZm MmhVm h°, b{IH$ Am°a [mR>H$ H{$ ]rM H$s Xrdma òÀ_ H$aZ{ H$m ‡`mg h° `h ÒVß^, Am_Z{gm_Z{. A] VH$ o_oWb{Ìda, ]bam_, (Òd.) ‡m{.H•$ÓU H$_b{e, H•$ÓU Hw$_ma MßMb, gßOrd, (Òd.) gwZrb H$m°oee, S>m∞.]Q>am{hr, amO{e O°Z, S>m∞.A„Xwb o]pÒ_Ñmh, Hwß$XZ qgh [nahma, AdY{e lrdmÒVd, lrZmW, am_ gwa{e, odO`, odH{$e oZPmdZ, Za|– oZ_m}hr, [wfir nßgßh, Ì`m_ Jm{qdX, ‡]m{Y Hw$_ma Jm{odb, Òd`ß ‡H$me, _oUH$m _m{ohZr, amOHw$_ma Jm°V_, S>m∞. a_{e C[m‹`m`, og’{e, S>m∞.hna_m{hZ, S>m∞.Xm_m{Xa I∂S>g{, a_{e ZrbH$_b, Mß–_m{hZ ‡YmZ, S>m∞.AaqdX, (Òd.) gw_Z garZ, S>m∞.\y$bMßX _mZd, _°Ã{`r [wÓ[m, V{O|– e_m©, hare [mR>H$, oOV{Z R>mH$wa, Aem{H$ "AßOw_', amO|– Amh˛oV, Ambm{H$ ^≈>mMm`©, S>m∞. Í$[qgh MßX{b, oXZ{e Mß– Xw]{, S>m∞.H•$ÓUm Aoæhm{Ãr, O`ZßXZ, gÀ`‡H$me, gßVm{f lrdmÒVd, Cfm ^Q>ZmJa, ‡o_bm d_m©, S>m∞.oJare Mß– lrdmÒVd, ‡m{. _•À`wßO` C[m‹`m`, gwYm Aam{∂S>m, [ß.oH$aU o_l, S>m∞.V{O qgh, S>m∞.X{d|– qgh, amH{$e Hw$_ma qgh, a_{e H$[ya, S>m∞.Co_©bm oearf, AbH$m AJ´dmb ogJoV`m, gßOrd oZJ_, gyaO ‡H$me, am_X{d qgh, _ßJbm am_Mß–Z, ‡H$me lrdmÒVd, gbm_ o]Z aµOmH$, _XZ _m{hZ "C[|–', ^m{bm [ßoS>V "‡U`r', _hmdra admßÎQ>m, Jm{dY©Z `mXd, S>m.∞ od⁄m^yfU, Zya _whÂ_X "Zya', S>m.∞ VmnaH$ Agb_ "VÒZr_' Am°a gwa–| aKwde ß r g{ Am[H$m Am_Zm-gm_Zm hm{ MwH$m h°. Bg AßH$ _| ‡ÒVwV h° amO|– d_m© H$s AmÀ_aMZm. aMZmH$ma H{$ gÂ_wI ‡m`ï `h ‡ÌZ C[oÒWV hm{ OmVm h° oH$ dh ∑`m| obIVm h°? H°$g{? AWm©V≤ aMZm‡oH´$`m H$s ]mV Vm{ ]mX _| AmVr h°. AmO _{a{ gm_Z{ ^r `hr ‡ÌZ h°. gmohpÀ`H$ H$hmdV h° oH$ b{IH$ C[›`mg _| AmÀ_H$Wm Am°a AmÀ_H$Wm _| C[›`mg obIVm h°. dh E{gm ∑`m| H$aVm h°$? _wP{ bJVm h° oH$ dh E{gm BgobE H$aVm h° ∑`m|oH$ dh Xm{ham Mnaà OrVm h° EH$ dh, Om{ dh OrZm MmhVm h° Am°a EH$ dh, Om{ dh OrVm h°. AmO H{$ [nad{e _|, ]pÎH$ _¢ Vm{ H$hˇßJm ‡À`{H$ H$mb _|, AmXe© Am°a Ï`dhma H{$ _‹` g_›d` oH$`{ o]Zm gm_moOH$ OrdZ gß^d Zht. AmXe© g{ g_mO Zht MbVm Am°a `WmW©dmXr Ï`dhma g{ _ZwÓ`-^md Zht ]MVm. BgobE Xm{Zm| _| Vmb-_{b µOÍ$ar h°. aMZm-‡oH´$`m H{$ gß]ßY _| b{IH$m| g{ AoYH$Va `hr gwZm J`m h° oH$ [nad{e _| Ï`m· odgßJoV`mß Cg{ C¤{obV H$aVr h¢ Am°a dh aMZmÀ_H$ hm{Zm ewÍ$ hm{ OmVm h°. A‹``Z-_ZZ, odMmaod_e© AmoX H{$ ]mX EH$-Xm{ ogqQ>J _| aMZm H$m S≠>mµ‚Q> \$mBZb hm{ OmVm h°. o\$a Cg_| gßem{YZ-gß[mXZ, `mZr Om{∂S>-KQ>md Am°a [nadV©Z H{$ [ÌMmV≤, aMZm [mR>H$s` ÒdÍ$[ _| Am OmVr h°. _{ar ^r `hr aMZm-‡oH´$`m h°. hmß, H$odVmAm| Am°a J⁄ H{$ _m_b{ _| EH$ AßVa h°. dh `h oH$ H$odVm MbV{-o\$aV{ ^r hm{ OmVr h°,

O°g{ H$m{B© Xm{hm, e{a AmoX, b{oH$Z J⁄ ]mµH$m`Xm ogqQ>J MmhVm h°. Bg "∑`m|' Am°a "H°$g{' H$s O] H$^r [∂S>Vmb H$aVm hˇß, Vm{ [mVm hˇß oH$ aMZm H{$ ‡mXw^m©d _| _¢ _mà _m‹`_ hˇß - b{IH$, obIm H$m{B© Am°a ahm h°. Wm{∂S>m gab H$a| Vm{, "]g obI OmVm h°!' H$^r-H$^r Vm{ bJVm h° oH$ b{IZ-d{IZ g] A‡À`moeVgm h° Am°a `h aMZm h° Om{ aMZmH$ma H$m{ Vbme b{Vr h°. Mmh{ \$m∞_© hm{ `m Hß$Q>|Q>, Xm{Zm| aMZmH$ma H{$ H$hZ{ _| Zht. Am[ MmhH$a Zht obI gH$V{. O°g{ Am[H{$ ^rVa EH$ H$bmH$ma ah ahm h° [a dh A[Zr _µOu g{ ‡Xe©Z H$aVm h°, Am[H{$ H$hZ{ g{ Zht. hmß, `h AdÌ` h° oH$ CgH{$ AZwHy$b dmVmdaU ]ZmZm Am[H$m H$m`© h°. `h H$m`© oOVZr OÎXr gß[fi hm{Jm, H$bmH$ma CVZr hr OÎXr g]H{$ gm_Z{ Am`{Jm. ]hahmb A[Zr H$hmZr ewÍ$ H$aVm hˇß. _{am O›_ ]mam]ßH$s OZ[X (C.‡.) H{$ _wª`mb` g{ bJ^J 30 oH$._r. CŒma pÒWV gYB© [wadm (Y_g∂S>) J´m_ _| df© 1955 H{$ _mM© H$s 15/16 amoà H$m{ EH$ gmYmaU oH$gmZ [nadma _| h˛Am. VrZ ^mB`m| _| g]g{ ]∂S>m _¢. ‡maßo^H$ oejm Jmßd g{ EH$ _rb Xya ‡mB_ar ÒHy$b, Agm{hZm _| h˛B©. OyoZ`a hmB©ÒHy$b Am°a hmB©ÒHy$b H$s

H$Wmq]] / OZdar-_mM© 2008$&& 32 &&


[∂T>mB© \$V{h[wa _| h˛B© Om{ Jmßd g{ H$ar] 5 oH$._r. h°. BßQ>a_roS>EQ> ]mam]ßH$s g{ oH$`m. Ka{by AmoW©H$ pÒWoV E{gr Wr oH$ ImZ{[rZ{ H$s H$_r Zht, [a C∂S>mZ{ bm`H$ Zht. [hb{ A¿N>r òmgr I{Vr Wr [a [mnadmnaH$ ]ßQ>dmam| H{$ MbV{ dh BVZr hr ]Mr oH$ BßQ>a VH$ oeojV hm{Z{ [a `h µOÍ$ar g_Pm OmZ{ bJm oH$ oH$gr Vah N>m{Q>r-_m{Q>r Zm°H$ar H$m{ ‹`mZ _| aIH$a AmJ{ H$s [∂T>mB© H$s Om`. 1975 _| ]mam]ßH$s g{ WS>© oS>drOZ _| BßQ>a H$aZ{ H{$ ]mX bIZD$ Am J`m Am°a Or.AmB©.Q>r.AmB©. _| AßJ´{µOr em∞Q>©h¢S> H{$ H$m{g© _| ES>_reZ ob`m. OyZ 1976 _| H$m{g© Vm{ [yam hm{ J`m, b{oH$Z AßJ{´µOr _| XjVm Z hm{Z{ H{$ H$maU ÒQ>{Zm{ H$s Zm°H$ar Zht o_b gH$s. o\$a qhXr Q>mB[ grIr. H$ar] N>ï _hrZ{ ]mX ZµOram]mX _| Q>mBq[J H$s EH$ XwH$mZ [a qhXr-AßJ´{µOr Q>mB[ H$m H$m`© ewÍ$ oH$`m - AmY{ [°gm| [a! XwH$mZ-_erZ, H$mJµO-H$m]©Z Am°a J´mhH$ g^r Hw$N> XwH$mZXma H$m, ]g _{hZV _{ar. [yar _{hZV, bJZ Am°a B©_mZXmar H{$ ]mdµOyX _wP [a µJar]r H$m hr amO Wm. Ka g{ [°g{ Z Vm{ _mßJV{ ]ZVm Wm Am°a Z hr Amam_ g{ o_bZ{ dmb{ W{. oXZ ^a ^r ]°R>{ ahZ{ [a ^r ]_wpÌH$b Mma-[mßM È[`{ H$m H$m_. Xm{-T>mB© È[`{ H$s Vm{ Mm` ^r [r OmVm. bJ^J gmb-^a H$s AY©-]{am{µOJmar Z{ _wP{ ‡oVoH´$`mdmXr ]Zm oX`m Wm. _¢ ‡m`ï Ï`dÒWm [a Ambm{MZmÀ_H$ oQ>fl[oU`mß oH$`m H$aVm. H$^rH$^r `{ oQ>fl[oU`mß XwH$mZXma H$m{ ^r A‡À`jVï gß]m{oYV hm{Vr Wt, o\$a ^r dh C›h| ZµOaAßXmO H$aV{ h˛E O] H$^r H$m_ Z H{$ ]am]a hm{Vm, _wP{ Xm{-T>mB© È[`{ X{ oX`m H$aVm Am°a _¢ CgH$m l’mbw hm{ OmVm. `h H´$_ OyZ 1977 VH$ Mbm O] VH$ _{ar Zm°H$ar Z bJ J`r. oOg XwH$mZ [a _¢ ]°R>Vm Wm, dht _{ar hr C_´ H$m EH$ Am°a b∂S>H$m ]°R>Vm Wm - Jm{[mb. dh H{$db qhXr Q>mBq[ßJ H$aVm Wm. dh gw_wI, Jm{am Am°a _•Xw^mfr Wm. CgH$s Ò[rS> ^r _wPg{ AoYH$ Wr. µOmoha Wm oH$ XwH$mZXma Am°a AZ{H$ oZ`o_V J´mhH$m| H$m{ dh o‡` Wm dh _wPg{ AoYH$ H$_mVm Wm. _¢ Cgg{ Ï`mdgmo`H$ B©Ó`m© aIVm Wm. 22 df© H$m hm{Z{ H{$ ]mdOyX _¢ A[Z{ µH$X-H$mR>r g{ µ¡`mXm g{ µ¡`mXm 18 H$m bJVm Wm. Xm∂T>r-_yßN>| ^r Zht - _m_ybr a{I Wr. aßJ ^r H$mbm, µOw]mZ ^r H$∂S>dr. ]mV-]mV [a A[Zr hr hmßH$Vm Wm. hmbmßoH$ Cg_| gÉmB© ^r Wr, [a O°gm oH$ g^r OmZV{ h¢, H{$db gÉmB© g{ ∑`m hm{Vm h°, dh _rR>r ]mZr _| gZrob[Q>r hm{Zr MmohE. H$]ra _{a{ o‡` W{ - "qZXH$ oZ`a{ amoIE,

AmßJZ Hw$Q>r N>dm`.' _wP_| EH$ òy]r Wr Om{ Jm{[mb _| Z Wr. _{ar odMmaeo∫$ Cgg{ Vr˙U Wr. Cg g_` nhßXr _| ‡mW©Zm[à X{Z{ [a ]∂S>m µOm{a Wm. qhXr _| ‡mW©Zm [à ]ZmH$a obIZm/Q>mB[ H$aZm VWm AßJO {´ r H$m H$m_ _{a{ oµOÂ_{ Wm. _{ar AßJO µ{´ r H$m_MbmD$ Wr, gm{ AßJ{´µOr _| N>m{Q>{-_m{Q>{ gQ>uo\$H{$Q> ]ZmH$a Q>mB[ H$aZm ^r _{a{ hr oµOÂ_{ Wm. em`X `hr H$maU Wr oH$ Jm{[mb Am°a XwH$mZXma, Xm{Zm| _wP{ ]Xm©ÌV H$aV{ W{. Jm{[mb H$m{ [wamZr oµ\$Î_| X{IZ{ H$m ]∂S>m em°µH$ Wm. _wP{ Z`r[wamZr, H$m{B© ^r oµ\$Î_ A¿N>r bJVr Wr, b{oH$Z YZm^md H{$ MbV{ `h em°µH$ [yam Zht H$a gH$Vm Wm. Jm{[mb H{$ gmW _{am E{gm naÌVm Wm oH$ Cg_| Xm{ÒVr ^r Wr Am°a B©Ó`m© ^r. Yra{-Yra{ B©Ó`m© H$m ^md òÀ_ hm{Z{ bJm Am°a dh _{am A¿N>m Xm{ÒV ]Z J`m Wm. _m°µH$m oZH$mbH$a h_ Xm{Zm| oµ\$Î_| X{IZ{ bJ{. AoYH$Va oQ>H$Q> dhr IarXVm - _¢ BßQ>adb _| Mm`-Iram-[{Q>rµO H$m ^ma dhZ H$aVm. Cg Xm°amZ Hw$N> oµ\$Î_| X{Ir Wt oOZH$s N>m[ AmO VH$ _{a{ _Zm{_pÒVÓH$ [a ]Zr h˛B© h°, O°g{ "_Xa BßoS>`m', "AmZßX', "_wP{ OrZ{ Xm{', "hnaÌMß– Vmam_Vr', "gmßP Am°a gd{am', "_wµJb{ AmµO_', "odXmB©', "_m°g_', "AmßYr', "gßJ_', "N>ob`m', "AZm∂S>r', "oOg X{e _| JßJm ]hVr h°'. "em{b'{ , "Xrdma', "Mag' O°gr oµ\$Î_m| H$m{ ^r µòy] _Z g{ X{IVm Wm. amOH$[ya, gwZrb XŒm, Ao_Vm^ ]ÉZ _{a{ o‡` hram{ W{. Hw$N> oµ\$Î_m| H$m _{a{ D$[a BVZm AoYH$ ‡^md [∂S>m oH$ ]g [yoN>E _V- "AmZßX' H{$ Ao_Vm^, "OrZ{ H$s amh' H{$ OrV|–, "_Xa BßoS>`m' H$s ZoJ©g Am°a CgH{$ gwZrb XŒm Am°a "em{b{' H{$ Vm{ bJ^J g^r Mnaà O°g{ ]ma-]ma _{ar AmßIm| H{$ gm_Z{ Am OmV{ hm|. Hw$b o_bmH$a _{ar EH$ E{gr XwoZ`m oZo_©V hm{ J`r oH$ _wP{ bJVm oH$ oµ\$Î_ H{$ o]Zm OrdZ ^r ^bm H$m{B© OrdZ h°? ‡À`{H$ H$bmH$ma H{$ ‡oV _¢ l’m g{ ^a CR>Vm. Jm{[mb _| ^r EH$ H$bmH$ma Wm - dh [wamZr oµ\$Î_m| H{$ JmZ{ ]h˛V A¿N>m JmVm Wm - ode{fVï _wH{$e Am°a _fim S>{ H{$ Jm`{ h˛E. oµ\$Î_m| H{$ Abmdm ‡{_MßX H$s H$hmoZ`m| H{$ ^r h_ Xm{Zm| \°$Z W{. B©XJmh, Xm{ ]°bm| H$s H$Wm, _ßÃ, [ßM [a_{Ìda, µH$µ\$Z, gdm g{a J{hˇß AmoX [a h_ bm{J ‡m`ï MMm© H$aV{. gß`m{J g{ hmB©H$m{Q>© H{$ EH$ dH$sb H{$ `hmß g{ Hw$N> H$m_ Am`m. naQ> o[Q>reZ Q>mB[ H$aZr Wr. AO~Q> Wr. d°g{ Vm{ XwH$mZ Zm°-gm∂T>{ Zm° VH$ ]ßX hm{ OmVr Wr, [a `oX H$m_ [yam oH$`m OmVm Vm{ XgΩ`mah ]OVm. _wPg{ XwH$mZXma Z{ [yN>m - ""A^r H$am{J{ `m g]{a{

