april, mei, juni 2014
Nr. 154
KBA
België/Belgique P.B./P.P. 9099 GENT X BC 10999
Kadervorming voor Afrikanen
Vooruitgangstraat 333/03 B-1030 Brussel (België) - Tel. 02 201 03 83 • Fax: 02 205 17 39 E-mail: info@kba-foncaba.be - www.kba-foncaba.be
Karibu congo: NAAR CORRECTE LOKALE VERKIEZINGEN BURUNDI : NAAR VREDEVOLLE VERKIEZINGEN Afgiftekantoor Gent X - P602401 2de kwartaal 2014
inhoud 4 CONGO: DE RECHTSTAAT, EEN MOGELIJKE DROOM Bij de verkiezingen van 2006 begonnen de Congolezen te geloven dat hun droom van een Rechtsstaat eindelijk gerealiseerd zou worden. Jammer genoeg is die droom snel vervlogen door de talrijke fraudes bij de verkiezingen van 2011. Zal de bevolking met de geplande lokale verkiezingen een stukje van hun droom verwezenlijkt zien? 14 CONGO: DE LOKALE VERKIEZINGEN: EEN TABOE? De decentralisatie voorzien in de Grondwet, kan maar vorm krijgen dankzij de lokale verkiezingen. Deze zijn sinds altijd opgeëist zowel door sommige politieke actoren, door de civiele maatschappij en worden reeds lang verwacht door de bevolking zelf. Nu komen ze er aan. 20 EEN LEGAAT VOOR KBA Uw engagement voor Afrika wordt eeuwigdurend. 22 BURUNDI: VOOR VREDEVOLLE VERKIEZINGEN In het vooruitzicht van de verkiezingen van 2015, beginnen de gemoederen te verhitten. De bevolking maakt zich ongerust over het huidige spel van de verschillende protagonisten. Er zijn lichtpunten, maar er is ook een grote bezorgdheid. Transparante en vredevolle verkiezingen moeten een mogelijke uitbarsting van geweld vermijden. 28 RECHT OP VOEDSEL: SORGHO TERUG IN DE BELANGSTELLING iN BURUNDI Sorgho is een Afrikaanse plant, van Ethiopische afkomst. In de sorgho is het proteïnegehalte bijna hetzelfde als in maïs en tarwe, en bevat ook vitamines B, minerale zouten en vetten. Hij is belangrijk in de menselijke voeding. 30 KBA – RESULTATENREKENING 2013
2
KBA I KARIBU 153 I APRIL, MEI, JUNI
voorwoord Op 25 mei zijn we naar de stembus getrokken. In alle vrijheid hebben we kunnen kiezen voor een partij en/of een persoon aan wie we ons vertrouwen schenken. De verkiezingen maken deel uit van een democratisch bestuur van de samenleving. Maar de verkiezingscampagne heeft ons de keuze niet gemakkelijk gemaakt. Heel wat debatten, toespraken, artikels, uitzendingen, borden, folders. Zoals Valérie Péronnel het zei « …zodanig dat we dikwijls, onder de vloed van mogelijkheden, er niet meer toe komen te weten wat voor ons goed is of niet ». Alle partijen hebben gouden bergen beloofd, meer welvaart, meer welstand. Geen enkele heeft ons een alternatief voorgesteld, een samenlevingsproject waarbij we allen samen kiezen voor een andere manier van leven: een minder individualistisch maar meer gemeenschappelijk leven, een meer eenvoudig en minder consumerend leven, een meer solidair leven, hier in het Noorden maar ook met onze broers en zussen in het Zuiden. Burundi bereidt zich voor op de verkiezingen van 2015. Alle partijen zijn beslist deel te nemen aan deze verkiezingen die vredevol en transparant willen zijn. Deze inzet is nog niet gewonnen. Er zijn discussies aan de gang over de mogelijkheid voor de actuele president te dingen naar een nieuw mandaat. Er zijn blijkbaar manipulaties van groepen jongeren verbonden aan politieke partijen. Men zou te maken hebben met politieke onverdraagzaamheid. Vandaar dat de dialoog belangrijk is om het oplaaiend geweld te vermijden. In Congo zal de Onafhankelijke verkiezingscommissie (CENI) beginnen met de actualisering van de verkiezingslijsten en heeft ze gekozen om met de organisatie van de lokale verkiezingen te beginnen. De bevolking wacht ongeduldig om haar leiders aan de basis te kunnen kiezen. De partners van KBA engageren zich in het voorbereiden en begeleiden van de bevolking in deze democratische demarche en in het opleiden van permanente waarnemers. Beste vrienden, u hebt een oordeelkundige keuze gemaakt voor een solidaire samenleving, door aan KBA de mogelijkheid te geven haar projecten in Afrika te realiseren. We danken u oprecht voor uw solidaire keuze. Luc Bonte, Voorzitter KBA I KARIBU 153 I APRIL, MEI, JUNI
3
CONGO De Rechtsstaat, een mogelijke droom Sinds 2013 is de politieke klasse van de D.R. Congo in beroering van de verkiezingsbeloften van 2006 in verband met de democratie, de vrede en het goed bestuur. Bij de verkiezingen van 2006 begonnen de Congolezen te geloven dat hun droom van een Rechtsstaat eindelijk ging gerealiseerd worden. Zij hoopten een nieuwe politieke cultuur te zien, gebaseerd op het respect van de Grondwet, de afwisseling en de versteviging van de democratie. Zij verwachtten op dat moment dat het respect van de mensenrechten en het goed bestuur dagelijkse werkelijkheid zouden worden. Spijtig genoeg is die droom door de talrijke fraudes in de Bagenda Balagizi, algemeen secretaris van organisatie en de compilaties met de CAB stemmen van 2011, snel vervlogen. Sindsdien heerst de wanorde op alle vlakken van het sociale leven. Men heeft de indruk dat het land verder dobbert zonder kapitein of richtlijn. Ondanks de vastgestelde vertraging bij het opgang brengen van een democratische maatschappij, merkt Bagenda Balagizi, algemeen secretaris van het Anti-Bwaki Comité, partner van KBA in Bukavu, de eerste sporen van enkele signalen. Hij getuigt over zijn geloof in een burgerlijke actie van de civiele maatschappij aan de basis, als waarborg voor het evenwicht van de uitoefening van de macht.
De uiteenzetting over de eventualiteit van een nieuwe verandering van de Grondwet vormt een nieuwe bedreiging en kan gezien worden als bananenschillen die met opzet op de weg naar de democratie worden gegooid. Het is een doorn die de politieke klasse hardnekkig wil inplanten en die een voorbeeld is van het geweld dat verraderlijk wordt voorbereid. Deze zouden kunnen zorgen voor nieuwe botsingen als ze niet spoedig worden gestopt. Het 4
KBA I KARIBU 153 I APRIL, MEI, JUNI
politieke overleg dat met veel praal werd georganiseerd in september 2013, heeft een muis gebaard. Het is enkel een nieuwe gelegenheid geweest om de publieke fondsen te verspillen en ijdele beloftes te doen om zo de aandacht van het volk af te wenden van de echte problemen en de werkelijke verwachtingen. Bijna acht maanden na de aanbevelingen, laten de aangekondigde ‘imminente maatregelen’ nog altijd op zich wachten. Intussen zijn
de instellingen ondergedompeld geweest in een soort nachtwake in afwachting van een hypothetische regering van ‘nationale cohesie’.
