Diplomatic herald

2 (41) 2013

Астана - 15 жыл Astana Turns 15

1

2(41) 2013 Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрлігінің басылымы 2004 жылдан бастап жарыққа шығады Екі айда бір рет шығады • Құрылтайшысы Қазақстан Республикасының Сыртқы істер министрлігі • Бас редакторы Қалиева Р.М., Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрінің Кеңесшісі, ҚР СІМ Ақпараттық-баспа Кеңесінің (АБК) төрайымы, саяси ғылымдарының докторы, профессор • Жауапты шығарушылары, аудармашылары және корректорлары: Василенко Р., Қайырлиева Ә., Жайков С., Оспаналиев Н., Баймашев А., Нурғалинова Қ., Әлімжанова Ә.

• Дизайны, беттелуі және электрондық нұсқасы: Аманжолова А.

• Суреттер: Бондаренко С., Отарбаев Б., Мүслімов М., Омаров І.

• Қазақстан Республикасы СІМ Ақпараттық-баспа Кеңесі (АБК) 010000, Астана қаласы, Қонаев көшесі, 31. Тел./факс (717) 272 05 50; 272 05 07 Журналдың электрондық нұсқасы: mfa.gov.kz Журнал Қазақстан Республикасының Мәдениет және ақпарат министрлігінде 2007 ж. 4 сәуірде қайта тіркелген. Тіркеу куәлігі № 8230-Ж

ВЕСТНИК дИПЛОМАТИИ

2

2 (41) 2013 Издание Министерства иностранных дел Республики Казахстан

Issued by the Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Kazakhstan

Издается с 2004 года

In circulation since 2004

Выходит раз в два месяца

Bimonthly

Учредитель Министерство иностранных дел Республики Казахстан

Founder the Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Kazakhstan

•

•

Главный редактор Калиева Р. М., Советник Министра иностранных дел Республики Казахстан, Председатель Информационно-издательского Совета ИИС МИД РК, доктор политических наук, профессор

Chief Editor R.M. Kaliyeva, Counselor to the Minister of Foreign Affairs of the Republic of Kazakhstan, Chair of the Information-Editorial Council (IEC), MFA RK Doctor of Political Sciences, Professor

Ответственные за выпуск, переводчики и корректоры: Василенко Р., Каирлиева А., Жайков С., Оспаналиев Н., Баймашев А., Нургалинова К., Алимжанова А.

Responsible for issue, translation and proof-reading: R. Vasilenko, A. Kairliyeva, S. Zhaikov, N. Ospanaliyev, A. Baimashev, K. Nurgalinova, A. Alimzhanova

Дизайн, верстка и электронная версия: Аманжолова А.

Design and page-make up, on-line version: A. Amanzholova

Фото: Бондаренко С., Отарбаев Б., Муслимов М., Омаров И.

• Информационно-издательский Совет (ИИС) МИД Республики Казахстан 010000, Астана, ул. Кунаева, 31. Тел./факс (717) 272 05 50; 272 05 07 Электронная версия журнала: mfa.gov.kz

Photos: S. Bondarenko, B. Otarbayev, M. Muslimov, I. Omarov • Information-Editorial Council (IEC), MFA RK 31 Konaev, Astana, 010000 Tel./fax (717) 272 05 50; 272 05 07 Online version of the magazine: mfa.gov.kz

Журнал перерегистрирован Министерством культуры и информации Республики Казахстан 4 апреля 2007 г. Регистрационное свидетельство № 8230-Ж

The magazine is re-registered by the Ministry of Culture and Information of the Republic of Kazakhstan on April, 4, 2007 Registration certificate № 8230-Zh

•

•

•

•

•

•

•

•

3

РЕДАКЦИЯ АЛҚАСЫ Ыдырысов Е.Ә. – Қазақстан Республикасының Сыртқы істер министрі, «Дипломатия жаршысы» журналы Редакция Алқасының төрағасы Қалиева Р.М. – Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрінің Кеңесшісі, «Дипломатия жаршысы» журналының Бас редакторы, Қазақстан Республикасы СІМ Ақпараттық-баспа Кеңесінің (АБК) төрайымы, саяси ғылымдарының докторы, профессор Жо ш ы б а е в Р. С . – Қ а з а қ с т а н Ре с п убл и ка с ы С ы рт қ ы і с т е р министрінің бірінші орынбасары, «ЭКСПО – 2017» Халықаралық мамандандырылған көрмесінiң Комиссары, экономика ғылымдарының докторы Сарыбай Қ.Ш. – Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрінің орынбасары Абаев Д.Ә. – Қазақстан Республикасы Президентінің Баспасөз хатшысы Адырбеков И.А. – Қазақстан Республикасының Парламенті Сенатының Халықаралық істер, қорғаныс және қауіпсіздік жөніндегі комитетінің төрағасы, экономика ғылымдарының докторы Әбдікәрімов С.О. – Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрлігінің Сыртқы саяси талдау және болжамдау комитетінің төрағасы Әбдірахманов Қ.Қ. – Қазақстан Ре спубликасының Австрия Республикасындағы Төтенше және Өкілетті Елшісі, Қазақстан Республикасының Вена қаласындағы халықаралық ұйымдар жанындағы Тұрақты өкілі Әшімбаев М.С. – Қазақстан Республикасының Парламенті Мәжілісінің Халықаралық істер, қорғаныс және қауіпсіздік жөніндегі комитетінің төрағасы, саяси ғылымдарының кандидаты Василенко Р.Ю. – Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрлігінің Ерекше тапсырмалар жөніндегі Елшісі Ермекбаев Н.Б. – Қазақстан Республикасының Қытай Халық Республикасындағы Төтенше және Өкілетті Елшісі, саяси ғылымдарының кандидаты Лама Шариф Қ.Қ. – Қазақстан Республикасы Дін істері агенттігінің төрағасы Омаров Қ.Е. – Қазақстан Республикасының Америка Құрама Штаттарындағы Төтенше және Өкілетті Елшісі, тарихи ғылымдарының кандидаты Оразбақов Г.И. – Қазақстан Республикасының Ресей Федерациясындағы Төтенше және Өкілетті Елшісі, экономика ғылымдарының кандидаты Түймебаев Ж.Қ. – Қазақстан Республикасының Түрік Республикасындағы Төтенше және Өкілетті Елшісі және Албанияда осы міндетті қоса атқарушы, филология ғылымдарының докторы

ВЕСТНИК дИПЛОМАТИИ

4

РЕДАКЦИОННАЯ КОЛЛЕГИЯ

EDITORIAL BOARD

Идрисов Е.А. – Министр иностранных дел Республики Казахстан, председатель Редакционной Коллегии журнала «Дипломатия жаршысы»

E.A. Idrisov– Minister of Foreign Affairs of the Republic of Kazakhstan, Chair of the Editorial Board of “Diplomatic Herald” magazine

Калиева Р.М. – Советник Министра иностранных дел Республики Казахстан, Главный редактор журнала «Дипломатия жаршысы», председатель Информационно-издательского Совета (ИИС) МИД Республики Казахстан, доктор политических наук, профессор

R.M. Kaliyeva – Counselor to the Minister of Foreign Affairs of the Republic of Kazakhstan, Chief Editor of “Diplomatic Herald” magazine, Chair of the Information-Editorial Council (IEC) of the MFA RK, Doctor of Political Sciences, Professor

Жошыбаев Р.С. – Первый заместитель Министра иностранных дел Республики Казахстан, Комиссар Международной специализированной выставки «ЭКСПО – 2017», доктор экономических наук

R.S. Zhoshybayev – The First Deputy Minister of Foreign Affairs of the Republic of Kazakhstan, Commissioner of the International Specialized Exhibition “EXPO 2017”, Doctor of Economic Sciences

Сарыбай К.Ш. – заместитель Министра иностранных дел Республики Казахстан

K.S. Sarybay – Deputy Minister of Foreign Affairs of the Republic of Kazakhstan

Абаев Д.А. – Пресс-секретарь Президента Республики Казахстан

D.A. Abayev – Press-Secretary to the President of the Republic of Kazakhstan

Абдыкаримов С.О. – Председатель Комитета внешнеполитического анализа и прогнозирования Министерства иностранных дел Республики Казахстан

S.O. Abdykarimov – Chair of the Committee for Foreign Policy Analysis and Forecasting of the Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Kazakhstan

Абдрахманов К.К. – Чрезвычайный и Полномочный Посол Республики Казахстан в Республике Австрия, Постоянный представитель Республики Казахстан при международных организациях в городе Вена

K.K. Abdrakhmanov – Ambassador Extraordinary and Plenipotentiary of the Republic of Kazakhstan to the Republic of Austria, Permanent Representative of the Republic of Kazakhstan in the international organizations in Vienna

Адырбеков И.А. – Председатель Комитета по международным делам, обороне и безопасности Сената Парламента Республики Казахстан, доктор экономических наук

I.A. Adyrbekov – Chair of the Committee for Foreign Affairs, Defense and Security of the Senate of the Parliament of the Republic of Kazakhstan, Doctor of Economic Sciences

Ашимбаев М.С. – Председатель Комитета по международным делам, обороне и безопасности Мажилиса Парламента Республики Казахстан, кандидат политических наук

M.S. Ashimbayev – Chair of the Committee for Foreign Affairs, Defense and Security of the Mazhilis of the Parliament of the Republic of Kazakhstan, Candidate of Political Sciences

Василенко Р.Ю. – Посол по особым поручениям Министерства иностранных дел Республики Казахстан

R.Y. Vasilenko – Ambassador-at-Large Assistant of the Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Kazakhstan

Ермекбаев Н.Б. – Чрезвычайный и Полномочный Посол Республики Казахстан в Китайской Народной Республике, кандидат политических наук

N.B. Ermekbayev – Ambassador Extraordinary and Plenipotentiary of the Republic of Kazakhstan to the People’s Republic of China, Candidate of Political Sciences

Лама Шариф К.К. – Председатель Агентства Республики Казахстан по делам религий

K.К. Lama Sharif – Chairman of the Agency of the Republic of Kazakhstan for Religious Affairs

Оразбаков Г.И. – Чрезвычайный и Полномочный Посол Республики Казахстан в Российской Федерации, кандидат экономических наук

G.I. Orazbakov – Ambassador Extraordinary and Plenipotentiary of the Republic of Kazakhstan to the Russian Federation, Candidate of Economic Sciences

Туймебаев Ж.К. – Чрезвычайный и Полномочный Посол Республики Казахстан в Турецкой Республике и в Албании по совместительству, доктор филологических наук

Z.K. Tuimebayev –Ambassador Extraordinary and Plenipotentiary of the Republic of Kazakhstan to the Turkish Republic and Albania with concurrent accreditation, Doctor of Philology

Умаров К.Е. – Чрезвычайный и Полномочный Посол Республики Казахстан в Соединенных Штатах Америки, кандидат исторических наук

К.Е. Umarov – Ambassador Extraordinary and Plenipotentiary of the Republic of Kazakhstan to the United States of America, сandidate of Нistorical sciences

5

МАЗМҰНЫ

I. РЕСМИ (шығарылатын кезеңдегі хронологиялық оқиғаларға қысқаша шолу)

БАӘ-мен сауда-экономикалық байланыстарды дамытудағы рөлi.........................................................59

• Қазақстан Республикасы Президентінің, Сыртқы істер министрінің шетелдерге сапарлары, кездесулері, сөйлеген сөздері мен сұхбаттары, сондай-ақ шетелдердің мемлекет, үкімет басшыларының және ресми тұлғаларының Қазақстан Республикасына сапарлары........................9

• Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрлігі консулдық қызметіне ағымдағы шолу .......................61

• Қазақстан Республикасы Президентінің жаңа тағайындаулар, наградтаулар туралы Жарлықтары мен Өкімдері, сондай-ақ Сенім грамоталарын тапсыруы..................................37 • «Оқиғалар орын алған жерден…» тақырыбындағы фоторепортаж..................................38 II. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ӘЛЕМ ҚОҒАМДАСТЫҒЫМЕН ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ҚАТЫНАСТАРЫ • «Қазақстан-Австрия: ынтымақтастықтың 20 жылы» МЕРЕЙТОЙЛЫҚ ЖОБАСЫ

V. ҚАЗАҚСТАН ДИПЛОМАТИЯСЫНЫҢ ТАРИХЫНАН Дипломат – Тұлға, Рәпіл Жошыбаев туралы.............................................63 Төлеутай Сүлейменов, Тәуелсіз Қазақстан дипломатиясы қалыптасуының алғашқы жылдары: мойындау мен қауіпсіздік басымдықтары................66 Серік Мырзахметов, Австрия туралы ойларым мен әсерлерім..................68 • Олар біз туралы Қазақстан туралы пікірлерге шолу...........................71 • Қазақстан цифрлар мен фактілерде ..................72

Қайрат Әбдiрахманов Еуразия жүрегінен Еуропа жүрегіне ........................42

VI. ТАЛДАУ, ПІКІР, ҰСТАНЫМ ЖӘНЕ ТӘЖІРИБЕ…

Вальтер Швиммер, Үйдегі бейбітшіліктен әлемнің бейбітшілігіне дейін ...................................................45

Қанат Бозымбаев, Жамбыл облысының халықаралық экономикалық басымдықтары....................................73

Майкл Мюллер, Австрия мен Қазақстан бизнес үшiн жаңа драйв..............................................47

Қайрат Лама Шариф, ТМД елдері діни кеңістігінің өзекті мәселелері мен оны шешу жолдары..............................................76

Нәзира Виммер, Австрия – бірегей ел....................................................49

VІI. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ МӘДЕНИ ӨМІРІНЕН

• Қазақстан мен Австрия: цифрлар мен фактілер........................................................................51

• Қазақ халқының және әлем халықтарының ұлттық дәстүрлері мен әдет-ғұрыптары туралы ..........................................................................80

• Қазақстан Республикасының Австрия Республикасындағы Елшілігінің қызметі туралы фотосессия...................................................................53 III. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ШАРТТАРЫ.............................58 IV. КОНСУЛДЫҚ ҚЫЗМЕТ

Асқар Шоқыбаев,

Қазақстан Республикасы консулдық қызметінің

• Кітап қатары (Қазақстанның сыртқы саясат саласындағы жаңа баспа басылымдарына шолу) ..........................82 VIІI. АБК БАСПАСӨЗ ОРТАЛЫҒЫ ХАБАРЛАЙДЫ…

• Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрлігінің баспасөз брифингтері....................84 • Дипломатиялық терминология ..........................86

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ

6

СОДЕРЖАНИЕ I. ОФИЦИАЛЬНО (краткий обзор хронологических событий за издаваемый период)

• Визиты в зарубежные страны, встречи, выступления и интервью Президента, Министра иностранных дел Республики Казахстан, а также визиты в Республику Казахстан глав государств, правительств и официальных лиц зарубежных стран.........................................................87 • Указы и Распоряжения Президента Республики Казахстан о новых назначениях и награждениях, а также вручение Верительных грамот...................................................112 • Тематический фоторепортаж «С места событий…»...................................................................113 II. МЕЖДУНАРОДНЫЕ ОТНОШЕНИЯ РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН С МИРОВЫМ СООБЩЕСТВОМ • ЮБИЛЕЙНЫЙ ПРОЕКТ «Казахстан-Австрия: 20 лет сотрудничества» Кайрат Абдрахманов, От сердца Евразии к сердцу Европы........................117 Вальтер Швиммер, От мира в доме к миру в мире..................................120 Майкл Мюллер, Австрия и Казахстан - новый драйв для бизнеса..................................................................122 Назира Виммер, Уникальная страна Австрия.....................................123 • Казахстан и Австрия: цифры и факты ..................125 • Фотосессия о деятельности Посольства Республики Казахстан в Австрийской Республике........................................127 III. МЕЖДУНАРОДНЫЕ ДОГОВОРА РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН...............................132 IV. КОНСУЛЬСКАЯ СЛУЖБА Аскар Шокыбаев, Роль консульской службы Республики Казахстан в развитии торгово-экономических связей с ОАЭ...............................................................133

• Текущий обзор консульской деятельности Министерства иностранных дел Республики Казахстан...............................................135 V. ИЗ ИСТОРИИ ДИПЛОМАТИИ КАЗАХСТАНА Дипломат - Личность, О Рапиле Жошыбаеве.................................................137 Тулеутай Сулейменов, Первые годы становления дипломатии независимого Казахстана: приоритет на признание и безопасность....................................140 Серик Мырзахметов, Мои раздумья и впечатления об Австрии.........................................................................142 • Они о нас Обзор мнений о Казахстане......................................145 • Казахстан в цифрах и фактах ............................146 VI. АНАЛИЗ, МНЕНИЕ, ПОЗИЦИЯ И ОПЫТ… Канат Бозумбаев, Международные экономические приоритеты Жамбылской области.......................................................................147 Кайрат Лама Шариф, Актуальные проблемы религиозного поля стран СНГ и пути их решения.........................150 VIІ. ИЗ КУЛЬТУРНОЙ ЖИЗНИ РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН • О национальных традициях и обычаях казахского народа и народов мира...........................................................154 • Книжный ряд (обзор новых печатных изданий Казахстана в области внешней политики).....................................................156 VIII. ПРЕСС-ЦЕНТР ИИС СООБЩАЕТ…

• Пресс-брифинги Министерства иностранных дел Республики Казахстан.............................................158 • Дипломатическая терминология ......................160

7

CONTENT I. OFFICIALLY (chronological overview of events for the period) • Visits, meetings, addresses and interviews of the President, Minister of Foreign Affairs of the Republic of Kazakhstan, as well as visits to the Republic of Kazakhstan of the heads of state or government and officials of foreign countries......................................................161 • Decrees and Orders of the President of the Republic of Kazakhstan on new appointments and rewards, as well as presentation of Letters of Credence..................................................186 • Themed Photo Coverage of Recent Events.............187 II. FOREIGN AFFAIRS OF THE REPUBLIC OF KAZAKHSTAN WITH THE WORLD COMMUNITY • ANNIVERSARY PROJECT “Kazakhstan-Spain: 20 years of cooperation” Kairat Abdrakhmanov, From the Heart of Eurasia to the Heart of Europe......................................................................191 Walter Schwimmer, From Peace at Home to Peace Abroad........................194

• Current Overview of Consular Activities of the Ministry of Foreign Affairs of Kazakhstan .............................................................207 V. HISTORY OF DIPLOMACY OF THE REPUBLIC OF KAZAKHSTAN Diplomat – Personality, Rapil Zhoshybayev.......................................................209 Tuleutai Suleimenov, First Years of Diplomacy of Independent Kazakhstan: Working for Recognition and Security.................................................................212 Serik Myrzakhmetov, My Thoughts and Impressions about Austria................................................................214 • In the words of others Overview of Opinions about Kazakhstan....................216 • Kazakhstan in facts and figures ...........................217 VI. ANALYSIS, OPINION, POSITION AND EXPERIENCE… Kanat Bozumbayev, International Economic Priorities of the Zhambyl region..................................................218

Michael Mueller, Austria and Kazakhstan: New Business Drive............196

Kairat Lama Sharif, Religious Problems in CIS and Their Solutions ....................................................221

Nazira Wimmer, Unique country Austria................................................197

VІI. CULTURAL LIFE OF THE REPUBLIC OF KAZAKHSTAN

• Kazakhstan and Austria: Cooperation in Facts ..................................................198

• On national traditions and customs of the Kazakh people ..................................................225

• Activities of the Embassy of the Republic of Kazakhstan in Austria in Photos..................................199

• Book series (review of new publications of Kazakhstan in the field of foreign policy)..........................................................227

III. INTERNATIONAL TREATIES OF THE REPUBLIC OF KAZAKHSTAN.............................204 VI. CONSULAR SERVICE Askar Shokybayev, The Role of the Consular Service of Kazakhstan in Developing Trade and Economic Relations with the UAE................................................................205

VIII. THE IEC PRESS-CENTER INFORMS… • Press Briefings of the Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Kazakhstan..................................229 • Diplomatic terminology .........................................231

8

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ

9

I. Ресми

(шығарылатын кезеңдегі хронологиялық оқиғаларға қысқаша шолу )

• Қазақстан Республикасы Президентінің шетелдерге сапарлары, кездесулері, сөйлеген сөздері мен сұхбаттары

1 наурыз Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Назарбаев Астанада Францияның Сыртқы істер министрі Лоран Фабиусты қабылдады.

Қазақстан Президенті бүгінде «Назарбаев – Олланд» екіжақты комиссиясы аясында жемісті жұмыстар жүргізіліп жатқанын және бұл кездесулердің жалғасын табуы маңызды екенін атап көрсетті. Өз кезегінде, Францияның Сыртқы істер министрі Министр Қазақстанға жасаған сапарының екіжақты ынтымақтастықты одан әрі нығайтуға және кеңейтуге, бұрын қол жеткізілген түрлі салалардағы уағдаластықтарды іске асыруға бағытталғанын атап өтті. Кездесу барысында екі елдің с ауд а - э ко н о м и к а л ы қ ж ә н е

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ

10

инвестициялық әріптестік мәселелері қаралды, сондай-ақ халықаралық саясат, өңірлік және жаһандық қауіпсіздіктің кең ауқымды мәселелері жөнінде де пікір алмасылды.

14 наурыз Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Назарбаев Тель-Авивте Израиль Президенті Шимон Переспен жұмыс бабында кездесу өткізді.

Екі елдің көшбасшылары кездесу барысында экономика саласындағы екіжақты ынтымақтастықты дамыту мәселелерін талқылады. Соның ішінде агроөнеркәсіп кешені мен инновациялық технологиялар сияқты негізгі бағыттар бойынша өзара іс-қимыл жайы қарастырылды. Мемлекеттердің басшылары талқылау нәтижесі бойынша екі ел арасындағы әріптестік қ ат ы н а с т а р ы н од а н ә р і нығайту және мемлекетаралық ынтымақтастықтың ауқымын кеңейту қажеттігін атап өтті.

«Шеврон» компаниясы Директорлар кеңесінің Төрағасы Д.Уотсон, компания Директорлар кеңесінің бұрынғы Төрағасы К.Дерр, «Шеврон» Еуразиялық бөлімшесінің Басқарушы директоры С.Дэвис, сондай-ақ Қазақстанның мұнай-газ саласында жұмыс істейтін компаниялардың өкілдері қатысты. Нұрсұлтан Назарбаев бірлескен жұмыстың жалғасатынын, алда жаңа міндеттер, компанияны одан әрі дамыту, тағы да 7,5 миллиард доллар салу жоспарланған өндіру көлемін ұлғайту жобасы күтіп тұрғанын атап өтті. « Ш е в р о н » ком п а н и я сы Директорлар кеңесінің бұрынғы Төрағасы К.Дерр Қазақстанның жаңа елордасы әрбір тұрғынынан, сондайақ Пре зиденттің ұлттық және жаһандық ауқымдағы көшбасшылығынан көрінетін бүкіл елдің керемет ілгерілеуін айқын танытатынын айтты. «Шеврон» компаниясы Директорлар кеңесінің Төрағасы сөзінің соңында Атырауда білім, кәсіптік-техникалық бағдарлау және демалыс үшін жаңа мүмкіндіктер беретін озық орталыққа айналатын Жастар сарайының құрылысы басталғаны туралы айтты.

3 сәуір Қазақстанның Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаев Астанада «Теңізшевройл» ҚазақстанАмерика бірлескен кәсіпорнының құрылғанына 20 жыл толуын мерекелеу рәсіміне қатысты. Іс-шараға ҚР Премьер-Министрі С.Ахметов, ҚР Президенті Әкімшілігінің Басшысы К.Мәсімов,

5-6 сәуір Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Назарбаев Пекинде (Қытай) Қытай Халық Республикасының Төрағасы Си Цзиньпинмен кездесті.

Ресми (шығарылатын кезеңдегі хронологиялық оқиғаларға қысқаша шолу)

Қазақстан мен Қытай көшбасшылары екіжақты ынтымақтастықты және стратегиялық әріптестікті дамытудың ауқымды мәселелерін талқылады.

Қазақстан Президенті еліміздің халықаралық ұйымдар аясындағы екі елдің ынтымақтастығына жоғары баға беретінін атап өтті. Нұрсұлтан Назарбаев ре спубликамыздың 2014-2016 жылдардағы кезеңде Қытайдың АӨСШК-ке төрағалықты қабылдау ниетін қолдайтынын атап көрсетті. Қазақст анның Мемлекет басшысы 2050-Стратегиясында баяндалған Қазақстанның жаңа саяси бағыты туралы айтты. Тараптар екіжақты сауданы одан әрі нығайту мақсатында арнаулы консультациялар өткізу туралы келісті. Келіссөздер барысында көлік, шекара маңындағы ынтымақтастық саласындағы,

11

сондай-ақ трансшекаралық өзендердің пайдалануын реттеу саласындағы өзара іс-қимылдың өзекті мәселелері қаралды. ҚХР-ға Қазақстан астығы мен ұнын жеткізу және Қытай аумағы арқылы үшінші елдерге транзиттеу туралы уағдаластыққа қол жеткізілді. Қазақстан Президентінің ҚХР-ға жасаған ресми сапарының аясында «Самұрық-Қазына» ҰӘҚ» мен мен Қытайдың Халықаралық саудаға жәрдемдесу жөніндегі комитеті арасында Қазақстан-Қытай іскерлер кеңесін құру туралы келісімге, «Самұрық-Қазына» ҰӘҚ» мен CITIC Group арасында ынтымақтастық туралы келісім мен Экономикалық және инвестициялық қатынастарды нығайтудың жол картасына қол қойылды. Сонымен қатар, ҚазақстанҚытай мұнай құбырын кеңейту және пайдалану жөніндегі ынтымақтастықтың негізгі қағидаттары туралы келісім жасалды.

• Сол күні, Қазақстан Республикасының Пре зиденті Нұрсұлт ан Назарбаев CNPC компаниясының Басшысы Чжоу Цзипинмен кездесу өткізді. Ке зде суде екі ел арасында мұнай-газ с аласындағы ынтымақт астықты кеңейту мәселелері қаралды. Нұрсұлтан Назарбаев осы саладағы қарым-қатынастардың қарқынды дамып келе жатқанына қанағаттанатынын білдірді.

12

Екі елдің ұлттық мұнай-газ компаниялары кездесу қорытындысы бойынша ҚазақстанҚытай мұнай құбырын кеңейту және пайдалану жөніндегі ынтымақтастықтың негізгі қағидаттары туралы келісімге қол қойды.

• Сол күні, Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Назарбаев Қытайдың CCTV-2 телеарнасына 2* сұхбат берді.

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ

Мемлекет басшысы Қытайдың жетекші телеарнасына Қазақстан дамуының негізгі бағыттары, сондай-ақ Қазақстан-Қытай өзара іс-қимылының негізгі аспектілері туралы әңгімеледі. Сұхбат барысында 2050-Стратегиясының қабылдауына қатысты сұраққа жауап бере отырып, Нұрсұлтан Назарбаев бұрынғы Стратегияда таңдап алынған бағыттар елді орнықты дамудың жолына салғанын және оның қарқыны күтілгеннің бәрінен асып түскенін атап өтті.

7 сәуір Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Назарбаев Пекинде Боао азиялық форумының XII сессиясы жұмысына қатысты. Форумға он мемлекеттің басшылары, үкімет басшылары, халықаралық ұйымдар жетекшілері, шет мемлекеттердің іскер, ғылыми және қоғамдық топтар өкілдері қатысты. Әлемнің

* CCTV-2 – бұл Қытайдағы қаржы-экономикалық тақырыпты ашып баяндауға бейімделген ірі телеарна. Ол Қытайдың Орталық телевидениесінің (CCTV) құрамына кіреді.

Ресми (шығарылатын кезеңдегі хронологиялық оқиғаларға қысқаша шолу)

13

Нұрсұлтан Назарбаев

аса ірі коммуникативтік алаңы болып саналатын іс-шараға барлығы 1800-ге жуық делегат келсе, қатысушылардың жалпы саны үш мыңнан асты. Нұрсұлтан Назарбаев өз сөзінде бүгінде Азия құрлығының ерекше мәнге ие болуына байланысты форумның өзектілігі артып келе жатқанына тоқталды. Қазақст ан Пре зиденті табысқа жетудің ортақ страт е г и я с ы н қ а л ы п т а с т ы ру үшін Азияның барлық мемлекеттерінің тәжірибе алмасуы өте маңызды екенін атап айтты. Мемлекет басшысы біздің елде мұнай-газ шикізатын толығымен өңдеу, тыңайтқыш өндіру, логистика және өзге де салаларға салынатын инвестициялар үшін жол ашық екенін атап өтті. Нұрсұлтан Назарбаев жаңа сын-қатерлерге қарсы тұрудың тиімді жолы еуразиялық кеңістікте ықпалдасу үрдістерін күшейту бола алар еді деген ойын жеткізді. Мемлекет басшысы дамудың эволюциялық жолында ғылым және білім беруге аса жоғары т алапт ар қойылатынын айтты. Ғылыми, зерттеушілік және инновациялық салаларда өзара ықпалдастықты жандандыру қажет. Ол үшін Азияның инновациялық ынтымақтастығын дамыту саласында іс-қимыл бағдарламасын әзірлеген жөн. Ол Азиядағы қуатты технологиялық одақтарға негіз қалайды.

әлемдік экономика үшін Азия елдері арасындағы өзара әрекеттесуді кеңейтуге, әсіресе көлік, энергетика, атап айтқанда, баламалы энергетика саласында, сондай-ақ аграрлық кооперация саласында бұрынды-соңды болып көрмеген зәрулік барына да тоқталды. Нұрсұлтан Назарбаев сөзінің соңында кездесуге қатысушыларға қазіргі заманғы проблемаларға деген Қазақстанның көзқарасына ықылас танытқаны үшін алғысын айтты.

• Сол күні, Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Назарбаев Бруней-Даруссалам Мемлекетінің Сұлтаны Хассанал Болкиахпен кездесті.

Екі елдің көшбасшылары өзара іс-қимылдың өзекті мәселелерін қарастырды, АСЕАН мен БЭК қоса алғанда, қазіргі халықаралық құрылымдар аясындағы өңірлік ықпалдасу тақырыбын талқылады. Мемлекетаралық өзара іс-қимыл әлеуеті толық пайдаланылмай отырғаны және тараптардың мұнай-газ, химия салаларындағы, аграрлық сектордағы және басқа салалардағы әріптестік аясын кеңейтуге қызығушылық танытып отырғаны атап өтілді.

14

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ

Мемлекет басшысы кезд е су с о ң ы н д а Х а с с а н а л Болкиахты Қазақстанға сапармен келуге шақырды.

• Сол күні, Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Назарбаев Боао азиялық форумы шеңберінде Мексика Құрама Штаттарының Президенті Энрике Пенья Ньетомен кездесу өткізді. М е м л е ке т т е р д і ң б а с шылары келіссөздер аясында мемлекет ара лық қатынастардың жай-күйін талқылады және халықаралық күн тәртібіндегі өзекті мәселелерді қарастырды.

Қазақстан Президенті Қазақстан-Мексика әріптестігін, атап айтқанда, туризм индустриясы, мұнай өңдеу өнеркәсібі және ауыл шаруашылығы сияқты салаларда дамыту әлеуетіне тоқталып өтті. Тараптар кең ауқымды мәселелер бойынша екіжақты өзара іс-қимылды тереңдету туралы уағдаластыққа қол жеткізді.

• Сол күні, Қазақстан Республикасының Президенті НұрсұлтанНазарбаев Халықаралық валюта қорының Өкімші-директоры Кристин Лагардпен кездесу өткізді.

Тараптар кездесу барысында әлемдік қаржыэкономикалық жүйені дамытудың өзекті мәселелері бойынша пікір алмасты.

• Сол күні, Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Назарбаев Сингапур Республикасының құрметті Аға министрі Го Чок Тонгпен кездесу өткізді. Ке зде су барысында Қазақстан мен Сингапур ынтымақтастығын одан әрі дамыту келешегі мәселесі талқыға салынды. Мемлекет басшысы одан арғы ынтымақтастықты нығайтуға шақырды және Қазақстан экономикасын индустриялық-инновациялық жағынан дамытуға Сингапур тарабы барынша белсене қатысса деген тілегін білдірді.

Ресми (шығарылатын кезеңдегі хронологиялық оқиғаларға қысқаша шолу)

8 сәуір Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Назарбаев Қытай Халық Республикасына жасаған сапарының аясында Қытайдың «China Daily» қоғамдық-саяси газетіне сұхбат берді. Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың Қытайдың «China Daily» қоғамдық-саяси газетіне берген сұхбаты Қазақстан Президенті өңдеу саласында және өзге де шикізаттық емес салаларда екіжақты ынтымақтастық алдыңғы кезекте тұрғанын атап өтіп, екі елдің қазірдің өзінде кең ауқымды жобаларды белсене іске асырып жатқанына тоқталды. Мәселен, көлік саласындағы өзара іс-қимылдың жандануы «Батыс Еуропа – Батыс Қытай» халықаралық автомобиль магистралының қазақстандық телімін пайдалану арқылы қамтамасыз етіледі. Болжам бойынша, 2015 жылы оның жұмысының басталуы екі ел арасындағы жүк тасымалы көлемін 12 миллион тоннадан 33 миллион тоннаға дейін арттыруға мүмкіндік береді.

2012 жылы екі ел арасындағы теміржол арқылы жүк айналымы 16 миллион тоннадан асты. Сондай-ақ, Мемлекет басшысы атап көрсеткендей, мүмкіндіктер арта түсуде. Өткен жылғы желтоқс анның соңында «Алтынкөл-Қорғас» теміржол өткелі пайдалануға берілді, ол Қытайдан Орталық Азия мен Парсы шығанағы елдеріне жүк жеткізілетін арақашықтықты 500 шақырымға қысқартты. Бұл бағыт бойынша 2015 жылға қарай жүк айналымы 4,5 миллион тоннаға жетеді деп күтіліп отыр. Ал келешекте оның жыл сайынғы қуаты 25 миллион тоннаға жетеді. Сонымен қатар, Қазақстандағы «Қазақстан темір жолы» теміржол компаниясы Қытайдың Ляньюньган портында терминал салу мәселесін пысықтауда. Нұрсұлтан Назарбаев екі көршілес елдің тағы да бірқатар жобаларды іске асырып жатқанын атап өтті. Олардың ішінде электр энергиясын өндіру саласында, күн сәулесін, желді пайдаланатын станцияны және су электр станциясын қоса алғанда, жалпы құны 1,2 миллиард доллардан асатын 4 жоба бар. Осылайша, шикізаттық еме с саладағы ынтымақтастық үдемелі қарқынмен дамып келеді. Қазақстан Президенті осыған орай қолда бар мол мүмкіндіктің бәрінің кеңінен пайдаланылатына сенім білдірді.

15

Мұнай-газ индустриясынан тыс өзара іс-қимыл аясын кеңейту және шикізаттық емес жоғары технологиялы сектордағы, ғылыми-зерттеу және білім беру салаларындағы әріптестікті күшейту қажеттігі пісіп жетілді. Мемлекет басшысы Астана мен Пекиннің қарым-қатынасы туралы айта келе, дәйекті көп деңгейлі өзара іс-қимыл қуатты, сындарлы және практикалық байланыстарға айналғанын атап өтті. Бұл бүгінде тату көршілік пен өзара сыйластықтың үлгісі болып отыр. Қазақстанның 2050 жылға дейінгі Даму стратегиясында Қытаймен қарым-қатынасты нығайту біздің еліміздің сыртқы саясаттағы басымдығы болып саналады. Екі мемлекет арасында еңсерілмейтін ешқандай қайшылық жоқ. Бір ғана сын-қатер бірлескен жобалардың тиімділігін одан әрі арттыра түсуге, сондай-ақ, өзара іс-қимыл аясын кеңейте түсуге байланысты болып отыр. Қазақстан Президенті біздің республикамыз бен Қытайдың ынтымақтастығы «ЭКСПО-2017» көрмесін өткізу барысында оның тиімділігін арттырып қана қоймайды, ұзақ мерзімге арналған бірлескен жобалардың жаңа перспективалық бағыттарына жол ашады деген пікірін білдірді. Шанхайда өткен «ЭКСПО-2010» көрмесі қатысушылар мен келушілер саны, экспозиция алаңы жөнінен рекордтық көрсеткішке қол жеткізді. Қытай мұндай іс-шараны өткізу үшін ұйымдастырушылық жағынан да, техникалық жағынан да жаңа стандарттар ұсынды. М е м л е к е т б а с ш ы с ы Қ ы т а й ко м п а ниялары көрме нысандарын және ілеспелі инфрақұрылымды салуға қызығушылық танытатынына сенім білдірді. Бірақ сонымен қатар, «ЭКСПО-2017» көрмесінің негізгі тақырыбына айналатын баламалы энергетика саласындағы бірлескен жобалардың өзара іс-қимыл үшін жаңа мүмкіндіктер ашуы және ынтымақтастықтың мәнді саласына айналуы өте маңызды.

11 сәуір Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Назарбаев Астанада БҰҰ Бас хатшысының орынбасары – БҰҰ-ның Женевадағы бөлімшесінің Бас директоры Қасым-Жомарт Тоқаевты қабылдады. Ке з д е с уд е Қ а з а қ с т а н м е н Б Ұ Ұ - н ы ң құрылымына кіретін ұйымдардың кең ауқымды бағыттар бойынша өзара іс-қимылының өзекті аспектілері талқыланды. Қ.Тоқаев әңгімелесу барысында Мемлекет басшысын БҰҰ-ның Женевадағы бөлімшесінің қазіргі қызметі мен қарулануды шектеу және

16

қарусыздану саласындағы көпжақты келісімдер жасасуға бағытталған жұмысы туралы хабардар етті.

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ

қозғалды. Атап айтқанда, екі елдің сауда-экономикалық саладағы ынтымақтастығын тереңдету мәселесі талқыланды. Бұдан бөлек, тараптар өзекті халықаралық мәселелер жөнінде пікір алмасты. Финляндия Президентінің Қазақстанға сапары технология трансфертіне, инновациялар мен инфрақұрылымды дамытуға, су және өзге табиғат ресурстарын тиімді басқаруға тірек болатын экономикалық ынтымақтастықтың жаңа кезеңін бастап беруге бағытталған.

• Сол күні, Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Назарбаев Астанада Қырғыз Республикасының Президенті Алмазбек Атамбаевпен кездесу өткізді. Кездесу барысында ынтымақтастықтың түрлі салаларындағы екіжақты қатынастарды одан әрі дамытудың жай-күйі мен келешегі, атап айтқанда, Қазақ-қырғыз бірлескен инвестициялық қоры қызметінің нақты бағыттары қаралды. Тараптар өңірдегі жағдайды, еуразиялық кеңістіктегі интеграциялық үдерістер барысын, сондай-ақ ШЫҰ-ға мүше мемлекеттер басшыларының Бішкекте өтетін алдағы Саммиті мәселелерін талқылады.

17 сәуір Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Назарбаев Астанада Финляндия Республикасының Президенті Саули Ниинистёмен кездесті. Кездесуде екіжақты өзара іс-қимылдың негізгі бағыттары бойынша мәселелердің кең ауқымы

• Сол күні Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Назарбаев пен Финляндия Республикасының Президенті Саули Ниинис т ё б і р л е с ке н б а с п а с ө з брифингісін өткізді. Нурсултан Назарбаев жоспарланып отырған ҚазақстанФинляндия экономикалық форумы мен «Жасыл» экономика және жаңғырту саласындағы серіктестік туралы декларацияны қабылдаудың үлкен маңызы бар екенін атап өтті. Нұрсұлтан Назарбаев өзара сенім ахуалында өткен келіссөздер нәтижесі екі мемлекеттің саяси, сауда-экономикалық және халықаралық ынтымақтастықты дамытуға деген айқын ұмтылысын көрсеткеніне, сондай-ақ екіжақты қарым-қатынастарды сапалық жаңа деңгейге шығаруға септігін тигізгеніне тоқталды. Финляндия Президенті тараптар Қазақстанның

Ресми (шығарылатын кезеңдегі хронологиялық оқиғаларға қысқаша шолу)

халықаралық саясаттағы, әсіресе оның өңірдегі тұрақтылықты сақтаудағы рөлін талқылағанын хабарлады. Ол мұның әлемнің барлық елдеріне пайда әкелетін өте бағалы жұмыс екенін атап көрсетті. Ке зде су қорытындысы бойынша «Жасыл» экономиканы, білім мен ғылым саласын дамыту мақсатындағы ынтымақтастық жөнінде екіжақты үкіметаралық құжаттарға, Астана (ҚР) мен Оулу (ФР) қалалары арасында бауырластық қатынастар орнату туралы меморандумға қол қойылды.

• Сол күні, Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Назарбаев пен Финляндия Республикасының Президенті Саули Ниинистё «жасыл» экономика мен жаңғырту мәселелеріне арналған Қазақстан-Финляндия экономикалық форумын барып көрді. Нұрсұлтан Назарбаев Қазақстанның мейлінше ашық саясат ұстанатынын атап өтті. Қазақстан Президенті форумға қатысушылар-

17

дың назарын 2010 жылы Қазақстанның Ресей және Беларусьпен бірге Кеден одағына кіргеніне аударды. Мемлекет басшысы Қазақстанда іске асырылып жатқан бірқатар өзге маңызды бастамалар туралы да айтты. Нұрсұлтан Назарбаев былтырғы маусым айында Бразилияда Рио+20-ның орнықты дамуы жөніндегі Б Ұ Ұ ко н ф е р е н ц и я с ы н д а қорытынды декларацияға Қазақстан ұсынған, әлемдік қоғамдастықтан қолдау тапқан бастама – «Жасыл көпір» серіктестік бағдарламасы

енгенін атап өтті. С.Ниинистё өз сөзінде Қазақстан экономикасының Еуропаның көптеген елдері қол жеткізе қоймаған деңгейде өсіп келе жатқанын атап өтті. Финляндия Президенті соңғы 20 жыл ішіндегі Қазақстанның табысына елдің алға ұзақ мерзімді стратегиялық мақсат қойып, ел дамуының барлық осы жоғары қарқынын ескеріп, түрлі мүдделерді теңдестіріп, мұқият есептеген ел қабілетінің арқасында қол жеткізілгенін атап көрсетті. Форумда Қазақстан Республикасы мен Финляндия Республикасы арасында «жасыл экономиканы» дамыту және жаңғырту саласындағы серіктестік туралы декларация қабылданды, сондай-ақ өзге бірқатар құжаттарға қол қойылды.

23 сәуір Қазақстан Президенті Нұрсұлтан Назарбаев Астанада Беларусь Республикасы Ұлттық жиналысы Кеңесінің төрағасы Анатолий Рубиновты қабылдады. Нұрсұлтан Назарбаев екі ел өкілдерінің әр сапары мен кездесуі арасы қазірдің өзінде барлық жағынан жақын болып отырған мемлекеттерді жақындастыра түсетінін атап өтті. Анатолий Рубинов кездесудің өтуіне мүмкіндік жасағаны үшін алғысын білдірді және еу р а з и я л ы қ ке ң і с т і кт е г і ықпалдасу үдерістерінің айтарлықтай жедел жүріп жатқанына тоқталды.

18

25 сәуір Қазақстанның Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаев Астанада XI Еуразиялық медиа-форум жұмысына қатысты.

Нұрсұлтан Назарбаев жаңа медиа-орталық жұмысының басталуы арқылы Қазақстан елордасы Еуразия ақпараттық коммуникациялардың маңызды тораптарының біріне айналғанына тоқталды. Мемлекет басшысы Қазақстанның массмедианы дамыту келешегін қоғамымыздағы бірлікті нығайту, елдің ілгерілеу жолымен нық қадам басуын қамтамасыз ету тұрғысынан қарастыратын сөз етті. Орталық Азия, жалпы әлем сияқты, өңірлік қауіпсіздіктің өзекті мәселелерінің артуына бай-

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ

ланысты өзгерістер белдеуіне қадам басты. Мемлекет басшысы сондай-ақ әлем осымен ү ш і н ш і ж ы л қ ат а р ы н а н бұрын экономикалық және әлеуметтік дамудың нық қарқынына түскен бірқатар мемлекеттердің тұрақтылық аймағынан «шығып қалып» жатқанын көріп отырғанына тоқталды. Нұрсұлтан Назарбаевтың пікірінше, мұндай жағдайда орнықты дамуды қамтамасыз етуге деген жаңашыл көзқарас қажет. Қазақстан Президенті G-20 форматы аясында жаһандық экономикалық шешімдерді іздеудің, сондай-ақ ХХІ ғасырдағы әлемнің жаңа құрылымының қалыптасуына негіз ретінде өзі ұсынған G-GLOBAL идеяларының маңыздылығын атап өтті. Нұрсұлтан Назарбаев сөзінің соңында форумға қатысушыларға пікірталастарының жемісті болуын тілеп, олардың қорытындысы бойынша нақты ұсынымдар мен ұсыныстар жасалады деген үмітін білдірді.

Еуразия медиа-форумын Ұйымдастыру комитетінің төрайымы Дариға Назарбаева Мемлекет басшысына медиа-форум қызметіне ұдайы көңіл бөлетіні және қазіргі заманғы ең өзекті тақырыптарды талқылау бойынша қатысушылардың ортақ күш-жігер жұмсағанына жоғары баға бергені үшін ризашылығын білдірді.

Ресми (шығарылатын кезеңдегі хронологиялық оқиғаларға қысқаша шолу)

26 сәуір Қазақстан Президенті Нұрсұлтан Назарбаев Астанада Ыстамбұл үдерісіне қатысушы елдердің сыртқы істер министрлері конференциясының ашылуына қатысты. Мемлекет басшысы өз сөзінде бүгінгі кездесуге Ауғанстанның одан арғы дамуына байланысты мәселелердің талқылауға шығарылғанын атап өтті. Бұл ел қауіпсіздікті қамтамасыз ету ісіне көмек көрсетуші халықаралық күштердің миссиясы аяқталуына орай маңызды тарихи кезеңге қадам басып отыр.

Нұрсұлтан Назарбаев басты міндет ішкіұлттық келісімнің жетістігі мен ұзақ мерзімді бейбітшіліктің негізін қамтамасыз ету екеніне тоқталды. Қазақстан Президенті халықаралық көмек көрсету бағдарламаларының негізін құраушы элемент Ауғанстанды экономикалық тұрғыдан

19

оңалту екенін атап көрсетті. Ол мұның басты шарты өңірлік ықпалдасу болып табылатынына тоқталды. Қазақст ан өңірлік көлік инфрақұрылымын құруға белс енді түрде инве стиция салуда, сондай-ақ әлі пысықталып жатқан өңірлік ірі жобаларға қолдау көрсетуде. Мемлекет басшысы Ауғанстанды дамытуға байланысты міндеттерді шешу үшін қуатты көлік торабы ретінде Алматы қаласының мүмкіндіктерін іске қосқан жөн екені туралы пікірін білдірді. Нұрсұлтан Назарбаев еліміздің Ауғанстанды қалпына келтіру жөніндегі халықаралық қоғамдастықтың гуманитарлық күшжігер жұмсау ісіне белсене қатысып отырғанын атап өтті. Мемлекет басшысы еліміздің 2007 жылдан бері Ауғанстанға көмек берудің арнайы жоспарын жүзеге асырып келе жатқанына тоқталды. Нұрсұлтан Назарбаев Қазақстанның әлеуметтік және білім беру бағдарламалары мен жобаларына, азық-түлік пен жанар-жағармай жеткізу түріндегі гуманитарлық көмекке ден қою арқылы Ауғанстандағы бейбіт өмірді қалпына келтіруге бұдан әрі де жәрдемдесе беретінін атап өтті. Қазақст ан Пре зиденті халықаралық лаңкестік пен діни экстремизмнің қатері өңірлік тағы бір маңызды мәселе болып қала отырғанын сөз етті. Ауғанстан террорлық және экстремистік әрекеттің көзі, соның ішінде, көршілес елдерге де таратушы болып қалып отыр. Конференция жұмысына өңірдегі мемлекеттердің, атап айтқанда, Ауғанстан, Үндістан, Қырғызстан, Пәкстан, Ресей, Тәжікстан, Түркия, БАӘ сыртқы істер министрлері, сондай-ақ АҚШ, Франция, Ұлыбритания, Швецияны қоса алғанда, өңірден тыс бірқатар елдердің министрлері мен жоғары лауазымды өкілдері қатысты. Халықаралық ұйымдар атынан ЕЫҚҰ,АӨСШК, ИЫҰ, ШЫҰ, ЭЫҰ жетекшілері, сонымен қатар БҰҰның Ауғанстандағы Миссиясының және басқа халықаралық ұйымдардың басшылары қатысты.

20

• Сол күні, Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Назарбаев Ыстамбұл үдерісіне қатысушы елдердің сыртқы істер министрлері конференциясы аясында Ауғанстан Ислам Республикасының Сыртқы істер министрі Залмай Расулмен кездесті.

Тараптар кездесу барысында Ыстамбұл үдерісінің Ауғанстанның орнықты экономикалық дамуын қамтамасыз етудегі рөлін талқылады. Нұрсұлт ан Назарбаев пен Залмай Расул Қазақст анның Ау ғ а н с т а н д ы ә л еу м е т т і к экономикалық тұрғыдан қалпына келтіру ісіне қатысуының негізгі бағыттарына тоқталды. Мемлекет басшысы Ауғанстанды т ұ р а қ т а н д ы р уд а А л м а т ы д а құрылатын БҰҰ Өңірлік орталығы маңызды рөл атқарып, оның өңірлік даму бағдарламаларын қолға алуға және жүзеге асыруға мүмкіндік бере алатынын атап көрсетті.

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ

• Сол күні, Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Назарбаев Түркия Республикасының Сыртқы істер министрі Ахмет Давутоглумен кездесті. Тараптар халықаралық күн тәртібіндегі өзекті мәселелерді талқылады. Мемлекет басшысы екі жыл бұрын басталған Ыстамбұл үдерісі Ауғанстанның қауіпсіздігін, оның жүйелі және тұрақты дамуын нығайтуға бағытталған көпжақты дипломатияның нәтижелі форумына айналып келе жатқанына тоқталды. Ке з д е с уд е с о н д а й ақ Қазақстан мен Түркия арасындағы стратегиялық әріптестіктің негізгі бағыттары туралы сөз қозғалды. Атап айтқанда, Түркияның еліміздің маңызды экономикалық әріптестерінің бірі ретіндегі рөлі атап көрсетілді.

Ресми (шығарылатын кезеңдегі хронологиялық оқиғаларға қысқаша шолу)

21

Нұрсұлтан Назарбаев пен Ахмет Давутоглу ҚазақстанТүркия байланыстарын белсенді дамыту, сонымен қатар ұстанымдардың ұқсастығы көпжақты ынтымақтастықтың ке ң ау қ ы м ы н д а ғ ы ө з а р а түсіністікті қамтамасыз етеді деген ортақ пікірге келді.

• Сол күні, Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Назарбаев Үндістанның сыртқы істер министрі Салман Хуршидпен кездесті.

Кездесуде халықаралық күн тәртібінің өзекті мәселелеріне қатысты пікір алмасылды. Тараптар сонымен қатар екі ел арасында қол жеткізілген әріптестіктің деңгейіне оң баға берді. Қазақстан-Үндістан арасындағы екіжақты өзара ықпа лдастық с ауда-экономика лық ынтымақтастықтың оң қарқынды сипатына ие болып отыр. Мемлекет басшысы халықаралық аренада бедел алып, әлемдегі экономикалық орталықтың біріне айналып келе жатқан Үндістанның үдемелі дамуына тоқталып өтті. Мемлекет басшысы Қазақстанның инвестициялық және инновациялық саланы, сондай-ақ мұнай-газ индустриясын қоса алғанда, түрлі салалардағы ынтымақтастық әлеуетін арттыруға мүдделі екенін атап көрсетті.

• Сол күні, Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Назарбаев АҚШ Мемлекеттік хатшысының Бірінші орынбасары Уильям Бёрнспен кездесу өткізді. Әңгімелесу барысында Америка Құрама Штаттарымен көп жоспарлы стратегиялық әріптестік

аясын кеңейтудің және тереңдетудің негізгі қырлары қарастырылды. Нұрсұлтан Назарбаев Бостон қаласында орын алған лаңкестік әрекетке байланысты тағы да көңіл айтты. У. Б ё р н с ө з ке з е г і н д е Мемлекет басшысына АҚШ Президенті Барак Обаманың сәлемін жеткізді. Тараптар екі ел арасындағы экономикалық және инвестициялық ынтымақтастықтың келешегін талқылауға көңіл бөлді. Бұдан бөлек, Нұрсұлтан Назарбаев еліміздің Ауғанстанды әлеуметтікэкономикалық тұрғыдан қалпына келтіру ісіне ықыласты екенін айтып, Қазақстанның жүзеге асырып жатқан жобалары туралы әңгімелеп берді.

10 мамыр Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Назарбаев Астанада Қазақстанға мемлекеттік сапармен келген Түркіменстан Президенті Гурбангулы Бердімұхамедовпен кездесті. Әңгімелесу барысында негізгі бағыттар бойынша өзара іс-қимылды жандандырудың кең ауқымды мәселелері қозғалды. Атап айтқанда, сауда-экономика, отын-энергетика және транзиткөлік, сондай-ақ мәдени-гуманитарлық әріптестік салаларындағы өзара тиімді ынтымақтастық қырлары қарастырылды. Нұрсұлтан Назарбаев Түркіменстан П р е з и д е н т і н і ң Қ а з а қ с т а н ғ а с ап а р ы н ы ң маңыздылығын атап өтіп, көршілес екі елдің мәдениет, тіл, дін және рухани жағынан жақындығына тоқталды. Түркіменстан Президенті өз кезегінде

22

Қазақстанға сапармен келуге шақырғаны және қабылдағаны үшін ризашылығын білдірді. Нұрсұлтан Назарбаев кеңейтілген құрамдағы келіссөздер барысында екі ел арасында дипломатиялық қатынастар орнағанының 20 жылдығына орай өтіп отырған бұл сапардың символдық мәні бар екеніне тоқталды.

Гурбангулы Бердімұхамедов өз сөзінде сапардың басты мақсаты екі ел арасындағы екіжақты ынтымақтастықты одан әрі нығайту және сенімді әрі бауырластық қарым-қатынастарды дамыту екендігін атап көрсетті.

11 мамыр Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлт ан Назарбаев пен Түркіменст ан Пре зиденті Гурбангулы Бердімұхамедов Астанада Болашақ (Қазақстан Республикасы) – Серхетяка (Түркіменстан) темір жол өткелінің ашылу рәсіміне қатысты. Болашақ стансасына келгеннен кейін мемлекет басшылары үшін Қазақстан мен Түркіменстан теміржол транзит-көлік әлеуетінің таныстыры-

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ

лымы өткізілді. Екі елдің көшбасшылары таныстырылым аяқталғаннан кейін Қазақстан мен Түркіменстанның теміржол компанияларының басшыларымен әңгімелесті. Мемлекет басшысы бұдан бөлек Қазақстан, Түркіменстан және Иран аумағы арқылы өтетін Қазақстан-Түркіменстан «Өзен-Берекет-Горган» теміржол учаскесінің ашылуы Маңғыстаудың Каспий теңізіне және оңтүстік теңіздерге шығуын қамтамасыз ететін өңірге айналуына мүмкіндік беретінін атап көрсетті. Одан кейін екі мемлекеттің шекарасында Нұрсұлтан Назарбаев пен Гурбангулы Бердімұхамедовтың қатысуымен «Алтын төсем» түйісуін қалау рәсімі өтті. Нұрсұлтан Назарбаев Қазақстан мен Түркіменстан арасындағы теміржол қатынасы тауар айналымы мен экономикалық өсімге ықпал ете отырып, кәсіпорындарымызға жаңа мүмкіндіктер ашатынына тоқталды. Маршруттың жалғасын табуы бұл мүмкіндіктерді күшейте түседі. Қазақстан Президенті жаңа теміржолдың көлік, өндірістік және әлеуметтік инфрақұрылымдар ая-

Ресми (шығарылатын кезеңдегі хронологиялық оқиғаларға қысқаша шолу)

сын ұлғайтуды қоса алғанда, Каспийдің бергі маңындағы өңірдің дамуына қуатты с е р п і л і с бе р е т і н і н ат ап көрсетті. Нұрсұлтан Назарбаев сөзінің соңында Гурбангулы Бердімұхамедовке жобаға белсене қолдау көрсеткені үшін тағы да ризашылығын білдірді. Түркіменстан Президенті Гурбангулы Бердімұхамедов өз кезегінде Орталық Азия елдерімен, Каспий бассейнін Қара теңіз өңірімен, Кавказдың арғы маңындағы мемлекеттермен біріктіретін жаңа экономикалық кеңістік іргетасының қалануы бұл елдердің одан әрі солтүстік Еуропаға шығуын қамтамасыз етуге мүмкіндік беретінін сөз етті. Гу р б а н г ул ы Б е рд і м ұ ха м ед о в с о н д а й -

23

ақ құрылысшыларға, инженерлерге, жобалаушыларға және теміржол құрылысына тікелей атсалысқандардың барлығына алғыс айтты.

24

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ

Ресми ақпарат

• Қазақстан Республикасы Сыртқы істер Министрінің шетелдерге сапарлары, кездесулері, сөйлеген сөздері мен сұхбаттары

1 наурыз Қазақстан Республикасының Сыртқы істер министрі Ерлан Ыдырысов Астанада өзінің француз әріптесі Лоран Фабиуспен кездесті. Қазақстан мен Францияның сыртқы саяси ведомстволарының басшылары кездесу барысында саяси, сауда-экономикалық, инвестициялық және мәдени-гуманитарлық салалардағы екіжақты ынтымақтастық мәселелерін талқылады, ауған түйткілдерін қоса алғанда, өңірлік және жаһандық қауіпсіздік мәселелерін қарап, қазіргі халықаралық қатынастардың көкейтесті мәселелері төңірегінде пікір алмасты.

25

26

С ауд а - э ко н ом и ка л ы қ с а л а д а ғ ы ынтымақтастықты тілге тиек еткен тараптар экономикалық ынтымақтастық жөніндегі қазақ-француз Үкіметаралық комиссиясының және кезекті отырыстары үстіміздегі айда Парижде өтетін қазақ-француз Іскерлер кеңесінің жұмысының маңыздылығына тоқталды, сондайақ ЭКСПО 2017 халықаралық көрмесінің аясында өзара әрекеттесудің перспективалы бағыттарын қарастырды. Кезде су аяқталғанда ҚР Сыртқы істер министрлігінде Жоғары білім беру мен ғылым саласында ынтымақтасу туралы Үкіметаралық келісімге, сонымен қатар «Қазақстан темір жол ы » м е н « А л ь с т ом » компанияларының бағыттама өткелдерінің жүйелеріне арналған жетектерді шығару жобасы жөніндегі келісіміне қол қою рәсімі болып өтті.

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ

«2050 Стратегиясы» бағдарламасын жүзеге асыру шараларын талқылау сыртқы саяси ведомство басшылары кеңесінің күн тәртібінің негізгі тармағы болды. Ал еліміздің сыртқы саяси бағытына тоқталған Сыртқы істер министрі «Қазақстанның сыртқы саясаты әуелдегідей теңгерімділік, дәйектілік пен болжамдылық ұстанымдарына негізделгенін» атап өтіп, М е м л е ке т б а с ш ы с ы н ы ң дипломатиялық ведомство алдына қойған стратегиялық міндеттердің өзектілігін баса айтты. «Бүгін СІМ алқасы «2050 Стратегиясында» қойылған барлық міндеттерді мұқият талқылады», - деді Е.Ыдырысов, және ҚР СІМ Жолдаудың тиісті элементтерін жүзеге асыру бойынша іс-шаралар жоспарын әзірлегеніп атап өтті, сыртқы саяси ведомство оны іске асыруға өткен жылдың соңында кіріскен болатын. Жолдауда қойылған міндеттерге сәйкес Еуразиялық экономикалық ықпалдастық мәселелері және Орталық Азиядағы өңірлік қауіпсіздікті нығайту, Қазақстанның сыртқы саясатындағы азиялық вектор, Ауғанстандағы ахуалды тұрақтандыру мәселелері, экономикалық және сауда дипломатиясын дамыту келешегі қаралды.

2 наурыз Астанада Ерлан Ыдырысовтың төрағалығымен Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрлігінің алқа отырысы өтті. Алқа жұмысына ҚР Президенті Әкімшілігінің, Премьер-Министрі Ке ң с е с і н і ң , Қ ау і п с і зд і к кеңесінің, Ұлттық қауіпсіздік комитетінің, Индустрия және жаңа технологиялар министрлігінің, Экономика және бюджеттік жоспарлау министрлігінің және басқа да мүдделі ведомстволардың өкілдері қатысты. Еліміздің ұзақ мерзімді дамуына арналған

Жолдауда қойылған міндеттерге сәйкес Еуразиялық экономикалық ықпалдастық мәселелері және Орталық Азиядағы өңірлік қауіпсіздікті нығайту, Қазақстанның сыртқы саясатындағы азиялық вектор, Ауғанстандағы

Ресми (шығарылатын кезеңдегі хронологиялық оқиғаларға қысқаша шолу)

27

а ху а л д ы т ұ р а қ т а н д ы р у мәселелері, экономикалық және сауда дипломатиясын дамыту келешегі қаралды.

18 наурыз Қазақстан Республикасының Сыртқы істер министрі Ерлан Ыдырысов Хельсинкиге (Финляндияға) ресми сапармен келді. Қазақст анның сыртқы саяси ведомство сының Б а с ш ы с ы е л і м і зд і ң ф и н астанасындағы Елшілігінің салтанатты түрде ашылу рәсіміне қатысты. Күн тәртібіндегі маңызды мәселе алдағы уақытта Қазақстанда өтетін «ЭКСПО-2017» халықаралық көрмесі аясында баламалы энергетика мен «таза» технологияларды дамыту салаларындағы ынтымақтастық болды. Ерлан Ыдырысов өзінің алғашқы ресми келіссөздерін Еуроодақ істері мен сыртқы сауда министрі Александр Стуббпен өткізді.

Тараптар мемлекетаралық бірлестіктер шеңберіндегі өзара ықпа лдасу жөнінде пікір алмасып, қазіргі заманғы халықаралық қатынастардың көкейтесті мәселелерін талқыға салды. Е.Ыдырысовтың сапарының бірінші күні Финляндияның бұрынғы Президенті, Нобель сыйлығының лауреаты Марти Ахтисааримен кездесуімен аяқталды.

19 наурыз Ерлан Ыдырысов Финляндияның саяси және академиялық топтар өкілдерімен бірқатар кездесулер өткізді. Әңгімелесуші тараптар Финляндия Президенті Саули Ниинистёмен ке зде су барысында Қазақстан мен Финляндия арасындағы өзара ықпалдастыққа жоғары баға беріп, екіжақты сауда-экономикалық, инвестициялық және технологиялық ынтымақтастықтың кең ауқымды мәселелерін талқыға салды.

Е.Ыдырысов Финляндия Парламентінің спикері Эеро Хейнялуомамен парламентаралық ы н т ы ма қ т а с т ы қ т ы д а м ы ту м ә с е л е л е р і н талқылап, сондай-ақ әңгімелесушісіне Парламент Мәжілісінің спикері Нұрлан Нығматуллиннің Қазақстанға ресми шақыруын табыс етті.

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ

28

20 наурыз Қазақстан Республикасының Сыртқы істер министрі Ерлан Ыдырысов Стокгольмге (Швеция) ресми сапармен барып қайтты. «ЭКСПО-2017» халықаралық көрмесінің аясында жоғары технологияларды тарту және Қазақстан экономикасын «жасылдандыруға» ықпал жасау сапардың күн тәртібіндегі өзекті мәселе болды. Қазақстандық сыртқы саяси ведомствоның Басшысы Швеция Сыртқы істер министрі Карл Бильдтпен ресми келіссөздер жүргізді.

Әңгімелесушілер кездесу барысында саяси және сауда-экономикалық салалардағы екіжақты ынтымақтастық мәселелерін, сондайақ халықаралық аренадағы өзекті халықаралық мәселелер бойынша өзара ықпалдасуды талқыға салды.

Халықаралық күн тәртібіндегі көкейтесті, соның ішінде ядролық қаруды таратпау және қарусыздану мәселелері, Ауғанстан мен Ирандағы

жағдайдың дамуы төңірегінде пікір алмасты. Швецияның Қоршаған орта министрлігінің Мемлекеттік хатшысы Андерс Фланкингпен жүргізілген келіссөздер барысында елімізге энергия тиімділігі, қоршаған ортаны қорғау және «жасыл» технологиялар салаларында швед тәжірибесі мен компанияларын тартуға қызығушылық талқыға салынды. Швеция Парламенті депутаттарымен кездесу барысында парламентаралық ынтымақтастықты дамыту болашағы және Қазақстанда демократиялық институттарды дамыту мәселелері талқыланды. Сапар бағдарламасы Е.Ыдырысовтың Стокгольм өтпелі экономика институтында «Қазіргі әлемдегі Қазақстан» тақырыбында сөйлеген сөзімен аяқталды.

22 наурыз Қазақстан Республикасының Сыртқы істер министрі Ерлан Ыдырысов Ослоға (Норвегия) сапармен барды. Ерлан Ыдырысовтың Ослоға жасаған сапары бағдарламасының алғашқы іс-шарасы Норвегия Мұнай және энергетика министрі Ула Буртен Муэмен кездесуі болды. Тарапт ар мұнай-газ с аласындағы ынтымақтастықты, сонымен қатар, қайта жанғыртылатын энергия көздерін дамытуды, соның ішінде гидроэнергетика және биоотын өндіруді талқыға салды. Е . Ы д ы р ы с о в о с ы д а н ке й і н Н о р в е г и я Парламентінің Вице-президенті Марит Нюбакпен кездесті. Келіссөздер барысында парламентаралық ынтымақтастық, ядролық қаруды таратпау және қарусыздану, аймақтық ынтымақтастық мәселелері талқыланды. Норвегияның Сыртқы істер министрі Эспен Эйдемен кездесуде екіжақты және халықаралық

Ресми (шығарылатын кезеңдегі хронологиялық оқиғаларға қысқаша шолу)

сипаттағы ынтымақтастықтың, соның ішінде екі ел арасындағы сауда айналымын кеңейту, Иран ядролық бағдарламасы бойынша келіссөздер, Ауғанстанға қолғабыс көрсету және Орталық Азия елдерімен ынтымақтасудың кең ауқымды мәселелері қарастырылды.

29

Тараптар екіжақты сауда-экономикалық, саяси және көлік-логистикалық ынтымақтастықтың өзекті мәселелерін, сонымен қатар Орталық Азия өңірінде және халықаралық ұйымдар шеңберінде өзара ықпалдастықты талқылады. Ислам Каримов «Қазақстан мен Өзбекстан сенімді әріптестер, одақтастар болған, солай болып қала бермек», - дей отырып, екі ел арасындағы саяси, экономикалық және гуманитарлық салалардағы ықпалдастықты одан әрі тереңдету қажеттігіне тоқталды.

• Сол күні Қазақстанның сыртқы саяси ведомствосының Басшысы Ерлан Ыдырысов Өзбекстанның Сыртқы істер министрі Абдулазиз Камиловпен кездесу өткізді, әңгімелесушілер екі жақты күн тәртібіндегі барлық кең ауқымды мәселелерді жан-жақты талқылады.

Бұдан басқа, Е.Ыдырысов өз сапарының шеңберінде Норвегия Халықаралық қатынастар институтында (NUPI) екіжақты ынтымақтастықты дамыту мен нығайту тақырыбында сөз сөйлеп, сондай-ақ «Dagens Næringsliv» күнделікті газетіне және Норвегия ұлттық телевидениесіне сұхбат берді.

27 наурыз Қазақст ан Ре спубликасының Сыртқы істер министрі Ерлан Ыдырысов Ташкентке (Өзбекстан) жұмыс сапарымен барды. Сапар аясында Ерлан Ыдырысовтың Өзбекстан Президенті Ислам Каримовпен және Сыртқы істер министрі Абдулазиз Камиловпен кездесулері болып өтті.

Тараптар экономика, инвестиция, бизнес, көлік және коммуникациялар салаларындағы өзара әрекеттесуді әрі қарай жандандыра түсуге және Ауғанстан экономикасын қайта түлетуге бірлесе ықпал жасауға қызығушылық танытты.

28 наурыз Душанбеге (Тәжікстан) жасаған сапары аясында Ерлан Ыдырысов Тәжікстан Президенті Эмомали Рахмонмен кездесті. Тараптар кездесуде екіжақты, аймақтық және халықаралық сипаттағы кең ауқымды мәселелерді, соның ішінде Қазақстан мен Тәжікстан арасындағы экономикалық және саяси ынтымақтастықты нығайтуды, өңірдегі көліклогистикалық және су мәселелерін шешу жолдарын, сондай-ақ Ауғанстандағы экономикалық қайта жаңғырту үдерісіне бірлесе қатысуды талқылады.

30

• Сол күні Қазақстан Республикасының Сыртқы істер министрі Тәжікстанның Сыртқы істер министрі Хамрохон Зарифимен кездесу өткізді. Ә ң г і м е л е су ш і л е р е к і е л а р а с ы н д а ғ ы сауда-экономикалық және инвестициялық ынтымақтастықты жандандыру мүмкіндіктерін егжей-тегжейлі қарастырды.

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ

О рт а л ы қ А з и я е л д е р і н е жасаған сапарының барысында аймақтағы мемлекеттердің жетекшілерімен талқылаған с ауд а - э ко н ом и ка л ы қ және инвестициялық ынтымақтастық мәселелерін жемісті түрде толықтыра түсті. Қазақстандық дипломат АЫД СІМК-де сөйлеген өз сөзінде азиялық мемлекеттерді су р е су р с т а р ы н с ап а л ы басқару, азық-түлік, әсіресе энергетикалық қауіпсіздікті қамтамасыз ету мәселелеріне қатысты ынтымақтастықты жандандыруға шақырды. Ерлан Ыдырысов форум «алаңында» Иранның Сыртқы істер министрі Али-Акбар Салехимен, Қырғызстанның Сыртқы істер министрі Эрлан Абдылдаевпен, Ауғанстанның Сыртқы істер министрі Залмай Расулмен, Кувейттің Сыртқы істер министрі шейх Сабах әл-Хамадпен және Жапония делегациясының басшысы Минору Куитимен кездесулер өткізді.

1 сәуір

Екі елдің сыртқы істер министрлері келіссөздер қорытындысы бойынша 2013 жылға арналған ҚР мен ТР Сыртқы саяси ведомстволары арасындағы ынтымақтасу бағдарламасына қол қойды.