H$Wmq]] / OZdar-_mM© 2008 && 33 &&


OÎXr AmH{$.'' _¢Z{ H$hm - H$mpÎh H$a° gm{ AmO H$a, AmO H$a° gm{ A„]!'' dh òwe h˛E Am°a H$hm - ""R>rH$ h° Vw_ H$m_ [yam H$am{.'' _¢ ImZm ImH{$ AmVm hˇß. Cg g_` gm∂T>{ AmR> ]O{ hm|J{. H$m_ [yam H$aV{-H$aV{ Ω`mah ]O J`{. AJb{ oXZ _wP{ dH$sb gmh] H{$ `hmß [mQ>©-Q>mB_ H$m Om∞] o_b J`m. gm° È[`{ _hrZm X{Z{ H$s ]mV V` h˛B©. Wm{∂S>{-hr oXZm| ]mX o_à Jm{[mb Z{ C.‡. gßJrV ZmQ>H$ AH$mX_r bIZD$ H{$ H$m`m©b` _| EH$ Z•À`emÛr g{ o_bdm`m. lr odH´$_ ]hmXwa qgh, Om{ dht [mg H${ _whÑ{ ô`mbrJßO _| ahV{ W{. qgh gmh] Z{ AH$mX_r H{$ gmßÒH•$oVH$ goMd, S>m∞.eaX ZmJa g{ o_bdm`m Am°a _{ar ogµ\$mnae H$aV{ h˛E H$hm oH$ A¿N>m b∂S>H$m h°, H$ht bJm XroOE. Zm°H$ar H$s Bg{ gªV µOÍ$aV h°. AH$mX_r H$m`m©b` _| _{am qhXr Q>mBq[J Am°a qhXr ^mfm H$m Q>{ÒQ> h˛Am. gmohpÀ`H$ Am°a H$m`m©b`rZ e„Xm| H{$ gmW-gmW AßJ{´µOr Q>mBq[J H$m ^r Q>{ÒQ> h˛Am. _¢ [mg h˛Am. EH$ ∑bH©$ _hm{X` EH$ _mh H{$ AdH$me [a W{. _wP{ CZH{$ ÒWmZ [a "brd d°H{$›gr' _| aI ob`m J`m. d{VZ È.200-300 H{$ ÒH{$b dmbm. [hbr VZªdmh È. 368 o_br. OyZ 1977 _| O] Zm°H$ar bJr, V^r ‡ª`mV C[›`mgH$ma A_•Vbmb ZmJaOr g{ o_bZ{ H$m Adga o_bm. Cg g_` d{ ]h˛MoM©V C[›`mg "Zm¿`m° ]h˛V Jm{[mb' obI ah{ W{. ZmJaOr [mßSw>obo[ ]m{bH$a obIV{ W{. dmÒVd _| S>m∞.eaX ZmJa Z{ _{am M`Z BgobE ^r oH$`m Wm oH$ d{ _wP{ ZmJaOr H$s g{dm _| ^r bJmZm MmhV{ W{. `h _{a{ obE gm°^mΩ` H$s ]mV Wr. g]{a{ gm∂T>{ gmV - AmR> ]O{ g{ gmV ]O{ VH$ AH$mX_r H$m`m©b` _| obo[H$Q>ßH$H$ H$m H$m`©. Cg g_` AH$mX_r H{$ H$m`m©b` H$m g_` `hr Wm. _{ar obImdQ> ^r R>rH$-R>mH$ Wr Am°a _wP{ gmohpÀ`H$ ^mfm g_PZ{ `m obIZ{ _| H$m{B© [a{emZr Zht h˛B©. ZmJaOr Z{ O] S>m∞.eaX ZmJa g{ `h H$hm oH$ A]H$s ]ma C›hm|Z{ R>rH$ AmX_r oX`m h° Vm{ _{am grZm Mm°∂S>m hm{ J`m. dmÒVd _| _wPg{ [hb{ Xm{VrZ bm{Jm| Z{ ZmJaOr H$m oS>∑Q>{eZ ob`m Wm, [a d{ CZH$s [gßX [a Ia{ Zht CVa{ W{. gß^dVï CZ_| gmohpÀ`H$ ÈoM H$m A^md Wm. `⁄o[ _{a{ Ka _| Z Vm{ H$m{B© gmohÀ`H$ma Wm Am°a Z hr gmohpÀ`H$ dmVmdaU, VWmo[ o[VmOr H$s ‡{_MßX gmohÀ` _| ode{f ÈoM VWm am_MnaV _mZg (Vwbgr) H{$ AIßS> [mR>, Om{ Xm{ VrZ df© _| EH$ ]ma AdÌ` hr h˛Am H$aVm (oOg_| _¢ ]∂T>M∂T>H$a ohÒgm ob`m H$aVm.) AmoX Am`m{OZm| H{$ H$maU _wP_ß{

gmohnÀ`H$ Ao^ÈoM ‡N>fi Wr. H$B© oµ\$Î_| _{¢Z{ _mVm-o[Vm H{$ gmW ^r X{It - ^∫$ ‡ÎhmX, gß[U y © am_m`U, Ka-Ka H$s H$hmZr, Xm{ ]rKm O_rZ AmoX. ‡{_MßX H$m Jm{XmZ ^r Qw>H$∂S>m|-Qw>H$∂S>m| _| [∂T> MwH$m Wm. AmÎhm, H$sV©Z, o]ahm AmoX Mm°[oV`m ^r [∂T>Z{ H$m{ o_bVr ahr Wt. a_B© H$mH$m H$s "]m°N>ma', gw^–m Hw$_mar Mm°hmZ H$s "]M[Z' H$odVm, oZambm H$s "dh Vm{∂S>Vr [ÀWa' _mIZ bmb MVwd}Xr H$s "EH$ [wÓ[ H$s Ao^bmfm', AmoX H$odVmAm| g{ _Z _| H$odVm H$s b` ^r ]°R>r h˛B© Wr. ZmJaOr H$m gmofi‹` _{a{ obE daXmZ ÒdÍ$[ og’ h˛Am. _{ar gmohpÀ`H$ Ao^ÈoM H$m odH$mg h˛Am. OyZ 1977 g{ hr gmohpÀ`H$ H•$oV`m| H$m [∂T>Zm ‡maß^ hm{ J`m Wm, [a oXZM`m© BVZr Ï`ÒV Wr oH$ [∂T>Z{ H$m g_` Zht o_b ahm Wm. o\$a ^r ‡{_MßX H$m "J]Z' ,"g{dml_', "g{dmgXZ', "oZ_©bm', ^JdVr MaU d_m© H$m "oMÃb{Im' AmoX _¢Z{ gmb ^a _| [∂T> S>mbm Wm. Bg ‡H$ma gmohÀ` g{ _{am ‡W_ [naM` h˛Am. ZmJaOr H$m "Zm¿`m° ]h˛V Jm{[mb' A∫y$]a-Zdß]a 1977 _| [yam h˛Am. H$[∂S>{ _| grb]ßX [mßSw>obo[ _{a{ hmWm| _| gm¢[V{ h˛E ]m]yOr Z{ H$hm - ""]{Q>m! Bg{ gß^mbH$a aoOÒQ≠>r H$a AmAm{.'' Mm°H$ [m{ÒQ> Am∞o\$g (bIZD$) _| _¢Z{ amO[mb EßS> g›g H{$ Zm_ aoOÒQ≠>r H$am`r Am°a agrX bmH$a ]m]yOr H$m{ Xr. d{ ∂Iwe h˛E Am°a _wP{ ∂Iy] Amerf oX`m. Cg g_` `h ]mV ]h˛V gmYmaU bJr Wr, [a AmO gm{MVm hˇß oH$ _wP{ `oX A[Zr [mßSw>obo[ (oOgH$s Xygar H$m∞[r Z hm{) oH$gr H$m{ gm¢[Zr hm{, Vm{ _wP{ H$B© ]ma gm{MZm [∂S>{Jm. ]m]yOr Z{ H$^r `h Ahgmg Zht hm{Z{ oX`m oH$ _¢ CZH$m ÒQ>{Zm{ hˇß. _wP{ A[Z{ ]am]a VªV [a o]R>mV{ W{. ZmÌVm [mZr ^r H$admV{ W{ Am°a gmW hr H$aV{ W{. CZH$s [ÀZr (]m) ^r _wP{ ]h˛V ÒZ{h X{Vr Wt. CZ Ò_•oV`m| H{$ jU _{a{ obE AÀ`ßV gwIX, ‡{aH$ Am°a Yam{ha h¢. A∫y$]a 77 _| EH$ Qy>Q>r-\y$Q>r _w∫$ N>ßX H$s (aMZm) nbIr Wr - "odMmam| H{$ ]dßS>a _|'. ]m]yOr H$m{ oXIm`r. _wÒHw$amV{ h˛E H$hm - "V{da Vm{ oZambm dmb{ h¢, b{oH$Z A^r [∂T>m{. ]{Q>m! AJa Hw$N> obIZm h° Vm{ H$_-g{-H$_ [mßM gmb _Z H{$ H$mµJ∂O [a hr obIm{.' _¢Z{ _Z-hr-_Z CZH$m Y›`dmX oH$`m Am°a hmW Om{∂S> oX`{. CZH{$ hmW Amerf X{Z{ bJ{. AmßIm| _| ‡{_ C_∂S> Am`m. H$^r-H$^r bJVm h° oH$ AmO _¢ Om{ Hw$N> hˇß CgH{$ _yb _| H{$db ]m]yOr (ZmJaOr) H$m hr Amerdm©X h°, _{am A[Zm Hw$N> ^r Zht.

H$Wmq]] / OZdar-_mM© 2008$&& 34 &&


ZmJaOr H{$ gmofi‹` H{$ AoVna∫$ ‡ª`mV H$WH$ g_´mQ> b¿Ny> _hmamO Or H$m ^r _wP{ gmofi‹`-Amerdm©X o_bm. _hmamOOr Cg g_` H$WH$ H|$– H{$ oZX{eH$ W{ Am°a _{¢ AH$mX_r _| ∑bH©$. H$WH$ H|$– g{ gß]ßoYV [ÃmMma H{$ gß]ßY _| d{ _wP{ ]wbmV{ ahV{ W{. AH$mX_r H$s Zm°H$ar H{$ Xm°amZ _wP{ emÒÃr` Jm`H$ [ß. ^r_g{Z Om{er, [ß. OgamO, [ß. har‡gmX Mm°aog`m, H$Ïdmb h]r] [|Q>a AmoX g{ ^r Ï`o∫$JV ^|Q> H$m Adga o_bm. oµ\$Î_ oZX}eH$ Ì`m_ ]{Z{Jb, E_.H{$.a°Zm, Ao^Z{Vm ZgrÈ‘rZ emh AmoX g{ ^r ^|Q> h˛B©. ZmQ>Á oZX}eH$ Hw$_wX ZmJa, S>m∞.AMbm ZmJa VWm odÌdZmW o_l Or g{ _wP{ ]h˛V Hw$N> grIZ{ H$m Adga o_bm. AH$mX_r H$s Zm°H$ar AÒWm`r Wr Am°a gmW hr ZmJaOr ¤mam oXbm`r hwB©. `h _{a{ AmÀ_gÂ_mZ H$m{ ÒdrH$ma Z Wm. AVï _¢ A›`à Zm°H$ar H{$ obE hmW-[mßd _mam H$aVm Wm. ]m]yOr H$hm H$aV{ W{ - ""]{Q>m! Zm°H$ar H$bmH$ma H$m{ Im OmVr h°.'' b{oH$Z Zm°H$ar H{$ o]Zm JwµOmam ^r H$hmß Wm? A‡°b 1978 _| C.‡. ghH$mar gßK _| ÒWm`r Zm°H$ar bJr. Xm{ gmb ]mX gr. S>r. Ama. AmB©. _| bJr. V] VH$ _¢Z{ H$mZ[wa odÌdod⁄mb` g{ ‡mBd{Q> ]r.E. H$a ob`m Wm. A‡°b 1982 _| ÒQ>{Q> ]¢H$ _| ∑bH$s© o_br. V] g{ Xm{-VrZ ‡_m{eZ [mH$a dht O_m hˇß. Zm°H$ar H$aV{-H$aV{ Eb.Eb.]r. H$s Am°a BßoS>`Z BßÒQ>rQ>ÁyQ> Am∞\$ ]¢H$g© g{ gr.E.AmB©.AmB©.]r. gm{Mm Wm, dH$mbV H$Íß$Jm, b{oH$Z ]¢H$ H$s Zm°H$ar Zht Ny>Q>r. 1979 _| _{am oddmh h˛Am. [ÀZr ^r [mg H{$ Jmßd H$s hr h¢‡mB_ar [mg, b{oH$Z oZaßVa bJZ g{ hÎH$s-\w$ÎH$s AßJ´{Or ^r [∂T>-obI b{Vr h¢. gZ≤ 1980 _| [ÀZr H{$ gmW A[Z{ Xm{Zm| ^mB`m| H$m{ ^r b{ Am`m. Xm{Zm| [∂T>Z{ dmb{ W{. EH$ H$m ES>_reZ AmR>dt _| Am°a Xyga{ H$m [hbr _| H$am`m. Ka g{ AmoW©H$ ghm`Vm H$m AmÌdmgZ Wm, [a I{Vr-]m∂S>r o]ÎHw$b Z{VmAm| H{$ dmXm| H$s Vah hm{Vr h° - H$^r [yam H$aVr h°, H$^r Imbr hmW Q>aH$m X{Vr h°, H$maU Mmh{ Om{ hm{ - ]m∂T>, gyIm `m H$m{B© am{J. AmoW©H$ VßJr H$m Om{ ogbogbm ewÍ$ h˛Am, dh 1995 VH$ Mbm. O] VH$ N>m{Q>{ ^mB`m| H$s Zm°H$na`mß Zht bJ J`t. _{a{ ^r ]É{ (Xm{ ]{Q>{) Bgr gßKf© _| [b{-]∂T>{, b{oH$Z h_ g] H$s _{hZV ]{H$ma Zht J`r. N>m{Q>m ^mB© A_{naH$m H$s Hß$[Zr Or.B©._| q‡og[b H$›gbQ>¢Q> h°, ]∂S>m ]{Q>m g{›`wna`Z ]¢H$ _| _°Z{Oa h° Am°a N>m{Q>m ]{Q>m _M~Q> Z{dr _| Q≠>{Zr AoYH$mar. 1800 Òπ{$`a o\$Q> H$m _H$mZ h° Am°a ∂IwX ^r A] ]¢H$ _| _°Z{Oa hyß. oOVZm gm{Mm Wm, Cgg{ H$ht

µ¡`mXm o_bm h°. B©Ìda H$m{ Y›`dmX H{$ gmW-gmW AZ{H$ o_Ãm|gh`m{oJ`m| H$m{ ^r Y›`dmX X{Zm MmhˇßJm ∑`m|oH$ Bg_| CZH$m ^r [`m©· l{` h°. Ka{by PßPQ>m| _| [∂S>H$a gmohÀ`-g{dm-gO©Zm o[N>∂S> J`r Wr. [hbr H$hmZr A‡°b 1982 _| obIr - "Xße' Om{ ÒdVßà ^maV (bIZD$) _| 1984 _| N>[r Wr. o\$a 1989 VH$ gfimQ>m O] EH$ Ï`ßΩ` (aMZm) "Zd^maV Q>mBÂg' _| ‡H$moeV h˛B©. `h ‡H$meZ AoIb ^maVr` Ï`ßΩ` ‡oV`m{oJVm _| V•Vr` [waÒH$ma H{$ Í$[ _| Wm. ]rM _| Hw$N> _w∫$N>ßX H$odVmEß Am°a bKwH$WmEß obIt. H$ndVmEß ]¢H$ H$s J•h [oÃH$mAm| _| N>[t, b{oH$Z bKwH$Wm [hbr ]ma "amÔ≠>r` ghmam' _| OZdar 1995 _| N>[r - "JmßYr Or H$m Mm°Wm ]ßXa'. Hw$N> oXZm| VH$ "qhXr ]Zm_ AßJ´{Or' ^r Mbm. dmÒVd _|, ]¢H$ _| Am°a dH$sbm| H{$ gmW AßJ´{Or _| H$m_ H$aZ{ gr. E. AmB©. AmB©. gr. Am°a Eb. Eb. ]r. AßJ´{Or _m‹`_ _| H$aZ{ H{$ H$maU _¢ gm_moOH$ g_Ò`m odf`H$ b{IZ AßJ´{Or _| H$aZ{ bJm. Hw$N> [à VWm b{I "Z{eZb h{amÎS>' VWm "Xr [m`oZ`a' _| N>[{ ^r b{oH$Z bJm oH$ _{a{ gmohÀ` H$s ^mfm qhXr hr hm{ gH$Vr h°. Bg_| hr _Z H$s ]mV H$hr Om gH$Vr h° . ]¢ H $ _| amO^mfm ‡oV`m{oJVmAm| _| [waÒH$ma o_b{. CÀgmh Am°a ]∂T>m. o\$a ewÍ$ h˛Am [∂T>mB© H$m ogbogbm. Q>°Jm{a, ‡{_MßX, a{Uw, ZmJmOw©Z, [agmB©, eaX Om{er, lrbmb ew∑b, ^JdVr MaU d_m©, `e[mb, _Zm{ha Ì`m_ Om{er, adt–ZmW À`mJr AmoX H$m{ [∂T>m. Z`r oXem o_br. Hw$N> H$odVm gßJ´h ^r [∂T>{, ode{fVï Ak{` ¤mam gß[moXV "Vma g·H$'. bIZD$ H{$ _ehˇa em`a ¤` OZm] H•$ÓU o]hmar "Zya' VWm dmbr Amgr Or g{ ^|Q> h˛B©. CZH$s µJµOb{ß CZH{$ hr lr_wI g{ gwZZ{ H$m AZw^d AX≤^wV Wm. ]era ]–, oZXm \$mµObr AmoX H$s µJµOb| Am°a Zµµ¡_| ^r AmH$of©V H$aVr Wt. Jm{[mbXmg ZraO Or H$m{ Vm{ ]M[Z g{ hr [∂T>Vm-gwZVm Am`m hˇß. CZH$s VWm ]ÉZ H$s H$odVm H$s Am{a PwH$md h˛Am. _w∫$N>ßX H$odVm H$s A[{jm N>ßX H$odVm _wP{ AoYH$ AmH$f©H$ bJZ{ bJr. CgH{$ ‡oV _m{h CÀ[fi h˛Am, [a gmYZm Z Wr. H{$db _m{h g{ H$mÏ` aMZm Zht gß^d Wr. AVï H$od Jm{o>`m| _| OmZm ewÍ$ oH$`m. "M{VZm gmohÀ` [nafX' g{ Ow∂S>m - gm_m›` gXÒ` g{ b{H$a C[m‹`j VH$. o\$a amOZroV H{$ MbV{ Òd`ß H$m{ [•WH$ H$a ob`m. Bg gßÒWm g{ Ow∂S>Z{ H$m EH$ H$maU `h ^r Wm oH$ Cgg{ Ow∂S>{ EH$ gXÒ`-H$od Z{ _{am C[hmg C∂S>mV{ h˛E `h MwZm°Vr ^r

