Μια φανταστική ιστορία, εμπνευσμένη από τους μύθους για τους σεισμούς.
Ε΄1, 17ο Δημοτικό Σχολείο Καλαμαριάς
Είναι πρωί, γύρω στο 2015….π.Χ. Στο όμορφο μικρό χωριό, δεν έχει ακόμη ξημερώσει. Το ξημέρωμα αρχίζει σιγά σιγά να φαίνεται κι οι κάτοικοι όλοι κοιμούνται ακόμη, ώσπου η γη… αρχίζει να κουνιέται. Όλοι ξυπνάνε και αρχίζουν να βγαίνουν από τα σπίτια τους, τρομαγμένοι, νυσταγμένοι, άλλοι τρέχοντας κι άλλοι πέφτοντας στα γόνατα για να προσευχηθούν. Ο Εγκέλαδος ξανά χτύπησε! Γινόταν πανικός! Το έδαφος έτρεμε και η γη τρανταζόταν ολόκληρη κι οι κάτοικοι δεν ξέρανε από πού να προφυλαχτούν. Κάποια από τα σπίτια έπεφταν, οι καρποί των δέντρων κατρακυλούσαν στο έδαφος, η θάλασσα σήκωνε
τεράστια
κύματα.
Μάθε για τον Εγκέλαδο με κλικ εδώ.
-Μα το Δία, τι καταστροφή μας έστειλαν πάλι οι Θεοί; Φώναζαν κάποιοι. -Ο Εγκέλαδος είναι πάλι θυμωμένος και κουνιέται στον τάφο του, θέλει να βγει έξω! - Από τότε που τον έριξε η Αθηνά κάτω στα σπλάχνα της Γης, δεν μας αφήνει σε ησυχία. -Ποιος ξέρει τι θυμήθηκε πάλι και άρχισε να παλεύει με τη Γη που τον σκεπάζει!!! -Αθηνά Παλλάδα, βοήθησέ μας! Πόσες πληγές θα μετρήσουμε πάλι από το θυμό του τρομερού Γίγαντα; -Πάντως, εγώ έμαθα ότι τη Γη δεν την κουνά ο
Εγκέλαδος! -Μπα, και ποιος την ταρακουνά; Ο Διόνυσος κάθε φορά που γλεντοκοπάει στα πανηγύρια του; Γέλια ακολούθησαν τα λόγια του κακόμοιρου Αθηναίου που τόλμησε να αμφισβητήσει τα λεγόμενα των υπόλοιπων. -Όχι, βέβαια! Την ταρακουνά ο Ποσειδώνας! Δεν είδατε τα κύματα που σήκωσε;
Κλικ στη χρωματισμένη λέξη για να μάθεις το μύθο.
Ο καβγάς φούντωνε και φούντωνε για πολλή ώρα και κόντευαν
να
πιαστούν
στα
εμφανίστηκε κι ένας άλλος,
χέρια,
μέχρι
που…
ο Θαλής, της Μιλήτου.
Διέκοψε τη συζήτησή τους, και είπε:
-Βρε παιδιά, ας σκεφτούμε και λίγο με την λογική! -Ποια λογική; του απάντησε ένας Αθηναίος. Ο Δίας, απλώς, έχει θυμώσει! Δεν θα του άρεσε μάλλον που τις τελευταίες μέρες δεν του έχουμε κάνει καμιά θυσία και θα έριξε κανέναν κεραυνό! Ποιος ξέρει; -Όχι, όχι, πρέπει να βρούμε λύση για τον λόγο που η γη μας χορεύει με την λογική, του απάντησε ο Θαλής. Όλα αυτά που λέτε, με τους θεούς είναι σαχλαμάρες! Πώς γίνεται να υπάρχει ένας θεός, που όταν θυμώνει να κουνάει τη γη! Κάπου θα πρέπει να υπάρχει εξήγηση… Κλικ στη χρωματισμένη λέξη για να μάθεις για τον Θαλή και τους σεισμούς.
