Karibu 152 nederlands by KBA-FONCABA

oktober, november, december 2013

Nr. 152

KBA

België/Belgique P.B./P.P. 9099 GENT X BC 10999

Kadervorming voor Afrikanen

Vooruitgangstraat 333/03 B-1030 Brussel (België) - Tel. 02 201 03 83 • Fax: 02 205 17 39 E-mail: info@kba-foncaba.be - www.kba-foncaba.be

Karibu recht op voedsel: burkina faso en burundi congo: nog een lange weg te gaan Afgiftekantoor Gent X - P602401 4de kwartaal 2013

inhoud 4 CONGO : HET VERKIEZINGSPROCES IS OP WEG De Nationale Onafhankelijke Verkiezingscommissie (CENI) heeft de verkiezingskalender klaar. Deze voorziet de lokale en gemeentelijke verkiezingen einde 2014 x CONGO: HET NATIONAAL OVERLEG IN VRAAG President Joseph Kabila heeft het Nationaal Overleg geïnitieerd. De Congolezen hopen dat de besluiten effectief zullen zijn. 17 Een kerstcadeau voor Afrika x EEN LEGAAT VOOR KBA Uw engagement voor Afrika wordt eeuwigdurend. x BURUNDI : WAT NIEUWS IN ONZE SAMENLEVING? Het feit dat de fundamentele behoeften niet voldaan zijn, brengt de waarden van verantwoodelijkheidszin, zelfwaardering en sociale cohesie in gevaar. x CONGO : EEN OVERWINNING OP DE HONGER Vandaag kent de stad Kikwit in Bandundu geen probleem van voedselzekerheid. Integendeel, ze levert aan Kinshasa basisvoedingsproducten. x DE TROPISCHE OVERVLOED: EEN PARADOX In Afrika zijn er plantenvarieteiten met groene bladeren die gegeten kunnen worden, om zo de honger tegen te gaan

voorwoord VOORWOORD In Genève hebben de onderhandelingen van enkele grootmachten omtrent het nucleaire programma van Iran, geleid tot een akkoord die de economische sancties opheft en een latent conflict neutraliseert. In Warschau hebben de vertegenwoordigers van alle landen rond de tafel beslist maatregelen te treffen tegen de opwarming van de aarde. Ook al zijn de resultaten eerder zwak, toch hebben de landen uiteindelijk een akkoord gesloten. In Addis Abeba, in februari, hebben de Staatshoofden van 11 landen, onder de auspiciën van de Verenigde Naties, het kaderakkoord ondertekend die de stabiliteit in het Oosten van Congo beoogt. In Kinshasa, met het oog op de heropbouw van Congo, heeft het Nationaal overleg besloten een regering van nationale eenheid tot stand te brengen. Deze voorbeelden tonen aan dat de dialoog en het overleg kunnen leiden tot vrede en duurzame ontwikkeling. Het is deze vrede tussen volkeren en naties, tussen mannen en vrouwen, die de zin geeft aan de SOLIDARITEIT naar aanleiding van het Kerstfeest. Kerstmis is dan ook een gelegenheid om u oprecht te bedanken voor uw steun aan de projecten van KBA in Afrika, voornamelijk de initiatieven van onze partners in de vredesopbouw. Zalig Kerstfeest en gelukkig Nieuwjaar 2014!

Marie-B. Zubatse, Directice Luc Bonte, Voorzitter

KBA I KARIBU 152 I oktober, november, december

congo Het verkiezingsproces is op weg Vandaag wacht men in de D.R. Congo op het vervolg van het nationaal overleg dat geïnitieerd werd door President Kabila. Er werden een zeker aantal resoluties en de uitwerking van de aanbevelingen verwacht. Er is ook de militaire nederlaag van de rebellengroep M23, maar dit zonder dat er een vredesakkoord werd ondertekend in Kampala. De hervorming van de CENI (Onafhankelijke Nationale Verkiezings-commissie) en het op gang brengen van het verkiezingsproces blijven zorgwekkende punten. Abbé Apollinaire Malumalu, de nieuwe voorzitter van de CENI, heeft tijdens zijn zending in Brussel tijd voorbehouden om samen te werken met Luc Bonte, voorzitter van KBA, en M-Bernadette Zubatse, directrice. Ze hebben samen gesproken over de vooruitgang van de werkzaamheden van de CENI en over het vooruitzicht op de lokale en gemeentelijke verkiezingen in het land.

Abbé Malumalu, voorzitter van de CENI bij KBA. Hij heeft het over de vorming van kaderleden van de civiele maatschappij in permanent toezicht van het bestuur in Congo. KBA - Uw benoeming als voorzitter van de CENI heeft heel wat inkt doen vloeien. Abbé Malumalu - Het is waar dat de pers er overvloedig over gesproken heeft. Wat zeker is, is dat de procedure voorzag dat de verschillende groeperingen van de civiele maatschappij op de eerste plaats

“

We moeten op de eerste plaats het onvoltooid verkiezingsproces verder zetten zouden overeenkomen over het profiel van de kandidaat of kandidate voor het voorzitterschap van de CENI. Daarna moest, na overleg met de afgevaardigden van al de groeperingen van de civiele maatschappij, voor de aanstelling de democratische weg gevolgd worden. Wat ons betreft zijn de acht religieuze belijdenissen samengeko-

men onder het voorzitterschap van de CENCO (Nationale Bisschoppenconferentie van Congo). Er werd geen kandidaat voorgesteld voor die post, maar ze hebben de criteria vastgelegd, gebaseerd op de gewenste competenties en de ervaring van de kandidaat. De keuze van zeven van de acht afgevaardigden is op mij gevallen, ook al had ik mijn kandidatuur niet ingediend. De katholieke Kerk was niet akkoord dat het een priester zou zijn, maar ze had geen kandidaat ingediend. Zo komt het dat ik uiteindelijk aangeduid werd om het verkiezingsorgaan te leiden en vervolgens benoemd werd door de President van de Republiek. KBA - Hoe komt het dat een zekere opinie stelt dat het de president Kabila is die u benoemd heeft als voorzitter van de CENI, om zo de grondwet te kunnen hervormen en hem toe te laten een derde mandaat na te streven? Abbé Malumalu - Het is iedereen toegelaten om zijn mening er op na te houden.

KBA I KARIBU 152 I oktober, november, december

Maar ik houd eraan om u te verzekeren dat er helemaal geen kwestie is van de grondwet te veranderen. Om de Grondwet te hervormen, moeten strikte procedureregels gevolgd worden. Het kan door een referendum of als 4/5 van het Congres (Algemene Vergadering en Senaat samen) het goedkeuren. Een referendum kan alleen georganiseerd worden op vraag van de President en van het Parlement of wanneer men 100.000 handtekeningen verzameld heeft. Dit maar om te zeggen dat de CENI geen enkele macht heeft om gelijk wat te veranderen aan de grondwet. De CENI kan daarentegen wel een referendum organiseren, maar dat staat niet op de dagorde. We moeten op de eerste plaats het onvoltooid verkiezingsproces verder zetten. KBA - De oppositie en zelfs de civiele maatschappij waren eerder tegen uw kandidatuur. Waarom? Abbé Malumalu - Sommigen beweren

dat ik zogezegd te dicht bij de macht zou staan. Dit om de eenvoudige reden dat ik voorzitter ben geweest bij de organisatie van de verkiezingen van 2006 en omdat men mij bij de president ziet. Dit volstaat om geruchten te lanceren dat ik te dicht bij de macht sta. Welnu, als voorzitter van de CENI, ben ik verplicht de president te ontmoeten en met hem te overleggen. Politieke partijen vinden niet-objectieve argumenten uit en doen beschouwingen die geen steek houden. Ik stap niet mee in deze polemiek. Wat betreft de reacties van de civiele maatschappij, dat maakt deel uit van de democratische cultuur, die de vrijheid van uitdrukking inhoudt. KBA - Als men luistert naar de leden van de diaspora in het Westen, zou het ook geen grote liefde zijn! Abbé Malumalu - Lachend. “U hebt ons verhindert te gaan stemmen”, zeggen ze mij. Zij vergeten dat de CENI niet beslist in deze aangelegenheid. Er zijn wetten en de