H$Wmq]] / OZdar-_mM© 2008 && 35 &&


A‡À`j Í$[ g{ X{ S>mbr Wr oH$ N>ßX _| obIZm _{a{ de H$s ]mV Zht. _wP{ CZH$m{ CŒma X{Zm Wm. _¢Z{ gm{M ob`m, A] obIyßJm Vm{ H{$db N>ßXm{]’ H$odVm hr obIyßJm. X°d`m{J g{ 1997 _| _{am [hbm gßJ´h H$odVm H$m Am`m Vm{ dh Xm{hm| H$m hr Wm. o\$a JrV, µJµOb{ß Am°a J⁄ _| bKwH$WmEß Am°a H$hmoZ`mß. H$mXßn]Zr, hßg, H$Wmq]], g_mßVa, Bß–‡ÒW ^maVr, gßH$Î[aW, ew^ VmnaH$m, qhXwÒVmZ, amÔ≠>r` ghmam AmoX [Ã-[oÃH$mAm| _| N>[m. AmÀ_odÌdmg ]∂T>m. 1995 _| odMma ]Zm Wm oH$ EH$ [oÃH$m oZH$mbr Om`. _{a{ o_à h¢ - Am{_‡H$me J´m{da. CZH$m o‡qQ>J ‡{g Wm. d{ ^r gmohÀ` ‡{_r W{. _¢ gmohÀ`H$ma ]ZZm MmhVm Wm Am°a Cgg{ ]∂T>H$a gmohpÀ`H$ ‡Mma-‡gma H$aZm MmhVm Wm. [a Ka{by Ï`ÒVVmAm| H{$ H$maU [yar Vah g{ gmohÀ` g{ Ow∂S> Zht [m ahm Wm. AßXa-hrAßXa KwQ> ahm Wm. `m{OZm ]Zr oH$ N>m{Q>m-_m{Q>m _ßM V°`ma oH$`m Om` oOg_| gmohÀ`-g•OZ H$m{ gm_Z{ bm`m Om`. o_à Z{ H$hm oH$ _¢ aMZmEß BH$Q≤>R>m H$Íß$, d{ C›h| N>m[ X|J{. [oÃH$m oZH$mbZ{ H{$ obE gmOm{ gm_mZ, oZ`_-H$mZyZ Am°a gmohÀ`-gß[H©$ H{$ obE ^mJ-Xm°∂S> hm{Z{ bJr. Ama.EZ.AmB©. H$m{ erf©H$ Amd{oXV oH$`{ J`{. "Aodab _ßWZ' erf©H$ Am J`m - J´m{da H{$ Zm_ g{. h_ bm{J CÀgmohV W{. o_Ãm| g{ MßXm H$a ‡d{emßH$ oZH$mbm. O{] g{ Hw$N> Zht bJm. EH$mY odkm[Z ^r o_b J`{. VÀH$mbrZ am¡`[mb _hm{X` lr _m{Vrbmb dm{am ¤mam bm{H$mf©U h˛Am _mM© 1996 _|. AJbm AßH$ N>[m. Wm{∂S>m KmQ>m Am`m. Vrgam AßH$ ^r O°g{-V°g{ N>[m, b{oH$Z A] Mm°W{ AßH$ H{$ obE [°gm Zht. gm_J´r AmZr ewÍ$ hm{ J`r Wr. Jß^raVm g{ H$m`© H$aZ{ H$s MwZm°Vr ^r. I{b-I{b _| ewÍ$ h˛Am gmohpÀ`H$ I{b Jß^ra _m{∂S> [a [h˛ßM MwH$m Wm. CŒma ‡X{e H{$ VÀH$mbrZ gß[mXH$ odO` am` g{ o_bm. C›hm|Z{ gwPmd oX`m - H$m{B© ode{fmßH$ oZH$mbm{. [mßMdm AßH$ H$hmZr ode{fmßH$ oZH$bm. AoVoW gß[mXH$ W{ - A_arH$ qgh "Xr[' (H$mZ[wa) b{oH$Z _m°obH$ Am°a A‡H$moeV gm_J´r d{ ^r Zht OwQ>m [m`{. ]hahmb gß`m{OZ A¿N>m Wm. "Aodab _ßWZ' H{$ gmW-gmW _{ar ^r ª`moV \°$br. odkm[Zm| H{$ obE ^mJ-Xm°∂S> H$s Om{ AmdÌ`Vm Wr, _wPg{ Zht hm{ [m ahr Wr. oVH$∂S>_ H$s ^r H$_r Wr. EH$ o_à Z{ H$_reZ H{$ AmYma [a odkm[Z H$s Ï`dÒWm H$s ]mV H$s, b{oH$Z ]h˛V g\$bVm Zht o_br. H$ar] ]rg-[Érg hOma H{$ odkm[Z BH$Q≤>R>{ oH$`{ C›hm|Z{, [a [°gm Zht oXbm [m`{. Hw$N> [°gm o_bm, d{ òwX hr [Mm J`{. Xg-]mah AßH$m| VH$ bJ^J EH$ bmI H$m KmQ>m hm{ J`m. gZ≤ 2002 _| _{am ‡_m{eZ hm{ J`m Am°a 2003 H{$ ‡maß^ _| _wP{

bIZD$ g{ ]mha OmZm [∂S>m. [oÃH$m ‡H$meZ H$m H´$_ Qy>Q> J`m. [ß–h AßH$ oZH$b{, b{oH$Z gßVm{f Wm oH$ A[Zr gm_œ`© g{ AoYH$ H$m`© H$a ob`m. ode{fmßH$m| H$s lß•Ibm _| "Aodab _ßWZ' Z{ H$hmZr, µJµOb, JrV, bKwH$Wm Am°a hmBHw$ [a [R>Zr` gm_J´r Xr h°. A] [wZï bIZD$ _| hˇß Am°a gm{M ahm hˇß oH$ [oÃH$m [wZï ‡maß^ H$Íß$, b{oH$Z Ambm{MZm [a, ∑`m|oH$ Bg j{à _| ]h˛V H$_ H$m_ hm{ ahm h°. "Aodab _ßWZ' Zm_H$ gmohpÀ`H$ gßÒWm H$m ^r JR>Z h˛Am. 1997 _|, Om{ g_`-g_` [a gmohnÀ`H$ Jm{o>`mß H$aVr ahr h°. Bg_| H$odVm VWm J⁄ H$s odp^fi odYmAm| [a `Wmgß^d MMm© hm{Vr ahr h° Am°a H$mÏ`[mR> ^r. ÒWmZr` H$od`m| Am°a J⁄H$mam| _| _{ar [hMmZ ]Zr. [oÃH$m H{$ ‡H$meZ-gß[mXZ H{$ Xmo`Àd _| Am`r oeoWbVm g{ _{am Ï`o∫$JV b{IZ g_•’ h˛Am Am°a Òd`ß H$m b{IZ Om{ o]Iam h˛Am Wm, lß•Ibm]’ h˛Am Am°a A] VH$ o_Ãm| H$s ew^H$m_ZmAm{| g{ odo^fi odYmAm| _| gmV [wÒVH|$ Am MwH$s h¢. BZ_| g{ EH$ [a C.[´. qhXr gßÒWmZ g{ 20,000 È[`{ H$m Zmo_V [waÒH$ma ^r o_b MwH$m h°. df© 2005 _| amO|– d_m© H$s gmohpÀ`H$ gmYZm [a Hw$. Xro· o_lm H$m{ E_.oµ\$b. ^r bIZD$ odÌdod⁄mb` ¤mam ‡XmZ H$s Om MwH$s h°. H$^r-H$^r gm{MVm hˇß oH$ _¢Z{ oOVZm gm{Mm Wm, Cgg{ H$ht AoYH$ _wP{ o_bm h°. A[Zr Bg bKw `mÃm g{ [yU© gßVw> hˇß. hmß, A^r H$B© oH$Vm]| Am°a AmZr h¢ - H$hmZr, oZ]ßY, C[›`mg, ]Ém| H{$ obE Hw$N> aMZmEß, Ambm{MZmÀ_H$ Edß g_rjmÀ_H$ gmohÀ`. X{oIE, H$] Am°a oH$VZm ∑`m Am [mVm h°? . 3/29 odH$mg ZJa, bIZD$ - 226022 \$m{Z - 0522-2768059, (_m{.) 9335618286

H$Wmq]] / OZdar-_mM© 2008$&& 36 &&


¥

gmJa/gr[r

gmohÀ`-g•OZ _{a{ obE AX≤^Vw Zem h°! -S>m∞.oVbH$amO Jm{Òdm_r (dna> gmohÀ`H$ma S>m∞. oVbH$amO Jm{Òdm_r em`X CŒma ^maV H{$ EH$ E{g{ b{IH$ h¢ Om{ [mßM ^mfmAm| _| qhXr, CXy©, AßJ´{µOr, [ßOm]r d S>m{Jar _| obIV{ h¢. [a CZH$m gdm©oYH$ b{IZ qhXr _| hr h˛Am h°. gmohÀ` H$s bJ^J g^r odYmAm| _| CZH$s Vrg [wÒVH|$ ‡H$moeV h˛B© h¢. "od_e©' [oÃH$m H{$ gß[mXH$ gw[naoMV H$hmZrH$ma-H$od lr gw^mfMß– JmßJwbr Z{ "H$Wmq]]' H{$ obE CZg{ AZm°[MmnaH$ ]mVMrV H$s. Cgr ]mVMrV H{$ Hw$N> _hÀd[yU© Aße `hmß ‡ÒVwV oH$`{ Om ah{ h¢.)

• d{ H$m°Z-gr pÒWoV`mß d ‡d•oŒm`mß hm{Vr h¢ Om{ Am[H$m{ obIZ{ H{$ obE ‡{naV H$aVr h¢. Am[H{$ obIZ{ H$m C‘{Ì` ∑`m h°? JmßJwbr Or, _{a{ [mg OrdZ H{$ ododY ‡H$ma H{$ AZw^dm| H$m odemb ^ßS>ma h°. _¢Z{ A[Z{ Bg X{e H{$ AZ{H$ ^mJm| H$m{ X{Im h°. _{a{ OrdZ H{$ ewÍ$ H{$ 16 df© _Zm{a_ [d©Vr` am¡` OÂ_y H$Ì_ra _| ]rV{. _{ar ZoZhmb [ßOm] H{$ EH$ Jmßd _| Wr._¢ df© _| Xm{-VrZ _mh A[Z{ ZoZhmb _| ahVm Wm. ZoZhmb-[nadma _| I{Vr hm{Vr Wr. dfm~ ZoZhmb _| JwµOma H$a _¢Z{ EH$ oH$gmZ H$m OrdZ oO`m h°. EH$ oH$gmZ H{$ gma{ H$m_ O°g{ hb MbmZm, [mQ>m MbmZm, Jw∂S>mB© H$aZm AmoX g^r H$m_ _¢Z{ oH$`{ h¢. Jmßd _{a{ a{e{-a{e{ _| ]gm h˛Am h°. B©Ìda-‡XŒm gßd{XZerbVm d Agr_ H$Î[Zmeo∫$ _{a{ [mg h°. A[Z{ AZw^dm| H$m{ Ï`∫$ H$aH{$ _wP{ [a_ gwImZw^yoV hm{Vr h°. gmohÀ` g•OZ _{a{ obE EH$ AX≤^Vw Zem h°. [mßM ^mfmAm| H{$ gmohÀ` H$s [•>^yo_ _{a{ [mg h°. [∂T>Z{ H$m _wP{ OwZyZ h°. ^mfm d e„Xm| H$s H$ht H$^r H$m{B© H$_r AZw^d Zht hm{Vr. _¢ aµ\$ Zht obIVm. _{a{ gma{ C[›`mg, H$hmoZ`mß, oZ]ßY AmoX grY{ _{a{ Q>mB[amBQ>a g{ oZH$b{ h¢. _wP{ AoYH$ H$mQ>N>mßQ> H$s µOÍ$aV ^r _hgyg Zht hm{Vr. gm{MVm OmVm hˇß Am°a Q>mB[ H$aVm OmVm hˇß$. b{IZ _{ar hm∞]r Zht daZ≤ _{a{ OrdZ H$m [mdZ C‘{Ì` h°. _{a{ AZ{H$ em°H$ h¢ [a _ß°Z{ A‹``Z d b{IZ H$m{ gX°d ‡mWo_H$Vm Xr h°. _¢ A[Z{ g_mO H{$ obE obIVm hˇß. _{ar _m›`Vm h° oH$ H$m{B© ^r gmohpÀ`H$ H•$oV [mR>H$m| H$m{ ÒdÒW _Zm{aßOZ Vm{ X{ hr, [a CgH{$ gmW-gmW dh Cg{ Z`r oXem ^r X{. [mR>H$ H{$ _Z _| _mZdr` _yÎ`m| H{$ ‡oV AmXa^md d oZ>m CÀ[fi hm{. aMZm [∂T>Z{ H{$ ]mX

[mR>H$ H$m{ bJ{ oH$ dh _mZdr` —oÔ> g{ H$ht Cfirg g{ ]rg h˛Am h°. Om{ aMZm AoYH$ g{ AoYH$ bm{Jm| _| ‡{_, [odÃVm, X`m, Amem d emßoV H{$ ‡oV AZwamJ bmZ{ _| ghm`Vm X{Vr h°, Cg{ _¢ l{> aMZm _mZVm hˇß. • Am[Z{ gmohÀ` H$s bJ^J g^r odYmAm| _| ‡Mwa gmohÀ` aMm h°. ∑`m EH$ odYm g{ Xygar odYm _| OmZ{ [a Am[H$s aMZm-‡oH´$`m _| H$m{B© ]Xbmd AmVm h°. ∑`m odYm ]XbV{ g_` oH$gr [a{emZr H$m Ehgmg hm{Vm h°. EH$ odYm g{ Xygar odYm _| OmV{ h˛E aMZm-‡oH´$`m _| ]Xbmd H$m AmZm Vm{ Òdm^modH$ hm{Vm h°. [a _wP{ Bg ]Xbmd H$m H$m{B© Ehgmg Zht hm{Vm. XaAgb _{am [nad{e VWm _{a{ [mà _wP{ od_m{ohV oH$`{ ahV{ h¢. _wP{ bJVm h° O°g{ d{ ]m{bV{ Om ah{ hm| Am°a _¢ CZH{$ ]m{b{ e„Xm| H$m{ Q>mB[ H$aVm OmVm hˇß. Ohmß VH$ EH$ odYm g{ Xygar odYm _| OmZ{ H$s ]mV h° Cg_| _wP{ H$m{B© [a{emZr Zht hm{Vr. _{ar `h _m›`Vm h° oH$ O] H$m{B© O°ZwBZ gmohÀ`H$ma AZ{H$ odYmAm| _| [yar oZ>m d bJZ g{ obIVm h° Vm{ CgH$s oZ>m H$ht ]Q>Vr Zht ]pÎH$ Cg oZ>m H$m gßd’©Z hm{Vm h°. • g_mO _| bobV H$bmAm| ode{f Í$[ g{ gmohÀ` H{$ XIb H$m{ Am[ oH$g Í$[ _| X{IV{ h¢$? ∑`m Am[H$m{ bJVm h° oH$ gmohÀ` g_mO H$s _mZogH$Vm ]XbZ{ _| H$m{B© _hÀd[yU© ^yo_H$m oZ^mVm h°? b{IH$ A[Zr aMZmAm| ¤mam g_mO H$m{ Z`r oXem X{ gH$Vm h° Am°a X{Vm ahm h°. l{> H•$oV`m| H{$ XyaÏ`m[r ‡^md [∂S>V{ h¢. H$mb© _m∑g© H$m A_a J´ßW "Xmg H°$o[Q>b', Q>mÎgQ>m`, M{Id, Jm{H$s©, Xm{ÒVmÏ`ÒH$s, e°∑go[`a, o_ÎQ>Z AmoX AZ{H$ odX{er

H$Wmq]] / OZdar-_mM© 2008 && 37 &&


S>m∞.oVbH$amO Jm{Òdm_r O›_ ï 13 A∫y$]a 1930, OÂ_y _|$. _mV•^mfm ï [ßOm]r oejm ï E_.E.(AßJ´{Or), AXr] Amb_, od⁄mdmMÒ[oV ([r.EM.S>r.) d od⁄mgmJa (S>r.obQ>.) _mZßX. ‡H$moeV gmohÀ` ï qhXr, CXy©, AßJ´{Or, [ßOm]r d S>m{Jar ^mfmAm| _| b{IZ. gdm©oYH$ b{IZ qhXr _|. gw[naoMV [Ã[oÃH$mAm| _| EH$ hµOma g{ AoYH$ aMZmEß ‡H$moeV. H$oV[` aMZmAm| H$m A›` ^mfmAm| _| AZwdmX. AmH$medmUr d XyaXe©Z g{ ^r ‡gmaU. C[›`mg ï CObr [rbr Yy[, g_`mßVa, A[Zm-A[Zm AmH$me, MßXZ_mQ>r, _hmamO aUOrV qgh, Hw$ham Am°a gyaO_wIr, _`m©Xm, Ohmß am{eZr h°, ÒdX{e Jm°ad, EH$ Am°a ZyaOhmß. H$hmZr gßJ´h ï Z`m gd{am, A[Zm Ka A[Z{ bm{J, AßVamb H{$ ]mX, A_a ]obXmZr, AßY{am-COmbm (CXy© _|), H$m°U MßJm H$m°U _ßXm ([ßOm]r _|), _{ar ‡oVoZoY H$hmoZ`mß. H$mÏ`-gßJ´h ï gyaO H$s ehmXV, AmdmhZ AmJ H$m, BoVhmg aMV{ hmW, _{ar ‡oVoZoY H$odVmEß, hW{ob`m| H{$ ]rM (JrVgßJ´h), am{V{ [{∂S> oMZma H{$ (Xm{hm-gßJ´h), o_bm Z d•ßXmdZ (JrVgßJ´h). oZ]ßY gßJ´h ï BoVhmg Jdmh h°. `mÃm-gßÒ_aU ï oXZ `hmß, amV dhmß. gmohÀ`H$ma h¢ oOZH$s H•$oV`m| Z{ g_mO H$s _mZogH$Vm H$m{ ]XbZ{ _| _hÀd[yU© ^yo_H$mEß oZ^mhr h¢. A[Z{ ^maV _| dra gmdaH$a ¤mam aoMV J´ßW "^maV H$m ‡W_ ÒdmYrZVm gßJ´m_' oH$VZ{ X{e^∫$m| d H´$mßoVH$mna`m| H{$ obE H´$mßoV H$s JrVm og’ h˛Am. [ßoS>V gwßXabmb H$m _hmZ J´ßW "^maV _| AßJ´{Or amO' Z{ Bg X{e H{$ OZ_mZg _| ZdrZ M{VZm bmZ{ _| ]∂S>m O]aXÒV am{b AXm oH$`m. ]ßoH$_Mß– H$s A_a H•$oV "AmZßX _R>' Am°a CZH{$ ‡{aH$ JrV "dßX{ _mVa_≤' H$m `h ‡^md Wm oH$ X{e H{$ ghÛm| dra

