Ons 11 2019 by KBO-Brabant

2019

jaar van de vrijwillig ers

magazine voor senioren NUMMER 11 NOVEMBER 2019

— DOSSIER—

Waar kunt u als mantelzorger terecht voor hulp en ondersteuning? — PORTRETTEN—

Opa of oma worden, of niet: drie KBO’ers over geluk én gemis — DOSSIER—

Reportage

Minister Hugo de Jonge tijdens ons jaarcongres: ‘Vrijwilligers zijn goud waard!’

Samenwerking KBO-Brabant en VGZ: nieuwe collectieve verzekering voor KBO-leden!

Interview

Maarten Spanjer: ‘De jaren vijftig waren in sommige opzichten plezieriger dan nu’

De mooiste vakantiegebieden van Duitsland, België en nu ook Nederland!

Hotel Zur Krone

Direct aan de Moezel - Oberfell / Cochem / Koblenz

Hotel Marleen

Sauerland - Siedlinghausen / Winterberg

V.A. SLECHTS

€ 159,95

V.A. SLECHTS

€ 159,95

p.p.

Enjoy Topper! Inbegrepen bij uw 5-daagse all-in vakantie 4 hotelovernachtingen Ontvangst met een warme lunch of koffie/thee met gebak Dagelijks ontbijtbuffet, warme lunch of lunchpakket en 3-gangen keuzediner Dagelijks alle consumpties gratis, van 17:00 tot 24:00 uur Frisdranken, vruchtensappen, bieren, wijnen, jenevers en apfelkorn NIEUW! Koffiecorner: de gehele dag gratis koffie en thee Iedere avond entertainment, o.a. livemuziek, wandeling en wijnproeverij Hierbij wordt regelmatig een bittergarnituur geserveerd Gratis wijnproeverij in onze nostalgische wijnkelder Kortingskaartjes boottocht over de Moezel (seizoensgebonden) Gratis bus- en treinvervoer in de gehele regio Gratis diverse auto-, fiets en wandelroute’s inclusief lunchpakket Gratis gebruik alle hotel faciliteiten en versnellingsfietsen Gratis uitstapjes boekje t.w.v. € 6,95 en gebruik infotheek

Aankomstdata en prijzen 2020

5, 9, 13, 17, 21, 25, 29 januari . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .€ 159.95 p.p. 2, 6, 10, 14, 18, 26 februari . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .€ 159.95 p.p. 22 februari . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .€ 259.95 p.p. 1, 5, 9, 13, 17, 21, 25, 29 maart . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .€ 199,95 p.p.

Hotel Riche

Valkenburg / Limburg

Inbegrepen bij uw 5-daagse all-in vakantie

Alles-inclusief 5 dagen met eigen auto!

Voor verdere aankomstdata zie www.enjoyhotels.nl

4 hotelovernachtingen Ontvangst met een warme lunch of koffie/thee met gebak Dagelijks ontbijtbuffet, warme lunch of lunchpakket en 3-gangen keuzediner Dagelijks alle consumpties gratis, van 17:00 tot 24:00 uur Frisdranken, vruchtensappen, bieren, wijnen, jenevers en apfelkorn NIEUW! Koffiecorner: de gehele dag gratis koffie en thee Iedere avond entertainment, o.a. Magic WoBo show, livemuziek, wandeling en quizavond Hierbij wordt regelmatig een bittergarnituur geserveerd Gratis mooie dagtocht per luxe touringcar door het Sauerland Gratis boottocht over een stuwmeer (april - oktober) Gratis entree binnen- en buitenzwembad Alles-inclusief Gratis diverse auto-, fiets en wandelroute’s inclusief lunchpakket Gratis gebruik van alle hotelfaciliteiten en E-bikes 5 dagen met Gratis uitstapjes boekje t.w.v. € 6,95 en gebruik infotheek

eigen auto!

Aankomstdata en prijzen 2020

5, 9, 13, 17, 21, 25, 29 januari . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .€ 159.95 p.p. 2, 10, 14 februari . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .€ 159,95 p.p. 18, 26 februari . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .€ 199,95 p.p. 22 februari . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .€ 259,95 p.p. 1, 5, 9, 13, 17, 21, 25, 29 maart . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .€ 199,95 p.p.

Voor verdere aankomstdata zie www.enjoyhotels.nl

Eifelhotel Daun

V.A. SLECHTS

Eifel / Moezel - Daun / Vulkaaneifel

€ 199,

V.A. SLECHTS

€ 199,95

p.p.

NIEUW in nederland

Inbegrepen bij uw 5-daagse all-in

vakantie

4 hotelovernachtingen vlaai Ontvangst met koffie en Limburgse uffet of lunchpakket Dagelijks uitgebreid ontbijt- en lunchb met saladebuffet diner keuze en 3-gang rveerd Uitgese en 24:00 17:00 Dagelijks gratis consumpties tussen wijnen en jenevers Frisdranken, vruchtensappen, bieren, koffie en thee Koffiecorner: de gehele dag gratis o.a live muziek Avondvullende programma’s met zoutje ren, zoals een bittergarnituur en een Lekkere versnapering in de avondu uw auto is immers ook op vakantie Gratis parkeren op ons eigen terrein, Gratis rondrit door Valkenburg treintje Gratis entree Gemeentegrot met een olen Gratis entree zwembad in Polferm Gratis entree Holland Casino Gratis diverse auto- en fietsroutes Korting voor diverse attracties en pocketgids met uitgebreide tips Gratis stadsmap met plattegrond via de receptie Fietsen en scooters en E-bikes te huur

Aankomstdata en prijzen 2020

p.p. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .€ 239.95 2, 6 april . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . p.p. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .€ 299.95 23 april / 16, 20, 24, 28 mei . . . . . .

Kijk voor meer Enjoyhotels of informatie op

www.enjoyhotels.nl of bel

0049 - 2953 9625 333

Nederlands gesproken.

OPENINGSAANBIEDING! 1, 5, 9, 13, 17, 21, 25, 29 maart Nu slechts

€ 199,95

p.p.

Alles-inclusief 5 dagen met eigen auto! Voor verdere aankomstdata zie www.enjoyhotels.nl

Inbegrepen bij uw 5-daagse all-in vakantie 4 hotelovernachtingen Ontvangst met een warme lunch of koffie/thee met gebak Dagelijks ontbijtbuffet, warme lunch of lunchpakket en 3-gangen keuzediner Dagelijks consumpties gratis, van 17:00 tot 24:00 uur Frisdranken, vruchtensappen, bieren, huiswijnen, korn en apfelkorn NIEUW! Koffiecorner: de gehele dag gratis koffie en thee Iedere avond entertainment, o.a. quizavond, livemuziek, wandeling en wijnproeverij Hierbij wordt regelmatig een bittergarnituur geserveerd Gratis mooie dagtocht per luxe touringcar door de Moezel / Eifel regio Gratis diverse auto-, fiets en wandelroute’s inclusief lunchpakket Alles-inclusief Gratis gebruik alle hotel faciliteiten 5 dagen met Gratis uitstapjes boekje t.w.v. € 6,95 en gebruik infotheek

eigen auto!

Aankomstdata en prijzen 2020

21 februari . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .€ 259.95 p.p. 1, 5, 9, 13, 17, 21, 25, 29 maart . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .€ 199.95 p.p. 2, 10, 14, 26 april . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .€ € 239.95 p.p.

Voor alle Enjoyhotels geldt geen boekings-, en reserveringskosten, geen 1-persoonskamer toeslag. Alle fouten voorbehouden en exclusief eventuele toeristenbijdrage.

Geen aanbetaling verplicht!

Vraag nu onze nieuwe GRATIS hotelbrochure 2020 aan!

Voor verdere aankomstdata zie www.enjoyhotels.nl

colofon JAARGANG 9 NR. 11 - 2019

Ons is een uitgave van KBO-Brabant en wordt 11 keer per jaar bezorgd bij de 130.000 leden. Op www.kbo-brabant.nl kunt u de Ons laten voorlezen. ISSN 2211-5277 REDACTIE KBO-BRABANT

Jacquelien Cuppers, Truus Noij, Wilma Schrover REDACTIEADRES

Postbus 3240, 5203 DE ’s-Hertogenbosch (073) 644 40 66, ons@kbo-brabant.nl C O N C E P T E N R E A L I S AT I E

www.mooimag.com, Pauline Mulder (mooi mag.), Susanne Mullenders (mooi mag.), Marike Ooms VO R M G E V I N G

Grafisch bureau Brust, Remco Brust, Michelle Uit de Weerd - Leemkuil, Ilse Vesters A DV E R T E N T I E S

SGNM, Oscar van den Bosch, (06) 15 62 29 53 (085) 003 04 47, oscar@sgnm.nl KBO-Brabant draagt op geen enkele wijze verantwoordelijkheid voor advertenties/bijsluiters in Ons. DRUK EN AFWERKING

Habo DaCosta L I D M A AT S C H A P

Indien u een lidmaatschap bij de KBO in Brabant wilt aangaan of opzeggen, dan kunt u terecht bij het secretariaat van uw lokale KBO-Afdeling. U vindt de adresgegevens op www.kbo-brabant.nl Niets uit deze uitgave mag worden verveelvuldigd en/of openbaar gemaakt zonder KBO-Brabant daar vooraf van in kennis te stellen. Het toesturen van foto’s en teksten impliceert toestemming tot publicatie in Ons. Toegestuurde foto’s en teksten worden niet automatisch geplaatst. www.kbo-brabant.nl  www.facebook.com/kbobrabant  @kbo_brabant

magazine voor senioren

welkom Pensioenprotest zwelt aan Lange tijd was pensioen een onderwerp voor liefhebbers, maar die tijd is wel voorbij. Dat heeft alles te maken met de pensioenkortingen die dreigen voor miljoenen mensen: gepensioneerd en werkend. De gelatenheid waarmee het uitblijven van indexatie al ruim tien jaar wordt geslikt, heeft plaatsgemaakt voor boosheid. Pensioenfondsen maken al decennialang rendementen die gemiddeld tussen de 6 en 7 procent liggen, maar bij het berekenen van de dekkingsgraad moeten ze doen of ze amper 0,5 procent rendement halen. Het protest tegen deze ondeugdelijke rekenrente zwelt aan. KBO-Brabant en Stichting PensioenBehoud beten deze zomer het spits af door een bodemprocedure tegen de Staat aan te spannen over de extra buffers die de Pensioenwet – in strijd met Europese richtlijnen – eist van pensioenfondsen. De dagvaarding is in september verzonden en de minister heeft tot 13 november de tijd om zijn verweer in te dienen. We verwachten de eerste confrontatie in de rechtbank in januari of februari 2020. De onlangs opgerichte Vereniging Pensioenverlies wil de Staat dagvaarden voor het uitnemen en nooit terugbetalen van 30 miljard gulden in de jaren tachtig uit het ABP. Ook de pensioenfondsen zelf roeren zich nu. Eind september traden de grote fondsen, onder aanvoering van bestuursvoorzitter Corien Wortmann van ABP, in de openbaarheid met de boodschap dat kortingen niet uit te leggen zijn en voorkomen moeten worden. Ze werken aan een plan, in de hoop minister Koolmees te overtuigen van de noodzaak van een realistischer rekenrente. Maar omdat de minister nogal stoïcijns is waar het de rekenrente betreft, zijn KBO-Brabant, KBO-PCOB, PVGE, Omroep MAX, Stichting PensioenBehoud, Vereniging Pensioenverlies, 50PLUS, DENK, FvD, PVV en SP een petitie gestart. Op de website www.kominactievooruwpensioen.nl kunt u deze petitie steunen. Tenslotte gooiden veertig prominente Nederlanders – professoren en topbestuurders uit de financiële wereld en het bedrijfsleven – hun volle gewicht in de strijd door in een open brandbrief aan de fractievoorzitters in de Tweede Kamer te stellen dat de huidige rekensystematiek niet deugt. Nog twintig anderen hebben zich achter de brief geschaard. Hun openlijke bijval is meer dan welkom, en de uwe uiteraard ook!

Leo Bisschops, voorzitter

Veilig douchen binnen 1 dag TOT

â&#x201A;¬1100 LEEFTIJDSKORTING*

Extra ondersteuning

Gisteren

+ +

Eigen productie en montageteam

Anti-slip profiel

Lage instap

Levenslange garantie op wandpanelen

Ruim 10.000 douches geplaatst

Geplaatst binnen 1 dag

Goedkoopste van de Benelux

Nature Line GRATIS BROCHURE ONTVANGEN?

WWW.VEILIGDOUCHEN.NL BEL GRATIS 0800 0200 962

Ja, ik ontvang graag het gratis informatiemagazine Pure instapbad NIEUW

Naam Straat + nr Postcode Telefoon

* Bekijk de algemene actievoorwaarde op onze website.

Plaats ONS 04_11_19

Stuur deze bon in een envelop zonder postzegel naar: Zwaluw comfortsanitair Antwoordnummer 3035 - 3860VZ Zeewolde, Nederland

inhoud LEVEN

16/

Dossier: waar kunt u als mantelzorger terecht voor hulp en ondersteuning?

40/ Opa of oma worden, of niet? KBO-leden over het geluk én het gemis

MENSEN

40 45

10/ Maarten Spanjer schreef een boek over ‘zijn’ jaren vijftig en zestig: ‘Het leven was toen niet zo verwarrend als nu’

24/ Minister Hugo de Jonge over onze vrijwilligers tijdens ons jaarcongres: ‘Jullie zijn goud waard!’ ONS BELANG

20/

Doen of niet? Een echo ter voorkoming van een buikaneurysma

44/ KBO-Brabant en VGZ

komen met nieuw aanbod:

een collectieve zorgverzekering gericht op senioren en chronisch zieken

magazine voor senioren

ELKE MAAND

06/ Schrijf ons! 09/ Fotoalbum 14/ Juridische helpdesk 30/ Ons kloppend hart 36/ Ontspanning 45/ Onsje geluk 51/ Op zoek naar 53/ Ledenvoordeel 57/ Puzzel

schrijf ons

Verhalen, brieven en berichten die ons bezighouden

Onze Pensioeninformatiebijeenkomsten

doe mee! Reageren op artikelen

in Ons? Stuur uw reactie naar KBO-Brabant, t.a.v. redactie Ons, Postbus 3240, 5203 DE ’s-Hertogenbosch. Mailen kan ook:

Het lijkt nog ver weg, maar voor u het weet is het weer Kerstmis. De werkgroep Identiteit & Zingeving nodigt u van harte uit voor het jaarlijkse KBO-Brabant kerstconcert op woensdag 18 december in de Lucaskerk in Tilburg. Koor Stella Vocalis uit MiddenBrabant verzorgt het muzikale gedeelte en zingt bekende én minder bekende kerstliederen. U wordt van harte uitgenodigd om mee te zingen. Natuurlijk is er ook tijd voor het kerstverhaal en een muzikale surprise. Omdat het concert dit jaar centraal in MiddenBrabant wordt aangeboden, is er maar één kerstconcert. Mis het niet en noteer de datum alvast in uw agenda! Datum: woensdag 18 december van 14.00 tot 16.00 uur. Adres: Lucaskerk, Lage Witsiebaan 91, Tilburg. Aanmelden is niet nodig en de toegang is gratis. Na afloop wordt een collecte gehouden.

Vergeet niet uw naam, adres en woonplaats

Noordoost Brabant: dinsdag

te vermelden.

