Ons 12 2016 by KBO-Brabant

ons MAGAZINE VOOR SENIOREN

nummer 12

december 2016

Inbraakpreventie

Houd dieven buiten de deur

KBO Udenhout

bezoekt Tilburgse moskee Smullen!

Mosselen met pit

Prof. Joris Slaets:

‘Kunst maakt ouderen gelukkig’

De kracht van verbinding

‘Mijn oma is zo belangrijk voor me’

Advertentie

5 DAAGSE VANAF

€175,- p.p.

eigen autoreis

Sauerland ALL-INCLUSIVE!

HOTEL MARLEEN LOCATIE: Siedlinghausen/Winterberg

Enjoyhotel Marleen bevindt zich in een natuurschoon park met prachtige vijver op slechts 200 meter van het centrum van Siedlinghausen, centraal gelegen tussen Winterberg en Olsberg. Ons hotel beschikt over 26 kamers, waarvan 8 op de begane grond. De kamers zijn voorzien van bad en/of douche, föhn, toilet, zitje, LCD-TV met 7 Nederlandse zenders. De meeste kamers hebben bovendien een balkon. Daarnaast beschikt het hotel over een lounge met gratis WiFi, bibliotheek, biljartzaal, kegelbaan en een typisch Duitse cafébar “Zum Anker” met Eredivisie Live!

ARRANGEMENT + + + + + +

+ + + + +

Ontvangst met warme lunch of koffie en gebak 4x overnachting met uitgebreid “Enjoy” ontbijtbuffet 4x warme lunch of lunchpakket en 4x driegangen keuzemenu Dagelijks de drankjes van 17:00 tot 24:00 uur GRATIS bieren, wijnen, fris- en vruchtendranken, jenevers en apfelkorn NIEUW: koffiecorner, koffie en thee gehele dag GRATIS Iedere avond vertier en entertainment o.a. Magic WoBo show, live-muziek, wandeling en quizavond. Hierbij wordt regelmatig een bittergarnituur geserveerd GRATIS gebruik E-Bikes en andere hotelfaciliteiten GRATIS auto-, fietsen wandelroutes met lunchpakket GRATIS entree binnen- en buitenzwembad GRATIS dagtocht per touringcar door het Sauerland GRATIS uitstapjesboekje t.w.v. €6,95 en gebruik infotheek

AANKOMSTDATA EN PRIJZEN 8, 12, 16, 20, 24, 28 januari . . .€ 175.1, 5, 9, 13, 17, 21 februari . . . .€ 175.25 februari, 1 maart . . . . . . .€ 239,95 5, 9, 17, 21 maart . . . . . . . . .€ 199,95 25, 29 maart . . . . . . . . . . . .€ 239,95

Enjoyhotels, vindt u aan de Moezel en Eifel en in het Sauerland! Nederlands gesproken

Kijk voor meer informatie op enjoyhotels.nl of bel 0049 2953 9626 580 Alle fouten voorbehouden. Voor alle Enjoyhotels geldt geen aanbetaling, geen boekings-, en reserveringskosten, geen 1-persoonskamer toeslag. Exclusief eventuele toeristenbijdrage.

welkom!

Colofon

Redactie KBO-Brabant Nadzja van der Knaap, Truus Noij, Wilma Schrover Redactieadres Postbus 3240 5203 DE ’s-Hertogenbosch (073) 644 40 66 ons@kbo-brabant.nl Concept en realisatie mooi mag. Susanne Mullenders, Pauline Mulder, Ivo Hutten www.mooimag.com Vormgeving Grafisch bureau Brust, Ilse Vesters, Remco Brust, Michelle Uit de Weerd - Leemkuil Advertenties Multor Media B.V., Tanja van Adrichem (085) 00 30 396 tanjavanadrichem@multormedia.nl KBO-Brabant draagt op geen enkele wijze verantwoordelijkheid voor advertenties/bijsluiters in Ons. Druk en afwerking Habo DaCosta Lidmaatschap Indien u een lidmaatschap bij de KBO in Brabant wilt aangaan of opzeggen, dan kunt u terecht bij het secretariaat van uw lokale KBO-Afdeling. U vindt de adresgegevens op www.kbo-brabant.nl. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvuldigd en/of openbaar gemaakt zonder KBOBrabant daar vooraf van in kennis te stellen. Het toesturen van foto’s en teksten impliceert toestemming tot publicatie in Ons. Maar dit betekent niet dat toegestuurde foto’s en teksten automatisch geplaatst worden. www.kbo-brabant.nl www.facebook.com/kbobrabant @kbo_brabant

Beeld: Roy Lazet

JAARGANG 6 NR. 12 - 2016 Ons is een uitgave van KBOBrabant en wordt 11 keer per jaar toegestuurd aan de 130.000 leden. Een gesproken versie van Ons is te bestellen bij KBO-Brabant (zie redactieadres). ISSN 2211-5277

December, de open haard brandt en we kruipen nog wat dichter bij het vuur

Het is altijd plezierig om een jaar met goed nieuws af te sluiten: onze directeur Wilma Schrover staat op een verkiesbare plaats op de kandidatenlijst voor 50PLUS. Met een beetje geluk behartigt ze vanaf 15 maart 2017 onze belangen voortaan in de Tweede Kamer en zo dicht bij het vuur hebben we als KBO-Brabant nog nooit gezeten. Als uw voorzitter werk ik nu viereneenhalf jaar intensief met haar samen en ik kan u verzekeren dat we ons geen betere volksvertegenwoordiger kunnen wensen: strijdbaar, mondig, rechtvaardig en van veel markten thuis, in het bijzonder op de voor ons belangrijke terreinen: welzijn, zorg, mobiliteit, inkomen en wonen. Mocht ze gekozen worden – en daar ga ik van uit – dan verliezen we als KBO-Brabant een uitstekende directeur; ook goed nieuws heeft een keerzijde. Toch ben ik van mening dat ouderen en onze vereniging hiermee gediend zijn. We kunnen blijven klagen over de geringe invloed van vijftigplussers op de landelijke politiek, maar iemand moet ook een keer tot daden overgaan en zelf aan het roer gaan staan. Ik ben er trots op dat Wilma die uitdaging aangaat en ik feliciteer 50PLUS met zijn uitstekende keuze. En die keuze blijft niet beperkt tot Wilma Schrover; ook KNVG-voorzitter Martin van Rooijen, pensioenexpert Rob de Brouwer en Corrie van Brenk, sectorhoofd FNV Zorg & Welzijn en onze partner in de campagne Red de Zorg, staan hoog op deze kandidatenlijst die op 10 december wordt vastgesteld. Het zijn allemaal mensen die staan voor een samenleving waarin solidariteit als groot goed wordt beschouwd, voor jong én oud. Ik besef dat niet alle bestuurders in onze achterban zo enthousiast zijn als ik. Politieke voorkeuren lopen nu eenmaal van links tot rechts binnen onze vereniging en als KBOBrabant beoordelen we partijen volgens goed gebruik uitsluitend op basis van inhoud. Dat geldt vanzelfsprekend ook nu, maar dat neemt niet weg dat we in onze handen mogen wrijven met de kansen die zich nu gaan voordoen. We blijven streven naar een nationale seniorenraad waarin alle seniorenverenigingen vertegenwoordigd zijn, om zo de belangen gezamenlijk te behartigen op landelijk niveau. Zolang de animo daarvoor bij andere bonden echter nog moet groeien, vind ik het een hoopvolle gedachte dat we als KBO-Brabant na de verkiezingen de sterkst mogelijke ingang in Den Haag hebben. Ik wens u zalige Kerstdagen en een gelukkig Nieuwjaar! Frans Slangen, voorzitter

ons 3

www.vdnvastgoed.nl

Zonder zorgen, direct uw woning verkopen

Ontzorgen en zekerheid bieden, dat is wat Marcel van der Net van VDN Vastgoed doet. “Mensen die snel hun huis willen verkopen, om diverse persoonlijke redenen, weten de weg naar VDN Vastgoed te vinden. Om de overwaarde alvast te verzilveren is het nu ook mogelijk om de woning na verkoop terug te huren” zegt van der Net.

WIJ KOPEN ZELF! Hoe ziet het totaalaanbod van VDN Vastgoed er uit? De verkoper ontvangt: ࠮ Een vrijblijvende taxatie; ࠮ Directe aankoop, direct zekerheid; ࠮ Geen bijkomende kosten; ࠮ Snelle aanbetaling mogelijk; ࠮ Oplevering in overleg; ࠮ Geen notaris- of makelaarskosten; ࠮ De mogelijkheid om de woning terug te huren.

Bent u benieuwd wat VDN Vastgoed voor u kan betekenen? Neem voor een vrijblijvende afspraak contact op met: Marcel van der Net: T: 0161 - 493 268 M: 06 - 51 75 46 86

www.vdnvastgoed.nl info@vdnvastgoed.nl

inhoud

MAGAZINE VOOR SENIOREN

LEZEN

16 ‘We moeten blijven investeren in een ander’ Op pad met KBO Udenhout naar de Tilburgse Süleymaniye-moskee 20 De kracht van verbinding Drie duo’s vertellen openhartig over hun relatie met elkaar 32 De pronkstukken van ons cultureel religieus Brabants erfgoed Op excursie met de werkgroep I&Z naar Hoeven en Oudenbosch 48 ‘Ik ben hier zo dol op!’ Mosselen eten in Bergen op Zoom

ONS BELANG 8

‘Open staan voor verrassingen maakt gelukkig’ Het belang van kunst voor een fijne oude dag volgens professor Joris Slaets 12 Houd dieven buiten de deur! Handige tips om inbraak te voorkomen

EN VERDER 6 25 26 28 30 37 39 41 45 50 52

48 6

Schrijf ons! Recht Ontspanning Op reis Ons kloppend hart Onsje geluk Ons voordeel Notaris Gezondheid Op zoek naar Puzzel

Speciaal voordeel voor lede n! Kijk op pagina 39

ons 5

Reageren op artikelen in Ons? Stuur uw reactie naar KBO-Brabant, t.a.v. redactie Ons, Postbus 3240, 5203 DE ’s-Hertogenbosch. Mailen kan natuurlijk ook: ons@kbo-brabant.nl. Vergeet niet uw naam, adres en woonplaats te vermelden.

Schrijf

In de vorige editie van Ons heeft u alles kunnen lezen over onze creatieve wedstrijd ‘Jheronimus Bosch – visioenen dicht bij huis’. Tot en met 21 oktober waren de ingezonden kunstwerken van KBO-leden te bewonderen in het Provinciehuis. De expositie trok veel bekijks, onder meer van Ton Rombouts, de burgemeester van ’s-Hertogenbosch.

KBO-Brabant op tv! KBO-Brabant komt op tv! Samen met de gemeente Oisterwijk werken we mee aan het programma LifestyleXperience. We verklappen nog niets, maar we hopen natuurlijk wel dat u kijkt. RTL4, zondag 25 december, Eerste Kerstdag dus, van circa 14.20 tot 15.20 uur. En mocht u het programma die dag niet kunnen bekijken, de herhaling is te zien zaterdag 31 december, Oudjaar dus, op RTL5 van circa 15.10 tot 16.10 uur. Houd de programmering in de gaten voor de precieze tijden!

ons 6

Wintertijd! Dit verhaal, ingezonden door Jan van de Schoot, voorzitter van KBO Oirschot, brengt u snel in winterse sferen.

Vroeger, dat is voor sommigen van ons niet zo lang geleden, riepen we bij een zeer koude schooldag op het schoolplein om een vrije middag: ‘Wij willen IJSVRIJ’. Nu we een paar jaartjes ouder zijn, roepen we met z’n allen hetzelfde, maar dan naar de gemeentewerken voor een IJSVRIJ gebruik van de straat. Waar we veilig willen oversteken naar bijvoorbeeld de winkel, de dokter of de apotheek. Vroeger waren de winters strenger, en konden we ons vermaken met onze Friese doorlopers van ‘Nootgedacht’. Als er sneeuw lag, slipperden we met buurtgenootjes naar hartelust op een super gladde slipperbaan in de straat. Soms deden we een kiezeltje in onze sneeuwballen, omdat dat zo lekker tegen de ruiten tikte. En we waren trots als we een sneeuwpop hadden gemaakt van wel twee meter hoog, met een winterwortel als neus en twee eierkolen als ogen. Winter was ook de tijd van gezelligheid thuis. Het was vroeg donker en om de tijd te doden werd er gerikt of gejokerd. Intussen zorgde de hout- en kolenkachel voor warmte in huis. De wintergezelligheid van toen is natuurlijk veranderd. De warmte komt meestal niet meer van de houtkachels en we kaarten en puzzelen steeds minder. Maar er zijn andere dingen voor in de plaats gekomen, zoals het grote aanbod van tvprogramma’s. Winterspelletjes zoals slipperen en schaatsen doen de meesten van ons niet meer, maar als er voldoende sneeuw ligt, laten we onze kleinkinderen genieten van een ritje op de slee en maken we samen een mooie grote sneeuwpop. Voor onszelf hebben we het liefst de weg IJSVRIJ en doen we voorzichtig aan. We willen graag de winter veilig doorkomen, en denken soms met weemoed terug aan de gezellige, warme wintertijden van toen.

ons! Een eigengereide zuster

Leven naa st alzheimer

Tekst: Will

‘Het is een vergissing’, zegt hij als hij uit het kamertje komt in het ziekenhuis. Er moest een echo gemaakt worden van zijn schouder. Vorig jaar viel hij met zijn scooter. De foto’s lieten destijds geen breuken zien; de schouder zou slechts gekneusd zijn. Helemaal goed kwam het eigenlijk nooit. De laatste tijd begon hij meer te klagen over pijn. In overleg met de huisarts lieten we een echo maken. De zuster had hem binnen geroepen en ze verwees mij resoluut terug de gang in. Voordat ik kon uitleggen waarom ik er toch echt bij moest zijn. Binnen liet hij zich van zijn beste kant zien en de situatie werd niet goed beoordeeld. ‘Ik heb er eigenlijk ook niet zoveel last meer van.’ Hij trok zijn jas aan en beende de gang uit.

De schouder zou gekneusd zijn, maar helemaal goed kwam het niet O, wacht eens even. Ik moet even iets navragen. Ik klopte op de deur van de onderzoekskamer. Daar kwam de zuster aan. ‘Wat is er eigenlijk onderzocht?’ vroeg ik. ‘Niets. Meneer had nergens last van en we gaan geen onderzoek doen als de patiënt niet wil. Ik heb de dokter er ook nog even bij gehad.’ ‘Zuster, mijn man heeft alzheimer en is wat verward. ’s Morgens heeft hij pijn en ’s middags voelt hij niets. Daarom zult u het met mij moeten doen.’ Ze schrok zichtbaar en putte zich uit in excuses. ‘Kom vlug binnen, dan kijken we nog even. Tja, hij praatte zo goed…’ De blouse weer uit, de dokter er weer bij en de echo werd gemaakt. De uitslag kwam twee dagen later: pees afgescheurd.

ons 7

Gedicht Piet Boudewijns, lid van KBO Bergeijk, zond onderstaand gedicht in naar aanleiding van het zestigjarig jubileum van zijn Afdeling.

Ja, vroeger toen wij nog jong waren, zo’n tien of elf jaren, toen was het leven heel anders, dat hebben we zelf ervaren. De mensen hadden een oud, koud, vrij donker en vochtig huis, met op een plaats in de woonkeuken een kachel of fornuis. De vaders verdienden de kost met 45 uren werken per week, de moeders zorgden voor hun kroost; die lieten ze nooit in de steek. Door de kinderen werden de oudjes goed verzorgd op hun oude dag, maar tijden veranderden, door de vele regels voor gezin en gezag. Niet alleen de man maar ook de vrouw moest gaan werken voor de kost, en zo kregen de oudjes een heel andere toekomst en werden ze gelost. Daarom werd in 1952 eerst de KAB en later de KBO opgericht, door deze organisaties kregen de ouderen een heel ander gezicht. Er werden bijeenkomsten en activiteiten georganiseerd, en met cursussen werd er door de ouderen nog van alles bij geleerd. Door de overheid werden er al snel bejaarden- en verzorgingshuizen opgericht, daar kon men op zijn oude dag naartoe gaan, maar het was geen plicht. Nu wordt er door de overheid hard ingegrepen, inleveren met het pensioen. En de KBO roept hard en slaat met de vuist op tafel: ‘Blijf af van onze poen!’ Maar ondanks deze grote organisatie moeten we terug met de buit, en gaan we er met ons inkomen steeds verder op achteruit. Maar de KBO blijft groeien en zal voor de ouderen blijven zorgen. Ja mensen, je zit goed bij de KBO, iedereen voelt zich geborgen. Dat de KBO nodig was, blijkt nu wel, omdat ze al zestig jaar bestaan, en we moeten zeggen dat ze het in al die jaren goed hebben gedaan. Daarom KBO-Afdeling, van harte gefeliciteerd met jullie zestigjarig bestaan, en laten we zo samen nog vele jaren in goede gezondheid verder gaan. Piet Boudewijns, Bergeijk

‘Open staan voor verrassingen

maakt gelukkig’

Tekst: Anouk van Westerloo | Beeld: Studio Oostrum

Professor Joris Slaets is hoogleraar ouderengeneeskunde en directeur van kennisinstituut Leyden Academy. Het levensgeluk van ouderen staat in zijn werk voorop. En één van de manieren om gelukkig oud te worden is, volgens Slaets, door te genieten van kunst. Slaets: ‘We zouden moeten opkijken naar mensen die krakkemikkig zijn, maar toch van het leven genieten. Niet naar die zeldzame persoon die op zijn tachtigste nog een halve marathon loopt.’

