Ons 11 2017 by KBO-Brabant

ons MAGAZINE VOOR SENIOREN

nummer 11

november 2017

ANWB AutoMaatje

De eerste rit in Helmond

Brabantse Natuurpoorten

Dicht bij huis is er zoveel moois

Heerlijk avondje

Maak uw eigen borstplaat Red ons Pensioenstelsel

Econoom Rob de Brouwer legt uit

Opa Simon van den Nieuwenhof

‘Ik zie haar als een klein wondertje’

Advertentie

NU VANAF

€ 159,95 p.p.

OPENINGSAANBIEDING! Hotel Hutter - Moezel

Bremm / Moezel - 5 daagse eigen auto reis Hotel Hutter beschikt over 46 kamers en zijn van alle gemakken voorzien, douche, toilet, tv met Nederlandse zenders en WiFi. Alle kamers zijn per lift bereikbaar. In ons restaurant wordt u tijdens uw verblijf verwend met een dagelijks uitgebreid “Enjoy” ontbijtbuffet, warme lunch en een afwisselend 3 gangen keuze diner/ buffet. ’s-Avonds kunt u genieten in onze lounge waar tevens regelmatig vertier en entertainment is waaronder livemuziek etc. Of in Jan’s bar met uitzicht over de Moezel, de ruïne van het klooster, de Calmont wijngaarden en de voorbijvarende schepen. I NC LUSI EF ✓

Ontvangst met warme lunch of koffie met gebak

✓

4 x overnachting met uitgebreid “Enjoy” ontbijtbuffet

✓

4 x warme lunch of lunchpakket

✓

4 x culinair 3-gangen keuze menu

✓

NIEUW: koffiecorner! Koffie en thee gehele dag GRATIS

✓

Dagelijks alle drankjes van 17:00 t/m 24:00 GRATIS bieren,wijnen,fris- en vruchtendranken,jenevers en apfelkorn

✓

GRATIS Dagtocht per luxe touringcar door het prachtige Moezelgebied

✓

Naar Cochem of Trier

✓

Iedere avond vertier en entertainment, o.a live muziek, wandeling en wijnproeverij. Hierbij wordt regelmatig een bittergarnituur geserveerd.

✓

GRATIS gebruik versnellingsfietsen en alle andere faciliteiten

✓

GRATIS diverse auto-,fiets en wandelroutes met lunchpakket

V ERTR EK DATA EN P R I JZE N JA N UA R I 2 0 1 8 ZO 14 januari . . . DO 18 januari . . . MA 22 januari . . VR 26 januari . . . DI 30 januari . . .

€ 159.95 p.p. € 159.95 p.p. € 159.95 p.p. € 159.95 p.p. € 159.95 p.p.

FEB R UA R I 2 0 1 8 ZA 3 februari . . . € 159.95 p.p. WO 7 februari . . € 159.95 p.p. ZO 11 februari . . . € 249.95 p.p. DO 15 februari . . € 249.95 p.p. MA 19 februari . . € 199.95 p.p. VR 23 februari . . € 199.95 p.p. DI 27 februari . . . € 199.95 p.p.

M A A RT 2 0 1 8 ZA 3 maart . . . WO 7 maart . . ZO 11 maart . . . DO 15 maart . . MA 19 maart . . VR 23 maart . . DI 27 maart . . . ZA 31 maart. . . APRIL 2018 WO 4 april . . ZO 8 april . . . DO 12 april . . MA 16 april . . MA 30 april . .

. . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . .

€ 199.95 p.p. € 199.95 p.p. € 199.95 p.p. € 199.95 p.p. € 199.95 p.p. € 239.95 p.p. € 239.95 p.p. € 239.95 p.p. € 239.95 p.p. € 239.95 p.p. € 239.95 p.p. € 239.95 p.p. € 239.95 p.p.

Nederlands gesproken

Kijk voor meer informatie op enjoyhotels.nl of bel 0049 - 2953 - 9625333 Voor alle Enjoyhotels geldt geen aanbetaling, geen boekings-, en reserveringskosten, geen 1-persoonskamer toeslag. Alle fouten voorbehouden en exclusief eventuele toeristenbijdrage.

welkom!

Colofon

Beeld: Ivo Hutten

JAARGANG 7 NR. 11 - 2017 Ons is een uitgave van KBOBrabant en wordt 11 keer per jaar toegestuurd aan de 130.000 leden. Een gesproken versie van Ons is te bestellen bij KBO-Brabant (zie redactieadres). ISSN 2211-5277 Redactie KBO-Brabant Eva Geelen, Jacquelien Cuppers, Truus Noij, Wilma Schrover Redactieadres Postbus 3240 5203 DE ’s-Hertogenbosch (073) 644 40 66 ons@kbo-brabant.nl Concept en realisatie mooi mag., Susanne Mullenders, Pauline Mulder www.mooimag.com, Ivo Hutten Vormgeving Grafisch bureau Brust, Ilse Vesters, Remco Brust, Michelle Uit de Weerd - Leemkuil Advertenties Multor Media B.V., Tanja van Adrichem (085) 00 30 396 tanjavanadrichem@multormedia.nl KBO-Brabant draagt op geen enkele wijze verantwoordelijkheid voor advertenties/bijsluiters in Ons. Druk en afwerking Habo DaCosta Lidmaatschap Indien u een lidmaatschap bij de KBO in Brabant wilt aangaan of opzeggen, dan kunt u terecht bij het secretariaat van uw lokale KBO-Afdeling. U vindt de adresgegevens op www.kbo-brabant.nl. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvuldigd en/of openbaar gemaakt zonder KBOBrabant daar vooraf van in kennis te stellen. Het toesturen van foto’s en teksten impliceert toestemming tot publicatie in Ons. Maar dit betekent niet dat toegestuurde foto’s en teksten automatisch geplaatst worden. www.kbo-brabant.nl www.facebook.com/kbobrabant @kbo_brabant

Het is ons allen een zorg Langer thuis wonen, we werken er met elkaar al lang aan en sinds een paar jaar is alle beleid van Den Haag en van de gemeente erop gericht. De effecten zijn enorm. De verschuiving van wonen in een verzorgingshuis of opname in een verpleeghuis naar langer verblijf in de thuissituatie is groot. Hartstikke mooi, zou je denken. Maar lang niet overal kan zo’n grote verschuiving in zo’n korte tijd goed verlopen. Dat geldt ook voor de kwaliteit van de zorg, zorg in allerlei vormen. Die zorg hebben we in het verleden met ons allen opgebouwd. De wijkzorg in wat toen de kruisvereniging heette. Ook de ziekenhuiszorg kwam ooit tot stand door initiatieven van onderop. Daarna ontstonden allerlei vormen van zorg daartussenin en daaromheen: verzorging en verpleging en paramedische diensten. De overheid is zich er steeds meer mee gaan bemoeien, met de kwaliteitsbewaking en met de financiering, dat laatste steeds vaker met de voet op de rem. Nu moet de zorgaanbieder opeens zorg aan huis organiseren met de goede mensen op de goede tijd op de goede plaats en in aantallen die niet aan te slepen zijn. Een onmogelijke opgave. Wie nog in een verpleeghuis terecht komt, vraagt om uiterst complexe zorg. Ook daar lukt het de directies van de instellingen niet op zo korte termijn zo’n kwaliteitsslag bij alle beschikbare medewerkers qua opleiding en training te realiseren. Ook de gemeente heeft op het gebied van de zorg een taak. De Wmo 2015 verplicht de gemeente te zorgen voor voorzieningen die maken dat mensen lang thuis kunnen blijven wonen. De gemeente heeft daarnaast tot taak de samenhang in de zorg te waarborgen. Een forse omslag die niet altijd en overal vlekkeloos verloopt. KBO-Brabant behartigt uw belangen daarbij goed, dankzij vele goede cliëntondersteuners. Desnoods tot aan de rechter, en ook dan steeds met succes. Senioren zijn degenen die het meest met de zorgtaak van de gemeente te maken krijgen. Voor hen is het dan ook van groot belang dat politieke partijen die zaken goed in de gaten houden. Het is in de aanloop van de gemeenteraadsverkiezingen zaak om dat die partijen goed op het hart te binden. Ik ben ervan overtuigd dat dat ook uw Kringbestuur een zorg is. Truus Noij, waarnemend voorzitter

ons 3

Advertentie

DIRECT, EN MET 100% ZEKERHEID, UW HUIS VERKOPEN? Meer informatie: www.fvzvastgoed.nl of bel 076 - 561 59 55

m o s p o o K netto ld uitbetaa

Betrouwbaar Directe aanbetaling mogelijk Geen makelaars- en notariskosten Koopsom is 90% van de werkelijke waarde Uw eigen woning terug huren is mogelijk Wij ontzorgen â&#x20AC;&#x201C; direct zekerheid

adres: Annevillelaan 230 - 4858 RB Ulvenhout tel.: 076 - 561 59 55 - mob.: 06 - 270 826 65 e-mail: info@fvzvastgoed.nl

inhoud

MAGAZINE VOOR SENIOREN

LEZEN 14 Grootouderschap: leuk of ook zwaar? Pedagoog Marga Schiet en twee opa’s vertellen over modern grootouderschap 18 ANWB AutoMaatje helpt u op weg De eerste rit in Helmond van deze nieuwe vervoersservice in Brabant 32 De Brabantse Natuurpoorten leiden naar de mooiste plekjes Ontdek de veelzijdigheid van onze duinen, bossen, moerassen en veengebieden 36 Wie zoet is krijgt lekkers! Maak deze maand uw eigen oud-Hollandse borstplaat

ONS BELANG

9 48

11 Manifest Red ons pensioenstelsel Waarom een nieuw pensioenstelsel niet nodig is volgens econoom Rob de Brouwer 24 Op zoek naar het Efteling-model Veel ideeën op Tilburgs congres over lokaal seniorenbeleid 45 De belangrijkste vitaminen om lekker fit te blijven Dure supplementen zijn niet per se beter dan goedkope

EN VERDER

ons 5

6 9 23 28 31 35 39 41 43 48 51 53

Schrijf ons! Fotoalbum Ons bestuur Ontspanning Online: Spotify Onsje geluk Ons voordeel Notaris Recht De trots van… Op zoek naar Puzzel

Speciaal voordeel voor lede n! Kijk op pagina 39

Reageren op artikelen in Ons? Stuur uw reactie naar KBO-Brabant, t.a.v. redactie Ons, Postbus 3240, 5203 DE ’s-Hertogenbosch. Mailen kan natuurlijk ook: ons@kbo-brabant.nl. Vergeet niet uw naam, adres en woonplaats te vermelden.

Schrijf

Onze eigen limousine Met trots presenteren Hans en Marijke Bijk van KBO Ulicoten hun eigen limousine. De carpo limo is een scootmobiel voor twee personen die gemakkelijk door de voordeur kan en niet te breed is voor op het fietspad. Met hun eigen limo is er een wereld voor hen open gegaan. Marijke Bijk: ‘Na eerst twee elektrische fietsen, een enkele scootmobiel en een elektrische rolstoel geprobeerd te hebben, is deze duo-scootmobiel de perfecte uitvinding voor ons. Mijn man heeft Parkinson en COPD. Zelf kan hij niet op tijd remmen en sturen. Nu doen we het samen, zittend achter elkaar. Vanuit zijn rolstoel kan hij er gemakkelijk op stappen, omdat de stoel op de limo kan draaien. Veiligheidsgordels vast en we gaan! In de heerlijke stoelen kunnen we alles rustig bekijken. Onderweg langs akkers, weilanden en bossen zien we veulentjes en kalfjes opgroeien. We kunnen nu ook gemakkelijk even stoppen als we een mooie vlinder zien. Natuurlijk gaat er ook een picknickmandje mee en onder mijn stoel koffie en wat lekkers. Het geeft ons een heerlijk vakantiegevoel. Van al dat moois genieten zonder veel inspanning is het mooiste wat je een ernstig gehandicapte kunt geven. We hebben zelfs plannen om met de vervoerservice van Valys naar Scheveningen te gaan om daar heerlijk over de boulevard te rijden. Hopelijk zien we straks meer mensen genieten zoals wij. De limo is een fantastische oplossing!’

ons 6

Een tijdelijke nieuwe koers Hoewel de zomer alweer even achter ons ligt, blikken we graag nog even terug op een leuke activiteit van een groep koersballers van KBO Cuijk-Noord, Katwijk en Heeswijkse Kampen. Al twintig jaar spelen zij dit spel elke dinsdagmorgen in een zaaltje van een wijkwinkel in Cuijk, maar in de zomervakantie is het vier weken gesloten. Jammer, vinden de koersballers, want in die periode gaan veel kinderen, buren en kennissen op reis en is de wekelijkse gezelligheid bij het spel juist iets waar ze zich op verheugen. Ze vonden een oplossing. Op eigen initiatief ‘huurden’ ze een door dorpsbewoners zelf aangelegde jeu-de-boulesbaan in het dorpje Katwijk. Daar waren ze vier weken lang elke dinsdagochtend van harte welkom. ‘Je zag de deelnemers genieten’, zegt Martien Peters, bestuurslid van KBO Cuijk-Noord, Katwijk en Heeswijkse Kampen verheugd. ‘Gemiddeld kwamen er twaalf personen een potje spelen. Plezier stond voorop. Aan de picknicktafel werd er gezellig koffie gedronken en zelfs twee keer is er na afloop een kleine barbecue georganiseerd.’ Het probleem met de zomersluiting van de wijkwinkel doet zich volgend jaar gelukkig niet weer voor. In 2018 opent in Cuijk-Noord een nieuw multifunctioneel centrum in een voormalige kerk. De lokale KBO-Afdeling gaat daar al haar activiteiten organiseren. En het blijft open in de zomer!

ons! Woordzoeker Tekst: Will

Leven naa st alzheimer

Zo’n vier jaar geleden, mijn man leed al twee jaar aan alzheimer, begon hij zomaar puzzels te maken in de krant. Geen kruiswoordpuzzels, maar woordzoekers. Typisch, want dat had hij eerder nog nooit gedaan. Woordzoekers zijn vrij eenvoudig, maar dan toch. Je moet eerst een aantal woorden zoeken in het ingevulde schema, horizontaal, verticaal, achterstevoren en diagonaal. Als je alle woorden gevonden hebt, blijven er een aantal ongebruikte letters over, die een woord vormen. En dat is dan de oplossing van de puzzel. En nu nog steeds kan hij ze invullen, al vergeet hij meestal wel het woord in te vullen dat de oplossing vormt. Ik maak mezelf niet wijs dat zijn mentale conditie met deze hersentraining zal verbeteren. Maar elke vorm van oefening is meegenomen en het is een goed tijdverdrijf. Ik zit dan tegenover hem de krant te lezen of een sudoku te maken. Inmiddels zijn we al zes jaar onderweg met deze

Elke vorm van oefening is mooi meegenomen ongenode gast, die zijn hersenfuncties overneemt. Communiceren wordt steeds moeilijker. Een klein gezelschap is het prettigst voor hem. In een grote groep doet hij niet actief aan een gesprek mee. Voordat hij een zin geformuleerd heeft, zijn de anderen al een stuk verder. Dat moet frustrerend zijn. Hij zoekt naar een woord, een naam en breit hele zinnen onsamenhangend aan elkaar. Een stratenmaker is een ‘verstrater’. En tijdens een damesvoetbalwedstrijd op televisie vraagt hij: ‘Hebben die vrouwen net zo’n lange leeftijd of vijf minuten korter?’ Deskundigen noemen het woordvindingsproblematiek. Ik noem mijn man een ‘woordzoeker’

ons 7

Als je negentig bent Als je negentig bent, zit je rustig in een stoel. Je kijkt wat tv en drinkt een lekker kopje thee. Misschien kun je nog een puzzeltje maken en laat je het eten lekker smaken. Misschien lees je dan nog de krant over wat er gebeurt in het land. Misschien kun je nog genieten van muziek, of wellicht lijd je dan aan reumatiek. Misschien kun je nog een rondje lopen en met iemand een praatje aanknopen. Maar ach, je hoeft dan niet meer zo veel. Het meeste heb je al gedaan. Genieten van de rust is dan jouw deel. Laat het maar lekker z’n gangetje gaan. José Latjes Mierlo

‘Niet iedereen van ons kan grote dingen doen,

maar we kunnen kleine dingen doen met grote liefde’

Moeder Teresa (1910-1997), katholieke zuster en Nobelprijswinnaar voor de Vrede

–

W NIEU in 2017

LEDEN VO O RD EEL

–

Betalen wij 3 maanden uw energierekening?

Mevrouw Van Gastel-Beerens van KBO-Eindhoven won als eerste 3 maanden lang GRATIS energie. Familie Van Brunschot uit Gilze was de tweede winnaar van deze mooie prijs en kreeg drie maand-termijnbedragen teruggestort. Bent u de volgende? De maandelijkse kosten voor energie zijn voor veel huishoudens een behoorlijke kostenpost. Ons Energiecollectief is dan ook in het leven geroepen om leden van KBO-Brabant te helpen deze lasten zo laag mogelijk te houden. Inmiddels besparen duizenden leden met onze lage stroom- en gasprijs. Sluit u ook aan?

