Karibu 149 nederlands

januari, februari, maart 2013

Nr. 149

KBA

België/Belgique P.B./P.P. 9099 GENT X BC 10999

Kadervorming voor Afrikanen

Vooruitgangstraat 333/03 B-1030 Brussel (België) - Tel. 02 201 03 83 • Fax: 02 205 17 39 E-mail: info@kba-foncaba.be - www.kba-foncaba.be

Karibu Burundi: naar een oprechte dialoog Congo: gelijkwaardigheid man-vrouw Afgiftekantoor Gent X - P602401 1ste kwartaal 2013

KBA I KARIBU 149 I januari, februari, maart 2013

1

inhoud

3 VOORWOORD

4 BURUNDI : EEN OPRECHTE DIALOOG Bij zijn passage in Brussel stelt Mgr. Ntahondereye, Bisschop van Muyinga, dat ondanks de reeks uitdagingen, de bevolking blijft vertrouwen hebben in de huidige machthebbers. Een oprechte dialoog tussen de verschillende politieke strekkingen is nodig om de democratie in het land te versterken.

10 BURUNDI : DE MARKT VAN BUJUMBURA STAAT IN BRAND Op 27 januari 2013 heeft een geweldige brand de centrale markt van Bu jumbura verwoest. Zware schade trof vooral de kleine handelaars.

15 CONGO : GELIJKWAARDIGHEID TUSSEN MANNEN EN VROUWEN Professor Albertine Tshibilondi verduidelijkt het concept ÂŤ gender Âť.

20 EEN LEGAAT VOOR KBA Uw engagement voor Afrika blijft ook na u bestaan.

22 CONGO : GENDERGELIJKHEID IN HET DAGELIJKSE LEVEN Het CBMT (Centre Bamamu Tabulukayi), KBA partner in Kananga, heeft een bevraging georganiseerd over de levensomstandigheden van de vrouwen.

30 CONGO: DE INTERNATIONALE VROUWENDAG

2

KBA I KARIBU 149 I januari, februari, maart 2013

voorwoord Op 8 maart werd de jaarlijkse Internationale vrouwendag gevierd door groepen vrouwen over de hele wereld en eveneens door de UNO. Hij heeft zijn wortels in de eeuwenlange strijd van de vrouwen om op gelijke voet van de mannen, deel te nemen aan de samenleving.

In Congo is de gelijkheid van mannen en vrouwen ingeschreven in de Grondwet, maar de realiteit ziet er anders uit. In het dagelijkse leven is de discriminatie zichtbaar. In deze KARIBU vindt u enkele getuigenissen vanuit Kananga.

Voor KBA is het investeren in de promotie van de vrouw in Afrika een prioriteit. Het gaat er om aan de vrouwen, terwijl ze zich zelf blijven, de mogelijkheid te geven hun dromen waar te maken. en hen te helpen samen de toekomst op te bouwen. KBA is ervan overtuigd dat investeren in de vrouw, investeren is in de mensheid.

Daarom ondersteunt zij lokale organisaties die werken aan de opkomst van vrouwelijke leaders. Zij werkt aan het versterken van mechanismen die toelaten dat mannen en vrouwen relaties hebben op gelijke voet. Het is belangrijk dat vrouwen verantwoordelijk worden en ten volle deelnemen aan het integraal beheer van hun gemeenschappen en van de samenleving. In Afrika zijn de vrouwen meestal dynamisch et zeer gemotiveerd, maar het ontbreekt hen soms aan zelfvertrouwen., Beste vrienden en sympathisanten, wij rekenen op uw steun opdat KBA verder zou kunnen investeren in de vorming van vrouwen zodat ze zelfwaardering zouden ontwikkelen en hun waardigheid als vrouw en moeder zouden behouden.

Wij danken u oprecht en wensen u een zalig paasfeest.

M-Bernadette Zubatse Directrice

KBA I KARIBU 149 I januari, februari, maart 2013

3

BURUNDI EEN OPRECHTE DIALOOG Tijdens zijn passage in Brussel op 11 februari 2013, heeft Mgr. Joachim Ntahondereye, bisschop van Muyinga, een ontmoeting gehad met zijn partner KBA, bij monde van voorzitter Luc Bonte en directeur Marie Bernadette Zubatse. De huidige situatie in Burundi was het onderwerp van gesprek.

KBA : Hoe schat u de huidige situatie in Burundi in ?

Mgr. Ntahondereye : Door mijn contacten met de parochies van mijn bisdom, verenigingen en de basisgemeenschappen, stel ik vast dat de grote meerderheid van de bevolking zich verheugt op het feit dat de ordetroepen hervormd werden, aangezien die hen in het verleden veel angst en leed berokkend hebben. Het

Mgr Ntahondereye in gesprek met M-Bernadette Zubatse gaat zowel om leger als politie, want zij recruteren manschappen uit alle etnische bevolkingsgroepen van de maatschappij. En het is vooral om die reden dat zij vertrouwen heeft in de huidige machthebbers.

KBA : Is er dan geen enkele teleurstelling?

Mgr. Ntahondereye : Zeker wel, ook al kan ik niet bevestigen dat de bevolking er zich in dezelfde mate van bewust is als ikzelf. Ik denk meer bepaald aan de corruptie die geen enkele laag van de uitvoerende noch van de rechterlijke macht spaart, van in de heuvels tot op de hoogste instanties van deze twee machten. En dat terwijl zelfs de wettelijke macht daarin behagen lijkt te scheppen. Vandaag wordt er in de straten en in de media geklaagd dat de meeste staatsdiensten zich laten omkopen en, ongelukkig genoeg, de feiten lijken dit niet te ontkennen. Deze situatie is des te meer onrustwekkend omdat de bevolking zich daarnaar weet te schikken en eraan went, waarbij ze zelfs begrip tonen voor degenen die meedoen aan de corruptie onder het voorwendsel dat ze anders niet zouden kunnen overleven. Die ongezonde geest raakt zelfs onze kerkgemeenschappen en onze basisfundamenten. Gelukkig reageren degenen die er het slachtoffer van zijn en klagen ze de gevallen aan bij de parochiale of diocesane verantwoordelijken.

KBA : Nochtans, de president van uw land heeft een nultolerantie uitgevaardigd wat betreft de strijd tegen de corruptie.

Mgr. Ntahondereye : Dit is effectief heel duidelijk gesteld geweest, maar de toepassing ervan in de praktijk heeft nog een lange weg te gaan. Heel wat inspanningen werden geleverd door de tweede vice-president van de Republiek hetgeen men moet erkennen, maar tegelijk zijn meer inspanningen nodig en moeten ze uitgebreid worden op alle niveau’s. De evaluatie die deze instantie openbaar heeft gemaakt net vóór de Conferentie

4

KBA I KARIBU 149 I januari, februari, maart 2013

Luxueuse huizen springen in het oog van de ontwikkelingspartners van Burundi, die gehouden werd in Genève van 29 tot 30 oktober 2012, geeft effectief aan dat er vooruitgang is geboekt in de strijd tegen de corruptie. Terugbetalingen van ontvreemde fondsen en van slecht verworven goederen zijn reeds gerealiseerd

“

Men zal de corruptie alleen maar kunnen de kop indrukken door inspanningen te leveren op ethisch en moreel vlak geweest, maar tussen de verduisteraars lijken de “grote vissen” er totnogtoe aan te ontsnappen. Het lijkt erop dat de een de ander indekt of zelfs aanzet. Er blijft dus nog een lange weg te gaan. Vergeldingsmaatregelen moeten voortgezet en opgedreven worden, want we kunnen dit niet aanvaarden en de ogen te sluiten voor corruptie. Maar men zal deze ramp alleen maar kunnen stoppen en de kop indrukken door inspanningen te leveren op ethisch en moreel vlak, namelijk door te strijden tegen de mentaliteit die hogerop leeft,

KBA I KARIBU 149 I januari, februari, maart 2013

5

de verkiezingen van 2010 en anderzijds door de ballingschap van de leiders van sommige van haar partijen.

De politieke partijen moeten op het terrein aanwezig zijn om hun stem te laten horen door middel van een gezonde ethische en burgerlijke opvoeding in de scholen en in de verschillende professionele middens.

KBA : Wat stelt u vast op politiek vlak?