KBA I KARIBU 152 I oktober, november, december

het thema van “gender en verkiezingen”, een met de organisaties van de Mensenrechten en nog een ander met de inlandse chefs en met de verantwoordelijken van de religieuze belijdenissen. Iedereen was “present”. Ik erken dat alles goed verlopen is. We hebben één vergadering per maand voorzien met de politieke partijen.

Abbé Malumalu met Dhr.Daniël Vanderleo, zijn raadgever, samen met M-Bernadette Zubatse en Luc Bonte CENI verandert deze niet. Wat betreft de

“

Wat betreft de lokale verkiezingen, stelt de CENI voor deze te houden aan het einde van 2014

massale fraudes waarvan men spreekt, denk ik dat er in 2006 geen gebeurd zijn. Dat bevestigen de rapporten van de nationale en internationale observatoren. Het is verwonderlijk om vast te stellen in hoever diegenen die zweren bij het democratisch proces, de gelijkaardige regels weigeren die toegepast worden in hun land van oorsprong. Maar per slot van rekening, moeten we verder stappen blijven zetten in het proces. 6

KBA - U hebt de intentie zo goed mogelijk de verschillende actoren voor te bereiden bij uw voorbereidend werk van de verkiezingen. Abbé Malumalu - Inderdaad. We gebruiken de lessen die we geleerd hebben na de verkiezingen van 2006, als gevolg van de implicatie in het vredesproces. Wij waren uitvoerig bezig met de onderhandelingen van Goma. Met het opstellen van de militaire operaties van ontwapening, van demobilisatie, en van integratie (DDR) die niet geslaagd zijn (‘Amani Leo, Kimia I en Kimia II’), evenals met de onderhandelingen van Kampala. We zijn reeds begonnen verschillende forums te organiseren met alle betrokkenen om tot een voorakkoord te komen over de mechanismen van het verkiezingsproces. We hebben een forum van de politieke partijen georganiseerd. We hebben eveneens een forum georganiseerd met de organisaties van de civiele maatschappij, alsook een ander met de vrouwenorganisaties over

KBA I KARIBU 152 I oktober, november, december

KBA - We hebben vernomen dat het werkingsplan voor de komende verkiezingen klaar zou zijn. Abbé Malumalu - “Het werkblad” stemt overeen met de kalender van de komende verkiezingen. We hebben die in feite reeds beëindigd en de publicatie ervan zal in december gebeuren. Wat betreft de lokale verkiezingen die plaats hadden moeten vinden in 2011, stelt de CENI voor deze te houden met rechtstreeks algemeen stemrecht aan het einde van 2014. Terwijl ze voor de provinciale verkiezingen een onrechtstreeks verkiezingsrecht voorstelt,

om het onafgewerkte proces sneller te laten verlopen. Vandaag is het onmogelijk om tegelijker tijd de lokale en de provinciale te organiseren. De lokale verkiezingen alleen al vergen een logistieke organisatie die het dubbel is van de andere verkiezingen. De CENI stelt dus voor dat de lokaal verkozen personen zouden stemmen voor de provinciale afgevaardigden, de senatoren en de gouverneur. Dat heeft als voordeel dat de gouverneur iets verschuldigd is aan de lokale verkozenen, wat hem kan aanzetten te werken in al de hoeken van zijn provincie. Dit vereist echter dat de regering een wetsvoorstel voorbereidt. Dit is enkel maar een voorstel, want de CENI is niet bevoegd hierover te beslissen. KBA - En de andere verkiezingen? Abbé Malumalu - De parlementaire en de presidentiële verkiezingen van 2016 zullen samenvallen, zoals dit het geval was in het verleden. Maar de CENI heeft

Verkiezingen 2011 KBA I KARIBU 152 I oktober, november, december

Abbé Malumalu - De decentralisatie vereist lokale verkiezingen. Het bevindt zich aan de basis van de verdeling van de macht. De inlandse chefs zijn ongetwijfeld ongerust, want de decentralisatie zal als gevolgd hebben dat hun ‘chefferie’ zich gaat inperken en zij minder financiële inkomsten zullen hebben. Er zijn ‘chefferies” die dit reeds hebben uitgesproken. De wet voor de decentralisatie zal moeten toegepast worden om de gebruikelijke entiteiten te organiseren in gedeconcentreerde entiteiten, terwijl de inlandse chefs gerustgesteld zullen worden dat ze voldoende ontvangsten zullen hebben door middel van de ontwikkelingsprogramma’s.

zich geëngageerd nog ervoor lokale en gemeentelijke verkiezingen te organiseren. De CENI is er zich wel degelijk van bewust dat het een uitdaging is. Er zullen meer dan 7.000 kiesdistricten zijn. Het betreft hier al de “groupements” en in de stad zelfs de wijken. Het is niet mogelijk een elektronische verkiezing te houden, maar we willen wel een modern systeem voor de transmissie van de gegevens. Het noodzakelijk budget voor de organisatie van deze lokale en gemeentelijke verkiezingen zal veel belangrijker zijn dan voor de andere verkiezingen. We zullen absoluut financiële steun nodig hebben van de internationale gemeenschap. Men zal ook de waarnemers van de civiele maatschappij op lange termijn moeten vergoeden. KBA - De vorming van permanente waarnemers beantwoordt perfect met het driejarig project van onze partner RODHECIC. Deze vorming is dus wel degelijk pertinent. Abba Malumalu - Dat burgerlijke vormings- en opvoedingsinitiatief dat RODHCIC wil realiseren samen met KBA is zeer belangrijk en ik hoop dat uw Ministerie van Buitenlandse Zaken dat ook zal kunnen subsidiëren. KBA - Er is sprake om een volkstelling te doen in Congo. Gaat dat de verkiezingen niet overlappen, met het risico dat de lokale verkiezingen niet zullen plaatsvinden? Abba Malumalu - Er zijn twee types van volkstellingen. Er is de wetenschappelijke volkstelling voor de indicatoren van de ontwikkeling. Het is aan het Ministerie van het Plan om dat te organiseren. Er is ook de administratieve volkstelling waardoor elke burger (volwassene of kind) geregistreerd wordt. Deze identificatie interesseert ons, zoveel is zeker. Deze volkstelling is gevraagd door de regering en het 8

