Diplomatic Herald

Талдау, Пікір, Ұстаным жəне Тəжірибе...

Анализ, Мнение, Позиция и Опыт…

Analysis, Opinion, Position and Experience...

«ҚАЗАҚСТАН - 2050» Стратегиясы – еліміздің болашаққа бағдары Стратегия «КАЗАХСТАН – 2050» – путь в будущее Strategy «KAZAKHSTAN - 2050» – pass to future

1

1(40) 2013 Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрлігінің басылымы 2004 жылдан бастап жарыққа шығады Екі айда бір рет шығады • Құрылтайшысы Қазақстан Республикасының Сыртқы істер министрлігі • Бас редакторы Қалиева Р.М., Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрінің Кеңесшісі, ҚР СІМ Ақпараттық-баспа Кеңесінің (АБК) төрайымы, саяси ғылымдарының докторы, профессор • Жауапты шығарушылары, аудармашылары және корректорлары: Қайырлиева Ә., Жайков С., Оспаналиев Н., Баймашев А., Нурғалинова Қ., Әлімжанова Ә.

• Дизайны, беттелуі және электрондық нұсқасы: Аманжолова А.

• Суреттер: Бондаренко С., Отарбаев Б., Мүслімов М.

• Қазақстан Республикасы СІМ Ақпараттық-баспа Кеңесі (АБК) 010000, Астана қаласы, Қонаев көшесі, 31. Тел./факс (717) 272 05 50; 272 05 07 Журналдың электрондық нұсқасы: www.mfa.kz Журнал Қазақстан Республикасының Мәдениет және ақпарат министрлігінде 04.04.2007 ж. қайта тіркелген. Тіркеу куәлігі № 8230-Ж

ДИПЛОМАТИЧЕСКИЙ КУРЬЕР

2

1 (40) 2013 Издание Министерства иностранных дел Республики Казахстан

Issued by the Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Kazakhstan

Издается с 2004 года

In circulation since 2004

Выходит раз в два месяца

Bimonthly

Учредитель Министерство иностранных дел Республики Казахстан

Founder the Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Kazakhstan

•

•

Главный редактор Калиева Р. М., Советник Министра иностранных дел Республики Казахстан, Председатель Информационно-издательского Совета ИИС МИД РК, доктор политических наук, профессор

Chief Editor R.M. Kaliyeva, Counselor to the Minister of Foreign Affairs of the Republic of Kazakhstan, Chair of the Information-Editorial Council (IEC), MFA RK Doctor of Political Sciences, Professor

Ответственные за выпуск, переводчики и корректоры: Каирлиева А., Жайков С., Оспаналиев Н., Баймашев А., Нургалинова К., Алимжанова А.

Responsible for issue, translation and proof-reading: A. Kairliyeva, S. Zhaikov, N. Ospanaliyev, A. Baimashev, K. Nurgalinova, A. Alimzhanova

Дизайн, верстка и электронная версия: Аманжолова А.

Design and page-make up, on-line version: A. Amanzholova

Фото: Бондаренко С., Отарбаев Б., Муслимов М.

• Информационно-издательский Совет (ИИС) МИД Республики Казахстан 010000, Астана, ул. Кунаева, 31. Тел./факс (717) 272 05 50; 272 05 07 Электронная версия журнала: www.mfa.kz

Photos: S. Bondarenko, B. Otarbayev, M. Muslimov • Information-Editorial Council (IEC), MFA RK 31 Konaev, Astana, 010000 Tel./fax (717) 272 05 50; 272 05 07 On-line version of the magazine: www.mfa.kz

Журнал перерегистрирован Министерством культуры и информации Республики Казахстан 04.04.2007 г. Регистрационное свидетельство № 8230-Ж

The magazine is reregistered by the Ministry of Culture and Information of the Republic of Kazakhstan on 04.04.2007 Registration certificate № 8230-Zh

•

•

•

•

•

•

•

•

3

РЕДАКЦИЯ АЛҚАСЫ Ыдырысов Е.Ә. – Қазақстан Республикасының Сыртқы істер министрі, «Дипломатия жаршысы» журналы Редакция Алқасының төрағасы Қалиева Р.М. – Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрінің Кеңесшісі, «Дипломатия жаршысы» журналының Бас редакторы, Қазақстан Республикасы СІМ Ақпараттық-баспа Кеңесінің (АБК) төрайымы, саяси ғылымдарының докторы, профессор Жошыбаев Р.С. – Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрлігінің Жауапты хатшысы, экономика ғылымдарының докторы Сарыбай Қ.Ш. – Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрінің орынбасары Абаев Д.Ә. – Қазақстан Республикасы Президентінің Баспасөз хатшысы Адырбеков И.А. – Қазақстан Республикасының Парламенті Сенатының Халықаралық істер, қорғаныс және қауіпсіздік жөніндегі комитетінің төрағасы, экономика ғылымдарының докторы Әбдікәрімов С.О. – Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрлігінің Сыртқы саяси талдау және болжамдау комитетінің төрағасы Әбдірахманов Қ.Қ. – Қазақстан Ре спубликасының Австрия Республикасындағы Төтенше және Өкілетті Елшісі, Қазақстан Республикасының Вена қаласындағы халықаралық ұйымдар жанындағы Тұрақты өкілі Әшімбаев М.С. – Қазақстан Республикасының Парламенті Мәжілісінің Халықаралық істер, қорғаныс және қауіпсіздік жөніндегі комитетінің төрағасы, саяси ғылымдарының кандидаты Ермекбаев Н.Б. – Қазақстан Республикасының Қытай Халық Республикасындағы Төтенше және Өкілетті Елшісі, саяси ғылымдарының кандидаты Лама Шариф Қ.Қ. – Қазақстан Республикасы Дін істері агенттігінің төрағасы Омаров Қ.Е. – Қазақстан Республикасының Америка Құрама Штаттарындағы Төтенше және Өкілетті Елшісі, тарихи ғылымдарының кандидаты Оразбақов Г.И. – Қазақстан Республикасының Ресей Федерациясындағы Төтенше және Өкілетті Елшісі, экономика ғылымдарының кандидаты Түймебаев Ж.Қ. – Қазақстан Республикасының Түрік Республикасындағы Төтенше және Өкілетті Елшісі және Албанияда осы міндетті қоса атқарушы, филология ғылымдарының докторы Үсенов Ж.Қ. – Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрлігі халықаралық ақпарат Комитеті Төрағасының орынбасары

ДИПЛОМАТИЧЕСКИЙ КУРЬЕР

4

РЕДАКЦИОННАЯ КОЛЛЕГИЯ

EDITORIAL BOARD

Идрисов Е.А. – Министр иностранных дел Республики Казахстан, председатель Редакционной Коллегии журнала «Дипломатия жаршысы»

E.A. Idrisov– Minister of Foreign Affairs of the Republic of Kazakhstan, Chair of the Editorial Board of “Diplomatic Herald” magazine

Калиева Р.М. – Советник Министра иностранных дел Республики Казахстан, Главный редактор журнала «Дипломатия жаршысы», председатель Информационно-издательского Совета (ИИС) МИД Республики Казахстан, доктор политических наук, профессор

R.M. Kaliyeva – Counselor to the Minister of Foreign Affairs of the Republic of Kazakhstan, Chief Editor of “Diplomatic Herald” magazine, Chair of the Information-Editorial Council (IEC) of the MFA RK, Doctor of Political Sciences, Professor

Жошыбаев Р.С. – Ответственный секретарь Министерства иностранных дел Республики Казахстан, доктор экономических наук

R.S. Zhoshybayev – Executive Secretary of the Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Kazakhstan, Doctor of Economic Sciences

Сарыбай К.Ш. – заместитель Министра иностранных дел Республики Казахстан

K.Sh. Sarybay – Deputy Minister of Foreign Affairs of the Republic of Kazakhstan

Абаев Д.А. – Пресс-секретарь Президента Республики Казахстан

D.A. Abayev – Press-Secretary to the President of the Republic of Kazakhstan

Абдыкаримов С.О. – Председатель Комитета внешнеполитического анализа и прогнозирования Министерства иностранных дел Республики Казахстан

S.O. Abdykarimov – Chair of the Committee for Foreign Policy Analysis and Forecasting of the Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Kazakhstan

Абдрахманов К.К. – Чрезвычайный и Полномочный Посол Республики Казахстан в Республике Австрия, Постоянный представитель Республики Казахстан при международных организациях в городе Вена

K.K. Abdrakhmanov – Ambassador Extraordinary and Plenipotentiary of the Republic of Kazakhstan to the Republic of Austria, Permanent Representative of the Republic of Kazakhstan in the international organizations in Vienna

Адырбеков И.А. – Председатель Комитета по международным делам, обороне и безопасности Сената Парламента Республики Казахстан, доктор экономических наук

I.A. Adyrbekov – Chair of the Committee for Foreign Affairs, Defense and Security of the Senate of the Parliament of the Republic of Kazakhstan, Doctor of Economic Sciences

Ашимбаев М.С. – Председатель Комитета по международным делам, обороне и безопасности Мажилиса Парламента Республики Казахстан, кандидат политических наук

M.S. Ashimbayev – Chair of the Committee for Foreign Affairs, Defense and Security of the Mazhilis of the Parliament of the Republic of Kazakhstan, Candidate of Political Sciences

Ермекбаев Н.Б. – Чрезвычайный и Полномочный Посол Республики Казахстан в Китайской Народной Республике, кандидат политических наук

N.B. Ermekbayev – Ambassador Extraordinary and Plenipotentiary of the Republic of Kazakhstan to the People’s Republic of China, Candidate of Political Sciences

Лама Шариф К.К. – Председатель Агентства Республики Казахстан по делам религий

K.К. Lama Sharif – Chairman of the Agency of the Republic of Kazakhstan for Religious Affairs

Оразбаков Г.И. – Чрезвычайный и Полномочный Посол Республики Казахстан в Российской Федерации, кандидат экономических наук

G.I. Orazbakov – Ambassador Extraordinary and Plenipotentiary of the Republic of Kazakhstan to the Russian Federation, Candidate of Economic Sciences

Туймебаев Ж.К. – Чрезвычайный и Полномочный Посол Республики Казахстан в Турецкой Республике и в Албании по совместительству, доктор филологических наук

Z.K. Tuimebayev –Ambassador Extraordinary and Plenipotentiary of the Republic of Kazakhstan to the Turkish Republic and Albania with concurrent accreditation, Doctor of Philology

Умаров К.Е. – Чрезвычайный и Полномочный Посол Республики Казахстан в Соединенных Штатах Америки, кандидат исторических наук

К.Е. Umarov – Ambassador Extraordinary and Plenipotentiary of the Republic of Kazakhstan to the United States of America, сandidate of Нistorical sciences

Усенов Ж.К. – заместитель Председателя Комитета международной информации Министерства иностранных дел Республики Казахстан

Z.K. Usenov – Assistant of Chairman of the Committee of the international information of the Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Kazakhstan

5

МАЗМҰНЫ I. РЕСМИ (шығарылатын кезеңдегі хронологиялық оқиғаларға қысқаша шолу) • Қазақстан Республикасы Президентінің, Сыртқы істер министрінің шетелдерге сапарлары, кездесулері, сөйлеген сөздері мен сұхбаттары, сондай-ақ шетелдердің мемлекет, үкімет басшыларының және ресми тұлғаларының Қазақстан Республикасына сапарлары....................9

Акилино Мата, Испания мен Қазақстан арасындағы қатынастардың ерекшеліктері туралы...................43 • Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрлігі консулдық қызметіне ағымдағы шолу ..........................................45 V. ҚАЗАҚСТАН ДИПЛОМАТИЯСЫНЫҢ ТАРИХЫНАН

II. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ӘЛЕМ ҚОҒАМДАСТЫҒЫМЕН ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ҚАТЫНАСТАРЫ

Дипломат – Тұлға, Дипломат портретінің нобайлары............................46 Сәлім Құрманғожин, Қазақстан Республикасының Венгриядағы Елшілігі жұмысының алғашқы жылдары.................48 Ескендір Байтасов, Жас қазақстандық дипломаттың ой толғаулары....................................................................51 • Олар біз жайында Қазақстан туралы пікірлерге шолу...........................53 • Қазақстан цифрлар мен фактілерде ..................54

• «Қазақстан-Испания: ынтымақтастықтың 20 жылы» МЕРЕЙТОЙЛЫҚ ЖОБАСЫ

VI. ТАЛДАУ, ПІКІР, ҰСТАНЫМ ЖӘНЕ ТӘЖІРИБЕ…

Бақыт Дүйсенбаев, Қазақстан мен Испания арасындағы екi жақты ынтымақтастық туралы .........................................24

Ералы Тоғжанов, Этносаралық тұрақтылық: Қазақстан халқы Ассамблеясы тәжірибесінің шет елдерге тигізетін әсері..............................................................56

• Қазақстан Республикасы Президентінің жаңа тағайындаулар, наградтаулар туралы Жарлықтары мен Өкімдері, сондай-ақ Сенім грамоталарын тапсыруы.................................21 • «Оқиғалар орын алған жерден…» тақырыбындағы фоторепортаж.................................22

Хуан Хосе Лукас, Испанияның мен Қазақстан арасындағы ынтымақтастық .......................................................27 Луис Фрага, Қазақстан және Испания: достықтың 20 жылы.................................................28 Хосе Мария де Ориоль Фабра, Қазақстандағы Тальго: жетістігінің тарихы........30 Берік Нұрболатов, Отандасымыздың сөзінен: Испаниядан көзқарасы................................................32 • Қазақстан мен Испания: цифрлар мен фактілер........................................................................33 • Қазақстан Республикасының Испания Корольдігіндегі елшілігінің қызметі туралы фотосессия.......35 Еркін Ақынжанов, Қазақстанның Еуропалық Одақпен стратегиялық әріптестігінің дамуы мен қазіргі жағдайы............................................................40 III. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ШАРТТАРЫ.............................42 IV. КОНСУЛДЫҚ ҚЫЗМЕТ

Алтай Әбибуллаев, Коммуникациялар мен ынтымақтастық дәуірі іс жүзінде: Қазақстанның практикалық қадамдары.....................................................................59 Архимед Мұхамбетов, Аймақтың сыртқы экономикалық байланыстары жаңа жағдайларда......................................................62 VII. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ МӘДЕНИ ӨМІРІНЕН • Қазақ халқының ұлттық дәстүрлері мен әдетғұрыптары туралы .......................................................64 • Шет елдердің Қазақстан Республикасындағы дипломатиялық корпусының «Әлеуметтік өмір» шежіресі .......................................................................65 • «Кітап қатары» (Қазақстанның сыртқы саясат саласындағы жаңа баспа басылымдарына шолу) ..........................68 VIІI. АБК БАСПАСӨЗ ОРТАЛЫҒЫ ХАБАРЛАЙДЫ…

• Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрлігінің баспасөз брифингтері....................70 • Дипломатиялық терминология ..........................72 • «Дипломатия жаршысы» журналы оқырмандарының лебіздері ....................................73

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ

6

СОДЕРЖАНИЕ I. ОФИЦИАЛЬНО (краткий обзор хронологических событий за издаваемый период)

• Визиты в зарубежные страны, встречи, выступления и интервью Президента, Министра иностранных дел Республики Казахстан, а также визиты в Республику Казахстан глав государств, правительств и официальных лиц зарубежных стран.........................................................75 • Указы и Распоряжения Президента Республики Казахстан о новых назначениях и награждениях, а также вручение Верительных грамот.....................................................86 • Тематический фоторепортаж «С места событий…».....................................................................87 II. МЕЖДУНАРОДНЫЕ ОТНОШЕНИЯ РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН С МИРОВЫМ СООБЩЕСТВОМ • ЮБИЛЕЙНЫЙ ПРОЕКТ «Казахстан-Испания: 20 лет сотрудничества»

• Текущий обзор консульской деятельности Министерства иностранных дел Республики Казахстан...............................................109 V. ИЗ ИСТОРИИ ДИПЛОМАТИИ КАЗАХСТАНА Дипломат - Личность, Штрихи к портрету дипломата..............................110 Салим Курмангужин, Первые годы работы Посольства Республики Казахстан в Венгрии..................................................112 Искандер Байтасов, Размышления молодого казахстанского дипломата...................................................................115 • Они о нас Обзор мнений о Казахстане......................................117 • Казахстан в цифрах и фактах ............................118 VI. АНАЛИЗ, МНЕНИЕ, ПОЗИЦИЯ И ОПЫТ…

Бахыт Дюсенбаев, О двустороннем сотрудничестве между Казахстаном и Испанией............................................89

Ералы Тугжанов, Межэтническая стабильность: эффект опыта Ассамблеи народа Казахстана за рубежом...............................120

Хуан Хосе Лукас, Сотрудничество между Испанией и Казахстаном ..........................................92

Алтай Абибуллаев, Эпоха коммуникаций и сотрудничества в действии: практические шаги Казахстана.........123

Луис Фрага, Казахстан и Испания: 20 лет дружбы......................93

Архимед Мухамбетов, Внешнеэкономические связи региона в новых условиях.........................................................126

Хосе Мария де Ориоль Фабра, «Тальго» в Казахстане: история успеха...................95 Берик Нурболатов, Со слов соотечественника: взгляд из Испании.........97 • Казахстан и Испания: цифры и факты ...................98 • Фотосессия о деятельности посольства Республики Казахстан в Королевстве Испания............................99

VII. ИЗ КУЛЬТУРНОЙ ЖИЗНИ РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН • О национальных традициях и обычаях казахского народа.......................................................128 • Хроника «Светская жизнь» дипломатического корпуса зарубежных стран в Республике Казахстан.............................................129

Еркин Ахинжанов, Эволюция и состояние стратегического партнерства Казахстана с Европейским Союзом..............................................104

• «Книжный ряд» (обзор новых печатных изданий Казахстана в области внешней политики).............132

III. МЕЖДУНАРОДНЫЕ ДОГОВОРА РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН...............................106

• Пресс-брифинги Министерства иностранных дел Республики Казахстан......................................134

IV. КОНСУЛЬСКАЯ СЛУЖБА Акилино Мата, Об особенностях отношений между Испанией и Казахстаном».......................................107

• Дипломатическая терминология ......................136

VIII. ПРЕСС-ЦЕНТР ИИС СООБЩАЕТ…

• Отзывы читателей журнала «Дипломатия жаршысы»...................................................................137

7

CONTENT I. OFFICIALLY (chronological overview of events for the period)

V. HISTORY OF DIPLOMACY OF THE REPUBLIC OF KAZAKHSTAN

• Visits, meetings, addresses and interviews of the President, Minister of Foreign Affairs of the Republic of Kazakhstan, as well as visits to the Republic of Kazakhstan of the heads of state or government and officials of foreign countries........................................139

Diplomat – Personality, Sketches for a portrait - diplomat................................174

• Decrees and Orders of the President of the Republic of Kazakhstan on new appointments and rewards, as well as presentation of Letters of Credence.................150 • The themed photo essay “From the events…”........151 II. FOREIGN AFFAIRS OF THE REPUBLIC OF KAZAKHSTAN WITH THE WORLD COMMUNITY • ANNIVERSARY PROJECT “Kazakhstan-Spain: 20 years of cooperation” Bakhyt Dyusenbayev, About the bilateral cooperation between Kazakhstan and Spain....................................153 Juan Jose Lucas, Cooperation between Spain and Kazakhstan.....................................................................156

Salim Kurmanguzhin, First Years of Work of the Embassy of the Republic of Kazakhstan in Hungary..................176 Iskander Baitasov, Reflections on China and Missions of Kazakhstan Diplomats.............................................178 • They are about us Review of the opinions about Kazakhstan...................180 • Kazakhstan in facts and figures ...........................181 VI. ANALYSIS, OPINION, POSITION AND EXPERIENCE… Yeraly Tugzhanov, Interethnic Stability: Effect of the Experience of the Assembly of People of Kazakhstan....................183 Altai Abibullayev, The era of communication and cooperation in action: practical steps of Kazakhstan......................................186

Luis Fraga, Kazakhstan and Spain: 20 years of friendship............157

Archimed Mukhambetov, Foreign economic relations of the region in the new environment................................................188

Jose Maria de Oriol Fabra, “Talgo” in Kazakhstan: a Success Story ....................159

VII. CULTURAL LIFE OF THE REPUBLIC OF KAZAKHSTAN

Berik Nurbolatov, From the speech of countryman: view from Spain......160

• On national traditions and customs of the Kazakh people .........................................................................190

• Kazakhstan and Spain: facts and figures ................161 • Photosession on the activities of the Embassy of the Republic of Kazakhstan in the Kingdom of Spain......163

• Chronicle “Social Life” of the diplomatic corps of Republic of Kazakhstan and foreign countries in the RK..................................191

Yerkyn Ahinzhanov, The evolution and state of strategic partnership of Kazakhstan and the European Union..........................168

• “Book series” (review of new publications of Kazakhstan in the field of foreign policy)..............................................................194

III. INTERNATIONAL TREATIES OF THE REPUBLIC OF KAZAKHSTAN............................170

VIII. IEC PRESS-CENTER INFORMS…

VI. CONSULAR SERVICE Aquilino Mata, On special relationship between Spain and Kazakhstan.....................................................................171 • The current overview of consular activities of the MFA RK............................................................173

• Press briefings of the Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Kazakhstan..................................196 • Diplomatic terminology .........................................198 • Reviews of the readers of the magazine “Diplomaic Herald”....................................................199

8

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ

9

I. Ресми

(шығарылатын кезеңдегі хронологиялық оқиғаларға қысқаша шолу )

• Қазақстан Республикасы Президентінің, Сыртқы істер министрінің шетелдерге сапарлары, кездесулері, сөйлеген сөздері мен сұхбаттары, сондай-ақ шетелдердің мемлекет, үкімет басшыларының және ресми тұлғаларының Қазақстан Республикасына сапарлары 2013 жылдың қаңтары – ақпаны

17 қаңтар Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Назарбаев Астанада Халықаралық

көрмелер бюросының Бас хатшысы Висенте Ло ссертале спен кезде су өткізді. Кездесу барысында Астанада ЭКСПО-2017 көрмесін ұйымдастыру және өткізу, әзірленіп жатқан іс-шаралардың Халықаралық көрмелер бюросы талаптарына сәйкестігін тексеру мәселелері талқыланды. С о н ы м е н қ ат а р , ке зд е су де алда атқарылатын жұмыстар аясындағы келешек қадамдар, ең алдымен, ұйымдастыру комитеті мен мемлекеттік корпорацияны құру, сондай-ақ биыл жүзеге асатын көрменің өзін тіркеу талқыға салынды.

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ

10

18 қаңтар Қазақстан Президенті Нұрсұлтан Назарбаев Астанада Қазақстанда тіркелген шетелдік дипломатиялық миссиялар басшыларымен кездесті.

Мемлекет басшысы өзінің құттықтау сөзінде келген жылдың Қазақстанның басқа елдермен және халықаралық ұйымдармен екіжақты қатынастарын дамытуы үшін табысты және өнімді жыл болатынына сенім білдірді. Мемлекет басшысы, сонымен қатар, елдің таяу онжылдықтардағы стратегиялық мақсаттары мен міндеттерін баяндады. Нұрсұлтан Назарбаев қалыптасқан, қарышты дамыған мемлекет ретінде Қазақстанның жаңа ғасырдағы ұтымды әлемдік құрылымға өзіндік көзқарасын қалыптастырғанын атап өтті. Мемлекет басшысы дипломатиялық миссиялардың барлық басшыларына соғыс пен өзара күдіктен ада, әділетті бейбіт әлем құру жолында күш біріктіру туралы шақыруын өз елдерінің көшбасшыларына жеткізуді өтінді. Қазақстан Президенті кездесу соңында Қазақстанның әрбір елмен және халықаралық ұйымдармен екіжақты қатынасының даму қарқыны шетелдік дипломатиялық миссиялар жұмысының белсенділігі мен сапасына байланысты болатынын атап көрсетті.

• Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаев сол күні Астанада Түркияның Сауда палаталары мен тауар биржалары одағының Президенті Рифат

Хисарчиклыоғлыны қабылдады. Кездесуде екі елдің сауда-экономикалық және инвестициялық ынтымақтастығын тереңдету және дамыту мәселелері талқыланды.

30 қаңтар Қ а з а қ с т а н Республикасының Президенті Нұрсұлтан Назарбаев Аст анада Ресей Федерациясының Қорғаныс министрі Сергей Шойгуді қабылдады. Ке зд е су б а р ы с ы н да Нұрсұлтан Назарбаев Қазақстан мен Ресейдің қызметтің көптеген, соның ішінде әскери және әскери-техникалық салаларындағы ынтымақтастығын нығайтудың маңыздылығын атап өтті.

Кездесуде екі мемлекет шекараларын қорғау деңгейін жоғарылату, сондай-ақ өңірлік және жаһандық қауіпсіздікті қамтамасыз ету бойынша міндеттер талқыланды.

4 ақпан Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Назарбаев Ресей Федерациясының Президенті Владимир Путинмен телефон арқылы сөйлесті. Мемлекеттер басшылары әңгімелесу барысында екі елдің 2013-2015 жылдарға а р н а л ғ а н Б і р л е с ке н і с - қ и м ы л д а р жоспарының аясында өзара әрекеттесу мәселелерін талқылады.

• Сол күні Астанада Қазақстанның Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаев «Лукойл» ААҚ президенті Вагит Алекперовты қабылдады. Қазақстан Президенті әңгімелесу бары-

Ресми (шығарылатын кезеңдегі хронологиялық оқиғаларға қысқаша шолу)

сында «Лукойл» компаниясы еліміздің мұнай-газ саласындағы ресейлік ірі инвестор болып саналатынын атап өтті.

11

«Қазақстан инжиниринг» ҰК» АҚ мен «Эйрбас Милитари» арасындағы Ынтымақтасу жолында өзара түсінісу туралы меморандумға қол қойылды.

• Сол күні Қазақстан Р е с п у бл и ка с ы н ы ң П р е з и д е н т і Нұрсұлтан Назарбаев «Максам», «OHL» және «Next Limit Technologies» компанияларының басшыларымен кездесті. Нұрсұлтан Назарбаев Испания Корольдігіне сапары аясында өткен кездесу барысында испандық жетекші

Нұрсұлт ан Назарбаев сондай-ақ экономиканың түрлі салаларындағы ынтымақтастықты одан әрі нығайту, өзара іс-қимылды дамыту қажеттігіне тоқталды.

5 ақпан Қазақстан Президенті Нұрсұлтан Назарбаев Испания Корольдігіне жұмыс сапары аясында «Patentes TALGO S.A.» компаниялардың басшыларымен экономиканың түрлі салаларында өзара әрекеттесудің келешегін талқылады.

6 ақпан

компаниясының президенті Карлос Паласио Ориольмен кездесу өткізді. Ке з д е с у б а р ы с ы н д а т е м і р ж о л жабдықтарын әзірлеу, өндіру және техникалық қызмет көрсету, сондай-ақ жайлылығы мен қауіпсіздігі жоғары деңгейдегі жолаушылар вагондарын бірлесе шығару саласындағы өзара ісқимыл мәселелері қаралды.

• С о л к ү н і Қ а з а қ с т а н Республикасының Президенті Нұрсұлтан Назарбаев «Эйрбас Милитари» компаниясының Басшысы Доминго Уренья-Расомен кездесу өткізді. Кездесуде одан арғы ынтымақтастыққа, соның ішінде әскери-көлік авиациясына техникалық қызмет көрсету саласына байланысты бірқатар мәселелер қаралды. Ке л і с с ө зд е р қ о р ы т ы н д ы с ы б о й ы н ш а

Қазақстанның Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаев Мадридте (Испания) Испания Королі Хуан Карлос I-мен кездесті.

Кезде су барысында екі елдің мәденигуманитарлық салада, туризм мен халықаралық саясат саласында өзара әрекеттесуі қаралды.

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ

12

• Сол күні Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Назарбаев Испания Корольдігі Үкіметінің Төрағасы Мариано Рахоймен кездесу өткізді.

жылдарға арналған Бірлескен іс-қимылдар жо с п а р ы н од а н ә р і і с ке а с ы ру ту р а л ы уағдаластыққа қол жеткізілді. Нұрсұлтан Назарбаев пен Владимир Путин Байқоңыр ғарыш айлағын пайдалану жөніндегі одан арғы өзара тиімді және сындарлы ынтымақтастық туралы уағдаласты.

18 ақпан Қазақстанның Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаев Астанада Қазақстан Республикасының Сыртқы істер министрі Ерлан Ыдырысовты қабылдады. Кездесуде Қазақстанның сыртқы саясаты келешекте де көршілес елдермен екіжақты қатынастарды нығайту ісімен геосаяси үйлесімде болатыны атап өтілді. Сондай-ақ сыртқы саяси бағыттың негізгі басымдықтарының бірі еуразиялық интеграция болып саналады. Мемлекет басшысы кездесу қорытындысы бойынша ре спубликаның сыртқы с аяси басымдықтарын жүзеге асыру жөнінде бірқатар нақты тапсырмалар берді.

25 ақпан Ке зд е суд е с ауд а - э ко н ом и ка л ы қ ж ә н е инве стициялық салалардағы екіжақты ынтымақтастықтың ауқымды мәселелері талқыланды, сондай-ақ халықаралық күн тәртібіндегі өзекті мәселелер бойынша пікір алмасылды.

Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Назарбаев Астанада Халықаралық консультативтік кеңес мүшелерімен кездесті.

8 ақпан Қазақст ан Ре спубликасының Президенті Нұрсұлтан Назарбаев Мәскеуде Ресей Федерациясының Президенті Владимир Путинмен кездесті. Мемлекеттер басшыларының кездесуінде өзара іс-қимылдың күллі ауқымы бойынша екіжақты ынтымақтастықты нығайтуды жалғастыру, сондай-ақ 2013-2015

Кезде суге Польшаның экс-Президенті Александр Квасьневский, Австрия Республикасының экс-Федералды канцлері Альфред Гузенбауэр, Е у р о п а л ы қ ком и с с и я н ы ң э кс Төрағасы және Италияның ПремьерМинистрі Романо Проди қатысты. Әңгімелесу барысында еуропалық мемлекеттердің тәжірибесін пайдалана отырып, Қазақстанның одан әрі жан-жақты дамуының негізгі өрістері талқыланып, бұдан бұрынғы кездесуде қол жеткізілген уағдаластықтарды

Ресми (шығарылатын кезеңдегі хронологиялық оқиғаларға қысқаша шолу)

іске асыру барысы да қаралды. ҚР Президенті жанындағы Халықаралық консультативтік кеңес 2010 жылы құрылды, оның құрамына Еуропаның белгілі қоғамдық-саяси қайраткерлері кіреді.

• Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Назарбаев сол күні Алматыда Иран Ислам Республикасы Ұлттық қауіпсіздігі Жоғары кеңесінің хатшысы Саид Джалилиді қабылдады.

Мемлекет басшысы кезде суде ядролық сынақтардың барлық ауыртпалығын өз басынан өткерген Қазақстанның жаһандық ядролық қауіпсіздік мәселелерінде айтарлықтай маңызды рөл атқаратынын атап өтті. Нұрсұлтан Назарбаев еліміз келіссөздер үдерісіне қатысушыларға алаң ұсына отырып, оның қорытындысы бойынша мәмілеге қол жеткізіледі және келіспеушіліктерді

13

реттеуде елеулі ілгерілеу болады деп үміттенетінін атап көрсетті. Ө з ке з е г і н д е , С . Д ж а л и л и Қ а з а қ с т а н Президентіне Алматыда келіссөздердің кезекті раундын өткізуге мүмкіндік туғызғаны үшін алғыс айтты және олардың сындарлы нәтижемен аяқталатынына үмітін білдірді.

•

Сол күні Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Назарбаев сол күні Алматыда Еуропалық Одақтың Сыртқы істер және қауіпсіздік саясаты жөніндегі жоғарғы өкілі, Еуропалық комиссияның Вице-Пре зиденті Кэтрин Эштонды қабылдады. Кэ т р и н Э ш то н Қ а з а қ с т а н ғ а құрамына Ұлыбритания, Қытай, Ресей, АҚШ және Франция кіретін P5+1 тобынан ирандық ядролық бағдарлама жөніндегі келіссөздер раундын өткізу үшін келді.

14

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ

15

• Қазақстан Республикасы Сыртқы істер Министрінің шетелдерге сапарлары, кездесулері, сөйлеген сөздері мен сұхбаттары 2013 жылдың қаңтары – ақпаны

14 қаңтар

15 қаңтар

Астанада Адами өлшем жөніндегі жұмыс тобының алғашқы ұйымдастыру отырысы болып өтті. Отырыстың жұмысына Қазақстанның мемлекеттік органдарының, Парламенті мен саяси партияларының, қазақстандық ҮЕҰ мен Қазақстан Республикасында тіркелген шетелдік құқық қорғау ұйымдарының өкілдері қатысты. Қазақстан Республикасының Сыртқы істер министрі Ерлан Ыдырысов кездесуді аша отырып, Қазақстан Республикасы мемлекеттік саясатын іске асыруда адами өлшемнің маңыздылығының өсіп келе жатқандығына тоқталды. Е.Ыдырысов отырысқа қатысушыларды күн тәртібіндегі өзекті мәселелерді сындарлылықпен талқылауға шақырды, мемлекеттік органдар мен мемлекеттік еме с ұйымдардың «бір-бірін тыңдауға» үйренуі қажет екеніне тоқталды. Отырысқа қатысушылар Жұмыс тобын шақыру туралы бастамаға оң баға берді.

Қазақстан Республикасының Сыртқы істер министрі Ерлан Ыдырысов Астанада елімізде жұмыс сапарымен жүрген Халықаралық көрмелер бюросының Бас хатшысы Висенте Лоссерталеспен кездесті. Кездесу барысында әңгімелесушілер Астанада EXPO өткізуге дайындықты жан-жақты талқылап, сонымен қатар, ол аяқталғаннан кейін көрме инфрақұрылымын пайдалану мүмкіндігін жанжақты талқылады.

21 қаңтар Ауғанстан Ислам Республикасының Сыртқы істер министрінің орынбасары Джавед Лудин Астанаға жұмыс сапарымен келіп қайтты, оның барысында ол Қазақстан Республикасының Сыртқы істер министрі Ерлан Ыдырысовпен келіссөздер өткізді. Тараптар Ауғанстандағы қазіргі жағдайды, екіжақты саяси және сауда-инвестициялық ынтымақт астықты өрбітудің келешегін талқылады.

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ

16

28-30 қаңтар

1 ақпан

Қазақстан Республикасы cыртқы саяси ведомствосының Басшысы Ерлан Ыдырысов Брюссельде (Бельгия) Еуропалық Комиссияның Президенті Ж.М.Баррозумен және Еуропалық Парламент делегациясымен кездесті.

Қазақстан Республикасының Сыртқы істер министрі Ерлан Ыдырысов Берлинде (Германия) ГФР Федералды сыртқы істер министрі Гидо Вестервеллемен кездесу өткізді. Та р ап т а р ха л ы қ а р а л ы қ б і рл е с т і кт е р шеңберіндегі өзара ықпалдастық жөнінде пікір алмасып, қазіргі халықаралық қатынастардың өзекті мәселелерін қарастырды.

Әңгімелесушілер Қазақстанның ЭКСПО-2017 халықаралық көрмесін өткізуге өтінімінің табысты болғанына және оның «Болашақ энергиясы» деп аталатын тақырыбының өзектілігіне тоқталды. Қазақстанның БСҰ-ға кіру келешегіне және аймақтық интеграциялық үдерістерді (Кеден одағы мен Бірыңғай экономикалық кеңістікті) дамытуға, сондай-ақ өзара тиімді ынтымақтастықтың жолдары мен нысандарын табу маңыздылығына ерекше назар аударылды. Барлық кездесулер барысында жақында қабылданған Қазақстанның 2050 жылға дейінгі даму Стратегиясына, елді саяси, әлеуметтік және экономикалық жаңарту міндеттеріне, «жасыл экономиканы» дамытуға, ҚР-ның әлемнің 30 мейлінше дамыған мемлекетінің қатарына кіру мақсатына ерекше назар аударылды. Жалпы, Брюссельге жасалған сапар, келіссөздер мазмұны мен қол жеткізілген уағдаластықтар Қазақстанның еуропалық басты құрылымдармен өзара қатынастарының стратегиялық сипатын қуаттап берді.

ҚР мен ГФР дипломатиялық ведомстволарының басшылары кездесу қорытындысы бойынша екі елдің сыртқы саяси ведомстволары арасындағы ынтымақтастықты кеңейтуге бағытталған бірлескен Декларацияға қол қойды.

3 ақпан Қазақст ан Ре спубликасының Сыртқы істер министрі Ерлан Ыдырысов Мюнхенде (Германия) қауіпсіздік мәселелері бойынша 49шы халықаралық конференцияның жұмысына қатысты. Ко н ф е р е н ц и я д а с ауд а - э ко н ом и к а л ы қ және инвестициялық салалардағы екі жақты ынтымақтастық мәселелерінің кең ауқымы талқыланды, сондай-ақ халықаралық күн тәртібінің өзекті мәселелері бойынша пікір алмасылды. Қазақстандық Министр еліміз бен өңірімізде

Ресми (шығарылатын кезеңдегі хронологиялық оқиғаларға қысқаша шолу)

қауіпсіздікті қамтамасыз ету жөніндегі қазіргі өзекті мәселелер туралы айта келе, ауған түйткілдерін басым мәселе деп атады. «Біз ғаламшардағы өз бөлігіміздің бейбітшілік пен қауіпсіздік проблемалары жайында айтсақ, Ауғанстан мәселесі бірінші орында тұрады»,деп атап өтті ол. Қазақстандық дипломат форум алаңдарында өзінің Испания, Польша, Түркия, Израиль, Италиядағы әріптестерімен, БҰҰ Бас Ассамблеясының Төрағасы Вук Еремичпен және конференцияның басқа да бірқатар қатысушыларымен екіжақты кездесулер өткізді.

6 ақпан Каирде (Египет) Ислам Ынтымақтастығы Ұйымының (ИЫҰ) 12-ші Саммиті өтіп, оған Сыртқы істер министрі Ерлан Ыдырысов бастаған қазақстандық делегация қатысты.

17

басқа да салалар бойынша ынтымақтастықты тереңдету мәселелері талқыланды. Саммитке қатысушылар оның жұмысының соңында Қорытынды коммюнике қабылдады. Қазақстандық сыртқы саяси ведомство Басшысы Саммит шеңберінде ИЫҰ Бас хатшысы Э.Ихсаноғлумен, Египет, Ауғанстан, Иран, Индонезия, Қырғызстан, Пәкістан, Тәжікстан, Түркия сыртқы істер министрлерімен, сондайақ Египеттің Дін істері жөніндегі министрімен кездесулерді қоса алғанда, бірқатар екіжақты кездесулер өткізді, олардың барысында халықаралық қатынастар мен екіжақты ынтымақтастықтың көкейкесті мәселелері талқыға салынды.

12 ақпан Астанада Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрі Ерлан Ыдырысовтың қатысуымен 2013-2015 жылдарға арналған парламенттік дипломатияны дамытудың Жол картасын келісу мақсатында жұмыс кеңесі болып өтті. Кездесу барысында парламенттік дипломатияны дамыту, Қазақстан Парламенті мен Сыртқы істер министрлігі арасындағы жұмыс пен өзара ықпалдастықты үйлестіру мәселелері талқыланды. Қатысушылар кеңес қорытындысы бойынша сыртқы саясатты дамыту және шет мемлекеттердегі парламенттермен ынтымақтастықты жандандыру жолында келісілген жұмысты жүргізуге уағдаласты.

19 ақпан

Саммиттің пленарлық отырыстары мен жұмыс сессиялары барысында ислам әлемі үшін өзекті кең ауқымды мәселелер талқыға салынды. Олардың қатарында палестиналық мәселе, ИЫҰ елдеріндегі қақтығыстар, атап айтқанда, Мали мен Сириядағы қақтығыс және соған байланысты орын алған осы елдердегі ауыр гуманитарлық жағдай қарастырылды. Сонымен қат ар, 2005 жылы қабылданған ИЫҰ 10 жылдық ісқимылдар жоспарын орындау аясында ИЫҰ мемлекеттері арасында ғылыми-техникалық, экономикалық, білім беру, мәдени-әлеуметтік және

Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрі Ерлан Ыдырысов Астанада Ит алия Ре спубликасының Қорғаныс министрі Джампаола Ди Паоламен кездесті. Әңгімелесушілер кездесу барысында екі жақты қатынастардың бірқатар мәселелері

18

төңірегінде, атап айтқанда, қорғаныс пен қауіпсіздік саласындағы ынтымақтастыққа қатысты пікір алмасты, Ауғанстандағы жағдайдың дамуын қоса алғанда, өңірлік қауіпсіздік мәселелерін талқыға салды.

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ

• Сол күні тараптар ирандық делегация басшысы – Иран Ұлттық қауіпсіздік жоғары кеңесінің Хатшысы Саид Джалилимен кездесуде Қазақстан мен Иран арасындағы екіжақты ынтымақтастық бағыттарының қазіргі жайы мен

21 ақпан Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрі Ерлан Ыдырысов АҚШ-тың жаңа Мемлекеттік хатшысы Джон Керримен телефон арқылы сөйлесті. Ерлан Ыдырысов Джон Керриді АҚШ Мемлекеттік хатшысы лауазымына ресми түрде кірісуімен құттықтады. Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрі жаһандық және аймақтық қауіпсіздікті, энергетикалық және сауда-инвестициялық ынтымақтастық мәселелерін, демократияны дамыту мен жаңа қауіп-қатерлермен күресті қоса алғанда, екі жақты стратегиялық ынтымақтастықты барлық бағыттар бойынша одан әрі нығайтуға және тереңдетуге сенім білдірді.

25 ақпан

болашағын, халықаралық ұйымдар шеңберіндегі өзара ықпалдастық мәселелерін талқылады, Орталық Азиядағы бүгінгі жағдай жөнінде пікір алмасты.

Ерлан Ыдырысов Иран ядролық бағдарламасы мәселелері бойынша келіссөздер қарсаңында шетелдік делегациялар басшыларымен бірқатар екіжақты кездесулер өткізді. Қазақстан сыртқы саяси ведомствосының басшысы Ерлан Ыдырысов Алматыда Еуропалық Одақтың Сыртқы істер және қауіпсіздік сая-

• Сол күні АҚШ Мемлекеттік хатшысының Саяси мәселелер жөніндегі орынбасары Уэнди Шерманмен кездесу барысында әңгімелесушілер Қазақстан мен АҚШ арасындағы саяси және сауда-экономикалық қатынастарды, сондай-ақ ғаламдық және өңірлік қауіпсіздік мәселелерін талқыға салды.

саты жөніндегі Жоғарғы өкілі Кэтрин Эштонмен кездесу өткізді, оның шеңберінде ҚР-ЕО арасындағы ынтымақтастықтың негізгі бағыттары қарастырылды.

• Сол күні Ерлан Ыдырысовтың Ресей Федерациясы Сыртқы істер министрінің орынбасары Сергей Рябковпен кездесуі болды. Әңгімелесушілер Қазақстан мен Ресей сыртқы

Ресми (шығарылатын кезеңдегі хронологиялық оқиғаларға қысқаша шолу)

саяси ведомстволары арасындағы сындарлы ықпалдастықты атай отырып, екіжақты ынтымақтастықтың өзекті мәселелері мен халықаралық ұйымдар аясындағы бірлескен күшжігерін талқылады.

3-5 наурыз Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрі Делиде (Үндістанда) Үндістанның Вице-Пре зиденті – Парламенті Жоғары палатасының (Раджья сабха) Төрағасы Мохаммад Ансаримен кездесті.

Е.Ыдырысов «Қазақстан мен Үндістан дипломатиялық қатынастар орнатқан сәттен бері өзара тиімді ынтымақтастықтың негізін қалап, үлкен жолдан өтті» деп атап көрсетті.

19

Өзінің үнділік әріптесі Салман Хуршидпен жүргізілген келіссөздер шеңберінде халықаралық күн тәртібінің өзекті мәселелері, екіжақты өзара ықпалдасудың қазіргі ахуалы мен болашағы жайлы егжей-тегжейлі пікір алмасылды.

Тараптар қарқынды дамып келе жатқан екіжақты ынтымақт астықты жоғары бағалады, БҰҰ, АӨСШК және ШЫҰ аясында ынтымақтастықты қоса алғанда өңірлік және ғаламдық қауіпсіздік, Ауғанстанды оңалту және өзара көпжақты әрекеттесу мәселелері төңірегінде сындарлы диалогты нығайтуға қызығушылығын қуаттады. Үндістанның Мұнай және табиғи газ министрі Веераппа Мойлимен және ірі үнді компанияларының жетекшілерімен кездесуде мұнай-газ және фармацевтика өнеркәсібін, көлік инфрақұрылымын дамыту саласында өзара әрекеттесудің нақты бағыттары қаралды. Е.Ыдырысов жетекші үнді БАҚ саяси шолушыларымен кездесуінің аясында өңірлік және екіжақты ынтымақтастықтың келешегі, Қазақстанның қазіргі кезеңдегі дамуы, Алматыда өткен Иранның ядролық бағдарламасы жөніндегі келіссөздердің қорытындысы туралы сұрақтарына жауап берді. Жалпы, болып өткен сапар Қазақстан мен Үндістанның өзара қатынастарының стратегиялық сипатын бекітуге және одан арғы ынтымақтастықтың басым бағыттарын анықтауға мүмкіндік берді.

Ресми 20

(шығарылатын кезеңдегі хронологиялық оқиғаларға қысқаша шолу) ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ

• Шетелдердің мемлекет, үкімет басшыларының және ресми тұлғаларының Қазақстан Республикасына сапарлары

2013 жылдың қаңтары – ақпаны

18 ақпан Дін істері агенттігінің Төрағасы Қайрат Лама Шариф Астанада ТМД елдерінің елшілерімен кездесу өткізді, оның барысында тараптар «ТМД елдеріндегі діннің рөлі» халықаралық ко н ф е р е н ц и я с ы н а д а й ы н д ы қ т ы ұйымдастыру мәселелерін талқылады. Талқылауға Қазақстанда тіркелген

Төтенше және Өкілетті Елшілер: Ресей Федерациясынан – М.Н.Бочарников, Ук р а и н а д а н - О . А . Д е м и н , Әзірбайжаннан - Закир Ариф оглы Гашимов, Армениядан - В.Х.Казарян, сондайақ Беларусь, Қырғызстан, Тәжікстан мен Түркіменстан елшіліктерінің аға дипломаттары қатысты.

21

• Қазақстан Республикасы Президентінің жаңа тағайындаулар, наградтаулар туралы жарлықтары мен өкімдері

Қазақстан Республикасының Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаевтың 2013 жылғы 11 ақпандағы Жұмабаев Амангелдіні Қазақстан Республикасының Әзірбайжан Республикасындағы Төтенше және Өкілетті Елшісі етіп тағайындау туралы Жарлығы.

•

• Қазақстан Республикасының Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаевтың 2013 жылғы 11 ақпандағы Ордабаев Саматты Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрінің орынбасары лауазымына тағайындау туралы Өкімі.

• Қазақстан Республикасының Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаевтың 2013 жылғы 13 ақпандағы Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрлігінің Жауапты хатшысы Рәпіл Жошыбаевты «ЭКСПО – 2017» Халықаралық мамандандырылған көрмесінің Комиссары етіп тағайындау туралы Жарлығы. Сенім грамоталарын тапсыру • 2013 жылдың 14 қаңтарында Қазақстан Республикасының Төтенше және Өкілетті Елшісі Қайрат Омаров Америка Құрама Штаттарынының Президенті Барак Обамаға Сенім грамоталарын тапсырды.

• 2013 жылдың 23 қаңтарында Қазақстан Республикасының Төтенше және Өкілетті Елшісі Бақытжан Ордабаев Бразилия Федеративтік Республикасының Президенті Дилма Руссеффке Сенім грамоталарын тапсырды.

• 2013 жылдың 20 ақпанында Қазақстан Республикасының Төтенше және Өкілетті Елшісі Алмаз Хамзаев Еуропалық комиссияның Президенті Жозе Мануэль Баррозуға Сенім грамоталарын тапсырды.

Ресми 22

ақпарат

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ

• «Оқиғалар орын алған жерден…» тақырыбындағы фоторепортаж

26-27 ақпан 2013 ж. 26-27 ақпанында Алматы қаласында Иранның ядролық бағдарламасы жөніндегі келіссөздер өтті. Келіссөздер үдерісіне БҰҰ-ға тұрақты мүше 5 болып табылатын мемлекет (Ресей, Қытай, АҚШ, Франция, Ұлыбритания), сондай-ақ Иран Ислам Республикасының, Германия және ЕО елдерінің өкілдері қатысты. Ұлыбританияның дипломатиялық тарабын СІМ саяси мәселелер жөніндегі департаментінің Директоры Саймон Гасс басқарды. Келіссөздерге герман тарабынан Германия СІМ саяси директоры ХансДитер Лукас қатысты. Қытай делегациясын Қытай Сыртқы істер министрінің көмекшісі Ма Чжаосюй басқарып келді. Сондай-ақ РФ Сыртқы істер министрінің орынбасары Сергей Рябков та қатысты. Мемлекеттік хатшының саяси мәселелер жөніндегі орынбасары Уэнди Шерман келіссөздерде АҚШтың ұстанымымен таныстырды. Франция СІМ Өкілетті Кеңесшісі, Саяси және қауіпсіздік мәселелері жөніндегі бас директоры Жак Одибер француз делегациясын басқарып келді. Тек қана қабылдаушы тарап болып отырған Қазақстан сонау 90-жылдарда ядролық қарудан ерікті түрде бас тартқан ел болып табылады. Біздің мемлекетіміз адамзат қауіпсіздігіне қатер төндіретін қандай да бір ядролық бағдарламалары бар немесе оларды әзірлейтін елдердің ядролық қарусыздануын жақтайды. Иранның Жоғарғы ұлттық қауіпсіздік Кеңесінің Хатшысы Саид Джалили басқарған Иран Ислам Республикасы Қазақстан Президенті Нұрсұлтан Назарбаевқа өткен келіссөздерге мән бергені үшін алғыс айтты және Иранның Форду қаласында уранды байыту объектісін жабуға қатысты ешқандай себептер мен ақтаулар жоқ деп мәлімдеді. Ол Иранның Форду қаласындағы Батысты алаңдатып отырған объектіні Халықаралық атом энергиясы агенттігі (МАГАТЭ) бақылап отыр деп атап өтті. «Иран МАГАТЭ-мен ынтымақтасуын жалғастыруда, алайда осы ұйыммен жұмыс делдалдар «алтылығымен» келіссөздер жүргізу барысында белгіленген аямен анықталып отыр, - деді Джалили. «Ядролық қаруды таратпау туралы шартқа қатысушы ретінде Иран өзінің ядролық бағдарламасын жалғастыра береді, ол бейбіт бағдарлама болады. Оның жоспарлары елеулі түрде өзгермейді», - деді ол. Джалилидің пікірінше, Иранның ядролық бағдарламасы ашық болып табылады. Халықаралық делдалдар «алтылығы» келіссөздер барысында Тегеран Форду қаласындағы объектіде уранды байытуды тоқтатса, онда Иранға санкцияларды бәсеңдетуді және БҰҰ Қауіпсіздік кеңесі тарабынан қосымша санкцияларды енгізбеуді ұсынды. ЕО Дипломатиясының басшысы Кэтрин Эштонның пікірінше, «алтылықтың» ұсыныстарында иран тарабының тілектері де ескеріледі. «Ирандықтарға ұсыныстарымызды зерттеуіне уақыт берейік», деді Эштон. «Біз осы үдерістен айтарлықтай нәтижелерге қол жеткізу үшін олармен (ұсыныстармен) ұжым болып, барынша күш салып жұмыс істемекпіз», - деп айтты Эштон. Мұнымен бірге, оның сөздеріне қарағанда, оң нәтижелер жайлы «алтылық» пен Иранның кезекті кездесуінен кейін айтуға болады. «(Ыстамбұлда кездесуде) сарапшылар бірге қалай жұмыс істей алатынын көру әлі алдымызда тұр. Ал бірнеше аптадан соң осы жерге (Алматыға) оралғанымызда одан әрі алдыға қарай қалай жылжитынымызды көре алатын боламыз. Мұны оң нәтиже деп атайтын боламын», - деді ол. Джалили өз кезегінде Ыстамбұлда 17-18 наурызда Ираннан санкциялардың алынып тасталуы толығырақ талқыға салынады деп айтып кетті. «Біз кейбір кішігірім қадамдарға қоса мейлінше ұзақ мерзімді қадамдарға әзірміз. Біз кездесу барысында бұған сай келетін өз ұсыныстарымызды білдірдік, бірақ бұл қадамдар теңдестірілуі тиіс дедік. Санкцияларды жай алып тастау - жақсы, байсалды қадам, бірақ ол теңдестірілуі тиіс», - деді ол. Халықаралық делдалдар «алтылығы» мен Иранның Ыстамбұлда сарапшылар деңгейінде келіссөздер өткізуді, содан соң Иранның ядролық бағдарламасын талқылауды Алматыда 2013 жылдың 5-6 сәуірінде жалғастыруды жоспарлап отырғаны белгілі. Иранға 2003 жылдан бері уранды байытудан бас тарту ұсынылуда, себебі бұл ядролық бағдарлама қаруды таратпау режиміне қауіп төндіруі мүмкін. Келіссөздер Иран уранды байытатын екінші зауытты салғаны үшін айыпталған 2009 жылы үзіліп қалған еді. Оқырмандар назарына осы оқиғалар орнынан фоторепортаж...

23

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ

24

IІ. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ӘЛЕМ ҚОҒАМДАСТЫҒЫМЕН ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ҚАТЫНАСТАРЫ • «Қазақстан-Испания: ынтымақтастықтың 20 жылы» МЕРЕЙТОЙЛЫҚ ЖОБАСЫ Бақыт Дүйсенбаев, Қазақстан Республикасының Испания Корольдігіндегі Төтенше және Өкiлеттi Елшiсі

Қазақстан мен Испания арасындағы екi жақты ынтымақтастық туралы

Қ

азақстан Республикасы мен Испания Корольдiгi арасында дипломатиялық қатынас 1992 ж. ақпанында орнатылған. Дипломатиялық қатынас орнатылғаннан кейінгі алғашқы жылдар жоғарғы деңгейдегi қарқынды байланыстармен көзге түстi. ҚР Президенті Н.Назарбаевтың 1994 ж. наурызында Испанияға жасаған, қарым-қатынастың негiзі қаланған, уақыт өте стратегиялық әріптестiкке айналған тұңғыш Мемлекеттiк сапарына ерекше тоқталу керек. Қазақстанның Басшысы содан бері Испанияға сегiз мәрте сапарлап қайтты. Испанияның басшыларына келсек, әрине, Испания Үкiметiнің Төрағасы Хосе Мария Аснардың 1997 ж. қазанында Қазақстанға жасаған ресми сапары бетбұрыс белесіне айналды, одан кейін еліміз Испанияның осы аймақтағы жетекшi әріптесiнің орнын берік иеленді. Қазақ-испан қарым-қатынастары сапарлар кезінде қол жеткізілген уағдаластықтың арқасында тығыз әрі сенiмдi әрiптестiк деңгейіне тез шықты. 1999 жылы Мадрид пен Алматыда елшiлiктер ашылды (кейінірек испан дипмиссиясы Астанаға көшiрілді). Испанияның Қазақстандағы Елшiлiгiнің осы күнге дейiн Орталық Азия және Кавказ аймақтарындағы осы елдiң жалғыз дипломатиялық өкiлдiгi болып қалып отырғанын атап кету керек. Екi елдiң көшбасшыларының осы жылдары өткізген кездесулерi олардың көңiл-күйінің бiр арнаға тоғысқанын, өз халықтарының игiлiгі жолындағы ынтымақтасу тiлегін көрсетiп берді. Президент Н.Назарбаев пен Король Хуан Карлос I арасындағы мемлекеттеріміздің одан әрi жақындауына септігін тигізген ресми қатынастар шынайы да риясыз достыққа ұласты. Мемлекеттеріміздің көшбасшыларының арасындағы тығыз байланыс XXI ғасырда да үзілген жоқ. Қазақстан Президенті 2004 жылы Испания мұрагер ханзадасы Фелипенiң үйлену

тойында құрметті қонақтардың қатарында болды. Испан корольдік жұбының Қазақстанға 2007 ж. маусымында жасаған алғашқы ресми сапарынан кейiн ҚР Президенті бұған жауап ретінде испан Королінің шақыруымен 2008 ж. тамызында Испанияға кезектi сапармен барып қайтты. Мемлекет басшысы оның аясында Сарагосада ЭКСПО-2008 Бүкiләлемдiк көрмесін барып аралады, нәтижесінде ЭКСПО-2017 өткізуге Астананың кандидатурасын ұсыну туралы шешiм қабылдады. Жоғарғы деңгейдегi байланыст ардың қарқындылығы жаңа онжылдықтың басында да сақталып отыр. Испания Үкiметінің Басшысы Хосе Луис Родригес Сапатеро 2011 жылы Қазақстанға келiп қайтты, ал ҚР Президенті Н.Назарбаев 2013 ж. 5-6 ақпанында жұмыс сапарымен Мадридке барды. Сапар аясында Мемлекет басшысының Испания Королі Хуан Карлос І-мен және қазіргі Премьер-Министрі Мариано Рахоймен кездесулерi өттi.

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ӘЛЕМ ҚОҒАМДАСТЫҒЫМЕН ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ҚАТЫНАСТАРЫ

Испания қазiргi уақытта Қазақстанның Еуропадағы ең сенiмдi әріптестерiнің бiрi болып табылады. Екi елдің басшыларының арасында барлық деңгейлерде тұрақты әрі сындарлы диалог жүргiзілуде. 2009 ж. Қазақстан мен Испания арасында Стратегиялық әріптестiк туралы шарттың жасалуы ынтымақтастықтың басымдық сипатының айқын дәлелі бола алады. Испания өзімен осындай шартқа қол қойылған екiншi еуропалық елге айналып отыр. Халықаралық саясаттың көкейкестi мәселелері бойынша және көп жақты дипломатия саласында өзара тығыз байланыс орнатылған. Мадрид Қазақстанның сыртқы саяси бастамаларын ұдайы оң қабылдайды және саяси диалогты қолдау кезінде еріктілік қағидатын басшылыққа ала отырып, Еуропалық одақтың шеңберiнде елімізге қолдау көрсетіп отыр. Халықаралық ұйымдардың аясында өзара қолдаудың жақсы дәстүрi қалыптасты. Мадридте 2007 жылы Испанияның бұл ұйымға төрағалығының аясында ҚР-дың ЕҚЫҰ-ға Төраға болып сайлануы туралы шешiмнің қабылданғанын, Қазақстанның 2010 жылы төрағалық етуі шеңберінде тығыз ынтымақтасуын мысалдар ретiнде атауға болады. Сонымен қатар БҰҰ Қауiпсiздiк кеңесіне 2015 - 2016 жж. және 2017 - 2018 ж.ж. екі елдiң кандидатураларын қолдаумен алмасу туралы уағдаластықты, Испанияның ЭКСПО-2017 өткізуге Астананың кандидатурасын қолдауын және оны Латын Америкасы аймағында ілгерілетуін атап өтуге болады. Латын Америкасына келсек, Қазақстанның осы континентке көпiр ретiнде Испанияға зор қызығушылық танытып отырғанын атап кету керек. Жергiлiктi экономикаға АҚШ-тан кейiнгі екiншi инвестор бола отырып, Испания осы аймақта елеулі саяси және экономикалық рөл атқарып отыр. Елімiздiң Латын Америкасында дипломатиялық өкiлдiктер желiсiн кеңейтуі және бұл географиялық өңірдің қазақстандық сыртқы саясатта өсiп келе жатқан маңыздылығы осы бағыттағы ынтымақтастықты барынша жандандырып отыр. Орталық Азияның саяси және экономикалық тұрғыдағы анағұрлым дамыған мемлекетiмен сындарлы қатынасты ұстап тұруға мүдделi испан Үкiметінің аймақтық сипаттағы ұстанымы да осындай. Бұл аймақ Испанияның азырақ «игерген» өңірлерінің бiрi болып табылады және Қазақстан Орталық Азияда испан мүдделерін ілгерілетуге айтарлықтай септігін тигізе алады. Қазақ-испан саяси ынтымақтастығы, осылайша, қарқынды түрде дамып келеді және қазіргі күн тәртiбi осыны көрсетiп отыр. 2013 жылы Испания Үкiметi Төрағасы М.Рахойдың

25

Қазақстанға ре сми сапарын, министрлер деңгейіндегi бірқатар сапарларды өткізу жоспарланған. Бұл іс-шаралар онсыз да мазмұнды шарттық-құқықтық базаны кеңейтуге және өзара әрекеттесуімізге тың серпін беруге мүмкiндiк туғызады. Шарттық база туралы айта келе, Испанияның Қазақстанмен қылмыстық-құқықтық салада құжаттардың күллі топтамасына қол қойған ЕО-ға мүше алғашқы ел екенін атап өткім келедi. Бұл бағыттағы жұмыс ҚР Бас прокуроры А.Дауылбаевтың 2012 жылдың қарашасында Мадридке жасаған сапарын өткізумен аяқталды. Екi жақты экономикалық ынтымақтастық та ойдағыдай даму үстінде. Екi елдiң арасындағы тауар айналымы үздiксiз ұлғаюда және соңғы жылдары ұдайы 1 миллиард АҚШ долларынан асып тұр. Әлемдік қаржы дағдарысының зардаптарына қарамастан, ЕО-да өз көлемі жөнінен төртінші орынды иелене отырып, Испанияның еуропалық және жаһандық экономика үшін мәнінің зор екенін атап кету керек. Көптеген испандық компаниялар бірегей инновациялық технологияларға ие және әлемдiк нарықтардағы жетекшi орындарды алып отыр. Бiз елдерімiздiң стратегиялық әріптестiгін ескере отырып, испан бизнесiнің Қазақстанда қатысуын кеңейтуге мүдделіміз. Көптеген iрi испандық кәсiпорындар Қазақстанда белсенді түрде жұмыс iстеп жатыр. Атап айтқанда, «Тальго» компаниясы қазақстандық нарыққа 10 жылдай бұрын шықты, ал 2011 жылдың желтоқсанында «Қазақстан Темiр Жолы» ұлттық компаниясымен бірге Астанада темiр жол вагондарын шығаратын зауытты ашты. «Эйрбас Милитари» корпорациясымен ынтымақтастық ойдағыдай жүргiзілуде. Ол 2013 жылдың басында Қазақстанға екi С295 әскерикөлiк ұшағын жеткізді. Ынтымақтастықты жалғастыру туралы меморандумға қол қойылды.

2013 ж. ақпанында Қазақстанда компанияның сервис орталығын құру туралы уағдаластыққа қол жеткізілді, жергiлiктi өндiрiстiк алаңды жасау мәселесі пысықталуда. Қазақстанда сондай-ақ «Репсол», «Maксам», «Индра», «Телтроник», «Имабе Иберика», «Тальго», «MYPE», «Индитекс» және басқа да компаниялар ойдағыдай жұмыс iстеп жатыр. Бұдан басқа, «OHL», «CAF», «Gamesa», сондай-ақ «АGEM», «Globaltec», «OSEPSA», «IDOM», «INECO», «Eptisa» және басқа да осындай әлемге әйгілі фирмалар ынтымақтасуға қызығушылық танытуда.