Nieuw! 3 maanden lang geen energiekosten Als u als lid van KBO-Brabant deelneemt aan Ons Energiecollectief, maakt u kans op een mooie meevaller! Ons Energiecollectief verrast dit jaar namelijk elk kwartaal een deelnemend lid met het terugbetalen van het maandelijkse termijnbedrag. En dat 3 maanden lang*. Dat is een meevaller van maar liefst zo’n 25% van de totale jaarkosten energie! Via een loting wordt de naam van de winnaar getrokken, die vervolgens automatisch op de hoogte gebracht wordt door de KBO-klantenservice.

Voorkom misleiding We horen regelmatig van mensen dat hun huidige energieleverancier het maandelijkse termijnbedrag verlaagt, terwijl de belastingen en netbeheerkosten zijn gestegen. Laat u niet misleiden door een lager maandbedrag en het idee dat u hierdoor voordeliger uit bent. Voorkom dat u later alsnog moet bijbetalen. Maak gebruik van de KBO-klantenservice en laat het voor de zekerheid controleren. Bel ons via (085) 486 33 63 (lokaal tarief) of ga naar onze website: www.onsledenvoordeel.nl/energie. *Bekijk de actievoorwaarden op www.onsledenvoordeel.nl of vraag ernaar bij de KBO-klantenservice.

JA, ik wil weten wat ik kan besparen...

 Bel KBO-klantenservice (085) 486 33 63 Of ga naar www.onsledenvoordeel.nl/energie Dhr. Mevr.

Postcode / plaats: ................................................................................................................................................................

Naam:

..........................................................................................................................................................................................................

Telefoon: ................................................................................................................................................................................................

Straat: ...........................................................................................................................................................................................................

E-mailadres: .....................................................................................................................................................................................

Stuur deze bon met een kopie van uw energie jaarnota in een gesloten en gefrankeerde envelop naar: Ons Energiecollectief, Postbus 1469, 4700 BL Roosendaal. Of stuur bovenstaande gegevens per e-mail naar: klantenservice@onsledenvoordeel.nl

Heeft u een bijzondere (historische) foto die u met Ons wilt delen? Stuur een e-mail met toelichting naar ons@kbo-brabant.nl. Ons behoudt zich het recht voor uw reactie te bewerken en/of in te korten. De foto die u instuurt, ontvangt u uiteraard retour.

Uit het fotoalbum van... Huub Verlouw (1927)

Tekst: Marike Ooms

â&#x20AC;&#x2DC;O

p 20 augustus 1939 gingen we met het jongenspatronaat van Ammerzoden naar het Ouwehands Dierenpark in Rhenen. Het was de eerste keer in mijn leven dat ik een dierentuin zou bezoeken, in die tijd deden we dat soort dingen eigenlijk nooit. We vertrokken per fiets vanuit Ammerzoden naar het station van Zaltbommel. De fietsen stalden we bij de veiling. Het was ook de eerste keer dat ik met de trein reisde. Je had toen nog van die mooie oude houten treinstellen waarin je tegenover elkaar zat. De trein reed naar Geldermalsen waar we over moesten stappen om via Tiel naar Kesteren te rijden. Daar aangekomen liepen we over de brug naar het dierenpark. Helemaal achteraan op de foto zitten een paar jongens op een olifant. Dat is een levende olifant, onder begeleiding van een medewerker van de dierentuin. Ik zit op zijn rug, en ben de derde jongen van links. Helemaal achterop zit mijn broer Arnold. Dieren hebben we verder niet veel gezien, we zijn voornamelijk in de speeltuin geweest!â&#x20AC;&#x2122;

ons 9

Manifest

Red ons pensioenstelsel Al een jaar of vijf steggelen werkgevers, werknemers en politici over de vraag: hoe moet een nieuw pensioenstelsel eruit zien? Senioren- en gepensioneerdenverenigingen vinden een nieuw stelsel helemaal niet nodig. Econoom en KBO-lid Rob de Brouwer zette eerder in een boek uiteen waarom ons huidige pensioenstelsel met beperkte aanpassingen, nog jaren mee kan. Nu is hij een van de drijvende krachten achter het manifest Red ons pensioenstelsel.

Tekst: Berber Bijma | Beeld: Ruud de Brouwer

‘O

ns manifest is een laatste poging om het kabinet tot inkeer te brengen’, zegt Rob de Brouwer aan het eind van een gesprek waarin hij de plus- en minpunten van het huidige pensioenstelsel uiteengezet heeft. Een wanhoopspoging misschien wel, want vooral politici en werkgeversorganisaties hebben zich de afgelopen jaren weinig aangetrokken van wat verenigingen van ouderen en gepensioneerden hebben gezegd over het pensioenstelsel. ‘Het is natuurlijk maar de vraag of het nieuwe kabinet zich er wél iets aan gelegen laat liggen.’ Het manifest is het voorlopige sluitstuk van meerdere pogingen om politici, werkgevers en werknemers ervan te overtuigen dat het huidige pensioenstelsel niet dramatisch op de schop hoeft. In politiek en polderoverleg wordt daarover al enige jaren gesproken. De Sociaal-Economische Raad bracht bijvoorbeeld al een advies uit waarin meerdere mogelijkheden worden geschetst voor een vernieuwd pensioenstelsel. Werkgevers en werknemers komen er echter onderling niet uit en legden eerder dit najaar hun gesprekken over een nieuw stelsel stil. Vorig jaar legde Rob de Brouwer in het boek 19 mythes en onwaarheden ▶

ons 10

Advertentie

HOE KOMEN WIJ DE WINTER DOOR...? VOEDSELPAKKETTENACTIE WINTER 2017 Geef een arm gezin tijdens de winter elke maand een voedselpakket. EĂŠn pakket kost slechts 20 euro De artikelen worden ter plaatse gekocht; dat scheelt enorm veel transportkosten en stimuleert de lokale economie. Maak uw gift over op: NL87 INGB 0000 0055 35 t.n.v. Mensenkinderen in Nunspeet o.v.v. winteractie 2017.

aanbevolen Van harte e resentatric door oud-p ch Judith Bos

voor mensen in nood Spoorlaan 1a | 8071 BN Nunspeet | www.mensenkinderen.nl

Wie is Rob de Brouwer? Rob de Brouwer (1945) is gepensioneerd econoom en lid van KBO-Brabant. Hij werkte jarenlang bij Koninklijke Hoogovens in diverse functies en is voorzitter van de Vereniging Oud Hoogovens Medewerkers. Eerder werkte De Brouwer op het ministerie van Economische Zaken. Vorig jaar publiceerde hij het boek 19 mythes en onwaarheden over ons pensioen (zie ook Ons 11, november 2016), waarvan de tweede druk in november verschijnt, onder de titel 21 mythes en onwaarheden over ons pensioen.

over ons pensioen uit waarom het pensioenstelsel volgens hem helemaal niet ‘onhoudbaar’ is, zoals het in Den Haag steeds klinkt. KBO-Brabant, andere seniorenverenigingen en diverse verenigingen voor gepensioneerden schaarden zich achter hem. Dat mondde uit in een bijeenkomst eind november 2016 in Den Bosch, waarvan ook op de nationale televisie verslag werd gedaan. ‘We hadden het idee dat we heel goed bezig waren, maar vervolgens is ons pleidooi toch een zaadje in onvruchtbare aarde gebleken’, stelt De Brouwer vast. Het manifest moet daar verandering in brengen.

Volle pensioenkassen Wat is er dan wel of niet mis met het huidige pensioenstelsel? Het huidige pensioenstelsel doet precies wat het moet doen, zegt De Brouwer: ‘AOW en aanvullend pensioen zorgen er samen voor dat mensen na hun pensionering hun leven op dezelfde manier kunnen voortzetten. Voorstanders van een (fors) vernieuwd pensioenstelsel wijzen er echter op dat er steeds meer gepensioneerden komen in verhouding tot het aantal jongeren en dat daarom de pensioenen over een tijdje niet meer te betalen zijn. Daarnaast zou het huidige stelsel niet genoeg bestand zijn tegen schommelingen op de financiële markten. Pensioenfondsen beleggen hun

ons 12

geld op die markten, maar wat dat oplevert, is wisselend. In economisch slechte tijden vallen de rendementen tegen, waardoor het risico ontstaat dat gepensioneerden gekort worden op hun pensioenuitkering. Dat is de afgelopen jaren ook daadwerkelijk gebeurd.’ Waanzin, vindt De Brouwer. In 2007 zat er 667 miljard euro in de pensioenkassen, dit jaar is dat opgelopen tot meer dan het dubbele: 1.400 miljard euro. Dat korten was dus helemaal niet nodig geweest. Niet de tegenvallende rendementen op financiële markten zijn volgens hem het probleem, maar de veel te strenge spelregels die de overheid heeft vastgesteld. ‘Natuurlijk komen er financiële tegenvallers voor, net zoals grote meevallers. Pensioenfondsen beleggen voor termijnen van meer dan vijftig jaar. Over zo’n periode zorgen de tegenvallers en de meevallers samen voor een gemiddeld rendement dat nog altijd ruim boven de 5 procent zit.’ Als de rente voor de zogeheten dekkingsgraad – een van de strenge spelregels van de overheid – zou worden vastgesteld op dezelfde manier als de rente voor de pensioenpremies, zou er volgens De Brouwer al heel wat gewonnen zijn. De rente voor pensioenpremies wordt vastgesteld op basis van het verwachte netto rendement van het vermogen van pensioenfondsen. Daarbij geldt dat verwachte rendementen van aandelen en onroerend goed worden meegerekend en die liggen hoger dan die van obligaties. De rente die voor de dekkingsgraad wordt gebruikt gaat ervan uit dat alleen belegd wordt in risicovrije obligaties. Daardoor is die rente – de ‘rekenrente’ – onrealistisch laag, waardoor pensioenfondsen wel verplicht zijn hun spaarpotten enorm vol te proppen, zelfs als dat ten koste gaat van de pensioenuitkeringen.

Tweedeling Naast de aanvankelijke redenen om het pensioenstelsel te vernieuwen, is er de afgelopen twee jaar een nieuw argument bijgekomen: er komen steeds meer mensen met een flexibele aanstelling (flexwerkers) en zelfstandigen zonder personeel (zzp’ers) en zij bouwen niet verplicht pensioen op. Daar merken we nu nog weinig van, maar tegen de tijd dat zij met pensioen gaan – over tien, twintig, dertig jaar – zal er ineens een groot verschil zijn tussen mensen die wél een pensioen hebben opgebouwd en mensen die ineens met heel weinig moeten rondkomen

interview

omdat ze dat níet hebben gedaan. Die scherpe tweedeling moeten we voorkomen, vinden politici. Dat flexwerkers en zzp’ers geen pensioen opbouwen, is inderdaad een serieus probleem, zegt De Brouwer. ‘Maar het is een probleem van de arbeidsmarkt, niet van het pensioenstelsel. Je moet het dus ook niet via het pensioenstelsel, maar via de arbeidsmarkt oplossen. Bijvoorbeeld door het ontslagrecht aan te passen en ervoor te zorgen dat werkgevers een zieke werknemer geen twee jaar hoeven door te betalen. Dan krijgen veel meer mensen een vaste baan en bouwen dus ook veel meer mensen weer pensioen op.’

Vermalen Gepensioneerden worden in feite vermalen tussen twee stenen, analyseert De Brouwer. ‘Aan de ene kant is er de problematiek van zzp’ers en werknemers, aan de andere kant spelen er problemen bij verzekeringsmaatschappijen. Die hebben zich de afgelopen jaren op de pensioenmarkt begeven, maar hun pensioenproduct is veel ongunstiger dan dat van de pensioenfondsen. Een pensioenfonds kan tegen veel minder kosten een veel betrouwbaarder pensioen realiseren dan een verzekeringsmaatschappij. Wat mij betreft houden we verzekeringsmaatschappijen zo ver mogelijk van het pensioenstelsel vandaan.’ De partijen die zich achter het manifest scharen, willen zo veel mogelijk handtekeningen verzamelen. Liefst minstens 100.000, zegt De Brouwer. Hij weet van diverse seniorenverenigingen en met name (koepel) organisaties van gepensioneerden dat het manifest hen uit het hart gegrepen is. Maar hij hoopt ook op vele jonge ondertekenaars, want de uitgangspunten van het manifest zijn ook in hun voordeel. De opstellers pleiten er namelijk voor dat niet alleen de uitkeringen van pensioenen veiliggesteld worden, maar ook de aanspraken op een toekomstig pensioen. Die aanspraken worden opgebouwd door de werkenden en worden nu, net als de uitkeringen, getroﬀen door de veel te strenge spelregels van de overheid.

Verkeerde kant van de streep Juist nu een nieuw kabinet aan de slag gaat, is de tijd rijp om nog één keer te wijzen op de houdbaarheid van het huidige pensioenstelsel. ‘Tijdens de formatie hebben de partijen het onderwerp voorlopig van tafel gehaald, omdat

ze eerst werkgevers en werknemers de tijd wilden geven om er toch samen uit te komen. Ons pleidooi komt dus op een goed moment, nog vóór er afspraken zijn gemaakt.’ Evengoed heeft De Brouwer zijn twijfels. ‘Ouderen hebben de afgelopen jaren consequent aan de verkeerde kant van de streep gestaan. Kijk ook naar het nieuwe belastingstelsel. Werkenden en middengroepen gaan erop vooruit. Daar is niets mis mee, maar het is alsof er op diverse fronten alles aan wordt gedaan om te vermijden dat gepensioneerden er óók op vooruitgaan.’ KB Braba Ont het ma steunt nif Teken est. tu ook?

Manifest Red ons pensioenstelsel

De opstellers van het Manifest Red ons pensioenstelsel willen voorkomen dat het kabinet de ‘historische vergissing’ begaat om het pensioenstelsel ingrijpend te veranderen. Hoofdpunten van het manifest zijn: • Pensioenen gaan iedereen aan. • Het Nederlandse pensioenstelsel is houdbaar. • Maar het pensioenstelsel is door de Nederlandse politiek onhoudbaar gemaakt. • De vermogens stijgen veel harder dan de verplichtingen. • Het aanvullend pensioen en de AOW vormen samen een essentieel stelsel om de levenswijze van voor het pensioen na pensionering te kunnen voortzetten. • De vermogens van pensioenfondsen zijn een unieke troef van de Nederlandse economie. • Binnen het huidige stelsel zijn verbeteringen mogelijk. • Uitsluiting van grote groepen van de bevolking moet worden voorkomen. • Stop met discussiëren en kom met oplossingen binnen huidige stelsel. • Politiek moet pensioenfondsen niet langer dwingen zich kunstmatig arm te rekenen. De uitgebreide versie van het manifest is te lezen op www.red-ons-pensioenstelsel.nl. Via die website kunt u het manifest ook digitaal ondertekenen.

ons 13

Grootouderschap

Leuk, of ook zwaar? Opa’s en oma’s zijn niet meer weg te denken uit het dagelijks leven van hun kleinkinderen. Veel meer dan vroeger worden ze ingeschakeld als oppas, of dat nu een vaste dag per week is of incidenteel. De rol van opa en oma is daarmee duidelijk veranderd. Marga Schiet (pedagoog en oma) en twee opa’s over het moderne grootouderschap.

Tekst: Anouk van Westerloo | Beeld: Angeline Swinkels, Nico Boink

oen Marga Schiet nog als pedagoog werkzaam was bij de Advieslijn van het tijdschrift Ouders van Nu, viel haar op dat er steeds vaker opa’s en oma’s belden voor advies. Zo ontstond het idee om het boek Opa’s en Oma’s van Nu te schrijven. Schiet: ‘Het was vroeger echt anders. Toen kwamen opa en oma af en toe langs om hun kleinkind te verwennen of een uitstapje te maken. Maar nu passen opa’s en oma’s vaak één of twee dagen per week op. Die trend is zo’n dertig jaar geleden ingezet en de laatste tien jaar enorm geïntensiveerd. Ineens werd het normaal als ik zei: “Ik word oma”, dat mensen meteen vroegen of ik al een “vaste dag” had.’

verschillende grootouders geïnterviewd. Veruit de meesten willen hun kinderen graag helpen door op te passen en ze willen er voor hun kleinkinderen zijn, maar sommigen lieten ook merken dat ze het soms belastend vinden. Je bent op een leeftijd dat je wat meer tijd krijgt voor jezelf, je hoeft misschien al niet meer te werken. En dan kan zo’n vaste oppasdag per week, of zelfs twee, een behoorlijke druk op je leven zijn. Dan ben je wéér niet vrij. Ik ken grootouders die om zeven uur ’s ochtends voor de spits uit vertrekken om op te passen, en pas na de spits weer thuiskomen. Dat zijn lange dagen. Als je voor het eerst opa of oma wordt, dan lijkt het je alleen maar leuk, maar het kan best zwaar worden op den duur.’