KBA - Vermits de datum van de lokale verkiezingen vastgelegd is, moeten de organisaties van de civiele maatschappij zich aanzetten om de bevolking voor te bereiden om juist te stemmen, om te stemmen voor eerlijke en competente personen. Bovendien zal er een groot

aantal goed gevormde opzichters nodig zijn die het hele verkiezingsproces kunnen volgen en die ook de tijd na de verkiezingen kunnen volgen. Om te zien wat de gekozenen waarmaken van hun beloften. Wij wensen u en de CENI veel succes toe bij het organiseren van deze lokale verkiezingen die al zo lang verwacht zijn door de bevolking en die zeker zullen gesteund worden door de internationale gemeenschap. We danken u van harte tijd te hebben voorbehouden voor KBA. Dit toont aan hoezeer u haar werk weet te waarderen om de capaciteiten van de civiele maatschappij te versterken, wat haar “fabrieksmerk” is. Abbé Malumalu - Ik ben het die u bedank voor uw onthaal en uw vriendelijke en levende verbondenheid.

schijnt dat deze zal beginnen in januari 2014 om te eindigen in juni 2015. We zullen deze gegevens kunnen gebruiken voor de parlementaire en presidentiële verkiezingen van 2016. Maar deze volkstelling zal de lokale verkiezingen van eind 2014 niet achteruit schuiven. Waarom? Omdat de lokale verkiezingen die we gaan organiseren achterstallige verkiezingen zijn. Sinds 2006, hebben ze niet plaats gevonden. Dat wil zeggen dat we deze verkiezingen gaan organiseren volgens de verkiezingswet die van kracht is, zoals dit ook gebeurd is voor de voorgaande verkiezingen. Het parlement wenst overigens dat het verkiezingsproces verder gaat. KBA - Is er een link met de decentralisatie voorzien in de grondwet?

KBA I KARIBU 152 I oktober, november, december

congo Het nationaal overleg in vraag Na de Soevereine Nationale Conferentie in de jaren ’90, de Dialoog tussen Congolezen van 2002 tot 2003 en de Conferentie van Goma in 20091, heeft de Democratische Republiek Congo onlangs een Nationaal Overleg gehouden. Fabien MBAYO KUMWIMBA, Uitvoerend secretaris van het Afrikaans Comité van de Opvoeders voor de Mensenrechten (CAEDH), partner van KBA, legt ons de motieven uit van dit verleg voor de organisatie ervan uit en gaat dieper in op de resultaten. De Nationale Conferentie had als doel om besluitvormingen te formuleren met betrekking tot de noodzakelijke, politieke en grondwettelijke hervormingen in de context van de Perestroïka (jaren ’90) die, na de val van de muur van Berlijn, een einde stelde aan het dictatoriaal regime. De Dialoog tussen Congolezen, gehouden met als doel het oplossen van het gewapend conflict tussen het Congolese leger en twee rebellenbewegingen, nl. de Beweging voor de bevrijding van Congo (MLC) en de Congolese Vereniging voor de democratie (RCD). Deze bewegingen wer-

“

Onrust met betrekking tot de verkiezingen

1. Drie ontmoetingservaringen tussen Congolezen van na de onafhankelijkheid met drie verschillende doelstellingen.11

President Joseph Kabila opent op 7/09/2013 het Nationaal Overleg in Kinshasa

den gesteund door Oeganda en Rwanda, die eerder het Akkoord van Lusaka in 1999 hadden ondertekend. De dialoog beoogde een globaal akkoord voor vrede en voor de wederopbouw van het land. Sommige kaderleden, onder leiding van ex-generaal Laurent Nkunda die aan het hoofd stond van het nationaal Congres voor de verdediging van het volk (CNDP), een opstandige beweging, haakten af. Daarnaast was er de militaire beroering die zich ontwikkelde in het Kivu gebied, die werd gekenmerkt door het gekrioel van lokale gewapende groepen, die zo de oorlog weer opvoerden. Als gevolg van deze gebeurtenissen werd in Goma een Conferentie gehouden die alle actoren van de terugkerende conflicten in het Oosten samenbracht met het doel de ontwapening van de gewapende groepen, de demobilisatie van de strijders en de integratie van deze strijders in de samen-

KBA I KARIBU 152 I oktober, november, december

leving met als ultieme doel weer vrede te stichten in het gebied.

Het Nationaal overleg vandaag. Waarom? Bij het ondertekenen van het akkoord van Goma, op 23 maart 2009, geloofden de Congolezen in het definitieve einde van de oorlog. Dit geloof spatte uiteen doordat er een nieuwe oorlog uitbrak. Ditmaal door de overlopers van de CNDP, die ondertussen onder het label M23 (Beweging van 23 maart) een politieke partij was geworden. Deze vinden dat het akkoord van Goma niet gerespecteerd wordt. Het zijn deze nieuwe gewapende conflicten in het Oosten van de Republiek, gecombineerd met de blijvend gespannen verhoudingen van meer dan 10 jaar, met als gevolg dat de aanklachten gericht tegen Rwanda en Oeganda (twee grenslanden van de DRC die de Congolese rebellen zouden steunen) toenemen, die

de internationale Gemeenschap ertoe hebben gebracht om via de Afrikaanse Unie het kaderakkoord te sluiten. Dit werd ondertekend door de DRC en de leden van de internationale Conferentie voor vrede, veiligheid en democratie en voor de ontwikkeling van het gebied van de Grote Meren in Addis Abeba op 24 februari 2013. Dit Akkoord engageert elke partij tot specifieke verplichtingen. De DRC moet ondermeer de interne politieke verschillen wegwerken, want volgens de Regering van Rwanda is het probleem van de DRC een Congolo-Congolees probleem. “Het is in Congo dat men de oplossing moet zoeken”, stelt het Rwandese ministerie van buitenlandse zaken. We vinden diezelfde analyse terug in de Resolutie 2098 van de Veiligheidsraad van de UNO. Deze roept Congo op om geloofwaardige politieke processen in te zetten. Maar voordien had de Congolese president reeds opgeroepen tot een alge-

KBA I KARIBU 152 I oktober, november, december

Opening van het Nationaal Overleg in Kinshasa mene mobilisatie en had hij, in het begin van 2013, het idee naar voor geschoven om een Nationaal Overleg te houden. Dit deed hij eind 2012 tijdens zijn ‘state of the nation’ voor de twee kamers van het parlement in het congres. Men moet ook noteren dat de president, wanneer de onderhandelingen tussen de Congolese Staat en de rebellen van M23 in Kampala begonnen, de interne politieke problemen uitgesloten had van de agenda van de vergadering. Deze moesten besproken worden in een ander kader die de dynamische krachten van de Natie moet groeperen, met uitzondering van de M23, die overigens alleen maar militaire eisen hoefde te hebben. Bijgevolg, elke politieke acteur of lid van de civiele maatschappij die deelnam aan die onderhandelingen moest ofwel deel uitmaken van de gouvernementele delegatie van Kinshasa ofwel van de delegatie van de M23. Het Nationaal Overleg, gehouden in Kinshasa van 7 september tot 5 oktober 2013, staat wel degelijk in het teken van de diplomatieke dynamiek die zich in de schoot van de DRC ontwikkeld heeft om 12

“

Twijfels omtrent de werkelijke politieke wil van de initiatiefnemer

een definitieve oplossing te vinden voor de veelvuldige oorlogen in het Oosten van het land. Volgens de Congolese President, had het Nationaal Overleg tot doel de voorwaarden te scheppen die nationale eensgezindheid mogelijk maken, om zo de dreiging van de balkanisering van het land om te keren en om te komen tot een verbetering van de sociale situatie van de bevolking.