‘De essentie is dat je ergens van geniet, niet

dat je de beste bent’

interview

Kunt u uitleggen waarom er eigenlijk aparte ouderengeneeskunde bestaat? ‘Er zijn twee gebieden in de geneeskunde waarin wij de persoon belangrijker vinden dan de ziekte en dat zijn de kindergeneeskunde en de ouderengeneeskunde. De benadering is anders. Ouderen hebben om te beginnen vaak meer ziektes tegelijk en het is zelden mogelijk om iemand nog te genezen. Dus het gaat er vooral om hoe we de narigheid van het oud worden en het ziek worden zo klein mogelijk kunnen maken, zonder dat lijden weg te moffelen, en hoe we daarnaast het leefplezier kunnen bevorderen. Dat tweede luik is heel specifiek voor de ouderengeneeskunde.’ Hoe bent u van het bevorderen van het leefplezier op het pad van de kunst gekomen? ‘De meeste jonge mensen en volwassenen hebben veel kansen om dingen te doen die ze belangrijk vinden en de persoon te zijn die ze graag willen zijn. Ze hebben een enorm palet aan keuzemogelijkheden. Als je ouder wordt, krimpt dat palet. Omdat je maatschappelijke positie verandert, maar ook omdat je lichaam verslijt. Het mooie is nu dat genieten van kunst nog heel lang mogelijk blijft, in welke vorm dan ook. De grote filosofen van tweeduizend jaar geleden, maar ook die van onze tijd, schrijven allemaal dat je om gelukkig oud te worden moet proberen te genieten van kunst, van schilderijen, van muziek, van literatuur, van theater, van wat dan ook…’ Is er nog verschil tussen actief kunst beoefenen, dus zelf bijvoorbeeld schilderen of zingen, of passief een boek lezen? ‘Voor de meeste mensen is actief iets doen, en dan nog het liefst samen met anderen, leuker dan passief genieten. In het welbevinden van mensen is contact met anderen fundamenteel. Als dat er niet is, kom je al een paar treden lager in het niveau van leefplezier. Het maakt niet zoveel uit wat je doet, maar als je iets met elkaar doet, heeft dat enorm veel meerwaarde. Dat geeft je een gevoel van verbondenheid, dat je betekenis hebt voor iemand anders, dat je er mag zijn en tot de gemeenschap mag behoren, ondanks het feit dat je oud en breekbaar bent.’

Langlevekunst.nl Lang leve kunst is een meerjarenprogramma dat cultuurparticipatie door ouderen wil stimuleren. Op deze website vindt u voorbeelden van projecten, lokaal en landelijk, die cultuur voor en door ouderen op een inspirerende en motiverende manier voor het voetlicht brengen. Daarnaast kunt u een aantal korte films bekijken (Krasse kunst) over ouderen die verschillende vormen van kunst beoefenen.

Maar als je bijvoorbeeld alleen op je kamer gaat boetseren, heeft dat dan ook wel een positief effect? ‘Zeker. We kunnen wel vanuit de wetenschap zeggen dat met elkaar iets doen eigenlijk de voorkeur geniet, maar iedere persoon zit anders in elkaar en er zijn mensen die daar echt niets aan vinden. Die liever alleen in een kamer een boek lezen of naar muziek luisteren. Je moet mensen respecteren zoals ze zijn. Wat is voor u belangrijk, wat is voor u prettig? En er zijn mensen die fysiek niet meer zelf actief bezig kúnnen zijn. Dan kun je door passief te genieten toch nog die kant van het positief welbevinden invullen.’ U zegt in een filmpje op Langlevekunst.nl (zie kader) dat het belangrijk is dat mensen uit hun ‘comfortzone’ komen. Waarom is dat zo? ‘Het is belangrijk om je te laten verrassen in het leven. Ik denk dat het openstaan voor verrassingen, blijven exploreren, naar nieuwe dingen kijken en luisteren, ervoor zorgt dat het leven boeiend en interessant blijft. Mensen die zich tot op hoge leeftijd laten verrassen, zijn aantoonbaar gelukkiger.’ Dus met kunst bezig zijn is goed voor je mentale welzijn. Heeft het ook nog effect op je fysieke gesteldheid? ‘Lichaam en geest zijn moeilijk te scheiden, dus als je geestelijk beter in elkaar zit dan zal je lichaam beter functioneren en omgekeerd. Ik heb geen wetenschappelijk onderzoek om het aan te tonen, maar je kunt echt aannemelijk maken dat als mensen zich gelukkiger en meer verbonden voelen, bijvoorbeeld de zorgkosten omlaag gaan. Er moet van mij natuurlijk niets, maar het gaat ▶

ons 9

Advertentie

OTOLIFT uw onopvallende traplift

1. Uw trapleuning blijft 2. Brede kant trap blijft vrij 3. Montage op uw treden 4. Dunste enkele rail ter wereld 5. Supercompacte opklapbare stoel 3

Huren al vanaf één maand mogelijk

Alle keuze in trapliften, nieuw en gebruikt 2

Direct vanaf de Nederlandse fabriek

Levertijd vanaf één week Marktleider in Nederland ig is Wie jar ! rt traktee

Eigen service netwerk met 24/7 landelijke dekking

€500g kortin016 -2 tot 31-12

Bel gratis 0800 444 777 5

STUUR MIJ DE GRATIS BROCHURE Ik heb een rechte trap

voor een gratis thuisadvies of bekijk

Ik heb een trap met bochten Naam

uitgebreide films op www.otolift.nl

Adres Postcode/plaats Telefoon ONS 2016

Stuur deze bon in een ongefrankeerde envelop naar: Otolift Antwoordnummer 17014, 2810 VK Bergambacht

Otolift. Betrouwbaar familiebedrijf sinds 1891

interview

Joris Slaets studeerde geneeskunde aan de KU Leuven in België. In 1986 rondde hij zijn opleiding af tot klinisch geriater. Aan de Erasmus Universiteit Rotterdam promoveerde hij in 1994 op Geriatrische Interventie. Tien jaar lang was hij hoofd van de afdeling geriatrie van het ziekenhuis Leyenburg in Den Haag. In 1998 werd hij benoemd tot hoogleraar geriatrie aan het UMC Groningen. Sinds 1 januari 2015 is Slaets directeur van Leyden Academy on Vitality and Ageing. Veroudering, kwetsbaarheid en welbevinden zijn belangrijke thema’s in zijn werk. Waar de aandacht nu vooral uitgaat naar het beperken van klachten en symptomen, zou Slaets graag zien dat de ouderenzorg zich meer richt op de persoonlijke verlangens van mensen, dat er kansen worden geschept voor leefplezier en dat ouderen met liefde worden omringd.

erom dat mensen de kans krijgen om iets te doen wat ze misschien wel heel erg leuk vinden. Als je die context als maatschappij niet creëert, dan kom je er nooit.’ Maar er zijn toch wel veel ouderen die al uit zichzelf iets met kunst doen? ‘Hoe hoger de sociaaleconomische klasse, hoe meer je dat zult zien. Ik vind echt dat we vanuit onze publieke middelen veel meer geld zouden moeten steken in kansen scheppen voor dat positief welbevinden voor alle sociale lagen. We stoppen nu al het geld in het beperken van de narigheid en we hebben nauwelijks iets over voor het bevorderen van het leefplezier. Dan krijg je dat soort wonderlijke discussies over “een voltooid leven”. Dat geeft de armoede aan die er in een samenleving kan ontstaan.’

Wat vindt u zo wonderlijk aan die discussie? ‘Wat ik ingewikkeld vind, is dat onze samenleving er alles aan doet om zo oud mogelijk te worden. In de geneeskunde wordt gefocust op “hoe lang leef je”, ook bij oude mensen. Terwijl je je toch moet afvragen of we niets belangrijkers hebben om over na te denken. Wat is de betekenis van ons leven, welke inhoud geven we daaraan en hoe kunnen we daar nog de positieve dingen uithalen? Wat betekent geluk voor het individu, wat betekent dat voor de gemeenschap? Dat vind ik veel belangrijker vragen. Ik vind ook dat er iets schort aan de beeldvorming in onze maatschappij. De nadruk ligt op excellentie; als je niet meer de beste bent, dan tel je niet meer mee. Terwijl het daar niet om gaat. De essentie is dat je ergens van geniet of iemand anders kunt laten genieten. Daarnaast kijken wij in onze maatschappij op naar oude mensen die wij verrassend jong vinden. Dat is een foute beeldvorming. Je moet eigenlijk opkijken naar iemand die heel krakkemikkig is, maar nog steeds van het leven geniet. Niet naar die zeldzame persoon die op zijn tachtigste nog een halve marathon loopt. Het is idioot om dat na te streven, want de meesten van ons halen dat toch niet. Als je aan westerse mensen vraagt wat ze het liefste willen als ze oud worden, dan zeggen ze: “Jong blijven.” In het oosten zeggen de ouderen eerder dat ze tot de gemeenschap willen blijven behoren. Het ergste wat er gebeurt als je oud wordt is namelijk niet dat je lichaam verslijt, maar dat de maatschappij je bij het oud vuil zet. Dáár zouden we iets aan moeten veranderen met elkaar.’ 

Buena Vista Social Club te oud? Een inspirerend voorbeeld van kunstbeoefening op latere leeftijd: De Buena Vista Social Club. Deze Cubaanse band bestond louter uit mannen tussen de tachtig en negentig jaar die in hun jonge jaren muzikant waren geweest, maar al tientallen jaren gestopt waren met muziek maken omdat ze vonden dat ze te oud waren. In 1996 werden de mannen bij elkaar gebracht door onder anderen de Amerikaanse producent Ry Cooder, en werd hun muziekcarrière nieuw leven ingeblazen met ongekend succes. Van het album dat zij samen maakten, zijn destijds wereldwijd miljoenen exemplaren verkocht. In 1999 verscheen een documentaire (Buena Vista Social Club, door Wim Wenders) over deze bijzondere band.

ons 11

Houd inbrekers

buiten de deur! Een inbraak wordt wel een high impact crime genoemd: een misdaad met een groot (emotioneel) effect voor het slachtoffer. Alle reden dus om inbrekers buiten de deur te houden. Het goede nieuws: daar kunt u zelf heel wat aan doen.

A Tekst: Berber Bijma | Beeld: Inbraakproof, Shutterstock

l zo’n vier jaar neemt het aantal inbraken in Nederland af. Waren het er in 2012 nog 95.000 landelijk, vorig jaar telde de politie nog 65.000 inbraken. Een mooie dalende lijn, maar beslist geen reden om achterover te leunen. Zeker niet in Noord-Brabant, want daar wordt relatief het meest ingebroken van het hele land. Het landelijke gemiddelde ligt op 3,6 inbraken per 1.000 huishoudens, maar in Brabant ligt dat aantal fors hoger: op 5,4. Hoe dat komt is niet onderzocht, zegt Dick Silvius. Hij is directeur van Inbraakproof, een bedrijf dat

gespecialiseerd is in het inspecteren en beveiligen van woningen volgens de eisen van het Politiekeurmerk Veilig Wonen. Noord-Brabant valt binnen het werk gebied van Inbraakproof. Silvius: ‘In Brabant wordt relatief veel ingebroken, maar er zijn ook relatief veel huizen die het Politiekeurmerk Veilig Wonen hebben. Méér dan het landelijke gemiddelde van één op de tien woningen. Wat precies het verband is tussen die twee zaken, is niet bekend. Misschien is het wel zo dat steeds meer Brabanders hun woning veiliger maken, juist omdat er in de provincie redelijk veel wordt ingebroken.’ Dat geldt overigens niet alleen voor woningen: begin november werd Inbraakproof nog gevraagd de beveiliging van de SintBartholomeuskerk in Zevenbergen met bijbehorende pastorie te verbeteren, naar aanleiding van een insluiping. ‘Wie dieven buiten de deur wil houden, doet er uiter mate verstandig aan zijn woning veiliger te maken’, zegt Silvius, ‘want het effect is groot: in woningen met het Politiekeurmerk Veilig Wonen is de kans op een inbraak liefst 90 procent kleiner dan in een woning zonder dat keurmerk.’

Keurmerk Dick Silvius, directeur Inbraakproof

ons 12

Wat houdt dat effectieve keurmerk dan precies in? Grofweg twee soorten maatregelen: bouwkundige en organisatorische. De bouwkundige maatregelen zijn

achtergrond

‘Niet de mogelijke buit, maar de toegankelijkheid van de

woning bepaalt de kans op inbraak’

aanpassingen die je aan je huis kunt laten doen, zoals hang- en sluitwerk met het zogeheten SKG-keurmerk, dat extra beveiliging garandeert. De organisatorische maatregelen zijn gedragsregels. Mensen die een woninginspectie volgens het Politiekeurmerk Veilig Wonen aanvragen, worden daarover voorgelicht. Silvius: ‘Denk aan regels als: sluit de woning goed af als je weggaat, laat boven geen ramen open staan als je beneden bent, zorg ook in de vakantie voor een bewoonde indruk, haal bij ramen die je van binnen op slot kunt doen, het sleuteltje uit het slot.’

In 30 tellen binnen De combinatie van bouwkundige maatregelen en ‘veilige’ gewoonten is essentieel. ‘De zwakste schakel in de beveiliging bepaalt het uiteindelijke risico’, zegt Silvius. ‘Van alle inbrekers is 70 procent nauwelijks voorbereid. Ze grijpen hun kans zodra die zich voor doet. Ze kunnen van een afstandje zien hoe degelijk het hang- en sluitwerk is en hoeveel tijd ze nodig hebben om daar doorheen te komen. Je hoort mensen vaak zeggen: “Als ze binnen willen komen, komen ze toch wel binnen”, maar dat is niet waar het om gaat. Waar het wél om gaat, is vertragen en moeilijk maken. Een inbreker doet er gemiddeld 30 seconden over om zonder buitensporig geweld binnen te komen. Als de sloten er zo degelijk uitzien dat hij inschat dat het langer duurt – en als er ook geen andere makkelijke ingangen

zijn zoals een openstaand raam – zal hij eieren voor z’n geld kiezen en elders gaan kijken.’ Verlichting speelt daarbij ook een essentiële rol, zeker nu de dagen kort zijn, zegt Silvius. ‘Een inbreker wil niet worden gezien. Als hij de keuze heeft tussen een deur of een raam in een donker hoekje én een deur waar een paar lampen op schijnen, kiest hij absoluut voor het eerste.’