Mgr. Ntahondereye : Er is verbetering op het vlak van rechtvaardigheid dat gedurende tientallen jaren gewogen heeft op de meerderheid van de bevolking, doordat deze haar burgerlijke rechten ontnomen waren, ook al werden ze formeel erkend.

Anderzijds moet er over gewaakt worden dat geen enkel ander deel van de bevolking, hoe klein dit ook zij, vandaag een dergelijk onrecht wordt aangedaan.

Met het oog op de verkiezingen van 2015, is het goed nieuws te horen dat alle politieke partijen verklaren dat zij hiertoe willen bijdragen, en voldoende de bedreigingen te zien die zich nog steeds voordoen in de huidige politieke situatie van het land.

Voor zover ik het spel van de democratie begrijp, geloof ik dat het belangrijk is om het terrein niet te verlaten maar er integendeel op aanwezig te zijn om zijn stem te laten horen, tenzij natuurlijk zijn eigen leven ernstig op het spel zou staan.

“

Het is nodig een inclusief debat te hebben dat het woord verleent aan heel de politieke klasse Volgens de huidige stand van zaken is de parlementaire oppositie zo zwak dat zij niet kan bijdragen tot een echt tegensprekelijk debat. Het is alleen maar verwonderlijk dat het parlement beslissingen neemt die ook de belangen van de oppositie dient. Wetende dat er een gebrek aan evenwicht is in het parlementair debat, eist de extraparlementaire oppositie, gegroepeerd in de democratische Alliantie voor de verandering in Burundi (ADC-Ikibiri), dat zij geraadpleegd wordt.

Dat is het geval geweest, bijvoorbeeld, bij het opstellen van de Nieuwe Nationale Verkiezingscommissie (CENI), en, ook vandaag nog, spijt het de oppositie dat zij hierbij niet werd geraadpleegd. Anderzijds, moet men wel erkennen dat zijzelf verbrokkeld is. Enerzijds door het feit dat haar wettelijkheid in vraag wordt gesteld door hen die aan de macht kwamen met

In het stadium waarin we ons bevinden, en als men rekening houdt met het feit dat alle politieke partijen zouden deelnemen aan de volgende verkiezingen, zou de kieswet herzien en verbeterd moeten worden. Anders zou de sereniteit kunnen verstoord worden, de vrijheid van de kiezers en de transparantie van het verloop van de verkiezingen. Met dit doel is het nodig een inclusief debat te hebben dat het woord verleent aan heel de politieke klasse. Men kan alleen hoopvol zijn met het initiatief van Mr. Ananga-Onyanga, bijzondere vertegenwoordiger van de Secretaris Generaal van de Verenigde Naties in Burundi. Doel is om binnenkort de regering en de politieke partijen, oppositie inbegrepen, samen te brengen, om de nodige dynamiek te stimuleren, die vandaag nog onbestaande is, rond een eerlijke en inclusieve dialoog in de schoot van de politieke klasse.

KBA : Hoe zit het met de overgangsrechtspraak?

Mgr. Ntahondereye : Men wachtte op de oprichting van de Commissie Waarheid en Verzoening vóór het einde van vorig jaar, maar deze heeft niet plaats gevonden. Zij wordt opnieuw aangekondigd voor dit jaar; wij hopen dat er ditmaal woord zal gehouden worden. Maar intussen zijn er twee uiteenlopende inzichten over de kwestie van het strafrecht die nog met elkaar moeten verzoend worden. Enerzijds is de regering van oordeel dat, om geen schade aan te richten bij het verzoeningsproces, het past om elk rechterlijk onderzoek of vervolging ter zijde te laten in verband met de misdaden die begaan zijn gedurende de periode die de Commissie en de Internationale Gemeenschap erkent. Dit steunen de oppositie en de civiele maatschappij in het algemeen eerder dan dat beide zich opdringen. Wat mij persoonlijk betreft, lijkt het me dat de wandaden van het verleden niet zozeer moeten gestraft worden dan wel dat de

Het aantal gezondheidscentra is vermeerderd 6

KBA I KARIBU 149 I januari, februari, maart 2013

KBA I KARIBU 149 I januari, februari, maart 2013

7

Agropastorale vorming in de schoolboerderij van AGAKURA, partner van KBA schuldigen moeten bijdragen aan een betere toekomst van het land. Het is in dit perspectief dat de vrije en vrijwillige bekentenissen van de schuldigen zouden moeten plaats bieden om deze laatsten vrij te stellen van rechterlijke vervolgingen mits een aangepaste schadevergoeding.

KBA : En wat met de fiscale hervorming waarover men hoort spreken ?

Mgr. Ntahondereye : Het oprichten van de Burundese Dienst van de Ontvangsten met een autonoom beheer zorgt zeker voor een diepe hervorming van het fiscaal systeem van ons land. Te oordelen naar de balans die deze Dienst periodiek openbaar kenbaar maakt, maar ook naar de waardering die de Regering van het werk ervan maakt, functioneert deze Dienst goed. Maar er blijven problemen die te maken hebben met menselijke fouten en met corruptie.

KBA : Men hoort zeggen dat de civiele maatschappij zich soms gedraagt als oppositiepartij.

Mgr. Ntahondereye : Net zoals de democratie, is de civiele maatschappij nog 8

zeer jong in ons land. Niet alleen moet ze groeien om voldoende representatief te kunnen zijn voor de demografische en culturele verscheidenheid van het land.

Ze moet ook voldoende diepgang geven aan haar missie en een effectieve manier van werken bewerkstelligen. Vandaag, is het socio-professioneel landschap van Burundi bezaaid met talrijke verenigingen en organisaties. Nochtans zijn er maar weinigen onder hen die er zich ervan bewust zijn dat ze deel uitmaken van de civiele maatschappij van het land en dat ze daarin een actieve rol kunnen spelen. En dit is in bijzonder waar voor verenigingen en organisaties die ontstaan zijn en actief zijn buiten Bujumbura, de hoofdstad. Dit is een cruciaal punt. Vermits zij bezield is en vertegenwoordigd door organisaties waaronder misschien de meest invloedrijke leden voortkomen van de vroegere eenheidspartij of van

“

Weinige verenigingen zijn ervan bewust dat ze deel uitmaken van de civiele maatschappij bewegingen die daarin geïntegreerd waren, is het niet evident dat zij helemaal vrij zou zijn van partijgebonden invloed bij de stellingnamen. Daar tegenover is, volgens mijn mening, de oplossing niet geld te steken in het oprichten van organisaties die van de strekking van de regering zijn of van de regerende partij. Men moet eerder in de schoot van bestaande of opkomende verenigingen en organisaties sensibiliserings- en vormingsprogramma’s aanmoedigen die zich richten op het gemeenschappelijk welzijn en de plicht om zich in te zetten om hiervoor te ijveren en het te verdedigen. Ook de Kerk heeft

KBA I KARIBU 149 I januari, februari, maart 2013

een belangrijke rol te spelen door middel van CARITAS in al zijn geledingen, de Commissies Rechtvaardigheid en Vrede en van elke organisaties van christelijke inspiratie zoals het Centrum Ubuntu.

KBA : Wat stelt u vast op sociaal vlak ?

Mgr. Ntahondereye : Laat me toe onverpakt te antwoorden, en alleen stil te staan bij wat me spontaan voor de geest komt.

Op het vlak van de gezondheid stellen we een duidelijke verbetering vast. De laatste jaren zijn er twee districtshospitalen per provincie opgericht, het aantal gezondheidscentra is vermeerderd, evenals het aantal geneesheren. Ongelukkig genoeg, eens ze benoemd zijn, is er onvoldoende uitrustingsmateriaal te plekke beschikbaar. Hier heeft de kwaliteit van de dienst onder te lijden. Er blijft dus nog een hele weg af te leggen.

Op vlak van het onderwijs, werden er vele scholen gebouwd maar het aantal leerkrachten groeit niet in dezelfde mate, bij gebrek aan financiële middelen om hen te betalen en als gevolg van de quota die opgelegd worden door de Wereldbank. Dat heeft tot gevolg dat er een overbevolking in de klaslokalen is en dat het kennispeil en de vorming van de leerlingen daalt.