Voor een onafhankelijke CENI Vandaag, meer nog dan vroeger, willen de Congolezen verkiezingen die werkelijk democratisch en vrij zijn, met een transparant verloop vanaf het overtuigen van de kiezers tot aan de bekendmaking van de resultaten. Waaronder ook de algemene scanning van de verkiezingslijsten. De Onafhankelijke Nationale Verkiezingscommissie (CENI) zou iedereen moeten geruststellen, ook de civiele maatschappij aan de basis. Men heeft de indruk dat de verantwoordelijken van de CENI geen lessen willen trekken uit de verkiezingen van 2006 en van 2011. Om zo te trachten het land de postelectorale geweldplegingen te besparen van 2006-2007 en de wanorde van november 2011. De stelling die de Commissie inneemt, worden gezien als partijdig. Zij zouden een gebrek aan onafhankelijkheid vertonen, dat voortdurend aangeklaagd wordt door de oppositie en de civiele maatschappij. De CENI zal nog meer gecontesteerd worden, en het beeld van de voorzitter zal, als deze instelling niet werkelijk onafhankelijk en neutraal is, nog meer beklad worden. Meer dan ooit houden de Congolezen aan de Grondwet en willen ze in geen enkel geval dat er enige verandering zou aangebracht worden in het kader van listige ingrepen om het mandaat van iemand of een groep te verlengen of aan iemand te verlenen. De gesticulaties voor of tegen de verandering van de Grondwet, zowel van de meerderheid aan het bewind als van de oppositie, zouden eens en voor goed moeten gestopt worden door de hoge politieke en rechterlijke instellingen van de Republiek. Dit in het kader van een
Abbé Malumalu, voorzitter van de CENI
verklaring en van een engagement om niet te raken aan de Grondwet. Elke persoon, die er nog zou toe komen provocerende verklaringen in dit verband aflegt, zou vervolgd moeten worden. In Bukavu is de manier waarop in februari Vital Kamerhe, President van de UNC (Unie voor de Congolese Natie) en de militanten van deze politieke partij, uiteengedreven werden, een voorteken van het klimaat van onverdraagzaam-
“
De CENI zou iedereen moeten geruststellen
heid en geweld dat de verkiezingen van 2016 riskeert te kenmerken. De onverdraagzaamheid en de weigering van een wisseling motiveren diegenen die zich willen vastklampen aan de macht. Dat brengt hen ertoe een blinde repressie te blijven uitoefenen, de tegenspraak te weigeren en hoven van ogendienaars te KBA I KARIBU 153 I APRIL, MEI, JUNI
5
onderhouden die, ongelukkig genoeg, er alleen maar voor zorgen hen nog dieper in het arbitraire te storten. De wet op de amnestie is afgekondigd en de uitvoering ervan is, met de amnestie die verleend werd aan een honderdtal kaderleden en officieren van M23, reeds bezig. Deze amnestie heeft een bittere nasmaak bij het Congolese volk, dat voor de zoveelste keer meemaakt dat criminelen beloond worden en dat diegenen die de wapens tegen hun eigen land opnemen vereerd worden. Alsook voor diegenen die verkrachtingen veralgemenen en hun medeburgers ombrengen.
De plaag van de corruptie en van de straffeloosheid In Zuid-Kivu, zoals elders, maakt het welzijn van de bevolking geen deel meer uit van de prioriteiten van hen die nochtans gezworen hadden hun publiek mandaat op te nemen alleen voor het welzijn van het volk. Men ziet Congolezen die geweld ondergaan en verjaagd worden uit nabu-
In sommige dorpen blijft de angst voor gewapende bendes 6
KBA I KARIBU 153 I APRIL, MEI, JUNI
Congo heeft beraden en niet corrupte politieke leiders nodig rige landen, zonder dat er vanwege de politici een gepaste reactie komt. Een actie die aanbevolen wordt door internationale schikkingen en zoals het in andere landen wel gebeurt. Bovendien neemt men de diepste vernederingen waar bij diegenen die wegen van het naburig land moeten gebruiken om tot bij een andere Congolese stad te komen (het geval van Bukavu naar Uvira, via Rwanda). De nationale fierheid heeft de plaats geruimd voor het verlies van de waardigheid en voor moedeloosheid. Men ziet de gezagdragers zich niet afvragen welke de echte oorzaken zijn waarom medeburgers in ballingschap gaan. Alsook geven ze geen aanstoot aan de dwaasheid die er is om van de infrastructuren van de anderen af te hangen. Dit gebeurt onder betalingen en pesterijen, omdat men niet bekwaam is zelf een stukje weg van 51 km van de nationale baan te asfalteren (Bukavu-Kamanyola). Spijtig genoeg zijn er honderden voorbeelden en het gaat niet alleen over wegen.
In de dorpen en in de stad, blijft de criminaliteit verder tieren. De onderzoeken om de criminelen te identificeren slagen zelden. Het einde van de rebellies en het veelvuldig dooreenmengen van troepen werd niet gevolgd door het dooreenmengen van de militaire arsenalen. De nederlaag van M23 werd gevolgd door een reeks van overgaven van milities en gewapende benden in de gebieden van de provincies Noord-en Zuid Kivu en van de Oost provincie. Ongelukkig genoeg, heeft men nooit de verschillende arsenalen van die milities kunnen identificeren, noch de exacte cijfers van de mannen die deze samenstelden. Anderzijds blijven deze zones, ondanks de overgave, onder de controle van criminelen die er de onveiligheid en het geweld doen voortleven. Vandaag, meer dan gisteren, zijn administratieve plagerijen en corruptie gewone praktijken geworden. Men maakt er geen geheim meer van. De veralgemening van
illegale taksen en de talrijke puncties van de openbare diensten horen nu bij het normaal functioneren. De soldaten en de andere wegenbrekers richten talrijke barrières op om dit te doen. Men heeft de indruk dat het oprichten van
“
Deze amnestie heeft een bittere nasmaak bij het Congolese volk
die barrières door militairen en door agenten van diverse administratieve diensten, ook door politie op de weg, nu een overwogen beleid is geworden om geld te ronselen voor de hiërarchie. Zo proberen ze zich te verzekeren dat de soldaten en de ambtenaren geen eisen meer zullen stellen. Ze worden zo
Wanneer zal het welzijn van de bevolking een prioriteit zijn voor hen die voor de verkiezingen gouden bergen beloven? KBA I KARIBU 153 I APRIL, MEI, JUNI
7
Soldaten, politie en andere administratieve diensten richten talrijke barrières op de wegen om wat geld bijeen te rapen. immers aangemoedigd hun wapens en uniform te gebruiken tegen de bevolking. In het oosten van het land komen de boten op het Kivu meer en het Tanganyika
“
In Congo bestaat het verantwoordelijkheidsbesef niet!
meer eindelijk uit een twee weken durende staking, omwille van een bijkomende taks bovenop de vijftig andere taksen die de reders niet meer weten uit te leggen. Op de markten, in de omgeving van de grenzen en overal waar een economische activiteit georganiseerd wordt, taxeren tientallen diensten hetzelfde product of dezelfde dienst. In dit soort jungle, schept iedereen zijn taks en past die toe op wie hij wil, wanneer hij wil. Op helse wegen, ziet men herhaaldelijk ongevallen van vrachtwagens die zwaar geladen zijn. Ook de ontsporingen van treinen zijn talrijk. Onder meer die van de maand mei 2014 in Kasayi, met meer dan 100 dodelijke slachtoffers. De sloepen en roeiboten op de meren lijden meer
8
KBA I KARIBU 153 I APRIL, MEI, JUNI
en meer schipbreuk. Hierbij vermelden we de snelboot van de provinciale regering van Noord-Kivu die begin van de maand mei, met 20 slachtoffers, gezonken is. Blijkbaar was de sloep slecht onderhouden en altijd overladen. Het aantal vliegtuigongevallen, met steeds tientallen doden, wordt onrustwekkend. De controles, de normen en de sancties worden vaak niet gerespecteerd ten voordele van de corruptie, het clientelisme en het gebrek aan burgerzin. Ook zijn er ministers die ontslag nemen omdat het land hen geen verzachtende omstandigheden geeft, omdat het gerecht hen aanvalt, omdat ze opkomen voor hun waardigheid en geweten. In Congo bestaat de verantwoordelijkheidzin niet! Intussen zitten in verschillende diensten functionarissen al tientallen maanden zonder salaris. Sommigen gaan in staking, maar dat brengt meestal geen oplossing met zich mee. Anderen die in inkomstgenererende diensten werken, blijven er omdat hun dienst hen toelaat zich te bedienen, en er zo meer te verdienen dan hun salaris. Al dit slecht functioneren is het gevolg van de onverantwoordelijkheid van de diensten die de verschillende sectoren van het nationale leven regelen. Dit
alles is eveneens een duidelijk gevolg van de corruptie en van de straffeloosheid.