19 november, 10.00 – 12.00 uur (inloop vanaf 09.30 uur). Zuidoost Brabant: dinsdag 19 november, 14.00 – 16.00 uur (inloop vanaf 13.30 uur). Midden Brabant: vrijdag 22 november, 10.00 – 12.00 uur (inloop vanaf 09.30 uur). West Brabant: vrijdag 22 november,

B R A BA N TS VO O R

14.00 – 16.00 uur (inloop vanaf 13.30 uur).

G E VO R D E R D E N!

Gratis toegang voor leden en andere belangstellenden. Voor precieze locatie Hoe goed

en (verplicht) aanmelden, ga naar

bent u thuis in het

www.kbo-brabant.nl

Brabantse dialect?

Wacht niet te lang, want vol is vol.

Weet u bijvoorbeeld wat onderstaande zin betekent?

Egge ment dè’t op ‘n aander beeter is, motte mar gaon. Als je meent dat het elders beter is, moet je maar gaan.

VOORAANKONDIGING KERSTCONCERT

ons@kbo-brabant.nl

In de maand november organiseert KBO-Brabant vier regionale informatiebijeenkomsten over pensioenen. Samen met ons lid/pensioenexpert Rob de Brouwer praten we u dan graag bij over de vele ontwikkelingen op dit gebied.

Oproep! Heeft u nog muziekcassettebandjes? Ik neem ze graag van u over! Ik ben oud-journalist, net met pensioen en probeer via de bandjes mijn jeugd weer een beetje terug te halen. Wie cassettebandjes over heeft, kan mailen naar fgerritsen1953@kpnmail.nl of bellen naar 06 514 923 42. Ik kom ze graag bij u ophalen. Fred

ons

column

Leven naast alzheimer tekst Will

Jong en oud herdenken samen ‘Op 7 september kwamen KBO Kring Eindhoven en Eindhovense scholieren samen in het kader van 75 jaar bevrijding. De scholieren nemen deel aan het project Giving Back en vroegen KBO-Kring Eindhoven om ideeën voor een maatschappelijke activiteit die ze zouden kunnen uitvoeren. En zo ontstond een dag met activiteiten waarbij jong en oud samen de bevrijding herdachten. De deelnemers bezochten het Van Abbemuseum en Museum Bevrijdende Vleugels in Best. Er ontstonden mooie gesprekken en er werden ervaringen uitgewisseld over de thema’s oorlog, bevrijding en vrijheid. Hierbij wil ik KBO-Kring Eindhoven en de senioren met hun eerlijke kijk op het leven bedanken voor de mooie dag!’ Julianne Verreijken, voorzitter Giving Back Eindhoven

magazine voor senioren

Superzuster, deel 2

110

leden van KBO Hank bezochten het theaterstuk Soldaat van Oranje op woensdag 18 september. ‘Een indrukwekkend verhaal, een meeslepende musical, een grandioos spektakel!’, aldus Sjannie Wintermans, bestuurslid KBO Hank

Te vroeg gejuicht. De tweede nacht werd een drama. Niet dat ik daarvan op de hoogte werd gebracht. Nee, ik vierde mijn vrije weekend nietsvermoedend en genoot ervan. Als ik geweten had dat mijn man ‘s nachts aan het rondspoken was en de verzorgsters tot wanhoop dreef, was ik er allang naartoe gesneld. Die tweede nacht had hij niet geslapen. Ik kreeg dat pas te horen toen ik hem ’s middags ging ophalen. Op zakelijke toon vertelde een zustertje dit van achter haar pc. Waar was trouwens mijn man? O, die zit nu op zijn badkamer op de toiletdeksel te slapen. We hebben hem maar even met rust gelaten, want hij zal wel moe zijn. Gevolgd door een opsomming van alle zondes en doodzondes die hij begaan had. ‘Wat hij nu Ik trachtte uit te absoluut niet wil, doet leggen dat hij de hakken in het hij over vijf zand zet als je minuten dwingend wordt. wellicht Een opmerking als: moeiteloos’ ‘Zo doen we dat hier niet’, heeft geen effect in het omgaan met alzheimer. Als hij niet mee wil werken is het een kwestie van geduld, van afleiden en verleiden. Wat hij nu absoluut niet wil, doet hij over vijf minuten wellicht moeiteloos. Na het weekend volgde een gesprek met de superzuster van ons kennismakingsbezoek. Omdat mijn man niets onthoudt, ook een slechte ervaring niet, wil ik het nog een kans geven. Het volgende logeerweekend staat gepland. Terloops vertelde deze zuster me dat ze ander werk had en de afdeling ging verlaten. Dat hebben wij weer!

Advertentie

Je vaatwasser houdt van zacht

Zacht houdt van AquaCell Nooit meer je bestek hoeven poetsen als de vaatwasser klaar is. Zomaar een van de vele voordelen van AquaCell, de waterontharder met 100% zacht garantie. De twee cellen van AquaCell zorgen voor een continue en krachtige werking. Daarmee heb je 24 uur per dag zacht water, zonder een spoortje kalk. En gebruik je ook nog eens veel minder zeep.

100% kalkvrij water

Niet alleen je vaatwasser houdt van zacht. Ook je wasmachine, je strijkijzer, je waterkoker, je espressomachine en al je andere huishoudelijke apparaten houden van zacht. Want zacht water betekent een betere werking, minder onderhoud en een langere levensduur. En die douche? Die is voor altijd kalkvrij. Omarm ook zacht en kijk voor alle voordelen op www.aquacell.nl

de kracht van zacht

fotoalbum

tekst Suzanne Geurts

Lezers delen een foto van een memorabel moment met Ons

1958:

Ineens was ik militair

‘N

egentien jaar was ik op deze foto. Rechtstreeks van moeders pappot naar Nederlands NieuwGuinea, als lid van het eerste peloton van de A Compagnie. Mijn diensttijd zou een jaar duren, maar dat werd anderhalf jaar. Eerst vanwege de plaatsing van Russische raketten in Cuba, later omdat er grote aantallen Indonesische parachutisten werden gedropt. Die moesten we opsporen. Opeens moest ik “echt militair” zijn. Achteraf realiseer ik me wat een geluk we hebben gehad. We lagen onder vuur, liepen in hinderlagen en werden gebombardeerd door een eigen vliegtuig. Aan Indonesische kant vielen veel slachtoffers, hun lichamen heb ik op mijn rug gedragen... Ik praatte er nooit

magazine voor senioren

over, zelfs niet met mijn vrouw. Alles stopte ik weg. Dat veranderde toen ik met de VUT ging en een zoektocht naar oude maten begon, via internet en krantenadvertenties. Die zoektocht lukte wonderbaarlijk! Ik kreeg steeds meer reacties. Hing ik ’s nachts een uur aan de lijn met een oude kameraad, die nu in Australië woont. Sindsdien zijn de herinneringen levendiger dan ooit. Ook in de vorm van nachtmerries helaas. Ik heb officieel PTSS (posttraumatische stressstoornis, red.), waar ik goed voor behandeld word. Het hernieuwde contact met mijn oude dienstmaten is me ontzettend dierbaar. We zien elkaar regelmatig tijdens reünies en halen dan herinneringen op. Leuke en minder leuke. We hebben aan een half woord genoeg.’ ■

LOUIS VAN DIESSEN SORONG (TILBURG, 1941) Louis, een geboren en getogen Tilburger, is getrouwd met Franny, die hij al voor zijn diensttijd ontmoette. ʻIn NieuwGuinea kreeg ik brieven van haar en zo begon onze verkeringʼ, lacht hij. Ze hebben drie kinderen, drie kleinkinderen en drie achterkleinkinderen. Na zijn diensttijd werkte ʻDiesʼ – zoals zijn maten hem noemden – bij leerlooierij Bernard Pessers in Tilburg. Vanaf 1973 werkte hij bij het Tilburgse Zoontjens Beton, waar hij van machinebediende opklom tot hoofd Kwaliteit.

Uw foto?

Heeft u een bijzondere foto die u met Ons wilt delen? Stuur een e-mail met toelichting naar ons@kbo-brabant.nl Ons behoudt zich het recht voor uw reactie te bewerken en/of in te korten. De foto die u instuurt, ontvangt u uiteraard retour.

interview

MAARTEN SPANJER:

‘Stoppen met werken? Nog nooit over nagedacht’

komen slechts zijdelings aan de orde. Het boek bestaat uit 96 ‘korte en zeer korte’ verhalen die lekker weglezen. ‘Gaandeweg het schrijven, toen het boek z’n einde naderde, dacht ik: goh, ik heb eigenlijk best een leuke jeugd gehad. Iedereen heeft in z’n leven prettige en onprettige herinneringen. Ik heb ervaren dat de prettige gaandeweg prettiger worden en dat onprettige herinneringen worden verzacht door de tijd. Vandaar die titel. Dat is trouwens ook precies waarom mensen altijd weer terug komen bij de tandarts: ze zijn vergeten hoe erg het was.’

Op straat

Maarten Spanjer (66) kon zijn jeugd op twee manieren beschrijven: als het trieste relaas van een kind met een zwaar zieke moeder en een explosieve vader óf als een verzameling luchtige, humoristische verhalen van een kind dat opgroeit in het Amsterdam van de jaren vijftig en zestig. Hij koos voor het laatste. ‘Onprettige herinneringen worden verzacht door de tijd.’ tekst Berber Bijma | beeld Titus Brein

‘V

an die boeken waarin je twee-, driehonderd pagina’s lang jeugdleed krijgt voorgeschoteld… pfff, daar hou ik helemáál niet van’, verzucht schrijver en acteur Maarten Spanjer, bekend van onder meer het tv-programma Taxi uit de jaren negentig. In zijn nieuwste boek Geluk is een herinnering kiest hij voor de tegengestelde benadering: de moeilijkheden uit zijn jeugd

magazine voor senioren

Zijn beste herinneringen zijn die aan het leven op straat. ‘De eindeloze avonden, het voetballen op de veldjes terwijl de buren vanaf het balkon toekeken. En jij maar hopen dat je ontdekt zou worden als sterspeler… Thuis was het allemaal wat benauwder. Mijn moeder was zwaar invalide door chronische gewrichtsreuma. Dat was natuurlijk niet leuk, maar voor mij als kind was het gewoon. Als kind ervaar je de minder goede dingen nu eenmaal als normaal. Inmiddels ben ik me er wel van bewust dat mijn jeugd twee kanten had. Ik droom nóg weleens van mijn vader. Dan heb ik weer die angst dat ‘ie plotseling driftig wordt. Hij was onvoorspelbaar, het ging om kleine dingen. Bijvoorbeeld als de Brinta ging klonteren terwijl mijn moeder er melk op goot. Dan kon het bord zomaar tegen de muur vliegen. De ziekte van mijn moeder ervoer ik als kind als normaal, maar in het gedrag van mijn vader vond ik als kind toen al bepaalde dingen niet normaal. Maar daar wilde ik in dit boek niet over uitweiden.’

Dat dan weer wel Spanjer vervolgt: ‘Wat ik heb opgeschreven, is wat ik kwijt wil. De goede herinneringen vind ik meer de moeite waard.

WIE IS MAARTEN SPANJER? Maarten Spanjer (Amsterdam, 1952) is acteur en schrijver. Hij groeide op in Amsterdam en deed na de hbs een oriëntatiecursus voor de toneelschool. Hij brak als acteur door met zijn rol in de film Spetters van Paul Verhoeven en met het satirische sportprogramma Voetbal ’80. Hij acteerde in uiteenlopende speelfilms, maakte literaire theaterprogramma’s en werkte in de reclame. Zijn programma Taxi werd een van de best bekeken tv-programma’s in de jaren negentig en leverde hem een Gouden Roos van Montreux op. Zijn autobiografische debuut Eigen schuld verscheen in 1986. Onlangs publiceerde hij de verhalenbundel Geluk is een herinnering. www.maartenspanjer.nl

Bovendien ben ik, naarmate ik ouder werd, vijf heb ik nog een briefje gekregen nu het steeds meer gaan inzien dat mijn ouders boek zo goed verkocht wordt: dat hij zich ook het slachtoffer van hun tijd waren. inderdaad had vergist.’ Nee, lacht Spanjer, Toen de oorlog voorbij was, was hun jeugd zijn bewijsdrang is niet afgenomen met voorbij. In de opbouwtijd was er natuurlijk het ouder worden. ‘Sterker nog: hoe meer veel armoede en toen de welvaartsstaat afwijzingen ik kreeg, hoe harder ik wilde eindelijk vorm begon te krijgen, hadden ze bewijzen dat er wél lezers voor dit boek zijn. inmiddels acht kinderen. Zo halverwege Grappige en minder grappige anekdotes uit die acht kinderen werd mijn moeder die naoorlogse jaren – daar moest toch een invalide door reuma, maar de pastoor bleef lezerspubliek voor zijn.’ Hij kreeg gelijk. elk jaar langskomen om te zeggen dat er De jas met gele knopen toch nog wel een kind bij kon. Mijn oudste Spanjer toert momenteel veel door het broer en zus hebben mijn moeder nog wel land met lezingen over zijn boek. Hij merkt een rondje over straat zien lopen, ik niet. dat sommige verhalen bovengemiddeld Maar we kregen natuurlijk wel elk jaar veel herkenning oproepen. ‘Het verhaal een grote fruitmand van de katholieke over de jas met de gele knopen vereniging De Zonnebloem. bijvoorbeeld. De nieuwe Dat dan weer wel.’ Het gaat in winterjas die ik vergat op het interview net als in het een veldje nadat we ’m als boek: een verhaal dat triest lijkt ‘Het voetballen doelpaal hadden gebruikt te eindigen, krijgt steeds nog op de veldjes en die ik daarna niet meer net op tijd een humoristische terwijl de kon terugvinden. Stom, of positieve draai. buren vanaf maar tegelijk een hele troost het balkon Bewijsdrang dat ik die jas met die lelijke toekeken… en Spanjer heeft zijn boek gele knopen nooit meer aan jij maar hopen hoefde. Dat verhaal roept heel geschreven omdat zijn dat je ontdekt herinneringen symbool staan veel herkenning op. Iedere zou worden als vijftiger, zestiger of zeventiger voor de tijd waarin de vijftigers, sterspeler’ zestigers en zeventigers van heeft wel een herinnering nu zijn opgegroeid. ‘Soms aan die ene jas met een zijn het meer flarden, niet verhaal. Mijn boeken worden echt korte verhalen. Maar natuurlijk vooral gelezen door als je ze allemaal achter elkaar leest, krijg mensen van die leeftijd, maar het zou ook je toch een aardig beeld van zo’n stad in een goed idee zijn als jongere mensen het de naoorlogse tijd.’ Daarmee raakt hij tot zich nemen. Dan zien ze dat we niet inderdaad een snaar bij velen, blijkt uit de altijd in zulke weelde hebben geleefd als uitstekende verkoopcijfers. En daar kan nu. Ik had tot mijn dertigste bijvoorbeeld hij fijntjes om grinniken. ‘Maar liefst vijf geen douche.’ gerenommeerde uitgeverijen voelden er Melancholie niets voor. “Past niet in ons fonds”, en dat Anderen zien ook wel iets van melancholie soort onzin. Ze kennen hun lezers niet. in zijn boek. ‘In zekere zin is het leven altíjd Sterker nog: uitgevers lezen soms zélf niet leuker als je jong bent. Alleen al omdat je eens. Als je ziet met hoeveel arrogantie ze lijf nog alles kan. Maar los daarvan wáren je afpoeieren, dan is het toch leuk dat blijkt de jaren vijftig in sommige opzichten ook dat ze zich hebben vergist. Van een van die

ons

ik zeggen, die 1.200 euro elke maand op je bankrekening. Maar stoppen met werken? Daar heb ik nog nooit over nagedacht. Waarom zou je stoppen als je plezier in je werk hebt? Als ik geen inspiratie meer heb, dát zou een reden kunnen zijn.’ ‘Ik word bijna nooit meer gevraagd voor acteerklussen, maar dat kan ook zo weer veranderen. Dat is onvoorspelbaar. Misschien heb ik te veel mensen de waarheid gezegd, misschien heb ik te weinig talent, misschien ben ik te oud – wie zal het zeggen? Ik besteed mijn tijd nu vooral aan schrijven en het geven van lezingen over mijn boek. En niet te vergeten: de Beatshow-optredens met onder andere Rudy Bennett en Theo van Es. Zij maken muziek – hits uit de jaren vijftig – en ik vertel verhalen. Daar toeren we mee door het land. Heerlijke avonden zijn dat.’ De leukste periode uit zijn loopbaan? echt plezieriger dan nu, denk ik. Het leven Spanjer zou het niet weten. ‘Het acteren was niet zo verwarrend als is me altijd vrij makkelijk nu. We wisten nog niks van afgegaan. Een programma als klimaatproblemen, we hadden Taxi maken vond ik eerlijk ‘Gaandeweg niet de hele dag schermen gezegd een makkelijke manier het schrijven, om ons heen. Nu moeten we om m’n geld te verdienen. toen het boek de héle dag keuzes maken. Een goed verhaal schrijven z’n einde Neem alleen al kranen, die is echt moeilijker. Daar zit naderde, dacht je met zo’n leeg vel voor je allemaal op een verschillende ik: goh, ik heb manier werken. Soms heb ik neus. Ik wilde een lekker eigenlijk best alle mogelijkheden afgetast leesbaar boek maken, maar een leuke en komt er nóg geen water een makkelijk leesbare tekst is jeugd gehad’ uit. Een knop die je open verrekt moeilijk te schrijven. en dicht kunt draaien – Maar het maken van dit meer hebben we toch niet boek was tegelijk ontzettend nodig? Reuze vermoeiend, leuk, vanwege al die leuke al die mogelijkheden. Ik hoorde dat er herinneringen die weer opkwamen.’ ■ in Amerika inmiddels winkels zijn die van elk product maar één soort hebben. Heerlijk.’