Op het vlak van het basisonderwijs werd reeds tot een hervorming besloten en deze zou moeten beginnen in september aanstaande. Deze zal er nu alsvolgt uitzien: het lager onderwijs dat 6 jaar duurde zal vanaf dan 9 jaar duren. Er zullen dus drie jaren toegevoegd worden aan het basisonderwijs, om dit zo uit te breiden tot aan de leeftijd waarop de jongeren een beroep kunnen leren en zich daarna integreren in het beroepsleven.

Wat infrastructuur en logistiek betreft, betekent de hervorming dat er nog meer

klaslokalen zullen nodig zijn, des te meer, omdat zelfs vandaag bijna alle scholen een groter aantal leerlingen tellen dan ze in staat zijn op te vangen. Als het van mij zou afhangen, dan zou de oplossing erin bestaan meer leerkrachten in te zetten en hun salarissen te verhogen.

KBA : Burundi is een landbouwland.

Welke zijn de perspectieven ?

Mgr. Ntahondereye : De beperkte oppervlakte van de gronden en de verarming van de ondergronden vormen vandaag meer dan ooit een groot probleem, sinds de grote meerderheid van de vluchtelingen naar het land is teruggekomen.

Dit land kan niet langer voor 95 % rekenen op alleen maar de landbouw om te overleven en voor zijn economische vooruitgang. Zeker, het is noodzakelijk de landbouw te ontwikkelen door teeltdiversificatie naargelang de streek en door de productie op te voeren, door uitwisselingen te stimuleren en de lokale markt te verbeteren. Maar het is ook nodig dat er wordt geïnvesteerd in de verwerking van de landbouwproducten, een betere bewaring en een industrialisering.

KBA : Wel bedankt voor dit onderhoud, Monseigneur

KBA I KARIBU 149 I januari, februari, maart 2013

9

BURUNDI Bujumbura ontwaakt: de centrale markt staat in brand Zondag 27 januari 2013 heeft een hevige brand de centrale markt van Bujumbura verwoest. KBA heeft inlichtingen verzameld over dit drama bij het dagblad online Iwacu Burundi en bij kennissen ter plaatse in Bujumbura.

nen van bij de Beheermaatschappij van de Centrale Markt (SOGEMAC) van een Senegalese handelaar en van een kind die zich in de vlammen zouden hebben geworpen in de hoop hun geld en hun koopwaren te redden. Geruchten, die moeilijk nagegaan kunnen worden, spreken van een vrouw die zich in de vlammen zou hebben geworpen om te trachten 50 miljoen Burundese franken (25.000 Euro) te redden die ze in haar marktkas verstopt had.

Wat de materiële schade betreft, heeft het vuur alles verwoest. Zelfs de nagels en de stoofpannen hebben niet kunnen weerstaan aan de wreedheid ervan.

Vruchten en groenten werden eveneens in de as gelegd. Slechts één kraampje heeft wonderbaarlijk genoeg stand gehouden. Alle handelswaren erin zijn intact gebleven.

Van zodra de informatie zich verspreid had via sms, telefoon en van mond tot mond, was de reactie overal hetzelfde: met eigen ogen gaan kijken hoe het vuur de centrale markt van Bujumbura verslindt.

Volgens Iwacu Burundi hebben getuigen ter plaatse het eerder over een vuur dat zou begonnen zijn in het centrale deel van de markt. “Daar waar men de kleren strijkt die van de kleermakers komen”, zo getuigt een handelaar aan een correspondent van Iwacu Burundi en die ook bevestigt dat “de rook boven de markt opsteeg nog vóór 6 uur ’s morgens.”

De meeste gecontacteerde personen in Bujumbura denken dat de ramp van cri10

minele oorsprong is. Een onderzoekscommissie, opgericht na de ramp en voorgezeten door de algemene procureur van de Republiek, heeft reeds verschillende aanhoudingen gedaan. Ondanks deze aanhoudingen blijft er onduidelijkheid: de algemene procureur van de Republiek bevestigt dat de commissie nog altijd op zoek is naar de werkelijke oorzaak van de brand.

zware schade Het dagblad online Iwacu Burundi citeert de woordvoerder van de politie die spreekt van 68 gewonden maar die geen enkele dode bevestigt. Nochtans spreken bron-

KBA I KARIBU 149 I januari, februari, maart 2013

De brand treft vooral de mensen die werkzaam zijn in verschillende takken verbonden aan de activiteiten van de centrale markt. De handelaars – onder hen een groot aantal West-Afrikanen – zijn de meest zichtbare, maar er zijn ook afnemers van die handelaars, de dragers, de koks die eten verkochten, de straatvegers, de moeders die klaargemaakt eten, vruchten en groenten verkopen in de omgeving van de markt, de bedienden van de eigenaars van de marktkramen, huisvaders en huismoeders, de buschauffeurs en de ronselaars. Een identificatie van de getroffenen is nodig, rekening houdend dat er op de markt in Bujumbura ook informele activiteiten plaatsvonden.

Kleine niet gestructureerde en niet geregistreerde commerciële activiteiten, waarbij sommige handelaars een niet ingeschreven kraampje hadden. Een enquête van de Diocesane ontwikkelingsorganisatie van Bujumbura schat het aantal door de

Groenten en fruit zijn verkoold brand getroffen handelaars op 2.291, maar deze lijst is allicht niet volledig.

Het gaat hier niet enkel over een individuele catastrofe, de gevolgen laten zich ook voelen op menselijk, economisch, sociaal en financieel vlak. Op financieel vlak treft de brand o.m. de microfinancieringssector, de banken, de verzekeringen en de rechtstreekse slachtoffers van de ramp; zij die hun geld bewaarden op deze centrale markt.

Op dit ogenblik is het moeilijk een juiste inschatting te maken van de materiële en financiële schade.

Waarom het geld op de markt bewaren ?

De brand kwam op een slecht moment voor iedereen en meer in het bijzonder voor de meerderheid van de handelaars die de laatste wet nummer 1/02 van 24 januari 2013 betreffende de belastingen op de inkomens slecht begrepen had.

Die wet legt onder meer een belasting op de rentes op de gespaarde deposito’s en die kunnen oplopen tot meer dan 1.800.000 FBu per jaar. In plaats van te begrijpen dat het de belastingen zijn op de rentes, hebben zij allicht be-

KBA I KARIBU 149 I januari, februari, maart 2013

11

grepen dat het de belastingen zijn op hun deposito’s. Sommigen onder hen hebben haastig hun geld teruggetrokken om het te bewaren in hun kas op de centrale markt. Een tweede mogelijke reden kan zijn dat sommige handelaars aan de Burundese Dienst van Ontvangsten (OBR) de evolutie van hun activiteiten via bankdeposito’s wilden verbergen om zo de verhoging van de taksen te vermijden. Ook is het niet uitgesloten dat andere handelaars, die bankkredieten hadden, het geld verstopten opdat de kredietbanken de verhoging van de regelmatige terugbetaling niet zouden eisen.

En slechts 10 % van de handelaars die een kraam hadden op de centrale markt van Bujumbura waren verzekerd volgens de heer Tatien Sibomana, permanent uitvoerend secretaris van de vereniging van de verzekeraars van Burundi (Assur), geciteerd door Iwacu Burundi.

De bankcultuur is nog niet sterk ingeworteld in de Burundese mentaliteit : op dit punt heeft de overheid nog heel wat werk te doen wat betreft het sensibiliseren van de bevolking. Velen die handel drijven kennen de economische, commerciële en bancaire praktijken helemaal niet.

Frédéric Njebarikanuye, partner van KBA in Bujumbura, sprak met getuigen van deze tragische dag.

Het vuur is uitgebroken rond 7 u. ’s morgens aan de westzijde van de markt, de Senegalese wijk. Al hadden de aanwezige handelaars bij het begin van de brand de verantwoordelijken voor de veiligheid van de markt verwittigd, toch lijkt het dat deze laatsten niet tijdig de gepaste dringende maatregelen hebben genomen. Op 30 minuten tijd was de omvang van het vuur zo groot dat het daarna moeilijk en zelfs onmogelijk is geweest deze te blussen. Haar verwoestende vlammen overweldigden in korte tijd heel de markt.

Een gelegenheid om te plunderen Sommigen hebben tevergeefs getracht hun goederen weg te brengen maar bandieten hebben van die chaos gebruik gemaakt om de markt te overmeesteren en alles te stelen wat ze op hun doortocht vonden. Toen zij hoorden dat de markt in vuur en vlam stond, botsten sommige personen van de omliggende wijken tegen elkaar aan in de straten om te gaan plunderen. Sommige politiemensen zouden onvoldoende de veiligheid van de goederen hebben verzekerd.