Enkele concrete stappen In de loop van de laatste twee jaren beginnen de gezagdragers zich, door concrete acties van heropbouw, schuchter te tonen. In Bukavu, herstelt de provinciale regering enkele baanvakken. En op nationaal vlak, financiert de regering opbouwprogramma’s van scholen en van het herstel van gezondheidscentra in de provincies. In Bukavu, spannen de provinciale gezagsdragers zich in om de stad mooier te maken door de paden voor de voetgangers te herstellen in de hoofdstraat, door versierende bomen te planten en door de openbare verlichting te herstellen. Dat is het bewijs dat het mogelijk is, als men maar wil! De provincies van Noord en Zuid-Kivu kennen een zekere vrede na de nederlaag van M23, niettegenstaande dat er zones van onveiligheid blijven, die de regeringstroepen nog moeten herinnemen. Langzaam
komt er een zekere discipline in de schoot van het leger en van de politie, al moeten er nog grote inspanningen geleverd worden om die korpsen gezond te maken. Er moet vermeden worden dat het wapen en de uniform instrumenten blijven voor afpersingen, plagerijen en overtredingen van de mensenrechten. Op economisch vlak, kent het geld een stabiliteit sinds het tweede semester van 2013; ook de prijzen van de basisvoedingsmiddelen hebben geen voelbare verhoging gekend.
Een eerlijk en sociaal geĂŤngageerd leiderschap voor de toekomst! Tot tweemaal toe, werden de lokale en gemeentelijke verkiezingen uitgesteld. De politieke klasse interesseert zich meer voor de presidentsverkiezingen en de wetgevende verkiezingen, terwijl de bevolking in de provincies op het concreet maken van de beloften van decentralisatie en die van het goed bestuur op lokaal vlak
In Bukavu herstelt de provinciale regering enkele baanvakken KBA I KARIBU 153 I APRIL, MEI, JUNI
9
Verkiezingen 2006. Vandaag eist de bevolking lokale en gemeentelijke verkiezingen
wacht. Deze keer, moeten de lokale en gemeentelijke verkiezingen georganiseerd worden vóór die van de presidentsverkiezingen en de wetgevende verkiezingen. Dat eist de bevolking. Eindelijk, na een persbericht van 26 mei 2014, heeft de CENI de kalender gepubliceerd voor de lokale en gemeentelijke verkiezingen. Het is nu te hopen dat dit keer de kalender zal gerespecteerd worden en dat het niet gaat om een strategie van te kalmeren en tijd te winnen voor andere intriges. Voor deze nieuwe kalender werd er gesproken van een volkstelling en een identificatie van de personen van Congolese nationaliteit. Vandaag horen we er niet veel meer over en ondertussen gaan de maanden voorbij en blijkt er daaromtrent geen voorbereidingen plaats te hebben gehad. In Zuid-Kivu heeft men onlangs een vicegouverneur gekozen, nadat die post sinds meer dan twee jaar leeg stond. Men kan 10
KBA I KARIBU 153 I APRIL, MEI, JUNI
niet begrijpen dat de verkiezing van een vice-gouverneur zolang geduurd heeft en dat dit proces weer opgenomen werd,
“
Congo heeft een dynamisch en werkzaam volk
terwijl de provinciale afgevaardigden, de senatoren, de Gouverneurs reeds geruime tijd hun mandaat overschreden hebben. Niemand, ook de CENI en het Parlement, hebben zich gestoord aan het feit dat provinciale vertegenwoordigers, de senatoren en de provinciale regeringen in onwettelijkheid handelen. Betreffende de verkiezing van de vice-gouverneur: hoe kan één unieke kandidaat een uitdrukking
Een project van « Juste Cause Congo » (JCC) in Bukavu, in samenwerking met KBA Versterking van de capaciteiten van de bevolking in het eisen van de decentralisatie en een goed bestuur in Zuid-Kivu (DRC 2014/15 – 2016/2017) JCC is een lokale organisatie van basiseducatie, operationeel in Zuid-Kivu sinds 1998. Ze begeleidt de basisgroepen en de lokale activisten (Ontwikkelingscomités, vrouwengroepen, boerensyndicaten, kernen van de civiele maatschappij, producentenverenigingen) in 550 dorpen en wijken in de periferie van de stad Bukavu. JCC wenst dat de bevolking goed geïnformeerd en bewust is over de toestand in de regio. Ze moet haar rechten kennen en leren ze te verdedigen om op die manier haar verantwoordelijkheid te nemen. JCC zal de wetten vulgariseren opdat de mensen op het platteland de lokale overheid zou kunnen ontmoeten om de toepassing van de wetten op te eisen. Gezien ze taksen moet betalen, zet JCC de mensen aan, doorheen hun basisgroepen, aan de autoriteiten te vragen deel te nemen aan het beheer van de budgetten en van de openbare goederen. Het project wil bij 800 activisten en lokale leiders, leden van 22 basisgroepen, de capaciteiten tot analyse, burgelijke acties en participatie versterken. Deze kunnen dan opkomen voor de decentralisatie en goed bestuur in Zuid-Kivu. Het gaat er om de mensen in de basisgroepen, de nodige instrumenten te geven, doorheen vormingen, publicaties en verspreiding van educatieve boodschappen via stripverhalen en de verspreiding van alternatieve informatie over het sociopolitiek en economisch proces en over het lokaal bestuur. U kunt dit project steunen door gebruik te maken van het overschrijvingsformulier die u in deze KARIBU vindt.
Permanente waarnemers voor goed bestuur opleiden zal maatschappelijke veranderingen teweegbrengen KBA I KARIBU 153 I APRIL, MEI, JUNI
11
De civiele maatschappij moet het toezicht op de democratie en op het goed bestuur verzekeren
zijn van het woord « verkiezing » en van de transparantie van de stembusgang en de democratische vrijheid verzekeren die de CENI altijd vooropgesteld heeft? Uiteindelijk is deze verkiezing van de provinciale vergadering met één enkele kandidaat, een niet-gebeuren. Voor de algemene opinie is het een andere manier om vergoedingen uit te delen aan de provinciale afgevaardigden voor hun getrouwheid. De komende maanden laten de slechtste scenario’s zich vrezen. Het hoge politiek gezag heeft een grote, en zeer snelle, rol te spelen om de geesten te bedaren en al de sirenes te doen zwijgen die, in haar naam, bedisselen om de Grondwet te vertrappen of te veranderen. De openbare opinie moet ervan verzekerd worden dat de volgende verkiezingen normaal verlopen en dat de Grondwet geëerbiedigd wordt. Het is belangrijk dat de wisseling van de macht in volle transparantie verloopt, op een verantwoordelijke en elegante manier. Anders, zal de weg van 12
KBA I KARIBU 153 I APRIL, MEI, JUNI
de contestatie, van de botsingen en van een nieuwe wanorde een zeer vruchtbare bodem vinden, en dat terwijl het decor zich reeds aan het plaatsen is. De toekomst bevindt zich volgens de Congolezen in de komst van een bezonnen politiek leiderschap, in de verwezenlijking van de decentralisatie en van de Rechtsstaat. Het is tijd dat de D.R. Congo ophoudt een atypisch land te zijn, want zij heeft een dynamisch en werkzaam volk. Het land moet ontlast worden van het opportunisme, van de middelmatigheid, van het politiek fanatisme, van de onverdraagzaamheid, van de corruptie en van de straffeloosheid. Om zo vooruit te gaan en voortgang te maken zoals de andere landen van de wereld. De toekomst vergt ook de vernieuwing van de openbare diensten en van de rechtspraak. Op het vlak van de rechtspraak is de komst van jonge magistraten, die tegenwoordig benoemd worden door de provincies, een troef. Op voor-
De opleiding van permanente waarnemers is noodzakelijk waarde dat deze laatsten het voorbeeld van hun voorgangers niet volgen en zij het beeld van het gerecht herstellen, liever dan te verzinken in de corruptie en het afbetalen van de rechtszaken. We stellen belangrijke stappen vooruit vast op het vlak van de openbare diensten. Dit dankzij de opleidingen die geleverd worden door verschillende binnenlandse en buitenlandse partners. Maar deze vooruitgang zal alleen maar kunnen standhouden in de mate de straffeloosheid verbannen wordt en als de bestraffing de regel wordt om de zeden te verbeteren en de slechte praktijken te bannen die het land in het honderd hebben doen lopen.