Maarten Spanjer, Geluk is een herinnering, Xander Uitgevers, ISBN: 9789401611237. Prijs: € 18,50.

Blijven werken Spanjer is 66 en krijgt inmiddels AOW. ‘Da’s toch wel een heel leuk nastootje moet magazine voor senioren

juridische helpdesk Deze rubriek gaat over onze rechten en plichten en over notariële zaken, beschreven aan de hand van een concreet voorbeeld. Deze keer: is het verstandig alleenstaandenAOW aan te vragen als uw partner naar een zorginstelling verhuist?

AlleenstaandenAOW: een verstandige keus? Als u getrouwd bent en uw echtgenoot of echtgenote verhuist naar een zorginstelling, kunt u de AOW voor gehuwden voor u beiden omzetten in een alleenstaanden-AOW. Is dat altijd voordelig? Theo van Hamond, vrijwillig ouderenadviseur in Boxtel, geeft advies.

evrouw Hamer (78) haar echtgenoot (82) wordt in een verpleeghuis opgenomen. Hun dochter raadt hen aan de gehuwden-AOW om te zetten in een AOW-uitkering voor alleenstaanden, omdat er dan meer geld binnenkomt. Mevrouw Hamer vraagt zich af of dat zo is.

Oproep!

Heeft u een financiële of notariële kwestie die u aan de Juridische Helpdesk wilt voorleggen? E-mail uw vraag o.v.v. Juridische Helpdesk naar ons@kbo-brabant.nl Uw eigen situatie kan anders zijn dan dit voorbeeld. Leg uw vragen voor aan een notaris of juridisch adviseur.

tekst Berber Bijma | illustratie Shutterstock

Zo logisch als het voorstel klinkt, zo onvoordelig pakt het vaak uit, vertelt Theo van Hamond. ‘Dit is een van de grootste instinkers op het gebied van uitkeringen. De AOW-uitkering voor gehuwden is 843,78 euro bruto per persoon. Voor alleenstaanden is het bruto AOW-bedrag 1.228,22 euro. Het lijkt voordelig om de gehuwden-AOW om te zetten in alleenstaanden-AOW. Dat is mogelijk als een van de partners naar een zorginstelling verhuist. Maar een hogere AOW-uitkering heeft allerlei gevolgen.’ Een hogere AOWuitkering leidt tot de hoge eigen bijdrage aan het CAK voor de zorg in het verpleeghuis. Bij de Sociale Verzekeringsbank worden beide partners na omzetting van de AOW gezien

als gescheiden. Van Hamond: ‘Die keuze is eenmalig. Er is geen weg terug.’ Verder kan de zorgtoeslag door het hogere inkomen lager uitvallen of vervallen en telt het inkomen van de partner voor de huurtoeslag niet meer mee. Het loslaten van het fiscale partnerschap en/ of het toeslagpartnerschap is ook mogelijk en heeft gevolgen. Dan zijn er nog gevolgen voor de Ouderenkorting bij de belastingaangifte. Tot slot kan de keuze voor de alleenstaanden-AOW gevolgen hebben voor de pensioenuitkeringen.

Goed uitzoeken Van Hamond heeft al voor veel echtparen in deze situatie uitgezocht hoe het uitpakt om de AOW voor gehuwden om te zetten in een AOW voor alleenstaanden. ‘In ongeveer driekwart van de gevallen blijkt dit onvoordelig. Mijn advies is daarom: zet nooit zomaar een handtekening, want de omzetting is niet terug te draaien. Laat het eerst grondig uitzoeken, bijvoorbeeld door een vrijwillige ouderenadviseur of een belastinginvulhulp die daarin geschoold is. Ook op www.consumentenbond.nl is veel informatie te vinden.’ ■

ons

Blijf thuis wonen met een Stannah traplift ZET UW LEVEN IN DE LIFT! Zo lang mogelijk zelfstandig wonen, in de eigen, vertrouwde omgeving. Dat wil iedereen. Maar wat als u slechter ter been wordt? Bij het traplopen gebruikt u 50% van de maximale kracht in uw knieën en maar liefst 85% van de maximale kracht in uw enkels. Traplopen kost dus veel energie. Energie die u liever gebruikt om iets leuks te doen. Een traplift helpt u om veilig thuis

te blijven wonen en meer energie over te houden voor de leuke dingen in het leven. Stannah levert trapliften voor alle typen trappen. Zelfs voor buiten. Stannah is een familiebedrijf dat in 1867 is opgericht, en heeft al meer dan 700.000 nieuwe trapliften geïnstalleerd. Naast nieuwe liften levert Stannah ook volledig gereviseerde, gebruikte trapliften met garantie.

Betaalbare traplift voor elke trap Ruime keuze uit nieuwe en gereviseerde Stannah trapliften Levertijd vanaf 3 dagen Servicedienst elke dag beschikbaar

TEGENWOORDIG WORDEN MENSEN OUDER. EEN STANNAH TRAPLIFT ZORGT ER VOOR DAT U LANGER IN UW GELIEFDE WONING KUNT BLIJVEN WONEN.

BEL GRATIS TE E R PROFI . VAN EC T/M D

€500, N KORTI

0800 - 5066

VOOR VRIJBLIJVENDE INFORMATIE. VRAAG NAAR TOESTEL 9211

’S WERELDS MEEST GEKOZEN TRAPLIFT WWW.STANNAH.NL

dossier

MANTELZORGER, HOU Ă&#x201C;Ă&#x201C;K VAN UZELF Mensen die intensief voor hun naaste zorgen, vergeten zichzelf weleens. Dat is nooit helemaal te voorkomen, maar het is wel erg belangrijk dat u als mantelzorger niet onderuitgaat. Ellen Willemsen van KBO-Brabant zet diverse hulpmogelijkheden op een rij. En mevrouw Mostert, die tot voor kort haar man intensief verzorgde, vertelt haar ervaringsverhaal.

ons

tekst Berber Bijma | beeld Shutterstock

de praktijkondersteuner van de huisarts terechtgekomen en heb daar tot voor kort elke maand een gesprek gehad. Dat heeft me enorm geholpen. Daar kon ik m’n ei kwijt.’ Daarnaast was er ook ondersteuning in de zorg voor haar man: ‘We hadden bijvoorbeeld een hele fijne casemanager die ons met allerlei dingen heeft geholpen. Later kwam er ook eens per week iemand om met mijn man over vroeger te praten. Mijn zoon heeft zorgverlof opgenomen om met zijn vader te gaan wandelen. De laatste periode voordat mijn man verhuisde, kwam de huisarts eens per maand. Dat was allemaal ontzettend fijn, zeker de hulp van onze vijf kinderen. Aan hen heb ik toch echt wel het meeste gehad, denk ik.’

ELLEN WILLEMSEN Ellen is beleidsmedewerker bij KBO-Brabant en volgde de opleiding voor mantelzorgmakelaar.

Rol gemeenten

e echtgenoot van mevrouw Mostert is kortgeleden naar een zorginstelling verhuisd. Vijf jaar lang zorgde ze thuis voor hem, sinds hij de diagnose alzheimer kreeg. In het begin was het allemaal nog wel aardig te doen. Toch aarzelde ze geen moment om vanaf het begin hulp voor zichzelf te zoeken. ‘Allerlei mensen hielpen met de zorg voor mijn man. Ik realiseerde me meteen dat ik ook voor mezelf hulp moest zoeken. Ik was ontzettend verdrietig en vroeg me af hoe ik het allemaal moest redden. Ik ben bij

magazine voor senioren

Gemeenten hebben de verantwoordelijkheid mantelzorgers te ondersteunen en te waarderen en krijgen hier ook budget voor, vertelt Ellen Willemsen. Ze is beleidsmedewerker bij KBOBrabant en volgde de opleiding voor mantelzorgmakelaar. ‘Niet iedereen weet dat gemeenten die ondersteuningsplicht hebben. Gemeenten vullen die plicht overigens ook allemaal verschillend in. Dat maakt het wat onoverzichtelijk. Sommige gemeenten hebben een Wmo-consulent, andere een mantelzorgconsulent. Hoe dan ook, mantelzorgers die voelen dat het hen te zwaar wordt, zouden goed kunnen beginnen met een telefoontje naar de gemeente.’ De hulp van gemeenten kan bestaan uit praktische ondersteuning zoals hulp in huis of in de tuin, vervangende mantelzorg (respijtzorg), dagopvang en mantelzorgwaardering. De waardering wordt ook wel mantelzorgcompliment genoemd. Vaak gaat het om een geldbedrag of kortingsbonnen, en soms organiseert een gemeente een dagje uit voor mantelzorgers.

» 17

Regelwerk

MEVROUW MOSTERT

De echtgenoot van mevrouw Mostert is kortgeleden naar een zorginstelling verhuisd. Vijf jaar lang zorgde ze thuis voor hem, sinds hij de diagnose alzheimer kreeg.

de gemeente had ik misschien wel meer Naast zorgtaken heeft de mantelzorger hulp kunnen krijgen. Of ik alles bij vaak veel regeltaken. Wie liever wil dat elkaar genoeg hulp heb gekregen? Dat het regelwerk uit handen wordt genomen, vind ik moeilijk te zeggen. Het was een kan daarvoor een mantelzorgmakelaar ongelooflijk zware tijd. Boodschappen inschakelen, vertelt Willemsen. ‘De moest ik zo snel mogelijk doen, ’s nachts functie van mantelzorgmakelaar is hield mijn man mij soms wakker, muziek vrij nieuw. De termen zorgmakelaar, konden we niet meer luisteren omdat zorgcoach of zorgregelaar worden ook hij die steeds afzette, terwijl ik juist wel gebruikt. Sommige gemeenten zo van muziek hou. De situatie wordt hebben zelf een mantelzorgmakelaar gaandeweg moeilijker en tegelijk raak je in dienst, andere vergoeden het werk zelf opgebrand. Er zijn momenten geweest van de mantelzorgmakelaar. In Noorddat ik mijn logeertas klaar had staan Brabant zijn dat de gemeenten Aalburg omdat ik weg wilde uit de hele situatie. en Bernheze. De gemeente Laarbeek Het hele leven stond in het teken van de vergoedt het eerste adviesgesprek ziekte van mijn man. Ik was er 100 procent met de mantelzorgmakelaar.’ De voor hem en dat is uiteindelijk niet goed. mantelzorgmakelaar wordt in sommige Ik heb zo hard geprobeerd zelf niet in een gevallen ook (deels) vergoed isolement te raken, maar door de zorgverzekeraar. uiteindelijk gebeurt dat Mantelzorgmakelaars toch. De kinderen zeiden al nemen de regeltaken over langer dat mijn man moest ‘Mantelop het gebied van welzijn, verhuizen. Hulpverleners zorgers die wonen, financiën, zorg en zeiden ook dat ik moest voelen dat werk, vertelt Willemsen. loslaten, maar de realiteit het hen te De mantelzorgmakelaar is gewoon anders. Je zorgt al zwaar wordt, maakt in overleg met de zo lang voor iemand, dat je zouden goed kunnen mantelzorger een overzicht niet in de gaten hebt dat je beginnen van de regeltaken. Vervolgens jezelf daarbij vergeet. Nu mijn met een wordt bekeken op welke man in het verpleeghuis zit, telefoontje gebieden de mantelzorger moet ik mezelf als het ware naar de kan worden ontlast en opnieuw opstarten. Ik kan gemeente’ welke regeltaken de weer een boek lezen, ik kan mantelzorgmakelaar kan weer naar een concert gaan, overnemen. Er zijn dan wel maar ik voel me best wel diverse mogelijkheden om hulp te krijgen, wat opgebrand. En bovendien in een rare het blijft moeilijk om die hulp op tijd te situatie: ik ben geen weduwe, maar kom vragen, realiseert Willemsen zich. ‘In wel thuis in een leeg huis. Daar moet ik de praktijk wachten mensen daar bijna ontzettend aan wennen.’ altijd te lang mee, om allerlei redenen die Volgehouden uit liefde begrijpelijk zijn.’ Dat ze het tóch heeft volgehouden en Loslaten is moeilijk steeds weer nieuwe moed kreeg, komt Mevrouw Mostert herkent dat. ‘Meer hulp door de steun van haar kinderen én door dan ik heb gekregen van de kinderen, de liefde voor haar man, vertelt mevrouw was denk ik niet mogelijk geweest. Via Mostert. ‘Ik hou ontzettend veel van hem.

ons

Mantelzorgmakelaar vergoed Via de op senioren en chronisch zieken afgestemde aanvullende verzekering VGZ Zorgt krijgt u met ingang van 2020 het werk van de mantelzorgmakelaar vergoed. De vergoeding is maximaal 250 euro per jaar. Kijk voor deze collectieve zorgverzekering van KBO-Brabant op www.vgz.nl/kbobrabant

‘Je zorgt al zo lang voor iemand, dat je niet in de gaten hebt dat je jezelf daarbij vergeet’

Hulp voor mantelzorgers Als je het met liefde kunt doen, kun je heel veel. En ik heb ook ervaren dat ik kracht naar kruis kreeg.’ Tegelijk raadt ze iedere mantelzorger aan: hou ook van jezelf. ‘Verwaarloos jezelf niet, blijf leuke dingen doen, blijf jezelf de moeite waard vinden. Anders word je leeggezogen en blijft er niets meer van jou over. Dan zijn er twee slachtoffers, daar heeft niemand iets aan.’ ■

magazine voor senioren

Waar kunt u als mantelzorger terecht met vragen om informatie of hulp? In eerste instantie bij de Wmoconsulent of het wijkteam van uw gemeente of een mantelzorgorganisatie bij u in de buurt. Voor meer of andere hulp zijn er onder meer deze websites: www.mantelzorgmakelaar.nl www.mantelzorg.nl U kunt ook contact opnemen met de vrijwillige ouderenadviseur van uw plaatselijke Afdeling van KBO-Brabant.

gezondheid

BUIKANEURYSMA:

WEL OF GEEN ECHO?