2012 ж. шiлдесінде Мадридте ҚР Индустрия және жаңа технологиялар министрі

26

Ә.Исекешевтің сапары аясында 5-ші отырысы болып өткен Экономика және өнеркәсiп саласында ынтымақтасу жөніндегі Қазақстан-Испания Үкiметаралық комиссиясы үкіметтер деңгейіндегі сауда-экономикалық ынтымақтастықтың негізгі тетігі болып табылады. Кәсiпкерлiк өзара ықпалдасуды жандандыру үшiн 2012 жылы Қазақстан - Испания Iскерлік кеңесі құрылып, оған екi елдiң жетекшi компанияларының өкiлдерi кiрдi. Кеңестiң отырыстары Мадридте 2012 ж. шiлдесінде және Астанада 2012 ж. қарашасында өтті. Испаниямен көлiк және инфрақұрылым, жаңартылатын энергетика, су ресурстарын тиiмдi пайдалану, тұрмыстық қалдықтарды жинау мен өңдеу саласында ынтымақтастықты дамытудың келешегі зор. Қазақстанның табиғи-климаттық жағдайларын, елдiң экономикасындағы ауыл шаруашылығының алып отырған маңызды рөлiн ескерсек, ауыл шаруашылығын дамыту мен ауыл шаруашылығы өнiмдерiн өңдеу саласындағы испандық тәжiрибе бiз үшiн елеулi қызығушылық тудырып отыр. Қазақстан мен Испания арасындағы екi жақты өзара әрекеттесу саясатпен және экономикамен шектелмейдi. Гуманитарлық ынтымақтастықтың берік іргетасы қаланған, оның шеңберiнде Қазақстан мен Испанияның оқу орындары арасындағы байланыстарды дамытуға ерекше назар аударылуда. Абай атындағы КазҰПУ және Комплутенсе Университеті (Мадрид), әл-Фараби атындағы ҚазҰУ және Кадиса университетi арасында ынтымақтасу және студенттермен алмасу туралы келiсiмдерге қол қойылды. Басқа испандық ЖОО-лармен, атап айтқанда, Гранада университетiмен және Кордоба университетiмен өзара белсендi әрекеттесу жүргiзілуде. И с п а н у н и в е р с и т е т т е р і н д е о қ уд ы ң тартымдылығы артуда, әлемде испан тiлiнің кеңінен таралуын ескерсек, бұл таң қаларлық нәрсе емес. Атап айтқанда, қазiргi уақытта Сервантестiң тiлi 500 миллионға жуықтайтын

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ

сөйлеушілерінің саны бойынша әлемде екiншi орын алып отыр. Бұдан бөлек, Испания бизнесмектептерінің халықаралық рейтингтерде дәстүрлі құрметті орындарды алатынын және әлемнің үздік оқу орындарының ондығына кiретiнін ұмытпауымыз керек. Қазақстан өкiлдерiнің жыл сайынғы «FITUR» Мадрид халықаралық туристiк көрмесінiң жұмысына жүйелi түрде қатысып келе жатуы туризм саласындағы екi жақты қатынастарды дамытуға оң әсерiн тигізуде. Көрмеге қатысу барысында орнатылатын байланыстар Қазақстан мен Испанияның туристiк ұйымдары арасындағы әрiптестiк байланыстарды кеңейтуге мүмкіндік бередi, ал қол жеткiзілген уағдаластықтарды іске асыру елдеріміздiң арасындағы туристiк алмасуды ұлғайтуға жәрдемдеседі. Испанияға келетін қазақстандық туристер санының үздiксiз өсiп келе жатқанын ерекше атап өткен жөн. Бұдан басқа, Қазақстанда туристiк секторды дамыту жолындағы жұмыстың аясында оны пайдалану мақсатында туризмді қолдаудың испандық тәжiрибесін зерттеу қызығушылық тудыруда. Осылайша, Қазақстан мен Испания арасындағы қатынастар тарихи тұрғыдан қысқа мерзім ішінде жоғары деңгейге жеттi және Қазақстанның сыртқы саясатындағы тығыз да үйлесімді қатынастарының бiрi болып есептеледі. Испаниямен қатынастың жан-жақты дамуы еліміздiң басшыларының еуропалық бағыттағы саясатына толық сай келедi. Испанияның билік орындары Қазақстандағы iшкi саяси үдерістердi, жүргізіліп жатқан әлеуметтiк-экономикалық реформаларды терең түсiнетінін көрсетiп отыр. Испанияны бүгiнгі таңда Қазақстанның Еуропадағы дәйекті де сенiмдi одақтастарының бiрi деп заңды түрде есептеуге болады. Таяудағы болашақ қызықты әрі өзіндік ерекшелігі бар осы елмен ынтымақтасудың әлеуетін толық пайдалануға мүмкіндік береді деп үмiттенемiн.

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ӘЛЕМ ҚОҒАМДАСТЫҒЫМЕН ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ҚАТЫНАСТАРЫ

27

• САЯСАТШЫНЫҢ НЕМЕСЕ ҒАЛЫМНЫҢ ҰСТАНЫМЫ МЕН ПІКІРІ Хуан Хосе Лукас, Испания Парламентi Сенаты Төрағасының бiрiншi орынбасары

Испанияның мен Қазақстан арасындағы ынтымақтастық

Қ

азақстан Ре спубликасымен танысуға мүмкіндігім бар болды. Маған Н.Назарбаев Президент болып сайланған соңғы демократиялық сайлауға қатысудың сәті түсті. Менің бойымда Қазақстан барлық жағынан алғанда жаңғыру жолында күш-жігерін барынша салып отырған үлкен әрі тез дамып келе жатқан ел деген әсер қалыптасты. Қазақстанның дағдарыс қамтыған әлемдегі саяси әрекеттерiнің негiзіне бiлiм беру, денсаулық сақтау, көрсетілетін мемлекеттiк қызметтердің сапасы, сыбайлас жемқорлықпен күрес және заңдық қауiпсiздiк алынып отыр. Қазақстан халықаралық ұйымдардың басым көпшiлiгiнiң: БҰҰ, Дүниежүзiлiк банк, тағы басқалардың мүшесi болып табылады. 2010 ж. ЕҚЫҰ-ға төрағалық еткен ол бұрынғы Кеңес Одағы елдерінің арасында осы ұйымды басқарған алғашқы ел атанды. Қазақстанның Орталық Азияда Әлемдiк дiндер съезiн құру жөніндегі бастамасы да өз қисындылығы мен табыстылығын көрсеттi. Испаниямен дипломатиялық қатынастар 1992 ж. орнатылды. Олар әуелден қарқынды болды, мұның тек басшылардың жұмыс және мемлекеттiк сапарларына ғана емес, сондай-ақ екi ел лидерлерiнің арасындағы жақсы қатынастарына да қатысы бар. Таяуда ғана Испанияның сенаты Астанада 2011 жылдың 17 маусымында қол қойылған қылмыстылықпен күресте ынтымақтасу туралы үкіметаралық келiсiмдi ратификациялау туралы шешiм қабылдады. Испандық бизнес топтары Қазақстанда инвестицияларды жүзеге асыру мүмкiндiктерiне қызығушылығын көбірек таныта бастады. Олар сонымен бiрге қазақстандық инвестициялардың Испанияға түсуіне де мүдделі. Қазақстанның Мадридтегі Елшiлiгi бұрынғы Елшi Ерғали Бөлегеновтың, сондай-ақ қазіргі Елші Бақыт Дүйсенбаевтың басшылығымен осы қолайлы үрдiстердiң дамуына зор үлес қосып отыр. ҚР Бас прокуроры Асхат Дауылбаев үлкен делегацияны басқарып Испанияға барған және Испания Сенатында ресми құрмет көрсетіліп, қабылданған кезде 2012 ж. қарашасында оның сапарының шеңберiнде атап кеткенімдей, оның мемлекеттiк органдармен және компаниялармен кең байланыстары елдерімiздiң бір-бірін тереңірек тануына

мүмкіндік береді. Қазақстанның Сыртқы істер министрі Е.Ыдырысовтың мамырға белгіленген ресми сапары зор қызығушылығымызды тудырып отыр. Энергияның жаңартылатын көздері секторында және инфрақұрылымында, сонымен бiрге агроөнеркәсiп саласында, мұнай химиясында, телекоммуникациялар мен сән саласында жақсы перспективалар ашылып отыр. Бүгiнгі таңда саяси сипаттағы келiсiмдер, қорғаныс саласындағы шарттар, экономикалық келiсiмдер, консулдық саладағы шарттар, сондайақ мәдениетке, туризм мен мемлекеттік басқаруға қатысты басқа да құжаттар бар. Сонымен бiрге, перспективаларымыз болашақта бұдан да айтарлықтай жақсы болмақ. Осыған орай, екi елдiң өзара түсiнісуін қарқындату, өзара сенуге мүмкiндiк туғызу өте маңызды, өйткенi менiң ойымша, рухани факторлардан гөрі географиялық алшақтық бiздiң арамызды әлдеқайда көбірек бөлiп тұр. Бiз «жаhандық мекенде» өмiр сүріп жатырмыз. Арамыздағы физикалық арақашықтық күннен-күнге қысқаруда. Қазақстанның саяси тұрақтылығы мен демократиялық дамуы Испания үшiн, Еуропа және Азия үшiн аса маңызды. Испания Қазақстан мен Латын Америкасы арасында көпiрге айнала алады. Қорытындылай келе, Қазақстанға жылы қарауыма байланысты, сонымен бiрге өз нанымым бойынша екi елiмiздiң арасындағы ынтымақтастықты және өзара танымды дамытуға аса мүдделімін деп айтқым келедi.

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ

28

• ҚАЗАҚСТАННЫҢ ІСКЕР ӘРІПТЕСТЕРІНІҢ ҰСТАНЫМЫ МЕН ПІКІРІ Луис Фрага, «World Stability Observatory» компаниясының Президенті, бұрынғы сенатор

Қазақстан және Испания: достықтың 20 жылы

Қ

азақстан Республикасының Президентi Нұрсұлтан Назарбаев 2013 жылдың ақпан айының басында қысқа сапармен Испанияға барып қайтты. Бұл сапар саяси шолушыларды бiр себеппен: іс-шараның жылдам ұйымдастырылуымен таң қалдырды. Оның үстіне, бұл бағдарламасы айлар бойы пысықталатын мемлекеттiк сапар емес, одан гөрі маңыздырақ: достық сапар болды. Қазақстан Президентi Испания Королін өз көзiмен көріп, оның денсаулығын бiлу үшiн келдi. Бұл «нағыз дос ауыртпалықты да, қуанышты да бірге бөліседі» деген испан мәтеліне толық сай келеді. Берілгендік, тұрақтылық пен адалдық: екi ел де достықтың осындай аса маңызды элементтерiнен ешқашан ауытқыған емес. Барлық деңгейлердегі өзара сапарлар жыл сайын өтiп тұрады. Халықаралық ұйымдарда өзара барынша қолдау көрсетіледі. Екі ел де әлемнің өздері жақсы білетін аймақтарында бір-бірін қолдай және үмiт арта алатындарын біледі. Және мұның бәрi сенiмге негiзделген. Бұған тағы қоса кетелік: елдеріміз кезінде дұрыс шешiм қабылдаған. Әр сәтсiздiктің есептеудегі қатеден туындайтыны белгiлi. Дегенмен, мұның керi пайымы одан да дұрысырақ: арғы жағында есептелген шешiм тұрмайтын жетiстiк болмайды. 20 жыл бұрын елдерімiздiң дипломатиялық қатынастар орнату және елшiлiктермен алмасу туралы дұрыс шешiм қабылдағанына күмән жоқ. КСРО ыдырағаннан кейінгі елдерімiздiң әрекеттерiнің қарқындылығын жете бағаламауға болмайды және бұл өзара құттықтаулар үшiн тағы бiр себеп болып табылады. Болашаққа көз жүгіртіп көрейік. Мәселе мынада жатыр: нені жақсартуымыз керек? Бұған жауап анық: экономикалық қатынастарды. Қазақстандағы испандық инвестициялар көлемінің шағындығы, испандық компаниялардың Қазақстанда келісімшарттарды аз алатындығы назар аудартады. Орынды түрде нелiктен? деген сұрақ туындайды. Испан компаниялары соншалықты нашар ма? Олардың өнiмдері мен көрсететін қызметтерінің сапасы ақсап тұр ма? Әрине, олай емес. Испан компаниялары сапасы мен икемділігі жағынан өздерінің негiзгi еуропалық бәсекелестерiнен

асып түседi, бұған қоса, анағұрлым бәсекелі бағаны сұрайды. Олай болса, түйткіл неде жатыр? Менiң ойымша, екі бағытта ілгерілеуге қол жеткізу қажет. Бiрiншiден, бұл көп испандық компаниялардың шығыс бағытындағы саясатына қатысты. Екiншiден, бұдан гөрі маңыздырағы, О р т а л ы қ А з и я д а ком п а н и я л а р ы м ы зд ы ң әрекеттеріне мемлекеттiк қолдауды жақсарту керек. Көптеген испандық кәсiпорындар бұрынғысынша өздерінің дәстүрлi нарықтарына бағдарланады. Тіпті олар бұрынғы Кеңес Одағы елдерiнің нарығына шығуға қорқатындай болып көрінеді. Бұл әсiресе Қазақстанға қатысты қате пiкiр, ол туралы мыналарды айтуға болады. Бiрiншiден, бұл құқықтық мемлекет. Екiншiден, нарықтық экономика. Ақшаны салуға тұрарлық және бизнесті жүргізуге болатын берік әрі сенiмдi құқықтық мемлекет және тамаша нарықтық экономика. Аталмыш «мемлекеттiк қолдау» туралы не деуге болады? Жоғарыда көп нәрсенің жақсартуды қажет ететіндігін атап кеткен болатынмын. Бiздің еуропалық көршiлеріміз өздері келісімшартты алуды қалайтын кезде мемлекеттiк қолдауға тарылмайды. Үш немесе төрт еуропалық елдің, Испанияның бәсекелестерiнің жетiстiгі

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ӘЛЕМ ҚОҒАМДАСТЫҒЫМЕН ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ҚАТЫНАСТАРЫ

парламенттiк делегациялардан Қазақстанға келетін министрлер деңгейiндегі тұрақты сапарларға дейiн Қазақстанда ойдағыдай жұмыс істеп жатқан компанияларды қолдауға негiзделедi. Испанияға осы салада көп күш салуға тура келетіні анық. Таяу арада осылай болады деген үмiт қана қалып отыр. Әйтеуiр, екi жақты қатынастарымыздың теңгерiмi өте жақсы. Қазақстан – достас ел, бiз, испандықтар, Қазақстан Республикасының Президенті жуырда әзірлеген және жариялаған «Қазақстан – 2050 стратегиясы» құжаты көрсеткендей, оның әлемге берген негізгі сабағын, тұрақты ілгерілеу үшiн реформаларды жүргiзу

29

қабiлетiн меңгеруге әзірміз. Жоғарыда мазмұндалғанды ескере отырып, бәрiн қорытындылап, төмендегілерге ерекше тоқталғым келедi. Қазақстан Республикасы Президентiнің реформалардың осынау өршіл бағдарламасын iске қосу үшiн таяудағы жылдары жүргізуіне тура келетін жұмыстарына қарамастан, барынша сергек қалпында қалуы, достас халықтарға, әріптестері мен достарына түсiнiстікпен және шын пейілімен қарауы таң қалдырады. Бұл – екi жақты қатынастарымыздың болашақта тек дамып, одан әрі нығая беретінінің нышаны іспестес.

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ

30

Хосе Мария де Ориоль Фабра, «Патентес Тальго» Бас директоры

Қазақстандағы Тальго: жетiстiгінің тарихы

Т

альго Қазақстанға осыдан бiрнеше жыл бұрын, компания бiрнеше iскерлiк операцияларды жүргізген 90-шы жылдардың соңында келдi. Олардың нәтижесінде 2000 жылдың шiлдесінде «Тальго» вагон жасау технологиясын пайдалана отырып, сапарлардың ұзақтығын айтарлықтай қысқартуға болатынына сенудің өзi қиынға соғатын нәрсені іс жүзінде дәлелдеу үшін Қазақстанға 6 пойыздан тұратын құрам жеткізілді. Қазақстандық локомотив пайдаланылған, инфрақұрылымға қандай да бір өзгерiстер е н г i з і л м е ге н с ы н а қ т а р д ә л е л д е н у і т и і с болғандай, бұрынғы елорда Алматыдан арасы 1350 шақырым жаңа Астанаға сапардың 23 сағаттан 12 сағатқа дейiн қысқарғанын көрсетті. «Тальго» вагондарының 200-220 шақырымға дейiнгі жылдамдыққа шыдайтыны ескеріліп, қазақстандық локомотивтер сағатына 140-160 шақырыммен жүре алса, онда болашақта уақытты айтарлықтай дәрежеде ұтуға болатынын атап кеткеніміз жөн. Бұл жетiстiк Қазақстан темiр жолы басшыларын таңдандырды. Нәтижесінде 2000 ж. желтоқсанында «Қазақстан темiр жолының» жалпы сомасы 27,4 миллион АҚШ долларына 22 жолаушы вагонынан тұратын екi құрамды сатып алатыны туралы шартқа қол қойылды. Бұл «Тальго» тарихындағы маңызды белес болды, өйткенi компания әлеуеті зор, елеулi ресурстары бар және халықаралық аренадағы беделі өсіп келе жатқан бұрынғы кеңес республикасының нарығына кiрдi. «Тальгоның» әр 22 вагондық құрамына 12 плацкарт вагоны, 3 купе вагоны және люкс сыныбындағы 3 вагон, 1 мейрамхана-вагон, 1 бистро-вагон, техникалық күтiмдеуге арналған 1 бір осьтік және 1 екі осьтік вагон кiредi. Әр құрамның ұзындығы шамамен 290 метрдi құрайды. Олар +45 -тен –40-қа дейiнгі температураға есептелген. Осы екi құрам 2003 жылдың шiлдесінде жеткізілді және қазiргi уақытта Қазақстанның екi басты қаласы – Алматы мен Астана арасындағы желіде пайдаланылып отыр. «Тальго» пойыздары сапарлау уақытының айтарлықтай қысқаруы, сондай-ақ қауiпсiздiгі мен жайлылығының артуы Алматы – Астана темiр жолы желiсiн түпкiлiктi

түрде өзгертiп, оны әуе жолы мен жол көлiгiнің тікелей бәсекелесiне айналдырды. Дегенмен оның тарихы мұнымен бiтпейдi.

2001 жылдың желтоқсанында, бастапқы тапсырыстан кейін бар болғаны екi ай өткенде 6 вагоннан тұратын қайта жабдықталған құрам ҚТЖ компаниясына жеткізілді. Бұл «Тальго» пойызының республика тәуелсiздiгiнің 10 жылдығын мерекелеуге қатысуын қалаған Қазақстан Республикасының Президентi Назарбаев мырзаның жеке өтiнiшімен жасалды. Сол сәттен бері осы «Тальго» пойызы Алматы мен елдің оңтүстiгінде орналасқан Шымкент арасында пайдаланылып келеді. 6 вагоннан тұратын бастапқы құрамды толықтыру үшiн саны 10-ға дейiн өсіріліп, төрт вагоннан тұратын төртiншi құрам 2003 жылдың мамырында жеткізілді. «Тальго» 2001 жылдан бері Алматыда осы пойыздарға қызмет көрсету мен жөндеуді жоғары деңгейде жүзеге асырып келеді, сенiмдiлiгi мен қолданыста болуының испандық және еуропалық деңгейден кем түспейтін аса жоғары көрсеткiштерiне қол жеткізілді. Өнiм сапасы мен жақсы сервисінің арқасында 2010 ж. шiлдесінде ҚТЖ мен «Тальго» келесi 10 жылда ҚР-да 3 мың жолаушы вагонын жасайтын «Тальго–Тұлпар» бiрлескен кәсiпорнын

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ӘЛЕМ ҚОҒАМДАСТЫҒЫМЕН ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ҚАТЫНАСТАРЫ

құрды. Бiрнеше айдан кейiн 2010 ж. қарашасында 420 вагонға бiрiншi тапсырыс орналастырылды, ал 2011 ж. желтоқсанында рекордтық мерзiмде Астанада жаңа зауыт ашылды.

Осылайша, «Тальгоның» осындай маңызды нарыққа кiруге салған күш-жігері өз жемiсiн бердi, бүгiнгі таңда Қазақстандағы жұмыс «Тальго» үшiн Испаниядан тысқары жердегі ең үлкен

31

өнеркәсiптiк жоба болып табылады. Бұл темiр жолмен жолаушыларды тасымалдауды жақсартуға, жаңа жеткiзушiлері бар үлкен өнеркәсiптiк желiні құруға және ең жаңа, iлгерiлетілген технологияларды пайдалана отырып, ноу-хауды беру негiзiнде жергiлiктi жағдайларда «Тальго» пойыздарын жасауға мүмкiндiк берген «Тальго» технологиясына негiзделген жетiстiктiң тарихы.

32

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ

•

ИСПАНИЯДАҒЫ ҚАЗАҚСТАНДЫҚ ДИАСПОРА ҚАТАРЫНАН ОТАНДАСЫМЫЗДЫҢ ҰСТАНЫМЫ МЕН ПІКІРІ

Берiк Нұрболатов, «Teкникас Реунидас» компаниясының (Испания) инженерi

Отандасымыздың сөзінен: Испаниядан көзқарасы

И

спанияда тұрып жатқаныма бес жыл болды, күнде тарихы бай, мәдени көрнекті жерлері, атақты жағажайлары, дәстүрлi тағамдары мен тiлектес халқы бар ел жайында өзіме бір тың нәрсені ашып келемін. Әр провинцияның, әр қала, әр ауылдың «de espanol» деп аталатын жалпы ортақтығы бар, сонымен бiрге сәулеттен бастап жергiлiктi тағамдарға дейінгі өзіндік дәстүрлi ерекшелігі де бар. Испания көлiк, ауыл шаруашылығы, буып-түю өндiрiсiнің технологиясы, фермерлiк және туризм саласында өз технологияларымен тартымды ел, бiздің елімізде де болашақта өндiрiстiң салаларын дамыту үшін тамаша үлгі бола алады. Испандықтар жылдан-жылға еліміз жайында көбірек біле бастады және өздерi үшін оның мәдениетiн, тарихы мен қоғамын көбірек ашуда. Қазақстан мен Орта Азияның тарихы мен мәдениетiн үйреніп жатқан және мәдени мәселелерді зерттеп, дамыту үшін әлденеше сапарлар жасаған таныстарым көп. Бiз белгілі бір елдің мәдениетімен танысу үшiн испандықтардың, отандастарымыз бен ТМД елдерi өкiлдерiнің арасында жылына бірнеше жиналыс, форумдар өткiземiз. Бiзде Испанияның «Реал Мадрид» немесе «Барселона» сияқты клубтарын бiлмейтін баланы немесе Дон Кихот пен Сервантес туралы естiмеген ересек адамды табу қиын деп ойлаймын. Осыдан бір-екі жыл бұрын болған оқиғаны есіме түсіріп отырмын. Мен Мадридтен 60 шақырымдай жерде тұратын өзімнің досымнан қайтып келе жаттым.

Pinto деп аталатын кезектi елдi мекеннен өтіп бара жатқанымда, мені жол күзетшісі (Guardia Civil) тоқтатты. Полиция қызметкерi амандасты да, сыпайы түрде құжаттарым мен техникалық құжатымды сұрады. Мен өз құжаттарымды алып, оған көрсеттім. Маған үңіліп қарап, ол: - Сiз велоспортпен шұғылданасыз ба? Мен маңдайша әйнегіңізден «Астана» командасының эмблемасы бар ойыншықтың iлулi тұрғанын көріп тұрмын, - деп сұрады. Мен өзімнің Қазақстаннан екендігімді және «Астана» велоспорт бойынша біздің ұлттық командамыз болып табылатындығын, сондықтан да «Астана» командасының құйттай футболкасы пiшiнiндегі

көкшіл-сары түстi бұл кәдесыйдың машинамда iлулi тұрғандығын айттым. Ол менің құжаттарыма жылдам көз жүгіртіп шығып, өзінің велоспортпен айналысатынын, ұлттық командамызды жақсы бiлетiнін, Винокуров, Базаев және, әлбетте, «Астана» сапында ойнаған (айтпақшы, менi тоқтатқан Pinto қалашығында тұратын) Контадор жайлы бiлетiнін айтты. Ол құжаттарымды тексерiп, қолымды қысып: «Елдеріңіз үлкен және тамаша спортшыларыңыз бар», - деген сөздерді айтты. «Астананың» жай команда ғана емес екендігін сезінгенімде, жан-жүрегімнің елжіреп кеткенін мойындаймын. Егер Қазақстанда «Реал Мадрид» пен «Барселона» үшін жанкүйер болып жүрсе, онда Испанияда «Астана» үшін жанкүйер болып, жарыст арға барып, командамыздың жейдесін жинап жүретін адамдар да аз емес екен. Испания үшін Қазақстан аша бергің келетін тарихы терең ел; мәдениет пен бизнес саласында ынтымақтасуға болатын ел. Қазақстан өзара тиiмдi қатынастар үшiн Испания өз үлесін қоса алатын өнеркәсiп пен ауыл шаруашылығы нарығында мүмкiндiктерi зор ел болып табылады деп есептеймiн.

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ӘЛЕМ ҚОҒАМДАСТЫҒЫМЕН ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ҚАТЫНАСТАРЫ

33

• ҚАЗАҚСТАН және ИСПАНИЯ: цифрлар мен фактілер Анықтама: Қазақстан Республикасы мен Испания Корольдiгi арасындағы дипломатиялық қатынастар 1992 жылдың 11 ақпанында орнатылған. Қазақстан Республикасының Испаниядағы Елшiлiгi 1999 жылдың қаңтарында ашылды. Испания Корольдігінің Қазақстандағы Елшiлiгi 1999 жылдың маусымында ашылды.

2012 ж. 25 қаңтарынан бастап Қазақстанның Испаниядағы Төтенше және Өкiлеттi Елшiсi Дүйсенбаев Бақыт Амангелдіұлы болып табылады.

2012 ж. 11 мамырынан бастап Испанияның ҚР-дағы Төтенше және Өкiлеттi Елшiсi Мануэль Ларротча Парада болып табылады.

I. Саяси қатынастар

И

спания Қазақстанның Еуропадағы маңызды саяси әріптестерiнің бiрi болып табылады. Испания - 2009 жылы Қазақстан онымен Стратегиялық әріптестiк туралы шартқа қол қойған екiншi еуропалық ел. Испания сондай-ақ Қазақстан онымен қылмыстық-құқықтық салада ынтымақтасу туралы шарттардың күллі топтамасын жасасқан ЕО-ға мүше алғашқы ел болып отыр. Жоғарғы деңгейдегі кездесулердiң қарқыны мен мазмұны екi жақты әрiптестiктiң ерекше сипатын айғақтайды. Мемлекеттер басшыларының тұрақты, жемiстi қарым-қатынасы жолға қойылған. 1994 жылдан бастап бiрқатар жоғарғы деңгейдегі сапарлар мен кездесулер болып өтті. Мәселен, Қазақстан Республикасының Президентi Нұрсұлтан Назарбаев Испанияға 7 мәрте барып қайтты, соңғы сапары 2013 жылдың ақпанында болды. Испания Королі Хуан Карлос I, өз кезегiнде, Қазақстанға 3 рет сапар жасады, соңғы сапары 2007 жылы болды.

ІІ. Сауда-экономикалық қатынастар

Б

үгiнгі таңда екi жақты тауар айналымы тұрақты түрде шамамен 1 миллиард АҚШ долларын құрайды. 2012 жылы тауар айналымы 996 млн., соның ішінде экспорты 768 млн., импорты 228 млн. АҚШ долларын құрады. Тауар айналымының тауарлық құрылымы аса тұрақты. ҚР-нан Испанияға экспорттың негiзгi бөлiгiн мұнай мен одан шығарылатын өнімдер - 75%, жай металдардан жасалған бұйымдар, илем мен қорғасын - 23% құрайды. Испаниядан өнеркәсiп, ауыл шаруашылығы және медицина жабдықтары, көлiк құралдары, химия саласының өнiмдері импортталады. Қазiргi уақытта Қазақстан Республикасында испандық капиталдың қатысуымен бiрқатар шағын және орта БК тiркелген. «Репсол», «Maксам», «Индра», «Телтроник», «Имабе Иберика», «Тальго», «MYPE», «Индитекс» сияқты және басқа да компаниялар республикамыздың нарығында ойдағыдай жұмыс істеп жатыр. Бұдан басқа, OHL, CAF, Gamesa, сондай-ақ АGEM, Globaltec, OSEPSA, IDOM, INECO, Eptisa және басқа да күллі әлемге әйгілі компаниялар ынтымақтасуға қызығушылық танытуда. Қазақстан-Испания экономика және өнеркәсiп саласында ынтымақтасу жөніндегі Үкіметаралық Комиссиясы (ҮАК) мен Қазақстан-Испания Іскерлік кеңесі сауда-экономикалық ынтымақтастықтың басты тетiктері болып табылады. ҮАК 5-ші отырысы мен Iскерлік кеңестің 1-ші отырысы Мадридте 2012 ж. шiлдесінде өтті. ІК екiншi отырысы Астанада 2012 ж. 5-6 қарашасында испандық компаниялар делегациясының ҚР-ға жасаған сапарының шеңберiнде болды.

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ

34

ІІІ. Мәдени-гуманитарлық ынтымақтастық

М

әдени-гуманитарлық салада ынтымақтастық белсенді түрде жүргізілуде. Қазақстан мен Испанияның оқу орындары арасындағы өзара әрекеттесудi дамытуға ерекше көңіл қойылуда. Абай атындағы ҚазҰПУ мен Комплутенсе университеті (Мадрид), ӘлФараби атындағы ҚазҰУ мен Кадиса университетi арасындағы ынтымақтастық және студенттермен алмасу туралы келiсiмдерге қол қойылды. Испанияның басқа ЖОО-ларымен, атап айтқанда, Гранада университетiмен және Кордова университетiмен өзара әрекеттесу белсендi түрде жүргiзілуде. Мәдени iс-шаралар жүйелi түрде өткiзіледi. Мысалы, 2012 ж. көктемінде және күзінде Барселона мен Мадридте «Қазақстан және кино: 1970-2011» топталымы көрсетілді.

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ӘЛЕМ ҚОҒАМДАСТЫҒЫМЕН ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ҚАТЫНАСТАРЫ

Қазақстан Испания Елшілігінің Ф О Т О

Республикасының Корольдігіндегі қызметі туралы С Е С С И Я

35

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ

36

Қазақст ан Ре спубликасының Президенті Н.Назарбаевтың 1994 ж. Испания Корольдігіне жасаған сапары

Қазақст ан Ре спубликасының Президенті Н.Назарбаевтың 2000 ж. Испания Корольдігіне жасаған сапары

Қазақст ан Ре спубликасының Президенті Н.Назарбаевтың 2000 ж. Испания Корольдігіне жасаған сапары

Қазақстан Республикасының Президенті Н.Назарбаевтың 1994 ж. Испания Корольдігіне жасаған сапары

ҚР Сыртқы істер министрі Е.Ә.Ыдырысовтың 2000 ж. Испания Корольдігіне барған сапары

Қазақстан Республикасының Президенті Н.Назарбаевтың 2001 ж. Испания Корольдігіне жасаған сапары

Қазақстан Республикасының Президенті Н.Назарбаевтың 2006 ж. Испания Корольдігіне жасаған сапары

ҚР Премьер-Министрінің орынбасары К. Мәсімовтың 2006 ж. Испания Корольдігіне барған сапары

Қазақстан Республикасының Президенті Н.Назарбаевтың 2001 ж. Испания Корольдігіне жасаған сапары

Қ а з а қ с т а н д ы қ ве л о ш а б а н д о з ы Испанияның Королі І Хуан Карлостың В. Винокуров 2006 ж. Испания 2007 ж. Қазақстан Республикасына Корольдігінде келген сапары

37

Қ аз ақст ан Ре сп убл икасының Президенті Н.Назарбаевтың 2000 ж. Испания Корольдігіне жасаған сапары

Қазақстан Ре спубликасының Президенті Н.Назарбаевтың 2000 ж. Испания Корольдігіне жасаған сапары

Қазақст ан Ре спубликасының Президенті Н.Назарбаевтың 2000 ж. Испания Корольдігіне жасаған сапары

ҚР Көлік және коммуникациялар министрі К. Мәсімовтың, ҚР Сыртқы істер министрі Е.Ыдырысовтың 2000 ж Испания Корольдігіне барған сапары

Қазақстан Республикасының Президенті Н.Назарбаевтың 2006 ж. Испания Корольдігіне жасаған сапары

Қазақстан Республикасының Президенті Н.Назарбаевтың 2004 ж. Испания Корольдігіне жасаған сапары

И с п а н и я н ы ң Ко р ол і І Хуа н Карлостың 2007 ж. Қазақстан Республикасына келген сапары

Қазақстан Республикасының Президенті Н.Назарбаевтың 2006 ж. Испания Корольдігіне жасаған сапары

И с п а н и я н ы ң Ко р ол і І Хуа н Карлостың 2007 ж. Қазақстан Республикасына келген сапары

И с п а н и я н ы ң Ко р о л і І Ху а н Карлостың 2007 ж. Қазақстан Республикасына келген сапары

Испанияның Королі І Хуан Карлостың 2007 ж. Қазақстан Республикасына келген сапары

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ

38

Испанияның Королі І Хуан Карлостың 2007 ж. Қазақстан Республикасына келген сапары

Испанияның Королі І Хуан Карлостың 2007 ж. Қазақстан Республикасына келген сапары

Қазақстан Республикасының Испания Корольдігіндегі Төтенше және Өкілетті Елшісі Б.Дүйсенбаевтың 2012 ж. Испания Корольдігінің Короліне Сенім грамотасын тапсыруы

Қазақстан Республикасының Испания Корольдігіндегі Төтенше және Өкілетті Елшісі Б.Дүйсенбаевтың 2012 ж. Испания Корольдігінің Короліне Сенім грамотасын тапсыруы

Қазақстан Республикасының Президенті Н.Назарбаевтың 2013 ж. Испания Корольдігіне жасаған сапары

Қазақстан Республикасының Президенті Н.Назарбаевтың 2013 ж. Испания Корольдігіне жасаған сапары

Испанияның Королі І Хуан Карлостың 2007 ж. Қазақстан Республикасына келген сапары

Қазақст ан Ре спубликасының Бас Прокуроры А.Дауылбаевтың 2012 ж. қарашасында Испания Корольдігіне жасаған сапары

Қазақст ан Ре спубликасының Бас Прокуроры А.Дауылбаевтың 2012 ж. қарашасында Испания Корольдігіне жасаған сапары

39

Испанияның Королі І Хуан Карлостың 2007 ж. Қазақстан Республикасына келген сапары

Испанияның Королі І Хуан Карлостың 2007 ж. Қазақстан Республикасына келген сапары

Испанияның Королі І Хуан Карлостың 2007 ж. Қазақстан Республикасына келген сапары

Қазақстан Республикасының Президенті Н.Назарбаевтың 2008 ж. Испания Корольдігіне жасаған сапары

Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің орынбасары - Қазақстан Республикасы Индустрия және жаңа технологиялар министрі Ә.Исекешевтің 2012 ж. шілдесінде Испания Корольдігіне жасаған сапары

Қазақстан Республикасы Ұлттық банкінің Төрағасы Г.Марченконың 2012 ж. қарашасында Испания Корольдігіне жасаған сапары

Қазақстан Республикасының Президенті Н.Назарбаевтың 2013 ж. Испания Корольдігіне жасаған сапары

Қазақстан Республикасының Президенті Н.Назарбаевтың 2013 ж. Испания Корольдігіне жасаған сапары

Қазақстан Республикасының Президенті Н.Назарбаевтың 2013 ж. Испания Корольдігіне жасаған сапары

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ

40

Еркін Ақынжанов, ҚР СIМ Еуропа департаментiнiң директоры

Қазақстанның Еуропалық Одақпен стратегиялық әріптестігінің дамуы мен қазіргі жағдайы

Д

амудың қазiргi жағдайында Қазақстанның саяси және экономикалық әріптестерiнiң бiрi Еуропалық Одақпен ынтымақтастықты тереңдету және кеңейту елімiздiң сыртқы саясатының стратегиялық басымдығы болып табылады. Бұл 2050 жылға дейiнгі еліміздiң саяси дамуы мен әлеуметтiк-экономикалық жаңғыруының жаңа бағыты белгіленген таяудағы Қазақстан халқына Жолдауда ерекше айтылған. Биылғы жылы Астана мен Брюссель Қазақстан мен Еуроодақ арасындағы дипломатиялық қатынастар орнауының 20 жылдығын атап өтедi. Осы атаулы күннің қарсаңында, яғни 2 ақпанда ҚР Сыртқы істер министрі Е.Ыдырысов Брюссельге іссапармен барды, онда ЕО басшыларымен саяси өзара ықпалдасудың қорытындылары талқыланды және ынтымақтастықтың келешектегі бағыты белгіленген. Өткен жылдары елдеріміз халықаралық аренадағы өзара тығыз әрекеттесумен және экономикалық саладағы тиiмдi ынтымақтастықпен сипатталатын серпінді де кемелді әрiптестiк қатынастарына дейінгі үлкен жолдан жоғары саяси белсендiлiкпен өтті. Бүгiнгі таңда Қазақстан мен Еуроодақ бiр-бiрiне тұрақты, әрі болжамдалатын әріптестер ретінде қарайды. Халықаралық және аймақтық саясаттың көптеген өзекті мәселелері бойынша елдерімiздiң ұстанымдары ұқсас келеді. Астана мен Брюссель халықаралық ұйымдар мен жалпыеуропалық институттар аясында тығыз диалог орнатты. Қазақстан мен ЕО арасындағы әрiптестiк пен ынтымақтастық туралы келiсiмдi, «Еуропаға жол» ҚР Мемлекеттiк бағдарламасын және ЕОның Орталық Азия бойынша стратегиясын іске асыру жолында бiрлесе күш салудың арқасында екiжақты ынтымақтастықты одан әрi дамытудың берік іргетасы қаланды, экономикалық және гуманитарлық салаларда келешегі бар жобалар iске қосылды. Жоғарғы деңгейдегi саяси байланыстардың қарқынын және сенiмдi сипатын ерекше белгілеп өткен жөн. Атап айтқанда, Елбасымыз Н.Ә.Назарбаевтың Брюссельге 2010 жылы жасаған ресми сапары Қазақстан – Еуропа диалогының дамуына қуатты серпін берді. Президент Н.Ә.Назарбаевтың Еуропалық кеңестің Төрағасы Херман Ван Ромпёймен

және Еуропалық Комиссияның Төрағасы Жозе Мануэль Баррозумен 2011 жылы өткен кездесулерінің барысында екi жақты ынтымақтастықтың қазiргi ахуалына және келешегіне жоғары баға берілді. Қазақстан мен Еуропалық Одақтың сыртқы саяси ведомстволары басшыларының деңгейінде жүйелi байланыстар орнатылған. ЕО-ның Сыртқы істер және қауiпсiздiк саясаты жөніндегі Жоғарғы өкiлі Кэтрин Эштон 2012 жылдың қарашасында Астанаға сапармен келген. Сондай-ақ Еуропалық Комиссияның Төрағасы Ж.М.Баррозудың биыл Қазақстанға жасайтын сапарын ұйымдастыру туралы мәселе пысықталуда. Қазақстан – ЕО екi жақты құрылымдарының жүйесі тиiмдiлікпен жұмыс iстеуде. Әділет, бостандық пен қауiпсiздiк, адам құқықтарын қорғау, сауда, инвестициялар, көлiк, энергетика, қоршаған ортаны қорғау мәселелері бойынша салалық диалогтар жыл сайын өткiзілуде. Еуропалық Парламентпен белсендi өзара ықпалдастық орнатылған. Қазақстанның ЕО-мен әрiптестiгiнiң стратегиялық сипаты әсiресе экономикалық байланыстар тұрғысында анық байқалады. Еуропалық Одақ Ресей мен Қытайдан озып, Қазақстанның жетекшi сауда және инвестициялық әріптесінің орнын нық ұстады. ҚР - ЕО сыртқы сауда айналымының көлемi 2012 жылы 54 млрд.

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ӘЛЕМ ҚОҒАМДАСТЫҒЫМЕН ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ҚАТЫНАСТАРЫ

АҚШ долларын құрады. ЕО үлесіне сыртқы сауда айналымының 49% және ҚР экономикасына барлық тікелей шетел инвестицияларының 45% тиіп отыр. 1993 жылдан 2012 жылға дейінгі кезеңде ЕО елдерiнен Қазақстан экономикасына тiкелей инвестициялардың жалпы ағыны (барлық тартылған $160-дан) $70 млрд. құрады. Еуропалық Комиссия үстіміздегі жылдың басында қабылдаған Қазақстаннан ЕО елдеріне экспортталатын сары фосфор бойынша демпингке қарсы тергеудi тоқтату туралы шешiм Қазақстан және ЕО елдерiнің iрi өнеркәсiп кәсiпорындары арасындағы сауда қатынастарын одан әрi дамытуға мүмкiндiк туғызады. Жалпы алғанда, бұл шешiм бізді Еуроодақтың Қазақстанға нарықтық экономикалы ел мәртебесiн беруі туралы оң шешiмнiң тезiрек қабылдануы қажет екенін ұғынуымызға бекемдей түсті. Э н е р ге т и ка ж ө н і н д е г і Е у р о ком и с с а р Г.Оттингердің 2011 жылы Қазақстанға жасаған сапары жаңа серпін берген энергетикалық диалогтың қолданыстағы аясын тереңдету басты стратегиялық міндеттердің бiрi болып табылады. Бұл ретте диалогты мұнай-газ жобаларын іске асыру, энергия тиiмдiлiгiн жоғарылату және энергияны үнемдеу, энергияның жаңартылатын көздерін кеңінен қолдану, атом энергиясын бейбiт мақсатта пайдалану мен электр энергетикасын және таза энергетикалық технологияларды дамыту сияқты бірқатар салалық бағыттар бойынша қатар үдету көзделуде. Е О - м е н э ко н ом и ка л ы қ ы н т ы м а қ т а с у т ұ р ғ ы с ы н а н э н е р ге т и ка л ы қ ж ә н е к ө л i к мәселелерінің айқындаушы рөліне қарамастан, Қазақстан осы салалармен шектелуге ниетті емес. Бүгiнгі таңда еліміз өз алдына дамудың кешендi сипаттағы стратегиялық мақсаттарын қойып отыр. Осыған орай Қазақстан Еуроодақтың экономикамызды әртараптандыруға көмектесуге ниетін, сондай-ақ Еуропаның технологиялық даму деңгейi жоғары мемлекеттерінің Қазақстанның үдемелі индустриалды-инновациялық даму бағдарламасын іске асыруына қатысуын қуаттайды.

2010 жылы өзіміз келiсiмге қол қойған Еуропалық инвестициялық банкпен толыққанды ынтымақтастықты дамытуға үлкен үмiт артамыз. Қазақстан ЕО-мен визалық режимдi жеңiлдету туралы бастаманың іске асырылуына зор мән беруде. Соңғы уақытта бiз Брюссельден оң жауаптар алып жатырмыз және көз жетерлік келешекте визалық режимдi өзара жеңiлдету диалогы жүйелiк негiзге ие болады, сондай-ақ тиiстi келiсiм бойынща жұмыс басталады деп үмiттенемiз. Бiз жүріп-тұру бостандығы кеңейтілген әрiптестiк элементтерiнің бiрi болып табылатынына сенеміз.

41

Аймақ аясында Қазақстан - Еуропа ынтымақтастығының күшейтiлуі соңғы жылдары оның ерекшелiгіне айналды. Қазақстан ЕО-ның ОА бойынша жаңа стратегиясының әзiрленуiне және өңірлік, сол сияқты жеке-жеке елдерге қатысты тәсілдер ескеріліп, оны іске асыру бойынша түрлі ұсыныстардың алға жылжытылуына, сонымен бiрге Орталық Азия елдеріне арналған Ұлттық басымдықтарды келiстiруге белсенді түрде тартылды. Сыртқы саяси ведомстволар басшыларының деңгейінде «ЕО - Орталық Азия» аясындағы кездесулер дәстүрге айналды, Бішкекте 2012 жылдың қарашасында осындай 6-шы кездесу болып өтті. Қазақстан ЕО және Орталық Азия елдерi арасындағы «Жаңа әрiптестiк стратегиясын» одан әрi іске асыруды қолдауда. Стратегия тек Орталық Азия аймағында ғана емес, сондай-ақ жалпы еуразиялық континентте де тұрақтылықты қамтамасыз ету тұрғысынан қажетті, әрі дер кезiнде дайындалған құжат деп есептеймiз. Жа ң а Ке ң е й т і л ге н ә р i п т е с т i к п е н ынтымақтастық туралы келiсiмнiң әзiрленуі Қазақстанның Еуропалық Одақпен қатынастарындағы бүгiнгi күн тәртiбiнiң маңызды тармақтарының бiрi болып табылады. ЕО-мен жаңа барынша ауқымды келiсiмге қол қоюды Қазақстан тараптар арасындағы қатынастардың жаңа деңгейге шығуын заңдық жағынан бекiтілуiнің, сондай-ақ ынтымақтастық әлеуетін одан әрi дамытуға берік құқықтық негiз орнатылуының зор мүмкiндiгі деп қарастырады. Қазiргi уақытта ынтымақтастықты жалғастыру жолындағы ортақ мүддені құрайтын салалар тек сауда-экономикалық әрiптестiкпен шектеліп қана қоймай, сондай-ақ қазiргi кездегі қауіп-қатерлерге қарсы күресті, халықаралық қауiпсiздiк пен тұрақтылыққа жәрдемдесуді де қамтиды. Бiз үшiн жаңа Келісімнің басты мақсаты «iлгерiлетілген әрiптестiк» ұғымының өзiн нақты мазмұнмен толықтыру мен оны жүзеге асыруға тиiмдi құралдарды қолдану. Осы уақытқа дейін Келiсiм бойынша ресми келiссөздердiң 3 раунды өтті. Брюссельде биыл өткiзілуі жоспарланып отырған келiссөздердiң 4-ші раундына дайындық жүргiзілуде. ҚР-ЕО арасындағы болашақ келiсiмнің мазмұны Қазақстанның ДСҰ-ға қосылуының келешегi және Кедендік одақ пен Бiрыңғай экономикалық кеңiстiкті дамыту тұрғысынан қаралады. Қазақстан мен ЕО қатынастарының зор жасампаз әлеуетін толық ашу үшін бiр-бiрiмізге сындарлы диалогты, өзара құрметтеу мен дамудың алуан түрлi жолдарын тануға негiзделген жаңа қадамдарды іске асыруымыз қажет.

42

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ

ІІІ. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ШАРТТАРЫ 2013 жылдың қаңтары – ақпаны

• 2011 жылы 22 маусымдағы Мәскеуде жасалған Кеден одағына мүше мемлекеттердің Кеден қызметтерінің біріккен алқасы туралы Шарт.

22. 01. 2013 күшіне енді.

• 2009 жығы 6 қазанда Астанада қол койылған Қазақстан Республикасының Үкіметі мен Француз Республикасының Үкіметі арасындағы Француз Республикасы Қарулы Күштерінің Ауғанстан Ислам Республикасын тұрақтандыру мен қалпына келтіру жөніндегі іс-қимылдарға қатысуына байланысты Қазақстан Республикасының аумағы арқылы әскери мүлік пен персонал транзитін қамтамасыз ету туралы келісімге өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы хаттама. Париж, 21 қараша 2012 жыл.

26. 01. 2013 күшіне енді.

• 2012 жылғы 13 сәуірде Джакартада қол койылған Қазақстан Республикасының Үкіметі мен Индонезия Республикасының Үкіметі арасындағы дипломаттық және қызметтік паспорттардың иелерін визалардан босату туралы келісім.

26. 01. 2013 күшіне енді.

• 2009 жылғы 30 маусымда Астана қаласында қол койылған Қазақстан Республикасының Үкіметі мен Израиль Мемлекетінің Үкіметі арасындағы ғарыш кеңістігін бейбіт мақсаттарда зерттеу және пайдалану саласындағы ынтымақтастық туралы келісім.

04. 02. 2013 күшіне енді.

• 2011жылы 20 қазанында Алматыда қол койылған Қазақстан Республикасының Үкіметі мен Әзірбайжан Республикасының Үкіметі арасындағы дипломатиялық өкілдіктердің ғимараттарын салу үшін жер учаскелерін өзара беру туралы келісім.

06. 02. 2013 күшіне енді.

43

ІV. КОНСУЛДЫҚ ҚЫЗМЕТ Акилино Мата, ҚР-ның Испаниядағы Құрметтi Консулы

Испания мен Қазақстан арасындағы қатынастардың ерекшеліктері

Қ

азақстан Республикасы жақын арада өз тәуелсiздiгінiң 22 жылдығын атап өтеді. ҚР мен Испания арасындағы дипломатиялық қатынастардың орнауы iс жүзiнде осы оқиғамен тұспа-тұс келдi. Елшiлермен алмаса бастағалы 10 жылдан астам уақыт өтті. Тарихи өлшем бойынша қысқа мерзім болғанымен, бұл – тез дамып келе жатқан әлемiмiзде екi жақты қатынастардың алғашқы қорытындыларын шығару үшін жеткiлiктi уақыт. Елдеріміздiң арасында берік қарым-қатынас орнады деп батыл пайымдауға болады. Бір-бірінен алшақ орналасқандықтарына, мәдени және тiптi геосаяси болмыстарының әр түрлі екендіктеріне қарамастан, олар өте үйлесімді. Бұған екi елдің басшылары арасындағы Қазақстанның тәуелсiздiк алған кезіне дейiн басталған қатынастары мен жеке достығы сияқты әдеттегіден тыс факторлар да өз үлесін қосты. Қазақстан Республикасының сол кездегі бiрiншi хатшысы, қазіргі Президентi Н.Назарбаевтың 1991 жылы Мадридке жасаған сапарының шеңберiнде кездесулер өтті. Жеке қатынастардың негізі де сол кезде қаланды. Демократияға өтудің испандық үлгiсі де сондай-ақ сол кезде жаңа жолдың бастауында тұрған Қазақстан үшiн пайдалы болды. Осы қатынастарды ескерсек, бұдан кейінгi даму бiздi таңдандырмауы тиіс. Тарихи белестер ретінде Мадрид конференциясында қол жеткізілген Қазақстан Республикасының ЕҚЫҰға төрағалығын және мемлекеттер мен үкіметтер басшыларының сапарлармен жүйелi түрде алмасуын ерекше атап өту керек. Қазақстан Республикасының дамуы тiптi елімізді бiлетiн және елімізге жиі келіп тұратындар үшін де шапшаң және таңғажайып құбылыс болды, ол макроэкономикалық көрсеткiштеріне ғана емес, қалаларының және қоғамдық өмiрi салаларының өзгеруiне байланысты адам танымастай елге айналды. Оны енді дамушы ел деп айтуға болмайды, бұл – дамыған мемлекет. Алда атқарар шаруа көп, дегенмен, бұл өзгерістердiң жылдамдығы мен екпіні мақсаттарға жетуге

мүмкiндiк бередi. Қазақстандық қоғам өзінің тіршілік күшімен ерекшеленедi. Жаңа, әрі жас қазіргі Елші Бақыт Дүйсенбаев ізбасары болып отырған, Қазақстан Республикасының алғашқы Елшiсi Алмас Хамзаевтың ұсынуымен мен ҚР-ның Каталония автономиялық қоғамдастығының астанасы – Барселонадағы Құрметтi Консулы болу құрметіне ие болғаныма да 13 жыл болыпты. Каталонияның астанасы – Барселона Жерорта теңiзіндегі басты қала және коммерциялық порт болып табылады. Каталония – Испанияның экономикалық тұрғыдан неғұрлым маңызды қоғамдастығы және Еуропаның 5 қозғалтқышының бiрi. Аймақта индустрия, шағын және орта кәсiпорындар дамыған, сондай-ақ ол келетін туристердің саны жөнінен де алдыңғы орынды иеленеді. Әр түрлi кластерлер – медициналық зерттеулер мен фармацевтика, қолданбалы медицина, нанотехнологиялар, жаңа электрондық технологиялар саласындағы әлемдiк лидерлер және өсiмдiктер мен жануарлар генетикасын, азық-түлiк пен мал шаруашылығы өнiмдерiн өндiруді және азық-түлiк тізбегінің қазiргi жаңа технологияларының бәрін қамтитын автомобиль

44

және агроөнеркәсiп секторымен, машина жасаумен байланысты өндiрiстердiң қуатты кластерi бар. Барс елонаның және оның көрс ететін муниципалдық қызметтерінің үлгiсi халықаралық деңгейде табысты деп мойындалып отыр. Бұл – өнеркәсiптiк, ғылыми, мәдени, туристiк қала. Оның қалалық келбеті, сәулеті және көрсетілетін муниципалдық қызметтері әлемнiң негiзгi қалалары үшiн елiктеу мен ынтымақтасудың үлгісі болып табылады. Каталонияның барлық өнiмiнің 60%-ы экспортқа арналған және тек 40%-ы ғана iшкi тұтынуға және Испанияның басқа аймақтарына жеткізіледі. Мен Қазақстан Республикасының Құрметті Консулы ретінде Қазақстан Елшiлерінің орасан зор еңбектерінің, қызметтерінің, ресми дипломатиялық деңгейдегі ғана емес, сонымен қатар, қоғамдық өмірдің барлық салаларындағы екі жақты қатынастары аясындағы жетістіктерінің куәсы болдым. Құрметтi Консул ретінде, ресми дипломатиялық ортаға қатысым болмаса да, өткен жылдарда Қазақстанның өзіндегі және көршілес елдердегі дипломатиялық миссияларға жасаған сапарларым кезінде: «Сiздерге, испандықтарға қалайша осындай жақсы екi жақты қатынастарға қол жеткізудің сәтi түстi?» деген сөздерді жиі естідім. Консулдық корпус мүшелерiнің, ресми және құрметтi консулдардың арасында іс-шаралардың саны мен қатынастардың берiктiгi таңданыс тудырады. Жыл сайын ел басшыларының қатысуымен Қазақстанның экономикалық дамуын бірдіекілі таныстыру, министрлер мен ведомстволар деңгейіндегі сапарлар, iскерлiк кездесулер және т.б. өткiзіледi. Үкiмет төрағасынан бастап, барлық министрлерін, парламентiн, негізгі қалалардың мэрлерін қоса алғанда, автономиялық үкiметтiң мемлекеттiк қызметiнің барлық деңгейлерi жыл сайын Қазақстаннан әр түрлi делегацияларды қабылдайды. Қазақстанды жұрт бiледi және сыйлайды, бұл кездейсоқ сипаттағы емес, ал мығым іртетаста дамып келе жатқан өзара тиiмдi және достық қарым-қатынастардың берiктiгiнің белгiсi болып табылады. Мұндай жағдайларда Қазақстаннан Испанияға ресми және жеке тәртiпте салыстырмалы түрде аз адам қатынаған 90-шы жылдардан кейiн, бүгiнде iскерлік сипаттағы немесе қандай да бір ұйымның не мемлекеттiк ведомствоның атынан делегациялардың апта сайын келіп жатуына таң қалуға болмайды. Барселонаға жаз айларында

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ

мыңдаған туристердің келетiнiн айтпай-ақ қойса да болады. Расталған ақпарат жоқ болса да, түрлі бағалаулар бойынша, қандай да бір себеппен Қазақстаннан Испанияға баратын адамдардың 70-75%-ы Барселонаға ат басын тірейді екен. Бұған екi елдiң орасан зор күш салған дипломаттары септігін тигізді. Испан тарабынан бұл – Е.Бреголат, Р.Дескальяр, Рамон де Мигель, сыртқы істер министрлері Х.Пике мен М.Моратинос және беделдi елшiлер Сантьяго Чаморро мен А.Антон. Қазақстандық тарап та олардан артта қалған жоқ. Қ.-Ж.Тоқаев, Е.Ыдырысов, Ә.Исекешев сынды белгiлi тұлғалар және беделдi экономист Г.Марченко испан және каталон саяси топтары мен қоғамында зор құрметке ие. Испанияда Елшi А.Хамзаевтың жұмыс істеуі жеке кезең, ал жаңа кезең «Дүйсенбаев дәуірі» ретінде мәлім болмақ. Қазақстан мен Испания экономикаларының iргетастары бүгінде түрлiше қаланған, алайда, Президент Н.Назарбаевтың Қазақстан халқына соңғы Жолдауына сәйкес, олар толық үйлесiмдi. Қазақстанның өндіруші экономикасын, әсiресе, агроөнеркәсiптiк секторы мен жеңiл өнеркәсiбін әртараптандыру үдерісі испандық әріптестерге және сыналған технологияларына сүйене алады, бұған алғышарттардың бәрi бар. Екi жақты қатынастарды дамытуға қажеттi негiз қаланды. Жас, ұтқыр да қайратты Елші Бақыт Дүйсенбаев Испанияның саяси, дипломатиялық топтары мен мемлекеттiк қызмет мүшелерiнің арасында үлкен беделге ие болып қана қоймай, сондай-ақ уақыт оза өз таңбасын қалдыратын және қатынастарымызды жұмылдыратын жаңа «қоғамдық дипломатияны» жақтаушы және оның бастамашысы болып табылады. Халықтар бiр-бiрiн білетін, мәдени тұрғыдан өзара байыту орын алатын, қазақтар мен испандар ерiкті түрде жеке байланыстар орнатып, шағын және орта кәсiпорындар кәсiпкерлiкпен еркін шұғылданатын кездегіден артық дипломатия жоқ. Жалпы ортадан мемлекеттік маңызы бар мәселелерді ғана екшеп алмай, сонымен қатар, жағажайдағы құм түйірі сияқты електен өткізіп, достық пен жеке қатынастарымызды, мәдени және саудадағы қызметімізді лайықты орнына қойғанда ғана, бiз толыққанды табысқа қол жеткіземіз. Қазіргі кезеңде қоғамдық дипломатияның өз рөлiн атқаруына жақсы мүмкiндiгi бар, өйткенi бұл үшiн қолайлы жағдайлар мен қажеттi алғышарттар баршылық. Басшылыққа алынуы тиіс жол осындай.

ЕКІ ЖАҚТЫ ЖӘНЕ КӨП ЖАҚТЫ ЫНТЫМАҚТАСТЫҚ

45

Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрлігі консулдық қызметіне ағымдағы шолу 2013 жылдың қаңтары-ақпаны

• 2013 жылғы 11 қаңтарда Консулдық қызмет департаменті басшылығының Еуропалық Одақтың Қазақстан Республикасындағы Өкілдігінің саясат, баспасөз және ақпарат мәселелері бойынша бөлім басшысымен, сонымен қатар, ү.ж.

24 қаңтарда Сербия Республикасының Төтенше және Өкілетті Елшісімен кездесулері болып өтті. Кездесулер барысында екі жақты консулдық мәселелер мен визалық саясат жан-жақты талқыланды.

• 2012 жылғы 13 сәуірде Джакарта қаласында қол қойылған Қазақстан Республикасының Үкіметі мен Индонезия Республикасының Үкіметі арасындағы Дипломаттық және қызметтік паспорттардың иелерін визалардан босату туралы келісім 2013 жылғы 26 қаңтардан бастап күшіне енді. Аталған Келісімге сәйкес, Тараптар мемлекеттерінің азаматтары, жарамды дипломатиялық және қызметтік паспорттар иелері екінші Тарап мемлекетінің аумағына келген күннен бастап 30 (отыз) күнге дейінгі мерзімге визасыз кіре алады, шыға алады және транзитпен өте алады, оның қолданыс мерзімі ұзартылмайды.

• 2013 жылғы 31 қаңтарда Қазақстан Республикасының Үкіметі мен Қасиетті Тақтың Мемлекеттік Хатшылығы арасындағы Қасиетті Тақтың дипломаттық паспорттарының иелерін Қазақстан Республикасының визалық талаптарынан босату туралы нотамен алмасу нысанындағы келісімге қол қойылды.

• Ү.ж. 1 ақпанында Берлин қаласында Қазақстан Республикасының Сыртқы істер министрі мен Германия Федеративтік Республикасының Федералдық сыртқы істер министрі 2013 жылғы 1-3 ақпан аралығында Қазақстан Республикасының Сыртқы істер министрі Е.Ә. Ыдырысовтың Германия Федеративтік Республикасына ресми сапары барысында екі мемлекет азаматтары үшін визалық режимді жеңілдету ниеті жөніндегі бірлескен декларацияға қол қойды.

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ

46

V. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ДИПЛОМАТИЯCЫНЫҢ ТАРИХЫНАН • ДИПЛОМАТ-ТҰЛҒА

Дипломат – портретінің нобайлары «Дипломаттың миссиясы құрметті де жауапты. Елші болу - кез келген дипломат үшін оның қызметінің шыңы. Елші аса биік өлшемдерге сәйкес келуі не Елші болмауы тиіс» (Н.Назарбаевтың ҚР СІМ кеңейтілген Алқасында сөйлеген сөзінен, 2012 ж.) Дипломат кәсібі - ең ежелгi кәсіптердің бірі. Тарих бiзге көне замандарда арнайы уәкiлетті адамдардың көмегiмен соғыс пен бейбiтшiлiк мәселелерінің қалай шешілгені, шет ел қонақтарын қабылдау кезінде ерекше салттың қалай сақталғаны, басқа халықтардың елшiлерi өкiлеттiктерінің қалай рәсімделгені жайлы мысалдарды қалдырды. Адамзат қоғамының дамуында әр дәуiр дипломаттарға өз талаптарын қойып, бұл кәсіптің мәнiн жаңаша анықтап отырды. Халықаралық қатынастар уақыт өткен сайын күрделене бердi, бiр мемлекеттер саяси және географиялық карталардан жоғалып жатса, енді біреулері пайда болып жатты. Адамзаттың XX ғасырда әлеуметтiк және зияткерлiк шапшаң дамуы мемлекеттердің дипломатиялық қызметіне өз әсерін тигіздi. Тиісiнше дипломатияға қойылатын талаптар да өзгердi. Көптеген шетелдiк зерттеушiлер мұны мойындады. Америкалық Боулз Честер 1962 ж. «Дипломатияға қойылатын өзгерген талаптар елшілерімізден талап етiлетiн сапаларды да айқын өзгерттi. Адамның жеке басының әсерлiлiгі, жұбайының тартымдылығы, саяси келешектері мен аналитикалық қабiлеттері бұрынғыдай аса пайдалы болғанымен, бүгiнгi таңда жеткіліксіз. Елші қазіргі күрделi әлемде операциялардың кең ауқымын басқара алатын әкiмшi, шығармашыл жетекшi, бастамашыл, беделді де әдепті, қол астындағыларын рухтандыратын, істің мәніне терең үңілетін, жұртты сендiре алатын, қатаңдықты ұстамдылықпен үйлестiре бiлетiн дипломат болуы тиіс» деп жазды. Жюль Камбон сондай-ақ өз кезегінде «Ескі және жаңа дипломатияның айырмашылығы — тек қана кең таралған елес. Ескі және жаңа дипломатия жайында сөз ету — айырмашылық жоқ болатын кезде ерекшелікті белгілеу деген

сөз деп бекітті. Өз қалауыңызша тек қана сыртқы түрі, сыртқы реңі өзгереді. Біріншіден, мәні сол қалпында қалады, өйткені адамның табиғаты өзгермейді, екіншіден, халықаралық келіспеушіліктерді шешудің жалғыз жолы бар, ақырында үкіметтің қолында барынша иландырудың мынадай тәсілі бар — ол адам адамның сөзі» * Қазіргі таңда дипломат — Сыртқы істер министрлiгiнің не өз елінде, не шет елдерде дипломатиялық өкiлдiктерде (елшiлiктерде, миссияларда, консулдықтарда) шет мемлекеттердің өкiлдерiмен саяси байланыстарды жүзеге асыратын ресми лауазымды тұлғасы, қызметкерi. Қазақстан Республикасы Президентiне тiкелей бағынатын ведомство ретінде Министрлiктiң мәртебесi, шешілетін міндеттердің күрделiлiгi мен сан қырлылығы оның кадрлық құрамына ерекше талаптарды қояды. Қазақстандық дипломаттардың басым көпшiлiгi, әдетте, екi шет тiлін меңгерген, қазiргi сыртқы саясаттың нақтылықтарын жақсы біледі, ақпаратпен қамтамасыз ету құралдарымен жоғары деңгейде жұмыс iстеп, әлемдiк мәдениет пен ғылым мәселелерін талдай алады. Жақсы дипломаттың бойында жа лпы бірқатар жеке сапалары: әсерлiлiк, әзiлшiлдiк сезiмi, парасаттылық, әдептілік бар болуы тиіс; еңбексүйгiш, ерiктi, алғыр, психологиялық жағынан ұстамды, жiгерлi де жауапты адам болуы керек; есте сақтау қабілеті жақсы, түйсiгі жоғары болуы тиіс. Ал iскер дипломат - кез-келген әңгiмелесушiсімен тіл табатын, өзінің әдiл екеніне оны нандыра алатын шебер психолог. Әрине, дипломатқа өзiндiк жақсы дикция, әсерлiлiк, айрықша бедел, лидерлiк нышандар, сөйлей де, тыңдай да білу, өз пiкiрiн дәлелді түрде қорғау, төтенше жағдайларда шешiм қабылдап, тәуекелдік ету, қажет болса өз қателерін мойындау, қарым-қатынастағы икемдiлiк, шешендік дағдылар, әлбетте, өзiн-өзi ұстау тән болуы керек. Бұдан бөлек, дипломат шет мемлекеттердің мәдениетi мен дәстүрлерін білуге, сонымен бiрге шет тiлдерiн меңгеруге мiндеттi, оларсыз өзара түсіну мен қарым-қатынасты жолға қою мүмкін емес. Дипломатиялық кадрлардың функционалдық

* Жюль Камбон – француздың саяси қайраткері, дипломат (1845—1935 ж.ж.)