Komt die veranderde rol doordat vrouwen meer zijn gaan werken? ‘De emancipatie speelt zeker een rol. Maar het is niet meer alleen een kwestie van wíllen werken; je redt het tegenwoordig niet meer op één inkomen. Ik vind dat ergens armoedig. Alle jonge mensen om mij heen zijn werkende ouders. Dat maakt de positie van opa’s en oma’s anders dan vroeger. Ik heb voor mijn boek veel

Durven grootouders dat dan ook te zeggen tegen hun kinderen? ‘Dat is best ingewikkeld. Je komt in een loyaliteitsconflict. Eerst was je misschien heel gretig om op te passen, maar toen wist je nog niet hoe het voelde. Je kunt toch beter proberen om zo open en eerlijk mogelijk te zijn. Ik vind dat in principe geen enkele grootouder zich verplicht moet voelen om met een vaste regelmaat op te passen op

ons 14

dossier

Wie is Marga Schiet? Marga Schiet (69) is pedagoog en schrijfster en heeft onder andere 25 jaar bij de Advieslijn van Ouders van Nu gewerkt. Zij schreef als freelancer artikelen voor verschillende bladen, waaronder Ouders van Nu, en (voormalig) tijdschrift OOK – een tijdschrift over opa’s, oma’s en kleinkinderen. Daarnaast zijn er verschillende boeken van haar hand verschenen over opvoeden en ontwikkeling, waaronder Opvoedmythes, Handboek kind en gezondheid en Opa’s en Oma’s van Nu. Schiet heeft ook gewerkt als schoolpedagoog op scholen in Amsterdam vanuit de Triple P-methode. Triple P staat voor Positief Pedagogisch Programma, dat ouders een positieve manier van opvoeden bijbrengt. In haar werk als pedagoog heeft zij zich vooral gericht op preventie en voorlichting.

de kleinkinderen. Het is anders als er iets onverwachts gebeurt, door ziekte bijvoorbeeld, dan heb je wel de taak als grootouders om te helpen. Maar in een normale situatie niet. Het is vooral belangrijk dat je er open over praat en dat het leuk blijft. Dat je bijvoorbeeld zegt: “Het lijkt me hartstikke leuk, maar ik weet niet hoe het voelt in de praktijk. Dus als ik merk dat het toch te zwaar is, wil ik de afspraken kunnen aanpassen.” En dan bedoel ik natuurlijk niet dat je van de ene op de andere dag stopt met oppassen, want dan zadel je je kinderen met een enorm probleem op. Maar houd de opties open. Als je dingen bespreekt, is alles mogelijk.’

Opa’s en oma’s die structureel oppassen, worden ook een beetje mede-opvoeders. Wat als je er als grootouders andere opvoedopvattingen op nahoudt? ‘Het is voor kinderen op zich niet erg om verschillende opvoedsferen mee te maken. Ook tussen beide ouders zijn vaak verschillen. Maar realiseer je als grootouder wel dat het niet jouw kind is. Zeker als je eigen kind, dus de ouder van je kleinkind, erbij is, probeer dan op de achtergrond te blijven. Je kunt natuurlijk best wat regels hebben in jouw huis, die anders zijn dan bij de eigen ouders. Zeker als je structureel oppast. Maar hier geldt ook weer: maak het bespreekbaar. Je mag als grootouders ook best je kleinkind verwennen, maar als je elke week oppast, zou je ervoor moeten waken dat je de opvoeding van de ouders dwarszit. Als er toch iets wringt, probeer dan in elk geval te voorkomen dat je dit soort dingen bespreekt waar het kleinkind bij is. Ik zie opa’s en oma’s in mijn omgeving die een beetje bazig over de hoofden van hun eigen kinderen heen zitten op te voeden. Dat lijkt mij geen goed idee. Iedere ouder begint op nul, en leert door schade en schande. Dan is het heel vervelend als er mensen over je schouder meekijken die overal op zitten te letten. Wees bescheiden als grootouders. Kijk naar het geworstel en lach erom als ze de deur uit zijn. Heb het erover samen met je partner en laat het verder gaan. Laat ze hun eigen weg vinden. Probeer als ouders een buffertje te zijn voor je kinderen, hen tot steun te zijn, zodat ze zich altijd veilig bij je voelen.’ Zoveel tijd doorbrengen met je kleinkind is natuurlijk wel heel bijzonder. Hoe voelt dat? ‘Een kleinkind hebben voelt echt anders dan een eigen kind. Door het generatieverschil voel je je losser staan, kun je meer observeren en dat is ontzettend leuk. Ik zie het zelf als een puur cadeau. Ook je eigen kinderen ineens als vader of moeder zien, is een bijzondere ervaring. En voor de kleinkinderen brengt het ook veel moois. Je hebt meer wortels als je grootouders er nog zijn. Zij vormen een extra generatie die jou als kleinkind kunnen vertellen hoe jouw ouders waren toen zij nog klein waren. Dat vinden kinderen hartstikke leuk om te horen. Je bouwt echt een diepere band op als je veel met je kleinkinderen optrekt.’ ▶

ons 15

overdreven, al die grootouders die trots met foto’s van hun kleinkinderen te koop liepen. Maar ik voldoe nu zelf helemaal aan het clichébeeld. Het is gewoon een kind, maar ik zie haar als een klein wondertje. Misschien ook omdat ik haar met tussenpozen zie, dan gaat die ontwikkeling zó snel. Het lopen, leren praten, al die slimmigheidjes die je aan haar ontdekt. Het lijkt allemaal veel sneller te gaan dan bij mijn eigen kinderen vroeger. Als je vaker oppast, heb je vanzelfsprekend ook een opvoedende taak, maar ik ben zeer terughoudend. Je voelt wel dat daar een spanningsveld zit. Ik vind dat je je kleinkind moet opvoeden in de stijl die je kinderen willen, dus dan moet je jezelf maar een beetje wegcijferen. Ook met eten bijvoorbeeld. Daar wordt tegenwoordig veel meer over nagedacht dan vroeger. Dat moet dan maar. Het is geen opgave hoor, het is vooral leuk, kom op! Je bent heel erg betrokken, maar nooit in die mate van de ouders. En ik kan me nu haast niet voorstellen dat ik op een tweede en derde kleinkind net zo stapel word, maar dat zal ook wel weer lukken.’

Wat doe je wel, wat doe je niet?

Simon van den Nieuwenhof (64): ‘Een kleinkind is een geweldige verrijking’ Simon van den Nieuwenhof heeft een kleindochter van zestien maanden. Voor het eind van het jaar worden kleinkind nummer twee en drie geboren. Hij past regelmatig op, maar alleen als het uitkomt.

‘Ik heb altijd gezegd dat ik flexibel wil kunnen zijn en me niet wil vastleggen, maar in de praktijk komt het erop neer dat ik regelmatig een dagje oppas. Meestal gaan we overdag fietsen, mijn kleindochter voorop, en dan kletst ze me de oren van het hoofd. Samen naar de kinderboerderij, soms ook met een bevriende opa met een kleindochter van dezelfde leeftijd. Je staat van jezelf te kijken hoe je als oude knakker meegaat in dat kinderwereldje. Ik vind het een geweldige verrijking. Voorheen vond ik het wat

ons 16

Wel of niet oppassen, veel of weinig, bij jou thuis of bij de kinderen, betaald of liefdewerk oud papier? Er zijn geen regels voor het moderne grootouderschap. Een open en eerlijke communicatie lijkt het beste recept.

Do’s • Bespreek al tijdens de zwangerschap of jullie het leuk zouden vinden om straks op te passen. Maar houd een slag om de arm voor als het in de praktijk tegenvalt. • Voel je nooit verplicht om een vaste dag op te passen. Ook niet alle kinderen vinden het trouwens fijn om afhankelijk te zijn van hun ouders. Praat er samen over. • Houd na een dag oppassen even een overdracht, net als op de crèche (maar liever niet waar het kind bij is). Wat ging er goed en waar maak je je zorgen over? • Betaling ontvangen voor het oppassen voelt misschien vreemd; het is toch je eigen kleinkind? Maar als je structureel oppast, waarom mag daar dan niets tegenover staan? Zeker als de grootouders weinig geld hebben.

dossier

Jozef Kok (71): ‘Als ik dichterbij had gewoond, had ik wel meer willen oppassen’ Jozef Kok heeft twee kleindochters, een tweeling van vierenhalf jaar. Hij springt samen met zijn vrouw geregeld in als oppas, ook in de vakanties, maar heeft geen vaste oppasdag.

‘Wij wonen in Vught, mijn kleinkinderen in Rotterdam. Dat maakt vast oppassen lastig. Als ik dichterbij had gewoond, had ik wel meer willen oppassen, maar structureel een paar dagen per week zouden wij ook niet willen. Wij zijn zelf nog volop bezig met van alles. Het is verrassend leuk om kleinkinderen te hebben. Wij hadden ons al een beetje met het idee verzoend nooit opa en oma te worden, tot we zo’n vijf jaar geleden ineens hoorden dat onze dochter zwanger was, en dat het er twee werden! We genieten er zeer van. Het is met name heel leuk om de ontwikkeling te zien, hoe snel dat gaat, zeker omdat je ze niet wekelijks ziet. Je merkt nu dingen op die je bij je eigen

Je zou dan een vast gastoudertarief kunnen afspreken, dat een ‘vreemde’ oppas ook zou krijgen. • Vind je bepaalde regels belangrijk, of hebben je kinderen regels die zij willen handhaven als er wordt opgepast? Bijvoorbeeld over eten, slapen, tv-kijken? Bespreek samen wat haalbaar en wenselijk is.

Don’ts • Je bent van een andere generatie die het allemaal anders deed, maar niet per se beter. Wees bescheiden en realiseer je dat je kleinkind niet jouw kind is. • Laat je eigen kinderen hun weg vinden in het opvoeden, kijk niet over hun schouder mee om in te grijpen als het volgens jou niet goed gaat. • Geef alleen opvoedadvies als je kind erom vraagt. • Als je regelmatig oppast, kun je niet elke keer je kleinkind verwennen. Maar af en toe mag het best, net zoals ouders zelf weleens de regels laten varen. Af en toe een verwennerijtje maakt de regels dragelijk.

kinderen zijn ontgaan. Het is ook heel mooi om onze dochter als moeder te zien. Zij en haar man wilden graag kinderen, maar het heeft langer geduurd dan ze hoopten. Uiteindelijk werd ze moeder op haar veertigste, terwijl wij onze dochters kregen voor ons vijfentwintigste jaar. Zij pakken het als ouders veel bewuster aan. Wij waren wat speelser misschien, wat minder doordacht. Het is bijzonder om te zien hoe serieus ze het aanpakken en hoe goed ze het willen doen. Wij willen als grootouders graag de klassieke opa en oma zijn. Wat dat precies is, moet ik zelf uitvinden, want ik heb zelf nooit grootouders gekend. Een beetje op de achtergrond ben ik, een opa met wie ze leuke dingen kunnen doen, maar niet al te onstuimig en geen concurrentie voor de eigen ouders. Omdat wij niet veel oppassen, voelen wij ons ook geen mede-opvoeders. Als het van papa en mama niet mag, dan mag het van ons ook niet.’ 

ons 17

ANWB AutoMaatje

helpt u op weg

Tekst: Linda Groothuijse | Beeld: Roy Lazet

Even naar de fysiotherapeut of op de koffie bij een oude tante is niet voor iedereen vanzelfsprekend. Met AutoMaatje helpt de ANWB samen met lokale welzijnsinstellingen en vrijwilligers mensen mobiel en actief te blijven. Deze handige vervoersservice is in september in Brabant gestart, als eerste in de gemeente Helmond. We rijden mee in een van de eerste ritjes.

ederland telt ruim vier miljoen ouderen, waarvan 25 procent zich eenzaam voelt. Een belangrijke reden is dat zij niet of minder mobiel zijn. Geen vervoer betekent dat meer dan 1 miljoen mensen geĂŻsoleerd raken. Ook in Helmond zijn er veel mensen met een mobiliteitsprobleem. Reden voor de Gemeente

ons 18

op pad

Zo werkt ANWB AutoMaatje Gemeenten, welzijnsinstellingen, ANWB en KBOBrabant werken er samen hard aan om ANWB AutoMaatje in zoveel mogelijk plaatsen in Brabant te introduceren. Is er een ANWB AutoMaatje project in uw woonplaats en wilt u vervoer naar de kapper, boodschappen doen of op familiebezoek? Zo werkt het: • U neemt twee dagen van tevoren contact op met de lokale ANWB-AutoMaatje-coördinator. Dit telefoonnummer vindt u op de kaart van www.anwb.nl/automaatje. • De coördinator zoekt een vrijwilliger die op het gewenste tijdstip kan rijden en schat de totale vergoeding in. Die is 0,30 cent per kilometer, plus eventuele parkeerkosten. In overleg rijden de chauﬀeurs ook buiten de regio, zelfs naar het buitenland. • U betaalt rechtstreeks aan de chauﬀeur.

Aanmelden als chauﬀeur? U kunt zich aanmelden bij de welzijnsorganisatie in uw gemeente. Die zal u in een gesprek van verdere informatie voorzien. Op www.anwb.nl/automaatje ziet u in welke gemeenten AutoMaatje al loopt met bijbehorende contactgegevens.

Nieuwe gemeenten Deze gemeenten beginnen (mogelijk) binnenkort met AutoMaatje: Son en Breugel (medio oktober), Oosterhout en Breda (opstart in voorbereiding), Tilburg, (begin 2018) en Drimmelen (in gesprek). Daarnaast hebben een tiental gemeenten en/of KBO-Afdelingen in Brabant informatie opgevraagd over een eigen lokaal ANWB AutoMaatje-project.

Helmond, Stichting Lev Groep, het Stadsleerbedrijf en KBO-Kring Helmond om samen met de ANWB het project ANWB AutoMaatje in hun gemeente op te zetten. Piet Maas, voorzitter van de KBO-Kring Helmond en van de Afdeling KBO St. Lucia, licht toe: ‘Er is weinig echt geschikt vervoersaanbod voor minder mobiele ouderen of anderen met een beperking. Verder dan een directe cirkel rondom hun huis komen ze niet.

Mede hierdoor komen veel mensen in een isolement terecht. Dankzij een project als ANWB AutoMaatje Helmond kunnen zij weer meedoen in de maatschappij.’

Eigen leven Piet haalt vandaag de 82-jarige Netty Löring op voor een ritje naar Someren. Zijn ANWB AutoMaatjeidentificatiepas hoeft hij aan haar eigenlijk niet te laten zien; de twee kennen elkaar al van de KBOtabletcursus, die Piet haar wekelijks geeft. ‘We zijn net gestart met een kleine poule van chauﬀeurs en proberen het initiatief onder de aandacht te brengen in Helmond. Toen ik Netty vertelde over het project, was ze direct enthousiast.’ Netty legt uit waarom: ‘Sinds mijn man ruim twee jaar geleden overleed, heb ik geen eigen vervoer meer. Ik heb wel kinderen en kleinkinderen die kunnen rijden, maar zij hebben ook een druk eigen leven.’ Netty moet vrijwel wekelijks naar het ziekenhuis, fysiotherapeut of ergonoom. ‘Voor serieuze onderzoeken gaan mijn kinderen uiteraard mee, maar ik kan ze nu eenmaal niet wekelijks met een ritje belasten.’

Speciale band Netty maakt regelmatig gebruik van alternatief vervoer, maar dat is niet altijd even ideaal vertelt ze: ‘De bushaltes zijn te ver lopen voor mij. Voor een bezoek aan de fysio neem ik nu de Taxbus. Daar trek ik gerust een dag voor uit; hij arriveert vaak veel vroeger dan nodig en ik kan bellen voor de terugreis als ik klaar ben. Daarna moet ik vaak dik een uur wachten.’ Bovendien neemt de Taxbus vaak meerdere passagiers mee. ‘Ik werd laatst bij een feest om 22.30 uur opgehaald. Dat liep vervolgens uit op een groot nachtelijk avontuur, omdat eerst alle anderen naar huis werden gebracht’, vertelt ze. ANWB AutoMaatje werkt anders: het is privé-vervoer van deur tot deur op een zelf gekozen tijdstip. ‘Je krijgt voor die rit een beschikbare vrijwilliger toegewezen, die je brengt waar je wilt: zelfs naar Groningen om een vriendin te bezoeken’, legt Piet aan Netty uit. De coördinatie van de vrijwilligers is in handen van de Stichting Lev Groep, die mensen zo veel mogelijk koppelt aan een buurtgenoot. Dat spreekt Netty wel aan: ‘Het voelt veilig en vertrouwd om een buurtgenoot als AutoMaatje te hebben.’ AutoMaatje biedt

ons 19

Advertentie

Voelt u zich veilig in de badkamer? JA Gefeliciteerd! U heeft al een veilige Molenaar badkamer.

NEE Bel 0341 - 23 23 00 voor de gratis Molenaar brochure of kijk op www.molenaar.nl

VEILIGE BADKAMERS

op pad

overigens bewust geen vaste koppels, onder meer om overbelasting van de vrijwilliger te voorkomen. Per rit wordt gekeken welke koppeling optimaal is.