Ouderen, met name mannen, hebben kans om een buikaneurysma te krijgen. Die kan soms levensgevaarlijk groot worden. Wat is een aneurysma precies en heeft het zin uzelf daarop te laten onderzoeken? Prof. dr. Marc van Sambeek, vaatchirurg in het Eindhovense Catharina Ziekenhuis, geeft uitleg.

en buikaneurysma is een verwijding van de lichaamsslagader in de buik. Bij het ouder worden kan de wand van de slagader verzwakken, waardoor er een plaatselijke ‘uitstulping’ ontstaat. De verzwakking van de vaatwand wordt gedeeltelijk veroorzaakt door veroudering, maar er zijn ook andere risicofactoren. Het komt bij mannen veel vaker voor dan bij vrouwen. Daarnaast hebben rokers duidelijk vaker een buikaneurysma dan niet-rokers. Een aneurysma is lang niet altijd gevaarlijk, vertelt dr. Van Sambeek. ‘Vaak ontstaat een aneurysma na het zestigste jaar. De verwijde aorta groeit met gemiddeld 3 tot 5 millimeter per jaar, soms langzamer. Een verwijding vanaf 3 centimeter houden we in de gaten. Als het aneurysma 5,5 centimeter is, gaan we in principe

ons

tekst Berber Bijma | beeld Bas Smits

behandelen. Tot die tijd is de kans op een scheur klein.’ De behandeling bestaat in de meeste gevallen uit een operatie via de buik of – minder ingrijpend – via de lies.

Slagaderlijke bloeding Een groot buikaneurysma is levensgevaarlijk. ‘Als die openscheurt, krijgt de patiënt een acute slagaderlijke bloeding in de buik. Drie op de vier mensen overlijden daaraan’, zegt Van Sambeek. Mensen die met spoed worden geopereerd kunnen het nog wel overleven, maar de kans op complicaties is vrij groot. Het verraderlijke van een buikaneurysma is dat het geen enkele klacht oplevert. Daardoor wordt het niet altijd op tijd ontdekt. Van Sambeek: ‘Mensen kunnen rondlopen met een aneurysma van 9 of soms zelfs 12 centimeter zonder daar iets van te merken.’ Vaak wordt een aneurysma dan ook bij toeval ontdekt, als er om een heel andere reden een CT-scan of een buikecho wordt gemaakt. ‘Bij mannen met prostaatklachten wordt bijvoorbeeld een echo van de nieren gemaakt. Op die manier kan een aneurysma worden ontdekt.’

Bevolkingsonderzoek Met het oog op het risico van een buikaneurysma pleit een aantal organisaties voor een landelijke screening. Zo’n bevolkingsonderzoek wordt ook gedaan om ziektes als borstkanker en dikkedarmkanker tijdig op te sporen. De Nederlandse overheid kiest er vooralsnog voor om geen bevolkingsonderzoek te doen naar buikaneurysma’s. ‘Een heel ingewikkelde discussie, met aan beide kanten goede argumenten’, zegt Van Sambeek. ‘Als je ziet hoeveel mensen overlijden door een scheurend buikaneurysma en hoeveel van die sterfgevallen je met screening zou kunnen voorkomen, dan lijkt screening een goed plan. Aan de andere kant moet er een magazine voor senioren

zekere efficiëntie in bevolkingsonderzoek zitten: ze worden niet gedaan voor relatief zeldzame aandoeningen.’ Een overlijden aan een buikaneurysma is de twaalfde doodsoorzaak in Nederland en is daarmee een ‘twijfelgeval’ als het gaat om het nut van screening. Van Sambeek: ‘Er bestaat namelijk een reële kans dat iemand met een buikaneurysma door iets anders komt te overlijden. En, stel dat we iemand succesvol opereren aan een buikaneurysma, maar diegene overlijdt even later aan kanker of een herseninfarct. Hoe terecht is die buikoperatie dan geweest? Dat is een heel ingewikkelde discussie waarover medici van mening verschillen en waarin de overheden in verschillende Europese landen verschillende keuzes in maken; in sommige landen vindt wél screening plaats, in andere niet.’

Zelf een echo laten maken Bij gebrek aan een bevolkingsonderzoek biedt de Aortastichting mensen de gelegenheid zelf voor 40 euro een buikecho te laten maken om een mogelijk aneurysma op te sporen. ‘Goed dat de Aortastichting dit mogelijk maakt’, vindt Van Sambeek. ‘Als je man bent, boven de zestig én roker, dan is de kans op aortaverwijding toch zo’n 5 procent – 1 op 20. Dan is het geen slecht idee zo’n echo te laten maken. Als er géén buikaneurysma wordt gevonden, hoef je pas over vijf jaar weer te worden gecontroleerd. Als er wél een aneurysma wordt gevonden, kan die – via de reguliere, verzekerde zorg – in de gaten worden gehouden of zo nodig worden behandeld.’ Voor vrouwen is het nut van een zelf betaalde echo wat lastiger vast te stellen, omdat een aneurysma bij hen nu eenmaal veel minder voorkomt. Van Sambeek: ‘Voor wie zich ongerust maakt, bijvoorbeeld met het oog op vaataandoeningen in de familie, is er niets op tegen.’ ■

WIE IS MARC VAN SAMBEEK? Prof. dr. M.R.H.M. van Sambeek studeerde Geneeskunde aan de universiteit in Nijmegen en behaalde zijn artsendiploma in 1986. Hij werd in het Sint Franciscus Gasthuis en het Erasmus Medisch Centrum in Rotterdam opgeleid tot chirurg en is sinds 1997 vaatchirurg, eerst in het Erasmus Medisch Centrum en sinds 2008 in het Catharina Ziekenhuis in Eindhoven. Van Sambeek spreekt veel op internationale congressen en zit in de redactieraad van meerdere internationale vaktijdschriften. Hij is gespecialiseerd in ‘minimaal invasieve’ vaatchirurgie, dat wil zeggen: operaties met een zo klein mogelijke belasting voor de patiënt, bijvoorbeeld doordat de operatie via de lies gaat in plaats van door een veel grotere opening in de buik.

Dé meest gekochte traplift van Nederland

1 2 3

Voordelen van de Otolift Modul-Air Slechts 48 uur levertijd!

Dunste enkele rail ter wereld

Dankzij onze unieke technologie kunnen wij zowel rechte als gebogen trappen binnen 48 uur van een traplift voorzien!

Brede kant van de trap blijft vrij

Volledig opklapbaar

Uw trapleuning blijft zitten

• Marktleider in Nederland

• Alle keuze in trapliften, nieuw en gebruikt

Niet goed = geld terug Omdat we bij Otolift overtuigd zijn van de kwaliteit van onze producten, bieden wij u een unieke niet-goed-geld-teruggarantie aan op onze trapliften.

• Huren al vanaf één maand mogelijk

Ja, stuur mij de gratis brochure

Bel gratis 0800 444 777 5

Naam

voor een gratis thuisadvies of om onze gratis brochure te bestellen.

Adres Postcode/plaats

Stuur deze bon in een ongefrankeerde envelop naar: Otolift Trapliften, Antwoordnummer 17014, 2810 VK Bergambacht

ONS2019

Telefoon

Voor meer informatie kunt u terecht op www.otolift.nl

Dé meest gekochte traplift van Nederland

advertentie

Beleef een jaar lang het ultieme thuisgevoel met K RO Magazine Word nu abonnee voor maar € 39 Liever per maand betalen? Dat kan ook!

Met z’n tweeën onder

Ervaringen delen met

één dekentje. De geur

je naasten. Het ultieme

van vers gebakken appeltaart. Lekker

thuisgevoel - dat is wat

op de bank met de kat op schoot. Thuis!

lezers van KRO Magazine met elkaar

Voor iedereen betekent het weer

verbindt. Kom er ook bij. Een abonne-

wat anders. Maar één ding herkennen

ment kost het eerste jaar maar € 39.

we allemaal: in je eigen wereld kun je helemaal jezelf zijn. Genieten van gewone dingen.

voelt als thuiskomen

Word ook abonnee: kromagazine.nl/ons

Jaarcongres KBO-Brabant:

1+1=3! • ‘De koppen moeten bij elkaar!’, aldus Leo Bisschops

• Ruim 300 leden en relaties bezochten het jaarcongres

ons

Bij KBO-Brabant hebben we 2019 uitgeroepen tot het jaar van de vrijwilligers. Doordat steeds meer ouderen tot op hoge leeftijd zelfstandig thuis wonen, wordt een toenemend beroep gedaan op vrijwilligers. Ons jaarcongres stond dan ook in het teken van de veranderende rol die zij in de samenleving spelen. Een impressie van de bijeenkomst. tekst Linda Groothuijse | beeld Roy Lazet

n de volle theaterzaal van De Enck in Oirschot trapt voorzitter Leo Bisschops het jaarcongres af met een schets van de problematiek. Vooral in Brabant zijn de zorgen groot, meent hij: ‘Het is de grootste vergrijzende provincie van Nederland. De komende twintig jaar vermeerdert het aantal Brabantse 65-plussers van ruim 470.000 in 2016 naar 730.000 in 2040. Hiervan is een aanzienlijk deel 75-plus. De zorgkosten zullen fors stijgen; hoe hoger de leeftijd, hoe groter de zorgvraag.’ Het aantal mensen dat in de zorg werkt, zal echter afnemen. ‘Nederland telt 1,2 miljoen zorgprofessionals tegenover 1 miljoen vrijwilligers. Deze verhouding gaat veranderen. Momenteel werkt van de beroepsbevolking nog 1 op de 7 in de zorg, in 2040 zal dat 1 op de 4 zijn. De

• Marianne van der Sloot over leefbaarheid in Brabant

magazine voor senioren

druk op informele zorg zal fors toenemen, terwijl het aantal mogelijke mantelzorgers afneemt.’

Maatschappelijk rendement Minister Hugo de Jonge van Volksgezondheid, Welzijn en Sport erkent deze problematiek. Toch wil hij niet alles negatief bekijken: ‘We moeten niet doen alsof er een tsunami aan ouderen op ons afkomt en dit slecht is. Het is mooi dat we ouder worden en vitaler blijven.’ De Jonge is van mening dat senioren zelf vaak ook liever langer thuis wonen. ‘Deze trend was al ingezet, voordat het Rijk ook maar één maatregel nam.’ Hoewel De Jonge het langer thuis wonen wil stimuleren, vindt hij té lang thuis wonen onverstandig. ‘Het moet niet zo zijn dat mensen geïsoleerd raken en vereenzamen.’ Volgens de minister moet er dan ook een woonvorm komen ‘tussen het langer thuis wonen en het verpleeghuis in’. Kleinschalige initiatieven, waar senioren elkaar helpen. De Jonge: ‘Zulke initiatieven moeten we ruim baan geven. Als er een stuk grond beschikbaar komt, moeten gemeenten niet gaan voor de hoogste opbrengst. Zij moeten letten op de demografische ontwikkelingen die moeten worden bijgebeend.’

Goud waard Tijdens het congres licht de minister de aanpak van de overheid toe: het rijksprogramma Langer Thuis. ‘Uitgangspunt is de wens van ouderen om zo lang mogelijk op een goede manier zelfstandig te

• Alex Brenninkmeijer onderstreept de gezamenlijke dialoog

RIJKSPROGRAMMA LANGER THUIS

Het kabinet, de gemeenten en een reeks maatschappelijke partijen hebben in het Pact voor de Ouderenzorg de handen ineengeslagen met als doel de zorg en de woonsituatie voor ouderen merkbaar te verbeteren. Het programma Langer Thuis initieert en versnelt lokale, regionale en landelijke initiatieven op het gebied van ondersteuning en zorg thuis, mantel- en vrijwilligerszorg, welzijn en wonen. De overheid stelt ruim 340 miljoen euro beschikbaar voor de uitvoering van dit programma. Dit geld is beschikbaar tot 2021. Voor meer informatie zie www.rijksoverheid.nl (zoek op: Langer Thuis).

kunnen blijven wonen met ondersteuning, zorg en in een woning die aansluit bij hun persoonlijke behoeften.’ Het sterk vergrijzende Brabant telt echter nog maar een handjevol Langer Thuis-projecten. ‘Er zijn weliswaar heel veel initiatieven in Brabant, maar deze haken nog niet aan bij het beleid van de Rijksoverheid. Het verschil tussen de systeemwereld van de overheid en de leefwereld van Brabantse senioren is nog te groot’, stelt Bisschops. De Jonge is voornemens om intensiever te gaan samenwerken met Brabantse ouderenorganisaties zoals KBO-Brabant: ‘In een succesvolle aanpak draait het niet alleen “om de regels en de pegels”; er moeten concrete plannen komen die wortelschieten en gericht zijn op alledaagse problemen van Brabantse senioren.’ Volgens de minister zijn vrijwilligers onmisbaar bij het aanpakken van de maatschappelijke uitdagingen. Hij complimenteert dan ook het aanwezige publiek: ‘Jullie zijn goud waard. Stel dat we in Den Haag de deuren een week sluiten, dan merkt u daar niets van. Maar als u als vrijwilliger uw werkzaamheden een week neerlegt, dan heeft ons land direct een groot probleem.’

Blijfklimaat Volgens spreker Marianne van der Sloot, gedeputeerde Samenleving, Cultuur en Erfgoed van de provincie Noord-Brabant, dragen vrijwilligers in grote mate bij aan de leefbaarheid in Brabant. ‘Als gedeputeerde ben ik aan de slag gegaan met ons “blijfklimaat”: iedereen is welkom

om in Brabant te komen studeren, werken en wonen, en vooral om hier te blijven. Daarbij speelt de inzet van vrijwilligers een onmisbare rol.’ De Provincie wil de Brabantse daadkracht en energie een duwtje in de rug geven. ‘Hoe of wat – dat gaan we verder uitwerken. Samen met Brabanders willen we pilots starten in dorpen of wijken, zoeken naar oplossingen om deze vervolgens verder uit te rollen. En dat kunnen we alleen samen met onze netwerken, waaronder KBO-Brabant.’ Alex Brenninkmeijer, hoogleraar, lid van de Europese Rekenkamer en voormalig ombudsman, onderstreept het belang van een gezamenlijke dialoog: ‘Een kloof kan enkel worden gedicht, als er regelmatig persoonlijk contact is, als mensen serieus worden genomen en vanuit respect en gelijkwaardigheid worden behandeld. En heel belangrijk: als er vanuit vertrouwen wordt gehandeld.’

