Jaargang 11, nummer 11, november 2013
HET K AT TENGEDR AGSADVIESBURE AU : ONAFHANKELIJK EN 100 % K AT VRIENDELIJK
Katten te dik door vroege scheiding van moeder?
Cat Friendly dierenarts Marieke Knies
Kattencafé? Nee! Nieuw: smakelijk niermedicijn © Linda Beumer
Worden katten te dik doordat ze te vroeg weggehaald worden uit het nest? Er worden deelnemers gezocht voor vernieuwend onderzoek van de Vrije Universiteit naar de preventie van obesitas bij katten. Heeft jouw kat zestien weken of langer bij zijn moeder kunnen drinken? Dan kunnen hij (en jij!) hij een belangrijke bijdrage leveren aan het onderzoek.
Heb jij een of meer katten die de eerste zestien weken van hun leven of langer bij hun moeder hebben kunnen drinken? Hopelijk wil je dan meedoen aan het onderzoek. Er zal dan gevraagd worden een enquête in te vullen – dit duurt 15 à 20 minuten - en er zal worden gekeken naar het gewicht en de lichaamsvorm van de kat.
Obesitas bij kinderen is een veelbesproken onderwerp. Ook de huiskat kampt steeds vaker met dit probleem. Katten die te zwaar zijn hebben een vergrote kans op het ontwikkelen van ziekten als diabetes, kanker en blaasaandoeningen. Het onderzoek richt zich op de vraag of een langere zoogperiode bij katten het risico op het ontwikkelen van overgewicht en obesitas op latere leeftijd verkleint.
Het onderzoek is een afstudeerproject aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Het wordt uitgevoerd door MSc Biologie-studente Denise van Lent, onder begeleiding van Marcellina Stolting van het Kattengedragsadviesbureau en professor N.M Van Straalen. Vind je het leuk een bijdrage te leveren aan dit belangrijke onderzoek, dan kun je je tot 1 januari aanmelden voor deelname via kattenonderzoek@gmail.com. Alvast hartelijk bedankt!
Epidemiologische onderzoeken met mensen1-4 suggereren dat borstvoeding bescherming biedt tegen overgewicht en gerelateerde complicaties. Waarschijnlijk is de verklarende factor het zogenaamde ‘hongerhormoon’ leptine. Er zijn verschillende observationele aanwijzingen dat het drinken van kittens bij de moeder dezelfde bescherming biedt tegen overgewicht bij katten, maar dit is nooit eerder onderzocht.
Bronvermelding: 1. Dietz, W.H. (2001) Breastfeeding may help prevent childhood overweight. 2 Metzger, M.W. (2010) Original Research Article Breastfeeding as Obesity Prevention in the United States: A Sibling Difference Model 3. Palou, A. (2009) Leptin intake during lactation prevents obesity and affects food intake and food preferences in later life. 4. Papatesta, E.-M. (2013) Breastfeeding reduces the risk of obesity in childhood and adolescence.
Cafékat? Prima. Kattencafé? Nee! In steeds meer steden komen kattencafés. Laten we hopen dat het in Nederland en België niet zo ver komt. Want de kans dat katten het in zo’n café goed hebben, is tamelijk klein. Zeg maar gerust vrijwel nihil. In 1998 opende het eerste kattencafé zijn deuren in Taiwan. Hier konden mensen terecht die zelf geen kat kunnen houden, maar wel graag kats gezelschap willen. Sindsdien zijn er in talloze steden van dit soort cafés geopend. Recent nog in Parijs. 60 katten per m2 In Japan zijn er kattencafés met vijftig katten op zestig vierkante meter. Bezoekers betalen er een uurprijs. Ze mogen de dieren met lekkere hapjes naar zich toe lokken om contact met ze
te kunnen maken. Je hoeft niets van katten te weten om te begrijpen dat zo’n grote katdichtheid en zulke levensomstandigheden tot torenhoge stress leiden. De cafékatten krijgen dan ook kalmeringsmiddelen toegediend om op de been te blijven. Zo vreselijk en respectloos zal het er niet in alle kattencafé’s aan toegaan. In het nieuwe café in Parijs bijvoorbeeld wonen ‘slechts’ twaalf katten, afkomstig van de straat en uit asiels. Ze zijn geselecteerd op vriendelijkheid. N+1 Maar dan nog. Een kattencafé kan bijna nooit een prettige leefomgeving vormen voor zijn harige personeel. Qua spullen hebben katten krabplanken, klimmeubelen, waterbakken, voerbakken (liever natuurlijk voerpuzzels), speelgoed, 2
Stagiaires van universiteit en hbo bij Kattengedragsadviesbureau Denise van Lent (zie artikel hierboven) loopt stage bij het Kattengedragsadviesbureau (KGA) en doet haar master biologie aan de VU onder begeleiding van het KGA. Binnenkort verwelkomt het KGA Wytske van de Vlasakker van het Groenhorst College. Zij zal bij ons onder andere leren hoe je presentaties geeft over katten en hun gedrag. Alle stages bij het KGA leiden direct of indirect tot een kennis- en welzijnsverbetering voor katten. Het KGA is niet alleen een erkend Aequor-stageleerbedrijf voor hogere niveaus, maar begeleidt ook stagiaires van erkende hboopleidingen en universiteiten. Wil je er meer van weten? Mail info @kattengedragstherapie.nl
kattenbakken, mandjes en andere ligplekken nodig. Ook uitkijkposten en hoge en lage vlucht- en privéplekken zijn een must. Het aantal dat van alles nodig is, is minimaal het aantal katten plus een (n+1). Voor twaalf dieren kom je dus op minstens dertien van alles. Te veel stress Katten zijn sociale dieren maar je kunt niet zomaar allerlei katten met elkaar laten samenleven. Grote hoeveelheden onverwante katten laten samenleven geeft veel kans op een zeer verlaagd welzijn door sociale stress. In meerkatshuishoudens met meer dan twaalf dieren is er vaak zo veel stress dat er daardoor wordt gesproeid. Deze stress heeft allerlei oorzaken. In een grote groep vinden er regelmatig veranderingen plaats (ziekte, dood, operaties, noem maar op). Iedere verandering levert stress op; katten zijn immers gewoontedieren. Het introduceren van een nieuwe
kat in een bestaande groep - bijvoorbeeld na een overlijden - luistert ook heel nauw. Het moet langzaam en voorzichtig worden aangepakt. Anders heb je grote kans dat er narigheid van komt, zoals extra stress, ziekte, sproeien en pesterijen. Die kans is extra groot bij dieren die al het nodige hebben meegemaakt, zoals de ‘geredde’ dieren in het Parijse café. Hun veerkracht is niet onuitputtelijk.
liggen zijn er vast veel ‘kattenliefhebbers’ die contact met ze willen maken. Daar komen die mensen immers voor. Als de kat geluk heeft doen cafébezoekers alleen wat lokpogingen om contact te maken. Als ze pech hebben willen ze de kat per se aaien, en in het ergste geval optillen. Is de ene engerd weg, dan komt de volgende weer. De hele dag door. Wat een hel.