Ambm{MZm ï _hmZ gmohÀ`H$ma ^mB© draqgh. ]mb-gmohÀ` ï dVZ H$s amh _|, X{eaÀZ. AZwdmX ï ‡m{. am_ZmW emÛr H$s H•$oV "S>m{Jar H{$ _hmZ gmohÀ` gmYH$ X{drXŒm ^S>dmb' H$m AßJ´{Or _| AZwdmX. gmohÀ` gÂ_mZ ï ‡`mJ H$s gmohpÀ`H$ gßÒWm "Ao^f{H$ lr' ¤mam "Ao^f{H$ lr', CŒma ‡X{e H$bm ^maVr gßÒWmZ ¤mam "gmohÀ` lr', H$›h°`m bmb ‡mJXmg Ò_maH$ go_oV bIZD$ ¤mam "H$mÏ` lr', qhXr gmohÀ` gÂ_{bZ ‡`mJ ¤mam "gmohÀ` gmaÒdV' gÂ_mZ, ‡`mJ H$s H$pÎ[V oZoY ¤mam "H°$bme lr', S>m∞.amYm _m{hZ o_l Ò_•oV gÂ_mZ, AoIb ^maVr` gßÒWmZ ^maVr` [nafX gÂ_mZ, amÔ≠>^mfm ‡Mma go_oV ‡`mJ ¤mam "gmohÀ` ‡drU' C[moY, ghÒÃm„Xr odú qhXr gÂ_{bZ ¤mam "ghÛm„Xr gÂ_mZ', ^maV gaH$ma H{$ oZ`ßÃH$ _hmb{Im [arjH$ lr oÃbm{H$sZmW MVwd{©Xr ¤mam gÂ_moZV. qhXr-AßJ´{Or H{$ AZ{H$ gßX^©-J´ßWm| _| CÑ{I. H$B© [waÒH$mam| g{ gÂ_moZV. S>m∞.oVbH$amO Jm{Òdm_r gß]ßoYV ‡H$moeV [wÒVH|$ ï 1. oVbH$amO Jm{Òdm_r H$m gmohpÀ`H$ [na—Ì` - gß.H•$ÓU{Ìda S>tJa 2. oVbH$amO Jm{Òdm_r ï Ï`o∫$ Edß gmohÀ`H$ma - H•$ÓU{úa S>tJa 3. dna> gmohÀ`H$ma ï oVbH$amO Jm{Òdm_r - b{IH$ S>m∞.gßVHw$_ma 4. oVbH$amO Jm{Òdm_r H{$ H$mÏ` H$m AZwerbZ - gß. S>m∞. am_oH$em{a e_m© 5. em{Y-‡]ßY ï oVbH$amO Jm{Òdm_r H{$ J⁄ gmohÀ` H$m AZwerbZ - S>m∞.gwf_m bm{IßS>{ ¤mam [rEMS>r H{$ obE aoMV em{Y-‡]ßY 6. oVbH$amO Jm{Òdm_r H$m H$mÏ` od_e© Am°a _yÎ`mßH$Z- b{. S>m∞. Aem{H$ ]mMwbH$a. ÒdmYrZVm H$s ]obd{Xr [a oZO ‡mUm| H$s Amh˛oV`mß X{Z{ H{$ obE ‡{naV hm{ CR>{. am_MnaV _mZg, lr_X≤^JdX≤JrVm, Hw$amZ, ]mB©]b VWm JwÈJ´ßW gmh] O°g{ g°H$∂S>m| J´ßW h¢ oOZg{ _mZdVm H$m CÀWmZ h˛Am. • ∑`m Am[ _mZV{ h¢ oH$ gmohÀ`H$ma H$m A[Zm Mnaà CgH$s aMZmerbVm H$m{ ‡^modV H$aVm h°$? Am_Vm°a [a b{IH$ H$m gmohÀ` CgH{$ _Z-‡mUm| H$m X[©U hm{Vm h°. [a Hw$N> A[dmX ^r hm{ gH$V{ h¢. b{oH$Z _{ar `h _m›`Vm h°

H$Wmq]] / OZdar-_mM© 2008$&& 38 &&


oH$ gmohÀ`H$ma H{$ gßÒH$ma oOVZ{ [mdZ,nOVZ{ gmpÀdH$ hm|J{, CgH$m Mnaà oOVZm CÇdb hm{Jm. CVZr hr CgH{$ ¤mam aoMV H•$oV CXmŒm hm{Jr, oed, gÀ`, gwßXa H{$ VÀdm| g{ em{^m`_mZ hm{Jr. E{gr aMZm AdÌ` hr [mR>H$m| H{$ _Z-‡mUm| [a A[Zr N>m[ AßoH$V H$aVr h°. • Am[H{$ `mÃm gßÒ_aU ^r [Ã-[oÃH$mAm| _| ‡H$moeV hm{V{ ah{ h¢. Am[H{$ gßÒ_aUm| H$m EH$ gßJ´h "oXZ `hmß amV dhmß' ^r ‡H$moeV hm{ MwH$m h°. [`©Q>Z H{$ ‡oV AZwamJ Am[H{$ _Z _| H°$g{ CÀ[fi h˛Am? [`©Q>Z H{$ ‡oM ÈoM _wP{ A[Z{ _mVm-o[Vm g{ odamgV _| o_br. _mVm-o[Vm Ymo_©H$ d•oŒm H{$ W{. d{ ‡m`ï df©, Xm{ df© ]mX h_ ]Ém| gohV oH$gr Z oH$gr VrW©ÒWb [a OmV{ ahV{ W{. h_ ]hZ-^mB`m| H$m{ d{ `mÃmEß ]h˛V od_m{ohV H$aVr Wt. g_` H{$ gmW-gmW `h ÈoM ]∂T>Vr J`r. amZrI{V g{ b{H$a Jwb_J© VH$ oh_mb` H$m odemb ogbogbm _{am X{Im h˛Am h°. _¢ Xyga{-Vrga{ df© ]mX Xg-]mah oXZm| H{$ obE [d©Vr` ÒWbm| _| Ky_Z{ oZH$b OmVm hˇß. _{a{ [`©Q>Z H{$ em°H$ Z{, ‡H•$oV g{ Jha{ bJmd Z{ _{a{ b{IZ H$m{ ]∂S>r gwßXa [•>^yo_ Xr h°. _{ar aMZmAm| H$m{ odÒVma d JhamB© ‡XmZ H$s h°. _{ar aMZmAm| _| [m`r OmZ{dmbr am{MH$Vm H$m EH$ _hÀd[yU© H$maU ‡H•$oV H$m oMÃU ^r _mZm J`m h°. _¢ Vm{ OrdZ H$m{ ^r EH$ `mÃm _mZVm hˇß. "Ma°d{oV-Ma°d{oV' _ßà Z{ _{a{ OrdZ _| EH$ _mJ©Xe©H$ H$s Vah ^yo_H$m oZ^m`r h°. • Am[Z{ "_hmamOm aUOrV qgh', "EH$ Am°a ZyaOhmß' d "ÒdX{e Jm°ad' O°g{ E{oVhmogH$ C[›`mg obI{ h¢. ∑`m Am[H$m{ Zht bJVm oH$ JV VrZ-Mma XeH$m| g{ E{oVhmogH$ C[›`mg ]h˛V H$_ _mÃm _| obI{ Om ah{ h¢? hmß, _¢ Am[H{$ Bg odMma g{ gh_V hˇß. XaAgb E{oVhmogH$ C[›`mg H$m b{IZ ]h˛V [nal_ _mßJVm h°. oOg Ï`o∫$Àd H$m{ b{H$a Am[ C[›`mg obIZm MmhV{ h¢ CgH{$ OrdZ H$m{ odÒVma g{ OmZZ{ H{$ obE Am[H$m{ ]rgm| [wÒVH$m| H$m A‹``Z H$aZm [∂S>Vm h°. CgH{$ OrdZ g{ Ow∂S>r KQ>ZmAm| H$m{ H´$_mZwgma gß`m{oOV H$aZm hm{Vm h°. H$m{B© oddmX [°Xm H$aZ{dmb{ CÑ{Im| g{ ]MZm hm{Vm h°. AmO H{$ AoYH$mße b{IH$ Bg ‡H$ma H{$ [nal_ g{ ]MZm MmhV{ h¢. CZ_| em∞Q>©∑Q> A[ZmZ{ H$s ‡d•oŒm oXZm|oXZ ]∂T>Vr Om ahr h°. d{ H$_ g{ H$_ _{hZV H$aH{$ A[Z{ ‡Mma _m‹`_m| g{ AoYH$ g{ AoYH$ ª`moV AoO©V H$aZ{ H{$ \{$a _| ahV{ h¢. d{ ^yb OmV{ h¢ oH$

gmohÀ` OJV _| A[Zr [hMmZ ]ZmZ{ H{$ obE OrdZ^a oZaßVa gmYZm H$aZr [∂S>Vr h°. • H$oV[` odMmaH$m| H$m _mZZm h° oH$ AmO H{$ ^m°oVH$dmXr d d°kmoZH$ `wJ _| H$odVm H$s AmdÌ`H$Vm Zht ah J`r h°. Am[H$m Bg ]ma{ _| ∑`m odMma h°? l{> H$odVm AWdm gmohÀ` H{$ A›` Í$[m| H$s AmdÌ`H$Vm h_{em g_mO H$m{ ahr h° Am°a ah{Jr. `h AmdÌ`H$Vm Ï`o∫$ H$s A[Zr ÈoM [a oZ^©a H$aVr h°. XwoZ`m H{$ AZ{H$ X{em| _| Om{ ^m°oVH$ d Q>{∑Zm∞bm∞Or AWdm odkmZ H{$ j{Ã _| h_g{ H$ht AmJ{ h¢ dhmß ^r gmohÀ` H{$ ‡oV AZwamJ _| H$m{B© H$_r Zht Am`r. A[Z{ X{e H$s A[{jm dhmß AoYH$ [wÒVH|$ ‡H$moeV hm{Vr h¢. l{> H$odVm d A›` gmohpÀ`H$ H•$oV`m| H$m gX°d ha H$ht ÒdmJV hm{Vm ah{Jm. bm{J em°H$ g{ [∂T>V{ ah|J{. • H$odVm Z{ h_{em A[Z{ H$m{ `wJmZwÍ$[ [nadV©Z g{ JoVerb aIm h°. ∑`m Am[ g_PV{ h¢ oH$ AmO ^r H$odVm E{gm H$a ahr h°? H{$db H$ndVm hr Zht daZ≤ gmohÀ` H$s A›` odYmEß ^r A[Z{ Í$[ _| ]Xbmd bmZ{ H{$ obE JoVerb ahr h¢. JV [Mmg-gmR> dfm~ _| H$hmZr odYm VWm H$odVm H$m{ ^r oH$VZ{ Z`{-Z`{ Zm_ oX`{ J`{, CZH{$ ]ma{ _| g_`-g_` [a oH$VZ{ AmßXm{bZ Mbm`{ J`{, Bg ]ma{ _| gmohÀ` H{$ gwYr [mR>H$ OmZV{ h¢. BZ AmßXm{bZm| g{ ^r gmohÀ` H$m gßd’©Z h˛Am. b{IH$m| _| l{> gmohÀ` aMZ{ H{$ obE [aÒ[a hma_m{oZ`g H$Â[rQ>{eZ (gwIX ‡oV`m{oJVm) ^r MbVm ahm Am°a [naUm_ÒdÍ$[ l{> H•$oV`mß ^r ‡H$me _| Am`t. dV©_mZ H$odVm A[Zr [wamZr brH$m| H$m{ N>m{∂S>H$a gm_moOH$ gßX^m~ d AmO H{$ H$Qw> `WmW© g{ [yar Vah Ow∂S>H$a ‡ÒVwV hm{ ahr h°. AmO H$s H$odVm A[Z{ Z`{ odYmZ, ÒdÍ$[ Edß q]]m|-‡VrH$m| ¤mam H$mÏ` odYm H$m{ g_•’ H$a ahr h°. [mR>H$m| H$s ÈoM d kmZ _| d•o’ H$a ahr h°. • Am_ YmaUm h° oH$ AmO H$odVm H$s bm{H$o‡`Vm oXZm| oXZ KQ>Vr Om ahr h°. `oX `h gM h° Vm{ Am[ BgH{$ obE oH$g{ oµOÂ_{Xma _mZV{ h¢? _¢ Zht g_PVm oH$ AmO H$odVm H$s bm{H$o‡`Vm KQ> ahr h°. E{gm gm{MZm o]ÎHw$b oZamYma h° oH$ H$odVm A[Z{ [mR>H$m| g{ Xya hm{Vr Om ahr h° `m A[Zr [hMmZ Im{Vr Om ahr h°, ]pÎH$ _{am Vm{ `h _V h° oH$ g_H$mbrZ hmbmV d _mZogH$Vm H$m{ Xem©Z{ _|

H$Wmq]] / OZdar-_mM© 2008 && 39 &&


-: S>m∞. oVbH$amO Jm{Òdm_r H$s H$odVmEß :‡ÌZ ]Zm_ CŒma d{ oXZ J`{ O] ]wµOwJ© ‡ÌZ H$aV{ W{ Am°a N>m{Q>{ CŒma X{V{ W{ Am°a [naUm_ÒdÍ$[ H$^r S>mßQ>-\$Q>H$ma Vm{ H$^r em]mer b{V{ W{. A] N>m{Q>{ ]∂S>m| H$m{ ‡ÌZ ]mU _maV{ h¢ Am°a `{ ]mU g∂S>r XwJ™Y ob`{ [wZï CZH{$ hmWm| _| bm°Q> AmV{ h¢. `{ AZwŒmnaV, `{ XwJ™Y`w∫$ ‡ÌZ-]mU N>m{Q>{ A[Z{ [mg ∑`m| aI|J{ d{ [wZï o]Zm oZemZm gmY{ hdm _| CN>mb X{V{ h¢ Om{ oH$gr _Zhˇg ‡{V H$s Vah

]woZ`mX| Bg dVZ H$s Dß$Mr Xrdma| _ham]|, XadmµO{ oI∂S>oH$`mß d am{eZXmZ emZ g{ I∂S>{ h¢ d{ gwao^V hdmAm| [mdgr \w$hmam| Am°a CObr Yy[ H$m AmZßX b{V{ h¢, g_`-g_` [a CZH{$ Í$[ H$m l•ßJma hm{Vm h°, [a d{ Bg gÀ` g{ AZo^k hm{V{ h¢ oH$ CZH$m{ AmYma X{Z{dmbr, CZH$m{ A[Zr [rR> [a CR>m`{ aIZ{dmbr ]woZ`mXm| H$m{ Km{a AßY{a{ _| oH$VZm H$Ô> P{bZm [∂S>Vm h°, h_{em [Warbr µH$]´m| _| ]ßX ahVr h¢ Jw_Zm_r ^am XrK© OrdZ OrZm [∂S>Vm h° C›h|, CZH$s Bg oZïÒdmW© gmYZm

_mhm°b _| Mmam| Am{a _ßS>amV{ h¢ H$^r oH$gr JJZMwß]r ‡mgmX H{$ Amg[mg, H$^r oH$gr \$Q>{hmb H$s PwΩJr-Pm{[∂S>r _| H$^r oH$gr am{µOJma Xµµ‚Va H{$ gm_Z{ Vm{ H$^r oH$gr ameZ H$s XwH$mZ [a ‡ÌZ oH$›ht \$m°bmXr grIMm| [a _mW{ \$m{∂S>V{ h¢, H$^r oH$›ht OyVm| H{$ gm_Z{ [gaV{ h¢. BVZm g] hm{Z{ [a ^r ‡ÌZ ‡ÌZ hr ahV{ h¢ H$m{B© C›h| CŒmam| _| [nadoV©V Zht H$aVm [naUm_Vï BZ AZwŒmnaV ‡ÌZm| H{$ gßX^©

oXbm{oX_mµJ _| gwbJV{ ahV{ h¢, bmdm CÀ[fi H$aV{ ahV{ h¢ Am°a g_`mßVa _| ^yMmb bmV{ h¢ CŒma oOZg{ A[{ojV h¢ H$me d{ BoVhmg [∂T>{ hm{V{ Vm{ C›h| kmV hm{Vm oH$ odÌd _| AoYH$mße H´$mßoV`m| H$m gyÃ[mV ‡ÌZm| H{$ CoMV CŒma Z o_bZ{ [a hr h˛Am h°.

Am°a ]obXmZ H$m _yÎ`mßH$Z H$hmß H$aVr h¢`{ Xrdma|, XadmµO| Am°a oI∂S>oH$`mß.

hmoH$_{ dµµ∑V Or hmß, `h o]ÎHw$b ghr h° oH$ BoVhmg A[Z{ Am[H$m{ Xm{hamVm h° [a AmX_r H$m{ ^a_mZ{ h{Vw hmoH$_| dµµ∑V oH$VZ{ hr gVaßJr hbµ\$Zm_{ hdm _| Q>mßJVm h°, oH$VZr hr ^mar ^aH$_ H$g_| ImVm h°, Òd`ß H$m{ ha Vah ^wZmZ{ h{Vw A[Zr AZ{H$ VWmH$oWV Hw$]m©oZ`m| H{$ gßX^© OVmVm h° Am°a [naUm_ÒdÍ$[ Xa [Xm© dh g] Hw$N> [mVm h° Om{ dh MmhVm h° Am°a BoVhmg H$m _µOmH$ `h hm{Vm h° oH AmX_r g_P ^r Zht [mVm oH$ CgH{$ H$\$Z H$s qMXr-qMXr H$aZ{dmbm H$m{B© Xygam Zht dhr YyV© hmoH$_{ dµµ∑V hm{Vm h°. H$Wmq]] / OZdar-_mM© 2008$&& 40 &&