Wat bedroevend is, is de traagheid van de interventiediensten en het gebrek aan brandweerwagens om op tijd het vuur te doven. Sommigen stonden zelfs in panne. Men heeft een beroep moeten doen op de brandweerwagens van de internationale luchthaven van Bujumbura. Sommigen denken dat de brand te wijten zou zijn aan een ongeluk veroorzaakt door een kortsluiting, anderen zeggen dat de markt met opzet in brand werd gestoken.

Een steunbetuiging Nochtans zijn de autoriteiten, meer bepaald de twee Vicepresidenten van de Republiek, de President van het parlement, de President van de Senaat evenals 12

KBA I KARIBU 149 I januari, februari, maart 2013

enkele ministers, onmiddellijk ter plaatse gekomen. De 1ste Vicepresident gaf aan dat hij een beheercomité van deze catastrofe ter plaatse zou brengen. Op vraag van de regering van Burundi heeft de Rwandese regering een helikopter gestuurd om het verwoestende vuur trachten te blussen. Alle hulp kwam te laat want 99 % van de markt was in de as gelegd.

De hulpdiensten, het Rode Kruis, de agenten van de luchtvaartdiensten evenals de politie, evacueerden de gewonden en getraumatiseerde personen naar de hospitalen van de hoofdstad Bujumbura. Om de veiligheid in de hoofdstad te garanderen hebben goed uitgeruste militairen zich gehaast om de strategische infrastructuren zoals de banken veilig te stellen en de politie te steunen om de grote hoofdwegen die naar de stad leiden te controleren. Tot op heden werden geen doden geregistreerd. Het Staatshoofd die op werkzending was in AddisAbeba heeft onmiddellijk zijn activiteiten onderbroken om naar Bujumbura terug te keren om de omvang van de catastrofe vast te stellen. Hij gaf zijn steun en medeleven aan de getroffen handelaars.

Een les trekken De catastrofe van 27 januari 2013 is een bewijs van hoe zwak onze brandweerdiensten georganiseerd zijn. Verder is er het gebrek aan pertinente technische vorming en modern goed functionerend materiaal. Het is een les voor de regering dat deze diensten dienen geperfectioneerd te worden. De markten moeten bovendien ingericht worden op een manier die de interventie vergemakkelijkt in dergelijke situaties, want dat was duidelijk niet het geval voor deze centrale markt van Bujumbura. Het is ook noodzakelijk dat alle handelaars leren hun goederen te beschermen door deze te laten verzekeren. Hun geld zouden ze bovendien beter dagelijks in de bank bewaren in plaats van deze op te potten in de geldkassen op de markten.

KBA I KARIBU 149 I januari, februari, maart 2013

13

De kostprijzen van de voedingswaren schieten omhoog De stock van de boontjes, rijst, maniok­ bloem, maïs en andere ingevoerde etenswaren uit de omgeving is in rook opgegaan. Volgens een Burundese financieel deskundige, is meer dan 70 % van de voedingswaren verwoest door deze brand.

De dagen na de ramp kon men een grote toevloed zien naar de markten in de omgeving van Bujumbura, te Kamenge, Ngarara, Musaga, Kinindo, Kibenga, Jabe en te Buyenzi om zich daar te bevoorraden met voedingswaren uit vrees voor een tekort. De ramp en de vrees voor de impact ervan op de bevoorrading hebben de prijzen fel doen stijgen: in minder dan een week tijd, is de prijs van erwtjes overgegaan van 1.500 FBu. naar 2.000 FBu. De prijs van de bonen is overgegaan van 1.500 FBu. naar 1.800 FBu. en die van de rijst eveneens van 1.500 FBu. naar 1.800 FBu.

Een plaats voor een nieuwe tijdelijke markt Door in alle haast een tijdelijke nieuwe markt in te richten op de terreinen van een Textiel Complex van Bujumbura (COTEBU) in de Industriële Wijk, heeft 14

de Regering een heilzame maatregel getroffen. Burundi is een land van geruchten waardoor sommige handelaars deze maatregel zien als een poging om hen hun plaatsen te onteigenen.

“De markt van Nyakabiga heeft gebrand, andere markten zoals deze van het binnenland hadden gebrand, maar men heeft de handelaars niet verplaatst, wat gebeurt er dan hier in de stad dat men ons naar COTEBU verplaatst ? Wij zijn bang, zij willen onze plaatsen stelen!” zo riep een vrouw handelaarster geciteerd door Burundi-Eco. En gezien het feit dat vele getroffen handelaars, zonder enige verzekering, waarschijnlijk moeilijkheden zullen hebben om hun kapitaal opnieuw samen te stellen, zal de regering verder moeten gaan. Hetzij door de toegang tot kredieten te vergemakkelijken met beperkte rentes of gewoonweg door de bevoorrading te verzekeren van voedingsmiddelen en noodzakelijke producten in te voeren voor de verbruikers.

Maatregelen om in de toekomst de risico’s en rampen te voorkomen Op 28 januari 2013, één dag na de brand, is er een vergadering geweest van het Ministerie van Openbare Veiligheid, het Nationale Platform voor de Preventie van de Risico’s en het Beheer van de Catastrofen, om na te denken over de aangepaste maatregelen in een dergelijke situatie. Zorgen voor een betere uitrusting, een herziening van de veiligheidsmaatregelen en –procedures en de versterking van de capaciteiten. Vele maatregelen die aantonen dat de brand onverwacht een impact had op iedereen op bijna alle vlakken.

Ericq Bayard Rwantango, medewerker projectbeheer

KBA I KARIBU 149 I januari, februari, maart 2013

CONGO Mannen en vrouwen gelijkwaardig Laten we ons eraan herinneren dat in september 2000, 191 landen de Millennium Verklaring van de UNO ondertekend hebben om de armoede te verminderen vóór 2015. Deze verklaring sloot acht doelstellingen in, “de Millenniumdoelen voor Ontwikkeling” genaamd. Hoever staan we in Congo in verband met het derde objectief, namelijk het bevorderen van de gelijkheid tussen mannen en vrouwen en de autonomisering van de vrouwen? Albertine Tshibilondi, filosoof, universiteitsprofessor, specialiste in de materie en directrice van het Centrum voor Afrikaanse Studies en Interculturele Onderzoeken (CEAF&RI), spreekt ons over de gelijkheid tussen mannen en vrouwen (gendergelijkheid) in de Congolese samenleving. In dit nummer van KARIBU, preciseert zij eerst enkele begrippen en benadrukt ze het belang van een budget bestemd voor onderzoek, vorming en sensibilisering op het vlak van gelijkheid man-vrouw. In het volgende nummer, zal zij ons spreken over de remmen op die gendergelijkheid. Want de vrouw en de man zijn gelijkwaardig en hebben dezelfde rechten.

Het derde millenniumdoel luidt dat in 2015 mannen en vrouwen gelijkwaardig moeten zijn.

Mannen en vrouwen hebben dezelfde rechten.

Dit is vastgelegd in internationale rechtenverdragen. Maar in de praktijk blijkt dit echter niet voldoende om discriminatie en achterstelling van vrouwen tegen te gaan. Aan de vrouwen dezelfde macht geven om tussen te komen in de beslissingen die hun leven beïnvloeden, van het gezin tot aan de hoogste instanties van de regering, is hen de sleutel geven voor hun autonomie.

Zowel de Congolese vrouwen als de mannen hebben altijd een belangrijke rol gespeeld in de heropbouw van het land, een rol die zij ook vandaag nog spelen.

Bewerksters van de socio-economische ontwikkeling van de Republiek, kennen de Congolese vrouwen ook vandaag nog verschillende discriminaties die hun volle deelname aan het beheer van de open-

bare aangelegenheden afremmen. Welke zijn die remmen op de gelijkheid tussen mannen en vrouwen (gendergelijkheid) in de Democratische Republiek.Congo?