Μέσα σε όλη αυτή τη φασαρία, μια περίεργη φωνή ακούστηκε, ένας άνθρωπος ντυμένος διαφορετικά από τους υπόλοιπους, με περίεργη προφορά! Ήταν ένας τουρίστας Ινδός. - Αφήστε τους θεούς και τις εξηγήσεις! Τι λέμε
τόσην ώρα; Θα κουράστηκε κανένας ελέφαντας και θα κουνήθηκε λιγάκι ή ο βάτραχος θα πήδηξε σε άλλο νούφαρο. Δεν ξέρω ποιος είναι αυτός ο Εγκέλαδος που λέτε, αλλά το σίγουρο είναι ότι τη γη τη στηρίζουν 4 ελέφαντες, που στηρίζονται πάνω σε μια χελώνα, που στηρίζεται πάνω σε μια κόμπρα, που… -Ποιος είναι πάλι αυτός; Τι είναι ο... ελέφαντας; Από πού μας ήρθε; Να δεις τον πέταξε ο Εγκέλαδος μέσα από τη γη, είναι πολύ παράξενος. -Πρέπει να κάνουμε θυσία στους θεούς, να μας λυπηθούν
και
να
σταματήσουν
επιτέλους
να
ταρακουνούν τη γη την καημένη! Κλικ στη χρωματισμένη λέξη για να μάθεις το μύθο.
Τότε ο Θαλής κούνησε το κεφάλι του. Κάθισε σε μια καρέκλα,
και
άρχισε
να
συλλογίζεται
και
να
συλλογίζεται…. Ώσπου πετάχτηκε όρθιος από την καρέκλα του και άρχισε να φωνάζει:
-Το βρήκα! Το βρήκα! Αυτό είναι το σωστό! Ναι! -Τι βρήκες; τον ρώτησε ένας Αθηναίος. -Την λογική! Βρήκα την αιτία με την λογική! Βρήκα δηλαδή γιατί γίνεται ο σεισμός! -Ωραία, δεν μας λες κι εμάς τι βρήκες; -Ο σεισμός συμβαίνει επειδή… κουνιέται η γη! -Σε λίγο θα μας πεις ότι η γη επιπλέει πάνω σε καμιά θάλασσα. Είσαι τρελός μου φαίνεται! -Ακριβώς, φίλε μου! Αυτό είναι. Η γη μας επιπλέει πάνω στη θάλασσα κι όταν αυτή είναι φουρτουνιασμένη πολύ, την κουνάει πέρα δώθε.
-Σίγουρος είσαι; ρώτησε ο Αθηναίος. -Ναι σας λέω σίγουρος είμαι! -Ας το πούμε και στους άλλους Αθηναίους! Έτσι οι τρεις Αθηναίοι πήγαν να εξηγήσουν και στους υπόλοιπους την σκέψη του Θαλή. Άλλοι ίσως τους πίστευαν, κι άλλοι όχι. Αλλά με τα επιχειρήματα και την εξυπνάδα του, ο Θαλής θα κατάφερνε τελικά να τους πείσει. Ίσως να χρειαζόταν να περάσουν χιλιάδες χρόνια για να μάθει ο κόσμος την πραγματική αιτία των σεισμών, όμως κάποτε οι άνθρωποι θα τον θυμόταν και θα τον ευχαριστούσαν για τις πρώτες σκέψεις που βασίζονταν σε λογικά συμπεράσματα και παρατηρήσεις.
Κλικ στη χρωματισμένη λέξη για να μάθεις το μύθο. Πίσω στην ιστορία μας τώρα…. Η διαφωνία συνεχιζόταν! -Εγώ δεν τον πιστεύω, είπε κάποιος. -Εγώ ξέρω πως ο Άτλας είναι αυτός που φταίει για
τους σεισμούς. Πώς είναι δυνατόν να κρατάει στους ώμους του ολόκληρη τη γη και να μην κουράζεται; -Δίκιο έχεις! Κι αν είναι κρυωμένος και βήχει κι αν τον τσιμπήσει ένα κουνούπι; Πώς θα κρατά ακίνητος τη Γη; Λάθος έκαναν οι θεοί που δεν βάλανε βοηθούς να τον ξεκουράζουν από το μαρτύριό του. -Μη λες τέτοια και σε ακούσει ο Δίας και μας στείλει κι άλλες συμφορές. Ξαφνικά, η γη άρχισε και πάλι να τραντάζεται.