Succesvolle initiatieven Tijdens het congres wordt ook ingegaan op de nieuwe verhouding die er ontstaat tussen beroepskrachten en vrijwilligers: er wordt intensiever samengewerkt. Dagvoorzitter Ton Verlind gaat in gesprek met teams van vrijwilligers en beroepskrachten die samen de krachten hebben gebundeld, resulterend in een succesvol Brabants initiatief. Jac Linnemans van KBO Diessen vertelt over de Vitaliteitsdagen die zijn Afdeling organiseert in samenwerking met Avans Hogeschool. ‘Studenten van Avans voeren samen met onze vrijwilligers diverse metingen uit op het gebied van fysieke

• Moreel Leiderschap, uitgebracht door Alex Brenninkmeijer • Minister De Jonge ontvangt een paar Brabantse klompen

ons

fitheid, eetgewoonten, zicht en gehoor. We willen ook een vervolg organiseren, bijvoorbeeld met een informatieavond over voeding.’ Bert Mutsaers, docent Fysiotherapie, begeleidt het project vanuit Avans en is zeer te spreken over de samenwerking. ‘KBO-Brabant heeft het project op een prettige manier naar zich toegetrokken. Hierdoor is mijn rol beperkt; ik ben vooral op de achtergrond aanwezig om vrijwilligers te verrijken met specialistische kennis over ouder worden en het belang van bewegen, voeding, etcetera.’

Pilot starten Adriaan Brouwers van Seniorenvereniging Rijen zorgt er met het initiatief Voormekaar voor dat senioren, die in het gat tussen langer thuis wonen en het verpleeghuis vallen, kunnen deelnemen aan activiteiten in het lokale woonzorgcentrum. ‘We halen de mensen op en brengen ze weer thuis. Ze kunnen een warme maaltijd nuttigen en deelnemen aan activiteiten. Maar nog belangrijker is dat ze onder elkaar zijn, dat ze weer ergens bij horen.’ Pernell Criens, beleidsontwikkelaar sociaal domein van de gemeente Gilze en Rijen, ondersteunt dit initiatief van harte. ‘Als beleidsambtenaren weten wij het zeker niet altijd beter. Mijn advies is dan ook: ga gewoon aan de slag en overtuig jouw gemeente een pilot te starten.’ Antoon Breuer is brandpreventieadviseur voor KBO-Brabant en vertelt meer over Ons Veilig Thuis. ‘Dit is een project waarin vrijwillige ouderenadviseurs, belastinghulpen, thuisadministrateurs

• De minister praat na met diverse vrijwilligers

en cliëntondersteuners van KBO-Brabant worden getraind tot ambassadeurs om ouderen bij wie zij op huisbezoek gaan en passant te kunnen voorlichten over over valpreventie en brandveiligheid. Dit doen wij in nauwe samenwerking met de Brandweer.’ Volgens brandweerman Jan van den Besselaar werpt deze samenwerking vruchten af: ‘Vorig jaar kwamen 51 mensen in Nederland om door een brand; het gros van hen behoort tot de seniorendoelgroep. Helaas kunnen we niet zelf van deur tot deur langsgaan. Maar door vrijwillige ambassadeurs op te leiden die onveilige situaties herkennen, hebben we nu wel een groter bereik.’

FILM

Er is een film gemaakt van het congres. Deze is te bekijken op www.kbo-brabant.nl (onder het tabblad ‘Hier staan we voor’ kunt u kiezen voor ‘Wonen en zorg’)

Spijkers met koppen slaan Minister De Jonge neemt na afloop nog even tijd om met de vrijwilligers kennis te maken en laat zich bijpraten over de initiatieven. Tot slot geeft Leo Bisschops de minister een boodschap mee richting Den Haag: ‘Als seniorenorganisatie met 130.000 leden, waarvan een groot deel zich als vrijwilliger inzet, komen wij niet iets halen, maar juist iets brengen. Maak gebruik van onze infrastructuur, ons potentieel en onze kracht! Meerwaarde ontstaat wanneer overheid en maatschappelijk middenveld goed samenwerken: 1 + 1 = 3!’ De voorzitter blikt tevreden terug op het jaarcongres: ‘Minister De Jonge heeft toegezegd op korte termijn met KBO-Brabant en de Provincie om tafel te gaan. Dan kunnen we écht spijkers met koppen gaan slaan!’ ■

• Het congres wordt afgesloten met een hapje en drankje

‘Als er een stuk grond beschikbaar komt, moeten gemeenten niet gaan voor de hoogste opbrengst’ magazine voor senioren

Voor fantastische reizen!

v.a. slechts

199,-

v.a. slechts

279,-

5/8 dagen

Sonthofen in de Beierse Allgäu Diverse vertrekdata in 2020

v.a. slechts

5 dagen

v.a. slechts

599,10 dagen

Aan de oevers van het Lago Maggiore Diverse vertrekdata in 2020

Bij Bolderman aanbetalen niet verplicht! Drukfouten en prijswijzigingen voorbehouden.

10 dagen

Pittoresk Vrsar, Istrië

Diverse vertrekdata in 2020

8 dagen

Diverse vertrekdata in 2020

5 dagen Hoogtepunten

Dresden en omgeving

399,-

Drielandenreis Zwarte Woud en Bodensee

399,-

van de Harz (Van der Valk Hotel)

v.a. slechts

399,-

v.a. slechts

279,-

v.a. slechts

499,-

10 dagen

Barcelona en omgeving

Tossa de Mar all-inclusive

Gardameer, Verona en Venetië

Diverse vertrekdata in 2020

10 dagen

v.a. slechts

599,12 dagen Toscane,

v.a. slechts

999,-

699,-

12 dagen

15 dagen

Bloemenrivièra en de Côte d’Azur

Mooiste fjorden en kusten van Noorwegen

Rondreis Spanje en Portugal

Diverse vertrekdata in 2020

Brochure en boekingen:

(0318) 58 09 58 www.bolderman.nl

Prijs p.p. o.b.v. 2 pers. kamer excl. Calamiteitenfonds & reserveringskosten

advertentie

Een nieuwe heup

“De pijn is weg en daar was het mij om te doen.” “Mijn herstel verloopt anders dan ik van tevoren gedacht had. Voor mijn gevoel gaat het langzaam. Maar dankzij mijn dagboekje weet ik dat ik toch vorderingen maak.” Marja Otten (61 jaar) schreef de eerste weken na haar heupoperatie in het St. Anna Ziekenhuis elke dag een verslagje. “Het helpt mij mijn verwachtingen te sturen.” Een jaar geleden kreeg Marja pijn in haar lies. Een versleten heup (artrose) bleek de oorzaak. “De orthopeed schreef fysiotherapie voor. Dat hielp onvoldoende. Toen ik met lopen soms in de ‘parkeerstand’ schoot en bij het autorijden kramp kreeg, was voor mij de keuze duidelijk.” Binnen een paar weken werd Marja geopereerd en kreeg ze een nieuwe heup. “Prima verlopen”, vertelt ze over de ingreep. “Dokter Das is een heel ervaren chirurg en het hele team heeft me fantastisch geholpen.” Waar Marja echter moeite mee had waren de verwachtingen over het herstel na de heupoperatie. Ze zucht:“ Al die juichverhalen van

“Het is fijn je verwachtingen bij te kunnen sturen.” Marja Otten

mensen die roepen dat je meteen van de pijn af bent. Bij mij ging dat anders. Dat vond ik lastig.” Oefeningen na heupoperatie Marja heeft vooral de eerste vijf dagen na de operatie veel pijn. “In de app van ’t Anna (de AnnaZorg(t) app – red.) stonden oefeningen en die heb ik te fanatiek opgepakt. Mijn fysiotherapeut adviseerde me toen de eerste dagen echt rustig aan te doen. Dat heeft geholpen. Zo zie je maar dat pijn en herstel voor iedereen anders is.” Bijsturen verwachtingen Marja hield na de operatie een dagboekje bij. “De dingen die

niet goed gaan blijven je bij. In het dagboekje lees ik dat ik ook vorderingen maak. Niet spectaculair, maar ineens kun je weer gewoon bukken om je veters te strikken. Dat zijn van die sprongetjes en dat is leuk om te zien. Het is fijn om je verwachtingen over het verdere verloop zo bij te kunnen sturen. Want ik ben geen geduldig mens. Ik wil te veel en te snel. De fysiotherapeut geeft aan dat het goed komt. Mijn boekje bevestigt dat. Daardoor houd ik vol en ben ik alles bij elkaar wel tevreden. De pijn in mijn lies is weg, ik ben weer mobiel en daar was het uiteindelijk allemaal om te doen.” de ‘AnnaZorg(t) app’

Meer informatie: www.st-anna.nl/heup

ons kloppend hart

SJOELEN VOOR HET SAMENZIJN 30

ons

tekst en beeld Ivo Hutten

Laat ze in Nistelrode maar schuiven, dan komt het wel goed. Elke woensdagochtend komt de sjoelbak op tafel in Cultureel Centrum Nesterlé en worden er twee rondes gespeeld. De puntentelling is puur voor de vorm, want het draait vooral om het samenzijn.

l twaalf jaar treffen tien dames van KBO Nistelrode elkaar wekelijks als de sjoelstenen op tafel komen. Marco is de enige heer van het stel en woont om de hoek in een zorglocatie voor mensen met een beperking. Hij is overduidelijk de oogappel van de groep. Als iedereen tussen de sjoelpartijen door koffiedrinkt, krijgt hij zijn favoriete cola. En daarna stropen ze samen de mouwen weer op voor de volgende ronde.

Sjoelen Sjoelen is in de zestiende eeuw in Engeland ontstaan. Het spel was een populair tijdverdrijf aan boord van schepen en is mogelijk zo naar Nederland overgewaaid. De grote klosbanen waarop aanvankelijk met houten schijven werd gespeeld, zijn in de loop der tijd vervangen door de handzame sjoelbakken van nu.

ACTIVITEIT

Sjoelen AANTAL DEELNEMERS

11 mensen 1. Toos van de Pas (81) ‘Vroeger thuis sjoelden we al vaak. Hele zondagmiddagen gingen eraan op. En spannend dat het was! Met onze eigen kinderen hebben we het ook veel gedaan.’ 2. Jo van Osch (79) ‘Dit is echt zo’n spel waar je oud mee kunt worden. Altijd gezellig en je wordt er niet moe van. Daarom doen we ook geen competitie. Het moet leuk blijven.’ 3. Marco Hommeles (62) ‘Deze dames leggen me aan alle kanten in de watten. Ze halen me thuis op, brengen me weer terug en geven me zelfs mijn stenen aan.’ 4. Pieta van den Broek (80) ‘Ik vind sjoelen een heel fijn spel: je bent gezellig onder elkaar. Veel van ons zijn weduwe. Zo kom je lekker uit huis en heb je fijn contact.’ 5. Bets van Leuken (80) ‘Ik ben een beetje de aanvoerder van de groep en schrijf de scores op. Behalve als ik zelf aan de beurt ben. Maar eigenlijk doen we alles samen. Saamhorigheid is waar we het voor doen.’ magazine voor senioren

LOCATIE

Cultureel Centrum Nesterlé, gevestigd in de oude RK jongensschool van Nistelrode AFDELING

KBO Nistelrode AANTAL LEDEN

750 leden OOK OP DEZE LOCATIE

Onder meer biljarten, kaarten, bloemschikken, breien, koersbal, kienen, bingo, gymnastiek, filmvoorstellingen, volksdansen, handwerken, computerlessen en vergaderingen

dossier

VEEL VOORDEEL!

De collectieve VGZ-zorgverzekering van KBO-Brabant

tekst Linda Groothuijse | beeld Shutterstock

Als de bladeren van de bomen vallen, vliegen u ook de aanbiedingen van zorgverzekeraars om de oren. Vóór 1 januari moet u namelijk beslissen welke zorgverzekering u kiest voor 2020. Samen met zorgverzekeraar VGZ heeft KBO-Brabant een inhoudelijk én financieel aantrekkelijk aanbod: een collectieve zorgverzekering, speciaal voor senioren en mensen met een chronische aandoening.

n 2020 vinden er weer veel veranderingen plaats rondom uw zorgverzekering, zoals de zorgpremie, de zorgtoeslag en de inkomensafhankelijke bijdrage. Een belangrijke wijziging is de lagere collectiviteitskorting op de basisverzekering. De overheid verlaagt de maximaal toegestane korting van 10 naar 5 procent.

Voor én door ouderen De collectieve zorgverzekering van VGZ speelt in op de verlaging door u extra magazine voor senioren

voordeel te bieden met meer service en ruime vergoedingen. Uniek aan dit aanbod is dat de collectieve VGZ-zorgverzekering samen met senioren en mensen met een chronische aandoening is ontwikkeld. Zo zijn er ruime vergoedingen in de aanvullende verzekering VGZ Zorgt voor fysiotherapie, mantelzorg of preventie. Ook is er één loket waar verzekerden terechtkunnen met alle zorgen verzekeringsvragen. Bekijk voor meer voordelen het tekstkader ‘De voordelen op een rij’ of ga naar www.vgz.nl/kbobrabant (vanaf 12 november beschikbaar). Er is geen medische selectie, dus iedereen wordt toegelaten. Dat geldt ook voor de aanvullende tandverzekeringen Tand Goed en Tand Beter (voor Tand Best geldt een wachttijd van één jaar). Een verzekerde ontvangt bij een aanvullende verzekering bovendien jaarlijks een KBOlidmaatschapsvergoeding van maximaal 17,50 euro.

Overstappen • De KBO-Afdelingen en -Kringen die in het verleden zelf een collectief contract met VGZ zijn aangegaan, stappen gezamenlijk over naar het nieuwe collectief van KBO-Brabant. Dat biedt immers een hogere korting, uitgebreidere vergoedingen en meer service. De verzekerden hoeven daar zelf niets voor te doen, zij ontvangen uiterlijk 12 november de nieuwe polis van VGZ waarin alle voordelen van het KBOBrabant collectief al zijn opgenomen. • Leden van KBO-Brabant die nu individueel verzekerd zijn bij VGZ doen er verstandig aan gebruik te gaan maken van de collectiviteitsvoordelen van KBO-Brabant. Meld u met uw lidmaatschapsnummer van KBOBrabant (vanaf 12 november) aan voor het collectief via www.vgz.nl/kbobrabant

» 33

advertentie

DIRECT, EN MET 100% ZEKERHEID, UW HUIS VERKOPEN? Meer informatie: www.fvzvastgoed.nl of bel 076 - 561 59 55

Betrouwbaar Directe aanbetaling mogelijk Geen makelaars- en notariskosten Koopsom is 90% van de werkelijke waarde Uw eigen woning terug huren is mogelijk Wij ontzorgen â&#x20AC;&#x201C; direct zekerheid

adres: Annevillelaan 230 - 4858 RB Ulvenhout tel.: 076 - 561 59 55 - mob.: 06 - 270 826 65 e-mail: info@fvzvastgoed.nl

VAN TILBURG PAST JOUW STIJL NISTELRODE 10.000M 2 MODE/SCHOENEN/SPORT | RAVENSTEIN 2.000M 2 MODE | SCHIJNDEL 1.000M 2 MANNENMODE | GRATIS VERMAAKSERVICE | PERSONAL SHOPPING V E R M A A K J E I N D E G RO OT S T E M O D E W I N K E L VA N N E D E R L A N D O F O P VA N T I L B U RG O N L I N E . N L

• Indien u via KBO-Brabant, uw Afdeling of Kring nu bij een andere zorgverzekeraar dan VGZ collectief verzekerd bent, kunt u deze uiteraard door laten lopen, maar overstappen naar de nieuwe VGZzorgverzekering van KBO-Brabant mag ook. Bekijk straks goed wat er gewijzigd is, vergelijk en bepaal welke verzekering het beste bij uw persoonlijke situatie past. • Voor huidige verzekerden: VGZ stopt met het Vitaalpakket.