H$odVm Am°a dh ^r ode{f Í$[ g{ Z`r H$odVm Am°a CgH{$ g_mßVa ZdJrV ^r A[{jmH•$V AoYH$ g_W© og’ hm{ ah{ h¢. JV VrZMma XeH$m| _| obIr J`r H$odVmEß A[Z{ g_` H{$ gßX^m~ g{ µ¡`mXm _O]yVr g{ Ow∂S>r h¢. hmß Bg ]mV g{ ^r BZH$ma Zht oH$`m Om gH$Vm oH$ Bg AdoY _| AZ{H$ VWmH$oWV H$od`m| Z{ ]{ oga[°a H{$ ‡VrH$m| d q]]m| VWm OmZ]yP H$a bm`r J`r OoQ>bVmAm| g{ [mR>H$m| H$m{ A[Zr VWmH$oWV `m{Ω`Vm g{ ^a_mZ{ H{$ ‡`mg oH$`{ h¢. [a g_` ]∂S>m oZX©`r hm{Vm h°. dh oH$gr H$m{ Zht ]ªeVm. dh XyY H$m XyY d [mZr H$m [mZr H$a X{Vm h°. dmÒVd _| H$odVm ha E{a{-J°a{ AWdm H$_ [∂T>{-obI{ Ï`o∫$ H{$ obE Zht hm{Vr. AmO H$s ge∫$ H$odVmAm| H$m{ dhr Ï`o∫$ A¿N>r Vah g_P [mVm h°, CZH$m ag b{ [mVm h° Om{ gwoeojV hm{Vm h°, oOgH{$ [mg gßd{XZerb ˆX` hm{Vm h°, Om{ gmohÀ` H$m{ g_PZ{ H{$ obE oOkmgw hm{Vm h°, oOg{ pÒWoV`m| H$m ]m{Y hm{Vm h°. ¡`m|¡`m| oejm d ‡Mma-‡gma hm{Vm Om`{Jm À`m|-À`m| [mR>H$m| d lm{VmAm| _| H$odVm H$s g_P ]∂T>Vr Om`{Jr. • Am[ Vm{ AZ{H$ am¡`m| _| OmV{-AmV{ ahV{ h¢. dhmß H{$ hmbmV X{I-[aI H$a Am[H$m{ qhXr ^mfm H$m ^odÓ` H°$gm bJVm h°? qhXr H$m ^odÓ` ]h˛V CÇmdb h°. [ya{ CŒma ^maV _| AWm©V [ßOm], OÂ_y-H$Ì_ra, oh_mMb ‡X{e d hna`mUm _| qhXr H$m ∂Iy] ‡Mma hm{ ahm h°. CŒma ^maV _| CXy© ^mfm ]h˛V V{µOr g{ H$_ hm{Vr Om ahr h°. OÂ_y-H$Ì_ra Ohmß H$s amO^mfm CXy© h°, dhmß ^r qhXr H$m ‡d{e ∂Iy] V{µOr g{ hm{ ahm h°. A] AoYH$mße XwH$mZm| [a bJ{ gmBZ]m{S>© Am[H$m{ qhXr d AßJ´{Or _| obI{ h˛E o_b|J{. dmhZm| [a obIr B]maV ^r Am[H$m{ µ¡`mXmVa qhXr _| hr obIr h˛B© oXI{Jr. A] X{e H{$ AoYH$mße am¡`m| _| ZJa-ZJa, _whÑ{-_whÑ{ _| qhXrAßJ´{Or _m‹`_ H{$ [p„bH$ ÒHy$b Iwb J`{ h¢. BZ ÒHy$bm| H{$ _m‹`_ g{ ^r AßJ´{Or H$s A[{jm qhXr H$m ‡Mma-‡gma AoYH$ hm{ ahm h°. S>m∞.oVbH$amO Jm{Òdm_r . "AmH$mßjm' 91 gr/8gr, gdm}X` ZJa, ^a¤mO[wa_, Bbmhm]mX-211006 gw^mfMß– JmßJwbr, . gß[mXH$-od_e©, Eg-[ßM[wÓ[ A[mQ>©_{ßQ>, 417- Aem{H$ ZJa, Bbmhm]mX-211001

bKwH$Wm

Mm°Wm ÒVß^

? gmo]a h˛g°Z

AmO dh ]h˛V I µ∂ e w Wm. _h{e Or Z{ Cg{ A[Z{ gm·mohH$ AµI]ma _| H$m_ H$aZ{ H{$ obE ]wbm`m Wm. am{µO hr [ÃH$mam| H{$ o[Q>Z{ H{$ g_mMmam| Z{ Cg{ hVm{ÀgmohV Z H$a ‡m{ÀgmohV hr oH$`m Wm. [ÃH$ma CgH{$ obE gX°d ‡{aUm Ûm{V ah{ h¢ Om{ Xygam| H{$ obE Òd`ß Om{o∂I_ CR>mV{ h¢. [ÃH$mnaVm H{$ obE CgZ{ Q≠>mßg[m{Q>© H$s _°Z{Oar N>m{∂S> Xr Ohmß Cg{ A¿N>m [°gm o_b ahm Wm. "Am J`{ amH{$e ^mB©, Oam EH$ H$m_ H$am{,' _h{e Or Cg{ X{IV{ hr ]m{b{. "H$ohE', dh Yra{ g{ ]m{bm. "`h A∂I]ma H{$ [{O H$m ‡y\$ Jm{[mb Or H{$ [mg b{ OmAm{, CZH$m{ `h ›`yO oXIm X{Zm Am°a ]Vm X{Zm oH$ CZH$s ]´{S> _| H$m∞H$am{M oZH$bm h°, `h ›`yO Z N>[{ BgH{$ obE Xm{ hOma H$m odkm[Z X{ X|,' _h{e ]m]y Cg{ g_PmV{ h˛E ]m{b{. dh OmZVm h° Jm{[mb Or A[Zr gmI ]MmZ{ H{$ obE ›`yO H$s OJh odkm[Z OÍ$a N>[m b|J{. Cg{ bJm Mm°W{ ÒVß^ _| ^r Xama| [∂S> J`r h¢. "_h{eOr, _¢ `h ]VmZ{ Am`m Wm, _¢ Q≠>mßg[m{Q>© [a hr H$m_ H$Íß$Jm,' H$h H$a dh V{µOr g{ Am∞o\$g g{ ]mha oZH$b J`m. ."Ao^Ï`o∫$', [ob`m H$bmß (C.‡.)- 262502

µJµOb ? odZ` o_l h_ ]wa{ h¢ R>rH$ h° Vm{ BZ ^bm| g{ [yN> b|, eha [mZr _| h° oH$VZ{ VbKam| g{ [yN> b|. Bg AßY{a{ H$m{ o_b{Jr Hw$N> Z Hw$N> Vm{ am°eZr, BH$ oH$aZ CÂ_rX H$s b{ OwJZwAm| g{ [yN> b|. AmBZm| H$s Am[ H$aV{ h¢ Vaµ\$Xmar _Ja, AmBZm| H$s N>m{∂S> [hb{ [ÀWam| g{ [yN> b|. Am[H$m{ b{Zm h° Ja _ah_ og`mgVXmZ g{, Oô_ `{ H°$g{ o_b{ h¢ ]{]gm| g{ [yN> b|. nµOßXJr H{$ Zm_ [a bJV{ h˛E ]mµOma _|, _m°V H$s ^r µH$s_V| h¢ hmoXgm| g{ [yN> b|. .]r-161, hgZ Imß _{dmVr ZJa, Abda (amO.)-301001

H$Wmq]] / OZdar-_mM© 2008 && 41 &&


dmVm`Z

"^maVr` _wgb_mZ og\©$ AmVßH$dmXr Am°a amÔ≠> odam{Yr Zht h¢!' ? gmo]a h˛g°Z AmO _wgb_mZm| H{$ Mmam| Am{a EH$ bmb K{am ItM H$a CZh| gßoXΩY g_mO H{$ Í$[ _| a{ImßoH$V oH$`m Om ahm h° O°g{ dh Oam`_ [{em g_wXm` hm{. Hw$N> bm{Jm| H{$ Hw$H•$À`m| H{$ obE [ya{ _wpÒb_ g_mO [a CßJbr CR>m`r Om ahr h°, E{gm Xem©`m Om ahm h° O°g{ _wpÒb_ ogµ\©$ AmVßH$dmXr Am°a amÔ≠>odam{Yr h¢. Hw$N> bm{Jm| H$s [Îg [m{ob`m{ ∂IwamH$ H{$ odam{Y _| H$hr J`r ]mV [ya{ _wpÒb_ dJ© [a _∂T> Xr J`r, ]∂S>{ eham| H$s pÒWoV Vm{ Zht OmZVm b{oH$Z h_ma{ ZJa H$s _pÒOX g{ [m{ob`m{ ∂IwamH$ o[bmZ{ H$s h_{em A[rb H$s OmVr h°. `h gM h° oH$ _wpÒb_ g_mO AmO ^r ]h˛gߪ` AoeojV h°, Cg{ H$m{B© ^r ^{∂S>m| H$s Vah BÒV{_mb H$a b{Vm h°. CgH$s AmoW©H$ pÒWoV Cg{ am{µOr-am{Q>r H$_mZ{ H{$ Abmdm Hw$N> H$aZ{ H$s Ny>Q> Zht X{Vr Am°a H$B© ]ma AmoW©H$ VßJr oH$gr H$m{ ^r µJbV amh MwZZ{ [a odde H$a X{Vr h°. [hb{ Vm{ AoYH$mße OmZV{ hr Zht oH$ H$hmß ∑`m hm{ ahm h°. AJa Ka _| Q>rdr Mb ahm h° Vm{ Cg [a oµ\$Î_ hr X{Ir OmVr h°. AJa Z{Vm _wgb_mZm| H$m{ bw^mZ{ H$s H$m{oee H$a ah{ h¢ Vm{ BgH{$ obE _wgb_mZ ∑`m H$a gH$Vm h°. AmajU AmoX g{ ^r E{gr pÒWoV Zht ]Zr h° oH$ _wgb_mZm| H$s ]∂S>r gߪ`m H$ht Zm°H$na`m| AmoX _| Am J`r hm{, AmO ^r d{ [hb{ H$s Vah odo^fi H$m_m| H{$ H$marJa h¢ `m AmOrodH$m h{Vw N>m{Q>{ _m{Q>{

H$m_ H$a ah{ h¢. dh A^r BVZm OmJÍ$H$ Zht h° oH$ Cg{ H$] H$hmß odam{Y H$aZm MmohE. BgH$m µ\$m`Xm Hw$N> bm{J CR>m H$a Òd`ß H$m{ hmB©bmBQ> H$aZ{ H{$ obE Om{ ^r ]m{b X{V{ h¢ Cg{ [ya{ _wpÒb_ g_mO H$s AmdmµO _mZ br OmVr h° O]oH$ AoYH$mße OmZV{ hr Zht oH$ H$m°Z ∑`m H$h ahm h°. ahr ]mV AmVßH$dmoX`m| H$s d{ Mmh{ _mAm{dmXr, Z∑gbdmXr `m _wpÒb_ Zm_m| H{$ gßJR>Z H{$ hm|. CZ [a H$m]y [mZm emgZ-‡emgZ H$m H$m_ h°. dh oH$VZr gªVr H$aVr h° Bgg{ oH$gr H$m{ H$m{B© b{Zm-X{Zm Zht. ]g BVZm hr oH$ oH$gr H{$ A[amY H{$ obE oZXm}fm| H$m gßhma Z hm{. d{ AoYH$mar-H$_©Mmar oOZ [a AmVßH$s JoVodoY`mß am{H$Z{ H$m Xmo`Àd h°. d{ J»>r [mH$a AmßI| ]ßX aIV{ h¢ b{oH$Z O] Hw$N> KoQ>V hm{ OmVm h° V] hm`-Vm°]m _MVr h°. Z{[mb gr_m [a AoYH$mar VÒH$am| g{ ohÒgm b{H$a _mb AmZ{ X{V{ h¢ dh Mmh{ hoW`ma hr ∑`m| Z hm{. `oX [°gm \|$H$H$a A[amYr grZm VmZ{ Ky_V{ h¢ Vm{ H$m{B© ∑`m H$a gH$Vm h°. _{am H$hZ{ H$m VmÀ[`© ogµ\©$ BVZm h° oH$ A[amYr ogµ\©$ A[amYr hm{Vm h° Cgg{ CgH{$ g_mO H$m{ Om{∂S>Zm CoMV Zht. . "Ao^Ï`o∫$', [ob`m H$bmß (C.‡.)- 262902

A] VH$ 11000 ‡oV`mß ‡H$moeV hm{ MwH$s h¢ 12345678901234567890123456789012123456789 12345678901234567890123456789012123456789 12345678901234567890123456789012123456789 12345678901234567890123456789012123456789 12345678901234567890123456789012123456789 12345678901234567890123456789012123456789 12345678901234567890123456789012123456789 12345678901234567890123456789012123456789 12345678901234567890123456789012123456789 12345678901234567890123456789012123456789 12345678901234567890123456789012123456789 12345678901234567890123456789012123456789 12345678901234567890123456789012123456789 12345678901234567890123456789012123456789 12345678901234567890123456789012123456789 12345678901234567890123456789012123456789 12345678901234567890123456789012123456789 12345678901234567890123456789012123456789 12345678901234567890123456789012123456789 12345678901234567890123456789012123456789

Ka ]MmAm{, X{e ]MmAm{ Ka ]M{Jm Vm{ g_mO ]M{Jm, g_mO ]M{Jm Vm{ X{e ]M{Jm$&

H$od, Ï`ßΩ`H$ma Am°a d∫$m Aj` O°Z H$s MoM©V [wpÒVH$m "Ka ]MmAm{-X{e ]MmAm{' _ßJdm`{ & obµ\$mµ\{$ _| Xg È[`{ ZH$X `m EH$ È[`{ dmb{ Xg S>mH$ oQ>H$Q> ^{O|$& AodÒ_aUr` gßJrV Am°a Am{OÒdr JrVm| H$s Â`yoOH$ Am∞oS>`m{ grS>r H{$ obE 50 È[`{ + 25 È[`{ aoO. S>mH$ Ï`` "Xmb-am{Q>r' H{$ Zm_ ^{O|$&

gß[H©$ ï "Xmb-am{Q>r' 13, ae_Z A[mQ>©_|Q>, C[mgZr hm∞pÒ[Q>b H{$ D$[a, Eg.Eb.am{S>, _wbwßS> ([pÌM_), _wß]B©-400 080. \$m{Z ï 022-25601588 (gw]h 10 g{ 1 ]O{) H$Wmq]] / OZdar-_mM© 2008$&& 42 &&


.

[wÒVH$-g_rjm

J´m_rU [nad{e H$s H$hmoZ`mß

? X{dXŒm dmO[{`r

bm{H$H$Wm H$s –m°[Xr (H$.gß.) ï S>m∞.X{d|– ogßh ‡H$meH$ ï Ao^Ym [H$meZ, am_X`mbw ZJa, _wO‚\$a[wa-892002 _yÎ` ï 125 È[`{ ""bm{H$H$Wm H$s –m{[Xr'' X{d|– qgh ¤mam oboIV Ao^Ym ‡H$meZ H$m Xg H$hmoZ`m| H$m gßH$bZ h° oOg_| Amaß^ Am_wI ‡oVoZoY H$hmZr "bm{H$H$Wm H$s –m{[Xr' g{ hm{Vm h° Am°a AßV EH$ bKwH$Wm "AmoX_ amJ' H{$ Í$[ _| hm{Vm h°. dÒVwVï `h gßH$bZ EH$ [wÓ[Jw¿N> h° oOg_| J´m_JßYr [nad{e g{ Ow∂S>r odo^fi g_Ò`mEß O°g{ ^´ÓQ>mMma _| ob· bmb\$sVmemhr, JmßYrdmX H{$ g›_mJ© [a MbZ{ H$s H$oR>ZmB`mß, J´m_rU OrdZ H$s odf_VmEß, qbJ^{X OoZV ^´yUhÀ`m H$m _w‘m, dmY©∑` H$m EH$mH$s OrdZ H$m g_md{e h°, BZ g_Ò`mAm| H$m AÀ`ßV am{MH$ Edß gH$mamÀ_H$ C[gßhma ^r h°. BZ H$hmoZ`m| H$m{ [∂T>H$a "‡{_MßX' `mX Am Om`|J{ Vm{ Xygar Am{a o]hma _| ]m{br OmZ{ dmbr ^mfm Edß e„Xm| H{$ `XmH$Xm ‡`m{J g{ H$hmoZ`m| _| EH$ VmµOJr Edß "Am{naoOZobQ>r' [mR>H$ AdÌ` [m`|J{. X{d|– qgh H$s `h b{IZ odYm A›` H$hmZrH$mam| H$s b{IZ odYm g{ o^fi Edß odoeÔ> h°. b{IH$ ¤mam [yd© aoMV "oVah˛oV`m', "^m{O', "Am_wI H$Wm'"[m{g[yV', "`mVZmJ•h' aMZmEß/J´ßW H$Wm gßH$bZ, C[›`mg Edß H$mÏ` gßJ´h h¢. "bm{H$H$Wm H$s –m{[Xr' _| g_mohV Xg H$hmoZ`m| H$s ^mfm _| AOr] gm|Ym[Z h° Om{ gß]ßYm| H$s ]maroH$`m| H$m{ COmJa H$aVm h°. BZ H$hmoZ`m| _| bm{H$ ‡oMobV H$hmdV| Vm{ h¢ hr. gmW _| ]∂S>r gabVm-ghOVm g{ ‡`m{J oH$`{ J`{ dm∑`mße ^r h¢ Om{ AÀ`ßV ‡{aH$ Edß gZmVZ h°. "bm{H$H$Wm H$s –m{[Xr' H$hmZr H$m Zm`H$ amKd]m]m ÒdVßÃVm g{ZmZr ah{ h¢ Am°a JmßYrOr H$s odMmaYmam _| AQy>Q> odÌdmg aIV{ h¢. "g{ZmZr [|eZ' b{Zm AmÀ_m H$m{ ]{M X{Zm h° CZH{$ obE. AVï C›h| g{ZmZr [|eZ b{Zm ÒdrH$ma Zht. [nadma OZm| H$m odam{Y P{bV{ h˛E AZmXa ghm qH$Vw AmÀ_gÂ_mZ [a AmßM Z AmZ{ Xr. "OßJbm| Am°a O{bm| _| H$Q>r OdmZr H$m _m{b ]mah gm° Q>H$m? AmµOmXr H{$ obE ]hm{`{ J`{ bhy H$s H$s_V ]mha gm° Q>H$m$?' /" [|eZ X{H$a gaH$ma Z{ g{ZmoZ`m| H$m{ A[Z{ O°gm

^´Ô> Am°a gwodYm ^m{Jr ]Zm oX`m h°.' / "Om{oX Vm{_ma S>mH$ ewZ{ H{$ D$Zm Ame{, V]{ EH$bm Mbm{ a{!'/ "[°g{ H$m Vm{ E{gm bm{^r oH$ Jwh [a Yam [°gm Or^ g{ CR>m b{'/"`oX ]{Q>m OmßK [a hJ X{ Vm{ OmßK Zht H$mQ> X{V{ h¢'/"bm{Jm| H$m `h hmb oH$ ]{Q>{ [Q>H$H$a N>mVr [a M∂T> OmV{ h¢ Am°a OrdZ ^a H$s H$_mB© H$m ohgm] _mßJV{ h¢' /"H$obH$mb _| Zht Am`|J{ H$•ÓU'/ "AmO Vm{ oH$gr oQ>oQ>oh`m H$m{ hr ohÂ_V H$aH{$ Q>mßJ{ß CR>mZr hm{Jr', AmoX dm∑` [mR>H$m| H$m{ qMVZ H$aZ{ H{$ obE CXmŒm [Q>b [a AdÌ` b{ Om`|J{. Xygar H$hmZr "gybr [a Q>ßJm gÀ`' oejm OJV _| Ï`m· ^´Ô>mMma Am°a KygIm{ar H$m XÒVmd{µO h°. _hmÀ_m JmßYr H{$ og’mßVm| [a A_b H$aZ{ dmbm A‹`m[H$ Bg oZÓH$f© [a [h˛ßMVm h° oH$ "`h oZXm}fm| H{$ _ma ImZ{ H$m g_` h°, gÀ` H{$ ]ma-]ma [amnOV hm{Z{ H$m g_` h°.'- Om{ gÀ` H$m AmJ´h b{H$a Am`m h° Bgr gybr [a bQ>H$m`m J`m, BoVhmg Bg gM H$m gmjr h°.' Bg H$hmZr _| - "AmX_r H$m{ g_` H{$ gmW MbZm MmohE,'/ "AoYH$ma Im{H$a ]°R> OmZm _hm XwÓH$_© h°' / "]{Bµ¡µOV qµOXJr OrZ{ g{ Vm{ b∂S>H$a _a OmZm l{`ÒH$a h°.' AmoX dm∑` _yÎ`dmZ Edß gZmVZ h¢. "A[Z{ bm{Jm| H{$ ]rM' H$m Mnaà gÀ`, gab, X{e H{$ ‡oV ›`m°N>mda ahm qH$Vw [nadma g_mO _| C[{ojV OrdZ oO`m. _h˛Am ]m]m O°g{ d•’ H{$ AmÌdmgZ-‡m{ÀgmhZ g{ OrdZ H{$ ‡oV ÒZ{h [wZï OmJ•V hm{ J`m. "d°g{ Vm{ gŒma Ny>V{ AmX_r H$m{ ' OZ_ H$m KmQ> ]h˛V Xya Ny>Q> J`m bJVm hr h° Am°a _aZ H$m H$Jma ha [b H$ar] AmVm gmµ\$ PbH$Vm h°.'/ "A[amoY`m| H$m H$m{B© Y_© Zht hm{Vm' AmoX dm∑`mße [mR>H$ H{$ _Z H$m{ Hw$a{XZ{ H{$ obE [`m©· h¢.' "gbmIm| H{$ [ma' EH$ E{gr _{Ym gß[fi ]{Q>r H$s H$hmZr h° oOg{ CgH$m o[Vm erK´ oddmh H$a A[Z{ Xmo`Àd g{ ¿`wV hm{ OmZ{ H$s OÎXr _| h°. qH$Vw Cg ]{Q>r H$m H$hZm h° oH$, ""_¢ bVm H$s Vah oH$gr [wÈf H{$ ghma{ OrdZ OrZ{ H$m{ amOr Zht, [oV H{$ Í$[ _| _wP{ H$m{B© _O]yV VZm Zht, OrdZ ^a H$m gm`m MmohE.'' Bg H$hmZr H$m gma h°. "_mß-]m[, [nadma, g_mO A[Zm H$V©Ï` ^a H$a X|- [mb[m{g H$a, [∂T>m-obIm H$a V°`ma H$a X| ]Ém| H$m{ ]g! emXr CZH$m A[Zm _m_bm h°, H$] H$a|J{, oH$gg{ H$a|J{, H$a|J{ `m Zht H$a|J{, `h \°$gbm CZH$m hm{Jm.' "gßJ´m_' H$hmZr EH$ E{gr ‡]w’ J´hUr H$s H$Wm h° Om{ H$hVr h° - H$m°Z gr E{gr _mß hm{Jr oOg{ EH$ ]{Q>{ H$s Mmh Z hm{Jr, dh Mmh _{a{ AßXa ^r h° _Ja ]{Q>r H{$ OrdZ H$m _m{b