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ДИПЛОМАТИЯCЫНЫҢ ТАРИХЫНАН

өрісі де әжептәуiр кең – мәдениет, бiлiм, басқа гуманитарлық салаларда, экономика, қаржы, халықаралық құқық, тiкелей, сыртқы саясат саласында міндеттерді шешу. Қабылдаулар, конференциялар, келiссөздер – дипломаттың жұмысының тек көзге көрiнетiн бiр бөлiгi ғана. Жа л п ы , қ а з а қ с т а н д ы қ д и п л о м ат т ы ң жұмысының көп бөлiгі көзге iлiге бермейді. Бұл құжаттармен жұмыс, аналитиктің жұмысы. Бұған дипломаттың айналысатын нақты жұмысының еншісіне қарай іс жүзінде уақытының жартысы, кейде жұмыстан тыс уақытының айтарлықтай бөлігі жұмсалады. Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың айтуынша, дипломаттар, ең алдымен, елдiң экономикасын нығайтуды, Қазақстанға жаңа технологияларды тартуды, қазақстандық бизнестi ілгерілетуге көмектесуді және шет елде қазақстандық импортты қолдап отыруды нысанаға алуы тиіс. Сыртқы саясаттың осы міндеттерін жүзеге асыру, әлемнiң барлық елдерiмен өзара қатынастарды кеңейту және тереңдету үшiн Қазақстан өзінің сыртқы қатынас органдары, дипломатиялық қызметі арқылы дипломатиялық құралдардың күллі кешенін пайдаланып отыр. Ең алдымен, мемлекетаралық қарым-қатынастардың тарихи тәжiрибесінде сыналған әлемдiк дипломатияның

47

үздік тәжiрибесін, сонымен бiрге ғасырлар бойы қалыптасқан қазақ халқының дипломатиясының ұ л т т ы қ д ә с т ү рл е р i н п а й д а л а н ы п от ы р . Атап айтқанда, Қазақстан Республикасының қазiргi дипломатиясы солардың синтезiне негiзделген. Бүгiнгi таңда бiлiмді патриотизм, жоғары кәсiби мәдениет, ұлттық мүдделерді терең түсiну, дипломатиялық белсендiлiкті елдің нақты мүмкiндiктерімен және ресурстарымен үйлестіре білу қазақстандық дипломаттардың үздік сапалары болып табылады. Дипломатиялық қызметте табысқа жетудің негiзгi тұстары – аталғандардың бәрін іс жүзінде қолдана білу. Осылайша, дипломатияны, асылы, кәсіптен гөрі өнер деп атауға болады. Дипломат ежелгі әрі беделді кәсіптердің бірі деп есептеледі, сондықтан ол жалпы өз алдында, қоғам, ел мен халықаралық аренадағы оның имиджінің алдында да орасан зор жауапкершілікті көтереді. Д а м уд ы ң қ а з і р г і ке з е ң і н д е е ге м е н д і Қазақстанның дипломатиясы өз алдына әркімнің шамасы жете бермейтін биiк деңгейді қойып отыр. Жоғары бiлiмдi, зиялы, жұртпен тілдесе алатын, атақ-абыройы мiнсiз, бiлiм байлығы, тәжірибесі зор, өз отанын сүйетін адам – осы кәсіп иелеріне және олардың қатарына енуге ұмтылатындарға тән ортақ қасиеттер...

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ

48

•

ДИПЛОМАТ ЖАЗБАЛАРЫ: ОТАНДЫҚ ЖӘНЕ ШЕТЕЛДIК ДИПЛОМАТТАР ЕСТЕЛIКТЕРІНЕН...

С.Ә. Құрманғожин, ҚР еңбек сiңiрген қайраткері, саяси ғылымдар кандидаты

Қазақстан Республикасының Венгриядағы Елшiлiгi жұмысының алғашқы жылдары

Х

алықаралық байланыстарды кеңейту және Қазақстанды жаhандық тұрақтылық пен қауiпсiздiк мәселелерi жөніндегі келіссөздер үдерістеріне тарту қазақстандық дипломаттардың халықаралық, аймақтық құрылымдарға және ҚР шет елдердегі өкілдіктеріне қатысуын талап еттi. Тәуелсiздiктiң таңы арайлап атқанда, 1993 жылы Қазақстан Республикасының 15 елшiлiгiн ашу жоспарланған болатын. Қазақстандық елшiлiктердiң ашылуы тек Қазақстанның тиiстi елде саяси-дипломатиялық және ақпараттық қатысуымен байланыстырылып қана қоймай, сонымен қатар, елімiздiң экономикасына ірі көлемдегі инвестицияларды тартумен байланысты практикалық мiндеттер де назарға алынды. Шет елдердегі өкілдіктердің басшыларын іріктеу негiзгi проблема болды. Елшiлiкті басқара алатын кәсiби дипломаттар онша көп емес еді. Қазақстан Президентi Нұрсұлтан Назарбаев дипломатиялық жұмыста, сондай-ақ мемлекеттiк құрылымдардағы жұмыс тәжiрибесі бар адамдарды елшi етіп тағайындауды ұйғарды. Агреман алынғаннан кейiн Қазақстан Ре спубликасы Президентiнің 1993 ж. 11 маусымдағы менi – С.Ә.Құрманғожинды Қазақстан Республикасының Венгрия Республикасындағы Төтенше және Өкiлеттi Елшiсi етіп тағайындау туралы Жарлығы шықты. Жарлық шыға салысымен жолға шығуға дереу дайындала бастадым. Министрдің бұйрығымен Қазақстанның Венгрия Республикасындағы Е л ш i л i г i н i ң ка д рл ы қ қ ұ р а м ы бе к i т і л д i . Дипломатиялық өкiлдiкті Елшi басқарып, штат бойынша әрі қарай кеңесшi, бiрiншi, екiншi және үшiншi хатшылар, атташе, барлығы дипломатиялық құрамда 8 адам болуы тиіс болатын. Дипломатиялық құрам мүшелiгіне және елшiлiктiң әкiмшiлiк-шаруашылық лауазымдарына кандидаттар уақтылы және ойдағыдай іріктеліп алынды. Сенiм грамоталары тапсырылғаннан кейiн Венгрия хаттамасына сәйке с мен Үкiмет мүшелерiмен, Парламент депутаттарымен жолыға бастадым. Мұнымен бiр мезгiлде өз әрiптестеріме – елшiлерге бiрнеше мәрте кіріп шықтым.

Бұқаралық ақпарат құралдары Қазақстан Республикасының жаңадан ашылған Елшiлiгіне қызығушылық танытты. Бұл бiздiң ақпараттықнасихаттау қызметiмiзді жеңiлдеттi. Бiздiң шет елдегі өкілдігіміз Қазақстан туралы, оның iшкi саясаты, адамдарының өмiрі туралы шынайы ақпаратты таратумен, Президент Н.Ә.Назарбаевтың сыртқы саяси бағытын және Қазақстан Республикасы Үкiметiнің қолға алып отырған сыртқы саяси әрекеттерін түсiндiрумен айналысуы тиіс болды. Орталық және Шығыс Еуропаның басқа елдерінен ерекшелігі сол, Венгриядағы мемлекет құрылысының ауысуы саяси күйзелістерсіз және үкiмет дағдарыстарынсыз өтті. Саяси күрес конституциялық шектен шықпады. Бұл елде нақты көп партиялылыққа және билік тармақтарының жіктелуіне негiзделген жаңа саяси жүйе жұмыс істеп тұрған еді. Сондықтан Қазақстан Республикасының Елшiлiгi ҚР СIМ Орталық аппаратының алдына бұрын қол қойылған келiсiмдердің орындалуы-

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ДИПЛОМАТИЯCЫНЫҢ ТАРИХЫНАН

на қатысты мәселелерді үнемi қойып отырды.

1993 ж. ақпан айында Қазақстанның Сыртқы істер министрлігі мен Венгрияның Сыртқы істер министрлігі арасындағы консультациялар туралы хаттамаға қол қойылды. Осылайша, 1994 ж. наурызында Венгрияның Өнеркәсiп және сауда министрi Латорцаи Янош бизнесмендердiң үлкен тобымен Алматыға сапармен барып қайтты. Өз кезегiнде, 1994 ж. сәуiрінде Қазақстан Сыртқы істер министрінің орынбасары К.В.Жигалов Будапештке келіп қайтты. ЮНЕСКО аясындағы іс-шаралар өткiзiлген кезде қарқынды ақпараттық-насихаттау қызметі анық байқалды. Абай Құнанбаевтың 150 жылдығын мерекелеуге байланысты ресми іс-шаралар Венгрияда Будапешт және Сегед қалаларында 24-28 қазанда өткiзiлді. Салтанатты іс-шараларға қатысу үшiн ҚР Бiлiм министрiнің орынбасары Ш.К.Беркiмбаева басқарған қазақстандық делегация келдi. Бiз Карцаг қаласы мэрінің шақыруымен 17 тамызда кундардың (қыпшақтардың) Венгрияға келуінің 750 жылдығын тойлауға қатыстық. Надьхунхазаға (Ұлы Қыпшақ еліне) кiретін қалалардың өтiнiшімен ескерткiштi ашу құрметі Қазақстан Республикасының Төтенше және Өкiлеттi Елшiсi ретінде маған берiлдi.

1994 ж. сәуiрінде Будапештте балалар хорының халықаралық байқауы өтті. Балаларымыз бұл байқауда алтын дипломды жеңіп алды. Тәуелсiздiгіміздiң үшiншi жылын мерекелеген күні, 23 қазанда Елшілікте мемлекеттік қабылдау өткізіліп, оған министрліктер мен ведомстволардың басшылары, Мемлекеттік жиналыстың депуттаттары, Будапешттегi дипломатиялық миссиялардың басшылары, іскерлер және қаржыгерлер топтарының өкілдері, мәдениет пен ғылым қайраткерлерi шақырылды. Мажарлық қонақтардың арасындағы лауазымы жоғарысы Венгрия Республикасының Президенті Арпад Генц болды. Қазақстан Республикасының Президентi Нұрсұлтан Назарбаевтың сапары Будапештте 1994 ж. 5 желтоқсанында өткен ЕҚЫКке қатысушы мемлекеттер басшыларының Саммитіне орайластырылды. Ресми сапар ЕҚЫК Саммиті аяқтала салысымен, 6 желтоқсанда сағат 16-да басталды. ҚР Елшiлiгінде Қазақстан Президентi Н.Ә.Назарбаев басқарған ресми делегацияның құрметіне берілген түскі ас және сонымен бірге Қазақстан тарабынан, сондайақ Венгрия тарабынан делегацияларға еріп жүрген адамдарға арналған коктейль алғашқы іс-шарамыз болды. Венгрия тарабынан түскі асқа Егiншiлiк министрi, «Бабально» акционерлiк қоғамының Бас директоры Ласло Папочи, Вен-

49

грия Республикасының Қазақстандағы Елшісі Йожеф Торма қатысты. Қазақстан Республикасының Президентi келесi күні Парламент ғимаратында Венгрия Республикасының Президентi Арпад Генцпен және Венгрия Республикасының Премьерминистрі Дьюла Хорнмен келiссөздер өткiздi. Келiссөздер үш маңызды құжатқа: - Қазақстан Республикасы мен Венгрия Республикасы арасындағы Достық қатынастардың және ынтымақтастықтың негiздерi туралы шартқа; - Қазақстан Республикасы мен Венгрия Республикасы арасындағы Инвестицияларды көтермелеу және өзара қорғау туралы келісімге; - Қазақстан Республикасы мен Венгрия Республикасы арасындағы Қосарлы салық салуды болдырмау және табыс пен капиталға салықтар төлеуден жалтаруға жол бермеу жөніндегі конвенцияға қол қоюмен аяқталды. Венгрия Президентi Арпад Генц келiссөздерден кейiн өткен баспасөз мәслихатында егемендi мемлекеттiң Басшысы ретiнде Қазақстан Республикасы Президентiнің Венгрияға жасаған тұңғыш сапары тарихи оқиға болып табылатындығын айтты. Сол күні Арпад Генц жоғары мәртебелі қонақтың құрметіне ел Парламентінің Аңшылар залында түскі ас бердi. Күннiң екiншi жартысында Қаhармандар алаңында гүл шоқтарын қою рәсiмі өтті.

1995 ж. 9 наурызында Венгрияның Премьерминистрі Дьюла Хорн Алматыға ресми сапармен барып қайтты. Венгрия делегациясының құрамына ресми тұлғалардан басқа іскер топтар өкiлдері, журналистер кірді. Венгрия Республикасының Премьер-министрі Дьюла Хорн Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаевпен кездестi. Сапар барысында келiсiмдерге, сондайақ Қазақстан Республикасының Өнеркәсіп және сауда министрлiгi мен Венгрия Республикасының Өнеркәсiп және сауда министрлiгi арасында Ынтымақтастық туралы ведомствоаралық хаттамаға қол қойылды. Венгрия Премьер-министрінің сапары кезінде жаңадан құрылған Қазақстан-Венгрия сауда-экономикалық ынтымақтастық жөніндегі Үкіметаралық комиссиясының бірінші отырысы болды. Ауыл шаруашылығы, көлiктiк машина жасау, темiр жол көлiгi, энергетика саласында ынтымақтасу мәселелері талқыланды. Елшiлiк жұмысының екi жылы ішінде екi жақты ынтымақтастықтың халықаралыққұқықтық негізі қаланды. 1993-1995 жж. кезеңінде қабылданған 17 шарт пен келiсiмнің арасында негiз қалайтын 4 шарт бар, бұл Елшілік жұмысының сөзсіз табысы болып табылады.

50

Министрлер Кабинетi қабылдаған «Президент Н.Ә.Назарбаевтың Венгрия Республикасына жасаған ресми сапарының барысында қол жеткiзілген келiсiмдер мен уағдаластықтарды іске асыру шаралары туралы» қаулысы ҚР салалық министрліктері мен ведомстволарының жұмысын біршама жандандырды. Елшiлiк ауыл шаруашылығы, экология, биоресурстар, көлiк және коммуникациялар, әдiлет, iшкi істер, бiлiм министрлiктерi, Ұлттық Ғылым академиясы арасындағы ынтымақтастық туралы келiсiмдердiң қазақстандық жобаларын алды және Венгрияның тиiстi ведомстволарына пысықтау үшiн жіберді. Желтоқсан айының басында мен Венгриядағы

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ

өзімнің шетелдік iссапарымды аяқтауға даярландым. Венгрия басшыларының менi орденмен марапаттау туралы шешiмi шын мәнінде күтпеген сый болды. Венгрия Республикасының Президенті Арпад Генц 1995 ж. 8 желтоқсанында маған – Қазақстан Республикасының Елшiсiне Орта дәрежелі Жұлдызды крест орденін тапсырды. Онда папирус қағазында мажар тiлiнде былай деп жазылған: «Қазақ Республикасының Будапешттегі Елшiсi Сәлім Ә. Құрманғожинді мажар-қазақ қатынастары саласында сiңiрген еңбегін мойындау белгісі ретінде Венгрия Республикасының Құрметтi орденi - Орта дәрежелі Жұлдызды крест орденімен марапаттаймын. Будапешт, 1995 ж. 8 желтоқсаны».

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ДИПЛОМАТИЯCЫНЫҢ ТАРИХЫНАН

51

• ЖАС ДИПЛОМАТТАР ӨЗДЕРІ ЖҰМЫС ІСТЕП ЖҮРГЕН ЕЛІ ТУРАЛЫ

Ескендір Байтасов, Қазақстан Республикасының Қытай Халық Республикасындағы Елшiлiгiнiң үшiншi хатшысы

Жас қазақстандық дипломаттың ой толғаулары

Қ

ытайдың бiрнеше онжылдықтар бойы қарқынды дамып келе жатуы мамандардың және әлем жұртшылығы кең қауымының назарын өзіне аударып отыр. Әлемдiк экономика мен саясаттың қуатты өрісіне айналған ең ежелгi ел бүгiнгі таңда iс жүзiнде мәндi жаhандық және аймақтық үдерістердің бәрiне әсерiн тигізуде. Ғаламшардың әр түрлi бұрыштарындағы адамдар өз кәсiби қызметінде және күнделiктi өмiрінде көбінесе Қытаймен ұштасады, өз жұмысы мен өмiрін осы елмен байланыстырады, Аспан асты еліне туристер ретiнде баруға ұмтылады. Қытаймен менiң алғашқы таныстығым бұдан алты жыл бұрын жоғары бiлiм алып, саудаэкономикалық салада жұмыстың қандай да бiр тәжiрибесiн игеріп, қытай тiлiн үйреніп, ҚХР-да магистрлiк бiлiм алу туралы өзiм үшiн маңызды шешiм қабылдаған кезімде басталды. Жасаған таңдауым одан арғы өмiрiмнің барысын біртіндеп анықтап берді, жаңа басымдықтарды қалыптастырып, негізінен дүниеге көзқарасымды өзгерттi. Қытай танысқан алғашқы күндерiмнен-ақ өз ауқымдылығымен және ұлылығымен, көнелiк пен қазiргi технологиялардың үйлесе үндесуімен, бай рухани және материалдық мәдениетімен, арбайтын әсем көрiнiстерімен және таңырқататын әлеуметтiк қайшылықтарымен таңдандырды. Пекинде осы елдiң жетекшi ғылым мен бiлiм орталығы - «Цинхуа» университетінде оқу, қарқынды түрдегі тіл дайындығынан басқа, қытай тілін және ұлттық діл ерекшелiктерiн үйренуіме, қытай мәдениетiне, философиясы мен тарихына құрметпен үңілуіме, салт-дәстүрлерімен танысуыма, өз артықшылықтары мен кемшiлiктері бар осы елдi оның iшiнде жүріп көруіме тамаша мүмкiндiк бердi. Араға бірер уақыт с алып, Елшiлiктің қызметкері ретiнде ҚХР-ға қайтып келгенімде, шығыстағы көршiмiзге ендi жиырма жыл ішінде болмашы ауқымдағы шекаралық саудадан жан-жақты стратегиялық әріптестiк деңгейіне дейiнгі жолдан өткен Қазақстан мен Қытай арасындағы екi жақты қатынастардың

қырынан қарадым. Осынау күрделi, кейде қарамақайшылық орын алатын мемлекетте жұмыс iстейтiн қазақстандық дипломаттардың ұлттық мүдделерiмiздi ескере отырып, ҚХР-мен өзара тиiмдi және теңдестірілген қатынастар орнату жолындағы міндетінің қаншалықты маңызды екенін түсiне бастадым. Дипломаттың сырттай бір сарынды болып көрінетін, алайда аса қызықты жұмысына кіріскенде, мемлекеттеріміздің арасындағы екi жақты қатынасты сипаттайтын құрғақ дипломатиялық терминдер мен БАҚ хабарламаларының артында зор ықтиятты еңбектің тұратынын толық мәнiнде сезіндiм. Шешілетін міндеттерінің саны мен ауқымы жағынан ҚР-ның шет елдердегі ең ірі мекемелерінің бірі болып табылатын Қазақстанның Пекиндегі Елшiлiгi саясат пен экономикадан бастап мәдени-гуманитарлық және әскери-техникалық ынтымақтастыққа дейiнгі екi жақты қатынастардың барлық салалары бойынша жұмысты жүргізеді. Әр түрлi деңгейлердегі қазақстандық және қытайлық делегациялардың сапарлары iс жүзiнде «кідіріссіз жіберу» режимінде қамтамасыз етiлiп, мемлекетаралық

52

және ведомствоаралық байланыстар жүйелі түрде жалғастырылуда. Қазақстандық дипломаттардың тiкелей қатысуымен жұмыс істеген тоғыз жылда нақты міндеттерді шешудің тиiмдi жұмыс тұғырнамасына айналған Қазақстан - Қытай ынтымақтастық жөніндегі комитетiн және оның ішкі комитеттерiн қоса алғанда, екi жақты өзара әрекеттесудiң тетiктерi барынша дамытылуда. Мемлекет басшысының 2012 жылдың маусымында ШЫҰ-ның Пекинде өткен Саммитіне қатысуымен біріктірілген ҚХР-ға жасаған ресми сапарына дайындалу мен оны өткізуге қатысу жеке өзім үшiн нағыз «тағдырлы сәт» болды. Мен нақ сол кезде өзіміздің жүргізіп отырған, кез-келген ұсақ-түйектің өзі түптеп келгенде күллі іс-шараның табысын анықтай алатын, немқұрайдылыққа, шалағай тәсiлге төзбейтін жұмысымыздың маңыздылығын терең сезiндiм. Бұл шығыс мәмiлегершiлiгі жағдайында аса көкейкестi мәселеге ұласады. Елшiлiкте қызмет бабына қарай Қытайдың өзіңде мың жылдық тарихы бар дипломатиялық протоколдың ерекшелiктерiмен етене айналысу-

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ

ыма тура келдi. Бұл тұрғыда 2012 жылдың мамырында Қазақстан Республикасының ҚХР-дағы Төтенше және Өкiлеттi Елшiсі Н.Ермекбаевтың ҚХР Төрағасы Ху Цзиньтаоға Сенiм грамотасын тапсыруының салтанатты рәсiмiне қатысу еншіме бұйырған маған, жас дипломатқа ұмытылмас әсер қалдырды. Қытай протоколының ерекшелiгi, атап айтқанда, әлемдiк держава көшбасшысының Сенiм грамотасын тапсыру рәсiмiнен кейiн елiміздiң Елшiсін жеке әңгiмеге шақырғанынан білінді. ҚХР қазіргі басшысының 2013 жылы өз қызметінен кететіні және билік тізгінін осылайша Қытай басшыларының жаңа буынына тапсыратыны бұған белгілі бір нышан берді. Мақа ламның соңында елімiздiң әлем лидерлерiнiң бiрi - Қытай Халық Республикасымен мемлекетаралық қатынастарының тарихын жасаудың куәсi және белгiлi бір дәрежеде қатысушысы болу мен үшiн зор абырой екенін атап көрсеткім келедi. Қазақстан Республикасының патриоты ретінде өзіме жоғары сенiм білдірген Отаныма бiлiмім мен тәжiрибемнің пайдасы тиіп отырғаны мені шынайы мақтаныш сезiмiне бөлеуде.

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ДИПЛОМАТИЯCЫНЫҢ ТАРИХЫНАН

53

• ОЛАР БІЗ ЖАЙЫНДА

Қазақстан туралы пікірлерге шолу

Б

iз бүгiн әлемнiң әр түрлi елдерi тұрғындарды арасында өткiзiлген сауалнама қорытындысын сiздердiң назарларыңызға ұсынамыз. Бiз шет елдерде Қазақстан туралы не ойлайтынын және шетелдіктерде еліміз туралы пiкiрдің қалай қалыптасатынын білуге тырыстық. Респонденттер зерттеуімізге пейілдене қатысты, бiз АҚШ, Жапония, Қытай, Австралия, Франция, Ұлыбритания, Латвиядан және басқа да бірқатар еуропалық елдерден 380 жауап алдық. Олардың пiкiрін қазақстандықтардың пiкiрімен салыстыру үшiн 150 отандасымызға да бірер сұрақтарды қойдық. Шетелдiк азаматтардың көпшiлiгінің бiз туралы Интернет арқылы бiлетiні - жауаптардың 21% - және 18% өз таныстары мен достарының пiкiрi мен тәжiрибесіне сенетiні анықталды.

17% ақпаратты газеттерден, 14% - журналдардан, 14% - теледидардан, 8% - радиодан алады екен және тек 2% бiз туралы пікірін өз тәжiрибесіне сүйене отырып айтады. Шет елдерде қазақ авторларының кітаптарын немесе Қазақстан жайлы жазылған кітаптарды оқитыны қуантты, респонденттердің 6%-ы біз туралы кітаптардан оқып білеміз деп жауап берді. Бiз Қазақстанның халықаралық беделін жақсарту жұмысын неден бастауы керек екенін айқындауға талаптандық. Респонденттердің 20%-ы елдiң имиджiне инвестициялық заңнаманы жақсарту күштi ықпал тигiзе алады деген пiкiр бiлдiрдi, және 18%-ы туризмді дамыту керек деп айтты. Сұралғандардың 16%-ы халықаралық конференцияларды, форумдар, саммиттер, көрмелердi белсендiрек өткізу елдiң абыройына игі ықпал тигiзедi және оны қатысушыларға етене жақындастырады, ал олар арқылы оң пiкiр әрi қарай тарала түседі деп ойлайды. Осыншама шетелдіктер дамыған инфрақұрылым: жақсы жолдар, көлік, отельдер, коммуникациялар және басқа көптеген нәрселер әлемдiк стандарттарға дейін жеткiзiлуі керек деп ойлайды. 15% шет елде Қазақстан туралы конференцияларды, 8% әлемнiң басқа елдерiнде Қазақстанның мәдениет күндерiн өткізуді қолдайды – сұралғандардың 7%-ы халықаралық жарыстарда спорт жетiстiктерiн жақсартуды жақтайды. Олардың пiкiрінше, бұл өзiң туралы мәлiмдеудің тиiмдi тәсiлі. Қазақстанның имиджі елдiң iшiнде немесе одан тысқары жерде қалыптастырыла ма деген сұраққа, көбі ішінде де, сыртында да қалыптастырылады деп жауап бердi. Бiрақ көпшiлiгі – сауалнамаға қатысушылардың 2/3 Қазақстанда қалыптастырылады деп жауап бердi, ал 29% одан тысқары жерде деп есептедi. Респонденттердің 41%-ының ойынша, саясатшылар елдiң негiзгi имиджін жасаушылар болып табылады, ал жауаптардың 32%-ы бизнесмендер екiншi орында дейді. Жауаптардың 14%-ы елдің келбетін жай азаматтар, ал 8% зиялы қауым танытады дейді және 5% қоғамның жоғарыда аталған мүшелерінің бәрі өз ықпалын елдің имиджіне бірдей дәрежеде тигізеді дегенге барып саяды. «Сіздің пiкiрiңiзше, соңғы 10 жылда Қазақстанның имиджі қалай өзгердi?» деген сұраққа әлемнiң әр түрлi елдерi тұрғындарының басым көпшiлiгі (95%) Қазақстан имиджі жақсарды деп жауап берді. Соңғы 10 жылда Қазақстанның абыройына экономикалық даму (жауаптардың 44%-ы), iшкi және сыртқы саясатты жақсарту (тиісiнше 22% және 20%) ықпал етті. Сұралғандардың 12%-ының пікірінше, елдiң беделіне терiс ықпалын тигiзетін сыбайлас жемқорлықтың жұғын болмайтынын көрсеттi. Сондай-ақ сұралғандардың көбi БАҚ Қазақстан имиджін қалыптастыруға елеулi үлесін қосып отыр деген пiкiрін бiлдiрдi. Жоғарыда көрсетілген сауалнама Еуропа бизнес қауымдастығының көмегiмен өткiзiлген.

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ

54

• ҚАЗАҚСТАН цифрлар мен фактілерде

Қ

азақстан Республикасының Президентi Н.Ә.Назарбаев 2012 жылдың желтоқсанында өз халқына жасаған Үндеуінде Қазақстанның 2050 жылы әлемнің мейлінше дамыған және гүлденген отыз елінің бiрi болуына бағытталған саяси, экономикалық және әлеуметтiк өзгерістердің өршіл бағдарламасын ұсынды. Осы жаңа бағыт Нұрсұлтан Назарбаевтың 2013 жылдың қаңтарының ортасында аймақтық даму мен қазіргі құрылымдардың аясында саяси функцияларды оңтайландыру үшін жауап беретiн жаңа министрлiктi құру арқылы Үкiметтi қайта ұйымдастыру туралы шешiмiмен алғаш рет таныстырылды. Қазiргi уақытта 21 миллиард АҚШ долларынан аса жекеше жинақ ақшаны бақылап отырған, жұмыс істеп тұрған мемлекеттiк, сондай-ақ жекеше 11 зейнетақы ұйымының активтерін қайта топтастыруы тиіс бiртұтас жинақтаушы зейнетақы қорын құру Нұрсұлтан Назарбаев жариялаған алғашқы ұсыныс болды (клиенттердiң саны 8,5 миллион адамды құрайды. Елімізде 17 миллиондай адам өмір сүредi). Ұлт көшбасшысының ойынша, бұл қадамның мақсаты үкiметтің бақылауымен жекеше секторда зейнетақы қаражатын орналастыруды орталықтандыру есебiнен қазақстандық экономиканың өндірмейтін секторына жататын ұйымдарға ақшалай қаражатты беру жағдайларын жақсарту болып табылады. Бұл шағын және орта бизнестің мүмкiндiктерiн өсірудің аса жоғары қарқынын қамтамасыз етіп қана қоймай, сондайақ дағдарысқа дейін өткен уақытта мұнай мен газдың жоғары бағасына байланысты Ұлттық қорда жинақталған стратегиялық резервтердi сақтауды қамтамасыз ете алады. Нұрсұлтан Назарбаев көтерген екiншi ұсыныс Қазақстанның банк секторын қозғайды. Ол «Қазақстан - 2050» даму стратегиясында бюджеттiк қаражаттар тек қана ірі ауқымды инвестициялық жобаларды іске асыру үшiн пайдаланылуы керек деп мәлiмдедi. Мемлекет басшысы бұл ретте «СамұрықҚазына» Ұлттық әл-ауқат қорына үстіміздегі жылдың соңына қарата қазақстандық үш дағдарысты - БТА, «Альянс Банк» және «Темiр банк» банктерінің құрамынан шығуды тапсырды. Қазақстан 2008 жылдан бері елдердiң жаhандық бәсекеге қабiлеттiлiгін салыстыру саласында ең мәртебелi әрі белгiлi IMD рейтингісіне қатысып келеді. Әлемдiк бәсекеге қабiлеттiлiк жөніндегі жылдық басылым 327 көрсеткiш бойынша

кешендi зерттеу нәтижесi болып табылады, олардың үштен екiсi статистикалық деректерге және үштен бiрі сауалнама деректерiне негiзделген (экономикалық қызмет, үкiмет пен бизнестің тиiмдiлiгi және инфрақұрылым бағаланады). Мәселен, «экономикалық қызмет» факторы бойынша Қазақстан өз орнын 1 тармаққа жақсартып, 44-ші орыннан 43-ші орынға көтерiлдi. Бұл фактордың өсуі «Шел елде тікелей инвестициялардың жинақталуы» ($2,16 млрд.тан $5,84 млрд.-қа дейін), «Тұтыну бағаларының индексі» (17%-дан 7,3%-ға дейін), «Тікелей сыртқы инвестициялардың жинақталуы» ($44,6 млрд.-тан $58,28 млрд.-қа дейін) сияқты көрсеткіштердің жақсаруынан мүмкін болып отыр. Ал еліміз «үкiметтiң тиiмдiлiгi» факторы бойынша бір орынға, яғни 21 орыннан 20 орынға көтерiлдi. Бұл ретте, айтылғандай, сауалнаманың былтырғы жылға қатысты деректері бойынша «бюрократия iскерлiк белсендiлiкке аз кедергi келтiредi (40 орыннан 26 орын), парақорлық пен сыбайлас жемқорлық (38 орыннан 33 орынға) төмендедi» Қазақстан әлемнiң тез дамып келе жатқан экономикаларының үштiгіне кіреді. Бұл туралы «КоммерсантЪ» ресейлiк басылымы хабарлады.

Ernst&Young зерттеу деректеріне сәйкес, Катар соңғы 10 жылда тез дамып келе жатқан экономикаға айналды, онда нақты ІЖӨ жыл сайын орташа алғанда 13% өсіп келеді. «Бұдан арғы лидерлер - Қытай (Гонконгтi қоса алғанда), Қазақстан және Үндістан», - деп атап өтiледi дүйсенбiде жарияланған ақпаратта. Түсiндiрiліп отырғандай, E&Y компаниясы Oxford Economics институты көмегiмен әзірлеген «Тез дамып келе жатқан нарықтардың (ТДН) даму болжамын» ұсынған. Зерттеуге өсу қарқыны аса жоғары 25 iрi нарық қосылған. БРИКС елдерiнен (Бразилия, Ресей, Үндістан, Қытай және ОАР) тысқары, оған Шығыс Еуропа, Латын Америкасының, Азия-Тынық мұхиты аймағының, Африка мен Таяу Шығыстың кейбір елдерi кiрдi.

«E&Y кері шегіну жағдайында ТДН рөлiнің тек қана арта беретініне сенімді: 2020 жылға қарата олардың үлесіне сатып алу қабілетінің тепе-теңдігі жөнінен әлемдiк ІЖӨ 50%, әлемдiк тұтыну шығыстарының 38% және негiзгi құралдардың әлемдiк күрделі қаржы жұмсалымының 55% тиеді», - делінедi жарияланымда.

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ДИПЛОМАТИЯCЫНЫҢ ТАРИХЫНАН

Бұл ретте, атап өтiліп отырғандай, соңғы он жылда ТДН елдерінде жыл сайынғы өсім орташа есеппен 5,8% құрады, бұл ең iрi экономикалардың - АҚШ, Ұлыбритания, Жапония және еуроаймақ елдерiнің көрсеткiшінен 3 есе жоғары. Тез дамып келе жатқан нарықтарға тікелей шетелдiк инвестициялардың көлемі он жылдықта $205 миллиардтан $444 миллиардқа дейiн ұлғайды және қазiргi уақытта әлемдiк көлемнің шамамен 50% құрап отыр. Нәтиже сінде, бұл көрсеткiш бойынша Катар (жан басына шаққандағы есеппен) әрбiр тұрғынға шаққанда $1,6 мыңдай инвестициясымен көшбасшы болып танылып отыр. Одан кейінгі орындарда Чили, БАӘ, Сауд Арабиясы, Чехия мен Қазақстан келе жатыр. Қазақстан, британдық бақылаушылардың бағалауынша, тек Қытай мен Катарды алға жіберіп, 21 ғасырдағы 25 ең қарқынды экономиканың арасында үшiншi орын алып отыр. Қытай бақылаушылары шикізаттық емес секторды дамыту жоспарларын атап көрсетіп отыр, ал украиндықтар Қазақстан бәсекеге қабiлеттiлiк бойынша жаhандық рейтингте ТМД елдерi арасында үздік орынды алып отырғанын ерекшелеп отыр. Қазақстанға 2030 - Стратегиясын мерзiмiнен бұрын орындаудың сәтi түсті деп хабарлайды «Орталық Азияның жаңалықтар қызметі». Басылым Қазақстан Республикасының Президентi Н.Назарбаевтың сөздерінен дәйектеме келтiре отырып, «бiрiншiден, ұлттық қауіпсіздіктің тиімді жүйесі құрылды. Екiншiден, ішкі саяси

55

тұрақтылық пен ұлттық бірлік. Бұдан бөлек, ІЖӨ жан басына шаққанда 7 еседен аса өсті. Елдің алтын-валюта резервтері, Ұлттық қордың жинақ ақшасын қоса алғанда, 87 миллиард доллардан асты немесе елдің ІЖӨ 49% құрайды», - деп атап көрсетеді. «Комсомольская правда», өз кезегiнде, Қазақстанның серпілісін назардан тыс қалдырмай отыр. Газет республика даму екпiнi жөнінен әлемнің үш көшбасшысы қатарына кiріп отыр деп атап өтеді. Бүгiнгі таңда мемлекет резервтерiнде шамамен 80 миллиард доллар бар. «Осыншалықты көз жетерлік серпіліс - президент жариялаған басымдықтардың «әуелі экономика, сонан соң саясат» қағидатын iске асырудың нәтижесi». Мемлекет көшбасшысының күшжігерiмен елде маңызды реформалар жүргізілді. Нәтижесінде, Дүниежүзiлiк банктiң бағалауынша, Қазақстан бүгiнгі таңда шетелдiк инвестициялар үшiн мейлінше тартымды елдердiң тобына кiредi, өйткені кiрiс деңгейi ортадан жоғары мемлекеттерге жатады. Республика жаhандық өркендеу рейтингінде 144 орын ішінде ТМД елдерi арасында ең үздік 46 орынды алды. Н.Назарбаев елдің алдына 2040 жылға қарата жалпы көлемде шикізаттық емес экспортты үш есе арттыру, сондай-ақ елді одан әрі индустрияландырудың егжей-тегжейлі жоспарын әзірлеу міндетін қойды деп жазады Синьхуа агенттігі. Алдағы ЕХРО-2017 халықаралық көрмесі елдің дамудың «жасыл» жолына көшуіне қуатты серпін береді.

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ

56

VІ. ТАЛДАУ, ПІКІР, ҰСТАНЫМ ЖӘНЕ ТӘЖІРИБЕ… Ералы Тоғжанов, Қазақстан халқы Ассамблеясы Төрағасының орынбасары, ҚХА хатшылығының меңгерушiсі, саяси ғылымдар докторы

Этносаралық тұрақтылық: Қазақстан халқы Ассамблеясы тәжiрибесiнiң шет елдерге тигізетін әсері

М

емлекет басшысы 2012 жылдың сәуiрінде Қазақстан халқы Ассамблеясының XIX сессиясында сөз сөйлей отырып, «Бүгінде жаһандық әлем бірліктің формуласын іздейді және оны осы жерден біздің Қазақстаннан табады. Осының барлығы біздің еліміздің дұрыс жолмен келе жатқанын айғақтайды» деп атап көрсетті. Қазақстанның оң тәжiрибесi ең жоғарғы халықаралық деңгейде мойындалуда. Мәселен, БҰҰ Бас хатшысы Пан Ги Мун Қазақстан Республиканың Президентi Н.Ә.Назарбаевпен кездескенде Қазақстан халқы Ассамблеясы қағидаттарын - өзара құрмет пен толеранттылық - «БҰҰ қағидаттары деген, міне, осы» деп айтты. Тәуелсiз Қазақстанда жүзеге асырылған этносаралық келiсiмнің, толеранттылық пен ұлттық бiрлiктің үлгiсi күллі әлемде мойындалып, көптеген елдер үшiн мысал болып табылады.

Iргетасы қазақ ұлтының төңірегінде қаланған Қазақстан халқы Ассамблеясы барлық ұлыстардың өкiлдерiн бiріктiре отырып, шын мәнінде, еуразиялық сипатқа ие болып отыр. Қазақстан халқы Ассамблеясының көпэтникалық сипатсыз, табысты еуразиялық ынтымақтастықтың Қазақстансыз болуы мүмкін емес екенi анық. П р е з и д е н т Н . Ә . Н а з а р б а е вт ы ң с о н ау Тәуелсiздiктің таңы атқан шақта құрған Қазақстан халқы Ассамблеясы күллі қоғамды шоғырландырып отырған институтқа айналды. Ол осы жылдары институт ретінде өсіп дамыды, конституциялық мәртебеге, Парламентте барлық ұлыстардың мүдделерін қорғау құқығына ие болып, азаматтық қоғамның шынайы институтына айналды. Ассамблеяның бірінші сессиясына бар болғаны 40 шақты этномәдени бiрлестiгі қатысты. Ол бүгiнгі таңда өз қатарына 800-ден аса ұйымды біріктіріп отыр. Мыңдаған белсендiлер жүрек қалауымен Қазақстанның құтты жерiнде бейбітшілік пен келiсiмді сақтау жолында күнделікті жұмысын жүргізуде. Қазақстан халқы Ассамблеясының қызметiнде белсендi халықаралық ынтымақтастық ерекше орын алады. Бүгiнгі таңда Қазақстанның үлгісі халықаралық бiрлестiкте сұранысқа

ие. Әлемнiң 15 елiнен сарапшылар, елшiлер, қоғамдық қайраткерлер деңгейінде өкiлдердің соңғы уақытта бiзге келіп, ҚХА оң тәжiрибесін үйренуге қатысты ҚХА Хатшылығына жүгінуі осының айғағы болып табылады. ҚХА мүшелері өз тарабынан әлемнің 30 елiнде Қазақстанның этносаралық саладағы жетiстiктерімен таныстырды. ҚХА Хатшылығы тек 2012 жылы ғана Қазақстан Республикасының, сыртқы істер, мәдениет және ақпарат министрлiктерiмен бiрге Қазақстан халқы Ассамблеясының мүшелерi, Қазақстан Республикасы Парламенті Мәжiлiсiнiң депутаттары, ҚХА Ғылыми-сараптама кеңесі өкiлдерi тартылып, шет елдерде этносаралық келiсiмнiң қазақстандық үлгiсiн насихаттау жұмысын қарқынды түрде жүргізді. Этносаралық толеранттылықтың қазақстандық тәжiрибесi айтулы халықаралық форумдарда таныстырылуда. Мәселен, 2012 жылдың желтоқсанында Берлинде ҚХА хатшылығының қатысуымен Қазақстан Республикасы Президентi Н.Назарбаевтың G-Global бастамасын іске асыру мәселелері жөніндегі Берлин Еуразиялық клубының IV отырысы өтті. ҚР, ГФР және Еуроодақтың әйгілі қоғам қайраткерлері,

ТАЛДАУ, ПІКІР, ҰСТАНЫМ ЖӘНЕ ТӘЖІРИБЕ…

iскерлер мен сарапшылар топтарының өкiлдері қатысқан осы форумда қазақстандық этносаралық толеранттылықтың үлгiсiн ұсыну бiрiншi мәселе ретінде қойылды. Бұл тақырып зор қызығушылық тудырды. Шетелдiк лидерлер (ГФР бұрынғы вице-канцлері және СIМ басшысы Г,Д.Геншер, ІІМ Парламенттiк статс хатшысы және қоныс аударушылар мен аз ұлттар iстерi жөніндегі уәкiлі К.Бергнер, Дойче банк Атқарушы директоры П.Тильс, Германия экономикасы Шығыс комитетінің Атқарушы директоры Р.Линднер) Қазақстанның Еуразиялық кеңiстiктегi бейбiтшiлiк пен келiсiм саясатын жүргiзудегі жетекші рөлi жайлы пiкiр айтты, Қазақстанның Еуропа мен Германия үшiн көпэтникалық қоғамды ықпалдастыру тәжiрибесiнiң құндылығы туралы мәлiмдедi. Қазақстан халқы Ассамблеясының делегациялары ТМД елдеріне сапар жасап, барып қайтты. Олардың қақтығыс әлеуеті сақталып отырған, Қазақстанның толеранттылық жетiстiктерiне сұраныс аса жоғары аймақтарда сапармен болғанын айта кеткен жөн. Атап айтқанда, 2012 жылдың наурызында Қырғызстан халықтары Ассамблеясымен Келiсiмдi іске асыру шеңберiнде Қазақстан халқы Ассамблеясының делегациясы Қырғыз Республикасына жұмыс сапарымен барды. «Қазақстан мен Қырғызстанның этносаралық қатынастарының саласындағы мемлекеттiк саясат» халықаралық семинары, Қырғыз Республикасының Президенті А.Атамбаевпен кездесу өткiзiлді. Сондай-ақ «Қазақстан халқы Ассамблеясы мен Қырғызстан халықтары Ассамблеясының ынтымақтастығы: қазіргі жағдайы, даму жолдары мен үрдiстерi» дөңгелек үстелі өткiзiлді. Қырғызстанға жұмыс сапары өзінің оң нәтижелерін берді. Қырғызстан халықтары Ассамблеясының төрағасы Б.Морзобраимов, атап көрсеткендей, Қазақстанның мысалы бойынша бірінші кезекте билік органдарымен және аймақтардағы жергiлiктi қоғамдастықтармен өзара тығыз әрекеттесуді бастау керек. Ол Қырғызстан халықтары Ассамблеясы туралы заң керек – «ұйымымыздың рөлі күшейтілуі тиіс» деп есептейді. Қырғызстан халықтары Ассамблеясы 2013 жылы ұйымды қайта құру жөніндегі сарапшылардың ұсыныстарын қарап шығады. БҰҰ Даму бағдарламасы (ПРООН) да Қырғызстан халықтары Ассамблеясын Қазақстанның үлгісімен реформалауды ұсынып отыр. Сарапшылар Қазақстанда Президент халық Ассамблеясының Төрағасы болып табылатынын, ал Ассамблеяның өзi Парламентке өз өкiлдерiн сайлауға құқы бар екенін ерекше ескерген жөн деп көрсетеді. Сарапшылар тап осы қағида Қазақстан

57

халқы Ассамблеясына этносаралық қатынастар саласында нәтижелi жұмыс iстеуіне мүмкіндік беріп отыр деп есептейдi. Қ ұ р а м ы н д а Қ а з а қ с т а н Ре с п убл и ка с ы Парламентінің депутаттары, қоғам қайраткерлері мен этномәдени бiрлестiктерiнің өкiлдерi бар ҚХА делегациясы 2012 жылдың мамырында Ресей Федерациясының Шешен Республикасына барып қайтты. Шешен Республикасының Президенті Р.Қадыровпен, Парламентi депутаттарымен, ШР халықтары Ассамблеясы кеңесiмен кездесулер болды. ҚХА делегациясы Шешенстан халықтарының еске алу және аза тұтуға арналған жалпыұлттық күнiне қатысты. Шешен Республикасының өкiлдерi Қазақстанға, оның халқына және Президентi Н.Ә.Назарбаевқа өздерінің жылы сезімдерін білдірді.

2012 жылдың қарашасында Армения Республикасына сапар жасап, Қазақстан Республикасының А рм е н и я Ре с п убл и ка с ы н д а ғ ы Е л ш i л i г i ұйымдастырған «Қазақстан мен Арменияның этнос саясаты саласында өзара әрекеттесу тәжiрибесi және ынтымақтасуының жаңа жолдары» конференциясына қатыстық. Ереванда конференцияға қатысушылар бүгiнгі таңда заңды түрде Н.Назарбаевтың үлгiсі деп аталатын этносаралық толеранттылықтың және қоғамдық келiсiмнің қазақстандық үлгiлерiмен танысты. Бұл ретте қазақстандық үлгiнің негізіне «алуантүрлiлік арқылы бiрлiк» жұмылдырушы қағидаты алынған. Қазақстанда бұл тәсiлдi іс жүзіне асыруға мемлекеттiң этникалық мәдениеттерді қолдау жөніндегі айнымас саясаты септігін тигізуде. Мұнымен қатар ҚХА мүшелерiнің қатысуымен халықаралық сарапшылармен, дипломатиялық миссиялармен, шетелдік саяси қайраткерлермен жұмыс кездесулерi үнемi өткізіліп жүр. Мәселен, 2012 жылы ҚХА Хатшылығы бірқатар, атап айтқанда, БҰҰ-ның Орталық Азиядағы адам құқықтары жөніндегі Жоғарғы комиссары Басқармасының Аймақтық бөлiмше сiнiң жетекшiсi А.Арутюнянмен; ЕҚЫҰ Астанадағы Орталығының басшысы Н.Заруднамен; Румыния Парламентiнің сенаторы, Шет елдерде тұратын румындар комитетiнің хатшысы В. Бадеамен, ЕҚЫҰ Жоғарғы комиссары Аз ұлттар iстерi жөніндегі кеңсесі делегациясымен; Жаhандық диалог пен ынтымақтастық орталығының (Вена, Австрия) президенті, Болгарияның бұрынғы президенті П.Стояновпен және осы ұйымның хатшысы С.Станчевпен; Ресей Федерациясының Қазақстан Республикасындағы Төтенше және Өкiлеттi Елшiсi М.Бочарниковпен; БҰҰ Қоғамдық ақпарат департаментiнің өкiлi В.Самекпен; Халықаралық iздестiру қызметiнің

58

вице-президенті Дж.Дрндарскимен, сонымен бiрге Оңтүстiк Кореядан Нидерланд, Түркиядан келген сарапшылармен кездесулерді өткізді. Бұл ретте, нақты құжаттарға: ҚХА мен Жаhандық диалог пен ынтымақтастық орталығы (Австрия) арасында Ынтымақтастық туралы меморандумға, ҚХА, IIМ ҚР және ЕҚЫҰ Аз ұлттар iстерi жөніндегі Жоғарғы комиссары және ЕҚЫҰ Астанадағы орталығы арасында Ынтымақтастық өзара түсiнiстік туралы меморандумға қол қойылды. Қазақстан халқы Ассамблеясы 2012 жылдың қыркүйегінде «АӨСШК елдерiнің толеранттылық мәселелері жөніндегі азаматтық форумды» өткізді, оған АӨСШК елдерi дипкорпусының, оның Атқарушы хатшылығының, БҰҰ, Еуроодақ, сондай-ақ этномәдени бiрлестiктердің өкiлдерi қатысты. Форум барысында этно саралық толеранттылық пен қоғамдық келiсiм мәселелеріне арналған Орталық Азия ғылыми-сараптама кеңесін құру туралы бастама ұсынылды. Бұл кеңеске Қазақстан, Өзбекстан, Қырғызстан, Тәжiкстанның өкiлдерi кiрдi. АӨСШК елдерiнің мәселелері жөніндегі азаматтық форумы халықаралық сарапшылардың Орталық Азияда толеранттылық қатынастарының к ө ке й ке с т i ү л г i с i н қ а л ы п т а с т ы р уд а ғ ы Қазақстанның рөлiн толық мақұлдайтынын көрсеттi. Ауғанстан, Египет, Иран, Иордания, Ресей, Түркия, Татарстан Елшiлiктерi зерделеу үшiн форумның материалдарына сұрау салды. Дипломаттар бұдан арғы осындай іс-шараларға қатысуға асқан қызығушылық танытты. Мұндай қарқынды жұмыс 2013 жылы да жалғасын табады. Ақпанда өкiлеттi Министр, АҚШ басында және Еуропалық одақтың Қазақстан Республикасындағы Өкілдігінің саясат, баспасөз және ақпарат мәселелері бойынша бөлім басшысы К.Величков бастаған Еуроодақ елдерiнiң және АҚШ дипломаттарының тобымен кездесу өтті. ЕО дипломаттары құрамына Австрия, Болгария, Испания, Франция, ГФР елшiлiктерiнiң

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ

дипломаттары кірді. Еуроодақ Өкiлдiгінің ҚХА тәжiрибесімен танысу мақсатында кездесуге мұрындық болғанын атап өту керек. Пiкiр алмасу барысында этносаралық толеранттылық пен қоғамдық келiсiмнің қазақстандық үлгiсi таныстырылды. Дипломаттар Ассамблеяның мiндеттерiмен танысты, ұлттық саясаттың тетiктерi және этносаралық саладағы халықаралық стандарттар туралы нақты түсiндiрмелердi алды. Еуроодақтың өкiлдерi Ассамблеяның этносаралық тұрақтылықты сақтау мен қоғамдық келiсiмдi нығайтудағы маңызды рөліне тоқталды. ҚХА Ғылыми-сараптама кеңесі мен Қазақстан Республикасы Президентi жанындағы Мемлекеттiк басқару академиясының этносаралық және конфессияаралық қатынастарды зерттеу орталығы этносаралық толеранттылықтың қазақстандық үлгiсiн насихаттау жолында белсендi жұмыс жүргізуде. Орталық пен ҒСК этносаралық және конфессияаралық қатынастар, ақпараттық қауiпсiздiк, лаңкестік пен экстремизмге қарсы әрекет ету саласындағы шетелдiк сарапшылармен бiлiм беру бағытында белсене ынтымақтасуда.

2012 жылы Орталықтың іс-шараларына 10 елден (Болгария, Ресей Федерациясы, Қырғызстан, Түркия, Өзбекстан, Испания, АҚШ, Оңтүстiк Корея, Қытай, Чехиядан) 20 шетелдiк дәріс оқушы мен сарапшы қатысты. Қорыта келгенде, Қазақстан халқы Ассамблеясы этносаралық толеранттылық пен қоғамдық келiсiмнің қазақстандық үлгiсiн дамыту мен тарату жолында белсендi жұмыс жүргiзуде. Бұл көпжоспарлы жұмыс Президент Н.Назарбаевтың «Қазақстан - 2050» жаңа Стратегиясының өрісіне толық сай келеді және мемлекетімiздiң имиджін нығайтудың маңызды факторы бола отырып, этникааралық өзара әрекеттесудің бірегей тәжiрибесі бар ел – тұрақтылықты, толеранттылық пен қоғамдық келiсiмді қамтамасыз етудегі аймақтық көшбасшы ретінде әлем қоғамдастығы тарабынан кеңінен оң пікірге ие болып отыр.

ТАЛДАУ, ПІКІР, ҰСТАНЫМ ЖӘНЕ ТӘЖІРИБЕ…

59

Алтай Әбибуллаев, Қазақстан Республикасы Президенті жанындағы Орталық коммуникациялар қызметінің Ресми өкілі

Коммуникациялар мен ынтымақтастық дәуірі іс жүзінде: Қазақстанның практикалық қадамдары

Қ

алыптасқан мемлекет ретіндегі еліміздiң жаңа кезеңiнің басында, ұлтымыздың одан әрi дамуы өрбитін стратегиялық нүкте қойылған 2012 жылдың 5 қазанында Мемлекет басшысының Жарлығымен Орталық коммуникациялар қызметі құрылды. Қазiргi қоғамда негiзiн функционалдық ақпараттық жүйелер, яғни, қызметi қоғамда динамикалық тепе-теңдiктi ұстап тұруға бағытталған динамикалық, өздiгiнен реттелетін жүйелер құрайтын ақпараттық шапшаң даму жүріп жатыр. Функционалдық ақпараттық жүйелердiң идеологиялық мәні – саяси жүйенiң үйлесімді бiрлiгін және саяси тетiктiң заңдылығын қамтамасыз ететін мемлекет пен қоғам арасындағы межелік орын. Бiздің ойымызша, бүкiл әлемде ел ішінде, сондай-ақ шет елдерде болып жатқан оқиғалар және белгіленген іс-шаралар туралы ақпарат алуға деген қоғамның сұранысы орын алып отыр, Үкiмет осы мiндетті шешуi және БАҚ арқылы тұрғындарға хабарлап отыруы тиіс. Мемлекет басшысы жаңғырту үдерісі барысында Қазақстан туралы ақпаратты жаhандық ілгерілетудің маңыздылығын атап көрсетті. Бiз тиісiнше әрiптестiк диалог пен өзара құрметтеу жағдайында жетекшi шетелдiк БАҚ-пен тығыз ынтымақтасуға бейілміз. ОКҚ мемлекеттiк органдардың ақпараттық жұмысын үйлестірудің тиiмдi тетiгiн жасауы тиіс, сондай-ақ мемлекеттiк органдар мен БАҚ өзара тиімді ықпалдасуына жағдай жасайды. Жалпыұлттық, аймақтық және шетелдік БАҚ алдағы аптаға жоспарланған оқиғалар мен іс-шаралар туралы хабардар ететін Ресми өкiлдiң брифингтерi апта сайынғы негiзде өткiзіледi. Құлақтандыру Президенттiң алдағы сапарларымен, шет ел лидерлерiнiң Қазақстанға жасайтын сапарларымен байланысты маңызды оқиғаларды, Парламенттің, Үкiметтің, министрліктер мен ведомстволардың қызметіне қатысты өзекті оқиғаларды, сондайақ Қазақстанның халықаралық іс-шараларға қатысуын қамтиды. ОКҚ Ресми өкiлінің брифингi мемлекеттiк органдар мен БАҚ өзара ықпалдасу тетiгiнің тиiмдiлiгін жоғарылату жолындағы пәрмендi құралдардың бiрi болып табылады.

Астананың заманауи Қазмедиа-орталығында жетекшi қазақстандық телеарналардың, баспа және электрондық басылымдардың 60-тан аса журналисттері апта сайын Ресми өкiлдiң апта сайынғы брифингiне қатысады. Операторлар үздік кадрды iздестiру кезiнде жоғары кәсібилiкпен жұмыс iстейдi. Ресми өкiл брифингiнің вебпорталдарда онлайн-режимде берілетіні, твиттертаратудың жүргiзілетiні, сондай-ақ жалпыұлттық арнада тікелей эфирде жүретiні атап өтерлік жәйт. Бұдан басқа, шетелдiк БАҚ өкiлдерi де тiркеуден өтiп, брифингке белсене қатысады. Бейнеконференция арқылы аймақтық БАҚ-пен де байланыстың жүзеге асырылатыны және олардың брифингтер спикерлеріне сұрақтар қоя алатыны қызықтырарлық жәйт. Брифингтiң форматы журналистердің ресми көздерден барлық қажеттi дәйектi ақпаратты жедел алуларына мүмкіндік бередi. Оның үстіне, брифингте мемлекеттiк орган (министрлiк, агенттiк және т.б.) басшысының сөз сөйлеуі болжалданады, оның сөзiнiң тезистерi есептi кезеңдегі өз жұмысының қорытындылары туралы ақпаратты және қызметiнің негiзгi бағыттарын жұртшылыққа егжей-тегжейлі түсiндiруін қамтиды. Мысалы, үстіміздегі жылы брифингке ҚР Еңбек және әлеуметтiк қорғау министрi Серiк Әбденов қатысып, жұмыспен қамту саясатын

60

жаңғыртудың алты қадамы жайлы әңгімелеп берді. ҚР Мұнай және газ министрі Сауат Мыңбаев БАҚтың елдің энергетикалық қауiпсiздiгi саласындағы және мұнай-газ кешенінің келешегi туралы барлық зәру мәселелеріне жауап бердi. ҚР Денсаулық сақтау министрлiгiнің Жауапты хатшысы Ерік Байжүнiсов Министрлiктiң жұмысы туралы баяндап бердi және денсаулық сақтау саласындағы қызметтің қорытындыларына егжей-тегжейлі тоқталып, елде тұрғындарға күтім мен емдеу көрсеткiштерінің қалай жоғарылап жатқаны жайлы сенiмдi статистикалық мәлiметтер келтірді. Брифингке сондай-ақ көлiк және коммуникациялар, ауыл шаруашылығы, бiлiм және ғылым, табиғи монополияларды реттеу, статистика, жасыл экономика, отандық кәсiпкерлiктi дамыту және басқа да салалардағы мемлекеттiк органдардың бірінші басшылары қатысты. ОКҚ брифингi журналистерге, демек, жұртшылықтың кең қауымына алдағы аптада болатын күллі маңызды ақпаратты бiлуiне және Ресми өкiлге, сондай-ақ брифингке шақырылған ҚР минист рлеріне, вице-минист рлеріне, агенттiктердiң төрағаларына, Президент Әкiмшiлiгі құрылымдық бөлiмшелерiнің басшыларына жұртшылықты толғандыратын сауалдарды қоюына мүмкіндік береді. ОКҚ брифингтері мен жедел ақпараттарына журналистер қауымының қызығушылығы артып келедi.

2012 жылдың қарашасында алғашқы брифинг өткен күннен бері жарты жыл уақыт та өтпегеннің өзінде, оның материалдары бойынша жалпыұлттық БАҚ жаңалықтарының негiзгi шығарылымдары әзірленетіндігі маңызды жәйт. Сонымен қатар, осы брифингтер БАҚ жұмысын жүйелендiруге және журналистердің алдағы аптаға күн тәртiбiн жоспарлауына септігін тигізеді. Қазіргі сәтте, тәжiрибе көрсетіп отырғандай, журналистер Орталық коммуникациялар қызметінің тап өзінен өздерін қызықтыратын мемлекеттiк саясат саласындағы мәселелер туралы бiле алатынын көбірек ұғына бастады. Өз кезегiнде, мемлекеттiк органдар мұның өз қызметiн жария етудің тиiмдi жолы екенін түсiнедi. Осы оңтайлы тетiк бәріне пайдалы, оның үстіне, жұртшылық бiрiншi тұлғалардың аузынан мемлекеттiк органдардың атқарған жұмысы туралы ақпаратты алады. Брифингтің аптаның негiзгi бұқаралық оқиғасы болып т абылатындығына және мұқият дайындалу мен жоспарлауды талап ететіндігіне қарамастан, Орталық коммуникациялар қызметінде жүргiзілетін жұмыстың бәрі мұнымен шектелмейді. Жаңа орган БАҚ арқылы жұртшылыққа берілетін ақпараттың сапалық-

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ

сандық көрсеткiштерiн жақсарту мақсатында «сахнадан тыс» күнбе-күн жұмыс iстейді. Орталық коммуникациялар қызметінде қызметкерлердi басқаруға ерекше назар аударылады, қызметкерлердiң көпшiлiгі – жетекшi отандық және шетелдiк ЖОО-лардың жас жасампаз кәсiби түлектері. Орталық коммуникациялар қызметінің ұ й ы м д ы қ қ ұ р ы л ы м ы Ү к i м е т т i ң , ж е ке леген министрліктер мен аймақтық билік органдарының жоспарлауы арасындағы байланысты үйлестiретін, сондай-ақ медиаарналар және меншiктi веб-сайты арқылы БАҚ үшiн ақпараттарды дайындауды және таратуды жүзеге асыратын өзара байланысты бөлiмшелердiң жүйесі болып табылады. Орталық коммуникациялар қызметінің әр бөлiмшесiнде өз функционалдық мақсаттары мен мiндеттері болуымен қатар, тығыз ынтымақтастықта шешілетін мәселелері де бар. Жалпы, ОКҚ-та ақпараттық жоспарлау ұйымның күллі қызметiнiң iргетасы болып табылады, оның басты мiндетi – министрліктерден, ведомстволардан және аймақтық органдардан ақпарат алу арқылы алдағы оқиғалар мен ісшаралар туралы медиа-кестені қалыптастыру. Маңызды халықаралық шаралар, мысалы, журналистер мен жұрштылықтың назарын аудара алатын конференциялар, форумдар да ескерiледi. Алдағы іс-шараға дейiн бiрнеше апта бұрын барынша толық мән-жайды жариялау үшiн мемлекеттiк органдар БАҚ пайдалана алатын материалды дайындап және ұсынып үлгереді. Фронт-кеңсе бөлiмшесі республикалық, аймақтық және шетелдiк БАҚ өкiлдерімен тiкелей жұмыс iстейдi және оларға барлық қажеттi де дәйектi ақпаратты жедел түрде береді, ҚР мемлекеттiк органдарының баспасөз хабарламаларын таратуға мүмкiндiк туғызады. Сонымен қатар, олардың функционалдық мiндетiне жүргiзілуi мұқият дайындықты талап ететін апта сайынғы брифингтi ұйымдастыру кiреді. Заманауи ақпараттық технологиялардың шапшаң дамып келе жатқандығын ескере отырып, Орталық коммуникациялар қызметі өзінің www.ortcom.kz веб-сайтын iске қосты, бiз оны жасау кезінде басты мақсатымызды – мемлекеттiк органдардың қызметіндегі ашықтықты жоғарылатуды және қоғамның хабардарлығын қамтамасыз етуді басшылыққа алдық. ОКҚ жанында сондай-ақ қазақстандық және шетелдiк журналистермен және блоггерлермен жұмыс істеу үшiн Call-centеr (+7 7172 55 93 33) құрылған. Сайттан тысқары, Тwitter-де және Facebook, Түйiспеде әлеуметтiк желiлерінде аккаунт-

ТАЛДАУ, ПІКІР, ҰСТАНЫМ ЖӘНЕ ТӘЖІРИБЕ…

тар бар. Ғаламтор-тұғырнамамыз сондайақ ең маңызды жалпыұлттық, аймақтық, халықаралық іс-шаралар, конференциялар, форумдар, өзекті оқиғалар туралы құлақтандыруларды

61

көздеп отыр. Медиа-қоғамдастық өкiлдері үшiн брифингтерге және баспасөз конференцияларына онлайн-режимде тiркелу мүмкiндiгi де ескерілген.