Kattenliefhebbers? Katten die in een kattencafé moeten leven krijgen te maken met een extra stressfactor: de bezoekers. Katten vinden het in de regel niet prettig als er de hele dag door talloze verschillende mensen over de vloer komen. Katten hebben veel behoefte aan privétijd: even helemaal alleen zijn. Zonder andere katten. Zonder andere mensen. In een café kan dat waarschijnlijk niet. Als de dieren daar rondlopen of ergens
Eigen leven Een kat die in een café woont, dat kan best. Dit komt in Nederland veel voor. Katten kunnen het daar prima hebben als ze er alleen of met z’n tweeën wonen, gewoon hun eigen leven hebben, naar buiten kunnen en er zelf voor kunnen kiezen om contact te maken met mensen of juist niet. Kortom, cafékat? Prima. Maar een kattencafé? Nee.
Marieke Knies,
dierenarts met extra aandacht voor kattengeneeskunde Met ingang van dit nummer schrijft Marieke Knies elke maand over een medisch onderwerp. Zij werkt bij Dierenkliniek Rijnoever in Alpen aan den Rijn, een erkende Cat Friendly Clinic. Marieke stelt zich graag aan je voor.
ze signalen van ziekte zullen herkennen en hoe vroeger we kunnen ingrijpen.’ ‘Omdat ik er natuurlijk thuis ook niet zonder kan, heb ik drie katten rondlopen. Pixie, mijn dertienjarige Griek, Punky, een prachtige aanloopkat van circa vijf jaar en mijn nieuwste aanwinst Pip, een fantastisch rood poesje van zes maanden die de boel geregeld op stelten zet.’
‘In 2005 ben ik afgestudeerd als dierenarts gezelschapsdieren/ paard. Na eerst twee seizoenen met fokmerries te hebben gewerkt, ben ik in 2007 begonnen als dierenarts bij Dierenkliniek Rijnoever in Alphen aan den Rijn, waar ik nog steeds met veel plezier werk. Sinds kort is onze kliniek erkend als Cat Friendly Clinic.’ ‘Ik ben me steeds meer gaan verdiepen in de interne diergeneeskunde van gezelschapsdieren, en met name kattengeneeskunde. Op dit moment ben ik bezig met het halen van een master (European Master of Small Animal Veterinary Medicine) bij de ESAVS (European School for Advanced Veterinary Studies). Ik leer veel over interne geneeskunde en al mijn keuzevakken gaan – uiteraard! - over kattengeneeskunde.’ ‘Katten zijn niet alleen vreselijk leuk maar ook enorm interessant, omdat ze meesters zijn in het verbergen van allerlei problemen. Het is vaak een echte puzzel om erachter te komen wat er precies aan de hand is. Hoe meer kennis katteneigenaren hebben, hoe eerder 3
Nieuw! KGA Budgetservice gedragsadvies Hoe gaat de Budgetservice Gedragsadvies in zijn werk? Je maakt een afspraak voor een huisbezoek van een gedragsadviseur. Dit bezoek duurt een uur. Je krijgt meteen praktische tips en adviezen.
Niet iedereen heeft geld (over) voor reguliere gedragstherapie. Daarom is de KGA Budgetservice Gedragsadvies in het leven geroepen. Hier kun je terecht als je gedragsproblemen wilt voorkomen, als je twijfelt of alles wel goed gaat, als er gedragsproblemen zijn maar je om wat voor reden dan ook geen gedragstherapie overweegt.
Wat zijn de verschillen tussen Budgetservice en een reguliere behandeling?
Budgetservice
Reguliere behandeling
Huisbezoek
1 uur
3 uur
Begeleiding na huisbezoek geen nazorg
wekelijkse begeleiding totdat probleem is opgelost
Professional gedragsadviseur ervaren professionele katten gedragstherapeut Kosten
€ 75,- incl. reiskosten
€ 280,- excl. reiskosten
Medisch
geen doorverwijzing nodig
op doorverwijzing dierenarts
Regio Groningen; binnenkort meer regio’s in Nederland en België
Heel Nederland en België
Even voorstellen:
Linda Oostland, gedragsadviseur Budgetservice Met mijn ervaringen en kennis over katten en gedrag wil ik graag andere katten en eigenaren helpen. Dit doe ik sinds 2007 door advies te geven op het forum kattengedrag. Daarnaast ben ik secretaris van de Feline Welfare Foundation, een organisatie van professionals op het gebied van kattenwelzijn die zich nationaal en internationaal richt op het verbeteren van het lichamelijk en geestelijk welzijn van katten. Ook geef ik les op KGA Kattendagen. Ik woon in Winschoten en zal in deze regio gaan werken voor de KGA Budgetservice gedragsadvies. Daar verheug ik me nu al op. Naast mijn werk voor katten werk ik als obstetrisch verpleegkundige in een ziekenhuis. Verder studeer ik natuurgeneeskunde voor dieren. Een van de aanleidingen om me in kattengedrag te verdiepen was dat mijn eigen katten jaren geleden gedragsproblemen hadden. Ik kwam er toen achter dat het jarenlang bezitten van katten niet wil zeggen dat je dan ook echt iets ze weet of begrijpt. Hoe meer ik leerde, hoe meer ik mij realiseerde dat er nog een hoop te leren valt!