De civiele maatschappij, een tegenmacht voor een goed bestuur De civiele maatschappij moet haar rol van tegenmacht terugvinden om zo het toezicht te verzekeren op de democratie en op het goed bestuur. De Congolese civiele maatschappij zet zich in voor plei-
dooi-acties en voor het aanklagen van alle politieke afwijkingen. Ze doet ook aan burgerlijke vorming, komt op voor duurzame ontwikkeling en verdedigt de belangen van de bevolking tegenover oneerlijke politiekers en socio-economische actoren. Maar de civiele maatschappij zal slechts goed haar rol kunnen spelen als haar actievoerders een einde stellen aan kleine strubbelingen omtrent hun positionering. Deze brengen hen ertoe diverse strekkingen te vermenigvuldigen, zichzelf te verliezen in eerder opportunistische vleugels en de schandalige gangen van de macht te frequenteren. Deze gaan ten koste van de idealen die de ene en de andere luid verkondigen gedurende de dag. De civiele maatschappij moet zich inspannen om een rol te spelen van een werkelijke en duurzame maatschappelijke verandering aan de basis. Bagenda Balagizi, Bukavu, 27 mei 2014
KBA I KARIBU 153 I APRIL, MEI, JUNI
13
CONGO De lokale verkiezingen: een taboe? De lezing van de verkiezingen van 2006 en 2011 tonen aan dat bij de eerste cyclus 5 stembeurten werden georganiseerd van de 11 die voorzien zijn in de wet van de D.R. Congo. Terwijl er in de tweede cyclus maar 2 stembeurten werden georganiseerd. In beide gevallen werden de lokale verkiezingen op de lange baan geschoven. De emmer liep nochtans over wanneer de CENI (Onafhankelijke Nationale Verkiezingscommissie) haar verkiezingskalender heeft voorgesteld, die prioriteit verleent aan Paul Kabeya, permanent secretaris van de stedelijke, gemeentelijke en lokale RODHECIC verkiezingen. Paul Kabeya Mukenge, permanent secretaris van RODHECIC (Netwerk van Organisaties voor de Rechten van de Mens en van Burgerlijke Vorming met een Christelijke Inspiratie) legt de nadruk op het feit dat de decentralisatie, voorzien door de grondwet, maar vorm kan nemen met de lokale verkiezingen. De lokale structuren brengen de regering en degenen die geregeerd worden dichter bij elkaar. Dit kader maakt de deelname van de bevolking mogelijk aan de openbare aangelegenheden.
De politieke klasse, althans een deel ervan, verwachtte provinciale en senaatverkiezingen. De lokale verkiezingen overspoelden de kroniek en er werd geargumenteerd om de afvoering ervan te ondertekenen v贸贸r het einde van de verkiezingscyclus van 2016. In de argumenten die naar voor werden geschoven, zouden de lokale verkiezingen ondermeer een schaduw kunnen werpen op de presidentsverkiezingen van 2016 en de doorbraak kunnen forceren voor de huidige president om zijn mandaat te verlengen over de grondwettelijke tijdsduur ervan. Het is vanuit dit standpunt dat sommige politieke acto14
KBA I KARIBU 153 I APRIL, MEI, JUNI
ren de wens hebben uitgedrukt dat het staatshoofd plechtig zou verklaren te weigeren zichzelf op te volgen. Het zou dan ook meteen duidelijk bewezen zijn dat de tegenstand tegen de persoon van het staatshoofd, de sleutel zou zijn van de actuele beroering over de al dan niet organiseren van de lokale verkiezingen. Deze zijn nochtans altijd opge毛ist door zowel bepaalde politieke actoren als door de civiele maatschappij. Ongelukkig genoeg streven sommige actoren een verdere uitstelling van de lokale verkiezingen van 2015, om redenen die ons politiek lijken en die ten koste van de belangen van onze bevolking zijn.
De bevolking wil medezeggenschap hebben over het beheer in de lokale structuren Waarom lokale verkiezingen? De lokale verkiezingen werden plechtig vastgelegd in de grondwet1 van de D.R. Congo in artikel 3. Op het niveau van de gedecentraliseerde eenheden zijn
“
De decentralisatie kan maar vorm krijgen dankzij de lokale verkiezingen
die: de stad, de gemeente, de sector of de ‘chefferie’. Door dit feit schept de grondwet het politieke leven aan de basis van de samenleving. En de decentralisatie wordt beschouwd als een manier van beheren in de D.R. Congo 1. De provincies en de gedecentraliseerde eenheden van de D.R. Congo zijn voorzien van een juridische persoonlijkheid en worden beheerd door de lokale organen.
en kan maar vorm krijgen dankzij de lokale verkiezingen. De lokale structuren brengen de regeringsleiders en degenen die geregeerd worden dichter bij elkaar. Dit kader maakt een deelname van de bevolking aan de openbare aangelegenheden mogelijk, door dicht te staan bij de gespreksgenoten die hun werkelijkheden beleven. De lokale structuren zullen kunnen voorzien in de mobilisatie van de ontvangsten en van de diensten die aan de bevolking in ruil moeten geleverd worden. Hierdoor zal water, elektriciteit, verkeerswegen en andere lokale prioriteiten het voorwerp van hun bekommernissen worden en niet rechtstreeks van de president van de Republiek of van zijn ministers. In dit opzicht zal de lokale bevolking niet weigerachtig staan tegenover het beheer van haar gemeenschap. De lokale structuren ervan zullen bijdragen tot het bevorderen van de democratie en van de ontwikkeling. Zo ook zijn de lokale structuren een weg KBA I KARIBU 153 I APRIL, MEI, JUNI
15
Verkiezingen 2006. Vandaag moeten de lokale verkiezingen plaatshebben om het gezag van de staat te bevorderen en te versterken. De hervorming van de veiligheidssector stelt de bevolking centraal. Deze is de eerste bewerker van de openbare veiligheid. Die rol kan maar goed gespeeld worden als de bevolking haar vertrouwen stelt in het gezag dat zij gekozen heeft bij de verkiezingen. De herhaalde schendingen van ons territorium door buitenlandse krachten zijn ondermeer het gevolg van de afwezigheid van vertrouwen tussen de bevolking en de macht die belichaamd wordt door een politieke partij. De civiele maatschappij zet zich in om de deelname van de bevolking in de openbare aangelegenheden te bevorderen. Hoe het participatief budget in werking wordt gesteld in een context waarin alles afhangt van het centraal gezag is de vraag? Zou het niet comfortabel zijn voor een analfabeet te Lukolela, Kanzala, Luozi (gemeenten uit Bandundu, Oost16
KBA I KARIBU 153 I APRIL, MEI, JUNI
Kasayi en Neder-Congo) zijn raadslid van de sector of van de gemeente te kiezen vooraleer een nationale of provinciale afgevaardigde te kiezen? De lokale gezagsdragers die voortkomen uit de verkiezingen hebben het voordeel te verblijven in hun gedecentraliseerde eenheden (stad, gemeente, sector of ‘chefferie’) in tegenstelling tot de na-
“
De lokale verkiezingen werden opgeëist door iedereen tionale afgevaardigden die, eens ze verkozen zijn, hun middens verlaten om zich in Kinshasa te vestigen en die enkel gedurende de parlementaire verlofdagen naar huis komen. Wat zeggen van een kandidaat president van de Republiek
en een kandidaat burgemeester die belooft te zullen beantwoorden aan de sociale problemen van de bevolking van Mulongwe in Uvira in Zuid-Kivu? Wie van deze twee zou zich het meest verschuldigd voelen eens hij verkozen is? Bovendien kan de bevolking een oordeel vellen over de bekwaamheid van haar leiders of van de politieke partijen om de antwoorden te bieden op haar problemen. De bevolking weet de keuzevrijheid van president te waarderen, als zij een idee heeft van de acties die ondernomen zijn door de politieke actoren van een partij en van haar leiders van haar stad, gemeente, sector of ‘chefferie’. Is dat niet de logica van wederkerigheid van zo vader, zo zoon?