-Αχ! Στα έλεγα εγώ κοίτα τώρα τι πάθαμε! Ανόητε! -Αμάν πια με αυτόν τον Δια ό,τι και να γίνεται ο Δίας είναι η αιτία. Αφού σας λέω ο Άτλας είναι ο λόγος για όλη αυτή τη ταραχή. Πετάγεται
και
ο
Βιβλιόφιλος,
γνωστός
στους
Αθηναίους για την αγάπη του στη γνώση, και λέει: -Βρε παιδιά, μην τσακώνεστε, θα σας λύσω το
πρόβλημα αμέσως. Ο λόγος της ταραχής αυτής είναι όλες οι φωνές του κόσμου που μιλάνε και η καημένη η Γαία ζαλίζεται και κουνάει το κεφάλι της. Μα είναι δυνατόν, πώς δεν το σκεφτήκατε; -Μα ο Άτλας δεν… -Όχι! Ο Δίας στέλνει… -Ο Ποσειδώνας…
-Έχεις δίκιο, αυτός ταρακουνά τη θάλασσα
με την
τρίαινά του και πετά βράχους και προκαλεί τους σεισμούς! Ας του κάνουμε αμέσως μια θυσία! Ίσως θύμωσε που διαλέξαμε την Αθηνά για προστάτιδα και μας τιμωρεί με αυτό τον τρόπο!
Και πάλι άρχισαν να μαλώνουν… Σε κάποια στιγμή ακούστηκε μια παιδική αγορίστικη φωνή…. -Αμάν πια, γιατί εμείς τα παιδιά πρέπει να είμαστε πάντα τα πιο έξυπνα; Θα σας πω εγώ ποιος κάνει τον σεισμό... είναι αυτός ο Ινδός τουρίστας. Τον παρακολουθώ εδώ και λίγες ώρες και δεν μου αρέσει καθόλου το ύφος του.
-Εεεεμμμ, δεν νομίζουμε πως είναι αυτός. -Ναι φαίνεται σαν ένας απλός τουρίστας. Και πώς θα μπορούσε ένας άνθρωπος να κάνει σεισμό; -Να πάρει, αυτό δεν το σκέφτηκα! Κι αφού εσείς ξέρετε καλύτερα, γιατί δεν λέτε εσείς πώς γίνεται ο σεισμός;;;
Η συζήτηση θα μπορούσε να συνεχίζεται για καιρό, αν η Γη δεν αποφάσιζε να τους ταρακουνήσει για μια ακόμη φορά. Οι Σεισμοί, απασχολούσαν τον άνθρωπο από πολύ παλιά, τον τρόμαζαν και τον τρομάζουν. Το «Γιατί» και «Πώς» οι επιστήμονες κατάφεραν να το ανακαλύψουν και να το εξηγήσουν. Εκείνο που ο άνθρωπος δεν μπορεί είναι να σταματήσει αυτό το φυσικό φαινόμενο. Εμείς, με όπλο τη φαντασία, τη γνώση και την ενημέρωση προσπαθούμε να είμαστε έτοιμοι και να αντιμετωπίζουμε το φαινόμενο ψύχραιμα. Κι έζησαν αυτοί καλά κι εμείς καλύτερα, μια και γίναμε λιγάκι πιο σοφοί από τους αγαπημένους μας
προγόνους.