4
Herhaalde waarschuwing:
Haal geen katten van Marktplaats Deze zieke kitten is aangeschaft via Marktplaats. Veel katten van Marktplaats blijken gedragsproblemen te hebben of ziek te zijn. We kunnen het niet vaak genoeg zeggen: neem geen kittens via Marktplaats, maar van betrouwbare adressen zoals kennissen, het asiel of een erkende fokker. Dit arme dier heeft het onzorgvuldige fokken met de dood moeten bekopen. Kattenziekte Onzorgvuldig fokken? Ja, je bent onzorgvuldig aan het fokken als je je poes gewoon maar buitenshuis door om het even welke kater laat bevruchten. Die kater kan namelijk kattenziekte hebben. Het virus verspreidt zich doordat katten contact hebben, via de ontlasting, maar ook door vlooien. Dit is de vermoedelijke doodsoorzaak van deze kitten. Wil je fokken, doe dat
dan zorgvuldigen lees er eerst eens een boek over. Bijvoorbeeld het Handboek katten fokken van Eshter Verhoef. Laat kittens 16 weken bij moeder. Dit poesje zou acht weken oud zijn maar woog 500 gram. Ze was gisteren bij haar nieuwe baasje gekomen en is vannacht ziek geworden: braken en diarree. Vanochtend was ze bij ons, inmiddels uitgedroogd en heel slap. We hebben geprobeerd haar te redden maar helaas moeten besluiten haar in te laten slapen onder verdenking van kattenziekte. Met een zeer bezwaard en verdrietig hart... Het overtuigt mij er weer van nog meer te praten en uit te leggen aan mensen dat men kittens veel langer (16 weken!) bij hun moeder moet laten blijven! Haar leven eindigde op Dierendag, zet dat je niet aan het denken?
Doodzieke kitten, kort voor de euthanasie
5
Annette Boonstra, dierenarts Dierenkliniek De Jordaan
Aaien tolereren geeft stress Er zijn kattenliefhebbers die niets liever lijken te doen dan katten aaien. Dat lijkt misschien onschuldig maar dat is het niet altijd. Sommige katten worden er namelijk gestrest van.
betrof dit vier katten. Zij vermeden het om geaaid te worden. Dertien katten hadden echter de meeste stresshormonen: de katten die aaien niet vermeden, maar het tolereerden.
Uit recent onderzoek is gebleken dat sommige katten aaien eerder tolereren dan dat ze het echt leuk vinden. Sterker nog, ze raken er gestrest van. Het onderzoek is gedaan door een aantal wereldberoemde wetenschappers, onder wie professor Daniel Mills.
Op Facebook besteedde het Kattengedragsadviesbureau al aandacht aan dit onderzoek. Uit de reacties was op te maken dat men vaak moeilijk leek te geloven dat dit echt waar is, of er zelfs zwaar geïrriteerd van raakte. Vooral mensen die meerdere katten hebben: ‘Ik heb negen katten en die zijn echt niet gestrest van al die aandacht en aaikes!’ ‘Wat een gewauwel, zeg. Men kan ook overdrijven!’ Vanwaar die irritatie? Zit de overtuiging dat katten niets liever willen dan dat wij ze aanraken zo diep?
De onderzoeksgroep bestond uit 120 katten. 85 van hen bleken aaien wel prettig te vinden. Vooral de dieren die aangeraakt werden terwijl ze dit eigenlijk liever niet hadden, maakten meer stresshormonen aan. In het onderzoek
Vuurwerkangst?
Alleen wonende kat: meeste stress Het onderzoek toonde ook aan dat alleen wonende katten onder de twee jaar meer last hebben van stress dan katten die samenleven. Dit komt overeen met wat het Kattengedragsadviesbureau in de praktijk ziet en wat blijkt uit een onderzoek van de Katholieke Hogeschool Sint Lieven. Deze groep katten heeft ook de meeste gedragsproblemen. Mensen hebben huisdieren in de regel voor hun eigen plezier. Daar is niets mis mee. Zo lang er ook rekening wordt gehouden met de belevingswereld van het dier. Katten en mensen hebben nu eenmaal andere behoeftes. Waarom zouden we onze behoefte om te aaien aan katten opdringen?
Begin nu al met voorbereidingen Is jouw kat bang voor vuurwerk? Kom dan nu alvast in actie om hem te helpen. Wacht niet tot eind december. Voor een aantal maatregelen en hulpmiddelen ben je dan al te laat. Het is nu al vijf voor twaalf! -M aak nu al veilige schuilplaatsen voor je kat: plekken waar hij zich ongezien en ongestoord kan terugtrekken. Waarom meerdere plekken? Omdat de kat dan zelf kan bepalen waar hij zich het veiligst voelt. Dat kan afhangen van de situatie, maar ook van waar er precies hard geknald wordt. Bij angst zoeken katten liefst een hoge plek op, houd daar rekening mee. D oor nu al goede schuilplaatsen te creëren kan de kat er ruim voor de jaarwisseling vertrouwd mee raken, weet hij ze tegen die tijd gemakkelijk te vinden, en hebben de plekken zijn eigen geur, wat voor katten geruststellend is.
-S top minstens half december al een Feliway-verdamper in het stopcontact. Deze bevat kat-eigen gezichtsferomonen, die altijd stressverlagend werken. Het is niet gezegd dat de kat nu niet bang meer zal zijn, maar wel dat hij minder stress zal ondervinden. -G eef je kat vanaf begin november Telizen, tot Oud & Nieuw. Dit natuurlijke middel werkt angstverlagend. Ook hier geldt: het middel zal niet alle angst wegnemen, maar de angst wel altijd verlagen. -H eb je de neiging je kat te troosten als hij bang is? Wen er alvast aan dit niet te doen. Een kat die bang is wil maar een ding: zich verstoppen en door niemand worden opgemerkt. Troost maakt alleen maar banger. -K ijk voor meer tips op het forum kattengedrag.