weg was, een gelegenheid om de interne politieke verschillen weg te werken. Dit past ook in de lijn van de aanbevelingen van de Internationale Gemeenschap over de gunstig geachte, interne politieke processen voor de DRC. Iets waarmee President Kabila zich overigens mee op de borst klopt in zijn discours tegenover de internationale gemeenschap en waarmee hij de eerlijkheid van de Congolese staat in de realisatie van zijn deel van engagementen wil aantonen. Hij legt vaak de nadruk op de hervorming van de Onafhankelijke Nationale Verkiezingscommissie, de afkondiging van de Wet over de nationale Commissie van de Rechten van de Mens, de hervorming van het leger, de hervorming van het gerechtsysteem die aan de gang is en nu op het houden van het Nationaal Overleg. Nochtans, de manier waarop deze verlopen is, is onderwerp van discussie. Twee politieke oppositiepartijen stonden er vanaf het begin al wantrouwig tegenover. Met name de Unie voor de democratie en de sociale vooruitgang (UDPS), van Etienne Tshisekedi, en

“

De Congolese president heeft opgeroepen tot een algemene mobilisatie de Unie voor de Congolese Natie (UNC), van Vital Kamerhe. Deze laatste denkt dat het nogmaals een kunstje van de machthebbers is om zich te legitimeren en zich in stand te houden tot na 2016. Vooral het feit dat de beslissing van de president om kort een regering van nationale cohesie te vormen, doet denken aan een politieke overgang.2 Vandaag weet alleen 2. Er werden meer dan 600 aanbevelingen geformuleerd in het Nationaal Overleg en de President van de Republiek heeft, op basis van deze aanbevelingen, “prioritaire” maatregelen getroffen om de richting aan te wijzen die het land voortaan moet nemen. Op 23 oktober 2013, in zijn discours voor de twee kamers van het Parlement, heeft hij zelfs verkondigd dat morgen beter zal zijn dan vandaag, Onder deze belangrijke beslissingen hebben we genoteerd dat hij een Regering van nationale eenheid wil instellen.

De resultaten Over het algemeen zijn alle betrokken deelnemers van het Nationaal Overleg tevreden over de bekomen resultaten. Ook al bestaan er enkele twijfels omtrent de werkelijke politieke wil van de initiatiefnemer. Bij het zien van de specifieke context waarin het Nationaal Overleg verlopen is, kunnen we zeggen dat dit de verplichte

KBA I KARIBU 152 I oktober, november, december

De vluchtelingen keren terug naar hun dorpen in Noord Kivu KBA I KARIBU 152 I oktober, november, december

het staatshoofd waarover het gaat en waartoe het uiteindelijk zal leiden. Sommigen denken dat de oplossing voor de vele problemen van Congo zich ergens in de schuiven van de ministeriële kabinetten of in de archieven van de Republiek bevinden. Denk maar aan alle resoluties van de CNS en van de interCongolese dialoog, of aan de resoluties en de aanbevelingen van de Conferentie van Goma, die bijvoorbeeld uitgewerkt zijn in het programma voor de stabilisatie en de heropbouw van gebieden met de gewapende conflicten in het Oosten van de DRC (STAREC). De daadwerkelijke uitvoering van de prioritaire resoluties en aanbevelingen die voortkwamen uit die forums, zou reeds volstaan om de sociale rechtvaardigheid te verzekeren wat een noodzakelijke voorwaarde is voor de nationale cohesie. Het was niet noodzakelijk 700 personen samen te brengen zonder een erkend politiek doel.

Verder wordt de politici, waaronder de president, verweten geen openbaar engagement te hebben aangegaan om de mentaliteit, het gedrag en de werkmethode te veranderen3 en vooral, wat de president betreft, niet meer op te komen bij de presidentsverkiezingen van 2016.4 Anderen waren van oordeel dat, door deze kwestie door te verwijzen naar het proces van de amnestiewet, het de president aan moed ontbrak om zijn grondwettelijke prerogatieven in handen te nemen en zo de politieke gevangenen gratie te schenken. Wijzelf zijn van oordeel dat het Nationaal Overleg, op basis van het gemis aan nationale eensgezindheid die aangeklaagd werd

bijs

3. Eerder dan zich te beperken tot de sensibilisatie zoals de President het deed in zijn discours aan het Congres. 4. Want de verdenking weegt zwaar in de politieke klasse op de verborgen agenda van Joseph Kabila om ook na

Samen overleggen voor de heropbouw van het land

2016 aan de macht te blijven.

door de president van de Republiek, een forum van politieke onderhandelingen over de sleutelkwesties van het nationale leven had moeten zijn, herleid werd tot een technische vergadering van deskundigen. Met als gevolg dat deze laatste honderden aanbevelingen in alle richtingen en in alle domeinen hebben voortgebracht en zo ernstig werk in het vooruitzicht hebben gesteld voor de toekomstige regering van nationale cohesie. Er zal ongetwijfeld voldoende tijd nodig zijn voor deze Regering om daartoe te komen.

Wat denkt de bevolking van Katanga hierover? Alle provincies waren gelijkmatig vertegenwoordigd bij het Nationaal overleg, ook al eiste de civiele maatschappij van Katanga een belangrijker quota op. Ze eisten een quota “naar de maat van het economisch gewicht van de provincie”

Deelnemers aan het nationaal Overleg 14

KBA I KARIBU 152 I oktober, november, december

in de nationale economie.5 Theoretisch gezien is de provincie Katanga de thuishaven van president Jospeh Kabila. Maar in de praktijk speelt die provincie soms de rol van de ontrouwe echtgenote en is zij de oorzaak van problemen voor het bewind. Terwijl de provinciale gezagsdragers hun best doen om hun sterke band met het staatshoofd en zijn visie over de ontwikkeling van Congo te bewijzen, is er sinds enkele maanden een verwonderlijke werkelijkheid van militaire druk door MaïMaï6 groepen rond de stad Lubumbashi gevormd. Het thema om te weten wie er achter die groepen zit, verveelt de meeste provinciale gezagsdragers. 5. Als we een niet ondertekende mededeling mogen geloven die we konden lezen op een uithangbord van het Coördinatiebureel van het kader van overleg van de civiele maatschappij van Katanga, enkele weken vóór de zittingen van de nationale Besprekingen. 6. Deze groepen dragen een separatistische ideologie.

KBA I KARIBU 152 I oktober, november, december

Wat betreft het idee dat de civiele maatschappij heeft over het Nationaal Overleg, moet men stellen dat de meeste deelnemers van de civiele maatschappij van Katanga van oordeel zijn dat ze zich kunnen terugvinden in hun verwachtingen. Dit uit zich bijvoorbeeld in verband met de kwestie van de strijd tegen straffeloosheid. Deze materialiseert zich in het aanvaarden door het staatshoofd de gespecialiseerde kamers te integreren in de gerechtshoven en de tribunalen om internationale misdaden gepleegd in de DRC op zich te nemen. De kwestie van de toepassing van het pariteitsprincipe

materialiseert zich door de beslissing om in de gebieden met drie zetels een zetel meer toe te voegen voor de vrouwen. Toch heerst er ook onrust met betrekking tot de verkiezingen. Bepaalde opinies denken dat het risico aanwezig is dat de uitvoerende macht volgend jaar lokale en gemeentelijke verkiezingen wil organiseren om zo het voorwendsel te hebben dat er geen geld is om wettelijke en presidentiële verkiezingen te organiseren in 2016 en zo bijgevolg opnieuw aan een overgangsperiode te kunnen beginnen. Alles zou dan vanaf nul moeten herbeginnen.