Welke zijn de hinderpalen voor het versterken van de bekwaamheden van de Congolese vrouwen met de bedoeling die gendergelijkheid te bekomen ? Vooraleer deze vragen te beantwoorden, zullen we

KBA I KARIBU 149 I januari, februari, maart 2013

15

Het begrip van gelijkheid

eerst enkele begrippen preciseren om bepaalde misverstanden te voorkomen.

“Gelijk zijn betekent niet identiek zijn”. De gelijkheid waarover het hier gaat, betreft de gelijke verdeling van de taken, rollen en verantwoordelijkheden in de maatschappij, met name de gelijkheid van de fundamentele rechten van de mensen. Het

“Gender” Het “gender” is een begrip dat zich tracht op te dringen in de analyses en de acties in verband met de ontwikkeling. Het vertegenwoordigt het eindresultaat van de overwegingen en de onderzoeken van Angelsaksische feministen. In het Nederlands hebben we eenvoudig de Engelse term “gender” overgenomen. Het is een politiek en mobiliserend begrip met het oog op de gelijkheid tussen vrouwen en mannen. Deze term verschijnt voor de eerste maal in 1972 bij de Angelsaksen, maar werd verspreid in de jaren ’80. Het “gender” betreft dus de betrekkingen tussen de vrouwen en de mannen in de maatschappij. Het “gender” is dus geen synoniem van het vrouwelijk geslacht. Het is een vergissing dit begrip te herleiden tot het vrouwelijk geslacht. Als men dikwijls van vrouwen spreekt in de analyses in verband met het gender, dan is het omdat hun situatie een verbetering verdient, omwille van de talrijke discriminaties die zij ondergaan op sociaal, cultureel, politiek, economisch, en zelfs godsdienstig vlak.

Relatie man en vrouw De man alleen is niet het gender, de vrouw alleen is niet het gender. Het “gender” verwijst naar de relatie tussen man en vrouw en richt zich tot de mannelijke en de vrouwelijke rol zoals die sociaal is opgebouwd. Het begrip ‘gender’ is pertinent in de mate waarop het ons toelaat het verschil te maken tussen de biologische

“

“Gender” verwijst naar de relatie tussen man en vrouw

16

“

Het gaat om de gelijke verdeling van taken, rollen en verantwoordelijkheden in de maatschappij

betreft hier eveneens de rechtmatigheid in de betekenis van een rechtvaardige verdeling van de verantwoordelijkheden, rollen en een rechtmatige toegang tot al de hulpmiddelen. Terwijl de identiteit (of gelijkenis) een ontologisch begrip is.

Men heeft het opgemerkt, de analyse van het gender kan geen improvisatie zijn.

Zij vereist een vorming en een strikte methodologie om de ongelijke relaties tussen man en vrouw weg te werken in de Congolese samenleving.

Investeren in een vorming en een methodologie die aangepast is aan de context Het is dus belangrijk te investeren in de

Het Centrum Bamamu Tabulukayi (CBMT), een partner van KBA in Kananga (DRC), die opkomt voor de promotie van de vrouw.

Prof.Albertine Tshibilondi identiteit (het geslacht) en de sociaalculturele identiteit (het gender) van het menselijk wezen. Het feit van het mannelijk of van het vrouwelijk geslacht te zijn is onveranderlijk. Het geslacht verandert niet. Maar het gender evolueert en verandert. De functies en de rollen die het individu in de samenleving op zich neemt, hangt af van de manier waarop elke samenleving opvat wat een man is en wat een vrouw is. Wat veranderlijk is volgens de tijd en de ruimte of het milieu waarin men leeft. Dit wil dus zeggen dat het gender evolueert en verandert.

Vanuit dit begrip, heeft men andere theo­ rieën kunnen ontwikkelen, meer bepaald analyse-instrumenten en benaderingen in de ontwikkelingsproblematiek.

KBA I KARIBU 149 I januari, februari, maart 2013

Het CBMT wil bijdragen tot het stand komen van een samenleving waarin de vrouw ten volle haar bijdrage levert voor de ontplooiing van iedereen. Het centrum wil vrouwen helpen om zich te verenigen in hun strijd tegen honger en armoede door het stimuleren van voedselzekerheid en inkomensgenererende activiteiten.

Het wil de vrouwen ook helpen om deel te nemen aan het democratisch bestuur van de maatschappij.

Het CBMT is een instelling met een goede naam, die erkenning geniet van de gezagsdragers van Kananga. Het is gekend door de bevolking in al de stadswijken alwaar het moeders oproept tot actie ter bevordering van het respect voor de vrouw.

De vrouwen groeperen zich in vrouwenorganisaties (OF). Hun leaders en animatrices worden opgeleid door het Centrum met de steun van KBA. Deze leggen de landbouwtechnieken en andere aangepaste technologieën op een begrijpelijke manier uit aan de families in de wijken. De vrouwen die zo gevormd worden, passen ze toe, zowel in groep als individueel, waardoor hun landbouwproductie en hun gezinsinkomens stijgen. Zo verzekeren ze dagelijks voldoende voeding voor hun familie. Een nieuw project van CBMT en de OF wordt op stapel gezet, namelijk de verwerking van landbouwproducten: maïs en maniokbloem, het maken van koekjes en fruitsap.

EEN OPROEP TOT STEUN: we vragen u dit project te steunen door het overschrijvingsformulier te gebruiken die u in deze KARIBU vindt. OPRECHTE DANK. KBA I KARIBU 149 I januari, februari, maart 2013

17

“

Het is belangrijk te investeren in de vorming van het gender

Vrouwen in opleiding vorming en de initiatie van het gender om een methodologie te verwerven die aangepast is aan elke context. Om pertinent te zijn, moet de gender-benadering gebaseerd zijn op resultaten die op het terrein opgevangen worden, om a priori’s en overhaaste besluiten te vermijden. Het principe bestaat erin om uit dat cliché te geraken waarin men man en vrouw absoluut tegenover elkaar moet stellen. Het gender, dat is niet de vrouw alleen, noch de man alleen. Het gender, is de man en de vrouw in hun onderlinge relaties in de samenleving. De gender-benadering heeft helemaal niet tot doel de rollen om te keren, maar wel om het evenwicht te herstellen. De gender-benadering laat toe een einde te stellen aan betrekkingen van ongelijkheid.

Door de verschillen in de sociale rollen, hebben de mannen en vrouwen andere praktische en strategische behoeften.

Deze laten de statuutstransformatie toe van het individu, vrouw of man. Een studie, gebaseerd op de gelijkwaardigheid van vrouwen en mannen, in alle domeinen 18

van de Congolese samenleving, toont hoe de situatie van mannen en vrouwen er globaal uit ziet, hun praktische en strategische behoeften, en wat net de gelijkheid afremt.

De gender-gelijkheid budgetteren en financieren Om tot dit objectief te komen, volstaat het niet een politieke wil te hebben om de verschillen en de ongelijkheden tussen de vrouwen en de mannen weg te werken, maar hiervoor zijn voldoende middelen nodig. Het volstaat niet akkoord te gaan om de levensomstandigheden van de meisjes en van de vrouwen te verbeteren, noch voorstander te zijn dat al de meisjes naar school zouden gaan. Het probleem stelt zich op het vlak van de politieke verantwoordelijkheden, meer bepaald op het vlak van het budget dat de Congolese Staat bestemt voor de gender-gelijkheid.

Men moet een budgettering steunen die rekening houdt met het gender door de nodige financiële middelen te verlenen aan het onderzoek in dit domein.

In de recessie, verbonden aan de actuele

KBA I KARIBU 149 I januari, februari, maart 2013

crisis, ontvangt het gender de laagste budgettaire toelage. Vandaar het belang waakzaam te blijven en de sensibilisatie en het pleidooi verder te zetten bij de politieke overheden, en meer bepaald bij de parlementariërs, om rekening te houden met het aspect gender in het proces van de budgettering. Het budget dat toegekend wordt aan de gelijkheid tussen de geslachten door de D.R. Congo blijft onbelangrijk en dikwijls moeilijk te becijferen door gebrek aan gegevens over het toegekend bedrag, verdeeld over de geslachten.

Onderzoeken over gendergelijkheid steunen Het is belangrijk een basis van geslachtelijk-specifieke gegevens te hebben in de verschillende domeinen om de impact

X

Alfabetisering van vrouwen

van de politiekers te meten op de gelijkheid tussen vrouwen en mannen in de verschillende sectoren in de D.R. Congo.