Lokale verkiezingen volgens de Grondwet Het feit lokale verkiezingen te steunen betekent niet dat men zich zou willen
onttrekken aan de fundamentele wet. Een rechtsstaat heeft als voetsteun het respect voor zijn grondwet. De CENI heeft de opdracht gekregen de verkiezingen te organiseren met het respect voor de grondwet. Deze zending naast haar neerleggen zal onaanvaardbaar zijn. De lokale verkiezingen werden opgeëist door iedereen. De huidige stand van zaken kan ons doen vaststellen dat noch de politieke actoren die aan de macht zijn noch deze van de oppositie, geen enkel maatschappijproject hebben dat gericht is op de basis. De D.R. Congo telt meer dan 450 politieke partijen. Hoeveel politieke partijen zijn ingeplant in de hoeken en achterhoeken van de Republiek? Drie of acht jaar na de verkiezingen van 2006 en 2010, wat zou de afwezigheid van een groot aantal politieke partijen aan de basis betekenen? Waarop zijn hun projecten gefundeerd? Een analyse van een onafhankelijk dagblad, ‘Le Millénaire’
Leden van lokale organisaties worden opgeleid om de bevolking te kunnen voorbereiden op de lokale verkiezingen KBA I KARIBU 153 I APRIL, MEI, JUNI
17
“Wij willen mensen kiezen die we kennen en die hier bij ons leven” heeft bevestigd dat: ‘Na de verkiezingen van 2006, was het activisme van de politieke partijen op een laag pitje gezet in het Oosten van de D.R. Congo. In sommige steden konden de burelen van de politieke partijen tot amper een vijftal herleid worden. Hoe dichter men bij de verkiezingen van november 2010 kwam, hoe meer politieke partijen men vaststel-
“
Deze lokale gekozenen zijn de enige vertegenwoordigers…
de. Politieke formaties rivaliseren voor de inplanting van hun burelen en voor het aanwerven van eventuele kandidaten voor de naderende verkiezingen. Materiaal voor de verkiezingscampagne, geld en vervoermiddelen komen uit Kinshasa om de politieke partijen in het Oosten van Congo toe te rusten. Degenen die deze
18
KBA I KARIBU 153 I APRIL, MEI, JUNI
dingen zenden verwachten zich niet aan de instemming van de bevolking in hun ideologieën of maatschappijprojecten, want het is niet op drie maanden tijd van de verkiezingen dat men kan trachten een entiteit politiek te veroveren. Wat hen interesseert, is alleen maar personen die mogelijk kunnen verkozen worden aan te trekken. ‘Mercenaires’ of huurlingen die aan hun politieke partijen kunnen toelaten enkele zetels te veroveren in de provinciale Parlementen of in het nationaal Parlement. De meest opportunistische van de bewoners van het Oosten aarzelen niet contact op te nemen met de leiders van de politieke partijen in Kinshasa om aan dezen hun diensten aan te bieden. Deze mannen, zonder werkelijke kennis van de ideologieën van die politieke partijen, hopen maar één ding: de nodige fondsen te ontvangen om de verkiezingscampagnes van de kandidaten te schragen. De politieke partijen, van hun kant, speculeren op het aantal te winnen provinciale en
nationale afgevaardigden. Zo denkt men: hoe meer zetels een politieke partij zal hebben in het Parlement, des te meer zal zij kunnen doorwegen bij de verdeling van de posten in de instellingen van de Republiek. Zoals men het kan vaststellen, omkaderen de politieke partijen in de D.R. Congo op een politieke wijze de volksmassa’s”2. Kan deze benadering politieke interesse aan de basis bevorderen wanneer er in de hoofden van de Congolese politieke actoren minder interesse is voor de lokale verkiezingen?
Democratie aan de basis De sterkte van vertegenwoordiging van de territoriale entiteiten en van de steden wordt reeds verzekerd door de nationale afgevaardigden, terwijl er nog geen vertegenwoordiging bestaat van de gemeenten en van de sectoren, tenzij in de stadsprovincie Kinshasa. We maken een slecht functioneren mee van de instellingen met enerzijds verkozen actoren en anderzijds animatoren van lokale en gemeentelijke structuren die aangeduid zijn door de president van de Republiek in plaats van verkozen door de bevolking. De lokale verkiezingen zullen aan de regeringsleiders van de gedecentraliseerde entiteiten (steden, gemeenten en sectoren of ‘chefferies’) toelaten rechtstreeks rekenschap te geven van het beleid aan de bevolking die hun jurisdicties kiest. Deze lokale gekozenen zijn de enige vertegenwoordigers die samen met hen leven en die hun regio niet verlaten eens ze verkozen zijn. Het is hier de gelegenheid om te bevestigen dat Kinshasa niet hetzelfde is als 2. http://www.lemillenaireinfoplus.com/pages/ politique/les-partis-politiques-n-emballent-pas-lespopulations-de-l-est-ici-l-on-votera-des-individus. html
“Ja” voor een participatieve democratie aan de basis de D.R. Congo. Beweren de democratie te bevorderen door provinciale en nationale verkiezingen, terwijl men de lokale verkiezingen negeert, in een land met continentale afmetingen, is wel degelijk een utopie. De decentralisatie heeft alleen maar zin door deze lokale verkiezingen. Deze garanderen het beheer aan de basis en de ontwikkeling van de gemeenschap. Dat is de reden waarom wij de organisatie van deze lokale verkiezingen eisen zoals deze voorzien is in de grondwet en de Congolese kieswet. Deze kunnen de ontwikkeling van ons land beïnvloeden met een participatieve oppositie. Het zijn niet de beledigingen, de haat, de wraak of de personalisatie van de macht die Congo zullen opbouwen. Het is eerder het uitwisselen van gedachten, de overdracht van de macht naar de basis, de liefde voor Congo die dragers zijn van de democratie en van de ontwikkeling. Paul Kabeya Mukenge, Kinshasa, 9 juni 2014 KBA I KARIBU 153 I APRIL, MEI, JUNI
19
KBA in uw testament Uw engagement voor Afrika blijft ook na u bestaan! KBA is verheugd soms een schenking of legaat te ontvangen voor haar projecten in Afrika. De meeste mensen uiten hun laatste wil door die neer te schrijven in een testament. Het is een gelegenheid om hun gedachten neer te pennen voor hun familie, maar ook om een deel van hun vermogen via legaat of schenking aan te bieden voor projecten van een vzw die werkt in een ontwikkelingsland. KBA is een vzw die gemachtigd is legaten en schenkingen te ontvangen die gebruikt worden voor haar vormingsprojecten in Afrika. Het volstaat om in het document de volgende regel in te voegen: “ Ik legateer aan vzw KBA in 1030 Brussel, de som van …… euro of (roerende goederen en)……….(onroerende goederen) op het adres……..voor de vorming van Afrikaanse kaders.” Gezien het erfrecht een ingewikkelde materie is, raden wij u aan een notaris te raadplegen die een kleine berekening zal maken en u een advies zal geven dat het best beantwoordt aan uw wensen. U kan ook altijd contact opnemen met KBA voor meer informatie! Contact: M-Bernadette Zubatse, Directrice. Tel.: 02/2010383 of info@ kba-foncaba.be
20
KBA I KARIBU 153 I APRIL, MEI, JUNI
Het duolegaat Zowel uw erfgenamen als KBA winnen erbij! Wat is het duolegaat? Een duolegaat is een schenking per testament van roerende en/of onroerende goederen aan een of meerdere personen en tegelijkertijd aan een erkende vzw zoals KBA. Dankzij de techniek van het duolegaat zal uw vriend(in) of nichtje evenveel (of zelfs meer) krijgen, terwijl u toch een goed doel steunt. Deze techniek voorziet dat in dit geval KBA de erfenisrechten van de persoon die de schenking krijgt zal betalen. Indien deze bestemd is voor een verre verwant of een vriend, dan zal die normaal gezien veel successierechten moeten betalen (tot 65%). KBA als vzw betaalt slechts 8,8% (in Wallonië 7% en in het Brussels Gewest 12,5%).