Gezellig kletsen Tijd om te vertrekken. De bestemming van vandaag is een verzorgingstehuis in Someren, waar Netty’s tante woont. ‘Tante Goen is 96 jaar en ik heb haar al twee jaar niet gezien. Nu kan ik haar eindelijk weer eens bezoeken.’ Piet helpt Netty in de auto. Onderweg kletsen ze gezellig wat over de tabletcursus en haar kinderen. Ook vertelt Netty meer over tante Goen. ‘Zij is mijn oudste en enige nog levende tante, ik ben de oudste nicht in de familie. We hebben een goede band; Goen stond altijd voor iedereen klaar. Ze is nu helaas dementerend, ik ben dan ook benieuwd of ze me nog herkent.’ Na een klein halfuur zijn we op de plek van bestemming. Piet brengt Netty tot aan de deur van het verzorgingstehuis, zet daarna de auto weg en begeleidt Netty naar binnen. Tante Goen herkent Netty meteen. ‘Maar Netty, wat is het fijn om jou weer te zien!’ Na een innige omhelzing drinken ze samen een kop koffie. Netty heeft een heerlijke doos bonbons en een familiealbum meegenomen; genoeg herinneringen om op te halen. Ondertussen neemt Piet plaats in de gemeenschappelijke woonkamer en pakt hij zijn tablet erbij. ‘Zo kan ik me prima vermaken. En ondertussen geniet ik ook van twee blije gezichten; ik help niet alleen Netty, maar ook haar tante aan een mooie dag.’

Waardevol Na een uurtje is het tijd om huiswaarts te keren. Piet rijdt de auto voor. Op de terugreis vertelt Netty hoe waardevol het bezoek voor haar was. ‘Wellicht is dit de laatste keer dat ik haar heb gezien. Fijn dat mijn AutoMaatje dit mogelijk heeft gemaakt!’ Aan het eind van de rit bedankt ze Piet hartelijk en rekent ze de

gereden kilometers contant bij hem af. Voor Netty is ANWB AutoMaatje zeker voor herhaling vatbaar. ‘Zal ik je de volgende keer ophalen met de motor?’, grapt Piet als Netty richting voordeur loopt. Gevat antwoordt ze: ‘Daag me niet uit, anders spring ik nog gewoon achterop!’ 

Ik wil vervoer Een ander initiatief om de mobiliteit onder ouderen te vergroten is het gebruiksvriendelijke online platform www.ikwilvervoer.nl. Hier kunt u direct een rit van A naar B plannen. De website bestaat sinds 2015 op initiatief van Regiotaxi Noordoost-Brabant in samenwerking met GoAbout. Op de site heeft u direct toegang tot de reisplanner van GoAbout. Deze planner bevat reismogelijkheden per openbaar vervoer, auto en fiets. Ook locaties voor deel- en huurfietsen, deel- en huurauto's en parkeerinformatie worden vermeld. Daarnaast vindt u op gemeentelijk niveau alle lokale mobiliteitsvormen die er zijn: van een boodschappen- en buurtbus tot regiotaxi en OVfiets. 29 Brabantse gemeenten hebben zich inmiddels al aangemeld. Ook de provincies Gelderland en Overijssel doen mee. Er wordt aan gewerkt om meer provincies en gemeenten te laten deelnemen.

ons 21

Advertentie

Uniek! Nieuwe revolutionaire traplift!

Revolutionair railsysteem

Slechts 48 uur levertijd!

Niet goed = geld terug

Otolift heeft een nieuwe traplift geïntroduceerd: de Otolift Modul-Air. Deze traplift heeft de dunste enkele rail ter wereld en is volledig uit voorraad leverbaar.

Dankzij deze unieke technologie wordt het dure maatwerk overgeslagen, en kunnen wij zowel rechte als gebogen trappen binnen 48 uur van een traplift voorzien!

Bent u niet tevreden met uw Otolift? Geen probleem. Wij bieden u een unieke niet-goed-geld-terug-garantie aan op de Otolift Modul-Air.

• Marktleider in Nederland

• Alle keuze in trapliften, nieuw en gebruikt

• Huren al vanaf één maand mogelijk

Ja, stuur mij de gratis brochure

Bel gratis 0800 444 777 5

Naam

voor een gratis thuisadvies of om onze gratis brochure te bestellen.

Adres

Voor meer informatie kunt u terecht op www.otolift.nl

Postcode/plaats

Stuur deze bon in een ongefrankeerde envelop naar: Otolift Trapliften, Antwoordnummer 17014, 2810 VK Bergambacht

ONS2017

Telefoon

Dé meest gekochte traplift van Nederland

ons bestuur

Het belang van lokale Afdelingen volgens bestuurslid Jan Lamers

KBO-Brabant bestaat bij de gratie van lokale Afdelingen. Bestuurslid Jan Lamers draagt er graag aan bij die Afdelingen te versterken. Zijn advies: zoek samenwerking.

Tekst: Berber Bijma | Beeld: eigen foto

‘D

e kracht van KBO-Brabant komt van onderop: de Afdelingen vormen de basis. Wat er in het provinciale bestuur besproken en besloten wordt, komt uiteindelijk vanuit de Afdelingen. Daarom is het belangrijk dat lokale Afdelingen sterk zijn. De ene KBO-Afdeling legt meer het accent op activiteiten en ontmoeting, de andere meer op belangenbehartiging. Ontmoeting is heel belangrijk. Daarmee gaan we eenzaamheid tegen en zorgen we ervoor dat ouderen in beweging blijven. Bij belangenbehartiging gaat het om het bellen van de gemeente over losliggende stoeptegels tot hulp bij het invullen van belastingpapieren of het regelen van huishoudelijke hulp. Niet overal wordt even hard getrokken aan die belangenbehartiging. In sommige Afdelingen willen mensen vooral leuke dingen met elkaar doen. Als bestuur hebben wij daar geen oordeel over. We vragen wel regelmatig aandacht voor belangenbehartiging, maar Afdelingen mogen uiteraard zelf keuzes maken. In alle Afdelingen zien wij dat mensen zich naar eer en geweten ontzettend hard inzetten voor de gemeenschap. In kleine Afdelingen kan het moeilijk zijn om dingen van de grond te krijgen. Een kleine Afdeling zomaar samenvoegen met een grotere, is meestal geen goed idee. Iedere Afdeling heeft z’n eigen karakter. Maar je kunt wel samenwerken met andere Afdelingen, bijvoorbeeld voor een meerdaagse reis of voor de individuele en collectieve belangenbehartiging. Ook binnen je eigen dorp is het goed om contact te zoeken met andere organisaties als de dorpsraad, de welzijnsstichting of

een organisatie voor jongeren. Als je over grenzen heen kijkt, laat je zien dat je midden in de samenleving staat. Vanuit het provinciale bestuur doen we er van alles aan om lokale Afdelingen te ondersteunen. Met opleidingen voor bijvoorbeeld de vrijwillige ouderenadviseurs en de belastinginvullers, maar ook door als bestuursleden regelmatig Kringvergaderingen, jaarvergaderingen en regiobijeenkomsten te bezoeken. We staan altijd open voor vragen.’ 

Wie is Jan Lamers? Leeftijd 70 Bestuurslid sinds 2010 Focus op lokale Afdelingen Achtergrond Een loopbaan in de agrarische sector, onder meer bij diervoederbedrijf Nutreco, bij een varkensfokkerij-organisatie en een bedrijf in de pluimveesector. Met veel internationale reizen en diverse bestuursfuncties, waaronder voorzitter van de Centrale Ondernemingsraad van Nutreco. Waarom KBO-Brabant? ‘Toen ik met de vut ging, werd ik gevraagd als bestuurder van KBO Overloon. Via het Kringbestuur belandde ik in het provinciale bestuur. Daarnaast ben ik nog steeds voorzitter van KBOAfdeling Overloon. Ik vind het mooi om zowel plaatselijk als in het grote geheel mee te draaien.’ Bijzonder aan KBO-Brabant ‘Het is goed dat we een organisatie hebben die opkomt voor de zwakkeren, die een mening durft te hebben en die midden in de samenleving staat.’ Wens voor de toekomst ‘Dat we meer leden krijgen, zodat we een nog sterkere vereniging worden, die nog serieuzer wordt genomen.’

ons 23

Lokaal seniorenbeleid

Op zoek

Tekst: Mirjam Streefkerk | Beeld: Arnold Reyneveld

naar het Efteling-model Van een trein door de wijk tot het omarmen van technologie en een ‘blije doos’ voor ouderen. Allerlei betrokkenen dachten medio oktober op een congres in Tilburg na over lokaal seniorenbeleid. ‘We moeten juist oog hebben voor mensen die niet meedoen.’

p het moment dat er in de Tweede Kamer volop wordt gedebatteerd over het net gepresenteerde regeerakkoord, verzamelen zich in een congresruimte van het Willem II Stadion bijna negentig belangstellenden voor het symposium Naar een mensgericht (lokaal) seniorenbeleid. De organisatie is in handen van KBO-

ons 24

Kring Tilburg in samenwerking met PCOB, Contourde Twern en Zorgbelang Brabant. De aanwezigen gaan deze middag luisteren, maar vooral in gesprek over lokaal beleid voor ouderen: wat kunnen we doen om dat te verbeteren? ‘In Den Haag wordt momenteel gediscussieerd over het kapitaal van ons land’, opent Els Aarts, voorzitter van KBO-Kring Tilburg de middag.

reportage

‘Hier zit het menselijk kapitaal van Tilburg, allemaal lid van de participatiemaatschappij. Wij willen er aan bijdragen dat de mensen zich beter thuis voelen in Tilburg.’

Mensgerichte ouderenzorg De meeste aanwezigen zijn leden van de organiserende ouderenverenigingen. Daarnaast zijn er zo’n twintig medewerkers van maatschappelijke organisaties en een handvol lokale politici. Bijzonder hoogleraar ouderenzorg Katrien Luijkx is de eerste spreker. Ze vertelt over het onderzoek naar kwetsbare ouderen dat aan Tilburg University wordt gedaan. ‘Wij kijken naar de sociale aspecten van ouder worden en willen mensgerichte ouderenzorg stimuleren.’ Wat Luijkx als wetenschapper opvalt is dat er weliswaar veel wordt ondernomen voor eenzame ouderen, maar dat het effect ervan bijna niet wordt geëvalueerd. ‘We weten dus niet wat het echt doet met mensen.’ In de wetenschappelijke literatuur zijn er echter wel enkele aandachtspunten te vinden. ‘Het is belangrijk om ouderen zelf actief te betrekken bij de organisatie van zo’n activiteit, dan zorg je gelijk ook voor een zinvolle dagbesteding.’ Daarnaast blijkt dat activiteiten niet alleen op de ontmoeting tussen ouderen onderling gericht moeten zijn, maar dat contacten met verschillende leeftijdsgroepen belangrijk zijn. ‘Het delen van kennis over succesvolle interventies blijkt ook heel waardevol.’

Betekenis krijgen Kennis delen en inspiratie opdoen is het doel van het congres van vandaag. Daarvoor is ook John Becker uitgenodigd. Hij is directeur van welzijnsorganisatie WIJ Breda en een van de aanjagers van Breda voor elkaar, waarin 35 zorgen welzijnsorganisaties samenwerken. ‘Ga in vredesnaam niet allerlei ontmoetingsactiviteiten

organiseren’, zegt hij. ‘Of een maatjesproject. Dan ben je aan het dienen, terwijl je wederkerig aan het werk moet zijn. Eenzame ouderen willen weer betekenis krijgen, meedoen.’ Hij geeft het voorbeeld van een oudere man die geen dagbesteding had en slecht voor zichzelf en zijn huishouden zorgde. ‘We hebben daar een beweegcoach heengebracht die met die meneer zijn huis is gaan schoonmaken. Die man had niet het product “schoon huis” nodig, maar alleen een duwtje in de rug om zelf zijn huis schoon te maken.’

Efteling-proof Sinds kort leeft in Breda het idee om de stad Eftelingproof te maken. Het pretpark laat zich volgens Beckers goed vergelijken met een ideale stad: in de Efteling ervaren mensen plezier en zorgeloosheid en hoeven ze - wanneer ze eenmaal binnen zijn - geen moeite meer te doen om iets te regelen. ‘Wij onderzoeken nu hoe we dat gevoel deze raadsperiode ook in Breda kunnen bewerkstelligen. Een idee is alvast dat de gemeente geen brieven van meer dan acht zinnen stuurt.’ De zaal lacht herkennend. Het valt Beckers altijd op hoeveel zorgen welzijnsprofessionals niet weten welke hobby’s hun cliënten hebben. ‘Stop met denken vóór mensen, maar stel vragen. We moeten kijken naar hun talenten, naar waar mensen warm voor lopen. We moeten dienen in plaats van sturen. In Breda zijn we die verschuiving al aan het maken. En dat is een ontzettend leuke exercitie.’ De dagvoorzitter vraagt de aanwezigen te reageren op het verhaal van Beckers en geeft de zaal even bedenktijd. Een vrouw steekt meteen haar hand op. ‘Hier hoef ik geen seconde over na te denken. Dit is denken vanuit mensen, dit komt recht uit mijn hart. Ik zou bijna in Breda gaan wonen. Dit is grandioos.’

ons 25

Advertentie

Uw testament een hele puzzel? Niet met dit boekje! Het Nederlandse Rode Kruis merkt dat veel mensen het moeilijk vinden om een testament te maken. Daarom hebben we een handig werkboekje gemaakt dat u daarbij helpt. U zult merken dat het niet ingewikkeld hoeft te zijn. Een goed geregeld testament is een hele geruststelling, zowel voor uzelf als voor uw naasten. U kunt het boekje aanvragen met de onderstaande bon, via onze website www.rodekruis.nl/5-stappen, of door te bellen naar 070 - 44 55 678.

Is de bon uit deze advertentie al weg of wilt u het blad niet beschadigen? Stuur dan een briefje met â&#x20AC;&#x2DC;stuur mij gratis het 5-stappenboekjeâ&#x20AC;&#x2122; en uw naam, adres, telefoonnummer en geboortedatum naar: het Nederlandse Rode Kruis, Antwoordnummer 10943, 2501 WB Den Haag

Aanvragen is gratis en geheel vrijblijvend

Ja, stuur mij gratis het 5-stappenboekje

LG 1 7 0 0 6

Naam

M/V

Woonplaats

Adres

Geboortedatum

Postcode

Telefoonnummer

E-mail Stuur deze strook in een ongefrankeerde envelop naar:

Het Nederlandse Rode Kruis Antwoordnummer 10943 2501 WB Den Haag

Het Rode Kruis gaat zorgvuldig om met uw persoonsgegevens. Kijk voor meer informatie op www.rodekruis.nl/privacy. Als u dit boekje aanvraagt gaat u ermee akkoord dat wij u schriftelijk/telefonisch benaderen om uw mening over het boekje en over het Rode Kruis te vragen.

reportage

Informatie ophalen De 23-jarige Marcel Deryckere is hier niet alleen omdat zijn beide ouders actief zijn voor de KBO in Tilburg, maar ook omdat hij in de CDA-fractie van de Provinciale Staten de portefeuille ouderenbeleid heeft, zo vertelt hij in de pauze. ‘Ik kom hier informatie ophalen. De provincie heeft het ouderenbeleid compleet weggevaagd en de subsidie voor de ouderenbonden gestopt, terwijl ik me er juist hard voor maak dat we de ouderenbonden aangesloten houden.’ Het verhaal van onderzoekster Luijkx neemt hij in elk geval mee naar een vergadering later die week van de Provinciale Staten. ‘Ze willen een leerstoel sociale veerkracht gaan financieren, maar zo te zien wordt een belangrijk deel van dit onderzoek al gedaan.’ Na de pauze worden er ideeën opgehaald. De gespreksleiders zijn streng: vandaag is geen dag voor klachten over stroeve samenwerkingen, een niet meewerkende gemeente of gebrek aan vrijwilligers. Alleen mensen met ideeën over een Efteling-model voor Tilburg mogen zich melden bij de microfoon. Iemand die voorstelt te onderzoeken waarom slapende leden niet naar activiteiten komen, krijgt veel bijval. ‘Wij denken vaak: als de bus vol zit, is de activiteit geslaagd’, reageert voorzitter Aarts. ‘Maar we moeten inderdaad ook en misschien wel juist oog hebben voor de mensen die niet meedoen en daarvoor samenwerken met andere organisaties in de buurt.’