29 наурыз Қазақстандық сыртқы саяси ведомство Басшысы Ерлан Ыдырысов Душанбеде Азиядағы ынтымақтастық диалогына мүше мемлекеттердің сыртқы істер министрлерінің 11-ші кеңесіне қатысты. Е.Ыдырысовтың СІМК-не қатысуы оның

Қазақстан Республикасы (бұдан әрі ҚР) Сыртқы істер министрлігі мен ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі бірлесе отырып Астанада шетелдік дипломатиялық және сауда миссиялары, қазақстандық және жергілікті кәсіпкерлер қауымдастығы үшін шетел жұмыс күшін тарту рәсімін жеңілдету мәселелері жөнінде дөңгелек үстел ұйымдастырды. Іс-шараға 26 елдің елшілері, ҚР-да тіркелген 50-ден аса шетелдік дипломатиялық және сауда миссияларының, халықаралық ұйымдардың дипломаттары, сонымен қатар Индустрия және жаңа технологиялар министрлігі Инвестиция жөніндегі Комитетінің, Бас прокуратураның, ІІМ Көші-қон полициясы комитетінің, «KAZNEX INVEST» Экспорт және инвестициялар жөніндегі ұлттық агенттігінің, «Атамекен» Одағы» ҚҰЭП және Шетелдік инвесторлар кеңесінің өкілдері қатысты. ҚР Сыртқы істер министрі Ерлан

Ресми (шығарылатын кезеңдегі хронологиялық оқиғаларға қысқаша шолу)

Ыдырысов шетелдік қатысушыларды ШЖК жоғары технологиялық инвестициялық жобаларға, кіші және орта бизнеске, ҚР аумағындағы шетелдік компаниялардың өкілдіктері мен филиалдарына тарту үшін жасалған қазіргі кең ауқымды мүмкіндіктерді жүзеге асыру мақсатында Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасын мұқият зерделеуге шақырды. Баяндамалардың соңында, шетелдік жұмыс күшін тарту мен жергілікті және шетелдік қызметкерлердің жалақысындағы теңсіздік мәселелерінде орын алып отырған қиындықтарды шешу үшін келісілген ұстанымдарды әзірлеуге мүмкіндік берген егжей-тегжейлі әрі жемісті пікір алмасу жүргізілді.

10 сәуір Астанада Қазақстан Республикасы мемлекеттік органдарының, шетелдік дипломатиялық миссиялары мен қазақстандық шағын және орта бизнес өкілдері арасындағы өзара ықпалдастық мәселелері жөнінде дөңгелек үстел өтті, оның негізгі мақсаты шетелдік дипломатиялық корпусты Қазақстанның шағын және орта бизнесімен таныстыру және тығыз байланыстар орнату болды. Іс-шараға Қазақстан Ре спубликасында тіркелген шетелдік дипломатиялық миссиялардың және өкілдіктердің басшылары, сонымен қатар бірқатар мемлекеттік органдардың, ұлттық компаниялардың, даму институттарының және басқа да бизнес-құрылымдардың өкілдері қатысты. Қазақстан Республикасының Сыртқы істер министрі Ерлан Ыдырысов өзінің құттықтау с ө з і н д е ш е т е л д і к қ ат ы сум е н б і рл е с ке н кәсіпорындар құруға, инвестициялар мен технологиялар тартуға, қазақстандық өнімді экспорттауға және кәсіпкерлерді шетелдерде қорғауға ықпал жасайтын үнқатысу алаңын құру қажеттілігін атап өтті. ҚР СІМ Басшысы шет мемлекеттердің елшіліктерін от андық шағын және орт а бизнесімізбен қарым-қатынасты жолға қоюға, олармен жұмысты жандандыруға шақырды. Инвестициялық және кәсіпкерлік климатт ы ж а қ с а рту м е м л е ке т і м і зд і ң ма ң ы зд ы басымдықтарының бірі болып табылады – тиісті құрылымдар құрылуда, нормативтік-құқықтық актілер және т.б. қабылдануда. Е.Ыдырысов атап өткендей, Қазақстан әлемнің инвестицияларға мейлінше тартымды жиырма елінің қатарына кіріп отыр. Ол шетелдік дипломаттардың ерекше назарын Қазақстан аймақтарындағы инвестициялық

31

мүмкіндіктерге аударып, сол аймақтарды барып көруге және инвестициялық мүмкіндіктерін анықтау және өз елдерінің шама-шарқымен таныстыру мақсатында көшпелі іс-шаралар өткізуге шақырды. Іс-шараға қатысушылар мемлекеттік органдардың, дипломатиялық миссиялардың және ҚР бизнес-құрылымдары өкілдерінің өзара ықпалдасуын жетілдіру жөніндегі өз ұсыныстарымен және пікірлерімен бөлісті.

19 сәуір Қазақстан Республикасының Сыртқы істер министрі Ерлан Ыдырысовтың төрағалығымен Астанада Қазақстан Республикасы Президенті жанындағы Жаппай қырып-жоятын қаруды таратпау жөніндегі комиссияның кезекті алтыншы отырысы болып өтті. Отырыс барысында қатысушылар Комиссияның алдыңғы отырысында берілген тапсырмалардың орындалуын талқылап, жұмыстың жаңа бағыттарын айқындады. МАГАТЭ Төмен байытылған уран банкін құру және Биологиялық қауіпсіздік жөніндегі орталық референц-зертхананы салу, экспорттық бақылау, химиялық қауіпсіздік саласындағы халықаралық ынтымақт астықты дамыту с а ласындағы заңнаманы жетілдіру сияқты халықаралық маңызды жобаларды жүзеге асыру мәселелері қарастырылды. Комиссияның жоғары мәртебесі мен оның кең мандаты Қазақстан мен оның көшбасшысының ғаламдық және өңірлік қауіпсіздікті қамтамасыз етуге, ядролық қаруды таратпау тәртібін нығайту мен ядролық қауіпті төмендетуге ерекше көңіл бөліп отырғанын білдіреді. Үш жылдық мерзімде Комиссия бес отырыс өткізді. Тапсырмаларға сәйкес отырыстардың нәтиже сінде ядролық және биологиялық қауіпсіздікті нығайтуға, экспорттық бақылау жөніндегі ұлттық жүйені күшейтуге, Қазақстан Республикасының жаппай қырып-жоятын қаруды таратпау жөніндегі ғаламдық күшжігер жұмсаудағы көшбасшылық ұстанымын бекемдендіруге бағытталған бірқатар ірі жобалар іске асырылды.

• Сол күні Қазақстан Республикасының Сыртқы істер министрі Ерлан Ыдырысов Аргентина Республикасы Сыртқы істер Вице-министрі Эдуардо Суаинмен кездесті. Тараптар Қазақстан-Аргентина саяси және экономикалық ынтымақтастығын дамытудың, энергетика және ауыл шаруашылығы салаларында өзара ықпалдасудың болашағын талқылады.

32

С о н ы м е н б і р г е ке зд е с у б а р ы с ы н д а Аргентинаның Қазақстандағы дипломатиялық миссиясын ашу мүмкіндігі талқыға салынды.

30 сәуір Қазақстан Республикасының Сыртқы істер министрі Ерлан Ыдырысовтың қатысуымен Астанада мемлекеттік әкімшілік қызметкердің ант беру рәсімі өтті. Ант беру рәсімі мемлекеттік қызметке алғаш рет кіріскен қызметкерлер үшін міндетті болып табылады. Қазақстан сыртқы саяси ведомствосының Басшысы іс-шараны аша отырып, «ант берудің қызметкердің салтанатты түрде нақты міндеттерді орындауға уәдесі ретінде, өзінің қалаған ісіне адал болуға деген берік сөзі ретінде, ең алдымен рухани, өнегелік тұрғыдағы мәні зор, себебі мемлекеттік қызметті атқару қоғам мен мемлекет тарабынан айрықша сенім білдіру болып табылады», - деп атап өтті. Е.Ыдырысов рәсімнің соңында жаңа қызметкерлерді ант беруімен құттықтады. Ол Қазақстанның халықаралық сахнадағы артып келе жатқан рөліне қарай еліміздің сыртқы саяси ведомствосына жоғары жауапкершілік түсіп отырғандығына, бұл дипломаттардың сапалы да кәсіби жұмысты атқаруын талап ететіне тоқталды. «Сіздердің Қазақстан халқына адал қызмет ететіндеріңізге, мемлекет мүдделерін тиімді қорғайтындарыңызға күмәнім жоқ», - деп атап көрсетті СІМ Басшысы.

13-14 мамыр Қазақстан Республикасының Сыртқы істер министрі Ерлан Ыдырысов Мадридте (Испания) Испания Королі І Хуан Карлоспен, Испания Сенатының Төрағасы Пио ГарсияЭскудеромен, Испания Депутаттар Конгресінің Төрағасы Хесус Посадамен, Испания Сыртқы істер және ынтымақтастық министрі Хосе Мануэль Гарсиа-Маргальомен және жетекші испан компанияларының басшыларымен кездесулер өткізді. Келіссөздердің негізгі тақырыптарына саудаэкономикалық ынтымақтастықты тереңдету, Қазақстан экономикасына жаңа технологиялар

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ

мен инвестицияларды тарту мәселелері арқау болды. Қазақстандық дипломаттың Король І Хуан Карлоспен кездесуінде атап өткеніндей, еуразия құрлығының жүрегінде орналасқан еліміз Испанияның инфрақұрылымды дамытудағы және көлік пен коммуникациялар саласында жобаларды іске асырудағы тәжірибесімен алмасқысы келеді.

Испанияның бірқатар ірі компанияларының, соның ішінде «Talgo», «Airbus Military» және басқа да индустриялдық алыптарының Қазақстанда белсенді жұмыс жасап жүргені кездейсоқтық емес. С е н ат Т ө р а ғ а с ы П . Га р с и я - Э с к уд е р о Испанияның Қазақстанмен сауда және іскерлік қарым-қатынастарды дамытуға үлкен маңыз беретінін жеткізе келе, «Экспо-2017» халықаралық көрмесінің алдағы уақытта Астанада өткізілетіні қазақ-испан өзара экономикалық ықпалдастығын нығайтуға жаңа серпін беретінін атап кетті. Депутаттар Конгресінің Төрағасы Х.Посаданың атап өткеніндей, оның пікірінше қазақ-испан қарым-қатынастарының негізін экономикалық, ғылыми-техникалық және инвестициялық ынтымақтастық құрауы тиіс. Әңгімелесушілер Испанияның Сыртқы істер министрі Х.Гарсия-Маргальомен кездесуде испан Премьер-Министрінің сапарына дайындыққа ерекше көңіл бөлді, оның шеңберінде кәсіпкерлердің ірі форумын өткізу, сонымен қатар бірқатар мемлекетаралық келісімдерге және екі елдің жетекші компаниялары арасында коммерциялық шарттарға қол қою жоспарланып отыр. Сыртқы саяси ведомстволар басшыларының кездесуінен кейін Қазақстан мен Испания

Ресми (шығарылатын кезеңдегі хронологиялық оқиғаларға қысқаша шолу)

сыртқы істер министрліктері арасындағы өзара ынтымақтастық туралы меморандумға қол қою болып өтті.

15-16 мамыр Қазақстан Республикасының Сыртқы істер министрі Ерлан Ыдырысов Лиссабонда (Португалия) Португалияның Президенті Анибал Каваку Силвамен, Ассамблея (Парламент) Төрайымы Мария Эстевешпен, Сыртқы істер министрі Паулу Порташпен, сонымен қатар, жетекші бизнес құрылымдарының ө к і л д е р і м е н ке зд е с ул е р өткізді. Мемлекет басшысының Қазақстан сыртқы саясатын одан әрі экономикаландыру жөніндегі тапсырмасына орай Ерлан Ыдырысовтың Лиссабондағы келіссөздері күн тәртібінің негізгі тақырыптары екіжақты с ауд а - э ко н ом и ка л ы қ және инвестициялық ынтымақтастықты белсендіруге бағытталды. Тараптар, атап айтқанда, Португалия бай тәжірибе жинақтаған және Қазақстан мүдделі болып отырған инфрақұрылым, көлік, фармацевтика, мемлекеттік-жеке әріптестік және т.б. салалардағы өзара ықпалдастықты талқыға салды. Келіссөздердің жеке бір тақырыбы Қазақстан азаматтарына визалық режимді жеңілдетуге арналды. Қазақстан Республикасының сыртқы саяси ведомствосының Басшысы португалдық тарапты Шенген аймағы елдерімен екіжақты, сондай-ақ көпжақты келіссөздер негізінде осы мәселе бойынша қолғабыс көрсетуге шақырды.

17-18 маусым Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрлігінің ғимаратында Қазақстанда шетелдік инвесторлардың құқықтарын қорғау және инвестициялық омбудсмен институтын енгізу мәселелері бойынша бірлескен дөңгелек үстел болып өтті. Дөңгелек үстелдің жұмысына Қазақстан Республикасы Премьер-министрінің орынбасары - Индустрия және жаңа технологиялар министрі Әсет Исекешев, Қазақстан Республикасының Сыртқы істер министрі Ерлан Ыдырысов, Вице-Министрлер мен мемлекеттік органдардың

33

бөлімшелерінің жетекшілері, Қазақстан Республикасы Президенті жанындағы Шетелдік инвесторлар кеңесі Қауымдастығының, Қазақстан Саудаөнеркәсіп палатасының, «Атамекен» Одағының, «KAZNEX INVEST» агенттігінің өкілдері, дипломатиялық және сауда миссиялардың, ҚР-да тіркелген 70-тен аса халықаралық ұйымдардың өкілдіктерінің басшылары қатысты.

Қазақстан Республикасының Сыртқы істер министрі Ерлан Ыдырысов өзінің кіріспе сөзінде дөңгелек үстелдің барысында қозғалатын мәселелер зор қызығушылық тудырып отыр және жан-жақты талқылауды керек етеді. «Инвестициялық обмудсмен институты шетелдік және қазақстандық инвесторлардың құқықтарын қорғауы, (Дүниежүзілік банк жүргізетін) «Doing business» рейтингісіне сәйкес 47 орын алып отырған елімізде оларға қолайлы жағдайлар жасауы тиіс, бұл инвестициялық ахуалдың өте жақсы көрсеткіші болып табылады», - деп атап өтті еліміздің сыртқы саяси ведомствосының басшысы. Дөңгелек үстелге қатысушылар өзекті мәселелер бойынша пікір алмасты және мұндай іс-шаралар бірлескен шешімдерді әзірлеудің тиімді құралына айналады деген сенім білдірді.

• Келесі күні, ү.ж. 18 маусымында, ҚР Премьер-министрінің орынбасары - Индустрия және жаңа технологиялар министрі Әсет Исекешевтің төрағалығымен шетелдік инвесторлардың құқықтарын қорғау жөніндегі жұмыс тобының 1-ші отырысы өтті. Шетелдік инвесторлардың проблемаларын қарастыруы және мемлекеттік органдардың қызметін үйлестіруі тиісті жұмыс тобының құрамына Бас прокуратураның, мұнай және

34

газ, ішкі істер, әділет, қаржы, экономика және бюджеттік жоспарлау, еңбек және халықты әлеуметтік қорғау, төтенше жағдайлар, қоршаған ортаны қорғау министрліктерінің, Экономикалық қылмысқа және сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес агенттігінің, ҰҚК, Жоғарғы соттың басшылары кірді. Бұл іс-шараның барысында шетелдік инвесторлардың құқықтарын қорғау жөніндегі жұмыс тобы қызметінің таныстырылымы болып өтті, инвестициялық омбудсмен жұмысының түрлі қырлары талқыланды, инвестициялық омбудсмен қызметінің халықаралық тәжірибесі және Қазақстан жағдайында оны бейімдеу мүмкіндігі қарастырылды. Мұндай инвестициялық ом-

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ

будсмен институттарының Оңтүстік Кореяда, Индонезия, ҚХР, Мексика, Ресейде, АҚШ, Чилиде белсендірек жұмыс істеп жатқаны ерекше атап айтылды. Мысалы, Оңтүстік Кореяда омбудсменнің осындай институты өз қызметінің барысында 1000-нан аса түйткілді мәселені қарастырып, оларды шешуді сотқа дейін жеткізген жоқ. Осылайша Қазақстанда тұңғыш рет И н в ес т и ц и я л ы қ ом буд с м е н и н с т и ту т ы белсенді түрде жұмыс жасай бастады. Түйткілді мәселелерді бірдейлендіру үшін инвесторлардың арасында тұрақты сауалнама жүргізу жоспарланып отыр. Жұмыс тобының отырыстары кемінде тоқсан сайын бір рет өткізіледі.

35

• Шетелдердің мемлекет, үкімет басшыларының және ресми тұлғаларының Қазақстан Республикасына сапарлары 1 наурыз

6 наурыз

Қазақстан Республикасының Мемлекеттік хатшысы Марат Тәжин Астанада АҚШ-тың Қазақстандағы Төтенше және Өкілетті Елшісі Кеннет Фэйрфаксты қабылдады К.Фэйрфакс соңғы жылдары көптеген салаларда Америка-Қазақстан ынтымақтастығының жемісті дамып келе жатқанын атап өтті. Мемлекетаралық қарымқатынастар анағұрлым жаңа сапалық деңгейге көтерілді, бұл екі елдің сауда-экономикалық көрсеткіштеріне әсер етті. ҚР Мемлекеттік хатшысы саяси мәселелер бойынша стратегиялық әріптестіктің орнықты сипатына, экономикалық және гуманитарлық салалардағы екіжақты қатынастардың серпінді дамып келе жатқанына тоқталды. Ке з д е с уд е Қ а з а қ с т а н - А м е р и к а ынтымақтастығын одан әрі нығайтуға байланысты бірқатар маңызды мәселелер қозғалды.

Қазақстан Республикасының Мемлекеттік хатшысы Марат Тәжин Астанада Беларусь Республикасының дипломатиялық қызметі аяқталып, отанына оралғалы отырған Қазақстан Республикасындағы Төтенше және Өкілетті Елшісі Валерий Брылевті қабылдады. Дипломат екі елдің мемлекетаралық қатынастары анағұрлым жоғары сапалы деңгейге көтерілгенін айтты. ҚР Мемлекеттік хатшысы Беларусь дипломатиялық миссиясының Басшысына ЕурАзЭҚ, Кеден одағы мен Бірыңғай экономикалық кеңістік аясындағы ықпалдасу үдерістерін тереңдетуге қосқан қомақты үлесі үшін алғыс айтты, сондай-ақ оның бейбітшілік пен достықты нығайту ісінде одан әрі табысқа жетуіне тілектестік білдірді.

5 наурыз Қазақстан Республикасының Мемлекеттік хатшысы Марат Тәжин Астанада Румынияның Қазақстан Республикасындағы Төтенше және Өкілетті Елшісі Николае Урекені қабылдады. Ке з д е с уд е е к і е л а р а с ы н д а ғ ы ынтымақт астықты одан әрі нығайту мәселелері талқыланды. Тараптар Румыния Премьер-Министрінің Қазақстанға биылғы екінші жартыжылдыққа жоспарланған сапарының маңыздылығына тоқталды. Алдағы келіссөздердің инвестициялық жобалар бойынша өзара іс-қимылды әлдеқайда сапалы деңгейге көтеруге, шарттық-құқықтық базаны кеңейтуге мүмкіндік беретіні атап өтілді. ҚР Мемлекеттік хатшысы, сонымен қатар, «ЭКСПО-2017» көрмесін өткізуде Астананың кандидатурасына Румынияның көрсеткен қолдауы үшін алғысын білдірді.

10 сәуір Қазақстан Республикасының Мемлекеттік хатшысы Марат Тәжин Ақордада Еуропалық Одақтың Қазақстан Республикасындағы Өкілдігінің Басшысы, Елші Аурелия Бушезді қабылдады. Кездесу барысында екіжақты және көпжақты ынтымақтастық мәселелері, бірқатар басым тақырыптар талқыланды. Олардың қатарында саяси диалогты нығайту тетіктерін қоса алғанда, сыртқы қауіпсіздік саласындағы өзара іс-қимыл келешегі, сондай-ақ, сауда-экономикалық қатынастарды дамыту сөз болды.

11 сәуір Қазақстан Республикасының ПремьерМинистрі Серік Ахметов Үкімет үйінде Швейцария Конфедерациясының Федералдық кеңесшісі, Экономика министрі Иоганн Шнайдер-Амманды қабылдады. Кезде су барысында индуст риалдыинновациялық бағдарламаны жүзеге асыру

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ

36

аясында экономикалық, сауда байланыстарын дамыту мәселелері талқыланды. Атап айтқанда, инвестициялық саладағы өзара ісқимылды жандандыру, Швейцарияның озық технологиясын аграрлық секторға, машина және прибор жасау, денсаулық сақтау, туристік салаларға тарту мәселелері талқыға салынды. Екі ел арасындағы сауда айналымы өткен жылдың қорытындысы бойынша 5 миллиард доллардан асып түсті. С.Ахметовтің пікірінше, ынтымақтастықтың қазіргі әлеуеті бірлескен жобаларды табысты жүзеге асыруға зор мүмкіндік береді. Әңгімелесушілер «екі ел арасындағы ынтымақтастықтың жаңа мүмкіндіктерін ашатын» Қазақстан-Швейцария Іскерлік кеңесінің үлкен болашағын атап өтті. И.Шнайдер-Амманн Швейцария жағының «мемлекеттер арасындағы өзара тиімді қарым-қатынасты» одан әрі дамытуға дайын екеніне тоқталып, Кеден одағы елдері мен Еуропалық Еркін сауда қауымдастығына қатысушы елдер арасындағы Еркін сауда туралы келісім жасасу жөнінде келіссөздерді тезірек аяқтау қажеттігі туралы ойын айтты.

23 сәуір Қазақстан Республикасының Мемлекеттік хатшысы Марат Тәжин Астанада АҚШ Мемлекеттік хатшысының Оңтүстік және Орталық Азия бойынша көмекшісі Роберт Блейкті қабылдады. Роберт Блейк соңғы жылдардың көптеген салаларда Америка-Қазақстан ынтымақтастығын дамыту жолында барынша жемісті жылдар болғанын атап өтті. Мемлекетаралық қатынастар мейлінше жоғары сапалық деңгейге көтерілді. Қазақстан Республикасының Мемлекеттік хатшысы сыртқы саяси мәселелердегі стратегиялық әріптестіктің орнықты сипатына, экономикалық және гуманитарлық салалардағы екіжақты қатынастардың серпінді дамып отырғанына тоқталды. Сондай-ақ кездесуде Қазақстан-Америка ынтымақтастығын одан әрі нығайтуға бағытталған бірқатар маңызды мәселелер қозғалды. Орталық Азия елдерінің тұрақты дамуына қолдау көрсетудің маңыздылығына айрықша назар аударылды.

3 мамыр Қазақстан Республикасының ПремьерМинистрі Серік Ахметов Үкімет үйінде Ұлыбритания мен Солтүстік Ирландия Біріккен Корольдігінің Сыртқы істер министрінің бірінші орынбасары Саида Варсиді қабылдады. Кездесу барысында Қазақстан-Британия өзара ықпалдасуының, с о н ы ң і ш і н д е с ауд а - э ко н о м и к а л ы қ ынтымақтастығы саласындағы мәселелердің кең ауқымы талқыланды. «Ұлыбритания Қазақстан үшін стратегиялық әріптес болып табылады. Біз мұнай-газ және тау-кен салаларында тығыз байланыс орнаттық, алайда елдеріміздің экономиканың басқа да басым салаларында өзара ықпалдасуға әлеуеті бар», - деп атап көрсетті Үкімет басшысы кездесу барысында. С.Варсидің пікірінше, «жасыл» экономика бойынша өзара әрекеттесу мұндай салалардың бірі бола алады. «Біздің елдеріміз «жасыл» экономиканы дамытуға үлкен мән береді, оның зор әлеуетін ескере отырып, біз сіздермен «жасыл» технологияларды трансферттеу төңірегінде ынтымақтасуға әзірміз», - деді С.Варси. Тараптардың пікірінше, екіжақты саудаэкономикалық және мәдени-гуманитарлық байланыстарды одан әрі дамытуға барлық қажетті жағдайлар жасалған.

14 мамыр Қазақстан Ре спубликасы Дін істері агенттігінің Төрағасы Қайрат Лама Шариф Сауд Арабиясы Корольдігінің Ислам істері және уақыптар мен үндеу министрлігінің делегациясын қабылдады. Қонақтардың делегациясын Министрдің орынбасары Әбдел Әзиз әл-Омар басқарды, кездесуге сондай-ақ Сауд Арабиясының Астанадағы Елшісі Әбдел Мәжид Хаким қатысты. Тараптар екі жақты ынтымақтастықтың ы қ т и ма л б а ғ ы т т а р ы н , с о н ы ң і ш і н д е Қазақстан азаматтарының САК діни оқу орындарында білім алуын құқықтық тұрғыда реттеу, сондай-ақ діни экстремизм мен лаңкестікке қарсы әрекет ету мәселелерін талқыға салды.

Ресми ақпарат

37

• Қазақстан Республикасы Президентінің жаңа тағайындаулар, наградтаулар туралы жарлықтары мен өкімдері • Қазақстан Республикасының Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаевтың Бауыржан Мұхамеджановты Қазақстан Республикасының Литва Республикасындағы Төтенше және Өкілетті Елшісі етіп тағайындау туралы 2013 жылғы 27 наурыздағы Жарлығы.

• Қазақстан Республикасының Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаевтың Қалыбек Қобландинді Қазақстан Республикасының Монғол Халық Республикасындағы Төтенше және Өкілетті Елшісі етіп тағайындау туралы 2013 жылғы 1 сәуірдегі Жарлығы.

• Қазақстан Республикасының Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаевтың Ермұхамет Ертісбаевты Қазақстан Республикасының Грузиядағы Төтенше және Өкілетті Елшісі етіп тағайындау туралы 2013 жылғы 3 сәуірдегі Жарлығы.

• Қазақстан Республикасының Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаевтың Нұрбах Рүстемовты Қазақстан Республикасының Венгрия Республикасындағы Төтенше және Өкілетті Елшісі етіп тағайындау туралы 2013 жылғы 15 сәуірдегі Жарлығы.

Сенім грамоталарын тапсыру • 2013 жылдың 28 наурызында бірқатар Төтенше және Өкілетті Елшілер – Кения Республикасынан - Пауль Кибивотт Кургат, Македония Республикасынан -Дарко Ангелов, Эквадор Республикасынан - Альберто Чавес Савала, Джибути Республикасынан - Абди Ибрахим Абсиех, Лаос Халықтық-Демократиялық Республикасынан - Тхиенг Буфа, Жаңа Зеландиядан Хэмиш Купер, Австралия Одағынан - Пол Эндрю Майлер және Монако Князьдігінен - Эвелин Жантавручили Қазақстан Республикасының Мемлекеттік хатшысы Марат Тәжинге Сенім грамоталарын табыс етті.

• 2013 жылдың 28 наурызында Қазақстан Республикасының Украинадағы Төтенше және Өкілетті Елшісі және Молдова Республикасында бұл қызметті қоса атқарушы Зауытбек Тұрысбеков Молдова Республикасының Президенті Николае Тимофтиге Сенім грамоталарын тапсырды.

• 2013 жылдың 22 сәуірінде Төтенше және Өкілетті Елшілер - Ұлыбритания және Солтүстік Ирландия Біріккен Корольдігінен - Кэролин Браун, Швеция Корольдігінен - Манне Вэнгборг, Швейцария Конфедерациясынан - Мауро Рейна, Таиланд Корольдігінен - Чарна Жулламон, Біріккен Араб Әмірліктерінен - Сухейль Матар Әл-Кетби Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Назарбаевқа Сенім грамоталарын тапсырды.

• 2013 жылдың 7 мамырында Қазақстан Республикасының Сауд Арабиясы Корольдігіндегі Төтенше және Өкілетті Елшісі Бахтияр Тасымов Бахрейн Ұлы Мәртебелі Королі Хамад бен Иса Әл Халифаға Сенім грамоталарын тапсырды.

• 2013 жылдың 13 мамырында Қазақстан Республикасының Мажар Республикасындағы Төтенше және Өкілетті Елшісі Нұрбах Рүстемов Мажар Республикасының Президенті Янош Адерге Сенім грамоталарын тапсырды.

• 2013 жылдың 15 мамырында Қазақстан Республикасының Моңғолиядағы Төтенше және Өкілетті Елшісі Қалыбек Қобландин Моңғолияның Президенті Цахиагийн Элбэгдоржға Сенім грамоталарын тапсырды.

Ресми 38

ақпарат

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ

• «Оқиғалар орын алған жерден…» тақырыбындағы фоторепортаж

Т

аяуда, ү.ж. сәуірінде Хайнань аралында (ҚХР) Боао Азия форумы (БАФ) болды. Боао Азия форумының сессиясы «Азия барша үшін даму жолын іздейді: қайта құрылымдау, жауапкершілік және ынтымақтастық» ұранымен өтті. Осы форумға Қазақстанның, Мексика, Перу, Финляндия, Мьянма, Замбияның президенттері, Бруней сұлтаны, Австралия, Камбоджа мен Жаңа Зеландияның премьер-министрлері, сондай-ақ Халықаралық валюта қорының президенті және тағы басқалар шақырылды. БАФ аясында «үнқатысулар» мен «дөңгелек үстелдерді» қоса алғанда 54 пленарлық отырыс өтіп, оларға әлемнің 43 елінен 2000 шақты адам қатысты. БАФ Азиядағы өткір мәселелерді шешуге бағытталған қызметтің ашық нысаны болып табылады. Құрлықтың көптеген мемлекеттері Форумның жыл сайынғы талдамалық баяндамаларын өңірдегі экономиканы және сауда-экономикалық қатынастарды одан әрі дамытудың негізі ретінде пайдаланады. Анықтама: Боао Азия форумы (Boao Forum For Asia) - негізі 2001 жылдың 27 ақпанында ресми түрде қаланған үкіметтік емес, коммерциялық емес халықаралық ұйым болып табылады. Жыл сайынғы Форум Хайнань аралында (ҚХР) Боаода өткізіледі деп белгіленген.

Қазақстанның Азия мемлекеттерінің өңірлік экономикалық ықпалдастығын ілгерілетуге және бірге дамуына септесуді мақсат тұтқан Форумның негізін құрған 28 мемлекеттің бірі екені ерекше атап өтілген. Қазақстанның Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаев Форумның ашылуында мазмұнды сөз сөйледі. Оқырмандар назарына осы оқиғалар орнынан фоторепортаж...

39

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ

40

Қ

азақстанның елордасында ү.ж. мамырында «G-GLOBAL форматында теңдестірілген экономикалық өсуді қамтамасыз ету» тақырыбымен VI Астана экономикалық форумы (АЭФ) және Дүниежүзілік дағдарысқа қарсы конференция (ДДК) болып өтті. Осы ірі іс-шараға 132 елден 12 мыңнан аса қатысушы тіркелді. Форум мен конференция делегаттарының қатарына жұмыс істеп тұрған және бұрынғы 35 министр, Нобель сыйлығының 10 лауреаты және 40-тан аса халықаралық ұйымдардың, корпорациялар мен кәсіпорындардың басшылары кірді. АЭФ пен ДДК кезеңінде барлығы 73 іс-шара өткізілді. Форумның күн тәртібінің өзі әлемнің қазіргі құрылысының өзекті түйткілдерін көрсетіп отыр. Мәселен, онда «Ғаламдық экономиканың өсуі мен 2013 жылғы шикізат бағасының келешегі»; «Инфрақұрылым және инновациялық технологиялар»; «Халықаралық нарықтағы бәсекелесу қабілеті, G-global коммуникативтік алаңының тиімділігі», «Экономикалық өсудің әлеуметтік қырлары», «Қаржы жүйелері, ғаламдық тәуекелдер мен олардың алдын алу шаралары» сияқты ғаламдық экономиканың дамуының негізгі 5 тақырыбы талқыланды. Форумның ұсынымдарын халықаралық экономика мен қаржы саласындағы жетекші мамандар, сондай-ақ «G-global» коммуникативтік алаңының сарапшылары әзірледі. Анықтама: «G-Global» - әлемнің кемеңгерлері әлемдік дамудың ғаламдық мәселелерін талқылау үшін біріккен көпфункционалдық интернет-тұғырнама. Бұл халықаралық ауани жоба, ең алдымен, дүниежүзілік қаржы дағдарысынан шығудың тетіктерін талқылау мен әзірлеуге бағытталған . G-Global қысқа уақытта 149 елдің 25 000 мыңнан аса пайдаланушысын біріктірді.

БҰҰ-ға мүше мемлекеттердің Үкіметтеріне арналған Дүниежүзілік экономиканы сауықтыру мен дамыту жөніндегі ұсынымдарын қамтыған Ашық хат Форумның басты қорытындысы болды, ол G-8 мен G-20 ұйымдық комитеттеріне, Халықаралық валюта қорына, Дүниежүзілік банкке, БҰҰ-ға, сондай-ақ Экономикалық ынтымақтастық және даму ұйымына, басқа да ұйымдарға жіберілетін болады. Оқырмандар назарына осы оқиғалар орнынан фоторепортаж...

41

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ

42

IІ. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ӘЛЕМ ҚОҒАМДАСТЫҒЫМЕН ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ҚАТЫНАСТАРЫ • «Қазақстан-Австрия: ынтымақтастықтың 20 жылы» МЕРЕЙТОЙЛЫҚ ЖОБАСЫ Қайрат Әбдiрахманов Қазақстан Республикасының Австрия Республикасындағы Елшiсi Қазақстан Республикасының Венадағы халықаралық ұйымдар жанындағы Тұрақты өкiлi

Еуразия жүрегінен Еуропа жүрегіне

Қ

азақстан Республикасы мен Австрия Республикасы 2012 жылдың ақпанында дипломатиялық қатынастардың орнағанының 20-жылдық мерейтойын атап өттi. Президент Н.Ә.Назарбаев сол жылдың қазанында осы альпiлік елге өзінің кезектi ресми сапарын жасады және австриялық әрiптесi Х.Фишермен жүргізген келiссөздерінің барысында екi жақты өзара әрекеттестiктi дамытудың, әрiптестiктi жолға қоюдың серпінді жолын және жиырма жыл ішіндегі өзара тиiмдi ынтымақтастықты талқылады. Күллі осы жылдардың ішінде австриялық бағыттың Қазақстан Республикасының Еуропадағы сыртқы саяси басымдықтары арасында болғанын және болып қала беретінін, сол сияқты Австрия үшiн қазақстандық бағыттың Орталық Азиядағы маңызды бағыт болып табылатынын атап өту керек. Елдерімiздiң дипломатиялық қатынастарының күллі кезеңінде жүйелi қарым-қатынастар барлық деңгейлерде жүргізіліп келеді. Қазақстан мен Австрия әрiптестiгiн дамытудың аса маңызды факторы елдерімiздiң көшбасшылары арасындағы сенiмнің жоғары деңгейi болып табылады. Қазақстан Республикасы Басшысының жоғарыда айтылған сапарының алдында 2010 жылдың желтоқсанында Федералдық Президент Хайнц Фишер Астанаға алғашқы ресми сапармен келді және Президент Нұрсұлтан Назарбаевтың бастамасымен Астанада он жылда тұңғыш рет шақырылған ЕҚЫҰ тарихи Саммитіне қатысты. Жоғары деңгейдегі келiссөздер қорытындысы бойынша екi тарап үшiн маңызды бiрқатар стратегиялық құжаттарға қол қойылды: ҚР астанасында Мемлекет басшыларының бiрлескен мәлiмдемесі қабылданды, инфрақұрылымдық жобалар, инновациялар мен технологиялар, денсаулық сақтау саласында ынтымақтасу туралы меморандумдарға; Халықаралық автомобиль жүк тасымалдары туралы Үкіметаралық келiсiмге, Қазақстан-Австрия Iскерлік Кеңесiн (ҚАІК) құру туралы келiсiмге, сондай-ақ жалпы сомасы 170 млн. еуро экономика саласында ынтымақтасу туралы 19 меморандумға қол қойылды. Жалпы, екi жақты шарттық-құқықтық база, инвестицияларды көтермелеу мен қорғауды және қосарлы салық

салуды болдырмауды қоса алғанда, iс жүзiнде ынтымақтастықтың барлық салаларын қамтиды. Бұдан бөлек, австриялық тарап Президентімiз осы елде болған уақытта Астананың « Э КС П О - 2 0 1 7 » Б ү к i л ә л е м д i к мамандандырылған көрмесін өткізу құқығын алу кандидатурасына өзінің қолдауын бiлдiрді. Парламент ара лық байланыстар жылдан-жылға беки түсуде. Австрия Парламентінде Орталық Азия елдерiндегі әрiптестерiмен ынтымақт асу жөніндегі ынт алы топ жұмыс істейді. Қазақстан Парламентiнiң С енаты мен Мәжiлiсiнде Австрияның Федералдық жиналысымен ынтымақтасу жөніндегі топтар құрылған.

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ӘЛЕМ ҚОҒАМДАСТЫҒЫМЕН ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ҚАТЫНАСТАРЫ

Қазақстанның парламенттiк делегациясының австриялық әрiптестерімен кездесулері Венада ЕҚЫҰ Парламенттiк Ассамблеясының жыл сайынғы қысқы сессиясының барысында дәстүрге айналды. Мәселен, 2012 ж. ақпанында Қазақстан Республикасы Парламенті Сенатының Төрағасы Қ.Мәми Австрияның Федералдық жиналысы Ұлттық кеңесінің Төрайымы Б.Праммер ханыммен әңгімелесті. Қазақстан Республикасының жоғары мәртебелі парламенттiк делегациясы бір жылдан кейiн Венада Өркениеттер альянсы V форумының жұмысына қатысты, оның барысында Сенаттың Төрағасы Австрияның мемлекет және Үкiмет басшыларымен, Бiрiккен Ұлттар Ұйымының, Өркениеттер альянсының, басқа да бірқатар халықаралық ұйымдардың және Форумға қатысушы мемлекеттердің басшыларымен кездестi. Осы кездесулердiң аясында шетелдiк өкiлдер Қазақстан Президентi бастамасын көтерген Әлемдiк және дәстүрлi дiндер лидерлерiнің съезiмен егжей-тегжейлі танысты. ЕҚЫҰ миссияларының құрамында, сондай-ақ тәуелсiз бақылаушылар ретінде Австрия өкілдері Қазақстанда өткен әр түрлi деңгейдегi сайлауларды бақылауға бірнеше дүркін қатысты, сайлау заңнамасы мен оның барысын әділ бағалау тұрғысынан ерекшеленді. Екi елдiң сыртқы саяси ведомстволары арасындағы ынтымақтастық ойдағыдай дамып келедi. Өткен жылдарда сыртқы істер министрліктері арасындағы бiрқатар консультациялар, сонымен бiрге консулдық мәселелер бойынша кездесулер өткізілді. Қазақстан Республикасының Венадағы халықаралық ұйымдар жанындағы Тұрақты өкiлдiгiнiң австриялық әрiптестермен тығыз байланыста iске асырылатын жұмысы елдерімiздiң достық қарым-қатынастарының нығаюында маңызды рөл атқарып отыр. Бiз Австрия басшыларына және СIМ-не Қазақстанның сыртқы саяси бастамаларын қолдағаны, атап айтқанда, 2010 жылы Қазақстанның ЕҚЫҰ-ға төрағалық етуіне қолдау көрсеткені үшін разымыз. Қазақстан - Австрия сауда-экономикалық ынтымақтастығы серпінді дамуымен ерекшеленедi. Екі тарап бiр-бiрiне өзара тиiмдi әріптестер ретінде қарайды. Австрия, ең алдымен, ҚР-дан энергия тасымалдаушылардың жеткізілімдеріне (Австрияға мұнайдың үштен бiрiне жуығы Қазақстаннан жеткізіледi), Қазақстан австриялық озат технологияларға және ноу-хауға мүдделі. Қазақстан Австрияның ТМД елдері арасында (Ресей мен Украинадан кейін) 3-ші сауда әріптесі болып табылады. Қазақстан Республикасы кеден органдарының деректеріне сәйкес, 2012 ж.

43

қорытындысы бойынша Қазақстанмен сауда айналымы 5,224 млрд. (экспорт – 4,9 млрд., импорт – 268,1 млн.) АҚШ долл. құрады, бұл 2011 ж. осы кезеңімен салыстырғанда 25%-ға көп. Жалпы 20 жылда екіжақты сауда айналымының көлемі 12 есе, Австрияға қазақстандық импорт – 17 есе, Қазақстанға австриялық экспорт 6 есе ұлғайды.

OMV, Doppelmayer, Frequentis, Strabag, BSH және сол сияқты басқа да австриялық үздік компаниялар бүгiнгі таңда Қазақстанмен ынтымақтастықты дамыту үстінде. Қазақстан Басшысының Венаға жасаған сапарының аясында (2012 ж. қазан айында) бизнес-форумда сөз сөйлей отырып, әдiл атап көрсеткеніндей, қазiргi уақытта ҚазақстанАвстрия экономикалық әрiптестiгіне, сондай-ақ Қазақстанның өз экономикасына австриялық инвестициялар мен технологияларды кеңірек тартуға қызығушылық танытуына екi елдегі саяси тұрақтылықпен нығайтылған қолайлы жағдайлар жасалып отыр. С о н ы м е н б i р ге , е к i ж а қ т ы i с ке рл i к б а й л а н ы с т а рд ы ң ә л еуе т і н а ш у ғ а тол ы қ мүмкіндіктер бар. Қазақстан Республикасы Премьер-министрінің орынбасары - Индустрия және жаңа технологиялар министрі Ә.Исекешевтің 2011 ж. ақпанында Венада болған уақытында қол қойылған 2015 жылға дейiн арналған Экономикалық ынтымақтастықтың басымдықтары мен мақсаттары туралы декларация, сонымен бiрге, Австрия астанасында 2012 ж. қазанында қол қойылған Қазақстан Республикасы Индустрия және жаңа технологиялар министрлігі мен Австрияның Экономика, отбасы және жастар министрлiгі арасында экономикалық ынтымақтасу туралы жол картасы бұл үшiн негiздемелік тіректер жасайды. Жол картасы болжамдық құны 400 миллион еуро болатын 30 басым жобаның тiзiмiн және Қазақстан мен Австрияның одан арғы ынтымақтастығы жөніндегі іс-шаралар тiзбесiн анықтауға мүмкiндiк бердi.

2012 жылы Венада екі ел арасындағы жанжақты байланыстарға септігін тигізуі тиіс АвстрияҚазақстан Қоғамы тіркелді. Экономикалық ынтымақтастық жөніндегі Қазақстан-Австрия үкіметаралық комиссиясы (ҮАК) екi жақты экономикалық қатынастарды үйлестiретiн орган болып табылады. ҮАК кезектi, V отырысын Венада 2013 ж. күзінде өткiзу жоспарланған. Қазақстан-Австрия Iскерлік кеңесі екi елдің бизнес-қоғамдастығы әрiптестiгiн одан әрi тереңдетуі тиіс. Оның бірінші отырысы Астанада 2013 ж. маусымында өттi. Қазақстан мен Австрияның географиялық орналасуы Еуропа мен Азияны байланыстыратын трансконтиненталдық көлiк инфрақұрылымын

44

қалыптастыруға мүмкiндiк ашады. Қазақстан мен Австрия арасында 1990-шы жылдардан бері-ақ төте әуе қатынасы жұмыс жасауда. «Австрия әуе жолдарының» Астана - Вена - Астана бағдары бойынша рейсі Орталық Азияға, Қытай мен Оңтүстiк-Шығыс Азия елдерiне ұшатын еуропалықтарға арналған ұтымды бағдарды болашақта қалыптастыруға мүмкiндiк туғызады. Австрияның металлургия, машина жасау, электронды өнеркәсiп, химия индустриясы, телекоммуникациялар, жаңғыртылатын энергия көздері, ауыл шаруашылығы, тамақ өнеркәсiбі саласындағы тәжiрибесі Қазақстанның қызығушылығын тудырып отыр. Бұл көбiнесе отандық экономиканы әртараптандыруға д е ге н қ а же т т i л i к п е н , с о н д а й - а қ Кед е н одағының құрылуымен және Қазақстанда басқа нарықтарға шығу келешегі бар КО-ға қатысушы елдердің бiрiккен нарығына бағдарланған өндiрiстiк хабтарды жолға қою мүмкiндiгiмен байланысты. Австрияның туризмді дамытудағы бай тәжiрибесi ескеріле отырып, австриялық тараппен осы салада, атап айтқанда, туристiк кадрларды даярлау, ұлттық бақтарды және қысқы спорт түрлерін дамыту саласында өзара әрекеттесудің қызығушылық тудырып отырғаны даусыз. Мәдени-гуманитарлық ынтымақтастық елдерімiздiң халықт ары арасында өзара түсiнiстiкті нығайтуда маңызды рөл атқарады.

1992 ж. қол қойылған Ынтымақтастық туралы

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ

меморандум мәдени және гуманитарлық саладағы қарым-қатынастарды дамытуға негiз болды. Соңғы жылдары түрлі іс-шаралар: көрмелер, концерттер, кинофестивальдар өткізілді. Мәдени ынтымақтастықтың ары қарай дамуына Австрия мен Қазақстанда екі елдің Мәдениет күндерін өткізу туралы жоғары деңгейдегі уағдаластық септігін тигізеді. Осылайша, 2013 ж. 20 мамырында әлемнiң беделді сахналарының бiрi - Вена Концертхаусының Үлкен залында өнер шеберлерімiздiң және Құрманғазы атындағы Қазақ мемлекеттік академиялық халық аспаптары оркестрінің гала-концертi орасан зор табыспен өттi. Қазақстан Австриямен бiлiм мен ғылым саласындағы ынтымақтастықты, соның iшiнде университеттер арасында тікелей байланыстар орнату арқылы одан әрі жолға қоюға ынталы. Австрияның ЖОО-ларында және ғылыми орталықтарында қазiргi Қазақстанда ең қажет болып тұрған мамандықтар бойынша студенттеріміздің, тағылымдамадан өтушілер мен докторанттарымыздың саны шын мәнінде әр семестр сайын көбейіп келеді. Дипломатиялық қатынастар мен достықтың жиырма жылдық тарихының қорытындысы көрсетiп отырғандай, ынтымақтастықтың барлық бағыттары бойынша Қазақстан - Австрия әрiптестiк байланыстарының әлеуеті зор және қос тарап та екi мемлекет халықтарының игiлiгіне оны барынша іске асыруға күш салатын болады.

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ӘЛЕМ ҚОҒАМДАСТЫҒЫМЕН ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ҚАТЫНАСТАРЫ

45

• САЯСАТШЫНЫҢ ҰСТАНЫМЫ МЕН ПІКІРІ Вальтер Швиммер Еуропа Кеңесiнің Бас хатшысы (1999-2004), “Өркениеттер диалогы” Әлемдiк қоғамдық форумы Халықаралық үйлестіру комитетiнің Төрағасы

Үйдегі бейбітшіліктен әлемнің бейбітшілігіне дейін

К

үллі әлемдегі көшбасшылар орын алып отырған көптеген жанжалдарды шешу жолдарын iздестiруі тиіс. Қазіргі тез жаhанданып жатқан әлемде олар бiрдей түйткілдерге ұрынуда, сондықтан олар қоғамды осы түйткілдерге қарсы күресуге дайындауы керек. Бiрақ қоғамды қалай дайындап, оны ескi – жаңа қауіптерден қалай қорғауға болады? Қаржылық-экономикалық дағдарыс бiрлескен әрекеттерге шақырып отырғанда, бiз өсіп келе жатқан шиеленісті, сауда соғыстары қауіптерін, ешқашан жұмыс iстемеген тамыр-таныстықтың қайта өркендеуiн байқап отырмыз. Ең алдымен, өркениеттер қақтығысуының, болмай қоймайтын, өспелi әрі қатаятын шиеленістің қаупі орын алып отыр. Бұл шынымен күллі әлем дами алатын жалғыз жол ма? Бiзге жаhандық ойлау мен жаhандық ынтымақтастық керек. Бiрақ жаhандық ойлау мен жаhандық ынтымақтастыққа қалай жетуге болады? Еуропаның мысалында Грекиямен немесе Кипрмен ықпалдасуды жариялап қана қоймай, Еуропалық одақ ҰЖӨ-сінің ҰЖӨ-сінің бар болғаны 2% тiптi одан азын құрайтын, түйткілдері көп елмен ынтымақтасуды жүзеге асырудың қиын екені көрініп тұр. Осы мәселелердің бәрін шешудi iздестiру үшiн өзекті сөз бар. Ол - диалог. Бiр-бiрiн табу, бiр-бiрiн тыңдау, бiр-бiрiн құрметтеу, бiр-бiрiн түсіну, бiр-бiрiн қолдау. Орыс философы Михаил Бахтин диалог туралы өзінің теориясында әр түрлi пiкiрлердi түсiнудi тереңдету және көптеген мүмкiндiктердi жасау мақсатында осы сөздiң құдіретiне баса тоқталды*. Бахтин барлық тірі жандар арасында қарым-қатынас пен байланыс бар, диалог өзгертуді талап ететiн жағдайды жаңаша түсiнудi қалыптастырады деп есептедi. Кiм мұндай анықтамамен келіспейдi және Бахтиннің теориясын өмiрімiздiң барлық салаларында, үйде, мектепте, жұмыс орындарымызда, муниципалитеттерімізде, аймақтарымызда, елдерімізде, континенттерімізде және ғаламшарымызда басым болмаса да, нақты шындыққа айналып отырған теория ретінде кімнің көргісі келмейді ғой дейсің? Әрине, үйлесімнің, өзара түсiнiсудің, тұрақтылықтың, бейбітшіліктің көбірек болуы диалог дамып келе жатқан қоғамның нәтижесі болады. Немiс ақыны Фридрих Геббель осыдан 150 жылдай бұрын менiң елiм Австрия туралы үлкен әлем өзінің басты дайындығын өткiзетін шағын жер деп айтқан болатын**.

Асылы, ол Қазақстан туралы бiлген жоқ. 16 миллион тұрғыны бар осы елде 140 шақты дiни конфессияны табуға болады. Бұл шын мәнінде ғаламшарымыздың мәдени, тілдік және дiни саналуандылығының бас дайындығындай болып көрінеді. Бiрақ мұнда айырмашылық бар мен тәуелсiз Қазақстанда этникалық неме с е дiни шиеленіс тура лы ешқашан естіген жоқпын. Кейде бас дайындықтың премьерадан гөрі жақсырақ өтетіні болады. Алайда қойылым болатын түнi қателердi болдырмау жолымен премьераны жақсарту бас дайындықты жүргiзудiң басты себебіне айналады. Бiз сондықтан Қазақстандағы халықтар мен конфессиялардың осы достастығында мәдениеттер, дәстүрлер, тiлдер, дiндердiң

* Bakhtin, M. M. (1986) Speech Genres and Other Late Essays. Trans. by Vern W. McGee. Austin, Tx: University of Texas Press. **“Österreich ist eine kleine Welt, in der die große ihre Probe hält”. Friedrich Hebbel, Sämtliche Werke. Hist.-krit. Ausgabe besorgt von Richard Maria Werner. Erste Abteilung. Neue Subskriptions-Ausgabe, 2. unv. Auflage. 6. Band. Berlin: Behr, 1905. S. 421.

46

саналуандылығы байлығынан сабақ ала аламыз ба? Мен ала алатынымызға сенемiн. Тереза ана бiрде былай деген еді: “Махаббат пен бейбітшілік үйден басталады, сондай-ақ бұзулар мен қиратулар да үйден басталады”. Осы аталы сөздерді тыңдай, Президент Н.Назарбаевтың кітаптарынан дәйексөздер келтіре отырып, бейбітшілік пен келісім рухында халықаралық қатынастарға қатысуға Қазақстан Республикасынан гөрі ешкім онша дайын емес қой деген сұрақ пайда болады. Өзім атап айтар болсам, бұл халықтар мен конфессиялардың достастығы жаhандық қоғамдастық диалогы үшiн үлгi бола алады. Бүгiнгі таңда Қазақстанның мәдениетаралық және дiнаралық диалогтың көмегiмен бейбітшілік пен келісімді қамтамасыз етуге күш жұмсап, жеткен табыстары таңдандырады. Бәрi Қазақстан ыдыраған Кеңес Одағынан мұра боп қалған ядролық қарудан ерiктi түрде бас тартқан кезден басталды. Қатты реакцияға, тiптi халықаралық санкцияларға шыдауға даяр басқа елдер ядролық iрi алпауыт болуға көп күш жұмсауға талпынып жатқанда, жас тәуелсiз Қазақстан бейбітшілік пен қарусыздану жолын - бүгiнгi таңға дейiнгі ядролық қару тарихының қаруды таратпау саласындағы елеулi қадамын таңдады! Астанада өткен бiрнеше халықаралық кездесу мәдениетаралық және дiнаралық диалогқа арналды: Жалпы әлемдiк форум, Саналуандылық арқылы ілгерілеу, сонымен бiрге 2012 жылы

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ

төртiншi мәрте өткен Әлемдiк және дәстүрлi дiндер лидерлерiнің съезі өркениеттер арасындағы диалогтың халықаралық сахнасындағы белестер болып табылады. Авст рия Қазақст ан Ре спубликасының мәдениетаралық және дiнаралық диалогқа салып отырған күш-жiгерін бағалайды және осы мақсатты алға жылжытуға өз үлесін қосады.. Австрияда жақында ғана Сауд Арабиясының Королі Абдалла ибн Абдель Азиз атындағы Халықаралық мәдениетаралық және дiнаралық диалог орталығы (KAICID) ұйымдастырған Өркениеттер альянсының 5-ші Форумы және еуропалық шейхтер мен үлемдер конференциясы сияқты бiрнеше дiнаралық кездесулер болып өттi. Соңғы дүниежүзiлiк соғыстан бiздi бар болғаны 68 жыл бөлiп тұр, осындай қайғылы тарихи тәжiрибені бастан өткере отырып, бүгiн бiз демократияның, адам құқықтары мен заң ұлықтылығының жолын бiрлесе ұстанудың негiзiнде қазiргi қауіп-қатерлерге жауапты әзірледiк. Бұл жауап Бiрiккен Ұлттар Ұйымының iргелi құжаттарында көрсетілген, ортақ игілігiмiз болып табылатын жалпы адами құндылықтарға негiзделген. Австрия мен Қазақстанның күшжiгері надандыққа ұрынуды жеңуге бағытталған. Барлық халықтар және барлық дiнге сенушілер кез-келген экстремизмге, фундаментализмге, нәсiлшiлдiкке және бiр ұлттың басқа бір ұлтан басымдығын танытуға ұмтылуының кез-келген әрекетіне қарсы күресте бiрауызды болуы керек.

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ӘЛЕМ ҚОҒАМДАСТЫҒЫМЕН ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ҚАТЫНАСТАРЫ

47

• ҚАЗАҚСТАННЫҢ ІСКЕР ӘРІПТЕСТЕРІНІҢ ҰСТАНЫМЫ МЕН ПІКІРІ Майкл Мюллер Австрияның Қазақстан Республикасындағы Елшiлiгiнiң сауда атташесi

Австрия мен Қазақстан - бизнес үшiн жаңа драйв

А

станада өтетін Австрия-Қазақстан Iскерлер кеңесi бiрiншi жиналысының қарсаңында Австрия мен Қазақстан арасындағы екi жақты сауда-экономикалық байланыстар және олардың соңғы жетiстiктері туралы ой қозғауға болады. Қазақстан Республикасының Президентi Н.Назарбаев мырзаның 2012 жылдың қазанында Австрияға жасаған сапарының экономикалық қатынастарға және бірқатар перспективалы жобалар бойынша келiссөздердің басталуына үлкен түрткi болғаны сөзсіз. Нақтырақ айтатын болсақ, онда Вице-Премьер Ә.Исекешев пен Австрияның Федералды экономика министрі Р.Миттерленер Жол картасына қол қойып, 2015 жылға дейiнгі мерзімде сомасы 500 миллион еуро болатын басымдықты жобаларды іске асыруға келiскенімен, сондай-ақ Қазақстан Республикасының Сауда-өнеркәсiп палатасы мен Австрияның Федералды экономика палатасы Австрия - Қазақстан Iскерлік кеңесін құрғанымен қоймай, сонымен бірге, бірқатар жеке компаниялар бiрлескен жобалар туралы уағдаласты. Нәтижесінде, сауда және инвестициялық қатынастардың көрсеткiштері екi ел кәсiпкерлерiнің ортақ бастамалары мен күш-жігерін бейнелеп беріп отыр. Екi жақты сауда көлемі 2012 жылы 1,7 миллиард еуроны құрады. Бiрнеше жыл бойы негiзiнен шикi мұнай импортын көбейту есебінен Австрияның Қазақстанмен сауда айналымы жеткiлiксiз болды. 2012 жылы австриялық экспорт 30% ұлғайды және жаңа рекордтық көрсеткiшке жеттi. 2013 жылдың бiрiншi тоқсанындағы деректерге қарағанда бұл оң үрдiс жалғасын табады. Қазақстанға австриялық экспорт дәстүр бойынша әр түрлi технологиялардан, жабдықтар мен техникадан, сондай-ақ фармацевтикалық және қосылған құны жоғары басқа да дайын өнiмдерден тұрады. Австриялық компаниялар Қазақстан экономикасына екi миллиард еуро инвестиция салды. Елімізде 60 австриялық компания, соның iшiнде Австрияның мұнай және газ корпорациясы жұмыс істейді. Себебi бұл халықаралық бизнес, кәсiпорындардың бәрі бірдей талқылау мен рұқсат беруді талап ететiн әр түрлi сауда мәселелерінің туындауын күте отырып, табысқа жетеміз деген үмiтпен келген жоқ. Австриялық бизнес Қазақстан Республикасының ДСҰ-ға қосылуын, сонымен бiрге Еуропалық одақпен тығызырақ ынтымақтасуын тағатсыздана күтiп отыр. Қазақстандық экономиканың үлкен әлеуетін және жасыл экономика, энергия тиiмдiлiгi, жаңғыртылатын энергия

көздерін пайдалану жөніндегі бастамаларды қамтитын 2050 Стратегиясында қойылған өршіл мақсаттарды, сондай-ақ өндіріске және инновацияларға одан әрi инвестициялар салуды, бiлiм беру мен денсаулық сақтауды жақсартуды ескере отырып, мен Австрия мен Қазақстан арасындағы iскерлік қатынастардың т а я уд а ғ ы ж ы л д а рд а т е к ғ а н а кеңейіп, тереңдей беретіндігіне сенемiн. Австрия Қазақстан Ре спубликасының ре сурстарға тәуелдi экономикадан қосылған құны жоғары әртараптандырылған ресурс үнемдейтін экономикаға ойдағыдай өтуіне толық септігін тигізе алады. Австрияның жұмыс үдерiсінің мақсатын және брендингті жоспарлаудағы ерекше тәжiрибесi ескеріле отырып, Қазақстанда туризм саласындағы iрi жобалардың дамытылуы ынтымақтастықтың тағы бір табиғи бағыты болып табылады.

48

Астанада ЭКСПО-2017 және Алматыда 2017 жылғы Қысқы универсиаданың өткізілуі екi тараптан да оларды іске асыру үшiн өз ісіне берiлген кәсiпкерлер керек болып отырған Австрия мен Қазақстан арасында экономикалық ынтымақ-

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ

тастық үшiн жаңа мүмкiндiктер ашады. Iскерлік кеңестің алдағы бірінші жиналысы, сонымен бiрге биылға жоспарланған бiрлескен Комиссияның бесiншi сессиясы мүдделi адамдарды жинауға және олардың назарын жұмылдыруға көмектеседi.

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ӘЛЕМ ҚОҒАМДАСТЫҒЫМЕН ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ҚАТЫНАСТАРЫ •

49

АВСТРИЯДАҒЫ ҚАЗАҚСТАНДЫҚ ДИАСПОРА ҚАТАРЫНДАҒЫЛАРДЫҢ ҰСТАНЫМЫ МЕН ПІКІРІ

Нәзира Виммер Австрияда тұратын қазақстандық отандасымыз

Австрия – бірегей ел

М

аған шетсіз де шексіз далалары мен көк аспанмен таласқан таулары, сирек кездесетiн жануарлары мен өсімдіктері, жайдары да қонақжай адамдары, батырлары, ақын-жыршылары, суретшiлері мен сазгерлері бар елде, Қазақстанда туып-өсу бақыты бұйырды. Алайда маған мұндай бақыт екi мәрте қонып отыр, өйткенi тағдырдың жазуымен Еуропаның мәдени, туристiк және саяси орталығы – Австрия менің екiншi үйіме айналды. Украина, Иордания, Бельгия, Австрия... ата-анамның жайлы ұясынан ұшып шығып, өзімнің дербес ересек жолымды бастағаныма міне 13 жыл өтіп кетіпті. Менi Австриямен тек кәсiби қызметім ғана емес, сонымен қатар отбасылық жайым – жұбайым Кристиан мен Эстэль Нүрия есімді алтын қызымыз байланыстырып отыр. Қос мәдениет пен қос елдiң арасында өмiр сүріп, жұмыс iстей отырып, көбінесе Қазақстанның Австриядағы және Австрияның Қазақстандағы «жеке елшiсінiң» рөлін атқаруыма тура келеді. Қазақстанда Австрияның қайда орналасқанын түсіндірудің керегі жоқ, кейде оның Австралия мен кенгуру емес, Моцартқа, Штраус, Вена, вальс, глювайн, Альпі және тау шаңғысы спортына қатысы бар ел екенін айтып жатасың. Қазақстан бүгiнгі таңда әсiресе туристiк тұрғыда австриялықтардың шынайы қызығушылығын тудырып отыр. Көпті көрген, тіс қаққан австриялық адам картада Қазақстанның нақты қай жерде орналасқанын білмей, жиi сасқалақтайды, ал оның ауданын (Қазақстан Австриядан шамамен 33 есе үлкен) білгенде, таң қалғаннан көздері шарасынан шығады. Тауларымыз, ұлттық бақтарымыз, көлдеріміз, қар қабыландарымыз, киіктеріміз, бүркiтпен аң аулау, балық аулау, алтын адам, Жiбек жолы, мешiттер мен шiркеулер, домбыра мен киiз үйіміз, бесбармақ және республикамыздың тарихы мен ең басты жетістіктері – халқы мен салт-дәстүрлерi жайлы мақтанышпен сөз ете отырып, олардың көпшілігінің бойында бiздiң тамаша елiмiзге барып келуге деген зор тiлектің пайда болатынын байқайсың. Соңғы жылдары мәдени, туристiк және бизнес шаралардың өткiзiлуінің, бейне роликтердің ойнатылуының және баспа өнiмдерiнің таратылуының арқасында Қазақстан туралы мағлұмат алудың едәуiр жақсарғанын айтып кеткеніміз жөн. 2010 жылғы Қазақстанның ЕЫҚҰ-ға төрағалығы, одан кейінгі Астанада өткен ЕЫҚҰ Саммиті, алдағы ЭКСПО 2017 сынды саяси оқиғалар австриялық баспасөзде кеңінен жарияланды. Менiңше, туристiк сектор Қазақстан мен Австрия арасындағы өзара ынтымақтастықтың перспективалы бағыты болып табылады. Қазақстанда көптеген қызықты туристiк

жобалар жасалып, енгiзілуде, ал Австрияның бұл саладағы тәжiрибесі мен ноухауы көп. Соңғысы үшiн туризм мемлекеттiң экономикасында басты рөл атқарады. Мұнда барлық туристiк жерлерге оңай жетуге болады. Картада тiптi ең кiшкентай, болмашы заттар белгіленіп, жол көрсеткiштерде әлемнің көптеген тiлдерiнде көрсетiлген. Мысалы, Баденнен қашық емес жердегі жеке иелiктегі жүзім алаңдары көркем сұлулығымен таң қалдырады, сол жерлердің өздерінде де қоғамдық жаяу серуендер үшiн әр түрлi жолдар таңбаланған және бәрi тегiн, таза әрі ұқыпты. Сол жерлерде серуеннен кейiн жергiлiктi жас шараптан жағымды ләззат алуға және кәдімгі австриялық тағамның дәмін татып көруге болатын хойригерлер (шарап таверналары) туралы ақпараты бар тақташалар ілініп тұр. Мен Қазақстанда, әсiресе провинцияларда қоғамдық көлігі дамыған, 3 жұлдызды жақсы қонақүйлерi, шет

50

тiлдерiнде сөйлейтін сауатты гидтері бар, орта тап үшiн туризмді дамыту керек деп ойлаймын. Мұнда Венада, жалпы Австрияда бiздiң музыканттарымыз бен суретшiлерімізді жиiрек көргіміз келедi. Таяуда Құрманғазы атындағы академиялық халық аспаптары оркестрi келіп,

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ

ерен табысқа кенелді. Дәстүрлi қазақ және классикалық еуропалық композициялардың шебер орындалуы ешкiмді енжар қалдырмады. Иә, мұндай концерттен кейiн жiгерленіп шығып, сүйiктi күйді әндете отырып, бұл менiң елiм, менiң Қазақстаным деп ойлайсың!

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ӘЛЕМ ҚОҒАМДАСТЫҒЫМЕН ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ҚАТЫНАСТАРЫ

51

• ҚАЗАҚСТАН және АВСТРИЯ: цифрлар мен фактілер

Анықтама: Қазақстан Республикасы мен Австрия Республикасы арасындағы дипломатиялық қатынастардың негізі 1992 жылдың 19 ақпанында қаланған. Қазақстан Республикасының Австрия Республикасындағы Елшiлiгi 1995 жылы ашылған. Қ.Әбдiрахманов 2011 ж. 24 наурызынан бері Қазақстан Республикасының Австрия Республикасындағы Төтенше және Өкілетті Елшісі - Қазақстан Республикасының Венадағы халықаралық ұйымдар жанындағы Тұрақты өкiлi болып келедi. Австрияның Қазақстан Республикасындағы Құрметтi консулдығы 2002 жылдың қарашасында ашылған. Г.Небель 2003 жылдан бері Қазақстанның Құрметтi консулы болып келедi. Австрия Республикасының Астанадағы Елшiлiгi 2007 жылдың қыркүйегінде ашылған. В.Баняй 2012 ж. 28 тамызынан бері Австрия Республикасының Қазақстан Республикасындағы Төтенше және Өкілетті Елшісі болып келедi.

• Күллі осы жылдардың ішінде австриялық бағыт Қазақстан Республикасының Еуропадағы сыртқы саяси басымдықтарының бірі болды және болып қала береді, сол сияқты Австрия үшiн қазақстандық бағыт Орталық Азиядағы маңызды бағыт болып табылады. Екі жақты қатынастарды нығайту мәселелері «Еуропаға жол» мемлекеттік бағдарламасының қабылдануына және іске асырылуына орай ерекше өзектілікке ие болды. ҚР Президенті Н.Ә.Назарбаев Австрияға ресми сапармен (1993, 2000, 2004, 2012 жж.) 4 мәрте барып қайтты. Федералды канцлер Ф.Враницкий (1991, 1993 жж.) мен Австрияның Федералдық президентi Х.Фишер (2010 ж. желтоқсанында) Қазақстанға келіп қайтты.

• Австрия қазiргi уақытта, ең алдымен, Қазақстанның экономикалық әріптесi болып табылады және бiздiң елiміз Қазақстан-Австрия қатынастарының ең маңызды құрамдас бөлігінің дамуына ерекше көңіл бөліп отыр. 2012 ж. қорытындысы бойынша ЕО мемлекеттері арасында (Италия, Нидерланд, Франциядан кейін) 4-ші орын алған Австрия Қазақстанның жетекші сауда әріптесі, ал Қазақстан Австрияның ТМД елдері арасында (Ресей мен Украинадан кейін) көлемі жөнінен 3-ші сауда әріптесі болып табылады. Өзара сауда көлемі 2012 ж. 5,224 млрд. АҚШ долл. (өзара сауда көлемі 2013 ж. қаңтар-наурызында 960,7 млн долл.) құрады. Сауда-экономикалық ынтымақтастық жөніндегі Қазақстан-Австрия үкіметаралық комиссиясының (ҮАК) және көлiк, гидроэнергетика мен денсаулық сақтау салаларындағы инфрақұрылымдық жобаларды дамыту жөніндегі жұмыс топтарының қызметі іскерлiк ынтымақтастықты дамытуда маңызды рөл атқарады.

• 1992 ж. қол қойылған Ынтымақтастық туралы меморандум мәдени және гуманитарлық саладағы ынтымақтастыққа арқау болып отыр. 1997 жылы Алматы қаласында Қазақ мемлекеттiк халықаралық қатынастар және әлем тiлдерi университетiнде төрт мың данадан аса кітабы бар мамандандырылған «Австриялық кiтапхана» ашылды. Қазiргi уақытта Австрияның мәртебелi оқу орындарының бiрі - Вена дипломатиялық академиясында ҚР СIМ қызметкерлерi мен ҚР Президенті жанындағы Мемлекеттік басқару академиясының магистранттары жыл сайын оқып қайтады. Вена бiрiккен институтында қазақстандық мамандарға арналған нарықтық экономика, маркетинг және банк iсi мәселелері бойынша семинарлар, оқыту курстары мен тағылымдамалар жүйелi негiзде ұйымдастырылуда. Мәдени-гуманитарлық ынтымақтастық аясында 2013 ж. Қазақстанның Австриядағы

52

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ

Мәдениет күндерiн және 2014 ж. Австрияның Қазақстандағы Мәдениет күндерiн өткізудi қоса алғанда мәдениет пен өнер саласында әр түрлi көрмелер, симпозиумдар, таныстырылымдар, семинарлар мен конференциялар өткiзiліп жатыр. «Алтын қақпа» Қазақстан-Австрия журналы 2008 ж. мамырынан бері жылына екі мәрте немiс, қазақ және орыс тiлдерiнде шығып келеді. 2009 ж. 20 қазанында ҚР Президенті Н.Назарбаевтың «Қазақстандық жолы» («Kasachstan Weg») кiтабының алғашқы австриялық нұсқасы басып шығарылды.

53

Қазақстан Республикасының Австрия Республикасындағы Елшілігінің қызметі туралы Ф О Т О С Е С С И Я

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ

54

Қазақстан Республикасы (ҚР) мен Австрия Республикасының (АР) Президенттері Н.Назарбаев пен Х.Фишердің Венада кездесуі

ҚР мен АР Президенттері Н.Назарбаев пен Х.Фишердің Венадағы инвестициялық көрмені аралап көруі

Хофбургте (Австрия) ҚР Президенті Н.Назарбаевтың «Қазақстан жолы» кітабының таныстырылымы

Венада өткен ҚР – АР үкіметаралық Комиссиясы отырысына қатысушылары

АР Вице-канцлері - Еуропалық және халықаралық істер министрі М.Шпинделеггер Қазақстан Республикасының ЕҚҰЫ-ға төрағалық ету рәсімінің ашылуында

БҰҰ Вена бөлімшесінде өткен ядролық қаруды таратпау жөніндегі фотокөрме

55

ООН БҰҰ Бас хатшысы Пан Ги Муннің ЕЫҚҰ тұрақты Кеңесінде сөйлеген сөзі

ҚР Парламенті Сенатының Төрағасы Қ.Мәмидің Венада Австрия-Қазақстан Қоғамы белсенділерімен кездесуі

Венада өткен Еуропа мен Орталық Азияға арналған Дүниежүзілік Экономикалық форумы

Вена Дипломатиялық Академиясындағы ҚР мен АР арасында дипломатиялық қатынастардың орнағанына 20 жыл толуына арналған салтанатты жиын

Ұлы Отан соғысының ардагерлері

Венада Қазақстан киносының күндерінің ашылуы

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ

56

Венада өткен Қазақстан Республикасы (ҚР) тәуелсіздік күнінде өнер шеберлерінің концерті

Қазақстан студенттерінің Вена Дипломатиялық Академиясында өнер көрсетуі

ҚР Вена Резиденциясындағы Саз салоны

Вена Кунстлерхауста Ерболат Төлепбай көрмесінің ашылуы

Сымбат сән академиясы мен Сазген оркестрі Венада

ҚР елшілігінің футболдан құрама командасы

57

Венада өткен күллі әлемге әйгілі альпинистер М.Жұмаев және В.Пивцовпен және Г.Кальтенбруннермен кездесуі

Хофбургте өткен Астана веложасағының таныстырылымы

Вена Концертхауста өткен өнер шеберлерінің Гала - концерті

Венада өткен БҰҰ Қайырымдылық базары

Австрияның Қазақстан туралы пошталық маркалары

Венадағы Қазақстан туралы кітаптары

58

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ

ІІІ. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ШАРТТАРЫ

• 2011 жылғы 19 желтоқсанда қол қойылған Кеден одағының шекарасы

арқылы қолма-қол ақша қаражатын және (немесе) ақша құралдарын өткізу кезінде қылмыстық жолмен алынған кірістерді заңдастыруға (жылыстатуға) және лаңкестікті қаржыландыруға қарсы іс-қимыл туралы шарт.