3 voorwaarden: • Er moet een testament opgesteld zijn • Er moet een legaat zijn ten voordele van één of meerdere personen • Er moet een tweede legaat zijn ten voordele van een erkende organisatie (zoals KBA) die verplicht is alle successierechten van de eerste persoon te betalen.
WIN - WIN Dankzij de techniek van het duolegaat zal uw vriend(in), neef of nichtje evenveel of zelfs meer krijgen, terwijl u ondertussen ook de projecten van KBA steunt! KBA I KARIBU 153 I APRIL, MEI, JUNI
21
BURUNDI Voor vredevolle verkiezingen! Op deze vooravond van de historische afspraak van de verkiezingen van 2015 in Burundi, beginnen de gemoederen te verhitten. De bevolking maakt zich ongerust over het huidige spel van de verschillende protagonisten. FrĂŠdĂŠric Njebarikanuye, projectverantwoordelijke van CEAL (Bisschoppelijke Commissie van de leken), partner van KBA, deelt zijn analyse van de situatie zoals deze zich voordoet bij eerlijke mensen mee.
De bevolking hoopt op vredevolle en transparante verkiezingen in 2015 Er zijn lichtpunten. Het parlement heeft het voorstel van de regering van een amendement op de grondwet, bedoeld om President Pierre Nkurunziza toe te laten een 3de mandaat op te nemen, verworpen. Het Parlement heeft zopas eveneens met eenparigheid van stemmen de kieswet goedgekeurd die de CENI (Onafhankelijke Nationale Verkiezingscommissie) zal toelaten de verkiezingen goed voor te bereiden en het risico op fouten te vermijden. Ze voert het gebruik van de 22
KBA I KARIBU 153 I APRIL, MEI, JUNI
unieke kaart op de verkiezingsdag in, een nieuwigheid wat betreft de verkiezingen in Burundi. Alle punten die aan de basis liggen van onenigheden rond deze wet werden weggenomen. Anderzijds heeft het geĂŻntegreerd bureau van de Verenigde Naties in Burundi (BINUB), dat Burundi begeleidt in zijn proces naar vrije, transparante en vredevolle verkiezingen, van 20 tot 21 april 2014 een ontmoeting georganiseerd met alle politieke actoren om de vooruitgang van de toepassing
De bevolking is niet gediend met leugenachtige beweringen of geruchten van de inhoud van de verkiezingskalender, overeengekomen tijdens hun ontmoeting te Kayanza in 2013, te evalueren. De regering tracht hen gerust te stellen met de belofte er alles aan te doen om de veiligheid van alle Burundezen en van de buitenlanders die op Burundese grond verblijven, te verzekeren. Zij roept eveneens alle politieke partijen op om zich goed voor bereiden op de verkiezingen van 2015.
Verantwoordelijkheid van de civiele maatschappij Deze hoopvolle verwachtingen lijken geleidelijk te verdwijnen als men de positionering en het gedrag van de civiele maatschappij, van de media en van sommige politieke actoren bekijkt. Vandaag heeft de pers het over de gevangenneming van sommige actoren van de civiele maatschappij, aan wie het verwijt wordt gemaakt “lasterlijke� uitspraken te doen over de militaire training van sommige jonge Burundezen op Congolees grondgebied. Het Gerecht geeft de opdracht tot het gevangen nemen voor leugenachtige
“
De regering interpelleert alle politieke actoren, evenals de civiele maatschappij, voor meer verantwoordelijkheid in hun uitspraken en daden uitspraken en aanvallen op de openbare veiligheid. Sommige leiders van de politieke oppositiepartijen nemen ook de weg van de ballingschap. Op basis van deze recente feiten, interpelleert de regering alle politieke actoren, evenals de civiele maatschappij, voor meer verantwoordelijkheid in hun uitspraken en daden. Ze waarschuwt dat de overwinning van de verkiezingen van 2015 in geen enkel geval een rechterlijke onschendbaarheid vormt.
Botsingen tussen jonge militanten Geruchten hebben het over het uitdelen van wapens aan jongeren van de partij die aan de macht is. Om zo de militanten van andere politieke partijen schrik aan te KBA I KARIBU 153 I APRIL, MEI, JUNI
23
Geen ontwikkeling zonder vrede en goed bestuur jagen. Deze geruchten werden met kracht ontkend door de regering, de senaat, het parlement en de verdedigings-en veiligheidsinstanties van de Republiek. Zij hebben het over leugenachtige informatie met de bedoeling de partij aan de macht en de overheid te bekladden en als duivels voor te stellen aan het volk en aan de internationale Gemeenschap. Het is met het oog op de verovering van de macht, rekening houdend met de electorale verkiezingen van 2015. Dit standpunt wordt overigens gedeeld door sommige diplomaten in Bujumbura, als men een analyse maakt van hun tussenkomsten van recente ontmoetingen met de eerste vice-president van de Republiek. Sommigen hebben zonder omwegen verklaard dat “die beweringen effectief een wapen zouden zijn voor de verovering van de macht”. Zij hebben hun homologen gevraagd om meer aandachtig te zijn om niet in de valstrik te vallen. De eerste vice-president van de Republiek heeft nogmaals gezegd dat die leugenachtige beweringen bekokstoofd zijn door de lasteraars van de gevestigde macht, 24
KBA I KARIBU 153 I APRIL, MEI, JUNI
gesteund door sommige diplomaten. Als voorbeeld, zwaait hij met een UNO diplomaat die een vertrouwelijke nota aan de zetel van de UNO gezonden heeft, zonder zelfs de gebruikelijke diplomatische regels te volgen.
De verandering, tegen elke prijs? Wat zichtbaar is, is dat de oppositiepartijen die zich verbonden hebben in ADC-IKIBIRI, die afgelost worden door sommige organisaties van de civiele maatschappij en sommige diplomaten en steun hebben van sommige media, de verandering tegen elke prijs nastreven. Dikwijls aarzelen ze niet een onrustwekkende taal te gebruiken en gaan ze zelfs tot het aanwakkeren van de opstand van het volk om de gevestigde macht omver te werpen. Sommige leiders van de oppositiepartijen hebben niet geaarzeld om aan de journalisten te verklaren dat zij er alles aan zouden doen om ‘de gevestigde macht en de partij aan de macht te ontwortelen’. Daarvoor hebben ze de jongeren uitge-
Bouwen aan bruggen van gerechtigheid en verzoening nodigd het voortouw te nemen, onder de pet van ‘verdediging van de vrijheid’. Sommigen zijn zelfs nog verder gegaan door aan de algemene secretaris van de Verenigde Naties te vragen de Burundezen te helpen om een betrouwbare regering te hebben die de verkiezingen van 2015
“
Waarom nog eens willen terugkeren naar al dat lijden van het verleden!
zou voorbereiden. Een opgedrongen regering? Als dit het geval is, wat zou er dan met de republiek gebeuren? Voor de gemiddelde Burundees, lijkt dit een egoïstische en oorlogzuchtige geest van diegenen die willen terugkeren naar de sombere oorlogsjaren! Nu het land eruit is geraakt, ook al is niet alles volmaakt, waarom nog eens willen terugkeren naar
al dat lijden van het verleden! Wat een schande zou het zijn voor de ‘nieuwe’ politiekers’, die er nochtans aanspraak op maken democratisch te zijn! Laten we eraan herinneren dat het precies diegenen zijn die niet opgehouden hebben onderhandelingen op te eisen, daags na hun nederlaag bij de verkiezingen van 2010, en die de catastrofe voorspeld hebben in het geval deze onderhandelingen niet zouden gehouden worden. Het vervolg is door iedereen gekend. De jongeren zijn gemanipuleerd en zijn in gewapende groepen geleid. Ze zijn bedwongen geworden door de ordekrachten van de Republiek en vele jongeren hebben hierbij hun leven gelaten.