Volop ideeën Een ander idee: ‘Door de vergelijking met de Efteling dacht ik aan een treintje dat her en der stopt en mensen meeneemt. Ik heb me voorgenomen om bij ons in de wijk

een busje te regelen dat kwetsbare mensen van a naar b brengt.’ De aanwezigen zijn vindingrijk en delen volop ideeën: ouderen met een niet-Nederlandse achtergrond betrekken bij de activiteiten, slimmer samenwerken met andere organisaties, mensen een welkomstpakket – een soort blije doos – geven met informatie over de organisaties die actief zijn in de wijk, langsgaan bij mensen, lief-enleedstraten naar Rotterdams model, meer praatjes op straat, streven naar een welvaartsstraat en lid worden van een politieke partij. Els Aarts kijkt terug op een bijzondere middag. ‘Zo’n congres is een prettige manier om al onze Afdelingsbesturen bijeen te brengen, ik zou dit zeker ook aanraden aan andere steden. Samen zijn we ook een belangrijkere factor voor de gemeente en kunnen we meedenken over beleid. Zichtbaarheid met zo’n inhoudelijk evenement kan ook grote aantrekkingskracht hebben op de jongere ouderen, die misschien nog niet aan onze activiteiten willen deelnemen, maar wel iets willen bereiken voor hun buurt.’ Ook Rita Barto, lid van KBO-Brabant en van de Sociale Raad in Tilburg gaat vandaag geïnspireerd naar huis. Tijdens het congres bracht ze in dat we zouden moeten streven naar meer huiskamers in de wijk, waar mensen een kopje koffie kunnen drinken. Een vrouw een paar stoelen verderop gaf haar meteen een high five: ‘dat gaan we doen’, zei ze. ‘Ik ga verder nadenken over hoe we in mijn wijk het Efteling-gevoel kunnen realiseren en wil echt aan de slag met mijn idee van de huiskamers’, vertelt Rita bij de uitgang. Een vrouw legt een hand op haar schouder. ‘Je had een heel goed idee Rita. We moeten het klein houden, in de wijk.’

ons 27

Deze herfst hoeft u zich geen moment te vervelen. Bezoek de prachtige fototentoonstelling met topstukken van over de hele wereld of de beurs die u alles leert over veilig en fijn wonen. En blijft u liever thuis? Lees dan het nieuwe boek van Hugo Borst.

Ontspa

World Press Photo 2017 Nadat hij metropolen van over de hele wereld heeft aangedaan, komt hij nu voor het eerst naar Den Bosch: de World Press Photo tentoonstelling. ’s Werelds beste fotojournalisten hebben indrukwekkende, vaak aangrijpende, momenten vastgelegd in de mooiste beelden. Grote wereldgebeurtenissen komen heel dichtbij. De tentoonstelling is onderdeel van de grootste fotowedstrijd ter wereld.

Een speciaalbierfeestje Houdt u van blond, donker, vol, fruitig of robuust? Tijdens het Speciaalbierfestijn op Fort Altena is er voor iedere bierliefhebber wat wils. Brouwerijen uit onder meer Waalwijk, Oosterhout, Dongen en Gorinchem nemen hun mooiste brouwsels mee. Vanzelfsprekend kunt u er ook allerlei lekkers bij happen. Datum: zaterdag 18 en zondag 19 november. Tijden: zaterdag van 15.00 tot 23.00 uur en zondag van 14.00 tot 22.00 uur. Entree: € 5,inclusief € 2,50 glasborg. Munten kosten € 3,- per stuk. Meer info: www.fortaltena.nl/speciaalbierfestijn.

Datum: van zaterdag 18 november tot en met vrijdag 8 december. Locatie: De Willem Twee kunstruimte in Den Bosch. Tijden: maandag tot en met vrijdag: 09.00 tot 18.00 uur. Zaterdag en zondag: 11.00 tot 17.00 uur. Entree: € 5,-. Meer info: www.willem-twee.nl of www.worldpressphotodenbosch.nl.

Eet & Date stopt ermee

Tekst: Marike Ooms

Lange tijd trof u op deze pagina een oproep voor de gezellige etentjes die Eet & Date samen met KBOBrabant organiseerde op verschillende locaties in onze provincie. De geplande etentjes in november zijn helaas de laatste. Wegens gebrek aan (voldoende) belangstelling stopt de organisatie ermee. Het al eerder aangekondigde etentje op 26 december gaat dus ook niet door.

ons 28

nning liever thuis! beurs Tijdens de liever thuis! beurs in Eindhoven maakt u kennis met een gevarieerde groep aanbieders die laten zien wat er allemaal mogelijk is om comfortabel, veilig en met plezier thuis te blijven wonen. Kring Eindhoven is aanwezig met een grote stand. De eerste 25 bezoekers van die stand krijgen iets lekkers bij de koffie! In de rubriek Ons voordeel (pagina 39) kunt u lezen hoe u deze beurs gratis kunt bezoeken. Kijk op www.lieverthuis.info Datum: donderdag 23 tot en met zaterdag 25 november. Locatie: Beursgebouw in Eindhoven. Tijden: dagelijks van 10.00 tot 17.00 uur.

Ach moedertje Na zijn bestseller Ma schreef Hugo Borst het boek Ach, moedertje. Hij beschrijft hierin het dagelijks leven van zijn dementerende moeder. Het is een intiem portret van moeder en zoon, een verhaal vol humor en liefde, maar ook met gevoelens van onmacht, verdriet en boosheid. Herkenbaar voor wie een soortgelijke situatie heeft meegemaakt of meemaakt. Uitgever: Lebowski Publishers. ISBN: 9789048838387 Prijs: € 17,50. Meer info: www.lebowskipublishers.nl.

ons 29

Powervrouwen in Museum Jan Cunen In vier gelijktijdige tentoonstellingen brengt museum Jan Cunen in Oss een ode aan de powervrouw. Op diverse manieren worden inspirerende vrouwen belicht, die een rol van betekenis spelen of hebben gespeeld in de kunsten of de maatschappij. Er zijn onder andere vijftig portretten te bewonderen van de Nederlandse (oud)vorstinnen Emma, Wilhelmina, Juliana, Beatrix en Máxima, sculpturen van Margot Hofman, magische portretten van fotograaf Micky Hoogendijk en een presentatie over de invloed van de eerste anticonceptiepil ofwel ‘De Pil van Oss’. Datum: tot en met zondag 14 januari 2018. Locatie: Museum Jan Cunen in Oss. Tijden: dinsdag tot en met zondag van 11.00 tot 17.00 uur. Entree: € 9,- (65-plus: € 7,50). Meer info: www.museumjancunen.nl.

Advertentie

Dealer van:

Advies bij mij thuis Ervaar de veiligheid van een traplift

Ontvang nu € 500,korting!

Harry en Mia Coolen uit Ell hadden last van lichamelijke klachten, waardoor traplopen niet meer zo gemakkelijk ging. “Dus dachten we na over het aanschaffen van een traplift,” zegt Mia Coolen. “We werden gewezen op de Medipoint winkel bij ons in de buurt. Daar werden we prima geholpen.”

Bij Harry en Mia Coolen stond de eerste afspraak in het teken van meten. “Omdat iedere trap anders is, meten we bij elke trap opnieuw hoe de lift er precies uit moet zien en hoe de traplift moet eindigen.”

Een afspraak maken Klanten komen doorgaans terecht bij de Thuisservice van Medipoint. Als een aanvraag via de winkels of de website bij de Thuisservice binnenkomt, neemt één van de adviseurs binnen 24 uur contact op met de klant.

Harry en Mia Coolen genieten volop van de voordelen van hun thyssenkrupp traplift. “We raden het iedereen met lichamelijke klachten aan.”

“Het liefste doen we dat al binnen 2,5 uur,” vertelt Thuisservice adviseur Albert Klerks. “In het eerste contact wordt geïnventariseerd welke vraag de klant heeft: wat zijn de behoeften en wat is het budget. Vervolgens plannen we een afspraak met de klant.” “Albert van de Medipoint Thuisservice heeft ons alles goed en rustig uitgelegd,” vertelt Mia Coolen.

Voordelen van een thyssenkrupp traplift bij Medipoint • Past op iedere trap, van een simpele rechte trap tot zeer steile wenteltrappen. • Unieke en gepatenteerde ASL-technologie, waardoor u in één vloeiende rit naar boven en beneden kan gaan. • Dankzij deze technologie blijft uw trap altijd beloopbaar voor andere gebruikers van de trap. • Optimale ergonomische kniebuiging, door in hoogte verstelbare stoel en voetensteun. • Snelle levering en montage.

Maak vrijblijvend een afspraak Bel onze KlantenService op 088 - 10 20 100 (optie 3) of vul online het afspraakformulier in op www.medipoint.nl/ thuisadvies

De genoemde aanbieding is niet geldig i.c.m. andere acties, kortingen of waardebonnen.

Lenen, huren en kopen

088 - 10 20 100 (optie 3)

www.medipoint.nl/thuisadvies

online

Spotify

Eindeloos muziek luisteren Geen cd’s, ouderwetse platen of mp3’tjes, maar rechtstreeks muziek luisteren uit een enorme muziekcollectie. Dat is nou streaming. De digitale muziekservice Spotify is met 75 miljoen wereldwijde gebruikers nog altijd het populairst én de beste keuze, oordeelde de Consumentenbond.

H Tekst: Suzanne Geurts | Beeld: Shutterstock

oe u Spotify installeert, hangt af van hoe u wilt luisteren: op uw computer (Windows en Mac) of op een mobiel apparaat, zoals tablet of smartphone. Op uw computer installeert u het luisterprogramma via spotify.nl, voor uw smartphone of tablet downloadt u de Spotify-app in uw app store. Uiteraard moet u wel een account aanmaken. Inloggen met uw Facebook-gegevens is een optie, maar let op: hier zit u dan wel aan vast, later ‘ontkoppelen’ kan niet meer. Er zijn drie mogelijke abonnementen: • Gratis: u luistert naar uw favoriete muziek, maar alleen in shufflemodus: Spotify bepaalt de volgorde. Ook hoort u (veel) reclame tussendoor. • Premium: € 9,99 per maand, met beduidend meer voordelen. Zoals: geen reclame en een hoge geluidskwaliteit. Ook is er geen verplichte shufflemodus, dus u kunt elk liedje luisteren dat u maar wilt. Het Premium-abonnement kunt u dertig dagen gratis uitproberen. • Premium Family: € 14,99 per maand. In verhouding een scherp geprijsde variant, want met Premium Family krijgen maximaal zes familieleden (op hetzelfde adres) hun eigen Premium-account. Spotify is maandelijks opzegbaar en een Premium-

abonnement kunt u ook kopen met een cadeaukaart, verkrijgbaar bij onder andere Albert Heijn.

Functies De handigste functies van Spotify op een rij: Zoeken: Op zoekwoorden (artiest, titel, et cetera) vindt u uw favoriete nummers en albums. Bladeren: Eigenlijk een ontdekfunctie, waar u onder andere kant-en-klare selecties op thema vindt. Bijvoorbeeld ingedeeld naar stemming (‘een goede bui’) of genre, zoals jazz of klassiek. Radio: Internetradio, ook ingedeeld in thema’s – van artiest tot decennium. Luister bijvoorbeeld uw favoriete golden oldies in het thema ’50’s en ’60’s. Bibliotheek: Elk nummer of album kunt u opslaan en in de sectie ‘Bibliotheek’ vindt u ze gemakkelijk terug. Ook vindt u hier Afspeellijsten, die u bovendien zelf kunt samenstellen met uw favoriete liedjes. Dit doet u zo: bij elk nummer staat een pop-up menu met onder andere de button ‘Toevoegen aan’. Hiermee voegt u het liedje toe aan een bestaande of nieuwe afspeellijst. Offline luisteren: Een voordeel van de Premiumabonnementen, waarmee u nummers en albums ‘in’ Spotify downloadt en zonder internetverbinding kunt afluisteren. 

ons 31

op reis

Brabantse Natuurpoorten

De toegang tot de mooiste natuurgebieden We blijven deze keer heel dicht bij huis, en wel bij de Brabantse Natuurpoorten. Het zijn entrees tot veelzijdige natuurgebieden waarin recreatieroutes voor fietsers en wandelaars langs de mooiste plekjes leiden. Bram Timmers van Stichting Brabantse Natuurpoorten vertelt waarom de poorten een bezoekje waard zijn.

‘H Tekst: Marike Ooms | Beeld: Brabantse Natuurpoorten

et voornaamste doel van de Natuurpoorten is om een bezoek aan de Brabantse natuur laagdrempeliger en leuker te maken’, vertelt Bram Timmers. ‘De poorten zijn te herkennen aan 4 meter hoge stalen sleutels. Bij iedere poort bevindt zich een horecagelegenheid, een ruime parkeerplaats en informatie over het gebied. Bij de meeste poorten vind je daarnaast nog allerlei extra’s, zoals een uitkijktoren, een speelbos, historische watermolen, kabouterpad of zelfs een heel klimpark.’ Vanuit een van de dertig Natuurpoorten vertrekken wandel- en fietspaden die onderdeel uitmaken van het knooppuntennetwerk. Hier kunt u zelf een route uitstippelen, of een bestaande route uitkiezen.

Spreiding ‘Het netwerk van Brabantse Natuurpoorten is opgezet door de provincie Noord-Brabant, om meer spreiding te krijgen van bezoekers naar de verschillende natuurgebieden in Brabant’, legt Timmers uit. ‘In sommige gebieden was het te druk, in andere was er juist ruimte voor meer bezoekers. Met de poorten hopen we die spreiding te realiseren. We willen laten zien hoe mooi en veelzijdig Noord-Brabant is met zijn duinen, bossen, moerassen en veengebieden. Hoewel ik de gebieden al aardig kende, werd ik bij een aantal ervan enorm verrast. Dit gebeurde bijvoorbeeld toen ik door de polders van Noordwest-Brabant naar Natuurpoort Benedensas bij

Steenbergen reed. Letterlijk op de waterrijke rand van de provincie ligt daar een prachtig natuurgebied, de Dintelse Gorzen. Het theehuis, midden op een historische sluis, maakt deze bijzondere plek compleet. De diversiteit van de locaties en de natuur maakt het interessant om telkens een andere Natuurpoort te bezoeken.’

Samenwerking Om ervoor te zorgen dat de locaties van de poorten aan de eisen blijven voldoen, is de Stichting Brabantse Natuurpoorten in het leven geroepen. Hier maken alle betrokken ondernemers deel van uit. Ook wordt er nauw samengewerkt met de natuurbeheerders (Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten en Brabants Landschap), andere lokale ondernemers en overheden. ‘Het gebied en de activiteiten zijn veelzijdig, er is voor ieder wat wils. Voor jong en oud, maar bijvoorbeeld ook voor wie slecht ter been is. Zo is het bij het klimpark van Natuurpoort Roovertsche Leij zelfs mogelijk om met een rolstoel de hoogte in te gaan.’ De Brabantste Natuurpoorten zijn het hele jaar door geopend. Ook in het najaar worden activiteiten georganiseerd, zoals de rondvaarten door De Biesbosch vanaf Natuurpoort Biesbosch MuseumEiland. Timmers: ‘We bekijken met KBO-Brabant of we samen wandel- en fietstochten kunnen gaan organiseren.’  Meer informatie op: www.natuurpoorten.nl

ons 33

Advertentie

bolderman.nl Laagste prijs garantie

v.a. slechts

199,-

v.a. slechts

369,-

v.a. slechts

399,-

5/8 dagen

7 dagen

8/10 dagen

Sonthofen in de Beierse Allgäu

Het Loiredal, de tuin van Frankrijk

Wenen en Wienerwald / Wenen en Bratislava

Diverse vertrekdata in 2018

v.a. slechts

699,-

v.a. slechts

499,-

8 dagen Zwitserse Alpen,

Glacier- en Mont-Blanc Express Diverse vertrekdata in 2018

v.a. slechts

499,-

399,-

10/12 dagen Ierland

10 dagen Saas-Grund

10 dagen

the Wild Atlantic Way / Westkust Ierland

met Mont-Blanc Express, Zwitserland

Gardameer, Verona en Venetië

Barcelona en omgeving

Diverse vertrekdata in 2018

v.a. slechts

599,12 dagen

v.a. slechts

799,-

v.a. slechts

799

12 dagen

10 dagen

699,-

15 dagen Rondreis

15 dagen

Toscane, Bloemenrivièra en de Côte d’Azur

Corsica en Sardinië

Sicilië, Sorrento en Amalfikust

Rondreis Spanje en Portugal

Diverse vertrekdata in 2018

Bij Bolderman aanbetalen niet verplicht! Drukfouten en prijswijzigingen voorbehouden.

bolderman.nl

Brochure en boekingen:

(0318) 58 09 58 www.bolderman.nl

Prijs p.p. o.b.v. 2 pers. kamer excl. Calamiteitenfonds & reserveringskosten

Als profwielrenner reed Pieter de Jongh (1934) uit Zundert eind jaren vijftig de Tour de France, de Vuelta en het Critérium du Dauphiné. Fit als hij is staat hij nog steeds op de pedalen. Met kleindochter Marceline (1999) ging hij onlangs op fietsvakantie naar Valkenburg.

onsje geluk

‘Mijn kleindochter en ik

Tekst en beeld: Ivo Hutten

zijn echte maatjes’

‘T

egenwoordig willen mensen heel ver weg met vakantie, maar dichter bij huis is het ook prachtig. In mijn jeugd was Valkenburg al een heel uitje en dat vind ik nu nog steeds. Heel bijzonder ook om drie dagen op pad te zijn met mijn kleindochter. Samen zijn we naar het Drielandenpunt, het militaire kerkhof in Margraten en naar Luik gefietst. In totaal een kleine 200 kilometer met zware klimmen en soms in de stromende regen. Maar geen gekibbel, hoor. We vullen elkaar aan als echte maatjes. Waar ik de lekke

banden plakte, voerde Marceline het woord in Franstalig België. De avonden en nachten brachten we door bij de zusters in de Priorij Regina Pacis in Valkenburg. Daar worden regelmatig gebedsdiensten gehouden die je ook kunt bezoeken. Een aanrader om tot bezinning te komen. Geen tv en radio, wel boeken en een piano waar Marceline op speelde als ik een verlate siësta hield. Volgend jaar hopelijk weer, al hangt dat ook van Marceline af. Ze heeft sinds kort namelijk een vriendje en sinds dit najaar studeert ze in Oxford.’