(20. 02. 2013 күшіне енді)

• 2007 жылғы 11 маусымда қол Братислава қаласында қол қойылған Қазақстан Республикасының Үкіметі мен Словакия Республикасының Үкіметі арасындағы Экономикалық және ғылыми-техникалық ынтымақтастық туралы келісім.

(07. 03. 2013 күшіне енді) • 2007 жылғы 27 қыркүйекте Бразилияда жасалған Қазақстан Республикасының

Үкіметі мен Бразилия Федеративтік Республикасының Үкіметі арасындағы Саудаэкономикалық ынтымақтастық туралы келісім.

(25. 03. 2013 күшіне енді)

• 2000 жылғы 19 мамырдағы Қазақстан Республикасының Үкіметі мен Украина

Министрлер Кабинетінің арасындағы азаматтардың өзара сапарлары туралы келісімге өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы хаттама.

(04. 04. 2013 күшіне енді)

• 2011 жылғы 19 желтоқсанда Мәскеу қаласында жасалған 2000 жылғы 21

мамырдағы Кедендік транзиттің кедендік рәсіміне сәйкес тасымалданатын тауарларға қатысты кедендік баждарды, салықтарды төлеуді қамтамасыз етуді ұсынудың кейбір мәселелері, кедендік баждарды, салықтарды өндіріп алудың ерекшеліктері және осындай тауарларға қатысты өндіріп алынған сомаларды аудару тәртібі туралы келісімге өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы хаттама.

(04. 04. 2013 күшіне енді)

• 2012 жылғы 10 қыркүйекте Астана қаласында қол қойылған Қазақстан

Республикасының Үкіметі мен Въетнам Социалистік Республикасының Үкіметі арасындағы Өсімдіктер карантині және оларды қорғау саласындағы ынтымақтастық туралы келісім.

(05. 04. 2013 күшіне енді)

• 2011 жылғы 22 маусымда Мәскеу қаласында жасалған Еуразиялық экономикалық

қоғамдастық шеңберінде Кеден одағына мүше мемлекеттердің кеден қызметтері өкілдіктерінің қызметі мәселелері бойынша кеден істеріндегі ынтымақтастық және өзара көмек туралы келісім.

(08. 04. 2013 күшіне енді)

59

ІV. КОНСУЛДЫҚ ҚЫЗМЕТ Асқар Шоқыбаев Қазақстан Республикасының БАӘ-дегі (Дубай) Бас консулы

Қазақстан Республикасы консулдық қызметінің БАӘ-мен сауда-экономикалық байланыстарды дамытудағы рөлi

Қ

азақстан – Әмірліктер қатынастары жиырма жылдық кезеңде үлгілі қырынан танылып, өз орнын қарқынды әрі жемiстi өзара тиiмдi ынтымақтастықтың мысалы ретiнде барынша әдiл де заңды түрде көрсетіп отыр. Екi елдің көшбасшылары – Қазақстан Президенті Нұрсұлтан Назарбаев пен БАӘ Президенті Шейх Халифа бен Зайед Әл-Нахайан арасындағы жылы достық қатынасқа негiзделген саяси диалог мейлінше жоғары деңгейде дамып келедi. Елдеріміздің арасында белсендi инвестициялық және сауда-экономикалық ынтымақтастық жолға қойылған, бiрқатар бiрлескен iрi жобалар оның айқын мысалы болып табылады. Мәдени-гуманитарлық байланыстар, ғылым мен бiлiм саласындағы қатынастар үдемелелі түрде өрбуде. Әрине, бұл екi елдiң елшiлiктерінің тер төккен еңбегінiң нәтижесi. Бұл тұрғыда соңғы жылдары әлемнiң ең қуатты сауда-экономикалық, қаржылық, инвестициялық, туристiк мегаполистерінің бiрiне айналған Дубай ерекше назарға iлігіп отыр. Бүгiнгі таңда iс жүзiнде әлемнiң барлық елдерi осы Әмірліктегі өз қатынастарын кеңейтуге ұмтылуда. Осыған орай Қазақстан Республикасының Дубайдағы Бас консулдығы бір жыл бойы Әмірліктің маңызды қаржы және сауда институттарының, сонымен бiрге ең iрi Еркiн Экономикалық Аймақтары мен логистикалық орталықтарының басшыларымен байланыс орнату жөнінде жоспарлы жұмыс жүргізді. Біз кездесулер барысында Әмірлік әріптестеріміздің назарына қазiргi Қазақстан, оның инвестициялық, саудаэкономикалық және туристiк әлеуеті туралы толық ақпаратты жеткiздiк. Осы жұмыстардың бәрінің белгiлi бір нәтижелерге жеткiзгені қуанышты жәйт, олардың бiрiне Дубайдың «DubaiExports» Экспортты дамыту агенттiгінің атқарушы директоры Саид Әл-Ауади басқарған делегациясының Қазақстанға сапарын жатқызуға болады. Делегацияның құрамына БАӘ-нің рекреация және туризм, бiлiм, қаржылық қызмет көрсету, құрылыс, инжиниринг, консалтинг, кондитерлiк өнiмдер, өрттен қорғау, күзету сервисi, техникалық өндiрiс сияқты экономиканың тағы басқа салаларын қамтитын ең iрi компаниялары кiрдi. Әмірліктер делегациясы сапар барысында Қазақстан Республикасы Премьер-министрінің орынбасары - Индустрия және жаңа технологиялар министрі Әсет Исекешевпен, Қазақстан Республикасы Қаржы министрлiгiнің, Қазақстан Республикасы Экономика және сауда министрлiгiнің, Қазақстан Республикасы Сауда-өнеркәсiп палатасының, Қазақстан Респу-

бликасы Ұлттық банкінің, «Kaznex Invest» Экспорт және инвестициялар жөніндегі ұлттық агенттiгінің басшыларымен, сондай-ақ Алматы қаласы Еркiн экономикалық аймағының Бас директорымен екi жақты кездесулер өткізді. Бас консулдық Дубайдың Сауда палатасымен бiрге ұйымдастырған, былтыр қыркүйек айында өткен «Қазақстан туралы брифинг» Қазақстан-Әмірліктер бизнес-форумы өте маңызды әрі қызықты іс-шара болып табылады. Осы іс-шараға Әмірліктер мен қазақстандық әр түрлi компаниялардың 100 шақты өкiлі қатысты, ал оның негiзгi міндетi Қазақст анның инве стициялық мүмкiндiктерiмен таныстыру және Дубаймен сауда-экономикалық қатынастарды кеңейту болды. Форумда сөз сөйлеген Дубай бизнесмендері Қазақстан БАӘ-

60

нің Орталық Азия аймағындағы маңызды да сенiмдi әріптесі болып табылады деген ортақ пiкiр білдірді, бұл тұтастай бір компаниялардың Қазақстандағы инвестициялық қызметіне нақты қызығушылық тудырғанын атап өту керек. Құрамына ҚР СӨП, «KaznexInvest» агенттiгi мен басқа да iрi компаниялардың басшылары кiрген қазақстандық делегация Дубайға жасаған жауап сапарының шеңберiнде Әмірліктердің негiзгi өнеркәсiптiк және логистикалық нысандарына, сонымен бiрге осы өңірдегі ең iрi «Джебель Әли» ЕЭА-на барып қайтты. Дубай Сауда палатасы делегациясының ү.ж. 2-4 маусымында Астанаға және Алматыға жасаған сапарын Қазақстан Республикасы мен БАӘ арасындағы сауда-экономикалық ынтымақтастықты дамыту аясындағы маңызды оқиғалардың қатарына жатқызуға болады. Делегацияның құрамына Дубай бизнесiнің «тарландары» – «Әл-Гурейр групп», «Аббаси групп», «Әл-Фардан групп» сияқты ең iрi компаниялардың басшылары, «Джебель Әли» ЕЭА және бірқатар инвестициялық компаниялардың басшылары кiрді. Делегация сапар барысында ҚР ПремьерМинистрінің орынбасары Қайрат Келімбетовпен, ҚР Премьер-Министрінің орынбасары – Индустрия және жаңа технологиялар министрі Әсет Исекешевпен, ҚР Ауыл шаруашылығы министрi Асылжан Мамытбековпен, сондай-ақ «Астана – EXPO – 2017» ҰК АҚ басшыларымен кездестi. Әмірліктер делегациясы өз сапарының шеңберiнде «Астана - жаңа қала» ЕЭА-на барып, экономикалық аймақтың жұмысымен танысты. Дубай Сауда палатасының Төрағасы Абдулрахман Сайф Әл Гурейр бүгiнгі таңда әлемдегі ең

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ

ірі және тез өсіп келе жатқан еркiн экономикалық аймақтардың бiрi болып табылатын Дубайдың «Джебель Әли» ЕЭА-сымен тығыз жұмыс iстеуді ұсынды. Алматыда ү.ж. 4 маусымында «Дубайдан ТМД-ға» Қазақстан - Әмірліктер бизнес-форумы өттi, бұл екі елдiң әрiптестiгін нығайтуға және өзара әрекеттесу өрісін кеңейтуге мүмкiндiк бердi. Форумға қатысушылар бірқатар жаңа iрi инвестициялық жобаларды талқылады, олардың арасында «Қорғас» шекара маңы ынтымақтастығы халықаралық орталығын дамыту және оның базасында iрi логистикалық орталықты құру бар. Сол күні екi елдiң жетекшi компаниялары өкiлдерiнің қатысуымен кеңейтілген Қазақстан және БАӘ Iскерлік кеңесi болып өтті. Қазақстан тарабынан iрi компаниялардың 70 -тен аса өкiлі қатысты. Бас консулдықтың консулдық округіне кiретін басқа да Әмірліктердің сауда-экономикалық ынтымақтастықты дамытудағы әлеуеті зор екенін атап өткен жөн. Мысалы, бiздiң шет елдік мекемемiз Аджман Әмірлігі ЕЭА басшыларымен тұрақты байланыс жасап отырады, оның басшылары Қазақстанға әлденеше рет келіп қайтты және қазақстандық әріптестермен бiрқатар кездесулер өткiздi. Үлкен порттары, жоғары дамыған Еркiн Экономикалық Аймақтары және бизнестi дамытуға барлық қажеттi инфрақұрылымы бар Фуджейра және Рас Әл-Хейма Әмірліктерімен байланыстарды жолға қою да қызықты болмақ. Жалпы, Әмірліктердің Қазақстанға жылы қарайтынын, бiздiң елімізбен толыққанды өзара тиiмдi сауда-экономикалық және инвестициялық ынтымақтастық орнатуға мүдделі екенін ерекше айтып кетуіміз керек.

ЕКІ ЖАҚТЫ ЖӘНЕ КӨП ЖАҚТЫ ЫНТЫМАҚТАСТЫҚ

61

Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрлігі консулдық қызметіне ағымдағы шолу Еуропа және Америка елдері • 2013 жылғы 27 наурызда Еуропалық Одақтың Қазақстан Республикасындағы өкілдігінің шақыруымен Консулдық қызмет департаменті басшылығының Қазақстанда тіркелген ЕО-ға мүше мемлекеттер елшіліктерінің консулдарымен кезекті кездесуі болып өтті. Кездесудің күн тәртібіне ҚР визаларын берудің жаңа ережесі, Қазақстан мен Еуропалық Одақ арасындағы визалық режимді жеңілдету, ЕО азаматтарының Қазақстанға келу ережесін бұзуы және оларды жазалаудың алдын алу шаралары туралы мәселелер кірді.

• Есепті мерзімде Консулдық қызмет департаменті басшылығының Латвия Республикасының Қазақстандағы Елшілігімен кездесуі өтті. Кездесу барысында екі жақты консулдық мәселелер мен визалық саясат кеңінен талқыланды.

• 2013 жылғы 18 сәуірде Қазақстан Республикасының Үкіметі мен Финляндия Республикасының Үкіметі арасындағы дипломатиялық паспорттардың иелерін визалық талаптардан өзара босату туралы ноталармен алмасу нысанындағы келісімге қол қойылды.

• Көрсетілген мерзімде Қазақстан Республикасының Испания Корольдігінің Аликанте қаласындағы Құрметті консулы лауазымына Хуан Франциско Коронатти мырза тағайындалды.

• Ү.ж. наурыз – сәуір айлары кезеңінде Қазақстан Республикасының Германия Федеративтік Республикасындағы (Бремен қаласы) Құрметті консулы Манфред Фукстың және Қазақстан Республикасының Дания Корольдігіндегі Құрметті консулы Лиф Педерсеннің консулдық патенттерінің мерзімдері ұзартылды.

• Ү.ж. 7 наурызда Латвия Республикасының Орал қаласындағы Құрметті консулы Анис Карисович Истелюевке Қазақстан Республикасының Сыртқы істер министрлігімен рәсімделген экзекватура тапсырылды.

ТМД елдері • 2013 жылғы 23 қаңтарда ҚР Парламенті Мәжілісі және 31 қаңтарда ҚР Парламенті Сенаты «2000 жылғы 19 мамырдағы ҚР Үкіметі мен Украина Министрлер Кабинеті арасындағы азаматтардың өзара сапарлары туралы келісімге өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы хаттаманы ратификациялау туралы» ҚР Заңының жобасын мақұлдады. 2013 жылдың 18 ақпанындағы ҚР Президенті Н.Назарбаев аталған Заңға қол қойды және ол 2013 жылғы 4 сәуірде күшіне енді.

• Ү.ж. 1 сәуірде Бішкек қаласында (Қырғыз Республикасы) Қазақстан Республикасы мен Қырғыз Республикасы арасындағы кезекті консулдық консультациялар өтті. Аталған консультациялардың күн тәртібіне енгізілген консулдық саладағы бірқатар маңызды сұрақтар, атап айтқанда, екіжақты келісімдердің орындалуы, мемлекеттік шекараны кесіп өту, еңбек көші-қоны, екі елдің азаматтарының құқықтары мен мүдделерін қорғау туралы және тағы басқа өзекті консулдық мәселелер көтерілді. Осы шара барысында ҚР Салық кодексіне енгізілген өзгерістерге сәйкес шетел азаматта-

62

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ

рына қойылған жаңа талаптарға қатысты мәселелер, сондай-ақ, Құрметті консул институты және болу мемлекетіндегі оның мәртебесі талқыланды. Консультациялар нәтижесінде қол жеткізілген уағдаластықтар бойынша Хаттамаға қол қойылды.

Таяу Шығыс, Азия және Африка елдері • Ү.ж. 23 сәуірде Пекин қаласында (ҚХР) қытай тарабының бастамасымен Қазақстан Республикасы мен Қытай Халық Республикасы арасындағы кезекті консулдық консультациялар өтті. Аталған консультацияларға қатысқан делегациялардың қазақстандық тарабын - Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрлігінің Консулдық қызмет департаментінің директоры Ырысқали Дәуренбек, ал қытай тарабын – Қытай Халық Республикасы Сыртқы істер министрлігінің Консулдық қызмет департаментінің Бас директоры Хуан Пин басқарды. Аталмыш шара барысында консулдық қатынастарға байланысты өзекті мәселелер, соның ішінде ҚР азаматтарына қытай визаларын рәсімдеудің қүрделенуі, екі ел азаматтарының құқықтары мен мүдделерін қорғау, сондай-ақ екі елдің аумағында қылмыстық жазаны өтеуші азаматтар туралы мәселелер көтерілді. Сонымен қатар, Үрімшіде орналасқан Паспорттықвизалық қызметке консулдық мекеме мәртебесін беру мәселесі де талқыланды Кездесу барысында Қытай тарабы екі елдің арасында құрылып жатқан екіжақты саяси және экономикалық қатынастарға өте жоғары баға берді. Консультациялар өзара түсіністік пен достық сипатында өтті.

• Ү.ж. 7 наурызында Қазақстан Республикасының Ливан Республикасындағы Құрметті консулы Юсуф Афиф Канаанның консулдық патенті 2015 жылғы 7 наурызға дейін ұзартылды.\ • Ү.ж. наурыз-сәуір айлары кезеңінде Қазақстан Республикасының Сирия Араб Республикасындағы Құрметті консулы Саеб Нахастың консулдық патенті 2013 жылғы 31 желтоқсанға дейін ұзартылды.

63

V. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ДИПЛОМАТИЯCЫНЫҢ ТАРИХЫНАН • ДИПЛОМАТ-ТҰЛҒА

Рәпіл Жошыбаев туралы

Қ

азіргі жағдайларда ел басшыларының нұсқаулары ғана емес, сондай-ақ әр түрлi лауазымдағы шенеунiктердiң оларды ақылмен және бастамашыл жігермен орындауы мемлекетіміздiң саяси және әлеуметтiк-экономикалық дамуының қозғаушы факторларының бiрi болып табылады. Бұл ретте, соңғыларының мемлекеттiк құрылыста алатын орнын анықтау елдiң тарихи даму бейнесін қайта жасаудың маңызды бiр бөлiгi болып табылады. Олардың бірі Ленинград қаржы-экономикалық институтының тағылымдамадан өтуші-зерттеушісінен ҚР Сыртқы істер министрінiң бірінші орынбасарына дейiнгі жолын өткен мемлекеттiк қайраткер, дипломат, «ЭКСПО – 2017» Халықаралық мамандандырылған көрмесінiң Комиссары Рәпіл Жошыбаев. Қ.-Ж. Тоқаев, Қ. Саудабаев, М. Тәжин, Е. Қазыханов, Е. Ыдырысов секілді министрлермен қоян-қолтық жұмыс істей отырып, Рәпіл Сейітханұлы, ең алдымен, өз еңбегінiң тиiмдi нәтижелерiмен ерекшеленедi. Еліміздің өміріндегі АӨСШК және ЕҚЫҰға төрағалық ету сияқты атаулы оқиғаларды ұйымдастыру мен өткізуге қосқан оның үлесі осыны айғақтайды. Р.Жошыбаевтың қазақстандық саясаттың рухани-гуманитарлық саладағы өзекті іс-шарасы – осымен бесінші мәрте өткізілетін және көкейтесті рухани мәселелер төңірегінде беделді халықаралық сұхбат алаңына айналған Әлемдік және дәстүрлі діндер лидерлерінің съезін өткізудегі тәжірибесі ерекше назарға ілігерлік. Сыртқы экономикалық саясатты іске асыру міндеті жүктелген басшылардың бірі ретінде Рәпіл Сейітханұлы экономикалық дипломатияны дамыту, жыл сайынғы Астана экономикалық форумына дайындалу мен оны өткізу мәселелерімен, еліміздің беделді халықаралық экономикалық ұйымдарға және с аммиттерге қатысуын қамтамасыз етумен тікелей айналысады. Р. Жошыбаев экономикалық, сауда, ғылымитехникалық, мәдени байланыстар мен туризмді кеңейту жолында сыртқы саяси ведомствоның консулдық қызметі жүйесін дамыту мен одан әрі жетілдіруді өз қызметінің аса маңызды бағыты ретінде белгілеп отыр. Ең алдымен, адам факто-

Анықтама: Р.С. Жошыбаев Қырғыз мемлекеттiк университетiн, Санкт-Петербург экономика және қаржы университетiн тәмамдаған. І сыныпты Төтенше және Өкiлеттi Елшi дипломатиялық дәрежесі бар. Экономикалық ғылымдар докторы. Үйленген, үш баласы бар.

• 1985 жылдан бері ғылыми жұмыста болды.

• 1993 жылдан бері ҚР СІМ Халықаралық экономикалық қатынастар басқармасының ІІІ, содан соң ІІ хатшысы болып істеді.

• 1996 жылдан бастап ҚР СІМ ТМД Департаменті бөлiмінің бастығы болды.

• 1998 жылдан – Қазақстан Республикасының Балтық елдерiндегi Елшiлiгiнiң І хатшысы, Кеңесшiсi.

• 2000 жылдың тамызынан – Қазақстан Республикасы Президентi Протокол қызметi Жетекшісінiң орынбасары.

• 2004 жылдың қазанынан бері – Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрінiң орынбасары.

• 2007 жылдың қазанынан Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрлiгінiң Жауапты хатшысы.

• 2013 жылдың мамырдан бері осы уақытқа дейiн Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрінiң бірінші орынбасары.

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ

64

рымен байланысты болғандықтан, бұл жұмыстың іс жүзінде ең мазасыз бөлігі деп пайымдауға болады. Басқаша айтқанда, әр консулдық мәселе нақты адамның: Қазақстан Республикасы (ҚР) азаматының, шетелдік турист және бизнесменнің проблемасын қамтиды. Осыны ескере отырып, Рәпіл Сейітханұлы консулдық қатынастардың құқықтық базасын, еліміздің визалық саясатын жетілдіруге, ҚР жеке және заңды тұлғаларының құқықтары мен мүдделерін толыққанды қорғау үшін консулдық қатынасуды кеңейтуге ұдайы қол жеткізіп келеді. Қ а з а қ с т а н н ы ң ко н с ул д ы қ қ ы з м е т і Р.Жошыбаевтың басшылығымен Қазақстан Республикасының Президентi Н.Ә.Назарбаев бе к і т ке н « Е ур о п а ғ а жол » Ме м л е ке т т і к бағдарламасын іске асыру үшін визалық режимді оңайлату туралы тиісті ұсыныстарды үнемі енгізіп келеді. О л ке л і с с ө з д е р ү д е р і с і н б а с қ а р уд ы жалғастыруда, оның нәтижесінде Қазақстан Республикасының дипломатиялық паспорттары бар азаматтарының визаларсыз әлемнің 41 еліне, қызметтік паспорттар иелерінің әлемнің 32 еліне, ал ұлттық паспорттарымен әлемнің 15 еліне барып, кете алатыны және сол елдерде бола алатыны туралы уағдаластықтарға қол жеткізілді. Қазақстан Республикасының Президентi Нұрсұлтан Назарбаевтың көп векторлы саясатын және оның «Қазақстан - 2050» стратегиясының іске асырылуын, сонымен қатар, Қазақстан Республикасының бейбіт дамуы мен қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету үшiн сыртқы саяси құралдарды барынша пайдалануды белсенді түрде жақтай отырып, ол егеменді Қазақстанның құрылысы ісіне өзінің елеулi үлесін қосып отыр. Анықтама үшін: Р.С. Жошыбаев II дәрежелі «Достық» (2006 ж.), «Парасат» ордендерімен (2011 ж.) марапатталған, ҚР Президентiнің (2001, 2003, 2007, 2010, 2012 жж.) және ҚР ПА Жетекшiсінің (2004 ж.) алғысхаттарымен атап өтілген. Литва ауыл шаруашылық министрлiгінiң «Бизнестi дамытуға қосқан үлесі үшін» медалі және «Астананың 10 жылдығы» (2008 ж.), «Қазақстан Республикасының тәуелсіздігіне 20 жыл» (2011 ж.), «Қазақстан Республикасының Қарулы Күштеріне 20 жыл» (2012 ж.), «АӨСШК шақыру туралы бастамаға 20 жыл» (2012 ж.), «ҚР дипломатиялық қызметіне 20 жыл» естелік медалі сияқты бірқатар мерейтойлық медальдары бар.

Р.Жошыбаевтың ұйымдастырушылық және кәсіби әлеуеті Қазақстанның Астанада 2017 жылы ЭКСПО Халықаралық мамандандырылған көрмесін өткізу құқығы үшін конкурста жеткен жеңісін қамтамасыз еткен Ұлттық үйлестіруші ретінде ерекше айқын танылды. Халықаралық көрмелер бюросына (ХКБ) мүше болған салыстырмалы түрде қысқа мерзімнің ішінде (1997 жылдан бастап) Қазақстанның беделді әлемдік көрмелерге қатысып, жинақтаған тәжiрибесi қомақты. Мәселен, Ганноверде (Германия, 2005 ж.) және Шанхайда (Қытай, 2010 ж.) өткен ЭКСПО көрмелерінде қазақстандық павильондар ойдағыдай өтіп, келушілерге зор әсер қалдырды. Қазақстандық павильон қола наградаға ие болған, 2008 жылы Сарагосада (Испания) өткен халықаралық көрмеде Қазақстан Республикасының Президентi Нұрсұлтан Назарбаев Қазақстан Республикасының елордасы - Астанада осындай іс-шараны өткізу жөнінде өз ойын ұсынды. Ал 2011 жылдың 10 маусымында Парижде Халықаралық көрмелер бюросының штаб-пәтерінде Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрлігінің Жауапты хатшысы, Ұлттық үйлестіруші Рәпіл Жошыбаев ХКБ Бас хатшысы Висенте Лоссерталеске Астана қаласының «ЭКСПО 2017» Халықаралық мамандандырылған көрмесін өткізу құқығына ресми өтiнiмін тапсырды. Бельгияның әжептәуiр елеулі әрі тәжiрибелi Льеж қаласының Астанаға бәсекелес болып отырғаны ескеріліп, Ұлттық үйлестірушінің басқаруымен еліміздің күллі сыртқы саяси және дипломатиялық күш-қуаты 2012 жылдың қарашасында дауыс беруде табысқа жетуге бағытталған мүдделік қолдауға жұмылдырылды. Сайлау алдындағы күрестің 17 айы ішінде еліміздің басшылары мен қазақст андық д и п л ом ат т а р ғ а қ а з а қ с т а н д ы қ жо б а н ы ң артықшылықтары туралы нанымды дәлелдерді әзірлеудің және ХКБ-ға қатысушы 160 елдің назарына жеткізудің сәті түсті. Күллі жұмыс ХКБ Бас хатшысы В.Лоссерталеспен жүйелi консультативтік кездесулермен, ХКБ Бас ассамблеяларына қатысумен сүйемелденді, олардың барысында ұлттық жобаның таныстырылымы жүргізілдi. Қазақстандық мүдделік қолдау жасағының қызметі т амаша нәтижемен ат ап өтілді: халықаралық көрме қозғалысының тарихында тұңғыш рет еліміз 44 дауысқа қарсы 103 дауыс жинап, құлақ тұндырарлық басым есеппен жеңіске жетті. Астана Льежден басып озып, «ЭКСПО-2017» өткізілетін жер болып жарияланды.

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ДИПЛОМАТИЯCЫНЫҢ ТАРИХЫНАН

Анықтама үшін: Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрлiгінiң Жауапты хатшысы Рәпіл Жошыбаев Қазақстан Республикасының Президентi Нұрсұлтан Назарбаевтың 2013 жылғы 13 ақпандағы Жарлығымен «ЭКСПО – 2017» Халықаралық мамандандырылған көрмесінiң Комиссары болып тағайындалды. Э КС П О Ком и с са р ы – х а л ы қ а р а л ы қ қатысушылардың ұйымдастырушы елмен өзара ықпалдасуы барысындағы маңызды лауазым. Комиссар Қазақстан Үкiметiнің көрме өткізуге қатысты барлық мәселелерін ұсынады және Қазақстан Республикасының халықаралық көрмені дайындау мен өткізу жөніндегі міндеттемелерін орындауын қамтамасыз етеді.

Осылайша, Қазақстан Орталық Азия мен кеңестік кезеңнен кейiнгі кеңiстiк аумағында

65

тұңғыш рет осындай ауқымды іс-шараның өткiзілуін қамтамасыз етті. Тұлға нағыз дипломатқа айналмайды, нағыз дипломат болып туылады деп есептеледі. Рәпіл Сейітханұлына келсек, ол тумысынан нағыз дипломат. Жан-жақты дамыған жан, ақылы алғыр, кез-келген, күтпеген жағдайға бейiмделуге қабiлеттi, ол өз әріптестерінің арасында зиялылығымен, саяси бағалар мен тактикаларға қатысты сарабдалдығымен ерекшеленедi. Өзі әңгiмелесетін кез-келген адаммен тіл табыса білетін шебер дипломат, психолог, осы қасиеттердің бәрі осынау бiр кiсiнің бойынан табылады. Әдеттегіден тысқары шыға алатын, тәуекелге бел буған, өз ой-пікірлерін қисынды әрі жіті құрастыра бiлетiн, тәуелсiз де тәжірибелі Рәпіл Жошыбаевтың Отанымыз үшiн жауапты шақта қазақстандық дипломатияны басқарып отырған негізгі тұлғалардың біріне айналған көп қырлы тұлға екені даусыз...

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ

66

•

ДИПЛОМАТ ЖАЗБАЛАРЫ: ОТАНДЫҚ ЖӘНЕ ШЕТЕЛДIК ДИПЛОМАТТАР ЕСТЕЛIКТЕРІНЕН...

Төлеутай Сүлейменов Қазақстан Республикасының бұрынғы Сыртқы істер министрі (1991–1994 жж.), саяси ғылымдардың докторы Қазақстан Республикасы Президентi жанындағы Мемлекеттiк басқару Академиясының профессоры

Тәуелсіз Қазақстан дипломатиясы қалыптасуының алғашқы жылдары: мойындау мен қауіпсіздік басымдықтары

22

жыл бұрын өткен оқиғаларды бағалау, әрине, жалпыға бірдей қабылданған оқиғаларды бағалаудан ерекшеленедi. Маған кәсібімнің ерекшелiгіне қарай көбірек көріп қалудың, естiп, танудың сәті түсті. Бiз, дипломаттар, шетелдiк әрiптестермен сөйлескенде және жұмыстың батыстық қағидаттарын біле отырып, бір нәрсені - халықаралық тәжiрибенi ескеріп, дамудың өз жолын iздеу, жалпыға бiрдей жекешелендiрудi жүргiзiп, реформалардың өзіндік бағдарламасын әзірлеу, тәуелсiз, құқықтық мемлекеттiң нарықтық экономикасын жасау керек екенін түсiндік. Тәуелсiз жас мемлекеттiң алдында ең маңызды мiндет - ұлттық мүдделердi қорғау және халықаралық қоғамдастықпен өзара әрекеттесу бойынша сыртқы саясатты қалыптастыру міндеті тұрды. Қазақстан Президентi Н.Назарбаев өзінің «Қазақстандық жол» кiтабында дипломатия сияқты мемлекеттiк қызметтiң маңызды саласын тақыр жерден бастауға тура келді... деп атап өткен. Бiрақ ең бастысы сол, дипломатиялық құралдармен елдiң iшкi дамуына қолайлы жағдайлар жасау үшiн Қазақстанның ұзақ мерзiмдi ұлттық мүдделерiн дұрыс әрі толық көлемде қалыптастыру орын алды. Сыртқы істер министрлігі қойылған мiндеттi орындауға кірісті. Мұндай жағдайда әлемде республиканың мойындалуына қол жеткізу және шет мемлекеттермен дипломатиялық қатынас орнату ең басты және кiдiрiссiз мәселе болды. БҰҰ, ЕҚЫҰ, НАТО, ХВҚ, ЕҚДБ сияқты халықаралық ұйымдармен қатынасты жолға қою керек болды. Тәуелсiздiктiң алғашқы айларында өз мемлекетiнің бiздiң тәуелсiздiгімізді мойындауын бекіту және дипломатиялық қатынас орнату мақсатында шет елдердiң екі, кейде үш сыртқы істер министрінің Қазақстанға жұмыс сапарымен келiп жүргені сол жұмыстың қарқындылығын куәландырады. Әлемнiң көптеген елдерiнің екi жыл ішінде Қазақстанды тәуелсiз мемлекет деп танығанын айта кетуіміз керек. Бiздiң еліміз 1991 жылдың 16 желтоқсанында халықаралық қатынастардың субъектісіне айналды. Қазақстан 1992 жылдың қаңтарында Еуропадағы қауіпсіздік және ынтымақтастық жөніндегі кеңеске қатысушылардың құрамына ендi, ал наурызда БҰҰ-ға кiрдi. Қазақстанның

халықаралық аренадағы осы ең маңызды қадамдары айнымас тарихи мәнге ие болды. Аумақта орналасқан ядролық қаруды және оның зардаптарын жою бойынша дұрыс әрі оңтайлы шешiмдерді іздеу елімiздiң сыртқы саясаты алдындағы ең көкейкестi мәселе болды. Халықаралық ахуал оңай болған жоқ. Әлем жұртының көбі Қазақстанның бұл жаhандық мәселенi шешуде қандай саясатты таңдайтынын үрейлене күттi.

100-ден аса ядролық оқтұмсығы бар зымырандарға ие бола отырып, ядролық держава мәртебесін иеленгеніміз және әлемнің бiзбен есептесуге мәжбүр болғаны құпия емес. АҚШ, Ресей және Қазақстан арасындағы Ресейге стратегиялық қаруды қайтару және оны бөлшектеу, сондай-ақ Қазақстанның қауiпсiздiк кепiлдiктерiн алуы, көптеген

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ДИПЛОМАТИЯCЫНЫҢ ТАРИХЫНАН

ядролық сынақтардан халықтың денсаулығына және қоршаған ортаға келтiрiлген зиянды өтеу жөніндегі келіссөздер үдерісі қиын әрі күрделi болды. Бұл мәселенi шешу жолында атқарылған зор еңбек осы күнге дейiн тарихи мәні бар дұрыс таңдауды жасаған Президент Н.Назарбаевтың еншісіне тиесілі. Ол Қазақстан демократиялық, құқықтық, зайырлы мемлекет құруға деген өзінің бейілдігін жариялайтыны туралы айтты. Президентiміз бұл мәселеде ымырасыз болды. Келiссөздердiң нәтижесiнде экономикалық ынтымақтастық және АҚШ тарабынан саяси қолдауға ауыстыру ниетімен Қазақстанның ядролық мәртебеден бас тартуы туралы басты уағдаластыққа қол жеткізілді. Жолымыз сәттi болды. Қазақстан содан соң Ядролық қаруды таратпау туралы шартқа қосылу туралы Лиссабон хаттамасына қол қойды. Қазақстан Будапештте 1994 жылы бес ядролық мемлекет тарабынан ядролық шабуылдан қауiпсiздiктiң кепiлдiгiн алды. Бұл шынымен елімiздi ядролық шабуылдан қорғайтын тағдырлы шешiм болды. Осы күллі зор әрі жауапты жұмыс Қазақстанға жаңа мемлекет құруға, түбегейлі әлеуметтiкэкономикалық өзгерiстердi жүргізуге қолайлы бейбiт жағдайларды қамтамасыз етуге, көп миллиардтық шетелдiк инвестицияларды тартуға, ұлттық экономиканы ойдағыдай дамытуға мүмкіндік берді. Қазақстан Президентi Н.Назарбаевтың, үкiмет мүшелерiнің шет елдерге жасаған ресми және жұмыс сапарлары, мемлекет және үкiмет басшыларымен, iрi шетел компанияларының, фирмаларының, ұйымдарының жетекшiлерiмен жүргізген келiссөздері, түрлі таныстырылымдары, елiмiздiң ұзақ мерзiмдi ынтымақтастық үшiн тартымдылығын түсiндiруі, жас республиканың экономикасына шетелдiк инвестицияларды тартуы ұзақ мерзiмдi байланыстарды жолға қоюға бағытталды. Ұлттық экономиканың мұнай-газ секто-

67

рына шетелдiк инвестицияларды тартуға ерекше көңіл бөлiндi. Әйгілі «Шеврон» американдық компаниясы Теңiз мұнай кен орнын игеруге кіріскен алғашқы шет ел компанияларының бiрi болды. Кейінірек осындай кен орындарындағы жұмысқа «Бритиш Петролеум», «Аджип», «Мобил» сияқты тағы басқа да компаниялар кірісті. Қазақстаннан мұнай тасымалдау үшiн жаңа мұнай құбырларын салу басталды. Бұл ұлттық кен орындарды игеру, көмiрсутегi шикiзатын өндiру және оны экспорттау бойынша өте маңызды жұмыстың басталуы болды. Кеңестік кезеңнен кейінгі кеңiстiкте жаңа тәуелсiз мемлекеттердің егемендiгіне қысым жасамайтындай, оны нығайтуға септігін тигізе алатындай ықпалдасудың жолдарын iздестiру алдыңғы орынға шықты. Қазақстанда 1991 жылдың 21 желтоқсанында КСРО-ның бұрынғы он одақтас республикасының басшылары Тәуелсiз мемлекеттер достастығын құру туралы Алматы декларациясына қол қойды. Түптеп келгенде, ТМД бiртұтас одақтық мемлекеттен тәуелсiз мемлекеттердің өзара әрекеттесуінің жаңа нысанына өтуді қамтамасыз ете алды, ұжымдық қауiпсiздiкті қамтамасыз етiп, олардың арасындағы толық егемендi теңдiк пен халықаралық құқық қағидаларына негiзделген қатынастарды қалыптастыруға көмектестi. ТМД елдерiмен тең құқықты, өзара тиiмдi қатынастарды орнату және дамыту сыртқы саясатымыздың маңызды бағыттарының бiрi болды. Қазақстан қол жеткiзілген уағдаластықтарды іске асыруды жақтай отырып, ТМД-ға қатысушы елдердің ықпалдасуын тереңдету бағытын дәйектiлікпен жүргіздi. Қазақстан өткен кезеңде ұлттық экономиканы көтеруде айтарлықтай нәтижелерге жетiп, халықаралық қатынастарда сенiмдi әріптес ретінде жас мемлекеттiң беделін нығайтып, өзінің даму жолын таңдауда қателеспегенін нық көрсетті.

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ

68

• ЖАС ДИПЛОМАТТАР ӨЗДЕРІ ЖҰМЫС ІСТЕП ЖҮРГЕН ЕЛІ ТУРАЛЫ Серік Мырзахметов Қазақстан Республикасының Австрия Республикасындағы Елшiлiгiнiң I хатшысы

Австрия туралы ойларым мен әсерлерім

А

встрияның кез-келген қонағы, әсіресе жұмысымызда жиі кездесетін «салыстырмалы талдаумен» ұдайы айналысатын дипломаттар үшiн бұл елдiң ерекшелiктерi алғашқы сәттен-ақ, дәлірек айтсақ әуежайдан-ақ бiрден көзге түседі. Австрияның астанасы – Вена, әлемнiң iрi халықаралық саяси-экономикалық, мәдени-гуманитарлық орталығы, сондықтан мұнда Елшiлiкте екi жақты форматта және БҰҰ, ЕҚЫҰ, МАГАТЭ және тағы басқа да халықаралық ұйымдар жанындағы Тұрақты өкiлдікте көп жақты форматта жұмыс істеу өзiнше бір көп қырлы әрі қызықты жұмыс, кейде тиісiнше «маңызды» және «маңызы шамалы» деп бірден сұрыпталуы қиынға соғатын оқиғаларға толы. Бiр сөзбен айтқанда – мұнда дипломаттың тыныс-тіршілігі өте қауырт. Бұдан тура бір жыл бұрын осында келгенімде, Австрияны «ашқаным» маған екі есе жағымды болды. Екi есе дейтін себебім, Гамбург университетінде оқыған уақытымда, Берлинде Елшiлiкте жұмыс iстегенімде және ЕҚЫҰ -ға біз төрағалық еткен жылы Венаға iссапармен барғанымда белгiлi бір дәрежеде осы ел жайлы көп нәрсені біліп алғаннан кейiн о баста жалпы неміс тілінде сөйлейтiн кеңiстiкте бәрі салыстырмалы түрде бiрдей болып көрiнген еді. Бұл елдiң тұрғындарының көпшiлiгi сөйлейтін немiс тiлi әрине Австрияны ГФР-мен бiрiктiретiн маңызды фактор. Бұл ретте тұрғындардың едәуiр бөлiгі бірбірімен қарым-қатынаста немiс тілінің бавар диалектiсінде және Швейцарияда қолданылатын немiс тіліне жақын тілде сөйлеседі, бiрақ кейбiр тілдің негізгі аймақтық үлгілерінен ерекшеленетіні соншалық шетелдіктерге ғана емес, жергiлiктi тұрғындардың өздеріне де оларды түсiну қиынға соғады. Жеке өңірлерде ресми мемлекеттiк тілмен қатар хорват, словен, чех, словак және мажар тiлдерi қолданылады. Австриялықтар кейде достық сезімімен «солтүстіктегi ағамыз» деп атайтын Германиядан айырмашылықтар бар, аз емес, әрине. Мәселен, халықтың негiзгi бөлiгi католицизмді ұстанады. Елдiң аумағында барлығы 12 конфессия тiркелген. Германияда католик шiркеуiне барлық дінге сенушілердің бар болғаны 30 % жатады. Альпiлiк республиканың тұрғындары солтүстiк көршiсі Германияға және Скандинавия елдерiне қарағанда ашығырақ, онша кертартпа емес. Альпiлiк ұлыстың тұрмысы мен мiнез-құлық мәдениетiне

ықпал ететiн бұл екi халықтың негiзгi мәденидiлдік өзгешеліктері осында жатыр деп ойлаймын. Австриядағы қонақжайлылық туралы, сондай-ақ Батыс пен Шығыстың мәдениетаралық және ұлтаралық диалогына қатысты мәселеге қайта орала отырып, Австрия-Венгрия империясы заманында бiрнеше ұлттың топтары өзара араласқанын, Австрияда бар барлығы 16 тiлде сөйлеген 52 миллиондай адамның, соның iшiнде шамамен 500 мың адамды құрайтын iрi мұсылман қауымының, негізінен Габсбург империясына қосылған Балқаннан шыққандардың ұрпақтары және өткен ғасырдың 6070-ші жылдары көшіп келген түрiк халқы өкiлдерiнің өмір сүргенiн атап кеткен жөн шығар. Австрия бүгiнгі таңда мәдениетаралық және ұлтаралық д и а л о г т ы к ө т е рм е л еу і с і н д е дүниежүзiлiк қоғамдастықтың

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ДИПЛОМАТИЯCЫНЫҢ ТАРИХЫНАН

белсендi мүшесi болып табылады. Мәселен, 2013 ж. 26-28 ақпанында атақты Габсбургтердің «Хофбург» сарайы тарихи кешенінде БҰҰ Өркениеттер Альянсының V Жаhандық форумы болып өтті. Қазақстан Республиканың атынан келген Қазақстан Республикасы Парламенті Сенатының Төрағасы, Әлемдiк және дәстүрлi дiндер лидерлерi съезi Хатшылығының жетекшiсi Қайрат Мәми Венада сол күндері Қазақстанның және оның Көшбасшысының мәдениетаралық және этносаралық диалогты нығайтудағы рөлiн насихаттау мақсатында бірқатар маңызды келiссөздер жүргiздi. Қазақстан Республикасының түрлi мәдениеттер мен дiни дәстүрлерді қамтитын адамдардың арасындағы түсiнiстiкті күшейтуге қосқан үлесіне жоғары баға берген және Президентіміз Нұрсұлтан Назарбаевтың ядролық қарусыздану және ядролық қаруды таратпау үдерісіне қосқан баға жетпес ересен үлесін атап өткен, Семей ядролық полигонының жабылуын елi мен оның жетекшiсі жасаған жауапты таңдау деп атаған БҰҰ Бас хатшысы Пан Ги Мунмен кездесу есте ерекше жатталып қалды. Оның пікірінше, мұндай қадамға әлемдiк лидерлердің бәрі бірдей баруға қабiлеттi емес. Сондай-ақ ресми қазақстандық делегацияның басқа мүшелері, Қазақстан Республикасы Дін істері агенттігінің Төрағасы Қайрат Лама Шариф және бiр мезгiлде Әлемдiк және дәстүрлi дiндер лидерлерi съезi Хатшылығы жетекшiсінің орынбасары болып табылатын, ҚР СIМ Жауапты хатшысы Рәпіл Жошыбаев Қазақстанның БҰҰ-ның осы ауқымды ісшарасына ойдағыдай қатысуына өз үлесін қосты. Келесі бір әрiптесіміз, қазақстандық дипломатия ардагерлерiнің бiрi, сенатор Ә.Ахметов Орталық Азия мен Кавказ бойынша негiзгi баяндамашы ретінде сөз сөйледi. БҰҰ-ның осы ауқымды іс-шарасындағы жоғарыда айтылған барлық кездесулерінің барысында Қазақстан Президентi Н.Ә.Назарбаевтың халықаралық күш-жігерді, мәдениетаралық, этносаралық және дiнаралық диалогты бiрiктiру мен топтастыру қажеттiлiгi туралы ойы әңгіменің өн бойына арқау болды. Австрия - сонымен бiрге ғасырлар бойғы дәстүрлері бар заңғар еуропалық мәдениеттiң елі. Осында, Моцарт пен Шуберттің, Штраус, Брамс пен Бетховеннің отанында, осы күнге дейін саз және әншiлiк өнерін ерекше қастерлейдi. Бұл елде әр түрлi музыкалық фестивальдар мен байқаулар көптеп өткізіледі. Айтпақшы, көптеген туристер кейде осы елге солар үшін келеді. Вена мен Зальцбург музыка мен өнер

69

әуесқойларының өзiндiк бір қажылыққа баратын орындары іспеттес, бұл жерлерге сондай-ақ атақты сазгерлер, суретшiлер, актерлер, тағы басқа өнер қайраткерлері де келуге ұмтылады.

2010 ж. 1-2 желтоқсанында еліміздiң сыртқы саяси өмiрiндегі маңызды оқиға – ЕҚЫҰ Саммиті өткізілген күндерде, Қазақстанда мемлекеттiк сапармен болған Австрияның Федералды президентi Х.Фишер мемлекетімiздiң Басшысымен 2013 - 2014 жж. Мәдениет күндерiмен алмасу туралы келісті. Осыған орай, биыл 20 мамырда мәртебелi Вена Концертхаусында елімiздiң атақты өнер шеберлерiнің қатысуымен Құрманғазы атындағы Қазақ Мемлекеттiк академиялық халық аспаптары оркестрiнің гала-концерті болып өтті. Жұртшылық назарына қазақ композиторлары мен әлем классиктерінің шығармалары ұсынылды. Көрермендер қазақстандық орындаушылардың өнеріне таңданысты, ұзақ қол шапалақтау арқылы өздерінің ризалығын бiлдiрді. Олар еркiн, мерекелiк ахуалда елімiздiң мәдени өмiрімен танысу мүмкiндiгiне ие болды. Мәдениеттер байланысы жайлы айта отырып, концерттің қарсаңында Австрияның ежелгі Розенбург қорғанында өткен, Мәдениет және ақпарат министрі Мұқтар Құл-Мұқаммед басқарған қазақстандық ресми делегация қатысқан аңшы құстармен аң аулау фестивалі Қазақстан Республикасының Австриядағы мәдениет күндерi аясындағы есте қаларлық оқиғалардың бiрi болғанын қоса айтып өткім келеді. Осыған орай, жаhандану жағдайында әр түрлi халықтардың мәдениеттері мен дәстүрлерiнің өзара сiңiсуіне еш бөгет жоқ деген оның сөздерi менің жадымда ерекше сақталып қалды. «Еуропаның қақ жүрегi - Австрияда бұған куә болдық. Австриялықтар бүгiн бiзге ежелгi ойын-сауықты, қазақ халқының мәдениетiн көрсеттi. Бұл тек өзара түсiнiстік, мәдениеттердiң өзара сiңiсуi ғана оларды молайтатынын білдіреді. Бiз бұған разымыз», деді ол сол кезде. Сайып келгенде, Қазақстан Республикасының Президентi Н.Ә.Назарбаевтың Австрия Республикасына 2012 ж. 22-23 қазанында жасаған ресми сапары Елшiлiкте – Венадағы Тұрақты өкiлдікте жұмыс iстеген алғашқы жылы алған әсерлерiмнiң шыңы және дипломатиялық өкiлдiгіміздiң өмiрінде есте қаларлық жарқын оқиғалардың бірі болды, оның сапарының бiрiншi күнi Австрия Республикасының Федералды Президентi Х.Фишермен «шағын құрамда» өткен оның кездесуiне дайындалумен айналысу құрметі өзге әрiптестеріммен бiрге

70

менің еншіме тиді. Салыстырмалы түрде қысқа дипломатиялық өтiлiмнің кезінде басшылардың мұндай міндетті менiң алдыма алғаш рет қойғанын шын көңіліммен мойындаймын. Президенттердiң әңгiмелесуі аяқталғаннан кейiн ғана осынау оңай емес мiндетті орындап шыққанымды сезiндiм. Мақтанғаным емес, тек мұндай мiндет алдарына алғаш рет қойылатын әрiптестеріме жай кеңес бергiм келедi, «ең бастысы өздеріңізге сенiмдi болыңыздар және

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ

аударғанда асықпай, шұғыл сөз тіркестеріне және бұрын жаттап алған мәтіннен елеулі түрде ауытқуы мүмкін толықтыруларға даяр болыңыздар». Мен осы кездесуден өзiме, мейлi, тiптi қысқа мерзiмге болса да, ортақ iсiмiзге – Қазақстанның мүдделерін әлемдiк аренада қорғауға қатысты елімізге пайданы тигізу құрметіне ие болғанымнан өзіме қуат алып, керемет әсерлерге бөлендім.

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ДИПЛОМАТИЯCЫНЫҢ ТАРИХЫНАН

71

• ОЛАР БІЗ ТУРАЛЫ

Қазақстан туралы пікірлерге шолу

Қ

азақстанның Орталық Азиядағы көшбасшылық рөлін атап өту аса маңызды. Бұл ел өзінің экономикалық дамуы мен гүлденуіне қарай тартымды елге айналуда… Қазақстан Орталық Азияда негізгі орынды иеленіп отыр. Бұдан бөлек, Қазақстанның халықаралық деңгейде бізге озат болып көрінетіндей құқықтық жүйенің тұрғысынан алғанда көшбасшы болуға барлық жағдайлары бар. БҰҰ Босқындар істері жөніндегі Жоғарғы комиссары Антониу Гутерриш Біз бүгін сіздердің назарларыңызға «Тәуелсіз Қазақстанның қалыптасуындағы президенттік институты» тақырыбындағы халықаралық конференцияның қорытындысын ұсынып отырмыз. Осы іс-шараға Қазақстанның, Ұлыбритания, Қытай, Ресей, Түркия, АҚШ және Оңтүстік Кореяның танымал саясаттанушылары, халықаралық ұйымдарының өкілдері қатысты. Сарапшылар осы институтты одан әрі жетілдіру мәселелерін және президенттік көшбасшылықтың мемлекеттік дамудағы рөлін талқылады.

• ТМД көптеген елдері сияқты Қазақстанның алдында да тәуелсіздік алғаннан кейін мемлекеттік басқару нысанын таңдау мәселесі тұрды. Қазақстан президенттік институтты құру жолымен жүрді. Тәжірибенің өзі мұндай таңдаудың дұрыстығын көрсетті. Қазақстан осы жылдар ішінде халықаралық аренада дербес ойыншыға айналып, өзінің дамуында айтарлықтай нәтижелерге жетті. Назарбаев Университетінің академиялық мәселелер жөніндегі вице-проректоры, профессор Говард Швебер • Қазақстанның Тұңғыш Президенті Н.Ә.Назарбаевтың тәуелсіз мемлекеттің көшбасшысы ретіндегі сол даму жолын таңдаудағы рөлі тәуелсіздік алған сәттен бастап 20 жыл ішінде өзінің тиімділігі мен дұрыстығын көрсетті. Хангук шетелдік зерттеулер университетінің Орталық Азиялық зерттеулер институтының профессоры Сангчхеол Ким • Қазақстанның басқарудың президенттік нысанын таңдауы өз тиімділігін танытты. Н.Ә.Назарбаевтың феномені Қазақстанның ойдағыдай қалыптасуында басты рөл атқарды. Қазақстан Елбасының жеке басы қасиеттерінің, көрегендігінің, беделінің, саяси еркінің, жағдайлардың өрбуін алдын ала көре білуінің арқасында Қазақстанға өзінің дамуында зор табыстарға жетудің сәті түсті. ҚКП ОК Аударма Бюросы жанындағы Әлемдік даму стратегияларын зерттеу департаменті Халықаралық даму институтының Директоры Сюй Сянмэй • Қазақстан көптеген елдерге аман қалудың тәуелсіз стратегиясын құрудың, сондай-ақ қауіпсіздік, ядролық қаруды таратпау және бейбітшілікті ілгерілету саласында ықпалдасуға қатысты бастамалардың үлгісін көрсетті. Кембридж университетінің профессоры Сидхарт Саксена

72

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ

• ҚАЗАҚСТАН цифрлар мен фактілерде (2012 - 2013 жж. Қазақстандағы оқиғалардан) Кеден одағы шеңберiнде Бiрыңғай экономикалық кеңiстiктiң күшіне енуі 2010 жылдың желтоқсанында Қазақстан, Ресей және Беларусь қол қойған және осы елдер ратифициялаған Бiрыңғай экономикалық кеңiстiкті (БЭК) қалыптастыратын құжаттар топтамасы 1 қаңтардан бастап күшiне ендi. Қырғыз Республикасы мен Тәжiкстан Республикасы таяу уақытта Кеден одағына (КО) және Бiрыңғай экономикалық кеңiстiкке қосылады деп күтiлуде. Жаңа бiрлестiктi құру туралы декларацияда КО мен БЭК басқа мемлекеттердің қосылуы үшiн ашық деп көрсетiлген. Вьетнам мен Жаңа Зеландияның КО-мен еркiн сауда аймағы туралы келiсiмге қосылу ниеті ықпалдасудың келешегiн көрсетiп отыр. Парламент Мәжiлiсiнің депутаттарын кезектен тыс сайлау Республикада 2012 жылдың 15 қаңтарында Қазақстан Парламентi Мәжiлiсiнің депутаттарын кезектен тыс сайлау болып өттi. «Нұр Отан» өкiлдері 83 депутаттық мандат, «Ақ жол» өкiлдері - 8, ҚКХП өкiлдері 7 мандат алды. Мәжiлiсте сондай-ақ Қазақстан халқы Ассамблеясынаң 9 депутат бар. Дауыстардың қажеттi санын жинамаған Жалпыұлттық социал-демократиялық партия (ЖСДП), «Ауыл» партиясы, «Әділет» партиясы Парламент Мәжiлiсiне өтпей қалды. Сол күні мәслихаттар депутаттарын сайлау болып өтті. Дінмұхамед Ахметұлы Қонаевтың 100 жылдығы Алматыда 2012 жылдың 12 қаңтарында Қазақстанның әйгiлi саяси қайраткері Дінмұхамед Қонаевтың туғанына 100 жыл толған күнi оның атындағы мұражай үйінің салтанатты ашылуы болды. Мұражайдың бірегейлігі сол, Д.Қонаев өмiр сүрген пәтердiң бұрынғы әлпетін оның туысқандары сақтап қалған. Д.Қонаев Верный қаласында (қазіргі Алматы) 1912 жылдың 12 қаңтарында дүниеге келген. Қазақстанның Ғылым академиясын басқарған, Қазақ КСР Министрлер кеңесінің Төрағасы болған және Қазақстан Компартиясының ОК Бiрiншi хатшысы лауазымын 20 жылдан аса уақыт (1964 - 1986 жж.) атқарған. Құқық қорғау органдары қызметкерлерiн аттестаттау Қазақстан Республикасының Президентi Нұрсұлтан Назарбаев 2012 жылдың 8 сәуiрінде Қазақстан Республикасы құқық қорғау органдарының қызметкерлерiн кезектен тыс аттестаттаудан өткізу туралы жарлыққа қол қойды. Аттестаттауды өткізу үшiн Қазақстан Республикасының Президентi жанында арнайы комиссия құрылды. Президент Әкiмшiлiгіне, Бас прокуратураға, Экономикалық қылмысқа және сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес агенттiгіне (қаржы полициясына), Iшкi істер министрлiгіне, Төтенше жағдайлар министрлiгiне, Қаржы министрлiгiне 2012 жылдың 30 желтоқсанына дейiн қызметкерлердi аттестаттаудан өткiзу тапсырылды. Зейнет жасын ұлғайту туралы Ұлттық банк Төрағасы Григорий Марченко 2012 жылдың 6 наурызында еркектер мен әйелдердің зейнет жасын бiртiндеп теңестiру туралы мәлiмдедi. Ол бұл ретте әйелдердің зейнет жасын 63 жасқа дейін кезең-кезеңмен жоғарылату туралы мәселе гендерлік теңдiк мәселесі болып табылатынын атап өтті. Оның айтуынша, әйелдердің зейнетке 63 жасқа дейін шығуын кезең-кезеңмен теңестiру тиiстi заңнама нормасы қабылданған және күшіне енген сәттен бастап 10 жылға созылуы мүмкiн. Мәжiлiсте осы кезде депутаттар, Әлеуметтiк қорғау министрлiгi қызметкерлерi мен түрлi сарапшылар қатарынан жұмыс тобы құрылды, ол көрcетiлген мәселе бойынша жұртшылық пiкiрiн және Қазақстанның Ұлттық банкi ұсыныстарын зерттеумен айналысатын болады.

73

VІ. ТАЛДАУ, ПІКІР, ҰСТАНЫМ ЖӘНЕ ТӘЖІРИБЕ… Қанат Бозымбаев, Жамбыл облысының әкімі

Жамбыл облысының халықаралық экономикалық басымдықтары

Қ

азіргі уақытта еліміз халықаралық қауымдастық мойындаған мәртебесі биік, дербес мемлекет болып қалыптасты. Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың ерен еңбегі, сарабдал саясаты мен халқымыздың бекем бірлігі арқылы ғасыр жүгіне татитын биік белестер бағындырылды. Үшінші онжылдыққа сәтті қадам басқан Қазақстан дамудың барлық саласында айрықша табыстарға қол жеткізді. Бүгінде Қазақстан халықаралық аренада өзіндік биік орны, өтімді және салмақты ойы бар елге айналды. Еліміз алыс-жақын шет мемлекеттермен тығыз саудаэкономикалық байланыстар орнатып, инвестициялық саясатты табысты жүзеге асырудың нәтижесінде 170 миллиард АҚШ долларынан астам тікелей инвестиция тартты. Бұл ұлттық экономикаға өзіндік серпіліс беріп, Қазақстанның барлық аймақтары қарқынды даму жолына түсті. Тұтас елдің тұрақты әрі қарышты дамуына, оның өркендеуіне Жамбыл облысы да өзінің сүбелі үлесін қосып келеді. Бүгінде Әулиеата өңірі өндірісі өркендеген, экономикасы мен ауылшарушылығы жүйелі дамып келе жатқан өңірлердің біріне айналды. Жамбыл облысы өзінің 2011-2015 жылдарға арналған даму бағдарламасын бекітті. Аталған бағдарлама облыстың барлық өңірлерінің тұрақты және теңдей дамуын, әртараптандыру және бәсекеге қабілеттілікті арттыру арқылы экономиканың өсімін қамтамасыз етуге бағытталған. Мысалы, осы даму жоспары арқылы 2012 жылы өңірдің жалпы аймақтық өнімі 778,2 миллиард теңгеге жетіп, 2010 жылмен салыстырғанда 27 пайызға ұлғайған. Жалпы, облыс экономикасының даму қарқыны соңғы он жыл ішінде барлық бағыттар бойынша өсті. Оның ішінде, өнеркәсіп өндірісі 5 есеге, ал, жалпы аймақтық өнімнің көлемі 9 есеге ұлғайды. Жамбыл облысында Индустриалды-инновациялық даму бағдарламасы шеңберінде құны 545,2 миллиард теңгені құрайтын 38 инвестициялық жоба жүзеге асырылуда. Ол бойынша 6 мың жаңа жұмыс орындары ашылады. Әулиеата өңірі қазба байлықтарға өте бай өңір болып есептеледі. Облыс аумағында фосфориттің және

плавикошпат шикізатының үлкен қазынасы орналасқан. Сонымен қатар, өңірде алтын, күміс, мыс, мырыш, қорғасын, барит, тас көмір, минералды тұздар сияқты табиғи қазба-байлықтар қоры өте мол. Жалпы, Жамбыл облысы аумағында республикадағы фосфорит қорларының 72 пайызы, плавикошпаттың 68 пайызы, кварциттің 65,1 пайызы, алтынның 8,8 пайызы, мыстың 3 пайызы, уранның 0,7 пайызы шоғырланған. Облысымызда о сы салада жемісті жұмыс атқарып жатқан «Қазфосфат» ЖШС, «Амангелдігаз» ЖШС, «Алтыналмас АК» АҚ, «ЖЗМК «Имсталькон» ААҚ, «Тараз металлургиялық з ау ы т ы » Ж Ш С , « М ы ң а р а л Тас Компани» ЖШС секілді ірі өнеркәсіптік мекемелері аймақтың әлеуметтік-экономикалық дамуына ерекше қарқын беруде.

74

Сондай-ақ, бүгінгі таңда Қаратау фосфорит бассейнін дамыту мақсатында Ресейдің «Еврохим» компаниясымен бірлескен ауқымды жоба қолға алынып отыр. Ресейлік компания қазіргі химия зауытының базасында жылына 1 миллион тонна фосфор және азот минералды тыңайтқыштарын шағаруды жоспарлауда. Сонымен бірге, ресейлік компания өндірісті қайта жарақтандыруға, инфрақұрылымды дамытуға және білікті мамандар даярлауға 2,4 миллиард АҚШ долларынан астам инвестиция салуды көздеп отыр. Бұл өз кезегінде өңірде химия өнеркәсібін дамытуға тың серпіліс бермек. Жамбыл облысы республикада, сонымен қатар, ТМД елдерінде теңдесі жоқ Қаратау фосфоритті бассейніндегі фосфат шикізатының ірі қорына ие екендігі белгілі. Бүгінде «Казфосфат» ЖШС-нің құрамында фосфаритті өндіру және өңдеу бойынша ірі өндіріс орындары жұмыс істеуде. Сонымен бірге, өңірде соңғы жылдары металлургия өнеркәсібін дамыту қарқынды жүзеге аса бастады. Облыс ферроқорытпа, алтын және күміс өндірісі, металлургия өнеркәсібіне басымдықтар беріп отыр. Оның ішінде, «Тараз металлургиялық зауыты» өнімдері алдағы жылдары үлкен сұранысқа ие болады деген сенімдеміз. Сонымен қатар, «Алтыналмас» АҚ «Ақбақай кластерін» дамытуда жаңа автоматтандырылған технологияларды қолдана отырып, заманауи өндіріс орнын құру мақсатында инвестициялық жобаны жүзеге асырып отыр. Ол бойынша жылына 2,8 тонна алтын өндіру көзделуде. Химия саласында да келешегі зор ірі жобаларды жүзеге асыру жоспарда бар. Мысалы, бұл салада «Тараз химия паркі» арнайы экономикалық аймағының құрылуы үлкен маңызға ие. «Тараз химия паркінде» жоғары тиімді технология негізінде жаңа экспортқа бағдарланған химия өнімдерін шығаратын өндіріс құру көзделуде. «Тараз химия паркі» арнайы экономикалық белдеуі алуан өнім түрлерін өндіретін 15 зауытты құруды ойластыруда. Бұл жобалардың ТМД аумағында теңдесі жоқ. Аталған жобаны жүзеге асыру нәтижесінде, кәсіпорын алатын жылдық табыс 75 миллиард теңгені құрайтын болады. Жобаның жүзеге асырылғанда, 1,5 мың жаңа жұмыс орны ашылады деп күтілуде. Сонымен бірге, осы жылдың шілде айының

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ

басында Жамбыл облысында Индустриалдыинновациялық даму бағдарламасы аясында «КазФосфат» ЖШС-і Күкірт қышқыл цехы құрылысы жобасын жүзеге асыруды жоспарлап отыр. Тараз қаласында іске қосылатын цехтың өнеркәсіптік қуаты жылына 600,0 мың тонна күкірт қышқылы өнімі, жоба құны – 12,5 миллиард теңге. Еліміз «EXPO-2017» Халықаралық көрмесін Астанада өткізетіндігі мәлім. Оның тақырыбы баламалы энергетиканы дамыту болып бекітілген, ал, Жамбыл облысы осы бағытта айтарлықтай жетістіктерге жетіп, мол тәжірибеге ие болып отыр.

2010 жылы Мерке ауданында 1,5 мегаватты құрайтын ГЭС жұмыс істей бастады, Қордай ауданында 1,5 мегаватты құрайтын жел электр станциясы пайдалануға берілді, оның қуатын 10 мегаватқа дейін күшейту жоспарлануда.

2012 жылы Қордай ауданындағы Отар ауылында Қазақстанда алғаш рет қуаты 0,5 мегаватты құрайтын өнеркәсіптік деңгейдегі күн электр станциясы жұмыс істей бастады. Қазіргі уақытта инвесторлар аталған жобаның қуатын 7 мегаватқа жеткізуді көздеп отыр. Үстіміздегі жылы Шу ауданында қуаты 9,2 мегаватты құрайтын Тасөткел су электр станциясы жобасы жүзеге асырылды. Осыған қоса, жақын арада Тұрар Рысқұлов ауданында қуаты 2,3 мегаватты құрайтын Қарақыстақ су электр станциясы іске қосылады. Сондай-ақ, 2013 жылы «Vista International» ЖШС-і жалпы қуаты 21 мегаватты құрайтын Қордай жел электр станциясының 4 мегаватты құрайтын алғашқы кезегінің құрылысын аяқтауды жоспарлап қойған.

2013-2015 жылдары «Fonroche Energie» француз компаниясы қуаты 24 мегаватты құрайтын күн электр станциясының құрылысын бастауды көздеп отыр, 2013 жылы ресейлік инвесторлар 19,8 мегаватт қуаты бар Мерке ГЭС-нің каскады құрылысын бастайды. Сонымен бірге, 2014-2015 жылдар аралығында «Central Asia Green Power» компаниясы Сарысу ауданында қуаты 100 мегаватты құрайтын Жаңатас жел электр станциясының құрылысын жүргізуді жоспарлауда. Өңірде ауылшаруашылық саласында

ТАЛДАУ, ПІКІР, ҰСТАНЫМ ЖӘНЕ ТӘЖІРИБЕ…

да перспективалық жобалар даярланып отыр. Солардың ішіндегі ең ірісі - «Тараз» агроөңдеу логистикалық орталығы. Аталған жоба аясында 1 логистикалық орталық және 20-ға жуық кәсіпорын жұмыс істейді деп жоспарлап отырмыз. «Тараз» логистикалық орталығының ашылуы арқылы 1200 адам жаңа жұмыс орындарымен қамтамасыз етіледі, орталықтың өнімдері Қазақстанның барлық аймақтарына, Ресей, Беларусь, Орталық Азия мен Еуропалық Одақ мемлекеттеріне экспортталмақ. Сондай-ақ, Жамбыл облысының территориясында табиғи газдың қомақты қоры орналасқан. Өңірде барланған газ қорларының жалпы көлемі 45 миллиардтан астам текше метрді, ал, көміртегі газының болжамданған қорлары 89 миллиард текше метрді құрап отыр. Облыстың ішкі және халықаралық туризмді дамытуға да мол мүмкіндігі бар. Қазіргі уақытта біз оған үлкен мән беріп отырмыз. Мысалы, Ұлы Жібек жолы бойында орналасқан ежелгі орындар болып есептелетін Тараз, Ақыртас, Құлан, Мерке жерлерінде тарих пен мәдениеттің керемет ескерткіштері сақталған. Сонымен бірге, көне дәуірден бастау алатын «Айша бибі», «Бабаджа хатун», «Карахан» және «Дәуітбек» секілді тарихи архитектуралық ескерткіштер халықаралық туризм жолдарын ашады деген ойдамыз. Осындай жетістіктерге жету үшін біз облыстың 2015 жылға дейінгі туристік кластерін дамыту жөніндегі шеберлік жоспарын әзірледік. Оның ең басты мақсаты қазақстандық және шетел азаматтарының түрлі туристік қызметтерге деген сұранысын қанағаттандыру үшін кең мүмкіндіктермен қамтамасыз ететін қазіргі заманға сай,

75

тиімділігі жоғары және бәсекеге қабілетті туристік кешенін құру болып табылады. Ол бойынша туризм саласынан келетін табыс 15 пайызға өседі деп жоспарлануда. Жоғарыда аталған басымдықтарды ескере отырып, сондай-ақ, еліміздің жүйелі жүргізіп отырған сындарлы саясатының арқасында Жамбыл облысы шетел инвесторларымен өзара тиімді экономикалық қарым-қатынасты дамытуда. Мысалы, өңірде Франция, Италия, Малайзия, Чехия, Оңтүстік Корея, Иран және Ресей мемлекеттері компанияларының қатысуымен бірқатар инвестициялық жобалар жүзеге асырылып жатыр. Осыған қоса, өңір экономикасын дамытуда облыстық әкімдіктің қолдауымен дәстүрлі түрде өткізіліп тұратын Халықаралық «Taraz Invest» инвестициялық форумының маңызы да еселей түсуде. Мысалы, өткен жылы ұйымдастырылған «Taraz Invest - 2012» форумы қорытындысы бойынша жалпы құны 109 миллиард теңгені құрайтын меморандумдарға қол қойылды. Біз үшін облысқа шетел инвестицияларын тартудың маңызы аса зор. Себебі, олар біздің өңірге қазіргі заманға сай күрделі өндірістерді басқару стандарттары және әлемдік бизнесті жүргізу ережелерін әкеледі. Аймақта шетел инвесторларына қолайлы жағдайлар жасалынып отыр. Жалпы, бұл бағытта атқарылған игі істер жеткілікті, дегенмен, алда атқаратын жұмыстарымыз одан да көп. Қ а з і р г і к ү н і Жа м б ы л о бл ы с ы н ы ң экономикалық потенциалы өте зор. Сондықтан біздің басты мақсатымыз - аймақтың әлауқатын көтеріп, облыстың бай мүмкіндіктерін халықтың тұрмыс-тіршілігін одан әрі жақсарту үшін барынша және толығымен пайдалану.