Het bevelhebberschap op de uitkijk! Wat betreft de gevestigde macht die met de vrees leeft de bevelhebberstaf te verliezen, tracht ook de bakens te richten. Ze wil de acties van haar tegenstanders tegenwerken en soms zijn er lokale administratieve leden die hen verhinderen KBA I KARIBU 153 I APRIL, MEI, JUNI
25
Een jongerenproject voor de vrede in samenwerking met KBA “Steun aan de versterking van de capaciteiten op het vlak van mensenrechten en conflictpreventie in Burundi » (20142016) Gevolggevend aan de oproep van jongeren, zal de katholieke Bisschoppenconferentie van Burundi (CECAB) via de Bisschoppelijke Commissie voor de leken (CEAL) en met de steun van KBA een vormings-en sensibiliseringsproject opstarten voor jongeren uit 43 middelbare scholen verspreid over het hele land met een schoolbevolking van 34.498 leerlingen. Met dit project wil de kerk bijdragen tot de versterking van de vrede. 38 opgeleide vormingskrachten zullen op hun beurt 172 studenten animatoren en animatrices opleiden, gekozen uit de 43 scholen die betrokken zijn bij het project. Deze animatoren en animatrices zullen de vorming doorgeven aan 40 studenten van elke school, die dan een Vredesclub binnen hun school zullen oprichten. Deze groep van 1720 jonge promotoren voor gerechtigheid zullen de andere leerlingen sensibiliseren rond de thema’s conflictpreventie, eerbied voor mensenrechten, actieve geweldloosheid, democratische participatie, onder meer door culturele activiteiten te stimuleren zoals muziek, liederen, sketches, gedichten, tekeningen of schilderijen die de thema’s op creatieve manier uitbeelden. Het project zal eindigen met een vredesdag die een cultureel interscolair festival zal worden. Omdat de jongeren van vandaag vorm geven aan de toekomst van morgen, kunt u dit project steunen door gebruik te maken van het overschrijvingsformulier die u in deze KARIBU vindt.
Jongeren aanzetten tot kritische analyse en vredesopbouw zal in de toekomst maatschappelijke veranderingen teweegbrengen
samen te komen. Sommige jongeren van de oppositie worden eveneens vernoemd in geweldfeiten, ook al is er volgens hun leiders sprake van overdrijving van bepaalde media. 26
KBA I KARIBU 153 I APRIL, MEI, JUNI
Een 3de mandaat van president Nkurunziza? De polemiek heeft al heel wat inkt en speeksel doen vloeien. Ook al heeft de president zich nog niet persoonlijk uitgesproken over dit onderwerp. Bovendien,
hebben sommige politieke partijen die uiteengevallen waren, zich nog niet opnieuw verenigd. Dit blijft een uitdaging voor een evenwichtige verkiezingscampagne. Het risico blijft bestaan dat één enkele partij bijna alle zetels haalt, rekening houdend met de aura van het staatshoofd bij de gewone burger. Deze vindt de rekening en een rechtvaardigheid die nog nooit gezien was in Burundi, in de actuele werking van de regering. De jonge leden van de politieke partijen blijven gemanipuleerd worden door hun bazen en zij lanceren zich in geweldplegingen, zonder te aarzelen in conflict te treden.
De jongeren opleiden tot geweldloosheid en tot democratische waarden Als er gezien de huidige situatie, niets aan gedaan wordt om de jongeren te vormen tot geweldloosheid en voor de menselijke en democratische waarden, riskeren de volgende verkiezingen van 2015 gekenmerkt te worden door geweldplegingen op grote schaal. De Burundezen zijn er bevreesd voor dat dit Burundi terug zou onderdompelen in een burgeroorlog, en dit nadat de wonden van de laatste nog niet helemaal genezen zijn. De confrontatie van 8 maart laatstleden tussen de jonge leden van de MSD-Partij met de politie en de geweldplegingen die eruit gevolgd zijn, zijn daarvan een sprekend voorbeeld van. Dit zou iedereen zich moeten aantrekken. De religieuze belijdenissen, de organisaties van de civiele maatschappij en de internationale gemeenschap die Burundi begeleidt, moeten zich op een actieve wijze inzetten om op tijd die uitdaging te vergemakkelijken. Zij zouden prioriteit moeten toekennen aan de sensibilisatie en de vorming van de jongeren tot geweldloosheid en voor de burgerlijke en democratische waarden.
Jongeren opleiden tot geweldloosheid en democratische waarden Bruggen van verzoening De media en de civiele maatschappij zouden als brug van verzoening moeten dienen in plaats van zich achter de politieke partijen die de macht willen veroveren te scharen. Hun rol bestaat erin al de politieke actoren en alle Burundezen in te lichten en op te roepen tot hun verantwoordelijkheid, door te werken voor het algemeen welzijn zonder enige voorkeur. Wat de politiekers betreft, zij zouden verantwoordelijk moeten zijn en ophouden de jeugd op te offeren door manipulatie met als doel hen aan te zetten tot geweld, tot barbaarsheid en tot haat. Om zo te komen tot hun egoïstische eigenbelangen. De jeugd opofferen, dat is de hele natie opofferen. De jongeren zouden moeten denken aan hun toekomst en weigeren gemanipuleerd te worden door die politiekers die dikwijls alleen maar hun eigenbelang nastreven. Zij zouden meer verantwoordelijk, meer uitwerkers van vrede en stimulansen van de rechten van de mens moeten zijn, want zij zijn de toekomstige leiders van het Burundi van morgen. Frédéric Njebarikanuye, Bujumbura, 27/05/2014 KBA I KARIBU 153 I APRIL, MEI, JUNI
27
RECHT OP VOEDSEL
Burundi Sorgho terug in de belangstelling Sorgho is het 5de belangrijkste graangewas in de wereld na rijst, maïs, tarwe en gerst. Volgens onderzoekers is de plant van Ethiopische afkomst. Volgens de FAO (Voedsel- en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties), is de sorgho gekend onder de naam « grand mil » en « herbe de Guinée » in West Afrika, « blé kafir » in Zuid Afrika, « dura » in Soedan, en « mtama » in Oost Afrika. Erick Bayard Rwantango, medewerker projectenbeheer bij KBA, spreekt ons over het gebruik van sorgho in Burundi.
Vrouwen zijn fier op hun sorghoveld In Burundi wordt de rode sorgho gebruikt voor het maken van bier of voor de fermentatie van het bananenbier. De witte sorgho wordt vooral gebruikt als deeg voor het bakken van de traditionele platte koekjes. Ook al gaat het om een bestendige plant, toch wordt ze behandeld als een eenjarige plant. Ze kan verschillende keren per jaar geoogst worden. Ze wordt voornamelijk verbouwd op de centrale hoogvlakte, in de vlakte van het Noord-Oosten en ZuidOosten van Burundi, en in het Oosten 28
KBA I KARIBU 153 I APRIL, MEI, JUNI
van het land in de depressie van Kumoso en Nkoma.
een socio-economische draagwijdte De sorgho is een oude plant die nauw verbonden is met de monarchie. Een legende vertelt dat iedere toekomstige koning geboren werd met zaad in de hand. Bij die zaden waren er sorghogranen. Gedurende het koningschap werd elk jaar afgesloten met het jaarlijkse feest van het zaad dat het begin van de verbouwing van
de sorgho onder de leiding van de koning aankondigde. In heel het land vierden de men,sen feest en pracht en praal met daarbij het verbruik van de nieuwe sorghooogst onder de vorm van deeg en bier. Het einde van de monarchie heeft zeker en vast het traditionele belang van de sorgho doen afnemen, maar de plant heeft haar prestige behouden omwille van het bier dat ermee gemaakt wordt en dat een sociale draagwijdte kent die het kader van het gezin overschrijdt door zijn alomtegenwoordigheid bij de Burundese feesten, en dat ook economisch belangrijk is door de opbrengsten voor hen die het bier maken en verkopen.