“Het quota van 30 % die de president van de Republiek vereist voor de vertegenwoordiging van Congolese vrouwen in de institutionele instellingen, is geen nieuw element. Dat is grondwettelijk vastgelegd. Dat moet niet naar voor geschoven worden als een privilege. Het is al geruime tijd dat men de wil moest zien om geleidelijk het grondwettelijk principe van de man/vrouw gelijkheid toe te passen. Hetzelfde geldt voor de toegevoegde zetel die uitsluitend voor de vrouwen wordt voorbehouden in gebieden met drie zetels. Met betrekking op de beslissing van het staatshoofd om in de nabije toekomst een vertegenwoordiger te benoemen in de strijd tegen seksuele geweldplegingen en tegen het rekruteren van kinderen bij gewapende groepen, vraag ik mij af wat deze laatste, in aanvulling van de nationale commissie van de rechten van de mens, precies gaat doen. Deze vertegenwoordiger zou een tussenpersoon zijn bij de internationale Gemeenschap. Ik beschouw het een relevant idee, maar vind dat hij dan ook moet waken over de uitwerking ervan”. Een advocate die de anonimiteit wil bewaren, Lubumbashi november 2013. “Het discours van het staatshoofd op het congres aan het einde van het Nationaal Overleg is ambitieus. Dit zal een referentie worden voor het uitoefenen van de macht in de DRC. Er zal zeker een overgang zijn vooraleer er weer aangeknoopt kan worden met de cyclus van de presidentiële en wettelijke verkiezingen. Dat Joseph Kabila er versterkt uit komt is het grootste besluit. Ik geloof niet dat dit overleg een antwoord zal vinden op de sociale problemen van de bevolking. Ze heeft eerder als doelstelling het oplossen van een politiek probleem. Het probleem van de legitimiteit van de bestaande macht. Zo spreekt de president eerder van een regering van nationale cohesie, en niet een van nationale eenheid. Dit wil zeggen dat de opposanten die deel zouden uitmaken van die regering zich zullen moeten schikken naar de visie van de meerderheid”. Mr. Joseph Kongolo, gelast met het programma van de Federatie van de Mensenrechten, Lubumbashi november 2013. 16

KBA I KARIBU 152 I oktober, november, december

Kerstdag en nieuwjaar, een donkere koude wintermaand, maar toch gezellige en deugddoende familiedagen. Kerstbomen, lichtjes, kaarsjes, lekker eten, een wijntje, wenskaarten. Vrede en geluk wensen we mekaar toe, met een geschenk uit genegenheid of vriendschap. Ondertussen is het ook kerstdag voor miljoenen mensen in Afrika die in extreme armoede leven, die uitgebuit worden, die geen menswaardig bestaan hebben. Zoals in het kerstverhaal in het evangelie, is er voor hen ‘geen plaats in de herberg’. Lokale verenigingen, partners van KBA, in Burundi, Burkina Faso en Congo, sensibiliseren de mensen in de dorpen en de stadswijken opdat ze zich zouden organiseren om samen hun lot in handen te nemen. Zij geven vormingen en komen op voor hun rechten. KBA wil deze partners verder ondersteunen, partners die de mensen aan de basis hun waardigheid terugschenken en hen een toekomstperspectief geven. KBA heeft uw steun nodig om dit te verwezenlijken. Een mooi kerstcadeau wordt dat! Gebruik het overschrijvingsformulier in deze KARIBU. Uw cadeau maakt het verschil. Dank, duizendmaal dank.

KBA I KARIBU 152 I oktober, november, december

KBA in uw testament Uw engagement voor Afrika blijft ook na u bestaan!

Het duolegaat Zowel uw erfgenamen als KBA winnen erbij!

KBA is verheugd soms een schenking of legaat te ontvangen voor haar projecten in Afrika. De meeste mensen uiten hun laatste wil door die neer te schrijven in een testament. Het is een gelegenheid om hun gedachten neer te pennen voor hun familie, maar ook om een deel van hun vermogen via legaat of schenking aan te bieden voor projecten van een vzw die werkt in een ontwikkelingsland. KBA is een vzw die gemachtigd is legaten en schenkingen te ontvangen die gebruikt worden voor haar vormingsprojecten in Afrika. Het volstaat om in het document de volgende regel in te voegen: “ Ik legateer aan vzw KBA in 1030 Brussel, de som van …… euro of (roerende goederen en)……….(onroerende goederen) op het adres……..voor de vorming van Afrikaanse kaders.”

Wat is het duolegaat? Een duolegaat is een schenking per testament van roerende en/of onroerende goederen aan een of meerdere personen en tegelijkertijd aan een erkende vzw zoals KBA. Dankzij de techniek van het duolegaat zal uw vriend(in) of nichtje evenveel (of zelfs meer) krijgen, terwijl u toch een goed doel steunt. Deze techniek voorziet dat in dit geval KBA de erfenisrechten van de persoon die de schenking krijgt zal betalen. Indien deze bestemd is voor een verre verwant of een vriend, dan zal die normaal gezien veel successierechten moeten betalen (tot 65%). KBA als vzw betaalt slechts 8,8% (in Wallonië 7% en in het Brussels Gewest 12,5%). Gezien het erfrecht een ingewikkelde materie is, raden wij u aan een notaris te raadplegen die een kleine berekening zal maken en u een advies zal geven dat het best beantwoordt aan uw wensen. U kan ook altijd contact opnemen met KBA voor meer informatie! Contact: M-Bernadette Zubatse, Directrice. Tel.: 02/2010383 of info@ kba-foncaba.be

KBA I KARIBU 152 I oktober, november, december

3 voorwaarden: • Er moet een testament opgesteld zijn • Er moet een legaat zijn ten voordele van één of meerdere personen • Er moet een tweede legaat zijn ten voordele van een erkende organisatie (zoals KBA) die verplicht is alle successierechten van de eerste persoon te betalen.

WIN - WIN Dankzij de techniek van het duolegaat zal uw vriend(in), neef of nichtje evenveel of zelfs meer krijgen, terwijl u ondertussen ook de projecten van KBA steunt! KBA I KARIBU 152 I oktober, november, december

BURUNDI Wat nieuws in onze samenleving? Zoals in elke maatschappij en in alle culturen overal in de wereld, wordt Burundi geconfronteerd met problemen veroorzaakt door politieke gebeurtenissen, door de socioeconomische situatie van de extreme armoede waarin een groot deel van de bevolking leeft, en door buitenlandse invloeden. In november, kwam Monseigneur Joachim Ntahondereye langs in België en heeft hij de verantwoordelijken van KBA ontmoet met wie hij een intensief partnerschap onderhoudt. Hij schetste ons enkele problemen waarmee zijn land en zijn samenleving geconfronteerd worden. Mgr. Joachim Ntahondereye, bisschop van Muyinga in Burundi

Handel van de vrouwelijke jongeren met seksuele uitbuiting als doel De laatste tijd verschenen er in de media van ons land verhalen van personen die op heterdaad werden betrapt bij het verhandelen van jonge meisjes. Dit toont aan dat, in de globale wereld waarin we ons bevinden, het land niet meer ontsnapt aan de misdadige actie van internationale netwerken van mensenhandel. Deze kinderen of jonge meisjes worden geronseld in families op het platteland of in de straten van de steden en met de valse belofte van 20

een aangenaam, huishoudelijk werk naar Bujumbura gebracht en worden van daaruit meegenomen naar onbekende bestemmingen in het buitenland. Sommige landen van de Verenigde Arabische Emiraten worden vermeld als meest voorkomende bestemmingen. De rekruten zouden er verkocht en tot het slavendom herleid worden. Als verantwoordelijken van de Kerk, zijn we diep verontwaardigd en bezorgd door dit onmenselijk en verwerpelijk fenomeen. Hiervan getuigt de duidelijke en sterke oproep, die door de Aartsbisschop van Bujumbura, Z. E. Mgr. Evariste Ngoy-

KBA I KARIBU 152 I oktober, november, december

Mgr Joachim op bezoek bij KBA

“

Onze politieke klasse heeft nog een lange weg af te leggen

angoye, op 14 oktober gelanceerd werd en waarin hij aan de President van de Republiek vroeg een krachtige actie in te zetten om dit fenomeen te bestrijden. In dit verband is het bemoedigend te noteren dat de Minister van de Openbare Veiligheid zopas met de hogere verantwoordelijken van de politie een belangrijke vergadering heeft gehouden om hen op te dragen alles in het werk te stellen om ons land zo vlug mogelijk van deze plaag te bevrijden.