H$Wmq]] / OZdar-_mM© 2008 && 43 &&


MwH$mH$a _wP{ ]{Q>m Zht MmohE.' b{IH$ ^´yUhÀ`m H$m _mo_©H$ _w‘m CR>mH$a Bg oZÓH$f© [a [h˛ßMm oH$ ]{Q>m Edß ]{Q>r _| H$m{B© AßVa Zht. "]{Q>m ahVm h° A_{naH$m _| Am°a `hmß _mß-]m[ H$s bme ‡Vrjm H$aVr ahVr h°. oH´$`mH$_© VH$ Zht Am [mV{ ]{Q>{.' "OJ ]{JmZm' H$hmZr _| d•’ A[Z{ [oadma H{$ ]rM hm{V{ h˛E EH$mH$s Am°a ]{Ka _hgyg H$aVm h° qH$Vw H$m°Qw>ßo]H$ H$bh H$m AßV gH$mamÀ_H$ h°, ]y∂T>{ ]m]m H{$ ^m{OZ H$m g_woMV ‡]ßY hm{Vm h°. OrdZ H$m Jß^ra gÀ` b{IH$ Z{ H$]ra [ßWr ^mfm _| ]∂S>r gabVm-ghOVm g{ oH$`m h°. "h_ bm{J ZmWHß$R> H{$ ]°b h¢, ^m`! A] h_ bm{Jm| H{$ obE EH$ hr H$m_ ]Mm h° - Mw[Mm[ Cg Ifl[∂S>dmbr H$m ‹`mZ H$a| Am°a ]mQ> Om{h| b{dB`m H$m oH$ dh Am`{Jm Am°a h_| ggwamb b{ Om`{Jm.' "`m{Ω` CÂ_rXdma' _| oejm Edß emgZVßà _| Ï`m· AZmMma H$m{ _Zm{aßOH$ T>ßJ g{ ‡ÒVwV oH$`m J`m h°. "H$Ò]{ _| g{o_Zma' H$hmZr _| eha H$h{ OmZ{ dmb{ H$Ò]{ _| EH$ gmohpÀ`H$ gm_moOH$ gßÒWm Am°a CgH{$ g^mgX H$m`©H$Vm©Am| H$m g{o_Zma H{$ Am`m{OZ H{$ obE oZÌN>b CÀgmh Am°a g{o_Zma _| Am_ßoÃV JU_m›` AoVoW H$m gwam ‡{_ b{IH$ Z{ ‡ÒVwV oH$`m h°! ...""_Ja `hmß Vm{ ]m{bZm h° Z! _¢ o]Zm o[`{ Z obI gH$Vm hˇß, Am°a ]m{b Vm{ H$VB© Zht gH$Vm.''.... ""Am[ amOYmZr H{$ gmohÀ`H$ma h¢, Vm{ EH$ AmY [{J b{Z{ g{ Am[H$s gmar VH$brµ\$ \$m°aZ ^mJ Om`{Jr.'' H$hmZrH$ma Z{ amOYmZr H{$ E{g{ hr gmohÀ`H$ma H$s ]oI`m CY{∂S> Xr h°. "h° A_m oZem' EH$ ""EßJ´r Am{ÎS> _°Z'' H{$ _m‹`_ g{ odÌdod⁄mb` H{$ ‡emgZ _| Ï`m· A‹`m[H$m| H{$ ‡oV ]{ÈIrbm[admhr H$m bobV ‡ÒVwVrH$aU oH$`m J`m h°. ...""Zm CÂ_rXr _| ^r EH$ CÂ_rX ]Mr ah OmVr h°. dhr Vm{ oObmVr h°/'' ...""]w∂T>m[{ _| AmH$a bJVm h° oH$ EH$ ]ma o\$a ]{am{µOJma hm{ J`{/'' ""amYm _m{hZ H$m ˆX` C_∂S> [∂S>m, Or _| Am`m, [{∂S> H$m{ ]mhm| _| ^aH$a CgH{$ VZ{ g{ Jmb gQ>m AmßI| _yX b{''/ ....""Xm{Zm| Am{a g{ Z{h YmamEß ]h H$a EH$ Xyga{ _| ‡dmohV hm{ ahr Wt, amYm_m{hZ H$m{ bJm _mZm{ [{∂S> CgH$m hmbMmb [yN> ahm hm{ oH$ BVZ{ oXZ Am°a ∑`m H$aVm ahm...'' _mo_©H$ dm∑` [mR>H$ H{$ AßVg H$m{ Ò[e© H$aZ{ H{$ obE [`m©· h¢. ""AmoX_ amJ'' bKwH$Wm h°. ]`mbrg df© H{$ gwXrK© d°dmohH$ OrdZ H{$ ]mdOyX [oV-[ÀZr H{$ ]rM Xama! ""^ybm| H$m ogbogbm hr OrdZ h°''/ ""AmX_r Cgr H$m{ Ï`∫$ H$aVm h° Om{ CgH$m _yb Òd^md hm{Vm h°.'' "MmßQ>m' .....""CVa Am`{ Z A[Zr

AmoX_ ZßJB© [a!'' dÒVwVï `h bKwH$Wm EH$ C[›`mg H$m bKwÈ[ gm h° - JmJa _| gmJa. ""bm{H$H$Wm H$s –m{[Xr'' _| ‡m`ï g^r H$hmoZ`mß ogZ{oMÃU H{$ AZwHy$b h¢. `h AZyR>r [wÒVH$, H$Wm gßH$bZ [R>Zr` Edß gßJ´hUr` h°. . 202/4, gmJa Xe©Z, g{∑Q>a 18, Z{Í$b ([pÌM_), Zdr _wyß]B© - 400 706

A_bVmgr-JßY dmb{ JrV

? O` MH´$dVu

gmßg-gmßg d•ßXmdZ (JrVgßJ´h) ï lr_Vr _Yw‡gmX ‡H$meH$ ï lr ‡H$meZ, 32 gaH$ma b{Z, H$m{bH$mVm-700007 _yÎ` ï 125 È[`{

gm¢X`©, _mYw`© Am°a H$m{_bVm "JrV' H$s emÌdV ‡H$•oV h°. AmoXH$mb g{ hr h_ma{ H$od`m| Z{ A[Z{ JrVm| H{$ _m‹`_ g{ OrdZ Am°a OJV≤ H{$ gma{ gm¢X`© Am°a gm°>d H$m{ ododY Í$[m| _| ‡ÒVwV oH$`m h°. `h Am°a ]mV h° oH$ JrV H{$ Bg JwU H$m{ "obOobOr ^mdwH$Vm' H$hH$a V_m_ Ambm{MH$m| Z{ Bg{ A[Zr Ambm{MZm H$m b˙` ]Zm`m Am°a Z`r H$odVm H{$ ]a∑g "JrV' H$m{ ImnaµO H$aZ{ H$m ‡`mg oH$`m. ]hahmb, h_mam odf` `h Zht h°. h_ Vm{ JrV H{$ Cg ÒdÍ$[ H$s ]mV H$a ah{ h¢, Om{ _ZwÓ` H$s AmoX_-[´d•oŒm`m| _| g_m`m h° Am°a oOg{ CgH$s "amJmÀ_H$AZw^yoV`m| H$m Z°goJ©H$-‡Ò\w$Q>Z' H$hm OmVm h°. ohßXr H$s g_H$mbrZ H$do`oÃ`m| _| _Yw ‡gmX H$m Zm_ Om{ bm{J OmZV{ h¢, d{ `h ^r OmZV{ h¢ oH$ `h dh Zm_ h° Om{ JrV H{$ bmobÀ` Am°a _mYw`© H$m{ Z ogµ\©$ A[Zr b{IZr, Ao[Vw A[Zr gmßg-gmßg [a gOm`{ h˛E h°. CZH{$ [yd© ‡H$moeV JrV gßJh´ "AmßJZ ^a AmH$me' Am°a g⁄ï ‡H$moeV JrV gßJ´h "gmßg-gmßg d•ßXmdZ' g{ JwµOaV{ h˛E H$m{B© ^r gˆX` gßd{XZerb Ï`o∫$ _{ar ]mV H$s VgXrH$ H$a gH$Vm h°. o\$bhmb gmßg-gmßJ d•ßXmdZ _{ar AmßIm| H{$ gm_Z{ h°, _{ar AmßIm| _| h°. Bg JrV gßJ´h _{ß H$do`Ãr H{$ Hw$b 102 JrV gßJ´hrV h¢. BZ JrVm| H{$ ]ma{ _| `oX EH$ dm∑` _| A[Zr am` X{Zr hm{, Vm{ o]Zm EH$ [b Jßdm`{, _¢ `h H$h gH$Vm hˇß oH$ Bg JrV gßJ´h _| H$do`Ãr Z{ Òd`ß H$m{ gß[yU© Í$[ g{ Ao^Ï`∫$ oH$`m h°. Ï`o∫$JV Í$[ g{ Om{ bm{J _YwOr g{ [naoMV h¢, d{ CZH{$ ÒZ{ohb, AmÀ_r`, oZÌN>b Am°a _•Xwb Ï`o∫$Àd g{ oZÌM` hr [naoMV hm|J{. Am°a

H$Wmq]] / OZdar-_mM© 2008$&& 44 &&


H$hZm Z hm{Jm oH$ CZH$m `hr Ï`o∫$Àd CZH{$ BZ JrVm| _| ¡`m| H$m À`m| CVa Am`m h°. qhXr H{$ AÀ`ßV AmXaUr` Am°a da{ `H$od S>m∞. oH$em{a H$m]am H$m{ g_o[©V `h JrV gßJ´h ha H$m{U g{ lr_Vr _Yw ‡gmX H$s JrV oZ>m H$m{ ‡_moUV H$aVm h°. JrV H{$ ‡oV CZH$m g_[©U gß[yU© h°, Bg_| H$m{B© AJa-_Ja H$s JwßOmBe Zht h°. em`X `hr H$maU h° oH$ C›hm|Z{ Bg H•$oV H$m Zm_ "gmßg-gmßg d•ßXmdZ' oX`m h°. d•ßXmdZ Om{ ‡{_, fl`ma, _Zwhma H{$ [odÃV_ AWm~ H$m ‡VrH$ h°, CZ gma{ AWm~ H$m{ H$do`Ãr A[Zr gmßg-gmßJ _| g_m b{Zm MmhVr h°. d{ H$hVr h¢ ï""A_bVmgr JßY [mH$a /X[©Zm| [a C^a Am`r$. ÒdflZ-aW [a Om{ M∂T>r Wr / `mX b{H$a am{eZmB©$. MmßXZr H$m{ [à obI Xyß/ h¢ o_bZ H$s `m{OZmEß$.'' BZ JrVm| _| ‡H•$oV Am°a ‡{_ H{$ O°g{ Am°a oOVZ{ oMà C[oÒWV h¢, CZg{ H$do`Ãr H$s ‡oV]’Vm Z ogµ\©$ JrVm| H{$ ‡oV Ao[Vw CZH{$ Ï`o∫$Àd H$s H$m{_bVm H{$ ‡oV ^r Ï`∫$ hm{Vr h°. `h ]mV ]ma-]ma Xm{ham`{ OmZ{ H{$ ]mdOyX ¡`m| H$s À`m| _hÀd[yU© h°. gßJ´h H{$ oH$gr ^r JrV H$m{ CR>mH$a X{I broOE, O°g{ q]] Am°a ‡VrH$ BZ JrVm| _| C[pÒWV h¢, d°g{ ]h˛V H$_ JrVH$mam| H{$ `hmß h¢. EH$ CXmhaU X{I| ï""gagm| H$s ∑`mar _{ß `m°dZ JXam`m h°, agdßVr [wadm Z{ Mwß]Z o^Odm`m h°. _m°g_ H$s [mSw>obo[ [∂T>Vm ]ZOmam h°, o‡`V_ H$s ]mhm| _{ß IwbVm Job`mam h°, o^Zgmam Mm°IQ> H$m{ ›`m{Vm X{ Am`m h°.'' H$odVm H{$ ]ma{ _| H$hm OmmV h° oH$ dh gM H$s ‡d∫$m hm{Vr h°. BgrobE AßY{a{ H{$ oIbmµ\$ _emb H$s Vah dh _mZdVm H$m{ amh oXIbmVr h°. h_mam g_` AÀ`ßV odS>ß]ZmAm|, ÃmgoX`m|, XheVm| H$m g_` h°. ^´Ô>mMma, AZmMma, d°fÂ`, od¤{f, f∂S>`ßà H{$ AßY{a{ h_ma{ g_ÒV OrdZ _yÎ`m| [a H$mob_m H$m AmdaU S>mb{ h˛E h¢. E{g{ _| EH$ gßd{XZerb aMZmH$ma H°$g{ Mw[ ah gH$Vm h°. dh AßY{a{ H$s Am{a _wImoV] hm{H$a [yar VmH$V g{ H$h CR>Vm h°ï""bJm h˛Am h° V_ H$m [ham, _{a{ S>a H{$ AmßJZ _|, H°$g{ _Z H$m Xr[ ObmDß$, Ao^emo[V OrdZ _|. _mZdVm ImVr _mZd H$m{, bmO o]H$ hmQ>m| _|, IyZ ]h ahm [mZr O°gm, Y_© \$gm H$mßQ>m| _|.'' ogµ\©$ BVZm hr Zht, H$do`Ãr Bg AßYH$ma H$m{ MraZ{ H$m _mJ© ^r ‡eÒV H$aVr h°.

""kmZ ‹`mZ hm{, AmamYZ hm{, Aß]a H$m _Z Py_{, j_m, X`m, H$ÈUm H$s gnaVm, YaVr H$m VZ My_{'' H$od H$s qMVm ogµ\©$ CgH$s A[Zr qMVm Zht hm{Vr. dh A[Z{ oXb _| [yar _mZdVm H$s [r∂S>m, qMVm b{H$a OrVm h° Am°a Bg [r∂S>m g{ _w∫$ hm{Z{ H{$ amÒV{ VbmeVm h°. _Yw ‡gmX H{$ JrV H$m EH$ Aße —Ô>Ï` h°. ""Jwb_m{ha gr qµOXJr H$m{, Zr_ O°gm ∑`m| ]Zm`|? Yy>[ H{$ gÂ_wI hßg{ h_, AmßoY`m| H$m{ ga M∂T>m`{ß N>mh _| A_amB`m| H$s, EH$ XyO{ H$m{ Q>Q>m{b|.'' gßJ´h H$s [yU© [roR>H$m ([wam{dmH≤$) _| l’{` oH$em{a H$m]am H$hV{ h¢ - ""g_H$mbrZ H$mÏ`OJV H{$ oH$gr I{_{, _R> `m S>{a{ g{ gß]ßoYV Z hm{H$a ^r _Z ZdJrV H{$ g^r VÀdm| H$m{ OrdZ Xe©Z, AmÀ_oZ>m, Ï`o∫$]m{Y, ‡roV, [nagßM`, AmßMobH$Vm, g_H$mbrZVm, gmd©H$mobH$m Am°a bm{H$^m{Ω`Vm H$m{ `h H$do`Ãr g_PZ{ H$m ‡`ÀZ H$a ahr h°. JrV Am°a ZdJrV H${ gy˙_ AßVa H$m{ ^r `h H$do`Ãr AßV_©Z g{ ]yPZ{ H$m gmhg H$a ahr h°.'' gab e„Xm| _| Jy∂T> g{ Jy∂T> ^mdmZw^yoV`m| H$m{ AÀ`ßV ghO H$mÏ`-^mfm g{ AbßH•$V H$a X{Zm _Yw ‡gmX H$m{ AbJ g{ a{ImßoH$V oH$`{ OmZ{ `m{Ω` ]ZmVm h°. CZH$s aMZmAm| _| O°g{ C[_mZ Am°a ‡mH•$oVH$ C[mXmZ `Ã-VÃ-gd©Ã C[pÒWV h¢, dh CZH$s _m°obH$Vm H$s Jdmhr Vm{ X{V{ hr h¢, CZH{$ JrVm| H$m{ VmµOJr ^r ‡XmZ H$aV{ h¢. `h AmQ>©, `h d°oeÓQ>Á CZH{$ [na[∑d OrdZmZw^dm| g{ gß[•∫$ g•OZ H$_© H$s oZaßVaVm H$m [naUm_ h°. "[naOmV gr oOOrodfmEß', "_{KdUu Z{h', "A_bVmgr JßY', "_m°g_ H$s [mßSw>obn[', "\$mJwZ gr X{h', "oga o\$ar _mXH$ KQ>mEß', "_m{a[ßoI`m amV|', "—JOb H$s bm{ar', "gß`_ H$s KmQ>r', "haH$mam _Yw_mg', "AbH$m| H$s Mm°IQ'>, "[U©Hw$Q>r gmßgm| H$s' AmoX ‡`m{J gmßg-gmg d•ßXmdZ H{$ JrVm| H$m{ ZdJrV H{$ YamVb [a [ya{ AoYH$ma Am°a gÂ_mZ H{$ gmW [´oVo>V H$aV{ h¢. `Ã-Và [m°amoUH$ o_WH$m{ß H{$ ‡`m{J Z{ BZ JrVm| H$m{ ‡^mdm{À[mXH$Vm H$s —oÔ> g{ ‡^odÓUw ]Zm oX`m h°. g•OZ-^md]m{Y, gßd{XZm Am°a g߇{fUr`Vm `{ VrZm| VÀd "gmßg-gmg d•ßXmdZ' H{$ JrVm| _| A[Z{ gO©H$ H{$ Ï`o∫$Àd H$s ‡oV¿N>m`m ]ZH$a [mR>H$ H{$ g_j C[pÒWV hm{V{ h¢. Amem H$s OmZr MmohE oH$ "gmßg-gmßJ d•ßXmdZ' H{$ `{ JrV gˆX` [mR>H$m| ¤mam ^a[ya gamh{ Om`|J{ Am°a H•$oV qhXr H$mÏ`-gßgma _| A[Zr [hMmZ ]ZmZ{ _| g\$b hm{Jr. .E_ 1/149, Odmha odhma, am`]a{br - 229010 (C.‡.)