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ

76

Қайрат Лама Шариф, Қазақстан Республикасы Дін істері Агенттігінің Төрағасы

ТМД елдері діни кеңістігінің өзекті мәселелері мен оны шешу жолдары

Б

ір кезеңдерде бұрынғы Кеңес Одағы құрамында болған бауырлас республикалар тағдырдың жазуымен жиырма жылдан астам уақыт бойы бір-бірінен дербес өмір сүріп отырғанымен, бір мезгілде көптеген мәселелер бойынша ортақ тіл табысып, ынтымақтастықта дамып келеді. Бұл кезең Қазақстан, Ресей, Украина, Армения, Өзбекстан, Қырғызстан, Тәжікстан және басқа да мемлекеттер үшін ұзақ па әлде қысқа ма? Әрине, өркениет тарихы үшін бұл уақыт қас-қағым сәт болғанымен, алайда біздің елдеріміздің азаматтары үшін «тар жол – тайғақ кешумен» парапар осынау екі онжылдық, Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың айтқанындай, жүз жылмен тең болды. Қазақстан Республикасы осы онжылдықтар ішінде Достастықтың басқа елдері тәрізді, Кеңес Одағының ыдырауының нәтижесінде халықаралық қатынастардың дербес субъектісіне айналды. Еліміз тым қысқа тарихи мерзімде геосаяси координаттар жүйесіндегі өз орнын анықтау, өзінің ұлттық-мемлекеттік мүдделерін белгілеу, осы мүдделерге сәйкес келетін сыртқы және ішкі саяси басымдықтар жүйесін құру, өзінің ұлттық стратегиясының негіздерін орнату қажеттілігімен бетпебет ұшырасты. Осы орайда, әлем елдерімен дипломатиялық қатынастар орнатудың, халықаралық және аймақтық ұйымдармен сұхбатқа түсудің, Қазақстанды дүниежүзілік шаруашылық байланыстарға ендірудің және күрделі геосаяси ортада орналасқан мемлекеттің ұлттық, оның ішінде діни-рухани қауіпсіздігін қамтамасыз етудің маңыздылығы кем емес еді. Атеистік саясатты ұстанған Кеңес Одағының тарих сахнасынан кетуімен Достастық елдерінің қоғамдары мен мемлекеттік билік органдарының қоғамдық қарымқатынастар жүйесіндегі рөлі күн санап артып келе жатқан діндер мен конфессияларға қатынастағы көзқарасы түбегейлі өзгерді. ТМД кеңістігіндегі барлық дерлік зайырлы елдердің ұлттық Конституцияларында азаматтардың діни сенім және ар-ождан бостандығы құқықтары бекітіліп, тұлғаның діни бостандығы саласындағы халықаралық келісім-шарттар мен конвенциялар ратификацияланды. Бұл бұрынғы КСРО кеңістігіндегі өзгеріске ұшыраған геосаяси өмір діни конфессияларды Достастық елдерінде

қалыптасып келе жатқан азаматтық қоғам субъектілері ретінде бағалауға мүмкіндік бергендігіне дәлел бола алады. Қоғам өмірінің барлық тұсын қамтыған о сындай ауқымды өзгерістерден Қазақст ан да тыс қалмай, діни конфессиялармен қарым-қатынас жүйесін қалыптастыру жолында қолынан келгеннің барлығын жасады. ТМД кеңістігінде осындай үдерістер барлық елдерде орын алып, осының нәтижесінде діннің және оның институттарының рөлінің күрт өсуі байқалды. Осы кезеңде біздің қоғамдардың одан ары дамуындағы діннің орны мен рөлін айқындауға қатысты сұрақтар туындады. Бұл құбылысты елемеушілікке бой ұрмай, керісінше аталған құбылыспен санасу тиістігін түсінетін біздер үшін – Достастық е л д е р і ү ш і н – м ә с е л е а н ау айтқандай оңай емес еді. Не үшін дейсіздер ғой? Өздеріңізге мәлім,

ТАЛДАУ, ПІКІР, ҰСТАНЫМ ЖӘНЕ ТӘЖІРИБЕ…

идеологиялық унитаризм тарих қойнауына кеткен қазіргі жағдайда, заманауи әлемнің және ТМД елдерінің бүгінгі қоғамдық-саяси өмірінің ажырамас бөлігі ретінде діни фактор жекелеген мемлекетердің ұлттық қауіпсіздігі мен тұрақтылығының басты факторына айналып отыр. Осы ретте, миссионерлік экспансия және радикализмнің өсуі посткеңестік кеңістіктегі тұрақсыздықтың негізгі факторларына айналғандығын айта кеткен жөн. «Горбачевтің қайта құру» кезеңінде Орталық Азия елдерінде протестанттық ағымдардың белсенділігінің күрт артуы байқалды. Бұл белсенділік протестанттық және дәстүрлі емес діни бірлестіктер тарапынан мақсатты түрде қолға алынған миссионерлік стратегияның басты элементіне айналды. Жергілікті қоғамдастықтар алдында қоғамдағы келісім мен тұрақтылықты сақтауда ешқандай саяси жауапкершілік алмайтын дәстүрлі емес конфессиялар көп жағдайда дінаралық өшпенділікке жол бере отырып, тек өз мүшелерінің қатарын көбейтуді мақсат етуде. Мұндай мысалдарды дәстүрлі діндерді ұстанатын жергілікті тұрғындар мен миссионерлік прозелитизм нәтижесінде пайда болған неофиттер топтарының арасындағы сандық тепе-теңдіктің өзгеруімен діни қақтығыстардың тұрақты өсуі байқалып отырған Африка мен Азияның бірқатар елдері мен аймақтарынан көруге болады. Сондықтан дәстүрлі діндердің ұстанымдары ТМД елдерінде діни тұрақтылықтың сақталуын анықтайтын фактор болып отыр. Дәстүрлі діндердің басқа конфессияларға қатынастағы байсалды ұстанымы қоғамдағы конфессияаралық қатынастарды тұрақтандырушы фактор бола алады. Көріп отырғанымыздай, біздің қоғамдарда діни реставрация діни астамшылық пен төзбеушілікті тудыруда, ол діннен бейхабар топтар үшін «жабық» және тек таңдаулы адамдар мен адамдар топтарының діншілдігі түріндегі сипатқа ие бола бастауы байқалуда. Астамшылыққа ұмтылудың негізінде ақиқатқа монополия орнату талпынысы көрініс береді. ТМД кеңістігінде қалыптасып отырған ауқымды діни көріністер қазіргі әлемде діннің жаңаруы тек жаңа діни тәжірибеге ие болу жолында ғана орныға алатындығын

77

көрсетуде. Қазақстанда әр үш жыл сайын өткізіліп келе жатқан Әлемдік және дәстүрлі діндер лидерлерінің сьездері - осындай діни тәжірибені заманауи байытуға тұғырланады. Осы Астана форумы өзінің 10 жылдық қызметімен барлық әлемге адамдардың жер бетіндегі өмірі жаңа коммуникация құралдарымен, ғылыми және ақпараттық байланыстардың құрлық аралық желісімен, саудамен және өнеркәсіппен, адамзаттың б ол а ш а қ т а ғ ы т і р ш і л і к е ту і н е к ү д і к келтіретін ортақ қатерлермен тығыз байланысты екендігін, жалпы айтқанда адамзат тағдырының ортақтығын көрсетіп отыр. Осы орайда, бүгінгі күнде ТМД аумағында өмір сүріп отырған адамдардың проблемалары ортақ екендігі айқын және олар оны шешу тәсілдерін бірдей іздейді. Бұл проблемалардың көпшілігін тек бірлесіп шешуге болады. Алайда, ол – оңай проблема емес. Біздің бүгінгі күнімізде байқалып отырған діни сана-сезімнің қауырт өсуі – адамдардың әр халықтың мәдени және діни ерекшеліктерін жойып жіберуге алып келетін үрдістерден сескенетіндігін айғақтайды. Мен, осы ретте, біздің рухымыздың ортақ екендігінің, тіпті жаһандық ынтымақтасудың қажеттігін айқындап берген Астаналық саммиттерде көтерілетін тақырыптардың дұрыс таңдалғанын білдіреді деп айтар едім. Осы міндетті шешудегі қадамдардың бірі – Достастық елдері шеңберінде дүние жүзіндегі барлық әлемдік және дәстүрлі діндердің әр тілдерде адамгершілік, ізгілік, қайырымдылық, өзара қол ұшын беру, төзімділік пен үйлесімділік туралы айтатындығын жеткізу болып табылады. Бұл жерде, менің пікірімше, бәрімізге бір мәселені бөліп қарау керек: эгоцентризмнен бас тарту, әлемді билеуді көксеудің алдын алу. Меніңше, сонда ғана қарапайым түрдегі ұлы шындық ашылады: әлемдегі барлық діндер – адамзаттың рухани тәжірибесінің әртүрлі тілдерде көрініс табуы екендігі. Осы ретте, діни фактордың тым артық бағалануын да байқамауға болмайтындығын айта кету керек. Мәселен, қоғамның бір бөлігінде бұқаралық ақпарат құралдарының ықпалымен идеологиялық вакуумды белгілі бір конфессиялардан көрініс табатын тек дін ғана толтыра алады деген пікір қалыптасқан. Біздің, сондай-ақ, діни фактор және

78

оның қоғамға ықпал етуі әлі де аз зерделенген құбылыс екендігін, біздің елдерімізде мемлекет пен діни бірлестіктердің қарымқатынастары осы жиырма жыл ішінде әлі де қалыптасып болмағанын, және осы қатынастардың басымдықтары, мақсаттары мен міндеттері енді ғана анықталып отырғанын елемеуге құқымыз жоқ. ТМД елдері тұрғындардың айтарлықтай діншіл екендігіне қарамастан, сонымен бір мезгілде секулярланған елдер болып табылады. Сондықтан діннің және дінбасылар мен дін қызметкерлерінің мүмкіндіктерін шынайы бағалауымыз қажет, өйткені әлеуметтік және адамгершілік құндылықтардың қайта өрлеуі мемлекеттік институттар мен діни ұйымдардың ортақ күш-жігерлері мен ынтымақтастықтары арқылы ғана мүмкін бола алады. Біздің қоғамдарымыздың дұрыс дамуы үшін адамдардың ортақ мүдделерінің ескерілуі аса маңызды, ал керісінше болған жағдайда оның тайталастар мен әртүрлі қақтығыстарға ұласып кету қаупі бар. Жалпы, ТМД тұрғындарының басым бөлігі қандай да бір қақтығыстардың туындауына мүдделі еместігін ескеру қажет. Олар діндарлар мен дінге сенбейтіндердің бір-біріне қатынастағы өзара құрметі мен төзімділігіне тұғырланған мәдениетті қамтамасыз ету - азаматтық ауызбіршілік пен келісімнің алғышарты мен негізі екендігін түсінетін салиқалы ой бар. Еуразия құрылығындағы діни жағдайды тұрақтандыру көптеген факторларға байланысты. Олардың бірі – дін қызметкерлері және оларды дайындау мәселесіне келіп тіреледі. Енді, оларды кім дайындайтындығына назар аударыңыз? Осы мәселені зерделеу көрсетіп отырғандай, бұл мәселемен осы уақытқа дейін ТМД елдеріндегі медреселерде Сауд Арабиясынан, Ливаннан, Түркиядан, Иорданиядан, Үндістаннан келген миссионерлердің немесе шетелдік исламдық діни оқу мекемелерін бітірген азаматтардың айналысқанын көрер едік. Бізді, осы орайда, ислам дінін бетперде ретінде ұстанып, көп конфессиялы қоғамдарда қорқынышты үдете түсетін, заңсыз қарулы ұйымдар құратын және шет елдердегі лаңкестік ұйымдармен байланыстар орнатуға ұмтылатын діни радикализм мен экстремизм алаңдаушылық туғызады.

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ

Зерттеушілердің пікірі бойынша, бүгінгі күнде ислам фундаменталистерінің діни сипатқа ие тоталитарлық саяси режим орнатуға ұмтылуымен, олардың ХХІ ғасырда тек батыс өркениетіне ғана емес, сонымен қатар ислам дінін салиқалы ұстанып, жалпыадамзаттық рухани құндылықтарды басшылыққа алып өмір сүріп отырған мұсылмандарға қатынаста соғыс жүргізуімен көрініс табатын діни проблематика ерекше мәнге ие болып отыр. Көріп отырғанымыздай, әлем діни фанатизм үстемдік құрған орта ғасырлардағы тәрізді қайтадан тарих сахнасына шығып отыр. Бұл, өз кезегінде, дін фанатиктерінің жаппай қырып-жою қаруларына ие болу мүмкіндіктерінің өсуін алдыңғы қатарға шығарып отыр. Ал мұның адамзаттың дамуын қандай тығырыққа тірейтіндігі айтпаса да түсінікті. Әрине, бұл проблема да осы бағыттағы терең ғылыми зерттеулер мен бірлесіп әрекет етуді талап ететіні сөзсіз. Осы айтылған ойлардың барлығы бүгінгі күнде мынаны көрсетеді: - дін бүкіл посткеңестік кеңістікте интеграцияландырушы тетік ретінде көрінеді. Сондықтан діни фактордың әртүрлі құрамдас бөліктері терең зерттеулерді қажет ететін аса өзекті мәселе болып табылады, ал олардың көбі ТМД халықтарының руханиадамгершілік болмысының өзгерісіне алып келіп жатқан үдерістермен және олардың бұдан кейінгі дамуымен тікелей байланысты; - діни фактор бітімгерлік рөлді атқара отырып, қоғамды бір құндылықтар төңірегіне топтастыратын оңды сипатқа да ие бола алады, және ол бір мезгілде қоғамдағы қарамақайшылықты шиеленістерді қалыптастыра және тереңдете отырып, теріс сипатта да көріне алады. Саяси, әлеуметтік және экономикалық трансформациялар жағдайында діни фактор мемлекеттегі үрдістерге айтарлықтай ықпал етеді және қоғамдық өмірдің ажырамас атрибутына айналады. Сондықтан, қазіргі таңда дінге барынша назар аудару керек; - ТМД кеңістігіндегі діни экстремизм проблемасы бірнеше құрамдас бөліктерге бөлінеді: бір жағынан, діни өркендеудің объективті, заңды үрдістері бар; екінші жағынан – сыртқы және ішкі күштердің өздерінің саяси және геосаяси мүдделерін іске асыру мақсатында діни факторды

ТАЛДАУ, ПІКІР, ҰСТАНЫМ ЖӘНЕ ТӘЖІРИБЕ…

пайдалануы. Бұл жерде, ең маңыздысы біздің мемлекеттеріміздің бірінші, заңды құрауыштың оң әлеуетін дұрыс пайдалана білуі және қазіргі күндегі, сондай-ақ болашақта туындауы мүмкін қауіп-қатерлерді, сонымен қатар, екінші құрауыштың жағымсыз салдарын барынша азайтуы қажет. Аталған түйткілді мәселелер бойынша келесі ұсыныстарды қарастыру қажет. Бірінші. Халықаралық және ұлттық тәжірибелерді талдау көрсетіп отырғандай, діни-саяси экстремизмге қарсы іс-қимыл көрсетуде реттеуші, тыйым салу және профилактикалық сипаттағы шараларды қамтитын кешенді шешім қажет. Осы саладағы аса тиімді шараларға құқықтық базаны жетілдіру, құқық қорғау органдарының қызметін нығайту және жетілдіру, діни экстремизм мен лаңкестікті қаржыландыруға қарсы күресті күшейту, сонымен қатар, түсіндіру, ақпараттық-насихат және идеологиялық жұмыстарды белсенді түрде жүргізуге негізделеді. Екінші. Көп ұлтты және көп конфессионалды құрамдағы тұрғындары бар Достастықтың зайырлы демократиялық мемлекеттері қандай да бір діннің артықшылығына жол бермеуі тиіс. Сонымен қатар, тарихи қалыптасқан негізгі конфессиялар туралы да ұмытпай, конфессияаралық тепе-теңдікті сақтауға тырысуы керек. Бүгінгі таңдағы конфессияаралық қатынастар саласындағы салиқалы мемлекеттік саясат – қоғам санасының радикализмге төзімді иммунитетін қалыптастыратын саясат. Мұндай саясаттың негізі заңнама және дінге төзімділік болып табылады. Үшінші. Қазіргі замандағы Қазақстандағы конфессиялық фактор мемлекеттің даму үдерістерінде жұмылдырушы күш ретінде ішкі саяси тұрақтылық пен азаматтық ауызбіршілікті сақтау мен нығайтудың бірегей тетігі болып табылады, және ол осы ретте

79

Достастық елдерінің қызығушылығын тудырады. Сондықтан, дінаралық және конфессияаралық келісімді қамтамасыз етудегі қазақстандық тәжірибе жан-жақты зерттеліп, ТМД елдері арасында таралуы керек. Төртінші. Дінаралық сұхбат біздің елдеріміздің ұлттық қауіпсіздігін қамтамасыз ету факторы ретінде аса маңызды. Бесінші. Қазақстандық зерттеушілердің пікірінше, конфессияаралық сұхбат мынадай басым бағыттар бойынша дамуы мүмкін: - мемлекеттік және азаматтық деңгейлердегі бітімгерлік; - азаматтардың мүдделерін қозғайтын мәселелер бойынша мемлекеттік билік органдарымен өзара әрекеттестік; - ғаламдану жағдайында қоғамдағы руханиадамгершілік қағидалардың сақталуына көмектесу; - біздің елдеріміздің халықтарының рухани мұраларын игеру арқылы мәдени әлеуетті дамыту, мәдени сан алуандықты сақтау және дамытуға жәрдемдесу. Алтыншы. Мемлекеттік органдардың діни ұйымдармен өзара әрекеттесуінің тиімді тетіктерін қалыптастыру барысында Достастық елдерінің мемлекеттік органдары мына қағидатқа сүйенуі керек: дін мемлекеттен бөлінген, алайда ол қоғамдық және әлеуметтік проблемаларды шешуге қатысудан шеттетіле алмайды. Жетінші. ТМД аумағында бірыңғай ко н ф е с с и я л ы қ м о н и т о р и н г ж ү й е с і н қалыптастыру қажеттілігі туындап отыр. Ол елдеріміздегі конфессиялық жағдайды қадағалауға, діни фактордың тікелей немесе жанама қатысуының арқасында туындауы мүмкін шиеленістердің алдын алу үшін нақты ұсыныстарды әзірлеуге мүмкіндік береді. Аталған және өзге де мәселелерді біртіндеп, жүйелі зерттеу мен шешу - Достастық елдері мен оның халқының одан арғы тұрақты дамуына негіз жасауы керек.

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ

80

VІІ. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ МӘДЕНИ ӨМІРІНЕН • Қазақ халқының және әлем халықтарының ұлттық дәстүрлері мен әдет-ғұрыптары туралы Қазақ халқының бала тәрбиелеумен байланысты дәстүрлері мен әдет-ғұрыптары Шаш алу - қазақ балаларының басындағы бұрындары көбіне саяхатшылардың күлкісін келтірген айдар көз өтуден сақтайтын тұмар ретінде қызмет еткен. Шаш алғанда ұл баланың төбесінде тасталып кететiн бұрымды «айдар» деп атаған.

Қыздар болса, шеке төңiрегінде бұрымға өрілетін қос «тұлымын» өсiрген. Қазақтар баяғы заманда баланың шашын 4 - 5 жасқа дейiн қырықпаған, алғашқы шаш алуға ерекше мән берген. Оның құрметіне арнап, «шаш алу» тойын өткізген. Оған ауылдың барлық ересек еркектерін шақырған, олардың ең үлкені бiрiншi болып баланың бұрымын кескен. Ақсақал бұл ретте «Жасың ұзақ болсын!» деп тiлек айтқан. Ол содан кейiн баланы келесісіне берген және әр қатысушы өз тілегін айтып отырған, салтанаттың куәгеріне сыйлық ретінде ақша немесе тәттi берген. Үзеңгiден өткізу - бала туылған соң 40-шы күнi тойланғаннан кейiн оны әйгілі адамның жылқысының үзеңгісінен өткізуге тырысқан.

Батырлар, ақындар, жыршылар, билер әрқашан осындай әйгілі адамдар деп есептелген. Баланы тәрбиелеудiң мұндай дәстүрі «үзеңгіден өткізу» деп аталады. Үзеңгiден өткізу үшiн құрметтi, қадірмендi адамдардың біріне өтiнiшпен жүгінген. Ол өз атына мініп, оң аяғын үзеңгiден босатып, жаялыққа оралған бөбекті оң жағынан алып, үзенгiсiнiң таралғысынан өткiзген. Ырым құлын иесінің берген салтанатты батасымен аяқталған. Бала өскенде, оның кімнің үзеңгiсі астынан өткізілгені жиi айтылады. Бұл балалардың саналы болып өсіруге, жауапты болуына және болашақта лайықсыз қылықтардан аулақ болуына көмектескен. Бәсіре - қазақтарда баланың туған кезі малдың төлдеуіне тұспа-тұс келсе, осы уақытта туған тайды немесе ботаны оған атап беретін болған. «Бәсіре» сол сәттен бастап сол туған баланың меншігі деп есептелген. Ырымға сенсек, жаңадан туылған баланың болашағы өзіне сыйланған жануармен тығыз байланысты. Сондықтан «бәсіреге» ерекше көңіл бөлген, аман сақтап, жүк малы ретінде пайдаланбаған не үстіне мінгізбеген. Ең бастысы – «бәсірені» ешқашан соймаған не сатпаған. Оны үнемі нәрестедей қамқорлыққа алып отырған. Құлынымен немесе ботақанымен бiрге ер жететiн бала ерте жасынан мал бағуға және оны қадірлеуге үйренедi деп есептеген. Осылайша, жауапкершiлiк деңгейi мен айналадағы адамдарға сүйіспеншілік те жоғарылайды. Ашамайға отырғызу - өмiрiнің бәрі дерлік мал бағуға бiржола бағынышты болған көшпендi қазақтар балаларын ерте жасынанақ ат мінуге үйретуге тырысқан. Ерде отырып, өзін дұрыс ұстай білу далада өмір сүрудің басты шарттарының бiрi болған. Сондықтан қазақтардың жылқымен байланысты әдет-

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ МӘДЕНИ ӨМІРІНЕН

ғұрыптары да көп, «ашамайға отырғызу» солардың бірі. «Ашамай» – бала қапылыста ауып құлап қалмайтындай етіліп, оған арналып жасалған қауіпсіз ер. «Қоржынға» ұқсатылып тігілген қапшықтар үзеңгі қызметін атқарған. Баланың аяқтары соған ілінген. Алғашқы «ашамайға отырғызу» рәсімін ауыл ақсақалы жүргізіп, жақсы шабандоз болсын, бақытты да ұзақ ғұмыр сүрсін деген тілегін айтады. Бата берілген соң жаңа шабандоздың ата-аналары тұңғыш рет атқа мінген, ат жалынын тартқан баласы үшін қуанып, той-домалақ жасайды.

81

Сүндет (жыныс мүшесіндегі тері бөлшегін кесу) – діни дәстүр. Ол алғаш араб елдерінде пайда болып, кейіннен барлық мұсылман халықтарына таралған. Қазақтар өз ұлдарын мiндеттi түрде сүндетке отырғызған, сол себепті «сүндет той» жасаған. Бала сүндетке тақ жаста 3, 5 немесе 7 жаста отырғызылады. Бұл ғұрыпты бастамас бұрын, балаға ең әсем киімдер кигізіп, атпен серуендетеді. Содан соң, ердiң қасына немесе жылқының сауырына ішіне тәтті-дәмділер салынған «қоржын» iледi, ересектердің бiреуi атты жүгенінен ұстап, ағайын-туысты аралауға аттанады. Сүндетке отырғызу алдында баланың «айдарын» бiржолата қырқып тастайды. Сүндетке отырғызылған соң бала дiни қауымның мүшесi болып қана қоймай, сондай-ақ келесi жас тобына өтедi. Ота амалдарын ауыртпай орындау дәстүрі атам заманнан бері орын алып келе жатыр. Қазір оның техникасы өзгерді. Сүндетке отырғызу көбіне ауруханада ауыртпайтын құралдар қолданылып жүргізіледі. Осы оқиғаға орай сақталған дәстүрлі «сүндет тойға» салтанат куәгерінің ағайын-жұрты, жақындары шақырылады, бата беріледі, сыйлық-таралғы жасалады.

82

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ

• КІТАП ҚАТАРЫ (Қазақстанның сыртқы саясат саласындағы жаңа баспа басылымдарына шолу)

* «Н.Назарбаевтың өмірде жүзеге асқан еуразиялық жобасы» кітабы 2013 жылдың мамырында Астанада Тәуелсіздік сарайында VI Астана экономикалық форумы шеңберінде «Н.Назарбаевтың өмірде жүзеге асқан еуразиялық жобасы» кітабының ағылшын тіліндегі нұсқасының таныстырылымы болып өтті. Монографияның авторы - көрнекті қазақстандық саясаткер және дипломат, ЕурАзЭҚ Бас хатшысы, саяси ғылымдар докторы Тайыр Мансұров. Ол өз еңбегінде Нұрсұлтан Назарбаевтың Еуразиялық жобасының посткеңестік елдердің алдында жаңа мүмкіндіктер мен кемел келешек ашатын тиімді экономикалық және әлеуметтік дамудың өзекті құралы ретіндегі тарихи рөлін жүйелі түрде талдап көрсеткен. «Бұл кітапта алғаш рет ҚР Президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың 1994 жылғы наурызда М.В.Ломоносов атындағы ММУ-де ұсынған Еуразиялық жобасының жүзеге асырылуы құжаттық негізде жан-жақты ашып көрсетілген», - деді Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрінің орынбасары Қайрат Сарыбай осы іс-шарада сөйлеген сөзінде. Кітаптың авторы Тайыр Мансұровтың айтуынша, Еуразиялық экономикалық қоғамдастық, Кеден Одағы мен қалыптастырылып жатқан Бірыңғай экономикалық кеңістік Нұрсұлтан Назарбаевтың жобасының өмірде нақты жүзеге асуы болып табылады. Бұл басылым көпшілік оқырманға, ғалымдарға, мемлекет қайраткерлеріне, заманауи ықпалдасу үдерістеріне қызығатындардың бәріне арналған.

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ МӘДЕНИ ӨМІРІНЕН

83

* «Қазақстан халықаралық қоғамдастықта (көпжақты дипломатия очерктері)» кітабы 2013 жылдың наурызында Астанада ҚР Ұлттық Академиялық кітапханасының ғимаратында Қазақстан Республикасы Президентінің Кеңесшісі, Қазақстан Республикасының бұрынғы Сыртқы істер министрі Ержан Қазыхановтың редакциясымен былтыр қарашада айында басылып шыққан «Қазақстан халықаралық қоғамдастықта (көпжақты дипломатия очерктері)» кітабының таныстырылымы өтті. Аталған кітапта тәуелсіздіктің 20 жылында Қазақстанның көпжақты дипломатиясының дамуының негізгі белестері, еліміздің негізгі халықаралық және аймақтық ұйымдардағы қызметі, Мемлекет басшысының бейбітшілікті ілгерілетудегі, жаһандық және аймақтық қауіпсіздікті нығайтудағы бастамаларының рөлі бейнеленген. Қазақстанның (1992 жылғы 2 наурызда) БҰҰ-ға мүше болып кіруінің 21 жылдығына арналған іс-шараға дипломатиялық ведомствоның, басқа мемлекеттік органдардың, білім беру мекемелерінің, елімізде тіркелген халықаралық ұйымдардың, сондай-ақ бұқаралық ақпарат құралдарының өкілдері қатысты. ҚР СІМ Сыртқы саяси талдау және болжамдау комитетінің Төрағасы Сержан Әбдікәрімов қонақтар алдында құттықтау сөзін сөйледі. Сондай-ақ таныстырылымның ашылуында БҰҰ Қазақстандағы Тұрақты үйлестірушісі Стивен Тулл, ЕҚЫҰ Қазақстан Республикасындағы Орталығы Басшысының орынбасары Жаннет Клётцер, ҚР Президент Әкімшілігі Сыртқы саясат орталығының Жетекшісі Ержан Ашықбаев, Дипломатия институтының директоры Сәулегүл Сайлауқызы, Л.Гумилев атындағы Еуразиялық Ұлттық Университеттің «Халықаралық қатынастар» факультетінің деканы Баубек Сомжүрек сөз сөйледі. * «Қазақстан жаңа жаһандық жағдайларда» кітабы Ү.ж. сәуірінде Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрі Е.Ә.Ыдырысовтың редакциясымен «Қазақстан жаңа жаһандық жағдайларда» кітабы үш тілде (қазақ, орыс, ағылшын тілдерінде) жарық көрді. Бұл басылым Қазақстан Республикасы министрліктері мен ведомстволары басшыларының, әкімдері мен ғалымдарының жалпы Қазақстанның халықаралық өңірлік және ведомстволық байланыстары, саяси экономикалық және мәдени дамуы туралы сөйлеген сөздерін қамтиды. Онда әлемдік аренадағы халықаралық қатынастардың субъектісі ретіндегі Қазақстанның рөлі, сондай-ақ жаһандық және өңірлік қауіпсіздік мәселелері баяндалады. Берілген материалдар соңғы бес жылдық кезеңді қамтиды. Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрлігі Ақпараттық-Баспа Кеңесі бұл кітапты Қазақстан Республикасы Тәуелсіздігінің 20 жылдығы, Қазақстанның Еуропадағы қауіпсіздік және ынтымақтастық ұйымына (ЕҚЫҰ) және Ислам ынтымақтастығы ұйымына (ИЫҰ) төрағалығының аясында «Дипломатия жаршысы» ресми басылымы материалдарының негізінде шығарып отыр. Басылым Қазақстан Республикасының халықаралық қатынастары мен сыртқы саясатына қызығушылық танытатын жұртшылықтың, соның ішінде шетелдік оқырмандардың кең қауымына арналған.

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ

84

VIІІ. АБК БАСПАСӨЗ ОРТАЛЫҒЫ ХАБАРЛАЙДЫ… Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрлігінің баспасөз брифингтері*

18-19 наурыз Құрметті ханымдар мен мырзалар! Қазақстан Республикасының Сыртқы істер министрі Ерлан Ыдырысов өзінің әріптесі, Финляндия Республикасының Сыртқы істер министрі Эркки Туомиояның шақыруымен Хельсинкиге сапармен барды. Қазақстанның Финляндиядағы Елшілігін салтанатты түрде ашу сапар бағдарламасының маңызды бөлігі болды. Финляндия Парламентінің спикері Эеро Хейнялуомамен кездесуі барысында парламентаралық өзара ықпалдасуды дамыту мәселелері талқыға салынды. Тараптар Финляндия Президенті Саули Ниинистемен келіссөздер шеңберінде екіжақты сауда-экономикалық, инвестициялық және технологиялық ынтымақтастықтың кең ауқымды мәселелерін талқылады.

20 наурыз Құрметті ханымдар мен мырзалар! Қазақстан Республикасының Сыртқы істер министрі Ерлан Ыдырысов Швеция Корольдігіне ресми сапармен барып қайтты. Қазақстандық сыртқы саяси ведомствоның Басшысы өзінің Стокгольмге сапарының барысында Швеция Сыртқы істер министрі Карл Бильдтпен ресми келіссөздер жүргізді. Швеция сауда министрі Эва Бьёрлингпен және Швециияның бизнес-топтары өкілдерімен кездесуі барысында екіжақты сауда-экономикалық ынтымақтастықты жандандыру, соның ішінде телекоммуникациялар, машина жасау, көлік, «жасыл» технологиялар және қоршаған ортаны қорғау салаларындағы қатынастарды дамыту мәселелерін талқылады. Қазақстанның сыртқы саяси ведомствосының Басшысы Швецияның Қоршаған орта министрлігінің Мемлекеттік хатшысы Андерс Фланкингпен жүргізілген келіссөздерде энергияның тиімділігін арттыру, қоршаған ортаны қорғау және Астана қаласында «ЭКСПО-2017» мамандандырылған халықаралық көрмесін өткізумен байланысты «жасыл» технологияларды дамыту салаларында швед тәжірибесін тарту мәселелерін талқыға салды.

19 сәуір Құрметті ханымдар мен мырзалар! ҚР СІМ Ресми өкілінің Корей түбегіндегі ахуалға қатысты түсініктемесі Өздеріңізге белгілі болып отырғанындай, Қазақстан Республикасы ядролық қаруды таратпау жөніндегі ғаламдық үдерістің к ө ш б а с ш ы л а р ы н ы ң б і р і , ат ап айтқанда, БҰҰ аясында Халықаралық ядролық сынақтарға қарсы іс-шара күнін жариялау бастамасын ұсынған мемлекет болып табылады. Біздің еліміз халықаралық тұрақтылық пен қауіпсіздікті нығайтуға дәйектілікпен іс жүзінде үлес қосып келеді. Біз осылайша, ү.ж. 5-6 сәуірінде Алматы қаласында Иран ядролық бағдарламасы бойынша

* Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрлігі ХАК Төрағасының орынбасары – Ресми өкілі Жанболат Үсеновтың мәлімдеуінен.

АБК БАСПАСӨЗ ОРТАЛЫҒЫ ХАБАРЛАЙДЫ…

келіссөздердің кезекті кезегін қабылдадық. Біз, осыған орай Корей түбегінде орын алған жағдайдың ушығуына қатысты айтарлықтай алаңдаушылығымызды білдіреміз. Тараптар аймақтағы бейбітшілікті сақтау мақсатында барынша шыдамдылық пен байсалдылық танытады деп сенеміз. Қазақстандық тарап бұл мәселенің күшпен шешілуіне қарсы, себебі Шығыс Азиядағы тұрақтылық пен гүлденуді тек бейбіт жолмен реттеу ғана қамтамасыз ете алады. Біз сонымен бірге, КХДР-дың Ёнбендегі ядролық реакторды пайдалануды қайта бастауы туралы шешімін Пхеньянның халықаралық міндеттемелерді және БҰҰ ҚК тиісті қарарларын өрескел бұзуы деп есептейміз. Жалпы, біздің пікірімізше, КХДР ядролық бағдарламасын толығымен жою мәселе сі алтыжақты келіссөздер шеңберінде шешілуі тиіс.

13-14 мамыр Құрметті ханымдар мен мырзалар! Қазақстан Республикасының Сыртқы істер министрі Ерлан Ыдырысов Испания Корольдігіне ресми сапармен барып қайтты. Е.Ыдырысов сапар аясында Испания Королі І Хуан Карлоспен, Испания Сенатының Төрағасы Пио Гарсия-Эскудеромен, Испания Депутаттар Конгрессінің Төрағасы Хесус Посадамен, Испания Сыртқы істер және ынтымақтастық министрі Хосе Мануэль Гарсия-Маргальомен және жетекші испан компанияларының басшыларымен кездесулер өткізді. Сауда-экономикалық ынтымақтастықты тереңдету, Қазақстан экономикасына жаңа технологиялар мен инвестицияларды тарту ҚР СІМ Басшысы келіссөздерінің негізгі тақырыптарына арқау болды. Сыртқы істер министрі Х.Гарсия-Маргальомен кездесуде екіжақты және көпжақты ынтымақтастық мәселелерінен бөлек, Испания жоғары лауазымды тұлғаларының алдағы уақытта Астанаға жасайтын бірқатар сапарларын дайындау талқыға салынды. Мәселен, ү.ж. мамыр айының аяғында Астанаға Испания Қорғаныс министрі Педро Моренес, маусымда – Даму министрі Ана Пастор, қазанда – Министрлер кабинетінің Басшысы Мариано Рахой келмекші. Әңгімелесуші тараптар

85

Испания Премьер-Министрінің сапарына ерекше көңіл бөлді, оның шеңберінде кәсіпкерлердің ірі форумы, сонымен қатар бірқатар мемлекетаралық келісімдерге және екі елдің жетекші компаниялары арасында коммерциялық шарттарға қол қою жоспарланып отыр. Сыртқы саяси ведомстволар басшылары кездесуінің соңында Қазақстан мен Испания сыртқы істер министрліктері арасындағы өзара ынтымақтастық туралы меморандумға қол қойылды.

15-16 мамыр Құрметті ханымдар мен мырзалар! Қазақстан Республикасының Сыртқы істер министрі Ерлан Ыдырысовтың Португалия Республикасына алғашқы ресми сапары болып өтті. ҚР СІМ Басшысы сапар аясында Португалия Президенті Анибал Каваку Силвамен, Ассамблея (Парламент) Төрайымы Мария Эстевеш ханыммен, Сыртқы істер министрі Паулу Порташпен, сонымен қатар Португалия жетекші бизнес құрылымдарының өкілдерімен кездесулер өткізді. Мемлекет басшысының Қазақстан сыртқы саясатын одан әрі экономикаландыру тапсырмасына орай, Е.Ыдырысовтың Лиссабондағы келіссөздері күн тәртібінің негізгі тақырыптары екіжақты сауда-экономикалық және инвестициялық ынтымақтастықты белсендендіруге бағытталды. Тараптар, атап айтқанда, Португалия бай тәжірибе жинақтаған және Қазақстан мүдделі болып отырған инфрақұрылым, көлік, фармацевтика, мемлекеттік-жеке әріптестік және т.б. салаларда өзара ықпалдасуды талқыға салды. Бұдан бөлек, Португалия тарабы Қазақстаннан жеке инвестициялар тартуға белсенді қызығушылық танытты. Қазақстан азаматтарына визалық режимді жеңілдету келіссөздердің жеке бір тақырыбы болды. ҚР сыртқы саяси ведомствосының Басшысы португал тарабын осы мәселе бойынша, сондай-ақ Шенген аймағы елдерімен көпжақты келіссөздер аясында да қолғабыс көрсетуге шақырды. Е.Ыдырысовтың сапары аясында сонымен қатар екі елдің ынтымақтастық орнатуға және кеңейтуге қызығушылық танытқан компаниялары өкілдерінің қатысуымен Қазақстан-Португалия бизнес-семинары өткізілді.

вестник дипломатии

86

ДИПЛОМАТИЯЛЫҚ ТЕРМИНОЛОГИЯ

АЛЬТЕРНАТ (кезекпе-кезек) белгiлi бір уағдаласушы тараптың қол қоюына арналған халықаралық шарттың данасында тараптың атауы, уәкілетті тұлғалардың қолдары, мөрлерi, сонымен бiрге белгiлi бір уағдаласушы тарап шартының тiлiндегі шарт мәтiнiнің өзі бiрiншi орында орналастырылатын ереже. Егер қол шарт мәтiнiнің астынан қойылатын болса, онда сол жағындағы жер, егер қол бірінің астына бірі қойылатын болса, онда үстiңгі жағындағы жер бiрiншi қол қойылатын жер болып есептеледі. А. қолдану уағдаласушы тараптардың теңдiгiн білдіреді. А. екi жақты шарттарда қатаң сақталады. Көп жақты шарттарда салыстырмалы түрде сирек қолданылады. ВЕТО бірауыздылықтың жоқтығы, белгілі бір шешімді қабылдамауға мүмкіндік береді мысалы, бұл үшін Бiрiккен Ұлттар Ұйымы Қауiпсiздiк Кеңесiнің отырыстарында белгiлi бір шешiмнің қабылданбауына мүмкiндiк бередi, бұған Кеңесінің отырыстарында Кеңестің бір тұрақты мүшесiнiң келiспеуi жетіп жатыр. КҮШІН ЖОЮ мемлекеттiң өзінің жасасқан халықаралық шартынан тиiсiнше ресімделген түрде бас тартуы. ВИВЕНДИ МОДУС уақытша қысқа мерзiмдi келiсiм. ПРЕФЕРЕНЦИЯЛАР бiр мемлекеттің екіншісіне немесе мемлекеттер тобына кедендік немесе басқа да жеңiлдiктер түрінде беретiн сауда-экономикалық байланыстар саласындағы арнайы артықшылықтары. РЕПАРАЦИЯЛАР халықаралық құқық субъектiлерiнiң халықаралық құқықтың бұзылу салдарынан халықаралық құқықтың басқа субъектісіне келтірген залалдары үшін материалдық жауапкершiлiгінің нысаны. ДИПЛОМАТИЯЛЫҚ АҒАЛЫҚ қоғамдық іс-шараларға шақырылған дипломатиялық корпустың ұжымдық ағалығына; дипломатиялық өкiлдiктер басшыларының арасындағы ағалыққа; дипломатиялық өкiлдер мен олардың болатын елiндегі билік өкiлдерінің арасындағы ағалыққа; белгiлi бір дипломатиялық өкiлдiктiң дипломаттарының ағалығына және тағы басқаларға қатысты ұсталатын дипломатиялық хаттаманың ең маңызды ережелерінің бiрi. КУВЕРТТІК КАРТОЧКА дастарқан басындағы орны белгiленіп, отырғызылып, дипломатиялық қабылдауға шақырылатын қонақтың аты-жөні жазылатын елтаңбасы бар карточка. ЭМБАРГО қандай да бір елге белгiлi бір тауарларды немесе валютаны әкелуге, ғылыми-техникалық ақпаратты, авторлық және басқа да құқықтарды беруге, коммерциялық қызметтiң белгiлi бір түрлерiне және т.б. тыйым салу немесе шектеулер. Шетелдік кемелерге порттарға кiруіне және олардан шығуына тыйым салу.

87

I. ОФИЦИАЛЬНО

(краткий обзор хронологических событий за издаваемый период)

• Визиты в зарубежные страны, встречи, выступления и интервью Президента Республики Казахстан

1 марта В Астане Президент Республики Казахстан Нурсултан Назарбаев принял Министра иностранных дел Франции Лорана Фабиуса.

Президент Казахстана особо отметил, плодотворную работу в рамках двусторонней Комиссии «Назарбаев – Олланд», и важность того, чтобы эти встречи продолжались. В свою очередь Министр иностранных дел Франции подчеркнул, что визит в Казахстан направлен именно на дальнейшие укрепление и расширение двустороннего сотрудничества, реализацию ранее достигнутых договоренностей в различных сферах. В ходе данной встречи также были рассмотрены вопросы торгово-экономического и инвестиционного партнерства двух стран. Состоялся обмен мнениями по

вестник дипломатии

88

широкому спектру вопросов международной политики, региональной и глобальной безопасности.

14 марта В Тель-Авиве Пре зидент Ре спублики Казахстан Нурсултан Назарбаев провел рабочую встречу с Президентом Израиля Шимоном Пересом.

В ходе встречи лидеры двух стран обсудили вопросы развития двустороннего сотрудничества в экономической сфере. В том числе было рассмотрено взаимодействие по таким ключевым направлениям, как агропромышленный комплекс и инновационные технологии. По итогам обсуждения Главы государств отметили необходимость дальнейшего укрепления партнерских отношений между странами и расширения спектра межгосударственного сотрудничества.

экс-Председатель Совета директоров компании К.Дерр, Управляющий директор Евразийского подразделения «Шеврон» С.Дэвис, а также представители предприятий, занятых в нефтегазовой сфере Казахстана. Нурсултан Назарбаев отметил, что совместная работа продолжается, предстоят новые задачи, дальнейшее развитие компании, проект увеличения добычи, в который планируется вложить еще 7,5 миллиардов долларов. Экс-Председатель Совета директоров компании «Шеврон» К.Дерр рассказал, что новая столица Казахстана подчеркивает выдающийся прогресс всей страны, который виден в каждом жителе, а также в лидерстве Президента в национальном и глобальном масштабе. В завершение Председатель Совета директоров компании «Шеврон» рассказал о начале строительства Дворца молодежи в Атырау, который станет передовым центром по предоставлению новых возможностей для образования, профессионально-технической ориентации и отдыха.

3 апреля В Астане Глава государства Казахстан Нурсултан Назарбаев принял участие в церемонии празднования 20-летия создания казахстанско-американского совместного предприятия «Тенгизшевройл». В мероприятии приняли участие ПремьерМинистр РК С.Ахметов, Руководитель Администрации Президента РК К.Масимов, Председатель Совета директоров компании «Шеврон» Д.Уотсон,

5-6 апреля В Пекине (Китай) Президент Республики Казахстан Нурсултан Назарбаев встретился с Председателем Китайской Народной Республики Си Цзиньпином. Лидеры Казахстана и Китая обсудили широкий

ОФИЦИАЛЬНО (краткий обзор хронологических событий за издаваемый период)

круг вопросов двустороннего сотрудничества и развития стратегического партнерства. Глава государства Казахстан подчеркнул, что наша страна высоко оценивает сотрудничество двух стран в рамках международных организаций. Он в частности отметил, что наша страна поддерживает намерение Китая принять председательство в СВМДА на период 2014-2016 гг.

Президент Республики Казахстан Нурсултан Назарбаев рассказал о новом политическом курсе Казахстана, изложенном в Стратегии-2050. Стороны договорились о проведении специальных консультаций в целях дальнейшего укрепления двусторонней торговли. В ходе переговоров были рассмотрены актуальные вопросы взаимодействия в транспортной отрасли, сфере приграничного сотрудничества, а также в области регулирования использования

89

трансграничных рек. Достигнута договоренность о поставках казахстанского зерна и муки в КНР, а также транзите через территорию Китая в третьи страны. В рамках официального визита Президента Казахстана в КНР подписано Соглашение о создании казахстанско-китайского Делового совета между ФНБ «Самрук-Казына» и Комитетом по содействию международной торговле Китая. Соглашение о сотрудничестве и Дорожная карта укрепления экономических и инвестиционных отношений между ФНБ «Самрук-Казына» и CITIC Group, Соглашение об основных принципах сотрудничества по расширению и эксплуатации нефтепровода Казахстан-Китай.

• В тот же д е н ь , Пре зидент Ре спублики Ка з а хс т а н Н у р сул т а н Назарбаев провел встречу с Главой компании CNPC Чжоу Цзипинем. На встрече были рассмотрены вопросы расширения сотрудничества между двумя странами в нефтегазовой сфере. Нурсултан Назарбаев выразил удовлетворение динамичным развитием отношений в этой области. По итогам встречи национальные нефтегазовые компании двух стран подписали Соглашение об основных принципах сотрудничества по расширению и эксплуатации нефтепровода Казахстан-Китай.

90

вестник дипломатии

казахстанско-китайского взаимодействия. В ходе интервью, отвечая на вопрос касательно принятия Стратегии-2050, Нурсултан Назарбаев подчеркнул, что направления, выбранные в предыдущей Стратегии, поставили страну на путь устойчивого развития, и его темпы превзошли все ожидания.

7 апреля

• В тот же день, Президент Республики Казахстан Нурсултан Назарбаев дал интервью китайскому телеканалу CCTV-2*. Глава государства рассказал ведущему телеканалу Китая об основных направлениях развития Казахстана, а также ключевых аспектах

В Пекине Президент Ре спублики Казахст ан Нурсултан Назарбаев принял участие в работе XII сессии Боаоского азиатского форума. В форуме участвовали десять глав государств, руководители правительств, главы международных организаций, представители деловых, научных и общественных кругов зарубежных стран. Всего участие в мероприятии, которое является одним из крупнейших коммуникативных площадок мира, приняли около 1800 делегатов, при этом общее количество участников превысило три тысячи. В сво ем выступлении Нурсултан Назарбаев отметил, что актуальность форума усиливается особым значением, которое сегодня обрел азиатский континент. Гл а в а г о с уд а р с т в а Казахстан подчеркнул, что для выработки общей стратегии успеха очень важен обмен опытом всех государств Азии.

* CCTV-2 – это крупнейший в Китае телеканал, освещающий финансово-экономическую тематику. Он входит в состав китайского Центрального телевидения (CCTV).

ОФИЦИАЛЬНО (краткий обзор хронологических событий за издаваемый период)

Он отметил, что наша страна открыта для инвестиций в глубокую переработку нефтегазового сырья, производство удобрений, логистику и другие отрасли. Нурсултан Назарбаев подчеркнул, что эффективным путём противостояния новым вызовам могло бы стать усиление интеграционных тенденций на евразийском пространстве. Также он отметил, что эволюционный путь развития предъявляет повышенные требования к инвестициям в науку и образование. Необходимо активизировать взаимодействие в научной, исследовательской и инновационной сферах. Для этого целесообразно разработать Азиатскую программу действий в области развития инновационного сотрудничества, которая заложит основу мощных технологических союзов в Азии. Нурсултан Назарбаев также подчеркнул, что мировая экономика, как никогда, нуждается в расширении взаимодействия между странами Азии, особенно в области транспорта, энергетики, в частности альтернативной, а также аграрной кооперации. В заключение Нурсултан Назарбаев выразил благодарность участникам встречи за проявленное внимание к казахстанскому видению современных проблем.

• В тот же день, Президент Республики Казахстан Нурсултан Назарбаев встретился с Султаном Государства Бруней-Даруссалам Хассаналом Болкиахом. Лидеры двух стран рассмотрели актуальные вопросы взаимодействия, обсудили тему региональной интеграции в рамках существующих международных структур, включая АСЕАН и ЕЭП. Было отмечено, что потенциал межгосударственного взаимодействия реализуется не в полной мере и стороны заинтересованы в расширении партнерства в нефтегазовой и химической отраслях, аграрном секторе и других сферах.

91

В завершение встречи Глава государства пригласил Хассанала Болкиаха с визитом в Казахстан.

• В тот же день, Президент Республики Казахстан Нурсултан Назарбаев в рамках Боаоского азиатского форума провел встречу с Президентом Мексиканских Соединенных Штатов Энрике Пенья Ньето. В ходе переговоров главы государств обсудили состояние межгосударственных отношений и рассмотрели актуальные вопросы международной повестки дня. Президент Казахстана отметил потенциал развития казахстанско-мексиканского партнерства, в частности, в таких сферах как индустрия туризма, нефтедобывающая промышленность и сельское хозяйство. Стороны достигли договоренности об углублении двустороннего взаимодействия по широкому спектру вопросов.

вестник дипломатии

92

• В тот же день, Президент Республики Казахстан Нурсултан Назарбаев провел встречу с Директором-распорядителем Международного валютного фонда Кристин Лагард.

8 апреля В рамках визита в Китайскую Народную Республику Президент Республики Казахстан Нурсултан Назарбаев дал интервью китайской общественно-политической газете «ChinaDaily». Интервью Президента Республики Казахстан Нурсултана Назарбаева китайской общественно-политической газете «ChinaDaily»

В ходе встречи стороны обменялись мнениями по актуальным вопросам развития мировой финансово-экономической системы.

• В тот же день, Президент Республики Казахстан Нурсултан Назарбаев провел встречу с почетным Старшим Министром Республики Сингапур Го Чок Тонгом.

В ходе встречи были обсуждены перспективы дальнейшего сотрудничества Казахстана и Сингапура. Глава государства призвал усилить дальнейшее сотрудничество и выразил пожелание более активного участия сингапурской стороны в индустриально-инновационном развитии казахстанской экономики.

Президент Казахстана подчеркнул, что двустороннее сотрудничество в обрабатывающей сфере и других несырьевых отраслях выходит на первый план, добавив, что обе страны уже активно реализуют крупномасштабные проекты. Так, новый импульс взаимодействию в транспортной сфере обеспечит ввод в эксплуатацию казахстанского участка международной автомобильной магистрали «Западная Европа - Западный Китай». По прогнозам, начало его работы в 2015 году позволит увеличить объемы грузоперевозок между двумя странами с 12 до 33 миллионов тонн. В 2012 году грузооборот по железной дороге между двумя странами превысил 16 миллионов тонн. И как отметил Глава государства, возможности продолжают расти. В конце декабря прошлого года в эксплуатацию был введен железнодорожный переход «АлтынкольХоргос», который на 500 километров сократил расстояние для доставки грузов из Китая в страны Центральной Азии и Персидского залива. Как ожидается, грузооборот по этому направлению достигнет 4,5 миллиона тонн к 2015 году, а в перспективе его ежегодная мощность составит 25 миллионов тонн. Также казахстанская железнодорожная компания «Казахстан темиржолы» прорабатывает вопрос строительства терминала в китайском порту Ляньюньган. Нурсултан Назарбаев отметил, что двумя соседними странами осуществляется еще ряд важных проектов. Среди них 4 проекта в сфере генерации электроэнергии общей стоимостью более 1,2 миллиарда долларов, включая строительство солнечной, ветровой и гидроэлектростанции.

ОФИЦИАЛЬНО (краткий обзор хронологических событий за издаваемый период)

Таким образом, сотрудничество в несырьевой сфере развивается нарастающими темпами. В этой связи Президент Казахстана выразил уверенность, что имеющийся огромный пласт возможностей будет широко использован. Назрела необходимость расширения взаимодействия за пределами нефтегазовой индустрии и усиления партнерства в несырьевом высокотехнологичном секторе, научно-исследовательской и образовательной сфере. Говоря об отношениях Астаны и Пекина, Глава государства отметил, что последовательное многоуровневое взаимодействие выросло в сильные, конструктивные и практические связи, которые служат сегодня примером добрососедства и взаимного уважения. В Стратегии развития Казахстана до 2050 года закреплено, что укрепление отношений с Китаем является внешнеполитическим приоритетом нашей страны. Между двумя государствами нет никаких непреодолимых противоречий. Единственный вызов связан только с тем, чтобы еще больше повысить эффективность совместных проектов, а также расширить спектр взаимодействия. Президент Казахстана выразил мнение, что сотрудничество нашей республики и Китая при проведении выставки «ЭКСПО-2017» не только повысит ее эффективность, но и откроет новые перспективные направления для совместных долгосрочных проектов. Выставка «ЭКСПО-2010» в Шанхае стала рекордной по количеству участников, числу посетителей и площади экспозиций. Китай задал новые стандарты для проведения таких мероприятий, как организационные, так и технические. Глава государства выразил уверенность, что китайские компании заинтересованы в строительстве объектов выставки и сопутствующей инфраструктуры. Но что еще более важно, совместные проекты в сфере альтернативной энергетики, которые станут центральной темой «ЭКСПО-2017», представляют новые возможности для взаимодействия и могут стать важной сферой сотрудничества.

93

11 апреля В Астане Президент Республики Казахстан Нурсултан Назарбаев принял заместителя Генерального секретаря ООН – Генерального директора отделения ООН в Женеве Касым-ЖомартаТокаева.

На встрече были обсуждены ключевые аспекты взаимодействия Казахстана и организаций, входящих в структуру ООН, по широкому спектру направлений. В ходе беседы К.Токаев проинформировал Главу государства о текущей деятельности отделения ООН в Женеве и работе, направленной на заключение многосторонних соглашений в области ограничения вооружений и разоружения.

• В тот же день, В Астане Президент Республики Казахстан Нурсултан Назарбаев провел встречу с Президентом Кыргызской Республики Алмазбеком Атамбаевым.

В ходе встречи были рассмотрены состояние и перспективы дальнейшего развития двусторонних отношений в различных областях сотрудничества, в частности, конкретные направления деятель-

94

ности совместного казахстанско-кыргызского инвестиционного фонда. Стороны обсудили ситуацию в регионе, ход интеграционных процессов на евразийском пространстве, а также вопросы предстоящего саммита глав государств ШОС в Бишкеке.

17 апреля В Астане Президент Республики Казахстан Нурсултан Назарбаев встретился с Президентом Финляндской Республики Саули Ниинистё.

На встрече был затронут широкий спектр вопросов двустороннего взаимодействия по ключевым направлениям. В частности, была обсуждена тема углубления сотрудничества двух стран в торгово-экономической сфере. Кроме того, стороны обменялись мнениями по актуальным международным вопросам. Визит Президента Финляндии в Казахстан призван дать старт новому этапу экономического сотрудничества с упором на трансферт технологий, развитие инноваций и инфраструктуры, эффективное управление водными и другими природными ресурсами.

вестник дипломатии

• В тот же день, Президент Республики Казахстан Нурсултан Назарбаев и Президент Финляндской Республики Саули Ниинистё провели совместный пресс-брифинг. Нурсултан Назарбаев подчеркнул, что большое значение придается запланированному казахстанско-финскому экономическому форуму и принятию Декларации о партнерстве в развитии «зеленой» экономики и модернизации. Нурсултан Назарбаев отметил, что результаты прошедших доверительных переговоров ясно продемонстрировали стремление двух государств к развитию политического, торгово-экономического и международного сотрудничества, а также способствовали выведению двусторонних отношений на новый качественный уровень. Президент Финляндии также сообщил, что стороны обсудили роль Казахстана в международной политике, в особенности его роль как стабилизирующего фактора в регионе. Он отметил, что это очень ценная работа, которая приносит пользу всем странам мира. По итогам были подписаны Двусторонние межправительственные документы по сотрудничеству в целях развития «зеленой» экономики, в сфере образования и науки,Меморандум об установлении побратимских отношений между городами Астана (РК) и Оулу (ФР).

• В тот же день, Президент Республики Казахстан Нурсултан Назарбаев и Президент Финляндской Республики Саули Ниинистё посетили казахстанско-финский экономический Форум, посвященный вопросам «зеленой» экономики и модернизации. Нурсултан Назарбаев отметил, что Казахстан придерживается политики максимальной открытости. Президент Казахстана обратил внимание участников форума на то, что с 2010 года Казахстан вступил в Таможенный союз с Россией и Беларусью. Глава государства также рассказал о ряде других важных инициатив, реализуемых Казахстаном. Нурсултан Назарбаев подчеркнул, что на Конференции ООН по Устойчивому развитию Рио+20 в Бразилии в июне прошлого года в итоговую декларацию вошла выдвинутая Казахстаном инициатива, поддержанная мировым сообществом – Программа Партнерства «Зеленый мост».

ОФИЦИАЛЬНО (краткий обзор хронологических событий за издаваемый период)

95

Нурсултан Назарбаев отметил, что каждый визит и встречи представителей двух стран сближают государства, которые уже являются близкими во всех отношениях. Анатоли Рубинов выразил благодарность за возможность проведения встречи и отметил, что процессы интеграции на евразийском пространстве идут достаточно стремительно.

25 апреля В своей речи С.Ниинистё подчеркнул, что экономика Казахстана растет на таком уровне, которого не достигают многие европейские страны. Президент Финляндии отметил, что казахстанский успех за последние 20 лет состоялся благодаря способности страны внимательно рассчитать и сбалансировать различные интересы, ставить перед собой долгосрочные стратегические цели и сочетать все это с высокими темпами развития страны. На форуме была принята Декларация о партнерстве в развитии «зеленой» экономики и модернизации между Республикой Казахстан и Финляндской Республикой, а также подписан ряд других документов.

В Астане Глава государства Казахстан Нурсултан Назарбаев принял участие в работе XI Евразийского медиа-форума.

23 апреля В Астане Президент Казахстана Нурсултан Назарбаев принял председателя Совета Республики Национального собрания Беларуси Анатолия Рубинова.

Нурсултан Назарбаев подчеркнул, что с началом работы нового медиа-центра столица Казахстана стала одним из важных узлов информационных коммуникаций Евразии. Глава государства отметил, что Казахстан рассматривает перспективы развития масс-медиа с точки зрения укрепления единства нашего общества, обеспечения уверенного движения страны по дороге прогресса. Центральная Азия, как и мир в целом, вступает в полосу перемен, в связи с чем

96

повышается актуальность проблематики региональной безопасности. Глава государства также отметил, что уже третий год мир наблюдает, как из ареала стабильности «выпадает» ряд государств, ранее уверенно набиравших темпы экономического и социального развития. По мнению Нурсултана Назарбаева, в этих условиях требуются новаторские подходы к обеспечению устойчивого роста . Президент Казахстана подчеркнул важность поиска глобальных экономических решений в рамках формата G-20, а также идеи G-GLOBAL, предложенной им в качестве основы для формирования нового мироустройства в ХХI веке. В завершение Нурсултан Назарбаев пожелал участникам форума плодотворных дискуссий и выразил надежду, что по их итогам будут выработаны конкретные рекомендации и предложения.

Председатель Оргкомитета Евразийского медиа-форума Дарига Назарбаева выразила признательность Главе государства Казахстан за постоянное внимание к деятельности медиа-форума и высокую оценку общих усилий участников по обсуждению наиболее актуальных тем современности.

26 апреля В Астане Президент Республики Казахстан Нурсултан Назарбаев принял участие в

вестник дипломатии

открытии конференции министров иностранных дел стран-участниц Стамбульского процесса В своем выступлении Глава государства отметил, что для обсуждения на нынешней встрече вынесены вопросы, связанные с дальнейшим развитием Афганистана. Эта страна входит в важный исторический период, вызванный завершением миссии Международных сил содействия безопасности. Нурсултан Назарбаев подчеркнул, что главная задача – это достижение внутринационального согласия и обеспечение основ долгосрочного мира. Президент Казахстана отметил, что основополагающий элемент программ международного содействия – экономическая реабилитация Афганистана. Он подчеркнул, что важным условием для этого является региональная интеграция. Казахстан активно инвестирует в создание региональной транспортной инфраструктуры, а также поддерживает крупные региональные проекты, которые еще находятся в стадии проработки. Глава государства выразил мнение, что для решения задач, связанных с развитием Афганистана, следует задействовать возможности города Алматы, как мощного транспортного узла. Нурсултан Назарбаев подчеркнул, что наша страна принимает активное участие в гуманитарных усилиях международного сообщества по восстановлению Афганистана. Глава государства отметил, что с 2007 года наша

ОФИЦИАЛЬНО (краткий обзор хронологических событий за издаваемый период)

страна реализует специальный План помощи Афганистану. Нурсултан Назарбаев подчеркнул, что Казахстан будет и далее содействовать восстановлению мирной жизни в Афганистане – с акцентом на социальные и образовательные программы и проекты, оказание гуманитарной помощи в виде поставок продовольствия и ГСМ. Президент Казахстана отметил, что другой важной региональной проблемой остается угроза международного терроризма и религиозного экстремизма. Афганистан продолжает оставаться источником и экспортером террористической и экстремистской деятельности, в том числе и в соседние страны. В работе конференции приняли участие министры иностранных дел государств региона, в частности, Афганистана, Индии, Кыргызстана, Пакистана, России, Таджикистана, Турции, ОАЭ, а также министры и высокопоставленные представители ряда внерегиональных стран, включая США, Францию, Великобританию, Швецию. От международных организаций участвовали руководители ОБСЕ, СВМДА, ОИС, ШОС, ОЭС, а также главы Миссии ООН в Афганистане и других международных структур.

• В тот же день, Президент Республики Казахстан Нурсултан Назарбаев в рамках конференции министров иностранных дел странучастниц Стамбульского процесса встретился с Министром иностранных дел Исламской Республики Афганистан Залмай Расулом.

97

В ходе встречи стороны обсудили роль Стамбульского процесса в обеспечении устойчивого экономического развития Афганистана.

Нурсултан Назарбаев и Залмай Расул затронули основные направления участия Казахстана в социально-экономическом восстановлении Афганистана. Глава государства отметил, что важную роль в стабилизации Афганистана может сыграть формируемый в Алматы Региональный центр ООН, который позволил бы запустить и реализовывать региональные программы развития.

• В тот же день, Президент Республики Казахстан Нурсултан Назарбаев провел встречу с Министром иностранных дел Турецкой Республики Ахметом Давутоглу. Стороны обсудили актуальные вопросы международной повестки дня. Глава государства отметил, что начавшийся два года назад Стамбульский процесс превращается в результативный форум многосторонней дипломатии, направленной на укрепление безопасности Афганистана, его си-

98

стемного и стабильного развития. На встрече также были затронуты основные направления стратегического партнерства между Казахстаном и Турцией. В частности, была отмечена роль Турции в качестве одного из важнейших экономических партнеров нашей страны.

Нурсултан Назарбаев и АхметДавутоглу сошлись во мнении, что активное развитие казахстанскотурецких связей, а также схожесть позиций обеспечивает взаимопонимание по широкому спектру многостороннего сотрудничества.

• В тот же день, Президент Республики Казахстан Нурсултан Назарбаев встретился с министром иностранных дел Индии Салманом Хуршидом. На встрече состоялся обмен мнениями касательно актуальных вопросов международной повестки дня. Стороны также положительно оценили уровень достигнутого партнерства между двумя странами.

вестник дипломатии

Казахстанско-индийское двустороннее взаимодействие характеризуется позитивной динамикой торгово-экономического сотрудничества. Глава государства отметил поступательное развитие Индии, которая набирает авторитет на международной арене и становится одним из мировых экономических центров. Глава государства подчеркнул, что Казахстан заинтересован в наращивании потенциала сотрудничества в различных областях, включая инвестиционную и инновационную сферы, а также нефтегазовую индустрию.

• В тот же день, Президент Республики Казахстан Нурсултан Назарбаев провел встречу с Первым заместителем Государственного секретаря США Уильямом Бёрнсом.

В ходе беседы были рассмотрены ключевые аспекты расширения и углубления многопланового стратегического партнерства с Соединенными Штатами Америки. Нурсултан Назарбаев еще раз выразил соболезнования в связи с террористическим актом в городе Бостоне. В свою очередь, У.Бёрнс передал Главе государства приветствие от Президента США Барака Обамы. Стороны уделили внимание обсуждению перспектив экономического и инвестиционного сотрудничества между двумя странами.

ОФИЦИАЛЬНО (краткий обзор хронологических событий за издаваемый период)

Кроме того, Нурсултан Назарбаев подчеркнул заинтересованность нашей страны в социальноэкономическом восстановлении Афганистана и рассказал о реализуемых Казахстаном проектах.

10 мая В Астане Президент Республики Казахстан Нурсултан Назарбаев встретился с Президентом Туркменистана Гурбангулы Бердымухамедовым, прибывшим в Казахстан с государственным визитом.

99

языковой, религиозной и духовной сферах. В свою очередь, Президент Туркменистана поблагодарил за приглашение совершить визит в Казахстан и за оказанный прием. Во время переговоров в расширенном формате Нурсултан Назарбаев отметил символичность нынешнего визита, который проходит в год 20-летия установления дипломатических отношений между двумя странами. В своей речи Гурбангулы Бердымухамедов отметил, что главной целью визита является еще большее укрепление двустороннего сотрудничества и развитие доверительных и братских отношений между двумя странами.

11 мая

В ходе беседы был затронут широкий спектр вопросов активизации взаимодействия по ключевым направлениям. В частности, рассмотрены аспекты взаимовыгодного сотрудничества в торгово-экономической, топливно-энергетической и транзитно-транспортной сферах, а также в области культурно-гуманитарного партнерства. Нурсултан Назарбаев отметил важность визита Президента Туркменистана в Казахстан и подчеркнул близость двух соседних стран в культурной,

В Астане Президент Республики Казахстан Нурсултан Назарбаев и Президент Туркменистана Гурбангулы Бердымухамедов приняли участие в церемонии открытия железнодорожного перехода Болашак (Республика Казахстан) - Серхетяка (Туркменистан). По прибытию на станцию Болашак для глав государств была проведена презентация железнодорожного транзитно-транспортного потенциала Казахстана и Туркменистана. После завершения презентации лидеры двух стран побеседовали с руководителями железнодорожных компаний Казахстана и Туркменистана. Кроме того, Глава государства подчеркнул, что открытие казахстанско-туркменского участка железной дороги «Узень-Берекет-Горган», которая пройдет по территории Казахстана, Туркменистана и Ирана, позволит стать Мангистау регионом, обеспечивающим выход и к Каспийскому морю, и к южным морям. После этого на границе двух государств с участием Нурсултана Назарбаева и Гурбангулы Бердымухамедова состоялась церемония стыковочной укладки «Золотого полотна». Нурсултан Назарбаев отметил, что железнодорожное сообщение между Казахстаном и Туркменистаном открывает новые возможности для наших предприятий, стимулируя товарооборот и экономический рост. Продление маршрута усилит эти возможности. Президент Казахстана подчеркнул, что новая железная дорога даст мощный импульс развитию Прикаспийского

100

региона, включая расширение транспортной, производственной и социальной инфраструктуры. В завершение Нурсултан Назарбаев еще раз поблагодарил Гурбангулы Бердымухамедова за активную поддержку проекта. В свою очередь, Президент Туркменистана Гурбангулы Бердымухамедов отметил, что закладка фундамента нового экономического пространства, объединяющего страны Центральной Азии и Каспийского бассейна с черноморским регионом, государствами Закавказья, позволит обеспечить дальнейший выход на страны северной Европы. Гурбангулы Бердымухамедов также поблагодарил строителей, инженеров, проектировщиков и всех, кто непосредственно работал над строительством железной дороги.

вестник дипломатии

Ресми ақпарат

• Визиты в зарубежные страны, встречи, выступления и интервью Министра иностранных дел Республики Казахстан

1 марта В Астане Министр иностранных дел Республики Казахстан Ерлан Идрисов провел встречу со своим французским коллегой Лораном Фабиусом. В ходе встречи руководители внешнеполитических ведомств Казахстана и Франции обсудили вопросы двустороннего сотрудничества в политической, торгово-экономической, инвестиционной и культурно-гуманитарной сферах, рассмотрели вопросы региональной и глобальной безопасности, включая афганскую проблематику, обменялись мнениями по актуальным вопросам современных международных отношений.

101

102

Говоря о сотрудничестве в торгово-экономической сфере, стороны отметили значимость работы казахстанско-французской Межправительственной комиссии по экономическому сотрудничеству и казахстанско-французского Делового совета, очередные заседания которых пройдут в текущем месяце в Париже, а также рассмотрели перспективные направления взаимодействия в рамках международной выставки ЭКСПО 2017. По завершению переговоров в Министерстве иностранных дел Республики Казахстан состоялась церемония подписания Межправительственного соглашения о сотрудничестве в сфере высшего образования и науки, а также соглашения по проекту компаний «Казахстан темиржолы» и «Альстом» по производству приводов для систем стрелочных переходов.

2 марта В Астане под председательством Ерлана Идрисова состоялось заседание коллегии Министерства иностранных дел Республики Казахстан.В работе коллегии приняли участие представители Администрации Президента, Канцелярии Премьер-министра, Совета Безопасности, Комитета национальной безопасности, Министерства индустрии и новых технологий, Министерство экономики и бюджетного плани-

вестник дипломатии

рования и других заинтересованных ведомств Республики Казахстан. Основным пунктом повестки дня совещания руководства внешнеполитического ведомства было обсуждение мер по реализации программы долгосрочного развития нашей страны «Стратегия-2050». Касаясь внешнеполитического курса нашей страны, министр иностранных дел подчеркнул, что, «внешняя политика Казахстана будет по-прежнему основана на принципах сбалансированности, последовательности и предсказуемости», отметив актуальность стратегических задач, поставленных Главой государства перед дипломатическим ведомством. «Сегодня коллегия МИД предметно обсудила все задачи, поставленные в Стратегии 2050», - сказал Е.Идрисов, отметив, что МИД РК разработан План мероприятий по реализации соответствующих элементов Послания, к деятельному осуществлению которого внешнеполитическое ведомство приступило с конца прошлого года. В соответствии с поставленными в Послании задачами, в ходе заседания Коллегии были рассмотрены вопросы Евразийской экономической интеграции и вопросы укрепления региональной безопасности в Центральной Азии, азиатский вектор внешней политики Казахстана и стабилизация ситуации в Афганистане, перспективы развития экономической и торговой дипломатии.

ОФИЦИАЛЬНО (краткий обзор хронологических событий за издаваемый период)

103

18 марта

19 марта

В Хельсинки (Финляндия) прибыл с официальным визитом Министра иностранных дел Республики Казахстан Ерлан Идрисов. Глава внешнеполитического ведомства Казахстана принял участие в торжественной церемонии открытия Посольства нашей страны в финской столице. Важным вопросом на повестке дня стало сотрудничество в сфере развития альтернативной энергетики и «чистых» технологий в контексте предстоящей в Казахстане международной выставки «Экспо-2017». Первые официальные переговоры Ерлан Идрисов провел с Министром по делам Евросоюза и внешней торговли Александром Стуббом.

Ерлан Идрисов провел ряд встреч с представителями политических и академических кругов Финляндии.

На встрече с Президентом Финляндии Саули Ниинистё, собеседники дали высокую оценку взаимодействию Казахстана и Финляндии, обсудили широкий спектр вопросов двустороннего торгово-экономического, инвестиционного и технологического сотрудничества. Со спикером Парламента Финляндии Ээро Хейнялуома Ерлан Идрисов обсудил вопросы развития межпарламентского сотрудничества, а также передал собеседнику официальное приглашение от спикера Мажилиса Парламента Нурлана Нигматуллина посетить Казахстан.

20 марта

Стороны обменялись мнениями по взаимодействию в рамках межгосударственных объединений, обсудили актуальные вопросы современных международных отношений.