Verouderde sloten Ouderen zijn niet vaker de dupe van inbraken dan andere leeftijdsgroepen, blijkt uit de cijfers. ‘Dat komt omdat verreweg de meeste inbrekers hun kans grijpen als die zich voordoet. Ze zien een makkelijke manier om binnen te komen en ze zien bijvoorbeeld een portemonnee, telefoon of sieraden liggen, dan slaan ze hun slag. Wie er woont, maakt voor hen niet uit. Als het maar snel kan.’ Gegoede buurten zijn om die reden ook niet extra populair bij inbrekers, want daar doet een inbreker er over het algemeen langer over om binnen te komen. Niet de mogelijke buit, maar de toegankelijkheid bepaalt de kans op inbraken. Silvius: ‘Oudere huizen zijn doorgaans iets kwetsbaarder dan nieuwbouwhuizen. Bij veel oudere huizen is het hang- en sluitwerk namelijk ver onder de maat. Maar: bij een ouder huis waar goede beveiligingsmaatregelen zijn genomen, is de kans op een inbraak kleiner dan bij een modern huis zonder de nieuwste aanpassingen. Er is dus geen harde conclusie over te trekken.’ ‘Hier valt toch niets te halen’ – ook zo’n opmerking die Silvius vaak hoort – snijdt weinig hout. Ten eerste kan de inbreker dat meestal van buiten niet zien, maar belangrijker: overal valt wel íets te halen, met name in de categorie geld, telefoon, laptop of sieraden. ▶

ons 13

Advertentie

Huize De Graef is open! Dank voor uw interesse U heeft ons verrast met een overweldigende aandacht en uw enthousiasme voor de komst van Huize De Graef. Inmiddels hebben wij velen van u al voor een kennismaking mogen verwelkomen en trots ons huis laten zien. Ook wonen de eerste bewoners al in Huize De Graef! Graag nodigen wij u en uw familie uit om ook persoonlijk kennis te maken. Ervaar ons huis zelf. In deze familiemaand is Huize De Graef al in kerstsfeer! Comfort care voor senioren In onze kleinschalige, luxe huizen bieden we persoonlijke service en zorg voor mensen die niet meer zelfstandig thuis kunnen blijven wonen. Bijvoorbeeld als gevolg van psychogeriatrische gezondheidsproblemen zoals dementie. We willen dat onze bewoners zo lang als mogelijk de regie over hun eigen leven houden. We hebben respect voor de eigen identiteit, de levensvisie en de privacy van elke bewoner. En we bevorderen, waar mogelijk, de autonomie. Een echt thuis Een thuis als thuis niet meer gaat. Dat is Huize De Graef in Rosmalen, een nieuw huis gevestigd in het voormalig Heilig Hart-klooster aan de Graafsebaan 172. Huize De Graef is een kleinschalige luxe woon- en zorgomgeving met 24 ruime appartementen. Hier vindt u respect en

www.huizedegraef.nl | 073 207 01 40

aandacht voor elke bewoner en 24 uur per dag, zeven dagen in de week persoonlijke zorg en service. En een kok die elke dag lekkere, verse maaltijden kookt. Daarnaast biedt Huize De Graef uitstekende gezamenlijke voorzieningen zoals een woonkamer met een gezellige open haard, een woonkeuken, een bibliotheek, een wellnessruimte voor persoonlijke behandeling en verzorging, een gastenkamer voor uw familie en vrienden, en een fraaie bostuin met terrassen. Alles om er ook echt een thuis van te maken. Zorg voor bewoners en familie Compartijn zorgt niet alleen voor haar bewoners, maar ook uw familie en vrienden voelen zich bij ons thuis en welkom. Op bezoek, mee-eten, een verjaardag vieren, de kleinkinderen mee of overnachten? Graag zelfs. Dat zijn immers de waardevolle momenten waar het in het leven om gaat. Welkom. Ervaar het huis zelf Wilt u ook in Huize De Graef wonen? Neem dan contact op met Anneke Boot, de Vrouw des Huizes (06 10 45 19 59 of aboot@compartijn.nl) en maak een afspraak voor een persoonlijke kennismaking. U kunt dan zelf de appartementen en voorzieningen ervaren en geĂŻnformeerd worden over onze filosofie en de mogelijkheden.

Thuis als thuis niet meer gaat

achtergrond

Silvius: ‘Grote dingen als tv’s zullen inbrekers niet snel meenemen, want ze willen onopgemerkt met de buit over straat kunnen.’ Nog een misverstand: inbrekers komen ’s nachts. ‘Uit de cijfers blijkt dat maar 13 procent van de inbraken ’s nachts plaatsvindt. Het overgrote deel gebeurt in de namiddag, zeker tijdens de donkere dagen.’

Echtpaar Teeuw: ‘Wij voelen ons nu veiliger’ Meneer en mevrouw Teeuw uit Zevenbergen (89 en 84 jaar) hebben onlangs een aantal beveiligingsmaatregelen laten uitvoeren door Inbraakproof. ‘Wij wonen in een patiobungalow en we hadden grendels aan de binnenkant van onze voordeur’, vertelt mevrouw Teeuw. ‘Die deden we elke avond dicht. Dat gaf een veilig gevoel, maar ik vond het een vervelend idee dat het huis dan niet meer van de buitenkant te openen was. De buurvrouw en een achterbuurman hebben een sleutel, maar als de grendels erop zitten, zouden ze een raam moeten inslaan. We hebben nu een nieuw slot op de voordeur, waarbij er pinnen boven en onder in de deurpost gaan als je met de sleutel draait. Na drie keer draaien zit de deur veilig op slot, maar is-ie nog wel van buiten te openen met een sleutel.’ Het echtpaar kreeg ook andere sloten op de openslaande deuren van de woonkamer en de slaapkamer. ‘De cilinders van die sloten zijn niet stuk te trekken. Bovendien halen we tegenwoordig de sleutels van die deuren eruit als ze op slot zijn, om te voorkomen dat inbrekers ze door een gaatje te boren alsnog kunnen openen. En verder doen we de binnendeur naar de garage altijd op slot en hebben we ’s nachts twee buitenlampen aan.’ Meneer en mevrouw Teeuw voelen zich helemaal veilig in hun huis en na de recente aanpassingen zelfs nog meer dan vroeger. ‘We hebben nu ook een rookmelder en een koolmonoxidemelder, dat is ook een plezierig idee’, zegt mevrouw Teeuw. ‘Maar vooral met het nieuwe voordeurslot ben ik erg in m’n schik’, zegt ze. ‘Ik zeg weleens tegen m’n man: “Dat we dat niet eerder hebben gedaan!”’

Nieuwe methoden Er verandert door de jaren heen niet veel aan ‘populaire’ inbraaktechnieken, zegt Silvius. Het forceren van een deur of raam met een schroevendraaier wordt nog altijd veel gedaan. Ook het insluipen via openstaande ramen en deuren gebeurt regelmatig. Soms in combinatie met een babbeltruc waarbij de bewoner aan de voordeur aan de praat wordt gehouden en de handlanger via de achterkant naar binnen gaat. Daarnaast gebruiken inbrekers handgereedschap om een gaatje te maken naast een slot, om vervolgens het deur- of raamslot te openen. Daarom is het belangrijk de sleutels niet op het slot te laten zitten. Een vrij nieuwe methode, die veel wordt gebruikt, is het stuktrekken van de cilinder, het binnenste deel van een deurslot. Dit gebeurt door een schroef in de cilinder te draaien en daarmee de druk zover op te voeren dat de cilinder kapotgetrokken kan worden – en de deur geopend. Veiligheidsbeslag met twee SKG-sterren is niet tegen die methode bestand, maar nieuwere driesterrensloten met cilindertrekbeveiliging wél. Silvius: ‘Daaraan zie je dat het belangrijk is de beveiliging van je huis up-to-date te houden. Het is goed de beveiliging eens in de paar jaar te laten checken door een deskundige van het Politiekeurmerk.’ ‘De kosten van bouwkundige aanpassingen voor inbraakpreventie vallen mee’, zegt Silvius. ‘Zie het als periodiek onderhoud aan je woning, net als schilderwerk. Vaak zijn er relatief eenvoudige oplossingen die net zo effectief zijn als heel geavanceerde toepassingen.’

Speciaal voor leden van KBO-Brabant heeft Inbraakproof een aanbieding: een vrijblijvende woninginspectie voor € 49,- met gratis deurspion of rookmelder. Kijk op pagina 39 bij Ons Voordeel.

ons 15

Op bezoek bij de

Tekst: Linda Groothuijse | Beeld: Timo Reisiger

Tilburgse moskee Veel leden van KBO Udenhout hebben, rijdend over de Ringbaan West in Tilburg, de Süleymaniye-moskee al vaak gezien. De markante koepel met minaretten van 36 meter hoog is haast niet te missen. Maar de meeste excursiedeelnemers hebben er nog nooit een voet over de drempel gezet. Vandaag wordt hun nieuwsgierigheid bevredigd: ze krijgen een rondleiding door de moskee en uitleg over de Islam.

‘M

oet ik eigenlijk een hoofddoek omdoen?’, vraagt een van de dertig KBO-leden die zich buiten voor de moskee hebben verzameld voorzichtig. Voor de zekerheid heeft een aantal dames een sjaal in de tas gestopt. Beheerder Suleyman Balkaya antwoordt dat dit niet nodig is. ‘Wij zijn liberale

ons 16

moslims. Wel is het wenselijk dat jullie de schoenen uitdoen, alvorens we de gebedsruimte betreden. Zo blijft ons speciale gebedstapijt schoon.’ Als coördinator van de Süleymaniye-moskee verzorgt Suleyman gemiddeld zo’n honderd rondleidingen per jaar. ‘We zijn trots op onze moskee, die volledig door de Turkse gemeenschap zelf is gefinancierd. Door onze deuren

op pad

open te stellen voor andere moslims, religies en culturen willen we bijdragen aan een groter wederzijds begrip en respect binnen onze samenleving.’

Overeenkomsten en verschillen Het bezoek is georganiseerd door KBO Udenhout. ‘Er is veel belangstelling voor’, zegt bestuurslid Lian Hoogstraten, verwijzend naar de grote groep aanwezigen. Toen Ans Kemps erover hoorde, greep ze de kans om de Süleymaniye-moskee van binnen te bekijken direct met beide handen aan. ‘In mijn vrijwilligerswerk voor vluchtelingenopvang De Vuurhaard kom ik veel in aanraking met moslims. Ik heb nog nooit een moskee bezocht, maar ik wil heel graag meer te weten komen over de Islam en bepaalde rituelen en gebruiken.’ Wanneer we het imposante gebouw in de vorm van een halvemaan binnentreden, trekt iedereen de schoenen uit. Deze worden geplaatst in speciale opbergvakjes voor de gebedsruimte. Vijf keer per dag wordt hier samen gebeden op de grond, richting Mekka. ‘De tijdstippen waarop wordt gebeden zijn afhankelijk van de stand van de zon’, vertelt Suleyman. De KBO’ers kijken vol verwondering naar de Arabische

letters in kalligrafie en het fraaie mozaïekwerk in mediterrane blauwtinten. ‘Het is heel anders dan in een kerk. Er zijn hier bijvoorbeeld geen beelden te zien en er is veel meer licht. Maar prachtig is het zeker’, verzucht Gerrie Adams. Corrie Versteijnen valt juist de vele overeenkomsten op tussen de Islam en het Christendom: ‘Ik wist niet dat alle profeten ook door de Islam worden erkend. Het meerdere keren bidden op een dag, een vastenperiode en het scheiden van mannen en vrouwen tijdens het gebed kennen wij van oudsher ook.’ Suleyman legt uit waarom er boven in de moskee een aparte ruimte is voor de dames. ‘Bidden is een moment van volledige overgave aan god. Daarom mag er geen enkele vorm van aﬂeiding zijn.’

Zo trots als een pauw Tijdens de uitleg over de Islam zijn twee mannen al vol overgave aan het bidden in de gebedsruimte. Langzaam en op melodieuze wijze dragen zij verzen voor uit de Koran. ‘Neemt het dagelijks bidden praktisch gezien niet veel tijd in beslag?’, vraagt Hennie van Oijen. ‘Het bidden kun je eigenlijk overal doen; in je pauze, op school of thuis,’ legt Suleyman uit. ‘Als je je maar van tevoren reinigt en een kleedje uitrolt. Het gebed zelf

ons 17

Advertentie

Geniet langer van je eigen huis M

et onze trapliften kun je langer in je

eigen huis blijven wonen. En omdat jouw huis uniek is, is een traplift maatwerk. Dus of je een rechte trap hebt, een trap met bochten of meerdere trappen; wij hebben er de juiste lift voor.

21% BTW korting

Profiteer Profi teer t/m t/m 31 15 december novembervan vanonze onze BTW actie actie en en ontvang ontvang21% 21%korting korting aanschaf van bij aanschaf vaneen eentraplift. traplift. Bel gerust voor meer informatie of een adviesgesprek: 088 - 848 00 00 of kijk op www.vitalis.nl Deze actie is niet geldig i.c.m. overige lopende acties en aanbiedingen.

Swing Plaatsing op de smalle zijde van de traptrede. Uitermate geschikt voor een spiltrap. Met het ASL-systeem (automatische draaizitting) kan de Swing op de smalste trappen geplaatst worden.

op pad

hoeft maar enkele minuten te duren. Maar je kan er ook voor kiezen om grotere passages uit de Koran te reciteren, dat bepaalt ieder voor zich.’ Tegen tweeën start het middaggebed. De moskee stroomt vol met tientallen moslims die aan het gebed deelnemen. De KBO’ers bekijken het schouwspel aandachtig van boven in de moskee. Voor Jaap Bensing is het niet de eerste keer dat hij dit ritueel aanschouwt. ‘Ik ben jarenlang in het onderwijs werkzaam geweest als leerkracht Nederlands. Diverse leerlingen hebben zo trots als een pauw in deze moskee een rondleiding voor hun klas gegeven. Ze wilden graag een belangrijk onderdeel van hun wereld met medeleerlingen delen.’

Turks fruit Naast een godsdienstige taak heeft de moskee ook een sterke sociale functie, vertelt Suleyman. Hij leidt de excursiedeelnemers langs het ontmoetingscentrum, de bibliotheek en de diverse leslokalen waar kinderen Koran- en Turkse lessen krijgen. Net als bij iedere religie blijkt dat het behouden en aantrekken van een nieuwe generatie lastig is in deze tijd. ‘Door jongeren een veilige en aantrekkelijke thuishaven te bieden waar ze bijvoorbeeld kunnen pingpongen, tafelvoetballen of activiteiten organiseren, hopen we ze betrokken te houden bij onze moslimgemeenschap’, aldus de moskee-

‘We weten steeds minder over onze medemens,

en onbekend maakt onbemind. We moeten blijven investeren in de ander’ coördinator. Tot slot leidt de excursie naar de minisupermarkt onder in de moskee, die met name onder de dames direct zeer geliefd is. Naast groenten en fruit zijn er kleurrijke shawls, sieraden en Oosterse theeserviezen te koop. De winkelmandjes worden al snel gevuld met dadels, rode linzen, amandelen en Turks fruit. ‘Ik waan me even in Turkije. Voor het thuisfront neem ik dan ook maar wat souvenirtjes mee’, lacht Ans. De excursiedeelnemers kijken terug op een enerverende en leerzame middag. Oud-leerkracht Jaap noemt het een zeer waardevol bezoek. ‘Het is essentieel dat jong én oud meer te weten komen over elkaars cultuur en religie. We weten steeds minder over onze medemens. Maar onbekend maakt onbemind. Het is belangrijk dat we als samenleving blijven investeren in de ander, zodat we elkaar leren waarderen in plaats van veroordelen.’

ons 19

Tekst: Linda Groothuijse | Beeld: Angeline Swinkels

Grootmoeder Mien en kleindochter Katja:

â&#x20AC;&#x2DC;We delen meer dan een bloedband: we hebben ook

veel dezelfde passiesâ&#x20AC;&#x2122;

portretten

De kracht

van verbinding We staan allemaal in verbinding met elkaar: op alle mogelijke manieren en in elke levensfase verbinden we ons met de mensen om ons heen. Doordat we familie zijn, door vriendschappen aan te gaan, werk- of liefdesrelaties. Hoe belangrijk zijn deze connecties voor ons? Wat is de bindende factor? En hoe kunnen we voorkomen dat er een kloof ontstaat? Drie duo’s vertellen hoe verbinding een rol speelt in hun leven en in hun relatie tot elkaar.

Oma – kleindochter Mien van Westelaken, 78 jaar ‘De diepe connectie met Katja voelde ik vanaf het moment dat ik haar voor het eerst zag; we delen meer dan een bloedband’ ‘31 jaar geleden werd ik oma. Katja is mijn oudste kleinkind en het is zoals ze zeggen: de eerste is en blijft toch extra bijzonder. Maar ook met mijn andere vijf kleinkinderen heb ik een goede band. Het is bij ons thuis een zoete inval; de koffie staat altijd voor iedereen klaar. De diepe connectie met Katja voelde ik vanaf het moment dat ik haar voor het eerst zag. We delen meer dan een bloedband: we hebben veel dezelfde passies, zoals de liefde voor dieren, shoppen en sport. Vroeger nam ik deel aan regionale paardenwedstrijden, nu reist Katja als amazone de hele wereld over. Als het even kan, reizen mijn man en ik haar met onze camper achterna. Apetrots

zijn we op haar natuurlijk. Erg bijzonder was de reis naar Frankrijk die we samen hebben gemaakt. Mijn dochter, Katja’s moeder, heeft kanker overwonnen. Samen met haar man nam ze deel aan de Alpe d’HuZes om geld op te halen voor de strijd tegen deze ziekte. Een pittige en emotionele rit. Vlakbij nam Katja in dezelfde week deel aan een wedstrijd. Zo konden we elkaar als familie steunen en aanmoedigen. Wat ik nog graag met Katja zou willen meemaken? Dat zij moeder wordt. Met een achterkleinkind is de cirkel voor mij rond.’