De voordelen van de collectieve zorgverzekering van VGZ voor leden van KBO-Brabant op een rij: • Collectieve korting op basis- én aanvullende zorgverzekering

• Ruimere vergoedingen vanuit de aanvullende verzekering*:

- Tot maximaal 32 behandelingen fysiotherapie

Informeer en vergelijk

- Tot maximaal € 700,- voor

Uiterlijk 12 november moeten alle verzekeraars hun polisvoorwaarden voor volgend jaar bekend hebben gemaakt. Leden die nu via de KBO collectief verzekerd zijn bij VGZ krijgen alle informatie over het KBO-Brabant collectief thuisgestuurd. Anderen kunnen de informatie vanaf 12 november vinden op de website www.vgz.nl/kbobrabant In het decembernummer van de Ons vindt u ook alle informatie over de nieuwe collectieve VGZ-zorgverzekering van KBOBrabant. Voordat u een zorgverzekering afsluit, is het altijd raadzaam om te bekijken of uw nieuwe polisvoorwaarden aansluiten op uw persoonlijke situatie en wensen. Via www.zorgvergelijker.nl kunt u aanbieders met elkaar vergelijken. Eventueel vraagt u iemand in uw omgeving of een ouderenadviseur van KBO-Brabant om u hierbij te helpen. Let wel: collectiviteitsvoordelen treft u in deze vergelijker niet aan! Alleen individuele polissen van verzekeraars worden vergeleken, maar daar zitten de collectiviteitsvoordelen dus niet in. Leg daarom als laatste (handmatige) stap het aanbod van de collectieve VGZzorgverzekering van KBO-Brabant naast uw uitkomst van de zorgvergelijker. Zo kunt u de beste vergelijking maken. ■

preventieve cursussen, zoals valpreventie of omgaan met een chronische aandoening - Tot maximaal 25 dagen vervangende mantelzorg - Tot maximaal € 1.000,- voor een mantelzorgmakelaar Geen medische selectie, ook niet voor de aanvullende tandverzekeringen Tand Goed of Tand Beter Vergoeding van uw KBOlidmaatschap tot maximaal € 17,50 per jaar (elk jaar weer) Persoonlijk advies bij al uw zorgen verzekeringsvragen Eenvoudig en gratis overstappen met de overstapservice Dit aanbod geldt alleen als u in 2020 lid bent van KBO-Brabant. Hierop vindt controle plaats

magazine voor senioren

•

• • •

* Hoeveel u vergoed krijgt, hangt af van uw aanvullend pakket. Kijk vanaf 12 november op de website www.vgz.nl/kbobrabant voor meer informatie en/of lees de volgende editie van Ons.

Boeken, films, uitstapjes en andere interessante dingen

OPROEP

Heeft u een mooi boek gelezen, een indrukwekkende tentoonstelling bezocht of een andere leuke uitstap gemaakt? Wij zijn benieuwd! Stuur uw tips naar de redactie van Ons: ons@kbo-brabant.nl

GEEN WOORDEN, MAAR GEBAREN

Ontmoet meneer De Wit, 75 jaar. In zijn laatste uren blikt hij terug op een veelbewogen leven. Een voor een schieten de momenten voorbij, vaak vervlochten met het leven van zijn ouders. Schuld en onschuld, macht en onmacht, oorlog en vrede, angst en liefde. Niet in woorden, maar in mimespel en muziek. Met Dark Shades of Light geeft de internationale cast van clowncommunity Clownspirit u een andere kijk op 75 jaar bevrijding. En met uw kaartje ondersteunt u de Eindhovense Kledingbank.

Abstracte geometrie Bent u een liefhebber van Piet Mondriaan? Neem dan zeker een kijkje bij de expositie van François Morellet, een wereldwijd vooraanstaand kunstenaar uit de geometrisch-abstracte kunst. Het werk van ‘onze’ Mondriaan vormde een belangrijke inspiratiebron voor hem. De tentoonstelling Geometrie en Ironie vindt u op een bijzondere plek: Kunstlocatie Würth in ’s-Hertogenbosch. De Verzameling Würth bevat 18.000 kunstobjecten en is hiermee een van de grootste bedrijfscollecties van Europa. Adres: Kunstlocatie Würth, Het Sterrenbeeld 35, ’s-Hertogenbosch. Data: tot en met zondag 15 maart, geopend van zondag tot en met vrijdag (zaterdag gesloten) van 11.00 tot 17.00 uur. Toegang: gratis. Meer informatie:

WIJSHEID

www.wurth.nl/kunstlocatie

‘Achter de veranderlijke Zwart-witdenken vormen van de Zwart en wit zijn eigenlijk geen kleuren. natuur ligt een Toch kunnen ze magisch zijn. Zeker in de onveranderlijke beeldende kunst en vormgeving, waar licht zuivere en donker vaak een symbolische betekenis werkelijkheid’ hebben. Aan de hand van de collectie in het PIET MONDRIAAN (1872-1944) kunstenaar uit onder andere De Stijl

TextielMuseum onderzoeken eigentijdse kunstenaars deze diepere laag. Laat u inspireren door het werk van onder andere Jorge Baldessari, Maria Roosen, Alet Pilon en Felieke van der Leest.

Adres: Pand P, Leenderweg 65, Eindhoven.

Adres: TextielMuseum, Goirkestraat 96,

Data: vrijdag 29 november (20.00 uur) en

Tilburg. Data: tot en met zondag 1 maart van

zaterdag 30 november (15.00 en 20.00 uur).

dinsdag tot en met vrijdag (10.00 - 17.00 uur)

Prijs: € 17,50. Meer informatie:

en zaterdag en zondag (12.00 - 17.00 uur).

www.soroptimisten040.nl/

Prijs: € 12,50 (volwassenen). Meer informatie:

fundraising-activiteiten

www.textielmuseum.nl

ontspanning

ons

tekst Suzanne Geurts

Tussen vrees en vrede

434

Eindhoven gloeit! Nog nooit gewandeld langs de magische buitenexpositie GLOW in Eindhoven? U heeft weer de kans, want dit jaar vindt het lichtkunstfestival voor de veertiende keer plaats. Thema is Living Colors. Wat gebeurt er als we het spectrum van licht uit elkaar halen? Welke kleuren zien we, waar leiden ze ons naartoe? Zo’n 35 (inter)nationale kunstenaars brengen dit thema tot leven. Startlocatie: Stationsplein, Eindhoven. Data: zaterdag 9 tot en met zaterdag 16 november. Prijs: gratis of € 15,- voor een tour van twee uur onder begeleiding. Starttijdstippen tour: 19.00, 19.30 en 20.00 uur. Meer informatie: www.gloweindhoven.nl

KBO’er Ger de Wind (87) maakte carrière bij Philips, maar werd eindelijk schrijver. Sinds 2014 schrijft hij voor het Eindhovens Dagblad en hij publiceert verhalenbundels en boeken. Onlangs kwam zijn nieuwste boek uit: Aangrijpende oorlogsverhalen uit Eindhoven en de rest van de wereld. ‘Nu mijn generatie uitsterft en de wereld weer hard wordt, wilde ik vastleggen wat er is gebeurd.’ Laat u meevoeren in vijftig oorlogsverhalen, waarin De Wind vertelt hoe mensen leefden tijdens de oorlog. Soms met doodsvrees, soms met bovenmenselijk geluk. Aangrijpende oorlogsverhalen uit Eindhoven en de rest van de wereld, Uitgeverij

cultuurlocaties Boekscout, € 21,50. tellen Breda, Eindhoven, Helmond, ’s-HertogenKeramische kunst bosch en Tilburg, de vijf Keramiek is al duizend jaar hot, cultureel grootste steden divers en duurzaam, aldus het van Brabant, Sundaymorning@ekwc in Oisterwijk, samen een internationale werkplaats waar kunstenaars, ontwerpers en architecten de mogelijkheden van keramiek verkennen. De baanbrekende kunstobjecten zijn te zien in musea over de hele wereld – van New York tot Tokyo. Dit jaar bestaat het kenniscentrum vijftig jaar en dat wordt gevierd met allerlei activiteiten. Ook kunt u een rondleiding boeken. Adres: Almijstraat 10, Oisterwijk. Prijs: € 14,50 (rondleiding van 75 minuten, inclusief kofﬁe en thee). Starttijd: elke donderdag om 13.30 uur en bij bepaalde evenementen. Reserveren: tour@ekwc.nl, of bel met Annelies Broenink op 06 25 06 23 76. Meer informatie: www.sundaymorning.ekwc.nl

magazine voor senioren

advertentie

! rij br€o1m 9 9 ,-

vanaf ! ekering l. verz r excm f rij b *o bra,-ndsto en99 1 vanaf € ekering

rz *excl. ve stof d ra en b n

Een brommobiel rijd je vaak niet langer dan 2 jaar. Ben je 16 jaar dan stap na 2 jaar over naar een echte auto. Ben je ouder en je stopt met autorijden, dan is de Een brommobiel rijd je vaak niet langer dan 2 jaar. Ben brommobiel een geweldig alternatief.

je 16 jaar dan stap na 2 jaar over naar een echte auto.

ouder je stopt met autorijden, dan is de RijBen voorjeeen vast en bedrag per maand (vanaf € 199,-*) inbrommobiel een nieuwe brommobiel en betaal alleen voor het een geweldig alternatief. gebruik. Brom! maakt dit mogelijk.

Rij voor een vast bedrag per maand (vanaf € 199,-*)

Brom! levert verschillende merken. Een bezoek aan de in een nieuwe brommobiel en betaal alleen voor het brom!-Expert garandeert de beste keuze. En gewoon gebruik. Brom!kan maakt dit mogelijk. een brom! kopen natuurlijk ook!

Brom! levert verschillende merken. Een bezoek aan de Jouw brom!-Expert: brom!-Expert garandeert de beste keuze. En gewoon & natuurlijk Importook! B.V. een brom!G.M.S. kopen kan Wiltonstraat 28, 3905 KW Veenendaal - Tel: 0318 – 69 00 62 Jouw brom!-Expert:

✓GRATIS THUISBEZORGD ✓150 HOOFDGERECHTEN

Als ANBI-stichting, welzijnszorgorganisatie werken wij binnen de kaders van het WMO-beleid. Vaste bezorgers in herkenbare bedrijfskleding. Bekend bij thuiszorgorganisaties en gemeenten. Diëten o.a. meer dan 40 zoutarme gerechten. Bel voor uitgebreide informatie! Onze visie: Langer zelfstandig blijven wonen • Ontlasten mantelzorg • Géén winstoogmerk • Verantwoord en lekkere maaltijd • Sociale– en signalerende functie • Arbeidsparticipatie, o.a. vrijwilligers • Sociaal betrokken stichting •

www.maaltijdenexpres.nl



❑ Stuur mij gratis de nieuwe herfst / winter brochure toe, met KBO-Korting! Naam ___________________________________________________ Adres ___________________________________________________ Postcode __________________Telefoon_______________________ Woonplaats____________________________________________ _ Stuur deze bon in een envelop –frankeren is niet nodig- naar: MAALTIJDENEXPRES, Antwoordnummer 60779, 5000WB Tilburg

Of bel 013-544 2513 SINDS 1972

MAALTIJD - THUIS - SERVICE

portretten

kleinkinderen

GROOT GELUK, GROOT GEMIS

Wie oma of opa is, wordt soms in beslag genomen door de kleinkinderen: oppassen, gezellige dingen doen, lekker verwennen. Wie geen kleinkinderen heeft, wordt daar soms evengoed door in beslag genomen: het gemis kan groot zijn. Drie ervaringsdeskundigen vertellen hoe het is om (geen) oma of opa te zijn.

ons

tekst en beeld Sanne van der Most

Piet Cloosterman (77) uit Nuenen:

‘Als opa besef ik dat ik mijn eigen kinderen een beetje tekort heb gedaan’ ‘Wij hebben vijf kleinkinderen van wie drie grote en twee kleine. De oudste is al twintig en dan is er nog een tweeling van veertien. In het verleden zijn we daar heel actief opa en oma voor geweest. Ze wonen dichtbij en ze kwamen altijd op vaste dagen bij ons. Daar hebben we echt van genoten. Nu zien we ze niet meer zo vaak, maar de band is goed. Onze jongste dochter woont in Zeist. Zij en haar man hebben twee jonge kinderen van vijf en drie. Een dag in de week zijn we daar om hun kinderen op te vangen. De oudste, een jongetje, zit net op de basisschool. Het meisje is nog thuis. Op de dagen dat wij er niet zijn, gaat zij naar de opvang. Vanwege de files gaan we de avond ervoor al naar Zeist en blijven we logeren. Als opa besef ik nu dat ik mijn eigen kinderen een beetje tekort heb gedaan. Ik was altijd zo druk met werk. Nu haal ik dat in. En het is geweldig. Mijn kleindochter is heel erg op mij gericht en speelt het liefst de hele dag samen met mij en haar poppen. Met mijn kleinzoon voer ik al hele gesprekken. Zo bijzonder om te merken hoe kinderen denken. Hij kan heel goed filosoferen en heeft echt al een mening over van alles.’

magazine voor senioren

Boukje de Ruijter-Dijkstra (69) uit Rosmalen

‘ Niet iedereen wordt opa of oma, daar mogen mensen ook wel eens bij stilstaan’ ‘Zelf kon ik geen kinderen krijgen. Ik heb het lang geprobeerd maar het ging helaas niet. Uiteindelijk hebben mijn man en ik onze dochter geadopteerd. Ze is nu 37 en zij en haar partner hebben geen kinderwens. Mijn dochter wil carrière maken, dat is een van de redenen. Ze is ervan overtuigd dat een carrière niet samengaat met het opvoeden van een kind. Uiteraard is dat haar keuze en die respecteer ik natuurlijk. Alleen nu gaat oma worden aan mij voorbij. De ervaringen toen, het verdriet en de frustratie dat het ons niet lukte zwanger te worden en het onbegrip bij de mensen uit onze omgeving… het komt allemaal weer terug, alsof ik het opnieuw beleef. Dan vragen mensen doodleuk: “Goh, ben je nog geen oma? Je weet niet wat je mist.” Dat voelt echt als een klap in het gezicht. Zo weinig empathie. Het voelt zo eenzaam. Ik wou dat mensen daar eens wat meer bij zouden stilstaan. Ik zou het echt bijzonder vinden om kleinkinderen te krijgen. Samen allemaal leuke dingen doen, spelletjes, tuinieren en ze van alles leren. Gelukkig vul ik de leegte wel op. Ik heb altijd lesgegeven aan kinderen en dat doe ik nog steeds. Nederlandse taalles aan kinderen met een taalachterstand. Eén meisje heeft thuis veel problemen. Daar help ik haar ook bij. Voor haar ben ik eigenlijk wel een beetje oma. Dat voelt heel fijn.’

ons

Bert Driessen (63) uit Den Bosch

‘Mijn stiefkleinkinderen voelen helemaal eigen’ ‘Ik zat vroeger op de grote vaart. De babymaanden van mijn eigen dochter heb ik daardoor helaas gemist. Toen ik haar voor de tweede keer zag, kon ze al lopen, haha! Mijn huidige partner heeft twee zoons en die hebben allebei een baby, een jongetje en een meisje. Ik ben dus stiefopa. Die gemiste tijd haal ik nu dubbel en dwars in. Overigens voelen ze helemaal eigen hoor. Mijn vrouw en ik zijn al twaalf jaar samen, dus ver voor ze geboren werden. In het begin moest ik wel even wennen aan het idee dat ik opa was. In mijn hoofd was een opa echt al een ouder iemand, een rustig type dat achterover zit in zijn stoel en niet meer zoveel doet. Zelf ben ik nog heel actief en dat wil ik nog lang blijven. Ik vind het geweldig om opa te zijn. Die lieve gezichtjes met die grote ogen als ik ze ’s ochtends uit bed haal. Het is ook helemaal niet zwaar. Ik denk ook dat dat het grote verschil is tussen ouders en grootouders. Bij opa en oma mag altijd net iets meer dan thuis. Natuurlijk blijft het binnen de perken, maar ze een beetje extra verwennen, daar is opa voor, toch? Mijn eigen dochter is nog wat jonger, ze heeft zelf nog geen kinderen. Maar het lijkt me natuurlijk hartstikke leuk als ik in de toekomst nog een keer een “biologische” opa word; tenslotte heb ik al goed kunnen oefenen.’ ■

Uw testament een hele puzzel? Niet met dit boekje!