Wie zoet is krijgt lekkers ‘Het heerlijck avondje’ komt er weer aan. Wat is er heerlijker dan uw kleinkinderen te zien genieten van het feest waar u zelf ook groot mee bent geworden? Sinterklaassnoepgoed hoort daar natuurlijk al eeuwen bij.

▶

De klassieker

▶

Tekst: Suzanne Geurts | Beeld: Shutterstock

Al sinds de zestiende eeuw krijgen kinderen met Sinterklaas snoepgoed. En – zoals we op de oude schilderijen nog zien – waren er ook toen al pepernoten. Wist u dat ze tot de achttiende eeuw het hele jaar gegeten werden, gewoon als tussendoortje? Er is wel een verschil tussen pepernoten en kruidnoten. Pepernoten worden gemaakt van taaitaaideeg: roggemeel met een beetje anijs. Het recept van kruidnoten staat pas sinds de negentiende eeuw in de kookboeken, ze worden gemaakt van speculaaskruiden die aanvankelijk uit het Verre Oosten kwamen.

Miljoenen in schoenen

Twaalf tot veertien miljoen chocoletters eten we jaarlijks in de Sinterklaastijd. In de negentiende eeuw zouden Sinterklaascadeautjes onder een laken verstopt worden, met daarbovenop de beginletter (in brooddeeg) van het kind. In die tijd begonnen fabrieken ook met de productie van letters van chocolade, die sinds de Industriële Revolutie al de vorm van nu hebben: een lekker stevige letter. De populairste letter? De M, van moeder en mama (en Maria natuurlijk). In de jaren vijftig stond de J op nummer één, dankzij populaire namen als Jan en Johannes. ▶

Brabants broodje

Ooit van de anijskrol, kortweg ‘krol’, gehoord? Mensen uit Oost-Brabant vast wel. Het is een zacht, wit broodje met veel anijszaad dat met de hand wordt gevlochten tot een knoop. ‘Krol’ is dan ook een verbastering van het woord krul, de vorm van het broodje. In en rond Veghel, waar het streekproduct waarschijnlijk al sinds 1865 wordt verkocht, eten ze de anijskrol zelfs vanaf de kermis in september tot aan carnaval.

ons 36

oud-hollandse lekkernij

Oudhollandse borstplaat Ingrediënten ▶

• 200 gr basterdsuiker • 45 ml slagroom • klontje roomboter Daarnaast hebt u 6 tot 10 borstplaatvormpjes nodig (afhankelijk van de grootte)

‘Claeskoek’

Speculaas wordt uiteraard gemaakt van speculaaskruiden: witte peper, kaneel, gember, kruidnagel, kardemon en nootmuskaat. In de loop van de eeuwen ontwikkelden bakkers hun eigen receptuur, die ze vaak angstvallig – in een schrift met slot – verborgen hielden. Het gebruik van speculaaspoppen stamt al uit de Germaanse tijd. De Germanen mochten hun offers namelijk ook met ‘offerkoeken’ brengen: brooddeeg in de vorm van heiligen. Dit heidense gebruik werd langzaam overgenomen door de christenen, die zo ook de vrijgevige bisschop Nicolaas van Myra (Sint Nicolaas) in koek afbeelden – de ‘claeskoeken’ genoemd. ▶

Bereiding Doe de basterdsuiker met de slagroom in een steelpannetje en breng dit op laag vuur aan de kook. Is de suiker helemaal gesmolten? Kook het mengsel dan zo’n 5 tot 7 minuten door (op laag vuur), terwijl u blijft roeren. De substantie is goed als het laatste beetje suikermengsel als een dunne draad van de pollepel afdruipt. Roer dan een klontje boter erdoor. Haal de pan van het vuur en blijf roeren tot er een ondoorschijnend mengsel ontstaat. Giet dit direct in de vormpjes en laat ze 15 tot 20 minuten uitharden. Tip: voeg eens een theelepel vanille-extract of cacaopoeder aan het mengsel toe. Bron: franscescakookt.nl

Hoestsnoepjes

Borstplaat werd tot de zeventiende eeuw van honing gemaakt. Dat veranderde toen de Kruisvaarders rietsuiker in het Midden-Oosten ontdekten. De kostbare suiker werd toen nog als medicijn gezien en was dus alleen verkrijgbaar via apotheken. Totdat een Duitse farmaceut in 1747 ontdekte dat ook suikerbiet veel suiker bevat. Zo kon ook het gewone volk kennismaken met het nu veel goedkopere snoep. Waarom de mierzoete lekkernij nu precies bij Sinterklaas gegeten wordt? Dat blijft onduidelijk. Feit is wel dat borstplaat van oudsher gebruikt werd tegen verkoudheid en hoesten (vandaar de naam ‘borst’), en verkouden worden we nu eenmaal sneller in de winter.

ons 37

Advertentie

ons voordeel

Speciaal voor leden van KBO-Brabant biedt Ons korting en leuke extra’s.

Medicijnen voor senioren Met het ouder worden raken de reserves op en worden we kwetsbaarder, waardoor de kans op ziekte toeneemt. Ouderen gebruiken daarom relatief veel medicijnen. Voor onze gezondheid is het belangrijk inzicht in het eigen medicijngebruik te hebben. Jan boek van Ingen Schenau, gepensioneerd specialist ouderengeneeskunde, schreef daarom het boek Medicijnen voor Senioren. Medicijnen kunnen geweldig helpen, maar zijn verre van onschuldig. Ze kunnen elkaars werking zodanig beïnvloeden dat er problemen door kunnen ontstaan. Daarom is het essentieel dat we weten wat we slikken. Door meer kennis van medicijnen kunnen we de ‘waakhond’ van ons eigen lichaam en geest zijn, is het uitgangspunt van de schrijver. Medicijnen voor Senioren kost € 25,en is te verkrijgen via bol.com, in de boekhandel of via de schrijver: wjbvaningen@kpnmail.nl. Ons mag vijf boeken weggeven. Wilt u kans maken? Mail vóór 1 december naar ons@kbo-brabant.nl o.v.v. Medicijnen.

Gratis

KerstFair Huis Doorn Heerlijk wintershoppen en inspiratie opdoen voor de feestdagen! Van vrijdag 15 tot en met zondag 17 december bent u daarvoor aan het juiste adres op de KerstFair Huis Doorn. Geniet er van live gezongen Christmas carols, mooie winterstands, duizenden lichtjes en gezellige terrassen. Ruim tachtig specialisten, smaakmakers, trendsetters en vakmensen brengen u helemaal in kerstsferen. U doet er inspiratie op voor binnen en buiten, mooi gedekte tafels en heerlijke diners. Of verwen uzelf met winterse, wollen mode, handgemaakte sieraden, hoeden en tassen. De entreekaarten voor de KerstFair geven ook toegang tot Museum Huis Doorn, exposities en het park.

w 4,Korting

Data: vrijdag 15 tot en met zondag 17 december. Adres: Museum Huis Doorn, Langbroekerweg 10, 3941 MT Doorn. Openingstijden: vrijdag en zaterdag van 12.00 tot 21.00 uur, zondag van 12.00 tot 18.00 uur. Lezers van Ons ontvangen € 4,- korting op de entree voor de KerstFair Huis Doorn. Zij betalen € 11,- in plaats van € 15,-. Bestel uw tickets op http://kerstfairhuisdoorn.nl/actie en gebruik de kortingscode ‘kboons’.

liever thuis! Eind november vindt de liever thuis! beurs plaats in het Beursgebouw in Eindhoven. Bezoekers kunnen entree daar terecht met vragen als: hoe blijf ik gezond en vitaal, hoe ga ik alles financieel regelen, welke aanpassingen kan ik aan de woning doen en welke rol speelt techniek daarin? Zo’n 150 verschillende exposanten bieden praktische producten en diensten aan. Diverse specialisten geven een advies op maat. Over slaapcomfort en gezonde voeding bijvoorbeeld, of over het aanpassen van de woning zodat deze levensloopbestendig wordt. Data: donderdag 23 tot en met zaterdag 25 november. Locatie: Beursgebouw, Lardinoisstraat 8, 5611 ZZ Eindhoven. Openingstijden: dagelijks van 10.00 tot 17.00 uur. Als lid van KBO-Brabant kunt u gratis naar binnen. Bestel uw kaarten op lieverthuis.info/tickets en gebruik de kortingscode ‘exp55’. U kunt ook contact opnemen met de organisatie via (085) 401 16 36.

Gratis

Goed horen voor weinig De hoortoestelbatterijen van PowerOne zijn verkrijgbaar in vier verschillende types: 10 geel, 13 oranje, 312 bruin en 675 blauw. Leden van KBO-Brabant betalen voor zestig batterijen € 21,95. De batterijen worden gratis aan u toegezonden. Kijk voor meer informatie op www.onsledenvoordeel.nl onder ‘Gezondheid’ of bel de KBO-klantenservice op (085) 486 33 63.

ons 39

Gratis

verzending

www.vdnvastgoed.nl

Zonder zorgen, direct uw woning verkopen

Ontzorgen en zekerheid bieden, dat is wat Marcel van der Net van VDN Vastgoed doet. “Mensen die snel hun huis willen verkopen, om diverse persoonlijke redenen, weten de weg naar VDN Vastgoed te vinden. Om de overwaarde alvast te verzilveren is het nu ook mogelijk om de woning na verkoop terug te huren” zegt van der Net.

WIJ KOPEN ZELF! Hoe ziet het totaalaanbod van VDN Vastgoed er uit? De verkoper ontvangt: ࠮ Een vrijblijvende taxatie; ࠮ Directe aankoop, direct zekerheid; ࠮ Geen bijkomende kosten; ࠮ Snelle aanbetaling mogelijk; ࠮ Oplevering in overleg; ࠮ Geen notaris- of makelaarskosten; ࠮ De mogelijkheid om de woning terug te huren.

Bent u benieuwd wat VDN Vastgoed voor u kan betekenen? Neem voor een vrijblijvende afspraak contact op met: Marcel van der Net: T: 0161 - 493 268 M: 06 - 51 75 46 86

www.vdnvastgoed.nl info@vdnvastgoed.nl

Deze rubriek is verzorgd door Mariska Dalmijn-Verkooijen. Zij is toegevoegd notaris bij Huijbregts Notarissen & Adviseurs in â&#x20AC;&#x2122;s-Hertogenbosch.

Notaris Erfrecht, wanbetaling, nalatenschap of pensioenopbouw. In elke editie van Ons buigt notaris Mariska Dalmijn-Verkooijen zich over een lastige financieel-juridische kwestie. Deze keer: nogmaals over de

huwelijksvoorwaarden.

en paar maanden geleden schreef ik al over de wijziging van het huwelijksvermogensrecht. Vanaf 1 januari 2018 veranderen de regels rond de gemeenschap van goederen. Ik hoor veel dat mensen veronderstellen dat iedereen vanaf 1 januari automatisch onder huwelijksvoorwaarden trouwt. Dat is niet het geval; daarom nogmaals aandacht voor dit onderwerp. We houden na 1 januari namelijk nog gewoon een gemeenschap van goederen. Deze wordt alleen kleiner van omvang. Alle bezittingen van voor het huwelijk blijven buiten de gemeenschap van goederen; hetzelfde geldt voor erfenissen en schenkingen die u voor of tijdens het huwelijk krijgt.

Schuldeisers Het blijft dus noodzakelijk om huwelijksvoorwaarden op te stellen als het gaat om het buiten de deur houden van schuldeisers, bijvoorbeeld

als een van u een onderneming heeft. Ook als u niet wilt dat al het vermogen dat tijdens het huwelijk wordt opgebouwd (en de schulden die zijn aangegaan) met elkaar worden gedeeld, raad ik u aan om tijdig voor de huwelijksdatum advies in te winnen en huwelijksvoorwaarden op te stellen. Mijn advies blijft: gaat u in 2018 trouwen (of gaat u een geregistreerd partnerschap aan), laat u vooraf goed informeren over de gevolgen van de nieuwe (beperkte) gemeenschap van goederen.

Opheffen Mocht u plannen hebben om uw huidige huwelijksvoorwaarden op te heffen, dan is het belangrijk dat u zich realiseert dat dat na de jaarwisseling anders uitpakt dan ervoor. Als u geen nieuwe huwelijksvoorwaarden maakt, gaat u bij het opheffen van de huidige voorwaarden terug naar het wettelijke stelsel, dat vanaf 2018 dus anders is.

Heeft u een financieel-juridische kwestie die u aan de notaris zou willen voorleggen? E-mail uw vraag o.v.v. Notaris naar ons@kbo-brabant.nl.

ons 41

Advertentie

Langer zelfstandig blijven? Stop nu met vegen. Ga voor hygiëne en wellness! Kies een verwarmde toiletzitting met onderdouche:

Senioren Winkel DE SPECIALIST IN VERANTWOORD ZITTEN EN SLAPEN

Zitten, slapen en hulpmiddelen

• Eindelijk een ECHT blijvend cadeau voor uw (groot)ouders en uzelf.

• Prijs: € 745,- incl. btw en 3 jaar garantie. • Spatoilet past op vrijwel iedere wc-pot • Installatie door ons zonder hakken en breken: € 150,- alles inclusief.

Spatoilet bestaat 10 jaar! Daarom een cadeau voor u:

Actie: € 50 korting (t/m 31.12.2017) Vermeldt bij bestelling code: ONS17

Klanten beoordeling

Vraag naar onze wintervoorwaarden Vraag naar onze acties

8,9

Eenvoudige installatie – gebruiksvriendelijk – met geurvreter – verwarmde zitting – afstandsbediening gratis proberen – betalen achteraf *Wij leveren ook wc-liften, verhogers, handgrepen, e.d. *Informeer of uw gemeente de aanschaf via de WMO vergoedt.

Waar wacht u nog op?

072 5629 269 / 020 6141 232 • spatoilet.com

Sta op stoelen worden op maat gemaakt. Wij komen indien gewenst thuis opmeten. Bel ons voor zit- en slaapadvies!

T: 073-547 52 78 www.seniorenwinkel.nl

Hoofdstraat 127 | 5481 AD | Schijndel

PAS PERFECT BIJ JEZELF

GRATIS KOFFIE MET GEBAK OP VERTOON VAN DEZE ADVERTENTIE GELDIG T/M 31012018

NISTELRODE 10.000M 2 MODE SCHOENEN SPORT | RAVENSTEIN 2.000M 2 MODE | SCHIJNDEL 1.000M 2 MANNENMODE | GRATIS VERMAAKSERVICE | PERSONAL SHOPPING VERMAAK J E I N DE G ROOTSTE MODEWI N K EL VAN N EDERLAN D OF OP VAN TIL BURG ON L IN E.N L

In deze rubriek spreekt een jurist van de juridische helpdesk van KBO-Brabant over rechten en plichten aan de hand van een concreet voorbeeld

Recht Ouderen moeten vaak meer betalen voor een autoverzekering dan jongeren.

Mag dat zomaar? En waarom doet IAK Verzekeringen, partner van KBO-Brabant, de premie voor ouderen níet omhoog?

Mevrouw Van den Bosch krijgt een brief van de verzekeringsmaatschappij waar ze haar auto heeft verzekerd: omdat ze binnenkort zeventig wordt, gaat de premie fors omhoog. Mag dat zomaar?

Tekst: Berber Bijma

Meer ongevallen Bram Vaessen is adviseur Particuliere Schadeverzekeringen en Zorg bij IAK Verzekeringen, partner van KBO-Brabant. ‘Verzekeraars zijn vrij in hun acceptatiebeleid en in het vaststellen van de premies. Ze mogen bijvoorbeeld nieuwe verzekerden van boven de zeventig weigeren, of die alleen accepteren als ze een bepaald aantal schadevrije jaren hebben. Ze mogen dus ook de premie fors verhogen als de verzekerde bijvoorbeeld zeventig of vijfenzeventig wordt. Dat gebeurt ook, soms met wel 30 procent, omdat uit de statistieken blijkt dat mensen naarmate ze ouder worden, vaker schade hebben. Overigens geldt hetzelfde voor jongeren tot 24 jaar: ook die hebben vaker schade en betalen dus meer premie dan mensen van boven de 25. Het lijkt misschien leeftijdsdiscriminatie, maar als je kijkt naar de statistieken is het niet onlogisch dat veel verzekeraars de premies daarop aanpassen.’