Het spectrum van het terrorisme Na de moorddadige aanslag op het handelscentrum van Westgate in Nairobi, opgeëist door de gewapende beweging Al Shebab die in conflict ligt met de regering van Mogadiscio, vreest Burundi voor aanvallen van dezelfde aard. De reden hiervan is dat, zoals Kenia en Oeganda, het land troepen heeft gezonden naar Somalië in het kader van de Afrikaanse zending voor vrede in dat land. Er dreigt zelfs dat er zich een angstpsychose gaat ontwikkelen als gevolg van het alarm dat de Westerse ambassades in Bujumbura dikwijls voor landgenoten luiden. Ze willen hen zo aanzetten om goed op te letten, vooral op plaatsen van grote bijeenkomsten zoals kerken en tempels.

KBA I KARIBU 152 I oktober, november, december

Prostitutie en koppelarij ten koste van de minderjarigen In sommige wijken van Bujumbura doorkruisen dezer dagen na 22 uur een groeiend aantal jonge meisjes de straten. Ze zijn op zoek naar geld als betaling voor seksueel genot aan klanten die affectief onevenwichtig zijn of gewoonweg slaven zijn van hun instincten of impulsen. Zoals het dagblad Iwacu van 30-102013 het zo goed geïllustreerd heeft in één van zijn artikels, zijn de prostitutie en de koppelarij die deze uitbaat de “nieuwe business” in onze hoofdstad geworden. Maar de andere stadscentra van het land zijn evenmin veilig tegen deze morele afwijking. Wat bijdraagt tot dit verwerpelijk fenomeen, is ongetwijfeld de extreme armoede waarin vele families leven. Maar ook “het winstbejag” dat nachtkroegen heeft doen openstaan voor het immorele profijt van hun actievoerders, waarvan sommigen behoren tot de openbare gezagsdragers en personen uit hun omgeving.

Economische emigranten uit Tanzania gebannen

Jonge meisjes moeten hun waardigheid behouden

Het lokaas van het geld Spijtig genoeg stelt men ook een gelijkaardig fenomeen vast in de zones van ambachtelijke mijnuitbating, zoals deze van het goud of het wolframiet. Opgewonden door het gemakkelijke geld dat deze activiteit hen oplevert, vervallen sommige betalende chefs, die ofwel kapitaal bezitten ofwel als onderaannemers handelen, in de seksuele losbandigheid en sleuren daar adolescenten in mee ten koste van hun toekomst. Door gebruik te maken van de aantrekkingskracht van dit verderfelijke geld, halen ze meisjes weg van achter de schoolbanken van het lyceum of zelfs van de lagere school en nemen hen mee om in concubinaat met hen te leven. Soms gebeurt dit met de medeplichtigheid van de ouders van wie het geweten vooraf werd afgekocht. Aan de bron van dit misbruik ligt op de eerste plaats de uitbuiting van jonge jongens die goedschiks worden geronseld bij het opgraven van vernoemde mineralen, maar die daarna worden onderworpen aan een slavenwerk waarvoor zij maar erg kleine vergoedingen krijgen. De illusie van de makkelijke rijkdom die hen door de betalende chefs wordt voorgespiegeld blijkt voor hen onweerstaanbaar te zijn. Zo stijgt het aantal schoolverlaters sterk in deze gebieden. Een slogan doorkruist er heuvels en dalen om dit te rechtvaardigen: “men kan toch niet op krediet gaan werken, als men cash kan betaald worden”. 22

KBA I KARIBU 152 I oktober, november, december

De laatste maanden is Tanzania weer begonnen Rwandezen en Burundezen, die ervan beschuldigd worden zich er illegaal te hebben gevestigd, uit het land te bannen. Bij de repatriëring van de Burundese vluchtelingen kwam dezelfde praktijk reeds voor ten overstaan van mannen en vrouwen die, na de opeenvolgende geweldplegingen in hun land, opgevangen zijn geweest buiten de officieel erkende kampen. Ditmaal zijn het diegenen die, om economische redenen, de grens zijn overgestoken om zich in dat land te vestigen, al dan niet met de instemming van de Tanzanianen zelf. Het schijnt dat er aan de grondslag van deze uitzetting een politiek geschil zou zijn tussen de hoogste gezagsdragers van Tanzania en Rwanda. Daar men de Burundezen, omwille van de grote gelijkenis van hun taal, niet kan onderscheiden van de Rwandezen, heeft de Tanzaniaanse administratie besloten beide nationaliteiten zonder onderscheid uit het land te bannen. Erger nog, het gebeurt dikwijls op een manier die een duidelijke, flagrante schending is van de mensenrechten. Het is onaanvaardbaar om op een brutale wijze echtgenoten, die sinds jaren wettelijk gehuwd zijn, van hun gezinnen te scheiden en dit om de eenvoudige reden dat één van hen zich op een onregelmatige wijze in het land zou gevestigd hebben. De openbare machten in Burundi die belast zijn met het opvangen van deze mensen, hebben besloten deze onverwijld terug te sturen naar hun geboorteplaats. Maar sommigen van hen, geboren en opgegroeid in Tanzania, kennen de afkomst van hun ouders niet en weten niet waarheen. Er is dus voor hen geen andere oplossing dan zich te installeren in willekeurige dorpen, waar ze overgeleverd zijn aan honger en ongezondheid. Dit des te meer omdat het HCR (Hoger Commissariaat voor de Vluchtelingen) hen niet erkent als gerepatrieerde vluchtelingen. Zo hebben ze geen recht op hulp tijdens de eerste zes maanden, zoals normaal het geval is voor deze categorie. Daar de twee regeringen van Burundi en van Tanzania in overleg zijn getreden om deze kwestie te bespreken, mag men hopen dat een rechtvaardige oplossing zal gevonden worden. KBA I KARIBU 152 I oktober, november, december