Οι παραμυθάδες του Ε΄1
Η ιστορία είναι φανταστική και βασίζεται στη φαντασία και τις γνώσεις που απέκτησαν οι μαθητές κατά την επεξεργασία των σεισμών. Πληροφοριακό και φωτογραφικό υλικό αντλήθηκε από το διαδίκτυο. Εικαστικές και εκφραστικές δημιουργίες των παιδιών υπάρχουν και στο βίντεο «Οι σεισμοί»
Ο Εγκέλαδος
Ο γίγαντας Εγκέλαδος, της αρχαιοελληνικής μυθολογίας, γιος του Τάρταρου και της Γης. Στη γιγαντομαχία ήταν αντίπαλος της Αθηνάς, που τον εξουδετέρωσε ρίχνοντας πάνω του τη Σικελία. Σύμφωνα με τους αρχαίους μυθιστοριογράφους, ο καταπλακωμένος γίγαντας προσπαθεί κατά καιρούς να ξεφύγει από το βάρος, με αποτέλεσμα να σείεται το έδαφος και να εκρήγνυται ο κρατήρας της Αίτνας. Πολλές είναι οι παραλλαγές του μύθου που συνδέονται με το όνομά του. Σύμφωνα με κάποιες από αυτές, κατά τη Γιγαντομαχία τον Εγκέλαδο τον σκότωσε ο Σειληνός ο ακόλουθος του θεού Διόνυσου, ή τον κατακεραύνωσε ο αντίπαλός του ο Δίας και μετά τον έθαψε ρίχνοντας πάνω του την Όσσα ή την Όθρη. Ο επικρατέστερος όμως μύθος αναφέρει ότι στη Γιγαντομαχία ο Εγκέλαδος ήταν αντίπαλος της θεάς Αθηνάς, η οποία τον εξουδετέρωσε ρίχνοντας πάνω του τη Σικελία. Από τότε ο Εγκέλαδος προσπαθεί να ελευθερωθεί, προκαλώντας έτσι σεισμούς και εκρήξεις του ηφαιστείου της Αίτνας. Ο Παυσανίας αναφέρει και άλλη μία εκδοχή, σύμφωνα με την οποία η θεά Αθηνά σκότωσε τον Εγκέλαδο ρίχνοντας επάνω του το τέθριππο άρμα της.
Εξ όλων των παραπάνω συνάγεται σαφώς το συμπέρασμα ότι ο Εγκέλαδος ήταν κατά τους αρχαίους Έλληνες η ιδεατή ανθρωπόμορφη θεότητα, αλλά και αρχική αντίληψη της έννοιας του Σεισμού και ιδιαίτερα εκείνου του Ηφαιστειακού εκ του οποίου τόσο έντονα είχε δεινοπαθήσει ο ελλαδικός χώρος. Συνέπεια αυτής της αντίληψης είναι ότι τέκνα του Εγκέλαδου ήταν οι Γοργόνες, η Σφίγγα, η Λερναία Ύδρα, ο Γηρυόνης, ο Κέρβερος και άλλα μυθικά «τέρατα» (γεωλογικά φαινόμενα) που απέκτησε από την Έχιδνα και είχαν ταλαιπωρήσει τους Πρωτοέλληνες. Ετυμολογικά ο Εγκέλαδος μάλλον αποτελεί σύντμηση (έγκειμαι + λας), που σημαίνει ο εγκατεστημένος στα πετρώματα, στο στερεό φλοιό της Γης. Λαογραφία: Ακόμη και σήμερα στη νέα ελληνική γλώσσα, η λέξη Εγκέλαδος χρησιμοποιείται ποιητικά για να περιγράψει το σεισμό. ("Το χτύπημα του Εγκέλαδου", "ο Εγκέλαδος ξαναχτύπησε με ένταση...").
Πίσω στην ιστορία
Ο Ποσειδώνας Ποσειδώνας: Οι Έλληνες θεωρούσαν του Ποσειδώνα ως θεό των βίαιων, απρόβλεπτων κινήσεων. Είναι τις περισσότερες φορές ο θεός του ωκεανού, το οποίο φυσικά είναι το μεγαλύτερο, πιο απρόβλεπτο, και πιο επικίνδυνο πράγμα που υπάρχει. Πολλοί Έλληνες αφιέρωσαν πολύ χρόνο πλέοντας στον ωκεανό, και έδιναν μεγάλη προσοχή στον Ποσειδώνα. Αλλά ο Ποσειδώνας είναι επίσης ο θεός των σεισμών, καθώς οι σεισμοί είναι επίσης πολύ συνηθισμένοι στην Ελλάδα. Χτυπούσε το πόδι του, ή χτυπούσε τη γη με την τρίαινα του (σαν δίκρανο) για να δημιουργήσει ένα σεισμό. Αυτή η ικανότητά του να δημιουργεί τους σεισμούς του χάρισε τον τίτλο: " Τινάκτωρ της Γαίας", ένα όνομα που είναι αρκετά κοινό στην Ελληνική ποίηση και λογοτεχνία.