Voor iedereen gelijk Leden van KBO-Brabant kunnen via IAK Verzekeringen een autoverzekering afsluiten. IAK

heeft besloten de premie voor iedereen gelijk te houden. Vaessen: ‘Dat wil zeggen: twee mensen met dezelfde auto en hetzelfde aantal schadevrije jaren betalen precies dezelfde premie, ook al is de een zestig en de ander negentig. Dat is een principiële keuze, die wij in overleg met KBO-Brabant hebben gemaakt. Daarnaast eisen wij van nieuwe klanten niet een bepaald aantal schadevrije jaren. Alle leden van KBO-Brabant kunnen dus bij ons terecht voor een collectiviteitskorting van gemiddeld 15 procent op een autoverzekering. Als ze daarnaast ook andere verzekeringen afsluiten, zoals een zorg- of een woonhuisverzekering, kan de pakketkorting oplopen tot nog eens 12,5 procent.’  Kijk voor meer informatie op iak.nl/kbo of bel (040) 261 18 88. Houd uw KBOlidmaatschapsnummer bij de hand.

ons 43

Advertentie

luxe woonhuislift zonder schacht

» » » »

FITSHOP EINDHOVEN HOOGSTRAAT 348 +31 (0) 40-2985990

w w w. m i j nl i f t . n l Rotterdam - Strickledeweg 96 T. 010 – 4373211

Onderdeel van:

DESKUNDIG ADVIES UITGEBREIDE SHOWROOM WAAR U ALLES KUNT UITPROBEREN VOLLEDIGE AAN HUIS GARANTIE! DESKUNDIGE INSTALLATIE OP LOCATIE

7 vestigingen in de e B NeLux

FITSHOP ROOSENDAAL HOGESTEDE 1-5 +31 (0) 165-547408

www.fitshop.nl

CROSSTRAINERS // LOOPBANDEN // HOMETRAINERS // ROEITRAINERS // KRACHTSTATIONS // BOKSEN HALTERBANKEN // FUNCTIONAL TRAINING // GYMS // POLSHORLOGES // TRAMPOLINES // TAFELTENNIS NORDIC WALKING // WELLNESS // E-BIKES // THUISFITNESS // FYSIOTHERAPIE // CROSSFIT

DE MOOISTE NOSTALGISCHE PROGRAMMA’S

ziet u in november bij 50

Kijk voor meer informatie en uitzendtijden op www.kijkbijons.nl en de app

ONS-Adv-185x112-KBO Brabant-NOV.indd 1

50 Vind ONS op

06-10-17 11:03

Deze tekst kwam tot stand met informatie uit de Minigids Vitaminen van de Consumentenbond, van www.seniorenplein.nl en www.vitamine-info.nl

Gezondheid Schappen vol, van beneden tot boven: in de drogisterij wordt u overspoeld met vitaminesupplementen. Maar welke heeft u nu écht nodig?

Waarom zijn vitaminen belangrijk?

Omdat veel ouderen minder gaan eten, krijgen ze via de maaltijden niet zoveel vitaminen binnen als nodig is. Vooral 75-plussers hebben schrikbarend lage vitaminewaarden, blijkt uit onderzoek. Bovendien maakt uw lichaam steeds minder vitamine D aan en neemt de opname van vitamine B12 af. Juist deze twee vitaminen zijn belangrijk om uw lichaam gezond te houden.

Wat doet vitamine D en waar zit het in?

Tekst: Suzanne Geurts

Vitamine D zorgt onder andere voor gezonde spieren, sterke botten en een goede opname van calcium (uit bijvoorbeeld zuivel), wat botontkalking kan voorkomen. Zonlicht is de grootste bron van vitamine D, vette vis een goede tweede. Toch is dit voor ouderen niet genoeg. Daarom adviseert de Gezondheidsraad vrouwen vanaf vijftig jaar om dagelijks – het hele jaar door – 10 microgram vitamine D-supplement te slikken. Voor iedereen vanaf zeventig jaar is 20 microgram het advies.

Hoe merkt u een vitamine B12-tekort?

Heeft u last van vermoeidheid, pijn op de borst, ademnood en minder eetlust? Of vergeet u dingen? Dit kan door een vitamine B12-tekort komen. Maar liefst een kwart van de zeventigplussers heeft dit, blijkt uit onderzoek van het Vitamine Informatie Bureau. Herkent u de klachten, vraag uw huisarts dan om advies.

Wat doet vitamine B12?

Vitamine B12 is belangrijk voor de vorming van rode bloedcellen en de werking van het zenuwstelsel. De stof zit in veel dierlijke producten, zoals melk, ei, vis en vlees.

ons 45

Waar koopt u vitaminesupplementen?

Bij uw apotheek, de drogist of reformwinkel. Volgens de Consumentenbond zijn dure supplementen niet per se beter dan goedkope. Soms krijgt u extra supplementen voorgeschreven van uw huisarts. Informeer bij uw zorgverzekeraar of deze vergoed worden. Let op, vitaminesupplementen zijn geen vervanger van goede voeding. Informatie over goede voeding vindt u op www.voedingscentrum.nl. Meer weten? Vraag de gratis Minigids Vitaminen aan op www.consumentenbond.nl.

Advertentie

Comfort care voor senioren Luxe, kleinschalig wonen met persoonlijke zorg Een thuis als thuis niet meer gaat. Om te wonen. Of als tijdelijk verblijf voor herstel- en respijtzorg. Dat is Compartijn. Luxe kleinschalig wonen met persoonlijke zorg voor mensen met een psychogeriatrische aandoening zoals dementie of met fysieke beperkingen. Ook uw familie en vrienden voelen zich bij ons thuis en welkom. Samen gezellig eten en drinken, een verjaardag vieren, de kleinkinderen mee? Net als thuis. Graag zelfs. Dat zijn de waardevolle momenten waar het in het leven om gaat. Een echt thuis Wonen op stand met gelijkgestemden. Binnen wordt u verrast door een fraai modern-klassiek interieur, luxe, een huiselijke sfeer en een kok die elke dag lekkere, verse maaltijden kookt. Net als thuis. Verblijven in de gezamenlijke huiskamer met open haard, de woonkeuken, bibliotheek, wellnessruimte? Of buiten op het terras of in de tuin? U zegt het maar. Een conversatie met een medebewoner of een andere activiteit? Of met de familie er nog samen op uit? U bepaalt het. Alles om er ook echt een thuis van te maken. Vast team, vertrouwde mensen U ontmoet een eigen team van zorgprofessionals en servicemedewerkers. Zij kennen uw wensen en gewoontes, en natuurlijk uw lievelingseten, persoonlijke muziekkeuze en leesvoorkeuren. We houden contact met uw familie en

www.compartijn.nl | 088 298 64 64

vrienden en misschien wel het allerbelangrijkste: we hebben ook echt tijd voor een praatje. Zorg, net als thuis Wij voorzien in de 24-uurszorg en ondersteuning die nodig is. Feitelijk doen wij dat bij u thuis, in uw appartement. We zorgen ook voor het contact met uw huisarts, fysiotherapeut, tandarts of specialist ouderengeneeskunde en eventueel begeleiden we u naar hun praktijk. U maakt gebruik van uw eigen behandelend artsen. Net als thuis. Uw eigen zorgverzekering voorziet hierin. Daarnaast werken we samen met een extern multidisciplinair team. Welkom Heeft u interesse om bij ons te wonen? Neem dan contact op met Patricia de Haas, family manager. Zij is bereikbaar via 088 298 64 64 of pdehaas@compartijn.nl. Zij is uw eerste aanspreekpunt en kan u alles vertellen over Compartijn, onze huizen en filosofie. Op onze website www.compartijn.nl vindt u ook meer informatie over onze huizen. Huize De Baronie – Baronielaan 20, Breda Huize De Graef – Graafsebaan 172, Rosmalen Huize Hoog Kerckebosch – Hoog Kanje 274, Zeist Huize De Regentes – Scheveningseweg 106, Den Haag Huize Stokhorst – Hortensiastraat 30, Enschede

Thuis als thuis niet meer gaat

Advertentie

M E E R T/ PRO FIT E R VAN B M DEC E

€650, E UM J U BIL IN G T R O K

’S WERELDS MEEST GEKOZEN TRAPLIFT

BEL GRATIS

0800 - 5066

VOOR VRIJBLIJVENDE INFORMATIE. VRAAG NAAR TOESTEL 7411

Voor vrijblijvende informatie over de trapliften van Stannah stuurt u de ingevulde coupon in een ongefrankeerde envelop naar Stannah Trapliften B.V., Antwoordnummer 17006, 2170 VB, Sassenheim.

Betaalbare traplift voor elke trap

Dhr/Mevr:

Ruime keuze uit nieuw en gebruikt

Tel. Nummer:

Postcode:

Email:

Huisnummer:

Ruimtebesparende, opklapbare stoel Levertijd vanaf 3 dagen Servicedienst elke dag beschikbaar

WWW.STANNAH.NL

Geef uw testament een missie

Mensen met een Missie steunt gedreven mensen die in hun gemeenschap opstaan tegen onrecht en uitsluiting. Dit doen wij samen met onze partners in 14 landen in Afrika, Azië en Latijns-Amerika.

Mensen met een Missie in uw testament

Wij geloven daarbij in de verbindende kracht van religie. Laat u iets na voor een rechtvaardige wereld? Contact: Julie Mingeli, 070 - 31 36 731 of juliemingeli@mensenmeteenmissie.nl mensenmeteenmissie.nl/testament

7411

Blijf thuis wonen met een Stannah traplift

de trots van

De Generatietuin van KBO Liempde

In de Liempdse Generatietuin kun je genieten van groenten, fruit en veel bloemen en lekker in de buitenlucht werken. Het is de plek waar buurtbewoners, bewoners van woonzorgcentrum De Vlaswiek, basisschoolleerlingen en bewoners van een begeleid wonen-complex, elkaar ontmoeten. Elke maandagochtend zijn vier KBO’ers in de weer om de Generatietuin te onderhouden.

Tekst: Linda Groothuijse | Beeld: Timo Reisiger

rijvende krachten achter het project zijn Diny Stolvoort en Bert Habraken van Stichting Licht op Groen voor Kwetsbaarheid. Habraken is daarnaast bestuurslid van KBO Liempde en coördinator van de Generatietuin. ‘Al eerder hebben we met de Stichting een Generatietuin in Boxtel-Oost gerealiseerd. Daar zagen we dat een dergelijk initiatief een grote meerwaarde biedt voor meerdere generaties in een buurt.’ De tuin is bedoeld voor mensen van alle leeftijden, maar kan met name in het leven van ouderen met dementie een belangrijke rol spelen. ‘Mensen met dementie zoeken herkenbaarheid. Die vinden ze in een tuin waar voor hen bekende planten staan, waar ze fruit kunnen plukken dat ze van vroeger kennen zoals aardbeien en bessen. Ook de geur van kruiden als munt en salie helpt bij het oproepen van herinneringen.’

Lokale samenwerking Voor de realisatie van de tuin is actief gezocht naar samenwerking met talloze lokale organisaties. Habraken: ‘De Vincentius-vereniging heeft bijvoorbeeld twee banken gedoneerd. Ook is er fysieke hulp geboden. Hoveniers in opleiding van Helicon Boxtel hebben meegeholpen bij het opstellen van het ontwerpplan en het aanleggen van de tuin en de paden, die allemaal rolstoeltoegankelijk zijn.’

Daarnaast laten buurtbewoners zich niet onbetuigd. Mede door hun toedoen staat er nu een kippenren met kippenhok. Ook buurtschool De Oversteek is betrokken bij de Generatietuin. Voor de school zijn een moestuin en groeipiramide beschikbaar gesteld voor biologielessen. ‘Laatst kwam er een juf met twee vluchtelingen uit Syrië naar de tuin. Zij liet haar leerlingen onder meer zonnebloemen zien en leerden hen ook de benaming van andere Nederlandse flora en fauna. Dat vond ik ontroerend om te zien.’ Ook het naastgelegen gezinsvervangend tehuis van Cello is bij het project betrokken: ‘Bewoners kunnen meehelpen in de tuin en we werken dit jaar voor het eerst samen aan de kerststalroute.’

Zilveren kracht Samen met een aantal lokale ‘krasse knarren’ is volgens Habraken aangetoond wat zilveren kracht kan bewerkstelligen. Sinds de opening in mei vorig jaar zijn elke maandagochtend KBO’ers actief om de tuin te onderhouden. ‘Als coördinator steek ik samen met drie anderen de handen uit de mouwen om de tuin van zo’n 1.200 vierkante meter te onderhouden. Dat doe ik liever dan alsmaar vergaderen’, aldus Habraken. ‘Het geeft voldoening om het resultaat wekelijks te aanschouwen; niet alleen een fraaie buurttuin, maar ook de bijzondere ontmoetingen die er plaatsvinden.’ 

ons 49

Advertentie

BTR REIZEN

www.BTRreizen.nl  055 - 5059500

Ruime keuze aan betaalbare vakantiereizen Kerst– en Oud & Nieuwjaars reizen Alle cruises met vertrekgarantie

LALE AND ERSEN

All Inclusive Kerst Busreis

Kerstcruise over de

Duitse Sauerland naar Hotel am Wall *** in Soest mooi reis & kerstprogramma van 23 t/m 27 dec. 2017 5 dg. nu al voor € 459,459,- p.p.

de romantische Rijn met de Lale Andersen **** mooi vaar & kerstprogramma Van 20 t/m 27 dec. 2017 8 dg. nu al vanaf € 692,692,- p.p.

Kerst op de Veluwe

Duitse Kerstmarktencruise

Kerst De Bonte Wever Assen

Vraag naar de gratis Kerst & Nieuwjaarbrochure of kijk op btrreizen.nl

autoreis van 24 t/m 27 dec. 2017 269,- p.p. 4 dg. Nu al vanaf € 269,autoreis van 24 t/m 27 dec. 2017 339,- p.p. 4 dg. All Inclusive € 339,-

Hotel De Elderschans ***

WinterLicht in Nunspeet

Hotel Het Jagershof ***

Aardenburg / Zeeland € 219, 219,-109,-- p.p. 3 dg. All Inclusive va. € 109,

Nunspeet / Veluwe € 255, 255,-219,-- p.p. 5 dg. All Inclusive va. € 219,

Hotel Am Wall ***

Hotel De Drie Dorpen ***

Soest / Westfalen € 265, 265,-5 dg. nu al vanaf € 199, 199,-- p.p.

Ankeveen / Gooi & Vecht € 228, 228,-5 dg. nu al vanaf € 199, 199,-- p.p.

Hotel Altastenberg ***

Hotel Op de Boud ***

Altastenberg / Sauerland € 325, 325,-228,-- p.p. 5 dg. All Inclusive € 228,

Valkenburg / Z-Limburg € 255, 255,-229,-- p.p. 5 dg. nu al vanaf € 229,

BTR Reizen biedt u nog veel meer gastvrij All Inclusive Hotels op de mooiste plekjes in Nederland en Duitsland met veel voordeel

in BTR Reizen specialist zen Groepsrei ep ook voor uw KBO gro

Je wilde samen oud worden maar het leven heeft anders beslist. Via Stichting Date kunt u een nieuwe partner vinden. Bel gratis 0800-022 0225 en wij nodigen u uit voor een gratis en vrijblijvend informatief gesprek met een van onze ervaren consulenten. Veilig en betrouwbaar en e, áltijd bij u in de buurt at D Stichting Persoonlijke begeleiding en e m duurza laties voorstellen re uw ro -v an m Onbeperkte kennismakingen sinds 1969. en hoge slagingskansen

van 14 t/m 17 dec. 2017 272,- p.p. 4 dg. nu al vanaf € 272,-

All Inclusive Hotels Autovakanties 50% Korting

Laat het leven en de liefde niet aan je voorbij gaan!

Bij BTR Reizen bent u voor uw groepsreis aan het juiste adres . .  Geheel verzorgde arrangementen op basis van H.P., VP of All Inclusive  Inclusief mooie excursies en gezellige avondprogramma’s  Ruime keuze aan gastvrije hotels in Nederland, België, Duitsland en Luxemburg 5 dagen All Inclusive groepsbus excursievakantie va. € 299,299,- p.p.  Vraag naar alle mogelijkheden

 055 - 5059500 · WWW.BTRREIZEN.NL

Bel gratis 0800 022 0225

stichtingdate.nl

Erkend door BVSK / Singleskeurmerk / Geschillencommissie

GEEF OM DE TOEKOMST Het Grootseminarie Rolduc blijft trouw werken aan de boodschap van de Rooms-Katholieke Kerk. Om deze boodschap uit te kunnen dragen zijn goed opgeleide priesters nodig. Met uw steun maakt de Paredis Stichting nu en in de toekomst de opleiding van priesters en diakens in Rolduc mogelijk.