Het moeilijk aanleren van de democratie De politieke keuze voor democratie is voor Burundi een immense stap voorwaarts, maar de opvatting van de basisprincipen vindt niet gemakkelijk eensgezindheid. Dit maakt het effectief respect hebben voor deze democratie problematisch. Omdat ze rekening moeten houden met de evolutie van de gedachten op wereldniveau, heeft de Burundese politieke klasse het moeilijk om het principe van de vertegenwoordiging in overeenstemming te brengen met dat van de deelname. Jaloers op de zeer comfortabele meerderheid die het land door de verkiezingen met universeel stemrecht (volgens het principe “één mens, één stem”) gegeven is, bekrachtigt de partij die aan de macht is dat de effectieve politieke rol gemeten wordt door de bekomen stemmen bij de verkiezingen. Zij is duidelijk voor het proportionele principe van een vertegenwoordigende democratie. Daar zij niet deelnemen aan de regering, eisen de oppositiepartijen en de organisaties van de civiele maatschappij daarentegen ook zelf een invloed te mogen hebben op alle belangrijke beslissingen. Zij zijn voor het principe van de consensus van een participatieve democratie. Daarbij moet men wel erkennen dat zij de wind in de zeilen hebben, want dit schijnt de strekking te zijn in de agenda van de internationale politiek. Concreet gezien is het duidelijk dat onze politieke klasse nog een lange weg af te leggen heeft om zich de democratische cultuur en het democratisch beheer voldoende eigen te maken. Zijn electoraat en de bevolking in het algemeen zullen ook nog nood hebben aan veel vorming om de juiste betekenis van een rechtsstaat, inherent aan de democratische cultuur, te verwerven. Het is onder die voorwaarde dat zij niet alleen weerstand zullen kunnen bieden aan de verkiezingsmanipulaties, maar ook ten volle hun rol kunnen spelen als ware bezitter van de macht.

De vroegere vluchtelingen nemen hun gronden en hun huizen weer in Het werk van de Nationale Commissie van de gronden en andere goederen (CNTB) heeft heel wat inkt doen vloeien, maar dit jaar vooral ook speeksel. Gesteund door sommige politieke partijen, die zich overigens tot hun stem profileerden, kwamen de bezetters van de gronden en de huizen die achtergelaten werden door de vroegere vluchtelingen op tegen het principe van teruggave. Dit principe had de nieuwe president van de CNTB doen gelden in plaats van dat van het delen, het principe dat werd toegepast door de Commissie in de tijd van zijn voorganger. In plaats van de wet die het werk van deze Commissie regelt opnieuw in vraag te stellen, werden de geformuleerde contestaties vooral gericht tegen de persoon van de nieuwe president. Nochtans, hadden zelfs de vroegere presidenten, Micombero en Bagaza, reeds in hun tijd, gedecreteerd dat men aan de eigenaars of aan hun gerepatrieerde rechthebbers elke bezette grond of elke goed dat in gebruik was genomen na hun gedwongen vertrek in ballingschap moest teruggeven. Het feit dat de Commissie beschikt over de kopieën van deze wettelijke teksten, heeft er enorm toe bijgedragen om de tegenpartij het zwijgen op te leggen. De nieuwe bezetters stellen dat ze die eigendommen wettelijk ontvangen hebben van de staat. Op dit ogenblik lijkt de turbulentie van de gemediatiseerde contestatie gekalmeerd te zijn en verloopt het werk van de CNTB terug normaal. Dit tot grote voldoening van de gerepatrieerden of andere slachtoffers van de opeenvolgende vlagen van geweld die ons land heeft gekend.

KBA I KARIBU 152 I oktober, november, december

Tijd en vorming nodig om het ongelijk van de uitsluiting te herstellen Het is goed dat in Burundi vandaag alle samenstellende krachten van de bevolking erkend worden, zowel in de wetteksten als in de praktijk die zich daaraan inspireert. Het feit dat de Burundese bevolking samengesteld is uit Batwa, Bahutu en Batutsi, lijdt onder geen enkele miskenning. Het is van weinig belang dat men deze als ethnische groepen bestempelt of niet. Waar het op aan komt, en wat in het verleden ontbrak, is dat de politieke wil hun gelijkwaardigheid erkent en aan iedereen dezelfde kansen van rechtvaardige deelname aan de openbare verantwoordelijkheden verzekert. Vandaag wordt deze wil duidelijk naar voor gebracht in de grondwet en in de teksten van de akkoorden van Arusha, waaraan deze laatste zich inspireert. Toch moet men wel erkennen dat bewerkstelligen van deze wil nog niet realiseerbaar blijkt. En dit bij gebrek aan de vereiste bevoegdheden van de Batwa en zelfs van de Bahutu, zij het in mindere mate. Dat is te wijten aan de eeuwenlange marginalisatie van de Batwa en aan de hecatombe van 1972 tegen de bevoegde Hutu elite, gevolgd door een haast systematische uitsluiting uit de meest betekenisvolle faculteiten van het hoger onderwijs van de jongeren van die groep. Opzettelijk of niet, er werd een sociaal-cultureel verstoord evenwicht geschapen en zal er tijd en bestendigde, vrije toetreding tot vorming nodig zijn om dit weg te nemen en om zo meer kans te bieden aan een duurzame vrede in ons land.

KBA I KARIBU 152 I oktober, november, december

BURUNDI EEN overwinning op de honger Het probleem van een tekort aan voedsel stelt zich niet in alle gebieden van Congo. Jacques Kusambila , oud bursaal van KBA, vroegere bezieler van de basisgemeenschappen van Kikwit getuigt: “Het probleem van de voedselonzekerheid kent men in deze stad op 526 km ten oosten van Kinshasa niet. Het gebeurt zelden dat men er kinderen of volwassenen ontmoet die aan een tekort aan voedsel lijden”.

aan voedsel en het is gedurende heel het jaar beschikbaar. Het volstaat om de kleine markten van Kikwit te bezoeken om dit vast te kunnen stellen. ’s Namiddags, vanaf 16 uur, komen de mannen de stad binnen met fietsen volgeladen met maniok, aardnoten of maïs. De vrouwen dragen op hun hoofd het voedsel dat ze geplukt hebben op de velden en die gebruikt worden voor het avondmaal en het ontbijt. Dit dagelijkse ritme wordt enkel onderbroken tijdens het weekend. Wat een zekerheid is in Kitwit, is dat de families min of meer twee maal per dag eten. Zelfs degenen die niet betaald worden, werken op het veld om voedsel te vergaren. Men ziet zelfs dat staatsambtenaren om tien uur hun werk verlaten om voedsel te gaan zoeken op de velden, om zo voldoende voedsel voor hun families te verzekeren. Hun klein salaris wordt immers voorbehouden voor het schoolgeld van hun kinderen.

Kikwit verzekert vandaag de voedselzekerheid

Het maniokveld belooft een goede oogst in Kikwit Het klimaat en de omgeving van Kikwit zijn gunstig. De grond is er vruchtbaar en alles groeit er gemakkelijk. Er is een overvloed aan maniok, maïs, aardnoten, gierst, groeten en vruchten van allerlei aard. Naast de Kwilu-rivier en de kleine beken, zijn er nog vele kleine meren waar men aan visteelt doet. Elke morgen, rond 5 uur, lopen de mannen en vrouwen tussen 5 en 10 km om in de velden te gaan werken. Ze blijven er 5 tot 6 uur en keren dan ’s avonds terug naar hun stad. In het verleden was het veldwerk verdeeld. De 26

mannen kapten en ontwortelden bomen en struiken, terwijl de vrouwen het veld bewerkten en beplantten. Het wieden en het oogsten gebeurde samen. Tegenwoordig zijn de zaken er veranderd. Man en vrouw werken samen van het begin tot het einde. Gedurende de schoolvakanties helpen de kinderen hun ouders.