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ

62

Архимед Мұхамбетов, Қазақстан Республикасы Ақтөбе облысының Әкiмi

Аймақтың сыртқы экономикалық байланыстары жаңа жағдайларда

А

қтөбе облысы қазіргі таңда әлемнің 90-нан аса елімен ынтымақтасып отыр. Негiзгi сауда әріптестері – Бiрыңғай Кеден одағының елдері – Ресей мен Беларусь, сонымен бiрге Қытай, Нидерланд, Италия, Жапония, Германия және басқалар. Тиiмдi геосаяси жағдай, шетелдiк нарықтарға тікелей шығу және Қазақстандағы аумағының көлемі жөнінен екiншi облыс - 300,6 мың шаршы км. Артықшылықтарымыз осымен шектелмейді. Осы және тағы басқа ерекшелiктердiң арқасында СЭҚ барлық нысандары – халықаралық сауда, заманауи кәсiпорындарды құру, ғылымитехникалық және мәдени ынтымақтастық пен туризмді дамыту тек табысқа жетелейдi. 2012 жылдың қорытындысы бойынша 11 миллиард АҚШ долларынан асатын сыртқы сауда айналымының тұрақты өсуi осының айқын айғағы. Қ а з а қ с т а н Ре с п убл и ка с ы н ы ң ү д е м е л і индустриалды-инновациялық дамытудың мемлекеттiк бағдарламасы бойынша жүзеге асырылып жатқан ауқымды жобалардың табысты болуы, сірә, осымен ұғындырылады. Қазіргі өсудің жоғары қарқындары экономиканың барлық секторларына тән. Бiз алғашқы кезекте, қосылған құны жоғары өндiрiстi дамытуға инвестицияларды тарту есебiнен өзіміздің бәсекеге қабiлеттiлiгіміздi жоғарылату үшiн қолдағы бар әлеуетімізді пайдалануға ұмтыламыз. Белсендi сыртқы экономикалық қызмет пен сыртқы сауда айналымының тұрақты өсуi бай ресурстық және өндiрiстiк әлеуетіміздің куәсi болып табылады. Бұл ретте сыртқы сауда теңгерімінің оң қалдығы сақталуда. Экспорт тұрақты түрде импорттан басым болып отыр, бұл әлеуметтiк-экономикалық мiндеттердi түгелімен шешуге мүмкіндік береді. Бiз жағдаятты талдаудың негiзінде экспорттың импортқа бұдан арғы қолайлы ара қатынасын болжалдап отырмыз. Кеден одағының қа лыпт астырылуына орай дәстүрлі «Европа-Азия. Шекарасыз ынтымақтастық» Қазақстан-Ресей өнеркәсiп көрмесі Ақтөбеде жыл сайын өткiзіліп келедi, ол сапалық жаңа мағынаға ие болып, БКО аясында аса көкейкестi бола түсуде. Бұл елдерімiздiң кәсiпорындарына iскерлік бастама, жасампаздық таныту және ынтымақтастықтың басым тұстарын

күшейту мүмкiндiгін береді. Мұның өзара тиiмдiлігі бар әрі нәтижесі де анық. Мәселен, Ақтөбеде өткен XI көрменiң экспозицияларында 148 кәсiпорын өз өнiмдерін көрсетті. Олардың қатарында 80 қазақстандық, 68-ресейлiк және бірқатар белорус, украин және поляк кәсiпорындары болды. Айта кетсек, поляктар алғаш рет келдi. Атап айтқанда, Польша Республикасы елшiлiгiнiң сауда және инвестицияларға жәрдемдесетін бөлiмi, «Petro Service Kazakhstan» ЖШС қызығушылық танытты - Қазақ-Поляк кәсiпорны тау-кен өндiретін, мұнай-газ және химия жабдықтарын ұсынды. Көрме барысында 350-ден аса келiссөз жүргізiліп, 19 шарт жасалды. Польша Республикасының ҚР-дағы Елшiлiгi биыл Ақтөбеде поляк ұлттық көрмесiн өткiзуді және Польша Республикасының құрметтi елшiлiгiн ашуды жоспарлап отыр. Қазақстан Республикасы Ақтөбе облысының әкiмдiгi мен Польша Республикасы Лодзь воеводалығы маршалдық мекемесi арасында ынтымақтастық туралы меморандумға қол қою жайлы мәселе қаралуда. Мемлекет басшысы Н.Ә.Назарбаев бізді экономиканың шикізаттық емес секторларына отандық және шетелдiк инвестициялар көлемдерін ұлғайтуға және экспорттық әлеуетті дамытуға шақырып отыр. Бiз міндеттерді шешуге шығармашылықпен және әдеттегіден тыс

ТАЛДАУ, ПІКІР, ҰСТАНЫМ ЖӘНЕ ТӘЖІРИБЕ…

тәсілмен қарауға ұмтылып отырмыз. Облысымыздың делегациясы 2012 жылдың а қ п а н ы н д а а л ғ а ш қ ы т а н ы су с ап а р ы м е н Әзiрбайжан Республикасының астанасы – Бакуге барып қайтты. Бiз оның аясында Баку қаласы атқарушы билігінің басшысымен, Әзiрбайжан Республикасы министрлерімен кездесiп, келіссөздер, бiрлескен бизнес-форум өткіздік, оған жетекшi iскерлер топтарының 80-нен аса өкiлі қатысты. Олар Ақтөбе облысының инве стициялық әлеуетімен және жобаларымен таныстырылды, экономиканың әр түрлi салаларындағы әрiптестiк ұсынылды. Форумның қорытындысы бойынша Әзiрбайжан Республикасы кәсiпорындарымен әрiпте стiк байланыстар орнатылды және бірқатар компаниялармен ынтымақтасу туралы ұсыныстар қабылданды. Ақтөбе облысы және Әзiрбайжан Республикасы сауда-өнеркәсiп палаталарының арасында, «Ақтөбе» өңірлік индустриалды технологиялар бағы мен Сумгаит технологиялар бағы арасында ынтымақтастық туралы меморандумдарға қол қойылды. Сыртқы экономикалық ынтымақтастықты дамыту және Әзiрбайжан делегациясының облысымызға жауап сапары туралы уағдаластыққа қол жеткізілді. Облысымыздың делегациясы 2012 жылдың сәуiрінде Татарстан Республикасының астанасы – Қазанда болып қайтты. Татарстан Республикасының Президенті Р.Миннихановпен кезде су барысында сауда-экономикалық, инвестициялық және мәдени ынтымақтастық мәселелері талқыланды. Делегациямыз сапар шеңберiнде Татарстанның өнеркәсiптiк әлеуетімен танысты. Бiз жоғарғы технологиялар саласында жұмыс iстейтiн «ИТ-Парк» технологиялар бағына, «Химград» технологиялар полисіне барып шықтық. Түйін: «Ақтөбе» өңірлік индустриалды технологиялар бағы» ЖШС мен «ИТ-Парк» Жоғарғы технологиялар саласындағы технологиялар бағы», «Алабуга» өнеркәсiп-өндiрiстік типіндегi ерекше экономикалық аймағы және Ақтөбе об-

63

лысы мен Татарстан Республикасы СӨП арасында ынтымақтастық туралы 3 меморандумға қол қойылды. «Ақтөбе бейметалл құбырлары зауыты» АҚ «Татнефть Әйнек талшығы» ААҚ-пен әйнек талшығын бұйымдарын жеткізуге ұзақ мерзiмдi шарт жасасты. «Көктас» АҚ Татарстан тұтынушыларына ақсаз шикiзатын жеткізу мәселесі пысықталу кезеңiнде тұр. ГФР-дің ҚР-дағы Елшiсi бастаған Германия Федеративтік Республикасы делегацияларының, Sumitomo және Kawasaki Heavy жапон корпорациялары өкiлдерiнің, поляк делегациясының аймағымызға жасайтын сапарлары жиіледі. Биылдың өзінде-ақ Ақтөбеге Жапонияның ҚРдағы елшiлiгiнiң өкiлдерi болып қайтты. Көршi Орынбор облысымен жемiстi байланыстар жолға қойылған. Өңірлердің әкiмдiктері бүгiнгі таңда Сауда-экономикалық, ғылымитехникалық, мәдени және гуманитарлық ынтымақтастық туралы келiсiмнің шеңберiнде ынтымақтасып отыр. Облыстық әкiмдiк биыл басқа мемлекеттермен сауда-экономикалық ынтымақтастықты кеңейту жұмысын жалғастырады. Әлдеқашан жоспарланған бірқатар іс-шараларды өткiзу жоспарлануда. Бұлар - Калуга қаласына жасалатын сауда-экономикалық сапар, «Ақтөбе облысының Орынбордағы күндерi», «Европа-Азия. Шекарасыз ынтымақтастық» ХІI Қазақстан-Ресей өнеркәсiп көрмесі және инвестициялық форум. Облысымыз ықпалдасу үдерістерiн нығайту және Еуроазиялық экономикалық қоғамдастық елдерiнің ынтымақтастығын сапалы жаңа деңгейге шығару үшiн шекаралас ынтымақтастықтың барлық мүмкiндiктері мен бағыттарын пайдаланып отыр. Өзара әрекеттесудiң жаңа бағыттары, өндiрiстiк кооперация мен өзара сауданы дамыту, сонымен бiрге инновациялық технологияларды енгiзу зор қызығушылығымызды тудырып отыр. Әлбетте, мұның бәрi Мемлекет басшымыздың сауатты әрі теңгерімді саясатының арқасында мүмкiн болып отыр.

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ ҚР 64 ӘЛЕМДІК ҚОҒАМДАСТЫҚПЕН ХАЛЫҚАРАЛЫҚ БАЙЛАНЫСТАРЫ

VІI. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ МӘДЕНИ ӨМІРІНЕН • Қазақ халқының ұлттық дәстүрлері мен әдет-ғұрыптары туралы Қазақтарда баланың дүниеге келуімен байланысты әдет-ғұрыптары көп. Ешбір отбасы баласыз өзін бақытты сезіне алмайды. Дүниеге баланың келгенін естіген әр адам туыстары мен жақындарына қуанышты хабарды бірінші жеткізуге асығады. Барлығы ондай адамның жақсы хабар әкелгенін, «сүйінші» алуға келгенін бірден түсінетін. Қазақтарда, өзге көптеген халықтарда сияқты, балаға өмірінің алғашқы қырық күнінде көптеген қауіп-қатер төніп тұрады деген көзқарас сақталып

қалған, себебі мұсылмандыққа дейінгі көзқарас бойынша баланы алмастырып алатын зұлым жындардан қорғау керек болатын. Сол себептен бесіктің жанында 40 күн түні бойы шырақ жанып тұратын, себебі халықтың түсінігіне сәйкес кез келген жын-шайтан от пен жарықтан қорқатын. Нәрестелердің, яғни ұлдар мен қыздардың киімі, тіпті соған тігілетін тұмарлар бір-бірінен өзгешеленбейтін. Туыла салысымен баланы таза матаға орайтын. Матаны әдетте қарт адамдардың киімінен, не көп балалы отбасыдағы баланың жаялығынан алуға тырысатын. Артынша, қырқына дейін балаға жынысына байланыссыз дәстүр бойынша «ит көйлек» кигізетін, оны барлық рәсімдер жасалғаннан кейін кәдімгі нәрестенің жейдесімен алмастырып отырған. Бұл кезеңде әдетте бірінші, үшінші, бесінші, жетінші және қырқыншы күндер аталып отырған. Бірінші күні жастар дәстүр бойынша баланың дүниеге келуін атап өту үшін шақырусыз «шілдеханаға» жиналатын. Бұл мейрамдарда «кіндік шешенің» орны ерекше болатын. Ол баланың өмірінің алғашқы қырық күнінде аса маңызды рөл атқарады және ең құрметті қонақ болып табылады. Кіндік шеше міндетті түрде пысық, тәрбиелі, адал болуы тиіс, себебі ырым бойынша оның қасиеттері

балаға ауысатын. Ол ең құрметті қонақ болып, жоғарыда аталған күндердің әрқайсысында бала мен оның анасына сыйлықтар әкеліп отыратын. Артынша баланың қырқында «қалжа» (ананың босануынан кейін оған салт-дәстүр бойынша сый тарту) деген балаларға арналған рәсім өткізілетін. Тағамдар негізінен босанған әйелдің күш-қуатын қалпына келтіруге арналып отырған. Ең алдымен дәл соған ыстық сорпа берілетін, артынша сорпадан басқалары алатын. Мұндай жағдайға арнап жас қойды құрбандыққа шалатын және соның етін қайнататын. Мойын омыртқаға үлкен мән берілетін. Дастархан басында отырғандар сондағы етті тісімен тістеп жейтін. Мұны ең алдымен босанушы әйел, ал ең артынан «кіндік шеше» істейтін. Тамақтан кейін сүйекті тастамайтын, оны таяққа іліп киіз үйдің әйелдер жағына төбесіне іліп қоятын. Оны бала мойнын ұстай бастаған кезде ғана шешіп алатын. Қырқыншы күні балаларға арналған тағы бір мереке «қырқынан шығару» рәсімі өткізілетін. Бұл салт-дәстүрдің ерекшелігі сол, ұл балаларда бір күн бұрын (күшті және батыл болып өсу үшін), қыз балаларда бір күн кейін (тиянақты, байыпты және тіл алғыш болу үшін) өткізілетін. Баланы тұзды суға жуындыратын және жуындырғаннан кейін үстіне салт-дәстүрлік қырық қасық су құятын. Ыдысқа алдымен тиындар мен күміс әшекейлерді салып қоятын – бұл осы рәсімге қатысқан әйелдерге арналған сыйлық. Дәл осы күні алғаш рет баланың шашы мен тырнағын алатын. Бұл рәсімге тек қана әйелдер қатысатын және оларға сыйлықтар берілетін. Осы оқиғаға арнап пісірілген шелпекті тарату міндетті салт-дәстүр болып табылатын. «Ат қою» не «Азан шақыру» деген балаларға арналған салт-дәстүрге ерекше мән берілетін. Бұл салт-дәстүрдің мәні мынада болатын: бала қырқынан шыққаннан кейін ауылдың ақсақалдары жиналып және таңғы намазбен оған ат қоятын. Әдетте баланың атын туыстардың үлкені қоятын. Молда намаз оқып және баланың есімін оның құлағына тақалып үш рет айтатын. Сонымен қатар, қазақтарда «бесікке салу» салтдәстүрі болған. Бұл рәсімді баланың «кіндік шешесі» өткізетін. Ол нәрестенің үстіне жеті зат жабатын: арнайы көрпе, халат, тон және соның үстіне егер ұл бала болса, жақсы шабарман болсын деп жүген мен қамшы, сондай-ақ жын-шайтаннан қорғау үшін пышақ қоятын, ал қыз болса, бесікке сұлу болып өссін деп айна мен тарақ салатын.

65

• Шет елдердің Қазақстан Республикасындағы дипломатиялық корпусының «Әлеуметтік өмір» шежіресі

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ

66

Ү

Үндістан Елшісі Ашок Кумар Шарма және ҚР Мәдениет және Ақпарат Министрлігінің мәдениет Комитетінің Төрағасы Тілеуғали Қышқашбаев Қазақстандағы үнді мәдениет күнінің ашылуында.

(23 қазан 2012 ж, Астана)

ндістан Қазақстан тәуелсіздік алғаннан кейін Президент Нұрсұлтан Назарбаевтың ТМД елдерін қоспағанда сапармен барған алғашқы елі болды. Дипломатиялық қатынастар тұңғыш рет Алматы қаласында Үндістан Республикасының Елшілігі ашылған 1992 жылдың мамырында орнатылды, ал 1993 жылы Нью-Дели қаласында Қазақстан Республикасының Елшілігі ашылды. Екіжақты келіссөз аясында жыл сайын көптеген іс-шаралар өткізіледі. Қазақстан Республикасының Үндістандағы Елшілігінің мәдени-зиялы тіршілі саналуан әрі тартымды. Елшілік пен Үнді мәдени орталығының үнемі бірегей талғаммен айшықты етіп өткізіп тұратын дипломатиялық

Қазақстандағы Үнді мәдениетінің күндерінде “Dementia” үнді рок-тобының өнер көрсетуі.

(23 қазан 2012 ж. Астана қ)

Үндістан Елшісі Ашок Кумар Шарма “Құланшы” көркемөнер галереясында Үнді көрмесінің ашылуында (25 қазан2012 ж.Астана)

Үндістан Республикасының Елшісі Ашок Кумар Шарма Үндістан Республиканың күнінің ашылуында сөз сөйлеп тұр.

(25 қаңтар 2013ж. Астана) Үнді және қазақ музыканттарының бірлесіп өнер көрсетуі.

(10 қараша 2012 ж. Астана)

Үнді тағамдары мен мәдениеті апталығы кезінде Үнді мәдени орталығының студенттері би көрсетуде .(қаңтар 2013ж. Астана)

Үндістан Елшісі Ашок Кумар Шарма және үнді классикалық би орталығының шығармашылық тобы үнді тағамдары және мәдениеті апталығында. (қаңтар 2013ж. Астана)

67

қабылдауларын, әртүрлі көрмелерін, концерттерін екі елдің жұртшылығы мен мәдениет қауымы жоғары бағалауда. Мәселен, еліміздің қалың қауымының қатысуымен Үндістан Республикасының Күндерінің жыл сайын атап өтілуі, “Құланшы” көркемөнер галереясында көркем Үнді көрмесінің және Үнді тағамдары мен мәдениеті апталығының өткізілуі Үндістан Республикасының Қазақстан Республикасындағы Елшілігінің зиялы тіршілігіндегі жарқын әрі есте қаларлық оқиғаларының біріне айналды. Осы іс-шараларда түсірілген төмендегідей фотоэтюдтерді оқырмандар назарына ұсынып отырмыз…

Үндістан Елшісі Ашок Кумар Шарма және ҚР Мәдениет және Ақпарат Министрлігінің мәдениет Комитетінің Төрағасы Тілеуғали Қышқашбаев Қазақстандағы үнді мәдениет күнінің мерекесінде.

(23 қазан 2012 ж, Астана)

Үндістан Елшісі Ашок Кумар Шарма және үнді классикалық би орталығының тобы. Алматы қ.

(10 қараша 2012ж. Астана қ)

Алматыдағы үнді классикалық би орталығының шығармашылық тобы өнер көрсетуде.

(10 қараша 2012ж. Астана)

Қазақстан Республикасының Мұнай және Газ Вице-министрі Болат Ақшолақов Үндістанның Республика Күнінің ашылуында сөз сөйлеп тұр. (25 қаңтар 2013 ж. Астана) Үндістан Елшсі Ашок Кумар Шарма Үндістан Республикасы күнінде жалау көтеру рәсімінде. (26 қаңтар 2013 ж. Астана)

Үндістан Елшісі Ашок Кумар Шарма Халықаралық зорлықзомбылықсыз күнінің құрметіне ОАР Елшісі Шириш Сони мырзаның қатысуымен Махатма Ганди мүсінін орнатуда.

(2 қазан 2013 ж. Астана)

Сари - үнді әйелдерінің дәстүрлі киімі. Қазақ әйелдері сариді қызығушылықпен киіп көруде.

68

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ

• «Кітап қатары» (Қазақстанның сыртқы саясат саласындағы жаңа баспа басылымдарына шолу) * «Орта Азияны жаулап алу тарихы» кітабы

Шымкентте 2013 ж. 5 қаңтарында «Орта Азияны жаулап алу тарихы» үш томдығының таныстырылымы болып өтті. Ғалымдар бұл еңбекті бірегей еңбек деп атады. Белгілі кинорежиссер және продюсер Сергей Әзімов генерал-лейтенант Терентьевтің монографиясын қайта басып шығарды. Шымкентте таныстырылған үш томдық кітап өз түпнұсқасын толығымен қайталайды. Басылымның төртiншi бөлiгi жарыққа шығар алдында әлі өз кезегiн күтiп тұр. Жұмыс екi жыл уақытты алған, баспашыларға біраз еңбектенуге тура келген. Қазақстанда төрт томнан бар болғаны бiр жарым томы болыпты. Бiр кiтап Ростовтан әкелінген, екіншісін Самарқаннан табудың сәтi түстi. Генерал-лейтенант Терентьев осы басылыммен Шығыс Түркiстан губернаторының тапсырысы бойынша он сегiзiншi ғасырдың екiншi жартысында жұмыс істеген. Ғалымдардың пікірінше, «Орта Азияны жаулап алу тарихы» кiтабы Қазақстанның Ресейге қосылу үдерісін шынайы түрде көрсеткен. Сергей Әзімовтың өз еңбегін тап Шымкентте таныстырғаны кездейсоқтық емес. * «Талисман Тенгри» кiтабы

2013 жылдың ақпан айында Мәскеу қаласында Қазақстан Республикасының Ресей Федерациясындағы Елшілігінде қазақстандық жазушы Әсел Омардың «Талисман Тенгри» атты жаңа кітабының таныстырылымы болып өтті. Іс-шараға РФ ғылыми ортасының өкілдері, белгілі мәдениет қайраткерлері, жазушылар, қазақстандық белсенді студенттер мен диаспора өкілдері, сондай-ақ Елшілік дипломаттары қатысты. Таныстырылымда атап өтілгендей, «Талисман Тенгри» кітабына ежелгі түркі мифологиясы мен саяси тарихқа негізделген, ХХ ғасырдағы Қазақстан мифологиясы мен тарихына жеңіл ауысатын әңгімелер енді. Әңгімелер мистикалық реализм мен криптотарих шегінде құрастырылған. Кітапқа, сонымен қатар, түркі мәдениеті мен философиясы құрылуының негізі ретінде тәңірліктің діни тәжірибесі туралы философиялық мақалалар енген. Ол Қазақстанның білім беру, ғылым мекемелері мен кітапханаларының арасында таралды және ықылас білдірушілердің барлығы үшін қолжетімді.

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ МӘДЕНИ ӨМІРІНЕН

*

69

«Огненный Сталинград» кітабы

2013 жылдың ақпан айында Алматы қаласында «Огненный Сталинград» кітабының таныстырылымы өтті. Бұл туындының авторы белгілі қазақстандық жазушы, майдангер Леонид Гирш болып табылады. «Біздің ер жүрек буынымыз келместің тұңғиығына сүңгиін деп тұр, сол себептен мен өз арманымды іске асырып, сол жан түршігерлік шайқасты өз сөзімізбен жеткізгім келді», - дейді Л.Гирш. Автордың айтуынша, кітапқа Сталинград шайқасына қатысушылардың естеліктері, Сталинград шайқасына қатысқан жауынгерлер туралы корреспонденциялар мен очерктер, қазақстандық және ресейлік ақындардың өлеңдері, майданнан келген хаттар арқау болған. Іс-шараға Ұлы Отан соғысының ардагерлері, Қазақстан халқы Ассамблеясы Кеңесінің мүшелері, этномәдени бірлестіктердің басшылары, Алматыдағы РФ дипломатиялық өкілдігінің өкілдері және жастар қатысты. Леонид Гирш – Сталинград шайқасына қатысушы, бес орден мен 35 медальдің иегері, соғыс туралы көптеген басылымдардың авторы. * «Ұлы дала тұлғалары» кiтабы

2013 жылдың ақпан айында Астанада Мемлекет тарихы институты ғалымдарының жаңа кітаптарының таныстырылымы болды. «Ғылыми қазына» бағдарламасы аясында шығарылған «Ұлы дала тұлғалары» «Нұрсұлтан Назарбаев және мемлекет құрылысының қазақстандық үлгiсі (тарихи сала)», «Әлімхан Ермеков» және «Жұмабек Тәшенов» сынды үш басылымды біріктіріп отыр, бұл топтаманың мақсаты – Қазақстан тарихының көрнекті қайраткерлері туралы тарихи деректер мен мысалдарды, білімді көпшілікке таныту, қазақстандық отаншылдық рухында қоғамдық сананы, жасампаздық белсенділікті қалыптастыру және тәуелсіздіктің әлеуетін нығайту.

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ

70

VIІІ. АБК БАСПАСӨЗ ОРТАЛЫҒЫ ХАБАРЛАЙДЫ… Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрлігінің баспасөз брифингтері*

18 ақпан Құрметті мырзалар мен ханымдар! Өздеріңізге белгілі болып отырғандай, өткен жылдың аяғында Түркіменстанда сот үдерісі өтіп, оның шешімімен ҚР-дың 7 азаматы жергілікті Қылмыстық кодекстің 214 бабы (мемлекеттік шекараны заңсыз кесіп өту) бойынша сотталған болатын. Бір азаматымыз 8 жылға, қалғандары 7 жылға бас бостандығынан айырылған еді. Біз осыған дейін жұртшылықты хабардар еткеніміздей, бұл мәселе Сыртқы істер министрлігінің тұрақты қатаң бақылауында болып, аталған тұлғаларды босатуға ықпал жасау мақсатында барлық дипломатиялық құралдардың күллі кешені қолданылды. Түркіменстан СІМ басшыларымен тікелей келіссөздер жүргізудің нәтижесінде, сондайақ ҚР Ашхабатт ағы Елшілігінің с а лған күш-жігерінің арқасында 2013 жылдың 15 ақпанында Түркіменстан Президенті Гурбангулы Бердімұхамедовтың жарлығымен Қазақстанның аталған азаматтарына рақымшылық жасалды және бостандыққа шығарылды. Біздің азаматтарымыз қазіргі уақытта ҚР Түркіменстандағы Елшілігінің Консулымен бірге Түркменбашы қаласынан шығып кетті. Консул олармен бірге қазақ-түркімен шекарасындағы «Темірбаба» бақылау-өткізу бекетіне дейін еріп баратын болады. Осы мүмкіндікті пайдалана отырып, түркімен тарабына түсіністік танытып, азаматтарымызды босатуға ықпал жасағандары үшін алғыс айтып, сондай-ақ Алдағы уақытта да қазақ-түркімен шекарасы достық және татулық шекарасы болып қала береді деп сенім білдіргіміз келеді. Анықтама ретінде: Белгілі болып отырғандай, 2012 жылдың 19 қазанында Түркіменстан шекара қызметі ҚР-дың 7 азаматын (А.Бекбосынов, А.Кигликов, С.Майлыханов, Б.Азбергенов, О.Құнбеков, Ш.Көптілеуов, Г.Есмағанбетов) Түркіменстан Қылмыстық кодексінің 214 бабына (мемлекеттік шекараны заңсыз кесіп өту) сәйкес кінә тағып, ұстаған болатын, олардың 4-і

Маңғыстау облыстық ІІД көші-қон полициясының қызметкерлері болып табылады.

Тәжікстанда ұсталған ҚР азаматына қатысты Қазақст ан Ре спубликасының Елшілігі Тәжікстан Республикасының құқық қорғау органдары Душанбе қаласында Украина азаматтары Александр Семиряков, Василий Яремчук, Евгений Ленокты кепілдікке алып ұстап отыр деп кінә таққан Қазақстан Республикасының азаматы Сафарходжа Партоевқа қатысты қозғалған қылмыстық іс бойынша тергеу жұмыстарын мұқият бақылап отыр. С.Партоев туыстарының ақпаратына сәйкес ол Украинаның аталған азаматтарының ешқайсысын кепілдікке алып ұстамаған, олар Душанбе қаласында кедергісіз жүріп-тұрған және өз туысқандарымен тұрақты түрде байланысып тұрған. Қазақстан Елшілігінде бар мәліметтерге сай С.Партоев пен Украина азаматтарының бірі А.Семиряков арасында бизнес-қақтығыс туындаған. С.Партоев пен А.Семиряков бірлесе отырып автокөлік тасымалдау бизнесімен

* Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрлігі ХАК Төрағасының орынбасары – Ресми өкілі Жанболат Үсеновтың мәлімдеуінен.

БАСПАСӨЗ ОРТАЛЫҒЫ ХАБАРЛАЙДЫ…

айналысқан. А.Семиряков кезекті бір іскерлік операция салдарынан С.Партоевқа қарыз болып қалған. Азамат С.Партоев А.Семиряковтан ақшаны қайтаруды талап еткен. А.Семиряков бірақ ақшаны қайтарудан бас тартып, өзін және Украинаның тағы екі азаматын (В.Яремчукты, Е.Ленокты) Душанбе қаласында кепілдікке алып ұстап отыр деп туыстарына хабарлаған. А.Семиряков туысқандары дипломатиялық арналар арқылы орын алған оқиға жайлы Тәжікстан Республикасы құқық қорғау органдарын хабардар еткен Украина СІМ және құқық қорғау органдарына өтінішпен жүгінген. ҚР азаматы С.Партоев пен ТР азаматы Ш.Абдухалим осының негізінде Душанбе қаласында ұсталған. ҚР-дың Душанбедегі Елшілігі 2013 жылдың 9 және 13 ақпанында Тәжікстан Сыртқы істер министрлігіне ресми ақпарат беруді және ұсталған ҚР азаматымен кездесу ұйымдастыруды сұрап, екі мәрте жүгінген. Тәжік тарабынан жауап әлі келіп түскен жоқ.

71

Бұл мәселе ҚР СІМ мен Душанбедегі Елшілігінің тұрақты бақылауында тұр. Қосымша ақпараттың түсуіне қарай қосымша хабарлайтын боламыз.

Сириядан эвакуациялау СІМ Сириядағы ішкі саяси жағдайдың ушығуына және қауіпсіздік қатерлеріне байланысты осы елде уақытша немесе тұрақты тұратын өз азаматтарын эвакуациялау бойынша қолғабыс көрсету жұмысын жалғастыруда. Қазіргі таңда Сыртқы істер министрлігінің жәрдемдесуімен 140-тан аса Қазақстан азаматтары эвакуацияланды. Министрлік атына азаматтарымыздан алғыс хаттар тұрақты түрде келіп түсіп жатыр. Мәселен, Юлия Мухинаның отбасы алғыс хат жолдап, онда қызы мен 3 немересін Сирияның Дараа қаласынан шығару кезінде шұғыл шешім қабылдап, көмек көрсеткені үшін С ы рт қ ы і с т е р м и н и с т рл і г і м е н Қ Р - д ы ң Иорданиядағы Елшісі Болат Сәрсенбаевқа алғысын жеткізген.

72

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ

ДИПЛОМАТИЯЛЫҚ ТЕРМИНОЛОГИЯ

ҰЛЫ ДЕРЖАВАЛАР халықаралық қатынастарда жетекші рөл атқаратын және бейбiтшiлiк пен халықаралық қауiпсiздiкті сақтау үшін ерекше жауапкершiлiкті көтеретiн мемлекеттерді белгiлеу үшiн қабылданған термин. халықаралық құқықта орныққан мемлекеттердің көлеміне, саяси әсеріне, әскери және экономикалық қуатына қарамай, олардың тең құқықтық қағидаты халықаралық тәжiрибеде ұлы державалардың ерекше рөлi танылады.

2-ші дүниежүзiлiк соғыстан кейiн БҰҰ Қауiпсiздiк кеңесiнің тұрақты мүшелерi АҚШ, РФ, (КСРО 1991 ж. 5 желтоқсанына дейiн), Қытай, Ұлыбритания, Франция бейресми ұлы державалар болып есептеледi. Ұлы державалардың қазiргi мәртебесi мемлекеттердің егемендi теңдiгі қағидатына қайшы келмейді, ұлы державалардың халықаралық өмiрде алып отырған нақты рөлiнің саяси-құқықтық көрінісі болып келеді. БҰҰ Жарғысында бекiтiлген ұлы державалардың ерекше жағдайы ұлы державалардың мойнына бейресми жүктелген бейбiтшiлiк пен жалпыға бiрдей қауiпсiздiкті ұстап тұру жолындағы басты жауапкершiлiкпен түсіндіріледі. КЛАУЗУЛА халықаралық шарттағы немесе келiсiмдегі ерекше жағдай, саудада барынша қолайлы жағдай жасау режимiн беру туралы, шартқа жалпыға бiрдей қатысу туралы, жағдаяттардың түбегейлі өзгергенi туралы, халықаралық сот органының міндетті юрисдикциясы және тағы басқалар туралы әртүрлi ерекше жағдайлар мен шарттарды белгiлеу үшiн қолданылады. АРНАУЛЫ ТАПСЫРМА бір мемлекетте белгiлi бір мәселелерді қарастыру немесе белгiлi бір мiндеттi орындау үшiн екінші мемлекеттің келiсiмiмен соңғысына жiберетiн, өкiлеттiк және уақытша сипаты бар тапсырма. ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ШАРТТЫ ДӘЙЕКТЕУ Жалпы шартқа немесе онын жеке бөліктеріне уәкiлетті тұлғалардың аты-жөнiнiң бiрiншi әрiптерi жазылып, алдын ала қол қойылуы. Ол шарттың мәтiнiнің бiржола келiсiлгенін және тараптардың қол қою үшiн нұсқа ретiнде қабылдағанын куәландырады. Дәйектеу әдетте а) шарттың мәтiнi үкiметтің мақұлдауын керек еткенде; b) ресми мәтiнге қол қою қандай да бір себептермен уақытша кейiнге қалдырылғанда қолданылады. Дәйектеу шарттың күллі мәтiнiне де, оның жеке бір мақалаларына да қатысты жүргізілуі мүмкін. ШЕКАРАНЫ ШЕГЕНДЕУ Белгілі бір жердегі мемлекеттiк шекараның сызығын тексеру және қалпына келтiру және оны әдеттегiдей екi жақты сипаттағы (хаттама-суреттеу, карталар мен шекаралық таңбалардың хаттамалары түріндегі) бұрын жасалған құжаттарды негiзіндегі шекаралық таңбалармен белгiлеу. Мұндай құжаттарды тәжiрибеде шекараны шегендеу және қайта шегендеу жөніндегі аралас комиссиялар жасайды.

БАСПАСӨЗ ОРТАЛЫҒЫ ХАБАРЛАЙДЫ…

73

• «Дипломатия жаршысы» журналы оқырмандарының лебіздері Осы жарияланымның Қазақстан Республикасы тәуелсiздiгiнің 20 жылдығын мерекелейтін үстіміздегі жылы жарыққа шыққаны мені қатты қуантты. Бұл БҰҰ мен Қазақстан Республикасы арасындағы табысты да жемiстi ынтымақтастықтың тағы бiр куәсі... Өз тарабымнан және БҰҰ Қазақстан Республикасындағы күллі елдік командасының атынан Сiздi ҚР СIМ Ақпараттық-баспа кеңесі келешектегі жарияланымдарына қатысуға, ынтымақтастықтың тағы басқа да нысандарына шын көңілімнен қуанышты боламын деп сендіргім келедi. Сізге өзінің зор құрметімді бiлдiру мүмкіндігін пайдаланып отырмын. (БҰҰ-ның Қазақстан Республикасындағы Тұрақты үйлестірушісі Тулл Стивен) «Басылымның жоғары сапасын және мазмұндылығын, сондай-ақ онда берілген қазақ - поляк қатынастарының дамуы мен жалпы Қазақстан дипломатиялық қызметiнiң жұмысы туралы көлемдi ақпаратты атап өткім келедi.» (Қазақстан Республикасы дипломатиялық қызметiнiң Еңбек сiңiрген қызметкерi Т.Сүлеймен) «Бiз «Дипломатия жаршысы» журналын өте пайдалы әрі ақпараттық журнал деп есептейміз. Үндістан – Қазақстан қатынастарының қарқынды түрде өркендеп және жаңаша дамып келе жатуына орай, өзіміз құрметтейтін «Дипломатия жаршысы» журналдарыңыздың 2009 жылғы бiрiншi шығарылымында Үндістанның Қазақстан Республикасындағы Төтенше және Өкiлеттi елшiсi Мәртебелі Ашок Саджанхар мырзаның қатынастардың жаңа салалары туралы мақаласын жариялағымыз келеді. Мақаланы жариялаудың елдерімiздiң арасындағы жарқын қарым-қатынастарға белсендiлiк қосатынына сенімдiмін.» (Құрметпен, (саяси және консулдық мәселелер жөніндегі) екiншi хатшы. Ч.Манжунатх) «...Істің мәні мынада, ПРООН және ЮНФПА Атқарушы Кеңесінің делегациясы Қазақстанға сапармен бармақшы... Атқарушы Кеңеске қатысушы елдердің өкiлдерi ПРООН және ЮНФПА бағдарламаларымен танысу, жергiлiктi жерлердегi жұмысты қарап көру, сондай-ақ үкiметпен БҰҰ агенттiктерiмен ынтымақтасу мәселелерін және дамыту саласындағы елдiң қажеттiлiгiн талқылау үшiн әр түрлi елдерге мұндай сапарлармен шығады. Делегацияның қатысушылары басылымдарыңыздың данасын алуға разы болар едi деп ойлаймын.» (БҰҰ Резидент – үйлестірушісі Хаолянь Шу) «Дипломатия жаршысы» журналын шыға бастаған кезінен-ақ қызыға оқып жүрмін, онда республикамыздың сыртқы саяси қызметі, оның басшыларының бастамалары мен басқа да мәндi оқиғалар жайлы қызықты материалдар жарияланады...» (Құрметпен, Қазақстан Республикасы Дiн iстерi агенттiгiнiң Төрағасы Қ.Қ. Лама Шариф) «Күнделiктi еңбектерiңiздің, шеберліктеріңіз бен дарындылықтарыңыздың арқасында саналуан ақпараттармен қамтамасыз етіліп отырмыз. Сiздер халық пен биліктің жанды сұхбатын қамтамасыз етiп отырсыздар, ел тұрғындарының құқықтары мен мүдделерін қорғап жүрсіздер. ХАҚҚ Атқарушы комитетінің аясында өтетiн көптеген маңызды кездесулер немесе іс-шаралар дарынды да жоғары кәсіби мамандар жұмыс iстейтін «Дипломатия жаршысы» журналының назарынан тыс қалмайды. (Құрметпен, Халықаралық Аралды Құтқару қорының Атқарушы комитетiнiң Төрағасы С.Р.Ибатулин) «ҚР СIМ «Дипломатия жаршысы» журналы Қазақстан Республикасының халықаралық ынтымақтастығын мейлінше толық ашып көрсететіндіктен Әуезов атындағы Оңтүстiк Қазақстан Мемлекеттiк университетi үшiн мамандарды даярлау ісінде ерекше құнды.» (Құрметпен, Оқыту жұмысы мен ақпараттық технологиялар жөніндегі проректор У.Үмбетов)

74

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ

ҚАЗАҚСТАН ДИПЛОМАТИЯСЫ ТАРИХЫНАН

75

I. ОФИЦИАЛЬНО

(краткий обзор хронологических событий за издаваемый период)

• Визиты в зарубежные страны, встречи, выступления и интервью Президента, Министра иностранных дел Республики Казахстан, а также визиты в Республику Казахстан глав государств, правительств и официальных лиц зарубежных стран Январь – февраль 2013 года

17 января В Астане Президент Республики Казахстан

Нурсултан Назарбаев провел встречу с Генеральным секретарем Международного бюро выставок Висенте Лоссерталесом. В ходе встречи были обсуждены вопросы организации и проведения ЭКСПО-2017 в Астане, а также проверки соответствия разрабатываемых мероприятий требованиям Международного бюро выставок. Также на встрече были обсуждены дальнейшие шаги в рамках последующей работы, в первую очередь, создание организационного комитета и государственной корпорации, а также регистрация самой выставки, которая будет осуществлена в текущем году.

ВЕСТНИК ДИПЛОМАТИИ

76

18 января В Астане Президент Республики Казахстан Нурсултан Назарбаев встретился с главами зарубежных дипломатических миссий, аккредитованных в Казахстане.

Нурсултан Назарбаев принял Президента Союза торговых палат и товарных бирж Турции Рифата Хисарчиклыоглу. На встрече были обсуждены вопросы углубления и развития торгово-экономического и инвестиционного сотрудничества двух стран.

30 января

В своей приветственной речи Глава государства выразил уверенность, что наступивший год станет успешным и продуктивным для развития двусторонних отношений Казахстана с другими странами и международными организациями. Глава государства изложил стратегические цели и задачи страны на ближайшие десятилетия. Нурсултан Назарбаев отметил, что как состоявшееся, динамичное государство, Казахстан сформировал собственное видение эффективного мироустройства в новом столетии. Глава государства выразил всем главам дипломатических миссий просьбу ещё раз довести до лидеров своих стран его призыв к объединению усилий ради создания справедливого миропорядка, свободного от войн и взаимных подозрений. В завершение Президент Казахстана отметил, что от качества и активности работы зарубежных дипломатических миссий зависит динамика развития двусторонних отношений Казахстана с каждой из стран и международных организаций, пожелав успехов в работе.

• В тот же день в Астане Глава государства

В Астане Президент Ре спублики Казахстан Нурсултан Назарбаев принял Министра обороны Российской Федерации Сергея Шойгу. В ходе встречи Нурсултан Назарбаев отметил важность укрепления сотрудничества Казахстана и России во многих сферах деятельности, в том числе военной и военно-технической.

На встрече были обсуждены задачи по повышению уровня защиты границ двух государств, а также обеспечению региональной и глобальной безопасности.

4 февраля Состоялся телефонный разговор Президента Республики Казахстан Нурсултана Назарбаева с Президентом Российской Федерации Владимиром Путиным. В ходе разговора главы государств обсудили вопросы взаимодействия в рамках Плана совместных действий двух стран на 20132015 годы.

• В тот же день в Астане Глава государства Казахстан Нурсултан Назарбаев принял Президента ОАО «Лукойл» Вагита Алекперова. В ходе беседы Президент Казахстана отметил, что компания «Лукойл» является крупнейшим российским инвестором в

ОФИЦИАЛЬНО (краткий обзор хронологических событий за издаваемый период)

нефтегазовой сфере страны. Нурсултан Назарбаев подчеркнул необходимость дальнейшего укрепления сотрудничества

77

между АО «НК Казахстан инжиниринг» и «Эйрбас Милитари».

• В тот же день Президент Республики Казахстан Нурсултан Назарбаев встретился с главами компаний «Максам», «OHL» и «Next Limit Technologies». В ходе встречи, со стоявшейся в рамках визита в Королевство Испания, Нурсултан Назарбаев обсудил с руководителями ведущих испанских компаний перспективы

и развития взаимодействия в различных областях экономики.

5 февраля В рамках рабочего визита в Королевство Испания Президент Казахстана Нурсултан Назарбаев провел встречу с Президентом компании «Patentes TALGO S.A.» Карлосом Паласио Ориолем.

взаимодействия в различных сферах экономики.

6 февраля

В ходе встречи были рассмотрены вопросы взаимодействия в области разработки, производства и технического обслуживания железнодорожного оборудования, а также совместного производства пассажирских вагонов высокого уровня комфортности и безопасности.

• В т о т ж е д е н ь П р е з и д е н т Ре с п убл и к и Ка з а хс т а н Н у р сул т а н Назарбаев провел встречу с Главой компании «Эйрбас Милитари» Доминго Уренья-Расо. На встрече был рассмотрен круг вопросов, связанных с дальнейшим сотрудничеством, в том числе в сфере технического обслуживания военно-транспортной авиации. По итогам переговоров был подписан Меморандум о взаимопонимании по сотрудничеству

В Мадриде (Испания) Глава государства Казахстан Нурсултан Назарбаев встретился с Королем Испании Хуаном Карлосом I. В ходе встречи было рассмотрено взаимодействие двух стран в культурно-гуманитарной сфере, в области туризма и международной политики.

В тот же день Президент Республики Казахстан Нурсултан Назарбаев провел встречу

ВЕСТНИК ДИПЛОМАТИИ

78

с Председателем Правительства Королевства Испания Мариано Рахоем.

Нурсултан Назарбаев и Владимир Путин договорились о дальнейшем взаимовыгодном и конструктивном сотрудничестве по использованию космодрома Байконур.

18 февраля В Астане Глава государства Казахстан Нурсултан Назарбаев принял Министра иностранных дел Республики Казахстан Ерлана Идрисова. На встрече было отмечено, что внешняя политика Казахстана и в дальнейшем будет геополитически сбалансирована с фокусом на укрепление двусторонних отношений с соседними странами. Также одним из основных приоритетов внешнеполитического курса является евразийская интеграция. По итогам встречи Глава государства дал ряд конкретных поручений по реализации внешнеполитических приоритетов республики.

25 февраля На встрече был обсужден широкий круг вопросов двустороннего сотрудничества в торгово-экономической и инвестиционной сферах, а также состоялся обмен мнениями по актуальным вопросам международной повестки.

В Астане Президент Республики Казахстан Нурсултан Назарбаев встретился с членами Международного консультативного Совета.

8 февраля В Москве Президент Республики Казахстан Нурсултан Назарбаев встретился с Президентом Российской Федерации Владимиром Путиным. На встрече глав государств была достигнута договоренность о продолжении укрепления двустороннего сотрудничества по всему спектру взаимодействия, а также дальнейшей реализации Плана совместных действий на 20132015 годы.

Во встрече приняли участие экс-Президент П ол ь ш и А л е кс а н д р К ва с ь н е вс к и й , э кс Федеральный Канцлер Австрийской Республики Альфред Гузенбауэр, экс-Председатель Европейской комиссии и Премьер-Министр Италии Романо Проди. В ходе беседы были также обсуждены ключевые аспекты дальнейшего всестороннего развития Казахстана с использованием опыта европейских государств, рассмотрен ход реализации договоренно стей, до стигнутых на предыдущей вст рече. Международный консультативный совет при Президенте РК создан в 2010 году, в него входят известные

ОФИЦИАЛЬНО (краткий обзор хронологических событий за издаваемый период)

общественно-политические деятели Европы.

• В тот же день в Алматы Президент Республики Казахстан Нурсултан Назарбаев принял Секретаря Высшего Совета национальной безопасности Исламской Республики Иран Саида Джалили.

На встрече Глава государства отметил, что Казахстан, ощутивший на себе всю тяжесть ядерных испытаний, играет немаловажную роль в вопросах глобальной ядерной безопасности. Нурсултан Назарбаев подчеркнул, что наша страна, предоставляющая площадку участникам переговорного процесса, надеется на достижение компромисса по его итогам и значительное продвижение в урегулирова-

79

нии имеющихся разногласий. В свою очередь, С.Джалили поблагодарил Президента Казахстана за возможность проведения очередного раунда переговоров в Алматы и выразил надежду на их конструктивное завершение.

• В тот же день в Алматы Президент Республики Казахстан Нурсултан Назарбаев принял Верховного представителя Европейского Союза по иностранным делам и политике безопасности, Вице-Президента Европейской комиссии Кэтрин Эштон. Кэтрин Эштон прибыла в Казахстан для проведения раунда переговоров по иранской ядерной программе от группы P5+1, куда входят Великобритания, Китай, Россия, США и Франция.

ВЕСТНИК ДИПЛОМАТИИ

80

• Визиты в зарубежные страны, встречи, выступления и интервью Министра иностранных дел Республики Казахстан Январь – февраль 2013 года

14 января

15 января

В Астане состоялось первое организационное заседание Рабочей группы по человеческому измерению. В работе заседания приняли участие представители государственных органов, Парламента и политических партий Казахстана, казахстанских НПО и зарубежных правозащитных организаций, аккредитованных в Республике Казахстан. Открывая встречу, Министр иностранных дел Республики Казахстан Ерлан Идрисов отметил растущую значимость человеческого измерения в реализации государственной политики Республики Казахстан. Ерлан Идрисов призвал участников заседания к конструктивному обсуждению ключевых вопросов повестки дня, отметив, что представителям государственных органов и неправительственных организаций необходимо научиться «слушать и слышать друг друга». Участники заседания дали положительную оценку инициативе созыва Рабочей группы.

В Астане состоялась встреча Министра иностранных дел Республики Казахстан Ерлана Идрисова с Генеральным секретарем Международного бюро выставок Висенте Лоссерталесом, находящимся в нашей стране с рабочим визитом. В ходе встречи собеседники всесторонне обсудили подготовку к проведению EXPO в Астане, а также возможности использования инфраструктуры выставки после ее завершения.

21 января Состоялся рабочий визит в Астану заместителя Министра иностранных дел Исламской Республики Афганистан Джаведа Лудина, в ходе которого он провел переговоры с Министром иностранных дел Республики Казахстан Ерланом Идрисовым. Стороны обсудили текущую ситуацию в Афганистане, перспективы продвижения двустороннего политического и торгово-инвестиционного сотрудничества.

ОФИЦИАЛЬНО (краткий обзор хронологических событий за издаваемый период)

81

28-30 января

1 февраля

В Брюсселе (Бельгия) Глава внешнеполитического ведомства Республики Казахстан Ерлан Идрисов встретился с Президентом Европейской Комиссии Ж.М.Баррозу и с делегацией Европарламента.

Берлине (Германия) состоялась встреча Министра иностранных дел Республики Казахстан Ерлана Идрисова и Федерального Министра иностранных дел ФРГ Гидо Вестервелле. Стороны обменялись мнениями по взаимодействию в рамках международных объединений, рассмотрели актуальные вопросы современных международных отношений.

Собеседники отметили успех казахстанской заявки на проведение Международной выставки ЭКСПО-2017, а также актуальность ее темы – «Энергия будущего». Особое внимание было уделено перспективам вступления Казахстана в ВТО и развитию региональных интеграционных процессов (Таможенный союз и Единое экономическое пространство), важности поиска путей и форм взаимовыгодного сотрудничества. В ходе всех встреч особое внимание было уделено недавно принятой Стратегии развития Казахстана до 2050 года, задачам политической, социальной и экономической модернизации страны, развития «зеленой экономики», цели вхождения РК в число 30-ти наиболее развитых государств мира. В целом, визит в Брюссель, содержание переговоров и достигнутые договоренности подтвердили стратегический характер взаимоотношений Казахстана с ключевыми европейскими структурами.

По итогам встречи руководители дипломатических ведомств РК и ФРГ подписали совместную Декларацию, направленную на расширение сотрудничества между внешнеполитическими ведомствами двух стран.

3 февраля В Мюнхене (Германия) Министр иностранных дел Республики Казахстан Ерлан Идрисов принял участие в работе 49-ой международной конференции по вопросам безопасности. На конференции был обсужден широкий круг вопросов двустороннего сотрудничества в торгово-экономической и инвестиционной сферах, а также состоялся обмен мнениями по актуальным вопросам международной повестки. Говоря о нынешних актуальных задачах по обеспечению безопасности для нашей страны

ВЕСТНИК ДИПЛОМАТИИ

82

и региона, казахстанский Министр назвал приоритетной афганскую проблематику. «Когда мы говорим о проблемах мира и безопасности в нашей части планеты, то Афганистан стоит на первом месте», - подчеркнул он, отметив, что Казахстан прилагает все усилия совместно с партнерами по коалиции для того, чтобы принести мир и стабильность в эту страну. На полях форума казахстанский дипломат провел ряд двусторонних встреч со своими коллегами из Испании, Польши, Турции, Израиля, Италии, Председателем Генеральной Ассамблеи ООН Вуком Еремичем и рядом других участников конференции.

10-летнего Плана действий ОИС, принятого в 2005 году. По завершении работы Саммита его участники приняли Итоговое Коммюнике. В рамках Саммита Глава казахстанского внешнеполитического ведомства также провел ряд двусторонних встреч, включая встречи с Генеральным секретарем ОИС Э.Ихсаноглу, министрами иностранных дел Египта, Афганистана, Ирана, Индонезии, Кыргызстана, Пакистана, Таджикистана, Турции, а также с Министром по делам религий Египта, в ходе которых были обсуждены актуальные вопросы международных отношений и двустороннего сотрудничества.

6 февраля

12 февраля

В Каире (Египет) состоялся 12-й Саммит Организации Исламского Сотрудничества (ОИС), участие в котором приняла казахстанская

В Астане при участии Министра иностранных дел Республики Казахстан Ерлана Идрисова состоялось рабочее совещание по согласованию Дорожной карты развития парламентской дипломатии на 2013-2015 годы. В ходе встречи обсудили вопросы развития парламентской дипломатии, координации работы и взаимодействия между Парламентом Казахстана и Министерством иностранных дел. По итогам совещания участники договорились вести согласованную работу по развитию внешней политики и активизации сотрудничества с парламентами зарубежных государств.

19 февраля

делегация во главе с Министром иностранных дел Ерланом Идрисовым. В ходе пленарных заседаний и рабочих сессий Саммита состоялось обсуждение широкого круга актуальных для исламского мира проблем. В их числе были палестинский вопрос, конфликты в странах ОИС, в частности, в Мали и Сирии, и связанная с этим тяжелая гуманитарная ситуация в этих странах. Также дискутировались вопросы углубления сотрудничества между государствами ОИС в научно-технической, экономической, образовательной, культурно-социальной и других сферах, во исполнение

В Астане Министр иностранных дел Республики Казахстан Ерлан Идрисов провел встречу с Министром обороны Итальянской Республики Джампаола Ди Паола. В ходе встречи собеседники обменялись

ОФИЦИАЛЬНО (краткий обзор хронологических событий за издаваемый период)

мнениями по ряду вопросов двусторонних отношений, в частности, относительно сотрудничества в сфере обороны и безопасности, обсудили вопросы региональной безопасности, включая развитие ситуации вокруг Афганистана.

21 февраля Состоялся телефонный разговор Министра иностранных дел Республики Казахстан Ерлана Идрисова с новым Государственным секретарем США Джоном Керри. Ерлан Идрисов поздравил Джона Керри с официальным вступлением в должность Госсекретаря США. Министр иностранных дел Республики Казахстан выразил надежду на дальнейшее укрепление и углубление двустороннего стратегического партнерства по всем направлениям, включая вопросы глобальной и региональной безопасности, энергетическое и торгово-инвестиционное сотрудничество, развитие демократии и борьбу с новыми угрозами.

83

делегации – Секретарем Высшего совета национальной безопасности Ирана Саидом Джалили стороны обсудили состояние и перспективные направления двустороннего сотрудничества между Казахстаном и Ираном, вопросы взаимодействия в рамках международных организаций, обменялись мнениями по текущей ситуации в Центральной Азии.

25 февраля В Алматы в преддверии переговоров по вопросам ядерной программы Ирана Глава внешнеполитического ведомства Республики Казахстан Ерлан Идрисов провел ряд двусторонних встреч c главами зарубежных делегаций.

Ерлан Идрисов провел встречу с Верховным представителем Европейского союза по иностранным делам и политике безопасности Кэтрин Эштон, в ходе которой были обсуждены основные направления сотрудничества по линии РК-ЕС.

•

В тот же день, на встрече с главой иранской

• В тот же день в ходе встречи с заместителем Госсекретаря США по политическим вопросам Уэнди Шерман собеседники обсудили политические и торгово-экономические отношения Казахстана и США, а также вопросы глобальной и региональной безопасности.

• В тот же день состоялась встреча Ерлана Идрисова с заместителем Министра иностранных дел Российской Федерации Сергеем Рябковым. Отметив конструктивное взаимодействие между внешнеполитическими ведомствами Казахстана и России, собеседники обсудили ак-

ВЕСТНИК ДИПЛОМАТИИ

84

Индия прошли большой путь, заложив прочную основу для взаимовыгодного сотрудничества». В рамках переговоров Ерлан Идрисов со своим индийским коллегой Салманом Хуршидом состоялся обстоятельный обмен мнениями по актуальным вопросам международной повестки дня, состоянию и перспективам двустороннего взаимодействия.

туальные вопросы двустороннего сотрудничества и совместных усилий в рамках международных организаций.

3-5 марта В Дели (Индия) состоялась встреча Министра иностранных дел Республики Казахстан с Вицепрезидентом – Председателем Верхней палаты Парламента (Раджья сабха) Индии Мохаммадом Ансари. Е.Идрисов отметил, что «с момента установления дипломатических отношений Казахстан и

Стороны высоко оценили динамично развивающееся двустороннее сотрудничество, подтвердили заинтересованность в укреплении конструктивного диалога по вопросам региональной и глобальной безопасности, реабилитации Афганистана и взаимодействия в многостороннем формате, включая сотрудничество в рамках ООН, СВМДА и ШОС. На встречах с Министром нефти и природного газа Индии Веераппой Мойли и руководителями крупнейших индийских компаний были рассмотрены конкретные направления взаимодействия в области развития нефтегазовой и фармацевтической промышленности, транспортной инфраструктуры. В рамках встречи с политическими обозревателями ведущих индийских СМИ Е.Идрисов ответил на вопросы о перспективах регионального и двустороннего сотрудничества, развитии Казахстана на современном этапе, итогах состоявшихся в Алматы переговоров по иранской ядерной программе. В целом, состоявшийся визит позволил закрепить стратегический характер взаимоотношений Казахстана с Индией и определить приоритетные направления дальнейшего сотрудничества.

Ресми (шығарылатын кезеңдегі хронологиялық оқиғаларға қысқаша шолу) ОФИЦИАЛЬНАЯ ИНФОРМАЦИЯ

85

• Визиты в Республику Казахстан глав государств, правительств и официальных лиц зарубежных стран Январь – февраль 2013 года

18 февраля В Астане Председатель Агентства по делам религий Кайрат Лама Шариф провел встречу с послами стран СНГ, в ходе которой стороны обсудили организационные вопросы по подготовке международной конференции «Роль религий в странах СНГ». В обсуждении приняли участие

аккредитованные в Казахстане Чрезвычайные и Полномочные Послы Российской Федерации М.Н.Бочарников, Украины - О.А.Демин, Азербайджана - Закир Ариф оглы Гашимов, Армении В.Х.Казарян, а также старшие дипломаты посольств Беларуси, Кыргызстана, Таджикистана и Туркменистана.

ВЕСТНИК ДИПЛОМАТИИ

86

• Указы и распоряжения Президента Республики Казахстан о новых назначениях и награждениях

• Указ Главы государства Республики Казахстан Нурсултана Назарбаева от 11 февраля 2013 года о назначении Жумабаева Амангельды Чрезвычайным и Полномочным Послом Республики Казахстан в Азербайджанской Республике.

• Распоряжение Главы государства Республики Казахстан Нурсултана Назарбаева от 11 февраля 2013 года о назначении Ордабаева Самата на должность заместителя Министра иностранных дел Республики Казахстан.

• Указ Главы государства Республики Казахстан Нурсултана Назарбаева от 13 февраля 2013 года о назначении Ответственного секретаря Министерства иностранных дел Республики Казахстан Рапиля Жошыбаева Комиссаром Международной специализированной выставки «ЭКСПО – 2017». Вручение верительных грамот • 14 января 2013 года Чрезвычайный и Полномочный Посол Республики Казахстан Кайрат Умаров вручил Верительные грамоты Президенту Соединенных Штатов Америки Бараку Обаме.

• 23 января 2013 года Чрезвычайный и Полномочный Посол Республики Казахстан Бакытжан Ордабаев вручил Верительные грамоты Президенту Федеративной Республики Бразилия Дилме Руссефф.

• 20 февраля 2013 года Чрезвычайный и Полномочный По сол Республики Казахстан Алмаз Хамзаев вручил Верительные грамоты Президенту Европейской комиссии Жозе Мануэлю Баррозу.