Katja Gevers, 31 jaar ‘Mocht ik ooit een kleinkind krijgen, dan hoop ik net zo’n gezellige, betrokken en actieve oma te zijn als oma Mien’ ‘Mijn oma en ik zijn altijd al close geweest. Toen ik op mijn negende tegenover mijn opa en oma kwam wonen, werd onze band alleen nog maar hechter. Mijn zusje en ik werden dikwijls door oma van school gehaald, waarna ze voor ons kookte. Inmiddels woon ik niet meer in Berlicum, maar ▶

ons 21

in Langenboom bij mijn vriend. Toch zie ik mijn oma minstens één keer in de week. Niet omdat het “moet”, maar omdat ik haar anders begin te missen. Mijn paarden nemen dagelijks veel tijd in beslag, maar voor mijn oma maak ik altijd tijd. Familie is ontzettend belangrijk voor me. We doen en delen veel samen: van jaarlijkse skivakanties tot de zorg voor de familiehond. Dat is het geheim van onze warme band. Toen mijn moeder zes jaar geleden ernstig ziek werd, was het erg fijn om op elkaar terug te kunnen vallen. Mijn oma speelt een belangrijke rol in mijn leven. Ze is niet alleen mijn grootste fan, maar biedt ook veel praktische ondersteuning. Van in de tuin werken tot schoonmaken. Je zal haar niet snel achter de geraniums zien zitten. Ook is ze lekker eigentijds, zo appen we er samen lustig op los. Mocht ik ooit een kleinkind krijgen, dan hoop ik net zo’n gezellige, betrokken en actieve oma te zijn als oma Mien.’ ◾

zijn, indien ze valt. Gelukkig kunnen we rekenen op de hulp van anderen. De verbinding met onze vrienden en kennissen is zeer waardevol. We hebben een groot netwerk om ons heen, mede doordat we allebei zeer actief zijn geweest in het verenigingsleven en het vrijwilligerswerk. Dat ben ik overigens nog steeds: zo ben ik bijvoorbeeld cliëntondersteuner voor KBO-Brabant. Door deels ook mijn eigen leven te blijven voortzetten, trap ik niet in de valkuil om 24 uur per dag, 7 dagen per week alle zorg op me te willen nemen. Zo voorkom ik dat ik Yvonne als patiënt ga zien in plaats van als mijn vrouw.’

Yvonne Bunnink, 69 jaar

Mantelzorger – verzorgde Peter Bunnink, 70 jaar ‘Door deels ook mijn eigen leven te blijven voortzetten, voorkom ik dat ik Yvonne als patiënt ga zien in plaats van als mijn vrouw’ ‘Op 19 augustus 2015 veranderde ons leven drastisch: mijn vrouw Yvonne werd, terwijl we de vakantiekoffers aan het inpakken waren, getroffen door een herseninfarct. Hierdoor is ze aan één zijde verlamd geraakt. Er volgde geen mooie reis, maar een revalidatietraject van vier maanden. Sinds begin dit jaar is ze weer thuis. Behalve Yvonnes partner, ben ik ook haar mantelzorger. Er komt – boven op de stormvloed van emoties – veel administratieve en vooral bureaucratische rompslomp op me af. Ik heb te maken met wel tien verschillende instanties; dat frustreert enorm! Ook moet ik op praktisch gebied veel invullen. Yvonne is bijvoorbeeld valgevaarlijk. Dat betekent dat er altijd binnen tien minuten iemand bij haar moet kunnen

ons 22

‘We praten nu veel meer over onze gevoelens dan voor mijn infarct; hierdoor zijn we meer verbonden dan ooit.’ ‘Peter en ik zijn 46 jaar getrouwd, maar ik ken hem al veel langer. Hij woonde bij mij om de hoek en we gingen naar dezelfde middelbare school. Inmiddels hebben we drie kinderen en zijn we trotse opa en oma van vier prachtige kleinkinderen. De eerste weken na mijn herseninfarct waren vooral intens. Binnen twee weken erna kregen onze zoons allebei een kind: de een in Australië, de ander in het ziekenhuis in Tilburg, pal naast het revalidatiecentrum waar ik verbleef. Het was voor ons zeer aangrijpend toen ons kleinkind direct na de geboorte bij mij in de arm werd gelegd: een moment van geluk, hoop en troost. Mijn leven is voorgoed veranderd sinds het infarct; dat heb ik geaccepteerd, maar wennen doet het nooit. Vanwege mijn gedeeltelijke verlamming ben ik afhankelijker geworden. Toch probeer ik veel te ondernemen. Zo volg ik een cursus psychologie en aquarel. En volgend jaar gaan Peter en ik samen naar Australië, dan kan ik eindelijk mijn andere kleinkind in het echt bewonderen. Maar het infarct heeft

portretten

ons niet alleen nadelen gebracht: we praten veel meer over onze gevoelens dan voorheen. Hierdoor zijn we eigenlijk meer verbonden dan ooit.’ ◾

Taalcoach – leerling Peter van den Boom, 70 jaar ‘Ik wil graag iets betekenen voor mensen die noodgedwongen huis en haard hebben moeten achterlaten’ ‘Sinds maart dit jaar ben ik taalcoach bij het Gilde in Zutphen. Taal verbindt: als je iemand een taal leert, leer je diegene ook de cultuur kennen. Een woord als “gezelligheid” of een begrip als “poldermodel” vraagt immers om meer context. Momenteel heb ik vijf dames onder mijn hoede: drie uit Europa en twee uit Syrië. Zelf wilde ik graag in contact komen met vluchtelingen. Ik ben geen politicus en ga niet over aantallen. Maar ik wil graag iets betekenen voor degenen die noodgedwongen huis en haard hebben moeten achterlaten. Als taalcoach ben je een soort sleutelfiguur: je helpt mensen de weg in de maatschappij te vinden. Dat geeft ontzettend veel voldoening. Bayan

is, samen met haar zus Hana, een van mijn leerlingen. Twee uur in de week geef ik ze les, daar kijk ik altijd erg naar uit. Soms in de bibliotheek, maar bijvoorbeeld ook al wandelend langs de winkeletalages. Bayan is afgestudeerd archeologe en ontzettend nieuws- en leergierig. Ze is een snelle leerling. Andersom leer ik van haar meer over Syrië en haar cultuur. Binnenkort ga ik met al mijn studenten een middag hapjes maken uit de eigen traditionele keuken. Daar verheug ik me op; niet alleen taal verbindt, maar ook eten!’

Bayan Musallab, 26 jaar ‘De blik in Peters ogen zal ik nooit vergeten: hij was zo trots op me, net alsof ik zijn dochter was’ ‘Sinds vier maanden woon ik bij mijn familie in Zutphen. Samen met mijn zus ben ik gevlucht uit Syrië om ons bij de rest van het gezin te voegen. Mijn ouders waren al eerder naar Nederland afgereisd. Ik wil graag de Nederlandse taal leren, zodat ik kan communiceren met anderen en de kans op een goede baan kan vergroten. Naast mijn spoedcursus Nederlands wilde ik graag extra hulp om de taal snel onder de knie te krijgen. Zo wil ik een sociaal isolement voorkomen. Via een leraar van mijn broer kwam ik in contact met Peter. Als taalcoach leert hij me ontzettend veel: niet alleen over de Nederlandse taal, maar ook over de tradities en cultuur. Hij moedigt me aan om het beste uit mezelf te halen en geeft me hoop een nieuwe toekomst in dit land te kunnen opbouwen. Het mooiste moment dat ik met Peter heb gedeeld, is toen ik hem vertelde dat ik als vrijwillige archeologe aan de slag kon in Zutphen. De blik in zijn ogen zal ik nooit vergeten: hij was zo trots op me, net alsof ik zijn dochter was. Het heeft mij geholpen passend vrijwilligerswerk te vinden. Zo ontmoet ik nieuwe mensen en kan ik mijn kennis delen. Ook in Aleppo deed ik vrijwilligerswerk; ik gaf onder meer Engelse les aan kinderen en werkte als sociologische ondersteuner bij een gezinsplanningsorganisatie. Ik vind het belangrijk dat je als lid van een gemeenschap ook iets terugdoet: alleen dan groei je samen verder.’ 

ons 23

Ledenvoordeel

Besparen in de decembermaand? Tijdens de dure decembermaand besparen en toch niets inleveren? Het lijkt onmogelijk, maar er ligt geld op u te wachten op een onverwachte plek: uw energierekening!

Gratis bespaarservice Laat uw besparing bij een overstap naar Ons Energiecollectief uitrekenen en uw decemberbudget kan zo maar onverwachts groter zijn dan verwacht. Als een overstap naar de KBO huisleverancier voor energie (nog) niet voor u loont, vertellen wij u dit ook.

Energie aanbod gehad? Eerst KBO bellen… Heeft u een aanbod van uw huidige energieleverancier ontvangen? Neem dan eerst contact op met de KBO-klantenservice op (085) 486 33 63 voordat u een aanbod accepteert. Zo voorkomt u dat u anders vastzit aan een duurder energiecontract.

Waarom kiezen voor Ons Energiecollectief? ✓ Blijvend verzekerd van energie tegen inkoopprijs ✓ Persoonlijk advies van uw vertrouwde KBO-klantenservice ✓ Telkens overstappen voor lage tarieven niet meer nodig ✓ 100% groene stroom van Nederlandse bodem ✓ Wij regelen het voor u, geen gedoe! Ontvang vrijblijvend uw aanbod! Bel ons: (085) 486 33 63 Of ga snel naar www.onsledenvoordeel.nl/energie (houd uw laatste jaarnota van uw huidige energieleverancier bij de hand)

Ja, ik wil vrijblijvend een GRATIS offerte van Ons Energiecollectief Of ontvang binnen 1 minuut uw oﬀerte via www.onsledenvoordeel.nl Dhr. Mevr. Naam Straat Postcode Woonplaats Telefoon E-mailadres

(085) 486 33 63

Ik heb een stroom enkeltarief dubbeltarief Mijn enkel of piek stroomverbruik is kWh per jaar Mijn dal/laag verbruik is kWh per jaar of n.v.t. Naam huidige stroomleverancier Mijn gasverbruik is m³ per jaar of n.v.t. Naam huidige gasleverancier

Stuur deze bon in een gesloten en gefrankeerde envelop naar: Ons Energiecollectief, Postbus 1469, 4700 BL Roosendaal Of stuur bovenstaande gegevens per e-mail naar: klantenservice@onsledenvoordeel.nl

Deze rubriek is verzorgd door de juridische helpdesk van KBO-Brabant en Yuris Rechtshulp. Informatie: Marieke Pette, KBO-Brabant

Recht Bij het ouder worden komt vaak de vraag: blijf ik hier wonen of moet ik verhuizen naar een kleinere, aangepaste woning? Veel ouderen zijn gehecht aan hun huis, de ruimte, de plek, de contacten in de buurt en kiezen voor blijven.

Maar kan dat ook altijd?

Na verloop van tijd kunnen bijvoorbeeld trappen een probleem worden. Biedt woningaanpassing dan soelaas? Een traplift bijvoorbeeld? Daarvoor biedt de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo 2015) een mogelijkheid. Maar lang niet alle aanvragen worden toegekend. De gemeente kan bijvoorbeeld tegenwerpen dat u als aanvrager zelf al eerder maatregelen had kunnen treffen. Of van mening zijn dat verhuizen naar een geschikte woning beter is dan aanpassen van uw huidige woning, het zogenaamde verhuisprimaat. Met als gevolg dat uw aanvraag wordt afgewezen.

Verhuiskostenvergoeding Maar wat nu als verhuizen voor u geen optie is? Misschien kunt u het probleem van de trappen dan zelf oplossen. Trapliften zijn tegenwoordig snel aan te brengen en te verwijderen en u weet direct waar u aan toe bent. Een traplift inclusief installatie kost tussen de 2.000 en 6.000 euro en de verwachting is dat ze steeds goedkoper worden. Of misschien kent uw gemeente een verhuiskostenvergoeding. Sommige gemeenten zijn bereid de vergoeding van

circa 2.500 ook toe te kennen als u niet verhuist. U kunt dat bedrag dan gebruiken als tegemoetkoming in uw woningaanpassing. Het voordeel is dat u geen maandelijkse eigen bijdrage aan het CAK hoeft te betalen. Uiteraard krijgt u de verhuiskostenvergoeding maar één keer. En als u later toch echt gaat verhuizen, heeft u daar geen recht meer op.

Niet zonder hulpmiddelen In elk geval is thuis blijven wonen zonder hulpmiddelen – met een bed in de woonkamer en de keukenkraan als wasgelegenheid – nooit de beste oplossing. Overleg altijd met de gemeente. Als u er zelf niet uitkomt is het verstandig om een van onze vrijwillige cliëntondersteuners in te schakelen. Neem dan contact op met KBO-Brabant. 

ons 25

December koud? De dagen voelen warmer als u voor een van deze activiteiten kiest. Wat dacht u van een bezoek aan het Dickensfestijn in Drunen? Of kruip lekker op de bank met de autobiografie van Bruce Springsteen.

Ontspa Provinciehuis belicht Tot en met zaterdag 31 december staat ons Provinciehuis te ’s-Hertogenbosch op speciale wijze in het licht. In het kader van het Jheronimus Boschjaar heeft kunstenaar en ontwerper Maarten Baas een bijzondere lichtprojectie gemaakt, die elke avond tussen 19.00 uur en middernacht te zien is op de oostelijke gevel van de toren van het Provinciehuis. Baas heeft gekozen voor de projectie van een immense klok (zo groot als een gebouw van twaalf verdiepingen), waarop een menselijke figuur de wijzers verzet. Locatie: Provinciehuis Noord-Brabant, Brabantlaan 1, ’s-Hertogenbosch. Meer informatie: www.brabant.nl/organisatie/provinciehuis/ lichtprojectie-provinciehuis.

Tekst: Susanne Mullenders

Een warme winter in de Efteling Tot en met dinsdag 31 januari 2017 kunt u weer genieten van de Winter Efteling. Ontdek een sfeervolle en sprookjesachtige wereld waar de Sneeuwprinses samen met haar Vuurprins woont en waar sneeuwvlokken op u neer dwarrelen. Strijk neer bij een vreugdevuur op een van de vele pleinen, bekijk de prachtige voorstellingen en luister naar de mooiste liederen. Of schaats een rondje en drink warme chocolademelk in het IJspaleis. Een heerlijk uitje voor de hele familie!

Serious Request in Breda Het Glazen Huis van NPO 3FM staat dit jaar op de Grote Markt in Breda. Zes dagen lang, van zondag 18 tot en met zaterdag 24 december, sluiten drie dj’s van 3FM zich op in dat huis om geld in te zamelen voor een project van het Rode Kruis. Het ingezamelde bedrag wordt dit jaar ingezet voor de bestrijding van longontsteking, een stille ramp die elke 35 seconden een kinderleven eist. Tijdens Serious Request moeten de dj’s het doen zonder vast voedsel en draaien ze dag en nacht – in ruil voor een donatie – verzoeknummers voor luisteraars. Er zijn talloze acties: iedereen kan meedoen. Serious Request staat al sinds 2004 garant voor een groots evenement met grootse opbrengsten. Bent u in de buurt, ga dan zeker een kijkje nemen op de Grote Markt!

Efteling, Europlaan 1, Kaatsheuvel. Meer informatie: www.efteling.com/nl/park/events/winter-efteling.

Meer informatie: www.seriousrequest.3fm.nl.

ons 26

nning

Design en textiel De Knotted chair die Marcel Wanders in 1995 maakte, een macramé-constructie van high tech touw, is een van de bekendste ontwerpen die te zien zijn bij Dutch Design on the move, 19902015 in het TextielMuseum. Deze tentoonstelling biedt een inspirerend en gevarieerd overzicht van 25 jaar Dutch Design. Thema’s die belicht worden zijn duurzaamheid, ambacht & innovatie, poëzie & verhalen en ontwerpend onderzoek. Textiele producten, meubels, spraakmakende installaties van toonaangevende vormgevers zetten textiel als discipline opnieuw op de kaart. Locatie: TextielMuseum, Goirkestraat 96, 5046 GM Tilburg. Openingstijden: dinsdag tot en met vrijdag: 10.00 - 17.00 uur; zaterdag en zondag: 12.00 - 17.00 uur. De expositie is te zien tot en met zondag 12 maart 2017. Meer info: www.textielmuseum.nl.