Dit vereist dat men kan beschikken over indicatoren die opgebouwd zijn in functie van de lokale werkelijkheden en dat men informatieve gegevens verzamelt die de specifieke werkelijkheden van de vrouwen en mannen duidelijk naar voor schuiven over heel de uitgestrektheid van de D.R. Congo. Op basis van die beschikbare gegevens, zullen we, in een tweede tijd, de remmen en de uitdagingen onderzoeken voor de gelijkheid tussen de vrouwen en de mannen in de D.R. Congo.

Albertine Tshibilondi, Brussel, 18 februari 2013 Referentie : Albertine Tshibilondi Ngoyi, Enjeux de l’éducation de la femme en Afrique. Cas des femmes congolaises du Kasaï, Paris, L’Harmattan, 2005.

Site : www.ceafri.org

KBA I KARIBU 149 I januari, februari, maart 2013

19

KBA in uw testament Uw engagement voor Afrika blijft ook na u bestaan!

Het duolegaat Zowel uw erfgenamen als KBA winnen erbij!

KBA is verheugd soms een schenking of legaat te ontvangen voor haar projecten in Afrika. De meeste mensen uiten hun laatste wil door die neer te schrijven in een testament.

Het is een gelegenheid om hun gedachten neer te pennen voor hun familie, maar ook om een deel van hun vermogen via legaat of schenking aan te bieden voor projecten van een vzw die werkt in een ontwikkelingsland.

KBA is een vzw die gemachtigd is legaten en schenkingen te ontvangen die gebruikt worden voor haar vormingsprojecten in Afrika.

Het volstaat om in het document de volgende regel in te voegen: “ Ik legateer aan vzw KBA in 1030 Brussel, de som van …… euro of (roerende goederen en)……….(onroerende goederen) op het adres……..voor de vorming van Afrikaanse kaders.”

Wat is het duolegaat?

Een duolegaat is een schenking per testament van roerende en/of onroerende goederen aan een of meerdere personen en tegelijkertijd aan een erkende vzw zoals KBA. Dankzij de techniek van het duolegaat zal uw vriend(in) of nichtje evenveel (of zelfs meer) krijgen, terwijl u toch een goed doel steunt. Deze techniek voorziet dat in dit geval KBA de erfenisrechten van de persoon die de schenking krijgt zal betalen.

Indien deze bestemd is voor een verre verwant of een vriend, dan zal die normaal gezien veel successierechten moeten betalen (tot 65%). KBA als vzw betaalt slechts 8,8% (in Wallonië 7% en in het Brussels Gewest 12,5%).

Gezien het erfrecht een ingewikkelde materie is, raden wij u aan een notaris te raadplegen die een kleine berekening zal maken en u een advies zal geven dat het best beantwoordt aan uw wensen. U kan ook altijd contact opnemen met KBA voor meer informatie!

Contact: M-Bernadette Zubatse, Directrice. Tel.: 02/2010383 of info@ kba-foncaba.be

20

KBA I KARIBU 149 I januari, februari, maart 2013

3 voorwaarden: • Er moet een testament opgesteld zijn • Er moet een legaat zijn ten voordele van één of meerdere personen • Er moet een tweede legaat zijn ten voordele van een erkende organisatie (zoals KBA) die verplicht is alle successierechten van de eerste persoon te betalen.

WIN - WIN Dankzij de techniek van het duolegaat zal uw vriend(in), neef of nichtje evenveel of zelfs meer krijgen, terwijl u ondertussen ook de projecten van KBA steunt!

KBA I KARIBU 149 I januari, februari, maart 2013

21

CONGO Gendergelijkheid in het dagelijkse leven In zijn engagement voor de promotie en de « empowerment » van vrouwen, heeft onze partner CBMT (Centre Bamamu Tabulukayi) een analyse gemaakt omtrent de gelijkheid tussen mannen en vrouwen in Kananga (West-Kasayi), zoals die is ingeschreven in de Congolese grondwet. CBMT heeft enkele personen ondervraagd : Mbuyamba Ellostaro, 28 jaar, student ; Kanku Ilunga, 16 jaar, leerlinge ; Muamba Clément, 48 jaar, waker ; Muyinga Irène, 28 jaar, huisvrouw ; Mbelu Julie, 53 jaar, huisvrouw.

In eigen familie Wordt in uw familie de gelijkwaardigheid tussen echtgenoot en vrouw, en tussen de meisjes en de jongens gerespecteerd ?

• De vrouwen van enkele van mijn nonkels mogen alleen doen wat aanvaard wordt door hun echtgenoten. Wanneer zij iets anders doen, worden zij slachtoffers van fysische en/ of psychologische geweldplegingen.

• Wanneer er een probleem is in de familie en een tante raad geeft, dan zeggen sommige nonkels dat dit vrouwengedachten zijn en men deze niet moet volgen.

• De man mag gaan en staan waar hij wil. Maar de vrouw is verplicht haar echtgenoot vooraf in te lichten en om zijn toestemming te vragen, als zij ergens heen wil. Als ze ergens heen gaat, zonder de toestemming van haar man, zal ze bij haar terugkeer uitgescholden worden en zal er ruzie zijn. Indien de vrouw zich van antwoord durft te dienen, dan wordt vaak door de familie gevraagd om een boete te betalen.

Mbuyamba • Als de echtgenoten allebei werken, dan is het bij hun terugkeer thuis, alleen de vrouw die aan de slag gaat, de man zet haar zelfs aan om snel te werken. Er zijn mannen die zelfs hun eigen kinderen niet willen dragen wanneer zij terugkomen van de activiteiten, ook al draagt de vrouw op dat moment al zware lasten.

• Mijn grote broer heeft gestudeerd in normale omstandigheden. Maar ik, door een gebrek aan middelen, heb een achterstand op het vlak van scholing/studies.

Kanku 22

KBA I KARIBU 149 I januari, februari, maart 2013

• In verband met de vrijheid: als gehuwde vrouw, heb ik niet de vrijheid iets te doen zonder het akkoord van mijn echtgenoot. Maar HIJ kan dat wel doen zonder mijn mening te vragen.

• De huishoudelijke werken worden niet door mijn echtgenoot uitgevoerd.

• Soms word ik niet betrokken bij het nemen van een beslissing in de familie.

Muyinga

Muyinga Irène, 28 jaar, huisvrouw

• Mijn man heeft mij verlaten met de kinderen sinds meer dan 5 jaar. Hij bedreigt me voortdurend me uit het perceel te verjagen. Hij zegt dat het perceel hem toebehoort en dat ik het hem moet overlaten.

• De beslissingen over het huwelijk van mijn dochters worden genomen zonder mij hierbij te betrekken.

Mbelu Wat betreft de beslissingen in verband met de goederen van de familie (materiële goederen en financiële middelen), hebben de echtgenoot en de vrouw dezelfde rechten en beschikken zij op gelijke wijze over materiële en financiële goederen?

• Ik kan uitgaven doen zelfs zonder het akkoord van mijn vrouw. Maar ik kan niet verdragen dat mijn vrouw goederen van het huis zou verkopen.

• De materiële goederen van de familie behoren toe aan de familie maar ik ben ervoor verantwoordelijk. Ik ben het die beslis over de materiële en financiële goederen. Ik kan mijn vrouw er daarna over inlichten, maar ik ben er niet toe verplicht, want ik heb die plicht niet.

Muamba

Mbuyamba Ellestaro, 28 jaar, student

Kanku Ilunga, 16 jaar, leerlinge

• Ik ben een weeskind en heb geen vader meer. Toen mijn vader gestorven is, werd mijn moeder beroofd van alles wat mijn vader als goederen had.

Kanku • Na de dood van mijn grootvader, beschouwen mijn nonkels van vaders zijde dat de tantes niet tot de erfgenamen behoren.

• Mijn grootmoeder heeft helemaal niets gekregen na haar echtbreuk met mijn grootvader. Deze heeft de hand gelegd op de percelen grond en de goederen die ze samen hadden verworven.

Mbuyamba

Muamba Clément, 48 jaar, bewaker

KBA I KARIBU 149 I januari, februari, maart 2013

23

Stel je een verbetering vast op het vlak van gelijkheid in de relaties tussen de man en de vrouw, en tussen jongens en meisjes? Is het vandaag beter dan vroeger?