Состоялся официальный визит Министра иностранных дел Республики Казахстан Ерлана Идрисова в Стокгольм (Швеция). Ключевым вопросом на повестке дня визита было привлечение высоких технологий и содействие «озеленению» экономики Казахстана в контексте международной выставки «Экспо-2017». Глава казахстанского внешнеполитического ведомства провел официальные переговоры с Министром иностранных дел Швеции Карлом Бильдтом. В ходе встречи собеседники обсудили вопросы двустороннего сотрудничества в политической и торгово-экономической областях, а также взаимодействие на международной арене по актуальным

вестник дипломатии

104

международным проблемам. Состоялся обмен мнениями по актуальным проблемам международной повестки дня, включая вопросы ядерного нераспространения и разоружения, развитие ситуации в Афганистане и Иране. На переговорах с Государственным секретарём Министерства окружающей среды Андерсом Фланкингом была обсуждена заинтересованность привлечения шведского опыта и шведских компаний в нашу страну в области энерго эффективности, охраны окружающей среды и «зелёных» технологий. В ходе встречи с депутатами Парламента Швеции обсуждались перспективы развития межпарламентского сотрудничества и вопросы развития демократических институтов в Казахстане.

Завершило программу визита выступление Е.Идрисова в Стокгольмском институте переходной экономики на тему: «Казахстан в современном мире».

22 марта Состоялся визит Министра иностранных дел Республики Казахстан Ерлана Идрисова в Осло (Норвегия). Первым мероприятием программы визита Ерлана Идрисова в Осло стала встреча с Министром нефти и энергетики Норвегии Улой Буртеном Муэ. Стороны обсудили сотрудничество в нефтегазовой отрасли, а также развитие возобновляемых источников энергии, в том числе гидроэнергетику и производство био топлива. Вслед за этим Ерлан Идрисов провел встречу с Вице-Президентом норвежского парламента Марит Нюбак. В ходе переговоров обсуждались вопросы межпарламентского сотрудничества, нераспространения ядерного оружия, регионального сотрудничества. На встрече с Министром иностранных дел Норвегии Эспеном Эйде был обсужден широкий круг вопросов двустороннего и международно-

ОФИЦИАЛЬНО (краткий обзор хронологических событий за издаваемый период)

го характера, включая расширение торгового оборота между двумя странами, переговоры по иранской ядерной программе, содействие Афганистану и сотрудничество со странами Центральной Азии. Кроме того, в рамках визита Е.Идрисов выступил в Норвежском институте международных отношений на тему развития и укреплении двустороннего сотрудничества, а также дал интервью ежедневной газете «Dagens Naringsliv» и национальному телевидению Норвегии.

105

странами в политической, экономической и гуманитарной сферах.

• В тот же день, Глава внешнеполитического ведомства Казахстана Ерлан Идрисов провел встречу с Министром иностранных дел Узбекистана Абдулазизом Камиловым, собеседники подробно обсудили весь спектр вопросов двусторонней повестки дня.

27 марта Министр ино странных дел Республики Казахстан Ерлан Идрисов совершил рабочий визит в Ташкент (Узбекистан). В ходе визита состоялись встречи Ерлана Идрисова с Президентом Узбекистана Исламом Каримовым и Министром иностранных дел Абдулазизом Камиловым. Стороны обсудили актуальные вопросы двустороннего торгово-экономического, политического и транспортно-логистического сотрудничества, а также взаимодействие в регионе Центральной Азии и в рамках международных организаций.

Стороны выразили заинтересованность в дальнейшей активизации двустороннего взаимодействия в области экономики, инвестиций, бизнеса, транспорта и коммуникаций, а также в совместном содействии возрождению экономики Афганистана.

28 марта

Ислам Каримов подчеркнул, что «Узбекистан и Казахстан были и остаются верными партнерами и союзниками», отметив необходимость дальнейшего углубления интеграции между двумя

В Д у ш а н б е ( Та д ж и кистан) в рамках визита Ерлан Идрисов встретился с Президентом Таджикистана Эмомали Рахмоном. На встрече стороны обсудили широкий спектр вопросов двустороннего, регионального и международного характера, включая укрепление экономического и политического сотрудничества между Казахстаном и Таджикистаном, пути решения транспортно-логистических и водных проблем региона, а также совместное участие в процессе экономического возрождения Афганистана.

106

• В тот же день, Министр иностранных дел Республики Казахстан провел встречу с Министром иностранных дел Таджикистана Хамрохоном Зарифи.

вестник дипломатии

Диалога по сотрудничеству в Азии. Участие в СМИД стало плодотворным дополнением к встречам Е.Идрисова в рамках его центрально-азиатского турне, в ходе которого он обсуждал вопросы торговоэкономического и инвестиционного сотрудничества с руководством государств региона. В своем выступлении на СМИД ДСА казахстанский дипломат призвал активизировать сотрудничество азиатских государств на вопросах качественного управления водными ресурсами, обеспечения продовольственной и особенно энергетической безопасности. «На полях» форума Ерлан Идрисов провел встречи с Министрами иностранных дел Ирана Али-Акбаром Салехи, Кыргызстана Эрланом Абдылдаевым, Афганистана Залмаем Расулом, Кувейта шейхом Сабахом аль-Хамадоми главой делегации Японии Минору Куити.

1 апреля

Собеседники предметно обсудили возможности активизации торгово-экономического и инвестиционного сотрудничества между двумя странами. По итогам переговоров министры иностранных дел двух стран подписали Программу сотрудничества между внешнеполитическими ведомствами РК и РТ на 2013 год.

29 марта В Душанбе Глава казахстанского внешнеполитического ведомства Республики Казахстан Ерлан Идрисов принял участие в 11-м совещании министров иностранных дел государств-членов

В Астане Министерство иностранных дел Республики Казахстан (далее РК) совместно с Министерством труда и социальной защиты населения РК организовало Круглый стол по вопросам упрощения процедур привлечения иностранной рабочей силы для иностранных дипломатических и торговых миссий, ассоциаций казахстанских и местных предпринимателей. В мероприятии приняли участие послы 26 стран, дипломаты более чем 50 иностранных дипломатических и торговых миссий, международных организаций, аккредитованных в РК, а также представители Комитета по инвестициям Министерства индустрии и новых технологий, Генеральной прокуратуры, Комитета миграционной полиции МВД, Национального агентства по экспорту и инвестициям «KAZNEX INVEST», НЭПК «Союз «Атамекен» и Совета иностранных инвесторов. Министр иностранных дел РК ЕрланИдрисов

ОФИЦИАЛЬНО (краткий обзор хронологических событий за издаваемый период)

призвал иностранных участников к тщательному изучению действующего законодательства Республики Казахстан в целях реализации широкого спектра существующих возможностей для привлечения ИРС в высокотехнологичные инвестиционные проекты, малый и средний бизнес, представительства и филиалы иностранных компаний на территории РК. По завершении выступлений состоялся обстоятельный и плодотворный обмен мнениями, позволивший выработать согласованные подходы к разрешению имеющихся сложностей в вопросах привлечения иностранной рабочей силы и диспропорций в заработной плате местного и иностранного персонала.

10 апреля В Астане состоялся Круглый стол по вопросам взаимодействия государственных органов Республики Казахстан, зарубежных дипломатических миссий и представителей казахстанского малого и среднего бизнеса, основной целью которого стало знакомство и налаживание более тесных контактов представителей зарубежного дипломатического корпуса со средним и малым бизнесом Казахстана. В мероприятии приняли участие руководители иностранных дипломатических миссий и представительств, аккредитованных в Республике Казахстан, а также представители ряда госорганов, национальных компаний, институтов развития и других бизнес-структур. Выступая с приветственной речью, Министр иностранных дел Республики Казахстан Ерлан Идрисов отметил необходимость создания диалоговой площадки, содействующей созданию совместных предприятий с иностранным участием, привлечению инвестиций и технологий, экспорту казахстанской продукции и защите предпринимателей за рубежом. Глава МИД РК призвал посольства зарубежных государств наладить и активизировать работу с отечественным средним и малым бизнесом. Улучшение инвестиционного и предпринимательского климата является одним из важнейших приоритетов государства – создаются соответствующие структуры, принимаются нормативно правовые акты и т.д. Как отметил Е.Идрисов, Казахстан входит в двадцатку стран мира, наиболее привлекательных для инвестиций. Он обратил особое внимание зарубежных дипломатов на инвестиционные возможности регионов Казахстана и призвал посещать их, и

107

проводить выездные мероприятия с целью выявления инвестиционных возможностей и презентации возможностей своих стран. Участники мероприятия поделились своими идеями и предложениями по модернизации взаимодействия государственных органов, дипломатических миссий и представителей бизнес-структур Республики Казахстан.

19 апреля В Астане под председательством Министра иностранных дел Республики Казахстан Ерлана Идрисова состоялось очередное, шестое заседание Комиссии при Президенте Республики Казахстан по вопросам нераспространения оружия массового уничтожения. В ходе заседания участники обсудили ход выполнения поручений предыдущего заседания Комиссии и обозначили новые направления работы. Были рассмотрены вопросы реализации таких международных значимых проектов, как создание Банка низкообогащенного урана МАГАТЭ и строительство Центральной референц-лаборатории по биобезопасности, совершенствования законодательства в сфере экспортного контроля, развития международного сотрудничества в области химической безопасности. Высокий статус комиссии и ее обширный мандат подчеркивают то внимание, которое Казахстан и его лидер уделяют обеспечению глобальной и региональной безопасности, укреплению режима нераспространения и снижению ядерной угрозы. За трехлетний период было проведено пять заседаний Комиссии. В соответствии с поручениями по итогам заседаний был реализован ряд крупных проектов, направленных на укрепление ядерной и биологической безопасности, усиление национальной системы экспортного контроля, закрепление лидерских позиций Республики Казахстан в глобальных усилиях по нераспространению оружия массового уничтожения.

• В тот же день, состоялась встреча Министра ино странных дел Ре спублики Казахстан Ерлана Идрисова с Вице-министром иностранных дел Аргентинской Республики Эдуардо Суаином. Стороны обсудили перспективы развития казахстанско-аргентинского политического и экономического сотрудничества, взаимодействия в сфере энергетики и сельского хозяйства. Также в ходе встречи была обсуждена возможность открытия Дипломатической миссии Аргентины в Казахстане.

вестник дипломатии

108

30 апреля В Астане, с участием Министра иностранных дел Республики Казахстан Ерлана Идрисова состоялась церемония принятия присяги административного государственного служащего. Церемония принесения присяги является обязательной для сотрудников, впервые поступивших на государственную службу. Открывая мероприятие, глава внешнеполитического ведомства Казахстана подчеркнул, что «присяга, как торжественное обещание соблюдать конкретные обязательства, как клятва верности избранному делу, имеет, прежде всего, моральное, этическое значение, поскольку несение государственной службы является выражением особого доверия со стороны общества и государства». В завершение церемонии Е.Идрисов поздравил «новобранцев» с принесением присяги. Он подчеркнул, что с возрастающей ролью Казахстана на международной арене на внешнеполитическое ведомство страны ложится все большая ответственность, которая требует еще более качественной и профессиональной работы дипломатов. «У меня нет сомнений в том, что вы будете добросовестно служить народу Казахстана и эффективно защищать интересы государства», - отметил глава МИД.

13-14 мая В Мадриде (Испания) Министр иностранных дел Республики Казахстан Ерлан Идрисов провел встречи с Королем Испании Хуаном Карлосом I, председателем Сената Испании Пио ГарсиейЭскудеро, председателем Конгресса Депутатов Испании Хесусом Посадой, Министром иностранных дел и сотрудничества Испании Хосе Мануэлем Гарсией-Маргальо и руководителями ведущих испанских компаний. Главной темой переговоров стало углубление торгово-экономического сотрудничества, привлечение новых технологий и инвестиций в экономику Казахстана. Как отметил казахстанский дипломат на встрече с Королем Хуаном Карлосом I, наша страна, расположенная в сердце евразийского континента, хотела бы заимствовать испанский опыт в развитии инфраструктуры и реализации проектов в сфере транспорта и коммуникаций.

Не случайно ряд крупнейших компаний Испании, включая «Talgo», «Airbus Military» и других индустриальных гигантов, активно работает в Казахстане. Председатель Сената П.Гарсия-Эскудеро отметил, что Испания придает большое значение развитию торгового и делового сотрудничества с Казахстаном, подчеркнув, что предстоящее проведение международной выставки «Экспо-2017» в Астане должно придать новый импульс укреплению казахстанско-испанского экономического взаимодействия. Председатель Конгресса Депутатов Х.Посада заявил, что, по его мнению, основой казахстанско-испанских отношений должно стать экономическое, научно-техническое и инвестиционное сотрудничество. На встрече с Министром иностранных дел Испании Х.Гарсией-Маргальо, особое внимание собеседники уделили подготовке к визиту испанского Премьер-Министра, в рамках которого планируется крупный форум предпринимателей, а также подписание ряда межгосударственных соглашений и коммерческих договоров между ведущими компаниями двух стран. После встречи руководителей внешнеполитических ведомств состоялось подписание Меморандума о сотрудничестве между министерствами иностранных дел Казахстана и Испании.

15-16 мая В Лиссабоне (Португалия) Министр иностранных дел Республики Казахстан Ерлан Идрисов провел встречи с Президентом Анибалом Каваку Силвой, Председателем Ассамблеи (Парламента) Марией Эстевеш, Министром иностранных дел Паулу Порташем, а также представителями ведущих бизнес-структур Португалии.

ОФИЦИАЛЬНО (краткий обзор хронологических событий за издаваемый период)

В соответствии с поручением Главы государства по дальнейшей экономизации внешней политики Казахстана, основной темой повестки дня переговоров Ерлана Идрисова в Лиссабоне стала активизация двустороннего торгово-экономического и инвестиционного сотрудничества. В частности, стороны обсудили взаимодействие в сферах, в которых Португалия наработала богатый опыт и которые представляют интерес для Казахстана: инфраструктура, транспорт, фармацевтика, государственно-частное партнерство и т.д. Отдельной темой для переговоров стало облегчение визового режима для граждан Казахстана. Глава внешнеполитического ведомства Республики Казахстан призвал португальскую сторону оказать содействие в этом вопросе как на двусторонней основе, так и в рамках многосторонних переговоров со странами Шенгенской зоны.

17-18 июня В здании Министерства иностранных дел Республики Казахстан состоялся совместный круглый стол по вопросам защиты прав иностранных инвесторов и внедрения института инвестиционного омбудсмена в Казахстане.

В работе круглого стола приняли участие заместитель Премьер-Министра РК – Министр индустрии и новых технологий Асет Исекешев, Министр иностранных дел Республики Казахстан Ерлан Идрисов, вице-министры и руководители подразделений госорганов, представители Ассоциации Совета иностранных инвесторов при Президенте Республики Казахстан, Торгово-промышленной палаты Казахстана, Союза «Атамекен», Агентства «KAZNEX INVEST», руководители дипломатических и торговых миссий, представи-

109

тельств более 70 международных организаций, аккредитованных в РК. В своей вступительной речи Министр иностранных дел Республики Казахстан Ерлан Идрисов отметил, что вопросы, затрагиваемые в ходе круглого стола, вызывают большой интерес и требуют всестороннего обсуждения. «Институт инвестиционного омбудсмена призван защищать права иностранных и казахстанских инвесторов, создать для них благоприятные условия в нашей стране, которая на сегодня, согласно рейтингу «Doing business» (проводится Всемирным банком), занимает 47 место, что является очень хорошим показателем инвестиционного климата», - подчеркнул руководитель внешнеполитического ведомства страны. Участники круглого стола обменялись мнениями по актуальным вопросам и выразили надежду, что подобные мероприятия станут эффективным инструментом для выработки совместных решений.

• На следующий день, 18 июня т.г., прошло 1-ое заседание Рабочей группы по защите прав иностранных инвесторов под председательством заместителя Премьер-Министра РК – Министра индустрии и новых технологий Асета Исекешева. В состав Рабочей группы, призванной рассматривать проблемы иностранных инвесторов и координации деятельности госорганов, вошли руководители Генеральной прокуратуры, министерств нефти и газа, внутренних дел, юстиции, финансов, экономики и бюджетного планирования, труда и соцзащиты, чрезвычайных ситуаций, охраны окружающей среды, Агентства по борьбе с экономической и коррупционной преступностью, КНБ, Верховного суда. В ходе мероприятия была презентована деятельность Рабочей группы по защите прав иностранных инвесторов, обсуждались различные аспекты работы инвестиционного омбудсмена, рассмотрен международный опыт деятельности инвестиционного омбудсмена и возможность его адаптации в казахстанских условиях. Было особо отмечено, что такие институты инвестиционного омбудсмена наиболее активно действуют в Южной Корее, Индонезии, КНР, Мексике, России, США, Чили. К примеру, в Южной Корее аналогичный институт омбудсмена в ходе своей деятельности, рассмотрев свыше 1000 проблемных вопросов, не доводил их решение до суда. Таким образом, в Казахстане впервые активно начал функционировать Институт инвестиционного омбудсмена. Планируется регулярно проводить анкетирование инвесторов для идентификации проблемных вопросов. Заседания Рабочей группы будут проходить не реже одного раза в квартал.

вестник дипломатии

110

• Визиты в Республику Казахстан глав государств, правительств и официальных лиц зарубежных стран 1 марта В Астане Государственный секретарь Республики Казахстан Марат Тажин принял Чрезвычайного и Полномочного Посла США в Казахстане Кеннета Фэйрфакса. К.Фэйрфакс отметил, что последние годы были весьма плодотворны для развития американо-казахстанского сотрудничества во многих сферах. Межгосударственные отношения вышли на более высокий качественный уровень, что отразилось на торгово-экономических показателях наших стран. Государственный секретарь РК подчеркнул устойчивый характер стратегического партнерства в политических вопросах, динамичное развитие двусторонних отношений в экономической и гуманитарной сферах. На встрече был затронут также ряд важных вопросов, связанных с дальнейшим укреплением казахстанско-американского сотрудничества.

5 марта В Астане Государственный секретарь Республики Казахстан Марат Тажин принял Чрезвычайного и Полномочного Посла Румынии в Республике Казахстан Николае Уреке. На встрече были обсуждены вопросы дальнейшего укрепления сотрудничества между двумя странами. Стороны подчеркнули важность запланированного на второе полугодие текущего года визита Премьер-Министра Румынии в Казахстан. Было отмечено, что предстоящие переговоры позволят выйти на более качественный уровень взаимодействия по инвестиционным проектам, расширить договорно-правовую базу. Также Государственный секретарь РК выразил благодарность за поддержку Румынией кандидатуры Астаны на проведение «ЭКСПО-2017».

6 марта В Астане Государственный секретарь Республики Казахстан Марат Тажин принял Чрезвычайного и Полномочного Посла Республики Беларусь в Республике Казахстан Валерия Брылева, завершающего дипломатическую службу и отбывающего на родину. Дипломат подчеркнул, что межгосударственные отношения двух стран вышли на более высокий качественный уровень.

Государственный секретарь РК поблагодарил Главу белорусской дипломатической миссии за весомый вклад в углубление интеграционных процессов в рамках ЕврАзЭС, Таможенного союза и Единого экономического пространства, а также пожелал ему дальнейших успехов в деле укрепления мира и дружбы.

10 апреля В Акорде Го сударственный секретарь Республики Казахстан Марат Тажин принял Главу Представительства Европейского Союза в Республике Казахстан, Посла Аурелию Бушез. В ходе встречи обсуждены вопросы двустороннего и многостороннего сотрудничества, ряд приоритетных тем. В их числе перспективы взаимодействия в сфере внешней безопасности, включая укрепление механизмов политического диалога, а также развитие торгово-экономических отношений.

11 апреля В Правительстве Премьер-Министр Республики Казахстан Серик Ахметов принял Федерального советника, Министра экономики Швейцарской Конфедерации Иоганна Шнайдера-Амманна В ходе встречи обсуждены вопросы развития экономических, торговых связей, укрепления сотрудничества в рамках реализации индустриально-инновационной программы. В частности, активизации взаимодействия в инвестиционной сфере, привлечения передовых технологий Швейцарии в аграрный сектор, машино- и приборостроение, здравоохранения, туристической отрасли. Товарооборот между странами по итогам прошлого года превысил 5 миллиардов долларов. Имеющийся потенциал сотрудничества, по мнению С.Ахметова, дает большие возможности для успешной реализации совместных проектов. Собеседники отметили перспективность казахстанско-швейцарского Делового совета, «открывающего новые возможности сотрудничества между странами». И. Шнайдер-Амманн отметил готовность швейцарской стороны и дальше развивать «взаимовыгодные отношения между государствами» и высказался за скорейшее завершение переговоров по заключению Соглашения о свободной торговле между странами Таможенного союза и государ-

ОФИЦИАЛЬНО (краткий обзор хронологических событий за издаваемый период)

ствами-участниками Европейской Ассоциации свободной торговли.

23 апреля В Астане Государственный секретарь Республики Казахстан Марат Тажин принял помощника Государственного секретаря США по Южной и Центральной Азии Роберта Блейка. Роберт Блейк отметил, что последние годы были весьма плодотворны для развития американо-казахстанского сотрудничества во многих сферах. Межгосударственные отношения вышли на более высокий качественный уровень. Государственный секретарь Республики Казахстан подчеркнул устойчивый характер стратегического партнерства во внешнеполитических вопросах, динамичное развитие двусторонних отношений в экономической и гуманитарной сферах. Также на встрече был затронут ряд важных вопросов, направленных на дальнейшее укрепление казахстанско-американского сотрудничества. Особое внимание было уделено важности поддержки стабильного развития стран Центральной Азии.

3 мая Премьер-Министр Республики Казахстан Серик Ахметов принял первого заместителя Министра иностранных дел Соединенного Королевства Великобритании и Северной Ирландии Саиду Варси. В ходе беседы обсужден широкий спектр вопросов казахстанско-британского взаимодействия, в том числе в сфере торгово-эконо-

111

мического сотрудничества. «Великобритания для Казахстана является стратегическим партнером. Мы тесно сотрудничаем в таких сферах, как нефтегазовая и горнорудная отрасль, однако у наших стран есть потенциал для взаимодействия в других приоритетных отраслях экономики», - отметил в ходе встречи Глава Правительства. Одной из таких сфер, по мнению С.Варси, должно стать взаимодействие в области «зеленой» экономики. «Наши страны придают большое значение развитию «зеленой» экономики и, учитывая ее огромный потенциал, мы готовы сотрудничать с вами в области трансферта «зеленых» технологий», - сказала С.Варси. По мнению сторон, для дальнейшего развития двусторонних торгово- экономических и культурно-гуманитарных связей созданы все необходимые условия.

14 мая Председатель Агентства Республики Казахстан по делам религий Кайрат Лама Шариф принял делегацию Министерства по делам ислама, вакуфов и призыва Королевства Саудовская Аравия. Делегацию гостей возглавлял заместитель Министра Абдель Азиз аль-Аммар, во встрече также участвовал Посол Саудовской Аравии в Астане Абдель Мажид Хаким. Сторонами обсуждены возможные направления двустороннего сотрудничества, в том числе по правовому регулированию обучения казахстанских граждан в теологических учебных заведениях КСА, а также противодействия религиозному экстремизму и терроризму.

вестник дипломатии

112

• Указы и распоряжения Президента Республики Казахстан о новых назначениях и награждениях • Указ Главы го сударства Ре спублики Казахстан Нурсултана Назарбаева от 27марта 2013 года о назначении Бауыржана Мухамеджанова Чрезвычайным и Полномочным Послом Республики Казахстан в Литовской Республике.

• Указ Главы го сударства Ре спублики Казахстан Нурсултана Назарбаева от 1 апреля 2013 года о назначении Калыбека Кобландина Чрезвычайным и Полномочным Послом Республики Казахстан в Монгольской Народной Республике.

• Указ Главы го сударства Ре спублики Казахстан Нурсултана Назарбаева от 3 апреля 2013 года о назначении Ермухамета Ертысбаева Чрезвычайным и Полномочным Послом Республики Казахстан в Грузии.

• Указ Главы го сударства Ре спублики Казахстан Нурсултана Назарбаева от 15 апреля 2013 года о назначении Нурбаха Рустемова Чрезвычайным и Полномочным Послом Республики Казахстан в Венгерской Республике.

Вручение верительных грамот • 28 марта 2013 года ряд Чрезвычайных и Полномочных Послов: Республики Кения – Пауль Кибивотт Кургат, Республики Македония – Дарко Ангелов, Республики Эквадор – Альберто Чавес Савала, Республики Джибути – Абди Ибрахим Абсиех, Лаосской Народно-Демократической Республики – Тхиенг Буфа, Новой Зеландии – Хэмиш Купер, Австралийского Союза – Пол Эндрю Майлер, Княжества Монако – Эвелин Жанта вручили вручили Верительные грамоты Государственному секретарю Республики Казахстан Марату Тажину.

• 28 марта 2013 года Чрезвычайный и Полномочный Посол Республики Казахстан в Украине и в Республике Молдова по совместительству Заутбек Турисбеков вручил Верительные грамоты Президенту Республики Молдова Николае Тимофти.

• 22 апреля 2013 года Чрезвычайные и Полномочные Послы Соединенного Королевства Великобритании и Северной Ирландии Кэролин Браун, Королевства Швеция Манне Вэнгборг, Швейцарской Конфедерации Мауро Рейна, Королевства Таиланд Чарна Жулламон, Объединенных Арабских Эмиратов Сухейль Матар Аль-Кетби вручили Верительные грамоты Президенту Республики Казахстан Нурсултану Назарбаеву.

• 7 мая 2013 года Чрезвычайный и Полномочный Посол Республики Казахстан в Королевстве Саудовская Аравия Бахтияр Тасымов вручил Верительные грамоты Его Величеству Королю Бахрейна Хамаду бен Иса Әл Халифе.

• 13 мая 2013 года Чрезвычайный и Полномочный Посол Республики Казахстан в Венгерской Республике Нурбах Рустемов вручил Верительные грамоты Президенту Венгерской Республики Яношу Адеру.

• 15 мая 2013 года Чрезвычайный и Полномочный Посол Республики Казахстан в Монголии Калыбек Кобландин вручил Верительные грамоты Президенту Монголии Цахиагийну Элбэгдоржу.

ОФИЦИАЛЬНАЯ ИНФОРМАЦИЯ

113

• Тематический фоторепортаж «С места событий…»

Н

едавно, в апреле т.г. на острове Хайнань (КНР) прошел Боаоский Азиатский Форум (БАФ). Сессия Боаоского азиатского Форума проходила под девизом «Азия в поиске развития для всех: реструктуризация, ответственность и сотрудничество». На данный форум были приглашены президенты Казахстана, Мексики, Перу, Финляндии, Мьянмы, Замбии, султан Брунея и премьер-министры Австралии, Камбоджи и Новой Зеландии, а также президент организации Международного валютного фонда и др. В рамках БАФ прошли 54 пленарных заседания, включая «диалоги» и «круглые столы», в которых приняли участие около 2000 человек из 43 стран мира. БАФ отличается открытым форматом деятельности, сфокусированным на решении острых проблем в Азии. Ежегодные аналитические доклады Форума используются многими государствами континента в качестве основы для дальнейшего развития экономики и торгово-экономических отношений в регионе. Справочно: Боаоский азиатский форум (Boao Forum For Asia)- неправительственная, некоммерческая, международная организация, официально основанная 27 февраля 2001 года. Ежегодный Форум с установленным местом проведения в Боао на острове Хайнань (КНР).

На Форуме было особо отмечено, что Казахстан является одним из 28 государствоснователей Форума, призванного содействовать продвижению региональной экономической интеграции и совместному развитию государств Азии. На открытии Форума с содержательной речью выступил Глава государства Казахстан Нурсултан Назарбаев. Вниманию читателей представлен фоторепортаж с мест этих событий…

114

вестник дипломатии

115

В

мае т.г. в столице Казахстана состоялись VI Астанинский экономический форум (АЭФ) на тему «Обеспечение сбалансированного экономического роста экономики в формате G-GLOBAL» и Всемирная антикризисная конференция (ВАК). На этих крупнейших мероприятиях зарегистрировалось более 12 тысяч участников из 132 стран. В число делегатов форума и конференции входили 35 действующих и экс-министров, 10 нобелевских лауреатов и более 40 руководителей международных организаций, корпораций и предприятий. Всего во время АЭФ и ВАК прошло 73 мероприятия. Сама повестка Форума является отражением злободневных проблем современного мироустройства. Так, на нем были обсуждены 5 таких основных направлений развития глобальной экономики, как «Перспективы глобального экономического роста и цен на сырье в 2013г.», «Инфраструктура и инновационные технологии», «Конкурентоспособность на международных рынках, эффективность коммуникативной площадки G-global», «Социальные аспекты экономического роста», «Финансовые системы, глобальные риски и меры по их предотвращению». Его рекомендации были разработаны ведущими специалистами в области международной экономики и финансов, а также экспертами коммуникативной площадки «G-Global». Справочно: «G-Global» - многофункциональная интернет-платформа, где объединены мировые умы для обсуждения глобальных вопросов мирового развития. Этот международный виртуальный проект, прежде всего направлен на обсуждение и выработку механизмов выхода из мирового финансового кризиса. G-Global за короткое время объединила более 25 000 тысяч пользователей из 149 стран.

Главным итогом Форума стало Открытое письмо для Правительств государствчленов ООН с рекомендациями по оздоровлению и развитию мировой экономики, которое будет направлено в организационные комитеты G-8 и G-20, Международный валютный фонд, Мировой банк, ООН, а также в Организацию экономического сотрудничества и развития и многие другие. Вниманию читателей представлен фоторепортаж с мест этих событий…

116

вестник дипломатии

117

IІ. МЕЖДУНАРОДНЫЕ ОТНОШЕНИЯ РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН С МИРОВЫМ СООБЩЕСТВОМ • ЮБИЛЕЙНЫЙ ПРОЕКТ «Казахстан-Австрия: 20 лет сотрудничества» Кайрат Абдрахманов, Чрезвычайный и Полномочный Посол Республики Казахстан в Республике Австрия, Постоянный представитель Республики Казахстан при международных организациях в Вене

От сердца Евразии к сердцу Европы

В

феврале 2012 года Республика Казахстан и Австрийская Республика отметили 20-летний юбилей установления дипломатических отношений. В октябре того же года Президент Н.А.Назарбаев совершил свой очередной официальный визит в эту альпийскую страну и в ходе переговоров со своим австрийским коллегой Х.Фишером обсудил динамичный путь развития двустороннего взаимодействия, налаживания партнёрства и взаимовыгодного сотрудничества за эти два десятилетия. Следует отметить, что все эти годы австрийское направление было и остаётся среди приоритетов внешней политики Республики Казахстан в Европе, также как и казахстанский вектор является ключевым для Австрии в Центральной Азии. Регулярные контакты на всех уровнях поддерживаются на протяжении всего периода дипломатических отношений наших стран. Важнейшим фактором развития партнёрства Казахстана и Австрии является высокий уровень доверия между лидерами наших стран. Вышеупомянутому визиту Главы Республики Казахстан предшествовал первый официальный визит нынешнего Федерального Президента Хайнца Фишера в Астану в декабре 2010 года и его участие в историческом Саммите ОБСЕ, созванном в Астане впервые за десятилетие по инициативе Президента Нурсултана Назарбаева. По итогам переговоров на высшем уровне был подписан целый ряд стратегически важных для обеих сторон документов: в столице РК было принято Совместное заявление глав государств, подписаны меморандумы о сотрудничестве в сфере инфраструктурных проектов, инноваций и технологий, здравоохранения; Межправительственное соглашение о международных автомобильных грузовых перевозках, Соглашение о создании Казахстанско-Австрийского Делового Совета, а также 19 меморандумов о сотрудничестве в сфере экономики на общую сумму в 170 млн. евро. В целом, двусторонняя договорно-правовая база охватывает практически все сферы сотрудничества, включая поощрение и защиту инвестиций и избежание налогообложение. Кроме того, во время пребывания нашего Президента австрийская сторона выразила свою поддержку кандидатуре Астаны

на право проведения Всемирной специализированной выставки «ЭКСПО-2017». Из года в год укрепляются межпарламентские связи. В Парламенте Австрии существует инициативная группа по сотрудничеству с коллегами из стран Центральной Азии. В Сенате и Мажилисе Парламента Казахстана созданы группы по сотрудничеству с Федеральным собранием Австрии. Традиционными стали встречи казахстанской парламентской делегации с австрийскими коллегами в ходе ежегодной зимней сессии Парламентской Ассамблеи ОБСЕ в Вене. Так, в феврале 2012 г. Председатель Сената Парламента Республики Казахстан К.Мами беседовал с Председателем Национального со-

118

вета Федерального собрания Австрии госпожой Б.Праммер. Спустя год высокая парламентская делегация из Республики Казахстан участвовала в работе V Форума Альянса цивилизаций в Вене, в ходе которого Председатель Сената встретился с руководством австрийского государства и правительства, Организации Объединенных Наций, Альянса цивилизаций, ряда других международных организаций и государств участников Форума. В рамках данных встреч зарубежные представители были подробно ознакомлены с инициированным Президентом Казахстана Съездом лидеров мировых и традиционных религий. Представители Австрии неоднократно принимали участие в наблюдении за выборами различного уровня в Казахстане, как в составе миссий ОБСЕ, так и в качестве независимых наблюдателей, отличаясь объективным подходом к оценке избирательного законодательства и процесса. Успешно развивается сотрудничество между внешнеполитическими ведомствами двух стран. За прошедшие годы был проведен целый ряд межмидовских консультаций, а также встреч по консульским вопросам. Немаловажную роль в укреплении дружеских связей наших стран играет работа Постоянного представительства Республики Казахстан при международных организациях в Вене, осуществляемая в тесном контакте с австрийскими коллегами. Мы благодарны руководству и МИД Австрии за поддержку внешнеполитических инициатив Казахстана, в частности председательства Казахстана в ОБСЕ в 2010 году. Динамичным развитием характеризуется казахстанско-австрийское торгово-экономическое сотрудничество. Обе стороны рассматривают друг друга в качестве взаимовыгодных партнёров. Австрия заинтересована, прежде всего, в поставках энергоносителей из РК (около трети нефти поступает в Австрию из Казахстана), Казахстан – в передовых австрийских технологиях и ноу-хау. Казахстан является 3-им по значению торговым партнером Австрии среди стран СНГ (после России и Украины). По данным таможенных органов Республики Казахстан, по итогам 2012 г. товарооборот с Казахстаном составил 5,224 млрд. долл. США (экспорт – 4,9 млрд., импорт – 268,1 млн.), что на 25% больше по сравнению с аналогичным периодом 2011 г. В целом за 20 лет объем двустороннего товарооборота увеличился в 12 раз, казахстанский импорт в Австрию – в 17 раз, австрийский экспорт в Казахстан – в 6 раз.

вестник дипломатии

Сегодня с Казахстаном развивают сотрудничество такие австрийские фирмы как OMV, Doppelmayer, Frequentis, Strabag, BSH и др. Как справедливо отметил Глава Казахстана выступая на бизнес-форуме в рамках своего октябрьского (2012 г.) визита в Вену, в настоящее время для казахстанско-австрийского экономического партнёрства созданы самые благоприятные условия, подкреплённые политической стабильность в обеих странах, а также заинтересованности Казахстана в более широком привлечении австрийских инвестиций и технологий в свою экономику. Вместе с тем, имеются резервы для более полного раскрытия потенциала двусторонних деловых связей. Рамочные основы для этого создает Декларация о приоритетах и целях экономического сотрудничества до 2015 года, подписанная во время пребывания заместителя Премьер-Министра – Министра индустрии и новых технологий Республики Казахстан А.Исекешев в Вене в феврале 2011 г., а также Дорожная карта экономического сотрудничества между Министерством индустрии и новых технологий Республики Казахстан и Министерством экономики, семьи и молодежи Австрийской Республики, подписанная в октябре 2012 г. в столице Австрии. Дорожная карта позволила определить список из 30 приоритетных проектов ориентировочной стоимостью 400 млн. евро и перечень мер по дальнейшему казахстанскоавстрийскому сотрудничеству. В 2012 году в Вене зарегистрировано Австрийско-Казахстанское Общество, призванное содействовать разносторонним контактам между двумя странами. Координирующим органом в двусторонних экономических отношениях является Казахстанско-Австрийская межправительственная комиссия по экономическому сотрудничеству (МПК). Очередное, V, заседание МПК планируется провести в Вене осенью 2013г. Дальнейшему углублению партнёрства бизнес-сообщества обеих стран призван Казахстанско-Австрийский деловой Совет. Первое его заседание прошло в июне 2013 г. в Астане. Географическое положение Казахстана и Австрии открывает возможности для формирования трансконтинентальной транспортной инфраструктуры, связывающей Европу и Азию. Между Казахстаном и Австрией еще с 1990-х гг. действует прямое авиасообщение. Рейс «Австрийских авиалиний» по маршруту Астана-Вена-Астана способствует формированию оптимального маршрута для европейцев, направляющихся в Центральную Азию, Китай и страны Юго-Восточной Азии.

МЕЖДУНАРОДНЫЕ ОТНОШЕНИЯ РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН С МИРОВЫМ СООБЩЕСТВОМ

Интерес для Казахстана представляет австрийский опыт в области металлургии, машиностроения, электронной промышленности, химической индустрии, телекоммуникаций, возобновляемых источников энергии, сельского хозяйства, пищевой промышленности. Во многом это обусловлено потребностью в диверсификации отечественной экономики, а также созданием Таможенного союза и возможностью налаживания в Казахстане производственных хабов, ориентированных на объединённый рынок стран-участниц ТС с перспективой выхода на другие рынки. С учётом богатого опыта Австрии в развитии туризма, несомненный интерес представляет взаимодействие с австрийской стороной в этой области, в частности, в вопросах подготовки туристических кадров, развитии национальных парков и зимних видов спорта Культурно-гуманитарное сотрудничество играет важную роль в укреплении взаимопонимания между народами наших стран. Основой для развития отношений в культурной и гуманитарной сфере служит Меморандум о сотрудничестве, подписанный в 1992 г. За последние годы были проведены различные мероприятия: выставки, концерты, кинофестивали.

119

Дальнейшему развитию культурного сотрудничества способствует договорённость на высшем уровне о проведении Дней культуры двух стран в Австрии и Казахстане. Так, 20 мая 2013 г. с грандиозным успехом прошёл галаконцерт наших мастеров искусств и Казахского государственного академического оркестра народных инструментов им. Курмангазы на одной из самых престижных площадок мира Большом зале Венского Концертхауса. Казахстан заинтересован в дальнейшем налаживании сотрудничества с Австрией в области образования и науки, в т.ч. путём установления прямых контактов между университетами. Буквально с каждым семестром растет количество наших студентов, стажеров и докторантов в австрийских вузах и научных центрах по самым востребованным в современном Казахстане специальностям. Как показали итоги более чем двадцатилетней истории дипломатических отношений и дружбы, казахстанско-австрийские партнёрские связи обладают большим потенциалом по всем направлениям сотрудничества, и обе стороны будут прилагать усилия для его максимальной реализации на благо народов двух государств.

вестник дипломатии

120

• ПОЗИЦИЯ И МНЕНИЕ ПОЛИТИКА Вальтер Швиммер, Генеральный секретарь Совета Европы (1999-2004), Председатель Международного координационного комитета Мирового общественного форума “Диалог цивилизаций”

От мира в доме к миру в мире

Л

идеры во всем мире призваны к поиску решений для многих существующих конфликтов. В этом быстро глобализирующемся мире они сталкиваются с одинаковыми проблемами и они должны подготовить общество для борьбы с ними. Но как подготовить общество, как защитить их от старых и новых угроз, старых и новых вызовов? В то время как финансово-экономический кризис призывает к совместным действиям, мы наблюдаем растущую напряженность, угрозу торговых войн, возрождение протекционизма, который никогда не срабатывал. И прежде всего, существует опасность столкновения цивилизаций, якобы неизбежной, нарастающей и укрепляющейся уже существующей напряженности. Неужели это единственный путь, по которому наш земной шар может развиваться? Нам нужно глобальное мышление и глобальная солидарность. Но как достичь глобального мышления и глобальной солидарности? На примере Европы видно как трудно не только объявить солидарность с Грецией или Кипром, но и продемонстрировать и реализовать солидарность со страной, имеющей большие проблемы, которая составляет всего 2% или даже меньше от ВНП Европейского Союза. Есть ключевое слово для поиска решений всем этим проблемам. Диалог. Нахождение друг друга, слушание друг друга, уважение друг к другу, понимание друг друга, поддержка друг друга. Русский философ Михаил Бахтин в своей теории о диалоге подчеркнул силу речи с целью углубления понимания различных точек зрения и создания множества возможностей*. Бахтин считал, что отношения и связи существуют между всеми живыми существами, и что диалог создает новое понимание ситуации, требующей изменения. Кто не согласится с таким определением и кто не хотел бы видеть теорию Бахтина не только преобладающей, но становящейся реальностью во всех сферах нашей жизни, дома, в школе, на наших рабочих местах, в наших муниципалитетах, в наших регионах, в наших странах, на наших континентах и на нашей планете? Конечно, больше гармонии, больше взаимопонимания, больше стабильности, больше мира будут результатом общества, в котором развивается диалог. Около 150 лет назад немецкий поэт Фридрих Геббель

сказал о моей стране, Австрии, как о маленьком мире, в котором большой мир проводит свою генеральную репетицию** . Скорее всего, он не знал о Казахстане. В этой стране, насчитывающей 16 миллионов жителей, можно найти почти 140 национальностей и около 46 религиозных конфессий. Это действительно как генеральная репетиция культурного, языкового и религиозного разнообразия нашей планеты. Но с одной большой разницей - я никогда не слышал об этнической или религиозной напряженности в независимом Казахстане. Иногда бывает, что генеральная репетиция проходит лучше, чем сама премьера. Но главной причиной проведения генеральной репетиции является улучшение премьеры путем избежания ошибок в ночь постановки. Поэтому можем

* Bakhtin, M. M. (1986) Speech Genres and Other Late Essays. Trans. by Vern W. McGee. Austin, Tx: University of Texas Press. **“Österreich ist eine kleine Welt, in der die große ihre Probe hält”. Friedrich Hebbel, Sämtliche Werke. Hist.-krit. Ausgabe besorgt von Richard Maria Werner. Erste Abteilung. Neue Subskriptions-Ausgabe, 2. unv. Auflage. 6. Band. Berlin: Behr, 1905. S. 421.

МЕЖДУНАРОДНЫЕ ОТНОШЕНИЯ РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН С МИРОВЫМ СООБЩЕСТВОМ

ли мы извлечь уроки из богатства разнообразия культур, традиций, языков, религий в этом содружестве народов и конфессий в Казахстане. Я уверен, что мы можем. Мать Тереза однажды сказала: “Любовь и мир начинается с дома, а также нарушения и разрушения начинаются дома”. Слушая эти мудрые слова, возникает вопрос, кто лучше подготовлен участвовать в международных отношениях в духе мира и согласия, цитируя название одной из книг Президента Н. Назарбаева, чем Республика Казахстан. Это содружество народов и конфессий, как я бы назвал ее, может служить моделью для диалога глобального сообщества. Сегодня достижения усилий Казахстана по обеспечению мира и согласия с помощью межкультурного и межрелигиозного диалога впечатляют. Все началось с добровольного отказа от ядерного оружия, которое Казахстан унаследовал от распавшегося Советского Союза. В то время как другие страны предпринимают огромные усилия, чтобы стать ядерными державами, готовыми переносить жесткую реакцию и даже международные санкции, молодой и независимый Казахстан выбрал путь мира и разоружения, до сегодняшнего дня - самый значительный шаг в области нераспространения в истории ядерного оружия! Несколько международных встреч в Астане были посвящены межкультурному и межрелигиозному диалогу: Общий мировой форум,

121

Прогресс через разнообразие, а также Съезд лидеров мировых и традиционных религий, собравшийся в 2012 году уже в четвертый раз, являются вехами в международном сценарии диалога между цивилизациями. Австрия ценит усилия Республики Казахстан в межкультурном и межрелигиозном диалоге и вносит свой вклад в продвижение этой цели. Совсем недавно в Австрии состоялся 5-й Форум Альянса цивилизаций, организованного Международным центром межрелигиозного и межкультурного диалога имени Короля Саудовской Аравии Абдаллы ибн Абдель Азиза (KAICID), и прошло несколько межрелигиозных встреч таких как Конференция европейских шейхов и улемов. Имея трагический исторический опыт - от последней мировой войны нас отделяет всего 68 лет, сегодня мы выработали ответ на современные вызовы на основе совместной приверженности демократии, правам человека и верховенству закона. Этот ответ основан на общечеловеческих ценностях, отраженных в фундаментальных документах Организации Объединенных Наций, являющихся нашим общим достоянием. Усилия Австрии и Казахстана направлены на преодоление столкновения невежества. Все народы и верующие всех религий должны быть едины в борьбе против любого экстремизма, фундаментализма, расизма и любой попытки доминирования одной нации над другой.

вестник дипломатии

122

• ПОЗИЦИЯ И МНЕНИЕ ДЕЛОВЫХ ПАРТНЕРОВ КАЗАХСТАНА Майкл Мюллер, Торговый атташе Посольства Австрии в Республике Казахстан

Австрия и Казахстан - новый драйв для бизнеса

Н

акануне первого собрания Австрийско-Казахстанского Делового Совета в Астане, можно поразмышлять о двусторонних торгово-экономических связях между Австрией и Казахстаном и их последних достижениях. Безусловно, визит г-на Н. Назарбаева, Президента Республики Казахстан, в Австрию в октябре 2012 года обеспечил большой импульс экономическим отношениям и дал начало переговорам по ряду перспективных проектов. Если быть более конкретным, то не только Вице-Премьер А. Исекешев и Р. Миттерленер, Федеральный министр экономики Австрии, подписали Дорожную карту и согласовали реализацию приоритетных проектов на сумму 500 млн. евро в срок до 2015 года, и Торгово-промышленная палата Республики Казахстан и Федеральная палата экономики Австрии создали Австрийско-Казахстанский Деловой Совет, но и ряд отдельных компаний договорились о совместных проектах. В итоге, показатели торговых и инвестиционных отношений представляют общие инициативы и усилия предпринимателей обеих стран. Объем двусторонней торговли составил 1,7 млрд. евро в 2012 году. В течение нескольких лет Австрия имела недостаточный торговый оборот с Казахстаном за счет увеличения импорта в основном сырой нефти. Тем не менее, австрийский экспорт увеличился на 30% в 2012 году и достиг нового рекордного показателя. Эта позитивная тенденция имеет продолжение, судя по данным за первый квартал 2013 года. Австрийский экспорт в Казахстан традиционно состоит из различных технологий, оборудования и техники, а также фармацевтической и другой готовой продукции с высокой добавленной стоимостью. Австрийские компании инвестировали два миллиарда евро в экономику Казахстана. В стране представлено 60 австрийских компаний, в том числе корпорация нефти и газа Австрии. Поскольку это международный бизнес, не все предприятия пришли с надеждой на успех, ожидая возникновения различных торговых вопросов, требующих обсуждения и разрешения. Австрийский бизнес ждет с нетерпением присоединения Республики Казахстан к ВТО, а также более тесного сотрудничества с Европейским Союзом. Учитывая большой потенциал казахстанской экономики и амбициозных целей, поставленных в Стратегии 2050, захватывающих инициативы по зеленой экономике, энергоэффективности, использованию возобновляемых источников энергии, а также дальнейшие инвестиции в производство и инновации, улучшение образования и здравоохранения, я уверен, что деловые отношения между Австрией и Казах-

станом будут только расширяться и углубляться в ближайшие годы. Австрия вполне может способствовать успешному переходу Республики Казахстан от экономики, зависимой от ресурсов, к диверсифицированной ресурсосберегающей экономике с высокой добавленной стоимостью. Развитие крупных проектов в области туризма в Казахстане является другим естественным направлением сотрудничества, учитывая особый опыт Австрии в планировании назначения, рабочего процесса и брендинга. Проведение ЭКСПО-2017 в Астане и Зимней Универсиады 2017 в Алматы открывает новые возможности для экономического сотрудничества между Австрией и Казахстаном, которым нужны преданные предприниматели с обеих сторон для их реализации. Предстоящее первое собрание Делового Совета, а также планируемая позже в этом году пятая сессия совместной Комиссии помогут собрать заинтересованных людей вместе и сосредоточить их внимание.

МЕЖДУНАРОДНЫЕ ОТНОШЕНИЯ РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН С МИРОВЫМ СООБЩЕСТВОМ

•

123

ПОЗИЦИЯ И МНЕНИЕ ЧЛЕНОВ КАЗАХСТАНСКОЙ ДИАСПОРЫ В ИСПАНИИ

Назира Виммер Соотечественница из Казахстана, живущая в Австрии

Уникальная страна Австрия

М

не посчастливилось родиться и вырасти в Казахстане, в стране бескрайних степей и поднебесных гор, в стране с уникальной флорой и фауной, в стране радушных и гостеприимных людей, в стране батыров и акынов, поэтов, художников и музыкантов. Но мне посчастливилось дважды, так как волею судьбы у меня есть еще и второй дом – Австрия, культурный, туристический и политический центр Европы. Украина, Иордания, Бельгия, Австрия... и вот так пролетело уже 13 лет как я вылетела из уютного родительского гнезда и начала свой взрослый самостоятельный путь. С Австрией меня связывает не только профессиональный, но и семейный фактор – мой супруг Кристиан и наша золотая доченька Эстэль Нурия. Живя и работая между двумя культурами и странами, часто приходится выступать в роли «частного посла» Казахстана в Австрии и наоборот. В Казахстане не надо объяснять, где Австрия, хотя иногда уточняешь, что это не Австралия и кенгуру, а Моцарт, Штраус, Вена, вальс, глювайн, Альпы и горнолыжный спорт. Сегодня Казахстан вызывает живой неподдельный интерес у австрийцев, особенно в туристическом плане. Искушенный и видавший многое австриец часто теряется и не сразу может понять где конкретно на карте находится Казахстан, а узнав его площадь (Казахстан примерно в 33 раза больше, чем Австрия) выкатывает от удивления глаза. С гордостью рассказывая про наши горы, национальные парки, озера, снежного леопарда, сайгаков, про охоту с беркутом, рыбалку, золотого человека, Шелковый путь, мечети и церкви, про домбру и юрту, бешбармак и безусловно про историю и про самое главное достояние республики – ее народ и его традиции, видишь как многие загораются огромным желанием посетить нашу замечательную страну. Следует отметить, что осведомленность о Казахстане за последние годы значительно улучшилась, благодаря проводимым культурным, туристическим и бизнес мероприятиям, прокату видеороликов и распространению печатной продукции. Политические события, такие как председательство Казахстана в ОБСЕ в 2010 году, с последующим Саммитом ОБСЕ в Астане, предстоящее ЭКСПО 2017, получили широкую огласку и резонанс в австрийской прессе. На мой взгляд, туристический сектор является перспективным направлением для взаимосотрудничества между Казахстаном и Австрией. В Казахстане разрабатываются и внедряются много интересных туристических проектов, а Австрия имеет много опыта и ноу-хау в этой сфере. Для

последней туризм играет первую роль в экономике государства. Здесь легко, просто и доступно добраться до всех туристических мест. Даже самые маленькие и незначительные вещи отмечены на карте и указаны в путеводителях на многих языках мира. Например, недалеко от Бадена есть потрясающие своей красотой винные поля, являющиеся частными владениями, но даже там размечены различные пути для общественных пеших прогулок и все это бесплатно, чисто и аккуратно. Там же висят таблички с информацией о местных хойригерах (винные таверны), где после приятной прогулки можно насладиться местным молодым вином и попробовать типичные австрийские закуски. В Казахстане, я думаю, надо развивать туризм для среднего класса,с хорошими 3-х звездочными гостиницами, с развитым общественным транспортом, с грамотными гидами, говорящими на иностранных языках, особенно в

124

провинциях. Почаще хотелось бы видеть наших музыкантов и художников здесь в Вене, в Австрии в целом. Недавний приезд Академического оркестра народных инструментов имени Курмангазы произвел огромный успех. Виртуозное

вестник дипломатии

исполнение традиционных казахских и классических европейских композиций не оставило никого равнодушным. Выходишь после такого концерта воодушевленный, напевая любимый куй и думаешь, да, это моя страна, это мой Казахстан!

МЕЖДУНАРОДНЫЕ ОТНОШЕНИЯ РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН С МИРОВЫМ СООБЩЕСТВОМ

125

• КАЗАХСТАН и АВСТРИЯ: факты сотрудничества

Справка: Дипломатические отношения между Республикой Казахстан и Австрийской Республикой установлены 19 февраля 1992 г. Посольство Республики Казахстан в Австрийской Республике открыто в 1995 г. Чрезвычайным и Полномочным Послом Республики Казахстан в Австрийской Республике и Постоянным Представителем Республики Казахстан при международных организациях в Вене является К. Абдрахманов c 24 марта 2011 г. Почетное консульство Австрии в Республике Казахстан открыто в ноябре 2002 г. Почетным Консулом Казахстана является Г.Небель с 2003 г. Посольство Республики Австрия в Астане открыто в сентябре 2007 г. Чрезвычайным и Полномочным Послом Австрийской Республики в Республике Казахстан является В.Баняй с28 августа 2012 г.

• Все эти годы австрийское направление остается одним из главных приоритетов внешней политики Республики Казахстан в Европе, так же как и казахстанский вектор является ключевым для Австрии в Центральной Азии. Особую актуальность вопросы укрепления двусторонних отношений приобрели в свете принятия и реализации в нашей стране Госпрограммы «Путь в Европу». Президент РК Н.А.Назарбаев посетил Австрию с официальным визитом 4 раза (в 1993, 2000, 2004, 2012 гг.). Казахстан посетили Федеральный канцлер Ф.Враницкий (1991, 1993 гг.) и Федеральный президент Австрии Х.Фишер (в декабре 2010 г.).

• В настоящее время Австрия является, прежде всего, экономическим партнером Казахстана и наша страна уделяет особое внимание развитию этой важнейшей составляющей казахстанско-австрийских отношений. Австрия входит в число ведущих торговых партнеров Казахстана, заняв по итогам 2012 г. 4-ое место среди государств ЕС (после Италии, Нидерландов, Франции), в то время как, Казахстан является 3-им по объему торговым партнером Австрии среди стран СНГ (после России и Украины). Объём взаимной торговли в 2012 г. составил более 5,224 млрд. долл. США (объем взаимной торговли за январь-март 2013 г. составил 960,7 млн. долл.). Важную роль в развитии делового сотрудничества играет деятельность казахстанско-австрийской Межправительственной комиссии по торговоэкономическому сотрудничеству (МПК) и рабочих групп по развитию инфраструктурных проектов в сферах транспорта, гидроэнергетики и здравоохранения.

• Основой для сотрудничества в культурной и гуманитарной сфере служит Меморандум о сотрудничестве, подписанный в 1992 г. В 1997 году в Казахском государственном университете международных отношений и мировых языков в г.Алматы была открыта специализированная «Австрийская библиотека», насчитывающая свыше четырех тысяч экземпляров книг. Ныне в одном из престижных учебных заведений Австрии - Венской дипломатической академии ежегодно проходят обучение сотрудники казахстанского МИДа РК и магистранты Академии госуправления при Президенте РК. На регулярной основе организовываются семинары, обучающие курсы и стажировки для казахстанских специалистов по вопросам рыночной экономики, маркетинга и банковского дела в Венском

126

вестник дипломатии

объединенном институте. В рамках культурно-гуманитарного сотрудничества проводятся различные выставки, симпозиумы, презентации, семинары и конференции в области культуры и искусства, включая проведение Дней культуры Казахстана в Австрии в 2013 и Дней культуры Австрии в Казахстане в 2014 г. С мая 2008 г. два раза в год выходит казахстанско-австрийский журнал «Золотые ворота» на немецком, казахском и русском языках. 20 октября 2009 г. была издана первая австрийская версия книги Президента РК Н.Назарбаева «Казахстанский путь» («Kasachstan Weg»).

127

Ф О Т О С Е С С И Я о деятельности Посольства Республики Казахстан в Австрийской Республике

вестник дипломатии

128

Встреча Президентов Республики Казахстан (РК) и Республики Австрии (РА)Н.Назарбаева и Х.Фишера в Вене

Президенты РК и РА Н.Назарбаев и Х.Фишер осматривают инвестиционную выставку в Вене

Презентация в Хофбурге (Австрия) книги Президента РК Н.Назарбаева «Казахстанский путь»

Участники заседания Межправительственной Комиссии РК - РА в Вене

Вице-канцлер - Министр по европейским и международным делам РА М.Шпинделеггер на открытии председательства Республики Казахстан в ОБСЕ

Фотовыставка по ядерному нераспространению в Венском отделении ООН

129

Выступление Генерального секретаря ООН Пан Ги Муна на постоянном Совете ОБСЕ

Встреча Председателя Сената Парламента РК К.Мами с активистами Австрийско-Казахстанского Общества в Вене

Всемирный Экономический форум для Европы и Центральной Азии в Вене

Торжество в Венской Дипломатической Академии по поводу 20-летия дипломатических отношений между РК и РА

Ветераны Великой Отечественной войны

Открытие дней Казахстанского кино в Вене

вестник дипломатии

130

Концерт мастеров искусств на дне независимости Республики Казахстан (РК) в Вене

Выступление Казахстанских студентов в Венской Дипломатической Академии

Музыкальный салон в Резиденции РК в Вене

Открытие выставки Ерболата Толепбая в Венском Кунстлерхаус

Академия моды Сымбат и оркестр Сазген в Вене

Сборная посольства РК по футболу

131

Встреча в Вене со всемирноизвестными альпинистами М.Жумаевым, В.Пивцовым и Г.Кальтенбруннер

Презентация в Хофбурге велокоманды Астана

Гала - концерт мастеров искусств в Венском Концертхаус

Благотворительный базар ООН в Вене

Почтовые марки Австрии о Казахстане

Книги о Казахстане в Вене

132

вестник дипломатии

III. МЕЖДУНАРОДНЫЕ ДОГОВОРА РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН

• Договор о противодействии легализации (отмыванию) доходов, полученных преступным путем, и финансированию терроризма при перемещении наличных денежных средств и (или) денежных инструментов через таможенную границу Таможенного союза, совершенный в Москве 19 декабря 2011 года. (Вступил в силу 20. 02. 2013.)

• Соглашение между Правительством Республики Казахстан и Правительством Словацкой Республики об экономическом и научно-техническом сотрудничестве, подписанное 11 июня 2007 года. (Вступило в силу 07. 03. 2013.)

• Соглашение между Правительством Республики Казахстан и Правительством Федеративной Республики Бразилия о торгово-экономическом сотрудничестве, совершенное в Бразилии 27 сентября 2007 года. (Вступило в силу 25. 03. 2013.)

• Протокол о внесении изменений и дополнений в Соглашение между Правительством Республики Казахстан и Кабинетом Министров Украины о взаимных поездках граждан от 19 мая 2000 года. (Вступил в силу 04. 04. 2013.)

• Протокол о внесении изменений и дополнений в Соглашение о некоторых вопросах предоставления обеспечения уплаты таможенных пошлин, налогов в отношении товаров, перевозимых в соответствии с таможенной процедурой таможенного транзита, особенностях взыскания таможенных пошлин, налогов и порядке перечисления взысканных сумм в отношении таких товаров от 21 мая 2010 года, совершенное в Москве 19 декабря 2011 года. (Вступил в силу 04. 04. 2013.)

• Соглашение между Правительством Республики Казахстан и Правительством Социалистической Республики Въетнам о сотрудничестве в области карантина и защиты растений, подписанное в Астане 10 сентября 2012 года. (Вступило в силу 05. 04. 2013.)

• Соглашение о сотрудничестве и взаимопомощи в таможенных делах по вопросам деятельности представительств таможенных служб государств – членов Таможенного союза в рамках Евразийского экономического сообщества, совершенное в Москве 22 июня 2011 года. (Вступило в силу 08. 04. 2013.)

ДВУСТОРОННЕЕ И МНОГОСТОРОННЕЕ СОТРУДНИЧЕСТВО

133

ІV. КОНСУЛЬСКАЯ СЛУЖБА Аскар Шокыбаев, Генеральный Консул Республики Казахстан в Объединенных Арабских Эмиратах (Дубай)

Роль консульской службы Республики Казахстан в развитии торгово-экономических связей с ОАЭ

З

а двадцатилетний период казахстанско-эмиратские отношения по праву зарекомендовали себя образцовыми и вполне справедливо могут позиционировать себя в качестве примера интенсивного и плодотворного взаимовыгодного сотрудничества. На весьма высоком уровне развивается политический диалог, основанный на теплых дружеских отношениях между лидерами двух стран – президентами Казахстана Нурсултаном Назарбаевым и ОАЭ Шейхом Халифой бен Зайедом Аль-Нахайаном. Между странами налажено активное инвестиционное и торгово-экономическое сотрудничество, ярким примером чему служит целый ряд совместных крупных проектов. По восходящей развиваются культурно-гуманитарные связи, отношения в сфере науки и образования. Безусловно, это результат кропотливой работы наших посольств двух стран. На этом фоне заслуживает особого внимания Дубай, который за последние годы превратился в один из мощнейших мировых торгово-экономических, финансовых, инвестиционных, туристических мегаполисов. Сегодня практически все страны мира стремятся расширить свое присутствие в этом Эмирате. В этой связи на протяжении года Генеральное консульство Республики Казахстан в Дубае проводило планомерную работу по налаживанию связей с руководством ключевых финансовых и торговых институтов, а также крупнейших Свободных Экономических Зон и логистических центров Эмирата. В ходе встреч нами до эмиратских партнеров доводилась подробная информация о современном Казахстане, его инвестиционном, торгово-экономическом и туристическом потенциале. Отрадно, что вся эта работа привела к определенным результатам, к одному из которых можно отнести визит делегации Агентства по развитию экспорта Дубая «DubaiExports» во главе с его Исполнительным директором Саидом Аль-Ауади в Казахстан. В состав делегации вошли крупнейшие компании, представляющие такие отрасли экономики ОАЭ как рекреация и туризм, образование, финансовые услуги, строительство, инжиниринг, консалтинг, кондитерская продукция, пожарный и охранный сервис, техническое производство и т.д. В ходе визита состоялись двусторонние встречи эмиратской делегации с заместителем Премьер-Министра - Министром индустрии и новых технологий Республики Казахстан Асетом Исекешевым, руководством Министерства финансов

Республики Казахстан, Министерства экономики и торговли Республики Казахстан, Торгово-промышленной палаты Республики Казахстан, Национального банка Республики Казахстан, Национального агентства по экспорту и инвестициям «Kaznex Invest», а также Генеральным директором Свободной экономической зоны города Алматы. Весьма важным и интересным мероприятием, организованным Генеральным консульством совместно с Торговой палатой Дубая и является казахстанско-эмиратский бизнес-форум «Брифинг о Казахстане», состоявшийся в сентябре прошлого года. В данном мероприятии приняли участие около 100 представителей различных эмиратских и казахстанских компаний, а его основной задачей была презентация инвестиционных возможностей Казахстана и расширение торгово-экономических

134

отношений с Дубаем. Надо отметить, что выступавшие на форуме бизнесмены из Дубая были едины во мнении, что Казахстан является важным и надежным партнером ОАЭ в регионе Центральной Азии, что вызвало реальный интерес среди целого ряда компаний в их инвестиционной деятельности в Казахстане. В рамках ответного визита в Дубай казахстанская делегация, в состав которой вошли руководители ТПП РК, Агентства «KaznexInvest» и других крупных компаний посетила основные промышленные и логистические объекты Эмирата, а также крупнейшую в регионе СЭЗ «Джебель Али». К ряду важных событий в рамках развития торгово-экономического сотрудничества между Республикой Казахстан и ОАЭ также можно отнести состоявшийся 2-4 июня с.г. визит делегации Торговой палаты Дубая в Астану и Алматы. В состав делегации вошли т.н. «акулы» дубайского бизнеса – главы таких крупнейших компаний как «Аль-Гурейр групп», «Аббаси Групп», «АльФардан групп», руководство СЭЗ «Джебель Али» и ряда инвестиционных компаний. В ходе визита состоялись встречи делегации с заместителем Премьер-Министра РК Кайратом Келимбетовым, заместителем Премьер-Министра – Министром индустрии и новых технологий РК Асетом Исекешевым, Министром сельского хозяйства РК Асылжаном Мамытбековым, а также руководством АО НК «Астана – EXPO – 2017». В рамках визита эмиратская делегация посетила СЭЗ «Астана - новый город», где ознакомилась с работой экономической зоны. Председатель Торговой палаты Дубая Абдулрахман Сайф Аль Гурейр предложил более тесно работать с СЭЗ Дубая «Джебель Али», которая ныне является одной

вестник дипломатии

из крупнейших в мире и самых быстро растущих свободных экономических зон.

4 июня с.г. в Алматы состоялся казахстанскоэмиратский бизнес-форум «Из Дубая в СНГ», проведение которого позволило укрепить партнерство двух стран и расширить спектр взаимодействия. Участники форума обсудили ряд новых крупных инвестиционных проектов, в числе которых развитие Международного центра приграничного сотрудничества «Хоргос» и создание на его базе крупного логистического центра. В тот же день был проведен расширенный Деловой Совет Казахстана и ОАЭ с участием представителей ведущих компаний двух стран. С казахстанской стороны приняли участие более 70 представителей крупных компаний. Необходимо отметить, что большим потенциалом для развития торгово-экономического сотрудничества обладают и другие эмираты, входящие в консульский округ Генерального консульства. К примеру, наше загранучреждение находится в постоянном контакте с руководством СЭЗ эмирата Аджман, руководство которого уже неоднократно посетило Казахстан и провело целый ряд встреч с казахстанскими партнерами. Интересным также является налаживание связей с эмиратами Фуджейра и Рас Эль-Хейма, обладающими большими портами, высокоразвитыми Свободными Экономическими Зонами и всей необходимой инфраструктурой для развития бизнеса. В целом, необходимо отметить, что эмиратцы очень тепло относятся к Казахстану и весьма заинтересованы в установлении полноценного взаимовыгодного торгово-экономического и инвестиционного сотрудничества с нашей страной.

ДВУСТОРОННЕЕ И МНОГОСТОРОННЕЕ СОТРУДНИЧЕСТВО ЕКІ ЖАҚТЫ ЖӘНЕ КӨП ЖАҚТЫ ЫНТЫМАҚТАСТЫҚ

135

Текущий обзор консульской деятельности МИД РК

Страны Европы и Америки • 27 марта 2013 года по приглашению представительства Европейского Союза в Республике Казахстан прошла очередная встреча руководства Департамента консульской службы с консулами посольств государств-членов ЕС, аккредитованных в Казахстане. В повестку дня встречи вошли вопросы о новых правилах выдачи виз РК, упрощении визового режима между Казахстаном и Европейским Союзом, нарушении гражданами ЕС правил въезда в Казахстан и мерах предотвращения их наказания.

• В отчетный период прошла встреча руководства Департамента консульской службы с Посольством Латвийской Республики в Казахстане. В ходе встречи подробно обсуждались двусторонние консульские вопросы и визовая политика.

• 18 апреля 2013 года подписано Соглашение в форме обмена нотами между Правительством Республики Казахстан и Правительством Финляндской Республики о взаимном освобождении владельцев дипломатических паспортов от визовых требований.

• В указанный период на должность Почетного консула Республики Казахстан в Королевстве Испания в городе Аликанте назначен господин Хуан Франциско Коронатти.

• В период с марта по апрель с.г. были продлены сроки консульских патентов Почетного консула Республики Казахстан в Федеративной Республике Германия (город Бремен) Манфреда Фукса и Почетного консула Республики Казахстан в Королевстве Дания Лифа Педерсена.

• 7 марта с.г. Почетному консулу Латвийской Республики в городе Уральск Анису Карисовичу Истелюеву вручена экзекватура, оформленная Министерством иностранных дел Республики Казахстан.

Страны СНГ • 23 января 2013 года Мажилис Парламента РК и 31 января Сенат Парламента РК одобрили проект Закона Республики Казахстан от 18 февраля 2013 года «О ратификации Протокола о внесении изменений и дополнений в Соглашение между Правительством РК и Кабинетом Министров Украины о взаимных поездках граждан от 19 мая 2000 года». Президент РК Н.Назарбаев подписал данный Закон 18 февраля 2013 года и он вступил в силу 4 апреля 2013 года.

• 1 апреля c.г. в городе Бишкек (Кыргызская Республика) состоялись очередные консульские консультации между Республикой Казахстан и Кыргызской Республикой. Обсуждался ряд важных вопросов в консульской сфере, включенных в повестку дня названных консультаций, в частности, актуальные консульские вопросы о выполнении двусторонних соглашений, пересечении государственной границы, трудовой миграции, защите прав и интересов граждан двух стран и другие. В ходе данного мероприятия обсуждались вопросы, касающиеся новых требований к иностранным гражданам в силу внесенных изменений в Налоговый кодекс РК, а также институт Почетного консула и его статус в государстве пребывания. По достигнутым договоренностям в результате консультаций подписан Протокол.

136

вестник дипломатии

Страны Ближнего Востока, Азии и Африки • 23 апреля c.г. в городе Пекин (КНР) по инициативе китайской стороны состоялись очередные консульские консультации между Республикой Казахстан и Китайской Народной Республикой. Казахстанскую сторону делегаций, принявших участие в данных консультациях, возглавил директор Департамента консульской службы Министерства иностранных дел Республики Казахстан Ырыскали Дауренбек, а китайскую сторону – Генеральный директор Департамента консульской службы Министерства иностранных дел Китайской Народной Республики Хуан Пин. В ходе данного мероприятия обсуждались актуальные вопросы, касающиеся консульских отношений, в том числе вопросов о затруднении оформления китайских виз гражданам РК, защиты прав и интересов граждан двух стран, а также о гражданах, отбывающих уголовное наказание на территории обеих стран. Также обсуждался вопрос о предоставлении статуса консульского учреждения Паспортно-визовой службе, расположенной в Урумчи. В ходе встречи китайская сторона дала высшую оценку двусторонним политическим и экономическим отношениям между двумя странами. Консультации прошли в атмосфере взаимопонимания и дружбы.

• 7 марта с.г. консульский патент Почетного консула Республики Казахстан в Ливанской Республике Юсуфа Афифа Канаана продлен до 7 марта 2015 года.

• В период с марта по апрель с.г. консульский патент Почетного консула Республики Казахстан в Сирийской Арабской Республике Саеба Нахаса продлен до 31 декабря 2013 года.

137

V. ИЗ ИСТОРИИ ДИПЛОМАТИИ КАЗАХСТАНА • ДИПЛОМАТ-ЛИЧНОСТЬ

О Рапиле Жошыбаеве

В

современных условиях одним из движущих факторов политического и социальноэкономического развития государства являются не только указания руководителей страны, но и умное и инициативное исполнение их чиновниками различных рангов. При этом, определение места, занимаемого последними в государственном строительстве, является немаловажной частью воссоздания картины исторического развития страны. Одним из них является государственный деятель, дипломат прошедший путь от стажера-исследователя Ленинградского финансово-экономического института до первого заместителя Министра иностранных дел Республики Казахстан, Комиссара Международной специализированной выставки «ЭКСПО – 2017» Рапиль Жошыбаев. Работая рука об руку с такими министрами, как Токаев К-Ж., Саудабаев К., Тажин М., Казыханов Е., Идрисов Е., Рапиль Сейтханович, прежде всего, зарекомендовал себя эффективными результатами своего труда. Об этом свидетельствует его вклад в организацию и проведение таких знаменательных событий в жизни страны, как СВМДА и председательство в ОБСЕ. Особого внимания заслуживает деятельность Р. Жошыбаева в реализации ключевого мероприятия в духовно-гуманитарной области казахстанской политики – Съезда лидеров мировых и традиционных религий, который проводится уже пятый раз и стал авторитетной международной диалоговой площадкой по актуальным проблемам духовности. В качестве одного из руководителей, на которого возложена задача реализации внешнеэкономической политики, Рапиль Сейтханович непосредственно занимается вопросами развития экономической дипломатии, подготовкой и проведением ежегодного Астанинского экономического форума, обеспечением участия нашей страны в авторитетных международных экономических организациях и саммитах. В контексте расширения экономических, торговых, научно-технических, культурных связей и туризма весьма важным направлением в своей

Досье: Жошыбаев Р.С. закончил Киргизский государственный университет, Санкт-Петербургский университет экономики и финансов. Имеет дипломатический ранг Чрезвычайного и Полномочного Посланника I класса. Доктор экономических наук. Женат, имеет троих детей.