Senioren Expo Veldhoven In januari vindt alweer de vijftiende editie plaats van de Senioren Expo. Zes dagen lang kunt u zich laten informeren en adviseren over zaken die u als vijftigplusser aan het hart gaan. Maar er is natuurlijk ook aandacht voor amusement. Nieuw is deze keer de mogelijkheid om te kienen in de Baroniezaal, ’s morgens en ’s middags. U kunt leuke prijzen winnen en… de opbrengst van de kaartverkoop wordt door de organisatie van de Senioren Expo verdubbeld en gaat naar het goede doel van KBO-Brabant: het project Oog om Oog van Stichting Oud in Afrika. Locatie: NH Conference Centre Koningshof, Locht 117, 5504 RM Veldhoven. Data en openingstijden: dinsdag 10 tot en met zondag 15 januari, 10.00 - 17.00 uur. Entreeprijs: € 10,- per persoon, leden van KBO-Brabant krijgen op vertoon van hun KBO-Ledenpas € 4,- korting. Voor meer informatie, onder meer over het podiumprogramma, kijk op www.seniorenexpo.nl.

Negentiende-eeuws Drunen In het weekend van 17 en 18 december 2016 wordt de tijd even teruggedraaid. Voor de twaalfde keer verandert Drunen dan in een negentiende-eeuwse Engelse stad. Tijdens het Dickensfestijn Drunen komen ruim 400 personages uit de boeken van Charles Dickens tot leven: van Oliver Twist tot Scrooge, van Mr. Pickwick tot David Copperfield, van dronkaards tot dienstmeisjes, van weeskinderen tot deftige lieden. Locatie: centrum van Drunen. Gratis toegang. Meer informatie: www.dickensfestijndrunen.nl.

Alles over The Boss Zes jaar lang heeft Bruce Springsteen, alias The Boss, in stilte en vol overgave zijn levensverhaal opgeschreven. Het resultaat is het boek Born to run, een buitengewoon openhartige autobiografie vol memoires van de legendarische rockster. Voor het eerst vertelt Springsteen over de persoonlijke problemen die hem tot zijn beste werk hebben geïnspireerd. Zo laat hij zien waarom het nummer Born to run veel meer over hem vertelt dan steeds werd aangenomen. De magie die zijn songteksten kenmerkt, spat van elke pagina af. Een must-read voor alle fans! Born to run, Bruce Springsteen, uitgeverij Spectrum, ISBN 9789077330326, verkrijgbaar via onder meer bol.com.

ons 27

Eropuit! KBO Oosterhout biedt een uitgebreid programma dagtochten en meerdaagse reizen (voor leden en toekomstige leden van de Afdeling). De eerstvolgende trip staat gepland van 23 tot en met 27 december 2016: een vijfdaagse Kerstreis naar Limburg. Meer informatie? Kijk op www.kbostad.nl of mail Lia Joosen (lia.joosen@planet.nl).

op reis

Op riviercruise met KBO Oosterhout

An der schönen

blauen Donau Deze wereldberoemde wals van Johann Strauss is niet voor niets het meest gespeelde stuk van Oostenrijk. De blauwe Donau, 2.829 kilometer lang, is nog altijd sprookjesachtig.

Tekst: Suzanne Geurts | Beeld: KBO Oosterhout

arenlang werkte Lia Joosen (63) op een reisbureau in Oosterhout. Bellen met touroperators, reisplannen maken met klanten, en ondertussen de koffie bijschenken. ‘Dat persoonlijke contact, ik vond het heerlijk. Jammer dat mensen nu zoveel via internet boeken.’ Het is dan ook geen toeval dat ze al acht jaar de reizen van KBO Oosterhout organiseert. Zo ook de twaalfdaagse Donau-cruise, die eind augustus plaatsvond. ‘Twee jaar terug maakten we een Rijn-Kerstcruise met SijFa Cruises, de rederij van de familie Sijbrands-Faassen uit Malden. Of we zin hadden om met hen de Donau op te gaan?’ Nou, dat lieten de Oosterhoutse KBO’ers zich geen twee keer zeggen. Binnen een mum van tijd trof Lia 130 aanmeldingen in haar mailbox; ruim boven het aantal beschikbare cabines. Uiteindelijk stapten er 93 in de bus naar Wenen. Hier lag ‘De Verdi’ al aan de kade, klaar voor de klassieke vaart naar onder andere Budapest, Bratislava, Passau en Neurenberg.

Bruisende sfeer Wenen – stad van muziek, Mozartkugeln en Lipizzanerpaarden – vormde niet eens het hoogtepunt. Nee, juist de hoofdstad van Slowakije bleek een onverwacht feestje: Bratislava, aan beide oevers van de Donau gelegen. ‘Een oude, heel intieme plaats.

Vanaf de kade loop je makkelijk de binnenstad in, waar alles op loopafstand ligt. Bratislava is bovendien een studentenstad, met een bruisende sfeer. Veel jongeren, bijzondere galerietjes en volle terrassen – zonder dat het massaal wordt.’ Ook prachtig was Passau, waar de groep een van de grootste orgels ter wereld bezocht. De Duitse stad wordt ook wel de Dreiflüssestadt genoemd, omdat hier drie grote rivieren samenkomen. ‘Je ziet de blauwe Donau, de groene Inn en de bruine Ilz. Zeer bijzonder.’

Smaakt naar meer Niet alleen aan wal, maar ook aan dek was het goed toeven. De dag startte met een uitgebreid ontbijt en om vier uur stond er koffie met vers gebak klaar. ’s Avonds na het diner was er livemuziek, of bijvoorbeeld een muziekquiz in de lounge. ‘Dankzij het heerlijke nazomerweer konden we ook nog lang op het dek zitten.’ Maar liefst 35 bemanningsleden stonden voor de gasten klaar. ‘Hygiëne aan boord is bijvoorbeeld erg belangrijk, want één virus en binnen een dag is het hele schip ziek’, weet Lia. ‘Telkens vóór we de eetzaal betraden, smeerden we onze handen in met antibacteriële gel.’ Eenmaal terug in Oosterhout waren de reizigers moe maar voldaan van alle indrukken. ‘Sterker, de meeste zagen de reis als een voorproefje. Even snuffelen aan deze steden om ze later langer te bezoeken.’ 

ons 29

Tweemaal per week wordt er in ’t Hazennest in Tilburg, de soos van KBO Heikant/Quirijnstok, driftig geschilderd door creatieve KBO-leden. Op de vrijdagochtend gebeurt dit onder de bezielende leiding van Ine Douwes.

2016

Het jaa accommr van de odatie

Van vogelkop tot

Jeroen Bosch-impressie

Tekst: Marike Ooms | Beeld: Timo Reisiger

Hennie Mollenvanger (80): ‘Toen ik hier begon, schilderde ik eigenlijk voor het eerst. Dankzij de tips van Ine en het werk van anderen leer ik steeds bij. Ik maak graag vogelkoppen, zo ook vandaag!’

De schildercursus begon een jaar of tien geleden op de donderdagochtend. Omdat er veel animo voor was, kwam er later een tweede groep bij op vrijdag. Naast de schilderruimte, die ook voor allerlei andere activiteiten gebruikt wordt, heeft de locatie ook een gezellige bar die wordt bestierd door vrijwilligers.

Guus Carlier (70): ‘Toen ik acht jaar geleden zonder werk kwam te zitten, ben ik als vrijwilliger aan de slag gegaan. Elke vrijdag schenk ik de koffie, en dat is hartstikke gezellig met al die dames.’

ons kloppend hart

Iedereen heeft een detail uit een schilderij van Jeroen Bosch geschilderd op één groot doek. Daarna heeft Ine de achtergrond beschilderd om er een geheel van te maken. Het werk hangt nu boven de bar.

Locatie: ’t Hazennest in Tilburg Ligging: Tilburg-Noord, goed bereikbaar Startdatum op deze locatie: 20 jaar geleden Horecagelegenheid: een bar met allerlei hapjes en drankjes Aantal betrokken vrijwilligers: 15 Gemiddeld aantal bezoekers per week: 240 Aantal leden KBO Heikant/Quirijnstok: 600 Activiteiten op de locatie: schilderen, jeu de boules, bingo, kaarten, biljarten, dammen, muziekmiddag, rommelmarkt, doegroep voor weduwmannen en -vrouwen.

Miep Traa (68): ‘De locatie ligt centraal, is goed bereikbaar met de auto en is rolstoelvriendelijk. We hebben hier allerlei faciliteiten, zoals printers en een eigen kast met schilderspullen. Het is een fijne plek.’

Ine Douwes (69): ‘Ik begeleid de groep bij het schilderen en bedenk af en toe een thema. We hebben al jarenlang nagenoeg dezelfde groepen; het is ook zo gezellig met zijn allen.’

Marja Scholberg (73): ‘Ik had lang niet geschilderd, maar vond het wel altijd heel leuk. Sinds het overlijden van mijn man is het extra fijn om op deze manier bij te kletsen en tegelijk creatief bezig te zijn.’

Ontdekkingstocht langs

cultureel religieus Brabants erfgoed

Tekst: Marike Ooms | Beeld: Roland van den Eijnden

Het is een mooie zonnige dag en als we niet beter wisten, zouden we éven denken dat we in Rome waren in plaats van in het Brabantse stadje Oudenbosch. We staan namelijk midden in de Basiliek van de Heiligen Agatha en Barbara; een verkleinde kopie van de Sint-Pietersbasiliek in Vaticaanstad. Zo’n honderd leden van KBO-Brabant maken vandaag een excursie langs bijzonder erfgoed in Hoeven en Oudenbosch, waarbij ze aandachtig luisteren naar de interessante – en met humor doorspekte – verhalen van de gidsen.

andaag reist iedereen met eigen vervoer; sommigen komen op de fiets, anderen met de auto. Nelly Braspenning (66) en haar man zijn op de fiets van Hoeven naar Oudenbosch gekomen. ‘Een tochtje van vijf kilometer; prima te doen!’ Ze zijn erg te spreken over de rondleiding die ze net door het neogotische gebouw Bovendonk hebben gehad. ‘Door die rondleiding, zagen we details die we normaal over het hoofd zien. Je kijkt zo veel bewuster.’

ons 32

reportage

Organisator van deze dag is de werkgroep Identiteit & Zingeving van KBO-Brabant. Voorzitter Thieu Dollevoet legt uit: ‘Met onze werkgroep willen we aandacht vragen voor Brabants religieus cultureel erfgoed. Kerken en andere katholieke gebouwen maken deel uit van onze culturele identiteit, van ons collectieve bewustzijn. Als we willen dat deze gebouwen over vijftig jaar nog in Brabant staan, moeten we nu beginnen ze een plekje in ons hart te geven.’ Zijn collega Jos Vermunt vult aan: ‘Jaarlijks komen er zo’n 60.000 bezoekers naar deze basiliek, maar zij bezoeken historisch erfgoed als Bovendonk in Hoeven en Saint Louis in Oudenbosch niet. En dat terwijl die gebouwen minstens zo mooi en heel authentiek zijn. Het grappige is dat Pierre Cuypers, de hoofdarchitect van de basiliek H.H. Agatha en Barbara, niet eens trots was op het gebouw. Hij hield van de gotische stijl, niet van het neoclassicisme – de stijl van de basiliek. Bovendonk was wél een van zijn pronkstukken. Dat gebouw heeft van 1907 tot 1967 als seminarie gediend. In 1967 werd het ontruimd omdat het aantal priesters bleef teruglopen. Vanaf 1983 is het wel weer in gebruik genomen als opleidingsinstituut voor de deeltijdpriesteropleiding, en inmiddels wordt het ook gebruikt als conferentiecentrum.’

Een en al ‘marmer’ In de basiliek wordt de groep in vieren gedeeld. Elke groep krijgt een eigen gids die enthousiast vertelt over de oorsprong van de kerk. Onze gids legt uit hoe deze Sint-Pieterkopie in het Brabantse Oudenbosch kon verrijzen: ‘We gaan terug naar de jaren zestig van de negentiende eeuw. Pastoor Hellemons had een paar jaar eerder in Rome gestudeerd en was daar zo onder de indruk geraakt van de Sint-Pieterskerk, dat hij een kleinere kopie van die kerk wilde in Oudenbosch. Hij

vroeg architect Pierre Cuypers het ontwerp te maken. Hoewel het tegen Cuypers’ principes indruiste, nam hij de opdracht toch aan. Waarschijnlijk vooral vanwege de studiereis naar Rome die er onderdeel van uitmaakte, en omdat hij zijn 300 werknemers toch van werk moest blijven voorzien. Cuypers was overigens niet de ontwerper van de voorgevel van de basiliek; die werd later gebouwd en ontworpen door architect Van Swaay. Deze gebruikte hiervoor als voorbeeld de gevel van de Sint-Jan van Lateranen uit Rome.’

‘Het was hier vroeger veel grauwer en soberder. Niet iedereen zat

met evenveel plezier hier op school; ze konden erg streng zijn.’ Terwijl de gids verhalen vertelt, lopen we – veelal omhoog kijkend – door de pracht en praal van de basiliek. Het is eigenlijk niet voor te stellen dat deze versie zestien keer in het origineel past. Zestien keer! Op het oog is het een en al marmer en goud wat we zien. Maar, zo wordt ons verklapt als we iets dichter bij de pilaren komen en Jos even tegen een ervan aantikt: het interieur is grotendeels gemaakt van hout en gips en beschilderd met marmerpatronen.

Herinneringen ophalen Aan het plein tegenover de basiliek, in het voormalige broederhuis van de broeders van Saint Louis, ▶

ons 33

Advertentie

Speciaal voor leden van KBO-Brabant

Vertrouwd voor zorg verzekerd via IAK Verzekeringen Volg het voorbeeld van veel KBO’ers en sluit u nu aan bij de collectieve zorgverzekering van KBO-Brabant via IAK!

Samen met KBO-Brabant biedt IAK u ook dit jaar weer een

Adviestool

uitstekende zorgverzekering aan.

Kijk op iak.nl/adviestool voor gratis online advies en een vergelijking op kwaliteit, prijs en vergoedingen. Liever persoonlijk advies? Bel of mail de IAK Klantenservice op (040) 261 18 88 of via zorg@iak.nl. Op werkdagen tussen 8.30 en 18.00 uur kunt u ons telefonisch bereiken en in de maand december tot 21.00 uur. Wij helpen u graag met het maken van uw keuze. Hier kunt u natuurlijk ook een afspraak maken met uw persoonlijk

Extra voordelen bij een IAK basisverzekering

adviseur Bram Vaessen.

én een aanvullend pakket. • 8 extra behandelingen voor beweegzorg (fysiotherapie)

Op de hoogte blijven van relevant nieuws van IAK?

• € 500,- extra vergoeding voor geneesmiddelen

Blijf op de hoogte van relevant nieuws, acties en voordelen via ons

• Vergoeding van uw rijbewijskeuring bij de door KBO-Brabant

splinternieuwe online magazine. Hierin geven onze experts

geselecteerde keuringsartsen • Eenmalige KBO-Brabant lidmaatschapsbijdrage van € 20

u tips, behandelen we onderwerpen die actueel zijn en krijgt u een kijkje achter de schermen. Meld u aan op iak.nl/magazine.

Samen voor een perfect verzekerde toekomst

reportage

‘Laten we vooral niet vergeten hoe hard de zusters en priesters destijds hebben

gewerkt om anderen de kans te bieden te kunnen studeren’

op een gegeven moment een pokkenepidemie heerste en het verboden was om naar huis te gaan, terwijl dat normaal eens in de twee weken mocht. Dat voelde toen wel echt als een straf.’

Toen en nu bevindt zich tegenwoordig Brasserie Tivoli. Hier drinken we met zijn allen een kop koffie en we praten wat bij. Sommigen komen bekenden van hun ‘eigen’ KBO-Afdeling tegen en sluiten gezellig bij elkaar aan. Ingrid Kicken-Van Grieken (71): ‘Ik houd van cultuur en ga vaker mee op culturele excursies. Als je met een gids op pad bent, ga je toch heel anders naar de gebouwen kijken.’ Tegenover haar zit Fia Slegers (67): ‘Ingrid en ik kennen elkaar van KBO Aarle-Rixtel en kwamen elkaar tijdens deze excursie ineens tegen. Het is leuk om met een bont gezelschap eropuit te zijn en te horen over de historie van gebouwen en locaties.’ Naast de brasserie ligt het voormalige instituut Saint Louis. We lopen over het plein dat omringd is door gebouwen die onderdeel uitmaken van het instituut. Aan het hoofd ervan staat de kapel, die we ook bezoeken. Tijdens de wandeling komen bij diverse KBO’ers herinneringen boven. Jan Braspenning (66) heeft hier zelf op school gezeten. ‘Het was hier vroeger veel grauwer en soberder’, herinnert hij zich. ‘En er waren veel regels. Niet iedereen zat hier met evenveel plezier; ze konden hier erg streng zijn.’ Ook onze gids Piet Peters heeft hier op school gezeten. Zijn herinneringen aan de strenge leiding komen overeen met die van Jan. ‘Ik weet bijvoorbeeld nog goed dat er

Het bijzondere van vandaag is dat we even teruggaan in de tijd, maar tegelijk ook stil staan bij het nu. Dat geldt ook voor Nelly van Kreij (67) tijdens de rondleiding. Zij vindt het belangrijk om stil te staan bij hoe dankbaar we de priesters en zusters van toen mogen zijn. ‘De jeugd van nu vindt het heel normaal dat ze kunnen studeren. Bij het afstuderen van mijn zoon viel me dat op; het waren alleen de buitenlandse studenten die bedankten voor de mogelijkheid om te kunnen studeren. Laten we vooral niet uitvlakken hoe hard de zusters en priesters destijds hebben gewerkt en dit allemaal hebben opgezet om anderen de kans te bieden om te kunnen studeren.’ En zo biedt deze dag alles wat we ons vooraf alleen maar konden wensen: gezelligheid, een informatief karakter en – natuurlijk! – ook identiteit en zingeving.