Πίσω στην ιστορία
Θαλής ο Μιλήσιος Ο Θαλής της Μιλήτου (6ος αιώνας π.Χ.)
πίστευε ότι όταν "ταραζόταν" η θάλασσα πάνω στην οποία "επέπλεε" η Γη, παράγονταν οι σεισμοί. Αλλά η ιδέα ότι η κυκλοφορία του αέρα σε υπόγειους θαλάμους δημιουργούσε σεισμούς, αποτέλεσε τη βάση για τις πιο περίτεχνες θεωρίες των αρχαίων χρόνων.
Πίσω στην ιστορία
Ινδουιστές της Ινδίας Πίστευαν ότι οκτώ ισχυροί ελέφαντες κρατούσαν τη γη. Όταν ένας από αυτούς κουραζόταν, έσκυβε και τίναζε το κεφάλι
του,
προκαλώντας
σεισμό.
Άλλος μύθος από την Ινδία υποστηρίζει πως η γη στηρίζεται σε τέσσερις ελέφαντες, οι οποίοι στέκονται στη ράχη μιας χελώνας. Η χελώνα με τη σειρά της ισορροπεί πάνω σε μία κόμπρα. Όταν ένα από αυτά τα ζώα κινείται, η
γη
τρέμει
και
σείεται.
Ένας τρίτος μύθος από την Ινδία είναι ο εξής: εφτά ερπετά έχουν αναλάβει , εναλλάξ , να συγκρατούν τη γη. Όταν το ένα ερπετό τελειώνει τη βάρδιά του και αντικαθίσταται
από
άλλο,
οι
άνθρωποι
στη
γη
αισθάνονται ένα απότομο τράνταγμα, δηλαδή το σεισμό.
Πίσω στην ιστορία
Άτλαντας (Βικιπαίδεια) Στην ελληνική μυθολογία και κατά τον Ησίοδο, ο Άτλας ήταν γιος του Ιαπετού και της Ωκεανίδας Κλυμένης, και αδέλφια του ήταν ο Προμηθέας, ο Επιμηθέας και ο Μενοίτιος, οι γνωστοί «Ιαπετίδες». Στην Τιτανομαχία ήταν αρχηγός των Τιτανιδών και μάλιστα ο δυνατότερος και ο επιδεξιότερος, που όμως μετά τη νίκη του ο Δίας τον τιμώρησε για πάντα υποχρεώνοντας τον να φέρει στους ώμους του τον Ουράνιο θόλο (Ουρανό, βλέπε και Ουράνια σφαίρα). Επειδή τη "θεία τιμωρία" αυτή την υπέμενε
με θαυμαστή και παραδειγματική εγκαρτέρηση έλαβε το όνομα Άτλας. Για τον λόγο αυτόν στεκόταν ο Άτλας επί της κορυφής μεγάλου όρους της Αφρικής, το οποίο πήρε το όνομά του. Εκεί τον βρήκε και ο Ηρακλής όταν τον «διέταξε» ο Ευρυσθέας να φέρει τα μήλα των Εσπερίδων και που επειδή, κατά συμβουλή του Προμηθέα, δεν ήθελε να πάει ο ίδιος στο κήπο των Εσπερίδων, αντικατέστησε τον Άτλαντα στα βαριά καθήκοντά του για όσο χρόνο εκείνος θα έλειπε. Όταν όμως ο Άτλας επέστρεψε με τα πολύτιμα φρούτα δεν ήθελε να κρατήσει τον ουρανό. Τότε προσποιούμενος ο Ηρακλής ότι θέλει λίγο βοήθεια για να κρατήσει τον θόλο καλύτερα κατάφερε να αφήσει στον Άτλαντα όλο το βάρος και έτσι να συνεχίσει τη τιμωρία του.
Πίσω στην ιστορία