Ресми ақпарат ИНФОРМАЦИЯ ОФИЦИАЛЬНАЯ

87

• Тематический фоторепортаж «С места событий…»

26-27 февраля В Алматы прошли переговоры по Иранской ядерной программе. В процессе приняли участие 5 постоянных государств-членов ООН (Россия, Китай, США, Франция, Великобритания), а также представители Исламской республики Иран, Германия и страны ЕС. Дипломатическую сторону Великобритании возглавил Директор Департамента по политическим вопросам МИД Саймон Гасс. От германской стороны в переговорах принял участие Политический директор МИД Германии Ханс-Дитер Лукас. Во главе Китайской делегации прибыл помощник Министра иностранных дел Китая Ма Чжаосюй. Также присутствовал заместитель Министра иностранных дел РФ Сергей Рябков. Позицию США на переговорах представил заместитель Госсекретаря по политическим вопросам Уэнди Шерман. Полномочный советник, Генеральный директор по политическим вопросам и вопросам безопасности МИД Франции Жак Одибер возглавил французскую делегацию. Казахстан, выступивший исключительно в качестве принимающей стороны, является страной, добровольно отказавшейся от ядерного оружия еще в 90-х. Государство выступает за ядерное разоружение странами, имеющими или разрабатывающими какие-либо ядерные программы, представляющие угрозу для безопасности человечества. Исламская Республика Иран во главе с секретарем Высшего совета национальной безопасности Ирана Саидом Джалили выразил благодарность Президенту Казахстана Нурсултану Назарбаеву за оказанное внимание прошедшим переговорам, и заявил, что причин и оправдания для закрытия объекта по обогащению урана в иранском Форду не существует. Он отметил, что объект в иранском Форду, который беспокоит Запад, контролируется Международным агентством по атомной энергии (МАГАТЭ). «Иран продолжит сотрудничать с МАГАТЭ, однако работа с этой организацией определяется рамками, заданными в ходе переговоров с «шестеркой» посредников», - сказал Джалили. «Как участник договора о нераспространении ядерного оружия Иран продолжит свою ядерную программу, она будет мирной. Ее планы серьезно не изменятся», - добавил он. По мнению Джалили, ядерная программа Ирана является прозрачной. В процессе переговоров «шестерка» международных посредников предложила Ирану смягчить санкции и не вводить дополнительные по линии Совбеза ООН, если Тегеран приостановит обогащение урана на объекте в городе Форду. По мнению Главы дипломатии ЕС Кэтрин Эштон, в предложениях «шестерки» учитываются пожелания иранской стороны. «Давайте дадим иранцам время изучить наши предложения», - сказала Эштон. «Мы усиленно и коллективно работали над ними (предложениями), чтобы получить ощутимые результаты от этого процесса», - сказала Эштон. Вместе с тем, по ее словам, говорить о положительных результатах можно будет после очередной встречи «шестерки» и Ирана. «Что нам еще предстоит увидеть, это то, как эксперты (на встрече в Стамбуле) смогут поработать вместе. И когда мы вернемся сюда (в Алматы) через несколько недель, мы сможем увидеть, как дальше мы сможем двигаться вперед. И вот это я назову положительным результатом», - сказала она. В свою очередь, Джалили отметил, что в Стамбуле 17-18 марта подробнее обсудят снятие санкций с Ирана. «Мы готовы к более долгосрочным шагам в дополнение к некоторым небольшим шагам. В ходе встречи мы высказали свои предложения, которые соответствуют этому, но мы сказали, что эти шаги должны быть сбалансированными. Просто снятие санкций - это хороший, серьезный шаг, но он должен быть сбалансирован», - сказал он. Известно, что «шестерка» международных посредников и Иран планируют провести переговоры на экспертном уровне в Стамбуле, а затем продолжить обсуждение ядерной программы Ирана в Алматы 5-6 апреля 2013 года. Ирану предлагают отказаться от обогащения урана с 2003 года, поскольку ядерная программа может угрожать режиму нераспространения оружия. Переговоры прерывались в 2009 году, когда Иран осудили за строительство второго завода по обогащению урана. Вниманию читателей представлен фоторепортаж с мест этих событий…

88

ВЕСТНИК ДИПЛОМАТИИ

89

IІ. МЕЖДУНАРОДНЫЕ ОТНОШЕНИЯ РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН С МИРОВЫМ СООБЩЕСТВОМ • ЮБИЛЕЙНЫЙ ПРОЕКТ «Казахстан-Испания: 20 лет сотрудничества» Бахыт Дюсенбаев, Чрезвычайный и Полномочный Посол Республики Казахстан в Королевстве Испания

О двустороннем сотрудничестве между Казахстаном и Испанией

Д

ипломатиче ские отношения между Республикой Казахстан и Королевством Испания были установлены в феврале 1992 г. Первые же годы по сле уст ановления дипотношений были отмечены интенсивными контактами на высшем уровне. Особо следует выделить первый Государственный визит Президента РК Н.Назарбаева в Испанию в марте 1994 г., когда были заложены основы отношений, со временем превратившихся в стратегическое партнерство. С тех пор состоялось восемь визитов Главы Казахстана в Испанию. Что касается руководства Испании, то поворотным пунктом, безусловно, стал официальный визит Председателя Правительства Испании Хосе Марии Аснара в Казахстан в октябре1997 г., после которого наша страна твердо заняла место ведущего партнера Испании в регионе. Благодаря достигнутым во время визитов договоренностям, казахстанско-испанские отношения быстро вышли на уровень тесного и доверительного партнерства. В 1999 г. были открыты посольства в Мадриде и Алматы (позднее испанская дипмиссия передислоцировалась в А с т а н у ) . С л е д у е т п од ч е р к н у т ь , ч т о Посольство Испании в Казахстане до сих пор остается единственным дипломатическим предст авительством ст раны в регионах Центральной Азии и Кавказа. Состоявшиеся за эти годы встречи лидеров двух стран показали их настроенность на одну волну, желание сотрудничать на благо своих народов. Официальные отношения между Президентом Н.Назарбаевым и Королем Хуаном Карлосом I, способствовавшие дальнейшему сближению наших двух государств, переросли в искреннюю и бескорыстную дружбу. Тесная связь между государственными лидерами не прервалась и в XXI веке. В 2004 г. казахстанский Президент был в числе почетных гостей на свадьбе наследного принца Испании Фелипе. После первого официального визита

испанской королевской четы в Казахстан в июне 2007 г., в качестве ответного жеста в августе 2008 г. по приглашению испанского Короля состоялся очередной визит Президента РК в Испанию. В его рамках Глава государства посетил Всемирную выставку ЭКСПО-2008 в Сарагосе, в результате приняв решение представить кандидатуру Астаны на проведение ЭКСПО-2017. Интенсивность контактов на высшем уровне сохранилась с началом нового десятилетия. В 2011 году Казахстан посетил Глава Правительства Испании Хосе Луис Родригес Сапатеро, а 5-6 февраля 2013 г. состоялся рабочий визит Президента РК Н.Назарбаева в Мадрид. В ходе визита состоялись встречи Главы государства с Королем Испании Хуаном Карлосом I и нынешним Премьер-Министром Мариано Рахоем. В настоящее время Испания является одним из наиболее надежных партнеров Казахстана в Европе. Между руководством двух стран на всех уровнях ведется постоянный и конструктивный диалог. Наглядным доказательством привилегированного характера сотрудничества служит заключение в

90

2009 г. Договора о стратегическом партнерстве между Казахстаном и Испанией. Испания стала второй европейской страной, с которой был подписан подобный договор. Суще ствует те сное взаимодействие по актуальным вопросам международной политики и в области многосторонней дипломатии. Мадрид неизменно положительно воспринимает внешнеполитические инициативы Казахстана и оказывает нашей стране поддержку в рамках Европейского Союза, руководствуясь принципом доброй воли при поддержании политического диалога. Сложилась хорошая традиция оказания обоюдной поддержки в рамках международных организаций. В качестве примеров можно назвать избрание РК на пост Председателя ОБСЕ, решение о чем было принято в 2007 г. в Мадриде в рамках председательства Испании в этой организации, а также тесное сотрудничество в рамках председательства Казахстана в 2010 г. Можно также отметить договоренность об обмене поддержкой между кандидатурами двух стран в Совет Безопасности ООН на 20152016 гг. и 2017-2018 гг., поддержку Испанией кандидатуры Астаны на проведение ЭКСПО-2017 и ее продвижение в Латиноамериканском регионе. Что касается Латинской Америки, следует отметить, что Испания представляет значительный интерес для Казахстана в качестве моста на этот континент. Испания играет видную политическую и экономическую роль в данном регионе, будучи вторым, после США, инвестором в м е с т н у ю э ко н ом и ку. Р а с ш и р е н и е с е т и дипломатических представительств нашей страны в Латинской Америке и растущая значимость этой географической области в казахстанской внешней политике делает сотрудничество на этом направлении особенно актуальным. Аналогичные соображения регионального характера имеются и у испанского Правительства, заинтере сованного в поддержании конст руктивных отношений с наиболее развитым в политическом и экономическом плане государством Центральной Азии. Этот регион является одной из менее «освоенных» Испанией областей, и Казахстан способен существенно способствовать продвижению испанских интересов в Центральной Азии. Таким образом, казахстанско-испанское политическое сотрудничество динамично развивается и это отражает текущая повестка дня. В 2013 году намечено проведение официального визита в Казахстан Председателя Правительства Испании М.Рахоя, ряда визитов на министерском уровне. Данные мероприятия позволят расширить

ВЕСТНИК ДИПЛОМАТИИ

и без того насыщенную договорно-правовую базу и придать новый импульс нашему взаимодействию. Го во р я о д о го во р н о й б а з е , хот е л б ы подчеркнуть, что Испания стала первой страной – членом ЕС, подписавшей с Казахстаном весь пакет документов в уголовно-правовой сфере. Работа на этом направлении была завершена с проведением визита Генерального прокурора РК А.Даулбаева в Мадрид в ноябре 2012 г. Двустороннее экономическое сотрудничество также развивается весьма успешно. Товарооборот между двумя странами непрерывно увеличивается и в последние годы неизменно превышает 1 млрд. долл. США. Следует отметить, что, несмотря на последствия всемирного финансового кризиса, Испания имеет большое значение для европейской и глобальной экономики, занимая четвертое место по своим объемам в ЕС. Многие испанские компании обладают уникальными инновационными технологиями и занимают ведущие позиции на мировых рынках. Учитывая стратегическое партнерство наших стран, мы заинтересованы в расширении присутствия испанского бизнеса в Казахстане. Многие крупные испанские предприятия уже активно работают в Казахстане. В частности, компания «Тальго» вышла на казахстанский рынок около 10 лет назад, а в декабре 2011 года, совместно с национальной компанией «Казахстан Темир Жолы», открыла в Астане завод по производству железнодорожных вагонов. Успешно ведется сотрудничество с корпорацией «Эйрбас Милитари». В начале 2013 года она поставила в Казахстан два военно-транспортных самолета С295. Подписан меморандум о продолжении сотрудничества. В феврале 2013 г. была достигнута договоренность о создании в Казахстане сервисного центра компании, ведется проработка вопроса о создании местной производственной площадки. Также в Казахстане успешно работают компании «Репсол», «Maксам», «Индра», «Телтроник», «ИмабеИберика», «Тальго», «MYPE», «Индитекс» и другие. Кроме того, интерес к сотрудничеству проявляют такие всемирно известные фирмы, как «OHL», «CAF», «Gamesa», а также «АGEM», «Globaltec», «OSEPSA», «IDOM», «INECO», «Eptisa» и др. Ключевым механизмом торговоэкономического сотрудничества на уровне п р а в и т е л ь с т в я в л я е т с я к а з а х с т а н с ко испанская Межправительственная комиссия по сотрудничеству в области экономики и промышленно сти, 5-е заседание которой

МЕЖДУНАРОДНЫЕ ОТНОШЕНИЯ РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН С МИРОВЫМ СООБЩЕСТВОМ

состоялось в Мадриде в июле 2012г. в рамках визита в Испанию Министра индустрии и новых технологий РК А.Исекешева. Для активизации предпринимательского взаимодействия в 2012 году был создан Деловой Совет Казахстан-Испания, в который вошли представители ведущих компаний двух стран. Заседания Совета состоялись в июле 2012 г. в Мадриде и в ноябре 2012 г. в Астане. Имеются хорошие перспективы для развития сотрудничества с Испанией в области транспорта и инфраструктуры, возобновляемой энергетики, эффективного использования водных ресурсов, сбора и переработки бытовых отходов. С учетом природно-климатических условий Казахстана, а также учитывая важную роль аграрной составляющей в экономике страны, значительный интерес для нас представляет испанский опыт в области развития сельского хозяйства и переработки сельхозпродуктов. Двустороннее взаимодействие между Казахстаном и Испанией не ограничивается политикой и экономикой. Прочный фундамент подведен под гуманитарное сотрудничество, в рамках которого особый акцент придается развитию связей между учебными заведениями Казахстана и Испании. Подписаны соглашения о сотрудничестве и обмене студентами между КазНПУ им. Абая и Университетом Комплутенсе (Мадрид), КазНУ им. аль-Фараби и университетом Кадиса. Ведется активное взаимодействие с другими испанскими вузами, в частности, университетом Гранады и университетом Кордобы. Привлекательность обучения в испанских университетах растет, что неудивительно, учитывая популярность испанского языка в мире. В частности, язык Сервантеса в настоящее время занимает второе место в мире по количеству его

91

носителей, а это около 500 миллионов человек. Кроме того, нельзя забывать, что бизнес-школы Испании традиционно занимают почетные места в международных рейтингах и входят в десятку лучших учебных заведений мира. На развитие двусторонних отношений в сфере туризма позитивное влияние оказывает регулярное участие представителей Казахстана в работе ежегодной Мадридской международной туристической выставки «FITUR». Контакты, завязываемые в ходе участия в выставке, позволяют расширять партнерские связи между туристскими организациями Казахстана и Испании, а реализация достигнутых договоренностей ведет к увеличению туристического обмена между странами. Особо следует выделить непрерывный рост числа казахстанских туристов, посещающих Испанию. Кроме того, интерес представляет изучение испанского опыта поддержки туризма с целью его использования в рамках работы по развитию туристического сектора в Казахстане. Таким образом, за короткий по историческим меркам срок отношения между Казахстаном и Испанией до стигли высокого уровня и могут считаться одними из наиболее тесных и гармоничных во внешней политике Казахстана. Всестороннее развитие отношений с Испанией в полной мере соответствует политике руководства страны на европейском направлении. Испанские власти демонстрируют глубокое понимание внутриполитических процессов в Ка з а хс т а н е , п р о в од и м ы х с о ц и а л ь н о экономических реформ. Сегодня Испания может по праву считаться одним из наиболее последовательных и надежных союзников Казахстана в Европе. Надеюсь, что ближайшее будущее позволит в полной мере использовать потенциал сотрудничества с этой интересной и самобытной страной.

ВЕСТНИК ДИПЛОМАТИИ

92

• ПОЗИЦИЯ И МНЕНИЕ ПОЛИТИКА ИЛИ УЧЕНОГО Хуан Хосе Лукас, Первый заместитель Председателя Сената Парламента Испании

Сотрудничество между Испанией и Казахстаном

У

меня была возможность познакомиться с Республикой Казахстан. Мне выпала удача принять участие в последних демократических выборах, на которых был избран Президент Н.Назарбаев. У меня сложилось впечатление, что Казахстан – это большая, быстро развивающаяся страна, которая делает значительные усилия, чтобы модернизироваться во всех смыслах. Образование, здравоохранение, качество государственных услуг, борьба с коррупцией и юридическая безопасность выступают основой политических действий Казахстана в мире, охваченном кризисом. Казахстан является членом подавляющего большинства международных организаций: ООН, Всемирный Банк и др. В 2010 г. он был председателем ОБСЕ, став первой страной из бывшего СССР, возглавившей данную организацию. Инициативы Казахстана в Центральной Азии и по созданию Съезда мировых религий показали свою состоятельность и успешность. В 1992 г. были установлены дипломатические отношения с Испанией. С самого начала они были интенсивными, причем это относится не только к рабочим и государственным визитам руководства, но и к добрым отношениям между лидерами двух стран. Не так давно Сенат Испании принял решение ратифицировать межправительственное соглашение о сотрудничестве в борьбе с преступностью, подписанное в Астане 17 июня 2011 года. Испанские бизнес-круги все больше интересуются возможностями осуществления инвестиций в Казахстане. В то же время, они заинтересованы в том, чтобы казахстанские инвестиции поступали в Испанию. Большой вклад в развитие этих благоприятных тенденций вносит Посольство Казахстана в Мадриде под руководством как предыдущего Посла Ергали Булегенова, так и нынешнего Посла Бакыта Дюсенбаева. Его широкие контакты с государственными органами и компаниями позволяют углублять познания наших стран друг о друге, как я отметил в рамках визита Генерального прокурора РК Асхата Даулбаева в ноябре 2012 г., когда он посетил Испанию во главе большой делегации и был принят с официальными почестями в Сенате Испании. Большой интерес

вызывает у нас и официальный визит Министра иностранных дел Казахстана Е.Идрисова, намеченный на май. Открываются хорошие перспективы в секторе возобновляемых источников энергии и инфраструктуры, а также в агропромышленной отрасли, нефтехимии, сфере телекоммуникаций и моды. Сегодня имеются соглашения политического характера, договоры в сфере обороны, экономические соглашения, договоры в консульской области, а также другие документы в области культуры, туризма и госуправления. Вместе с тем, будущие перспективы представляются еще более значительными. В этой связи, чрезвычайно важно интенсифицировать взаимопонимание двух стран, способствовать взаимному доверию, потому что, по моему мнению, географическая удаленность разделяет нас намного больше, чем духовные факторы. Мы живем в «глобальной деревне». С каждым днем физическая дистанция между нами сокращается. Политическая стабильность и демократическое развитие Казахстана очень важны для Испании, для Европы и Азии. Испания может стать мостом между Казахстаном и Латинской Америкой. В заключение, хочу сказать, что, в связи с моим теплым отношением к Казахстану, а также по убеждению, я очень заинтересован в развитии сотрудничества и обоюдного познания между нашими двумя странами.

МЕЖДУНАРОДНЫЕ ОТНОШЕНИЯ РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН С МИРОВЫМ СООБЩЕСТВОМ

93

• ПОЗИЦИЯ И МНЕНИЕ ДЕЛОВЫХ ПАРТНЕРОВ КАЗАХСТАНА Луис Фрага, Президент компании «World Stability Observatory», экс-сенатор

Казахстан и Испания: 20 лет дружбы

В

начале февраля 2013 года Испанию с кратким визитом посетил Президент Республики Казахстан Нурсултан Назарбаев. Визит удивил политических обозревателей по одной причине: скорость, с которой все было организовано. Причем, это не был государственный визит, программа которого шлифуется месяцами, а нечто более важное: дружеский визит. Президент Казахстана приехал, чтобы увидеть Короля Испании воочию, поинтересоваться его здоровьем. Это в полном соответствии с испанской поговоркой о том, что «друг это тот, кто с тобой в тягости и в счастье». Приверженность, постоянство и верность: обе страны никогда не отклонялись от этих важнейших элементов дружбы. Ежегодно проходят взаимные визиты на всех уровнях. Оказывается всемерная обоюдная поддержка в международных организациях. Обе страны знают, что могут рассчитывать и поддерживать друг друга в тех зонах мира, которые лучше знаем. И все это на доверительной основе. Добавим кое-что еще: в свое время наши страны приняли верные решения. Известно, что всякая неудача вытекает из ошибки в расчетах. Однако обратное утверждение еще более верное: нет успеха, за которым не стоит просчитанное решение. Нет сомнения, что 20 лет назад наши страны приняли верное решение установить дипломатические отношения и обменяться посольствами. Стремительность действий наших стран после распада СССР нельзя недооценивать, и это является еще одним поводом для взаимных поздравлений. Давайте посмотрим в будущее.Вопрос заключается в следующем: что нам надо улучшить? Ответ очевиден: экономические отношения. Привлекает внимание небольшой объем испанских инвестиций в Казахстан, и то, что так мало испанских компаний получают контракты в Казахстане. Уместен вопрос: почему? Неужели так плохи испанские компании? Хромает качество их продуктов и услуг? Конечно, это не так. Испанские компании превосходят по качеству и гибкости своих основных европейских конкурентов и, вдобавок, запрашивают гораздо более

конкурентоспособную цену. В чем же тогда проблема? По моему мнению, необходимо добиться прогресса на двух направлениях. Во-первых, это касается политики многих испанских компаний на восточном векторе. Во-вторых, что еще более важно, нужно улучшить государственную поддержку действиям наших компаний в Центральной Азии. Многие испанские предприятия по-прежнему ориентируются на свои традиционные рынки. Может показаться даже, что они боятся выходить на рынок стран бывшего СССР. Это ошибочное мнение, и, в особенности, в отношении Казахстана, о котором можно сказать следующее. Во-первых, это правовое государство. Во-вторых, это рыночная экономика. Прочное и надежное правовое государство и великолепная рыночная экономика, в которую стоит вкладывать деньги и где можно вести бизнес. Что сказать о так называемой «государственной поддержке»? Выше я уже отметил, что многое оставляет желать лучшего. Наши европейские соседи не скупятся на государственную поддержку, когда хотят, чтобы их страна получила контракт. Успех трех или четырех европейских стран, конкурентов Испании, зиждется на поддержке успешно действующих в Казахстане компаний

94

– от парламентских делегаций до постоянных визитов в Казахстан на министерском уровне. Ясно, что Испании придется сделать в этой области большое усилие. Остается надеяться, что в недалеком будущем так и будет. Как бы то ни было, баланс наших двусторонних отношений превосходен. Казахстан – дружественная страна, у которой мы, испанцы, готовы усвоить основной урок, который она дала миру: способность к проведению реформ для постоянного прогресса, как показывает документ «Стратегия Казахстан – 2050», недавно разработанный и обнародованный Президентом

ВЕСТНИК ДИПЛОМАТИИ

Республики Казахстан. Учитывая вышеизложенное, хотел бы подытожить все сказанное и особо подчеркнуть следующее. Несмотря на всю работу, которую предстоит провести в ближайшие годы Президенту Республики Казахстан для запуска столь амбициозной программы реформ, вызывают удивление его всеобъемлющая чуткость, понимание и благодушие к дружественным народам, партнерам, друзьям. Это – символ того, что наши двусторонние отношения в будущем будут только развиваться и укрепляться.

МЕЖДУНАРОДНЫЕ ОТНОШЕНИЯ РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН С МИРОВЫМ СООБЩЕСТВОМ

95

Хосе Мария де Ориоль Фабра, Генеральный директор «Патентес Тальго»

«Тальго» в Казахстане: история успеха

П

риход «Тальго» в Казахстан состоялся несколько лет назад, когда в конце 90-х годов компания провела несколько деловых операций. Их результатом стала поставка в Казахстан в июле 2000 года состава из 6 поездов для того, чтобы на деле доказать то, во что трудно было поверить: что используя технологию производства вагонов «Тальго», продолжительность поездок можно существенно сократить. С использованием казахстанского локомотива и без внесения каких-либо изменений в инфраструктуру испытания показали, что занимающая 23 часа поездка из прежней столицы Алматы в новую столицу Астану, разделенных 1350 километрами, сократилась до 12 часов, что и требовалось доказать. Необходимо отметить, что выигрыш во времени будет еще более значительным в будущем, если казахстанские локомотивы смогут разгоняться свыше 140-160 километров в час, учитывая, что вагоны «Тальго» могут выдерживать скорость до 200-220 километров. Это достижение поразило руководство казахстанских железных дорог. В результате в декабре 2000 г. состоялось подписание договора о приобретении «Казахстан Темир Жолы» двух составов из 22 пассажирских вагонов на общую сумму в 27,4 млн. долларов США. Это стало важной вехой в истории «Тальго», так как компания вошла на рынок бывшей советской республики с большим потенциалом, значительными ресурсами и растущим весом на международной арене. В каждый из 22-вагонных составов «Тальго» входят 12 плацкартных вагонов, 3 купейных вагона и 3 вагона класса люкс, 1 вагон-ресторан, 1 вагон-бистро, 1 одноосевой и 1 двухосевой вагон для технического обслуживания. Длина каждого состава составляет около 290 метров. Они рассчитаны на температуру от +45 до -40. Эти два состава были поставлены в июле 2003 года и в настоящее время находятся в эксплуатации на линии между двумя главными городами Казахстана – Алматы и Астаной. Значительное сокращение времени поездки, а также выросшие безопасность и комфорт поездов «Тальго» коренным образом изменили железнодорожную линию Алматы – Астана, сделав ее прямым конкурентом авиалиний и дорожного транспорта.

Однако на этом история не кончается. В декабре 2001 года, всего через два месяца после начального заказа, переоборудованный состав из 6 вагонов был поставлен компании КТЖ. Это было сделано по личной просьбе Президента Республики Казахстан г-на Назарбаева, который хотел, чтобы поезд «Тальго» принял участие в празднествах по случаю 10-летия независимости республики. С этого момента данный поезд «Тальго» находится в эксплуатации между Алматы и Чимкентом, расположенным на юге страны. В мае 2003 года четвертый состав из четырех вагонов был поставлен, чтобы пополнить изначальный состав из 6 вагонов, доведя их число до 10. С 2001 года «Тальго» на высочайшем уровне осуществляет в Алматы обслуживание и ремонт этих поездов, добившись очень высоких показателей надежности и нахождения в эксплуатации, не уступающих испанскому и европейскому уровню. Благодаря качеству продукции и хорошему сервису, в июле 2010 г. КТЖ и «Тальго» было создано совместное предприятие «Тальго – Тулпар» по производству в РК 3 тысяч пассажирских вагонов в течение следующих 10 лет. Несколько месяцев спустя, в ноябре 2010 г. был размещен первый заказ на 420 вагонов, а в декабре 2011 г., за ре-

96

кордный срок, новый завод был открыт в Астане. Та к и м о б р а з ом , у с и л и я « Та л ь г о » п о в хо ж д е н и ю н а т а ко й в а ж н ы й р ы н о к принесли свои плоды, и сегодня работа в Казахстане является для «Тальго» самым большим промышленным проектом за пределами Испании. Это история успеха, основанного на

ВЕСТНИК ДИПЛОМАТИИ

технологии «Тальго», которая позволила улучшить железнодорожные пассажирские перевозки, создать большую промышленную сеть с новыми поставщиками и, на основе передачи ноу-хау, производить в местных условиях поезда «Тальго» с использованием новейших и самых продвинутых технологий.

МЕЖДУНАРОДНЫЕ ОТНОШЕНИЯ РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН С МИРОВЫМ СООБЩЕСТВОМ

•

97

ПОЗИЦИЯ И МНЕНИЕ СООТЕЧЕСТВЕННИКА ИЗ ЧИСЛА КАЗАХСТАНСКОЙ ДИАСПОРЫ В ИСПАНИИ

Берик Нурболатов Инженер компании «Teкникас Реунидас» (Испания)

Со слов соотечественника: взгляд из Испании

В

от уже пять лет, как я живу в Испании и каждый день открываю что-то новое про нее, про страну с огромной историей, с культурными достопримечательностями, с ее знаменитыми пляжами, традиционной кухней и доброжелательным населением. Каждая провинция, каждый город, каждая деревня имеет что-то общее, называемое «de español», и в то же время что-то свое традиционное, начиная от архитектуры и заканчивая местной кухней. Испания, страна, привлекательная своими технологиями в сфере транспорта, сельского хозяйства, технологии упаковочного производства, фермерства и туризма, служит отличным примером и источником для будущего развития сфер производства и у нас в стране. С каждым годом все больше испанцев узнают про нашу страну и открывают для себя ее культуру, историю и общество. У меня много знакомых, которые изучают историю и культуру Казахстана и Средней Азии, и неоднократно совершают поездки для изучения и развития культурных вопросов. Несколько раз в год мы проводим собрания и форумы среди испанцев, наших соотечественников и представителей стран СНГ для культурного знакомства с той или иной страной. Думаю, у нас трудно найти мальчишку, который не знает такие испанские клубы, как «Реал Мадрид» или «Барселона», или взрослого, кто не слышал про Дон Кихота и Сервантеса. Припоминается один случай, имевший место пару лет назад. Я как-то возвращался от своего друга, который живет за Мадридом в 60 километрах. Проезжая очередной населенный пункт, именуемый Pinto, меня остановил дорожный патруль (Guardia Civil). Сотрудник полиции поздоровался и вежливо попросил мои документы и технический паспорт. Я достал свои документы и протянул их ему. Посмотрев на меня оценивающе, он спросил: - Вы увлекаетесь велоспортом? Я вижу, у вас на лобовом стекле висит игрушка с эмблемой команды «Астана». Я ответил, что я из Казахстана и «Астана» наша национальная команда по велоспорту, и поэтому этот сувенир

сине-желтого цвета, в форме крошечной футболки команды «Астана» висит у меня в машине. Мельком взглянув на мои документы, он поведал, что увлекается велоспортом и прекрасно знает нашу национальную команду, знает про Винокурова, Базаева, ну и конечно, про Контадора, выступавшего за «Астану» (кстати, проживающего в городке Pinto, возле которого меня и остановили). Проверив мои документы, он пожал мне руку, со словами: «У вас большая страна и прекрасные спортсмены». Признаюсь, было приятно до глубины души за такое отношение и сознание того, что «Астана» больше, чем команда. Если в Казахст ане болеют за «Реал Мадрид» и «Барселону» и ждут очередного матча, то и в Испании немало людей, которые болеют за «Астану», ездят на туры и коллекционируют майки нашей команды. Казахстан является для Испании страной с глубокой историей, которую надо открывать все глубже; страной сотрудничества в сфере культуры и бизнеса. Считаю, что Казахстан является страной огромных возможностей на рынке промышленности и сельского хозяйства, где Испания может внести свой весомый вклад для взаимовыгодных отношений.

ВЕСТНИК ДИПЛОМАТИИ

98

• КАЗАХСТАН и ИСПАНИЯ: цифры и факты Справка: Дипломатические отношения между Республикой Казахстан и Королевством Испания установлены 11 февраля 1992 года. Посольство Республики Казахстан в Испании открыто в январе 1999 года. Посольство Испании в Казахстане открыто в июне 1999 года. С 25 января 2012 г. Чрезвычайным и Полномочным Послом Казахстана в Испании является Дюсенбаев Бахыт Амангельдинович. С 11 мая 2012 г. Чрезвычайным и Полномочным Послом Испании в РК является Мануэль Ларротча Парада.

I. Политические отношения

И

спания является одним из ключевых политических партнеров Казахстана в Европе. Испания стала второй европейской страной, с которой Казахстан в 2009 году подписал Договор о стратегическом партнерстве. Испания также является первой страной – членом ЕС, с которой Казахстан заключил весь пакет договоров о сотрудничестве в уголовно-правовой сфере. Динамика и содержание встреч на высшем уровне свидетельствуют об особом характере двустороннего партнерства. Налажен постоянный, плодотворный контакт глав государств. Начиная с 1994 г., состоялся целый ряд визитов и встреч на высшем уровне. Так, Президент Республики Казахстан Нурсултан Назарбаев посетил Испанию 7 раз, последний визит состоялся в феврале 2013 года. В свою очередь, состоялись 3 визита Короля Испании Хуана Карлоса I в Казахстан, последний визит состоялся в 2007 году.

ІІ. Торгово-экономические отношения

С

егодня двусторонний товарооборот стабильно составляет около 1 млрд. долл. США. В 2012 году товарооборот составил 996 млн., в том числе экспорт – 768 млн., импорт - 228 млн. Товарная структура товарооборота весьма стабильна. Основную часть экспорта из РК в Испанию составляют нефть и ее производные - 75%, изделия из неблагородных металлов, прокат и свинец - 23%. Из Испании импортируются промышленное, сельскохозяйственное и медицинское оборудование, транспортные средства, продукция химической отрасли. В настоящее время в Республике Казахстан зарегистрирован целый ряд малых и средних СП с участием испанского капитала. Успешно работают на рынке республики такие компании, как «Репсол», «Maксам», «Индра», «Телтроник», «Имабе Иберика», «Тальго», «MYPE», «Индитекс» и др. Кроме того, интерес к сотрудничеству проявляют такие всемирно известные компании, как OHL, CAF, Gamesa, а также АGEM, Globaltec, OSEPSA, IDOM, INECO, Eptisa и др. Ключевыми механизмами торгово-экономического сотрудничества являются Казахстанско-Испанская Межправительственная Комиссия по сотрудничеству в области экономики и промышленности (МПК) и Деловой Совет Казахстан-Испания.

5-е заседание МПК и 1-е заседание Делового Совета состоялись в Мадриде в июле 2012 г. Второе заседание ДС прошло в Астане 5-6 ноября 2012г. в рамках визита делегации испанских компаний в РК.

ІІІ. Культурно-гуманитарное сотрудничество

А

ктивное сотрудничество ведется в культурно-гуманитарной сфере. Особый акцент придается развитию взаимодействия между учебными заведениями Казахстана и Испании. Подписаны соглашения о сотрудничестве и обмене студентами между КазНПУ им. Абая и Университетом Комплутенсе (Мадрид), КазНУ им. аль-Фараби и университетом Кадиса. Ведется активное взаимодействие с другими испанскими вузами, в частности, университетом Гранады и университетом Кордовы. На регулярной основе проводятся культурные мероприятия. К примеру, весной и осенью 2012 г. в Барселоне и в Мадриде состоялся показ цикла «Казахстан и кино: 1970-2011».

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ӘЛЕМ ҚОҒАМДАСТЫҒЫМЕН ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ҚАТЫНАСТАРЫ

Ф О Т О С Е С С И Я о деятельности Посольства Республики Казахстан в Королевстве Испания

99

ВЕСТНИК ДИПЛОМАТИИ

100

Визит Президента Республики Казахстан Н.А. Назарбаева в Королевство Испания в 1994 г.

Визит Президента Республики Казахстан Н.А. Назарбаева в Королевство Испания в 2000 г.

Визит Президента Республики Казахстан Н.А. Назарбаева в Королевство Испания в 2000 г.

Визит Президента Республики Казахстан Н.А. Назарбаева в Королевство Испания в 1994 г.

Визит Министра иностранных РК Е.А. Идрисова в Королевство Испания в 2000 г.

Визит Президента Республики Казахстан Н.А. Назарбаева в Королевство Испания в 2001 г.

Визит Президента Республики Казахстан Н.А. Назарбаева в Королевство Испания в 2006 г.

Визит заместителя Премьер-Министра РК К.К. Масимова в Королевство Испания в 2006 г.

Визит Президента Республики Казахстан Н.А. Назарбаева в Королевство Испания в 2001 г.

Казахстанский велогонщик В. Винокуров в Королевстве Испания в 2006 г.

Визит Короля Испании Хуана Карлоса I в Республику Казахстан в 2007 г.

101

Визит Президента Республики Казахстан Н.А. Назарбаева в Королевство Испания в 2000 г.

Визит Президента Республики Казахстан Н.А. Назарбаева в Королевство Испания в 2000 г.

Визит Президента Республики Казахстан Н.А. Назарбаева в Королевство Испания в 2000 г.

Визит Министра транспорта и коммуникации РК К. Масимова, Министра иностранных РК Е. Идрисова в Королевство Испания в 2000 г.

Визит Президента Республики Казахстан Н.А. Назарбаева в Королевство Испания в 2006 г.

Визит Президента Республики Казахстан Н.А. Назарбаева в Королевство Испания в 2004 г.

Визит Короля Испании Хуана Карлоса I в Республику Казахстан в 2007 г.

Визит Президента Республики Казахстан Н.А. Назарбаева в Королевство Испания в 2006 г.

Визит Короля Испании Хуана Карлоса I в Республику Казахстан в 2007 г.

Визит Короля Испании Хуана Карлоса I в Республику Казахстан в 2007 г.

Визит Короля Испании Хуана Карлоса I в Республику Казахстан в 2007 г.

ВЕСТНИК ДИПЛОМАТИИ

102

Визит Короля Испании Хуана Карлоса I в Республику Казахстан в 2007 г.

Визит Короля Испании Хуана Карлоса I в Республику Казахстан в 2007 г.

Вручение Верительных грамот Чрезвычайным и Полномочным Послом Республики Казахстан Б.Дюсенбаевым Королю Королевства Испания в 2012 г.

Вручение Верительных грамот Чрезвычайным и Полномочным Послом Республики Казахстан Б.Дюсенбаевым Королю Королевства Испания в 2012 г.

Визит Президента Республики Казахстан Н.А. Назарбаева в Королевство Испания в 2013 г.

Визит Президента Республики Казахстан Н.А. Назарбаева в Королевство Испания в 2013 г.

Визит Короля Испании Хуана Карлоса I в Республику Казахстан в 2007 г.

Визит Генерального Прокурора Республики Казахстан А.Даулбаева в Королевство Испания в ноябре 2012 г.

Визит Генерального Прокурора Республики Казахстан А.Даулбаева в Королевство Испания в ноябре 2012 г.

103

Визит Короля Испании Хуана Карлоса I в Республику Казахстан в 2007 г.

Визит Короля Испании Хуана Карлоса I в Республику Казахстан в 2007 г.

Визит Короля Испании Хуана Карлоса I в Республику Казахстан в 2007 г.

Визит Президента Республики Казахстан Н.А. Назарбаева в Королевство Испания в 2008 г.

Визит Заместителя Премьер-Министра Республики Казахстан - Министра индустрии и новых технологий Республики Казахстан А.Исекешева в Королевство Испания в июле 2012 г.

Визит Председателя Национального банка Республики Казахстан Г.Марченко в Королевство Испания в ноябре 2012 г.

Визит Президента Республики Казахстан Н.А. Назарбаева в Королевство Испания в 2013 г.

Визит Президента Республики Казахстан Н.А. Назарбаева в Королевство Испания в 2013 г.

Визит Президента Республики Казахстан Н.А. Назарбаева в Королевство Испания в 2013 г.

ВЕСТНИК ДИПЛОМАТИИ

104

Еркин Ахинжанов, Директор Департамента Европы МИД РК

Эволюция и состояние стратегического партнерства Казахстана с Европейским Союзом

В

современных условиях развития углубление и расширение сотрудничества с Европейским Союзом, одним из ключевых политических и экономических партнеров Казахстана, является стратегическим приоритетом внешней политики нашей страны. Это было выделено в недавнем Послании народу Казахстана, в котором определен новый курс политического развития и социально-экономической модернизации страны до 2050 года. В этом году Астана и Брюссель отмечают 20-летие установления дипломатических отношений между Казахстаном и Евросоюзом. Как раз накануне этой знаменательной даты – 2 февраля состоялся визит Министра иностранных дел РК Е.Идрисова в Брюссель, где с руководством ЕС были обсуждены итоги политического взаимодействия и намечены перспективные направления сотрудничества. За прошедшие годы нашими странами проделан большой путь к отношениям динамичного и зрелого партнерства, характеризующегося высокой политической активностью, плотным взаимодействием на международной арене и эффективным сотрудничеством в экономической сфере. Сегодня Казахстан и Евросоюз рассматривают друг друга как стабильных и предсказуемых партнеров. Позиции наших стран совпадают по большинству ключевых вопросов международной и региональной политики. Астана и Брюссель наладили тесный диалог в рамках международных организаций и общеевропейских институтов. Благодаря совместным усилиям по реализации Соглашения о партнерстве и сотрудничестве между Казахстаном и ЕС, Государственной программы РК «Путь в Европу» и Стратегии ЕС в отношении Центральной Азии, заложен прочный фундамент для дальнейшего развития двустороннего сотрудничества, запущены перспективные проекты в экономической и гуманитарной областях. Особо следует отметить интенсивность и доверительный характер политических контактов на высшем уровне. В частности, мощный импульс развитию казахстанско-европейского диалога придал официальный визит Главы нашего государства Н.А.Назарбаева в Брюссель в 2010 году. Высокая оценка современного состояния и перспектив двустороннего сотрудничества была дана в ходе встреч Президента Н.А.Назарбаева с Пред-

седателем Европейского Совета Херманом Ван Ромпёем и Председателем Европейской Комиссии Жозе Мануэлем Баррозу, состоявшихся в 2011 году. Поддерживаются регулярные контакты на уровне глав внешнеполитических ведомств Казахстана и Европейского Союза. В ноябре 2012 года состоялся визит в Астану Верховного представителя ЕС по иностранным делам и политике безопасности Кэтрин Эштон. Также прорабатывается вопрос об организации в этом году визита в Казахстан Председателя Европейской Комиссии Ж.М. Баррозу. Эффективно функционирует система двусторонних структур Казахстан-ЕС. Ежегодно проводятся отраслевые диалоги по вопросам правосудия, свободы и безопасности, защиты прав человека, торговли, инвестиций, транспорта, энергетики, охраны окружающей среды. Поддерживается активное взаимодействие с Европейским Парламентом. Стратегический характер партнёрства Казахстана с ЕС особенно отмечается в контексте экономических связей. Европейский Союз прочно занял позицию ведущего торгового и инвестиционного партнера Казахстана, опережая Россию и Китай. Объем внешнеторгового оборота РК - ЕС в 2012 году составил 54 млрд. долларов США. На долю ЕС приходится 49% внешнеторгового оборота и 45% всех прямых иностранных инвестиций в

МЕЖДУНАРОДНЫЕ ОТНОШЕНИЯ РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН С МИРОВЫМ СООБЩЕСТВОМ

экономику РК. За период с 1993 по 2012 годы валовый приток прямых инвестиций из стран ЕС в экономику Казахстана составил $70 млрд. (из $160 млрд. всего привлеченных). Дальнейшему развитию торговых отношений между крупными промышленными предприятиями Казахстана и стран ЕС будет способствовать решение о прекращении антидемпингового расследования по желтому фосфору, экспортируемому из Казахстана в страны ЕС, которое было принято Европейской Комиссией в начале этого года. В целом, это решение еще более утвердило нас в понимании необходимости скорейшего принятия положительного решения о придании Евросоюзом Казахстану статуса страны с рыночной экономикой. Одной из главных стратегических задач является углубление действующего формата энергетического диалога, новый импульс которому придал состоявшийся в 2011 году визит в Казахстан Еврокомиссара по энергетике Г.Оттингера. При этом предполагается развивать диалог сразу по нескольким отраслевым направлениям - реализация нефтегазовых проектов, повышение энергоэффективности и энергосбережения, широкое применение возобновляемых источников энергии, использование атомной энергии в мирных целях, развитие электроэнергетики и чистых энергетических технологий. Несмотря на определяющую роль энергетических и транспортных вопросов в контексте экономического сотрудничества с ЕС, Казахстан не намерен ограничиваться этими отраслями. Наша страна сегодня ставит перед собой стратегические цели развития, имеющие комплексный характер. В этой связи Казахстан приветствует желание Евросоюза оказывать содействие в диверсификации нашей экономики, а также участие государств Европы с высоким уровнем технологического развития в реализации Программы форсированного индустриально-инновационного развития Казахстана. Большие надежды мы возлагаем на развитие полноценного сотрудничества с Европейским инвестиционным банком, соглашение с которым было подписано в 2010 году. Казахстан придает большое значение реализации инициативы об упрощении визового режима с ЕС. В последнее время мы получаем положительные сигналы из Брюсселя и надеемся, что уже в обозримом будущем Диалог по взаимному упрощению визового режима обретет системную основу и будет начата работа над соответствующим соглашением. Мы убеждены, что свобода передвижения является одним из элементов расширенного

105

партнерства. Особенностью казахстанско-европейского сотрудничества в последние годы стало усиление его региональной составляющей. Казахстан был активно вовлечен в разработку новой Стратегии ЕС по ЦА и продвижение различных новаций, в том числе предложений по ее реализации с учетом как регионального, так и индивидуально-странового подходов, а также согласование Национальных приоритетов для стран Центральной Азии. Стали традиционными встречи в формате «ЕС - Центральная Азия» на уровне глав внешнеполитических ведомств, в ноябре 2012 года в Бишкеке состоялась уже 6-я такая встреча. Казахстан поддерживает дальнейшую реализацию «Стратегии нового партнерства» между ЕС и странами Центральной Азии. Считаем, что Стратегия является необходимым и своевременным документом в плане обеспечения стабильности не только в регионе Центральной Азии, но и на евразийском континенте в целом. Одним из ключевых пунктов сегодняшней повестки дня отношений Казахстана с Европейским Союзом является разработка нового Соглашения о расширенном партнерстве и сотрудничестве. Казахстан видит в подписании нового всеобъемлющего Соглашения с ЕС большой шанс юридического закрепления нового уровня взаимоотношений между сторонами и создания прочной правовой основы для дальнейшего развития потенциала сотрудничества. В настоящее время существует немало сфер, где присутствует четкий общий интерес наших стран для продолжения взаимодействия – не только торгово-экономическое партнерство, но и борьба с современными угрозами и вызовами, а также содействие международной безопасности и стабильности. Для нас главное предназначение нового договора - наполнить конкретикой само понятие «продвинутого партнерства» и создать эффективный инструментарий для его реализации на практике. На текущий момент состоялись 3 раунда официальных переговоров по Соглашению. Ведется подготовка к 4-му раунду переговоров, который планируется провести в этом году в Брюсселе. Содержание будущего соглашения РК-ЕС рассматривается с учетом перспективы присоединения Казахстана к ВТО и развития Таможенного союза и Единого экономического пространства. Чтобы в полной мере раскрыть большой созидательный потенциал отношений Казахстана и ЕС, нам необходимы новые шаги навстречу друг другу, основанные на конструктивном диалоге, взаимном уважении и признании многообразия путей развития.

ВЕСТНИК ДИПЛОМАТИИ

106

III. МЕЖДУНАРОДНЫЕ ДОГОВОРА РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН Январь-февраль 2013 г.

• Договор об Объединенной коллегии таможенных служб государств-членов Таможенного союза, совершенный в Москве 22 июня 2011 г. Вступил в силу 22. 01. 2011г.

• Протокол о внесении изменений и дополнений в Соглашение между Правительством Республики Казахстан и Правительством Французской Республики об обеспечении транзита военного имущества и персонала через территорию Республики Казахстан в связи с участием Вооруженных Сил Французской Республики в усилиях по стабилизации и восстановлению Исламской Республики Афганистан, подписанный в Астане 21 ноября 2009 г. Вступил в силу 26. 01. 2013 г.

• Соглашение между Правительством Республики Казахстан и Правительством Республики Индонезия об освобождении от виз владельцев дипломатических и служебных паспортов, подписанное в Джакарте 13 апреля 2012 г. Вступило в силу 26. 01. 2013 г.

• Соглашение между Правительством Республики Казахстан и Правительством Государства Израиль о сотрудничестве в сфере исследования и использования космического пространства в мирных целях, подписанное в Астане 30 июня 2009 г. Вступило в силу 04. 02. 2013 г.

• Соглашение между Правительством Республики Казахстан и Правительством Азербайджанской Республики о взаимном предоставлении земельных участков для строительства зданий дипломатических представительств, подписанное в Алматы 20 октября 2011 г. Вступило в силу 06. 02. 2013 г.

ДВУСТОРОННЕЕ И МНОГОСТОРОННЕЕ СОТРУДНИЧЕСТВО

107

ІV. КОНСУЛЬСКАЯ СЛУЖБА Акилино Мата, Почетный Консул Республики Казахстан в Королевстве Испания

Об особенностях отношений между Испанией и Казахстаном

В

скором времени Республика Казахстан отметит 22-ю годовщину своей независимости. Установление дипломатических отношений между РК и Испанией практически совпало с этим событием. Прошло больше 10 лет с момента обмена послами. По историческим меркам, это короткий период, однако достаточный в нашем быстроразвивающемся мире, чтобы подвести первые итоги двусторонних отношений. Можно смело утверждать, что отношения очень прочные. Несмотря на удаленность, различные культурные и даже геополитические реалии, они очень гармоничны. Свою лепту внесли и экстраординарные факторы, как, например, отношения и личная дружба между руководителями двух стран, которые берут свое начало еще до обретения Казахстаном независимости. В 1991 г. прошли встречи в рамках визита в Мадрид тогда еще первого секретаря и нынешнего Президента Н.Назарбаева. Тогда и были заложены основы личных отношений. Испанская модель перехода к демократии также оказалась полезной для Казахстана, который стоял тогда перед началом нового пути. Учитывая данные отношения, все последующее развитие не должно удивлять нас. В качестве исторических вех нужно выделить председательство Республики Казахстан в ОБСЕ, достигнутое на конференции в Мадриде, и регулярные обмены визитами глав государств и правительств. Развитие Республики Казахстан было таким стремительным и удивительным, что даже для тех, кто знает и часто посещает страну, она во многих аспектах стала неузнаваемой, не столько в связи с макроэкономическими показателями, сколько в связи с изменением ее городов и аспектов общественной жизни. Уже нельзя говорить, что это развивающаяся страна, это – развитое государство. Многое предстоит сделать, однако скорость и ускорение этих трансформаций позволят достигнуть цели. Казахстанское общество отличается своей жизненной силой. Уже прошло 13 лет с того времени, когда с подачи первого опытного Посла Алмаса Хамзаева,

преемником дела которого стал молодой нынешний Посол Бакыт Дюсенбаев, я был удостоен чести стать Почетным Консулом РК в Барселоне, столице автономного сообщества Каталония. Столица Каталонии Барселона является первым городом и коммерческим портом Средиземноморья. Каталония – экономически наиболее важное сообщество Испании и один из 5 моторов Европы. Регион имеет развитую индустрию, малые и средние предприятия, а также занимает первое место по количеству приезжающих туристов. Имеются различные кластеры – мировые лидеры в области медицинских исследований и фармацевтики, прикладной медицины, нанотехнологий, новых электронных технологий, и мощный кластер производств, связанных с автомобильным и агропромышленным сектором, машиностроением, охватывающих генетику растений и животных, производство продуктов и животноводство, и все современные новые технологии продовольственной цепочки. Модель Барселоны и ее муниципальных услуг признана успешной на международном уровне. Это – промышленный, научный, культурный, туристический город. Ее урбанизм, архитектура и муниципальные услуги являются примером

108

для подражания и сотрудничества для основных городов мира.

60% всей продукции Каталонии предназначено для экспорта, и только 40% идет на внутреннее потребление и в другие регионы Испании. Став Почетным Консулом Ре спублики Казахстан, я стал свидетелем большого труда, проделанного послами Казахстана, их деятельности, достижений в сфере двусторонних отношений не только на официальном дипломатическом уровне, но и во всех аспектах общественной жизни. В качестве Почетного Консула, не принадлежа к официальному дипломатическому миру, во время визитов в прошлые годы в дипломатические миссии в самом Казахстане и в соседних странах мне доводилось слышать такие комментарии, как: «Как вам, испанцам, удалось добиться таких хороших двусторонних отношений?» Среди членов консульского корпуса, официальных и почетных консулов вызывает удивление количество мероприятий и стабильность отношений. Ежегодно проводятся одна-две презентации экономического развития Казахстана с участием руководства страны, визиты на уровне министерств и ведомств, деловые встречи и пр. Все уровни государственной службы автономного правительства, начиная с председателя правительства и включая всех министров, парламент, мэров основных городов ежегодно принимают различные делегации из Казахстана. Казахстан знают и уважают, и это является признаком надежности отношений, имеющих не случайный характер, а развивающихся на прочном фундаменте. В этих условиях неудивительно, что если в начале 90-х годов из Казахстана в Испанию приезжало относительно мало людей в официальном и частном порядке, то сегодня на еженедельной основе приезжают делегации делового характера или представляющие какую-либо организацию или государственное ведомство. Это не говоря о том, что в летние месяцы в Барселону прибывают тысячи туристов. Хотя нет подтвержденной информации, по разным оценкам, 70-75% людей, по какой-либо причине едущих из Казахстана в Испанию, прибывают в Барселону. Этому способствовали дипломаты обеих стран, приложившие большие усилия. С испанской

ВЕСТНИК ДИПЛОМАТИИ

стороны, это Е.Бреголат, Р.Дескальяр, Рамон де Мигель, министры иностранных дел Х.Пике и М.Моратинос и авторитетные послы Сантьяго Чаморро и А.Антон. Казахстанская сторона не отстала от них. Известные люди, такие как К.-Ж.Токаев, А.Исекешев, Е.Идрисов и авторитетный экономист Г.Марченко пользуются большим уважением в испанских и каталонских политических кругах и обществе. Отдельным периодом стало пребывание в Испании Посла А.Хамзаева, а новый этап будет известен как «этап Дюсенбаева». Ныне, молодой и инициативный Посол Бакыт Дюсенбаев не только пользуется большим авторитетом в политических, дипломатических кругах и среди членов государственной службы Испании, но и является сторонником и инициатором новой «общественной дипломатии», которая со временем, думаю, оставит свой отпечаток и консолидирует наши отношения. Сегодня, экономики Казахстана и Испании основываются на различном фундаменте, однако, в свете последнего Послания Президента Н.Назарбаева к народу Казахстана, они полностью совместимы. Процесс диверсификации производящей экономики Казахстана, в особенности, агропромышленного сектора и легкой промышленности, может опираться на испанских партнеров и испытанные технологии, и для этого имеются все предпосылки. Заложены необходимые основы для дальнейшего развития двусторонних отношений. И нет лучшей дипломатии, чем когда народы знают друг о друге, происходит культурное взаимообогащение, когда казахи и испанцы свободно завязывают личные контакты, когда малые и средние предприятия свободно занимаются бизнесом. Когда не только вопросы государственного значения будут выделяться на общем фоне, но мы поставим на должное место дружбу и личные отношения, культурную и торговую деятельность, просеяв их как песчинки дюны, крупинка за крупинкой мы достигнем полноценного успеха. Сейчас у общественной дипломатии есть хорошая возможность сыграть свою роль, так как для этого имеются все благоприятные условия и необходимые предпосылки. Вот отмеченный путь, по которому нужно следовать.

ДВУСТОРОННЕЕ И МНОГОСТОРОННЕЕ СОТРУДНИЧЕСТВО ЕКІ ЖАҚТЫ ЖӘНЕ КӨП ЖАҚТЫ ЫНТЫМАҚТАСТЫҚ

109

Текущий обзор консульской деятельности МИД РК Январь-февраль 2013 года

11 января 2013 года прошла встреча руководства Департамента консульской службы с руководителем отдела по вопросам политики, прессы и информации Представительства Европейского Союза в Республике Казахстан, а также 24 января т.г. c Чрезвычайным и Полномочным Послом Республики Сербия. В ходе встреч были всесторонне обсуждены двусторонние консульские вопросы и визовая политика.

•

• 13 апреля 2012 года в городе Джакарта было подписано Соглашение между Правительством Республики Казахстан и Правительством Республики Индонезия об освобождении от виз владельцев дипломатических и служебных паспортов, которое вступает в силу с 26 января 2013 года. В соответствии с упомянутым Соглашением, граждане государств Сторон, владельцы действительных дипломатических и служебных паспортов, могут въезжать, выезжать и следовать транзитом по территории государства другой Стороны без виз на срок до 30 (тридцать) дней с даты въезда, срок не может быть продлен.

• 31 января 2013 года было подписано Соглашение в форме обмена нотами между Правительством Республики Казахстан и Государственным секретариатом Святого Престола об освобождении владельцев дипломатических паспортов Святого Престола от визовых требований Республики Казахстан.

• 1 февраля т.г. в городе Берлин Министром иностранных дел Республики Казахстан и Федеральным министром иностранных дел Федеративной Республики Германия была подписана совместная Декларация о намерении упростить визовый режим для граждан двух государств в ходе официального визита Министра иностранных дел Республики Казахстан Е.А.Идрисова в Федеративную Республику Германия, состоявшегося в период с 1 по 3 февраля 2013 года.

ВЕСТНИК ДИПЛОМАТИИ

110

V. ИЗ ИСТОРИИ ДИПЛОМАТИИ КАЗАХСТАНА • ДИПЛОМАТ-ЛИЧНОСТЬ

Штрихи к портрету дипломата «Миссия дипломата почетна и ответственна. Быть Послом - вершина деятельности любого дипломата. Посол должен соответствовать самым высоким критериям, либо не быть Послом» (из выступления Н.Назарбаева на расширенной Коллегии МИД РК, 2012 г.). Профессия дипломата является одной из самых древних. История оставила нам примеры того, как в древние времена с помощью специально уполномоченных людей решались вопросы войны и мира, соблюдался особый ритуал при приеме заморских гостей, как оформлялись полномочия посланцев других народов. Каждая эпоха в развитии человеческого общества выдвигала свои требования к дипломатам, по-новому определяла суть этой профессии. С течением времени усложнялись международные отношения, с политических и географических карт исчезали одни и возникали другие государства. Стремительное социальное и интеллектуальное развитие человечества в ХХ в. оказало свое влияние на дипломатическую службу государств. Соответственно изменились и требования, предъявляемые к дипломатии. Это признали и многие зарубежные исследователи. Американец Честер Боулз писал в 1962 г.: «Изменившиеся требования к дипломатии явственно изменили и качества, требуемые от наших послов. Хотя личное обаяние, привлекательная супруга, политические перспективы и аналитические способности по-прежнему весьма полезны, их теперь недостаточно. В сложном мире сегодняшнего дня Посол должен быть также администратором, способным руководить широким кругом операций, творческим руководителем, обладающим инициативой, вдохновляющим подчиненных, облеченным авторитетом и проникающим в детали, дипломатом, у которого есть чувство такта, который умеет убеждать и знает, как сочетать твердость со сдержанностью». В то же время, Жюль Камбон в свое время утверждал, что «Разница между старой и новой дипломатией — это только широко распространенная иллюзия. Говорить о старой и новой дипломатии — это значит устанавливать различие при отсутствии разницы. Только внешний вид

или, если вам угодно, внешняя окраска дипломатии меняется. Существо остается неизменным, во-первых, потому, что человеческая природа не меняется, во-вторых, потому, что существует только один путь к разрешению международных разногласий, и наконец, потому, что наиболее убедительный метод, находящийся в распоряжении правительства, это — слово честного человека»*. В наши дни дипломат — это официальное должностное лицо, сотрудник Министерства иностранных дел, осуществляющий политические контакты с представителями иностранных государств либо в своей стране, либо в дипломатических представительствах (посольствах, миссиях, консульствах) за рубежом. Статус Министерства как ведомства, находящегося в непосредственном подчинении Президента Республики Казахстан, сложность и многогранность решаемых задач предъявляют особые требования к его кадровому составу. Подавляющее большинство казахстанских дипломатов владеет, как правило, двумя иностранными языками, хорошо ориентируется в реалиях современной внешней политики, на должном уровне умеет работать со средствами информационного обеспечения, разбирается в вопросах мировой культуры и науки. Истинный дипломат должен обладать целым рядом личных качеств: обаянием, чувством юмора, порядочностью, тактом; быть человеком трудолюбивым, волевым, находчивым, психологически устойчивым, энергичным и ответственным; иметь хорошую память и интуицию. А искусный дипломат - это тонкий психолог, который умеет найти подход к любому собеседнику и убедить его в собственной правоте. Дипломату должны быть свойственны хорошая дикция, обаяние и харизматичность, лидерские задатки, умение слушать и говорить, аргументированно отстаивать свое мнение, принимать решения в нестандартных ситуациях, умение рисковать, а при случае признавать свои ошибки, проявлять гибкость в общении, ораторские навыки и, конечно же, умение совладать с собой. Кроме того, дипломат просто обязан знать культуру и традиции иностранных государств, а также

* Жюль Камбон - французский политический деятель, дипломат (1845-1935 г.г.)

ИЗ ИСТОРИИ ДИПЛОМАТИИ КАЗАХСТАНА

владеть иностранными языками, без которых невозможно наладить простое взаимопонимание и общение. Функциональный спектр дипломатических кадров также довольно широк - решение задач в области культуры, образования, других гуманитарных областей, экономики, финансов, международного права и непосредственно внешней политики. Приемы, конференции, переговоры – лишь малая видимая часть работы дипломата. В целом, большая часть работы казахстанского дипломата, вовсе не видна. Это работа с документами, работа аналитика. На это уходит, практически половина времени, а часто и значительная часть нерабочего времени, в зависимости от того, на каком участке занят дипломат. По словам Лидера Нации – Нурсултана Назарбаева, дипломаты, прежде всего, должны быть нацелены на укрепление экономики страны, привлечение новых технологий в Казахстан, содействовать продвижению казахстанского бизнеса и бренда, поддерживать казахстанский импорт за рубежом. Для осуществления этих задач внешней политики, расширения и углубления взаимоотношений со всеми странами мира, Казахстан в лице своих органов внешних сношений и дипломатической службы использует весь арсенал дипломатических средств. Прежде всего, лучший опыт мировой дипломатии, выработанный исторической

111

практикой межгосударственных отношений, а также веками сложившиеся национальные традиции дипломатии казахского народа. Именно на синтезе их основывается современная дипломатия Республики Казахстан. Сегодня, необходимыми качествами казахстанских дипломатов являются просвещенный патриотизм, высокая профессиональная культура, глубокое понимание национальных интересов, умение соотносить дипломатическую активность с реальными возможностями и ресурсами страны. Основные составляющие успеха в дипломатической службе - это умелое применение всего перечисленного на практике. Таким образом, дипломатию скорее можно назвать искусством, чем ремеслом. Считается, что дипломат – одна из самых древних и престижных профессий, а потому она несет в себе огромную степень ответственности как перед самим собой, так и перед обществом в целом, перед своей страной и ее имиджем на международной арене. На современном этапе развития дипломатия суверенного Казахстана ставит перед собой высокую планку, соответствовать которой по силам далеко не каждому. Человек – патриот, высокообразованный, интеллигентный, коммуникабельный, с безупречной репутацией и большим багажом знаний и опыта – вот общий образец для представителей данной профессии и тех, кто стремится попасть в их число...

ВЕСТНИК ДИПЛОМАТИИ

112 •

ЗАПИСКИ ДИПЛОМАТА: ИЗ ВОСПОМИНАНИЙ ОТЕЧЕСТВЕННЫХ И ЗАРУБЕЖНЫХ ДИПЛОМАТОВ

Курмангужин С.А., заслуженный деятель РК, кандидат политических наук

Первые годы работы Посольства Республики Казахстан в Венгрии

Р

асширение международных контактов и вовлечение Казахстана в переговорные процессы по проблемам глобальной стабильности и безопасности требовали присутствия казахстанских дипломатов в международных, региональных структурах и в загранпредставительствах РК. На заре установления независимости, в 1993 г. было запланировано открытие 15 посольств Республики Казахстан. Открытие казахстанских посольств связывалось не только с политико-дипломатическим и информационным присутствием Казахстана в соответствующей стране, но также принимались во внимание практические задачи, связанные с привлечением крупномасштабных инвестиций в экономику нашей страны. Основная проблема заключалась в подборе руководителей загранпредставительств. Профессиональных дипломатов, имеющих возможность возглавить посольство, было не много. Президент Казахстана Нурсултан Назарбаев решил назначить послами тех, кто имел опыт дипломатической работы, а также людей, имевших опыт работы в государственных структурах. После получения агремана вышел Указ Президента Республики Казахстан от 11 июня 1993г. о назначении меня - Курмангужина С.А. Чрезвычайным и Полномочным Послом Республики Казахстан в Венгерской Республике. Сразу после выхода Указа приступил к подготовке к отъезду. Приказом Министра был утвержден кадровый состав Посольства Казахстана в Венгерской Республике. Дипломатическое представительство возглавлял Посол, далее по штату должны были быть советник, первый, второй и третий секретари, атташе, всего 8 человек дипломатического состава. Кандидаты в члены дипсостава и административно-хозяйственные должности посольства были подобраны своевременно и успешно. После вручения Верительных грамот в соответствии с венгерским протоколом начал наносить визиты членам Правительства, депутатам Парламента. Одновременно нанес несколько визитов своим коллегам - послам. Средства массовой информации проявляли

интерес к вновь открывшемуся Посольству Республики Казахстан. Это облегчало нашу информационно-пропагандистскую деятельность. Наше загранпредставительство должно было заниматься распространением правдивой информации о Казахстане, о внутренней политике, о жизни людей, разъяснением внешнеполитического курса Президента Назарбаева Н.А. и предпринимаемых Правительством Республики Казахстан внешнеполитических акций. В отличие от других стран Центральной и Восточной Европы, смена строя в Венгрии проходила без политических потрясений и правительственных кризисов. Политическая борьба не выходила за конституционные рамки. В стране уже существовала новая политическая система, основанная на реальной многопартийности и разделении властей. Поэтому Посольство Республики Казахстан постоянно ставило перед Центральным аппаратом МИД РК вопросы, касающиеся выполнения подписанных ранее соглашений. В 1993 г. в феврале месяце был подписан Протокол о консуль-

ИЗ ИСТОРИИ ДИПЛОМАТИИ КАЗАХСТАНА

тациях между Министерством иностранных дел Казахстана и Министерством иностранных дел Венгрии. Так, в марте 1994 г. состоялся визит в Алматы Министра промышленности и торговли Венгрии Латорцаи Яноша с большой группой бизнесменов. В свою очередь, в апреле 1994 г. Будапешт посетил заместитель Министра иностранных дел Казахстана Жигалов К.В. Интенсивная информационно-пропагандистская деятельность наблюдалась, когда мероприятия проводились под эгидой ЮНЕСКО. В Венгрии официальные мероприятия по празднованию 150-летия Абая Кунанбаева были проведены 24-28 октября в гг.Будапешт и Сегед. Для участия в торжественных мероприятиях приезжала казахстанская делегация, возглавляемая заместителем Министра образования РК Беркимбаевой Ш.К. По приглашению мэра г. Карцаг 17 августа мы участвовали в праздновании 750-летия прихода кунов (кипчаков) в Венгрию. Честь открытия памятника, по просьбе городов, входящих в Надьхунхазу (Великая Кыпчакия), была предоставлена мне, как Чрезвычайному и Полномочному Послу Республики Казахстан. В апреле 1994г. в Будапеште состоялся международный конкурс детского хорового пения. На этом конкурсе наши дети завоевали золотой диплом. В день нашей третьей годовщины Независимости, 23 октября в Посольстве был проведен государственный прием, на который были приглашены руководители министерств и ведомств, депутаты Госсобрания, главы дипломатических миссий в Будапеште, представители деловых и финансовых кругов, деятели культуры и науки. Старшим среди венгерских гостей был Президент Венгерской Республики Арпад Генц. Визит Президента Республики Казахстан Нурсултана Назарбаева был приурочен к Саммиту глав государств-участников СБСЕ, который состоялся в Будапеште 5 декабря 1994г. Официальный визит начался сразу после окончания Саммита СБСЕ с 16 часов 6 декабря. Первым мероприятием был обед, который был дан в Посольстве РК в честь официальной делегации во главе с Президентом Казахстана Н.А.Назарбаевым и одновременно коктейль для сопровождающих делегацию лиц, как с казахстанской, так и с венгерской стороны. На обеде с венгерской стороны присутствовали Министр земледелия, Генеральный директор акционерного общества «Бабально» Ласло Папочи, Посол Венгерской Республики в Казахстане Йожеф Торма. На следующий день Президент Республики Казахстан в здании Парламента

113

провел переговоры с Президентом Венгерской Республики Арпадом Генцом и Премьерминистром Венгерской Республики Дьюлой Хорном. Переговоры завершились подписанием трех важных документов: - Договора об основах дружественных отношений и сотрудничества между Республикой Казахстан и Венгерской Республикой; - Соглашения между Республикой Казахстан и Венгерской Республикой о поощрении и взаимной защите инвестиций; - Конвенции между Республикой Казахстан и Венгерской Республикой об устранении двойного налогообложения и предотвращении уклонения от уплаты налогов на доход и капитал. На пресс-конференции, состоявшейся после переговоров, Президент Венгрии Арпад Генц сказал, что первый визит Президента Республики Казахстан в Венгрию, в качестве Главы суверенного государства, является историческим событием. В тот же день в честь высокого гостя Арпад Генц дал обед в Охотничьем зале Парламента страны. Церемония возложения венков на Площади героев состоялась во второй половине дня.