6
Nieuwe test voor FIP Een van de meest frustrerende ziektes bij de kat vind ik Feline Infectieuze Peritonitis, oftewel FIP. Deze ziekte kan optreden op elke leeftijd, maar wordt meestal gezien bij katten jonger dan één jaar. FIP wordt veroorzaakt door FCoV, het feline coronavirus. Dat is normaal gesproken een relatief onschuldig maagdarmvirus, dat in de hele kattenpopulatie voorkomt. Bij 5 à 10% van de katten vindt er een mutatie plaats in het FCoV-virus, waardoor er FIP ontstaat. Risicofactoren zijn huishoudens met meerdere katten én stress, bijvoorbeeld door een verhuizing naar een nieuwe eigenaar. Signalen De verschijnselen van FIP variëren per kat. Bij het ‘typische beeld’ is er sprake van vochtophopingen in de buik- en/of borstholte, waardoor de kat een dikke buik krijgt en/of benauwd wordt. In andere gevallen ontstaan er kleine ontstekingen in allerlei organen waardoor er neurologische afwijkingen en ontstekingen in het oog (uveïtis) kunnen optreden. Vaak hebben de katten ook koorts, zijn ze slomer en eten ze slecht. Diagnose Het stellen van de definitieve diagnose
kan erg lastig zijn. Zeker als er geen sprake is van vloeistofophopingen. In het bloed kan een verhoogd gehalte aan bepaalde eiwitten (gammaglobulines) te zien zijn. Dit geeft een aanwijzing, maar geen zekerheid. Als er sprake is van vloeistof in de buik- of borstholte, dan is deze vaak geel en dradentrekkend, maar niet altijd. Er kunnen verschillende testen op de vloeistof gedaan worden. Een van de nieuwere testen is het aantonen van het virus in bepaalde ontstekingscellen (macrofagen) van de vloeistof, door middel van immunofluorescentie. Als het virus wordt aangetoond in deze cellen, is de diagnose vrij zeker. Wordt het virus niet aangetoond, dan kan het nog steeds FIP zijn. Er is een nieuwe test op de markt waarbij gekeken wordt of het gemuteerde virus voorkomt in het bloed van de kat (via PCR). Deze test lijkt veelbelovend. Een andere optie is het stellen van de diagnose via weefselbiopten. Vaak wordt dit niet bij het levende dier gedaan omdat het een vrij ingrijpende methode is. Geen behandeling Helaas is er geen enkele langdurig werkzame therapie beschreven voor FIP. De gemiddelde overlevingstijd na het stellen van de diagnose is maar negen dagen. De meeste katten worden
Deze poes is door haar benen gezakt door FIP
MARIEKE KNIES Marieke Knies is dierenarts bij Cat Friendly Clinic Rijnoever in Alphen aan den Rijn. Zij studeert bij de European School for Advanced Veterinary Studies om European Master of Small Animal Veterinary Medicine te worden. Al haar keuzevakken gaan over kattengeneeskunde. Zelf heeft Marieke drie katten.
geëuthanaseerd na het stellen van de diagnose, vandaar dat het zo belangrijk is om de diagnose zo zeker mogelijk te stellen. Voorkom stress Preventie van FIP is tot op heden niet mogelijk. Er bestaat een vaccin, maar dat geeft geen goede bescherming. Het is niet mogelijk om FCoV te verwijderen uit de kattenpopulatie omdat het zo wijdverspreid is. Probeer risicofactoren zo veel mogelijk te voorkomen, zoals overbezetting en stress.
Kat die net geëuthanaseerd is wegens FIP
7
Nieuw niermedicijn Semintra makkelijk te geven 10% van de katten in Nederland lijdt aan chronische nierziekte. Naar schatting zijn dat 300.000 katten. Chronische nierziekte is een van de meest voorkomende aandoeningen onder oudere katten. Het ontstaat als de nieren gedurende een langere periode steeds meer onherstelbare beschadigingen oplopen. Hierdoor kunnen ze uiteindelijk het bloed niet goed meer zuiveren. De eerst zichtbare symptomen zijn meestal veel drinken en veel plassen, een doffe vacht, gewichtsverlies, braken en een verminderde eetlust.
EHBO-tips voor katten Dierenartsenpraktijk Veenendaal heeft een aantal EHBO-tips online gezet. Kijken dus!
kwaliteit van leven van katten met chronisch nierfalen merkbaar beter worden. Heb je het idee dat je oudere kat afvalt, minder eet, meer drinkt of misschien braakt, ga dan naar de dierenarts en laat onderzoek doen!
Dierenarts Beilen: vaccineer tegen kattenziekte!
Bijna iedere katteneigenaar weet wel hoe moeilijk het kan zijn om een kat een pil te geven. Dat maakt het extra vervelend als het elke dag moet. Het medicijn Semintra is een vloeistof. Het kan toegediend worden met een beetje voeding of rechtstreeks in de bek. De acceptatie van dit middel werd in 92% van de gevallen als goed of zeer goed beoordeeld. Dankzij de gemakkelijke toedieningsvorm en de hoge acceptatiegraad kunnen de gezondheid en
Op verschillende plekken in Nederland is kattenziekte geconstateerd. Ook in de provincie Groningen en Friesland zijn al verschillende gevallen bekend. De dierenartsenpraktijk in Beilen adviseert om je kat te laten vaccineren tegen kattenziekte. Volgens de laatste berichten breidt de epidemie zich verder uit. Inmiddels zijn er tientallen katten aan deze ziekte overleden.
HIER HAD UW ADVERTENTIE KUNNEN STAAN.
November: diabetesmaand 14 november is het Wereld Diabetes Dag. Er wordt dan aandacht en begrip gevraagd voor diabetes mellitus (suikerziekte) en de enorme toename van deze ziekte. Dit is niet alleen bij de mens zo. Het komt ook regelmatig voor bij huisdieren. In Nederland heeft 1 op de 100 katten suikerziekte. Volgens deskundigen neemt dit aantal toe. Daarom is novembermaand uitgeroepen tot Diabetesmaand voor katten en honden. Op www.dierensuikerziekte.nl vind je meer informatie over suikerziekte bij je kat. Hoe kun je de symptomen herken-
Wist je dat dit magazine meer abonnees hebben dan de meeste kattenbladen? En dat het ook mogelijk is om te adverteren in dit magazine? Advertentietarievenop aanvraag. Mail voor details naar: info @kattengedragstherapie.nl
nen? Wat kun je zelf doen voor je kat? En waarom is het zo belangrijk om met je kat naar de dierenarts of de diabetesconsulente van je dierenarts te gaan? Met de huidige behandel- en controlemethoden heeft een kat met suikerziekte dezelfde levensverwachting als ‘gezonde’ soortgenoten. Door middel van een vroege diagnose en passende behandeling kan een goede kwaliteit van leven worden geboden. Doe de online suikerziekte test en kijk welk risico jouw kat heeft op het ontwikkelen van suikerziekte! 8
Huiskat sterft niet uit door verplichte castratie De meest gestelde vraag over het Project Verplichte castratie is of de huiskat daardoor uitsterft. Dat zal zo’n vaart niet lopen. In het plan wordt namelijk een uitzondering gemaakt voor fokdieren. Om ervoor te zorgen dat er op een verantwoorde manier gefokt zal worden, dus met kennis van gezondheid, gedrag en welzijn, willen we er ook voor zorgen dat alle fokkers een erkenning (diploma) behalen voordat zij een nestje mogen fokken. Zo zal er op een verantwoorde manier gefokt worden, dus met kennis van gezondheid, gedrag én welzijn. Dit geldt voor alle fokkers, dus ook die van rasloze katten. Huis-tuin-en-keukenkatten kunnen namelijk net zo goed gefokt worden als raskatten. Alleen al door hun aantal is het risico op uitsterven van deze katten onwaarschijnlijk.