Blijf op de hoogte De werkgroep Identiteit & Zingeving organiseert regelmatig een activiteit of bijeenkomst. Wilt u op de hoogte blijven? Meldt u zich dan aan voor de mailinglist. Stuur een mailtje naar: egeelen@kbo-brabant.nl o.v.v. Aanmelding mailinglist I&Z.

ons 35

Advertentie

OTOLIFT

De meest gekochte traplift van Nederland OTOLIFT AIR • Dunste enkele rail ter wereld • Past langs steile, smalle binnenzijde van uw trap • Uw trapleuning blijft • Brede kant van uw trap blijft vrij • Uw trap blijft dus goed toegankelijk • Schitterend, onopvallend design op één dunne buis, bekroond met Red Dot Design Award

ig is Wie jar ! rt traktee

€500g kortin 16 -20 tot 31-12

OTOLIFT TWO • Meest gekochte traplift van Nederland • Prijsvriendelijk en doelmatig • Zeer degelijk en compact design • Hefvermogen tot maar liefst 150 kg

Direct uit de Nederlandse fabriek. Dus vriendelijke prijzen!

UNIEK! THUISDEMO

Proberen voor u koopt? t? Bij Otolift kunt u de traplift bij u thuis GRATIS uitproberen!

BETAAL NIET TE VEEL! • Huren al vanaf één maand mogelijk • Tweedehands mogelijk • Betaling in termijnen mogelijk • Alle trapliften binnen één week geleverd • Grootste 24/7 servicenetwerk van Nederland met 65 servicepunten

Bel gratis 0800 444 777 5 www.otolift.nl Otolift. Betrouwbaar familiebedrijf sinds 1891

Oud-leraar Ger Brouwer (1948) houdt van het verenigingsleven. Hij is onder meer actief bij KBO Sint Oedenrode, de Modenaclub Nederland en de Hollandse Krielenfokkers Club. Zelf houdt hij krielen en sierduiven.

onsje geluk

Tekst en beeld: Ivo Hutten

‘Deze beestjes gaan me aan het hart’

‘I

k was achttien jaar toen ik tien broedeitjes van iemand cadeau kreeg. Met de witte krielen die daaruit kwamen won ik meteen een prijs. Nou, toen was het virus wel overgeslagen. Momenteel heb ik veertig Hollandse krielen en veertig Engelse Modena’s (kipduiven, red.). Elk jaar fok ik een nieuwe lichting. Op shows en tentoonstellingen gaat het om de raskenmerken, waarbij vooral de kleuren heel belangrijk zijn. Wie het

beste aan de standaarden voldoet, wint. Daar doe je je best voor, maar nog belangrijker vind ik het samenzijn met clubgenoten. Die beestjes gaan ons aan het hart. Daarom stoppen we er ook zoveel vrije tijd in. De mooiste vogel die ik heb gehad? Dat was een zwart getijgerde Engelse Modena. “Uitmuntend in alle raskenmerken”, oordeelden de keurmeesters. Een groter compliment kun je niet krijgen.’

Advertentie

Geweldig draagcomfort en heerlijk warm

Topmerken tegen bodemprijzen

Voor u als lezer va n dit magazine 20% kennismakin gskorting + + + + +

Olijfgroen

GOED 4.38/5.00 Stand: 11/2016, 1.767 beoordelingen Donkergrijs

i.p.v.* 99,– rijs 59,99 Personalshop-p

S V O O R D E E L P R IJ Zand

51%

tretch: Fantastische s toch volledige heid bewegingsvrij

Eenvoudiger bestellen!

BESTELFORMULIER met 30 dagen omruil- en retourrecht Aantal

Artikelbeschrijving

i.p.v.*

Personalshopprijs

100

105

110

115

100

104

108

0800/020 33 77 FAX 0314/390 007

–20%

63.223.270

Thermobroek, olijfgroen

€ 99,– € 59,99 € 47,99

63.223.283

Thermobroek, donkergrijs

€ 99,– € 59,99 € 47,99

63.223.296

Thermobroek, zand

€ 99,– € 59,99 € 47,99

Afzender (AUB in blokletters invullen): T Mevrouw T Heer

Grote maten tot 60

Dit is een extra warme broek: de thermovoering is aangebracht “als broek in een broek”. Zo wordt uw lichaamswarmte vastgehouden en dringt kou niet door. Tweede pluspunt: de elastische stof van de broek past zich aan elke beweging aan, ondanks de voering wordt u niet belemmerd in uw bewegingen. Van buitenaf is de thermolaag nauwelijks te zien: de broek heeft een klassiek jeansmodel met vijf zakken – hij is ontzettend comfortabel en ideaal voor die koude dagen die u buiten moet doorbrengen.

Uw maat Taille in cm 84 88 92 = Bestelmaat normale lichaamslengte 48 50 52

7Fx{M

Bestelmaat

U spaart € 51,01 op de originele prijs

Uw maat Taille in cm 88 92 = Bestelmaat korte lichaamslengte 24 25

• Model met 5 zakken • 97% katoen, 3% elastaan • Wasvoorschrift:

Art.nr.

47. Hier snel naar de online shop!

P r o d u c t in fo

€

Met warme thermovoering

Verzend- en verwerkingskosten à € 5,90

Achternaam, Voornaam

www.personalshop.com N3160

Om toegang te krijgen tot de online shop kunt u gebruik maken van de veiligheidscode hiernaast. (2 maanden geldig) De veiligheidscode is tevens uw waardeboncode. Uw korting wordt automatisch verrekent in het winkelmandje bij het inwisselen van de waarboncode.

VEILIGHEIDSCODE

WAARDEBONCODE

Herroepingsrecht: u hebt het recht, gedurende 14 dagen zonder opgave van redenen deze overeenkomst tegenover Personalshop (Servus Handels- & Verlagsges.m.b.H.), schriftelijk, telefonisch, per fax of per e-mail aan postbus 16, 7030 AA Wehl, tel: 0800 - 020 33 77, fax: 0314 - 390 007, klantenservice@personalshop.com te herroepen. De herroepingtermijn begint op de dag van ontvangst van de artikelen. Stuur ons de artikelen uiterlijk 14 dagen na uw annulering retour. Wij verlenen u bovendien naast het wettelijk herroepingrecht een vrijwillige retourgarantie van totaal 30 dagen na ontvangst van de goederen voor zover het artikel compleet en in originele verpakking is en zich in ongebruikte en onbeschadigde toestand bevindt. Deze actie is niet geldig in combinatie met andere acties.

Straat en huisnr.

Versturen aan: Personalshop Postbus 16 7030 AA Wehl

Postcode en plaatsnaam E-mailadres

Aanbieding alleen geldig voor de lezers van dit magazine

Actie nr. N3160

Levering gebeurt op rekening in de volgorde van de ontvangen bestellingen. Alstublieft geen betaalmiddelen meezenden. Aanbiedingen gelden alleen in Nederland en zolang de voorraad strekt.

Geboortedatum

5-sterren Personalshop garantie + + + + +

2 jaar garantie zonder “maar” Hoogste kwaliteitsgarantie Snelle levering Laagste prijsgarantie 30 dagen niet goed, geld terug-garantie**

* i.p.v.-prijzen hebben betrekking op de fabrikantenprijslijst of de verkoopadviesprijzen van de fabrikant **De algemene voorwaarden van Personalshop kunt u terugvinden op www.personalshop.com

ons voordeel Vrijblijvende woninginspectie

Speciaal voor leden van KBO-Brabant biedt Ons korting en leuke extra’s.

Cadeau!

Inbraakproof, gespecialiseerd in het inspecteren en beveiligen van woningen volgens de eisen van het Politiekeurmerk Veilig Wonen, is samenwerkingspartner van KBO-Brabant. Speciaal voor de leden van KBO-Brabant heeft Inbraakproof een aanbieding: bij een vrijblijvende woninginspectie voor € 49,-, krijgt u nu naar keuze een rookmelder of deurspion cadeau! Kijk op www.inbraakproof.nl/kbo of bel naar (085) 48 633 63. Zie ook het achtergrondartikel op pagina 12-15.

Kaaskleum De vijftiende voorstelling van de Brabantse cabaretier Mark van de Veerdonk gaat over Het korting Menselijke Tekort. We willen steeds meer en juist daardoor krijgen we almaar minder. Zo komen we onderhand om in de nutteloze gadgets, gereedschappen en goederen. Welke oen heeft bijvoorbeeld de sleutelhanger bedacht – de uitvinding die het mogelijk maakte om al je sleutels in één keer kwijt te raken? Wie kwam op het onzalige idee om chips te gaan verkopen in ouwe tennisbalkokers? En het ultieme middel tegen droog haar is toch gewoon water!? In ‘Kaaskleum’ gaat Mark van de Veerdonk op zoek naar dingen die er nog wel degelijk toe doen. De rest mag wat hem betreft gerust met de aanstaande zondvloed mee. Het lachspektakel duurt ruim tweemaal 50 minuten. Daarbij staat, hangt en zit Mark tegen, onder of boven op een idioot decorstuk – zo onderhand zijn handelsmerk. Net zoals de hoge grapdichtheid van zijn shows. Alleen Tokyo komt met zijn bevolking in de buurt, qua dichtheid dan. De kosten zijn € 15,50 per kaartje (normaal € 17,50). De show is te zien op vrijdag 27 januari 2017 om 20.30 uur. Leden van KBO-Brabant kunnen reserveren door een mail te sturen naar reserveringen@fideietarti.nl o.v.v. ‘Mark van de Veerdonk/KBO’. Of u kunt bellen naar (0165) 313 330. Cathrien van de Veerdonk

7 2,-

Rondleiding en proeverij

7 5,-

korting

Wijngaard Dassemus ligt even ten zuiden van Breda in Chaam, te midden van natuurgebieden en landgoederen. De wijngaard wordt op natuurlijke wijze beheerd en is biologisch gecertificeerd. Wijngaard Dassemus ontvangt u graag voor een rondleiding en proeverij. Na ontvangst met een eigen mousserend aperitief maken we een wandeling door de wijngaard met uitleg over de Nederlandse wijnbouw en de biologische werkwijze. Daarna nemen we een kijkje in de wijnkelder en krijgt u uitleg over de vinificatie. We sluiten af met een proeverij van drie wijnen met stokbrood en een kaasplankje met lokale kazen. Het programma duurt ongeveer twee uur en kost normaal € 15,per persoon. Leden van KBO-Brabant betalen € 10,- per persoon voor een groep van minimaal tien personen. Voor meer informatie of aanmelden kunt u contact opnemen via wijngaard@dassemus.nl of bellen naar 06 114 009 48.

Matthäus Passion van Bach

50 % Wilt u de Matthäus Passion van Bach echt beleven? Kom ko rting dan in maart of april 2017 luisteren naar dit beroemde stuk, onder leiding van dirigent Pieter Jan Leusink. The + gratis Bach Orchestra of the Netherlands behoort tot de top van cd Europese barokorkesten. De zorgvuldige keuze van (inter) nationale solisten staat garant voor gepassioneerde uitvoeringen – zo bijzonder dat ze in 2015 en 2016 door ClassicFM zijn uitgeroepen tot meest favoriete Matthäus Passion-uitvoering. In 2017 zijn er uitvoeringen op de volgende data: • 24 maart, Apeldoorn, Grote Kerk, 19.00 uur • 31 maart, Den Bosch, Jheronimus Artcenter, 19.00 uur • 1 april, Amsterdam, Concertgebouw, 13.30 uur • 4 april, Amsterdam, Concertgebouw, 19.30 uur • 5 april, Eindhoven, Catharinakerk, 19.00 uur • 8 april, Rotterdam, Laurenskerk, 14.30 en 19.30 uur • 9 april, Nijmegen, Stevenskerk, 14.00 en 19.00 uur • 12 april, Arnhem, Eusebiuskerk, 19.00 uur Leden van KBO-Brabant krijgen 50 procent korting en betalen geen € 80,- maar € 39,95 per ticket. Ook ontvangen zij gratis de cd Klassieke Meesterwerken, ter waarde van € 15,-. Bestellen kan via www.pieterjanleusink.nl of telefonisch via 0900 8191. Vermeld bij uw bestelling actiecode KB33. Over uw gehele bestelling betaalt u eenmalig € 6,- servicekosten. Voor meer informatie kijk op www.pieterjanleusink.nl.

ons 39

Advertentie

DIRECT, EN MET 100% ZEKERHEID, UW HUIS VERKOPEN? Meer informatie: www.fvzvastgoed.nl of bel 076 - 561 59 55

m o s p o o K netto ld uitbetaa

Betrouwbaar Directe aanbetaling mogelijk Geen makelaars- en notariskosten Koopsom is 90% van de werkelijke waarde Uw eigen woning terug huren is mogelijk Wij ontzorgen â&#x20AC;&#x201C; direct zekerheid

adres: Annevillelaan 230 - 4858 RB Ulvenhout tel.: 076 - 561 59 55 - mob.: 06 - 270 826 65 e-mail: info@fvzvastgoed.nl

Deze rubriek is verzorgd door Mariska Dalmijn-Verkooijen. Zij is toegevoegd notaris bij Huijbregts Notarissen & Adviseurs in ’s Hertogenbosch.

Notaris Erfrecht, wanbetaling, nalatenschap of pensioenopbouw. In elke editie van Ons buigt notaris Mariska Dalmijn-Verkooijen zich over een lastige financieel-juridische kwestie. Deze keer: schenken op papier –

is dat ook aantrekkelijk voor u?

e dagen worden korter, het einde van het jaar nadert. Traditiegetrouw voor veel mensen een moment om weer stil te staan bij eventuele schenkingen aan hun kinderen. Als u erfbelasting wilt besparen kan het aantrekkelijk zijn om een schenking op papier te doen ten behoeve van uw (klein)kinderen. Maar ook in het kader van het verlagen van de eigen bijdrage voor de Wlz (Wet langdurige zorg), is het interessant om uw vermogen te verlagen.

Minder erfbelasting Schenken op papier is een constructie waarbij u aan uw (klein)kinderen ‘op papier’ schenkt en het geschonken bedrag schuldig erkent. De schenking kan bijvoorbeeld het jaarlijks vrijgestelde bedrag van 5.304 euro bedragen of de eenmalig verhoogde vrijstelling van 25.449 euro. Kenmerkend voor deze constructie is dat het geld niet daadwerkelijk aan de begiftigden wordt overgemaakt, maar dat u het bedrag als schenker in uw eigen portemonnee houdt.

Tot uw overlijden heeft u dus de volledige beschikking over het geschonken bedrag. Doordat u de bedragen niet uitkeert, maar schuldig erkent, creëert u schulden aan uw (klein)kinderen. Uw vermogen wordt hierdoor kleiner, zodat bijvoorbeeld ook de eigen bijdrage voor een verblijf in een zorginstelling lager wordt. Tevens zullen uw kinderen hierdoor uiteindelijk minder erfbelasting betalen.

Eerst advies Om er zeker van te zijn dat de schenking op papier na overlijden de beoogde uitwerking heeft, dient over de schuldig erkende bedragen jaarlijks daadwerkelijk aan de (klein)kinderen een rente van zes procent te worden voldaan. De rente mag dus niet bij de schuld worden opgeteld. Ook dient de schenking te worden vastgelegd in een notariële akte en heeft deze vorm van vermogensoverheveling direct gevolgen voor de vermogensbelasting. Het blijft dus van groot belang dat u eerst advies inwint.

Heeft u een financieel-juridische kwestie die u aan de notaris zou willen voorleggen? E-mail uw vraag o.v.v. Notaris naar ons@kbo-brabant.nl.

ons 41

Speciale ONS lezersactie! Gebruik onderstaande kortingscode en ontvang maar liefst een korting van 10% op al onze arrangementen. Deze korting is geldig bij boekingen die in de maand december en januari bij ons gemaakt worden en is niet geldig in combinatie met andere kortingen. Voorbeeld: u wilt reserveren voor een verblijf in maart en uw reserveert in de maand december of januari: U ontvangt 10% korting!