Het Nederlandse Rode Kruis merkt dat veel mensen het moeilijk vinden om een testament te maken. Daarom hebben we een handig werkboekje gemaakt dat u daarbij helpt. U zult merken dat het niet ingewikkeld hoe� te zijn. Een goed geregeld testament is een hele geruststelling, zowel voor uzelf als voor uw naasten. U kunt het boekje aanvragen met de onderstaande bon, via onze website www.rodekruis.nl/5-stappen, of door te bellen naar 070 - 44 55 678.

Aanvragen is gra�s en geheel vrijblijvend LG 1 9 0 1 7

Ja, stuur mij gra�s het 5-stappenboekje Naam Adres Postcode E-mail Woonplaats Geboortedatum Telefoonnummer Ja, houd mij op de hoogte van hulpverlening of nieuws van het Rode Kruis. Stuur deze strook als antwoordkaart of in een ongefrankeerde envelop naar het Rode Kruis (adres zie voorzijde). Het Rode Kruis gaat zorgvuldig om met uw persoonsgegevens. Kijk voor meer informatie op www.rodekruis.nl/privacy Als u dit boekje aanvraagt gaat u ermee akkoord dat wij u schriftelijk/telefonisch of per email benaderen om uw mening over het boekje en over het Rode Kruis te vragen.

M/V

onsje geluk

tekst en beeld Ivo Hutten

Pastoor Felie Spooren (66) uit Valkenswaard:

‘Alles draait om de binnenkant’ Pastoor Felie Spooren kreeg er onlangs een bijzondere taak bij. Hij werd chaplain (kapelaan) bij de Ridders van het Heilig Graf van Jeruzalem. Hij treedt daarmee toe in een bijna duizendjarige, internationale traditie van ridders en edelvrouwen met een sociale missie. ‘Deze mooie mantel ontving ik bij mijn investituur. Als de ridders en edelvrouwen samenkomen, dragen we de mantels als teken van onze onderlinge verbondenheid. Het rode Jeruzalemkruis is het symbool van de orde. In ons werk staan drie doelen altijd centraal. Ten eerste caritas, dat is de christelijke naastenliefde en onze inzet voor sociale projecten in het Heilig Land. Daarnaast zijn spiritualiteit en broederschap belangrijk. Ridders en edelvrouwen komen uit alle geledingen van de samenleving. Hun beroep of statuur doen er niet toe. Het gaat om de binnenkant. Velen zijn als vrijwilliger heel maatschappelijk betrokken. Om lid te worden, moet je voorgedragen worden. Ik vind het een eer dat ik gevraagd ben, maar het ridderschap is absoluut geen erebaan. Een collega zei me meteen: “De ridderorde is een werkorde. We moeten dus flink aan de slag.”’ ■

advertentie

Otolift, dé meest gekochte traplift van Nederland

ra il e l e k n e e t D u n s we re l d! ter � � � � �

Uw trapleuning blijft zitten Brede kant van de trap blijft vrij Niet goed = geld terug Huren, nieuw en tweedehands Slechts 48 uur levertijd

Ge l dig t /mb e r 30 n o ve m 2019

Stuur mij een gratis brochure Adres

Bel gratis 0800 444 777 5

ONS2019

Telefoon

Korting!

voor een gratis thuisadvies of om onze gratis brochure te bestellen.

Naam Postcode/plaats

€750,-

Stuur deze bon in een ongefrankeerde envelop naar: Otolift Trapliften, Antwoordnummer 17014, 2810 VK Bergambacht

www.otolift.nl

advertentie

Traplift sneller leverbaar én goedkoper Mensen die steeds meer moeite hebben met traplopen, stellen de aankoop van een traplift vaak uit tot het écht niet meer anders kan. Veel trapliften moeten dan ook met spoed worden geplaatst. Omdat een traplift doorgaans geheel op maat wordt gemaakt, is er meestal sprake van een levertijd van enkele weken. Elke dag zonder traplift is er dan één te veel.

Binnen 48 uur geleverd

Geen compromis

De zekerheden van Otolift

De vraag naar een steeds kortere levertijd heeft Otolift ertoe gezet om een nieuwe traplift te ontwikkelen, die nóg beter op de huidige marktsituatie is afgestemd. Door de modulaire opbouw is er geen maatwerk in de fabriek benodigd, de monteurs maken de rail voortaan op locatie op maat. De levertijd wordt hierdoor verkort van enkele weken tot slechts 48 uur. De nieuwe Otolift is ook goedkoper, omdat duur maatwerk wordt overgeslagen. Wel zo prettig in een tijdperk waarin steeds minder WMO-vergoedingen worden toegekend en steeds meer mensen de traplift met eigen middelen moeten bekostigen.

Ondanks die modulaire opbouw is de Otolift Modul-Air allesbehalve een compromis. De traplift heeft namelijk de dunste enkele rail ter wereld. Deze slanke rail neemt zeer weinig ruimte in beslag en valt nauwelijks op in het interieur. Hij kan gemakkelijk langs de binnenbocht worden geplaatst, de brede kant van de trap blijft beloopbaar en de trapleuning kan gewoon blijven zitten. De overige gebruikers van de trap hebben dan geen last van de aanwezigheid van de rail van de traplift. Brede-, smalle- of wenteltrappen, de Otolift Modul-Air voegt zich met gemak naar de meest veeleisende trappen en volgt onopvallend alle bochten.

De gebruikszekerheid is van essentieel belang. Otolift biedt daarom een levenslange garantie. Uniek is ook de ‘niet goed, geld terug’ garantie. Koninklijke Otolift B.V. maakt al sinds 1968 trapliften en is marktleider in Nederland. Er zijn al ruim 200.000 Otolift trapliften geleverd. Met de Modul-Air zet Otolift weer een nieuwe maatstaf in de branche.

Meer weten?

Bel kosteloos 0800 - 444 777 5 voor een gratis thuisadvies of om onze gratis brochure te bestellen. Voor meer informatie kunt u terecht op www.otolift.nl

advertentie

Al ruim 45 jaar hèt adres voor comfort en kwaliteit

Banken en bankstellen Ruime keuze Veelal met relaxfunctie

Lekker zitten?... ... Welkom bij Teun Arts. Al ruim 45 jaar vindt u in deze omgebouwde boerderij in Sint Hubert de grootste collectie relaxfauteuils van Nederland.

relaxfauteuils op draaivoet Ruim 230 modellen

relaxfauteuils met sta- op hulp Ruim 90 modellen Veelal uit voorraad leverbaar

CLH-02 3 zits van € 1670,-

Lekker zitten?... ... Welkom bij Teun Arts.

Nu: € 1275,-

Geaf 11 3 motorig & accu van € 3210,-

Nu: € 1975,-

(9x Geaf voorradig)

Aktiemodel: Babir 2 motorig & accu in leder

€ 2175,-

Geparo 290 Gasdruk & Topswing

In stof vanaf € 1075,In meerdere kleuren uit uit voorraad leverbaar

Geparo 111 Gasdruk & Topswing Uit voorraad in donker bruin, blauw & crème leder

Nu va.: € 1275,-

Onze openingstijden: Di, Wo & Do 10:00 - 17:30, Vrijdag 10:00 - 21:00, Zaterdag 10:00 - 17:00 tel.: 0485 - 45 29 86 www.teunarts.nl Boersestraat 11, 5454NG, Sint Hubert. In St.Hubert op de rotonde richting Wanroij, dan 3e weg links, 1e rechts.

info@teunarts.nl

advertentie

info@teunarts.nl

advertentie

BTR REIZEN

www.BTRreizen.nl  055 - 5059500

Ruime keuze aan betaalbare vakantiereizen Kerst– en Nieuwjaarsreizen Kerst busreis Valkenburg Hotel Op de Boud *** 445,-- p.p. 5 dagen voor € 445,

Kerst autovakantie Brabant Hotel Nobis **** / Asten 285,-- p.p. 5 dagen vanaf € 285,

Kerst autovakantie Drenthe

All All--in. Bonte Wever **** / Assen 369,-- p.p. 4 dagen vanaf € 369,

Kerst Rijncruise

MS George Eliot ***** 898,-- p.p. 7 dagen vanaf € 898,

Kerst Donaucruise

MS Amadeus Queen ***** 1.098,-- p.p. 8 dagen vanaf € 1.098,

Oud & Nieuw Duitsland

all all--in. Wunderland Kalkar *** 249,-- p.p. 3 dagen vanaf € 249,

Kerst en / of Oud & Nieuw in Hotel Appelscha *** in Appelscha bij het Drentse en Friese Wold

20% Profiteer van de speciale Kerst Korting Korting

4 dagen Kerst 24 - 27 dec. van € 265, 265,-- voor € 210, 210,-- p.p. 9 dagen Kerst & Nieuw 24 - 1 jan. van € 675, 675,-- voor € 540, 540,-- p.p. 3 dagen Oud & Nieuw 30 dec. - 1 jan. van € 195, 195,-- voor € 155, 155,-- p.p.

Boek snel, profiteer van de Kerst Korting en geniet van de feestdagen

en nog veel meer sfeervolle Kerst– en Nieuwjaarreizen

Autovakanties All Inclusive Nieuw

65 + korting Hotel Eperland ***

Wunderland Kalkar ***

Epen / Zuid Zuid--Limburg 199,-- p.p. 4 dagen vanaf € 199,

Vakantie & Recreatie Hotel 219,-- p.p. 4 dagen vanaf € 219,

Hotel ’t Holt ***

Landhotel Eifelblick ***

Diepenheim / Twente 234,-- p.p. 5 dagen vanaf € 234,

Stadtkyll / Vulkaaneifel 239,-- p.p. 5 dagen vanaf € 239,

en nog veel meer All Inclusive Hotels Autovakantie

BTR Reizen Seniorengroepsreizen

Meerheide 100.S 5 5 2 1 D X Eersel 0497 - 518805 www.scoot2be.nl Info@scoot2be.nl

SCOOT 2 Showroom modellen Pfau-Tec nu 20% korting.

 Altijd geheel verzorgde

vakanties op basis van HP, VP of All Inclusive  Inclusief mooie excursies en gezellige avondprogramma’s  Ruime keuze aan gastvrije hotels in Nederland, België, Duitsland en Luxemburg Vraag naar alle mogelijkheden of zie: www.BTRreizen.nl/groepsreizen

Driewielfietsen

Speciale aanbiedingen 2020 voor alle KBO & PCOB groepen Luxe lunchcruises over Nederlands mooiste rivieren

complete bus & boot dagtochten slechts €

52,50 p.p.

Rollators

Scootmobielen

Trippelstoelen

Rolstoelen

(bij min. 35 pers.) Voor KBO leden extra voordeeel: op hand rolstoelen, trippelstoelen en rollators 10% korting op fietsen en scootmobielen 2 jaar gratis onderhoud.

 055 - 5059500 · WWW.BTRREIZEN.NL

op zoek

illustratie Shutterstock

BR.O.NR. 11.004/19 Weduwnaar van 80-

Reageren?

Oproep plaatsen?

Bent u op zoek naar een wandelmaatje of reisgenoot? U kunt uw oproep sturen naar KBO-Brabant o.v.v. ‘Contactoproep Ons’. Vermeld uw adres, telefoonnummer en e-mailadres. Een oproep plaatsen kost eenmalig € 15,-. Als er meer oproepen zijn dan ruimte in dit blad, dan leggen we een wachtlijst aan.

plus, zonder kinderen, zoekt maatje voor

Stuur uw bericht in een gesloten envelop naar KBO-Brabant en zet linksboven op de envelop: ‘Reactie Contactoproep Ons’ en het nummer van de oproep waarop u reageert. Wij s turen uw envelop ongeopend door. Vermeld uw naam, adres of e-mailadres in uw reactie, zodat de ontvanger contact met u kan opnemen.

fietsen, wandelen, terrasje pakken, etentjes,

kennismaken met een eerlijke en lieve man

vakantie, enzovoort. Heb voor- en achtertuin met volière met vogels. Rook en drink. Graag reacties uit West-Brabant.

BR.O.NR. 11.005/19 Man, 71 jaar, zoekt maatje (vrouw) voor de gezellige dingen van het leven; vakantie, terrasje, uit eten gaan, kaartje leggen, iets bezichtigen, samen eten koken, enzovoort. Wie durft?

BR.O.NR. 11.006/19 Ik ben een slanke, goed uitziende vrouw van 81 jaar en wil graag tussen de 77 en 81 jaar. Liefst uit de omgeving

Adres

040.

KBO-Brabant, Postbus 3240, 5203 DE ’s-Hertogenbosch of

man ontmoeten die houdt van een leuk

contactadvertentie@

gesprekje, de natuur en die misschien zelf

kbo-brabant.nl

BR.O.NR. 11.007/19 Graag zou ik een leuke

ook nog een hobby heeft. Zelf ben ik nog vrij actief en heb ook een positieve instelling

en een brede belangstelling. Ook huiselijke

Groet & Ontmoet

BR.O.NR. 11.001/19 Weduwe van 83 jaar, zeer

gezelligheid is belangrijk. Zo nu en dan een dagje weg is ook leuk. Ik rijd zelf nog auto en ben 80-plus. Spreekt dit je aan, dan graag

met een dansje? Korte vakanties, maar ik

Mocht u uw oproep liever online plaatsen, dan kunt u dat doen op Groet & Ontmoet op

ben ook graag thuis, fijn tv-kijken. Graag

www.kbo-brabant.nl

82, en zie er nog heel goed uit. Ik zou graag

vitaal en gezond, zoekt vriendschap met een gezellige en betrouwbare man. Ik ga graag fietsen en heb een klein tuintje. Muziekavond

Groet & Ontmoet staat garant voor veel gezellige contacten!

reacties uit Heesch of omgeving.

BR.O.NR. 11.002/19 Lieve dame zoekt een beschaafde, verzorgde, lieve vriend tot 80

alleen, samen is gezelliger, toch? Ik heb veel interesses en hoop van je te horen om eens af te spreken. Liefst regio 0416.

BR.O.NR. 11.003/19 Ik ben een vrouw van 74 uit Den Bosch en zoek een man of vrouw die ook van fietsen en wandelen houdt en er samen op uit wil gaan. magazine voor senioren

BR.O.NR. 11.008/19 Ik ben een vrouw van in contact willen komen met een maatje om samen iets leuks te doen, zoals op vakantie gaan of een terrasje pikken. Samen is toch veel leuker dan alleen. Ik hoop dat dit je

jaar oud, mbo-niveau. Ik heb een leuk leven maar mis toch wat. Alleen is ook maar

een reactie. Omgeving 040-0497.

aanstaat. Omgeving 0493.

Is uw oproep geplaatst?

Vergeet u niet om altijd een reactie te sturen, óók aan de mensen met reacties waar u verder niet op in wenst te gaan? Het is maar een kleine moeite en het wordt heel erg op prijs gesteld!

BR.O.NR. 11.009/19 Ik ben een goed uitziende man van 79 jaar en ik ben op zoek naar een lieve vrouw om samen gezellige dingen te ondernemen. Reacties graag uit omgeving 040.

advertentie

Hoger onderwijs vanaf 50 jaar Wilt u zich blijven ontwikkelen, blijven leren? Van kunstgeschiedenis tot filosofie en van natuurwetenschappen tot psychologie.