De rasloze kat zal ook duurder worden, omdat er op een verantwoorde manier mee gefokt gaat worden. De gratiskittencultuur wordt verleden tijd. Dat weegt ons inziens niet op tegen het huidige kattenleed door het kattenoverschot. Door gericht te fokken zullen mensen welbewust een kat nemen, die bovendien door de gecertificeerde fokker goed gesocialiseerd is op een leven als huisdier. Zo zullen eigenaren meer plezier van hun kat hebben, is het welzijn van de kat beter geborgd, zullen er minder zwerfkatten zijn en zullen er beduidend minder katten in het asiel belanden. En het onnodige kattenleed zal tot het verleden behoren.
Namens het Project Verplichte castratie Winnie Scheffmann, projectleider
Verplichte castratie zal wel leiden tot een andere verhouding raskat-rasloze kat: er zullen meer raskatten (nu slechts 3% van het totale aantal katten) komen.
Verplichte castratie. De oplossing voor het kattenoverschot. Om het kattenoverschot effectief aan te pakken, moeten er geen nieuwe zwerfkatten bij komen. Zwerfkatten zijn namelijk verwilderde huiskatten die op straat zijn beland, of stammen daarvan af. Daarom moeten niet alleen zwerfkatten, maar óók huiskatten onvruchtbaar worden gemaakt. Liefst zo vroeg mogelijk, aangezien ze al vanaf vier maanden vruchtbaar kunnen zijn. De enige manier om dat te bereiken is castratie van poezen en katers verplicht maken.
Winterlezingen op IJburg Een speciale lezingencyclus van het Kattengedragsadviesbureau, voor koude winteravonden. Lezing 1: Probleemgedrag voorkomen en verhelpen. Lezing 2: Eetproblemen aanpakken en voorkomen. Lezing 3: Kattenconflicten voorkomen en verhelpen. Lezing 4: Plasproblemen verhelpen en voorkomen.
Datum: 20 december 2013 Datum: 3 januari 2014 Datum: 10 januari 2014 Datum: 24 januari 2014
Tijd: 20.00-21.45 uur. Kosten: € 22,50 Adres: Joris Ivensplein 108, 1087 BP Amsterdam Aanmelden? Vraag een inschrijfformulier aan bij info @kattengedragstherapie.nl
9
Is jouw kat gechipt? Check dan even of het chipnummer van je kat wel op jouw naam staat en of alle gegevens kloppen (adres, telefoonnummer etc.). Dat scheelt veel ellende als je kat ooit zoekraakt. Bij maar liefst een op de twintig gechipte dieren kan wel het baasje worden achterhaald, maar klopt het geregistreerde telefoonnummer en/of adres niet meer. Houd je gegevens actueel.
Enthousiaste reactie cursist KGA Kattendag: ‘Wat was de kattendag “Een betere relatie met je kat = beter welzijn” ontzettend leuk en interessant. José Schoorl vertelde over waarnemen, hoe je een kat meer kunt observeren, en ook hoe je meer vanuit een kat kunt kijken. Want wat hoort en ruikt en ziet hij eigenlijk? En hoe denken wij over onze kat? Marcellina vertelde over eenzaamheid bij katten, wat vooral voorkomt als ze alleen gehouden worden. Ze kunnen zich dan erg vervelen. Het is goed om met katten te spelen, dat gebeurt eigenlijk veel te weinig. De medecursisten waren ook heel leuk. We hebben veel gelachen. Ook veel persoonlijke gesprekken gehad over dierenwelzijn. Kortom, een hele leuke leerzame dag.’ Marein te Velde
Een kattenbak gaat niet lang mee
Maak dat de kat wijs! Sommige baasjes vervangen de kattenbak na een tijdje door een nieuwe, in verband met de hygiëne. Dit is niet nodig als je de kattenbak wekelijks uitboent met verdund bleekwater. In bakken die niet goed schoongehouden zijn kan aanslag zitten. De remedie hiervoor is de bak vullen met water en azijn. Daarna
uitspoelen, zout water erin doen om de zure geur weg te krijgen en de bak is weer als nieuw. Is er een ‘kattenwijsheid’ waar jij aan twijfelt? Mail ons en wie weet komt jouw vraag de volgende keer in Maak dat de kat wijs!
Kattenquiz Bezoekers van de Landelijke Open Dag Dierenartsen (LODD) op 5 oktober bij Dierenkliniek Nieuw Den Helder konden meedoen aan de kattenquiz van het Kattengedragsadviesbureau. De stoere vrouwen van de Dierenambulance Den Helder hebben de quiz ook gedaan. Ze gaven aan dat ze graag meer zouden willen leren over kattengedrag.