• Meisjes worden altijd beschouwd als de “vertrekkenden”, die de familie gaan verlaten om bij hun echtgenoten te gaan, en de gehuwde vrouwen zijn de “komenden”, personen zonder recht van medezeggenschap in het kapittel.

Mbuyamba

Alfabetisering van jonge meisjes Mogen de meisjes- en de jongens van het gezin hetzelfde doen, hebben zij dezelfde taken thuis?

• Mijn tantes fabriceerden bakstenen, een mannenwerk volgens de gewoontes in het milieu.

Mbuyumba

• Zowel mijn zonen als dochters gaan water putten aan de bron.

Muyinga

• Ikzelf ben er niet in geslaagd te studeren omdat ik een meisje was. Maar vandaag gaan mijn dochters en mijn jongens allen naar school. Ik doe een inspanning om hun scholing ten laste te nemen, zonder onderscheid. Ik heb zelfs dochters aan de universiteit.

Mbelu

• De meisjes doen de keuken, de afwas en de was, zij vegen het perceel proper, wassen de kinderen en putten water. De jongens, van hun kant, maaien het gras en voederen de geiten. Zij hebben meer tijd om te spelen.

Mbuyumba

• Ik mag geen water gaan putten noch eten voorbereiden.

• Wanneer we terugkomen van de school, moeten mijn kleine zussen zich aan het werk zetten. Ik mag mij ontspannen en naar huis terugkomen alleen maar om te eten.

Mbuyumba

• Bij ons mag mijn broer het eten niet bereiden omdat hij een jongen is en dat hoort zo.

• Ik mag niet uitgaan en laat thuis komen. Maar mijn broer mag dat doen zonder enig probleem. Als ik het doe, word ik gestraft.

Kanku 24

KBA I KARIBU 149 I januari, februari, maart 2013

• Voor mij en mijn man is er geen verbetering. Mijn man beschouwt me als iemand van elders. Soms ben ik slachtoffer van verwensingen en van bedreigingen, ook al ben ik achtergelaten.

Mbelu

Meisjes nemen reeds een “moederrol” op van kindsbeen af.

In de gemeenschap Wordt in uw gemeenschap, in uw wijk, in uw dorp, de gelijkheid tussen de man en de vrouw, en tussen de jongens en de meisjes gerespecteerd ?

• De situatie is lichtjes veranderd. Nu zijn er gevallen waarvoor ik de gewoonte heb aangenomen mijn vrouw te raadplegen zodat we samen een oplossing vinden. Daar mijn dochters naar school gaan, kunnen hun broers soms hun moeder helpen wanneer zij huishoudelijke werken doet.

Muamba

• We zien vele meisjes die naar de universiteit gaan.

Nkanku

• Ik heb een buurman wiens vrouw ’s morgens naar de markt gaat en ’s avonds terugkeert. Haar echtgenoot doet alle werken die zogezegd “vrouwenwerk” zijn: de kinderen wassen, de afwas doen, kuisen, het eten bereiden. Maar de anderen zeggen dat die mijnheer door zijn vrouw betoverd is. Wat nog erger is, onder degenen die dit beweren zijn er ook vrouwen.

Mbelu

KBA I KARIBU 149 I januari, februari, maart 2013

25

• Als de ouders niet over voldoende middelen beschikken, mogen de jongens verder naar school gaan, maar de meisjes blijven thuis, in afwachting van de komst van een echtgenoot, terwijl zij de ouders helpen om voldoende geld te verdienen om de studies van hun broers te betalen.

• Op het vlak van de school, vindt men alleen maar meisjes in de sectie snit en naad.

De mannen kleermakers hebben geen schooltitel in deze materie.

• Zelfs als de vrouw ziek is, mag haar man de keuken niet doen.

• De meisjes en de vrouwen staan ’s morgen vroeg op om water te gaan putten, terwijl de jongens en de mannen in bed blijven.

• Sommige mannen nemen het geld van hun vrouwen om bij andere vrouwen te gaan.

• Wanneer een vrouw haar man verliest, eist men sommige dingen van haar.

Men verbiedt haar te slapen zolang het lijk niet begraven is en soms wordt zij als heks bestempeld die de oorzaak is geweest van het overlijden van haar man. Integendeel, wanneer een man zijn vrouw verliest wordt hij niet onderworpen aan veel ceremonies.

• Het aantal vrouwen die over directieposten beschikken ligt lager dan dat van de mannen. Bij de verkiezingen, hebben vele vrouwen hun medezusters niet willen kiezen want voor hen, is de politiek een domein dat voorbehouden is aan de mannen.

Mbuyamba

• Tijdens de verkiezingscampagne, hebben we vrouwen gezien die aan de anderen zegden, die kandidaten waren, dat hun plaats in de keuken was.

• Onze wijk ligt aan de rand van de stad, de meerderheid van de meisjes gaat niet naar school. Ze treden nog jong in het huwelijk (op 13, 14 of 15 jaar). Zij worden slecht behandeld door hun echtgenoten en verjaagd of met hun kinderen overgelaten aan hun droevig lot.

• De vrouwen worden overbelast. Op dezelfde dag, gaat een vrouw naar het veld en als ze terugkomt van het veld, draagt zij zware lasten, soms met een baby op de rug. Als zij thuis komt, dan gaat zij ofwel naar de markt, ofwel water halen en zal zij het eten te bereiden voor haar familie.

Muamba

Zeep maken en verkopen: naar wie gaat de opbrengst?

• In onze wijk, heb ik een meisje van minder dan 15 jaar gezien die wou studeren, maar haar ouders hebben haar verplicht te huwen.

• De meerderheid van de vrouwen die hun echtgenoot verliezen, worden beroofd van al de goederen van hun echtgenoten door hun schoonbroers. Voor degenen die door hun echtgenoot verstoten worden, zelfs als zij hebben bijgedragen om goederen te kopen, nemen niets met zich mee.

Muyinga

Stel je in uw gemeenschap, in uw wijk, in uw dorp een verbetering vast op het vlak van de gelijkheid tussen man en vrouw en van de gelijkheid tussen jongens en meisjes ?

Verkoopster op de markt 26

KBA I KARIBU 149 I januari, februari, maart 2013

• Wat de opleiding betreft, in het stedelijk midden waarin wij ons bevinden, heeft de meerderheid van de ouders het belang begrepen van de scholing van de meisjes.

• In de economie, oefenen de vrouwen informele activiteiten uit voor het overleven van hun families, maar de uitgaven moeten wel toegelaten worden door de echtgenoten.

• Sommige mannen helpen hun vrouwen bij de “vrouwenwerken”. Maar zij zijn slachtoffers van kritieken door vrouwen en mannen van hun wijken die denken dat de vrouwen hen betoverd hebben Mbuyamba KBA I KARIBU 149 I januari, februari, maart 2013

27

- Wat doen ?

• De bevolking bewust maken en meer bepaald de vrouwen.

• Sommige gebruiken herzien.

• De juridische teksten betreffende de mensenrechten vulgariseren Muamba • De economische “macht” van de vrouwen versterken.

Mbelu

Wie gaat er water halen?

• Er is een lichte verbetering in de relaties tussen de meisjes en de jongens.

Wij zijn een inspanning aan het doen opdat de meisjes niet zouden beschouwd worden als personen die gaan vertrekken naar andere families.

• In onze wijk, zie ik meisjes die studeren en jongens die water putten met kruiken aan de bron zoals hun zusters. Maar hun aantal is nog beperkt.

Sommige ouders beginnen te begrijpen dat het een rijkdom is voor de familie hun dochter te doen studeren en dit niet alleen voor de familie van haar echtgenoot.

Muyinga Wat zou men moeten veranderen om de gelijkheid tussen mannen en vrouwen, evenals tussen jongens en meisjes, te verbeteren ?

- Het gedrag veranderen • Dat de mannen en de jongens zouden aanvaarden dat de vrouwen en de meisjes menselijke wezens zijn met welbepaalde rechten bepaald in de internationale, nationale en regionale teksten.

• Dat de vrouwen en de meisjes zich geen minderwaardigheidscomplex aanmeten.

• Dat de ouders, vaders en moeders, hun kinderen opvoeden zonder enige discriminatie.

Mbuyamba 28

KBA I KARIBU 149 I januari, februari, maart 2013

• Verantwoordelijkheid en macht verlenen aan de man of aan de vrouw die de bekwaamheden ervoor heeft.