Boek dus snel want vol=vol!

een humane samenleving. Meer informatie over het Humanistisch Verbond vindt u op www.humanistischverbond.nl

Het Steunfonds Humanisme is een werkstichting van het Humanistisch Verbond. Het Humanistisch Verbond zet zich in voor

Stuur deze bon in een envelop zonder postzegel naar : Steunfonds Humanisme, antwoordnummer 10938,1000 RA Amsterdam

telefoon

postcode /woonplaats

adres

De medewerkers van de Stichting Steunfonds



✁

naam

m/v

ET Ons 2016

Wie regelt alles na mijn overlijden? Een laatste zorg minder

U kunt hiervoor de Stichting Steunfonds Humanisme benoemen tot executeur. Het steunfonds heeft deskundige mensen in dienst die uw laatste wens kunnen uitvoeren. Meer dan 50 jaar dienstverlening staat borg voor zorgvuldigheid en integriteit.

persoonlijk  zorgvuldig  betrouwbaar  met respect

Na een overlijden moet er in korte tijd veel geregeld worden. Dat gaat gemakkelijker als u zelf al een en ander heeft bepaald. Veel mensen vinden het moeilijk om daar over na te denken. Toch is het belangrijk dat op tijd te doen, want het geeft veel rust als deze zaken van tevoren goed geregeld zijn en u erop kunt vertrouwen dat na uw overlijden uw laatste wensen zorgvuldig worden uitgevoerd.

JA Ik wil meer informatie

over een executeur van het Steunfonds Humanisme. Vul de bon in of bel 020 521 90 36 of vraag de informatie aan via het formulier op steunfondshumanisme.nl

Advertentie

Maatwerk boxspring al vanaf € 1115,-* Max € 500,- inruilkorting Matras op maat Makkelijk verrijdbaar Boxspring op maat

Ergonomisch opmaken

Frame verdwijnt in lage stand

Matras op uw maat gemaakt

Makkelijk stofzuigen

TOEKOMSTBESTENDIGE BOXSPRING Met een Batavia Boxspring slaapt u op een handgemaakt en volledig op uw maat afgesteld bed van Hollandse bodem. Bij Batavia Boxsprings stelt u zelf uw ideale slaapcomfort samen. U kiest uw eigen uitstraling, afwerking en functionaliteit. Wilt u een vaste boxspring of toch liever verstelbaar? Is een hoog-laag verstelling voor u essentieel of toekomstgericht? Bespreek het met één van onze slaapspecialisten.

VORSTELIJK SLAPEN OP NIVEAU

BEZOEK WWW.BATAVIABOXSPRINGS.NL ÓF

BEL NU 0800 2282 842

Gratis demonstratie aan huis

Ja,

stuur mij een gratis brochure

Naam:

M/V

Adres: Postcode: Telefoon: *Betreft 80x200 boxspring exclusief matras

Plaats: KBO_07_11_2016 KBO_05_12_2016

Stuur deze bon in een envelop zonder postzegel naar: Batavia Boxsprings - Antwoordnummer 3035 - 3860 VZ ZEEWOLDE

Advertentie

Nieuwe routes, nieuwe tijden www.bravo.info

Bekijk de nieuwe dienstregeling.

Deze tekst kwam tot stand met medewerking van Paul Wisman, psychiater bij Mentaal Beter. Mentaal Beter is een landelijke psychologenpraktijk, met vestigingen in onder andere Tilburg, Roosendaal en Eindhoven. www.mentaalbeter.nl

Gezondheid Zodra de blaadjes vallen, krijgen ruim 500.000 Nederlanders last van somberheid en een lusteloos gevoel: de winterdepressie. Hoe ontstaat

dit? En wat kunt u eraan doen?

Welke klachten geeft een winterdepressie?

gevoeligheid. Het lijkt erop dat bij sommige mensen het oog minder lichtgevoelig is, waardoor hun hersenen onvoldoende lichtsignalen krijgen. Ook erfelijkheid kan een rol spelen.

Als u last heeft van een winterdepressie voelt u zich in de donkere maanden somber, prikkelbaar en futloos. U wilt veel slapen en heeft bijna nergens zin in. Ook kan uw eetpatroon veranderen: u heeft minder of juist veel meer eetlust. Heeft u deze klachten langer dan twee winters? Dan is er sprake van een winterdepressie. Voelt u zich vooral vermoeid? Dan spreken we van een winterdip.

Wat is de belangrijkste oorzaak van een winterdepressie?

Een tekort aan daglicht, wat uw dagen nachtritme verstoort. ’s Nachts maakt de pijnappelklier in de hersenen het slaaphormoon melatonine aan. Zodra het buiten licht wordt, stopt deze aanmaak. ’s Winters is het niet alleen korter licht, ook is het daglicht zwakker. Als u hiervoor gevoelig bent, maakt uw lichaam ook overdag melatonine aan. Hierdoor blijft u slaperig en lusteloos. Ook zorgt een teveel aan melatonine voor somberheid.

Tekst: Suzanne Geurts

Als de klachten langer dan twee weken aanhouden. Uw huisarts meet dan sowieso of u te weinig vitamine D heeft en schrijft eventueel extra supplementen voor. Uw lichaam maakt vitamine D via zonlicht aan; een tekort leidt onder andere tot somberheid. Ook kan de huisarts u doorverwijzen naar een psycholoog, die u helpt met licht- en gedragstherapie.

Zijn ouderen extra gevoelig voor een winterdepressie?

Niet per se, een winterdepressie kan op elke leeftijd voorkomen. Er wordt veel onderzoek gedaan naar de oorzaak van deze

Wat is lichttherapie?

Deze therapie werkt met een speciale lamp, die u zo’n vijf tot tien dagen ’s ochtends gebruikt. De lamp moet een halfuur tot twee uur in uw ogen schijnen en verbetert zo uw hormoonbalans. Hierdoor krijgt u snel meer energie en een betere stemming. U kunt deze lamp lenen bij uw therapeut, of zelf kopen.

Wilt u weten of u misschien een winterdepressie heeft? Doe de Online Winterdepressie Test op www.mentaalbeter.nl.

ons 45

Wanneer is het verstandig om naar de huisarts te gaan?

Advertentie

OTOLIFT uw onopvallende traplift

Uw trapleuning blijft

Brede kant trap blijft vrij

Montage op uw treden

Dunste enkele rail ter wereld

Supercompacte opklapbare stoel

5 Huren al vanaf één maand mogelijk

Nieuwe en gebruikte trapliften Levertijd vanaf één week Marktleider in Nederland

ig is Wie jar ! rt traktee

Bel gratis 0800 444 777 5

€500g kortin016

of ga direct naar www.otolift.nl

-2 tot 31-12

STUUR MIJ DE GRATIS BROCHURE

Vrijblijvend Otolift thuisadvies?

Ik heb een rechte trap

Altijd bij u in de buurt!

Ik heb een trap met bochten Naam Adres Postcode/plaats Telefoon ONS 2016

Stuur deze bon in een ongefrankeerde envelop naar: Otolift Antwoordnummer 17014, 2810 VK Bergambacht

Meer dan 160.000 tevreden klanten gingen u voor!

Meer dan 70 servicepunten door heel Nederland.

Ledenvoordeel

Feestelijke aanbiedingen voor KBO-leden Ons Ledenvoordeel Op zoek naar mooie cadeau-ideeën voor de decembermaand? Denk dan ook eens aan de Ons ledenvoordeel winkel. Hier vindt u leuke en interessante aanbiedingen op het gebied van vrije tijd, veiligheid, telefonie, gezondheid en nog veel meer…

Bespaar als KBO-lid op: ✓ Elektrische fietsen ✓ Ledlampen ✓ Alarmsystemen ✓ Smartphones ✓ Fitness apparaten en nog veel meer… Via Ons Ledenvoordeel kunt u bijvoorbeeld de volgende producten tegen KBO-prijs bestellen. Hometrainer Blijf fit

Personenalarm - Veiliger op straat

Beveiligingscamera - Met display

Voordelig mobiel bellen Een betaalbare smartphone al voor slechts € 189,- bestellen? Kijk op www.onsledenvoordeel.nl voor deze door de Consumentenbond als ‘verrassend fijn’ geteste mobiele telefoon, maar ook voor korting bij T-Mobile.

Uw verwarmingsketel aan vervanging toe? Nieuw bij Ons Ledenvoordeel zijn de zeer hoogwaardige HR CV-ketels van Ferroli! Deze is voor KBO-leden tegen hoge korting inclusief installatie beschikbaar. U bespaart met deze CV-ketel flink op uw energiekosten. Bij afname van het all-in onderhoudspakket krijgt u bovendien 10 jaar garantie.

Persoonlijk contact Natuurlijk zijn wij niet alleen op het internet actief, maar kunt u ook bij ons terecht met vragen over uw ledenvoordelen per telefoon bij de KBO-klantenservice via (085) 486 33 63 of per e-mail op klantenservice@onsledenvoordeel.nl.

Tekst: Suzanne Geurts | Beeld: Timo Reisiger

smakelijk eten

‘Over mijn oma’s mosselsausje kreeg

ik complimenten’ Sinds drie jaar organiseert BAS/KBO Bergen op Zoom ‘De Dag van de Mosselmaaltijd’. Met 140 gasten én de enige echte ‘Mosselman’. Antje Bastiaanse-Weijs kijkt er altijd naar uit en zit zelf in de activiteitencommissie die de avond organiseert. Antje (78): ‘Ja, in Bergen op Zoom hebben we een ware Mosselman: Frans, zoon van een visboer, die ongelooflijk lekkere mosselen maakt. Wat zijn geheim is? Nou, hij voegt een beetje sambal toe. Dat geeft pit, een buitengewone smaak. Ook ik ben dol op mosselen, maar hoe kan het ook anders: ik ben opgegroeid aan de Oosterschelde. Ik herinner me nog, het was 1943, dat mijn oma zelf-gevangen mosselen had klaargemaakt. Een bont gezelschap familieleden at mee, terwijl ik als zesjarige muisstil onder de tafel zat en eigenlijk naar bed moest. Toen hoorde ik voor het eerst van mijn oma’s geheime mosseldip. Later zei ze: “Je kan het recept krijgen, als je het kan onthouden.” Nu geef ik het door aan mijn dochter en heb ik het sausje voor het eerst op onze mosselavond klaargemaakt. Ik kreeg er allerlei complimentjes over, dus volgend jaar komt het weer op tafel.’

Lekker samen koken en eten

De mosseldip van Antjes oma inke Dit familiesausje maakt u klaar op gevoel. Meng een fl en terd, gmos honin scheut witte azijn met een theelepel are voeg hier naar smaak zwarte of witte peper en wat vloeib zoetstof (bijvoorbeeld van Natrena) aan toe. en. Antjes advies: goed roeren en met uw vinger even proev

Boodschappenlijstje voor 4 personen Mosselen van de Mosselman • 4 à 5 kg mosselen • 1 winterwortel • 1 prei • 2 uien

• 1/2 bosje selderie • 1 theelepel sambal • 2 eetlepels gedroogde mosselkruiden (Verstegen)

Bereiding Was de mosselen goed en snijd alle groenten fijn. Doe eerst een bodempje water in een pan en voeg dan de mosselen en de groenten toe. De ideale mosselpan is groot, breed en laag, met een dunne bodem. In zo’n ruime pan kunnen de mosselen zich namelijk makkelijk openen. Zet het vuur hoog, breng het geheel aan de kook en voeg de sambal en gedroogde mosselkruiden toe. Schud de inhoud van de pan een paar keer om. Zijn de mosselen open? Dan zijn ze gaar. Let op, dit is al binnen enkele minuten. Een gesloten mossel kan bedorven zijn; gooi deze dan ook weg. Serveer het gerecht met stokbrood of frieten, knoflooken cocktailsaus én de mosseldip van Antjes oma.

Wordt u geroemd om uw heerlijke gehaktballen? Of is uw appeltaart niet te versmaden? En zou u uw favoriete recept weleens willen maken voor een groepje leden van uw KBO-Afdeling? Geef u dan op voor de rubriek ‘Smakelijk eten’ en wie weet komt u in een van de volgende nummers van Ons te staan. Het gerecht mag van alles zijn: van een lekker gebakje tot een driegangendiner… Wilt u meedoen? Stuur dan een e-mail naar ons@kbo-brabant.nl met als onderwerp ‘Samen koken’ of bel met Nadzja van der Knaap via (073) 644 40 66.

Feit of fabel?

een Zijn mosselen alleen verkrijgbaar in de maanden met kunt is, er ‘r’? Nee, dat was vroeger zo. Sinds er gekoeld vervo u Zeeuwse mosselen van juli tot april kopen. In het ‘stille d seizoen’, de voortplantingstijd, zijn er mosselen uit Ierlan en en bereid het over weten meer en Denemarken. Wilt u bewaren van mosselen? Ga naar www.mosselen.nl.

ons 49

Op zoek naar een wandelmaatje of reisgenoot? Of wilt u oud-klasgenoten terugvinden voor een reünie? Plaats uw oproep op Groet & Ontmoet op www.kbo-brabant.nl!

Op zoek naar... een leuke vrouw zonder rugzak die met mij nog van het verdere leven wil genieten. Een eenvoudige vrouw, die graag met mij een terrasje pakt of een dansje maakt, een wandeling of fietstocht. Ik ben goed gezond, rijd auto en bezoek graag rommelmarkten. Ik houd zelf mijn huisje bij, wassen, strijken en wat er verder moet gebeuren. Mocht u interesse hebben, stuur even een briefje. Wie weet worden wij het samen eens. Ik ben nog een beetje een jongensachtig type en verzorg me goed. Omgeving 073.

BR.O.NR. 12.001/16 Hallo, ik ben een weduwe van 71 jaar en ben op zoek naar een vriendin om samen leuke, gezellige dingen te doen. Ik houd van fietsen, wandelen, gezelschapsspellen, uit eten gaan of een terrasje pakken. Ik heb helaas geen rijbewijs, dus graag komende uit regio ‘s-Hertogenbosch. Belangstelling? Graag reactie. BR.O.NR. 12.002/16 Ik ben een weduwe van 77 jaar en op zoek naar een man van mijn eigen leeftijd om het alleen-zijn op te lossen. Ben in het bezit van een auto, rook niet. Liefst reacties uit de omgeving van Veghel.

BR.O.NR. 12.005/16 Leuke spontane vrouw, 65 jaar, wil graag kennismaken met ’n gezellige betrouwbare man (niet-rokend), tussen de 60 en 70 jaar om samen van het leven te genieten. Ik houd van muziek, weekendjes weg. Met mooi weer wil ik graag wandelen en fietsen. Omgeving 0492-0493.

BR.O.NR. 12.003/16 Leuke, aardige weduwe van 75 jaar zoekt gezellige, vrolijke, betrouwbare, niet-rokende man of vrouw van dezelfde leeftijd om samen op vakantie te gaan, het weekeinde door te brengen met fietsen, terrasje, tvkijken. Gewoon leuke dingen doen. Wie oh wie heeft hier ook zin in?

BR.O.NR. 12.006/16 Ik ben een weduwnaar van 74 jaar en ben op zoek naar een leuke, spontane, niet-rokende vrouw tussen 67 en 77 jaar. Ik houd van fietsen,

BR.O.NR. 12.004/16 Ik ben een man van 76 jaar, zoek

tuinieren, gezelschapsspellen en dagjes uit in Brabant. Vroeger heb ik met dieren gewerkt en ik houd van onder andere paarden en honden. Woon je in omgeving 073/0416, dan zie ik graag je brief tegemoet met een recente foto en eventueel telefoonnummer.

Eet u mee? In samenwerking met KBO-Brabant organiseert Match4Dinner gezellige etentjes in gezelschap van minstens zes personen met een prettige manvrouwverhouding. Interesse? Stuur een e-mail naar info@match4dinner.nl of geef uw telefoonnummer door via KBO-Brabant, (073) 644 40 66. Er zijn speciale KBO-etentjes gepland op Tweede Kerstdag, maandag 26 december! De kosten voor een diner bedragen maximaal € 35,- inclusief bemiddeling, exclusief drankjes.

Oproep plaatsen? Stuur deze o.v.v. Contactoproep Ons en uw adres, telefoonnummer en e-mailadres naar KBO-Brabant (zie adres hieronder). Reageren? Stuur uw reactie in een gesloten enveloppe naar KBO-Brabant (zie adres hieronder) en zet linksboven op de enveloppe: reactie contactoproep Ons en het nummer van de oproep waarop u reageert. Wij sturen uw enveloppe dan ongeopend door. Denk er wel aan uw naam, adres en woonplaats of een e-mailadres in uw reactie op te nemen, zodat de betreffende persoon ook schriftelijk contact met u kan opnemen. Een oproep plaatsen kost eenmalig € 15,-. Als er meer oproepen ingestuurd worden dan er ruimte is, wordt een wachtlijst aangelegd. Adres: KBO-Brabant, Postbus 3240, 5203 DE ’s-Hertogenbosch of contactadvertentie@kbo-brabant.nl

• • •

•

ons 50

Advertentie

Laat het leven en de liefde niet aan je voorbij gaan!