• С 1985 года находился на научной работе.

• С 1993 года являлся III, затем II секретарем Управления международных экономических отношений МИД РК.

• С 1996 года – начальник отдела Департамента СНГ МИД РК.

• С 1998 года – I секретарь, Советник Посольства Республики Казахстан в странах Балтии.

• С августа 2000 года – заместитель Шефа Протокольной службы Президента Республики Казахстан.

• С октября 2004 года – заместитель Министра иностранных дел Республики Казахстан.

• С октября 2007 года – Ответственный секретарь Министерства иностранных дел Республики Казахстан.

• С мая 2013 года по настоящее время является первым заместителем Министра иностранных дел Республики Казахстан.

138

деятельности Р. Жошыбаев определяет развитие и дальнейшее совершенствование системы консульской службы внешнеполитического ведомства. Можно утверждать, что это практически самый беспокойный участок работы, так как связан, прежде всего, с человеческим фактором. Иначе говоря, каждый консульский вопрос содержит в себе проблему конкретного человека: гражданина Республики Казахстан, иностранного туриста и бизнесмена. С учетом этого, Рапиль Сейтханович последовательно добивается совершенствования правовой базы консульских отношений, визовой политики страны, расширения консульского присутствия для полноценной защиты прав и интересов физических и юридических лиц Республики Казахстан. Руководя консульской службой Казахстана Р.Жошыбаев постоянно вносит соответствующие предложения об упрощении визового режима для реализации Государственной программы «Путь в Европу», утвержденной Президентом Республики Казахстан Н.А.Назарбаевым. Он продолжает возглавлять переговорный процесс, в результате которого достигнуты договоренности о том, что граждане Республики Казахстан, обладающие дипломатическими паспортами, могут въезжать, выезжать и пребывать без виз в 41 стране, владельцы служебных паспортов в 32 странах, а по национальным паспортам в 15 странах мира. Активно выступая за проведение многовекторной политики Президента Республики Казахстан Нурсултана Назарбаева и реализацию его Стратегии «Казахстан-2050», а также за всемерное использование внешнеполитического инструментария для обеспечения мирного развития и безопасности Республики Казахстан, он вносит весомую лепту в дело строительства суверенного Казахстана. Справочно: Жошыбаев Р.С. награжден орденами «Достык» II степени (2006 г.), «Парасат» (2011 г.), отмечен благодарственными письмами Президента РК (2001, 2003, 2007, 2010, 2012 гг.) и Руководителя АП РК (2004 г.). Имеет награды Министерства сельского хозяйства Литвы – медаль «За вклад в развитие бизнеса» и ряд юбилейных медалей, таких как: «Астананың 10 жылдығы» (2008 г.), «Қазақстан Республикасының тәуелсіздігіне 20 жыл» (2011 г.), «Қазақстан Республикасының Қарулы Күштеріне 20 жыл» (2012 г.), «20 лет инициативе о созыве СВМДА» (2012 г.), памятную медаль «20 лет дипломатической службы РК» и др.

вестник дипломатии

Организаторский и профессиональный потенциал Р. Жошыбаева особенно ярко раскрылся в качестве Национального координатора, обеспечившего победу Казахстана в конкурсе за право проведения в 2017 году в Астане международной специализированной выставки ЭКСПО. Следует отметить, что, несмотря на сравнительно короткий срок (с 1997 г.) членства в Международном бюро выставок (МБВ), Казахстан имеет солидный опыт участия в авторитетных всемирных выставках. Так, например, были успешными и произвели большое впечатление на посетителей казахстанские павильоны на ЭКСПО в Ганновере (Германия, 2005г.) и в Шанхае (Китай, 2010г.). В 2008 году, на международной выставке в Сарагосе (Испания), где казахстанский павильон был удостоен бронзовой награды, Президент Республики Казахстан Нурсултан Назарбаев выдвинул идею проведения подобного мероприятия в столице Республики Казахстан - Астане. А 10 июня 2011 года в штаб-квартире МБВ в Париже Ответственный секретарь Министерства иностранных дел Республики Казахстан, Национальный координатор Рапиль Жошыбаев вручил Генеральному секретарю МБВ Висенте Лоссерталесу официальную заявку города Астана на право проведения Международной специализированной выставки «ЭКСПО - 2017». С учетом того, что конкурентом Астаны стал достаточно серьезный и опытный бельгийский город Льеж, весь внешнеполитический и дипломатический арсенал страны под началом Национального координатора был задействован в лоббировании, нацеленном на успех в голосовании в ноябре 2012 года. В течение 17 месяцев предвыборной борьбы руководству страны и казахстанским дипломатам удалось разработать и довести до сведения 160 стран-участниц МБВ убедительные аргументы о преимуществах казахстанского проекта. Вся работа сопровождалась регулярными консультативными встречами с Генеральным секретарем МБВ В. Лоссерталесом, участием в Генеральных ассамблеях МБВ, в ходе которых проводились презентации национального проекта. Деятельность казахстанской лоббистской команды ознаменовалась блестящим результатом: впервые в истории международного выставочного движения страна победила с оглушительным счетом, набрав 103 голоса против 44. Астана опередила Льеж и была объявлена местом проведения «ЭКСПО-2017». Таким образом, Казахстан обеспечил проведение такого масштабного мероприятия впервые на территории Центральной Азии и постсоветского пространства.

ИЗ ИСТОРИИ ДИПЛОМАТИИ КАЗАХСТАНА

Справочно: Указом Президента Республики Казахстан Нурсултана Назарбаева от 13 февраля 2013 года Рапиль Жошыбаев – Ответственный секретарь Министерства иностранных дел Республики Казахстан был назначен Комиссаром Международной специализированной выставки «ЭКСПО – 2017». Комиссар ЭКСПО – это ключевая должность в процессе взаимодействия международных участников со страной-организатором. Комиссар представляет Правительство Казахстана во всех вопросах, касающихся проведения выставки, и обеспечивает выполнение обязательств Республики Казахстан по подготовке и проведению международной выставки.

139

Принято считать, что истинными дипломатами не становятся, а рождаются. Так в отношении и Рапиля Сейтхановича, он является дипломатом от природы. Всесторонне развитый человек, имеющий гибкий ум и способность адаптироваться к любой, самой неожиданной ситуации, он выделяется среди своих коллег интеллигентностью, взвешенностью политических оценок и тактик. Искусный дипломат, тонкий психолог, умеющий находить подход к каждому собеседнику, все эти качества сосредоточены в нем одном. Готовый к риску, способный выйти за рамки привычного, умеющий четко и логично мыслить, независимый и опытный, Рапиль Жошыбаев, бесспорно, многогранная личность, человек, ставший одним из главных лиц у руля казахстанской дипломатии в ответственное для нашей Отчизны время…

вестник дипломатии

140 •

ЗАПИСКИ ДИПЛОМАТА: ИЗ ВОСПОМИНАНИЙ ОТЕЧЕСТВЕННЫХ И ЗАРУБЕЖНЫХ ДИПЛОМАТОВ

Тулеутай Сулейменов, Экс-Министр иностранных дел Республики Казахстан (1991-1994 г.г.), доктор политических наук, профессор Академии государственного управления при Президенте Республики Казахстан

Первые годы становления дипломатии независимого Казахстана: приоритет на признание и безопасность

О

ценка событий 22-летней давности, конечно, отличается от общепринятых. Просто в силу особенностей профессии мне повезло больше увидеть, услышать, познать. Мы, дипломаты, общаясь с зарубежными коллегами и зная западные принципы работы, понимали, что необходимо одно - искать свой путь развития с учетом международного опыта, разрабатывать собственную программу реформ с проведением всеобщей приватизации, созданием рыночной экономики независимого, правового государства. Важнейшая задача стояла перед независимым молодым государством- это формирование своей собственной внешней политики по защите национальных интересов и взаимодействию с международным сообществом. Президент Казахстана Н.Назарбаев в своей книге «Казахстанский путь» подчеркивает, что такую важную сферу государственной деятельности, как дипломатия, пришлось создавать практически с нуля…Но самое главное состояло в том, чтобы корректно и в полном объеме сформулировать долгосрочные национальные интересы Казахстана с тем, чтобы дипломатическими средствами создать благоприятные условия для внутреннего развития страны. Министерство иностранных дел приступило к выполнению поставленной задачи. В этой обстановке самым главным и безотлагательным было добиться признания республики в мире и установить дипломатические отношения с иностранными государствами. Нужно было налаживать отношения с такими международными организациями, как ООН, ОБСЕ, НАТО, МВФ, ЕБРР. Об интенсивности работы свидетельствует тот факт, что в первые месяцы независимости в Казахстан с рабочими визитами приезжали два, а иногда три министра иностранных дел зарубежных стран в день с целью зафиксировать признание своего государства нашей независимости и установления дипотношений. Следует отметить, что в течение двух лет Казахстан признало независимым государством большинство стран мира. Наша страна стала субъектом международных отношений 16 декабря 1991 года. Казахстан вошел в состав участников Совещания по безопасности и сотрудничеству в Европе в январе 1992 года, а в марте вступил в ООН. Эти важнейшие шаги Казахстана на международной арене имели непреходящее историческое значение.

Наиболее актуальной проблемой перед внешней политикой нашей страны был поиск правильных и оптимальных решений по ликвидации ядерного оружия, находящегося на территории, и устранению его последствий. Международная обстановка была непростая. Многие в мире с тревогой ожидали, какую политику выберет Казахстан в решении этой глобальной проблемы. Ведь не секрет, мы приобрели статус ядерной державы, располагая более 100 ракетами с ядерными боеголовками и с нами вынуждены были в мире считаться. Переговорный процесс между США, Россией и Казахстаном по возврату стратегического оружия России и его демонтажу, а также получению Казахстаном гарантий безопасности, возмещению причиненного вреда здоровью населения и окружающей

ИЗ ИСТОРИИ ДИПЛОМАТИИ КАЗАХСТАНА

среде многочисленными ядерными испытаниями был трудным и сложным. Большая заслуга в решении этой проблемы принадлежит Президенту Н.Назарбаеву, который сделал правильный выбор, имеющий историческое значение до наших дней. Он говорил, что Казахстан объявил о своей приверженности строить демократическое, правовое, светское государство. И наш Президент был непримирим в этом вопросе. В результате переговоров была достигнута принципиальная договоренность об отказе Казахстана от ядерного статуса в обмен на экономическое сотрудничество и политическую поддержку со стороны США. Нам сопутствовала удача. Затем Казахстан подписал Лиссабонский протокол о присоединении к Договору о нераспространении ядерного оружия. В 1994 году в Будапеште Казахстан получил гарантии безопасности от ядерного нападения со стороны пяти ядерных государств. Это было действительно судьбоносное решение, защищающее нашу страну от ядерного нападения. Вся эта большая и ответственная работа позволила Казахстану создать новое государство, обеспечить благоприятные мирные условия для проведения коренных социально-экономических преобразований, привлечение многомиллиардных иностранных инвестиций, успешное развитие национальной экономики. Официальные и рабочие визиты Президента Казахстана Н.Назарбаева, членов Правительства за рубеж, переговоры с главами государств и правительств, руководителями крупных иностранных компаний и фирм, организация различных презентаций, разъяснение привлекательности нашей страны для долгосрочного сотрудничества были направлены на налаживание долгосрочных связей, привлечение иностранных инвестиций в экономику молодой республики. Особое внимание было уделено привлечению иностранных инвестиций в нефтегазовый

141

сектор национальной экономики. Одной из первых иностранных компаний, приступивших к разработке Тенгизского нефтяного месторождения, была известная американская компания «Шеврон». Позже приступили к работе на других месторождениях такие компании, как «Бритиш Петролеум», «Аджип», «Мобил» и другие. Началось строительство новых нефтепроводов для транспортировки нефти из Казахстана. Это было начало очень важной работы по разработке национальных месторождений, добычи углеводородного сырья и его экспорта. На первый план вышел поиск путей интеграции новых независимых государств на постсоветском пространстве, который не ущемлял бы их суверенитет, способствовал бы его укреплению. 21 декабря 1991 года в Казахстане руководители десяти бывших союзных республик СССР подписали Алматинскую декларацию о создании Содружества Независимых Государств. В конечном итоге СНГ смогло обеспечить переход от единого союзного государства к новым формам взаимодействия независимых государств, помогло сформировать между ними отношения, основанные на принципах полного суверенного равенства и международного права, обеспечив коллективную безопасность. Установление и развитие равноправных, взаимовыгодных отношений со странами СНГ стало одним из важных направлений нашей внешней политики. Казахстан последовательно проводил курс на углубление интеграции стран-участниц СНГ, выступая за реализацию достигнутых договоренностей. Таким образом, прошедший период убедительно показал, что Казахстан не ошибся в выборе своего пути развития, достигнув существенных результатов в подъеме национальной экономики, укрепив авторитет молодого государства в качестве надежного партнера в международных отношениях.

вестник дипломатии

142

• МОЛОДЫЕ ДИПЛОМАТЫ О СТРАНЕ ПРЕБЫВАНИЯ

Серик Мырзахметов, I секретарь Посольства Республики Казахстан в Австрийской Республике

Мои раздумья и впечатления об Австрии

О

собенности Австрии для любого гостя этой страны, тем более дипломатам, постоянно ведущим частый в нашей работе т.н. «сравнительный анализ», заметны сразу же с самого первого момента, точнее уже с аэропорта. Вена – столица Австрии, крупный международный политико-экономический, культурно-гуманитарный центр мира, поэтому работа здесь в двустороннем формате в Посольстве и в многостороннем в Постпредстве при таких международных организациях, как ООН, ОБСЕ, МАГАТЭ и др., сама по себе многогранна и интересна и соответственно полна событий, которые порой сложно однозначно рассортировать на «важные» и «менее важные». Одним словом – жизнь дипломата здесь весьма динамична. Ровно год назад, прибыв сюда, мне было вдвойне приятно «открывать» для себя Австрию. Вдвойне, поскольку после определенных страноведческих знаний о данной стране во время учебы в Университете Гамбурга, работы в Посольстве в Берлине и командировках в Вену в год нашего Председательства в ОБСЕ, поначалу все казалось относительно одинаковым в общем немецкоговорящем пространстве. Самый важный объединяющий Австрию с ФРГ фактор, это конечно немецкий язык, на котором говорит большинство жителей страны. При этом значительная часть использует в общении разговорные диалекты, близкие к баварскому немецкому и немецкому языку, используемому в Швейцарии, но некоторые настолько отличаются от основных наречий, что порой не только иностранцам, но также и коренным жителям трудно их понять. В отдельных регионах наряду с официальным государственным, используются хорватский, словенский, чешский, словацкий и венгерский языки. Различия все же с «большим северным братом», как иногда дружелюбно называют австрийцы Германию, есть, и не малые. Так, основная часть населения исповедует католицизм. Всего же на территории страны зарегистрировано 12 конфессий. В то время как в Германии к католической церкви относятся всего лишь 30 % всех верующих. Жители альпийской республики более открыты и менее консервативны, чем их северные соседи в Германии и скандинавских странах. В этом, я так полагаю, заключаются основные культурноментальные отличия этих двух народов, влияющие на быт и культуру поведения альпийского этноса. Возвращаясь к вопросу о гостеприимстве в Австрии,

стоит, наверное, также в контексте межкультурного и межнационального диалога Запада и Востока, отметить, что в Австрии когда-то во времена Австро-Венгерской империи между собой перемешались несколько национальных групп, а всего проживало около 52 миллионов человек, говоривших на 16 языках, в том числе и крупная мусульманская община, насчитывающая сегодня около 500 тыс. человек, в основном потомки выходцев из присоединенных к Габсбургской империи Балкан и иммигрировавшие в 60-70-х годах прошлого века представители турецкого народа. Сегодня Австрия является активным членом мирового сообщества в поощрении межкультурного и межнационального диалога. Так, 26-28 февраля 2013 г. в историческом дворцовом комплексе знаменитых Габсбургов «Хофбурге» состоялся V-ый Глобальный Форум Альянса

ИЗ ИСТОРИИ ДИПЛОМАТИИ КАЗАХСТАНА

Цивилизаций ООН. Представлявший Республику Казахстан, Председатель Сената Парламента Республики Казахстан, Руководитель Секретариата Съезда лидеров мировых и традиционных религий Кайрат Мами провел в эти дни в Вене ряд важных переговоров с целью пропагандирования роли Казахстана и его Лидера в деле укрепления межкультурного и межэтнического диалога. Особо запомнилась встреча с Генеральным секретарем ООН Пан Ги Муном, который дал высокую оценку вкладу Республики Казахстан в укрепление взаимопонимания между людьми, представляющими различные культуры и религиозные традиции, отметил неоценимый вклад нашего Президента Нурсултана Назарбаева в процесс ядерного разоружения и нераспространения, назвав закрытие Семипалатинского ядерного полигона мужественным и ответственным выбором, сделанным страной и ее руководителем. По его убеждению, не все мировые лидеры способны на такой шаг. Также и другие члены официальной казахстанской делегации, Председатель Агентства Республики Казахстан по делам религий Кайрат Лама Шариф и Ответственный секретарь МИД РК Рапиль Жошыбаев, являющийся одновременно заместителем руководителя Секретариата Съезда лидеров мировых и традиционных религий, внесли свой вклад в успешное участие Казахстана в данном масштабном мероприятии ООН. Другой наш коллега, один из ветеранов казахстанской дипломатии, сенатор А.Ахметов выступил в качестве основного докладчика по Центральной Азии и Кавказу. В ходе всех вышеприведенных встреч данного крупного мероприятия ООН, красной нитью проходила идея Президента Казахстана Н.А. Назарбаева о необходимости объединения и консолидации международных усилий межкультурного, межэтнического и межрелигиозного диалога. Австрия - это также и страна высочайшей европейской культуры с многовековыми традициями. Являясь родиной Моцарта и Шуберта, Штрауса, Брамса и Бетховена, здесь по сию пору особенно ценят музицирование и вокальное искусство. В стране проходит большое количество разного рода музыкальных фестивалей и конкурсов. Многие туристы, кстати, едут сюда отчасти и за этим. Вена и Зальцбург являются своеобразными местами паломничества любителей музыки и искусства, куда также стремятся известные музыканты, художники, актеры и др. деятели искусств. Будучи с государственным визитом в Ка-

143

захстане в дни проведения знаменательного события во внешнеполитической жизни страны – Саммита ОБСЕ 1-2 декабря 2010 г., Федеральный президент Австрии Х.Фишер договорился с Главой нашего государства об обмене Днями культуры в 2013-2014 гг. В этой связи, 20 мая с.г. в престижном Венском Концертхаусе состоялся гала-концерт Казахского Государственного Академического оркестра народных инструментов имени Курмангазы с участием известных мастеров искусств нашей страны. Вниманию публики были представлены произведения казахских композиторов и мировых классиков. Зрители были покорены искусством казахстанских исполнителей, выражая свою благодарность нескончаемыми овациями. В непринужденной, праздничной обстановке они имели возможность ознакомиться с культурной жизнью нашей страны. Говоря о связи культур, хотел бы добавить, что, пожалуй, одним из самых запоминающихся событий в рамках Дней культуры Республики Казахстан в Австрии стал состоявшийся накануне концерта фестиваль охоты с ловчими птицами в старинном австрийском замке Розенбург, в котором приняла участие официальная казахстанская делегация во главе с Министром культуры и информации Мухтаром КулМухаммедом. В этой связи особо запомнились его слова о том, что в условиях глобализации не существует преград для взаимопроникновения культур и традиций различных народов. «Мы стали свидетелями этому в самом сердце Европы - в Австрии. Сегодня австрийцы нам показывали древнюю забаву, культуру казахского народа. Это говорит о том, что только взаимопонимание, взаимопроникновение культур обогащает их. Мы этому рады», сказал тогда он. И наконец, венцом моих впечатлений от первого года работы в Посольстве – Постпредстве в Вене и, пожалуй, одним самых ярких и запоминающихся событий в жизни нашего диппредставительства стал официальный визит Президента Республики Казахстан Н.А.Назарбаева в Республику Австрия 22-23 октября 2012 г., где мне вместе с другими коллегами выпала честь заниматься подготовкой его встречи с Федеральным президентом Республики Австрия Х.Фишером в «узком кругу», которая состоялась в первый день визита. Мне было доверено переводить данные важные переговоры. Признаюсь честно, такую задачу передо мной за мой сравнительно короткий дипломатический стаж руководство ставило впервые. После завершения

144

беседы президентов осознал, что справился с этой непростой задачей. Не хвалюсь, а просто хотел бы дать совет тем коллегам, перед кем такая задача также будет стоять впервые, «будьте самое главное уверены в себе и не торопитесь при переводе, а также готовы к экспромтам и дополнениям, которые могут серьезно от-

вестник дипломатии

клоняться от ранее вами заученного текста». Для себя из данной встречи я вынес неописуемые впечатления и заряд от того, что имел честь, пусть даже на короткое время, но все же быть полезным в нашем общем деле – отстаивании интересов Казахстана на мировой арене.

ИЗ ИСТОРИИ ДИПЛОМАТИИ КАЗАХСТАНА

• ОНИ О НАС

145

Обзор мнений о Казахстане

Ж

изненно важно отметить лидерскую роль Казахстана в Центральной Азии. Страна становится магнитом из-за своего экономического развития, процветания… Казахстан занимает главенствующее положение в Центральной Азии. Кроме того, у Казахстана есть все условия для лидерства с точки зрения правовой системы, которая станет, как нам кажется, передовой на международном уровне. Верховный комиссар ООН по делам беженцев Антониу Гутерриш Сегодня мы предлагаем вашему вниманию итоги Международной конференции на тему: «Институт президентства в становлении независимого Казахстана». В данном мероприятии приняли участие известные политологи, представители из международных организаций Казахстана, Великобритании, Китая, России, Турции, США и Южной Кореи. Эксперты обсудили вопросы дальнейшего совершенствования этого института и роль президентского лидерства в государственном развитии. Перед Казахстаном, так же, как и перед многими странами СНГ после обретения независимости стал выбор формы государственного правления. Казахстан пошёл по пути построения института президентства. Правильность такого выбора показала сама практика. За эти годы Казахстан достиг значительных результатов в своём развитии, став самостоятельным игроком на международной арене. Вице-проректор по академическим вопросам Назарбаев Университета, профессор Говард Швебер Особо отмечаю роль Первого Президента Республики Казахстан Нурсултана Назарбаева, как лидера независимого государства в выборе того пути развития, который за 20 лет с момента обретения независимости показал его эффективность и правильность. Профессор Института центральноазиатских исследований Университета зарубежных исследований Хангук Сангчхеол Ким Выбор Казахстаном президентской формы правления показал свою результативность. Значительную роль в становлении успешного Казахстана сыграл феномен Н.А.Назарбаева. Благодаря личностным качествам Лидера казахстанской нации, его дальновидности, личному авторитету, политической воле, умению предвидеть развитие ситуации Казахстану удалось достичь больших успехов в своём развитии. Директор Института международного развития Департамента исследований стратегий мирового развития при Бюро Переводов ЦК КПК Сюй Сянмэй Казахстан подал пример многим странам в выстраивании независимой стратегии выживания, а также инициатив в сфере интеграции в области безопасности, ядерного нераспространения и продвижения мира. Профессор Кембриджского университета Сидхарт Саксена

вестник дипломатии

146

• КАЗАХСТАН в цифрах и фактах (из событий 2012-2013 гг. в Казахстане) Вступление в действие Единого экономического пространства в рамках Таможенного союза

C 1 января вступил в силу пакет документов, формирующих Единое экономическое пространство (ЕЭП), подписанных Казахстаном, Россией и Беларусью в декабре 2010 года, ратифицированный этими странами. Ожидается, что в скором времени к Таможенному союзу (ТС) и Единому экономическому пространству присоединятся Кыргызская Республика и Республика Таджикистан. В декларации о создании нового объединения указано, что ТС и ЕЭП открыты для присоединения других государств. Перспективы интеграции продемонстрировало намерение Вьетнама и Новой Зеландии присоединиться к соглашению о зоне свободной торговли с ТС.

Внеочередные выборы депутатов Мажилиса Парламента 15 января в республике прошли внеочередные выборы депутатов Мажилиса Парламента Казахстана. Представители «Нур Отана» получили 83 депутатских мандата, «Ак жол» - 8, КНПК- 7 мандатов. Еще 9 депутатов в Мажилисе представлены от Ассамблеи народа Казахстана. Общенациональная социал-демократическая партия (ОСДП), партия «Ауыл», партия «Адилет», не набрав необходимого количества голосов, в Мажилис Парламента не прошли. В тот же день состоялись выборы депутатов маслихатов.

100-летие со дня рождения Динмухамеда Ахмедовича Кунаева 12 января в Алматы в день 100-летия известного казахстанского политического деятеля Динмухамеда Кунаева состоялось торжественное открытие Дома-музея его имени. Особенность музея в том, что прежний облик квартиры, в которой жил Д.Кунаев, сохранен его родственниками. Д. Кунаев родился 12 января 1912 года в городе ВЕРНЫЙ (ныне Алматы). Возглавлял Академию наук Казахстана, являлся Председателем Совмина Казахской ССР и на посту Первого секретаря ЦК Компартии Казахстана проработал более 20 лет (1964-1986 гг.). Аттестация сотрудников правоохранительных органов 8 апреля Президент Республики Казахстан Нурсултан Назарбаев подписал Указ о проведении внеочередной аттестации сотрудников правоохранительных органов Республики Казахстан. Для проведения аттестации была образована специальная комиссия при Президенте Республики Казахстан. Администрации Президента, Генеральной прокуратуре, Агентству по борьбе с экономической и коррупционной преступностью (финансовой полиции), Министерству внутренних дел, Министерству по чрезвычайным ситуациям, Министерству финансов было поручено провести аттестацию сотрудников до 30 декабря 2012 года. Об увеличении пенсионного возраста 6 марта Председатель Национального банка Григорий Марченко заявил о постепенном выравнивании пенсионного возраста для мужчин и женщин. При этом он отметил, что вопрос о поэтапном повышении пенсионного возраста для женщин до 63 лет является вопросом гендерного равенства. По его словам, поэтапное выравнивание выхода женщин на пенсию в 63 года может занять 10 лет с момента принятия и вступления в силу соответствующей законодательной нормы. На данный момент в Мажилисе создана рабочая группа из депутатов, сотрудников Министерства социальной защиты и различных экспертов, которая занимается изучением общественного мнения по указанному вопросу и предложений Нацбанка Казахстана.

147

VІІ. АНАЛИЗ, МНЕНИЕ, ПОЗИЦИЯ И ОПЫТ… Канат Бозумбаев, Аким Жамбылской области

Международные экономические приоритеты Жамбылской области

В

настоящее время наша страна состоялась как самостоятельное государство, обладающее высоким статусом, признанное международным сообществом. Благодаря самоотверженному труду, взвешенной политике Лидера Нации Нурсултана Назарбаева и монолитному единству нашего народа мы преодолели высокие рубежи, стоящие труда за одно столетие. Благополучно вступая в третье десятилетие, Казахстан достиг особых успехов во всех сферах своего развития. Сегодня Казахстан превратился в страну, имеющую высокую позицию, серьезное мнение на международной арене. Наша страна привлекла прямые инвестиции на более чем 170 миллиардов долларов США в результате установления тесных торгово-экономических связей c государствами дальнего и ближнего зарубежья, успешного проведения инвестиционной политики. Это послужило толчком к развитию национальной экономики и все регионы Казахстана вступили на путь бурного прогресса. Жамбылская область вносит свой весомый вклад в устойчивое и интенсивное развитие, процветание всей страны. Сегодня регион Аулие-Аты превратился в один из регионов, где неуклонно развиваются производство, экономика и сельское хозяйство. Жамбылская область утвердила свою программу развития на 2011-2015 годы. Вышеупомянутая программа направлена на стабильное и равномерное развитие всех районов области, обеспечение роста экономики путем диверсификации и повышения конкурентоспособности. Так, согласно плану развития объем производства валового регионального продукта за 2012 год достиг 778,2 млрд. тенге, что больше на 27% по сравнению с 2010 годом. В целом, за последнее десятилетие темп развития экономики области вырос по всем направлениям. В том числе, промышленное производство увеличилось в 5 раз, a объем валового регионального продукта в 9 раз. В рамках Программы индустриально-инновационного развития в Жамбылской области реализуются 38 инвестиционных проектов, стоимость которых составляет 545,2 миллиарда тенге. Согласно этой программе откроются 6 тысяч новых рабочих мест. Регион Аулие-Аты очень богат на полезные ископаемые. На территории области расположена большая кладовая сырья фосфорита, плавикового шпата. Кроме этого, область обладает значительными запасами полезных ископаемых, таких как золото, серебро, медь, цинк, свинец, барит, каменный уголь, минеральные соли. В целом, на территории

Жамбылской области сконцентрировано 72 процента запасов фосфорита в республике, 68 процентов плавикового шпата, 65,1 процента кварцита, 8,8 процента золота, 3 процента меди, 0,7 процента урана. Крупные промышленные предприятия, такие как ТОО «Казфосфат», ТОО «Амангельдыгаз», АО «Алтыналмас», ЖЗМК ОАО «Имсталькон», ТОО «Таразский металлургический завод», ТОО «Мынарал Тас Компани», плодотворно работают в этой сфере и задают особый темп в социально-экономическом развитии области. Также, в настоящее время в целях развития Каратауского фосфоритоносного бассейна с компанией «Еврохим» России мы начали реализовать совместный полномасштабный проект. Российская компания на базе нынешнего химического завода планирует выпускать в год 1 миллион тонн минеральных удобрений фосфора и азота. Российская компания намечает также инвестировать более 2,4 миллиарда

148

долларов США для перевооружения производства, развития инфраструктуры и подготовки специалистов. Это в свою очередь послужит толчком к развитию химической промышленности в регионе. Как известно, Жамбылская область располагает крупнейшими запасами фосфатного сырья в Каратауском фосфоритоносном бассейне, не имеющего аналога не только в республике, но и в странах СНГ. Сегодня действуют крупные предприятия по добыче и обработке фосфорита в составе ТОО «Казфосфат». Вместе с тем, в последние годы в регионе начала бурно развиваться металлургическая промышленность. В области даются преимущества производству ферросплавов, золота и серебра, металлургической промышленности. Мы уверены, что в предстоящие годы продукция «Таразского металлургического завода» будет пользоваться большим спросом. АО «Алтыналмас» реализует инвестиционный проект в целях создания современного производства, используя новые автоматизированные технологии для развития «Акбакайского кластера». По нему планируется производить в год 2,8 тонны золота. Планируется также реализовать крупные перспективные проекты в химической отрасли. Так, создание специальной экономической зоны «Химический парк Тараз» имеет важное значение. В «Химическом парке Тараз» намечается создание производства химической продукции, ориентированной на новый экспорт на основе высокоэффективной технологии. Специальная экономическая зона «Химический парк Тараз» планирует создать 15 заводов, выпускающих разные виды продукции. Эти проекты не имеют аналога на территории СНГ. В результате вышеупомянутого проекта получаемый предприятием годовой доход будет составлять 75 миллиардов тенге. Ожидается, что после реализации проекта будут открыты 1,5 тысячи новых рабочих мест. Кроме этого, в начале июля текущего года в Жамбылской области в рамках Государственной программы индустриально-инновационного развития ТОО «КазФосфат» планирует запустить новый цех по проектированию сернокислотной системы и производству серной кислоты. Производственная мощность нового цеха, который заработает в городе Тараз составит 600,0 тысяч тонн серной кислоты в год. Стоимость проекта – 12,5 миллиардов тенге. Известно, что наша страна проведет в Астане Международную выставку «EXPO-2017».

вестник дипломатии

Утверждена ее тема – развитие альтернативной энергетики, Жамбылская область достигла значительных успехов, обладает весомым опытом в этом направлении. В 2010 году в Меркенском районе начнет действовать ГЭС мощностью 1,5 мегаватт, в Кордайском районе сдана в эксплуатацию ветряная электростанция мощностью 1,5 мегаватт, планируется довести до 10 мегаватт. В 2012 году в Кордайском районе начала действовать первая в Казахстане солнечная электростанция промышленного уровня мощностью 0,5 мегаватт. Инвесторы в настоящее время предусматривают довести мощность вышеназванного проекта до 7 мегаватт. В текущем году в Шуском районе был осуществлен проект Тасоткельской гидроэлектростанции мощностью 9,2 мегаватт. В районе Турар Рыскулова введена в эксплуатацию Каракыстакская гидроэлектрическая станция мощностью 2,3 мегаватт. А также, в 2013 году ТОО «Vista International» намечает завершить строительство Кордайской ветряной электростанции общей мощностью 21 мегаватт, мощность первой очереди которой составляет 4 мегаватт. Французская компания «Fonroche Energie» намерена в 2013-2015 годах начать строительство солнечной электростанции мощностью 24 мегаватт, в 2013 году российские инвесторы начнут строительство каскада Меркенской ГЭС мощностью 19,8 мегаватт. Компания «Central Asia Green Power» планирует также вести строительство Жанатасской ветряной электростанции мощностью 100 мегаватт в Сарысуском районе в 2014-2015 годах. В скором времени в районе Турара Рыскулова будет введена в эксплуатацию Каракыстакская гидроэлектрическая станция мощностью 2,3 мегаватт. В регионе подготовлены также перспективные проекты в области сельского хозяйства. Самый крупный из них – агроперерабатывающий логистический центр «Тараз». Мы намечаем, что в рамках названного проекта будут работать 1 логистический центр и около 20 предприятий. С открытием логистического центра «Тараз» 1200 человек будут обеспечены новыми рабочими местами, продукция центра будет экспортироваться во все регионы Казахстана, в Россию, Беларусь, государства Центральной Азии и Европейского Союза. На территории Жамбылской области имеются также огромные запасы природного газа. Общий объем разведанных запасов газа в регионе составляет более 45 миллиардов кубического

АНАЛИЗ, МНЕНИЕ, ПОЗИЦИЯ И ОПЫТ…

метра, а прогнозированных запасов углеродного газа - 89 миллиардов кубического метра. Область располагает широкими возможностями для развития внутреннего и международного туризма. В настоящее время мы придаем этому большое значение. Так, в древних поселениях как Тараз, Акыртас, Кулан, Мерке, расположенных вдоль Великого Шелкового пути, сохранены необыкновенные памятники истории и культуры. Мы уверены, что исторические архитектурные памятники «Айша биби», «Бабаджа хатун», «Карахан» и «Дауытбек», берущие начало из древней эпохи, откроют дорогу для международного туризма. Для достижения таких успехов мы разработали мастер-план области по развитию туристического кластера до 2015 года. Его главной целью является создание современного высокоэффективного и конкурентоспособного туристического комплекса, обеспечивающего широкие возможности для удовлетворения потребности казахстанских и иностранных граждан в различных туристических услугах. Планируется, что доход из сферы туризма по этому комплексу будет расти на 15 процентов. Жамбылская область развивает взаимовыгодную экономическую связь с зарубежными инвесторами с учетом вышеупомянутых приоритетов, а также благодаря проводимой нашей

149

страной системной конструктивной политике. Так, в нашем регионе реализуется ряд инвестиционных проектов с участием компаний государств Франции, Италии, Малайзии, Чехии, Южной Кореи, Ирана и России. Кроме этого, в развитии экономики региона растет значение традиционного Международного инвестиционного форума «Taraz Invest» при поддержке областного акимата. Так, по итогам организованного в прошлом году форума «Taraz Invest - 2012» были подписаны меморандумы, общая стоимость которых составляет 109 миллиардов тенге. Для нас очень важно привлечение в область зарубежных инвестиций. Потому что они приносят в наш регион стандарты управления современными сложными производствами и правила ведения мирового бизнеса. В нашей области созданы благоприятные условия для иностранных инвесторов. В целом, в этом направлении проделано достаточно много добрых дел, однако предстоит выполнить еще много работ. Сегодня Жамбылская область обладает огромным экономическим потенциалом. Наша основная цель - поднять благосостояние региона, максимальное и полное использование богатых возможностей области для дальнейшего улучшения быта населения.

вестник дипломатии

150

Кайрат Лама Шариф, Председатель Агентства Республики Казахстан по делам религий

Актуальные проблемы религиозного поля стран СНГ и пути их решения

В

олею судьбы братские республики, некогда объединенные в бывшем Советском Союзе, вот уже свыше двадцати лет развиваются самостоятельно, независимо друг от друга, и в то же время, уважая и сотрудничая успешно по многим вопросам. Много это или мало для таких государств, как Казахстан, Армения, Узбекистан, Кыргызстан, Россия, Украина, Таджикистан и другие республики? Для истории цивилизации это, безусловно, миг, но для граждан наших государств эти два непростых десятилетия стали, по образному выражению Президента Казахстана Нурсултана Абишевича Назарбаева, равными столетию. За эти десятилетия Республика Казахстан, как и все другие страны Содружества, став в результате дезинтеграции СССР самостоятельным субъектом международных отношений, оказалась перед необходимостью в кратчайшие исторические сроки определить своё место в системе геополитических координат, сформулировать свои национально-государственные интересы, выстроить адекватную этим интересам систему внешне- и внутриполитических приоритетов, заложить основы своей национальной стратегии. Не менее важно было установить дипломатические отношения с государствами мира, наладить диалог с универсальными и региональными международными организациями, включить Казахстан в мирохозяйственные связи, обеспечить реальную национальную, в том числе – духовную безопасность государства, находящегося в сложном геополитическом окружении. С распадом атеистического Советского Союза кардинально изменилось отношение общества и органов государственной власти стран Содружества к религии и институтам конфессий, роль которых в системе общественных отношений постоянно возрастает. Практически во всех светских государствах СНГ произошло закрепление права граждан на свободу совести и вероисповедания в своих национальных Конституциях, были ратифицированы международные договора и конвенции в области религиозной свободы личности. Это свидетельствует о том, что изменившаяся геополитическая жизнь на пространстве бывшего СССР позволила расценивать религиозные конфессии как субъекты формирующегося в Содружестве гражданского общества. Не осталось в стороне от этих преобразований казахстанское государство, которое предприняло все необходимые усилия по выстраиванию системы отношений с религиозны-

ми конфессиями. Такие процессы произошли на всем пространстве СНГ. И как следствие, резко возросла роль религии и ее институтов. Возникли вопросы, главный из которых – место и роль религии в дальнейшем развитии наших обществ. Для нас – соседей по Содружеству, глубоко осознающих, что с этим явлением нужно считаться, а не пренебрегать, это далеко не праздный вопрос. И вот почему. Как известно, в современных условиях, с уходом в прошлое идеологического унитаризма, одним из главных факторов национальной безопасности и стабильности отдельно взятого государства и в целом динамично изменяющегося Содружества становится религиозный фактор – неотъемлемая часть современного мира и одна из значимых в сегодняшней общественно-политической жизни стран СНГ. Следует отметить, что миссионерская экспансия и рост радикализма стали основными факторами

АНАЛИЗ, МНЕНИЕ, ПОЗИЦИЯ И ОПЫТ…

дестабилизации в постсоветском пространстве. В период «перестройки Горбачева» начался процесс резкой активизации протестантских течений в странах Центральной Азии. Эта активность стала главным элементом масштабной стратегии миссионерства со стороны протестантских и нетрадиционных религиозных объединений. Не имея никаких политических обязательств перед местными сообществами в части поддержания общественного согласия, нетрадиционные конфессии настроены только на отвоевание собственной паствы, нередко даже ценой межрелигиозной вражды. Это отчетливо видно на примере ряда стран и регионов в Африке и Азии, где происходит регулярный рост межобщинных религиозных столкновений, спровоцированных изменениями в численном балансе между группами местного населения традиционного вероисповедания и новообращенными в результате миссионерского прозелитизма. В этой связи определяющей для сохранения религиозной стабильности в странах СНГ становится позиция традиционных религий. Их взвешенный подход в отношении других конфессий способен стать мощным стабилизирующим фактором в межконфессиональных отношениях. Как мы видим, в наших обществах наблюдается тенденция, где религиозная реставрация нередко культивирует дух религиозной исключительности и нетерпимости, религиозности, «закрытой» для непосвященных и являющейся достоянием избранных, верных. Основанием притязаний на исключительность служит уверенность в монопольном обладании истиной. Складывающаяся глобальная религиозная панорама на пространстве СНГ дает возможность констатировать, что обновление религии в современном мире возможно лишь на пути обретения нового религиозного опыта. Обогащение данного религиозного опыта имеет сегодня под собой серьезную платформу в виде Съезда лидеров мировых и традиционных религий. Как известно, данный Астанинский форум за 10 лет своей масштабной деятельности продемонстрировал всему миру, что жизнь людей на Земле связана в единое целое новыми средствами коммуникации, транспортной связи, межконтинентальной сетью научных и информационных связей, торговлей и промышленностью, общими угрозами, ставящими под сомнение само дальнейшее существование человечества, в целом, появлением нового формата – общностью судьбы человечества. Очевидно и то, что сегодня у людей, живу-

151

щих на территории СНГ, общие проблемы, и они одинаково ищут способы их решения. Многие из этих проблем они могут решить только сообща. Но это – нелегкая проблема. Взрыв религиозного самосознания в наши дни свидетельствует о живущем страхе нивелирующих тенденций, опасений утратить самобытность национально-религиозных традиций. В этом мы усматриваем показатель того, насколько правильно выбран вектор этих Астанинских религиозных саммитов, направленных на необходимость сегодня духа солидарности и нашего коллективного сотрудничества, более того, я бы назвал – глобальной солидарности. Один из подступов к решению этой задачи – донести знания до наших сообществ в пределах Содружества, что все мировые и традиционные религии говорят одно и то же, только разными словами, о мире и согласии между людьми и народами, добре, милосердии, взаимопомощи, терпимости и гармонии. Здесь, на мой взгляд, всем нам следует выделить единую проблему: преодоление эгоцентризма, жажды обладать миром. Тогда и откроется великая и простая истина, что все религии мира – просто разные языки духовного опыта. Вместе с тем, думается, нельзя не замечать и некоторой переоценки религиозного фактора. Так, например, у части общества не без влияния средств массовой информации сформировалось мнение, что идеологический вакуум может заполнить религия в том или ином конфессиональном выражении. Мы также не имеем права игнорировать того обстоятельства, что религиозный фактор и его влияние на общество - пока довольно малоизученное явление, отношения государства и религиозных объединений за двадцать с лишним лет независимости шлифуются, определяются приоритеты, цели и задачи этих отношений. Страны СНГ, несмотря на значительную религиозность населения, в то же время являются в значительной степени секуляризованными странами. Поэтому необходимо реально оценивать возможности религии и духовенства, ведь социальное и нравственное возрождение возможно только при общих усилиях и сотрудничестве государственных и религиозных организаций. Для нормального развития наших обществ крайне важно, чтобы учитывались общие интересы людей, обратная сторона которых превращается в конфронтации, различного рода конфликты. Нужно учитывать и то, что основная масса жителей СНГ в принципе не заинтересована в каком-либо противостоянии. В них присутству-

152

ет здравая мысль, что обеспечение культуры взаимоотношений и терпимости, лояльного отношения сторонников религии и неверующих – предпосылки и основа гражданского согласия. Стабилизация религиозной ситуации на евразийском континенте зависит от многих факторов. Один из них – служители культа и их подготовка. Обратите внимание, кто готовит их? Как показало изучение данного вопроса, до настоящего времени этим в пространстве СНГ занимались, к примеру, в медресе миссионеры из Саудовской Аравии, Ливана, Турции, Иордании, Индии или граждане СНГ – выпускники исламских зарубежных учебных заведений. Нашу тревогу и озабоченность вызывает радикализм и экстремизм под прикрытием ислама, намерения идеологов которых сводятся к нагнетанию конфронтации в поликонфессиональных обществах, организации незаконных вооруженных формирований, установлению контактов с зарубежными исламскими террористическими организациями. Особое звучание, по мнению исследователей, религиозная проблематика приобретает сегодня в связи с претензиями исламских фундаменталистов на установление нового тоталитарного политического режима, имеющего религиозный характер, развязыванием ими в XXI веке террористической войны не только против западной цивилизации, но и умеренно настроенных мусульман, созидающих свою жизнедеятельность на основе общечеловеческих духовных ценностей. Как видим воочию, мир снова, как в средние века, оказывается на пороге религиозных войн – смертельно опасных для стран Содружества, для всего человечества, так как в руках фанатичных последователей того или иного вероисповедания может оказаться оружие массового уничтожения. Безусловно, эта проблема также требует своего научного осмысления и коллективных практических действий. Все вышесказанное позволяет констатировать, что сегодня: - религия выступает интеграционным стержнем на всем постсоветском пространстве. Поэтому все более актуальным является углубленное исследование различных составляющих религиозного фактора, многие из которых напрямую связаны с процессами, изменяющими духовно-нравственное бытие и дальнейшее развитие народов СНГ; - религиозный фактор может быть как конструктивным, играя консолидирующую, миротворческую роль, так и деструктивным,

вестник дипломатии

создавая и углубляя существующие в обществе противоречия. В условиях политических, социальных и экономических трансформаций религиозный фактор обретает значительное влияние на процессы в государствах и становится неотъемлемым атрибутом общественной жизни. Поэтому в настоящее время необходимо проявлять повышенное внимание к религии; - проблема религиозного экстремизма на пространстве СНГ распадается на несколько составляющих: с одной стороны, существуют объективные, закономерные процессы религиозного возрождения, с другой – использование различными силами, как внутренними, так и внешними, религиозного фактора с целью продвижения своих политических и геополитических интересов. Проблема заключается в том, чтобы наши государства умело использовали позитивный потенциал первого, закономерного компонента и снизили как существующие, так и возможные риски, а также негативные последствия второй составляющей. По данным проблемным вопросам необходимо рассмотреть следующее. Первое. Анализ международного и национального опыта показывает, что к осуществлению противодействия религиозно-политическому экстремизму требуется комплексный подход, включающий в себя меры регулирующего, запретительного и профилактического характера. Наиболее эффективными в этой области мерами являются совершенствование правовой базы, укрепление и совершенствование деятельности правоохранительных органов, усиление борьбы с финансированием религиозно-политического экстремизма и терроризма, а также активизация разъяснительной и пропагандистско-идеологической работы. Второе. Светские демократические государства Содружества с полиэтническим и многоконфеcсиональным составом населения не должны допускать привилегий какой-либо одной отдельно взятой религии. При этом они не должны забывать об исторически сложившихся основных конфессиях и быть заинтересованными в сохранении межконфессионального баланса. Взвешенной государственной политикой в области межконфессиональных отношений является на сегодняшний день та, которая формирует устойчивый иммунитет общественного сознания к радикализму. Основой такой политики является законодательство и веротерпимость. Третье. Конфессиональный фактор в современном Казахстане представляет собой уникальный механизм сохранения и укрепления

АНАЛИЗ, МНЕНИЕ, ПОЗИЦИЯ И ОПЫТ…

внутриполитической стабильности и гражданского мира, выступая в качестве мобилизационной силы в процессах развития государства, и представляет интерес для стран Содружества. В этой связи казахстанский опыт по обеспечению межрелигиозного и межконфессионального согласия заслуживает изучения и распространения среди стран СНГ. Четвертое. Межрелигиозный диалог крайне важен как фактор в политике обеспечения национальной безопасности наших стран. Пятое. По мнению казахстанских исследователей, межконфессиональный диалог может развиваться по следующим приоритетным направлениям:

- миротворчество на государственном и гражданском уровнях;

- взаимодействие с органами государственной власти по вопросам, затрагивающим интересы всех граждан;

- забота о сохранении духовно-нравственных устоев в обществе в условиях глобализации;

- способствование развитию культурного

153

потенциала наших стран путем освоения духовного наследия народов, сохранения и развития культурного многообразия. Шестое. При выстраивании эффективных механизмов взаимодействия государственных органов с религиозными организациями государственным органам стран Содружества необходимо исходить из концепта: религия отделена от государства, но не отделена от участия в решении общественных и социальных проблем. Седьмое. Назрела объективная необходимость создания в СНГ единой системы конфессионального мониторинга, которая позволит отслеживать конфессиональную ситуацию в наших странах и разрабатывать конкретные рекомендации для предотвращения конфликтов, возникающих при прямом или косвенном участии религиозного фактора. Бесспорно, последовательное и системное изучение и решение этих и иных проблем должны создать основу для дальнейшего устойчивого развития Содружества независимых государств.

МЕЖДУНАРОДНЫЕ 154

ОТНОШЕНИЯ РК С МИРОВЫМ СООБЩЕСТВОМвестник дипломатии

VІІ. ИЗ КУЛЬТУРНОЙ ЖИЗНИ РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН • О национальных традициях и обычаях казахского народа и народов мира Традиции и обычаи казахского народа, связанные с воспитанием ребенка

Шаш алу - своеобразный хохолок на головах казахских ребятишек, в прошлом часто вызывавший улыбку у путешественников, призван был служить оберегом от сглаза. Прядь волос, которую при стрижке оставляли у мальчиков на макушке, называли «айдар».

Девочкам же отращивали «тұлым» – две пряди в области висков, которые позже вплетались в косы. В прежние времена казахи не стригли волосы детям до исполнения 4-5 лет, а первой стрижке придавали особое значение. По этому случаю устраивали специальное празднество – «шаш алу». Для этого приглашали всех взрослых мужчин аула и самый старший из них первым срезал прядь волос с головы малыша. При этом аксакал произносил пожелание: «Жасың ұзақ болсын!» – «Долгих лет жизни тебе!». После этого он передавал ребенка другому, и каждый присутствующий проделав тоже самое, одаривал виновника торжества деньгами или сладостями. «Үзеңгіден өткізу» (проведение под стременем). У казахов после празднования первых

40 дней жизни новорожденного, его старались пронести под стременем коня известного человека. Таковыми всегда считали батыров, акынов, сказителей, биев. Для проведения под стременем обращались с соответствующей просьбой к уважаемому, почитаемому всеми человеку. Тот, сидя верхом на своем коне, освобождал свою правую ногу из стремени, после чего младенца, завернутого в пеленки, подносили к нему с правой стороны и проводили под петлицей его стремени. Обряд завершался торжественным произнесением благословления, которое давал хозяин коня. Когда ребенок подрастал, ему частенько говорили, под чьим стременем он был проведен. Это помогало растить детей сознательными, быть ответственными и в будущем остерегаться от недостойных поступков. Бәсіре - если рождение ребенка у казахов совпадало с окотом домашних животных, то родившегося в это время жеребенка или верблюжонка дарили новорожденному. Такое животное называли «бәсіре» и с этого момента его считали собственностью новорожденного. По поверью, будущее новорожденного ребенка было тесно связано с подаренным ему животным. Поэтому к «бәсіре» относились с особым вниманием, берегли и не позволяли ездить на нем верхом или использовать, как тяговое животное. И главное – «бәсіре» ни при каких обстоятельствах не резали и не продавали. За ним всегда ухаживали с такой же заботой, как за малышом. Считали, что ребенок, взрослеющий вместе со своим жеребенком или верблюжонком, с раннего возраста научится беречь и ценить домашний скот. Уход за животным помогал ребенку научиться ценить другую жизнь, особенно, если она зависит от заботы ребенка. Соответственно, таким образом повышается уровень ответственности и любовь к окружающим людям.

ИЗ КУЛЬТУРНОЙ ЖИЗНИ РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН

Ашамайға отырғызу (первое сажание в седло) - казахи, являясь кочевниками, жизнь которых целиком зависела от умения ухаживать за домашним скотом, стремились с самого раннего возраста приучить детей к верховой езде. Умение держаться в седле было одним из главных условий выживания в степи.

Поэтому у казахов существовало много обычаев, связанных с лошадью, одним из которых и является «ашамайға отырғызу». «Ашамай» – это специальное детское седло безопасной конструкции, чтобы он не мог случайно свалиться с коня. Стременами ребенку служили мешочки, сшитые наподобие переметной сумки – «қоржын». В них засовывали ножки малыша. Первую ритуальную посадку на «ашамай» осуществлял аксакал аула с пожеланиями стать прекрасным наездником, прожить счастливую и долгую жизнь.

155

После получения бата родители новоявленного наездника на радостях, что их ребенок впервые сел верхом на коня, устраивали праздник. Сүндет (обряд обрезания крайней плоти) - это религиозная традиция. Этот обряд впервые появился в арабских странах, а затем распространился по всем мусульманским народам. Казахи своим сыновьям обязательно делали обряд обрезания и по этому поводу устраивали праздник – «сүндет той». Обрезание делалось, когда мальчики находились в нечетном возрасте – 3, 5 или 7 лет. Прежде чем приступить к этому обряду, мальчика одевали в лучшие одежды и сажали верхом на коня. Затем на передник его седла или круп лошади подвешивали «қоржын» (сумка) с яствами, после чего кто-то из взрослых, взяв за узду коня, отправлялся посетить всех родственников. Перед обрезанием мальчику окончательно состригали «айдар». После совершения обряда обрезания мальчик становился не просто членом религиозной общины, но и переходил в следующую возрастную группу. Из глубины веков тянется традиция хирургической процедуры, выполняемой без анестезии. В современном мире сама техника процедуры изменилась. Обрезание чаще всего производится в больнице с использованием средств обезболивания. Сохранился традиционный связанный с этим событием «сүндет той» - праздник, на который приглашаются родственники, близкие люди, делаются благословения, виновнику торжества дарятся подарки.

вестник дипломатии

156

• КНИЖНЫЙ РЯД

(обзор новых печатных изданий Казахстана в области внешней политики)

* Книга «Евразийский проект Н.Назарбаева, воплощенный в жизнь» В мае 2013 года в Астане, во Дворце Независимости в рамках VI Астанинского экономического форума состоялась презентация англоязычной версии книги «Евразийский проект Н.Назарбаева, воплощенный в жизнь». Автором монографии является известный казахстанский политик и дипломат, генеральный секретарь ЕврАзЭС, доктор политических наук Таир Мансуров. В своей работе он последовательно раскрывает историческую роль Евразийского проекта Нурсултана Назарбаева как ключевого инструмента эффективного экономического и социального развития, открывающего перед постсоветскими странами новые возможности и перспективы. «В настоящей книге впервые на документальной основе всесторонне рассматривается реализация Евразийского проекта, предложенного Президентом РК Нурсултаном Назарбаевым в марте 1994 г. в МГУ им. М.В. Ломоносова», - сказал в своем выступлении на мероприятии заместитель Министра иностранных дел Республики Казахстан Кайрат Сарыбай. По словам автора книги Таира Мансурова, реальным воплощением в жизнь проекта Нурсултана Назарбаева являются Евразийское экономическое сообщество, Таможенный союз и формирующееся Единое экономическое пространство. Данное издание адресовано широкому кругу читателей, ученым, государственным деятелям, всем, кто интересуется современными интеграционными процессами.

ИЗ КУЛЬТУРНОЙ ЖИЗНИ РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН

157

* Книга «Казахстан в международном сообществе» (очерки многосторонней дипломатии) В марте 2013 года в Астане в здании Национальной Академической библиотеки РК состоялась презентация книги «Казахстан в международном сообществе (очерки многосторонней дипломатии)», вышедшей в свет в ноябре прошлого года под редакцией Советника Президента Республики Казахстан, экс-Министра иностранных дел Республики Казахстан ЕржанаКазыханова. В данной книге отражаются основные вехи развития многосторонней дипломатии Казахстана за 20 лет независимости, деятельности нашей страны в основных международных и региональных организациях, роль инициатив Главы нашего государства в продвижении мира и в укреплении региональной и глобальной безопасности. В мероприятии, приуроченном к 21-й годовшине вступления Казахстана в ООН (2 марта 1992 года) приняли участие представители дипломатического ведомства, других государственных органов, образовательных учреждений, международных организаций, аккредитованных в стране, а также средства массовой информации. С приветственным словом к гостям обратился Председатель Комитета внешнеполитического анализа и прогнозирования МИД РК Сержан Абдыкаримов. На открытии презентации также выступили Постоянный координатор ООН в Казахстане Стивен Тулл, заместитель Главы Центра ОБСЕ в Республике Казахстан Жаннет Клётцер, Руководитель Центра внешней политики Администрации Президента Ержан Ашикбаев, директор Института дипломатии СаулекульСайлаукызы, декан факультета «Международные отношения» Евразийского Национального Университета им. Л.Гумилева Баубек Сомжурек. * Книга «Казахстан в новых глобальных условиях» В апреле т.г. вышла в свет книга «Казахстан в новых глобальных условиях» на трех языках (казахском, русском, английском языках) под редакцией Министра иностранных дел Республики Казахстан Идрисова Е.А. Данное издание содержит выступления глав министерств и ведомств, акимов и ученых Республики Казахстан о международных региональных и ведомственных связях и о политическом, экономическом и культурном развитии Казахстана в целом. В ней отражается роль Казахстана как субъекта международных отношений на мировой арене, а также вопросы глобальной и региональной безопасности. Предоставленные материалы охватывают период последних пяти лет. Книга выпущена Информационно-издательским Советом Министерства иностранных дел Республики Казахстан на основе материалов официального издания «Дипломатия жаршысы» в рамках 20-летия Независимости Республики Казахстан, председательства Казахстана в Организации по безопасности и сотрудничеству в Европе (ОБСЕ) и Организации Исламского Сотрудничества (ОИС). Издание предназначено для широкого круга общественности, в том числе, зарубежных читателей, интересующихся международными отношениями и внешней политикой Республики Казахстан.

вестник дипломатии

158

VIІІ. ПРЕСС-ЦЕНТР ИИС СООБЩАЕТ... Пресс-брифинги Министерства иностранных дел Республики Казахстан *

18-19 марта Уважаемые дамы и господа! Министр иностранных дел Республики Казахстан Ерлан Идрисов посетил Хельсинки по приглашению своего коллеги Министра иностранных дел Финляндской Республики ЭрккиТуомиоя. Важным пунктом программы визита стало торжественная церемония открытия Посольства Казахстана в Финляндии. В ходе встречи со спикером Парламента Финляндии ЭероХейнялуома были обсуждены вопросы развития межпарламентского взаимодействия. В рамках переговоров с Президентом Финляндии Саули Ниинистё стороны обсудили широкий спектр вопросов двустороннего торгово-экономического, инвестиционного и технологического сотрудничества. возврата денег от А.Семирякова. Однако А.Семиряков отказался вернуть деньги и сообщил своим родственникам в Украине что его и двух других граждан Украины (В.Яремчука, Е.Ленока) взяли в заложники в г.Душанбе. Родственники А.Семирякова обратились с заявлением в МИД и правоохранительные органы Украины, которые по дипломатическим каналам проинформировали о ситуации правоохранительные органы Республики Таджикистан. На этом основании гражданин РК С.Партоев и гражданин РТ Ш.Абдухалим были задержаны в г.Душанбе. Посольство РК в Душанбе дважды 9 и 13 февраля 2013 года обращалось в Министерство иностранных дел Таджикистана с просьбой дать официальную информацию и организовать встречу с задержанным гражданином РК. Ответ от таджикской стороны пока не поступил. Данный вопрос находится на постоянном контроле МИД и Посольства РК в Душанбе. По мере поступления дополнительной информации сообщим дополнительно.

20 марта Уважаемые дамы и господа! Состоялся официальный визит Министра иностранных дел Республики Казахстан Ерлана Идрисова в Королевство Швеция. В ходе визита в Стокгольм Глава казахстанского внешнеполитического ведомства провел официальные переговоры

с Министром иностранных дел Швеции Карлом Бильдтом. В ходе встречи с Министром торговли Швеции Эва Бьёрлинг и представителями бизнес-кругов Швеции были обсуждены вопросы активизации двустороннего торгово-экономического сотрудничества, включая развитие отношений в области телекоммуникаций, машиностроения, транспорта, «зелёных» технологий, охраны окружающей среды. На переговорах с Государственным секретарём Министерства окружающей среды Андерсом Фланкингом Глава внешнеполитического ведомства Казахстана обсудили вопросы привлечения шведского опыта в области повышения энергоэффективности, охраны окружающей среды и развития «зелёных» технологий в увязке с проведением в г. Астана международной специализированной выставки «ЭКСПО-2017».

* Из сообщений заместителя Председателя КМИ-Официального представителя Министерства иностранных дел Республики Казахстан Жанболата Усенова.

ПРЕСС-ЦЕНТР ИИС СООБЩАЕТ...

19 апреля Уважаемые дамы и господа! Комментарий официального представителя МИД РК по ситуации на Корейском полуострове Как Вам известно, Республика Казахстан является одним из лидеров глобального процесса ядерного нераспространения, в частности, выступив инициатором провозглашения в рамках ООН Международного дня действий против ядерных испытаний. Наша страна последовательно вносит практический вклад в укрепление международной стабильности и безопасности. Так, 5-6 апреля с.г. мы приняли в г.Алматы очередной раунд переговоров по ядерной программе Ирана. В этой связи мы выражаем серьезную озабоченность в отношении эскалации напряженности на Корейском полуострове. Надеемся, что стороны проявят максимальную выдержку и спокойствие в целях сохранения мира в регионе. Казахстанская сторона против силового решения проблемы, поскольку только мирное урегулирование способно обеспечить стабильность и процветание в Восточной Азии. Вместе с тем, мы считаем, что решение КНДР о возобновлении эксплуатации ядерного реактора в Ёнбене является грубым нарушением международных обязательств Пхеньяна и соответствующих резолюций СБ ООН. В целом, по нашему мнению, вопро с о полной ликвидации ядерной программы КНДР должен решаться в рамках шестисторонних переговоров.

13-14 мая Уважаемые дамы и господа! Состоялся официальный визит Министра иностранных дел Республики Казахстан Ерлана Идрисова в Королевство Испания. В рамках визита Е.Идрисов провел встречи с Королем Испании Хуаном Карлосом I, председателем Сената Испании Пио Гарсией-Эскудеро, председателем Конгресса Депутатов Испании Хесусом Посадой, Министром иностранных дел и сотрудничества Испании Хосе Мануэлем Гарсией-Маргальо и руководителями ведущих испанских компаний. Главной темой переговоров главы МИД РК в Мадриде стало углубление торгово-экономического сотрудничества, привлечение новых технологий и инвестиций в экономику Казахстана.

159

На встрече с Министром иностранных дел Х.Гарсией-Маргальо, помимо вопросов сотрудничества в двустороннем и многостороннем форматах, обсуждалась подготовка к предстоящей серии визитов в Астану высокопоставленных официальных лиц Испании. Так, в конце мая с.г. Казахстан посетит Министр обороны Педро Моренес, в июне – Министр развития Ана Пастор, а в октябре – глава кабинета министров Мариано Рахой. Особое внимание собеседники уделили подготовке к визиту испанского ПремьерМинистра, в рамках которого планируется крупный форум предпринимателей, а также подписание ряда межгосударственных соглашений и коммерческих договоров между ведущими компаниями двух стран. После встречи руководителей внешнеполитических ведомств состоялось подписание Меморандума о сотрудничестве между министерствами иностранных дел Казахстана и Испании.

15-16 мая Состоялся первый официальный визит Министра иностранных дел РК Ерлана Идрисова в Португальскую Республику. В ходе визита глава МИД РК провел встречи с Президентом Анибалом Каваку Силвой, Председателем Ассамблеи (Парламента) г-жой Марией Эстевеш, Министром иностранных дел Паулу Порташем, а также представителями ведущих бизнес-структур Португалии. В соответствии с поручением Главы государства по дальнейшей экономизации внешней политики Казахстана, основной темой повестки дня переговоров Е.Идрисова в Лиссабоне стала активизация двустороннего торгово-экономического и инвестиционного сотрудничества. В частности, стороны обсудили взаимодействие в сферах, в которых Португалия наработала богатый опыт и которые представляют интерес для Казахстана: инфраструктура, транспорт, фармацевтика, государственно-частное партнерство и т.д. Кроме того, португальская сторона выразила активный интерес к привлечению частных инвестиций из Казахстана. Отдельной темой для переговоров стало облегчение визового режима для граждан Казахстана. Глава внешнеполитического ведомства РК призвал португальскую сторону оказать содействие в этом вопросе как на двусторонней основе, так и в рамках многосторонних переговоров со странами Шенгенской зоны. Кроме того, в ходе визита Е.Идрисова был проведен казахстанско-португальский бизнессеминар с участием представителей компаний двух стран, заинтересованных в установлении и расширении сотрудничества.

вестник дипломатии

160

ДИПЛОМАТИЧЕСКАЯ ТЕРМИНОЛОГИЯ АЛЬТЕРНАТ (попеременно) правило, по которому в экземпляре международного договора, предназначенного для подписания определенной договаривающейся стороной, название стороны, подписи уполномоченных, печати, а также сам текст договора на языке определенной договорной стороны размещаются на первом месте. Для подписания первым считается место под текстом договора с левой стороны, а если подписи ставятся один под другим, - место сверху. Применение А. подчеркивает равенство сторон, которые договариваются. А. строго придерживается в двусторонних договорах. В многосторонних договорах применяется сравнительно редко. ВЕТО отсутствие единодушия, что дает возможность отклонить определенное решение, например, на заседаниях Совета Безопасности Организации Объединенных Наций достаточно несогласия одного постоянного члена Совета. ДЕНОНСАЦИЯ надлежащим образом оформленный отказ государства от заключенного им международного договора. МОДУС ВИВЕНДИ временное краткосрочное соглашение ПРЕФЕРЕНЦИИ специальные преимущества в области торгово-экономических связей, которые предоставляются одним государством другому или группе государств в форме таможенных или других льгот. РЕПАРАЦИИ форма материальной ответственности субъектов международного права за убытки, нанесенные другому субъекту международного права в результате международного правонарушения. СТАРШИНСТВО ДИПЛОМАТИЧЕСКОЕ одно из важнейших правил дипломатического протокола, которого придерживаются в отношении: коллективного старшинства дипломатического корпуса, приглашенного на публичные мероприятия; старшинства между главами дипломатических представительств; старшинства между дипломатическими представителями и представителями властей страны пребывания; старшинства дипломатов определенного дипломатического представительства и т.д. КУВЕРТНАЯ КАРТОЧКА карточка с гербом, на которой пишется имя и фамилия гостя, который приглашается на дипломатический прием с рассадкой, для обозначения его места за столом. ЭМБАРГО запрет или ограничения на ввоз в какую - либо страну определенных товаров или валюты, на передачу научно-технической информации, авторских и других прав, на определенные виды коммерческой деятельности и т.п. Запрет входить в порты и выходить из них иностранным судам.

161

I. OFFICIALLY

(chronological overview of events for the period)

• Visits, meetings, addresses and interviews of the President of the Republic of Kazakhstan

1 March In Astana, President of the Republic of Kazakhstan Nursultan Nazarbayev received Minister of Foreign Affairs of France Laurent Fabius.

The President of Kazakhstan noted that fruitful work in frames of the bilateral Nazarbayev - Hollande commission is conducted today, and it is important to continue such meetings.

The minister said his visit to Kazakhstan is aimed at further strengthening and expanding bilateral cooperation, and ensuring the implementation of previous agreements in various fields.

President Nazarbayev and Minister Fabius also discussed issues of trade, economic and investment cooperation between the two countries and exchanged views on a wide range of international issues, regional and global security.

DIPLOMATIC HERALD

162

14 March In Tel Aviv, President Nursultan Nazarbayev held a working meeting with President of Israel Shimon Peres.

During the meeting, the two leaders dwelt on issues of bilateral cooperation in the economic sphere.

Also, the interaction in such key areas as agriculture and innovative technologies was discussed.

Following the discussion, the heads of state noted the need to further strengthen partnership between the two countries and expand interstate cooperation.

3 April In Astana, President Nursultan Nazarbayev took part in the ceremony celebrating the 20th anniversary of the establishment of the Kazakhstan-American joint venture, Tengizchevroil (TCO).

Prime Minister Serik Akhmetov, Head of the Presidential Administration Karim Massimov, Chairman of the Board of Directors of Chevron company John Watson, ex-Chairman of the Board of Directors of Chevron Kenneth Derr, Managing Director of the Eurasia Business Unit of Chevron Scott Davis, as well as representatives of the companies working in the oil and gas sector of Kazakhstan participated in the event.

Nursultan Nazarbayev noted the ongoing joint work, the need to solve new tasks, spoke about further development of Tengizchevroil and its plans to implement a $7.5 billion project to increase production.

Kenneth Derr said the new capital of Kazakhstan is a manifestation of the outstanding progress of the country, which is seen in the lives of every citizen, as well as in the President’s leadership in the national and global scale.

John Watson, Chairman of the Board of Directors of Chevron spoke about the construction of the Palace of Youth in Atyrau, which will become a center of excellence in providing new opportunities for education, vocational guidance and recreation.

5-6 April In Beijing, China, President Nursultan Nazarbayev met with President of the People’s Republic of China Xi Jinping.

The leaders of Kazakhstan and China discussed a wide range of issues of bilateral cooperation and the development of strategic partnership.

The Kazakhstan President noted that our country highly appreciates the cooperation of the two countries within international organizations.

Nursultan Nazarbayev stressed our country’s support for China’s intention to chair Conference on Interaction and Confidence Building Measures in Asia (CICA) in 2014-2016.

Nursultan Nazarbayev also spoke about a new political course of Kazakhstan set out in his Strategy 2050.

The sides agreed to hold

OFFICIALLY (chronological overview of events for the period )

special consultations to further strengthen bilateral trade.

During the talks, the two leaders reviewed current issues of interaction in the transport sector, cross-border cooperation, as well as the regulation of transboundary rivers. The agreement on Kazakhstan grain and flour supplies to China, as well as transit through the territory of China to third countries was reached.

During the official visit of the President of Kazakhstan to the PRC, the Agreement on the establishment of the Kazakhstan-China Business Council between the Samruk Kazyna Fund and the Committee

163

on the Promotion of International Trade of China and the Agreement on cooperation and the Roadmap for strengthening economic and investment relations between the Samruk Kazyna Fund and CITIC Group were signed. Also, the Agreement on the basic principles of cooperation on the expansion and operation of the Kazakhstan-China oil pipeline was concluded. • The same day, President Nursultan Nazarbayev met the head of the CNPC company, Zhou Jiping.

The sides discussed the expansion of cooperation between the two countries in the oil and gas sector. Nursultan Nazarbayev expressed his

DIPLOMATIC HERALD

164

satisfaction with the dynamic development of cooperation in the field.

Following the meeting, the national oil companies of the two countries signed the Agreement on the basic principles of cooperation on the expansion and operation of the Kazakhstan-China oil pipeline.

• The same day, President Nursultan Nazarbayev gave an interview to the Chinese TV channel CCTV-2*.

The head of state spoke to one of China’s leading TV channels about the main directions of development of Kazakhstan, as well as key aspects of the Kazakhstan-Chinese cooperation.

During the interview, when asked about the adoption of the Strategy 2050, Nursultan Nazarbayev emphasized that the directions chosen in the previous Strategy have put the country on the path of sustainable development, and its rates exceeded all expectations.