• De bekwaamheden van de kinderen ontwikkelen, zonder rekening te houden met het geslacht.

• Aan de vrouwen die activiteiten uitoefenen, toelaten dat ze hun productie zelf beheren.

Mbuyamba

• De mannen en de vrouwen sensibiliseren in verband met het respect voor de menselijke persoon.

• De religieuze leiders sensibiliseren in verband met wat er moet gedaan worden opdat de vrouwen en de meisjes zouden beschouwd worden als personen even zo goed als de mannen en de jongens.

• Aan de vrouwen de financiële middelen verstrekken voor hun werk. De vrouwen helpen over hun eigen goederen te beschikken, om te vermijden dat zij met lege handen komen te staan, bij het overlijden van hun echtenoot, of wanneer ze verjaagd worden.

Muyinga

Wat moet er volgens u gedaan worden om de vrouw te versterken, welke acties moeten ondernomen worden, welke zijn de prioriteiten ?

• Pleiten voor het uitwerken van de toepassingsmaatregelen van het artikel 14 van de grondwet die de gelijkwaardigheid aanprijst en de strijd tegen geweld op de vrouwen.

• De economische macht van de vrouwen versterken door de steun door inkomens en door microkredieten.

• De scholing van de meisjes aanmoedigen.

• Pleiten voor het herzien van de achterhaalde gebruiken.

Mbuyamba

Wanneer zullen vrouwen van zich laten horen?

KBA I KARIBU 149 I januari, februari, maart 2013

29

CONGO

Alles over K BA op www.kba-fon caba.be

8 maart – Internationale vrouwendag

In het gebouw van de protestantse kerk in de gemeente Ndesha, had op 8 maart 2013 een sensibiliseringscampagne plaats over de Internationale vrouwendag.

Mevrouw Emérance Nsonga, uitvoerend secretaris van het Centrum Bamamu Tabulukayi stond in voor de animatie van deze dag. 158 vrouwen namen deel aan de bijeenkomst. Mevrouw Nsonga sprak over het geweld dat gepleegd wordt tegen vrouwen en jonge meisjes. Ze legde de nadruk op de nefaste gevolgen van de oorlog in het Oosten van het land, en van de gewoonterechtelijke- en grondconflicten in de provincie. Ze heeft de belangrijke rol onderstreept van de vrouwen in de opbouw van de vrede in de DRC. Daarna heeft ze de internationale, regionale en nationale juridische instrumenten toegelicht. Tenslotte heeft ze alle vormen van geweld gedefinieerd waarbij de vrouwen het slachtoffer zijn.

KBA steunt vrouwenorganisaties, zoals het Centrum Bamamu Tabulukayi, die zich inzetten voor de promotie en de versterking van vrouwen, en ook mensenrechtenorganisaties die de vrouwen opleiden en begeleiden in het verdedigen van hun rechten.

OPROEP VOOR GIFTEN

Wilt u ons helpen om de acties van onze partners te steunen ? Bij voorbaat bedanken wij u oprecht. Gebruik het overschrijvingsformulier die u in deze KARIBU vindt. Uw gift maakt het verschil.

30

KBA I KARIBU 149 I januari, februari, maart 2013

ACTIES in het Zuiden

IN KANANGA

KBA investeert in de vorming van lokale partners rond vijf thema’s: familiale landbouw en voedselzekerheid, democratie en mensenrechten, conflictpreventie en vredesopbouw, opvoeding van jongeren en empowerment van vrouwen.

KBA staat voor een eerlijke, open en diepgaande partnerrelatie, vanuit gelijkwaardigheid en dialoog.

KBA staat ook voor een integrale benadering van de mens en van de gemeenschap: economische, so-ciale, politieke, culturele en spirituele aspecten krijgen een plaats.

PARTNERwerking

KBA is een door de overheid erkende NGO van internationale solidariteit gespecialiseerd in het versterken van de Afrikaanse civiele maatschappij.

Lokale partners en hun basisgroepen krijgen de mogelijkheid om via opleidingen hun competenties te verhogen en hun kennis doeltreffend aan anderen door te geven.

KBA werkt rechtstreeks en op basis van wederkerigheid samen met lokale Afrikaanse organisaties.

ACTIES in het Noorden

De Vrouwenunie van Kinshasa (Ufekin) betreurt de straffeloosheid van daders die sexueel geweld plegen tegen vrouwen en jonge meisjes in de Democratische Republiek Congo (DRC). Nochtans heeft het land verschillende internationale akkoorden ondertekend die de bescherming van de vrouw beogen. Dit heeft de voorzitster van deze vrouwenorganisatie, Hélène Sita Dombe in Kinshasa op vrijdag 8 maart verklaard naar aanleiding van de viering van de internationale dag van de vrouw.

«Ufekin is geschokt door de straffeloosheid van de daders van deze gruwelijke feiten, die beschouwd worden als misdaden tegen de menselijkheid of oorlogsmisdaden.

Duizenden vrouwen en kinderen zijn gedoemd rond te dolen op zoek naar een ankerplaats. Ze moeten steeds weer vluchten voor de afpersingen van de milities en gewapende troepen. Zij hebben het vrouwenlichaam verwoest tot een slagveld en gebruiken het verkrachten als oorlogswapen.» Volgens haar verbreekt dit geweld tegen vrouwen en meisjes “de levensketting” en vernietigt fundamenteel het sociaal weefsel. «Ufekin wil het banaliseren van verkrachtingen onder de aandacht brengen.

Het breidt zich uit zoals een kanker naar de stedelijke centra in heel het land» (Radio Okapi-Kinshasa)

KBA

IN KINSHASA De projecten: • zijn aangepast aan de culturele eigenheid van de lokale bevolking • stimuleren een democratische cultuur • creëren zelfredzaamheid • versterken de empowerment van de vrouw • dragen zorg voor het ecologisch systeem • worden niet opgelegd maar ontstaan vanuit de lokale bevolking

KBA neemt deel aan de ontwikkelingseducatie rond de Noord - Zuid problematiek en sensibiliseert geïnteresseerden, sociale organisaties en sympathisanten rond het belang van het duurzaam versterken van mensen en groepen in het Zuiden op basis van een eerlijke dialoog.

KBA neemt actief deel aan campagnes van de Noord-Zuid beweging, 11.11.11 en CNCD zoals de actie rond de milleniumdoelstellingen, geeft advies (vooral over Centraal – Afrika) en brengt de thema’s onder de aandacht in het magazine KARIBU en via de website.

En u?

KBA steunt voor een deel van het vormingswerk met Afrikaanse partnerorganisaties op giften. KBA dankt u 1000 x daarvoor!

FINTRO: BE 94 1430 6786 22 14 (Voor giften van 40 euro of meer ontvangt u een fiscaal attest).

KBA I KARIBU 149 I januari, februari, maart 2013

31

KARIBU is het tijdschrift van de vzw KBA en verschijnt vier maal per jaar.

Abonnement: Wordt gratis verstuurd naar alle geïnteresseerden Redactie: M-Bernadette Zubatse Luc Bonte Ericq Bayard Rwantango Dries Fransen Jean Lefèbvre KBA is een door de overheid erkende NGO gespecialiseerd in het versterken van de capaciteiten van het maatschappelijk middenveld in Afrika.

KBA kiest voor vormingsprojecten en directe samenwerking met lokale partners. Zo bereiken de projecten duurzame resultaten KBA reikt instrumenten aan zodat mensen zelfstandig hun ontwikkelingsproces in handen kunnen nemen.

Adres: Vooruitgangstraat 333/03 B-1030 - Brussel tel.: 02 201 03 83 fax: 02 205 17 39 e-mail: info@kba-foncaba.be website: www.kba-foncaba.be Verantwoordelijke uitgever: M-Bernadette Zubatse (Vooruitgangstraat 333/03 - 1030 Brussel) Foto’s: KBA,CBMT, Burundi-Eco, Haringanji (Ndongozi) Opmaak en druk: De Riemaecker Printing bvba www.deriemaecker.be

De inhoud van de gepubliceerde artikels geeft niet noodzakelijk de opinie weer van het KBA. Dit tijdschrift wordt gedrukt op gerecycleerd papier.

Cette revue paraît aussi en français.