Op ons Youtube-kanaal vind je veel filmpjes over kattengedrag. Ingedeeld op thema en voorzien van uitleg. Kijken dus! 10
Puzzelen maar! Veel katten die binnen leven hebben niet veel te doen en krijgen bovendien maar twee keer per dag eten. Het resultaat: verveling en het grootste deel van de dag scheurende honger. De oplossing: voerpuzzels. Je kunt ze kopen of zelf maken. Als je googlet op ‘voerpuzzels’ of ‘intelligentiespeelgoed’ en ‘kat’ zul je zien hoeveel leuke voerpuzzels er te koop zijn. Je kunt ook zelf iets maken. Op de foto zie je mijn Zaphir bijvoorbeeld puzzelen met een schoenendoos. Aan de zij- en bovenkant zijn er gaten in gemaakt waar hij met zijn pootjes doorheen kan om brokjes te bemachtigen. Als hij aan het puzzelen is schuift de doos door het hele huis heen, zodat hij meteen lichaamsbeweging krijgt. Ook leuk: een eierdoosje dichtbinden met een touwtje, gaatjes erin maken, brokjes erin doen, ophangen aan een kort touwtje
aan een stoel en het eten kan eruit gemept worden. En wat dacht je van een plastic flesje op potje met gaatjes en brokjes erin? Maak je voerpuzzel altijd eerst makkelijk (grote gaten) en pas als dat goed gaat wat moeilijker. Laat je kat zelf ontdekken hoe de puzzel werkt, of doe het voor. Push hem niet en zorg dat hij niet langer dan drie uur zonder eten blijft. Geef niet ineens alles in voerpuzzels, schakel er langzaam op over. Gebruik bij voorkeur meerdere puzzels. Zo houd je het spannend én houd je er rekening mee dat iedere kat nu eenmaal zijn persoonlijke voorkeuren en favoriete puzzeltechnieken heeft. Puzzelen heeft zo veel voordelen: iets te doen hebben, lichaamsbeweging krijgen, het denkvermogen gebruiken, langer over het eten doen en vele malen per dag een snackje eten, precies zoals katten in de natuur doen. Kortom: puzzelen maar!
11
ELLES NIJSSEN Elles Nijssen is verbonden aan het Kattengedragsadviesbureau. Zij schrijft over kattengedrag voor De Telegraaf en kattenblad Majesteit en is bestuurslid van de FWF. facebook.com>EllesNijssen Kattengedragsdeskundige
foto’s: © Elles Nijssen
Reactie van een klant:
Hoera, Bolita plast niet meer in huis Alle actuele nieuwtjes over katten, gedrag en wetenschap vindt u op onze Facebookpagina. Ook te bekijken als u niet zelf op Facebook actief bent.
De garanties van het Kattengedragsadviesbureau • 100% katvriendelijk advies • behandeling op basis van de nieuwste wetenschappelijke ontwikkelingen • behandeling door de meest ervaren en meest succesvolle kattengedragstherapeut van Nederland en België • zorgvuldige anamnese met uitgebreide vragenlijst en drie uur durende gedragsobservatie • versuffende middelen als valium en Clomicalm worden niet geadviseerd • alle katten en problemen worden behandeld voor één duidelijke prijs.
Kattenoppasservice: ook last-minute Niet alleen tijdens vakanties, maar ook daarbuiten staat de Kattenoppasservice voor je klaar. Er zijn oppassers in de volgende regio’s: Amsterdam, Landsmeer, Oostzaan, Purmerend, Zwanenburg, Haarlem, Vinkeveen, Oss, Lelystad, Naarden, Bussum, Nootdorp, Zoetermeer, Badhoevedorp, Ouderkerk a/d Amstel, Amstelveen, Breda, Apeldoorn, Spijkenisse en Hoofddorp. Wilt je vrijblijvend kennismaken met een oppas? Dat kan. Bel dan 020-4230947 of mail naar info @kattenoppasservice.nl
Bolita plaste al jong in huis. Dit poesje was afkomstig van een dierenopvang in Spanje, waar ze op straat was gevonden. Ze was al met zes weken van haar moeder gescheiden en heeft in de eerste twaalf weken van haar leven vier woonplekken en drie baasjes gehad. Janneke, het baasje van Bolita, besloot het Kattengedragsadviesbureau in te schakelen om Bolita te helpen. Janneke: ‘Bolita heeft al sinds december vorig jaar niet meer in huis geplast! De slaapkamer is dus weer helemaal vrij toegankelijk en zij en Nelson slapen lekker bij ons op bed. Ook is ze gelukkig nog steeds dikke vriendjes met Nelson. Ze slapen weer veel samen, en wassen elkaar iedere dag. Op dit moment houden ze zelfs uren
Bolita en Nelson
achter elkaar samen de wacht bij een gaatje in de muur waar ze waarschijnlijk een muis ruiken of hebben gehoord.’ ‘Ik blijf me erg bewust van Bolita’s angst en onzekerheid bij veranderingen en bezoek. Logees zijn nog wel een probleem. Ik ben daarom druk aan het lobbyen voor een groter huis met een logeerkamer. Als er logees zijn laten we de katten niet meer overnachten in de keuken. Afhankelijk van wie de logees zijn en waar ze slapen gaat nu de deur van de slaapkamer of de nieuw geplaatste deur van de woonkamer dicht.’ ‘Marcellina, ik ben je echt erg dankbaar voor alle goede adviezen en ik weet zeker dat Nelson en Bolita dankzij deze adviezen een stuk gelukkiger zijn.’