9 марта 1995г. состоялся официальный визит Премьер-министра Венгрии Дьюлы Хорна в Алматы. В составе делегации Венгрии, кроме официальных лиц, были представители деловых кругов, журналисты. Премьер-министр Венгерской Республики Дьюла Хорн встретился с Главой государства Нурсултаном Назарбаевым. В ходе визита были подписаны соглашения, а также Межведомственный протокол о сотрудничестве между Министерством промышленности и торговли Республики Казахстан и Министерством промышленности и торговли Венгерской Республики. Во время визита Премьер-министра Венгрии состоялось первое заседание вновь созданной Межправительственной казахстанско-венгерской комиссии по торгово-экономическому сотрудничеству. Обсуждались вопросы сотрудничества в области сельского хозяйства, транспортного машиностроения, железнодорожного транспорта, энергетики. За два года работы Посольства была заложена международно-правовая база двустороннего сотрудничества. Среди 17 договоров и соглашений, принятых за период 1993-1995гг., входят 4 основополагающих договора, что, несомненно, являлось успехом работы Посольства. Принятие Кабинетом Министров Постановления «О мерах по реализации соглашений и договоренностей, достигнутых в ходе официального визита Президента Н.А.Назарбаева в Венгерскую Республику» несколько активизировало работу

114

отраслевых министерств и ведомств РК. Посольством были получены казахстанские проекты соглашений о сотрудничестве между министерствами сельского хозяйства, экологии, биоресурсов, транспорта и коммуникаций, юстиции, внутренних дел, образования, Национальной Академии наук и направлены для проработки в соответствующие ведомства Венгрии. В начале декабря я готовился к завершению своей загранкомандировки в Венгрии. Поистине сюрпризом стало решение руководства

ВЕСТНИК ДИПЛОМАТИИ

Венгрии о награждении меня орденом. 8 декабря 1995г. Президент Венгерской Республики Арпад Генц вручил мне – Послу Республики Казахстан Орден Среднего креста со Звездой. На папирусной бумаге на венгерском языке было написано: «В знак признания выдающихся заслуг в области венгерско-казахских отношений награждаю почетным Орденом Венгерской Республики Средним крестом со Звездой Салима А. Курмангужина – Посла Казахской Республики в Будапеште. Будапешт, 8 декабря 1995г.».

ИЗ ИСТОРИИ ДИПЛОМАТИИ КАЗАХСТАНА

115

• МОЛОДЫЕ ДИПЛОМАТЫ О СТРАНЕ ПРЕБЫВАНИЯ

Искандер Байтасов, третий секретарь Посольства Республики Казахстан в Китайской Народной Республике

Размышления молодого казахстанского дипломата

У

же несколько десятилетий подряд динамичное развитие Китая приковывает к себе внимание специалистов и широкой мировой общественности. Древнейшая страна, ставшая мощным полюсом мировой экономики и политики, оказывает сегодня влияние практически на все значимые глобальные и региональные процессы. Все больше людей в различных уголках планеты в своей профессиональной деятельности и повседневной жизни соприкасаются с Китаем, связывают свою работу и жизнь с этой страной, устремляются в Поднебесную в качестве туристов. Мое первое знакомство с Китаем произошло около шести лет назад, когда я, имея за плечами высшее образование и некоторый опыт работы в торгово-экономической сфере, принял важное для себя решение изучать китайский язык и получить магистерское образование в КНР. Сделанный выбор стал постепенно определять ход моей дальнейшей жизни, сформировал новые приоритеты и во многом изменил мировоззрение. С первых же дней знакомства Китай поразил своими масштабами и величием, гармоничным сочетанием древности и современных технологий, богатейшей духовной и материальной культурой, завораживающими пейзажами и шокирующими социальными контрастами. Обучение в Пекине в стенах ведущего научно-образовательного центра страны - Университета «Цинхуа», помимо интенсивной языковой подготовки, предоставило прекрасную возможность для изучения страны и особенностей национального менталитета, позволило проникнуться уважением к китайской культуре, философии и истории, познакомиться с традициями и обычаями, взглянуть на страну изнутри со всеми ее преимуществами и недостатками. Вернувшись через некоторое время в КНР в качестве сотрудника Посольства, я взглянул на нашего восточного соседа уже через призму двусторонних отношений Казахстана с Китаем, прошедших за два десятилетия путь от незначительной по масштабам приграничной торговли

до уровня всестороннего стратегического партнерства. Пришло понимание, насколько важна миссия казахстанских дипломатов, работающих в этом сложном и временами противоречивом государстве, по выстраиванию взаимовыгодных и сбалансированных отношений с КНР с учетом наших национальных интересов. Окунувшись в порой рутинную, но очень интересную работу дипломата, я в полной мере ощутил, какой огромный и кропотливый труд стоит за сухими дипломатическими терминами и сообщениями в СМИ, характеризующими двусторонние отношения между нашими государствами. Посольство Казахстана в Пекине, являющееся одним из крупнейших по численности и масштабам решаемых задач загранучреждением РК, ведет работу по всему спектру двусторонних отношений от политики и экономики до культурно-гуманитарного и военно-технического сотрудничества. Практически в режиме «нонстоп» обеспечиваются визиты казахстанских и китайских делегаций на различном уровне, регулярно поддерживаются межправительственные и межведомственные контакты. При непосредственном участии казахстанских

116

дипломатов активно развиваются механизмы двустороннего взаимодействия, включая казахстанско-китайский Комитет по сотрудничеству и его подкомитеты, ставшие за девять лет своего существования эффективной рабочей платформой для решения конкретных задач. Настоящим «боевым крещением» для меня лично стало участие в подготовке и проведении состоявшегося в июне 2012 года официального визита Президента РК Н.Назарбаева в КНР, совмещенного с участием в Пекинском Саммите ШОС. Именно тогда я глубоко осознал всю важность проводимой нами работы, не терпящей небрежности и поверхностного подхода, когда любая деталь может в итоге определять успех всего мероприятия. Это становится особенно актуальным в условиях восточной дипломатии. По долгу службы в Посольстве пришлось вплотную столкнуться с особенностями дипломатического протокола, история которого в самом Китае насчитывает более тысячи лет. В этом плане неизгладимое впечатление на меня, как молодого дипломата, произвела торжественная церемония

ВЕСТНИК ДИПЛОМАТИИ

вручения Чрезвычайным и Полномочным Послом Республики Казахстан в КНР Н.Ермекбаевым Верительных грамот Председателю КНР Ху Цзиньтао в мае 2012 года, в которой мне посчастливилось принять участие. Особенность китайского протокола проявилась в частности в том, что лидер мировой державы после церемонии вручения Верительных грамот, пригласил Посла нашей страны на отдельную беседу. Определенную символичность этому придавал также тот факт, что в 2013 году Глава КНР покидает свой пост и тем самым завершается процесс передачи власти новому поколению руководства Китая. В заключение хотел бы отметить, что для меня огромная честь являться свидетелем и, в определенной степени, участником свершения истории межгосударственных отношений нашей страны с одним из мировых лидеров – Китайской Народной Республикой. Как патриот Республики Казахстан, испытываю чувство искренней гордости, что мои знания и опыт стали полезны Родине, оказавшей мне столь высокое доверие.

ИЗ ИСТОРИИ ДИПЛОМАТИИ КАЗАХСТАНА

• ОНИ О НАС

117

Обзор мнений о Казахстане

С

егодня мы предлагаем вашему вниманию итоги опроса, проведенного среди жителей разных стран мира. Мы пытались выяснить, что думают о Казахстане за рубежом и как у иностранцев формируется мнение о нашей стране. Респонденты охотно участвовали в нашем исследовании, и мы получили 380 ответов из США, Японии, Китая, Австралии, Франции, Великобритании, Латвии и ряда других европейских стран. Для того чтобы сравнить их мнение с мнением казахстанцев, мы также задали некоторые вопросы 150 нашим соотечественникам. Выяснилось, что большинство зарубежных граждан узнают о нас через Интернет 21% ответов и 18% доверяют мнению и опыту своих знакомых и друзей. 17% получают информацию из газет, 14% - из журналов,14% - по телевидению, 8% - по радио, и лишь 2% могут судить о нас, исходя из личного опыта. Порадовал и тот факт, что за границей читают книги казахских авторов или же книги, написанные о Казахстане, 6% респондентов ответили, что узнают о нас из книг. Мы попытались выяснить, с чего нужно начинать работу по улучшению международной репутации Казахстана. 20% респондентов выразили мнение о том, что на имидж страны сможет сильно повлиять улучшение инвестиционного законодательства, и 18% сказали, что нужно развивать туризм. Также 16% опрошенных думают, что более активное проведение международных конференций, форумов, саммитов, выставок благоприятно повлияет на репутацию страны и сделает ее более знакомой участникам, а через них положительное мнение будет распространяться дальше. Такое же количество иностранцев думает, что развитая инфраструктура: хорошие дороги, транспорт, отели, коммуникации и многое другое должны быть доведены до мировых стандартов. Проведение конференций о Казахстане за рубежом поддержали 15%, дней культуры Казахстана в других странах мира - 8%, за улучшение спортивных достижений на международных соревнованиях высказались 7% опрошенных. По их мнению, это эффективные способы заявить о себе. На вопрос, где формируется имидж Казахстана - внутри страны или за ее пределами, многие отвечали, что и там, и там. Но большинство - 2/3 участников опроса, все же ответили, что в Казахстане, а 29% посчитали, что за его пределами. По мнению 41% респондентов, политики являются основными имиджмейкерами страны, на втором месте бизнесмены - 32% ответов. Лицом страны также являются простые граждане - 14% ответов, 8% думают, что это интеллигенция и 5% сошлись на том, что все вышеперечисленные члены общества в одинаковой степени влияют на имидж страны. На вопрос «Как на ваш взгляд изменился имидж Казахстана за последние 10 лет?», выяснилось, что в глазах абсолютного большинства (95%) жителей самых разных стран мира, имидж Казахстана улучшился. Больше всего на репутацию Казахстана за последние 10 лет повлияло экономическое развитие (44% ответов), улучшение внутренней и внешней политики (22% и 20% - соответственно). Каплей дегтя в бочке меда оказалась коррупция, которая, по мнению 12% опрошенных, отрицательно повлияла на репутацию страны. Также многие выразили мнение о том, что СМИ вносят значительный вклад в формирование имиджа Казахстана. Вышеуказанный опрос проведен при содействии Европейской бизнес-ассоциации.

ВЕСТНИК ДИПЛОМАТИИ

118

• КАЗАХСТАН в цифрах и фактах

В

своем Обращении к нации в декабре 2012 года Президент Республики Казахстан Назарбаев Н.А. представил амбициозную программу политических, экономических и социальных преобразований, направленных на то, чтобы Казахстан стал одним из тридцати наиболее развитых и процветающих стран в мире к 2050 году. Решение Нурсултана Назарбаева в середине января 2013 года по реорганизации Правительства через создание нового министерства, отвечающего за региональное развитие и оптимизацию политических функций в рамках существующих структур, была первой демонстрацией этого нового курса. Первым предложением, объявленным Нурсултаном Назарбаевым, стало создание единого накопительного пенсионного фонда, который должен перегруппировать активы 11 существующих пенсионных организаций, как государственных, так и частных, которые в настоящее время контролируют более 21 млрд. долларов США частных сбережений (число клиентов составляет чуть более 8,5 млн. В стране проживает почти 17 миллионов человек). По мнению Лидера Нации, целью этого шага является улучшение условий предоставления денежных средств организациям, относящихся к недобывающему сектору казахстанской экономики за счет централизации размещения пенсионных средств в частном секторе под контролем правительства. Это может не только обеспечить более высокие темпы роста возможностей для малого и среднего бизнеса, но и обеспечить сохранение стратегических резервов, накопленных в Национальном фонде в связи с высокими ценами на нефть и газ за время прошлых докризисных лет. Второе предложение, выдвинутое Нурсултаном Назарбаевым, затрагивает банковский сектор Казахстана. В стратегии развития «Казахстан-2050» он заявил, что бюджетные средства должны использоваться исключительно для реализации крупномасштабных инвестиционных проектов. При этом, Глава государства поручил Фонду Национального благосостояния «Самрук-Казына» выйти из состава трех кризисных казахстанских банков БТА, «Альянс Банк» и «Темир банк» к концу этого года. Казахстан принимает участие в рейтинге IMD, являющемся с 2008 года наиболее престижным и известным в области сравнения глобальной конкурентоспособности стран.

Ежегодник по мировой конкурентоспособности является результатом комплексного исследования (оценивается экономическая деятельность, эффективность правительства и бизнеса, инфраструктура) по 327 показателям, две трети которых основаны на статистических данных и одна треть — на данных опроса. Так, по фактору «экономическая деятельность» Казахстан улучшил позиции на 1 пункт, поднявшись с 44 на 43 место. Рост этого фактора вызван улучшением таких показателей, как «Накопление прямых инвестиций за границей» (с $2,16 млрд. до $5,84 млрд.), «Индекс потребительских цен» (с 17% до 7,3%), «Накопление прямых внешних инвестиций» (с $44,6 млрд. до $58,28 млрд.). Между тем, по фактору «эффективность правительства» страна также поднялась на одну позицию — с 21 на 20 место. При этом, как подчеркивается, по данным опроса по отношению к прошлому году «бюрократия менее препятствует деловой активности (с 40 на 26 место), снизились взяточничество и коррупция (с 38 на 33 место)» Казахстан находится в тройке быстрорастущих экономик мира. Об этом сообщило российское издание «КоммерсантЪ». Согласно данным исследования Ernst&Young, самой быстрорастущей экономикой последних 10 лет стал Катар, где реальный ВВП ежегодно в среднем растет на 13%. «Далее в лидерах Китай (включая Гонконг), Казахстан и Индия», - отмечается в информации, опубликованной в понедельник. Как поясняется, E&Y представил «Прогноз развития быстрорастущих рынков» (БРР), подготовленный компанией при содействии института Oxford Economics. В исследование были включены 25 крупных рынков с наиболее высокими темпами роста. Помимо стран БРИКС (Бразилия, Россия, Индия, Китай и ЮАР) сюда вошли отдельные страны Восточной Европы, Латинской Америки, Азиатско-Тихоокеанского региона (АТР), Африки и Ближнего Востока. «В E&Y уверены, что в условиях рецессии роль БРР будет только расти: к 2020 году на их долю будет приходиться 50% мирового ВВП по паритету покупательской способности, 38% мировых потребительских расходов и 55% мировых капиталовложений в основные средств», - указывается в публикации. При этом, как отмечается, за последнее десятилетие ежегодный рост в странах БРР составил в

ИЗ ИСТОРИИ ДИПЛОМАТИИ КАЗАХСТАНА

среднем 5,8%, что в 3 раза выше этого показателя у крупнейших экономик - США, Великобритании, Японии и стран еврозоны. Объем прямых иностранных инвестиций в быстрорастущие рынки за десятилетие увеличился с $205 млрд. до $444 млрд. и в настоящее время составляет около 50% от мирового объема. В итоге, лидером по этому показателю признан (в расчете на душу населения) Катар с почти $1,6 тыс. инвестиций на одного жителя. Далее следуют Чили, ОАЭ, Саудовская Аравия, Чехия и Казахстан. По оценкам британских наблюдателей, Казахстан занимает третье место среди 25 самых динамичных экономик 21 столетия, пропустив вперед лишь Китай и Катар. Китайские наблюдатели подчеркивают планы на развитие несырьевого сектора, а украинцы особо отмечают, что в глобальном рейтинге конкурентоспособности Казахстан занял лучшую позицию среди стран СНГ. Казахстану удалось досрочно выполнить Стратегию-2030, передает «Центральноазиатская новостная служба». Издание цитирует Президента Республики Казахстан Н.Назарбаева, отмечая, что, «во-первых, создана эффективная система национальной безопасности. Вовторых, внутриполитическая стабильность и национальное единство. Кроме того, доля ВВП на душу населения выросла более чем в 7 раз - с полутора тысяч долларов до 12 тысяч долларов.

119

Золотовалютные резервы страны, включая накопления Национального фонда, составляют более 87 миллиардов долларов или более 49% ВВП страны». «Комсомольская правда», в свою очередь, не оставила без внимания казахстанский прорыв. Газета отмечает, что республика вошла в тройку мировых лидеров по темпам развития. В резервах государства сегодня около 80 млрд. долларов. «Столь убедительный рывок - результат воплощения в жизнь формулы приоритетов, которую объявил президент: «Сначала экономика - потом политика». Усилиями лидера государства было проведено большинство принципиальных реформ в стране. И как результат, по оценкам Всемирного банка, Казахстан сегодня входит в группу стран, наиболее привлекательных для иностранных инвестиций, поскольку относится к государствам с уровнем дохода выше среднего. В глобальном рейтинге процветания республика заняла лучшую позицию среди стран СНГ - 46 место из 144. Китайское информационное агентство «Синьхуа» пишет, что Н. Назарбаев поставил перед страной задачу увеличить к 2040 году долю несырьевого экспорта в общем объеме в три раза, а также разработать детальный план дальнейшего индустриального развития страны. Мощный импульс переходу страны на «зеленый» путь развития также придаст предстоящая международная выставка ЭКСПО-2017.

ВЕСТНИК ДИПЛОМАТИИ

120

VІ. АНАЛИЗ, МНЕНИЕ, ПОЗИЦИЯ И ОПЫТ… Ералы Тугжанов, Заместитель Председателя Ассамблеи народа Казахстана, заведующий Секретариатом АНК, доктор политических наук

Межэтническая стабильность: эффект опыта Ассамблеи народа Казахстана за рубежом

В

ыступая на XIX сессии Ассамблеи народа Казахстана в апреле 2012 года, Глава государства подчеркнул: «Сегодня глобальный мир ищет формулу единства и находит ее здесь, у нас в Казахстане. Всё это говорит о том, что наша страна находится на верном пути». Признание положительного опыта Казахстана происходит на самом высоком международном уровне. Так, Генеральный секретарь ООН Пан Ги Мун, встречаясь с Президентом Республики Казахстан Н.А. Назарбаевым, подчеркнул, что принципы Ассамблеи народа Казахстана – уважение и толерантность – «это и есть принципы ООН». Модель межэтнического согласия, толерантности и национального единства, реализованная в независимом Казахстане, признана во всем мире, является образцом для многих стран. Ассамблея народа Казахстана, интегрированная на фундаменте казахского национального ядра, объединяя представителей всех этносов, имеет по существу, евразийский характер. Очевидно, что без полиэтничности не было бы Ассамблеи народа Казахстана, а без Казахстана не было бы успешного евразийского сотрудничества. Созданная Президентом Н.А. Назарбаевым на заре Независимости Ассамблея народа Казахстана стала институтом, консолидирующим все общество. За эти годы она выросла как институт, обрела конституционный статус, право представлять интересы всех этносов в Парламенте и превратилась в действенный институт гражданского общества. В первой сессии Ассамблеи участвовало всего около 40 этнокультурных объединений. Сегодня она насчитывает в своих рядах уже более 800 организаций. Тысячи активистов по зову сердца ежедневно ведут работу по сохранению мира и согласия на благодатной земле Казахстана. Особое место в деятельности Ассамблеи народа Казахстана занимает активное международное сотрудничество. Сегодня пример Казахстана востребован в международном сообществе. Подтверждением этого является то, что за последнее время представители 15 стран мира на уровне экспертов, послов, общественных деятелей приезжали к нам и обращались в Секретариат АНК

за изучением позитивного опыта АНК. Со своей стороны, члены АНК презентовали казахстанские достижения в межэтнической сфере в 30 странах мира. Только в течение 2012 года Секретариатом АНК совместно с министерствами иностранных дел, культуры и информации Республики Казахстан проведена интенсивная работа по пропаганде казахстанской модели межэтнического согласия за рубежом с привлечением членов Ассамблеи народа Казахстана, депутатов Мажилиса Парламента Республики Казахстан, представителей Научно-экспертного света АНК. Казахстанский опыт межэтнической толерантности презентуется на значимых международных форумах. Так в декабре 2012 года в Берлине с участием Секретариата АНК состоялось IV заседание Берлинского Евразийского Клуба по вопросам реализации инициативы Президента Республики Казахстан Н.Назарбаева G-Global. И первым вопросом на этом форуме, где присутствовали видные общественные деятели, представители деловых и экспертных кругов РК, ФРГ и Евросоюза, стало представление казахстанской модели межэтнической толерантности. Тема вызвала большой интерес. Зарубежные лидеры

АНАЛИЗ, МНЕНИЕ, ПОЗИЦИЯ И ОПЫТ…

(экс-вице-канцлер и глава МИД ФРГ Г.-Д.Геншер, Парламентский статс-секретарь МВД и Уполномоченный по делам переселенцев и национальных меньшинств К.Бергнер, Исполнительный директор Дойче Банка П.Тильс, Исполнительный директор Восточного комитета германской экономики, Р.Линднер) высказали мнение о лидирующей роли Казахстана в проведении политики мира и согласия на Евразийском пространстве, заявили о ценности опыта Казахстана для Европы и Германии по интеграции полиэтничного общества. Состоялись зарубежные визиты делегаций Ассамблеи народа Казахстана в страны СНГ. Следует отметить, что это были поездки в регионы, где сохраняется конфликтный потенциал, и где особо востребованы толерантные достижения Казахстана. В частности, в марте 2012 года в рамках реализации Соглашения с Ассамблеей народов Кыргызстана, состоялась рабочая поездка делегации Ассамблеи народа Казахстана в Кыргызскую Республику. Были проведены международный семинар «Государственная политика в сфере межэтнических отношений Казахстана и Кыргызстана», встреча с П р е з и д е н т о м К ы р г ы з с ко й Р е с п у бл и к и А.Атамбаевым. Также состоялся «круглый стол»: «Сотрудничество Ассамблеи народа Казахстана и Ассамблеи народа Кыргызстана: состояние, пути и тенденции развития». Рабочая поездка в Кыргызстан имела свои позитивные результаты. Как отметил председатель Ассамблеи народов Кыргызстана Б.Морзобраимов, по примеру Казахстана в первую очередь необходимо начать тесно взаимодействовать с органами власти и местными сообществами в регионах. Он считает, что нужен закон об Ассамблее народов Кыргызстана – «роль нашей организации должна быть усилена». В 2013 году Ассамблея народов Кыргызстана рассмотрит предложения экспертов по реформированию организации. Программа развития ООН (ПРООН) также предлагает реформировать Ассамблею народов Кыргызстана на примере Казахстана. Особенно следует учесть, указывают эксперты, что в Казахстане председателем Ассамблеи народов является Президент, а сама Ассамблея имеет право выбирать своих представителей в Парламент. Именно это, считают эксперты, позволяет Ассамблее народа Казахстана результативно работать в сфере межэтнических отношений. В мае 2012 года делегация АНК в составе депутатов Парламента Республики Казахстан, общественных деятелей и представителей этнокультурных объединений посетила Чеченскую Республику Российской Федерации. Состоялись

121

встречи с Президентом Чеченской Республики Р.Кадыровым, депутатами Парламента, Советом Ассамблеи народов ЧР. Делегация АНК приняла участие в общенациональном Дне памяти и скорби народов Чечни, Представители Чеченской Республики подчеркивали свои самые теплые чувства к Казахстану, его народу и Президенту Н.А.Назарбаеву. В ноябре 2012 года со стоялся визит в Республику Армения и участие в конференции «Опыт взаимодействия и новые пути сотрудничества Казахстана и Армении в области этнополитики», организованной Посольством Республики Казахстан в Республике Армения. Участники конференции в Ереване ознакомились c казахстанской моделью межэтнической толерантности и общественного согласия, которая по праву называется сегодня моделью Н.Назарбаева. При этом в казахстанской модели заложен консолидирующий принцип – «единство через многообразие». Практической реализации этого подхода в Казахстане, способствует неизменная политика государства по поддержке этнических культур. Наряду с этим, с участием членов АНК регулярно проходят рабочие встречи с международными экспертами, дипломатическими миссиями, политическими деятелями зарубежья. Так, в 2012 году Секретариатом АНК проведен ряд встреч, в частности, с руководителем Регионального отделения Управления Верховного комиссара ООН по правам человека по Центральной Азии А.Арутюняном; Главой Центра ОБСЕ в Астане Н.Зарудна; сенатором Парламента Румынии, Секретарем Комитета по румынам, проживающим за границей, В.Бадеа; делегацией Офиса Верховного Комиссара ОБСЕ по делам национальных меньшинств; президентом Центра глобального диалога и сотрудничества (Вена, Австрия), экс-президентом Болгарии П.Стояновым и секретарем этой организации С.Станчевым; Чрезвычайным и Полномочным Послом Российской Федерации в Ре спублике Казахст ан М.Бочарниковым; представителем Департамента общественной информации ООН В.Самек; вицепрезидентом Международной службы розыска Дж.Дрндарски, а также с экспертами из Южной Кореи, Нидерландов, Турции. При этом, подписаны конкретные документы: Меморандум о сотрудничестве между АНК и Центром глобального диалога и сотрудничества (Австрия), Меморандум о взаимопонимании между АНК, МВД РК и Верховным комиссаром ОБСЕ по делам национальных меньшинств и Центром ОБСЕ в Астане. В сентябре 2012 года Ассамблея народа

122

Казахстана провела «Гражданский форум по вопросам толерантности стран СВМДА», в котором приняли участие представители дипкорпуса стран СВМДА, его Исполнительного секретариата, ООН, Евросоюза, а также этнокультурных объединений. В ходе Форума выдвинута инициатива о создании Центрально-Азиатского научно-экспертного совета по вопросам межэтнической толерантности и общественного согласия. В этот Совет вошли представители Казахстана, Узбекистана, Кыргызстана, Таджикистана. Гражданский форум по вопросам толерантности стран СВМДА показал, что международные эксперты в полной мере признают роль Казахстана в формировании актуальной модели толерантных отношений в Центральной Азии. Материалы Форума для изучения запросили Посольства Афганистана, Египта, Ирана, Иордании, России, Турции, Татарстана. Дипломаты проявили активный интерес к участию в дальнейших аналогичных мероприятиях. Интенсивная работа продолжается в 2013 году. В феврале состоялась встреча с группой дипломатов стран Евросоюза и США во главе с полномочным Министром, главой отдела по вопросам политики, прессы и информации Представительства Европейского Союза в Республике Казахстан К.Величковым. ЕС представляли дипломаты посольств Австрии, Болгарии, Испании, Франции, ФРГ. Примечательно, что встреча была инициирована Представительством Евросоюза с целью знакомства с опытом АНК. В ходе обмена мнениями была представлена казахстанская модель межэтнической толерантности и общественного согласия. Дипломаты ознакомились с задачами Ассамблеи, получили конкретные

ВЕСТНИК ДИПЛОМАТИИ

пояснения о механизмах национальной политики и реализации международных стандартов в межэтнической сфере. Представители Евросоюза подчеркнули важную роль Ассамблеи в сохранении межэтнической стабильности и укреплении общественного согласия. Активная работа по пропаганде казахстанской модели межэтнической толерантности проводится Научно-экспертным советом АНК и Центром по изучению межэтнических и межконфессиональных отношений Академии государственного управления при Президенте Республики Казахстан. Центр и НЭС активно сотрудничают с зарубежными экспертами в области межэтнических и межконфессиональных отношений, информационной безопасности, противодействия терроризму и экстремизму по образовательному направлению. В мероприятиях Центра в 2012 году приняли участие 20 зарубежных лекторов и экспертов из 10 стран (Болгария, Российская Федерация, Кыргызстан, Турция, Узбекистан, Испания, США, Южная Корея, Китай, Чехия). Таким образом, Ассамблея народа Казахстана ведет активную работу по развитию и распространению казахстанской модели межэтнического толерантности и общественного согласия. Эта многоплановая работа полностью находится в русле новой Стратегии Президента Н.Назарбаева «Казахстан-2050» и находит широкий позитивный резонанс в мировом сообществе являясь важным фактором укрепления имиджа нашего государства как страны с уникальным опытом межэтнического взаимодействия – регионального лидера в обеспечении стабильности, толерантности и общественного согласия.

АНАЛИЗ, МНЕНИЕ, ПОЗИЦИЯ И ОПЫТ…

123

Алтай Абибуллаев, Официальный представитель Службы центральных коммуникаций при Президенте Республики Казахстан

Эпоха коммуникаций и сотрудничества в действии: практические шаги Казахстана

В

начале нового этапа страны как состоявшегося государства, на стратегической точке отсчета дальнейшего развития нации Указом Главы государства 5 октября 2012 года создана Служба центральных коммуникаций. В современном обществе происходит информационный бум, основу которого составляют функциональные информационные системы, то есть динамические, саморегулирующие системы, деятельность которых направлена на поддержание динамического равновесия в обществе. Идеологическая сущность функциональных информационных систем - промежуточное положение между государством и обществом, обеспечивающее гармоническое единство политической системы и легитимность политического механизма. На наш взгляд, во всем мире существует потребность общества в получении информации о событиях, происходящих как в стране, так и за рубежом, и намеченных мероприятиях, данную задачу должно решать Правительство и через СМИ информировать население. Глава государства подчеркивает важность глобального продвижения информации о Казахстане в ходе модернизационного процесса. Соответственно, мы привержены тесному сотрудничеству с ведущими зарубежными СМИ на условиях партнерского диалога и взаимного уважения. СЦК призвана создать эффективный механизм кооперации информационной работы государственных органов, а также создает условия для эффективного взаимодействия го сударственных органов и СМИ. На еженедельной основе проводятся брифинги Официального представителя, который информирует общенациональные, региональные и зарубежные СМИ о событиях и мероприятиях, запланированных на предстоящую неделю. Анонс включает в себя ключевые важные события, связанные с предстоящими поездками Президента, визитами зарубежных лидеров в Казахстан, важнейшие события, связанные с деятельностью Парламента, Правительства, министерств и ведомств, а также участие Казахстана в международных мероприятиях.

Брифинг Официального представителя СЦК является одним из действенных инструментов по повышению эффективности механизма взаимодействия государственных органов и СМИ. В современном Казмедиа-центре Астаны еженедельно более 60-ти журналистов ведущих казахстанских телеканалов, печатных и электронных изданий принимают участие в еженедельном брифинге Официального представителя. Операторы работают с высоким профессионализмом в поисках лучшего кадра. Примечательно, что брифинг Официального представителя транслируется в онлайн режиме на веб-порталах, ведется твиттер-трансляция, а также идет прямой эфир на общенациональном канале. Кроме того, представители зарубежных СМИ также проходят аккредитацию и активно участвуют в брифинге. Интересен тот факт, что посредством видеоконференции осуществляется связь и с региональными СМИ, которые могут задавать вопросы спикерам брифингов. Формат брифинга позволяет журналистам оперативно получить всю необходимую достоверную информацию из официального источника. К тому же, на брифинге предполагается выступление руководителя государственного органа (министерства, агентства и т.д.), тезисы выступления которого включают информацию об

124

итогах своей работы за отчетный период и более детальное разъяснение общественности основных направлений деятельности. Например, в текущем году на брифинге принял участие Министр труда и социальной защиты РК Серик Абденов, который озвучил шесть шагов пути модернизации политики занятости. Министр нефти и газа РК Сауат Мынбаев ответил на все насущные вопросы СМИ в сфере энергетической безопасности страны и о перспективах нефтегазового комплекса. Ответственный секретарь Министерства здравоохранения РК Эрик Байжунусов проинформировал о работе Министерства и подробно остановился на итогах деятельности в сфере здравоохранения, приводя убедительные статистические данные о том, как повышаются показатели по уходу и лечению населения в стране. Также на брифинге приняли участие первые руководители государственных органов в сфере транспорта и коммуникаций, сельского хозяйства, образования и науки, регулирования естественных монополий, статистики, зеленой экономики, развития отечественного предпринимательства и другие. Брифинг СЦК уникален тем, что он позволяет журналистам, а значит и широкой общественности узнать всю важную информацию на предстоящую неделю и задать волнующие общественность вопросы, как Официальному представителю, так и приглашенным на брифинг министрам, вице-министрам, председателям агентств, руководителям структурных подразделений Администрации Президента РК. Интерес журналистского пула к брифингам и оперативным информациям СЦК возрастает. Немаловажным фактом является то, что со дня проведения первого брифинга в ноябре 2012 года не прошло и полгода, но по его материалам уже готовятся основные выпуски новостей общенациональных СМИ. Также данные брифинги способствуют систематизации работы СМИ и планированию журналистами повестки дня на предстоящую неделю. На данный момент, как показывает практика, журналисты все больше осознают, что могут узнать об интересующих их вопросах в сфере государственной политики именно от Службы центральных коммуникаций. В свою очередь, государственные органы понимают, что это эффективный путь к освещению своей деятельности. Данный оптимальный механизм полезен для всех, к тому же общественность получает информацию о проделанной государственными органами работе от первых лиц. Несмотря на то, что брифинг является основным медийным ивентом недели и требует тщательной подготовки и планирования, это далеко

ВЕСТНИК ДИПЛОМАТИИ

не вся работа, которая ведется в Службе центральных коммуникаций. Новый орган работает «за кулисами» каждый день в целях улучшения количественно-качественных показателей предоставляемой общественности информации через СМИ. В Службе центральных коммуникаций особое внимание отводится управлению персонала, большинство сотрудников - это молодые креативные профессиональные выпускники ведущих отечественных и зарубежных вузов. Организационная структура Службы центральных коммуникаций представляет собой систему взаимосвязанных подразделений, которые координируют связь между планированием Правительства, отдельных министерств и региональных органов власти, а также осуществляют подготовку и распространение информации для СМИ через медиаканалы и собственный веб-сайт. У каждого подразделения Службы центральных коммуникаций есть свои функциональные цели и задачи, но есть вопросы, которые решаются в тесном сотрудничестве. В целом, в СЦК информационное планирование является фундаментом всей деятельности организации, главная задача которой состоит в формировании медиа-сетки о предстоящих событиях и мероприятиях, путем получения информации от министерств, ведомств и региональных органов. Важные международные мероприятия, например, конференции, форумы, которые могут привлечь внимание журналистов и общественности, тоже учитываются. И для освещения максимально полной картины за несколько недель до предстоящего мероприятия, государственные органы успевают подготовить и представить материал, который может быть использован СМИ. Подразделение Фронт-офиса работает непосредственно с представителями республиканских, региональных и зарубежных СМИ и предоставляет им всю необходимую и достоверную информацию в оперативном порядке, способствует распространению прессрелизов государственных органов РК. Более того, в их функциональную обязанность входит организация еженедельного брифинга, проведение которого требует тщательной подготовки. С учетом стремительного развития современных информационных технологий, Службой центральных коммуникаций был запущен собственный веб-сайт www.ortcom.kz, создавая его, мы руководствовались нашей главной целью - повысить транспарентность в деятельности государственных органов и обеспечить информированность общества. При СЦК также создан Сall-centеr (+7 7172 55 93 33) для работы с казахстан-

АНАЛИЗ, МНЕНИЕ, ПОЗИЦИЯ И ОПЫТ…

скими и зарубежными журналистам и блоггерами. Помимо сайта имеются аккаунты в Тwitterе и социальных сетях -Facebook, В контакте. Наша интернет-платформа предусматривает также анонсы о наиболее важных общенациональных,

125

региональных, международных мероприятиях, конференциях, форумах, ключевых событиях. Для представителей медиа-сообщества предусмотрена возможность аккредитации в онлайнрежиме на брифинги и пресс-конференции.

ВЕСТНИК ДИПЛОМАТИИ

126

Архимед Мухамбетов, Аким Актюбинской области Республики Казахстан

Внешнеэкономические связи региона в новых условиях

А

ктюбинская область сотрудничает с более чем 90 странами мира. Основные торговые партнеры –это страны Таможенного союза – Россия и Беларусь, а также Китай, Нидерланды, Италия, Япония, Германия и другие. Выгодное географическое расположение, возможность прямого выхода на зарубежные рынки, наличие значительных запасов различного вида минерального сырья, обширные сельскохозяйственные угодья создают надежную основу для развития всех форм внешнеэкономической деятельности –международной торговли, созданию современных предприятий, научно-техническому и культурному сотрудничеству, развитию туризма. Яркой иллюстрацией тому является стабильный рост внешнеторгового оборота, который по итогам 2012 года превысил 11 миллиардов долларов США. В области успешно реализуются масштабные проекты в рамках государственной программы форсированного индустриально-инновационного развития Республики Казахстан.Высокие темпы роста характерны для всех секторов экономики. Мы стремимся использовать имеющийся потенциал для повышения своей конкурентоспособности. В первую очередь, за счет привлечения инвестиций в развитие производств с высокой добавленной стоимостью. Свидетельством богатейшего ресурсного и производственного потенциала является активная внешнеэкономическая деятельность и стабильный рост внешнеторгового оборота. За счет стабильного превышения экспорта над импортом сохраняется положительное сальдо внешнеторгового баланса. С формированием Таможенного союза казахстанско-российская промышленная выставка «Европа-Азия. Сотрудничество без границ», которая ежегодно и традиционно проводится в Актобе, приобрела качественно новое значение и очень актуальна в новом формате. Выставка дает шанс для предприятий наших стран проявить деловую инициативу, креативность и усилить активы сотрудничества. Взаимная выгодна – очевидна. Так, в ходе прошедшей XI-ой выставки свою продукцию продемонстрировали 148 предприятий. В их числе 80 казахстанских, 68 - российских и ряд белорусских, украинских и польских предприятий. К слову, польская делегация участвовала

впервые. В частности, интерес проявили отдел содействия торговле и инвестициям посольства Ре спублики Польша, ТОО «PetroService Kazakhstan» - Казахстанско-Польское предприятие представляли горнодобывающее, нефтегазовое и химическое оборудование. В ходе выставки проведены более 350 переговоров и заключены 19 договоров. В этом году Посольство Республики Польша в РКпланирует провести польскую национальную выставку в Актобе и открыть почетное косульство Республики Польша. Рассматривается вопрос о подписании Меморандума о сотрудничестве между акиматом Актюбинской области Республики Казахстан и маршальским учреждением Лодзинского воеводства Республики Польша. Главой государства Н.А. Назарбаевым перед местными исполнительными органами поставил задачу увеличить объемы отечественных и иностранных инвестиций в несырьевые сектора экономики и развивать экспортный потенциал. К ее решению мы подходим творчески и инициативно. В феврале 2012 года делегация нашей области побывала с первым ознакомительным визитом в Баку – столице Республики Азербайджан. В его рамках были встречи и переговоры с главой исполнительной власти города Баку, министрами Республики Азербайджан, провели совместный бизнес-форум, участие в котором приняли более 80 представителей ведущих де-

АНАЛИЗ, МНЕНИЕ, ПОЗИЦИЯ И ОПЫТ…

ловых кругов. Для них был презентован инвестиционный потенциал и проекты Актюбинской области и предложено партнерство в различных сферах экономики. По итогам форума установлены партнерские контакты с предприятиями Республики Азербайджан и приняты предложения о сотрудничестве с рядом компаний. Подписаны Меморандумы о сотрудничестве между Торгово-промышленными палатами Актюбинской области и Азербайджанской Республики, между региональным индустриальным технопарком «Актобе» и Сумгаитским технопарком. Достигнута договоренность о развитии внешнеэкономического сотрудничества и ответном визите делегации Азербайджана в нашу область. В апреле 2012 года делегация области побывала в Казани – столице Республики Татарстан. В ходе встречи с Президентом Республики Татарстан Р.Миннихановым были обсуждены вопросы торгово-экономического, инвестиционного и культурного сотрудничества. В рамках визита наша делегация ознакомилась с промышленным потенциалом Татарстана. Были посещены технопарк «ИТ-Парк», работающий в сфере высоких технологий, технополис «Химград». По итогам были подписаны 3 Меморандума о сотрудничестве между ТОО «Региональный индустриальный технопарк «Актобе» и «Технопарк в сфере высоких технологий «ИТ-Парк»,«Особой экономической зоной промышленно-производственного типа «Алабуга» и между ТПП Актюбинской области и Республики Татарстан. АО «Актюбинский завод неметаллических труб» заключен долгосрочный контракт с ОАО «Татнефть-Стекловолокно» на поставку стекловолоконных изделий. В стадии проработки

127

поставка АО «Коктас» каолинового сырья потребителям Татарстана. Активизировались визиты в регион различных зарубежных делегаций, включая делегацию Федеративной Республики Германия во главе с Послом ФРГ в РК, представителей японских корпораций Sumitomo и Kawasaki Heavy и польской делегации. Уже в этом году в Актобе побывали представители посольства Японии в РК. Наиболее плодотворные контакты налажены с соседней Оренбургской областью. Сегодня администрации регионов сотрудничают в рамках Соглашения о торгово-экономическом, научно-техническом, культурном и гуманитарном сотрудничестве. В текущем году областной акимат продолжает работу по расширению торгово-экономического сотрудничества с другими государствами. Планируется провести ряд запланированных мероприятий. Это торгово-экономическая миссия в город Калуга, «Дни Актюбинской области» в Оренбурге», ХІI казахстанско-российской промышленной выставки «Европа-Азия. Сотрудничество без границ» и инвестиционный форум. Актюбинская область использует все возможности и направления приграничного сотрудничества для укрепления интеграционных процессов и выхода на качественно новый уровень сотрудничества стран Евразийского экономического сообщества. Огромный интерес для нас представляют новые направления взаимодействия, развитие производственной кооперации и взаимной торговли, а также внедрение инновационных технологий. Естественно, все это становится возможным благодаря грамотно сбалансированной политике Главы нашего государства.

ҚР ӘЛЕМДІК ҚОҒАМДАСТЫҚПЕН МЕЖДУНАРОДНЫЕ ОТНОШЕНИЯХАЛЫҚАРАЛЫҚ РК С МИРОВЫМ БАЙЛАНЫСТАРЫ СООБЩЕСТВОМВЕСТНИК ДИПЛОМАТИИ 128

VII. ИЗ КУЛЬТУРНОЙ ЖИЗНИ РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН • О национальных традициях и обычаях казахского народа У казахов существует множество традиций и обычаев, связанных с рождением ребенка. Каждая семья не представляет своего счастья без детей. Каждый, кто узнавал о рождении ребенка, спешил первым оповестить родных и близких о радостном известии. Все сразу понимали, что он пришел с добрыми вестями за подарком «сүйінші». У казахов, как и у многих других народов, сохранились представления о том, что ребёнок подвергался наибольшей опасности в первые сорок

дней жизни, так как согласно домусульманским представлениям, ребенка надо было оградить от злых духов, которые могли его подменить. Поэтому в течение 40 дней ночами возле люльки горел светильник (шырақ), поскольку по народному пониманию всякая нечисть боялась огня и света. Младенческая одежда, даже обереги, пришивающиеся на нее, не имели различий для мальчиков и девочек. Сразу после рождения ребенка заворачивали в чистую ткань. Материю старались брать от одежды пожилых людей или от пеленки ребенка из многодетной семьи. Затем, до обряда сорокодневия, ребенка вне зависимости от пола одевали в ритуальную рубашку «ит көйлек», которую после выполнения всех процедур заменяли обычной младенческой рубашкой. В этот период обычно отмечались первый, третий, пятый, седьмой и сороковой дни. В первый день молодежь без приглашения собиралась на «шілдехана», чтобы отметить по традиции рождение ребенка. Наиболее важную роль в праздниках играла «кіндік шеше» (крестная мать). Она играет наиболее важную роль в первые сорок дней жизни ребенка и является наиболее почетным гостем. Крестная мать обязательно должна быть энергичной, благовоспитанной, честной, так как согласно

верованиям, ее качества передаются ребенку. Она была наиболее почетным гостем, в каждый из упомянутых дней приносила ребёнку и его матери подарки. Затем на сороковой день от рождения ребенка проводился детский обычай «қалжа» (ритуальное угощение матери после родов). Блюда предназначались главным образом для восстановления сил роженицы. Именно ей, в первую очередь, подавался горячий бульон, и только потом угощались остальные. Для такого случая приносили в жертву молодую овцу и отваривали её. Большое значение придавали шейному позвонку. Участники трапезы откусывали мясо зубами. Причем первая это делала роженица, а последняя «кіндік шеше» (крестная мать). После трапезы кость не выбрасывали, а насаживали на палочку и вешали над женской половиной юрты. Снимали ее только тогда, когда ребенок умел держать голову. На сороковой день также осуществлялся другой детский обычай «қырқынан шығару» (вывести из сорока дней). Особенностью обряда является срок его исполнения: для мальчиков на один день раньше (чтобы был сильный и смелый), а для девочек — на один день позже (чтобы была прилежная, спокойная и послушная). Ребенка купали в соленой воде, и после купания поливали младенца сорока ложками ритуальной воды. В чашу предварительно клали монеты и серебряные украшения – подарок женщинам, которые участвовали в священнодействии. В этот же день ребенку в первый раз стригли волосы и ногти. В этих обычаях участвовали только женщины, которые одаривались подарками. Обязательным ритуалом была раздача лепешек, испеченных к этому событию. Особое значение придавали такому детскому обряду, как «ат қою» (наречение) или «Азан шақыру» (зов). Суть этого обряда заключалась в том, что через сорок дней после рождения ребенка собирались аксакалы аула и с утренней молитвой давали ему имя. Обычно имя давал старший из родственников. Мулла произносил молитву и три раза произносил в ухо ребенку его имя. Также у казахов существовал обычай «бесікке салу» (класть в колыбель). Этот обычай доверяли «кіндік шеше» (крестная мать). Она накрывала младенца семью вещами: специальным одеялом, халатом, шубой и сверху, если младенец мальчик, клали узду и нагайку, чтобы был хорошим наездником, а также нож, чтобы защитить от злых духов, а если младенец девочка, в колыбель клали зеркальце и расческу, чтобы выросла красавицей.

129

• Хроника «Светская Жизнь» дипломатического корпуса зарубежных стран в Республике Казахстан

ВЕСТНИК ДИПЛОМАТИИ

130

И

Посол Индии Ашок Кумар Шарма и Председатель Комитета по культуре Министерства культуры и информации РК Тлеугали Кишкашбаев на открытии Дня индийской культуры в Казахстане (23 октября 2012 г., г. Астана)

ндия стала первой страной, не считая стран СНГ, которую посетил Президент Нурсултан Назарбаев после обретения Казахстаном независимости. Дипломатические отношения впервые установились в мае 1992 года, когда в г.Алматы открылось Посольство Республики Индия, а в 1993 году – Посольство Республики Казахстан в г.Нью-Дели. Ежегодно в рамках двухстороннего диалога проводится множество мероприятий. Культурносветская жизнь Посольства Индии в Республике Казахстан разнообразна и увлекательна. Яркость, неординарность и изысканность дипломатических приемов, различных выставок, концертов регулярно

Выступление индийской рок-группы “Dementia” в День индийской культуры в Казахстане (23 октября 2012 г., г. Астана)

Выступление Посла Индии Ашок Кумар Шарма на открытии Индийской выставки в художественной галерее “Куланши” (25 октября 2012 г., г.Астана)

Приветственное выступление Посла Индии Ашок Кумар Шармы на открытии Дня Республики Индии (25 января 2013 г., г. Астана) Совместное выступление индийских и казахских музыкантов на объединенном концерте (10 ноября 2012 г., г. Астана)

Танец студентов Индийского культурного центра в ходе Недели индийской кухни и культуры (январь 2013 г., г. Астана)

Посол Индии Ашок Кумар Шарма и группа Центра индийского классического танца в ходе Недели индийской кухни и культуры (январь 2013 г., г. Астана)

131

проводимых Посольством и Индийским культурным центром, высоко оцениваются общественностью и ценителями искусства двух стран. Так, одними из наиболее ярких и запоминающихся событий в светской жизни Посольства Республики Индия в Казахстане стали ежегодное празднование Дней Республики Индия с участием широкой общественности нашей страны, проведение Индийской выставки в художественной галерее “Куланши” и Недели индийской кухни и культуры. Вниманию читателей представлены следующие фотоэтюды с данных мероприятий…

Посол Индии Ашок Кумар Шарма и Председатель Комитета по культуре Министерства культуры и информации РК Тлеугали Кишкашбаев на праздновании Дня индийской культуры в Казахстане (23 октября 2012 г., г. Астана)

Посол Индии Ашок Кумар Шарма и группа Центра индийского классического танца г. Алматы (10 ноября 2012 г., г. Астана)

Выступление танцевальной группы Центра индийского классического танца г. Алматы (10 ноября 2012 г., г. Астана)

Выступление вице- Министра нефти и газа Республики Казахстан Болата Акчулакова на открытии Дня Республики Индии (25 января 2013 г., г. Астана) Посол Индии Ашок Кумар Шарма на церемонии поднятия флага в День Республики Индии (26 января 2013 г., г. Астана)

Установление статуи Махатмы Ганди в честь Международного дня ненасилия с участием Послов Индии и ЮАР, Ашок Кумар Шармы и Шириша Сони (2 октября 2013 г., г. Астана)

Сари - традиционная одежда индийских женщин. Казахские женщины с интересом примеряют сари.

ВЕСТНИК ДИПЛОМАТИИ

132

• «Книжный ряд»

(обзор новых печатных изданий Казахстана в области внешней политики) * Книга «История завоевания Средней Азии»

В

январе 2013 года в Шымкенте прошла презентация трехтомника «История завоевания Средней Азии». Ученые уже назвали этот труд уникальным. Известный кинорежиссер и продюсер Сергей Азимов переиздал историческую монографию генерал-лейтенанта Терентьева. Трехтомник, презентованный в Шымкенте, полностью повторяет первоисточник. Четвертая часть издания еще

ждет своей очереди выхода в свет. Работа заняла два года, издателям пришлось немало потрудиться. В Казахстане находилось всего полтора из четырех томов. Одну книгу привезли из Ростова, другую удалось найти в Самарканде. Генерал-лейтенант Терентьев работал над изданием во второй половине восемнадцатого века по заказу губернатора Восточного Туркестана. Книга «История захвата Средней Азии», по мнению ученых, правдиво показывает процесс присоединения Казахстана к России. И не случайно свой труд Сергей Азимов презентовал именно в Шымкенте. * Книга «Талисман Тенгри»

феврале 2013 года в г. Москва в Посольстве Республики Казахстан В в Российской Федерации состоялась пре-

зентация новой книги казахстанской писательницы Асель Омар «Талисман Тенгри». На мероприятии побывали представители научных кругов РФ, известные деятели культуры, писатели, активисты казахстанского студенчества и диаспоры, а также дипломаты Посольства. Как было отмечено на презентации, в книгу «Талисман Тенгри» вошли рассказы, основанные на сплаве стилизации древнетюркской мифологии и политической истории, плавно переплетающиеся с мифологией и историей Казахстана в ХХ веке. Рассказы созданы на границах мистического реализма и криптоистории. В книгу также вошли философские статьи о религиозном опыте тенгрианства как основы формирования тюркской культуры и философии. Она получила распространение среди образовательных, научных учреждений, библиотек Казахстана и доступна всем желающим.

ИЗ КУЛЬТУРНОЙ ЖИЗНИ РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН

*

133

Книга «Огненный Сталинград»

В

феврале 2013 года в г. Алматы состоялась презентация книги «Огненный Сталинград». Автором данного произведения является известный казахстанский писатель, фронтовик Леонид Гирш. «Наше героическое поколение уходит, уходит бесследно, и мне захотелось осуществить свою мечту и показать ту страшную битву нашими глазами», - добавил Л.Гирш. По словам автора, в основу книги легли воспоминания участников Сталинградской битвы, корреспонденции и очерки о воинах-сталинградцах, стихи казахстанских и российских поэтов, фронтовые письма. В мероприятии приняли участие ветераны Великой Отечественной войны, члены Совета Ассамблеи народа Казахстана, руководители этнокультурных объединений, представители дипломатического представительства РФ в Алматы и молодежь. Леонид Гирш - участник Сталинградской битвы, кавалер пяти орденов и 35 медалей, автор многих изданий о войне.

* Книга «Ұлы дала тұлғалары»

В

феврале 2013 года в Астане состоялась презентация новых книг ученых Института истории государства. «Ұлы дала тұлғалары», выпущенная в рамках программы «Ғылыми Қазына», объединяет три издания: «Нурсултан Назарбаев и казахстанская модель строительства государства (исторический аспект)», «Алимхан Ермеков» и «Жумабек Ташенов». По информации института, цель данной серии - популяризация исторических фактов и примеров, знаний о видных деятелях истории Казахстана, формирование общественного сознания в духе казахстанского патриотизма, созидательной активности и укрепления потенциала независимости.

ВЕСТНИК ДИПЛОМАТИИ

134

VIІІ. ПРЕСС-ЦЕНТР ИИС СООБЩАЕТ... Пресс-брифинги Министерства иностранных дел Республики Казахстан *

18 февраля Уважаемые дамы и господа! Как Вам известно, в конце прошлого года в Туркменистане состоялся судебный процесс, решением которого 7 граждан РК были осуждены по статье 214 УК (незаконное пересечение государственной границы). Один из наших граждан был осужден на 8 лет лишения свободы, остальные лица получили по 7 лет. Как мы информировали общественность ранее, данный вопрос находился на строгом контроле Министерства иностранных дел, для содействия освобождению указанных лиц использовался весь набор дипломатических инструментов. В результате прямых переговоров с руководством МИД Туркменистана, а также благодаря усилиям Посольства РК в Ашгабаде, 15 февраля 2013 года указом Президента Туркменистана Гурбангулы Бердымухамедова упомянутые казахстанские граждане были помилованы и выпущены на свободу. В настоящий момент наши граждане в сопровождении Консула Посольства РК в Туркменистане выехали из города Туркменбаши. Консул будет сопровождать их до контрольно-пропускного пункта «Темирбаба» на казахстанско-туркменской границе. Пользуясь случаем, хотели бы выразить благодарность туркменской стороне за понимание и содействие в освобождении наших граждан, а также выразить надежду на то, что казахстанскотуркменская граница и впредь останется границей дружбы и добрососедства. Справочно: Как известно, 19 октября 2012 г. Пограничной службой Туркменистана были задержаны 7 граждан РК по обвинению согласно статьи 214 УК Туркменистана (незаконное пересечение государственной границы), 4 из которых являются сотрудниками миграционной полиции ДВД Мангыстауской области (А.Бекбосынов, А.Кигликов, С.Майлыханов, Б.Азбергенов, О.Кунбеков, Ш.Коптлеуов, Г.Есмаганбетов).

Относительно гражданина РК задержанного в Таджикистане Посольство Республики Казахстан внимательно следит за следствием по уголовному делу, возбужденному в отношении гражданина Республики Казахстан Сафарходжи Партоева, который обвиняется правоохранительными органами Республики Таджикистан в захвате в заложники граждан Украины Александра Семирякова, Василий Яремчука, Евгений Ленока в заложники в г. Душанбе. П о и н ф о рм а ц и и р од н ы х г р а ж д а н и н а С.Партоева, он в заложники никого не брал, упомянутые граждане Украины свободно передвигались по г.Душанбе и постоянно поддерживали связь со своими родственниками. По имеющимся у Посольства Казахстана сведениям, речь идет о бизнес-конфликте между С.Партоевым и одним из граждан Украины А.Семиряковым. С.Партоев и А.Семиряков совместно занимались бизнесом по перегону автомобилей. В результате одной из деловых операций у А.Семирякова возникла задолженность перед С.Партоевым. Гражданин Партоев потребовал

* Из сообщений заместителя Председателя КМИ-Официального представителя Министерства иностранных дел Республики Казахстан Жанболата Усенова.

ПРЕСС-ЦЕНТР ИИС СООБЩАЕТ...

возврата денег от А.Семирякова. Однако А.Семиряков отказался вернуть деньги и сообщил своим родственникам в Украине что его и двух других граждан Украины (В.Яремчука, Е.Ленока) взяли в заложники в г.Душанбе. Родственники А.Семирякова обратились с заявлением в МИД и правоохранительные органы Украины, которые по дипломатическим каналам проинформировали о ситуации правоохранительные органы Республики Таджикистан. На этом основании гражданин РК С.Партоев и гражданин РТ Ш.Абдухалим были задержаны в г.Душанбе. Посольство РК в Душанбе дважды 9 и 13 февраля 2013 года обращалось в Министерство иностранных дел Таджикистана с просьбой дать официальную информацию и организовать встречу с задержанным гражданином РК. Ответ от таджикской стороны пока не поступил. Данный вопрос находится на постоянном контроле МИД и Посольства РК в Душанбе. По

135

мере поступления дополнительной информации сообщим дополнительно.

Эвакуация из Сирии МИД продолжает работу по содействию эвакуации наших граждан временно или постоянно проживающих в Сирии, в связи со сложной внутриполитической обстановкой и угрозами безопасности в этой стране. Н а д а н н ы й м о м е н т п р и с од е й с т в и и Министерства иностранных дел эвакуировано более 140 граждан РК. В адрес министерства регулярно поступают благодарственные письма от наших граждан. Так, семья Юлии Мухиной прислала благодарственное письмо, в котором выразила благодарность Министерству иностранных дел и лично Послу РК в Иордании Болату Сарсенбаеву за оперативное решение и помощь по вывозу из сирийского города Дараа ее дочери и трех внуков.

136

ВЕСТНИК ДИПЛОМАТИИ

ДИПЛОМАТИЧЕСКАЯ ТЕРМИНОЛОГИЯ ВЕЛИКИЕ ДЕРЖАВЫ термин, принятый для обозначения государств, играющих ведущую роль в международных отношениях и несущих особую ответственность за поддержание мира и международной безопасности. Несмотря на утвердившийся в международном праве принцип равноправия государств независимо от их размера, политического влияния, военной и экономической мощи, в международной практике признается особая роль великих держав. После 2-ой мировой войны великими державами формально считаются постоянные члены Совета Безопасности ООН: США, РФ (до 25 декабря 1991 г. СССР), Китай, Великобритания, Франция). Современный статус великих держав не противоречит принципу суверенного равенства государств, а представляет собой политико-правовое отражение реальной роли великих держав в международной жизни. Особое положение великих держав, закрепленное в Уставе ООН, объясняется формально лежащей на великих державах главной ответственности за поддержание мира и всеобщей безопасности. КЛАУЗУЛА особое положение в международном договоре или соглашении, применяется для обозначения разнообразных особых положений и условий: о предоставлении режима наибольшего благоприятствования в торговле, о всеобщем участии в договоре, о коренном изменении обстоятельств, об обязательной юрисдикции международного судебного органа и др. МИССИЯ СПЕЦИАЛЬНАЯ миссия, имеющая представительный и временный характер, посылаемая одним государством в другое с согласия последнего для рассмотрения определенных вопросов или выполнения в этом государстве определенной задачи. ПАРАФИРОВАНИЕ МЕЖДУНАРОДНОГО ДОГОВОРА предварительное подписание договора в целом или его отдельных частей инициалами уполномоченных. Оно свидетельствует о том, что текст договора окончательно согласован и принят сторонами в качестве варианта для подписания. Парафирование обычно применяется, когда: а) текст договора нуждается в одобрении правительства; b) подписание официального текста временно откладывается по каким-либо причинам. Парафирование может относиться как ко всему тексту договора, так и к отдельным его статьям. РЕДЕМАРКАЦИЯ ГРАНИЦ проверка и восстановление линии государственной границы на местности и обозначение ее пограничными знаками на основе ранее составленных документов, как правило, двустороннего характера (протокола-описания, карт и протоколов пограничных знаков). В практике такие документы составляются смешанными комиссиями по демаркации и редемаркации границы.

ПРЕСС-ЦЕНТР ИИС СООБЩАЕТ...

137

• Отзывы читателей журнала «Дипломатия жаршысы» «Мне особенно приятно, что данная публикация вышла в свет в этом году, когда мы празднуем 20-летие независимости Республики Казахстан. Это еще одно свидетельство успешного и плодотворного сотрудничества между ООН и Республикой Казахстан... Со своей стороны и от имени всей страновой команды ООН в Республике Казахстан хотел бы Вас заверить, что я буду искренне рад участию в будущих публикациях информационно-издательского совета МИД РК, и другим формам сотрудничества. Пользуюсь случаем, чтобы выразить Вам свое глубокое уважение». (Постоянный координатор ООН в Республике Казахстан Стивен Тулл) «Хотел бы отметить высокое качество и содержательность издания, а также представленную в нем обширную информацию о развитии казахстанско-польских отношений и деятельности дипломатической службы Казахстана в целом.» (С уважением, Заслуженный работник дипломатической службы Республики Казахстан Т. Сулейменов) «Мы находим журнал «Дипломатический вестник» очень полезным и информативным. В виду динамичного процветания индо-казахстанских отношений и новых развитий, в первом выпуске 2009 г. Вашего уважаемого журнала «Дипломатический вестник» мы хотели бы опубликовать статью Чрезвычайного и Полномочного Посла Индии в Республике Казахстан Е.Г. г-на Ашока Саджанхара, о новых аспектах отношений. Уверен, что публикация статьи добавит активности ярким отношениям между нашими странами.» (С уважением, Второй Секретарь (по политическим и консульским вопросам) Д.Ч. Манжунатх) «...Дело в том, что Делегация Исполнительного Совета ПРООН и ЮНФПА прибывает с визитом в Казахстан… Такие визиты совершаются представителями стран-участниц Исполнительного Совета для того, чтобы ознакомится с программами ПРООН и ЮНФПА в различных странах, посмотреть работу на месте, а также обсудить с правительством вопросы сотрудничества с агентствами ООН и потребности страны в области развития. Я думаю что участники делегации были бы рады получить экземпляр Вашего издания.» (Резидент-координатор ООН Хаолянь Шу) «Я с интересом читаю журнал «Дипломатия жаршысы» с самого начала его издания, в котором публикуются интересные материалы о внешнеполитической деятельности нашей республики, инициативах ее руководства и других значимых событиях…» (С уважением, Председатель Агентства Республики Казахстан по делам религий К.К. Лама Шариф) «Благодаря вашему повседневному труду, мастерству и таланту мы обеспечены самой разнообразной информацией. Вы обеспечиваете живой диалог населения и власти, защищаете права и интересы населения страны. Многие важные встречи или мероприятия, проходящие под эгидой Исполкома МФСА, не остаются без внимания журнала «Дипломатия жаршысы», где работают талантливые и высокопрофессиональные специалисты». (С уважением, Председатель Исполнительного Комитета Международного Фонда спасения Арала С.Р. Ибатулин) «Для подготовки специалистов особую ценность для Южно-Казахстанского Государственного университета им. М. Ауезова представляет журнал «Дипломатия жаршысы» МИД РК, как наиболее полно отражающий международное сотрудничество Республики Казахстан.» (С уважением, Проректор по учебной работе и информационным технологиям У. Умбетов)

138

ВЕСТНИК ДИПЛОМАТИИ

139

I. OFFICIALLY

(chronological overview of events for the period )

• Visits, meetings, addresses and interviews of the President, Minister of Foreign Affairs of the Republic of Kazakhstan, as well as visits to the Republic of Kazakhstan of the heads of state or government and officials of foreign countries January – February 2013

17 January In Astana, President of the Republic of Kazakhstan Nursultan Nazarbayev held a meeting

with Secretary General of the International Exhibitions Bureau Vicente Loscertales.

During the meeting, the sides discussed the organization of EXPO-2017 in Astana and compliance of the developed activities with the requirements of the International Exhibitions Bureau.

The meeting also discussed the further steps in the follow-up work, first of all, the establishment of an organizing committee and a public corporation, as well as registration of an exhibition, which will be conducted this year.

DIPLOMATIC HERALD

140

18 Januаry In Astana, President of the Republic of Kazakhstan Nursultan Nazarbayev met with the heads of the foreign diplomatic missions accredited in Kazakhstan.

In his speech, the President expressed confidence

the coming year will be successful and productive for the development of bilateral relations between Kazakhstan and other countries and international organizations.

The head of state set out the strategic goals and objectives of the country for the next decade.

Nursultan Nazarbayev noted that as an established dynamic state Kazakhstan has formed its vision of an effective world order in the new century.

The head of state once again requested all heads of diplomatic missions to bring to the leaders of their countries the call for concerted efforts in order to create a just world order free of war and mutual suspicion.

At the end, the President of Kazakhstan said that the quality and activity of foreign diplomatic missions depend on the dynamic development of bilateral relations between Kazakhstan and each country and international organization wishing success.

• The same day, in Astana, the head of state Nursultan Nazarbayev recieved President of the Union of Chambers and Commodity Exchanges of Turkey Rifat Hisarcıklıoğlu.

The meeting discussed issues of deepening and

development of trade, economic and investment cooperation between the two countries.

30 January In Astana, President of the Republic of Kazakhstan Nursultan Nazarbayev received Minister of Defense of the Russian Federation Sergey Shoigu.