Volg ons ook op social media!

Kijk voor ons cursusaanbod op www.hovobrabant.nl

Prachtige concerten op bijzondere locaties in West-Brabant deze winter: 14-11: 7-12: 11-12: 12-12: 15-12: 17-1: 15-3: 29-3: 23-4:

Carmina Burana, Oudenbosch Tango Argentino, Oudenbosch Trijntje Oosterhuis, Oudenbosch Don KosakenChor, Oudenbosch Oudenboschâ&#x20AC;&#x2122; Mannenkoor, Oudenbosch Duo Macondo, Oudenbosch Erasmus Trio, Hoeven Young Talent Orchestra, Hoeven Zemlinsky Quartet, Hoeven

Beleef een concert op een bijzondere locatie, zoals de Basiliek van Oudenbosch. Maak er een midweek of weekendje weg van en ontdek het mooie West-Brabant! Kijk voor meer informatie op: www.visithalderberge.com/concerten-in-halderberge

ledenvoordeel Leden van KBOBrabant betalen niet € 299,95 maar € 139,95 en krijgen de stofzuiger gratis thuisbezorgd!

TURBOTRONIC IQ-8

Draadloze steelstofzuiger én kruimeldief in één

De Turbotronic IQ-8 is een draadloze, oplaadbare cycloonsteelstofzuiger en kruimeldief in één. De stofzuiger heeft een gemotoriseerde turboborstel, Veel extra, een krachtige cycloonmotor en handige accessoires! veel accessoires. Deze krachtige twee-in-één-stofzuiger beschikt Schrijf u nu in voor over vele handige opzetstukken. De LENCO TCD-2600 de nieuwsbrief van Ons stofzuiger heeft een buis van duurzaam Ledenvoordeel via aluminium, een uitwasbaar HEPA-filter 6-in-1 Muziekapparaat www.onsledenvoordeel.nl en een gemotoriseerde borstelkop die retrolook /nieuwsbrief is voorzien van ledverlichting. Het De Lenco TCD-2600 is een muziekapparaat reservoir leegt u met één druk op de knop. dat er goed uitziet én fantastisch Het stofzuigen van de trap is met deze klinkt. Het apparaat heeft een stofzuiger een fluitje van een cent en u Kleur nostalgische retrolook en behalve komt er makkelijk mee op lastig te bereiken zwart een platenspeler een ingebouwde plekken, zoals onder de kast. Ook kunt u of Leden van radio, cd-speler, cassettespeler en met de stofzuiger de vacht van uw huisdier hout KBO-Brabant bluetooth-functionaliteit. verzorgen. Door het efficiënte systeem betalen slechts U kunt uw platen erop draaien op drie van een cycloonmotor is een vermogen € 139,95 en verschillende snelheden; op 33 1/3, 45 en van slechts 120 Watt in turbostand ruim krijgen de 78 toeren. voldoende voor uitstekende zuigresultaten. Lenco TCD-2600 De lichte motor en de aluminium zuigstang Het muziekapparaat heeft ingebouwde GRATIS luidsprekers met een vermogen van twee houden het leeggewicht onder de 2 kilo. De thuisbezorgd! keer 2 Watt, waardoor u de platenspeler steelstofzuiger is eenvoudig om te bouwen niet per se op een HiFi-set hoeft aan te tot kruimeldief. U verwijdert de stang van sluiten. Mocht u dit wel willen, dan kan dat de basis en kunt op deze basis een van de via de RCA-uitgang. De platenspeler heeft bijgeleverde accessoires plaatsen. Met de MEER INFORMATIE & ook een AUX-ingang, USB-aansluiting en bijgeleverde muurhouder laadt u de IQ-8 BESTELLEN? een hoofdtelefoonaansluiting. Dankzij eenvoudig en snel op. Boort u liever geen www.onsledenvoordeel.nl de USB-aansluiting kunt u platen en gaatjes in muren, dan kunt u de oplader ook of telefonisch via cassettes digitaliseren naar MP3. Dit gaat rechtstreeks aansluiten op de stofzuiger. (085) 486 33 63 door middel van direct encoding via de computer. Met de bluetooth-functionaliteit De Turbotronic In de webshop van kunt u muziek vanaf uw telefoon IQ-8 is Ons ledenvoordeel vindt u beluisteren via de luidsprekers van de verkrijgbaar nog veel meer aantrekkelijke platenspeler. in 3 kleuren: ledenvoordelen van De platenspeler wordt geleverd inclusief zilver/oranje, KBO-Brabant. Bezoek onze platenspelernaald en afstandsbediening zilver/rood, shop en profiteer van uw en is verkrijgbaar in twee kleuren: zwart en zilver/zwart voordeel! bruin (houtlook). magazine voor senioren

ledenvoordeel

Gratis

thuisbezorgd

Charmant, compact en met een verbluffend geluid!

Bestel nu deze mooie compacte radio’s! Deze radio’s van SANGEAN zijn compact, hebben een prachtig design, zeer moderne functies en een luidspreker die u zal verrassen. Luister naar uw favoriete radiostations in hoge digitale kwaliteit met DAB+ via de ether. DAB+ zorgt voor optimaal luistergemak, zonder ruis! Thuis, in de tuin en ook in een park of op vakantie. SANGEAN is al 45 jaar wereldleider als het gaat om ontwikkeling, productie en verkoop van radio’s.

€ 99,-

SANGEAN BTR-160

• • • • • •

AB+, FM en bluetooth D 2.4” TFT lcd-kleurenscherm Sleeptimer, 2 wektijden en snooze Werkt via netspanning en op batterijen Kleur wit Afmetingen 62 x 237 x 138 mm (lxbxh)

Leden van KBO-Brabant betalen € 99,- i.p.v. € 149,-.

€ 149,-

SANGEAN WFR-30

• • • • • • •

DAB+, FM en wifi internetradio Spotify Connect en USB 2.4” TFT lcd-kleurenscherm Sleeptimer, 2 wektijden en snooze Hoofdtelefoonaansluiting Kleur zwart Afmetingen 171 x 240 x 118 mm (lxbxh)

Leden van KBO-Brabant betalen € 149,- i.p.v. € 249,-.

€ 239,-

SANGEAN DDR-47

• R etrolook met houten klankkast • D AB+, FM en bluetooth • C d-speler en SD-kaart / USB • R ecord-functie digitale kwaliteit ightech lcd-touchscherm •H • Afstandsbediening en • •

hoofdtelefoonaansluiting K leur natural wood Afmetingen 223.5 x 326 x 108 mm (lxbxh)

Leden van KBO-Brabant betalen € 239,- i.p.v. € 499,-.

MEER INFORMATIE & BESTELLEN?

www.onsledenvoordeel.nl of telefonisch via (085) 486 33 63

In de webshop van Ons ledenvoordeel vindt u nog veel meer aantrekkelijke ledenvoordelen van KBO-Brabant. Bezoek onze shop en profiteer van uw voordeel!

ons

ledenvoordeel

Energievoordeel Eerlijk, blijvend goedkoop ĂŠn groen

KBO doet het anders!

U herkent het ongetwijfeld. De talloze energieleveranciers die u met tijdelijke kortingen, welkomstcadeaus of andere lokkertjes verleiden om klant te blijven of over te stappen. Samen met onze vaste partner Energiebesteding hebben we een paar jaar geleden de regie in eigen hand genomen en houden we het voor onze leden blijvend voordelig ĂŠn met succes. Al duizenden leden hebben geen omkijken meer naar hun energiezaken en profiteren van Ons Energievoordeel.

ja,

ik wil weten wat ik kan besparen... Bel KBO-klantenservice (085) 486 33 63. Of ga naar www.onsledenvoordeel.nl/energie

Energievoordeel voor KBO-leden 1: Blijvend voordelige tarieven. 2: U kunt de tarieven voor 1 of 3 jaar vastzetten. 3: We leveren uitsluitend 100% groene stroom van Nederlandse bronnen. 4: Onze klantenservice neemt graag de tijd voor een persoonlijk en eerlijk advies. 5: Uw overstap regelen wij, daarna hoeft u nooit meer over te stappen!

O DHR. O MEVR. NAAM STRAAT POSTCODE / PLAATS TELEFOON

E-MAILADRES

Stuur deze bon met een kopie van uw energie jaarnota in een gesloten en gefrankeerde envelop naar: Ons Energievoordeel, Postbus 1469, 4700 BL Roosendaal. Of stuur bovenstaande gegevens per e-mail naar: klantenservice@onsledenvoordeel.nl

magazine voor senioren

ledenvoordeel

6-DAAGSE BUSREIS DUITSLAND Kerstreis Mecklenburg-Vorpommern De historische Hanzesteden met gezellige kerstmarkten en het romantische kasteel ‘het Schweriner Schloss’ vormen samen het prachtige decor van deze kerstreis. U verblijft in het Van der Valk Landhotel Spornitz waar u uitstekend wordt verzorgd. Het hotel is geheel gehuld in kerstsfeer. Tijdens de kerst geniet u van heerlijke buffetten en uiteraard komt de kerstman ook nog langs. Ga met ons mee op deze populaire kerstreis en laat u betoveren door de schoonheid van het noorden van Duitsland.

6-daagse busreis vanaf € 589,per persoon

Reisinformatie Vertrek op zondag 22 december

Inbegrepen • Reis per Comfort Class bus, o.l.v. chauffeur/reisleider • 5 nachten in het van der Valk Landhotel Spornitz in een 2-persoonskamer met douche en toilet • Welkomstdrankje • Volpension (ontbijt, lunch en diner) vanaf lunch eerste dag t/m lunch laatste dag • Afscheidsdiner • Genoemde excursies

Niet inbegrepen • Eventuele entreegelden • Lunch dag 2 • Toeslag 1-persoonskamer

Boek nu met € 30,ledenvoordeel Hoogtepunten • Slot Schwerin, slot van Prins Hendrik • Bezoek van de Kerstman en een kleine verrassing • Bezoek aan Slot Ludwigslust • Romantische koetsrit met Glühwein • Prachtige hanzestad Lübeck • Eerste Kerstdag buffet met live-muziek • Inclusief ontbijt, lunch en diner

Boek via oad.nl/ons of bel naar (0547) 20 16 16 en ontvang € 30,-* ledenvoordeel o.v.v. actiecode ons30oad * korting is per boeking en geldig t/m 1 december 2019

ons

puzzel

puzzel puzzelpro.nl

In elke editie van Ons maakt u kans op een leuke prijs. Los het Zweeds Raadsel op, stuur uw oplossing naar de redactie en win twee kaarten voor de musical Haal Het Doek Maar Op.

Stuur de oplossing van de puzzel, uw naam, adres en telefoonnummer vóór 1 december 2019 naar: Redactie Ons, Postbus 3240, 5203 DE ’s-Hertogenbosch. Of mail naar: puzzelpagina@kbobrabant.nl Vermeld als

onderwerp ‘puzzel Ons 11’.

De winnaars van het boek Fotograaf van het ongerepte Brabantse plattelandsleven zijn: A. Luijben, M. Martens, A. v.d. Pol, M. van Sebille en H.C. Strijbosch Hartelijk gefeliciteerd! De oplossing van de puzzel was:

geluksvogel. magazine voor senioren

Puzzel mee en maak kans! We mogen vijf keer twee kaarten weggeven voor de Nederlandse musical Haal Het Doek Maar Op. Een musical over artiesten op de schnabbeltour. Hit-zangers Lonneke en Rolf ontmoeten elkaar op de begrafenis van een dierbare collega en gaan terug in de tijd. De musical vertelt een hilarisch en romantisch verhaal over dromen die bedrog zijn, stiekeme verhoudingen, ruzies in de kleedkamers en eindeloze busritten. De musical zit bomvol met tophits als Spiegelbeeld, Ritme van de Regen, Telkens

Weer, Sammy, Sophietje en Brandend zand. U vindt de speellijst op www.degraafencornelissen.nl

advertentie

Senioren Winkel Gun U zelf comfort en gemak Stop nu met vegen. Ga voor hygiëne en wellness!

DE SPECIALIST IN VERANTWOORD ZITTEN EN SLAPEN

HERFST AANBIEDING

Op een Fitform tot € 499 optie KORTING Of bij aankoop 2 fauteuils de tweede voor de ½ van de prijs!

Kies een verwarmde toiletzitting met onderdouche: • Prijs: € 745,- incl. btw en 3 jaar garantie. • Spatoilet past op vrijwel iedere wc-pot • Installatie door ons zonder hakken en breken: € 150,- alles inclusief.

Als je wacht tot je “er aan toe bent”, dan ben je te laat. Doe het NU en profiteer meteen van pure wellness.

Klant

beoordeling

9,1

Bel en vraag naar de actievoorwaarden (Actie van 14 september tot 19 oktober)

Sta op stoelen worden op maat gemaakt. Wij komen indien gewenst thuis opmeten. Bel ons voor zit- en slaapadvies!

Hoofdstraat 127 | 5481 AD | Schijndel

T: 073-547 52 78

www.seniorenwinkel.nl

Eenvoudige installatie – gebruiksvriendelijk – met geurvreter – verwarmde zitting – afstandsbediening gratis proberen – betalen achteraf *Wij leveren ook wc-liften, verhogers, handgrepen, e.d. *Informeer of uw gemeente de aanschaf via de WMO vergoedt.

Waar wacht u nog op?

072 5629 269 / 020 6141 232 • info@spatoilet.com

Va art A a n de Hotel

.ho www

luxe woonhuislift zonder schacht

telaa

ndev

aart.

BELEEF HET!

Specialist Senioren Vakanties

1970-2019

hotel

Aan de Vaart

8-Daags standplaats Kerst Arrangement INCL. HALEN & BRENGEN

Bent u op zoek naar een gezellige sfeervolle manier om de Kerstdagen te vieren? Dan is hotel Aan de Vaart voor u het juiste adres. We gaan er op uit, er is tijd voor gezelligheid en natuurlijk is er aandacht voor comfort en lekker eten. Uitgebreide informatie over het excursieprogramma kunt u vinden op www.hotelaandevaart.nl. Heeft u vragen of specifieke wensen, neem dan gerust vrijblijvend contact met ons op via e-mail (info@hotelaandevaart.nl) of telefoon.

Vertrek op maandag 23 december voor 2-persoonskamer met douche/toilet toeslag 1-persoonskamer met douche/toilet € 70,boekingskosten € 5,- p.p.

€ 625,-

(prijzen per persoon, alle fouten voorbehouden; zie website voor bepalingen en aanvullende informatie)

Compleet Verzorgd

8-Daagse standplaats busreis Compleet Verzorgd individueel of met gezelschap

w w w. m i j n l i f t . n l Rotterdam - Strickledeweg 96 T. 010 – 4373211

INCL. HALEN & BRENGEN

Nieuwe ALL IN arrangementen voor 2020! Met vroegboekkorting voor snelle beslissers. Vraag vrijblijvend informatie aan via e-mail, telefoon of kijk op de website! Onderdeel van: Drives & Lifting

www.hotelaandevaart.nl

€ 50,-

ACTIE KORTING t/m december 2019

gelijk send en te “Zo verras een ervaring!” at W g. lli geze

Vaart n.z. 88/89, 8426 AV Appelscha, Telefoon: 06 12997929

advertentie

Gewoonweg zelfstandig rijden ZONDER (auto)rijbewijs.

Alle reizen gaan zeker door!

Bel voisorbus de gracthure! bro