Bolita
Is uw kat beschoten? Meld het! Bij het Meldpunt Schietincidenten kunt u schietincidenten op drie manieren melden: U kunt mailen naar: schietincidentkat@gmail.com U kunt iedere maandag tussen 19.00 uur en 20.00 uur bellen naar 06-31789182, vanuit België +31- 6-31789182. U kunt ook online melden. 12
Wat is goede voeding voor een kat met idiopathische blaasontsteking? Mijn poes van vier jaar heeft al een aantal keren blaasontsteking gehad met daarbij soms wat gruis. De dierenarts raadde toen Royal Canin High Dilution aan en daarna RC Urinary. Omdat de ontstekingswaardes steeds hoog bleven dacht de dierenarts dat het misschien toch om een stressgerelateerde blaasontsteking ging. Ik ben daarom overgestapt op RC Calm (met so-index) wat schijnbaar ook nog de urinewegen ondersteunt. Nu merk ik niet echt veel verschil met dit voer (krijgt ze al een half jaar). Gruis heeft ze niet meer en de blaasontsteking is ook weg. Ze heeft nu alleen soms last van haar huid, rode plekken bij haar oren, soms wat jeuk. Ben hiervoor al bij de dierenarts geweest. Die heeft antibiotica voorgeschreven en een ontstekingsremmer, toen ging het over. Nadat de medicatie was uitgewerkt, kreeg ze weer wat jeuk. Ik ben bang dat ze niet meer tegen RC (Calm) kan. De dierenarts dacht dit ook. Wat kan ik nu het beste geven? Bedankt alvast! Janine
Hallo Janine, Stressgerelateerde blaasontsteking is een moeilijk probleem omdat de oorzaak in principe gedragsmatig is. Dus zo lang de stressveroorzaker niet wordt aangepakt, kan dit probleem steeds terugkeren. Voedingstechnisch zou ik je willen adviseren zo veel mogelijk vocht te geven aan je kat. Hoe meer vocht ze binnenkrijgt, hoe wateriger de urine is, en hoe minder irritatie de blaaswand ondervindt. Dit kun je bewerkstelligen door het geven van natvoeding (minimaal 250 gram per dag als natte voeding geven), maar ook door het stimuleren van drinkgedrag door een waterfontein of door het water van je kat qua smakelijkheid te verhogen door het toevoegen van een scheutje melk of wat vleesnat. Verder zou je kunnen overwegen glucosaminecapsules te proberen, omdat glucosamine (m.n. bekend van gewrichten) ook deel uit maakt van de blaaswand. Katten met stressgerelateerde blaasontsteking hebben een verlaagd gehalte aan glucosaminoglycanen in de blaaswand. Sommige katten reageren derhalve goed op
13
ELLES NIJSSEN
ESTHER HAGEN - PLANTINGA Esther Hagen - Plantinga is dierenarts, universitair docent en onderzoeker diervoeding aan de Faculteit diergeneeskunde te Utrecht. Zij is gespecialiseerd in voeding van honden en katten en heeft haar eigen diervoedingsadviesbureau, Nutrissues.
het bijgeven van glucosamine. Je dient ongeveer 250 mg glucosamine per dag te geven. Bij sommige katten werkt het redelijk goed, en bij anderen helaas niet. Hopelijk kun je hiermee uit de voeten. Groeten, Esther Hagen-Plantinga Heb jij ook een vraag aan Esther over kattenvoeding? Stel hem hier.
KGA Kattendagen in november 3 november Je kat begrijpen: katse communicatie
17 november Thema: conflicten tussen katten en sociaal gedrag
Voor wie? Voor iedereen die meer wil leren over het gedrag van katten en de interpretatie van de subtiele vormen van hun communicatie.
Voor wie? Voor asielmedewerkers, fokkers, en eigenaren van een meerkatshuishouden. Programma 09.30-10.15 Els Peeters Probleemgedrag en gedragsproblemen bij de kat 10.15-10.30 pauze 10.30-12.00 Marcellina Stolting De invloed van probleemgedrag op de relatie met het baasje 12.00-12.45 lunch 12.45--14.30 Marcellina Stolting: Socialisatie van kittens 14.30-14.45 pauze 14.45--16.45 Marcellina Stolting: Meerkatshuishouden
Programma 9.30-12.00 Communicatie en lichaamstaal 12.00-12.15 pauze 12.15-13.15 Communicatie en probleemgedrag 13.15-14.00 lunch 14.00-14.45 De invloed van de neus en geuren 14.45-15.00 pauze 15.00-15.45 Communiceren met markeren 15.45-16.00 pauze 16.00-17.00 Hoe communiceren katten onderling? Docenten Marcellina Stolting, kattengedragstherapeut
Docenten Marcellina Stolting, kattengedragstherapeut Kattengedragsadviesbureau. Els Peeters, gedragsbioloog Universiteit van Antwerpen, gespecialiseerd in katten.
Datum/tijd 3 november van 09:30-17:00 Locatie Katten Cursus Centrum Amsterdam, Joris Ivensplein 108, Amsterdam IJburg
Beiden zijn bestuurslid van de Feline Welfare Foundation, een stichting die zich inzet voor kattenwelzijn. Datum/tijd 17 november van 09:30-16:45
Prijs € 85, inclusief lunch en lesmap Aanmelden via info @kattengedragstherapie.nl. Er is een informatiestand aanwezig met foldermateriaal, boeken en welzijnsproducten voor katten.
Locatie Boschveld, Edisonstraat 11 5223 CD ’s-Hertogenbosch Prijs Prijs: € 85, inclusief lunch en lesmap Aanmelden via info @kattengedragstherapie.nl. Er is een informatiestand aanwezig met foldermateriaal, boeken en welzijnsproducten voor katten.
foto’s: @Beatrice van Gouthem
14
English part
How to know Pain Assessment in Cats whether your cat is in pain “Unlike humans animals cannot tell the doctor what they are feeling. This can make it very challenging for veterinarians to find clinical problems in animals.” In thermal imaging Vainionpää has found an exciting solution. “Thermal imaging cameras really are a great tool to find out whether an animal is in pain, for instance.” As far as we know this camera is not yet available in the Netherlands. When it arrives here, this would be fantastic for a lot of animals. http://www.flir.com/cs/emea/en/ view/?id=41414
The importance of treating pain in cats has received more attention in recent years. There has been an inherent difficulty in identifying and quantifying the intensity of pain in cats due to the lack of available and validated pain assessment tools for this species. This could lead to veterinary practitioners providing less than adequate levels of pain relief. Reliability and validity of scoring systems are vital for use in recognizing pain, quantifying pain intensity, and evaluating treatment effectiveness. The purpose of this study was to refine and test construct validity and reliability of a composite pain scale used for assessing acute postoperative pain in 40 cats undergoing ovariohysterectomy. In a randomized, double-blind study cats received a placebo or an analgesic (tramadol, vedaprofen, or tramadol-vedaprofen combination). Respiratory rate and respiratory pattern were rejected after item analysis. Five
Pain Control for Spay Surgery in Cats Veterinarians now recognize that preventive pain control is beneficial for cats undergoing surgery, providing comfort and faster recoveries. One of the most common feline surgeries is the ovariohysterectomy or spay. The researchers investigated the efficacy of two drugs, tramadol and vedaprofen, in 40 female cats undergoing spay surgery. The cats were divided into four treatment groups: vedaprofen only, tramadol only, vedaprofen plus tramadol, and placebo. Medications were administered one hour before surgery and for 72 hours after surgery. Pain scores were evaluated at regular intervals for the first 96 hours and then on day 7 after surgery. Cats with high pain scores were given rescue analgesia with morphine. Cats treated with vedaprofen and tramadol together did not require rescue analgesia and proved to be the most effective option evaluated. Multimodal analgesia is known to be a superior method of pain control and proved effective for cats undergoing spay surgery. The researchers recommended that pain control should be provided for a minimum of three days after spay surgery. Brondani JT, Loureiro Luna SP, Beier SL, Minto BW, Padovani CR. Analgesic efficacy of perioperative use of vedaprofen, tramadol or their combination in cats undergoing ovariohysterectomy. J Feline Med Surg 2009; 11: 420-9.