7 April President Nursultan Nazarbayev took part in the 12th session of the Boao Forum for Asia.

The Forum brought together ten heads of state, heads of government, heads of international organizations, representatives of business, scientific and public communities of foreign countries. Total participation in the event, which is one of the largest communication platforms of the world, was about 1,800 delegates, while the total number of the participants exceeded three thousand.

In his speech, President Nursultan Nazarbayev said the increasing relevance of the Forum was enhanced by the special value which the Asian continent has acquired today.

The Kazakhstan President stressed that in order to develop a common strategy of success an exchange of experience of all Asian countries is important.

The head of state pointed out that Kazakhstan is open to investment in the downstream processing of oil and gas resources, fertilizers production, logistics and other industries.

Nursultan Nazarbayev stressed that an effective way to address new challenges would be to strengthen the integration trends in Eurasia.

The head of state also noted that an evolutionary path of development imposes high requirements for investment in science and education. It is necessary to intensify interaction in science, research and innovation. To do so, an Asian program of action on the development of innovation cooperation should

* CCTV-2 - is China’s largest television station, covering financial and economic issues. It is a member of the Chinese Central Television (CCTV).

OFFICIALLY (chronological overview of events for the period )

165

The two leaders discussed topical issues of cooperation, regional integration in international institutions such as ASEAN and CES. It was noted that the potential of intergovernmental cooperation has not been implemented in full, and the interest in expanding partnerships in the oil and gas, chemical industries, agriculture and other areas was expressed.

At the end of the meeting, the head of state invited Hassanal Bolkiah to pay a visit to Kazakhstan. be developed. It will provide a strong foundation of technological alliances in Asia.

Nursultan Nazarbayev also stressed that the global economy more than ever needs to expand cooperation between the countries of Asia, especially in the field of transport, energy, alternative energy in particular, as well as agricultural collaboration.

In conclusion, Nursultan Nazarbayev expressed his gratitude to the participants of the meeting for the attention to Kazakhstan’s vision of contemporary problems.

• The same day, within the framework of the Boao Forum for Asia, President Nursultan Nazarbayev met President of the United States of Mexico Enrique Peña Nieto.

• The same day, President Nursultan Nazarbayev met with Sultan of the State of Brunei Darussalam Hassanal Bolkiah.

During the talks, the heads of state discussed the status of bilateral relations and topical issues on the international agenda.

The President of Kazakhstan noted the development potential of the Kazakhstan-Mexico partnership, particularly in the tourism industry, oil-producing industry and agriculture.

The sides agreed to deepen bilateral cooperation in a wide range of issues.

DIPLOMATIC HERALD

166

• The same day, President Nursultan Nazarbayev met Managing Director of the International Monetary Fund Christine Lagarde.

8 April During the visit to the People’s Republic of China, President Nursultan Nazarbayev gave an interview to China’s socio-political newspaper “China Daily”.

Interview of President Nursultan Nazarbayev to the China’s socio-political newspaper “China Daily”

During the meeting, the sides exchanged views on topical issues of the global economic and financial system.

• The same day, President Nursultan Nazarbayev met Emeritus Senior Minister of the Republic of Singapore, Goh Chok Tong.

During the meeting, the sides discussed prospects for further cooperation between Kazakhstan and Singapore.

The head of state urged to strengthen further cooperation and for the Singaporean side to participate more actively in the industrial and innovative development of Kazakhstan’s economy.

The President of Kazakhstan stressed that bilateral cooperation in the manufacturing and other nonoil sectors comes to the fore and added that both countries have been actively implementing largescale projects.

Thus, a new impetus to interaction in the transport sector will be given by the commissioning of a Kazakhstan section of the international highway, “Western Europe - Western China”. As projected, the beginning of its work in 2015 will increase a volume of freight turnover between the two countries from 12 to 33 million tons annually.

In 2012, the goods turnover by rail between the two countries exceeded 16 million tons. The opportunities, as the head of state noted, continue to grow.

Late last December, the railway crossing, Altynkol-Khorgos, was commissioned, thus the distance for the delivery of goods from China to Central Asia and the Persian Gulf was shortened by 500 kilometers. It is expected the goods turnover in this area by 2015 will reach 4.5 million tons; eventually its annual capacity will reach 25 million tons.

Also, the Kazakhstan railway company, Kazakhstan Temir Zholy, is considering the construction of a terminal at the Chinese port of Lianyungang.

Nursultan Nazarbayev noted that the two neighboring countries are carrying out a number of important projects. Among them are four projects in the field of power generation worth more than US $1.2 billion, including the construction of solar, wind and hydropower plants.

Thus, the cooperation in the non-oil sector is rapidly developing. In this regard, the President of Kazakhstan assured that a huge amount of available

OFFICIALLY (chronological overview of events for the period )

opportunities will be widely used.

There is an urgent need to enhance interaction outside the oil and gas industry and strengthen partnership in the non-primary high-tech sector, research and education.

Speaking about the relations between Astana and Beijing, the head of state said the consistent multilevel interaction has grown into strong, constructive and practical ties, which serve today as an example of good neighborliness and mutual respect.

The Strategy of Development of Kazakhstan till 2050 states that the strengthening of relations with China is a priority direction in our foreign policy.

There are no insurmountable contradictions between the two countries. The only challenge is to further improve the efficiency of joint projects and expand the range of interaction.

The President of Kazakhstan expressed the opinion that the cooperation of our country and China in the frameworks of EXPO 2017 exhibition will not only enhance its effectiveness, but will also open new areas for joint long-term projects.

The EXPO 2010 in Shanghai attracted a record number of participants and visitors, and had a record large exposition area.

China has set new organizational and technical standards for such activities.

The head of state expressed confidence that Chinese companies should be interested in the construction of exhibition facilities and corresponding infrastructure in Astana. More important is that joint projects in the field of alternative energy, which will be a central theme of EXPO 2017, represent new opportunities for interaction and can become an important area of cooperation.

11 April In Astana, President Nursultan Nazarbayev received United Nations Deputy Secretary General - General Director of the UN Office in Geneva

167

Kassym-Jomart Tokayev.

The meeting focused on key aspects of interaction between Kazakhstan and the UN organizations on a wide range of directions.

During the conversation, Tokayev informed the President of Kazakhstan about the current activities of the United Nations Office in Geneva and work aimed at the conclusion of multilateral agreements in the field of arms limitation and disarmament. • The same day in Astana, President Nursultan Nazarbayev met President of the Kyrgyz Republic Almazbek Atambayev.

During the meeting, the sides discussed the state and prospects of further development of bilateral relations in various fields of cooperation, in particular, concrete activities of the joint Kazakhstan-Kyrgyz Investment Fund.

The sides discussed the situation in the region, integration processes in the Eurasian space as well as issues of an upcoming summit of the Shanghai Cooperation Organization in Bishkek.

168

17 April In Astana, President Nursultan Nazarbayev met President of the Republic of Finland Sauli Niinistö.

The meeting addressed a wide range of issues of bilateral cooperation in key areas. In particular, the two leaders discussed the deepening of bilateral cooperation in trade and economy. In addition, the two sides exchanged views on current international issues.

The visit of the President of Finland to Kazakhstan was aimed at launching a new phase of economic cooperation with a focus on technology transfer, innovation and infrastructure development, water and other natural resources effective management.

• The same day, President Nursultan Nazarbayev and President of the Republic of Finland Sauli Niinistö held a joint press briefing.

DIPLOMATIC HERALD

Nursultan Nazarbayev stressed that great importance is attached to a Kazakhstan-Finnish Economic Forum and the adoption of a Declaration on partnership in the development of “green” economy and modernization.

Nursultan Nazarbayev noted that the talks clearly demonstrated the commitment of the two countries to promoting political, economic, trade and international cooperation, as well as contributed to raising bilateral relations to a new level.

The President of Finland also informed that the sides discussed the role of Kazakhstan in international politics, in particular its role as a stabilizing factor in the region. He noted that this valuable work is beneficial for all countries in the world.

Following the talks, bilateral intergovernmental documents on cooperation in the development of “green” economy, education and science, and a memorandum on the establishment of sister-city relationships between the cities of Astana and Oulu were signed.

• The same day, President Nursultan Nazarbayev and President of the Republic of Finland Sauli Niinistö visited the Kazakhstan-Finnish Economic Forum on “green” economy and modernization.

Nursultan Nazarbayev noted that Kazakhstan promotes a policy of maximum transparency. He mentioned that Kazakhstan joined the Customs Union with Russia and Belarus in 2010.

The head of state also spoke about a number of other important initiatives undertaken by Kazakhstan.

Nursultan Nazarbayev stressed that during the UN Conference on sustainable development Rio+20 held in Brazil in June 2012 the final declaration included the initiative put forward by Kazakhstan and supported by the international community, the Green Bridge Partnership Program.

In his speech, Sauli Niinistö stressed that Kazakhstan economy is growing at a level higher than those of many European countries.

The President of Finland noted that the success of Kazakhstan over the last 20 years has taken place thanks to the country’s ability to determine and balance various interests, set long-term strategic goals and combine this all with high rates of development of the country.

The Forum adopted a Declaration on partnership in the development of green economy and modernization between the Republic of Kazakhstan and the

OFFICIALLY (chronological overview of events for the period )

169

25 April

Republic of Finland and saw the signing of a number of other documents.

of the country.

In Astana, Nursultan Nazarbayev took part in the 11th Eurasian Media Forum.

In his remarks, he stressed that with the launch of the new Kazakh Media Center in Astana, the capital of Kazakhstan has become one of the important components of information communications in Eurasia.

The head of state noted that Kazakhstan views the prospects for the development of news media in terms of strengthening the unity of the society and ensuring steady development

23 April In Astana, President Nursultan Nazarbayev received Chairman of the Council of the National Assembly of Belarus Anatoly Rubinov.

Nursultan Nazarbayev noted that each visit and meeting of the representatives of the two countries make the welldeveloped relations of the countries even closer.

Anatoli Rubinov expressed gratitude for the opportunity to hold a meeting and noted that the integration processes in Eurasia are developing rapidly.

Central Asia and the world as a whole are entering a period of change, therefore the relevance of regional security is increasing.

The head of state also noted that over the past three years the world has watched how a number of states experiencing the steady economic and social development dropped out of a stability area.

According to Nursultan Nazarbayev, in such conditions innovative approaches to sustainable growth are required.

The President of Kazakhstan stressed the importance of

170

finding global economic decisions within a G-20 format, as well as a G-GLOBAL idea, which he proposed as a basis for the formation of a new world order in the 21st century.

At the end, Nursultan Nazarbayev wished the forum participants fruitful discussions and expressed hope for their findings to lead to concrete recommendations and proposals.

Chair of the Organizing Committee of the Eurasian Media Forum Dariga Nazarbayeva expressed gratitude to the head of state for continuous attention to the activities of the media forum and appreciation of the participants’ overall efforts in discussing the most topical issues of our time.

26 April In Astana, President Nursultan Nazarbayev took part in the opening of the Conference of Ministers of Foreign Affairs of the member states of the Istanbul

DIPLOMATIC HERALD

Process on Afghanistan.

In his speech, the head of state noted that the meeting were to discuss issues related to further development of Afghanistan. That country is going through an important historical period due to the completion of the mission of the International Security Assistance Force.

Nursultan Nazarbayev emphasized that the main goal is to achieve and maintain intra-national agreement on long-term peace.

The President of Kazakhstan noted that a fundamental element of international assistance programs is the economic rehabilitation of Afghanistan, an important condition for which is regional integration.

Kazakhstan is actively investing in the development of a regional transport infrastructure, and supports major regional projects under development.

The head of state believes that to solve problems related to the development of Afghanistan the opportunities of the city of Almaty as a major transport hub should be used.

Nursultan Nazarbayev stressed that our country has been actively involved in humanitarian efforts of the international community in the reconstruction of Afghanistan.

The head of state noted that since 2007 our country has been implementing a special program of assistance for Afghanistan.

Nursultan Nazarbayev said Kazakhstan will continue to contribute to the restoration of peace in Afghanistan with an emphasis on social and educational programs and projects, as well as humanitarian assistance in the form of food and fuel supplies.

The President of Kazakhstan mentioned another important regional challenge, the threat of international terrorism and religious extremism.

Afghanistan remains a source and exporter of terrorism and extremism, including to the neighboring countries, he added, urging more concerted efforts of the international community in tackling these challenges.

The Conference was attended by the foreign ministers of the countries of the region, in

OFFICIALLY (chronological overview of events for the period )

particular, Afghanistan, India, Kyrgyzstan, Pakistan, Russia, Tajikistan, Turkey, and the UAE, as well as the ministers and senior representatives from several non-regional countries, including the USA, France, the United Kingdom, and Sweden. The international organizations were represented by the heads of the OSCE, CICA, OIC, SCO, ECO, as well as the head of the UN mission in Afghanistan and other international bodies.

• The same day, President Nursultan N a z a r b a y e v, w i t h i n t h e framework of the Conference of Ministers of Foreign Affairs of the member states of the Istanbul Process, met Minister of Foreign Affairs of the Islamic Republic of Afghanistan Zalmai Rassoul.

During the meeting, the sides discussed the role of the Istanbul Process in the sustainable economic development of Afghanistan.

Nursultan Nazarbayev and Zalmai Rassoul addressed key

171

directions of Kazakhstan’s participation in the socioeconomic reconstruction of Afghanistan.

The head of state noted that a UN Regional Center to be set up in Almaty can play an important role in the stabilization of Afghanistan and enable launching and implementation of regional development programs.

• The same day, President Nursultan Nazarbayev met Minister of Foreign Affairs of the Republic of Turkey Ahmet Davutoglu.

The sides discussed topical issues on the international agenda. The head of state pointed out that the Istanbul Process, which began two years ago, has turned into a productive forum of multilateral diplomacy aimed at strengthening the security of Afghanistan, its comprehensive and sustainable development.

The meeting also discussed main directions of the strategic

172

DIPLOMATIC HERALD

partnership between Kazakhstan and Turkey. In particular, the Kazakhstan President stressed the role of Turkey as one of the most important economic partners of our country.

Nursultan Nazarbayev and Ahmet Davutoglu agreed that active development of the Kazakhstan-Turkish relations and similar positions provide for understanding on a wide range of multilateral cooperation.

• The same day, President Nursultan Nazarbayev met Minister of Foreign Affairs of India Salman Khursheed.

In turn, William Burns conveyed greetings from U.S. President Barack Obama.

The sides paid attention to the prospects for economic and investment cooperation between the two countries.

In addition, Nursultan Nazarbayev stressed our c o u n t r y ’s i n t e r e s t i n t h e socioeconomic reconstruction of Afghanistan and spoke about current projects pursued by Kazakhstan in this field.

10 May

They exchanged views on topical issues on the international agenda. The sides also positively appreciated the level of partnership achieved between the two countries.

The Kazakhstan-Indian bilateral interaction is characterized by positive dynamics of trade and economic cooperation.

The head of state noted the current development of India was gaining credibility on the international arena and turning it into one of the world’s economic centers.

The head of state stressed that Kazakhstan is interested in developing cooperation in various areas, including investment and innovation, oil and gas industry.

• The same day, President Nursultan Nazarbayev met U.S. Deputy Secretary of State William Burns.

During the meeting, the sides discussed key aspects of broadening and deepening of the multifaceted strategic partnership between Kazakhstan and the United States of America.

Nursultan Nazarbayev expressed condolences over the terrorist attack in the city of Boston.

In Astana, President Nursultan Nazarbayev met President of Turkmenistan Gurbanguly Berdimuhamedov, who arrived in Kazakhstan on a state visit.

During the meeting, the sides discussed a wide range of issues to intensify cooperation in key areas.

In particular, they considered aspects of the mutually beneficial cooperation in trade and economy, fuel and energy, transit and transport sectors, as well as in the field of cultural and educational partnership.

Nursultan Nazarbayev noted the importance of the visit of the President of Turkmenistan to Kazakhstan and emphasized the closeness of the two neighboring countries in cultural, linguistic, religious and spiritual spheres.

In turn, the President of Turkmenistan expressed his gratitude for the invitation to visit Kazakhstan and for the warm welcome.

During the talks in an expanded format, Nursultan Nazarbayev noted the symbolism of the visit taking place on the 20th anniversary of the establishment of diplomatic relations between the two countries.

In his speech, Gurbanguly Berdimuhamedov said that the main purpose of his visit is to further strengthen bilateral cooperation and develop trust and brotherly relations between the two countries.

OFFICIALLY (chronological overview of events for the period )

173

11 May After flying to the western Kazakhstan region of Mangistau, President Nursultan Nazarbayev and President of Turkmenistan Gurbanguly Berdimuhamedov attended the opening ceremony of the railway crossing Bolashak (Republic of Kazakhstan) - Serhetyaka (Turkmenistan).

Upon their arrival at the Bolashak station, the heads of state were introduced to rail transit and transport potential of Kazakhstan and Turkmenistan.

Following the presentation, the two leaders talked to heads of the railway companies of Kazakhstan and Turkmenistan.

In addition, the head of our state said the opening of the Kazakhstan-Turkmen section of the UzenBereket-Gorgan railway line, which will go through the territories of Kazakhstan, Turkmenistan and Iran, will enable the Mangistau region to become a way out to the Caspian Sea and the southern seas.

Later, at the border of the two states, with the

participation of Presidents Nursultan Nazarbayev and Gurbanguly Berdimuhamedov, a “gold roadway� docking laying ceremony took place.

Nursultan Nazarbayev noted that the rail connection between Kazakhstan and Turkmenistan opens up new opportunities for our businesses, stimulating trade and economic growth.

The extension of the route will expand these opportunities.

The President of Kazakhstan stressed that the new railway will give a powerful impetus to the development of the Caspian region, including the expansion of the transport, industrial and social infrastructure.

At the end, Nursultan Nazarbayev thanked Gurbanguly Berdimuhamedov for his active support for the project.

In turn, President of Turkmenistan Gurbanguly Berdimuhamedov said that laying foundation for a new economic space uniting Central Asia and the Caspian region with the Black Sea region and the Caucasus states will ensure further access to the Nordic countries.

G u r b a n g u l y Berdimuhamedov thanked the constructors, engineers, designers and all who worked directly on the construction of the railway.

174

DIPLOMATIC HERALD

Ресми ақпарат

• Visits, meetings, addresses and interviews of the Minister of Foreign Affairs of the Republic of Kazakhstan

1 March In Astana, Minister of Foreign Affairs of the Republic of Kazakhstan Erlan Idrissov met his French counterpart Laurent Fabius.

At the meeting, the Foreign Ministers of Kazakhstan and France discussed issues of bilateral cooperation in political, trade, economic, investment, cultural and humanitarian spheres, reviewed issues of regional and global security, including the problems of Afghanistan, and exchanged views on topical issues of contemporary international relations.

Speaking about cooperation in the trade and economic sphere, the sides noted the importance of the

175

DIPLOMATIC HERALD

176

work of the Kazakhstan-French Intergovernmental Commission on Economic Cooperation and the Kazakhstan-French Business Council, next meetings of which were to be held in Paris in March, and discussed promising areas of interaction in frames of the international exposition EXPO 2017.

Following the negotiations, in the Ministry of Foreign Affairs, a signing ceremony of the Intergovernmental Agreement on Cooperation in the field of higher education and science, and the Agreement on a project of the companies Kazakhstan Temir Zholy and Alstom on the production of turnout system gears took place.

2 March In Astana, the sitting of the Collegium of the Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Kazakhstan chaired by Erlan Idrissov took place.

The sitting was attended by the representatives of the Presidential Administration, the Office of the Prime Minister, the Security Council, the National Security Committee , the Ministry of Industry and Trade, the Ministry of Economy and Budget Planning and other relevant agencies of Kazakhstan.

The main item of the agenda was to discuss measures to implement a long-term program of our country’s development, Strategy 2050.

The Foreign Minister stressed that “The foreign policy of Kazakhstan will continue to be founded on

principles of balance, consistency and predictability”, noting the relevance of strategic objectives set by the head of state before the Foreign Ministry.

“Today, the Foreign Ministry Collegium discussed all the tasks set in the Strategy 2050,” Idrissov said noting that Foreign Ministry has developed a plan of action to implement relevant elements of the state of the nation address of the President, which the Foreign Ministry began to implement late last year.

In line with the objectives designated in the address, the sitting discussed the Eurasian economic integration and strengthening regional security in Central Asia, the Asian vector of foreign policy of Kazakhstan and the stabilization of the situation in Afghanistan, prospects for the development of economic and commercial diplomacy.

18 March Minister of Foreign Affairs of the Republic of Kazakhstan Erlan Idrissov arrived with an official visit in Helsinki.

The Foreign Minister of Kazakhstan took part in the opening ceremony of the Embassy of our country in Finland’s capital.

An important issue on the agenda was the cooperation in the field of alternative energy and “clean” technologies in the context of the forthcoming international exhibition EXPO 2017 in Kazakhstan.

Erlan Idrissov held official talks with Minister for

OFFICIALLY (chronological overview of events for the period )

177

development of inter-parliamentary cooperation, and passed on a formal invitation from Speaker of the Mazhilis of the Parliament Nurlan Nigmatullin to visit Kazakhstan.

20 March Minister of Foreign Affairs Erlan Idrissov paid a visit to Stockholm.

A key issue on the agenda of the visit was to attract high technology and promote the “greening” of the economy of Kazakhstan in the context of the international exhibition “EXPO 2017”.

The Kazakhstan Foreign Minister held official talks with Minister of Foreign Affairs of Sweden Carl Bildt.

European Affairs and Foreign Trade Alexander Stubb.

The two sides exchanged views on cooperation within intergovernmental organizations, discussed topical issues of contemporary international relations.

The first day of the visit of Erlan Idrissov to Helsinki concluded with the meeting with former President of Finland, Nobel laureate, Martti Ahtisaari.

19 March Erlan Idrissov held a series of meetings with representatives the political and academic circles of Finland.

At the meeting with President of Finland Sauli Niinistö, the sides highly appreciated the interaction of Kazakhstan and Finland, discussed a wide range of issues of bilateral trade, economic, investment and technological cooperation.

With Speaker of the Finland’s Parliament Eero Heinäluoma, Erlan Idrissov reviewed the

During the meeting, the sides discussed issues of bilateral cooperation in political, economic and trade fields, as well as interaction on the international arena.

The sides exchanged views on topical issues on the international agenda, including issues of nuclear non-proliferation and disarmament, the situation in Afghanistan and Iran.

During the talks with State Secretary of the Ministry for the Environment Anders Flanking, Idrissov and Flanking discussed Kazakhstan’s interest in attracting the Swedish experience and Swedish companies to our country in the field of energy efficiency, environmental protection

DIPLOMATIC HERALD

178

and biofuels.

Following the meeting, Erlan Idrissov met Vice President of Norway’s Parliament Marit Nybakk.

During the talks, issues of inter-parliamentary cooperation, nuclear non-proliferation, and regional interaction were reviewed.

At the meeting with Minister of Foreign Affairs of Norway Espen Eide, a wide range of bilateral and international issues, including the expansion of trade between the two countries, talks on the Iranian nuclear program, assistance to Afghanistan and cooperation with Central Asia states, were discussed.

and “green” technologies.

During the meeting with members of the Sweden’s Parliament, the sides reviewed the prospects of development of inter-parliamentary cooperation and democratic institutions in Kazakhstan.

At the end of the visit, Erlan Idrissov delivered a speech at the Stockholm Institute of Transition Economics on a theme “Kazakhstan in the modern world”.

Also, during the visit, Erlan Idrissov delivered a speech at the Norwegian Institute of International Affairs (NUPI) on the development and strengthening of bilateral cooperation, and gave an interview to the daily newspaper “Dagens Næringsliv” and the national television of Norway.

27 March

22 March Minister of Foreign Affairs of the Republic of Kazakhstan Erlan Idrissov visited Oslo on March 22.

The first event of his visit was his meeting with Minister of Petroleum and Energy of Norway Ola Borten Moe. The sides discussed cooperation in the oil and gas industry, as well as the development of renewable energy sources, including hydro-energy

Minister of Foreign Affairs Erlan Idrissov paid a working visit to Tashkent.

During the visit, the meetings of Erlan Idrissov with President of Uzbekistan Islam Karimov and Minister of Foreign Affairs Abdulaziz Kamilov took place.

The sides discussed issues of bilateral trade, economic, political, transportation and logistics cooperation, as well as interaction in the Central Asian region and within international organizations.

Islam Karimov stressed that “Uzbekistan and Kazakhstan have been and remain true partners and allies,” and noted the need to further deepen the integration between the two countries in political, economic and humanitarian spheres.

OFFICIALLY (chronological overview of events for the period )

179

28 March Minister of Foreign Affairs Erlan Idrissov arrived in Dushanbe on an official visit.

During the visit, Erlan Idrissov met President of Tajikistan Emomali Rahmon.

At the meeting, the sides discussed a wide range of bilateral, regional and international issues, including the strengthening of political and economic cooperation between Kazakhstan and Tajikistan, ways to solve transportation, logistics and water problems

• T h e s a m e d a y, a t the meeting with Abdulaziz Kamilov, the sides dwelt on a full range of bilateral agenda issues.

The two foreign ministers expressed interest in further strengthening bilateral cooperation in the fields of economy, investment, business, transport and communications, as well as in the joint promotion of the revival of the economy of Afghanistan. in the region, as well as joint participation in the economic revival of Afghanistan. • The same day, the Foreign Minister of Kazakhstan met Minister of Foreign Affairs of Tajikistan Hamrokhon Zarifi.

The sides dwelt on the potential to substantively enhance trade, economic and investment cooperation between the two countries.

Following the talks, the two Foreign Ministers signed the Program of cooperation between the Foreign Ministries

DIPLOMATIC HERALD

180

of the Republic of Kazakhstan and the Republic of Tajikistan for 2013.

29 March In Dushanbe, Minister of Foreign Affairs Erlan Idrissov took part in the 11th meeting of the Foreign Ministers of the member states of the Cooperation Dialogue in Asia (CDA).

The participation in the Council of Foreign Ministers (CFM) was a fruitful addition to the meetings of Erlan Idrissov in the framework of his Central Asia tour, during which he discussed issues of trade, economic and investment cooperation with the leadership of the region.

In his speech at the CDA Council of Foreign Ministers, the Kazakhstan diplomat called on Asian countries to strengthen cooperation on issues of quality management of water resources, ensuring food and especially energy security.

In the framework of the forum, Erlan Idrissov held meetings with Ministers of Foreign Affairs of Iran Ali Akbar Salehi, Kyrgyzstan - Erlan Abdyldayev, Afghanistan - Zalmai Rassoul, Kuwait - Sheikh Sabah Al-Hamad, as well as the head of the Japanese delegation Minoru Kuiti.

1 April In Astana, the Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Kazakhstan together with the Ministry of Labor and Social Protection of Kazakhstan organized a round table on simplification of attraction of foreign labor to foreign diplomatic and trade missions, associations of Kazakhstan and local entrepreneurs.

The event was attended by ambassadors from 26 countries, diplomats of more than 50 foreign diplomatic and trade missions, international organizations accredited in Kazakhstan as well as representatives

of the Investment Committee of the Ministry of Industry and New Technology, Prosecutor General’s Office, the Committee of Migration Police of the Ministry of Internal Affairs of Kazakhstan, the National Agency for Export and Investment “KAZNEX INVEST”, the National Economic Chamber of Kazakhstan “Union ‘Atameken’” and the Council of Foreign Investors.

Minister of Foreign Affairs Erlan Idrissov called on foreign participants to conduct a thorough study of the current legislation of Kazakhstan to realize a wide range of available opportunities to attract foreign labor to high-tech investment projects, small and medium enterprises, representations and branches of foreign companies on the territory of Kazakhstan.

At the conclusion of the statements, a detailed and fruitful exchange of views was held that enabled to develop consistent approaches to solving existing difficulties in attracting foreign labor and disparities in wage of local and foreign personnel.

10 April In Astana, a round table on the interaction of state bodies of Kazakhstan, foreign diplomatic missions and representatives of Kazakhstan’s small and medium-sized businesses took place. The main purpose of the round table was to introduce and establish closer contacts between representatives of foreign diplomatic corps and small and medium-sized businesses of Kazakhstan.

The event was attended by heads of foreign diplomatic missions and representative offices accredited in the Republic of Kazakhstan as well as representatives of several state bodies, national companies, development institutions and other business-structures.

Delivering a welcoming speech, Minister of Foreign Affairs Erlan Idrissov stressed the need to create a platform for dialogue to promote the establishment of joint ventures with foreign participation, the attraction of investment and technology, exports of Kazakhstan products and the protection of entrepreneurs abroad.

The foreign minister called on the foreign embassies to establish and strengthen the work with domestic medium and small businesses. The improvement of an investment climate is one of the most important priorities of the state as appropriate

OFFICIALLY (chronological overview of events for the period )

structures are formed, normative legal acts are adopted, etc., the foreign minister added.

Erlan Idrissov noted that Kazakhstan is among the top twenty countries attractive for investment.

He drew particular attention of foreign diplomats to investment opportunities in the regions of Kazakhstan inviting to visit the regions, conduct outreach activities to identify investment opportunities and present them in their countries.

The event participants shared their ideas and proposals to modernize the interaction of state bodies, diplomatic missions and representatives of business organizations of Kazakhstan.

19 April In Astana, under the chairmanship of Minister of Foreign Affairs of the Republic of Kazakhstan Erlan Idrissov, the sixth meeting of the Commission under the President of the Republic of Kazakhstan on nonproliferation of weapons of mass destruction took place.

During the meeting, the participants discussed the progress of the assignments made during the previous meetings of the Commission and outlined new directions. The implementation of important international projects such as the establishment of an IAEA low-enriched uranium fuel bank and the construction of a Central Biosafety ReferenceLaboratory, the improvement of legislation in the sphere of export control, international cooperation in the field of chemical safety were reviewed.

A high status of the Commission and its broad mandate underline the attention paid by Kazakhstan and its leader to ensuring global and regional security, strengthening the nonproliferation regime and reducing the nuclear threat.

Over the three-year period, the Commission held five meetings. Following the meetings, a number of major projects aimed at strengthening nuclear and biological security, the national export control system, Kazakhstan’s leadership in global efforts for the nonproliferation of weapons of mass destruction were implemented.

• The same day, the meeting between Minister of Foreign Affairs of Kazakhstan Erlan Idrissov and Vice Minister of Foreign Affairs of the Republic of Argentina Eduardo Zuain took place.

The sides discussed prospects of development of political and economic cooperation between Kazakhstan and Argentina, interaction in the field of energy and agriculture.

The meeting also reviewed the possibility of opening a diplomatic mission of Argentina in Kazakhstan.

181

30 April In Astana, Minister of Foreign Affairs of Kazakhstan Erlan Idrissov received the oath of office of the administrative public officials of the Foreign Ministry .

The oath-taking ceremony is mandatory for state employees admitted to the civil service for the first time.

Opening the meeting, the Foreign Minister emphasized that, “The oath, as a solemn promise to comply with specific obligations, as an oath of loyalty to chosen profession, has above all moral, ethical significance, as serving in the civil service is an expression of special trust of the society and the state”.

At the end of the ceremony, Erlan Idrissov congratulated officials on taking the oath. He stressed that the growing role of Kazakhstan on the international arena places higher responsibility on the Foreign Ministry, requiring a better quality and professional work from diplomats. “I have no doubt you will faithfully serve to the people of Kazakhstan and will effectively protect the interests of the state,” the Foreign Minister said.

13-14 May On a visit to Madrid, Minister of Foreign Affairs of the Republic of Kazakhstan Erlan Idrissov met King of Spain Juan Carlos I, President of the Senate of Spain Pio Garcia-Escudero, President of the Congress of Deputies of Spain Jesús Posada, Minister of Foreign Affairs and Cooperation of Spain José Manuel García-Margallo and heads of the leading Spanish companies.

The main topic of the talks was the deepening of trade and economic cooperation, attraction of new technologies and investments in the economy of Kazakhstan.

As the Kazakhstan diplomat noted at the meeting with King Juan Carlos I, our country, located in the heart of the Eurasian continent, would like to borrow the Spanish experience in the development and implementation of infrastructure projects in the field of transport and communications.

Some of the largest companies of Spain, including “Talgo”, “Airbus Military” and other industry giants, are actively working in Kazakhstan.

President of the Senate Pio Garcia-Escudero noted that Spain attaches great importance to the development of trade and business cooperation with Kazakhstan, noting that the upcoming international exhibition EXPO 2017 in Astana should give a new impetus to strengthening the Kazakhstan-Spanish economic cooperation.

182

DIPLOMATIC HERALD

transportation, pharmaceuticals, public-private partnerships and other areas.

A separate topic of the talks was the simplification of the visa regime for Kazakhstan nationals. The foreign minister of Kazakhstan called on the Portuguese side to assist in this matter on a bilateral basis and within the multilateral negotiations with the Schengen zone countries.

17-18 June President of the Congress of Deputies Jesús.

Posada said the economic, scientific-technical and investment cooperation should become a basis for the Kazakhstan-Spanish relations.

At the meeting with Minister of Foreign Affairs and Cooperation of Spain José Garcia-Margallo, the sides paid a special attention to the preparation of the visit of the Spanish Prime Minister to Kazakhstan, in the framework of which it is planned to conduct a major forum of entrepreneurs and sign a number of bilateral agreements and commercial contracts between the leading companies of the two countries.

Following the meeting, a Memorandum of Cooperation between the Ministries of Foreign Affairs of Kazakhstan and Spain was signed.

15-16 June In Lisbon, Minister of Foreign Affairs of Kazakhstan Erlan Idrissov met President Anibal Cavaco Silva, President of the Assembly (Parliament) Maria Esteves, Minister of Foreign Affairs Paulo Portas, as well as the representatives of the leading business organizations of Portugal.

According to the assignment of the head of state on putting economy at the top of the priorities of foreign policy of Kazakhstan, the main topic of the talks of Erlan Idrissov in Lisbon was the activation of bilateral trade, economic and investment cooperation.

In particular, the sides discussed interaction in the areas of interest for Kazakhstan where Portugal has gained experience such as infrastructure,

In the building of the Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Kazakhstan, a joint roundtable on the protection of rights of foreign investors and the introduction of the institute of investment ombudsman in Kazakhstan was conducted.

The roundtable was attended by Deputy Prime Minister - Minister of Industry and New Technologies of the RK Asset Issekeshev, Minister of Foreign Affairs of the Republic of Kazakhstan Erlan Idrissov, Vice Ministers and the heads of government agencies, representatives of the Association of the Foreign Investors Council under the President of the Republic of Kazakhstan, Chamber of Commerce and Industry of Kazakhstan, Union “Atameken”, Agency “Kaznex Invest”, heads of diplomatic and trade missions, representations of more than 70 international organizations accredited in the Republic of Kazakhstan.

In his opening speech, Minister of Foreign Affairs of the Republic of Kazakhstan Erlan Idrissov said that the roundtable raised issued of great interest requiring

OFFICIALLY (chronological overview of events for the period )

comprehensive consideration. “The institute of investment ombudsman is aimed to protect rights of foreign and domestic investors, create favorable conditions for their work in our country, which is today ranked 47th according to “Doing business” rating (conducted by the World Bank) and this is a good indicator of the investment climate,” the head of the Foreign Ministry said.

The participants shared their views on topical issues and expressed hope such events will become an effective tool for the development of joint solutions.

• The next day, on June 18 this year, the first meeting of the working group on protection of rights of foreign investors under the chairmanship of Deputy Prime Minister - Minister of Industry and New Technologies of the RK Asset Issekeshev took place.

The working group aimed to consider problems of foreign investors and coordinate state agencies is consisted of the heads of the General Prosecutor’s Office, Ministries of Oil and Gas, Internal

183

Affairs, Justice, Finance, Economy and Budget Planning, Labour and Social Welfare, Emergency, Environmental Protection; the Agency on Fight against Economic and Corruption Crimes, National Security Committee, Supreme Court.

During the event, the working group’s activity was presented; various aspects of the investment ombudsman were discussed; the international experience of the investment ombudsman and the ability to adapt it to Kazakhstan conditions were considered. It was stressed that such investment ombudsman institutes are most active in South Korea, Indonesia, China, Mexico, Russia, the USA, Chile. For example, in South Korea, the ombudsman institute, having considered more than 1,000 problematic issues avoided solving them in court.

Thus, the Institute of Investment Ombudsman began to operate for the first time in Kazakhstan. It intends to conduct regular surveys of investors to identify problematic issues. Working group meetings will be held at least once a quarter.

DIPLOMATIC HERALD

184

• Visits to the Republic of Kazakhstan, meetings, statements and interviews of the heads of state or government, officials of foreign states, heads of regional and international organizations 1 March In Astana, Secretary of State Marat Tazhin received U.S. Ambassador Extraordinary and Plenipotentiary in Kazakhstan Kenneth Fairfax.

Kenneth Fairfax noted that recent years have been very fruitful for the development of Kazakhstan-United States cooperation in many areas. The interstate relations have reached a higher quality level affecting the trade and economic performance of our countries.

The Secretary of State stressed the sustained strategic partnership in political matters, dynamic development of bilateral relations in economic and humanitarian spheres.

The meeting also reviewed a number of important issues related to further strengthening of the Kazakhstan-U.S. cooperation.

5 March In Astana, Secretary of State of Kazakhstan Marat Tazhin received Ambassador Extraordinary and Plenipotentiary of Romania to Kazakhstan Nikolai Ureki.

The meeting discussed issues of further strengthening of the cooperation between the two countries. The sides stressed the importance of the upcoming visit of the Prime Minister of Romania to Kazakhstan. It was noted that upcoming talks will enable to reach a better level of interaction in investment projects, and expand the legal framework.

The Secretary of State also expressed gratitude to Romania for supporting Astana’s candidacy to host EXPO 2017.

6 March In Astana, Secretary of State of Kazakhstan Marat Tazhin received Ambassador Extraordinary and Plenipotentiary of the Republic of Belarus to Kazakhstan Valery Brylev, who is completing the diplomatic service in our country and returning home.

The diplomat said the bilateral relations

between the two countries have reached a higher quality level.

The Secretary of State thanked the head of the Belarusian diplomatic mission for a significant contribution to the deepening of integration processes within the Eurasian Economic Community, the Customs Union and the Common Economic Space, and wished him further success in the promotion of peace and friendship.

10 April In Astana, Secretary of State of Kazakhstan Marat Tazhin received Head of the European Union Delegation to the Republic of Kazakhstan, Ambassador Aurelia Bouchez. The meeting discussed issues of bilateral and multilateral cooperation, and a number of priority themes including the prospects for cooperation in the field of external security, strengthening the mechanisms of political dialogue and the development of trade and economic relations.

11 April In Ukimet Uyi, Prime Minister Serik Akhmetov received Federal Councilor, Minister of Economic Affairs of the Swiss Confederation Johann Schneider-Ammann.

The meeting discussed the development of economic and trade ties, strengthening of cooperation in frames of the implementation of the industrial and innovative program, in particular, intensification of interaction in investment, attraction of the Swiss advanced technology to the agricultural sector, mechanical engineering and instrumentation, healthcare, tourism industry.

The trade turnover between the two countries of last year exceeded US $5 billion. The existing potential of cooperation, according to Serik Akhmetov, provides great opportunities for the successful implementation of joint projects.

The sides noted the prospects of the Kazakhstan-Swiss Business Council that “opens

185

new opportunities for cooperation between the two countries”.

J. Schneider-Ammann stressed the commitment of the Swiss side to further develop “mutually beneficial relationship between the states” and called for the early completion of negotiations on a free trade agreement between the countries of the Customs Union and the member states of the European Free Trade Association.

23 April In Astana, Secretary of State of Kazakhstan Marat Tazhin received U.S. Assistant Secretary of State for South and Central Asia Robert Blake.

Robert Blake said recent years have been fruitful for the development of the U.S.Kazakhstan cooperation in many areas. Interstate relations have reached a higher quality level.

The Secretary of State of Kazakhstan emphasized the sustainable strategic partnership on foreign policy issues, dynamic development of bilateral relations in the economic and humanitarian spheres.

Also, the meeting addressed a number of important issues on further strengthening of the Kazakhstan-U.S. cooperation. Special attention was paid to the importance of supporting sustainable development in Central Asia.

3 May Prime Minister Serik Akhmetov received First Deputy Minister for Foreign Affairs of the United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland Sayeeda Warsi. During the meeting, the sides discussed a wide range of issues of the

Kazakhstan-British interaction, including in the field of trade and economic cooperation.

“The Great Britain for Kazakhstan is a strategic partner. We work closely in such areas as oil & gas and mining industries; however, the countries also have potential for cooperation in other priority sectors of the economy,” the head of the Government said at the meeting.

One of such areas, according to Sayeeda Warsi, should be the interaction in the field of “green” economy. “Our countries attach great importance to the development of “green” economy and, given its enormous potential, we are ready to cooperate with you in the field of transfer of “green” technologies,” S. Warsi said.

The sides expressed view that all the necessary conditions have been created for further development of bilateral trade, economic, cultural and humanitarian ties.

14 May Chairman of the Agency for Religious Affairs Kairat Lama Sharif received the delegation of the Ministry of Islamic Affairs, Endowments, Da`wah and Guidance of the Kingdom of Saudi Arabia The delegation was headed by Deputy Minister Abdel Aziz al-Ammar; the meeting was also attended by Ambassador of Saudi Arabia in Astana Abdel Majid Hakim.

The sides discussed possible areas of bilateral cooperation, including on the legal regulation of training of Kazakhstan citizens in theological education institutions of the KSA and counteraction to religious extremism and terrorism.

DIPLOMATIC HERALD

186

• Decrees and orders of the President of the republic of Kazakhstan on new appointments and awards • By the Decree of the President of the Republic of Kazakhstan Nursultan Nazarbayev of March 27, 2013 Baurzhan Mukhamedzhanov was appointed Ambassador Extraordinary and Plenipotentiary of the Republic of Kazakhstan to the Republic of Lithuania.

• By the Decree of President of the Republic of Kazakhstan Nursultan Nazarbayev of April 1, 2013 Koblandin Kalybekov was appointed Ambassador Extraordinary and Plenipotentiary of the Republic of Kazakhstan to the Mongolian People’s Republic.

• By the Decree of the head of state of the Republic of Kazakhstan Nursultan Nazarbayev of April 3, 2013 Yermuhamet Yertysbayev was appointed Ambassador Extraordinary and Plenipotentiary of the Republic of Kazakhstan to Georgia.

• By the Decree of the President of the Republic of Kazakhstan Nursultan Nazarbayev of April 15, 2013 Nurbakhyt Rustemov was appointed Ambassador Extraordinary and Plenipotentiary of the Republic of Kazakhstan to the Republic of Hungary.

Presentation of letters of credence • On March 28, 2013 Ambassadors Extraordinary and Plenipotentiary: of the Republic of Kenya - Paul Kibiwott Kurgat, Republic of Macedonia - Darko Angelov, Republic of Ecuador - Alberto Chavez Zavala, Republic of Djibouti - Abdi Ibrahim Absieh, Lao People’s Democratic Republic Thien Buffalo, New Zealand - Hamish Cooper, Commonwealth of Australia - Paul Andrew Mailer, Principality of Monaco - Evelyn Genta presented their letters of credence to Secretary of State of the Republic of Kazakhstan Marat Tazhin.

• On March 28, 2013 Ambassador Extraordinary and Plenipotentiary of the Republic of Kazakhstan in Ukraine and the Republic of Moldova (as non-resident ambassador) Zautbek Turisbekov presented his credentials to the President of the Republic of Moldova Nicolae Timofti.

• On April 22, 2013 Ambassadors of the United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland Carolyn Brown, the Kingdom of Sweden - Manne Vengborg, the Swiss Confederation - Mauro Rhine, the Kingdom of Thailand - Charn Zhullamon, the United Arab Emirates - Suheil Matar Al Ketbi presented their Letters of Credence to President of the Republic of Kazakhstan Nursultan Nazarbayev.

• On May 7, 2013 Ambassador Extraordinary and Plenipotentiary of the Republic of Kazakhstan in the Kingdom of Saudi Arabia Bakhtiyar Tasymov presented his letters of credence to His Majesty King of Bahrain Hamad bin Isa Al-Khalifa as the non-resident ambassador of Kazakhstan to the Kingdom of Bahrain.

• On May 13, 2013 Ambassador Extraordinary and Plenipotentiary of the Republic of Kazakhstan to Hungary Nurbakh Rustemov presented his letters of credence to President of the Republic of Hungary Janos Ader.

• On May 15, 2013 Ambassador Extraordinary and Plenipotentiary of the Republic of Kazakhstan to Mongolia Kalybek Koblandin presented his letters of credence to President of Mongolia Elbegdorj Tsakhiagiin.

Ресми ақпарат

187

• Themed Photo Coverage of Recent Events

I

n April 2013, China’s Hainan Island hosted the Boao Forum for Asia (BFA). The Boao Forum was held under the theme “Asia Seeking Development for All: Restructuring, Responsibility and Cooperation”.

The Presidents of Kazakhstan, Mexico, Peru, Finland, Myanmar, Zambia, the Sultan of Brunei and the Prime Ministers of Australia, Cambodia and New Zealand, as well as the Managing Direcotr of the International Monetary Fund and others were invited to attend the Forum.

In the frameworks of the BFA, 54 plenary sessions, including “dialogues” and “round tables” attended by about 2,000 people from 43 countries around the world took place.

The BFA has an open format of activities focused on solving critical problems in Asia.

Annual analytical reports of the Forum are used by many countries of the continent as a basis for further development of economic and trade relations in the region.

Note: the Boao Forum for Asia is a non-governmental, non-profit, international organization, officially founded on February 27, 2001. The established venue for the annual Forum is Boao on the Hainan Island (PRC).

Participants of the Forum stressed that Kazakhstan is one of the 28 founding members of the Forum aimed at helping promote regional economic integration and common development of Asian states. At the opening of the Forum, President of Kazakhstan Nursultan Nazarbayev delivered a major speech.

The photo report from places of events is submitted to attention of readers…

188

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ

189

I

n May 2013, the capital of Kazakhstan hosted the Fifth Astana Economic Forum (AEF) on the theme “Ensuring Sustainable Economic Growth in G-Global Format” and the World Anti-Crisis Conference (WAC).

More than 12,000 participants from 132 countries registered to take part in these large events. Among the delegates of the Forum and Conference were 35 current and former ministers, 10 Nobel laureates and more than 40 heads of international organizations, corporations and businesses. Altogether, 73 events were held in the framework of the AEF and WAC. The Forum’s agenda included the burning issues of the contemporary world. So, the Forum discussed five of the main directions of development of the global economy such as “Prospects for global economic growth and commodity prices in 2013”, “Infrastructure and innovative technology”, “Competitiveness in international markets, the effectiveness of a communication platform called G-global”, “Social aspects of economic growth”, “Financial systems, global risks and measures to prevent them”. Its recommendations were developed by the leading experts in the field of international economics and finance, as well as experts of the communication platform “G-Global”.

Note: G-Global is a multifunctional online platform, which has combined the minds of the world to discuss issues of global development. This international virtual project primarily aims at discussing and developing mechanisms to overcome the global financial crisis. Within a short period of time, G-Global has brought together more than 25,000,000 users from 149 countries.

The main outcome of the Forum was an open letter to the governments of the UN member states with recommendations for the improvement and development of the world economy, which will be forwarded to the Organizing Committees of G8 and G20, the International Monetary Fund, the World Bank, the United Nations and the Organization for Economic Cooperation and Development, and many others.

The photo report from places of events is submitted to attention of readers…

190

DIPLOMATIC HERALD

191

IІ. FOREIGN RELATIONS OF THE REPUBLIC OF KAZAKHSTAN WITH THE WORLD COMMUNITY • ANNIVERSARY PROJECT “Kazakhstan- Austria: 20 Years of Cooperation” Kairat Abdrakhmanov, Ambassador Extraordinary and Plenipotentiary of the Republic of Kazakhstan to the Republic of Austria, Permanent Representative of the Republic of Kazakhstan in the International Organizations in Vienna

From the Heart of Eurasia to the Heart of Europe

I

n February 2012, the Republic of Kazakhstan and the Republic of Austria marked the 20th anniversary of the establishment of diplomatic relations. In October of the same year, President Nursultan Nazarbayev paid another official visit to this Alpine country and during the talks with his Austrian counterpart Heinz Fischer discussed the dynamic path of development of bilateral interaction, the establishment of partnership and beneficial cooperation over the past two decades.

All these years, the Austrian direction has been and remains one of the priorities of the foreign policy of the Republic of Kazakhstan in Europe, just as the Kazakhstan vector is key for Austria in Central Asia. Regular contacts have been maintained at all levels throughout the period of diplomatic relations between our countries.

The most important factor in the development of partnership between Kazakhstan and Austria is a high level of trust between the leaders of our countries. Prior the above-mentioned visit of the President of the Republic of Kazakhstan, current Federal President Heinz Fischer paid a visit to Astana in December 2010 and participated in the historic OSCE Summit convened for the first time over the last ten years at the initiative of President Nursultan Nazarbayev. Following the summit, a number of strategically important documents were signed: in the capital of Kazakhstan - a Joint Statement of the heads of states; memoranda of cooperation in the field of infrastructure projects, innovation and technology, healthcare; in Vienna - an Agreement between the Government of the Republic of Kazakhstan and the Government of the Republic of Austria on the international automobile freight transport, an Agreement on the establishment of the Kazakhstan-Austrian Business Council (KABC), as well as 19 memoranda on cooperation in the sphere of economy for a total amount of €170 million.

As a whole, the bilateral legal framework covers practically all areas of cooperation, including the promotion and protection of investments and avoidance of double taxation. In addition, during our President’s visit, the Austrian side expressed the support for the candidacy of Astana to host the international specialized exhibition EXPO 2017.

Each year, the inter-parliamentary ties are strengthening. The Parliament of Austria has formed an initiative group for cooperation with colleagues from the countries of Central Asia. The Senate and the Mazhilis of the Parliament of Kazakhstan created groups for cooperation with the Federal Assembly of Austria.

The meetings of the Kazakhstan parliamentary delegation with Austrian colleagues during the annual winter sessions of the OSCE Parliamentary Assembly in Vienna have become traditional. So, in February 2012, Chairman of the Senate of the Parliament of the Republic of Kazakhstan Kairat Mami held talks with President of the National Council of the Federal

192

Assembly of Austria Barbara Prammer. A year later, a high parliamentary delegation of the Republic of Kazakhstan took part in the Fifth Forum of the Alliance of Civilizations in Vienna, during which the Chairman of the Senate met with the leadership of the Austrian State and Government, the United Nations Alliance of Civilizations, several other international organizations and countries participating in the Forum. As part of the meetings, foreign representatives were acquainted with the Congress of Leaders of World and Traditional Religions initiated by the President of Kazakhstan. The representatives of Austria have been involved in monitoring various elections in Kazakhstan both within OSCE and as independent observers, having different objective approaches to the assessment of the electoral law and process.

The cooperation between the foreign ministries of the two countries is successfully developing. Over the past years, a series of inter-ministerial consultations and meetings on consular matters took place.

The Permanent Mission of the Republic of Kazakhstan to the International Organizations in Vienna carried out in close contact with Austrian colleagues is playing an important role in strengthening friendly relations between our countries. We are grateful to the Ministry of Foreign Affairs of Austria for the support of Kazakhstan foreign policy initiatives, in particular the Kazakhstan’s chairmanship in OSCE in 2010.

The Kazakhstan-Austrian trade and economic cooperation is characterized by dynamic development.

The two sides view each other as beneficial partners.

Austria is primarily interested in energy supplies from Kazakhstan (about one-third of oil in Austria comes from Kazakhstan), while Kazakhstan is interested in leading Austrian technologies and know-how.

Kazakhstan is the third largest trading partner of Austria in the CIS, after Russia and Ukraine.

According to the customs authorities of the Republic of Kazakhstan, in 2012, the trade turnover with Kazakhstan amounted to US $5.224 billion (exports at US $4.9 billion, and imports at US $268.1 million), which was 25% higher than in 2011. Overall, in 20 years, the volume of bilateral trade increased 12 times, Kazakhstan imports to Austria grew 17 times, and Austrian exports to Kazakhstan grew 6 times.

Today, Austrian companies such as OMV, Doppelmayer, Frequentis, Strabag, BSH and other are developing cooperation with Kazakhstan.

As the head of state noted at the business forum held during his visit to Vienna in October 2012, at present, the most favorable conditions have been created for the Kazakhstan-Austrian economic partnership strengthened by political stability in both countries, as well as the interest of Kazakhstan in a

DIPLOMATIC HERALD

more broad involvement of Austrian investments and technology in our economy.

However, there are reserves for better use of the potential of bilateral business ties. The Declaration on the priorities and objectives of the economic cooperation until 2015, signed during the visit of Deputy Prime Minister - Minister of Industry and New Technologies of the Republic of Kazakhstan Asset Issekeshev in Vienna in February 2011, and the Roadmap of economic cooperation between the Ministry of Industry and New Technologies of the Republic of Kazakhstan and the Ministry of Economy, Family and Youth of the Republic of Austria, signed in October 2012 in the Austrian capital, create the framework for the above. The Roadmap has enabled to determine a list of 30 priority projects with an estimated cost of â‚Ź400 million and a list of measures to further develop the KazakhstanAustrian cooperation.

In 2012, in Vienna, the Austria-Kazakhstan Community aimed at promoting diverse contacts between the two countries was registered. A coordinating body in bilateral economic relations is the Kazakhstan-Austrian Intergovernmental Commission on Economic Cooperation (IGC).

Another, fifth, IGC meeting will be held in Vienna in the fall of 2013. The Kazakhstan-Austrian Business Council is aimed at further deepening the partnership between business communities of the two countries.

Its first meeting was held in June 2013 in Astana.

Thanks to the geographical positions of Kazakhstan and Austria there are opportunities to form transcontinental transport infrastructure linking Europe and Asia. A direct air service has been operating between Kazakhstan and Austria since the 1990s. The Austrian Airlines service on a route Astana-Vienna-Astana promotes the formation of the optimal route for Europeans traveling to Central Asia, China and Southeast Asia.

The Austrian experience in the field of metallurgy, mechanical engineering, electronic industry, chemical industry, telecommunications, renewable energy, agriculture and food industry is of interest for Kazakhstan. This is largely due to the need to diversify the national economy, as well as thanks to the creation of the Customs Union and opportunities to establish manufacturing hubs in Kazakhstan oriented at a combined market of the participating states of the Customs Union with further access to other markets.

Since Austria has experience in developing tourism, the interaction with the Austrian side in this area, particularly in training tourism personnel, developing national parks and winter sports, is of particular interest for Kazakhstan.

Cultural and humanitarian cooperation plays an

FOREIGN AFFAIRS OF THE REPUBLIC OF KAZAKHSTAN WITH THE WORLD COMMUNITY

important role in promoting mutual understanding between the peoples of our countries. The basis for the development of relations in the cultural and humanitarian sphere is the Memorandum of Cooperation signed in 1992. In recent years, various activities such as exhibitions, concerts, film festivals have been held.

The high level agreement to hold the Days of Culture of the two countries in Austria and Kazakhstan promoted further our cultural cooperation. So, on May 20, 2013 a gala concert of our artists and the Kazakh State Academic Orchestra of Folk Instruments named after Kurmangazy held in one of the most prestigious platforms of the world - the Great Hall of the Vienna

193

Konzerthaus was very successful.

Kazakhstan is interested in further cooperation with Austria in the field of education and science, including through direct contacts between universities. Every semester, the number of our students, interns and postdoctoral fellows studying in Austrian universities and research centers on the most demanded professions in today’s Kazakhstan is growing.

As the results of the over two-decade history of diplomatic relations and friendship, the KazakhstanAustrian partnership has great potential in all areas of cooperation. The two sides will make efforts to maximize its implementation for the benefit of the peoples of the two countries.

DIPLOMATIC HERALD

194

• A VIEW FROM A POLITICIAN Walter Schwimmer, Secretary General of the Council of Europe in 1999-2004 Chairman of the International Coordination Committee of the World Public Forum of the Dialogue of Civilizations

From Peace at Home to Peace Abroad

L

eaders around the world are called upon to find solutions for too many still existing conflicts. In this fast globalising world they are facing similar challenges and need to prepare our societies to deal with them. But how to prepare the societies, how to protect them against old and new threats, old and new challenges?

While in particular the financial and economic crisis would call for common action, we see growing tensions, threats of trade wars, revival of protectionism which never worked. And above all there is the prediction of a clash of civilizations, allegedly unavoidable, increasing and strengthening already existing tensions. Is this the only way our globe can go?

We need global thinking and global solidarity. But how to achieve global thinking and global solidarity? We can just see in Europe how difficult it is to not only declare solidarity with Greece or Cyprus but to demonstrate and to implement solidarity with a country in big troubles which constitutes only 2% or even less of the EU’s GNP. There is a key word for finding solutions for all these problems and troubles: Dialogue. Finding one another, listening to one another, respecting one another, understanding one another, supporting one another. The Russian philosopher Mikhail Bakhtin’s theory of dialogue emphasized the power of discourse to increase understanding of multiple perspectives and create myriad possibilities*. Bakhtin held that relationships and connections exist among all living beings, and that dialogue creates a new understanding of a situation that demands change. Who wouldn’t agree with such a definition and who wouldn’t wish to see the theory of Bakhtin not only prevailing, but becoming reality in all spheres of our live, at home, at school, at our working places, in our municipalities, in our regions, our countries, our continents and on our globe? Certainly, more harmony, more mutual understanding, more stability, more peace would be the result of a more and more dialogical society.

About 150 years ago a German poet, Friedrich Hebbel, said about my country, Austria, that it is like a small world in which the larger world holds its dress-rehearsal**. He most likely did not know Kazakhstan. In that country with 16 million inhabitants only one will find nearly 140 ethnicities and about 46 religious denominations.

This is indeed like the dress-rehearsal of the cultural, linguistic

and religious diversity of our globe. But with one big difference – I have never heard of ethnic or religious tensions in independent Kazakhstan. Sometimes it happens that the dress-rehearsal is better than the premiere. But the main reason for the dress-rehearsal is to improve the premiere, to avoid mistakes on the opening night. So can we draw lessons from the richness of diversity in culture, traditions, languages, religions, in this commonwealth of peoples and believes in Kazakhstan? I am sure we can.

Mother Theresa once stated: “Love and peace begins at home and also disturbance and destruction begin at home.” Following these wise words, who is better prepared to contribute to international relations in a spirit of peace and consent to quote the title of one of President Nazarbayev’s books, than the Republic of Kazakhstan? This

* Bakhtin, M. M. (1986) Speech Genres and Other Late Essays. Trans. by Vern W. McGee. Austin, Tx: University of Texas Press. **“Österreich ist eine kleine Welt, in der die große ihre Probe hält”. Friedrich Hebbel, Sämtliche Werke. Hist.-krit. Ausgabe besorgt von Richard Maria Werner. Erste Abteilung. Neue Subskriptions-Ausgabe, 2. unv. Auflage. 6. Band. Berlin: Behr, 1905. S. 421.

FOREIGN AFFAIRS OF THE REPUBLIC OF KAZAKHSTAN WITH THE WORLD COMMUNITY

commonwealth of peoples and believes, as I would like to call it, can serve as a model for a dialogical global society.

The records of Kazakhstan’s endeavours to promote peace and consent through intercultural and interreligious dialogue are impressive. It started with the voluntary waiving of nuclear weapons which Kazakhstan would have inherited from the collapsed Soviet Union. While other countries spend enormous efforts to become a nuclear power and put up with harsh reactions and even international sanctions, the young independent Kazakhstan chose the path of peace and disarmament, until today the most significant step of non-proliferation in the history of nuclear weapons!

Several international gatherings in Astana were dedicated to the intercultural and inter-religious dialogue: The Common World Forum “Progress through Diversity” as well as the Congress of Leaders of World and Traditional Religions, held in 2012 already for the fourth time, are landmarks in the international scenario for the dialogue among

195

civilizations.

Austria appreciates Kazakhstan’s endeavours for the intercultural and inter-religious dialogue and contributes herself to this objective. Austria just recently hosted the 5th Forum of the Alliance of Civilizations, hosts the KAICID (King Abdullah Bin Abdulaziz International Centre for Interreligious and Intercultural Dialogue) and has organized several inter-religious encounters, e.g. conferences of European Sheiks and Ulemas.

After tragic historical experiences, the last world war is only 68 years behind us, today we have to develop responses to today’s challenges based on a joint commitment to democracy, human rights and the rule of law. These responses build on universal values reflected in fundamental texts of the United Nations which are our common heritage. Austria’s and Kazakhstan’s efforts are aimed at overcoming the clash of ignorance. All nations and the believers of all religions should be united in rejecting any kind of extremism, fundamentalism, racism and any attempt of domination of nations over other nations.

DIPLOMATIC HERALD

196

• A VIEW FROM BUSINESS PARTNERS IN KAZAKHSTAN Michael Mueller, Commercial Attaché at the Austrian Embassy in Astana

Austria and Kazakhstan: New Business Drive

O

n the eve of the first session of the Austria-Kazakhstan Business Council in Astana one can reflect on the bilateral economic relations between Austria and Kazakhstan and latest milestones. Most definitely, the visit of H.E. Nursultan Nazarbayev, President of the Republic of Kazakhstan, to Austria in October 2012 has given a big boost to economic relations and has kick-started negotiations on a number of promising projects.

To be more specific, not only did Deputy Prime Minister Asset Issekeshev and Reinhold Mitterlehner, Austrian Federal Minister of Economics, sign a road map and agree on priority projects worth 500 million Euros to be implemented until 2015, and did the Chamber of Commerce and Industry of the Republic of Kazakhstan and the Austrian Federal Economic Chamber create the AustriaKazakhstan Business Council, but so did a number of individual companies agree on joint projects. In the end, trade and investment figures show the aggregate total of the many initiatives and efforts of entrepreneurs of both countries.

Bilateral trade volume stood at 1.7 billion Euros in 2012, and Austria has been having a large trade deficit with Kazakhstan for some years due to increasing imports of mainly crude oil. Still Austrian exports increased by 30% in 2012 and reached a new record high, and this positive trend is set to continue judging by data for the first quarter of 2013. Austrian exports to Kazakhstan have been traditionally made up of various technologies, equipment and machinery as well as pharmaceuticals and other high valueadded finished products.

Austrian companies have invested two billion Euros into the Kazakh economy and 60 Austrian companies are represented in the country, among them Austria’s oil and gas corporation. As it is in international business, not all ventures though have brought the hoped for success and trade issues can come up which need to be discussed and resolved. Austrian business looks forward to the expected accession of Kazakhstan to the WTO and also to closer cooperation with the European Union.

Given the strength of Kazakhstan’s economy and the ambitious goals set in Strategy 2050 as well as the exciting initiatives for a green economy, energy efficiency, use of renewable energy sources, but also further investments into manufacturing and innovation as well as improving education and health, I am confident that business relations between Austria and Kazakhstan will only expand and deepen in the coming years. Austria is well positioned to contribute

to Kazakhstan’s successful transition from a highly resource dependent into a diversified resource efficient high valueadded economy. The development of major tourism projects in Kazakhstan is another natural area for cooperation looking at Austria’s particular strength in destination planning, operations and branding.

The run up to the Astana EXPO 2017 and the Winter Universiade 2017 in Almaty will only amplify the many ideas and opportunities for economic cooperation between Austria and Kazakhstan which need committed entrepreneurs on both sides for implementation. The upcoming first session of the Business Council and later this year the planned fifth session of the Joint Commission will help bring decision makers together and focus their attention.

FOREIGN AFFAIRS OF THE REPUBLIC OF KAZAKHSTAN WITH THE WORLD COMMUNITY

197

• A VIEW FROM A THE KAZAKHSTAN DIASPORA IN AUSTRIA Nazira Wimmer Compatriot of Kazakhstan living in Austria

Unique country Austria

I

was blessed to have been born in Kazakhstan, in the country of endless steppes, high mountains, in the country with unique flora and fauna, in the country of hospitable, open and friendly people, in the country of batyrs, akyns, poets, artists and musicians. I have to say that I was blessed twice. It happened to be that I have a second home – Austria, a cultural, touristic and political center of Europe.

Ukraine, Jordan, Belgium, Austria… it has been already 13 years since I left my cosy parents’ nest and started my own grownup life. With Austria, I have not only professional but also personal ties – my husband Christian and our sugar sweetheart little daughter Estelle Nuria. Due to the fact that I am living and working between the two countries and cultures, I often have to act as a “private ambassador” between Kazakhstan and Austria and vice versa.

There is no need to explain to people in Kazakhstan where Austria is. However, sometimes I have to clarify that it is not Australia and kangaroo, but Mozart, Strauss, Vienna, waltz, gluewein, Alps and mountain skiing. Today, Austrians show genuine interest in Kazakhstan, especially in its tourism sector. An experienced and spoiled Austrian traveller is often not sure where exactly to find Kazakhstan on the world map and he is honestly astonished and surprised to know that Kazakhstan is about 33 times bigger than Austria. Proudly telling about our mountains, national parks, lakes, snow leopards, saigaks, hunting with berkut, fishing, the Golden Man, the Silk Road, mosques and churches, dombra and yurta, beshparmak and surely about history and the most precious asset of the country – its people and its traditions, – I feel how many people get inspired to undertake a journey to our beautiful country.

In recent years Kazakhstan has become more recognisable and known in Austria and in Europe as a whole. Numerous cultural, touristic, political events and venues, broadcasts of country profile video clips, distribution of various print materials helped boost the positive image and perception of Kazakhstan. Such political events as Kazakhstan’s OSCE chairmanship in 2010, followed by the OSCE Summit in Astana, and the upcoming EXPO 2017 received broad coverage in local mass media.

In my opinion, there is a lot of potential for mutual cooperation between Kazakhstan and Austria in the tourism branch. Kazakhstan has a lot of interesting tourism projects and Austria has a lot of know-how in this sphere. Suffice it to say that tourism plays the number one role in the state economy of Austria. Here you can easily reach all sight-seing places. Even most small and negligible places are marked in travel guides and described in many world languages. For example, in Baden surroundings there are magnificent vineyards. They are private properties but they are

open for public walks and there are even walking routes, which you can follow.

You can do it free of charge, everything is clean, neat and quiet. There you can also find information stands with local heurigers, where after a pleasant walk you can enjoy local wine and Austrian specialities. In Kazakhstan, I believe, we need to develop a high quality tourism sector for middle class with excellent three-star hotels, developed local infrastructure, and well trained foreign language speaking tour guides, especially in provinces.

It would be nice to see more often Kazakh artists and musicians in Vienna, in Austria as a whole. The recent visit of the Kurmangazy Kazakh State Academic Orchestra of Folk Instruments to Vienna had a huge success. A virtuoso performance of traditional Kazakh and classical European pieces made a great impression on the public. After such a concert, you go home absolutely happy, singing your favourite melody and thinking, yes, this is my country, this is my Kazakhstan!

DIPLOMATIC HERALD

198

• KAZAKHSTAN and AUSTRIA: Cooperation in Facts Note: Diplomatic relations between the Republic of Kazakhstan and the Republic of Austria were established on February 19, 1992.

The Embassy of the Republic of Kazakhstan in the Republic of Austria was opened in 1995.

On March 24, 2011 Kairat Abdrakhmanov was appointed Ambassador Extraordinary and Plenipotentiary of the Republic of Kazakhstan to Austria and Permanent Representative of the Republic of Kazakhstan to the International Organizations in Vienna.

The Honorary Consulate of Austria in the Republic of Kazakhstan was opened in November 2002.

In 2003, Günter Nebel was appointed Honorary Consul of Kazakhstan in Graz.

The Embassy of the Republic of Austria in Astana was opened in September 2007.

On August 28, 2012 Wolfgang Banyai was appointed Ambassador Extraordinary and Plenipotentiary of the Republic of Austria to the Republic of Kazakhstan.

• All these years, relations with Austria remain one of the main priorities of the foreign policy of the Republic Kazakhstan in Europe, while Kazakhstan is a key vector for Austria in Central Asia. The strengthening of bilateral relations became more important since the adoption and implementation of the state program “Path to Europe” in our country. President of Kazakhstan Nursultan Nazarbayev paid four official visits to Austria in 1993, 2000, 2004, and 2012. Federal Chancellor Franz Vranitzky and Federal President of Austria Heinz Fischer visited Kazakhstan in 1991, 1993 and in December 2010 accordingly.

• Currently, Austria is an important economic partner of Kazakhstan and our country pays special attention to the development of this important component of Kazakhstan-Austrian relations. Austria is one of the leading trading partners of Kazakhstan taking the fourth place among EU countries (after Italy, the Netherlands, and France) based on 2012 results, while Kazakhstan is the third largest trade partner for Austria in the CIS (after Russia and Ukraine). The volume of bilateral trade in 2012 amounted to more than US $5,224 billion (the volume of bilateral trade in January-March 2013 amounted to US $960.7 million). The Kazakhstan-Austrian Intergovernmental Commission on Trade and Economic Cooperation (IGC) and the working groups on the development of infrastructure projects in transport, hydropower and health play an important role in the development of business cooperation. On October 4, 2013, the fourth regular meeting of the IGC chaired by Deputy Minister of Foreign Affairs Aleksei Volkov took place. The co-chair was Vice-Minister of Economy, Family and Youth Bernadette Gierlinger.

• The basis for cooperation in the cultural and humanitarian sphere is the Memorandum of Cooperation signed in 1992. In 1997, the Kazakh State University of International Relations and World Languages in Almaty opened the so-called “Austrian Library” that has more than four thousand books. Currently, one of the most prestigious educational institutions in Austria – the Vienna Diplomatic Academy – conducts annual trainings for the staff of the Ministry of Foreign Affairs of Kazakhstan and graduates of the Academy of Public Administration under the President of Kazakhstan. The Joint Vienna Institute regularly organizes seminars, training courses and internships for Kazakhstan specialists on market economics, marketing and banking.

• In the framework of the cultural-humanitarian cooperation, various exhibitions, workshops, presentations, seminars and conferences in the field of culture and art are held, including the Days of Culture of Kazakhstan in Austria in 2013 and the Days of Culture of Kazakhstan in Austria in 2014.

Since May 2008, the Kazakhstan-Austrian magazine “Golden Gate” is issued twice a year in German, Kazakh and Russian languages. On October 20, 2009 the first Austrian version of the book of President Nursultan Nazarbayev “Kazakhstan’s way” (Kasachstan Weg) was published.