Maaltijden met vers geplukte producten In het algemeen kent Kikwit en zijn omgeving goede oogsten. Er is geen tekort

KBA I KARIBU 152 I oktober, november, december

Dankzij een klein onderzoek in de wijken, hebben we vastgesteld dat we per twintig bezochte families te Nzanguka, een wijk dichtbij het college van de Paters Jezuïeten van Kikwit, geen enkel geval van ondervoeding vonden. Alle families kennen er voedselzekerheid. Volgens de statistieken van het gezondheidscentrum in de wijk, bestaat er geen enkele geval van kwashiorkor. Daarnaast hebben we in de wijk Kanzombi, in de omgeving van Kikwit, eveneens twintig families (ongeveer 200 personen) bezocht. Daar troffen we acht ondervoede personen aan. Deze werden opgenomen in het voedingscentrum van de Zusters Annonciaden. Deze twee voorbeelden zijn representatief voor de analyse van het probleem van de voedselveiligheid in Kikwit. Vandaag is het er niet actueel.

Een gunstige grond en klimaat met een evenwichtige voeding In Kikwit worden de basisvoedingswaren gevormd door maniok en maïs. Hier wordt “luku” uit gemaakt, dat is een deegwaar op basis van maniok- en maïsbloem. Luku wordt gegeten met saka-saka (maniokbladeren) of andere groenten, vis of vlees. Dit basisvoedsel is rijk aan proteïnen. Er moet ook gezegd worden dat, gedurende elke periode van het jaar, de bevolking ook over verschillende, min of meer verse vruchten beschikt. Er zijn onder andere mango’s, appelsienen, ananassen, bananen, kokosnoten en andere bosvruchten. Tegenwoordig bieden de gezondheidscentra groepscursussen aan om de mensen te stimuleren om gevarieerde en rijke voedingswaren te gebruiken.

Uitvoer van voedingsmiddelen naar Kinshasa Sinds de weg Kikwit-Kinshasa verbeterd is, komen er heel wat voertuigen (zware camions) met aanhangwagens naar

KBA I KARIBU 152 I oktober, november, december

KBA is een door de overheid erkende NGO van internationale solidariteit gespecialiseerd in het versterken van de Afrikaanse civiele maatschappij. Lokale partners en hun basisgroepen krijgen de mogelijkheid om via opleidingen hun competenties te verhogen en hun kennis doeltreffend aan anderen door te geven. KBA werkt rechtstreeks en op basis van wederkerigheid samen met lokale Afrikaanse organisaties.

PARTNERwerking

KBA

Alles over K BA op www.kba-fon caba.be

De projecten: • zijn aangepast aan de culturele eigenheid van de lokale bevolking • stimuleren een democratische cultuur • creëren zelfredzaamheid • versterken de empowerment van de vrouw • dragen zorg voor het ecologisch systeem • worden niet opgelegd maar ontstaan vanuit de lokale bevolking

Het water: een ernstig probleem in Kikwit Voldoende water is het grootste probleem van de bevolking van Kikwit, vooral dan tijdens het droog seizoen. Water moet permanent beschikbaar zijn voor elke persoon. Maar de bevolking van Kikwit 28

heeft het soms moeilijk om voldoende drinkbaar water te vinden. De openbare fonteinen, geplaatst door de staat, voldoen helemaal niet aan de noden van een voortdurend groeiende bevolking. Vanaf 6 uur ’s morgens verdringen de kinderen zich om hun drinkbussen om het eerst te vullen. Maar na één uur komt er al geen water meer uit de fontein. Dan moet men naar de bron lopen die zich op een steile heuvelflank bevindt in de vallei. Diegenen die er niet kunnen raken, smeken om regen. Het water dat men zo gebruikt is vuil en veroorzaakt allerlei ziektes waaronder diarree en darmwormen. De stad Kikwit wordt in dit opzicht werkelijk onveilig. De religieuze verenigingen, de NGO’s en andere personen van goede wil, helpen om bronnen uit te graven, maar dat is een druppel op een hete plaat. Jacques Kusambila, Kikwit 15 november 2013

KBA I KARIBU 152 I oktober, november, december

KBA investeert in de vorming van lokale partners rond vijf thema’s: familiale landbouw en voedselzekerheid, democratie en mensenrechten, conflictpreventie en vredesopbouw, opvoeding van jongeren en empowerment van vrouwen. KBA staat voor een eerlijke, open en diepgaande partnerrelatie, vanuit gelijkwaardigheid en dialoog. KBA staat ook voor een integrale benadering van de mens en van de gemeenschap: economische, so-ciale, politieke, culturele en spirituele aspecten krijgen een plaats.

ACTIES in het Noorden

Kikwit. Dit met het doel grote hoeveelheden maniok, maïs, aardnoten, vruchten op te kopen. Dit leidt tot een stijging van de prijs van landbouwproducten. Op de vooravond van grote feesten, worden geiten, schapen uitgevoerd naar Kinshasa, wat voor een verhoging van de prijzen zorgt. De lokale gezagsdragers trachten maatregelen te treffen om de uitvoer van die producten te beperken. Maar dikwijls is er niemand die ze volgt. Als dit fenomeen blijft duren zonder dat er een verhoging van de productie is, dan zal de voedselveiligheid niet langer verzekerd zijn voor de bevolking van Kitwit.

ACTIES in het Zuiden

Het maniokveld belooft een goede oogst in Kikwit KBA neemt deel aan de ontwikkelingseducatie rond de Noord - Zuid problematiek en sensibiliseert geïnteresseerden, sociale organisaties en sympathisanten rond het belang van het duurzaam versterken van mensen en groepen in het Zuiden op basis van een eerlijke dialoog. KBA neemt actief deel aan campagnes van de Noord-Zuid beweging, 11.11.11 en CNCD zoals de actie rond de milleniumdoelstellingen, geeft advies (vooral over Centraal – Afrika) en brengt de thema’s onder de aandacht in het magazine KARIBU en via de website.

En u? KBA steunt voor een deel van het vormingswerk met Afrikaanse partnerorganisaties op giften. KBA dankt u 1000 x daarvoor! FINTRO: BE 94 1430 6786 22 14 (Voor giften van 40 euro of meer ontvangt u een fiscaal attest). KBA I KARIBU 152 I oktober, november, december

KARIBU is het tijdschrift van de vzw KBA en verschijnt vier maal per jaar. Abonnement: Wordt gratis verstuurd naar alle geïnteresseerden

KBA is een door de overheid erkende NGO gespecialiseerd in het versterken van de capaciteiten van het maatschappelijk middenveld in Afrika. KBA kiest voor vormingsprojecten en directe samenwerking met lokale partners. Zo bereiken de projecten duurzame resultaten KBA reikt instrumenten aan zodat mensen zelfstandig hun ontwikkelingsproces in handen kunnen nemen.

Redactie: M-Bernadette Zubatse Luc Bonte Erick-Bayard Rwantango Dries Fransen Jean Lefèbvre Hendrik Demuynck Adres: Vooruitgangstraat 333/03 B-1030 - Brussel tel.: 02 201 03 83 fax: 02 205 17 39 e-mail: info@kba-foncaba.be website: www.kba-foncaba.be Verantwoordelijke uitgever: M-Bernadette Zubatse (Vooruitgangstraat 333/03 - 1030 Brussel) Foto’s: KBA, Website Radio Okapi Opmaak en druk: De Riemaecker Printing bvba www.deriemaecker.be

De inhoud van de gepubliceerde artikels geeft niet noodzakelijk de opinie weer van het KBA. Dit tijdschrift wordt gedrukt op gerecycleerd papier. Cette revue paraît aussi en français.