H$Wmq]] / OZdar-_mM© 2008 && 45 &&


gm_moOH$ H$Wm oeÎ[ H$s Ao^Ï`o∫$

? S>m∞.AoZb Jhbm°V

"EH$ Am°a JmßYr' (H$Wm gßJ´h) ï _XZ _m{hZ "C[|–' [´H$meH$ ï Eg Hw$_ma EßS> Hß$[Zr, Z`r oXÑr 110002. _yÎ` ï 100 È[`{

AmO H{$ b{IZ _| ÒdVßÃVm[yd© H{$ b{IZ g{ AoV o^fiVm h°. AmO H$hmZr ‡oVÒ[Ym© H$s oeH$ma Zht h° Ao[Vw gß[yU© H$Wm gmohÀ` bJmVma ZyVZ ‡`m{J Edß ‡JoVerb aMZmYo_©Vm H$m _mJ©Xe©Z oZ^m ahm h°. dV©_mZ H$hmZr b{IZ ‡{_MßX Edß ‡gmX g{ ^r ‡^modV h° Am°a a{Uw, H$_b{Ìda g{ ^r ‡m{ÀgmohV h°. Ohmß VH$ _XZ _m{hZ C[|– H{$ MoM©V H$hmZr gßJ´h "EH$ Am°a JmßYr' H$m ‡ÌZ h°, Cg_| H$hmZrH$ma H$s Ω`mah H$hmoZ`mß Edß Mmbrg bKwH$WmEß gßJ´hrV h¢, H$hmoZ`m| _| [mnadmnaH$, gm_moOH$ Edß amOZroVH$ gam{H$mam| H$m{ ]∂S>r _mo_©H$Vm g{ CH{$am J`m h°. Ohmß, "aß^m{ ]wAm' H$hmZr _| Jmßd H$m{ ]∂S>r ]y∂T>r H{$ A[ZÀd Edß _hÀd H$m{ Xem©`m J`m h°, dht "]mV AZH$hr' _| "o[VmH$s dm[gr', "]wP J`r _emb', H$hmoZ`m| _| o]IaV{ [mnadmnaH$ naÌVm|, Qy>Q>V{ gm_yohH$ [nadmam| H$s ÃmgXr H$m{ ]∂S>r _mo_©H$Vm g{ Ï`mª`mo`V oH$`m J`m h°. BVZm hr Zht EH$ Am°a H$hmZr "]hamh˛ AmIwXm' _| ]∂T>V{

‹doZ ‡XyfU [a H$amam Ï`ßΩ` oH$`m J`m h°. "ehmXV aßJ bm`r' _| H$maoJb `w’ H{$ ehrXm| H$m{ `mX H$aH{$ Z`r [r∂T>r _| `w’ Edß g{Zm _| OmZ{ H{$ obE CÀgmohV oH$`m J`m h°. `mZr oH$ ‡m`ï g^r H$hmoZ`mß C‘{Ì`[aH$ Edß oejm‡X ^r h¢ Am°a Z`r Ò\y$oV© g{ [mR>H$ H$m{ PßH•$V H$aZ{ _| gj_ h¢. Bgr ‡H$ma bKwH$WmEß ^r gßoj· hm{V{ h˛E ^r ]∂S>{ gam{H$mam| H$m{ [yU© H$aVr h¢ "S>mHy$ Am`{ W{', "À`mJ_yoV©', "X{dVm', "[°gm _mB©]m[', "O] _yoV© ]m{b{ M_ÀH$ma', "g‰` H$m°Z', "C_´' AmoX bKwH$WmEß N>m{Q>{ H°$Zdmg H$s ]∂S>r gm{M H$m{ COmJa H$aZ{ _| gj_ h¢. "B©Ìda H$s hßgr' bKwH$Wm H$m Am`m_ X{oIE. O] _hmÀ_m g{ [yN>m B©Ìda H$] hßgVm h°, Vm{ _hmÀ_m Z{ ]Vm`m oH$ O] AmX_r A[Z{ Ah_ _| H$hVm h° oH$ B©Ìda Hw$N> Zht, g] Hw$N> _¢ hˇß, Vm{ B©Ìda R>hmH$m bJmH$a hßgVm h°. Bgr ‡H$ma "C_´' bKwH$Wm _| O] fl`mgm fl`mD$dmb{ ]y∂T>{ g{ [yN>Vm h° ]m]m Am[H$r C_´ oH$VZr h° Am°a Odm] o_bVm h° Mma df© ogµ\©$, O] g{ [mZr o[bm ahm hˇß Vm{ fl`mgm XßJ ah OmVm h°. Bg ‡H$ma bKwH$WmAm| _{ß ^r EH$ Xe©Z, EH$ oZ>m, EH$ OrdZr gmW©H$Vm oZohV h°. g_J´Vï "EH$ Am°a JmßYr' H$Wm-gßJ´h [´^mdr H$Wm aMZmAm| H$m ‡^mdr JwbXÒVm h°. gmohÀ`-OJV _| ‡^mdr [hMmZ ]Zm`{Jm. . ‡m{\{$ga, H{$.Ama.H$m∞b{O, _Wwam

ï ‡mo·-ÒdrH$ma ï ^JdmZ Z{ H$hm Wm (Ï`ßΩ`) ï S>m∞. gy`©]mbm, J´ßW AH$mX_r, 1659 [wamZm Xna`mJßO, Z`r oXÑr 110002, _y. 150/AYyam gM (H$ß.g.) ï S>m∞. a_mH$mßV ojoVO, oedm ‡H$meZ, b{H$ am{S>, ^mßSw>[ ([.), _wß]B© - 400 078, _y.100/_w∂S>V{ h˛E _m{∂S> (H$.gß.) ï aOZr qgh, A_•V ‡H$meZ, emhXam, oXÑr - 110 032, _y.- 125/[VP∂S> H{$ ]mX (H$.gß.) ï [a_mZßX "AYra', lr AßoJam em{Y gßÒWmZ, OtX (hna.) - 126 102, _y. - 80/[nadV©Z (H$.gß.) ï _ßOw Jw·m, ‡^mV ]wH$g|Q>a, ]r-2/104 erVb [°b{g, _ram am{S> ([y.), _wß]B© - 401 107 _yÎ` - 150/EH$ Am°a JmßYr (H$.gß.) ï _XZ _m{hZ "C[|–', Eg.Hw$_ma EßS> Hß$., 3613 Xna`mJßO, Z`r oXÑr - 110 002 _y. - 100/gm]a_oV H$m XX© (H$m.gß.) ï S>m∞. Jm{[mb H$•ÓU e_m© "_•Xwb', qhXwÒVmZ [p„bH{$eZ, bIZD$ (C.‡.). _y.- 150/H$] bm°Q>{Jm ZXr H{$ Cg [ma J`m AmX_r (H$.gß.) ï ^m{bmZmW Hw$edmh, AßoVH$m ‡H$meZ, gr-56/`yOrE\$-4, embrJma JmS>©Z, JmoµO`m]mX - 201 005 _y. - 225/JrV JßJm H$m Z`m ^JraW (J⁄) ï _YwH$a Jm°∂S>, Z_Z ‡H$meZ, _wß]B©, _y. - 200/Aj` emßoV H$s Im{O (H$m.gß.) ï Aj` Jm{Om, C⁄m{J ZJa ‡H$meZ, 695 ›`y H$m{Q> Jmßd, Or.Q>r.am{S>, JmoO`m]mX (C.‡.) _y.-100/g[Zm| H$m _m°g_ (H$mÏ`) ï lr hf©, gm_moOH$ ‡H$meZ, hf© ^dZ, ]{Urga ]mar H{$ ]mha, ]rH$mZ{a - 334 005 _y. - 150/JwbXÒVm (µJµOb gßJ´h) ïF$ofdße, S>m`_ßS> [m∞H{$Q> ]w∑g, E∑g-30, Am{Ibm BßS>pÒQ≠>`b Ena`m, \{$O-2, Z`r oXÑr-110 020 _y.-75/H$Wmq]] / OZdar-_mM© 2008$&& 46 &&


µJµOb

H$m{Z{dmbm H$_am ?amhr eßH$a _H$mZ ]ZZ{ H{$ ]mX, ]Zm EH$ H$m{Z{ dmbm H$_am, gm{Mm Wm Am∞o\$g `m ÒQ>S>r ]Zm`|J{ E{gm Zht hm{ gH$m, dh H$_am [wamZr MrµOm| H{$ obE, aIm J`m. Cg_| EH$ [wamZm Q≠>ßH$, [wamZr oH$Vm]|, [wamZ{ \$ZuMa, [oÃH$mEß, Om{ H$m\$s H$m{oee H{$ ]mX ^r Kadmb{ ]{M Zht [m`{. A] Cg H$_a{ g{ Ow∂S>Z{ bJm Wm, _{am [wamZm ApÒVÀd, _{am AH{$bm [Z, _{ar ^rVa H$s _•V gßd{XZmEß. `{ g] ^r Bgr H$m{Z{ dmb{ H$_a{ H$m ohÒgm ]Zt, _¢ ^r [wamZm, C›ht MrµOm| H{$ ]rM gm{Vm hˇß, gm{MVm hˇß ∑`m| ]ZV{ h¢ E{g{ H$_a{, Om{ dOyXhrZ h¢, Zµ\$aV [Z[mV{ h¢ Xyoa`mß ]∂T>mV{ h¢, Am°a AmX_r AbJ hm{ OmVm h° A[Z{ OrdZ g{ ^r, E{g{ hr H$m{Z{ dmb{ H$_am| _| ∑`m| ]ZV{ h¢ E{g{ H$_a{... . ¤mam em∞[r g|Q>a, oZH$Q> ÒQ>{Q> ]¢H$, ]yQ>r _m{∂S>, amßMr 834009

?odZ` o_l XX© H$m Ahgmg oXb _| Bg µH$Xa ]∂T>Z{ bJm, µJ_µOXm H$m{ BßoVhmB© H$m _µOm o_bZ{ bJm. O]oH$ _{b{ _| V]mhr H$m _Mm H$m{ham_ Wm, EH$ ]Ém ]mßgwar H$s oµOX `hmß H$aZ{ bJm. Om{ AßY{am| g{ S>a{ dm{ am{eZr oH$g H$m_ H$s, o\$H´$ _| A[Z{ gdmbm| H$m YwAmß CR>Z{ bJm. AmZ{ dmbr AmhQ>| òm_m{e hm{H$a ah J`t, H$mZ X{H$a XÒVH$m| [a dµµ∑V ∑`m gwZZ{ bJm. oµOßXJr H{$ _m`Z{ ]Xb{ ZµOa AmZ{ bJ{, `yß XnaßXm| H{$ eha _| AmX_r ahZ{ bJm. ∑`m òwXm [a H$m{B© o]Obr oJaZ{ dmbr h° ]Vm, _µOh]r C›_mX H$m A] ¡dma Om{ M∂T>Z{ bJm. EH$ gyaO hr COmb{ H{$ obE Hw$N> H$_ Z Wm, Xygam ^r em`ar H{$ Í$[ _| V[Z{ bJm. . ]r-161. hgZ Imß _{dmVr ZJa, Abda (amO.)-301001

µJµOb| ?eHy$a AZda JmVr h˛B© H$m{`b Z H$m{B© _m{a o_b{Jm, eham| _| _erZm| H$m µ\$µH$V em{a o_b{Jm. AmgmZ Zht h° V{am Cg [ma [h˛ßMZm, _PYma _| Vyµ\$mß H$m ]∂S>m µOm{a o_b{Jm. E{g{ hr oZJmhm| H$m{ PwH$m`m Zht H$aV{, O] oXb H$m{ Q>Q>m{bm{J{ Vm{ BH$ Mm{a o_b{Jm. "µJmob]' hm{ oH$ "Vwbgr' hm{ g^r h˛ÒZ H{$ AmJ{, oOgH$m{ ^r `hmß X{oIE H$_µOm{a o_b{Jm. ]°R>{ g{ Vm{ XwI-XX© H$^r òÀ_ Z hm|J{, ohÂ_V Om{ aIm{J{ Vm{ H$ht N>m{a o_b{Jm. V[V{ h˛E ghamAm| _| ∑`m [mAm{J{ "AZda', [mZr Vm{ _{a{ `ma H$ht Am°a o_b{Jm.

H°$gr A[ma ^r∂S> h° [ZKQ> H{$ Amg[mg, ∑`m H$m{B© Zmd Sy>] J`r VQ> H{$ Amg[mg. Am Om` oH$g K∂S>r `hmß gßX{e _m°V H$m, h_ Or ah{ h¢ X{oIE _aKQ> H{$ Amg[mg. H$] VH$ H$a|J{ Mm°H$gr OrdZ H$s h_ `hmß, H$] VH$ Ya|J{ H$mZ H$m{ AmhQ> H{$ Amg[mg. O] g{ ^a{ ]mµOma _| ]mamV BH$ bwQ>r, XwÎhZ H$m{ S>a gm bJVm h° KyßKQ> H{$ Amg[mg. _Z _| [odà ‡{_ H$s BH$ H$m_Zm ob`{, goX`mß JwµOa J`t V{ar Mm°IQ> H{$ Amg[mg. V°`ma hm{ ^r OmBE A] `w’ H{$ obE, "AZda' h_mam X{e h° gßH$Q> H{$ Amg[mg.

. e_r_ _ßoOb, g{R>mZr Mm°H$, lr[wam, H$m{Q>m- 6 (amO.) H$Wmq]] / OZdar-_mM© 2008 && 47 &&


µJµOb `mX Zht AmVm ? X{d|– naUdm O°g{ `mX Zht AmVm, oH$ H$] [hZr Wr A[Zr g]g{ fl`mar H$_rµO Am∂nIar ]ma oH$ ∑`m h˛Am CgH$m hl? gm`H$b [m|N>Z{ H$m H$[∂S>m ]Zr N>rOVr ahr _gm°Vm ]Z oH$gr Mm°H{$ _|, oH$ Q>ßJr h˛B© h° oH$gr H$mH$^Jm{∂S>{ H$s I[oÉ`m| [a. `mX `h ^r Zht AmVm, oH$ [grZ{ _| gZr H$_rµO H$s Vah H$B© H$m_ ^r JX© \$mßH$ ah{ h¢, oH$gr H$m{Z{ _|. . 201/1, o‡H$mßH$m{ H$mbm{Zr, ZßXZr XyY ^ßSma H{$ D$[a, BßXm°a - 452009

? ‡m{. ^mJdV ‡ÎhmX o_l "oZ`mµO' amµO [yN>m{J{ Vm{ Jm°ha1,gm o]Ia OmDß$Jm, Qy>Q> OmDß$Jm _Ja hmW Zht AmDß$Jm. _{a{ Oµµ¡]mV H$m{ _moZßX{ ohZm2 o[gZ{ Xm{, gwò© ÈB© Z ghr AmO Vm{ H$b bmDß$Jm. oH$g_| ohÂ_V h° _{a{ XX© H$m{ Ny>H$a X{I{, _¢ dm{ AmoVe3 hˇß oH$ [ÀWa H$m{ ^r o[KbmDß$Jm. ∑`m g_PVm h° dm{ hÒVr H$m{ o_Q>m X{Jm _{ar, _¢ dm{ XmZm hߡ Om{ _a _a H{$ ^r CJ AmDß$Jm$. OmZVm hˇß _¢ µO_rZ H$s hµH$sµH$V H$m{ oZ`mµO, gm{MV{ ∑`m h¢ _¢ dmXm| g{ ]hb OmDß$Jm$. 1 _m{Vr, 2 _{hßXr H{$ g_mZ, 3 AmJ. . E\$.E\$.4, ]r „bm∞H$, gZ[m∞da ‚b°Q>g, JwÈHw$b am{S>, Ah_Xm]mX- 380052

µJµOb ?H{$ed eaU `yß Vm{ XwoZ`m hr H$_ OJh _| h°, Hw$N> ^r a∑Im Zht H$bh _| h°. hm`-Vm°]m hr, hm`-Vm°]m hr, Am[gr hma `m µ\$Vh _| h°. Vy g_PVm h° oXb H$m{ Zm[ ob`m, O]oH$ D$[a H$s hr gVh _| h°. ‡{_ H$m __© V] [Vm MbVm, oOg K∂S>r AmÀ_m odah _| h°. o\$a Z oXZ^a H$ht o_b{Jr Om{, _ÒV, R>ßS>r hdm gw]h _| h°. .Eg 2/564 ogH$am°b, dmamUgr- 221002

[mR>H$m|/J´mhH$m| g{ oZd{XZ H$•[`m "H$Wmq]]' H$s gXÒ`Vm amoe _Zr Am∞S>©a g{ ^{OV{ g_`, _Zr Am∞S>©a \$m∞_© [a "gßX{e H{$ ÒWmZ' [a A[Zm Zm_, [Vm, [rZ H$m{S> gohV gmµ\$-gmµ\$ obI|. _ZrAm∞S>©a ^{OZ{ H{$ ]mX [m{ÒQ>H$mS>© [a [ya{ [V{ gohV BgH$s gyMZm AdÌ` X|. Am[H$s gXÒ`Vm AJb{ AßH$ g{ bmJy hm{Jr. [V{ _| [nadV©Z H$s gyMZm ^{OV{ g_` H•$[`m Z`{ [V{ H{$ gmW [wamZ{ [V{ H$m CÑ{I H$aZm Z ^yb|. H$Wmq]] / OZdar-_mM© 2008$&& 48 &&


H$Wmq]] H$Wm‡YmZ ð_mogH$ [oÃH$m (1979 g{ oZaßVa ‡H$moeV) odkm[Z Xa| Edß AmH$ma gß]ßYr OmZH$mar [oÃH$m-AmH$ma ï 24 g|_r x 19 g|_r

ÒWmZ o[N>bm AmdaU Xygam/Vrgam AmdaU/ ^rVar aßJr [•>

N>[mB© H$m j{Ã\$b ï 21 g|_r x 16 g|_r

Xa ï10000È. ï 5000 È.

ÒWmZ [yam [•> AmYm [•>

Xa ï3000 È. ï2000 È.