sorgho in het tijdperk van de industrialisering In de jaren 80 heeft de Burundese regering een nieuwe dimensie gegeven aan de sorgho door het project Musalac1 te lanceren. Dit project bestaat in de fabricatie van het speenmeel samengesteld uit verschillende graansoorten waaronder de sorgho om een meelbrij te bekomen die voedingrijk is en toegankelijk voor iedereen. Onlangs is de brouwerij van Gitega begonnen met het produceren van sorgho-bier. Deze twee projecten hebben het mogelijk gemaakt de verbouwing van de sorgho opnieuw te lanceren, vooral in de provincies Cankuzo, Bubanza en Cibitoke. Voortaan 1. Het meel Musalac is samengesteld uit maïs (48 %), sorgho (22 %), soja (20 %), suiker (8 %) en ondermelk (2 %). Zie Jean-Baptiste NSAVYIMANA, Le Musalac: farine de sevrage du Burundi. In TRECHE Serge, DE BENOIST Bruno, BENBOUZID Djamil, DELPEUCH Francis, De complementaire alimentatie voor het jonge kind. De
kost een kilo sorgho 600 FBu. Volgens de brouwerij van Gitega, doet deze plant 15.000 gezinnen leven, die haar de materie leveren voor de fabricatie van het bier Nyongera.
een voedzame plant In de sorgho is het proteïnegehalte bijna hetzelfde als in maïs en tarwe. Hij bevat ook vitamines B, minerale zouten en vetten. Hij is belangrijk in de menselijke voeding. Zijn verbouwing zou het verbruik van dit voedsel onder de vorm van deeg kunnen stimuleren. Het sorgho-bier is ook voedzaam. De kinderen en vrouwen hebben ook graag het sop te gebruiken dat zich onderaan de kruiken bevindt en voedzame eigenschappen bevat. De Burundezen zijn vertrouwd met de Indische gerechten, onder andere de chapati op basis van tarwe. Zij kunnen dus gemakkelijk het gebruik van chapati op basis van sorgho overnemen. De sorgho wordt gebruikt voor in de veeteelt. Na de oogst van de sorgho wordt het koren verwijderd en blijven alleen de stengels over. Wanneer de bladeren nog groen zijn kunnen de geiten ervan komen eten. De stengels worden ook gebruikt in de stallen van de dieren. Deze stengels vermengen zich met de uitwerpselen van de dieren en vormen zo een kwaliteitsvolle organische meststof voor de lanbouw. De sorgho wordt gebruikt voor in de veeteelt. Na de oogst van de sorgho wordt het koren verwijderd en blijven alleen de stengels over. Wanneer de bladeren nog groen zijn kunnen de geiten ervan komen eten. De verdroogde stengels worden ook tussen de koffieplanten gelegd om de vochtigheid van de koffieplanten te bewaren.
akten van het atelier OMS/ORSTOM inter-pays van 20 tot 24 November 1994 aan de Universiteit Senghor van Alexandië. Parijs, ORSTOM
Erick-Bayard Rwantango, Brussel, mei 2014
Éditie, 1995, p.169. KBA I KARIBU 153 I APRIL, MEI, JUNI
29
KBA Resultatenrekening 2013 Dank zij de giften van haar sympathisanten, heeft KBA gedurende het jaar 2013 haar missie in Afrika kunnen realiseren. De cijfers en de grafiek hieronder geven rekenschap van het gebruik van de beschikbaren financieringen waarvan 75% voor de projecten in Afrika. In 2013 hebben we voor de projecten geen subsidies ontvangen van de Staat. Om die reden vertoont de balans 2013 een verlies van 51.258 euro. De rekeningen van KBA zijn gecontroleerd door de heer Baudouin Theunissen, Commissaris/bedrijfsrevisor van het Bureau Crowe Horwath, Callens, Pirenne, Theunissen & C° nr 0427.897.088 - Lidnummer : B00003.
KBA - UITGAVEN 2013 Structuurkosten
e 29.202
Privé giften
e 95.873
Noordluik *
e 15.076
Gift 11.11.11
e 33.184
Zuidluik **
e 135.863
Subsidies
e 230
Uitzonderlijke kosten
e 404
Diverses inkomsten
TOTAAL
e 180.545
TOTAAL
* **
e 129.287
Ontwikkelingseducatie en fondsenwerving Projecten in Congo en Burundi
KBA – INKOMSTEN 2013 Subsidies : 33.184 = 26%
Diverse inkomsten: 230 = 0%
Privé giften: 95.873 = 74%
30
KBA-INKOMSTEN 2013
KBA I KARIBU 153 I APRIL, MEI, JUNI
KBA – UITGAVEN 2013 Uitzonderlijke kosten: Structuurkosten: 404 = 0% 29.202 = 16%
Zuidluik: 135863 = 75%
Noordluik : 15.076 = 9%
KBA investeert in de vorming van lokale partners rond vijf thema’s: familiale landbouw en voedselzekerheid, democratie en mensenrechten, conflictpreventie en vredesopbouw, opvoeding van jongeren en empowerment van vrouwen. KBA staat voor een eerlijke, open en diepgaande partnerrelatie, vanuit gelijkwaardigheid en dialoog. KBA staat ook voor een integrale benadering van de mens en van de gemeenschap: economische, so-ciale, politieke, culturele en spirituele aspecten krijgen een plaats.
PARTNERwerking
KBA is een door de overheid erkende NGO van internationale solidariteit gespecialiseerd in het versterken van de Afrikaanse civiele maatschappij. Lokale partners en hun basisgroepen krijgen de mogelijkheid om via opleidingen hun competenties te verhogen en hun kennis doeltreffend aan anderen door te geven. KBA werkt rechtstreeks en op basis van wederkerigheid samen met lokale Afrikaanse organisaties.
ACTIES in het Noorden
AC-
TIES in het Zuiden
KBA
Alles over K BA op www.kba-fon caba.be
De projecten: • zijn aangepast aan de culturele eigenheid van de lokale bevolking • stimuleren een democratische cultuur • creëren zelfredzaamheid • versterken de empowerment van de vrouw • dragen zorg voor het ecologisch systeem • worden niet opgelegd maar ontstaan vanuit de lokale bevolking
KBA neemt deel aan de ontwikkelingseducatie rond de Noord - Zuid problematiek en sensibiliseert geïnteresseerden, sociale organisaties en sympathisanten rond het belang van het duurzaam versterken van mensen en groepen in het Zuiden op basis van een eerlijke dialoog. KBA neemt actief deel aan campagnes van de Noord-Zuid beweging, 11.11.11 en CNCD zoals de actie rond de milleniumdoelstellingen, geeft advies (vooral over Centraal – Afrika) en brengt de thema’s onder de aandacht in het magazine KARIBU en via de website.
En u? KBA steunt voor een deel van het vormingswerk met Afrikaanse partnerorganisaties op giften. KBA dankt u 1000 x daarvoor! FINTRO: BE 94 1430 6786 22 14 (Voor giften van 40 euro of meer ontvangt u een fiscaal attest). KBA I KARIBU 153 I JANUARI, FEBRUARI, MAART
31
KARIBU is het tijdschrift van de vzw KBA en verschijnt vier maal per jaar. Abonnement: Wordt gratis verstuurd naar alle geïnteresseerden
KBA is een door de overheid erkende NGO gespecialiseerd in het versterken van de capaciteiten van het maatschappelijk middenveld in Afrika. KBA kiest voor vormingsprojecten en directe samenwerking met lokale partners. Zo bereiken de projecten duurzame resultaten KBA reikt instrumenten aan zodat mensen zelfstandig hun ontwikkelingsproces in handen kunnen nemen.
Redactie: M-Bernadette Zubatse Luc Bonte Erick-Bayard Rwantango Dries Fransen Jean Lefèbvre Hendrik Demuynck Adres: Vooruitgangstraat 333/03 B-1030 - Brussel tel.: 02 201 03 83 fax: 02 205 17 39 e-mail: info@kba-foncaba.be website: www.kba-foncaba.be Verantwoordelijke uitgever: M-Bernadette Zubatse (Vooruitgangstraat 333/03 - 1030 Brussel) Foto’s: KBA, Radio Okapi Opmaak en druk: De Riemaecker Printing bvba www.deriemaecker.be
De inhoud van de gepubliceerde artikels geeft niet noodzakelijk de opinie weer van het KBA. Dit tijdschrift wordt gedrukt op gerecycleerd papier. Cette revue paraît aussi en français.