199

Activities of the Embassy of the Republic of Kazakhstan in Austria in Photos

200

The meeting of Presidents of Repulic of Kazakhstan and of Repulic Austria Nursultan Nazarbayev and Heinz Fischer in Vienna

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ

Presidents of Kazakhstan and Austria Nursultan Nazarbayev and Heinz Fischer attending the investment exhibition in Vienna

The presentation of the book of President N. Nazarbayev “Kazakhstan’s Way” in Hofburg

The participants of the meeting of the Kazakhstan-Austria Intergovernmental Commission in Vienna

Vice Chancellor - Minister for European and International Affairs of Austria M. Spindelegger at the opening of the Kazakhstan’s chairmanship in OSCE

The photo exhibition on nuclear nonproliferation at the UN division in Vienna

201

The statement of UN Secretary General Ban Ki-moon at the OSCE Permanent Council

The meeting of Chairman of the Senate K. Mami with the activists of the Austrian-Kazakhstan Community in Vienna

The World Economic Forum for Europe and Central Asia in Vienna

The ceremony at the Vienna Diplomatic Academy on the occasion of the 20th anniversary of diplomatic relations between the Republic of Kazakhstan and the Republic of Austria

The veterans of the Great Patriotic War

The opening days of the Kazakhstan cinema in Vienna

ДИПЛОМАТИЯ ЖАРШЫСЫ

202

The concert of masters of art during the Days of Independence of the Repulic of Kazakhstan (RK) in Vienna

The speech of the Kazakhstan students at the Vienna Diplomatic Academy

The music room at the Residence of the RK in Vienna

The opening of the exhibition of Yerbolat Tolepbai at the Vienna Künstlerhaus

The Academy of Fashion “Symbat” and the Orchestra “Sazgen” in Vienna

The team of the Embassy of the RK

203

The meeting with world-known climbers M. Zhumayev, V. Pivtsov and G. Kaltenbrunner in Vienna

The presentation of the cycling team of Astana in Hofburg

The gala - concert of masters of arts at the Vienna Konzerthaus

The charity bazaar of the United Nations in Vienna

The stamps of Austria about Kazakhstan

The books about Kazakhstan in Vienna

204

DIPLOMATIC HERALD

ІІІ. INTERNATIONAL TREATIES OF THE REPUBLIC OF KAZAKHSTAN

• The Agreement on countering the legalization (laundering) of proceeds from crime and terrorism financing during the movement of cash and (or) financial instruments across the customs border of the Customs Union concluded on December 19, 2011.

(Entered info force on 20.02.2013) • The Agreement between the Government of the Republic of Kazakhstan and the Government of the Slovak Republic on the economic and scientific-technical cooperation signed on June 11, 2007.

(Entered info force on 07.03.2013) • The Agreement between the Government of the Republic of Kazakhstan and the Government of the Federative Republic of Brazil on the trade and economic cooperation concluded in Brazil on September 27, 2007.

(Entered info force on 25.03.2013) • The Protocol of Amendments to the Agreement between the Government of the Republic of Kazakhstan and the Cabinet of Ministers of Ukraine on mutual trips of citizens as of May 19, 2000.

(Entered info force on 04.04.2013) • The Protocol of Amendments to the Agreement on some issues of payment of customs duties and taxes on goods transported in accordance with the customs transit procedure, features of collection of customs duties, taxes and the order of transfer of withheld amounts in regards to such goods as of May 21, 2010, concluded in Moscow on December 19, 2011.

(Entered info force on 04.04.2013) • The Agreement between the Government of the Republic of Kazakhstan and the Government of the Socialist Republic of Vietnam on cooperation in the field plant quarantine and protection signed in Astana on September 10, 2012.

(Entered info force on 05.04.2013) • The Agreement on cooperation and mutual assistance in customs matters concerning the activities of representative offices of customs services of the Customs Union member states within the Eurasian Economic Community concluded in Moscow on June 22, 2011.

(Entered info force on 08.04.2013)

205

ІV. CONSULAR SEVICE Askar Shokybayev, Consul General of the Republic of Kazakhstan in United Arab Emirates (Dubai)

The Role of the Consular Service of Kazakhstan in Developing Trade and Economic Relations with the UAE

O

ver twenty years, the Kazakhstan-UAE relations have proved themselves as model and rightfully can be positioned as an example of intensive and fruitful beneficial cooperation.

A political dialogue based on warm and friendly relations between the two leaders – President of Kazakhstan Nursultan Nazarbayev and the UAE President, Sheikh Khalifa bin Zayed Al Nahyan – is developing at a high level.

The strong investment, trade and economic cooperation has developed between the two countries, which is proved by a large number of joint projects. Cultural and humanitarian relations, relations in the sphere of science and education are dynamically developing. Certainly, this is the result of hard work of the embassies of the two countries. Special attention should be paid to Dubai, which in recent years has become one of the world’s most powerful economic, commercial, financial, investment, tourism cities. Today, almost all countries of the world are seeking to expand their presence in this Emirate.

In this regard, over the year, the Consulate General of the Republic of Kazakhstan in Dubai conducted systematic work to establish contacts with heads of key financial and trade institutions, as well as the largest free economic zones and logistics centers of the Emirate. During our meetings, we provided the Emirate partners with detailed information about modern Kazakhstan, its investment, trade, economic and tourism potential.

It is encouraging all this work has led to certain results, one of which is the visit of the delegation of the Dubai Agency for Export Development “DubaiExports”, headed by Executive Director Saed Al-Awadi, to Kazakhstan. The delegation consisted of the largest companies representing such UAE economy sectors as recreation and tourism, education, financial services, construction, engineering, consulting, confectionery products, fire and security service, technical production and other.

During the visit, the bilateral meetings of the UAE delegation with Deputy Prime Minister and Minister of Industry and New Technologies Asset Issekeshev, heads of the Ministry of Finance, Ministry of Economy and Trade, Chamber of Commerce and Industry, National Bank, National Agency for Export and Investment “Kaznex Invest”, as well as the Director General of the Free Economic Zone of the city of Almaty were held.

A very important and interesting event organized by the Consulate General of Kazakhstan in cooperation with the Dubai Chamber of Commerce was the Kazakhstan-Emirates Business

Forum “Briefing about Kazakhstan” held last September.

About 100 representatives of various UAE and Kazakhstan companies participated in the event whose its main objective was to present investment opportunities of Kazakhstan and expand trade and economic relations with Dubai.

Businessmen from Dubai speaking at the Forum were unanimous in their opinion that Kazakhstan is an important and reliable partner for the UAE in Central Asia, resulting in the interest by a number of companies in investing in Kazakhstan.

As part of the return visit to Dubai, a Kazakhstan delegation, consisting of the heads of the Chamber of Commerce and Industry, Agency “Kaznex Invest” and other large companies, visited major industrial and logistics facilities of the Emirate and the region’s largest SEZ “Jebel Ali”.

206

Another important event in the development of trade and economic cooperation between the Republic of Kazakhstan and the UAE has become the visit of the delegation of the Dubai Chamber of Commerce to Astana and Almaty on June 2-4 this year. The delegation consisted of the major players of the Dubai business – the heads of such major companies as “Al-Ghurair Group”, “Abbasi Group”, “Alfardan Group”, SEZ “Jebel Ali” and several investment companies.

During the visit, the delegation met with Deputy Prime Minister Kairat Kelimbetov, Deputy Prime Minister and Minister of Industry and New Technologies Asset Issekeshev, Minister of Agriculture Asylzhan Mamytbekov, as well as the heads of JSC National Company “Astana EXPO 2017”.

During the visit, the delegation visited SEZ “Astana - New City” to get acquainted with the work of the economic zone. Chairman of the Dubai Chamber of Commerce Abdul Rahman Saif Al Ghurair offered to work more closely with Dubai SEZ “Jebel Ali”, which is now one of the world’s largest and fastest growing free zones.

On June 4 this year, Almaty hosted the KazakhstanEmirates Business Forum “From Dubai to the CIS”, which enabled us to strengthen the partnership and expand cooperation between the two countries. The

DIPLOMATIC HERALD

participants of the Forum discussed a number of new large-scale investment projects, including the development of the International Border Cooperation Center “Khorgos” and creation of a large logistics center on its premises.

The same day, the extended Business Council of Kazakhstan and the UAE with the participation of the representatives of the leading companies of the two countries took place. More than 70 representatives of large Kazakhstan companies participated.

Also, other emirates included in the consular district of the Consulate General of Kazakhstan have great potential for the development of trade and economic cooperation. For example, our mission maintains constant contact with the heads of the SEZ of the Ajman Emirate; its leadership has repeatedly visited Kazakhstan and held a series of meetings with partners in Kazakhstan.

The establishment of relations with the Emirates of Fujairah and Ras Al Khaimah, having large ports, highly developed free economic zones and all the necessary infrastructure for business development, is also of interest for Kazakhstan.

As a whole, the Emirates have warm feelings about Kazakhstan and are very interested in establishing full-fledged beneficial trade, economic and investment cooperation with our country.

ЕКІ ЖАҚТЫ ЖӘНЕ КӨП ЖАҚТЫ ЫНТЫМАҚТАСТЫҚ

207

Current Overview of Consular Activities of the Ministry of Foreign Affairs of Kazakhstan The countries of Europe and America • On March 27, 2013 at the invitation of the Delegation of the European Union in the Republic of Kazakhstan, a regular meeting of the heads of the Consular Service Department with the consuls of EU member states accredited in Kazakhstan took place.

The agenda of the meeting included the new rules for issuing Kazakhstan visas, simplification of the visa regime between the Republic of Kazakhstan and the European Union, Kazakhstan entry requirements for EU citizens and measures on the prevention and punishment.

• During this period, the heads of the Consular Service Department met with the Embassy of the Republic of Latvia in the Republic of Kazakhstan. The meeting dwelt on bilateral consular and visa policy issues.

• On April 18, 2013 the Agreement in the form of an exchange of notes between the Government of the Republic of Kazakhstan and the Government of the Republic of Finland on mutual exemption of holders of diplomatic passports from visa requirements was signed.

• During this period, Mr. Juan Francisco Coronati was appointed Honorary Consul of the Republic of Kazakhstan to the Kingdom of Spain in the city of Alicante.

• In the period from March to April this year, the consular patents of Honorary Consul of the Republic of Kazakhstan to the Federal Republic of Germany (Bremen) Manfred Fuchs and Honorary Consul of the Republic of Kazakhstan to the Kingdom of Denmark Leif Pedersen were extended.

• On March 7, Honorary Consul of the Republic of Latvia in the city of Uralsk Anis Istelyuev was awarded exequatur issued by the Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Kazakhstan.

The CIS • On January 23, the Mazhilis of the Parliament of Kazakhstan and on January 31, 2013 the Senate of the Parliament of Kazakhstan approved the draft Law of the Republic of Kazakhstan of February 18, 2013 “On the ratification of the Protocol amending the Agreement between the Government of the Republic of Kazakhstan and the Cabinet of Ministers of Ukraine on mutual trips of citizens as of May 19, 2000”. The Law was signed by President Nursultan Nazarbayev on February 18, 2013 and entered into force on April 4, 2013.

• On April 1, in Bishkek (the Kyrgyz Republic), consular consultations between the Republic of Kazakhstan and the Kyrgyz Republic took place.

A number of important issues in the consular field, included in the agenda of the consultations, in particular, relevant consular issues on the implementation of bilateral agreements, state border crossing, migration, protection of rights and interests of the nationals of the two countries and others were discussed.

During the event, issues related to new requirements for foreign nationals due to changes to the Tax Code of Kazakhstan, as well as the institution of the Honorary Consul and its status in the host state were reviewed.

As per the agreements reached during the consultations, the Protocol was signed.

DIPLOMATIC HERALD

208

The Middle East, Asia and Africa • On April 23, in Beijing (PRC) at the initiative of the Chinese side, regular consular consultations between the Republic of Kazakhstan and the People’s Republic of China took place.

The Kazakhstan side of the delegation participating in the consultations was led by Director of the Consular Service Department of the Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Kazakhstan Yryskali Daurenbek; the Chinese side was led by Director General of the Consular Service Department of the Ministry of Foreign Affairs of the People’s Republic of China Huang Ping.

During the event, the sides discussed current issues of consular relations, including difficulties in issuing Chinese visas to Kazakhstan nationals, protection of the rights and interests of the nationals of the two countries, as well as on citizens serving a criminal sentence on the territory of the two countries. They also reviewed the issue of granting a status of the consular establishment to the Passport and Visa Service located in Urumqi.

During the meeting, the Chinese side highly appreciated the bilateral political and economic relations between the two countries.

The consultations were held in an atmosphere of mutual understanding and friendship.

• On March 7, the consular patent of Honorary Consul of the Republic of Kazakhstan in the Republic of Lebanon Youssef Afifi Kanaan was extended until March 7, 2015.

• In the period from March to April this year, the consular patent of Honorary Consul of the Republic of Kazakhstan in the Syrian Arab Republic Saeb Nahas was extended until December 31, 2013.

209

V. HISTORY OF DIPLOMACY OF THE REPUBLIC OF KAZAKHSTAN DIPLOMAT • DIPLOMAT-PERSONALITY

Rapil Zhoshybayev

I

n modern conditions, one of the driving factors of the political and social-economic development of the state is not only instructions of the country’s leadership, but also an intelligent and proactive response from officials of various ranks.

The position held by the latter in state-building is an important part of the historical reconstruction of the country. One of such officials is a statesman, diplomat whose career took him from a traineeresearcher at the Leningrad Finance and Economics Institute to the First Deputy Minister of Foreign Affairs of Kazakhstan, Commissioner of the International Specialized Exhibition “EXPO 2017” Rapil Zhoshybayev.

Having worked with such ministers as Kassym-Jomart Tokayev, Marat Tazhin, Kanat Saudabayev, Yerzhan Kazykhanov, and Erlan Idrissov, Rapil Zhoshybayev stands out thanks to the effective results of his work.

This is evidenced by his contribution to the organization and conduct of events significant for the country such as CICA and OSCE chairmanships.

Special mention is deserved by Rapil. Zhoshybayev’s experience in implementing key events in spiritual and humanitarian policy of Kazakhstan – the Congress of Leaders of World and Traditional Religions, – which has been held four times already and has become an authoritative international dialogue platform on spirituality issues.

As one of the leaders assigned to implementation of foreign policy, Rapil Zhoshybayev directly works on the development of economic diplomacy, preparation and conduct of annual Astana Economic Forums, ensuring the country’s participation in authoritative international economic organizations and summits.

In the context of expansion of economic, trade, scientific, technological, cultural relations and tourism, an important direction in the activity of Rapil Zhoshybayev is the development and further improvement of the Consular Service of the Foreign Ministry. It is practically the most hectic part of the work as it’s related primarily to a human factor. In other words, each consular issue contains a problem of a specific person: a national of the Republic of

Dossier: Rapil S. Zhoshybayev graduated from the Kyrgyz State University, and St. Petersburg University of Economics and Finance. He has a diplomatic rank of Envoy Extraordinary and Plenipotentiary of Class I. Doctor of Economic Sciences. He is married, with three children.

• In 1985, he started to conduct scientific work.

• From 1993, he served as Third and then Second Secretary of the Department of International Economic Relations of the MFA of Kazakhstan.

• From 1996, he served as the head of the CIS Department of the MFA. • From 1998 – First Secretary, Counsellor of the Embassy of the Republic of Kazakhstan in the Baltic States.

• From August 2000 – Deputy Chief of Protocol of the President of the Republic of Kazakhstan.

• From October 2004 – Deputy Minister of Foreign Affairs of the Republic of Kazakhstan • From October 2007 – Executive Secretary of the Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Kazakhstan.

• May 2013 to date – First Deputy Minister of Foreign Affairs of the Republic of Kazakhstan

210

Kazakhstan, a foreign tourist or a businessman.

With this in mind, Rapil Zhoshybayev consistently seeks to improve the legal framework of consular relations, visa policy, expansion of consular presence to increase protection of rights and interests of individuals and legal entities of Kazakhstan.

Under the oversight of Rapil Zhoshybayev, the Consular Service of Kazakhstan constantly makes proposals to simplify the visa regime for the implementation of the state program “Path to Europe” approved by President Nursultan Nazarbayev.

He continues to lead the negotiation process, during which it was agreed that citizens of the Republic of Kazakhstan who are holders of diplomatic passports can enter, leave and stay without a visa in 41 countries, holders of official passports - in 32 countries, and holders of national passports - in 15 countries.

Actively promoting the multi-vector policy of President Nursultan Nazarbayev and the Strategy “Kazakhstan-2050”, as well as comprehensively using foreign policy tools for the peaceful development and security of Kazakhstan, he makes a significant contribution to building a sovereign nation.

Note: Rapil Zhoshybayev was awarded the orders of “Dostyk” II degree (2006), “Parasat” (2011); received meritorious mentions from the President of Kazakhstan (2001, 2003, 2007, 2010, 2012) and the Chief of the Presidential Administration of Kazakhstan (2004). He has awards from the Ministry of Agriculture of Lithuania, the medal “For a contribution to the development of business”, and several anniversary Kazakhstan medals such as “10 Years of Astana” (2008), “20 Years of Independence of the Republic of Kazakhstan” (2011), “20 Years of the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan” (2012), “20 Years of the Initiative of Convening CICA” (2012), the memorial medal “20 Years of the Diplomatic Service of Kazakhstan” and others.

The managerial and professional potential of Rapil Zhoshybayev has been vividly shown in his position as the National Coordinator for EXPO 2017, having provided a victory for Kazakhstan in the competition to host the international specialized exhibition EXPO 2017 in Astana. Despite a relatively short duration (from 1997) of its membership at the International Exhibitions Bureau (BIE), Kazakhstan has gained substantial experience in participating in prestigious international exhibitions. For example,

DIPLOMATIC HERALD

the Kazakhstan pavilions at EXPO in Hannover (Germany, 2005) and Shanghai (China, 2010) were successful and made a great impression on visitors.

In 2008, at the International Specialized Exhibition in Zaragoza (Spain), where the Kazakhstan pavilion received the bronze award, President Nursultan Nazarbayev put forward an idea of holding such an event in the capital of Kazakhstan, Astana. So, on June 10, 2011, at the BIE headquarters in Paris, the then Executive Secretary of the Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Kazakhstan and National Coordinator Rapil Zhoshybayev presented a formal bid of Astana to host the International Specialized Exhibition EXPO-2017 to BIE Secretary General Vicente Loscertales.

Given that Astana’s competitor for EXPO 2017 was a quite serious and experienced city of Liege, the entire foreign policy and diplomatic potential of the country was involved under the stewardship of the National Coordinator in an international lobbying effort aimed at achieving the success in the vote in November 2012.

Within 17 months of the campaigning, the country’s leadership and Kazakhstan diplomats managed to develop convincing arguments about the benefits of a Kazakhstan’s project and to inform 160 BIE participating countries about them. All the work was accompanied by regular consultative meetings with BIE Secretary General Vicente Loscertales, the participation in the BIE General Assemblies, during which national project’s presentations were held.

The lobbying activities of a Kazakhstan team were marked by brilliant results: for the first time in the history of the international exhibition movement, the country has won with a landslide having gained 103 votes against 44 votes for Liege.

Astana was declared a venue to host EXPO 2017.

Note: by the Decree of President of the Republic of Kazakhstan Nursultan Nazarbayev as of February 13, 2013 Rapil Zhoshybayev was appointed Commissioner of the International Specialized Exhibition “EXPO-2017”.

The EXPO Commissioner is a key person in the interaction between international participants and a host country. The Commissioner shall represent the Government of Kazakhstan in all matters relating to the exhibition and provides performance of obligations of the Republic of Kazakhstan in preparing and conducting the international exhibition.

Kazakhstan reached a goal of holding such a big event for the first time in Central Asia and the former Soviet Union.

HISTORY OF DIPLOMACY OF THE REPUBLIC OF KAZAKHSTAN DIPLOMAT

There is a saying that one needs to be born to be a true diplomat.

So in relation to Rapil Zhoshybayev, one can say he is a diplomat by nature. A comprehensively developed person with a flexible mind and an ability to adapt to any unexpected situation,s he stands out among his colleagues for his intelligence, erudition and balanced political evaluations and tactics. A profi-

211

cient diplomat anda subtle psychologist, able to reach out to any companion, – he has all these qualities.

Being ready to take risks, able to go beyond usual borders, think clearly and logically, independent and experienced Rapil Zhoshybayev is a multifaceted person; one of the key people who took the helm of Kazakhstan’s diplomacy in an important time for our country.

DIPLOMATIC HERALD

212

•

NOTES OF A DIPLOMAT: MEMORIS OF DOMESTIC AND FOREIGN DIPLOMATS...

Tuleutai Suleimenov, Former Minister of Foreign Affairs of the Republic of Kazakhstan (1991-1994), Doctor of Political Sciences, Professor of the Academy of Public Administration under the President of the Republic of Kazakhstan

First Years of Diplomacy of Independent Kazakhstan: Working for Recognition and Security

L

ooking back at the 22-year-old events, certainly, requires an approach different from common. Due to the nature of my profession, I was privileged to see, hear and learn many things. We, the diplomats, communicating with foreign colleagues and knowing Western principles of work, knew that we needed to find our own way of development based on international experience, to develop our own program of reforms that included overall privatization and development of an independent market economy and the rule of law.

The major task before an independent young nation was to form its own foreign policy on protection of national interests and interaction with the international community. President of Kazakhstan Nursultan Nazarbayev in his book “The Kazakhstan Way” stressed that we had to create from scratch such an important sphere of state activity as diplomacy... But the main task was to correctly and fully define long-term national interests of Kazakhstan in order to create favorable conditions for internal development using diplomatic means.

The Ministry of Foreign Affairs started to implement the task. In this environment, the most important and urgent issue was to achieve world recognition of the country and to establish diplomatic relations with foreign countries. It was necessary to develop relations with international organizations such as the UN, OSCE, NATO, IMF, and the EBRD. The work was intense as we can see from the fact that in the first months of independence two and sometimes three foreign ministers from abroad a day would pay a working visit to Kazakhstan to strengthen the recognition of our independence and to establish diplomatic relations.

It should be noted that within two years, Kazakhstan was recognized as an independent state by most countries of the world. Our country became a subject of international relations on December 16, 1991. Kazakhstan joined the Conference on Security and Cooperation in Europe in January 1992 and the United Nations Organization in March the same year. These important steps of Kazakhstan on the international arena have historical significance.

The most pressing problem before our foreign policy was to find correct and optimal solutions for the elimination of nuclear weapons in the country and elimination of consequences of their testing. The international situation was not easy. Many people

in the world were anxiously awaiting for Kazakhstan to choose a policy in addressing this global problem. It’s no secret we had acquired the status of the nuclear power with more than 100 missiles with nuclear warheads, so the world had to take us into account. The negotiation process between the USA, Russia and Kazakhstan to dismantle and return strategic weapons to Russia, as well as to obtain security guarantees and compensation for the harm to human health and the environment by numerous nuclear tests, was difficult and complex.

Much credit should be given to President Nursultan Nazarbayev for solving this problem, who made the right choice of historical significance.

He said that Kazakhstan announced its commitment to building a democratic, secular state and he was adamant in this regard. As a result of the talks, it

HISTORY OF DIPLOMACY OF THE REPUBLIC OF KAZAKHSTAN DIPLOMAT

was agreed to renounce Kazakhstan’s nuclear status in exchange for economic cooperation and political support from the United States. We were lucky.

Then, Kazakhstan signed the Lisbon Protocol of Accession to the Treaty on the Nonproliferation of Nuclear Weapons. In 1994, in Budapest, Kazakhstan received security guarantees from the five nuclear-weapon states. It was a lifechanging decision protecting our country against nuclear attacks. All of this major and important work has allowed Kazakhstan to create a new state, provide favorable conditions for conducting peaceful socioeconomic reforms, attracting huge foreign investments, and maintaining successful development of the national economy.

The official and working visits of President of Kazakhstan Nursultan Nazarbayev and members of the government abroad, their talks with the heads of state and government, heads of major foreign companies and firms, arranging various presentations, as well as education efforts on our country’s attractiveness for long-term cooperation were aimed at establishing long-term relationships, attraction of foreign investments in the economy of the young republic...

Special attention was paid to attracting foreign investment in the oil and gas sector of the national economy. One of the first foreign companies to begin developing the Tengiz oil field was the well known U.S. company Chevron. Later, companies such as British Petroleum, Agip, Mobil and others

213

started to work at other fields. The construction of new pipelines to transport oil from Kazakhstan was initiated. This was the beginning of a very important work on the development of national deposits, hydrocarbon production and exports.

The priority was to find ways for integration of the new independent states of the former Soviet Union, which would not infringe on their sovereignty but help strengthen it. On December 21, 1991, in Kazakhstan, leaders of the ten former Soviet republics signed the Almaty Declaration on the establishment of the Commonwealth of Independent States.

In the end, the CIS has managed to provide transition from a union state to new forms of interaction between independent states, helped shape the relationship between them based on sovereign equality and international law, while ensuring collective security.

The establishment and development of equal and beneficial relations with the CIS countries has been one of the important directions of our foreign policy. Kazakhstan has consistently pursued a course to deepen the integration of the CIS countries, working on the implementation of the agreements reached. The past period has proved that Kazakhstan had made the right choice in the way of development, having reached significant results in expanding the national economy and strengthening the authority of the new state as a reliable partner in international relations.

DIPLOMATIC HERALD

214

• YOUNG DIPLOMATS SPEAK ABOUT THEIR HOST COUNTRY Serik Myrzakhmetov, First Secretary of the Embassy of the Republic of Kazakhstan in the Republic of Austria

My Thoughts and Impressions about Austria

P

articular features of Austria are visible for any guest in this country, especially diplomats constantly leading a “comparative analysis” in their work, from the very first moment starting from the airport.

Vienna is the capital of Austria, a major international political and economic, cultural and humanitarian center of the world, so the work in a bilateral format at the Embassy and in a multilateral format at the Permanent Representation in international organizations such as the UN, the OSCE, the IAEA and others is multifaceted and interesting, full of various events, which are sometimes not easy to prioritize. In one word, the life of a diplomat is very dynamic.

Having arrived here a year ago, I’ve had double pleasure to “discover” Austria. Double because having gained some knowledge of the country while studying at the University of Hamburg, working at the Embassy in Berlin and during my trips to Vienna in the year of our chairmanship in OSCE, at first, everything seemed relatively the same in the general Germanspeaking area. The most important factor unifying Austria with Germany is the German language spoken by the majority of the inhabitants of the country. Many of them use in communication spoken dialects close to the Bavarian German and the German language used in Switzerland. However, some dialects differ from the main dialects, so that not only foreigners but also indigenous people have difficulties in understanding them. In some regions, along with the official state language, Croatian, Slovenian, Czech, Slovak and Hungarian are also used.

Still, there are differences with the “big northern brother”, as sometimes Austrians call Germany in a friendly way, and they are not small. Thus, the bulk of the population professes Catholicism. Overall, 12 denominations are registered in the country. While in Germany, only 30% of all believers follow the Catholic Church. Residents of the Alpine republic are more open and less conservative than their northern neighbors in Germany and the Scandinavian countries.

I believe these are major cultural and mental differences between the two nations that affect the life and culture of behavior of the Alpine ethnic group.

Going back to the hospitality of Austria, in the context of the intercultural and interethnic dialogue between the West and the East, I shall note the fact that sometime during the AustroHungarian Empire Austria mixed up several national groups, when the entire population amounted to about 52 million people

speaking 16 languages, including a large Muslim community, numbering currently about 500,000 people, mostly descendants of immigrants from the Balkans attached to the Habsburg Empire and the Turkish people who immigrated in the 1960s and 1970s.

Today, Austria is an active member of the international community in the promotion of intercultural and interethnic dialogue. Indeed, on February 26-28, 2013 the historical palace complex of the Hapsburg dynasty “Hofburg” hosted the Fifth Global Forum of the Alliance of Civilizations of the United Nations.

Then, Chairman of the Senate of the Parliament of Kazakhstan, Head of the Secretariat of the Congress of Leaders of World and Traditional Religions Kairat Mami, representing Kazakhstan, held a number of important talks to promote the role of Kazakhstan and its leader in strengthening intercultural

HISTORY OF DIPLOMACY OF THE REPUBLIC OF KAZAKHSTAN DIPLOMAT

and interethnic dialogue. Particularly memorable was his meeting with UN Secretary General Ban Ki-moon, who praised the contribution of Kazakhstan in promoting mutual understanding between peoples from different cultural and religious traditions and noted the invaluable contribution of President Nursultan Nazarbayev in nuclear disarmament and nonproliferation, calling the closure of the Semipalatinsk nuclear test site a courageous and responsible choice made by the country and its leader. He believes not all the world leaders are able to take such a step.

Also, other members of the official delegation of Kazakhstan, Chairman of the Agency for Religious Affairs Kairat Lama Sharif and Executive Secretary of the Ministry of Foreign Affairs Rapil Zhoshybayev, who is also Deputy Head of the Secretariat of the Congress of Leaders of World and Traditional Religions, contributed to the success of Kazakhstan’s participation in such a great UN event. Another of our colleagues, one of the veterans of the Kazakhstan diplomacy, Senator Adil Akhmetov acted as a keynote speaker for Central Asia and the Caucasus.

During this major UN event, the idea of President Nursultan Nazarbayev on the need to unite and consolidate the efforts of international intercultural, interethnic and inter-religious dialogue was constantly present.

Austria is also a country of high European culture with century-old traditions. As a birthplace of Mozart, Schubert, Strauss, Brahms and Beethoven, it still appreciates playing music and vocal arts. The country runs a large number of different kinds of music festivals and competitions. This is, by the way, one of the reasons for many tourists to travel here. Vienna and Salzburg are a kind of pilgrimage sites for lovers of music and art, famous musicians, artists, actors and other artists.

Being on a state visit to Kazakhstan during the momentous event in the foreign policy of the country, the OSCE Summit on December 1-2, 2010, Federal President of Austria Heinz Fischer agreed with the head of our state to exchange the Days of Culture in 2013 and 2014.

In this regard, on May 20 this year, the prestigious Vienna Konzerthaus hosted a gala concert of the Kazakh State Academic Orchestra of Folk Instruments named after Kurmangazy with famous artists of our country.

215

The works of Kazakh composers and world classics were performed. The audience was fascinated by the art of Kazakh artists, expressing their gratitude in endless applause.

In a relaxed festive atmosphere, they had an opportunity to get acquainted with the cultural life of our country.

Speaking about the relationship of cultures, I would like to add that perhaps one of the most memorable events in the Days of Culture of the Republic of Kazakhstan in Austria was the festival of falconry in the ancient Austrian castle Rosenberg, held on the eve of the concert and attended by the official delegation of Kazakhstan led by Minister of Culture and Information Mukhtar Kul-Muhammed.

I particularly remember his words that in the context of globalization there are no barriers to the interpenetration of cultures and traditions of different peoples. “We have witnessed this in the heart of Europe, Austria. Today, the Austrians showed us the old game, the culture of the Kazakh people. It proves that only the understanding and the mutual penetration of cultures enriches them.

We are happy about it,” he said.

Finally, the brightest impression of mine from the first year of work at the Embassy and Permanent Mission in Vienna and perhaps one of the most memorable events in the life of our diplomatic mission was the official visit of President Nursultan Nazarbayev to Austria on October 22-23, 2012.

Then, along with other colleagues I was honored to prepare his meeting with Federal President of Austria Heinz Fischer in a narrow format held on the first day of the visit. I was privileged to act as an interpreter during these important talks.

Frankly, this was the first such important task for me in my relatively short diplomatic experience.

After the completion of the talks, I realized that I did well. Not bragging, but wanting to give advice to colleagues who will face such a task for the first time, I would say that “the most important thing is to be self-confident; do not rush when interpreting and be ready for the spur of the moment and amendments that can seriously deviate from the text memorized earlier”.

From this meeting, I have gained indescribable experience and inspiration from having the honor to be, though for a short time, useful in our common business - protecting the interests of Kazakhstan in the world.

DIPLOMATIC HERALD

216

• IN THE WORDS OF OTHERS Overview of Opinions about Kazakhstan

I

t is important to note the leadership role of Kazakhstan in Central Asia.

The country is becoming a magnet thanks to its economic development, prosperity...

Kazakhstan is holding a major position in Central Asia. In addition, it has all the conditions for leadership from the point of view of a legal system, which, we think, will reach the international advanced level.

United Nations High Commissioner for Refugees António Guterres Today, we offer some comments from the international conference on the theme: “The institution of the presidency in the development of independent Kazakhstan”.

The event was attended by prominent political scientists, representatives of international organizations in Kazakhstan, experts from the United Kingdom, China, Russia, Turkey, the United States and South Korea. The experts discussed further development of this institution and the role of the presidential leadership in the development of the state.

After gaining independence, Kazakhstan as well as many countries in the CIS faced the problem of choosing the form of government. Kazakhstan took the path of building up the institution of the presidency. The practice itself has proved the correctness of this choice.

Over the years, Kazakhstan has made significant progress in its development to become an independent player on the international scene.

Vice Rector for Academic Affairs of the Nazarbayev University, Professor Howard Schweber The role of the first President of Kazakhstan, Nursultan Nazarbayev, as the leader of an independent state, in choosing the development path, which for 20 years since independence has shown its effectiveness and accuracy.

Professor of the Central AsiaResearch Institute of the Hankuk University of Foreign Studies Seongcheol Kim Kazakhstan’s choice of the presidential form of government has shown its effectiveness.

The phenomenon of Nursultan Nazarbayev has played a significant role in the development of the successful Kazakhstan. Thanks to the personal qualities of the leader of Kazakhstan, his vision, personal authority, political will, ability to anticipate developments, Kazakhstan has managed to achieve great success in its development.

Director of the Institute for International Development of the World Development Research Strategy Department under the Translation Bureau of the CPC Central Committee Xu Syanmey Kazakhstan has set an example for many countries in building an independent survival strategy, as well as initiatives on integration in the field of security, nuclear nonproliferation and promotion of peace.

Professor of the University of Cambridge Siddharth Saxena

HISTORY OF DIPLOMACY OF THE REPUBLIC OF KAZAKHSTAN DIPLOMAT

217

• KAZAKHSTAN in figures and facts (events in Kazakhstan in 2012-2013) Entry into force of the Common Economic Space within the Customs Union On January 1, a package of documents forming the Common Economic Space (CES), signed by Kazakhstan, Russia and Belarus in December 2010 and ratified by the two countries, entered into force.

It is expected in near future the Customs Union (CU) and the Common Economic Space will be joined by the Kyrgyz Republic and Tajikistan. The declaration on the establishment of a new association indicates that CU and CES are open for other states to join. Prospects for integration demonstrated the intention of Vietnam and New Zealand to join the agreement on a free trade zone with the Customs Union.

The extraordinary elections of deputies of the Mazhilis of the Parliament On January 15, the country held the early elections of deputies of Mazhilis of the Parliament of Kazakhstan.

The representatives of the party “Nur Otan” received 83 deputy mandates, “Ak Zhol” - 8, CPPK 7. Another 9 deputies in the Mazhilis represent the Assembly of People of Kazakhstan. The National Social Democratic Party (NSDP), the party “Aul” and the party “Adilet” did not collect the required number of votes and therefore did not enter the Mazhilis of the Parliament.

The same day, the elections of deputies of the Maslikhats took place.

The 100th anniversary of Dinmukhamed Kunayev’s birth On January 12, on the day of the 100th anniversary of the famous Kazakhstan politician Dinmukhamed Kunayev, Almaty hosted the grand opening of the house-museum named after him.

The uniqueness of the museum is that the former appearance of the apartment where D. Kunayev lived has been preserved by his family.

D. Kunayev was born on January 12, 1912 in the town of Verny (now Almaty). He headed the Academy of Sciences of Kazakhstan; he was the Chairman of the Council of Ministers of the Kazakh SSR and worked for over 20 years (1964-1986) as the First Secretary of the Communist Party of Kazakhstan.

Attestation of law enforcement officers On April 8, President of the Republic of Kazakhstan Nursultan Nazarbayev signed a Decree on holding an extraordinary assessment of law enforcement bodies of the Republic of Kazakhstan.

To conduct attestation, a special commission was formed under the President of the Republic of Kazakhstan. The Administration of the President, Attorney General, Agency for Combating Economic and Corruption Crimes (Financial Police), Ministry of Internal Affairs, Ministry of Emergency Situations, Ministry of Finance were assigned to carry out attestation before December 30, 2012.

A proposal to increase the retirement age On March 6, Chairman of the National Bank Grigory Marchenko announced about the gradual equalization of the retirement age for men and women. He noted that the gradual increase in the retirement age for women up to 63 years is a gender equality issue. According to him, this process may take 10 years from the date of the adoption and entry into force of a relevant statutory provision.

At this point, the Mazhilis has formed a working group of members, employees of the Ministry of Social Protection and various experts to study public opinion on this issue and proposals of the National Bank of Kazakhstan.

DIPLOMATIC HERALD

218

VIІ. ANALYSIS, OPINION, POSITION AND EXPERTISE… Kanat Bozumbayev, Akim of the Zhambyl region

International Economic Priorities of the Zhambyl region

A

t present, our country has become an independent state obtaining a high status recognized by the international community. Thanks to the dedicated work, prudent policy of the Leader of the Nation Nursultan Nazarbayev and the monolithic unity of our people, we have reached enormous results.

Confidently entering the third decade, Kazakhstan has achieved special success in all areas of development. Today, Kazakhstan has become a country with a high position and a serious view on the international scene.

Our country has attracted direct investment of more than US $170 billion as a result of the establishment of close economic and trade ties with foreign states, successful implementation of the investment policy. This led to the development of the national economy, and all regions of Kazakhstan have embarked on the path of rapid progress.

The Zhambyl region makes a significant contribution to the sustainable and rapid development and prosperity of the entire country. Today, the Aulie-Ata area became one of the regions with the steadily developing economy and agriculture.

The Zhambyl region adopted a program of development for 2011-2015 aimed at sustainable and balanced development of all parts of the region, ensuring economic growth through diversification and competitiveness. Thus, according to the plan, the volume of gross regional product in 2012 reached 778.2 billion tenge, which was 27% higher than in 2010.

As a whole, over the last decade, the regional economy has grown in all directions. In particular, the industrial production has increased five times, meanwhile the gross regional product - nine times.

In frames of the industrial-innovative development program, the Zhambyl region has implemented 38 investment projects worth 545.2 billion tenge. Under the program, 6,000 new jobs will be opened.

The Aulie-Ata area is rich in minerals. It locates large reserves of raw phosphorite, fluorite, gold, silver, copper, zinc, lead, barite, coal, mineral salts. In general, the Zhambyl region concentrates 72% of phosphate rock reserves of the country, 68% of fluorspar, 65.1% of quartzite, 8.8% of gold, 3% of copper, 0.7% of enriched uranium.

The large industrial enterprises such as LLP “Kazphosphate”, LLP “Amangeldygaz”, JSC “Altynalmas”, ZHZMK

OJSC “Imstalcon”, LLP “Taraz Metallurgical Plant”, LLP “Tas Mynaral Company” are fruitfully working in this area providing a special temp in the socioeconomic development of the region.

Currently, to develop the Karatau phosphorite basin in cooperation with the Russian company “Eurochem” we have started a joint full-scale project. The Russian company on the basis of the current chemical plant is planning to produce annually one million tons of fertilizer phosphorus and azote. It is also planning to invest more than US $2.4 billion for the re-equipment, infrastructure development and training. This in turn will give an impetus to the development of the chemical industry in the region.

As it is known, the Zhambul region has the largest reserves of phosphate rock in the Karatau phosphorite basin, which has no

ANALYSIS, OPINION, POSITION AND EXPERTISE…

analogues not only in the country but also in the CIS. Today, there are large mining and processing phosphorite enterprises operating within LLP “Kazphosphate”.

In addition, in recent years, the metallurgical industry of the region has began to flourish.

The region gives priorities to the production of ferroalloys, gold, silver, metallurgical industry.

We are confident that in coming years products of the Taraz Metallurgical Plant will be highly demanded. JSC “Altynalmas” is implementing an investment project to create a modern production, using new automated technologies for the development of the Akbakaiskiy cluster.

It is planned to produce 2.8 tons of gold a year.

There are major projects in the chemical industry to implement. Thus, the creation of a special economic zone “Chemical Park Taraz” is important. A production of chemical products targeting new export using high technology will be created on the basis of the Chemical Park Taraz. The special economic zone “Chemical Park Taraz” plans to establish 15 plants to produce different kinds of products. These projects do not have analogues in the CIS. The project will generate an annual income of 75 billion tenge. It is expected to open 1.5 thousand new jobs after the implementation of the project.

In addition, in early July of this year LLP «Kazphosphate» plans to complete the construction of the new sulfuric acid workshop in Zhambyl region within the state program of industrial-innovative development.

The production capacity of the new plant, which will work in the city of Taraz will reach 600.0 million tons of sulfuric acid per year. The cost of the project is 12.5 billion tenge.

As we know our country will hold the Astana International Exhibition “EXPO 2017”. Its theme is the development of alternative energy. The Zhambul region has made significant progress and has gained significant experience in this area.

In 2010, the Merke area started to operate the power plant with a capacity of 1.5 megawatt, the Kordai area commissioned a wind power station with a capacity of 1.5 megawatt and plans to reach 10 megawatt.

In 2012, the Kordai area launched the first solar power plant in Kazakhstan with capacity of 0.5 megawatt. Investors plan to increase the capacity up to 7 megawatt.

This year, the Shu area has implemented a

219

project on the Tasotkelskaya hydroelectric power station with a capacity of 9.2 megawatt.

The Karakystakskaya HES with a capacity of 2.3 megawatt started to operate in the T. Ryskulov area.

Also, in 2013, LLP “Vista International” will complete the construction of the Kordai wind power station with a total capacity of 21 megawatt, its first stage power is 4 megawatt.

The French company “Fonroche Energie” intends in 2013-2015 to begin construction of a solar power station with a capacity of 24 megawatt. In 2013, Russian investors will start construction of a cascade of the Merkenskiy HES with a capacity of 19.8 megawatt.

The company “Central Asia Green Power” is planning in 2014-2015 to build a Zhanataskaya wind power station with a capacity of 100 megawatt in the Sarysu area.

The region has prepared promising projects in the field of agriculture. The largest of them is the agro-processing logistics center “Taraz”. In frames of this project, one logistics center and about 20 businesses will operate.

With the opening of the logistics center “Taraz” 1,200 people will have new jobs; the products of the center will be exported to all regions of Kazakhstan, Russia, Belarus, Central Asia and the European Union.

The Zhambyl region has also huge reserves of natural gas. The total proven gas reserves in the region are more than 45 billion cubic meters and forecasted reserves of carbon dioxide are 89 billion cubic meters.

The region has great opportunities for the development of domestic and international tourism so we attach great importance to it. Thus, the ancient settlements such as Taraz, Akyrtas, Kulan, Merke located along the Great Silk Road have preserved extraordinary monuments of history and culture. We believe the historical monuments “Aisha Bibi”, “Babaji Khan”, “Karahan” and “Dauytbek” originating from the ancient era will open the way for international tourism.

To achieve such results, we have developed a master plan for the development of a tourism cluster until 2015. Its main purpose is to create a modern and highly competitive tourist complex providing opportunities to meet needs of local and foreign nationals in various tourist services. It is planned that income from the tourism industry

220

will increase by 15 percent.

The Zhambyl region is developing mutually beneficial economic ties with foreign investors taking into account the above-mentioned priorities thanks to our country’s constructive policy. For example, our region is implementing a number of investment projects involving companies from France, Italy, Malaysia, Czech Republic, South Korea, Iran and Russia.

In addition, the traditional International Investment Forum “Taraz Invest” with the support of the Region’d Administration has become important for the economic development of the region. Thus, following the last year forum

DIPLOMATIC HERALD

“Taraz Invest - 2012”, memorandums with a total value of 109 billion tenge were signed.

It is very important for us to attract foreign investment as they bring standards of today’s complex production facilities management and rules of world business. Our region has created favorable conditions for foreign investors. Many good things have been done already in this direction, but still there is much work to do.

Today, the Zhambul region has great economic potential. Our main goal is to raise the wellbeing of the region, to fully use a wide range of opportunities to further improve the living conditions of the population.

ANALYSIS, OPINION, POSITION AND EXPERTISE…

221

Kairat Lama Sharif, Chairman of the Agency for Religious Affairs of the Republic of Kazakhstan

Timely Problems in the Religious of CIS Countries and Their Solutions

F

ate would have it that the republics, once united within the former Soviet Union, for more than twenty years now have been developing independently, simultaneously respecting each other and cooperating successfully on many issues.

Is it a long or a short time for such states as Kazakhstan, Armenia, Uzbekistan, Kyrgyzstan, Russia, Ukraine, Tajikistan and the other republics? For the history of civilization - this is definitely just a moment, but for the citizens of our states these two decades have been difficult, and, using a figurative expression of President of Kazakhstan Nursultan Nazarbayev, they were equal to a century.

Over these past decades, the Republic of Kazakhstan, just as the other countries of the Commonwealth of Independent States, having become an independent subject of international relations following the disintegration of the Soviet Union, had to determine its place in the system of geopolitical coordinates, formulate its national interests, build an adequate system of foreign and domestic priorities and lay the foundations for its national strategy.

It was also important to establish diplomatic relations with foreign countries, engage in dialogue with universal and regional international organizations, include Kazakhstan into the world economy, provide real national, including spiritual, security of the state located in the complex geopolitical environment.

With the collapse of the atheist Soviet Union, the society and public authorities of the CIS countries have radically changed their attitude towards religion and religions institutions, the role of which in the system of social relations has grown.

Almost all secular states of the CIS enshrined the rights to freedom of conscience and religion in their national constitutions and ratified international treaties and conventions in the field of religious freedoms.

This indicates that the changed geopolitical life of the former Soviet Union allowed to regard religious denominations formed in the CIS as subjects of the civil society.

Kazakhstan did not stay aloof from these transformations, having taken all the necessary efforts to build a system of relations with religious denominations. Such processes have taken place in the CIS space. As a result, the role of the religion and its institutions has dramatically increased.

Questions arose, the main of which was the place and the role of the religion in further development of our societies. For us, the neighbors within the CIS, having deep understanding of the need to consider and regard this phenomenon, it was not an idle question. Here’s why. As we know, in modern conditions, when the ideological unitarianism was left behind, one of the main factors of national security and stability of a separate state and the dynamically changing CIS as a whole has been a religious factor, which is an integral part of the modern world and one of the most important components of today’s social and political life of the CIS states.

It should be noted that the missionary expansion and growth of radicalism have become the main factors of destabilization of the former Soviet Union. In the period of the Gorbachev’s perestroika, the Protestant movements began to dramatically expand in Central

222

Asia. This activity has become a major element of the wider strategy of the missionaries on behalf of Protestant and non-traditional religious groups. With no political commitments to local communities in terms of maintaining social harmony, the non-traditional denominations just wanted to gain their own congregation, often at the cost of an inter-religious strife. This is clearly demonstrated by a number of countries and regions in Africa and Asia, experiencing increased inter-communal religious clashes provoked by changes in the number of local traditional believers and converts followed by missionary proselytism.

In this regard, the position of traditional religions is critical for the preservation of religious stability in the CIS countries. Their balanced approach to other faiths can be a powerful stabilizing factor in interfaith relations.

As we can see, there is a tendency in our societies where religious restoration often cultivates the spirit of religious exceptionality and intolerance, religiosity; being “closed� for profane and property for the faithful. The basis for claims to exclusivity is confidence in exclusive possession of truth.

Looking at the emerging global religious panorama in the CIS space, we can say that the religion in the modern world can be renewed only through gaining new religious experience.

Enrichment of religious experience has a strong platform today in the form of the Congress of Leaders of World and Traditional Religions.

As is known, this event held in Astana over the past decade of extensive work has demonstrated to the world that human life on Earth is bound as a whole by new means of communication, transportation, intercontinental network of scientific and information connections, trade and industry, common threats, which jeopardize the very existence of humanity; as a whole, by the emergence of a new format, the common destiny of humanity.

It is also clear that today people living in the CIS territory have common problems to solve.

Many of these problems may be solved only if we act together. But it is not an easy task. The current explosion of religious identity speaks about ther vivid fear of leveling tendencies, fear of losing national identity of religious traditions.

This indicates the correctness of the chosen

DIPLOMATIC HERALD

vector of the Astana religious congresses directed at the need to develop the spirit of solidarity and our collective cooperation and even more, I would say, global solidarity.

One of the approaches to solving this problem is to bring knowledge to our communities within the CIS that all the world and traditional religions speak the same thing about peace and harmony between people and nations, kindness, compassion, mutual tolerance and harmony, just using different words.

Here, in my opinion, we should identify a common problem: overcoming self-centeredness, lust to possess the world. Only then, a simple and great truth that all religions of the world are just different expression of spiritual experience will open.

At the same time, I think, we cannot ignore some overestimation of the religious factor. For example, some part of the society not without influence from the media, has developed a view that the ideological vacuum can be filled with religion in a particular confessional expression.

We also have no right to ignore the fact that the religious factor and its impact on society is a scantily-studied phenomenon; relations between the state and religious organizations for more than twenty years of independence have been polished; priorities, goals and objectives of this relationship have been defined.

The CIS countries, despite the significant religious population, are at the same time largely secularized countries. So, we need to be realistic in assessing capabilities of the religion and the clergy, as the social and moral revival is possible only through the joint efforts and collaboration of public and religious organizations. For the normal development of our societies, it is important to take into account common interests of the people, the back side of which turns into a confrontation and conflicts of different kinds.

We should remember that most of the people living in the CIS, in principle, are not interested in any confrontation. They have a sound idea that the provision of culture of interrelations and tolerance, loyal relations between believers and non-believers are the background and foundation for civil consent.

The stabilization of the religious situation in the Eurasian continent depends on many factors.

One of them is clergymen and their preparation.

We should pay attention to those who

ANALYSIS, OPINION, POSITION AND EXPERTISE‌

prepare them. The research showed that in the CIS, among these people are, for example, in the madrassas, missionaries from Saudi Arabia, Lebanon, Turkey, Jordan, India and CIS nationals - graduates from the Islamic educational institutions abroad.

We are concerned about radicalism and extremism under the cover of Islam, intentions of ideologists to escalate confrontation in multireligious societies, organize illegal armed groups, establish contacts with foreign Islamic terrorist organizations.

According to researchers, religious issues are becoming urgent today due to claims of Islamic fundamentalists to establish a new totalitarian political regime of a religious character, to wage a terrorist war in the 21st century not only against the Western civilization, but also due to moderate Muslims building their livelihood based on universal spiritual values.

As we can see, the world again, like in the Middle Ages, is on the verge of religious wars - deadly for the CIS, for all humanity, as it may happen that fanatical followers of a particular confession will have a weapon of mass destruction. Certainly, this problem also requires scientific understanding and collective action.

Based on the above, we can say that today: - Religion is an integration rod in the former Soviet space. Therefore, there is an urgent need to study in-depth various components of religious factors, many of which are directly related to processes changing the moral and spiritual existence and further development of the CIS; - The religious factor can be both constructive, playing consolidating, peacekeeping role, and destructive, creating and deepening existing contradictions in society. In terms of political, social and economic transformations, the religious factor gains significant influence on the processes in the states and becomes an inherent part of social life. So, now we need to pay better attention to religion; - The problem of religious extremism in the CIS space consist of several components: on the one hand, there are objective, legitimate processes of religious revival; on the other there is - the fact that different forces, both internal and external, use the religious factor in order to advance their political and geopolitical interests.

The task for our governments is to use positive potential of the first natural component and to

223

reduce both existing and potential risks and negative effects of the second component.

Delving on these problematic issues we should consider the following.

First. The analysis of international and national experience shows that to counteract religious and political extremism an integrated approach is required, which will include regulatory, restrictive and preventive measures.

The most effective measures in this area are to improve the legal framework, strengthen and improve law enforcement, strengthen the fight against the financing of religious and political extremism and terrorism, as well as to enhance awareness through publicity and ideological work.

Second. The secular democratic states of the CIS with a multi-ethnic and multi-confessional composition of the population should not allow any religion to prevail over other religions. At the same time, they should not forget historical main denominations and have an interest in preserving the confessional balance. The balanced state policy in the field of interfaith relations today is the one that forms stable immunity of public consciousness to radicalism. The basis of such policy is the law and religious tolerance.

Third. The confessional factor in modern Kazakhstan is a unique mechanism for the preservation and strengthening of political stability and civil peace, acting as a mobilizing force in the development processes of the state, and represents interest for the CIS states. In this regard, the Kazakhstan experience in ensuring inter-religious and interfaith harmony deserves to be studied and disseminated in the CIS countries.

Fourth. The inter-religious dialogue is extremely important as a factor in ensuring national security in our countries.

Fifth. According to Kazakhstan researchers, the interfaith dialogue can be developed in the following priority areas: - peace-making at state and civic levels; - interaction with government authorities on issues affecting interests of all citizens; - concern for the preservation of spiritual and moral values in the society in conditions of globalization; - promotion of the development of cultural potential of our countries through the development of spiritual heritage of peoples, preservation and promotion of cultural diversity.

224

Sixth. When building effective mechanisms for cooperation of government agencies with religious organizations, the following concept should be used: separation of religion from the state, but not from participation in solving public and social problems.

Seventh. There is an urgent need to establish a unified system of religious monitoring in the CIS, which will track the religious situation

DIPLOMATIC HERALD

in our countries and will develop specific recommendations for the prevention of conflicts arising from direct or indirect involvement of the religious factor.

Undoubtedly, the consistent and systematic study and solution of these and other problems should provide the foundation for further sustainable development of the Commonwealth of Independent States.

225

VІI. CULTURAL LIFE OF THE REPUBLIC OF KAZAKHSTAN • National Traditions and Customs of the Kazakh People and the Nations of the World Traditions and Customs of the Kazakh People Related to Raising a Child Shash alu – a kind of crest on the heads of Kazakh kids, which in the past often caused travelers to smile, served as a talisman against the evil eye. A strand of hair left on the head’s top of the boy was called “hidar”.

The girls also grew “tylim” - two strands in temples, which later were woven into braids. In earlier times, the Kazakhs did not cut children’s hair before they reach the age of 4-5 years, so the first haircut was of special importance. On this occasion, they would arrange a special celebration - “shash alu”. To do this, all adult males of the village were gathered together and the oldest of them would first cut a lock of hair from the child’s head saying blessings: “Zhasyin uzak bolsyn!” (Zhasyn uzaq bolsyn) - “Long life to you!”. After that, he would give the child to another male. So each present man did the same thing giving the child money or sweets.

Uzengiden otkizu – Once the first 40 days of life of a newborn were marked, they would carry him under a horse stirrup of a well-known

person: a batyr (warrior), an akyn (poet), a storyteller or a biy (a judge). This tradition of raising a child is called “uzengiden otkizu” carrying under a stirrup. A respected man of the village was asked to carry the child under the stirrup. Sitting astride his horse he would free his right foot from the stirrup, after which the baby, wrapped in swaddling clothes, was carried under the buttonhole of his stirrup from the right side. The ritual would end with the solemn utterance of blessing given by the owner of the horse. When the child grew up, he was often said under whose stirrup he was carried. This helped to raise conscious, responsible children to make them avoid inappropriate actions in the future.

Basire – If the birth of the child coincided with the lambing of domestic animals, a foal or a camel was given to the newborn. Such animal was called “basire” and from that moment on it was considered a property of the newborn. It was believed the future of the newborn baby was closely connected with such animal. Therefore, “basire” was treated with special care; it was not allowed to ride it or use it as a farm animal.

Most importantly was that “basire” under no circumstances was to be slaughtered or sold. It was always taken of withthe same care as the baby. It was believed the child growing up with his foal or camel from an early age would learn to take care and appreciate the livestock. Caring for his animal helps the child learn to appreciate other’s life, especially if it depends on the care of the child, thus increasing a level of responsibility and love for the people around the child.

Ashamaiga otyrgyzu (first sitting in the saddle) – The Kazakhs, being nomads, whose lives were entirely dependent on the ability to take care of their livestock, from an early age taught their children to ride. The ability to sit

226

DIPLOMATIC HERALD

ocassion feeling happy for their child sitting astride his horse for the first time.

in the saddle was one of the main conditions for survival in the steppe. Therefore, the Kazakhs had many customs related to the horse, one of which was “ashamaiga otyrgyzu”.

“Ashamai” is a special children’s saddle of safe design, so the child would not accidentally fall off the horse.

The bags sewn like saddlebags – “korjin” – served as stirrups for the child. The child’s legs were put inside them. The first ritualistic sitting in “ashamai” was carried by a village elder who wished the child to become a great rider and live a happy and long life. After receiving blessings, parents of a newly-born rider celebrated this

Sundet (ritual circumcision) – This is a religious tradition. This ordinance was introduced in the Arab world and later was spread among all Muslim nations.

The Kazakhs made circumcision to their sons arranging celebrations on this occasion – “syndet toi”. The circumcision was made when the boys were in the odd age - 3, 5 or 7 years. Before the ceremony, the boy was dressed in the best clothes and was seated on the horse. The “korjin” (bag) with viands was hung on his saddle or a horse’ croup, after which an adult holding a bridle of the horse would take the child to visit all the relatives.

Before the circumcision, the boy’s “hidar” was cut. After the ritual was completed, the boy would become not just a member of a religious community, but also would join the next age group.

A surgical procedure performed without anesthesia has come from ancient times. In today’s world, the technique of the procedure has changed. The curcimsision is often performed in a hospital with the use of anesthesia. The Kazakhs still clebrate the traditional “syndet toi” – a holiday gathering relatives and friends, during which blessings are made gifts are presented to a hero of the occassion.

CULTURAL LIFE OF THE REPUBLIC OF KAZAKHSTAN

227

• BOOK SERIES

(review of new publications of Kazakhstan in the field of foreign policy)

* The book “The Eurasian Project of Nursultan Nazarbayev Embodied in Life” In May 2013, in Astana, at the Palace of Independence, the Fifth Astana Economic Forum saw the presentation of the English version of the book “The Eurasian project of Nursultan Nazarbayev Embodied in Life”.

The author of the monograph is a well-known Kazakhstan politician and diplomat, Secretary General of the Eurasian Economic Community, Doctor of Political Sciences Tair Mansurov. In his work, he consistently reveals the historical role of the Eurasian project of Nursultan Nazarbayev as a key tool for effective economic and social development, new opportunities and prospects opening for the post-Soviet countries.

“In this book, for the first time on a documentary basis, the implementation of the Eurasian project proposed by President Nursultan Nazarbayev at the Lomonosov Moscow State University in March 1994 is comprehensively discussed,” Deputy Minister of Foreign Affairs of Kazakhstan Kairat Sarybai said in his speech at the event.

According to the author of the book Tair Mansurov, the real embodiment of the project of Nursultan Nazarbayev are the Eurasian Economic Community, the Customs Union and a forming Common Economic Space. The publication is addressed to a wide range of readers, scholars, statesmen and all interested in modern integration processes.

228

DIPLOMATIC HERALD

* The book “Kazakhstan in the International Community (Essays on Multilateral Diplomacy)” In March 2013, in Astana, the National Academic Library hosted the presentation of the book “Kazakhstan in the International Community (Essays on Multilateral Diplomacy)” published last November under the editorship of Assistant to the President of the Republic of Kazakhstan, former Minister of Foreign Affairs of Kazakhstan Yerzhan Kazykhanov.

The book reflects milestones of Kazakhstan’s multilateral diplomacy development over the 20 years of independence, our country’s activities in major international and regional organizations, the role of President’s initiatives in the promotion of peace and strengthening regional and global security.

The book launch event, dedicated to the 21st anniversary of Kazakhstan’s accession to the United Nations (March 2, 1992), was attended by the representatives of the diplomatic corps and other government agencies, educational institutions and international organizations accredited in the country, as well as the media.

Chairman of the Foreign Policy Analysis and Forecasting Committee of the MFA Serzhan Abdykarimov delivered a greeting to the guests. UN Resident Coordinator in Kazakhstan Stephen Tull, Deputy Head of the OSCE Center in Kazakhstan Jeannette Kloetzer, Head of the Center for Foreign Policy of the Presidential Administration Yerzhan Ashikbayev, Director of the Institute of Diplomacy Saulekul Saylaukyzy, Dean of the International Relations Department of the Lev Gumilev Eurasian National University Baubek Somzhurek also attended the book launch. * The book “Kazakhstan in New Global Environment” In April this year, the book “Kazakhstan in new global environment” was published in three languages (Kazakh, Russian and English) under the editorship of Minister of Foreign Affairs of Kazakhstan Erlan Idrissov.

The publication contains statements of the heads of ministries and departments, governors and scholars of the Republic of Kazakhstan on international, regional and departmental relations, and political, economic and cultural development of Kazakhstan as a whole. It reflects the role of Kazakhstan as a subject of international relations in the international arena, as well as global and regional security. The book’s materials cover a period of last five years.

The book was issued by the Information-Editorial Council of the Ministry of Foreign Affairs of Kazakhstan on the basis of the official edition “Diplomatic Herald” in frames of the 20th anniversary of independence of Kazakhstan, Kazakhstan’s chairmanship in the Organization for Security and Cooperation in Europe (OSCE) and the Organization of Islamic Cooperation (OIC).

The publication is intended for general public, including foreign readers interested in international relations and foreign policy of Kazakhstan.

229

VIІІ. THE IEC PRESS-CENTER INFORMS… Press-briefings of the Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Kazakhstan*

18-19 March Minister of Foreign Affairs of the Republic of Kazakhstan Erlan Idrissov visited Helsinki at the invitation of his colleague, Minister of Foreign Affairs of the Republic of Finland Erkki Tuomioja.

An important point of the visit was the opening ceremony of the Embassy of Kazakhstan in Finland.

During the meeting with Speaker of the Parliament of Finland Eero Heinäluoma, the sides dwelt on the development of interparliamentary cooperation.

In the framework of the negotiations with President of Finland Sauli Niinistö, the sides discussed a wide range of issues of bilateral trade, economic, investment and technological cooperation.

20 March An official visit of Minister of Foreign Affairs of the Republic of Kazakhstan Erlan Idrissov to Sweden took place.

During his visit to Stockholm, the Foreign Minister held official talks with Minister of Foreign Affairs of Sweden Carl Bildt.

At the meeting with Minister for Trade of Sweden Ewa Björling and representatives of the business circles of Sweden, issues of intensification of bilateral trade and economic cooperation, including the development of relations in the field of telecommunications, engineering, transportation, “green” technologies and environmental protection were reviewed.

During the talks with State Secretary of the Ministry of Environment Anders Flanking, the Foreign Minister of Kazakhstan discussed attracting Swedish expertise in the field of energy efficiency, environmental protection and development of “green” technologies in the framework of the upcoming international exhibition EXPO 2017 in Astana.

19 April Comments of the Spokesman of the Ministry of Foreign Affairs on the situation on the Korean Peninsula As you know, the Republic of Kazakhstan is one of the leaders in the global process of nuclear nonproliferation. In particular, we have initiated the establishment of a UN International Day against Nuclear Tests. Our country is consistently making a practical contribution to strengthening international stability and security.

On April 5-6 this year, we hosted the regular round of talks on Iran’s nuclear program in Almaty.

In this regard, we express our serious concern about the escalation of tensions on the Korean peninsula. We hope the

parties will exercise maximum restraint and calmness to maintain peace in the region.

The Kazakhstan side is against the use of military means to solve the problem, as only a peaceful settlement can ensure stability and prosperity in East Asia.

However, we believe the DPRK’s decision to resume the operation of a Yongbyon nuclear reactor is a gross violation of the international obligations

by Pyongyang and relevant resolutions of the UN Security Council.

Overall, in our opinion, the issue of the complete elimination of the North Korea’s nuclear program should be resolved in the framework of the sixparty talks.

13-14 May On a visit to Madrid, Minister of Foreign Affairs of the Republic of Kazakhstan Erlan Idrissov met King of Spain Juan Carlos I, President of the Senate of Spain Pio Garcia-Escudero, President of the Congress of Deputies of

* From messages of Deputy Chairman of the CII - Official Representative of the Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Kazakhstan Zhanbolat Usenov.

DIPLOMATIC HERALD

230

Spain Jesús Posada, Minister of Foreign Affairs and Cooperation of Spain José Manuel García-Margallo and heads of the leading Spanish companies.

The main topic of the talks was the deepening of trade and economic cooperation, attraction of new technologies and investments in the economy of Kazakhstan.

As the Kazakhstan diplomat noted at the meeting with King Juan Carlos I, our country, located in the heart of the Eurasian continent, would like to borrow the Spanish experience in the development and implementation of infrastructure projects in the field of transport and communications.

Some of the largest companies of Spain, including “Talgo”, “Airbus Military” and other industry giants, are actively working in Kazakhstan.

President of the Senate Pio Garcia-Escudero noted that Spain attaches great importance to the development of trade and business cooperation with Kazakhstan, noting that the upcoming international exhibition EXPO 2017 in Astana should give a new impetus to strengthening the Kazakhstan-Spanish economic cooperation.

President of the Congress of Deputies Jesús.

Posada said the economic, scientific-technical and investment cooperation should become a basis for the Kazakhstan-Spanish relations.

At the meeting with Minister of Foreign Affairs and Cooperation of Spain José Garcia-Margallo, the sides paid a special attention to the preparation of the visit of the Spanish Prime Minister to Kazakhstan, in the framework of which it is planned to conduct

a major forum of entrepreneurs and sign a number of bilateral agreements and commercial contracts between the leading companies of the two countries.

Following the meeting, a Memorandum of Cooperation between the Ministries of Foreign Affairs of Kazakhstan and Spain was signed.

15-16 May In Lisbon, Minister of Foreign Affairs of Kazakhstan Erlan Idrissov met President Anibal Cavaco Silva, President of the Assembly (Parliament) Maria Esteves, Minister of Foreign Affairs Paulo Portas, as well as the representatives of the leading business organizations of Portugal.

According to the assignment of the head of state on putting economy at the top of the priorities of foreign policy of Kazakhstan, the main topic of the talks of Erlan Idrissov in Lisbon was the activation of bilateral trade, economic and investment cooperation.

In particular, the sides discussed interaction in the areas of interest for Kazakhstan where Portugal has gained experience such as infrastructure, transportation, pharmaceuticals, public-private partnerships and other areas.

A separate topic of the talks was the simplification of the visa regime for Kazakhstan nationals. The foreign minister of Kazakhstan called on the Portuguese side to assist in this matter on a bilateral basis and within the multilateral negotiations with the Schengen zone countries.

THE IEC PRESS-CENTER INFORMS‌

231

DIPLOMATIC TERMINOLOGY

ALTERNATE i.e. (alternately) - the rule, according to which in an international treaty to be signed by a certain contracting party, the name of the party, signatures of authorized people, stamp and the text of the treaty in the language of a certain contracting party are in the first place. For signing, the place is considered first under the text of the treaty on the left side; if the signatures are placed one above the other - the place is on the top. Application of A. emphasizes the equality of the parties. A. is strictly adhered to in bilateral treaties and relatively rarely in multilateral treaties VETO the absence of consensus, which allows to reject a certain decision, for example, during the UN Security Council meetings, one disagreement of a permanent member of the Council is sufficient DENUNCIATION a waiver of the earlier concluded international agreement duly executed by the state MODUS VIVENDI a temporary short-term agreement PREFERENCES special advantages in the field of trade and economic relations given by one state to another state or a group of states in the form of customs or other benefits.

REPAIR a form of liability of subjects of international law for damages caused to another subject of international law as a result of international crimes.

DIPLOMATIC SENIORITY one of the most important rules of diplomatic protocol applied in respect to collective seniority of the diplomatic corps invited to public events; seniority between the heads of diplomatic missions; seniority between diplomatic representatives and the authorities of the host country; seniority between diplomats of certain diplomatic representation and other.

COUVERT CARD a card with a coat of arms, which contains a written name and surname of a guest invited to the diplomatic reception with seating arrangements to indicate his place at the table.

EMBARGO a ban or restrictions on the import to a certain country of specific commodity or currency, on the transfer of scientific and technical information, copyrights and other rights to certain commercial activities and other. The prohibition to foreign vessels to enter or exit ports.

DIPLOMATIC HERALD

232

ҚҰРМЕТТІ ОҚЫРМАНДАР! «Дипломатия жаршысы» журналына жіберілген материалдар ҚР Сыртқы істер Министрлігі Ақпараттық-баспа Кеңесіне бағытталады. Материалды бағыттағанда автордың аты-жөні, жұмыс орны, қызметі, дипломатиялық рангы немесе ғылыми атағы көрсетілуі тиіс. Материалдардың көлемі 2-5 бет болуы керек, олар беттің бір жағында бір интервалдан кейін 12 кегльмен басылуы тиіс. Редакция алқасына берілген материалдар электронды түрде де болуы керек. Бұл материалдар қайтарылмайды және оларға рецензия берілмейді. ҚР СІМ «Дипломатия жаршысы» журналы Қазақстан Республикасының Ғылым және білім министрлігінің қадағалау және аттестациялау жөніндегі Комитеті ғылыми жарияланымдар үшін ұсынған басылымдар тізіміне кіреді. Бұл басылымға «Қазпочта» ААҚ-тың кез келген бөлімшесінен жазылуға болады. «Дипломатия жаршысы» журналының индексі -74048. Материалдарды қолданғанда журналға сілтеме жасау міндетті. Редакция алқасының пікірі авторлардың көзқарастарымен біртұтас болмауы мүмкін. Редакция алқасы берілген материалдар үшін жауапты емес.

* * * УВАЖАЕМЫЕ ЧИТАТЕЛИ! Материалы в журнал «Дипломатия жаршысы» направляются в Информационно-издательский Совет (ИИС) Министерства иностранных дел Республики Казахстан. При этом следует указать имя, фамилию, место работы, занимаемую должность, а также дипломатический ранг и научную степень. Объем представленных материалов должен быть от 2 до 5 страниц, отпечатанных с одной стороны листа 12-м кеглем, через один интервал. Таблицы, графики, схемы прилагаются отдельно, с указанием места их размещения в тексте. Материалы, представленные в Редакционную Коллегию, сопровождаются электронной версией на дискетах. Они не возвращаются и не рецензируются. Журнал «Дипломатия жаршысы» МИД РК входит в перечень изданий, рекомендованных Комитетом по надзору и аттестации Министерства образования и науки Республики Казахстан для научных публикаций. Подписку на него можно произвести в любом почтовом отделении ОАО «Казпочта». Индекc журнала «Дипломатия жаршысы» - 74048. При использовании материалов ссылка на журнал обязательна. Мнение Редакционной Коллегии журнала может не совпадать с точкой зрения авторов. Редакционная Коллегия журнала МИД РК не несет ответственность за содержание материалов.

* * * DEAR READERS! Manuscripts to “Diplomatic Herald” should be submitted to the Information and Editorial Council of the Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Kazakhstan.

The articles should be headed by name, surname, work place, position occupied and academic, diplomatic degrees. Volume of the articles should be 2 to 5 pages, the text should be one side typed in 12-size font and single-spaced. Please attach tables, graphics and charts separately but with reference to the main text where it should be placed. The submitted manuscripts should be accompanied with an electronic version on a floppy disc. Manuscripts will not be reviewed and returned to the authors.

“Diplomatic Herald” is included in list of publications recommended by the Supervision and Certification Committee of the Ministry of Education and Science for scientific publications.

For subscription please refer to any post office of Kazpochta, OJSC. The index of the magazine is 74048.

In case of using the materials the reference to the magazine is obligatory.

The viewpoint of the authors does not necessarily reflect the viewpoint of the Editorial Board.

The Editorial Board shall bear no responsibility for the content of the published articles.

233

Басуға 05.07.2013 ж. қол қойылды. Пішімі 60х84 1/8. Шартты б.т. 12. Есепті б.т. 14,6 Таралымы 1000 дана. «ҚР СІМ ШБ» РМК 010000, Астана қ., Қонаев көшесі, 31.

Подписано в печать 05.07.2013 г. Формат 60х841/8. Усл.п.л. 12. Уч.-изд.л. 14,6 Тираж 1000 экз. РГП «ХОЗУ МИД РК» 010000, г.Астана, ул.Кунаева, 31.

Published on 05.07.2013 Format 60х841/8 Printed sheet 12. Editional sheet 14,6 1000 copies RSE «HM MFA RK» 31, Konaev street, Astana, 010000

02

30