During the meeting, Nursultan Nazarbayev emphasized the importance of strengthening cooperation between Kazakhstan and Russia in many areas, including military and military-technical.

The meeting also discussed the tasks for hardening the borders of the two states, as well as for ensuring regional and global security.

4 February A telephone conversation of President of the Republic of Kazakhstan Nursultan Nazarbayev with President of the Russian Federation Vladimir Putin took place.

During the conversation, the heads of state discussed issues of cooperation in the framework of the Joint Action Plan between the two countries for 2013-2015.

•The same day, in Astana, the head of state Nursultan Nazarbayev received President of OJSC “Lukoil” Vagit Alekperov.

During the meeting, the President of Kazakhstan said that the company “Lukoil” is the Russia’s largest investor in oil and gas sector of the country. Nursultan Nazarbayev also stressed the need to further strengthen cooperation and develop interaction in various fields of the economy.

OFFICIALLY (chronological overview of events for the period )

141

of the companies “Maxam”, “OHL” and “Next Limit Technologies”.

During the meeting held in the framework of the visit to the Kingdom of Spain, Nursultan Nazarbayev discussed with the heads of the leading Spanish companies the prospects of cooperation in various spheres of the economy.

5 February During a working visit to the Kingdom of Spain, President of Kazakhstan Nursultan Nazarbayev held a meeting with President of “Patentes TALGO SA” Carlos Palacio Auriol.

During the meeting, the sides discussed issues of cooperation in the field of development, manufacture and maintenance of railway equipment, as well as coproduction of passenger cars of high level comfort and security.

• The same day, President of the Republic of Kazakhstan Nursultan Nazarbayev held a meeting with the head of the company “Airbus Military” Domingo Uren Raso.

The meeting reviewed the range of issues related to further cooperation, including in the field of maintenance of military transport aircraft.

Following the talks, a Memorandum of Understanding on Cooperation between JSC “NC Kazakhstan Engineering” and Airbus Military was signed.

• The same day, President of the Republic of Kazakhstan Nursultan Nazarbayev met with the heads

6 February In Madrid (Spain), the head of state Nursultan Nazarbayev met with King Juan Carlos I of Spain.

During the meeting, the sides discussed bilateral cooperation in the sphere of culture, tourism and international politics.

•The same day, President of the Republic of Kazakhstan Nursultan Nazarbayev held a meeting

142

DIPLOMATIC HERALD

with Prime Minister of Spain Mariano Raho.

The meeting discussed a wide range of bilateral cooperation in trade, economic and investment fields, and exchanged views on current international issues.

8 February In Moscow, President of the Republic of Kazakhstan Nursultan Nazarbayev met with President of the Russian Federation Vladimir Putin.

During the meeting, President Nursultan Nazarbayev said that the visit was made in accordance with the earlier reached agreement.

Nursultan Nazarbayev and Vladimir Putin agreed to further develop mutually beneficial and constructive cooperation on the use of the Baikonur Cosmodrome.

The meeting was attended by former President of Poland Aleksander Kwasniewski, former Federal Chancellor of Austria Alfred Gusenbauer, former European Commission President and Prime Minister of Italy Romano Prodi.

The sides also discussed key aspects of the further comprehensive development of Kazakhstan based on the experience of European countries, reviewed the implementation of the agreements reached at the previous meeting.

The International Advisory Board under the President of the Republic of Kazakhstan was established in 2010 and includes the well-known public and political figures of Europe. • The same day, in Almaty, President of the Republic of Kazakhstan Nursultan Nazarbayev received Secretary of the Supreme National Security Council of the Islamic Republic of Iran Saeed Jalili.

18 February In Astana, the head of state Nursultan Nazarbayev received Minister of Foreign Affairs of the Republic of Kazakhstan Yerlan Idrisov.

The meeting noted that the foreign policy of Kazakhstan will further maintain geopolitical balance with a focus on strengthening bilateral relations with neighboring countries. Also, one of the main priorities of foreign policy is Eurasian integration.

Following the meeting, the head of state assigned specific tasks for the implementation of the foreign policy priorities of Kazakhstan.

25 February In Astana, President of the Republic of Kazakhstan Nursultan Nazarbayev met with the members of the International Advisory Council.

At the meeting, the head of state noted that Kazakhstan, having experienced the brunt of the nuclear tests, plays an important role in global nuclear security. Nursultan Nazarbayev stressed that our country, providing a platform for the participants of the negotiation process, is hoping to reach a compromise and significant improvement in the settlement of existing disputes.

In turn, Saeed Jalili thanked the President of Kazakhstan for hosting a regular round of talks in

OFFICIALLY (chronological overview of events for the period )

143

Almaty and expressed hope for their constructive completion. • The same day, in Almaty, President of the Republic of Kazakhstan Nursultan Nazarbayev received High Representative of the European Union for Foreign Affairs and Security Policy and Vice President of the European Commission Catherine Ashton.

Catherine Ashton arrived in Kazakhstan to hold a round of talks on the Iran’s nuclear program from a group of P5+1,

which includes Britain, China, Russia, USA and France.

DIPLOMATIC HERALD

144

• Visits, meetings, addresses and interviews of the Minister of Foreign Affairs of the Republic of Kazakhstan January – February 2013

14 January

15 January

In Astana, the first organizational meeting of the Working Group on the Human Dimension took place.

The meeting was attended by the representatives of government, parliament and political parties of Kazakhstan, NGOs and international human rights organizations accredited in Kazakhstan.

Opening the meeting, Minister of Foreign Affairs of the Republic of Kazakhstan Yerlan Idrisov noted the growing importance of the human dimension in the implementation of the state policy of the Republic of Kazakhstan.

Y. Idrisov called the meeting for a constructive discussion of key agenda issues, noting that the representatives of government and non-governmental organizations need to learn how to “listen and hear each other”.

The participants appreciated the initiative of convening the working group

In Astana, Minister of Foreign Affairs of the Republic of Kazakhstan Yerlan Idrisov met with Secretary General of the International Exhibitions Bureau Vicente Loscertales, who arrived in our country on a working visit.

The sides extensively discussed preparations for EXPO in Astana, as well as the possibility of using the exhibition infrastructure after its completion.

21 January A working visit of Deputy Minister of Foreign Affairs of the Islamic Republic of Afghanistan Jawed Ludin to Astana took place, during which he held talks with Minister of Foreign Affairs of the Republic of Kazakhstan Yerlan Idrisov.

The sides discussed the current situation in Afghanistan, prospects for promotion of bilateral political, trade and investment cooperation.

OFFICIALLY (chronological overview of events for the period )

145

28-30 January

1 February

In Brussels (Belgium), the head of the foreign ministry of the Republic of Kazakhstan Yerlan Idrisov met with European Commission President Jose Manuel Barroso, also with the delegations of the European Parliament.

In Berlin (Germany), Minister of Foreign Affairs of the Republic of Kazakhstan Yerlan Idrisov met with Federal Minister of Foreign Affairs of Germany Guido Westerwelle.

The sides noted the success of a Kazakhstan’s bid to host the international exhibition EXPO-2017, as well as the relevance of its theme - “Energy of the Future”.

Special attention was paid to the prospects of the Kazakhstan’s accession to WTO and the development of regional integration processes (Customs Union and Common Economic Space), the importance of finding ways and forms for mutually beneficial cooperation.

All meetings paid special attention to the recently adopted Strategy of Kazakhstan until 2050, political, social and economic modernization of the country, development of “green economy”, the goal for Kazakhstan to enter the 30 top developed countries of the world.

As a whole, a visit to Brussels, the content of negotiations and the agreements confirmed the strategic nature of relations between Kazakhstan and the key European institutions.

The sides exchanged views on cooperation in the framework of international organizations, discussed current issues of international relations.

Following the meeting, the heads of diplomatic missions of Kazakhstan and Germany signed a joint declaration aimed at increasing cooperation between the foreign ministries of the two countries.

3 February In Munich (Germany), Minister of Foreign Affairs of the Republic of Kazakhstan Yerlan Idrisov attended the 49th international conference on security issues.

Speaking about today’s pressing challenges of security for our country and the region, the Kazakhstan minister called the Afghan problem a priority. “When we talk about the problems of peace and security in our part of the world, Afghanistan is in the first place,” he said noting that Kazakhstan in cooperation with coalition partners is committed to

DIPLOMATIC HERALD

146

12 February In Astana, with the participation of Minister of Foreign Affairs of the Republic of Kazakhstan Yerlan Idrisov, a workshop on the harmonization of a road map of parliamentary diplomacy development in 2013-2015 was held.

The meeting discussed issues of parliamentary diplomacy development, coordination and interaction between the Parliament of Kazakhstan and the Ministry of Foreign Affairs.

At the end of the meeting, the participants agreed to pursue joint efforts to develop a coherent foreign policy and enhance cooperation with the parliaments of other countries.

19 February bringing peace and stability to the country.

In frames of the forum, the Kazakhstan diplomat held several bilateral meetings with his counterparts from Spain, Poland, Turkey, Israel, Italy, Chairman of the UN General Assembly Vuk Jeremic and several other participants.

In Astana, Minister of Foreign Affairs of the Republic of Kazakhstan Yerlan Idrisov met with Minister of Defense of the Republic of Italy Giampaolo Di Paola.

6 February Cairo (Egypt) hosted the 12th Summit of the Organization of Islamic Cooperation (OIC), which was attended by the Kazakhstan delegation headed

by Minister of Foreign Affairs Yerlan Idrisov.

During the plenary sessions and working sessions of the Summit, a wide range of urgent problems of the Islamic world was discussed. Among them is the question of Palestine, conflicts in the OIC countries, particularly in Mali and Syria, the dire humanitarian situation in these countries. Also, issue of deepening cooperation among the OIC countries in the scientific, technical, economic, educational, cultural, social and other spheres in response to a 10-year OIC action plan adopted in 2005 were reviewed.

At the end of the Summit, the participants adopted a final communiquĂŠ.

During the Summit, the head of the Kazakhstan foreign ministry also held a series of bilateral meetings, including a meeting with OIC Secretary General Ekmeleddin Ihsanoglu, the foreign ministers of Egypt, Afghanistan, Iran, Indonesia, Kyrgyzstan, Pakistan, Tajikistan, Turkey, as well as with the Minister for Religious Affairs of Egypt, during which the sides discussed topical issues of international relations and bilateral cooperation.

During the meeting, the sides exchanged views on issues of bilateral relations, in particular relating to cooperation in the field of defense and security, and discussed regional security issues, including the situation around Afghanistan.

21 February A telephone conversation of Minister of Foreign Affairs of the Republic of Kazakhstan Yerlan Idrisov with new U.S. Secretary of State John Kerry took place.

Yerlan Idrisov congratulated John Kerry with the official inauguration of the U.S. State Secretary.

The Minister of Foreign Affairs of the Republic of Kazakhstan expressed hope for further strengthening and deepening of bilateral strategic partnership in

OFFICIALLY (chronological overview of events for the period )

all areas, including global and regional security, energy, trade and investment cooperation, democracy development and fight against new threats.

25 February

147

nuclear program, Minister of Foreign Affairs of the Republic of Kazakhstan Yerlan Idrisov held the bilateral meetings with the heads of foreign delegations.

In Almaty Yerlan Idrisov met with EU High Representative for Foreign Affairs and Security Policy Catherine Ashton, during which the sides discussed the main directions of cooperation between the RK and the EU.

During the meeting with U.S. Under Secretary of State for Political Affairs Wendy Sherman, the sides discussed the political, trade and economic relations between Kazakhstan and the USA, as well as issues of global and regional security.

• The same day, at the meeting with the head of the Iranian delegation - Secretary of the Supreme National Security Council Saeed Jalili, the sides discussed the state and future directions of bilateral cooperation between Kazakhstan and Iran, issues of cooperation within international organizations, and exchanged views on the current situation in Central Asia.

• The same day, the meeting of Yerlan Idrisov with Deputy Minister of Foreign Affairs of the Russian Federation Sergey Rybakov took place.

Noting the constructive cooperation between the foreign ministries of Russia and Kazakhstan, the sides reviewed issues of bilateral cooperation and joint efforts within international organizations.

3-5 March •

The same day, on the eve of talks on Iran’s

In Delhi (India), the meeting of Minister of

148

DIPLOMATIC HERALD

Foreign Affairs of the Republic of Kazakhstan Yerlan Idrisov with Vice President - Chairman of the Upper House of the Parliament (Rajya Sabha) of India Mohammad Ansari was held.

Y. Idrisov noted that “since the establishment of diplomatic relations, Kazakhstan and India have come a long way to lay a solid foundation for mutually beneficial cooperation”.

During the negotiations with and his Indian counterpart Salman Khurshid S. Khurshid, the sides exchanged views on topical issues of the international agenda, the state and prospects of bilateral cooperation.

The sides appreciated the dynamically developing bilateral relations, confirmed their interest in strengthening constructive dialogue on regional

and global security, rehabilitation of Afghanistan and interaction in a multilateral format, including cooperation within UN, CICA and SCO. The meetings with Minister of Petroleum and Natural Gas of India Veerappa Moily and CEOs of major Indian companies addressed the specific areas of cooperation in the field of oil & gas and pharmaceutical industries, transport infrastructure.

During the meeting with the India’s leading political media commentators, Y. Idrisov answered questions about the prospects of regional and bilateral cooperation, Kazakhstan’s development at the present stage, results of the talks on the Iranian nuclear program held in Almaty.

As a whole, the visit has strengthened the strategic relations between Kazakhstan and India and identified priority areas for further cooperation.

Ресми (шығарылатын кезеңдегі хронологиялық оқиғаларға қысқаша шолу)

149

• Visits to the Republic of Kazakhstan, meetings, statements and interviews of the heads of state or government, officials of foreign states, heads of regional and international organizations January – February 2013

18 February In Astana, Chairman of the Agency for Religious Affairs Kairat Lama Sharif met with the ambassadors of the CIS states, during which organizational issues of the International Conference “The role of religion in the CIS” were discussed.

The meeting was attended by

Ambassadors Extraordinary and Plenipotentiary accredited in Kazakhstan: from the Russian Federation M.N. Bocharnikov, Ukraine - O.A. Demin, Azerbaijan - Zakir Arif ogly Hashimov, Armenia - V.H. Kazaryan, as well as by senior diplomats of the Embassies of Belarus, Kyrgyzstan, Tajikistan and Turkmenistan.

DIPLOMATIC HERALD

150

• Decrees and orders of the President of the republic of Kazakhstan on new appointments and awards

• The Decree of the head of state of the Republic of Kazakhstan Nursultan Nazarbayev as of February 11, 2013 on the appointment of Amangeldy Zhumabayev to the post of the Ambassador Extraordinary and Plenipotentiary of the Republic of Kazakhstan to the Republic of Azerbaijan.

• The Order of the head of state of the Republic of Kazakhstan Nursultan Nazarbayev as of February 11, 2013 on the appointment of Samat Ordabayev to the post of the Deputy Minister of Foreign Affairs of the Republic of Kazakhstan.

• The Decree of the head of state of the Republic of Kazakhstan Nursultan Nazarbayev as of February 13, 2013 on the appointment of Executive Secretary of the Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Kazakhstan Rapil Zhoshybayev to the post of the Commissioner of the International specialized exhibition “EXPO - 2017”.

Presentation of letters of credence • On January 14, 2013 Ambassador Extraordinary and Plenipotentiary of the Republic of Kazakhstan Kairat Umarov presented the letters of credence to President of the United States Barack Obama.

• On January 23, 2013 Ambassador Extraordinary and Plenipotentiary of the Republic of Kazakhstan Bakytzhan Ordabayev presented the letters of credence to President of the Federative Republic of Brazil Dilma Rousseff.

• On February 20, 2013 Ambassador Extraordinary and Plenipotentiary of the Republic of Kazakhstan Almaz Khamzayev presented the letters of credence to European Commission President Jose Manuel Barroso.

Ресми ақпарат

151

• The themed photo essay “From the events…”

26-27 February On, 2013 in Almaty, talks on the Iranian nuclear program were held.

The talks were attended by the five permanent UN member states (Russia, China, USA, France, UK) along with the representatives of the Islamic Republic of Iran, Germany and the EU. The British diplomatic side was headed by Director of the Department of Political Affairs of the Ministry of Foreign Affairs Simon Gass. Political Director of the Ministry of Foreign Affairs of Germany Hans-Dieter Lucas took part in the talks on behalf of the German side. The Chinese delegation was headed by Assistant Minister of Foreign Affairs of China Ma Zhaoxu. Also, Deputy Minister of Foreign Affairs of the Russian Federation Sergei Ryabkov was present at the talks. The U.S. negotiating position was presented by Deputy Secretary of State for Political Affairs Wendy Sherman. Plenipotentiary Advisor, Director General for Political and Security Affairs of the Ministry of Foreign Affairs of France Jacques Audibert headed the French delegation.

Kazakhstan, that spoke only as the host, is a country that voluntarily renounced nuclear weapons back in the 90’s. The state stands for nuclear disarmament of countries that have or develop any nuclear program representing a threat to human security.

The Islamic Republic of Iran led by Secretary of the Supreme National Security Council Saeed Jalili expressed gratitude to President of Kazakhstan Nursultan Nazarbayev for the attention to the talks and said there are no reasons and justification to close the facility for uranium enrichment in Iranian Ford.

He noted that the facility in Iranian Ford, that worries the West, is controlled by the International Atomic Energy Agency (IAEA). “Iran will continue to cooperate with IAEA, however the work with this organization is defined within the frames specified during the negotiations with the six mediators,” S. Jalili said.

“As a party to the Treaty on the Non-Proliferation of Nuclear Weapons, Iran will continue its nuclear program, it will be peaceful. It will change its plans drastically,” he added. According to Saeed Jalili, the Iran’s nuclear program is transparent.

During the negotiations, the six international mediators proposed Iran to soften sanctions and not introduce additional sanctions through the UN Security Council if Tehran suspends uranium enrichment at the facility in the city of Ford.

According to the head of the EU diplomacy Catherine Ashton, the proposals of the six mediators take into account wishes of the Iranian side. “Let’s give the Iranians time to study our proposals,” Ashton said. “We worked together hard on them (proposals) to get tangible results from this process,” Ashton added. However, she noted, we can talk about the positive results only after the next meeting of the “six” and Iran. “What we are to see is how the experts (at a meeting in Istanbul) will manage to work together. And when we come back here (in Almaty) in a few weeks, we will see how we can move forward. And that’s I will call a positive result,” she said.

In turn, S. Jalili noted that in Istanbul on March 17-18 the removal of sanctions against Iran will be discussed. “We are ready for long-term steps in addition to some small steps. During the meeting, we made suggestions in relation to them, but we said that these steps should be balanced. Simply removing sanctions is a good serious step, but it should be balanced,” he said.

It is known that the six international mediators and Iran plan to hold talks at the expert level in Istanbul and then continue to discuss the Iran’s nuclear program in Almaty on April 5-6, 2013. Iran was offered to give up uranium enrichment in 2003, as the nuclear program could pose a threat to the non-proliferation of weapons. The negotiations were interrupted in 2009, when Iran was condemned for building a second uranium enrichment plant.

The photo report from places of events is submitted to attention of readers…

152

DIPLOMATIC HERALD

153

IІ. FOREIGN AFFAIRS OF THE REPUBLIC OF KAZAKHSTAN WITH THE WORLD COMMUNITY • ANNIVERSARY PROJECT “Kazakhstan-Spain: 20 years of cooperation” Bakhyt Dyusenbayev, Ambassador Extraordinary and Plenipotentiary of the Republic of Kazakhstan in the Kingdom of Spain

About the Bilateral Cooperation between Kazakhstan and Spain

T

he diplomatic relations between the Republic of Kazakhstan and the Kingdom of Spain were established in February 1992. The first years after the establishment, the diplomatic relations were marked by intensive contacts at the highest level. The first state visit of President of the RK N. Nazarbayev to Spain in March 1994 should be mentioned; it laid the foundations for the relationship that later turned into a strategic partnership. Since then, the head of state of Kazakhstan paid eight state visits to Spain.

As for the leadership of Spain, a turning point was the official visit of Prime Minister Jose Maria Aznar to Kazakhstan in October 1997, after which our country has firmly become the lead partner of Spain in the region.

Thanks to the arrangements reached during the visits, the Kazakhstan-Spanish relations quickly became close and trusting. In 1999, the embassies in Madrid and Almaty were opened (later the Spanish diplomatic mission relocated to Astana). It should be emphasized that the Embassy of Spain in Kazakhstan still remains the only diplomatic mission of the country in Central Asia and the Caucasus.

The meetings held over the years between the two leaders showed their commitment to working together for the benefit of their peoples. The official relations between President N. Nazarbayev and King Juan Carlos I that contributed to further rapprochement between our two countries have grown into a sincere and disinterested friendship.

The close relationship between the state leaders has continued in the 21st century. In 2004, the President of Kazakhstan was among the honored guests at the wedding of Crown Prince Felipe of Spain. After the first official visit of the Spanish royal couple to Kazakhstan in June 2007, at the invitation of the Spanish King, in August 2008, the President of Kazakhstan paid another visit to Spain. In frames of the visit, the head of state visited the World EXPO2008 in Zaragoza, as a result, he took a decision to bid for the right to host EXPO-2017 in Astana.

The intensity of high-level contacts has been

maintained with the beginning of a new decade. In 2011, Spanish Prime Minister Jose Luis Rodriguez Zapatero visited Kazakhstan; on February 5-6, 2013 a working visit of President Nursultan Nazarbayev to Madrid took place. In its framework, the meetings of the head of state with King Juan Carlos I of Spain and current Prime Minister Mariano Rajoy were held.

Currently, Spain is one of the most reliable partners of Kazakhstan in Europe. There is a constant and constructive dialogue between the leaders of the two countries at all levels. A proof of a privileged nature of the collaboration is the Treaty on Strategic Partnership between Kazakhstan and Spain concluded in 2009. Spain became the second European country to have signed such an agreement.

There is the close cooperation on issues of international politics and multilateral diplomacy.

Madrid always has a positive perception of Kazakhstan’s foreign policy initiatives and provides support for our country in the European Union based on the principle of good will in maintaining political dialogue.

A good tradition of providing mutual support

154

within international organizations has been developed.

Examples include the election of the Republic of Kazakhstan for the OSCE chairmanship, the decision was adopted in 2007 in Madrid during the Spanish chairmanship in the Organization, as well as close cooperation in the framework of the Kazakhstan’s presidency in 2010. It should be also noted the agreement on the exchange of support between the candidates of the two countries to the UN Security Council for 2015-2016 and 2017-2018, Spain’s support to Astana’s bid to host EXPO-2017 and its progress in the Latin American region.

As for Latin America, Spain is of great interest for Kazakhstan as a bridge to the continent. Spain plays a major political and economic role in the region, being the second, after the USA, investor in the local economy. Expansion of diplomatic missions of our country in Latin America and the growing importance of a geographical area in Kazakhstan’s foreign policy makes cooperation in this direction particularly important.

The Spanish government has similar considerations of a regional nature being interested in maintaining a constructive relationship with the most politically and economically advanced states in Central Asia.

This region is one of the less “mastered” Spain’s regions, and Kazakhstan is able to significantly contribute to the promotion of Spanish interests in Central Asia.

Thus, the Kazakhstan-Spanish political cooperation is developing dynamically, which is reflected on the current agenda. An official visit of Prime Minister of Spain M. Rajoy to Kazakhstan, as well as a number of visits at the ministerial level are scheduled for this year. These measures will enhance a legal framework and give a new impetus to our cooperation.

Speaking of the contractual framework, I would like to stress that Spain became the first EU country to have signed with Kazakhstan all the documents in the criminal law field. This work was completed during the visit of Prosecutor General of the RK A. Daulbayev in Madrid in November 2012.

The bilateral economic cooperation is also successful. The trade turnover between the two countries has been continuously increasing in recent years, consistently exceeding US $1 billion.

It should be noted that despite the impact of the global financial crisis Spain has a great importance for the European and global economy, ranking fourth in its volume in the EU. Many Spanish companies have unique innovative technology and leading positions in the world markets. Considering the strategic partnership between our countries, we are interested in expanding presence of the Spanish business in Kazakhstan.

Many large Spanish companies are already

DIPLOMATIC HERALD

actively working in Kazakhstan. In particular, “Talgo” entered the Kazakhstan market about 10 years ago, and in December 2011, together with the National Company “Kazakhstan Temir Zholy” it opened a plant in Astana to produce rail cars.

The cooperation of the corporation “Airbus Military” has been successfully carried out. In early 2013, it delivered to Kazakhstan two military transport aircrafts C-295. Also, a memorandum on further cooperation was signed. In February 2013, it was agreed on the establishment of the company’s service center in Kazakhstan, the establishment of a local production site has been considered.

Also, the companies “Repsol”, “Maxam”, “Indra”, “Teltronik”, “Imabe Iberica”, “Talgo”, “MYPE”, “Inditeks” and others are successfully operating in Kazakhstan.

Besides, such world famous companies as “OHL”, “CAF”, “Gamesa”, “AGEM”, “Globaltec”, “OSEPSA”, “IDOM”, “INECO”, “Eptisa” and other are interested in developing cooperation.

A key mechanism for economic and trade cooperation between the governments is the Kazakhstan-Spanish intergovernmental commission for cooperation in economy and industry, the fifth meeting of which was held in Madrid in July 2012 during the visit of Minister of Industry and New Technology of the Republic of Kazakhstan A. Issekeshev.

To activate the business networking, the Business Council between Kazakhstan and Spain was founded in 2012, which includes representatives of the leading companies of the two countries. The Council meetings were held in July 2012 in Madrid and in November 2012 in Astana.

There are good prospects for cooperation with Spain in the field of transport and infrastructure, renewable energy, efficient water use, collection and recycling of household waste. Given the climatic conditions of Kazakhstan and the importance of agriculture component of the economy, a significant concern for us is the Spanish experience in the fields of agriculture and agricultural products processing.

The bilateral cooperation between Kazakhstan and Spain is not limited to politics and economics. A solid foundation has been laid for cultural cooperation, where a special emphasis is made on the development of connections between educational institutions of Kazakhstan and Spain. Agreements on cooperation and exchange of students between Abai KazNPU and the Complutense University (Madrid), Al-Farabi KazNU and the University of Cadiz were signed.

There is an active collaboration with other Spanish universities, particularly with the University of Granada and the University of Cordoba.

FOREIGN AFFAIRS OF THE REPUBLIC OF KAZAKHSTAN WITH THE WORLD COMMUNITY

Education in Spanish universities become more attractive, which is not surprising given the popularity of the Spanish language in the world. In particular, the language of Cervantes is currently ranked second in the world in the number of its speakers, totaling to about 500 million people. Also, business schools in Spain have traditionally occupied leading positions in the international rankings and are among the ten best universities in the world.

The bilateral relations in the field of tourism are positively influenced by the regular participation of Kazakhstan representatives in the annual Madrid International Tourism Exhibition “FITUR�. Contacts established during the participation in the exhibition enable to expand a partnership between the tourism organizations of Kazakhstan and Spain, meanwhile the implementation of the agreements increases tourism exchange between the countries. There is a continuous increase in the number of Kazakhstan

155

tourists traveling to Spain. Also, we are interested in studying the Spanish experience in supporting tourism to use it in frames of the development of the tourism sector in Kazakhstan.

Thus, in a short historical period, the relations between Kazakhstan and Spain have reached a high level and can be considered one of the most close and harmonious in the foreign policy of Kazakhstan. The comprehensive development of relations with Spain fully complies with the policy of the country in the European sector.

The Spanish authorities have demonstrated a deep understanding of the internal political processes in Kazakhstan, its socio-economic reforms. Today, Spain can rightly be considered one of the most consistent and reliable allies of Kazakhstan in Europe.

I hope in the near future we will make full use of the potential of cooperation with this interesting and unique country.

DIPLOMATIC HERALD

156

• THE POSITION AND VIEW OF A POLITICIAN AND SCIENTIST Juan Jose Lucas, First Deputy Chairman of the Senate of the Parliament of Spain

Cooperation between Spain and Kazakhstan

I

’ve had the opportunity to get acquainted with the Republic of Kazakhstan. I had the good fortune to take part in the last democratic elections of President Nursultan Nazarbayev.

I got the impression that Kazakhstan is a big, fast developing country that is making significant efforts to modernize in all spheres. Education, health, quality of public services, fight against corruption and legal security are the basis for political action of Kazakhstan in the world in crisis.

Kazakhstan is a member of the vast majority of international organizations: the United Nations, World Bank and other. In 2010, it chaired OSCE having become the first country of the former Soviet Union to lead the Organization. Initiatives of Kazakhstan in Central Asia on the creation of the Congress of World Religions has shown its viability and success.

In 1992, the diplomatic relations with Spain were established. From the beginning they were intense, and this applies not only to working and state visits of the leadership, but also to the good relations between the two countries’ leaders. Not long ago, the Senate of Spain decided to ratify an intergovernmental agreement on cooperation in the fight against crime signed in Astana on June 17, 2011.

The Spanish business community is more interested in investment opportunities in Kazakhstan. At the same time, they are interested in Kazakhstan investments in Spain. A great contribution to the development of these favorable trends is made by the Kazakhstan Embassy in Madrid under the leadership of both previous Ambassador Yergali Bulegenov and current Ambassador Bakyt Dyusenbayev. His extensive contacts with government agencies and companies allow us to deepen our understanding of each other, as I said during the visit of Prosecutor General of Kazakhstan Askhat Daulbayev in November 2012, when he visited Spain as the head of the large delegation and was received with official honors in the Senate of Spain. Of much interest for us is the official visit of Minister of Foreign Affairs of Kazakhstan Y. Idrisov scheduled for May this year.

There are good prospects in the renewable energy sector and infrastructure, as well as in the agricultural, petrochemical, telecommunications and fashion spheres.

Today, there are political agreements, agreements in the field of defense, economic agreements, agreements in the consular area, as well as other documents in the fields of culture, tourism and public administration. However, the future prospects are even more significant.

In this regard, it is essential to intensify mutual understanding between the two countries, promote mutual trust, as in my opinion the geographical distance separates us much more than spiritual factors.

We live in a “global village”. Every day, the physical distance between us is reduced. Political stability and democratic development of Kazakhstan are very important for Spain, Europe and Asia. Spain can be a bridge between Kazakhstan and Latin America.

In conclusion, I would like to say that because of my warm attitude to Kazakhstan and by conviction, I am very interested in the development of cooperation and mutual understanding between our two countries.

FOREIGN AFFAIRS OF THE REPUBLIC OF KAZAKHSTAN WITH THE WORLD COMMUNITY

157

• THE POSITION AND VIEW OF BUSINESS PARTNERS IN KAZAKHSTAN Luis Fraga, President of the company “World Stability Observatory”, ex-Senator

Kazakhstan and Spain: 20 years of friendship

I

n early February 2013, President of the Republic of Kazakhstan Nursultan Nazarbayev paid a short visit to Spain. The visit has surprised political observers for one reason: everything for the trip was organized quickly. Moreover, it was not a state visit, the program of which is polished for months, but something more important: a friendly visit. The President of Kazakhstan arrived to see the King of Spain in person, ask about his health. This is in full accordance with the Spanish proverb that says “a friend is someone who is with you in the hardships and happiness”.

Commitment, persistence and loyalty: the two countries have never deviated from these essential elements of friendship. Annually, the mutual visits are taken at all levels. Full mutual support within international organizations is extended. Both countries know they can rely and support each other in those areas of the world that they know well. And this all is based on trust.

We should add something else: our countries made the right decision when it was time. It is known any failure stems from an error in the calculations. But the other statement is even more truthful: there is no success behind of which is a calculated decision.

There is no doubt 20 years ago, our countries made the right decision to establish diplomatic relations and exchange the embassies. Fast-paced actions of our countries after the collapse of the Soviet Union cannot be underestimated, and this is another reason for mutual congratulations.

Let’s look to the future. The question is what do we need to improve? The answer is obvious: economic relations. There is a small amount of Spanish investments in Kazakhstan and few Spanish companies working in Kazakhstan. The question is why? Are the Spanish companies so bad? Is the quality of their products and services low? Certainly, that is not the case. The Spanish companies are superior in quality and flexibility of its main European competitors and, in addition, ask for a much more competitive price. Then what is the problem?

In my opinion, it is necessary to make progress on two fronts. First, it relates to the policy of many Spanish companies on the eastern vector. Second

and even more important, we need to improve public support for the actions of our companies in Central Asia.

Many Spanish companies are still oriented at their traditional markets. It may even seem that they are afraid to enter the market of the former Soviet Union.

This is a misconception, in particular, in relation to Kazakhstan, about which we could say the following: there is the rule of law and a market economy in the country. The firm and reliable rule of law and excellent market economy are well worth to invest and open business there.

As for the so-called “government support” I have already noted that the situation could be better. Our European neighbors extend great state support when they want for their country to get the contract. The success of the three or four European countries, Spain’s rivals, is based on the support of companies working in Kazakhstan - from parliamentary delegations to regular visits to Kazakhstan at the ministerial level.

It is clear Spain will have to make great effort in this area. I hope it will be the case in the near future.

Nevertheless, the balance of our bilateral relations is excellent. Kazakhstan is a friendly country that can teach us, Spaniards, the main lesson it gave to the world: the ability to carry out reforms for sustained progress, as the document “Strategy Kazakhstan

158

2050� - recently developed and promulgated by the President of the Republic of Kazakhstan, has showed.

Given the above, I would like to summarize what has been said and to emphasize the following. Despite all the work to be undertaken in the coming years by the President of the Republic of Kazakhstan to launch

DIPLOMATIC HERALD

such an ambitious reform program, it is surprising his comprehensive sensitivity, understanding and complacency to the friendly people, partners and friends.

This is a symbol our bilateral relations in the future will only grow and mature.

FOREIGN AFFAIRS OF THE REPUBLIC OF KAZAKHSTAN WITH THE WORLD COMMUNITY

159

Jose Maria de Oriol Fabra, General Director of “Patentes Talgo”

“Talgo” in Kazakhstan: a Success Story

T

he arrival of “Tango” in Kazakhstan took place a few years ago, when in late 90’s the company conducted several business operations. The result was the delivery of 6 trains to Kazakhstan in July 2000 to prove that using the technology of cars “Talgo” the amount of travel can be significantly reduced.

Using a Kazakhstan locomotive and making no change to the infrastructure, the tests have shown that the trip from the former capital - Almaty to the new capital - Astana, separated by 1,350 km, was reduced from 23 to 12 hrs, as it was required to prove. It should be noted that the gain in time will be even more significant in the future, if Kazakhstan locomotives will do over 140-160 km per hour, given that cars “Talgo” can withstand speed of up to 200-220 km.

The heads of the Kazakhstan railways were impressed by this achievement. As a result, in December 2000, Kazakhstan Temir Zholy signed an agreement to purchase two trains of 22 passenger cars for a total mount of US $27.4 million. This was an important milestone in the history of Talgo since the company entered the market of the former soviet republic with great potential, significant resources and growing weight on the international arena.

Each of the 22-car trains “Talgo” has 12 secondclass cars, three compartment cars and three luxury cars, one dining car, one car-bistro, one uniaxial and one biaxial car for maintenance. The length of each train is approximately 290 meters. They are designed for temperatures from +45 to -40.

These two trains were delivered in July 2003 and currently run between the two main cities of Kazakhstan - Almaty and Astana. A significant reduction in travel time, as well as safety and comfort of Talgo have fundamentally changed the railway line Almaty - Astana, making it a direct competitor to airlines and road transport.

However, the story does not end there. In December 2001, just two months after the initial order, the reequipped train of six cars was supplied to KTZ. This was done at the personal request of the President of Kazakhstan, Mr. N. Nazarbayev, who wanted for train “Talgo” to take part in the celebrations to mark the 10th anniversary of independence.

Currently, this train “Talgo” is in operation between Almaty and Shymkent located in the south of the country. In May 2003, the fourth train of four cars was delivered to supplement the original train of six cars bringing the number to 10.

Since 2001, at the highest level in Almaty, Talgo provides maintenance and repair of these trains, achieving high indicators of reliability and operation at the level of the Spanish and European service.

Due to the quality of products and good service, in July 2010, KTZ and Talgo created a joint venture “Talgo - Tulpar” to produce in Kazakhstan three thousand passenger cars over the next 10 years.

A few months later, in November 2010, the first order for 420 cars was placed; in December 2011, in a record time, a new plant was opened in Astana.

Thus, the efforts of Talgo to enter this important market have paid off, and today the work in Kazakhstan for Talgo is the largest industrial project outside Spain. This is a success story based on Talgo technology that enabled improve passenger rail services, create a large industrial network with new suppliers and through the transfer of knowhow produce the train “Talgo” in local conditions using the latest and most advanced technologies.

DIPLOMATIC HERALD

160

•

THE POSITION AND VIEW OF A FELLOW FROM THE KAZAKHSTAN DIASPORA IN SPAIN

Berik Nurbolatov, Engineer of the company “Teknikas Reunidas” (Spain)

From the speech of countryman: view from Spain

I

have lived in Spain for five years now and every day I discover something new about it, about the country with a great history, cultural attractions, famous beaches, traditional cuisine and friendly people. Every province, every city and village has something in common called “de español” and, at the same time, something traditional starting from architecture and ending with the local cuisine.

Spain is a country attractive for its transport technology, agriculture, packaging production technology, farming and tourism and is an excellent example and a source for future development of the industry in our country. Every year, more Spaniards learn about our country and discover our culture, history and society. I have many friends who are studying the history and culture of Kazakhstan and Central Asia, and have repeatedly traveled for study and development of cultural issues. Several times a year, we hold meetings and forums among the Spaniards, our fellow citizens and members of the CIS countries for cultural acquaintance with one or another country.

I think it is hard to find a kid who does not know Spanish clubs such as “Real Madrid” and “Barcelona” or an adult who does not know Don Quixote and Cervantes. I recall one incident that took place a couple of years ago. I was returning from my friend’s place who lived 60 kilometers from Madrid. Passing a town called Pinto, I was stopped by highway patrol (Guardia Civil). A police officer greeted me and politely asked for my ID and technical certificate. I handed him my documents. He asked if I was interested in cycling because he saw a toy with the logo of the team “Astana” hanging on the windshield. I said that I was from Kazakhstan and “Astana” was our national team in cycling, so this souvenir of blue and yellow in the form of a tiny football shirt “Astana” was hanging in my car. He

briefly looked at my documents and said that he was after cycling and knew our national team, as well as about Vinokourov, Bazayev and, of course, about Contador who played for “Astana” (by the way he is living in the town of Pinto). Having checked my documents, he shook my hand and said: your country is large and you have beautiful athletes. I should admit I was pleased to hear such an attitude and understanding of the fact that “Astana” is more than a team. Meanwhile in Kazakhstan they watch after “Real Madrid” and “Barcelona” waiting for the next match, in Spain many people who are fans of “Astana” go on tours and collect jerseys of the team.

Kazakhstan for Spain is a country with a deep history, which should be opened deeper; the country of cooperation in the field of culture and business.

I think Kazakhstan is a country with huge market opportunities in industry and agriculture, where Spain can make a significant contribution to a mutually beneficial relationship.

FOREIGN AFFAIRS OF THE REPUBLIC OF KAZAKHSTAN WITH THE WORLD COMMUNITY

161

• KAZAKHSTAN and SPAIN: facts and figures Information: Diplomatic relations between the Republic of Kazakhstan and the Kingdom of Spain were established on February 11, 1992.

The Embassy of the Republic of Kazakhstan in Spain was opened in January 1999.

The Embassy of Spain in the Republic of Kazakhstan was opened in June 1999.

On January 25, 2012 Bakhyt Dyusenbayev was appointed Ambassador Extraordinary and Plenipotentiary of Kazakhstan to Spain.

On May 11, 2012 Manuel Larrocha Parade was appointed Ambassador Extraordinary and Plenipotentiary of Spain to Kazakhstan.

I. Political relations

S

pain is one of the key political partners of Kazakhstan in Europe. Spain became the second European country with which Kazakhstan has signed a strategic partnership agreement in 2009. Spain is also the first country - a member of the EU, with which Kazakhstan has concluded the whole package of agreements on cooperation in criminal matters.

Dynamics and content of the meetings demonstrate the special nature of the bilateral partnership. The fruitful contact between the heads of state has been established. Starting in 1994, a series of visits and meetings at the highest level took place. So, President of Kazakhstan Nursultan Nazarbayev visited Spain seven times, his last visit was in February 2013. In turn, King Juan Carlos I of Spain made several visits to Kazakhstan, his last visit was in 2007. ІІ. Trade and economic relations

T

oday, bilateral trade turnover is at about US $1 billion. In 2012, turnover amounted to US $996 million, including exports - US $768 million, import - US $228 million The commodity pattern of trade is very stable. Most exports from Kazakhstan to Spain are oil and its derivatives - 75%, base metal products, car and lead - 23%. Spain imports industrial, agricultural and medical equipment, vehicles, chemical products.

At present, a number of small and medium-sized joint ventures with the Spanish capital are registered in the Republic of Kazakhstan. Such companies as “Repsol”, “Maxam”, “Indra”, “Teltronik”, “Imabe Iberia”, “Tango”, “MYPE”, “Inditeks” and other are successfully operating in the market.

Besides, such world known companies as OHL, CAF, Gamesa, AGEM, Globaltec, OSEPSA, IDOM, INECO, Eptisa and other show the interest in cooperation.

Key mechanisms of trade and economic cooperation is the Kazakhstan-Spanish intergovernmental commission for cooperation in economy and industry (IPC) and the Business Council of Kazakhstan and Spain.

The fifth meeting of the IPC and the first meeting of the Business Council was held in Madrid in July 2012. The second meeting of the BC was held in Astana on November 5-6, 2012 in frames of the visit of the delegation of Spanish companies to Kazakhstan.

DIPLOMATIC HERALD

162

ІІІ. Cultural and humanitarian cooperation

T

he cooperation in the cultural sphere is actively developing. Particular emphasis is made on the development of cooperation between educational institutions of Kazakhstan and Spain. An agreement on cooperation and exchange of students between Abai KazNPU and the University of Complutense (Madrid), Al-Farabi KazNU and the University of Cadiz was signed. There is an active collaboration with other Spanish universities, particularly the University of Granada and the University of Cordoba.

Cultural events are regularly held. For example, in spring and fall 2012, Barcelona and Madrid hosted a demonstration cycle “Kazakhstan and Film: 1970-2011”.

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ӘЛЕМ ҚОҒАМДАСТЫҒЫМЕН ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ҚАТЫНАСТАРЫ

P H O T O S E S S I O N on the activities of the Embassy of the Republic of Kazakhstan in the Kingdom of Spain

163

DIPLOMATIC HERALD

164

The visit of President of the Republic of Kazakhstan Nursultan Nazarbayev to the Kingdom of Spain in 1994

The visit of President of the Republic of Kazakhstan Nursultan Nazarbayev to the Kingdom of Spain in 2000

The visit of President of the Republic of Kazakhstan Nursultan Nazarbayev to the Kingdom of Spain in 2000

The visit of President of the Republic of Kazakhstan Nursultan Nazarbayev to the Kingdom of Spain in 1994

Visit of Minister of Foreign Affairs of the RK Y.A. Idrisov to the Kingdom of Spain in 2000

The visit of President of the Republic of Kazakhstan Nursultan Nazarbayev to the Kingdom of Spain in 2001

The visit of President of the Republic of Kazakhstan Nursultan Nazarbayev to the Kingdom of Spain in 2006

Visit of Deputy Prime Minister of the RK K.K. Massimov to the Kingdom of Spain in 2006

The visit of President of the Republic of Kazakhstan Nursultan Nazarbayev to the Kingdom of Spain in 2001

A Kazakhstan cyclist V. Vinokurov in Visit of King Juan Carlos I of Spain to the Kingdom of Spain in 2006 the Republic of Kazakhstan in 2007

165

The visit of President of the Republic of Kazakhstan Nursultan Nazarbayev to the Kingdom of Spain in 2000

The visit of President of the Republic of Kazakhstan Nursultan Nazarbayev to the Kingdom of Spain in 2000

The visit of President of the Republic of Kazakhstan Nursultan Nazarbayev to the Kingdom of Spain in 2000

Vi s i t o f M i n i s t e r o f Tr a n s p o r t a n d Communications of the RK K.K. Massimov, Minister of Foreign Affairs of the RK Y.A. Idrisov to the Kingdom of Spain in 2000

The visit of President of the Republic of Kazakhstan Nursultan Nazarbayev to the Kingdom of Spain in 2006

The visit of President of the Republic of Kazakhstan Nursultan Nazarbayev to the Kingdom of Spain in 2004

Visit of King Juan Carlos I of Spain to the Republic of Kazakhstan in 2007

The visit of President of the Republic of Kazakhstan Nursultan Nazarbayev to the Kingdom of Spain in 2006

Visit of King Juan Carlos I of Spain to the Republic of Kazakhstan in 2007

Visit of King Juan Carlos I of Spain to the Republic of Kazakhstan in 2007

Visit of King Juan Carlos I of Spain to the Republic of Kazakhstan in 2007

DIPLOMATIC HERALD

166

Visit of King Juan Carlos I of Spain to the Republic of Kazakhstan in 2007

Visit of King Juan Carlos I of Spain to the Republic of Kazakhstan in 2007

Presentation of the Letters of Credence of Ambassador Extraordinary and Plenipotentiary of the Republic of Kazakhstan B. Dyusenbayev to the King of Spain in 2012

Presentation of the Letters of Credence of Ambassador Extraordinary and Plenipotentiary of the Republic of Kazakhstan B. Dyusenbayev to the King of Spain in 2012

The visit of President of the Republic of Kazakhstan Nursultan Nazarbayev to the Kingdom of Spain in 2013

The visit of President of the Republic of Kazakhstan Nursultan Nazarbayev to the Kingdom of Spain in 2013

Visit of King Juan Carlos I of Spain to the Republic of Kazakhstan in 2007

The visit of General Prosecutor of the Republic of Kazakhstan A. Daulbayev to the Kingdom of Spain in November 2012

The visit of General Prosecutor of the Republic of Kazakhstan A. Daulbayev to the Kingdom of Spain in November 2012

167

Visit of King Juan Carlos I of Spain to the Republic of Kazakhstan in 2007

Visit of King Juan Carlos I of Spain to the Republic of Kazakhstan in 2007

Visit of King Juan Carlos I of Spain to the Republic of Kazakhstan in 2007

The visit of President of the Republic of Kazakhstan Nursultan Nazarbayev to the Kingdom of Spain in 2008

The visit of Deputy Prime Minister of the Republic of Kazakhstan - Minister of Industry and New Technologies of the Republic of Kazakhstan A. Issekeshev to the Kingdom of Spain in July 2012

The visit of President of the National Bank of the Republic of Kazakhstan Grigory Marchenko in the Kingdom of Spain in November 2012

The visit of President of the Republic of Kazakhstan Nursultan Nazarbayev to the Kingdom of Spain in 2013

The visit of President of the Republic of Kazakhstan Nursultan Nazarbayev to the Kingdom of Spain in 2013

The visit of President of the Republic of Kazakhstan Nursultan Nazarbayev to the Kingdom of Spain in 2013

DIPLOMATIC HERALD

168

Yerkyn Ahinzhanov, Director of the Department of Europe of the MFA RK

The Evolution and State of the Strategic Partnership of Kazakhstan and the European Union

I

n modern conditions, the deepening and expanding of cooperation with the European Union, one of the key political and economic partners of Kazakhstan, is a strategic priority of our foreign policy. This was highlighted in a recent address to the nation of Kazakhstan, which defines a new course of political development and socio-economic modernization of the country until 2050.

This year, Astana and Brussels mark the 20th anniversary of diplomatic relations between Kazakhstan and the European Union. Just on the eve of this important date - February 2, Minister of Foreign Affairs of the RK Y. Idrisov paid a visit to Brussels, where the sides discussed the results of political interaction and identified promising areas of cooperation.

Over the years, our countries have made a long way towards the relationship of dynamic and mature partnership characterized by high political activity, close interaction on the international arena and effective cooperation in the economic sphere.

Today, Kazakhstan and the European Union consider each other as stable and predictable partners. The positions of our countries coincide on most key issues of international and regional politics. Astana and Brussels have established a close dialogue within international organizations and the EU institutions.

Through the joint efforts to implement the Agreement on partnership and cooperation between Kazakhstan and the EU, the State Program of the RK “Path to Europe” and the EU Strategy for Central Asia, it was laid a solid foundation for further development of bilateral cooperation, promising projects in economic and humanitarian fields have been launched.

Of particular note is the intensity and confidential nature of political contacts at the highest level. In particular, a strong impetus to the development of the Kazakh-European dialogue was given by the official visit of the head of state Nursultan Nazarbayev to Brussels in 2010.

During the meeting of President Nursultan Nazarbayev with President of the European Council Herman Van Rompuy and President of the European Commission Jose Manuel Barroso in 2011, the state and prospects of bilateral cooperation were highly appreciated.

Regular contacts are maintained at the level of the

foreign ministries of Kazakhstan and the European Union. In November 2012, EU High Representative for Foreign Affairs and Security Policy Catherine Ashton paid a visit to Astana.

Also, it is planned to organize this year a visit of President of the European Commission J.M. Barroso to Kazakhstan.

A system of bilateral Kazakhstan-EU structures has been functioning effectively. Annually, sectoral dialogues on justice, freedom and security, human rights, trade, investment, transport, energy, environment are held. Strong collaboration with the European Parliament has been maintained.

The Kazakhstan’s strategic partnership with the EU is especially noted in the context of economic relations. The European Union has firmly established as a leading trade and investment partner of Kazakhstan, ahead of Russia and China. The foreign trade turnover of RK - EU in 2012 amounted to US $54 billion. The EU’s share is 49% of foreign trade and 45% of all foreign direct investment in the economy of Kazakhstan. From 1993 to 2012, the gross inflow of direct investment from the EU into the Kazakhstan economy was US $70 billion (out of US $160 billion of all attracted investment). The further development of trade relations between the large industrial enterprises of Kazakhstan and the EU will contribute to the decision to terminate the anti-dumping investigation on yellow phosphorus

FOREIGN AFFAIRS OF THE REPUBLIC OF KAZAKHSTAN WITH THE WORLD COMMUNITY

exported from Kazakhstan to the EU, which was adopted by the European Commission at the beginning of this year.

In general, this solution has confirmed our understanding of the need for early adoption of a positive decision on granting Kazakhstan a status of a market economy.

One of the main strategic objectives is to improve the current format of the energy dialogue, which was given a new impetus by the visit of EU Energy Commissioner G. Ottinger to Kazakhstan held in 2011. It is assumed to develop a dialogue in several industry areas - oil and gas projects, energy efficiency and energy saving, widespread use of renewable energy sources and nuclear energy for peaceful purposes, development of electricity and clean energy technologies.

Despite the crucial role of energy and transportation issues in the context of economic cooperation with the EU, Kazakhstan will not be limited to these industries. Our country has now set itself a strategic goal of a complex character. In this regard, Kazakhstan welcomes the desire of the EU to assist in the diversification of our economy and the participation of European countries with a high level of technological development in the implementation of the program of forced industrial and innovative development of Kazakhstan.

We place great expectations on the development of full cooperation with the European Investment Bank, the agreement with which was signed in 2010.

Kazakhstan attaches great importance to the implementation of initiatives to simplify the visa regime with the EU. Recently, we receive positive signals from Brussels and we hope in close future a dialogue on mutual visa regime simplification will become regular, and the work on a relevant agreement will be initiated. We believe freedom of movement is one of the elements of the extended partnership.

The feature of the Kazakh-European cooperation in recent years has become its strengthened regional component. Kazakhstan has been actively involved in the development of the new EU Strategy for Central Asia and the promotion of various innovations,

169

including proposals for its implementation, taking into account both regional and individual countrybased approaches, as well as harmonization of national priorities for the countries of Central Asia.

Meetings in the format “EU - Central Asia” at the level of foreign ministries have become regular; in November 2012, Bishkek hosted the sixth such meeting.

Kazakhstan supports the further implementation of the “Strategy for a new partnership” between the EU and Central Asia. We believe the strategy is a necessary and timely document in terms of stability not only in Central Asia but also on the entire Eurasian continent.

One of the key items on today’s agenda of relations between Kazakhstan and the European Union is the development of a new agreement to expand the partnership and cooperation.

Kazakhstan in signing a new comprehensive agreement with the EU sees a great chance to legalize the new connection between the parties and to establish a sound legal basis for the further development of cooperation. Currently, there are many areas with clear common interest of our countries to continue cooperation - not only economic and trade partnership, but also the struggle against modern threats and challenges, as well as promotion of international security and stability.

For us, the main purpose of the new treaty is to define the concept “advanced partnership” and to create effective tools to implement it.

As of today, the three roundtables of formal negotiations on the Agreement were held. The preparations for the fourth round of talks to be held this year in Brussels have been carried out.

The content of the future EU-Kazakhstan Agreement is considered from the perspective of Kazakhstan’s accession to WTO and the development of the Customs Union and the Common Economic Space.

To unlock the full creative potential of large relations between Kazakhstan and the EU, we need to make new steps toward each other based on constructive dialogue, mutual respect and recognition of diverse ways of development.

DIPLOMATIC HERALD

170

ІІІ. INTERNATIONAL TREATIES OF THE REPUBLIC OF KAZAKHSTAN January - February 2013

• The Treaty on the Joint Board of Customs Services of the Customs Union done in Moscow on 22 June, 2011.

Entered info force on 22. 01. 2013 • The Protocol of Amendment to the Agreement between the Government of the Republic of Kazakhstan and the Government of the Republic of France on the security of transit of military equipment and personnel through the territory of the Republic of Kazakhstan in connection with the participation of the Armed Forces of the Republic of France in an effort to stabilize and rebuild the Islamic Republic of Afghanistan signed in Astana on 21 November 2012.

Entered info force on 26. 01. 2013 • The Agreement between the Government of the Republic of Kazakhstan and the Government of the Republic of Indonesia on exemption of holders of diplomatic and service passports from visa requirements signed in Jakarta on 13 April 2012.

Entered info force on 26. 01. 2013 • The Agreement between the Government of the Republic of Kazakhstan and the Government of Israel on cooperation in the field of exploration and use of outer space for peaceful purposes signed on 30 June 2009.

Entered info force on 04. 02. 2013 • The Agreement between the Government of the Republic of Kazakhstan and the Government of the Republic of Azerbaijan on mutual provision of land plots for construction of diplomatic missions signed in Almaty on 20 October 2011.

Entered info force on 06. 02. 2013

171

ІV. CONSULAR SEVICE Aquilino Mata, Honorary Consul of the Republic of Kazakhstan in the Kingdom of Spain

On Special Relationship between Spain and Kazakhstan

S

oon, the Republic of Kazakhstan will mark the 22nd anniversary of its independence. The establishment of diplomatic relations between the Republic of Kazakhstan and the Kingdom of Spain has coincided with the event. It’s been over 10 years since the opening of the Kazakhstan and Spanish embassies. By historical standards, it is certainly a short period, however, it is sufficient in our fast growing world to summarize the first results of the bilateral relations.

We can ascertain the relations between the two countries are strong. Despite the distance, various cultural and even geo-political realities are very harmonious.

Such extraordinary factors as the relationship and personal friendship between the two leaders Nursultan Nazarbayev and King Juan Carlos I, which originated before the independence of Kazakhstan, made a contribution as well. In 1991, the meetings of the First Secretary then and President of the Republic of Kazakhstan Nursultan Nazarbayev at present in the framework of his visit to Madrid were held. I would like to mention the Spanish model of the transition to democracy has been useful for Kazakhstan, which was then at the beginning of the path.

Given the friendly relations, the active cooperation of the two countries should not surprise us. We should highlight the presidency of the Republic of Kazakhstan in OSCE and the regular exchange of visits by the heads of state or government as a historical landmark.

The development of the Republic of Kazakhstan has become so impetuous and amazing that even for those who know and often visit the country, in many ways it has become unrecognizable and not so much due to macroeconomic indicators, but due to the change of its cities and aspects of public life.

Not to mention the fact that Kazakhstan is a rapidly developing country. Great amount of work need to be done, but the speed and acceleration of these transformations will enable achieve the goal. The Kazakhstan society is characterized by its vitality.

It’s been now 13 years since the appointment of the first Ambassador of the Republic of Kazakhstan

Almas Khamzayev, whose successor became the new and young current Ambassador Bakyt Dyusenbayev; I was honored to be the Honorary Consul of the Republic of Kazakhstan in Barcelona, the capital of the autonomous community of Catalonia.

The Catalan capital - Barcelona is the first city and a commercial port in the Mediterranean. Catalonia is the most economically important community in Spain and one of the five engines in Europe. The region has a developed industry, small and medium enterprises, and ranks first as for incoming tourists.

There are different clusters - world leaders in the field of medical research and pharmaceuticals, applied medicine, nanotechnology, new electronic technologies, and a powerful cluster of industries related to automobile and agribusiness sector, engineering, covering the genetics of plants and animals, food production and animal husbandry, and all the modern new technology of food chain.

The model of Barcelona and its municipal services has been recognized successful at the international level. It is an industrial, scientific, cultural, tourist city.

Its urbanism, architecture and municipal services are an example for others to follow and cooperation for the major cities of the world.

172

60% of Catalan products are intended for export, only 40% goes for domestic consumption and to other regions of Spain.

In these circumstances it is not surprising that after the 90’s, when only few people could travel from Kazakhstan to Spain officially or in private, today, business delegations or representatives from organizations or government agencies visit the country on a weekly basis. Not to mention the fact that in summer thousands of tourists arrive in Barcelona.

This was facilitated by the diplomats of the two countries, who have made great strides. From Spanish side, it is E. Bregolat, R. Deskalyar, Ramon de Miguel, Ministers of Foreign Affairs H. Pike and M. Moratinos, as well as respected ambassadors S. Chamorro and A. Anton.

The Kazakhstan side in the face of well known diplomats as K-Zh. Tokayev, Y. Idrisov, A. Issekeshev and a respected economist G. Marchenko is highly respected in the Spanish and Catalan political circles and society. The stay of Ambassador A. Khamzayev has been a specific period; the new phase will be known as the “era of Dyusenbayev”.

I’ve witnessed a great effort made by the Embassy of the Republic of Kazakhstan, its activities and achievements in the field of bilateral relations not only at the official and diplomatic level, but also in all aspects of public life.

As the Honorary Consul of the Republic of Kazakhstan, not belonging to the official diplomatic world, during the visits, making diplomatic missions to the Republic of Kazakhstan and neighboring countries, I still heard comments like: “How do you, the Spaniards, managed to achieve such good bilateral relationship?”

Among the members of the consular corps, official and honorary consuls, surprising is the number of events and the strength of relationships. Presentations of the economic development of Kazakhstan with the

DIPLOMATIC HERALD

participation of the leadership of the country, as well as visits at the level of ministries and departments, business meetings and other are conducted annually.

All levels of public service of the independent government, starting from the Prime Minister of the Kingdom of Spain and including all the ministers, Parliament, mayors of major cities, annually receive different delegations from Kazakhstan.

Kazakhstan is known and respected, and it is a sign of firm partnership not random but based on developing mutually beneficial and friendly relations.

The economies of Kazakhstan and Spain are based on different foundations, but in light of the latest address of President Nursultan Nazarbayev to the people of Kazakhstan, they are completely compatible. The diversification of the economy of Kazakhstan, in particular the agricultural sector and light industry, can rely on Spanish partners and proven technology.

The necessary groundwork for the development of bilateral relations has been completed. Young, efficient and full of energy Ambassador Bakyt Dyusenbayev not only has authority in political and diplomatic circles and among members of the public service of Spain, but he is a supporter and proponent of the new “public diplomacy”, which over time will leave its mark and consolidate our relationship.

There is no better diplomacy than when people know each other, when there is cultural enrichment, the Kazakhs and the Spaniards freely make personal contacts, small and medium enterprises run business freely. When we put friendship and personal relationships, cultural and commercial activities in a right position, and only state issues will stand out, we will achieve the ultimate success.

I believe the public diplomacy today has a good opportunity to play a role, since there are favorable conditions and prerequisites. This is the way to follow.

ЕКІ ЖАҚТЫ ЖӘНЕ КӨП ЖАҚТЫ ЫНТЫМАҚТАСТЫҚ

173

The current overview of consular activities of the MFA RK January-February 2013

• On January 11, 2013 a meeting of the heads of the Consular Service Department with the head of the Department of Policy, Press and Information of the European Union Representation in the Republic of Kazakhstan, and on January 24 this year a meeting with the Ambassador Extraordinary and Plenipotentiary of the Republic of Serbia took place. The meetings discussed bilateral consular issues and visa policy.

• The Agreement signed on April 13, 2012 in Jakarta between the Government of the Republic of Kazakhstan and the Government of the Republic of Indonesia on visa exemption of holders of diplomatic and official passports shall enter into force on January 26, 2013.

• In accordance with the Agreement, nationals of the parties, holders of valid diplomatic passports, can enter, leave and transit through the territory of the other state without a visa for up to thirty (30) days from the date of entry, the term cannot be extended.

• On January 31, 2013 the Agreement in the form of an exchange of notes between the Government of the Republic of Kazakhstan and the State Secretariat of the Holy See for the exemption of holders of diplomatic passports of the Holy See from visa requirements of the Republic of Kazakhstan was signed.

• On February 1 this year in Berlin, the Minister of Foreign Affairs of the Republic of Kazakhstan and the Federal Minister of Foreign Affairs of the Federal Republic of Germany signed a joint declaration of intent to simplify the visa regime for nationals of the two countries during the visit of Minister of Foreign Affairs of the Republic of Kazakhstan Y.A. Idrisov to Germany held on February 1-3, 2013.

DIPLOMATIC HERALD

174

V. HISTORY OF DIPLOMACY OF THE REPUBLIC OF KAZAKHSTAN • DIPLOMAT – PERSONALITY Sketches for a portrait - diplomat “Mission of a diplomat is honorable and responsible. To be an ambassador is the highest goal for any diplomat. The ambassador should meet the highest criteria, otherwise it is better not to be the ambassador” (from the speech of Nursultan Nazarbayev at the expanded board of the MFA RK, 2012).

A diplomatic profession is one of the most ancient professions. History has examples of how back in ancient times issues of war and peace were solved through authorized people, of special rituals observed when receiving foreign guests, of envoys empowered from other nations.

Every era in the development of human society has advanced its requirements to diplomats, redefining the essence of the profession. Over time, international relations have become more complex, some states would disappear from political maps, others would emerge. The rapid social and intellectual development of humanity in the 20th century influenced the diplomatic service. Accordingly, the requirements for diplomacy have changed also.

This has been recognized by many foreign researchers. An American Chester Bowles wrote in 1962: “The changing requirements for diplomacy have clearly changed the qualities required from our ambassadors. Although personal charm, attractive wife, political perspectives and analytical skills are still very useful, now they are not sufficient. In the complex world of today, the ambassador should be also an administrator who can manage a broad range of operations; a creative director who has an initiative, inspires employees, has the authority and gets into details; a diplomat who has a sense of tact, able to persuade and knows how to combine the hardness with restraint”.

At the same time, Jules Cambon once claimed that, “The difference between the old and new diplomacy is just a widespread illusion. To talk about old and new diplomacy means to establish differences when there is no difference. It is only the appearance or, if you like, exterior painting of diplomacy that is changing.

The essence remains unchanged, first, because human nature does not change; second, because there is only one way to settle international disputes and, finally, because the most persuasive method that the

government owns is a word of an honest man”*.

Today, a diplomat is an official officer, employee of the Ministry of Foreign Affairs, who establishes political contacts with representatives of foreign countries either in his home country or in diplomatic missions (embassies, missions, consulates) abroad.

A status of the ministry as the agency directly under the President of the Republic of Kazakhstan, the complexity and diversity of tasks impose specific requirements for its personnel. The vast majority of Kazakhstan diplomats usually know two foreign languages, are well-versed in the realities of today’s foreign policy, capable to work with information tools at an appropriate level, understand issues of world culture and science.