15
dimensions were analyzed – F1 (psychomotor change), posture, comfort, activity, mental status, and miscellaneous behaviors; F2 (protection of wound area), reaction to palpation of the surgical wound and palpation of the abdomen and flank; F3 (physiologic variables), systolic arterial blood pressure and appetite; F4 (vocal expression of pain), vocalization; and F5 (heart rate). Results indicated internal consistency was excellent for the overall scale and for F1, F2, and F3, very good for F4, and unacceptable for F5. Therefore, there is initial evidence of the construct validity and reliability of a multidimensional composite pain scale for use in assessing acute postoperative pain in cats undergoing ovariohysterectomy.
Brondani JT, Luna SPL, Padovani CR: Refinement and initial validation of a multidimensional composite scale for use in assessing acute postoperative pain in cats, Am J Vet Res 72:174, 2011
Cursusoverzicht KGA Kattendagen We organiseren regelmatig KGA-Kattendagen. Dit zijn cursusdagen in Nederland en België, met steeds verschillende verdiepingsthema’s op het gebied van kattengedrag. Hieronder vindt u ons cursusprogramma voor het komende jaar. Voor deze Kattendagen is inschrijven nog mogelijk tot 2 dagen voor aanvang.
Ons cursusaanbod voor 2013 - 2014 2013 Datum Plaats 3 november 2013 KGA Kattendag Amsterdam
Thema Begrijp je kat: alles over communicatie
17 november 2013
KGA Kattendag Den Bosch
Conflicten tussen katten en sociaal gedrag
8 december 2013
KGA Kattendag Amsterdam
Katten verzorging in de praktijk
15 december 2013
KGA Kattendag Amsterdam
Begrijp je kat: alles over communicatie
19 januari
KGA Kattendag Scherpenheuvel BE
Begrijp je kat: alles over communicatie
26 januari
KGA Kattendag Amsterdam
Asiel special 2: nieuwste ontwikkelingen
9 februari
KGA Kattendag Amsterdam
Gastgezin special
15 februari
KGA Kattendag Groningen
Emoties van katten en affectie
9 maart
KGA Kattendag Amsterdam
Asiel special 1
16 maart
KGA Kattendag Amsterdam
Fokker special 1
5 & 6 april
KGA Kattendag Amsterdam
Katten verzorging in de praktijk (2 lesdagen)
13 april
KGA Kattendag St.Job BE
Stress en de rol van huisvesting
11 mei
KGA Kattendag Amsterdam
Fokkers special 2
18 mei
KGA Kattendag Amsterdam
Begrijp je kat: alles over communicatie
2014
Voor meer informatie kijk hier
Gratis Katten Advies Lijn Blijf er niet mee rondlopen maar bel de gratis Katten Advies Lijn (020-4160883). Dat kan elke dinsdag tussen 17.00 en 18.00 uur Lukt het niet om te bellen op dit tijdstip dan kunt u ook gratis: • u w vraag stellen op ons forum kattengedrag: http://kattengedrag.forumup.nl • u w vraag stellen aan dierenvriend @telegraaf.nl (mogelijk wordt uw vraag in de krant beantwoord) • uw vraag stellen aan de Kattenbond Wilt u liever bellen met de Katten Advies Lijn, dan kunt u tegen vergoeding ook een belafspraak maken op een ander moment. Dat kan via info @kattengedragstherapie.nl.
16
Magazine Dit magazine wordt maandelijks kosteloos verspreid vanaf 2002 en heeft inmiddels 15.000 abonnees, zowel professionals als niet-professionals. Onder de professionals zijn (medewerkers van) dierenspeciaalzaken, asiels, kattentrimsalons, dierenartsenpraktijken, kattenfokkers, en producenten en toeleveranciers van kattenbenodigdheden. Je vindt het Kattengedragsadviesbureau ook op Facebook, Twitter, Youtube en www.kattengedragstherapie.nl.
COLOFON
CONTACTGEGEVENS
Deze nieuwsbrief is een uitgave van het Kattengedragsadviesbureau.
Websites: http://www.kattengedragstherapie.nl http://www.kattengedragcentrum.nl
Redactie: Elles Nijssen en Marcellina Stolting Opmaak: Karin Jansen M.m.v.: Janneke de Lange, Annette Boonstra, Marieke Knies, Esther Hagen-Plantinga, Linda Beumer, Denise van Lent, Marein te Velde, Linda Oostland, Jolien Wolvers, Winnie Scheffmann, Beatrice van Gouthem.
© Kattengedragsadviesbureau. Overname van artikelen is niet toegestaan zonder onze schriftelijke toestemming. Wilt u de nieuwsbrief niet meer ontvangen? Stuur ons dan een e-mail met in de berichtregel ‘Uit adresbestand verwijderen’. Indien u juist abonnee wilt worden, is het sturen van een e-mail eveneens voldoende.
Forum: http://kattengedrag.forumup.nl E-mailadressen: info @kattengedragstherapie.nl kattengedragstherapie @gmail.com
(voor grote bestanden: foto’s en filmpjes)
Cursusinformatie en inschrijvingen: info @kattengedragstherapie.nl Skype: kattengedragstherapie.nl (op afspraak) Katten Advies Lijn telefonisch spreekuur: 020 - 4160883 (dinsdag van 17.00-18.00 uur) Kattengedragsadviesbureau: 020 - 3308780 Katten Cursus Centrum: 020 - 4160547 Spoed: 06 - 43477941 U kunt natuurlijk ook altijd sms’en naar deze nummers. Website Kattenoppasservice: http://www.kattenoppasservice.nl Telefoonnummer Kattenoppasservice: 020 - 4230947
Het Kattengedragsadviesbureau is een Aequor-erkend leerbedrijf
17