Je wilde samen oud worden maar het leven heeft anders beslist. Via Stichting Date kunt u een nieuwe partner vinden. Bel gratis 0800-022 0225 en wij nodigen u uit voor een gratis en vrijblijvend informatief gesprek met een van onze ervaren consulenten. Veilig en betrouwbaar en e, áltijd bij u in de buurt at D Stichting Persoonlijke begeleiding en e m duurza laties voorstellen re uw ro -v an m Onbeperkte kennismakingen sinds 1969. en hoge slagingskansen

Ditismijndag! Ditismijndag! Beleven Beleven en en genieten genieten voor voor ouderen ouderen

Bel en en win win 09090909- 0113 0113 voor voor een luxe verwendag naar keuze t.w.v. € 165,verwendag naar keuze t.w.v. € 165,Laat u gemakkelijk thuis thuis ophalen ophalen voor voor een een heerlijke heerlijkeverzorgde verzorgde dag naar keuze (incl. lunch, lunch, koffie/thee/lekkers, koffie/thee/lekkers, entrée entréeetc.) etc.) Een dag zonder haast, haast, en en in in klein klein gezelschap gezelschap (4 (4gasten). gasten). e Wat dacht u bijv. van van de de 22e Maasvlakte, Maasvlakte, De DeVeluwe, Veluwe,de de Utrechtse grachten, grachten, of of de de Weerribben? Weerribben? Maak kans en bel voor voor 31 31 december december 2016 2016naar naar 09090909- 0113 0113 (€ (€ 0,90 0,90 per per gesprek; gesprek; vaker vaker bellen bellenkan). kan). Ga Ga gezellig gezellig mee! mee! Heerlijk Heerlijk ontspannen ontspannen genieten. genieten.

Bel gratis 0800 022 0225

stichtingdate.nl

Erkend door BVSK / Singleskeurmerk / Geschillencommissie

Toiletzitting met onderdouche. Blijf langer zelfstandig met behoud van 100% privacy + 100% hygiëne! Verwarmde zitting. Warm water! Reinigt en droogt volledig. Geen geveeg meer! Werkt met afstandsbediening. 2 weken GRATIS uitproberen!

De beste kwaliteit tegen de scherpste prijs. Slechts €745,- incl. btw. en DRIE jaar garantie. Een SPATOILET® past op iedere standaard wc-pot en is eenvoudig zelf aan te sluiten. Zonder hakken of breken verzorgen wij de installatie, ook op water en stroom, tegen een meerprijs van € 150,00 alles inclusief. * Informeer bij uw gemeente of de aanschaf via de WMO wordt vergoed.

Kijk op www.SPATOILET.com of bel: 072 5629269 of 020 6141232.

De De 44 prijswinnaars prijswinnaars worden worden op op 66 januari januari 2017 2017 persoonlijk persoonlijk gebeld. (Datum en bestemming in overleg gebeld. (Datum en bestemming in overleg met met u.) u.) Ditismijndag! Ditismijndag! is is bereikbaar bereikbaar op op telefoon telefoon 0341-70 0341-7064 6494 94 info@ditismijndag.nl info@ditismijndag.nl

www.ditismijndag.nl www.ditismijndag.nl

De oplossing van de puzzel in Ons 10 was: herfstbloemen. De prijzen gaan naar: H. Wick-Duijker uit Ulvenhout, M. Vermunt uit Teteringen en T. Bakker uit Veghel. Hartelijk gefeliciteerd!

Puzzel mee en win! In elke editie van Ons maakt u kans op een leuke prijs. Los het Zweeds Raadsel op, stuur uw oplossing naar de redactie en misschien wint u wel tickets voor de Winter Efteling. Ons mag eenmaal zes toegangskaarten weggeven om een familie een dag te laten genieten! vertrager vertrager strijdkreet strijdkreet

2 2

dof geluid dof geluid weg met bomen weg met bomen

14 14

12 12

golfterm golfterm

7 7

elfenkoning elfenkoning deel v.e. tekst deel v.e. tekst

Puzzel: www.puzzelpro.nl

9 9

sjaal sjaal golfterm golfterm

drasland drasland

de grootte de zeer bepalen grootte vloeibaar zeer vloeibaar bepalen planeet planeet

oproerling oproerling eensporig geluid eensporig geluid

11 11

5 5

Griekse letter Griekse letter

Chinese staatsChinese man staatsman

fototoestel fototoestel

draagzak draagzak manier van lopen manier van lopen

tevens tevens

3 3

Franse badplaats Franse badplaats

13 13

6 6

Engels telwoord Engels telwoord

8 8

tamelijk tamelijk land in Afrika land in Afrika

Japans bordspel Japans bordspel vrij vrij

toonbank toonbank

Stuur de oplossing van de puzzel, uw e-mailadres en telefoonnummer vóór 2 januari 2017 naar: Redactie Ons, Postbus 3240, 5203 DE ’s-Hertogenbosch. Let erop dat u uw inzending frankeert. Ongefrankeerde inzendingen worden niet meegenomen in de loting. Of e-mail naar ons@kbo-brabant.nl met als onderwerp ‘puzzel’.

Engelse titel Engelse titel vruchtbeginsel vruchtbeginsel

10 10 compagnon compagnon

zangnoot zangnoot

1 1

2 2

4 4

3 3

1 1

houtsoort houtsoort

4 4

5 5

6 6

7 7

8 8

9 9

10 10

11 11

12 12

Met de Winter Efteling hult het sprookjesachtige attractiepark zich tijdens de donkere maanden in wintersferen, met hartverwarmende vreugdevuren en guirlandes met duizenden lichtjes. Speciaal voor deze periode zijn er winterattracties zoals een schaatsen een langlaufbaan. Aquanura, de grootste watershow van Europa, is tijdens de Winter Efteling op z’n allermooist tegen de donkere winterhemel. De Sneeuwprinses en de

ons 52

13 13

14 14

Vuurprins brengen met hun arrenslee dagelijks een muzikaal bezoek aan de Vreugdevuren en zij zijn dagelijks te bezoeken in het IJspaleis. In het Sprookjesbos is de wintervoorstelling van de parkshow Sprookjesboom te zien. Kortom: bezoekers van de Winter Efteling genieten van een romantisch winters decor en veel gezelligheid! De Winter Efteling duurt tot en met dinsdag 31 januari 2017. Meer informatie: www.efteling.com/winterefteling.

Normaal € 1499,Nu v.a.

€ 890,(140 x 200)

T/m 31 december 2016!

Alle comfort opties mogelijk als extra: Hoog-laag systeem Uitrijdbaar Op wielen

In alle afmetingen leverbaar

Diverse kleuren

Diverse hoofdborden

Diverse stofferingen

Matrassen niet meer keren Uitstapverlichting (lampjes) Uit één stuk (geen naad) Wasbare hoezen van bed en matras Warm slapen / warme voeten En nog veel meer!

Onze showroom

Vraag onze gratis brochure aan!

Astronaut 8A, 3824 MJ AMERSFOORT

Naam:

Maandag - Vrijdag: 10.00 - 18.00 Zaterdag: 10.00 - 17.00

Adres: Postcode:

Man

Vrouw

Woonplaats:

Onze brochure online- of telefonisch aanvragen?

Telefoonnummer:

www.aangenaamslapen.nl 0800 - 226 43 62

Zonder postzegel opsturen naar onderstaand adres: Aangenaam Slapen, Antwoordnummer 521, 3800 VB, AMERSFOORT

MdecO

Advertentie

Al ruim 40 jaar hĂ¨t adres voor comfort en kwaliteit

Welke maat fauteuil f u ook zoekt, Teun Arts heeft alles!

Graag tot ziens in onze showroom

Onze openingstijden: Di, Wo & Do 10:00 - 17:30, Vrijdag 10:00 - 21:00, Zaterdag 10:00 - 17:00 tel.: 0485 - 45 29 86 www.teunarts.nl Boersestraat 11, 5454NG, Sint Hubert. In St.Hubert op de rotonde richting Wanroij, dan 3e weg links, 1e rechts.

info@teunarts.nl

Advertentie

Al ruim 40 jaar hèt adres voor comfort en kwaliteit

Handmatig verstelbare relaxfauteuils Meer dan 180 modellen

Relaxfauteuils met sta- op hulp Meer dan 50 modellen banken & bankstellen eventueel mét relaxfunctie

Meer dan 90 modellen In stof vanaf € 925,- in leder vanaf € 995,-

In stof vanaf € 875,- in leder vanaf € 965,-

Welk type fauteuil u ook zoekt,.. ...Teun Arts heeft alles.

De beste banken Nederlands fabrikaat

info@teunarts.nl

Advertentie

GEEF OM DE TOEKOMST Het Grootseminarie Rolduc blijft trouw werken aan de boodschap van de Rooms-Katholieke Kerk.

shop.nl

RS O T A L L O R LEN E I B O M T SCOO EN L E D D I M P ZORGHUL ELEN O T S P O STA ok r

o vo

www.stelcomfort.nl

Campagneweg 1 • Zevenbergen Telefoon 0168 331 300

le ike

art do ka

Actief genieten in de Brabantse Kempen!

Actief genieten in de Stijlvolle hotelkamers voorzien van alle comfort, lift, voortreﬀelijke keuken, zwembad, terrassen, park en natuurrijke omgeving. Brabantse Kempen! Stijlvolle hotelkamers voorzien van alle comfort, lift, voortreﬀelijke keuken, zwembad, terrassen, park en natuurrijke omgeving.

NIEUW IN 2017

ten NIE men17 nge20 rse arraIN DiveUW

en bren ngem inclu n entegen arran rse hale Divesief tsen plaa rse gen dive opsief halen en brenin inclu nd. tsen in Ned plaa rseerla op dive . gasten) culiere partirland Nede (ook voor

(ook voor particuliere gasten)

Wij bieden speciale arrangementen met dagexcursies,

Wij bieden speciale arrangementen met dagexcursies, avondprogramma’s met artiesten e.d. Gezelschappen avondprogramma’s met artiesten e.d. Gezelschappen kunnen worden gehaald en gebracht. Kijk op onze kunnen worden gehaald en gebracht. Kijk op onze website en en vraag vraag naar naar onze onze brochure. brochure. website

Boscheind 73 73 •• 5575 5575 AA AA Luyksgestel Luyksgestel Boscheind T (0497) 541 426 • info@postelhoef.nl www.postelhoef.nl www.postelhoef.nl

Om deze boodschap uit te kunnen dragen zijn goed opgeleide priesters nodig. Met uw steun maakt de Paredis Stichting nu en in de toekomst de opleiding van priesters en diakens in Rolduc mogelijk.

Geef om de boodschap steun de Paredis Stichting Vorming van priesters, kandidaten voor het priesterschap en permanent diaconaat Correspondentieadres Hoogstraat 7, 5954 AA Beesel Telefoon: 077 - 4742012 E-mail: info@paredis.nl Website: www.paredis.nl Bankrelatie ING: NL77INGB 0002818327 ABNAMRO: NL95ABNA0481960228 t.n.v.: Paredis Stichting De Paredis Stichting is aangemerkt als Algemeen Nut Beogende Instelling (ANBI).

Advertentie Veilige badkamers vanaf €3995,-

IN 1 DAG! VEILIG

ONVEILIG

Veilig en stijlvol douchen Voelt u zich minder veilig in uw badkamer? Wij vervangen uw bad of douche in slechts 1 dag. Molenaar biedt veilige douches in verschillende uitvoeringen en kleuren aan. Desgewenst aangevuld met bijvoorbeeld een badkamermeubel of comforttoilet. Samengesteld naar uw wensen en precies op maat gemaakt. Maak nu een afspraak voor een bezoek aan huis.

7:00 UUR De laatste keer in uw onveilige bad

9:00 UUR Uw onveilige bad of douche wordt verwijderd

Jarenlange ervaring Meer dan 6.000 klanten gingen u voor Eigen montagedienst 40 plaatsingen per week Alles keurig opgeruimd Ook afvoer van het oude bad Onderhoudsarm Materialen zijn behandeld met EasyClean

13:00 UUR De nieuwe douche met lage instap wordt geïnstalleerd

16:30 UUR U kunt douchen in uw nieuwe veilige badkamer

BROCHURE?

BEZOEK EEN WINKEL

GRATIS THUIS ADVIES

Vraag nu de Molenaar brochure aan met de complete collectie.

Alle Molenaar winkels vindt u op de website.

Maak een afspraak met een van onze ervaren adviseurs.

Afspraak of brochure? Bel 0341 - 27 40 40 of kijk op www.molenaar.nl

LANGER THUIS WONEN

Advertentie

Met de taxi naar Schiphol of uw regionale luchthaven Met Schiphol Travel Taxi begint en eindigt uw vliegreis op de drempel van uw eigen deur. Waar u ook woont, wanneer u wilt. Geen gesjouw met koffers of afhankelijk zijn van wegbrengers en afhalers. Op de avond voor vertrek wordt uw ophaaltijd telefonisch bevestigd.

De een tel axi al va n

€19 af

per p

ersoo

Reserveren: reisbureau, Schiphol.nl Via uw of bel met 0900 - 8876 (€ 0,10 p/min.)

www.schiphol.nl/traveltaxi

Geef uw testament een missie

Mensen met een Missie steunt gedreven mensen die in hun gemeenschap opstaan tegen onrecht en uitsluiting. Dit doen wij samen met onze partners in 14 landen in Afrika, Azië en Latijns-Amerika.

Mensen met een Missie in uw testament

Wij geloven daarbij in de verbindende kracht van religie. Laat u iets na voor een rechtvaardige wereld? Contact: Julie Mingeli, 070 - 31 36 731 of juliemingeli@mensenmeteenmissie.nl mensenmeteenmissie.nl/testament

Advertentie

bolderman.nl Laagste prijs garantie

v.a. slechts

199,-

v.a. slechts

349,-

399,-

10 dagen

Tarrenz in Tirol/ Kirchberg in Tirol

Wenen en Wienerwald / Wenen en Bratislava

Opatija Istrië / Pittoresk Vrsar Istrië

Diverse vertrekdata in 2017

7/8 dagen

Sonthofen in de Beierse Allgäu Diverse vertrekdata in 2017

399,-

8/10 dagen

5/8 dagen

v.a. slechts

399,-

v.a. slechts

499,-

599,-

10 dagen

10/12 dagen

10 dagen Toscane:

10 dagen

Barcelona & omgeving/ Barcelona & Andorra

Rondreis Kroatië / Eilanden van Dalmatië

Florence, Pisa en Elba/ Rome en Florence

Rondreis Ierland / Westkust Ierland

Diverse vertrekdata in 2017

v.a. slechts

599,-

v.a. slechts

599,-

v.a. slechts

749

699,-

10 dagen

12 dagen

Schotland Loch Lomond / Schotse Hooglanden

Toscane, Bloemenrivièra en de CÔte d’Azur

Noorwegen/ Hoogtepunten Noorwegen

Spanje en Portugal / Spanje Andalusië

Diverse vertrekdata in 2017

Bij Bolderman aanbetalen niet verplicht! Drukfouten en prijswijzigingen voorbehouden.

10 dagen Rondreis

bolderman.nl

15 dagen Rondreis

Brochure en boekingen:

(0318) 58 09 58 www.bolderman.nl

Prijs p.p. o.b.v. 2 pers. kamer excl. Calamiteitenfonds & reserveringskosten

Advertentie

Veilig

Douchen.nl

Bel 0800 0200 962 voor meer informatie of ga naar onze website

www.veiligdouchen.nl

LAAGSTE

PRIJSGARANTIE

Veilig douchen binnen 1 dag!

Onderhoudsarm

Zeer lage instap

Ondersteuning

Dankzij het veiligheidsglas met anti-kalkcoating en de polyester panelen en douchebak is dagelijks schoonmaken niet meer nodig.

De vlakke douchebak van de Premium Comfortdouche kent een zeer lage instaphoogte, vanaf slechts 3 cm.

Ontspannen douchen door de extra ondersteuning van onze comfortabele douchestoel. Ruimtebesparend doordat deze opklapbaar is.

NIEUW 2-in-1 oplossing Bad + Douche

Gratis brochure thuis ontvangen? Naam Straat + nr Postcode Telefoon

Plaats KBO_BR_05_12_16

Stuur deze bon in een envelop naar: Zwaluw Comfortsanitair - Postbus 53 - 3890 AB Zeewolde, Nederland