A good diplomat should have a number of personal qualities such as charm, sense of humor, honesty, tact; be a hardworking man, resolute, resourceful, psychologically stable, energetic, responsible; have a good memory and intuition. A skillful diplomat is a subtle psychologist, who can reach out to any person and convince of his rightness. A diplomat should be characterized by a good delivery, charm and charisma, leadership inclinations, ability to listen and speak, provide arguments in support of his opinion, make decisions in emergency situations, take risks, if needed admit own mistakes, be flexible in communication, public speaking, and self-controlled. In addition, a diplomat simply must know the culture and traditions of foreign countries, speak foreign languages necessary to establish simple understanding and communication.

A functional spectrum of diplomats is also quite broad: solving problems in the field of culture, education, other humanitarian areas, economics, finance, international law and directly in foreign policy.

Receptions, conferences, talks are only a small visible part of work.

In general, the most part of work of a Kazakhstan diplomat is not visible. It is working with documents, making analyses. It takes at least 80 percent of working time, and often much of non-working time depending on what assignment a diplomat works.

According to the Leader of Nation - Nursultan Nazarbayev, the diplomats should be, first of all,

* Jules Cambon - French politician and diplomat (1845-1935 years)

HISTORY OF DIPLOMACY OF THE REPUBLIC OF KAZAKHSTAN

aimed at strengthening the country’s economy, bringing new technologies to Kazakhstan, helping promote Kazakhstan business and supporting Kazakhstan imports abroad.

To accomplish these foreign policy tasks, to expand and deepen relations with all countries, Kazakhstan through its bodies of external relations and foreign service uses a whole arsenal of diplomatic means developed in the global practice of international relations, international diplomacy experience, as well as national and historical traditions of the Kazakh people’s diplomacy based on a synthesis of modern diplomacy of the Republic of Kazakhstan.

The best qualities of Kazakhstan diplomats to date are the enlightened patriotism, high professional culture, deep understanding of national interests, the ability to correlate the diplomatic activity with real

175

possibilities and resources of the country.

The basic components of success in the foreign service are the high educational, intellectual and cultural potential, historical experience and practical skills. Diplomacy is rather an art than a profession. It is believed one should be born to be a diplomat.

Today, a diplomat is one of the most prestigious professions, therefore it has a great degree of responsibility before the community, the country and its image, and himself.

Diplomacy as a profession sets the bar high, to correspond to which is not an easy task. The man who is a patriot, highly educated, intelligent, with an excellent reputation and a large store of knowledge is a common pattern for the representatives of this profession and those who want to join them...

DIPLOMATIC HERALD

176

• NOTES OF A DIPLOMAT: MEMOIRS OF DOMESTIC AND FOREIGN DIPLOMATS...

Salim Kurmanguzhin, Honored Worker of the RK, Ph.D.

First Years of Work of the Embassy of the Republic of Kazakhstan in Hungary

T

he expansion of international contacts and involvement of Kazakhstan in the negotiation process on global stability and security have required Kazakhstan diplomats’s participation in international and regional institutions and foreign representations of Kazakhstan. At the dawn of independence, in 1993, it was planned to open 15 embassies of the Republic of Kazakhstan. The opening of the Kazakhstan embassies was reasoned not only by the need of the political and diplomatic presence of Kazakhstan in a particular country, but also given the practical problems related to the attraction of large-scale investments in the economy of our country.

The main problem was the selection of mission heads abroad. We did not have many professional diplomats who could lead the embassies. President of Kazakhstan Nursultan Nazarbayev decided to appoint those who had diplomatic experience or experience in government.

After receiving the agrément, by the Decree of the President of the Republic of Kazakhstan dated June 11, 1993 I, S.A. Kurmanguzhin, was appointed Ambassador Extraordinary and Plenipotentiary of the Republic of Kazakhstan in the Republic of Hungary.

Immediately after, I began to prepare to leave the country. By the Order of the Minister, the staff of the Embassy of Kazakhstan in the Republic of Hungary was approved. The diplomatic mission was headed by the ambassador; the diplomatic staff was composed of the advisor, first, second and third secretaries, attache - altogether eight people. The candidates to the diplomatic staff and administrative office of the Embassy were selected on time and successfully.

Once I presented the credentials, in accordance with the Hungarian protocol, I began to pay visits to members of the Government and the Parliament.

At the same time, I paid few visits to my colleagues - ambassadors.

The media was interested in the re-opened embassy of the Republic of Kazakhstan. This eased our outreach activities. Our foreign service mission was to disseminate accurate information about Kazakhstan, the domestic policy, the life of people, the foreign policy of President Nursultan Nazarbayev and foreign policy actions undertaken

by the Government of the Republic of Kazakhstan.

In contrast to other countries of Central and Eastern Europe, the regime in Hungary was changed without political upheaval and government crises. The political struggle did not go beyond the constitutional framework. The country already had a new political system based on a true multiparty principle and separation of powers.

This is why, the Embassy of the Republic of Kazakhstan would constantly address the Central Office of the MFA RK regrading the implementation of previously signed agreements. In February 1993, a Protocol on consultations between the Ministry of Foreign Affairs of Kazakhstan and the Ministry of Foreign Affairs of Hungary was signed. Thus, in March 1994, Minister of Trade and Industry of Hungary János Latorcai with a large group of businessmen paid a visit to Kazakhstan. In turn, in April 1994, Deputy Minister of Foreign Affairs of Kazakhstan K. Zhigalov visited Budapest.

Intensive outreach was observed when the events were held under the auspices of the UNESCO. In Hungary, the official events to mark the 150th anniversary of Abai Kunanbayev were held on October 24-28 in Budapest and Szeged. To participate

HISTORY OF DIPLOMACY OF THE REPUBLIC OF KAZAKHSTAN

in the celebrations, the Kazakhstan delegation headed

by Deputy Minister of Education of the Republic of Kazakhstan S.K. Berkimbayev arrived in the country.

At the invitation of the Mayor of Kartsag, on August 17, we participated in the celebration of the 750th anniversary of the arrival of Coons (Kipchaks) to Hungary. As the Ambassador Extraordinary and Plenipotentiary of the Republic of Kazakhstan, I was honored to open a monument at the request of the cities included in Nadhunhazu (Great Kipchak).

In April 1994, Budapest hosted the international competition of children’s choirs. Our children obtained the gold diploma at the competition.

On the day of the third anniversary of our independence, on October 23, the Embassy held the state reception for the heads of ministries and departments, members of the State Assembly, heads of diplomatic missions in Budapest, representatives of business and financial community, culture and science workers. Among the Hungarian guests was President of Hungary Arpad Goncz.

The visit of President of the Republic of Kazakhstan Nursultan Nazarbayev was dated to the Summit of Heads of State of the CSCE, which took place in Budapest on December 5, 1994. The official visit began immediately after the CSCE Summit on December 6 at 4 p.m. The first event was a dinner at the Embassy of the Republic of Kazakhstan in honor of the official delegation led by President of Kazakhstan Nursultan Nazarbayev and a cocktail for persons who accompanied the delegation from both the Kazakhstan and Hungarian sides. The dinner was attended by the Hungarian Minister of Agriculture, General Director of JSC “Babalno” Laszlo Papochi, Hungarian Ambassador in Kazakhstan Jozsef Torm.

The following day, the President of the Republic of Kazakhstan in the building of the Parliament held talks with President of the Republic of Hungary Arpad Goncz and Prime Minister of Hungary Gyula Horn. Following the talks, the three important documents were signed: - a Treaty on Principles of Friendly Relations and Cooperation between the Republic of Kazakhstan and the Republic of Hungary; - an Agreement between the Republic of Kazakhstan and the Republic of Hungary on the encouragement and reciprocal protection of investments; - a Convention between the Republic of Kazakhstan and the Republic of Hungary for the avoidance of double taxation and prevention of evasion of taxes on income and on capital.

At the press conference held after the talks,

177

Hungarian President Arpad Goncz said that the first visit of the President of the Republic of Kazakhstan to Hungary as the head of a sovereign state was a historic event. On the same day, in honor of the distinguished guest, President Arpad Goncz gave a dinner at the Hunting Hall of the Parliament. A wreath-laying ceremony was held at the Heroes Square in the afternoon.

On March 9, 1995 Hungarian Prime Minister Gyula Horn paid an official visit to Almaty. The delegation of Hungary included the officials, representatives of business circles and journalists.

Prime Minister Gyula Horn met with President Nursultan Nazarbayev. During the visit, an agreement and an Interagency Protocol on Cooperation between the Ministry of Industry and Trade of the Republic of Kazakhstan and the Ministry of Industry and Trade of the Republic of Hungary were signed.

During the visit of the Prime Minister of Hungary, the first meeting of the newly established KazakhstanHungarian Intergovernmental Commission on trade and economic cooperation was held. Issues of cooperation in agriculture, transport engineering, railways and energy were discussed.

For two years of work, the Embassy established the international legal framework of bilateral cooperation. Among 17 contracts and agreements adopted in 1993-1995, four were foundation treaties, which, certainly, is the success of the Embassy. The Resolution “On measures to implement agreements and arrangements reached during the official visit of President Nursultan Nazarbayev to the Republic of Hungary” adopted by the Cabinet of Ministers promoted the work of the ministries and departments of the RK. The Embassy received the Kazakhstan draft agreements on cooperation between the Ministries of Agriculture, Environment, Biological Resources, Transport and Communications, Justice, Interior, Education, the National Academy of Sciences to forward to the relevant ministries of Hungary.

In early December, I was preparing for the completion of my foreign trip in Hungary. I was truly surprised by the decision of the head of Hungary to award me an order. On December 8, 1995 President of Hungary Arpad Goncz handed me - Ambassador of Kazakhstan the Middle Cross with Star of the Order of Merit. On the papyrus paper, it is written in the Hungarian language: “In recognition of outstanding service in the field of Hungarian-Kazakhstan relations I award the Order of Merit of the Republic of Hungary - the Middle Cross with Star to Salim A. Kurmanguzhin - the Ambassador of the Republic of Kazakhstan in Budapest. Budapest, December 8, 1995”.

DIPLOMATIC HERALD

178

• YOUNG DIPLOMATS ABOUT THE HOST COUNTRY

Iskander Baitasov, Third Secretary of the Embassy of the Republic of Kazakhstan in China

Reflections on China and Missions of Kazakhstan Diplomats

F

or decades, the successive rapid development of China attracts the attention of professionals and the world community. The ancient country, which has become a powerful pole of the world economy and politics, now impacts virtually all the significant global and regional processes. More and more people in different parts of the world in their professional and daily life are in contact with China, connect their work and life with this country, flock to the Middle Kingdom as tourists.

My first encounter with China was about six years ago, when I, having higher education and some work experience in the trade and economic sphere, made an important decision to learn the Chinese language and obtain a master’s degree in China. The selection had gradually determined the course of my future life, formed new priorities and in many ways changed my world outlook.

From the first days, China impressed me with its size and grandeur, a harmonious combination of ancient and modern technology, rich spiritual and material culture, stunning landscapes and shocking social contrasts. Education in Beijing in the walls of the leading scientific and educational center of the country - the University “Tsinghua” in addition to intensive language training provided an excellent opportunity to explore the country and national mentality, understand Chinese culture, philosophy and history, learn traditions and customs, get to know the country from the inside with all its advantages and disadvantages.

Returning to China after some time as an employee of the Embassy,I looked at our neighbor through the prism of bilateral relations of Kazakhstan with China that for the two decades have gone from small-scale cross-border trade to the level of all-round strategic partnership. There came an understanding of the importance of the mission of Kazakhstan diplomats working in this complex and sometimes contradictory state, on building mutually beneficial and balanced relationship with China based on our national interests. Doing daily routine but interesting work of a diplomat, I fully understood what a huge and hard work is behind the dry diplomatic terms and media reports characterizing the bilateral relations between our countries.

The Kazakhstan Embassy in Beijing, which is one of the largest in number and scope of tasks diplomatic or consular missions of Kazakhstan, has been working on the entire range of bilateral relations from politics and economics to cultural and humanitarian and military-technical cooperation. Almost in the “non-stop” regime, visits of Kazakhstan and Chinese delegations at various levels are organized, intergovernmental and interagency contacts are regularly maintained.

With the direct participation of the Kazakhstan diplomats, the bilateral cooperation, including the Kazakh-Chinese Cooperation Committee and its subcommittees, which for the nine years of its existence have become an efficient operating platform to solve specific problems, is actively developing.

True “baptism of fire” for me personally has become the participation in the preparation and conduct of the June 2012 official visit of the head of state to China, combined with the participation in the SCO Beijing Summit. It was then that I deeply realized the importance of the work we are doing that tolerates no negligence and superficial approach, where every detail can ultimately determine the success of the event. This becomes especially important in Eastern diplomacy.

HISTORY OF DIPLOMACY OF THE REPUBLIC OF KAZAKHSTAN

My duty at the Embassy was to encounter with the diplomatic protocol, the history of which in China is more than a thousand years. In this regard, as a young diplomat, I was impressed by a solemn ceremony of presentation of credentials of Ambassador Extraordinary and Plenipotentiary of the Republic of Kazakhstan in China N. Yermekbayev to President Hu Jintao in May 2012, in which I was privileged to participate. One of the Chinese protocol’s features was manifested when the leader of the world power after the presentation invited the ambassador of our country for a separate conversation. Certain

179

symbolism to this was attached by the fact that in 2013 the current head of China leaves office, thus completing the process of transfer of power to a new generation of Chinese leaders.

In conclusion, I would like to note that I am honored to be a witness and to a certain degree a participant in the development of international relations of our country with one of the world leaders - the People’s Republic of China. As a patriot of Kazakhstan, I have a sincere sense of pride that my knowledge and experience are useful for the homeland that has put such high trust on me.

DIPLOMATIC HERALD

180

• THEY ARE ABOUT US Review of the opinions about Kazakhstan

T

oday, we offer the results of a survey conducted among nationals from different countries.

We tried to find out what people think of Kazakhstan abroad and how foreigners form their opinion about our country. Respondents have willingly participated in our study, and we received 380 responses from the USA, Japan, China, Australia, France, the UK, Latvia and other European countries. In order to compare their opinions with the opinion of Kazakhstan people, we also asked questions to 150 of our compatriots.

It was found out that the majority of foreign nationals learn about us through the Internet - 21% of responses and 18% trust their friends and acquaintances. 17% get information from newspapers, 14% - from magazines, 14% - on TV, 8% - on the radio and only 2% - can evaluate us on the basis of personal experience. We were pleased with the fact the Kazakh authors or books written about Kazakhstan are read abroad, 6% of respondents said they learned about us from the books.

We tried to find out where to start to improve the international image of Kazakhstan.

20% of respondents said the country’s image would be greatly affected by the improvement of investment laws, 18% said we need to develop tourism. Also, 16% of respondents think greater international conferences, forums, summits, exhibitions will have a positive impact on the reputation of the country and make it more familiar to the participants; in turn, their positive opinion will spread further. The same number of foreigners think the developed infrastructure: good roads, transport, hotels, communications and many other things should be brought up to world standards. The need to hold conferences about Kazakhstan abroad was supported by 15% of respondents, days of culture of Kazakhstan in other countries - by 8%, the improvement of sports performance in international competitions - by 7%. In their view, these are effective ways to express yourself.

To the question of where the image of Kazakhstan is formed - in the country or abroad many people responded both, still the majority - two-thirds of the survey participants said that the image is formed in Kazakhstan, 29% - outside the country. According to 41% of respondents, politicians are the main image makers of the country, followed by business people - 32% of responses. 14% of respondents think ordinary citizens also represent the country, 8% - the intelligence, and 5% agreed that all the above mentioned groups of society equally affect the country’s image.

Asking the question “How has the image of Kazakhstan changed in the last 10 years” it became clear the absolute majority (95%) of people from across the world think the image of Kazakhstan has improved. The Kazakhstan’s reputation over the past 10 years has been mostly affected by economic development (44% of responses) and by improved domestic and foreign policy (22% and 20% - respectively). Drop a fly in the ointment is corruption, which in the opinion of 12% of respondents had a negative impact on the reputation of the country. Also, many respondents consider the media is making a significant contribution to the image of Kazakhstan.

The above survey was conducted with the assistance of the European Business Association.

HISTORY OF DIPLOMACY OF THE REPUBLIC OF KAZAKHSTAN

181

• KAZAKHSTAN in facts and figures

I

n his address to the nation in December 2012, President of the Republic of Kazakhstan N.A. Nazarbayev presented an ambitious program of political, economic and social reforms aimed at ensuring Kazakhstan by 2050 enters the top thirty developed and prosperous countries in the world.

Nursultan Nazarbayev’s decision in mid-January 2013 on the reorganization of the Government through the creation of a new ministry for regional development and optimization of policy functions within the existing structures was the first demonstration of such new course.

The first sentence announced by Nursultan Nazarbayev was the creation of a single pension fund, which should regroup assets of 11 existing pension organizations, both public and private, that at present control more than US $21 billion of private savings (the number of clients is just over 8,5 million people; meanwhile there are nearly 17 million people in the country). According to the Leader of the Nation, the purpose of this step is to improve the provision of funds to organizations related to the non-oil sector of the Kazakhstan economy by centralizing the pension funds placement in the private sector under government control. This can provide not only better opportunities for small and mid-sized businesses but also preserve strategic reserves accumulated in the National Fund thanks to high oil and gas prices during the last pre-crisis years.

The second proposal put forward by Nursultan Nazarbayev relates to the Kazakhstan’s banking sector.

In the development strategy “Kazakhstan-2050”, the President said that the budget funds must be used exclusively for the implementation of major investment projects.

Herein, the head of state instructed the National Welfare Fund “Samruk-Kazyna” to leave the three Kazakhstan banks - BTA, Alliance Bank and Temir Bank by the end of this year.

Kazakhstan takes part in the IMD ranking, which is the most prestigious and well-known in comparing global competitiveness organization starting from 2008.

The World Competitiveness Yearbook is the result of a comprehensive study (estimated are economic activities, effectiveness of government and business, infrastructure) of 327 indicators, two-thirds of which are based on statistical data, and one-third - on the survey data.

Thus, the factor “economic activity” of Kazakhstan has improved by one point, rising from 44th to 43rd place. The growth of this factor was caused

by improvement of such indicators as the “The accumulation of direct investment abroad” (from US $2.16 billion to US $5.84 billion), “Consumer price index” (from 17% to 7.3%), “The accumulation of direct foreign investment” (from US $44.6 billion to US $58.28 billion). At the same time, the factor “government effectiveness” of the country moved up by one position - from 21st to 20th place.

Moreover, based on the survey, comparing to the last year “bureaucracy hindered business activity less (from 40th to 26th place), graft and corruption have decreased (from 38th to 33rd place)”.

Kazakhstan is among the three fastestgrowing economies in the world, reported the Russian newspaper “Kommersant”.

According to the survey of Ernst & Young, Qatar has been the fastest-growing economy in the last 10 years, where real GDP grows at an average annual 13%. “Next among the leaders are China (including Hong Kong), Kazakhstan and India,” the publication issued on Monday says.

E & Y presented the “Outlook for emerging markets” (EM) prepared by the company with the assistance of the Oxford Economics Institute. The study included 25 major markets with the highest growth rates. Apart from the BRICS countries (Brazil, Russia, India, China and South Africa), it included some countries in Eastern Europe, Latin America, Asia-Pacific (APAC), Middle East and Africa.

“E & Y are confident that in the recession the role of emerging markets will grow: by 2020, they will have 50% of global GDP at purchasing power parity, 38% of global consumer spending and 55% of the world’s investment in fixed assets,” the publication says.

In addition, in the last decade, the annual growth in EM has averaged at 5.8%, which is three times higher than the ratio of major economies - the USA, UK, Japan and the euro zone. Foreign direct investment in the fast-growing markets over the decade has increased from US $205 billion to US $444 billion and now is at about 50% of the world volume.

In the end, Qatar is a recognized leader in this indicator with almost US $1.6 thousand of investments per capita. It is followed by Chile, UAE, Saudi Arabia, Czech Republic and Kazakhstan.

According to British observers, Kazakhstan is ranked third among the 25 most dynamic economies of the 21st century, behind only China and Qatar.

182

Chinese observers emphasize plans to develop the non-oil sector; the Ukrainians stress that Kazakhstan took the best position among the CIS countries in the global competitiveness ranking.

Kazakhstan has managed to complete ahead the Strategy-2030, the “Central Asian news service” says. The publication quoted President of the Republic of Kazakhstan Nursultan Nazarbayev, noting that, “First, an effective system of national security has been created. Second, the political stability and national unity have been developed.

Moreover, GDP per capita has grown by more than seven times - from US $1,5 thousand to US $12 thousand. Foreign reserves of the country, including the accumulation of the National Fund, are more than US $87 billion or more than 49% of GDP”.

“Komsomolskaya Pravda”, in turn, stressed Kazakhstan’s breakthrough. The newspaper said that the country is among the three world leaders in terms of its development rates. The state reserves today are

DIPLOMATIC HERALD

about US $80 billion.

“Such a convincing breakthrough is the result of realization of the priorities announced by the President: first is the economy; then - politics”. By the efforts of the Nation’s Leader most fundamental reforms have been conducted in the country. As a result, according to the World Bank, Kazakhstan is now part of the group of countries that are most attractive for foreign investment, as it belongs to the states with higher than average income. In the global ranking of prosperity, the country has taken a prime position among the CIS - the 46th place out of 144.

The Chinese news agency “Xinhua” wrote that Mr. N. Nazarbayev has set a task to increase by 2040 the country’s share of non-oil exports in the total volume by three times, as well as to develop a detailed plan for further industrial development. The upcoming international exhibition EXPO-2017 will give a powerful impetus to the country’s transition to a “green” way of development.

183

VІ. ANALYSIS, OPINION, POSITION AND EXPERIENCE… Yeraly Tugzhanov, Vice President of the Assembly of People of Kazakhstan, Head of the Secretariat of the APK, Doctor of Political Sciences

Interethnic Stability: Effect of the Experience of the Assembly of People of Kazakhstan abroad

S

peaking at the 19th session of the Assembly of People of Kazakhstan in April 2012, the head of state said: “Today, the world is looking for a global unity formula and finds it here in Kazakhstan.

All it means that our country is on the right path”.

The positive experience of Kazakhstan is recognized at the highest international level. Thus, UN Secretary General Ban Ki-moon at the meeting with President of the Republic of Kazakhstan Nursultan Nazarbayev emphasized that the principles of the Assembly of People of Kazakhstan - respect and tolerance - “are the principles of the UN”. The model of inter-ethnic harmony, tolerance and national unity realized in independent Kazakhstan is recognized around the world and is an example to follow for many countries.

The Assembly of People of Kazakhstan, integrated on the foundation of the Kazakh national core, uniting representatives of all ethnic groups, has essentially Eurasian character. Obviously, without multiethnicity no the Assembly of People of Kazakhstan would exist, nor without Kazakhstan there would be successful Eurasian cooperation.

Established by President N.A. Nazarbayev at the dawn of independence the Assembly of People of Kazakhstan has become an institution that consolidates entire society. Over the years, it has grown as an institution, has acquired a constitutional status, the right to represent the interests of all the ethnic groups in the Parliament and became effective institution of civil society. The first session of the Assembly was attended by about 40 ethnic and cultural associations. Today, it has more than 800 organizations. Thousands of activists by call of heart work daily to preserve peace and harmony in the fertile land of Kazakhstan.

The active international cooperation is in special place in the Assembly of People of Kazakhstan.

Today, the Kazakhstan’s example is demanded in the international community. Proof of this is the fact that the representatives of 15 countries at the level of experts, ambassadors, public figures addressed the APK Secretariat to study its positive experience. In turn, APK members presented the achievements of Kazakhstan in the inter-ethnic sphere in 30 countries.

Only in 2012, the APK Secretariat together with the Ministries of Foreign Affairs, Culture and Information of the Republic of Kazakhstan carried out intensive work to promote the Kazakhstan model of interethnic accord abroad with the assistance of the members of the Assembly of People of Kazakhstan, deputies of the Mazhilis of the Parliament of Kazakhstan, representatives of the APK Scientific Expert Council.

The Kazakhstan’s experience of interethnic tolerance is presented at the relevant international forums. So, in December 2012, in Berlin, with the participation of the APK Secretariat, the Fourth Berlin Eurasian Club Meeting on the initiative of President of the Republic of Kazakhstan Nursultan Nazarbayev G-Global took place. The first question discussed at this forum, which was attended by prominent public figures, representatives of business and expert circles of Kazakhstan, Germany and the European Union, was the presentation of the Kazakhstan model of interethnic tolerance. Topic was of great interest.

Foreign leaders (ex-Vice-Chancellor and Foreign Minister of Germany Hans-Dietrich Genscher, Parliamentary State Secretary of the Ministry of Internal Affairs and Commissioner for immigrants and minorities K. Bergner, CEO of Deutsche Bank

184

P. Tils, Executive Director of the Eastern Committee of German Economy R.Lindner) expressed the view about the leading role of Kazakhstan in the policy of peace and harmony in the Eurasian space, noted the value of the experience of Kazakhstan for Europe and Germany to integrate multi-ethnic society.

The delegations of the Assembly of People of Kazakhstan pay visits to the CIS countries. It should be noted the trips were taken to the regions of conflict and where the tolerant achievements of Kazakhstan are demanded. In particular, in March 2012, as part of the agreement with the People’s Assembly of Kyrgyzstan, a working visit of the delegation of the Assembly of People of Kazakhstan to the Kyrgyz Republic took place. The international seminar “State policy in the sphere of interethnic relations of Kazakhstan and Kyrgyzstan” and a meeting with President of the Kyrgyz Republic A. Atambayev were held. Also, a round table on the theme “Cooperation of the Assembly of People of Kazakhstan and the People’s Assembly of Kyrgyzstan: the state, ways and trends of development” was conducted.

A working visit to Kyrgyzstan had positive results.

As Chairman of the People’s Assembly of Kyrgyzstan B. Morzobraimov noted, following the example of Kazakhstan we should, first of all, begin to work closely with local authorities and local communities in the regions. He believes they need a law on the People’s Assembly of Kyrgyzstan - “The role of our organization should be strengthened”. In 2013, the People’s Assembly of Kyrgyzstan will consider the suggestions of experts to reform the Organization.

The United Nations Development Programme (UNDP) also proposes to reform the People’s Assembly of Kyrgyzstan by the example of Kazakhstan. Especially it should be considered, experts say, that the chairman of the Assembly of People of Kazakhstan is the President of the country, and the Assembly itself has the right to elect their representatives to the Parliament. So, it helps the Assembly of People of Kazakhstan work effectively in the field of interethnic relations.

In May 2012, the APK delegation composed of the deputies of the Parliament of the Republic of Kazakhstan, public figures and representatives of ethnic and cultural associations visited the Chechen Republic of the Russian Federation. The meetings with President of the Chechen Republic Ramzan Kadyrov, members of the Parliament, Council of the Assembly of Peoples of Chechnya were held. The APK delegation took part in the nationwide Day of memory and mourning of the people of Chechnya.

The representatives of the Chechen Republic expressed their warm feelings for Kazakhstan, its people and President Nursultan Nazarbayev.

In November 2012, a visit to the Republic of

DIPLOMATIC HERALD

Armenia and the participation in the conference “The experience of interaction and new ways of cooperation between Kazakhstan and Armenia in the field of ethnic politics” organized by the Embassy of the Republic of Kazakhstan in the Republic of Armenia took place. The conference in Yerevan was acquainted c the Kazakhstan model of interethnic tolerance and social accord, which is rightly called today a model of N. Nazarbayev. The Kazakhstan model is built on the consolidating principle - “unity in diversity”. The practical implementation of this approach in Kazakhstan promotes invariable policy of the state to support ethnic cultures.

Along with this, with the participation of APK members, regular meetings with international experts, diplomatic missions, political figures abroad are conducted. So, in 2012, the APK Secretariat held a series of meetings, in particular, with the head of the Regional Office of the High Commissioner for Human Rights in Central Asia Harutyunyan; the head of the OSCE Center in Astana N. Zarudna; Senator of the Romanian Parliament, Secretary of the Committee on Romanians living abroad V. Badea; the delegation of the Office of the High Commissioner on National Minorities; President of the Center for Global Dialogue and Cooperation (Vienna, Austria); ex-President of Bulgaria P. Stoyanov and Secretary of the Organization S. Stanchev; Ambassador Extraordinary and Plenipotentiary of the Russian Federation in the Republic of Kazakhstan M. Bocharnikov; the representative of the UN Department of Public Information V. Samek, Vice President of the International Tracing Service Dj. Drndarski, as well as experts from South Korea, the Netherlands and Turkey.

The following documents: the Memorandum of cooperation between the APK and the Center for Global Dialogue and Cooperation (Austria), the Memorandum of Understanding between the APK, MIA RK and the OSCE High Commissioner on National Minorities and the OSCE Center in Astana were signed.

In September 2012, the Assembly of People of Kazakhstan held a “Civil Forum on Tolerance of the CICA member states”, which was attended by the representatives of the diplomatic corps of the CICA, its Executive Secretariat, UN, EU, as well as ethnic and cultural associations. During the forum, an initiative to establish the Central Asia Expert Council for inter-ethnic tolerance and social harmony was put forward. The Council includes the representatives of Kazakhstan, Uzbekistan, Kyrgyzstan and Tajikistan.

The Civil Forum on tolerance of the CICA member states showed that international experts fully recognize the role of Kazakhstan in the formation

ANALYSIS, OPINION, POSITION AND EXPERIENCE…

of the current model of tolerant relations in Central Asia. Proceedings of the Forum were requested for study by the Embassy of Afghanistan, Egypt, Iran, Jordan, Russia, Turkey, Tatarstan. The diplomats expressed strong interest in participating in similar events in future.

Intensive work is continuing in 2013. In February, a meeting with a group of diplomats from the EU and the USA led by Minister Plenipotentiary, the head of Policy, Press and Information Officer of the European Union in the Republic of Kazakhstan K. Velichkov took place. The EU was represented by the diplomats from the embassies of Austria, Bulgaria, Spain, France and Germany. It is noteworthy the meeting was initiated by the EU in order to learn the experience of the APK. During the exchange of views, the Kazakhstan model of interethnic tolerance and social harmony was presented. The diplomats were acquainted with the tasks of the Assembly, received specific explanations of the mechanisms of national policy and the implementation of international standards in the inter-ethnic sphere. The EU officials stressed the important role of the Assembly in the preservation of ethnic stability and strengthening social accord.

185

The APK Scientific Expert Council and the Center for the study of inter-ethnic and inter-religious relations of the Academy of Public Administration under the President of Kazakhstan work actively to promote the Kazakhstan model of interethnic tolerance. The Center and SEC actively cooperate with foreign experts in the field of interethnic and interfaith relations, security, counter-terrorism and extremism on educational direction. 20 foreign lecturers and experts from 10 countries (Bulgaria, the Russian Federation, Kyrgyzstan, Turkey, Spain, USA, South Korea, China, the Czech Republic) took part in the activities of the Center in 2012.

Thus, the Assembly of People of Kazakhstan has been active in the development and spread of the Kazakhstan model of interethnic tolerance and social harmony. This multifaceted work is entirely in line with the new strategy of President Nursultan Nazarbayev “Kazakhstan-2050” and finds a wide positive response in the international community as an important factor in enhancing the image of our country as a country with unique experience of interethnic interaction - a regional leader in providing stability, tolerance and public consent.

DIPLOMATIC HERALD

186

Altai Abibullayev, Official Representative of the Central Communications Service under the President of the Republic of Kazakhstan

The Era of Communication and Cooperation in Action: Practical Steps of Kazakhstan

A

t the beginning of a new stage of the country as an established state, at a strategic benchmark for further development of the nation, by the Presidential Decree as of October 5, 2012 the Central Communications Service (CCS) was established.

In today’s society there is an information boom based on functional information systems that are dynamic, self-regulating and are aimed at maintaining dynamic balance in the society. The ideological nature of the functional information systems is an intermediate position between the state and society, thus ensuring the harmonious unity of the political system and the legitimacy of the political mechanism.

In our opinion, there is a need in the world for society to be informed about events in the country and abroad, planned activities; the Government should resolve this task and inform the public through the media.

The head of state stressed the importance of the global promotion of the information about Kazakhstan in the modernization process.

Accordingly, we are committed to working closely with leading international media within the partnership dialogue and mutual respect.

CCS is designed to create an effective mechanism for cooperation of government information, and creates conditions for effective collaboration between state agencies and the media.

An official representative holds weekly briefings to inform the national, regional and international media about events and activities planned for the coming week. Announcement includes key important events related to forthcoming visits of the President, visits of foreign leaders to Kazakhstan, most important events related to the activities of the Parliament, the Government, ministries and departments, as well as Kazakhstan’s participation in international events.

The briefing of the CCS representative is one of the effective tools to enhance the effectiveness of the interaction between the government and the media.

In the modern Kazmedia-center of Astana, more than 60 journalists from leading Kazakhstan television channels, print and online publications

take part in the weekly official representative’s briefing. Operators work with high professionalism in search for the best shot. It is noteworthy the official representative’s briefing has online broadcast on web-sites, Twitter-webcast and in-live cast on the national channel. In addition, foreign media representatives obtain accreditation and actively participate in the briefing. An interesting fact is that video conference enables to communicate with the regional media, who can ask questions.

A briefing format allows journalists to quickly collect all the necessary reliable information from an official source. In addition, at the briefing, the head of government body (ministry, agency, etc.) would speak about the results of their work during the reporting period and provide to the public more detailed explanation of main activities. For example, this year, one of the briefings was attended by Minister of Labor and Social Protection of the RK Serik Abdenov, who announced about the six steps towards modernization of employment policy. Minister of Oil and Gas of the RK Sauat Mynbayev answered all the outstanding issues of the media in the sphere of energy security and prospects for the oil and gas complex. Executive secretary of the Ministry of Health Yerik Bayzhunusov presented the work of the Ministry and its results in

ANALYSIS, OPINION, POSITION AND EXPERIENCE…

the health sector, having given compelling statistics on rates for the care and treatment in the country.

Also, the briefings were attended by top executives of state bodies in the sphere of transport and communications, agriculture, education and science, natural monopoly regulation, statistics, green economy, the development of domestic enterprises and others.

The CCS briefing is unique as it allows journalists and thus the general public to know all the important information for the upcoming week and say their questions to both the official representative and ministers, deputy ministers, chairmen of agencies, heads of departments of the President’s Administration invited to the event.

A journalistic pool increases their interest in the briefings and operational information of the CCS. The important fact is that since the first briefing held in November 2012 less than six months have passed, but already now the main news bulletins of the national media are prepared based on their materials. Also, the briefings help systematize the work of the media and plan the agenda of journalists for the coming week.

At the moment, as practice shows, journalists start realizing that they can learn about the issues in public policy from the Central Communications Service. In turn, public authorities understand the effectiveness of such a way of covering their activities. This optimal mechanism is useful for all, besides the public is informed about the work of government bodies from an official source.

Though the briefing is a major media event of the week and requires careful preparation and planning, it is not all that the Central Communications Service does. The new body works “behind the scenes” every day to improve the quantitative and qualitative information available to the public through the media.

The Central Communications Service pays special attention to the human resources management; the majority of employees are young creative professional graduates from leading local and foreign universities.

The organizational structure of the Central

187

Communications Service is a system of interconnected units that coordinate the relationship between government, individual ministries and regional authorities, as well as prepare and distribute information for the media through media channels and own website. Each unit of the Central Communications Service has its functional goals and objectives, but there are issues that are solved in close cooperation.

In general, the information planning in CCS is the foundation for all activities of the organization, the main objective of which is to build a media network of upcoming events and activities by obtaining information from the ministries, agencies and regional bodies.

Important international events such as conferences, forums, which can attract the attention of journalists and the public, are also taken into account. For the most complete coverage of the situation, a few weeks before the event, the government bodies have time to prepare and present material that can be used by the media.

The Division Front Office works directly with the national, regional and international media, and provides them with all the necessary and accurate information in an expeditious manner, contributing to the spread of press releases of Kazakhstan government bodies. Moreover, their functional responsibilities include the organization of weekly briefings, which requires careful preparation.

Given the rapid development of modern information technology, the Central Communications Service has launched its own website www.ortcom. kz based on our primary goal, which is to increase transparency in government and provide public awareness. CCS has also opened a Call-center (+7 7172 55 93 33) to work with Kazakhstan and foreign journalists and bloggers.

Addition to the site, there are Twitter accounts and social networks such as Facebook, VK. Our online platform also provides announcements of the most important national, regional and international events, conferences, forums, key events. For the media, there is an opportunity to obtain accreditation to take part in the briefings and press conferences in the online mode.

DIPLOMATIC HERALD

188

Arhimed Muhambetov, Akim of the Aktobe region of the Republic of Kazakhstan

Foreign Economic Relations of the Region in the New Environment

T

oday, the Aktobe region cooperates with more than 90 countries. The major trading partners are the Common Customs Union - Russia and Belarus, as well as China, the Netherlands, Italy, Japan, Germany and others. The advantageous geopolitical location, direct access to foreign markets and the second largest area in Kazakhstan - 300,6 thousand square meters are not all our advantages.

Thanks to these and other features, all forms of foreign trade - international trade, creation of modern enterprises, scientific-technical and cultural cooperation and tourism development - are simply doomed to success. A striking illustration of this is the steady growth of foreign trade, which in 2012 exceeded US $11 billion.

Perhaps this explains the success of large-scale projects implemented under the state program of forced industrial-innovative development of Kazakhstan. Now, all sectors of the economy are characterized by high rates of growth. We want to use the existing potential to improve our competitiveness.

First of all, due to investment in the development of production with high added value.

The rich resource and production potential is proved by the active and stable foreign trade.

A positive trade balance is maintained here. Export steadily dominates import, which allows to solve social and economic problems to the full. Based on the analysis of market conditions, we expect further favorable ratio of export to import.

With the formation of the Customs Union, the Kazakhstan-Russian industrial exhibition “EuropeAsia. Cooperation without Borders”, which is held annually and traditionally in Aktobe, acquired a new value and is relevant in the format of the CES. It’s a chance for businesses of our countries to show business initiative, creativity and enhance the assets of cooperation. Mutual benefit is obvious.

Thus, in the course of the 11th exhibition in Aktobe, 148 companies demonstrated their products. Among them are 80 Kazakhstan, 68 - Russian and a number of Belarusian, Ukrainian and Polish companies.

By the way, the Polish companies arrived for the first time. In particular, interest was shown by the Trade and Investment Promotion Department of the Embassy of the Republic of Poland, LLP “Petro Service Kazakhstan” - Kazakhstan-Polish company that presented mining, oil and gas and chemical equipment.

During the exhibition, more than 350 talks were held and 19 contracts were signed.

This year, the Embassy of the Republic of Poland in the Republic of Kazakhstan is planning to hold a Polish national exhibition in Aktobe and open an honorable embassy of the Republic of Poland.

The question on the signing of a memorandum of cooperation between the akimat of the Aktobe region and the marshall institution of Lodz Province of Poland is under consideration.

The head of state N.A. Nazarbayev urges us to increase domestic and foreign investment in nonprimary sectors of the economy and develop export potential. We try to be creative and unconventional to solve the set objectives.

In February 2012, the delegation from our region paid the first introductory visit to Baku - the capital of the Republic of Azerbaijan.

In its framework, we met and talked with the head of the executive authority of Baku, ministers of the Republic of Azerbaijan, held a joint business forum, which was attended by over 80 representatives of leading businesses. We presented to them investment potential and projects of the Aktobe region and proposed partnership in different areas. Following the forum, business contacts with the enterprises of the Republic of Azerbaijan have been established and proposals for cooperation were accepted by a number of companies. The memoranda of cooperation between the chambers of commerce of the Aktobe region and the Republic of Azerbaijan, the regional

ANALYSIS, OPINION, POSITION AND EXPERIENCE…

industrial technology park “Aktobe” and the Sumgait technology park were signed. An agreement on the development of foreign economic cooperation and a return visit of the Azerbaijani delegation to our region was reached.

In April 2012, our delegation visited Kazan - the capital of the Republic of Tatarstan. During the meeting with President of the Republic of Tatarstan R. Minnihanov, issues of the economic, trade, investment and cultural cooperation were discussed.

During the visit, our delegation was acquainted with the industrial potential of Tatarstan. We visited the industrial park working in high-tech field “IT Park”, technopolis “Khimgrad”.

Summary: the three memoranda of cooperation between LLP “Regional industrial park” “Aktobe” and “Technopark” in the high-tech field “IT Park”, “Special economic zone of industrial type “Alabuga” and between CCIs of the Aktobe region and the Republic of Tatarstan were signed.

JSC “Aktobe plant of non-metallic pipes” concluded a long-term contract with OJSC “TatneftSteklovolokno” for the supply of fiberglass products.

JSC “Koktas” is working on the supply of raw kaolin to consumers of Tatarstan.

Delegations of the Federal Republic of Germany led by the Ambassador of Germany to Kazakhstan, representatives of the Japanese companies Sumitomo

189

and Kawasaki Heavy and the Polish delegation are now paying visits to the region.

Already this year, the representatives of the Japanese Embassy in the RK visited Aktobe.

The most fruitful contacts have been established with the neighboring region of Orenburg. Today, regional administrations cooperate in frames of the agreement on trade-economic, scientific-technical, cultural and humanitarian cooperation.

This year, the regional akimat continues to expand economic and trade cooperation with other countries. It is planned to hold a series of events.

This is a trade and economic mission to the city of Kaluga, “Days of the Aktobe region” in Orenburg, 12th Kazakhstan-Russian industrial exhibition “Europe-Asia. Cooperation without Borders” and an investment forum.

Our region is using all the opportunities and directions of cross-border cooperation to strengthen the integration process and reach a new level of cooperation between the countries of the Eurasian Economic Community. For us of great interest are new areas of cooperation, development of industrial cooperation and bilateral trade, as well as introduction of innovative technologies. Certainly, all this will be possible thanks to well-balanced policy of our head of state.

ҚР 190 ӘЛЕМДІК ҚОҒАМДАСТЫҚПЕН ХАЛЫҚАРАЛЫҚ БАЙЛАНЫСТАРЫ DIPLOMATIC HERALD

VIІ. CULTURAL LIFE OF THE REPUBLIC OF KAZAKHSTAN • On national traditions and customs of the kazakh people

T

he Kazakhs have many traditions and customs associated with childbirth. Each household is not happy if has no children. Everyone who found out about the birth of a child would hasten first to notify the family and friends of the happy news. All at once understand that he or she came with good news for a gift.

The Kazakhs, like many other people, have preserved the notion that a child is most at risk in the first forty days of his life, as according to pre-Islamic views, the child needed protection from evil spirits that could replace him. So, within 40 days, a lamp was burning near the cradle, as according to popular understanding evil spirits were afraid of fire and light.

Infant clothes, even charms, had no difference for boys and girls. Immediately after the birth, the child was wrapped in a clean cloth. They tried to use the clothes from the elderly people or diaper of a baby from a large family. Then, before the ceremony of 40 days, the child regardless of gender was dressed in a ceremonial shirt, which after all the procedures was replaced by a conventional infant shirt.

During this period, usually the first, third, fifth, seventh and fortieth days were celebrated. On the first day, the young people without an invitation would get together at mark the birth of the child. The most important role was played by godmother. She played the most important role in the first forty days of life of the child and is the guest of honor. Godmother had to be energetic, well-mannered, honest, since

according to the beliefs, her qualities were transmitted to the child. She was the most honored guest, at each of these days she would bring gifts to the child and his mother.

Then, on the fortieth day of the child’s birth, a child custom ritual feast of the mother after the birth was held. The courses were designed primarily for the regeneration of the mother. She was served a hot broth first and the others were served after. For such a case, a young sheep was sacrificed and boiled. The great importance was given to a cervical vertebrae. The meal participants would gnaw meat. Here, the mother of the child was first to try meat and godmother was last. After the meal, the bone was not thrown out but was put on a stick and hanged above the female half of the yurt. It was taken down only when the child was able to hold his head.

On the fortieth day, another children’s custom derived from the forty days was held.

The feature of this ceremony is the time of its execution: for boys one day earlier (so he would be strong and brave), for girls - one day later (so she would be diligent, quiet and obedient). The child was bathed in salt water, after bathing, the baby was poured forty ritual spoons of water. Coins and silver jewelry - gifts to the women who participated in a religious rite were put in a bowl.

On the same day, the child for the first time was cut his hair and nails. These customs involved only women who received gifts. Obligatory ritual was distribution of cakes baked for the event.

Special attention was paid to such children’s ceremony as naming or call. The essence of this ceremony was the gathering of elders in forty days after the birth of the child who with morning prayer would give him a name. Typically, the name was given by the eldest of relatives. A mulla would say a prayer and a name three times in the child’s ear.

Also, the Kazakhs has a custom put in the cradle.

This custom was entrusted to godmother. She would cover the baby by seven things: a special blanket, robe, coat and, if the baby was a boy, on top of them - the bridle and whip to be a good rider, as well as a knife to protect from evil spirits; if the baby was a girl, in the cradle they would put a mirror and a comb so she would be a beautiful girl.

191

• Chronicle “Social life” of the Di plomatic corps of Foreign countries in theRepublic of Kazakhstan

DIPLOMATIC HERALD

192

I

Indian Ambassador Ashok Kumar Sharma and Chairman of the Committee on Culture of the Ministry of Culture and Information Tleugali Kishkashbaev at the opening of the Day of Indian culture in Kazakhstan (October 23, 2012, Astana)

ndia was the first country, apart from the CIS states, which was visited by President Nursultan Nazarbayev once Kazakhstan gained its independence. The diplomatic relations were established for the first time in May 1992, when the Embassy of the Republic of India was opened in Almaty, and in 1993 - when the Embassy of the Republic of Kazakhstan was opened in New Delhi.

Many events are held annually in frames of the bilateral dialogue. Cultural and social life of the Indian Embassy in the Republic of Kazakhstan is diverse and fascinating. Brightness, originality and sophistication of diplomatic receptions,

Speech by Indian Rock Band «Dementia» Day of Indian culture in Kazakhstan (October 23, 2012, Astana)

Speech by Indian Ambassador Ashok Kumar Sharma at the opening of the exhibition of Indian art gallery «Kulanshi» (October 25, 2012, Astana)

Welcoming remarks by Ambassador of India Ashok Kumar Sharma at the opening of the Indian Republic Day (January 25, 2013, Astana) Joint performance of Indian and Kazakh musicians at a joint concert (November 10, 2012, Astana)

Dance students of Indian Cultural Centre during the Week of Indian cuisine and culture (January 2013, Astana)

Indian Ambassador Ashok Kumar Sharma and Group Centre of Indian classical dance during the Week of Indian cuisine and culture (January 2013, Astana)

193

various exhibitions, concerts regularly held by the Embassy and the Indian Cultural Center are highly appreciated by public and art judges of the two countries.

Thus, among the most bright and memorable events in the social life of the Embassy of the Republic of India in Kazakhstan are annual celebrations of the Days of the Republic of India with the participation of general public of our country, an Indian exhibition held in the art gallery “Kulanshi” and a Week of Indian cuisine and culture.

Below are the photo works of these activities presented to our readers…

Indian Ambassador Ashok Kumar Sharma and Chairman of the Committee on Culture of the Ministry of Culture and Information Tleugali Kishkashbaev Day celebration of Indian culture in Kazakhstan (October 23, 2012, Astana)

Indian Ambassador Ashok Kumar Sharma and Group Centre of Indian classical dance in Almaty (November 10, 2012, Astana)

Performances of dance groups of the Indian classical dance Almaty (November 10, 2012, Astana)

Speech by Vice Minister of Oil and Gas of the Republic of Kazakhstan Bolat Akchulakov the opening of the Republic Day of India (January 25, 2013, Astana) Indian Ambassador Ashok Kumar Sharma on the flag-raising ceremony in the Republic Day of India (January 26, 2013, Astana)

Establishment of the Mahatma Gandhi statue in honor of the International Day of Non-violence with the Ambassadors of India and South Africa, Ashok Kumar Sharma and Shirish Sonia (October 2, 2013, Astana)

Sari - traditional dress of Indian women. Kazakh women with interest to try on a sari.

DIPLOMATIC HERALD

194

• “Book series”

(review of new publications of Kazakhstan in the field of foreign policy) * The book “History of the conquest of

Central Asia”

On January 5, 2013 Shymkent hosted the presentation of a three-volume book “History of the conquest of Central Asia”.

The scientists called this work unique.

The famous film director and producer Sergei Azimov reissued the historical monograph of Lieutenant General Terentiev.

Three volumes presented in Shymkent repeat the original. The fourth part of the edition has not been published yet.

It took two years to publish the book. There were only one and a half of the four volumes in Kazakhstan. One book was brought from Rostov, the other was found in Samarkand.

Lieutenant General Terentyev worked on the publication in the second half of the eighteenth century by the order of the governor of East Turkestan. The book “History of the conquest of Central Asia”, according to the scientists, truly shows the accession of Kazakhstan to Russia.

It is no accident Sergey Azimov presented his work in Shymkent. * The book “Talisman Tengri” In February 2013, in Moscow, the Embassy of the Republic of Kazakhstan in the Russian Federation presented a new book by a Kazakhstan writer Assel Omar “Talisman Tengri”.

The event was attended by the representatives of the scientific community of Russia, famous artists, writers, students and representatives of the Kazakh Diaspora, as well as diplomats of the embassy.

During the presentation it was noted that the book “Talisman Tengri” includes stories based on an alloy of the styled Ancient mythology and political history, seamlessly interwoven with the mythology and history of Kazakhstan in the 20th century. Stories are created at the boundaries of realism and mystical cryptohistory. The book also includes articles on religious experience of philosophical Tengrianism as the basis of Turkish culture and philosophy.

It was distributed among educational and research institutions, libraries and is accessible to everyone.

CULTURAL LIFE OF THE REPUBLIC OF KAZAKHSTAN

195

* The book “Fire Stalingrad” In February 2013, in Almaty, a presentation of the book “Fire Stalingrad” took place.

The author of the book is a well-known Kazakhstan writer, veteran Leonid Girsch.

“Our heroic generation is passing away and with no trace, so I wanted to fulfill my dream and show the terrible battle as we saw it,” L. Girsh said.

According to the author, the book is based on memories of the participants of the Battle of Stalingrad, letters and essays about the soldiers, poems of Kazakhstan and Russian

poets, letters from the front.

The event was attended by the veterans of the World War II, members of the Assembly of People of Kazakhstan, heads of ethnic and cultural associations, representatives of the diplomatic mission of Russia in Almaty and youth.

Leonid Girsch is a participant of the Battle of Stalingrad, holder of five medals and 35 medals, author of many books about the war. * The book “Personalities of Great Field”

On January 4, 2013 in Astana, the presentation of new books written by the scientists of the Institute of History of the State. “Personalities of Great Field” released in frames of the program “Scientific treasure” combines three editions: “Nursultan Nazarbayev and Kazakhstan’s model of statebuilding (historical aspect)”, “Alimhan Yermakov” and “Zhumabek Tashenov”.

According to the Institute, the goal of the series is the popularization of historical facts and examples, knowledge of known personalities in the history of Kazakhstan, formation of public consciousness in the spirit of Kazakhstan patriotism, creative activity and independence capacity development.

DIPLOMATIC HERALD

196

VIІІ. THE IEC PRESS-CENTER INFORMS… Press-briefings of the Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Kazakhstan*

18 February Ladies and gentlemen, As you know, late last year, Turkmenistan held a hearing process following which seven citizens of Kazakhstan were sentenced under Article 214 of the Criminal Code (illegal crossing of the state border).

One of our nationals was sentenced to eight years in prison, the other six citizens - to seven years.

As we informed before, this case was under the strict control of the Ministry of Foreign Affairs; we have used the full range of diplomatic tools to help release these people.

As a result of direct talks with the heads of the Ministry of Foreign Affairs of Turkmenistan and thanks to the efforts of the Embassy of Kazakhstan in Ashgabat, on February 15, 2013 by the decree of President of Turkmenistan Gurbanguly Berdimuhamedov the Kazakhstan citizens were pardoned and released.

At the moment, our citizens accompanied by the Consul of the Embassy of Kazakhstan in Turkmenistan left the city of Turkmenbashi. The Consul will accompany them to the checkpoint “Temirbaba” at the Kazakhstan-Turkmenistan border.

I would to take this opportunity to express my gratitude to the Turkmen side for their understanding and support in releasing our people, and express hope the Kazakhstan-Turkmen border will continue to be the border of friendship and good neighborliness.

Reference: on October 19, 2012 the Border Service of Turkmenistan detained seven citizens of Kazakhstan on charges under Article 214 of the Criminal Code (illegal crossing of the state border), four of whom were employees of the immigration police of the DIA Mangistau region (A. Bekbosynov, A. Kiglikov, S. Maylyhanov, B. Azbergenov, O. Kunbekov, Sh. Koptleuov, G. Yesmaganbetov).

Regarding a citizen of Kazakhstan detained in Tajikistan The Embassy of the Republic of Kazakhstan is closely monitoring the investigation of the criminal

case against a citizen of the Republic of Kazakhstan Safarhodzhi Partoyev, who is charged by the law enforcement bodies of the Republic of Tajikistan in the hostage-taking of citizens of Ukraine Alexander Semiryakov, Vasily Yaremchuk, Yevgeniy Lenok in Dushanbe.

According to the information of S. Partoyev’s relatives, he did not take any hostages, the mentioned above Ukrainian citizens freely traveled in Dushanbe and constantly were in touch with their families.

The Embassy of Kazakhstan was informed on the business dispute between S. Partoyev and one of the citizens of Ukraine A. Semiryakov. Together they have conducted the car business. After one of the business transactions, A. Semiryakov owed some money to S. Partoyev, who requested them back from A. Semiryakov.

A. Semiryakov refused to return the money and told his relatives that he and the two other citizens of Ukraine (V. Yaremchuk, Y. Lenok) were hostages in Dushanbe. The relatives of A. Semiryakov addressed the Ministry of Foreign Affairs and the law enforcement bodies of Ukraine, who through the diplomatic channels informed the law enforcement authorities of the Republic of Tajikistan.

On this basis, the citizen of the RK S. Partoyev and

* From messages of Deputy Chairman of the CII - Official Representative of the Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Kazakhstan Zhanbolat Usenov

THE IEC PRESS-CENTER INFORMS‌

the citizen of the RT Sh. Abduhalim were detained in Dushanbe.

The Embassy of Kazakhstan in Dushanbe, twice on February 9 and 13, 2013 addressed the Ministry of Foreign Affairs of Tajikistan with a request to provide official information and arrange a meeting with the detained citizen of Kazakhstan. The Tajik side has not answered yet.

This issue is under constant control of the MFA and the Embassy of the RK in Dushanbe. The further information will be announced later.

Evacuation from Syria

The Ministry of Foreign Affairs continues to

197

assist in the evacuation of our citizens temporarily or permanently residing in Syria, due to the difficult political situation and security threats in the country.

To date, with the assistance of the MFA RK more than 140 citizens of Kazakhstan were evacuated.

The ministry regularly receives letters of thanks from our citizens. Thus, the family of Julia Mukhina sent a letter of thanks expressing gratitude to the Ministry of Foreign Affairs and personally Ambassador of Kazakhstan in Jordan Bolat Sarsenbayev for the quick help in evacuating her daughter and three grandchildren from the Syrian city of Daraa.

DIPLOMATIC HERALD

198

DIPLOMATIC TERMINOLOGY

GREAT POWERS a term adopted to refer to states that play a leading role in international relations and bear a special responsibility for the maintenance of international peace and security.

Despite the principle of equality of states regardless of their size, political influence, military and economic power established in international law, the international practice recognizes the special role of great powers.

After the World War II, the great powers are formally regarded as permanent members of the UN Security Council: the United States, the Russian Federation (up to December 25, 1991 - the Soviet Union), China, Britain and France. The current status of the great powers does not contradict to the principle of the sovereign equality of the states, but represents a political and legal reflection of the real role of the great powers on the international arena.

The special position of the great powers enshrined in the UN Charter is explained by a formal primary responsibility of the great powers for the maintenance of peace and security for all.

CLAUSE a special position in an international treaty or agreement used to refer to a variety of specific terms and conditions: on granting most-favored conditions for trade; on the universal participation in the contract; on the radical change in circumstances; on the compulsory jurisdiction of the international court and other.

SPECIAL MISSION temporary mission with its representatives sent by one state to another under the latter’s consent to address specific issues or complete a specific task in this state.

INITIALLING OF INTERNATIONAL TREATY preliminary signing of the contract as a whole or its individual parts by the initials of the commissioners. It indicates that the text of the agreement is finalized and adopted by the parties as an option for signing.

Initialing is typically used when: a) the text of the agreement requires the approval of the government; b) the signing of the official text is in abeyance for some reason. Initialing can refer to the entire text of the contract and to its individual articles.

REDEMARCATION OF BORDERS checking and repairing the state border on the ground, marking it by border signs on the basis of pre-existing documents, usually bilateral (protocol-description, maps and reports of boundary markers).

In practice, these documents are composed by the joint commissions for the demarcation and redemarcation of the border.

THE IEC PRESS-CENTER INFORMS…

199

• Reviews of the readers of the magazine “Diplomatic Herald” I am particularly pleased this edition was published this year when we celebrate the 20th anniversary of Kazakhstan’s independence. It is another evidence of the successful and fruitful cooperation between the United Nations Organization and the Republic of Kazakhstan...

For our part and on behalf of the UN country team in the Republic of Kazakhstan, I would like to assure you that I will be very glad to participate in future publications of the Information-Editorial Council of the MFA RK and in other forms of cooperation.

I take this opportunity to express my deep respect to you.

(UN Resident Coordinator in the Republic of Kazakhstan Stephen Tull) I would like to note the high quality and rich content of the edition, as well as the wealth of information about the development of the Kazakhstan-Polish relations and the diplomatic service of Kazakhstan as a whole, provided in the magazine.

(Sincerely, Distinguished Official of the Diplomatic Service of the Republic of Kazakhstan T. Suleimenov) We find the magazine “Diplomatic Herald” helpful and informative. Due to the dynamic prosperity of the India-Kazakhstan relations and new developments, we would like to publish an article of Ambassador Extraordinary and Plenipotentiary of India in the Republic of Kazakhstan H.E. Mr. Ashok Sajjanhar about new aspects of the relationship in the first edition of your esteemed magazine “Diplomatic Herald” in 2009.

I am sure the publication of the article will promote the bright relations between our countries.

(Sincerely, Second Secretary (for Political and Consular Affairs) D.Ch. Manzhunath) The matter is that the delegation of the Executive Board of the UNDP and UNFPA are arriving in Kazakhstan on a visit...

Such visits are made by the representatives of the participating countries of the Executive Board in order to get acquainted with the programs of the UNDP and UNFPA in different countries, see the work on the site, as well as to discuss with the Government issues of cooperation with the UN agencies and the country’s needs in the field of development.

I think the members of the delegation would be happy to receive a copy of your publication.

(UN Resident Coordinator Haoliang Shu) It is interesting for me to read the magazine “Diplomatic Herald” from the very beginning of its publication; it has interesting materials on foreign policy of our country, initiatives of our leadership and other important events…

(Sincerely, Chairman of the Agency for Religious Affairs of the Republic of Kazakhstan K.K. Lama Sharif) Thanks to your daily work, skills and talent we are provided with a wide range of information. You provide a live dialogue of the population and government, protecting the rights and interests of the population.

Many important meetings or events held under the auspices of the IFAS EC are flagged in the magazine “Diplomatic Herald”, which employs talented and highly skilled professionals.

(Sincerely, Chairman of the Executive Committee of the International Fund for Saving the Aral Sea S.R. Ibatulin) The magazine “Diplomatic Herald” of the MFA RK represents a particular value for the South Kazakhstan State University named after M. Auezov to train specialists, as it fully reflects the international cooperation of the Republic of Kazakhstan.

(Sincerely, Vice-Rector for Academic Affairs and Information Technology U. Umbetov)

DIPLOMATIC HERALD

200

ҚҰРМЕТТІ ОҚЫРМАНДАР! «Дипломатия жаршысы» журналына жіберілген материалдар ҚР Сыртқы істер Министрлігі Ақпараттық-баспа Кеңесіне бағытталады. Материалды бағыттағанда автордың аты-жөні, жұмыс орны, қызметі, дипломатиялық рангы немесе ғылыми атағы көрсетілуі тиіс. Материалдардың көлемі 2-5 бет болуы керек, олар беттің бір жағында бір интервалдан кейін 12 кегльмен басылуы тиіс. Редакция алқасына берілген материалдар электронды түрде де болуы керек. Бұл материалдар қайтарылмайды және оларға рецензия берілмейді. ҚР СІМ «Дипломатия жаршысы» журналы Қазақстан Республикасының Ғылым және білім министрлігінің қадағалау және аттестациялау жөніндегі Комитеті ғылыми жарияланымдар үшін ұсынған басылымдар тізіміне кіреді. Бұл басылымға «Қазпочта» ААҚ-тың кез келген бөлімшесінен жазылуға болады. «Дипломатия жаршысы» журналының индексі -74048. Материалдарды қолданғанда журналға сілтеме жасау міндетті. Редакция алқасының пікірі авторлардың көзқарастарымен біртұтас болмауы мүмкін. Редакция алқасы берілген материалдар үшін жауапты емес.

* * * УВАЖАЕМЫЕ ЧИТАТЕЛИ! Материалы в журнал «Дипломатия жаршысы» направляются в Информационно-издательский Совет (ИИС) Министерства иностранных дел Республики Казахстан. При этом следует указать имя, фамилию, место работы, занимаемую должность, а также дипломатический ранг и научную степень. Объем представленных материалов должен быть от 2 до 5 страниц, отпечатанных с одной стороны листа 12-м кеглем, через один интервал. Таблицы, графики, схемы прилагаются отдельно, с указанием места их размещения в тексте. Материалы, представленные в Редакционную Коллегию, сопровождаются электронной версией на дискетах. Они не возвращаются и не рецензируются. Журнал «Дипломатия жаршысы» МИД РК входит в перечень изданий, рекомендованных Комитетом по надзору и аттестации Министерства образования и науки Республики Казахстан для научных публикаций. Подписку на него можно произвести в любом почтовом отделении ОАО «Казпочта». Индекc журнала «Дипломатия жаршысы» - 74048. При использовании материалов ссылка на журнал обязательна. Мнение Редакционной Коллегии журнала может не совпадать с точкой зрения авторов. Редакционная Коллегия журнала МИД РК не несет ответственность за содержание материалов.

* * * DEAR READERS! Manuscripts to “Diplomatic Herald” should be submitted to the Information and Editorial Council of the Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Kazakhstan.

The articles should be headed by name, surname, work place, position occupied and academic, diplomatic degrees. Volume of the articles should be 2 to 5 pages, the text should be one side typed in 12-size font and single-spaced. Please attach tables, graphics and charts separately but with reference to the main text where it should be placed. The submitted manuscripts should be accompanied with an electronic version on a floppy disc. Manuscripts will not be reviewed and returned to the authors.

“Diplomatic Herald” is included in list of publications recommended by the Supervision and Certification Committee of the Ministry of Education and Science for scientific publications.

For subscription please refer to any post office of Kazpochta, OJSC. The index of the magazine is 74048.

In case of using the materials the reference to the magazine is obligatory.

The viewpoint of the authors does not necessarily reflect the viewpoint of the Editorial Board.

The Editorial Board shall bear no responsibility for the content of the published articles.

201

Басуға 04.04.2013 ж. қол қойылды. Пішімі 60х84 1/8. Шартты б.т. 12. Есепті б.т. 12.5 Таралымы 1000 дана. «ҚР СІМ ШБ» РМК 010000, Астана қ., Конаев көшесі, 31.

Подписано в печать 04.04.2013 г. Формат 60х841/8. Усл.п.л. 12. Уч.-изд.л. 12.5 Тираж 1000 экз. РГКП «ХОЗУ МИД РК» 010000, г.Астана, ул.Кунаева, 31.

Published on 04.04.2013 Format 60х841/8 Printed sheet 12. Editional sheet 12.5 1000 copies RSE «HM MFA RK» 31, Konaev street, Astana, 010000

Ұлыстың ұлы күні құтты болсын!

01

30