[°Zb odkm[Z (EH$ [•> H$m 1/6 ^mJ) ï 750 È. AoYH$ OmZH$mar H{$ obE H•$[`m gß[H©$ H$a| ï ‡Mma-‡gma Ï`dÒWm[H$, "H$Wmq]]', E-10, ]g{am, Am∞\$ oXZ π$mar am{S>, X{dZma, _wß]B©- 400 088.

oZd{XZ aMZmH$mam| g{ "H$Wmq]]' EH$ H$Wm ‡YmZ ð_mogH$ [oÃH$m h°, H$hmZr H{$ Abmdm bKwH$WmAm|, H$odVm, JrV, µJµObm| H$m ^r h_ ÒdmJV H$aV{ h¢. H•$[`m [oÃH$m H{$ Òd^md Am°a ÒVa H{$ AZwÍ$[ hr A[Zr l{> aMZmEß ‡H$meZmW© ^{O|. gmW _| `h ^r CÑ{I H$a| oH$ odMmamW© ^{Or J`r aMZm oZU©` AmZ{ VH$ oH$gr A›` [oÃH$m _| Zht ^{Or Om`{Jr. 1. H•$[`m H{$db A[Zr A‡H$moeV Am°a _m°obH$ aMZmEß hr ^{O|. AZyoXV aMZmAm| H{$ gmW _yb b{IH$ H$s AZw_oV AmdÌ`H$ h°. 2. aMZmEß H$mJO H{$ EH$ Am{a A¿N>r hÒVobo[ _| hm| AWdm Q>ßoH$V H$adm H$a ^{O|. 3. aMZmAm| H$s ‡oVobo[ A[Z{ [mg aI|. dm[gr H{$ obE Òd-[Vm obIm, oQ>H$Q> bJm obµ\$mµ\$m AdÌ` gmW aI|. A›`Wm aMZm gß]ßYr oH$gr ^r ‡H$ma H$m [ÃmMma H$aZm gß^d Zht hm{Jm. 4. gm_m›`Vï ‡H$meZmW© Am`r H$hmoZ`m| [a EH$ _mh H{$ ^rVa oZU©` b{ ob`m OmVm h°, A›` aMZmAm| H$s ÒdrH•$oV `m AÒdrH•$oV H$s AdoY Xm{ g{ VrZ _mh hm{ gH$Vr h°. H$hmoZ`m| H{$ Abmdm M`Z H$s gwodYm H{$ obE EH$ ]ma _| H•$[`m EH$ g{ AoYH$ aMZmEß (bKwH$Wm, H$odVm, JrV, µJµOb AmoX) ^{O|.

J´mhH$m|/gXÒ`m| g{ H•$[`m g_` ahV{ A[Z{ ewÎH$ H$m ZdrZrH$aU H$am b|. Z`{ gXÒ`m|/J´mhH$m| H$m{ ewÎH$ ‡m· hm{Z{ H$s AbJ g{ gyMZm ^{OZm gß^d Zht h°. `oX VrZ _mh H{$ ^rVa Z`m AßH$ Z o_b{ Vm{ H•$[`m AdÌ` gyoMV H$a|. H$Wmq]] / OZdar-_mM© 2008 && 49 &&


’keÀceueséej mce=efle keÀLee HegjmkeÀej-2008“ ’keÀLeeefyebye“ kesÀ ÒekeÀeMeve keÀe ³en 30Jeeb Je<e& nw. SkeÀ DeefYeveJe Òe³eesie kesÀ lenle ÒeefleJe<e& Heef$ekeÀe ceW ÒekeÀeefMele keÀneefve³eeW keÀes Hegjmke=Àle keÀjves keÀe GHe¬eÀce nceves ÒeejbYe efkeÀ³ee ngDee nw. HeeþkeÀeW kesÀ DeefYeceleeW kesÀ DeeOeej Hej Je<e& 2007 kesÀ ’keÀLeeefyebye“ kesÀ DebkeÀeW ceW ÒekeÀeefMele keÀneefve³eeW keÀe Þesÿlee ¬eÀce efvecveJele jne. meYeer HegjmkeÀej efJepesleeDeeW keÀes yeOeeF& ! efJepeslee ³eefo ®eenW lees Fme jeefMe ceW mes ³ee lees Jes mJe³eb ’keÀLeeefyebye“ keÀer DeepeerJeve ³ee $ewJeeef<e&keÀ meom³elee ûenCe keÀj mekeÀles nQ DeLeJee DeHeves efkeÀmeer efce$e/Heefjef®ele keÀes meom³elee keÀer YeWì keÀj mekeÀles nQ. ke=ÀHe³ee Fme meboYe& ceW MeerIe´ metef®ele keÀjW. nce Del³eble DeeYeejer neWies. : meJe&Þes<þ keÀneveer (1000 ©.) : l yeoceeMe Deeocee Deeoceer - jekesÀMe kegÀceej efmebn : Þes<þ keÀneveer (750 ©.) : l Heeb®eJeeb yetæ{e - kebgÀJej Òesefceue l ceeb keÀer yesìer ve³eveleeje - [e@. efve©Hecee je³e : GÊece keÀneveer (500 ©.) : l Henueer Leeueer - [e@. osJeWê efmebn l jepee meejbiee... - efMeefMej kegÀceej Mecee& l keÀesunt keÀe yewue - jpeveerMe je³e l YeJeeveer keÀe y³een - ®ebêceesnve ÒeOeeve l jÎer - ieesefJebo GHeeO³ee³e

HeÀe@ce&-4 mecee®eej He$e Hebpeer³eve keWÀêer³e keÀevetve 1956 kesÀ DeeþJeW efve³ece kesÀ Debleie&le ’keÀLeeefyebye“ $ewceeeefmekeÀ Heef$ekeÀe mes mebyebefOele mJeeefcelJe Deewj Dev³e yeeleeW keÀe efJeJejCe : 1. ÒekeÀeMeve keÀe mLeeve

: Deeì& nesce, Meebleejece meeuegbkesÀ ceeie&, Ieesæ[HeosJe, cegbyeF& - 400 033. 2. ÒekeÀeMeve keÀer DeeJeefle&lee : $ewceeefmekeÀ 3. cegêkeÀ keÀe veece : cebpegÞeer 4. jeä^er³elee : Yeejleer³e 5. mebHeeokeÀ keÀe veece, jeä^er³elee SJeb Hetje Helee : GHe³eg&keÌle, S-10 yemesje, Dee@HeÀ efove-keÌJeejer jes[, osJeveej, cegbyeF& - 400 088. 6. kegÀue Hetbpeer keÀe SkeÀ ÒeefleMele mes DeefOekeÀ Mes³ej : mJelJeeefOekeÀejer - cebpegÞeer Jeeues YeeieeroejeW keÀe veece Je Helee ceQ, cebpegÞeer Ieesef<ele keÀjleer ntb efkeÀ cesjer peevekeÀejer SJeb efJeéeeme kesÀ Devegmeej GHe³eg&keÌle meYeer efJeJejCe mel³e nQ. (nmlee#ej - cebpegÞeer) keÀLeeefyebye / peveJejer-cee®e& 2008 ~~ 50 ~~


T. A. CORPORATION 8. Dewan Niketan, Chembur Naka, Chembur, Mumbai-400 071 Ph. : (off): + 91-22-25223613/55974515 • Fax : + 91-22-25223631 Email: tac@vsnl.com • Web : www.chemicalsandinstruments.com

-:Offers:-

• H.P.L.C. GRADE CHEMICALS • SCINTILLATION GRADE CHEMICALS • GR GRADE CHEMICALS • BIOCHEMICALS • STANDARD SOLUTIONS • HIGH PURITY CHEMICALS • ELECTRONIC GRADE CHEMICALS • LR GRAGE CHEMICALS • INDICATORS • LABORATORY INSTRUMENTS

Manufactured by :

PRABHAT CHEMICALS C1B, 1909, G.I.D.C., Panoli, Dist. Bharuch Gujarat, Ph.: 02646-272332 email: response@prabhatchemicals.com website : www.prabhatchemicals.com

1 1 1 1 1

Stockist of: Sigma, aldrich, Fluka, Alfa, (U.S.A.) Riedel (Switzerland) Merch (GDR) Lancaster (UK) Strem (UK)

H$Wmq]] / OZdar-_mM© 2008 && 51 &&


mecee®eej-He$eeW mes ...

mHeskeÌì^e@mkeÀesHeer DeO³e³eveeW mes HejceeCegDeeW Deewj DeCegDeeW kesÀ Deboj keÀer peevekeÀejer efceueleer nw

keÀer He=ÿYetecf e Hej efueKeer DeHeveer yeng®eef®e&le keÀneveer efnob mg leeve-HeeefkeÀmleeve Heæ{keÀj megvee³eer. GvneWves mece³e kesÀ DevegªHe keÀneveer uesKeve Hej yeue Fueeneyeeo, 15 efomebyej : mHeskeÌì^e@mkeÀesHeer DeO³e³eveeW mes HejceeCeg efo³ee. Fme ceew]kesÀ Hej jeceÒekeÀeMe, meesyejve efmebn, megveerue iegHlee, megOee Je DeCegDeeW kesÀ Deboj keÀer peevekeÀejer efceueleer nw, keÀF& ve³es lelJeeW keÀer efmebn, meHvesMe Heìsue, efMeJe Heìsue, megveerlee iegHlee SJeb meguleeve efmebn Keespe ceW Yeer Fmemes ceoo efceueer nw. Fueeneyeeo efJe. efJe. kesÀ YeeweflekeÀ ceewpeto jns. (Decej Gpeeuee) efJe%eeve efJeYeeie ceW ’cee@euf ekegÀuej FueskeÌìe^ e@ vf ekeÀ mHeskeÌìe^ Dee@HeÀ [e³eSìe@ecf ekeÀ cee@efueke̳egume“ efJe<e³e Hej Dee³eesefpele J³eeK³eeve ceW YeeYee HejceeCeg meeefnl³e keÀes KesceeW ceW yeebìvee De®íer yeele veneR : [e@. DejefJebo keWÀê, cegbyeF& kesÀ neue ceW mesJeeefveJe=Êe Jeefjÿ Jew%eeefvekeÀ [e@. ceeOeJe mekeÌmesvee ves keÀne efkeÀ Fve DeO³e³eveeW mes DeCegDeeW kesÀ efJeefYeVe Tpee& mlejeW efíyejeceT, 26 efomebyej : meeefnl³e keÀes peeefleJeeo kesÀ KesceeW ceW keÀer mecemle peevekeÀejer ÒeeHle keÀer pee mekeÀleer nw pees Dev³e efkeÀmeer lejn yeebìvee De®íer yeele veneR nw. De®ís meeefnl³e kesÀ HeeþkeÀeW keÀe keÀYeer ìesìe mes mebYeJe veneR nw. veneR jne - ³en yeele [e@. ceeOeJe mekeÌmesvee ’DejefJebo“ ves ’jeäer³e [e@. ceeOeJe mekeÌmesvee ves keÀne efkeÀ Jewmes lees ³en efJe%eeve keÀer meneje“ mes ngF& yeele®eerle ceW keÀner. Òee®eerve MeeKee nw efHeÀj Yeer ve³es-ve³es MeesOe nes jns nQ. Fmemes DeCeg kesÀ Hetjs cegbyeF& mes ÒekeÀeefMele ’keÀLeeefyebye“ kesÀ mebHeeokeÀ ceeOeJe mekeÌmesvee ®eefj$e keÀes De®íer ÒekeÀej mes mecePee pee mekeÀlee nw. ³en %eeve Dev³e ’DejefJebo“ keÀe pevce 17 cee®e& 1946 keÀes HeÀlesnieæ{ ceW ngDee Lee. efJe<e³eeW kesÀ MeesOe ceW Yeer keÀeHeÀer ceoo keÀjlee nw. J³eeK³eeve mes HetJe& ye®eHeve mes ner nesvenej ’DejefJebo“ keÀes HeefjeqmLeefleJeMe 1960 ceW efJeYeeieeO³e#e Òees. nefj ÒekeÀeMe ves yelee³ee efkeÀ [e@. mekeÌmesvee 40 Je<e& cegbyeF& peevee Heæ[e. DeeHe 40 Je<eeX lekeÀ YeeYee HejceeCeg keWÀê ceW Jew%eeefvekeÀ lekeÀ YeeYee keWÀê ceW keÀe³e&jle jns. GvneWves [e@. mekeÌmesvee kesÀ DevegmebOeeve jns. efnboer meeefnl³e keÀe ueieeJe keÀYeer Yeer Deueie veneR nes mekeÀe. keÀe³e& kesÀ yeejs ceW Yeer yelee³ee. kegÀí DeCegDeeW ceW ÒeeHle uesmej-meb¬eÀceCeeW DeeHe 1979 mes ’keÀLeeefyebye“ keÀe meHeÀuelee HetJe&keÀ mebHeeove kesÀ GHe³eesie mes ve³es uesmej yevee³es pee mekeWÀies. efJeYeeie kesÀ Jeefjÿ Òees. keÀj jns nQ. Fmemes HetJe& DeeHeves ’Jew%eeefvekeÀ“ Heef$ekeÀe keÀe Yeer mebHeeove ÒeoerHe kegÀceej ves Oev³eJeeo %eeHeve efkeÀ³ee. Fme DeJemej Hej efJeYeeie kesÀ efkeÀ³ee. Jew%eeefvekeÀ Deewj mebHeeokeÀ keÀer YetefcekeÀe efveYeeves Jeeues ’DejefJebo“ DeO³eeHekeÀ leLee efJeÐeeLeea Yeejer mebK³ee ceW ceewpeto Les. (Decej Gpeeuee) keÀe keÀnvee nw efkeÀ meeefnl³e keÀes KesceeW Deewj peeefle³eeW ceW yeebìvee meeefnl³e

ieesÿer ceW meeefnl³ekeÀej mecceeefvele

HeÀ©&Keeyeeo, 25 efomebyej : meeefneql³ekeÀ mebmLee ’efMeKej“ kesÀ lelJeeJeOeeve ceW cebieueJeej keÀes DeeJeeme-efJekeÀeme keÀe@ueesveer efmLele [e@. M³eece efveceexner kesÀ efveJeeme Hej SkeÀ keÀeJ³e ieessÿer Dee³eesefpele keÀer ie³eer. cegbyeF& mes Dee³es ’keÀLeeefyebye“ Heef$ekeÀe kesÀ mebHeeokeÀ [e@. ceeOeJe mekeÌmesvee ’DejefJebo“ keÀes mecceeefvele Yeer efkeÀ³ee ie³ee. ieesÿer keÀe MegYeejbYe cegK³e DeefleefLe [e@. ceeOeJe mekeÌmesvee ves ceeb mejmJeleer kesÀ ef®e$e Hej ceeu³eeHe&Ce keÀj efkeÀ³ee. jepeWê ef$eHeeþer ’mejespe“ ves ceeb JeeCeer keÀer Jebovee keÀer. efMeKej mebmLee kesÀ mecevJe³ekeÀ DeesceÒekeÀeMe DeûeJeeue ves DejefJebo Deewj GvekeÀer Helveer cebpegÞeer keÀe mecceeve efkeÀ³ee. ieesÿer keÀe ÒeejbYe keÀjles ngS [e@. M³eece ves keÀne efkeÀ meejs mebmeej keÀes peerleves kesÀ efueS F&mee keÀes Iej mes efvekeÀuevee Heæ[e Deewj ceesce yevekeÀj efHeIeuevee Heæ[e. GvneWves - cebieue ÒeYeele Dee³ee ues jeqMce³eeb efvejeueer, MegYekeÀecevee ûenCe keÀj veJeJe<e& let Deeueer - HebeqkeÌle³eeb Òemlegle keÀeR. Òee®ee³ee& [e@. DeeMee ÞeerJeemleJe ves ceQ mJeeleer ve#e$e keÀer H³eemeer ntb, iebieepeue ve Yee³es j®evee Òemlegle keÀer. keÀvnw³eeueeue Mecee& ves Deesce peyemes ]kewÀo nw kegÀí cen]keÀoeW ceW, pes. Heer. ìb[ve DeueewefkeÀkeÀ ves keÀesF& veneR megvesiee ³eneb DeueewefkeÀkeÀ, jeceogueejs HeeþkeÀ ves peue jne nw Oet-Oet efMeKej kesÀmej meove HebeqkeÌle³eeb Òemlegle keÀeR. cegK³e DeefleefLe ves HeÀlesnieæ{

kesÀ efueS MegYe mebkesÀle veneR nw. ’[e@. DejefJebo“ kegÀí no lekeÀ keÀneveer DeeboesueveeW keÀes KeesKeuee ceeveles nQ. GvneWves keÀne efkeÀ ®eens De-keÀneveer Deeboesueve nes, ÒeieefleMeerue keÀneveer Deeboesueve nes ³ee efHeÀj me®esleve FvekesÀ ®eueeves kesÀ Heerís ]Kego keÀes neefMe³es mes Gþe keÀj cegK³eOeeje ceW ueeves keÀer keÀesefMeMe jner nw. Òeleer#eeûemle, megjib e, efnob mg leeve-HeeefkeÀmleeve, DeHeeefnpe, cesjs efnmmes keÀe Deemeceeve, Deeoceer cejlee ke̳eeW veneR, cesje Yeejle ceneve Deeefo keÀneefve³eeW mes ®e®ee& ceW Dee³es ’DejefJebo“ keÀer Henueer keÀneveer 1967 ceW meeefjkeÀe ceW íHeer Leer. leyemes GvneWves Heerís cegæ[keÀj veneR osKee. Jew%eeefvekeÀ, uesKekeÀ, mebHeeokeÀ keÀer DeHeveer YetefcekeÀe Hej efìHHeCeer keÀjles ngS keÀne efkeÀ leerveeW keÀece me=peve mes pegæ[s nQ. Dele: ceQ leerveeW keÀe keÀe³e& efveJee&n keÀj jne ntb. ÒekeÀeMekeÀeW kesÀ Òeefle veeje]peieer peleeles ngS GvneWves keÀne efkeÀ uesKekeÀeW mes Hewmes ueskeÀj HegmlekeWÀ íeHe keÀj ÒekeÀeMekeÀ ]Kego lees keÀceeF& keÀj uesles nQ, uesKekeÀ Keeueer neLe jn peelee nw. leeueûeece efmLele efmeìer ef®eu[^sve DekeÀeoceer ceW meeceeefpekeÀ ¬eÀebefle Heefj<eo Üeje Dee³eesepf ele, mecceeve meceejesn ceW ³egJee keÀLeekeÀej DeefKeuesMe kegÀceej kesÀ keÀefJelee mebûen ’keÀveeì Huesme Hej yeeræ[er Heerleer efouueer“ keÀe [e@. DejefJebo ves efJecees®eve efkeÀ³ee. Fmemes HetJe& Heefj<eo keÀer Deesj mes [e@. DejefJebo Je efpeleWê peewnj keÀes Meeue, mecceeve-He$e Je ÒeleerkeÀ ef®eÚ YeWìkeÀj ceneosJeer Jecee& mecceeve mes mecceeefvele efkeÀ³ee. (meneje)

keÀLeeefyebye / peveJejer-cee®e& 2008 ~~ 52 ~~


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.