Geef om de boodschap steun de Paredis Stichting Vorming van priesters, kandidaten voor het priesterschap en permanent diaconaat Correspondentieadres Hoogstraat 7, 5954 AA Beesel Telefoon: 077 - 4742012 E-mail: info@paredis.nl Website: www.paredis.nl Bankrelatie ING: NL77INGB 0002818327 ABNAMRO: NL95ABNA0481960228 t.n.v.: Paredis Stichting De Paredis Stichting is aangemerkt als Algemeen Nut Beogende Instelling (ANBI).

Op zoek naar een wandelmaatje of reisgenoot? Of wilt u oud-klasgenoten terugvinden voor een reünie? Plaats uw oproep op Groet & Ontmoet op www.kbo-brabant.nl!

Op zoek naar... BR.O.NR. 11.001/17 Ze is bijna 74 jaar, weduwe. Nog steeds slank, niet meer blond maar zilverschoon, aantrekkelijk. Tikje links, beetje eigenzinnig, onconventioneel. Ze houdt van literatuur, musea, theater, maar ook van lekker werken in haar grote volkstuin en van haar poezen. Drinkt graag een lekkere port met daarbij een sigaartje. Wat ze zoekt? Gewoon, een niet onaardige, integere vriend met warm lijf en nog hersens ook! Leeftijd niet echt belangrijk, levenservaring wel! Voor een fijne latrelatie. Omgeving 013.

BR.O.NR. 11.004/17 Hallo, ik ben Evelien, een vrouw van 77 jaar. Ik zoek een maatje dat samen met mij nog wat van het leven wil maken, die niet rookt en met mate drinkt. Ik hou van een terrasje pakken, gezellig uit eten gaan of gezellig thuis blijven. Ben in het bezit van een rijbewijs. Ik heb een heel lief hondje waar ik mee de polder in loop. Ik woon bij Steenbergen. BR.O.NR. 11.005/17 Weduwe, 77 jaar, kijkt regelmatig naar We zijn er bijna van de caravanclub ANWB. Met mijn overleden vriend gingen wij met ‘ACTI’. Zou zo graag nog eens met de caravan op stap gaan. Bent u in dezelfde situatie, dan kunt u hier vrijblijvend op reageren. Regio 013.

BR.O.NR. 11.002/17 Door omstandigheden nog enigszins gebonden, maar nog zeer vitale 77-jarige weduwnaar, wil graag regelmatig contact met vlotte vrouw om nog op een leuke manier van het leven te genieten. Bij voorkeur regio 013, 073, 040 of 0492.

BR.O.NR. 11.006/17 Op zoek naar: goed Spaans sprekende personen om met ons (2 personen) 1x per week in een groepje thuis met elkaar alleen Spaans te spreken, ± 2 uur. Omgeving Goirle.

BR.O.NR. 11.003/17 Ongeveer 50 jaar geleden was ik bevriend met een zekere Toos. Ze woonde op de Beverweg in Breda. Destijds werkte ze op de vliegbasis Gilze-Rijen bij mij op kantoor, het CBA (Centraal Basis Archief). Indien Toos nog in leven is, ze zal nu ongeveer 80 jaar zijn, kan iemand informatie over haar geven?

BR.O.NR. 11.007/17 Ik ben een goed uitziende vrouw, mijn leeftijd is 80 jaar. Ik zoek iemand om samen iets leuks en gezelligs mee te

doen. Alleen is maar alleen, vind je niet? Laat maar iets weten, ik wacht op je bericht. Ik hou ook van dansen. Omgeving 0493. BR.O.NR. 11.008/17 Weduwe, 70 jaar, rookt en drinkt niet, zoekt eerlijke, trouwe, serieuze, nette man tussen 65 en 75 jaar. Een beperking is geen bezwaar. Wie weet kunnen we samen nog iets moois opbouwen. Graag met foto en adres. Liefst omgeving 040. BR.O.NR. 11.009/17 Ik zou graag in contact komen met een aardige, vitale heer van rond de 80. Ik ben een slanke vrouw van 1.70 m die vooral in de weekends gezellige dingen wil ondernemen. Ik woon in de omgeving van Den Bosch. Graag met foto. BR.O.NR. 11.010/17 Ik ben een vitale, slanke vrouw van 82 jaar en zoek een betrouwbare, gezellige, slanke man die van fietsen, kaarten, terrasje, korte reisjes en af en toe een dans- of muziekavond houdt. Ik woon in Oss en ben ook graag thuis.

Oproep plaatsen? Stuur deze o.v.v. Contactoproep Ons en uw adres, telefoonnummer en e-mailadres naar KBO-Brabant (zie adres hieronder). Reageren? Stuur uw reactie in een gesloten enveloppe naar KBO-Brabant (zie adres hieronder) en zet linksboven op de enveloppe: reactie contactoproep Ons en het nummer van de oproep waarop u reageert. Wij sturen uw enveloppe dan ongeopend door. Denk er wel aan uw naam, adres en woonplaats of een e-mailadres in uw reactie op te nemen, zodat de betreffende persoon ook schriftelijk contact met u kan opnemen. Een oproep plaatsen kost eenmalig € 15,-. Als er meer oproepen ingestuurd worden dan er ruimte is, wordt een wachtlijst aangelegd. Adres: KBO-Brabant, Postbus 3240, 5203 DE ’s-Hertogenbosch of e-mail naar contactadvertentie@kbo-brabant.nl.

• • •

•

ons 51

Advertentie

De oplossing van de puzzel in Ons 9 was: oogstfeest. De prijzen gaan naar: B. Pas uit Breda, M. Ansems uit Sint Anthonis en J.H.E. Fransen uit Roosendaal. Hartelijk gefeliciteerd!

S S E E L V D N U R A K Z I A A W A L P A F G L W U H O O F D A K T E E E H I I E E W A T B L P E D C D S Z M S A U E P N Los R de U woordzoeker O M E Kop,Ostuur U uw E E In elke editie van Ons maakt u kans op een leukePprijs. oplossing naar de redactie en maak kans op gratis V entree A D voor A de E KerstFair O D PHuis N Doorn. L R R Vijf winnaars ontvangen twee vrijkaarten. A L R N N N S A E D D E A E S M O U S T L V E N De woorden zitten horizontaal, verticaal en diagonaal in alle richtingen in de S S E E L V D N U R A K R IZe kunnen E R elkaar E ook G overlappen. L E EZoek P zeSop enE streep ze puzzel verstopt. Z I A A W A L P A F G L af. De overblijvende letters vormen achter elkaar gelezen T T G J L N D R F N deAoplossing. T W U H O O F D A K T E E N P GEMIDDELD T A T D FMOTJE N A E WTEGEN T AARDE E H I I E E W A T B L P T O GRONDKABEL S T I R EMOTOR E T G OTOSTI O AFKAMMEN E D C D S Z M S A U E P TRIEN NATAFELEN ALDUS M S HOOFDAKTE K M O S I G A A R P P N R U O M E K O U E E VAART NOEST HOOIWAGEN ARMEN O A E L B O N E N W T S V A D A E O D P N L R R VERFROLLER OPTIE HYACINT AUDIO A L R N N N S A E D D E L S A I DPOULE T N I EWORTEL K BALKON T G KERNOORLOG A E S M O U S T L V E N BLOOT O E KLEPPEREN R E U B ERUNDVLEES T O O LZUIDOOSTEN B ZWAAR SIGAAR LANDHUIS BONEN R I E R E G L E E P S E R K E R N O O R L O G U ZWEEP SMOUS LASSO BRUIN T T G J L N D R F N A T I D B T N I C A Y H E N SPEELGEREI LAWAAI EINDE N P T A T D F N A E W T Puzzel: www.puzzelpro.nl

Puzzel mee en win!

T M O T O R I

O S A G E K D

S K E L R E B

T M L S E R T

I O B A U N N

R S O I B O I

E I N D E O C

E G E T T R A

T A N N O L Y

G A W I O O H

O R T E L G E

O P S K B U N

SPOTTEN

Stuur de oplossing van de puzzel, uw adres en telefoonnummer vóór 4 december 2017 naar: Redactie Ons, Postbus 3240, 5203 DE ’s-Hertogenbosch. Let erop dat u uw inzending frankeert. Ongefrankeerde inzendingen worden niet meegenomen in de loting. Of e-mail de oplossing naar puzzelpagina@kbo-brabant.nl met als onderwerp ‘puzzel Ons 11’.

Heerlijk wintershoppen en inspiratie opdoen voor de feestdagen! Van vrijdag 15 tot en met zondag 17 december bent u daarvoor aan het juiste adres op de KerstFair Huis Doorn. Geniet er van live gezongen Christmas carols, mooie winterstands, duizenden lichtjes en gezellige terrassen. Ruim tachtig specialisten, smaakmakers, trendsetters en vakmensen brengen u helemaal in kerstsferen. U doet er inspiratie op voor binnen en buiten, mooi gedekte tafels en heerlijke diners. Of verwen uzelf met winterse, wollen mode, handgemaakte sieraden, hoeden en tassen.

De entreekaarten voor de KerstFair geven ook toegang tot Museum Huis Doorn, exposities en het park. Ons mag aan de winnaars van de puzzel vijf maal twee toegangskaarten weggeven. Meer informatie over het evenement, de openingstijden en het museum vindt u op www.huisdoorn.nl.

ons 53

Advertentie

Uniek! Nieuwe revolutionaire traplift!

Revolutionair railsysteem Otolift heeft een nieuwe traplift geïntroduceerd: de Otolift Modul-Air. Deze traplift heeft de dunste enkele rail ter wereld en is volledig uit voorraad leverbaar.

Slechts 48 uur levertijd! Dankzij deze unieke technologie wordt het dure maatwerk overgeslagen, en kunnen wij zowel rechte als gebogen trappen binnen 48 uur van een traplift voorzien!

De voordelen van Otolift Niet goed = geld terug Bent u niet tevreden met uw Otolift? Geen probleem. Wij bieden u een unieke niet-goed-geld-terug-garantie aan op de Otolift Modul-Air.

• Marktleider in Nederland

• 24/7 service netwerk

• 125.000 trapliften geplaatst in Nederland

• Alle keuze in trapliften, nieuw en gebruikt

• Betrouwbaar familiebedrijf, sinds 1891

• Huren al vanaf één maand mogelijk

Advertentie

Bel gratis 0800 444 777 5

Ja, stuur mij de gratis brochure

voor een gratis thuisadvies of om onze gratis brochure te bestellen.

Naam

Voor meer informatie kunt u terecht op

Adres

www.otolift.nl

Postcode/plaats

DĂŠ meest gekochte traplift van Nederland

Stuur deze bon in een ongefrankeerde envelop naar: Otolift Trapliften, Antwoordnummer 17014, 2810 VK Bergambacht

Telefoon ONS2017

Advertentie

Al ruim 40 jaar hèt adres voor comfort en kwaliteit

www.teunarts.nl

Welke maat zitmeubel u ook zoekt, Teun Arts heeft alles! Al ruim 40 jaar staan wij garant voor de beste fauteuils en de mooiste banken. Welkom bij zitcomfortspeciaalzaak Teun Arts. Assortiment

Inruil

Levertijd

Bezorging

Garantie

Voordelig zitten?

Advies

in onze 2000m² showroom

Nu tot wel

Onze meubelen zijn veelal

Gratis levering

Enkel West Europees

Op onze 1e verdieping

Door 40 jaar ervaring

vindt u de grootste collectie

€ 300,- retour voor

uit vooraad leverbaar

door heel

topfabrikaat met minimaal

altijd 100 á 150

met zitmeubelen krijgt u

relaxfauteuils van Nederland

uw oude meubel*

dus binnen 1 week

Nederland

5 jaar fabrieksgarantie

Weg=Weg aanbiedingen

bij ons het beste advies

Onze openingstijden: Di, Wo & Do 10:00 - 18:00, Vrijdag 10:00 - 21:00, Zaterdag 10:00 - 17:00 tel.: 0485 - 45 29 86 www.teunarts.nl info@teunarts.nl Boersestraat 11, 5454NG, Sint Hubert. In St.Hubert op de rotonde richting Wanroij, dan 3e weg links, 1e rechts. * n.v.t. op aktiemodellen & aanbiedingen.

Advertentie

Al ruim 40 jaar hèt adres voor comfort en kwaliteit

Al ruim 40 jaar staan wij garant voor de beste fauteuils en de mooiste banken. Welkom bij zitcomfortspeciaalzaak Teun Arts.

Welk type fauteuil u ook zoekt, Teun Arts heeft alles!

Relaxfauteuils Handmatig > 60 modellen

Relaxfauteuils op draaivoet > 90 modellen

Relaxfauteuils klassiek > 50 modellen

Designfauteuils ook relax > 25 modellen

Kamerfauteuils ook relax > 30 modellen

Relaxfauteuils Sta- op functie > 90 modellen

Relaxfauteuils van, voor aanbiedingen Nu: > 300 modellen!

Relaxfauteuils compleet op maat > 40 modellen Voor als die bijna 400 andere niet passen

uw fauteuil compleet op maat + 40 modellen

heren & dames fauteuils + 50 modellen

Luxe eetkamerfauteuils + 35 modellen

kortom: heerlijk zitten doet u in een meubel van Teun Arts

Voor de mooiste bankstellen, naar wens met bijpassende relaxfauteuil, bent u bij Teun Arts aan het juiste adres. Ook voor de mooiste bankstellen.

Veelal Nederlands fabricaat.

Assortiment

Inruil

Levertijd

Bezorging

Garantie

Mogelijkheden

Advies

in onze 2000m² showroom

Nu tot wel

Onze meubelen zijn veelal

Gratis levering

Enkel West Europees

Naar wens aanpassingen

Door 40 jaar ervaring

vindt u de grootste collectie

€ 300,- retour voor

uit vooraad leverbaar

door heel

topfabrikaat met minimaal

mogelijk in onze eigen

met zitmeubelen krijgt u

relaxfauteuils van Nederland

uw oude meubel*

dus binnen 1 week

Nederland

5 jaar fabrieksgarantie

stoffeerderijafdeling

Onze openingstijden: Di, Wo & Do 10:00 - 18:00, Vrijdag 10:00 - 21:00, Zaterdag 10:00 - 17:00 tel.: 0485 - 45 29 86 www.teunarts.nl Boersestraat 11, 5454NG, Sint Hubert. In St.Hubert op de rotonde richting Wanroij, dan 3e weg links, 1e rechts.

bij ons het beste advies

info@teunarts.nl

* n.v.t. op aktiemodellen & aanbiedingen.

Advertentie

Ze draait zich naar u toe met een blik vol liefde!

Chloes liefdevolle blik Interactieve pop van de prijs-gekroonde kunstenares Linda Murray

Originele grootte: ca. 56 cm Product-nr.: 03-01582-003 Productprijs: E 169,80 (ook betaalbaar in vier maandtermijnen à E 42,45) plus E 9,95 verzendkosten Werkt op 3 “AA” batterijen (deze zijn niet in de levering inbegrepen) Deze pop is geen speelgoed, maar een hoogwaardig verzamelaarsobject voor volwassen verzamelaars. Elke pop is een unicum en kan in geringe mate afwijken van de afbeelding.

lechts weinig is zo kostbaar als het moment, dat uw baby voor de eerste keer op u reageert. Wanneer ze haar hoofdje in uw richting draait, als u met haar praat en ze naar u voor de eerste keer bewust en vol met onschuldige liefde lacht. Samen met de poppenkunstenares Linda Murray creëerde The Ashton-Drake Galleries het betoverende portret van deze mooie momenten voor u.

Het aanbod is beperkt – reserveert u daarom nog vandaag!

Realistisch als een echte baby

Voor online bestelling referentie-no: 18237

The Bradford Exchange Ltd. Antwoordnummer 282 • 8200 VB Lelystad • klantenservice@bradfordexchange.nl

Telefoon: 010-80 80 97 8

www.bradfordexchange.nl

Met 1-HEEL-JAAR-Teruggeef-Garantie

Tijdelijke beperkte aanbieding: Antwoordt u uiterlijk voor 18 december 2017

Ja, ik reserveer “Chloe’s liefdevolle blik”! Naam/voornaam

Dankzij een verborgen mechanisme reageert de kleine “Chloe” op u en draait haar hoofdje naar u, als u haar Ongelooflijk levensecht: “Chloe” aanraakt. De zachte huid van de pop voelt zich dankzij draait haar hoofdje naar u toe, als u ze aanraakt het levensechte RealTouch®-vinyl ongelooflijk natuurlijk aan en de haren werden kostbaar met de hand ingezet. Deze kunstenaars-pop is niet in de handel verkrijgbaar. Verzekert u zich deze exclusieve uitgave het beste vandaag nog: reserveert u de kunstenaarspop “Chloe’s liefdevolle blik”!

PERSOONLIJK REFERENTIE-NUMMER: 18237

A.u.b. in blokletters invullen

Straat/huisnummer

Postcode/woonplaats

Handtekening

Geboortedatum

Telefoon voor eventuele vragen

A.u.b. de gewenste betalingsmethode aankruisen (8): Ik betaal het totaalbedrag na ontvangst van de rekening Ik betaal in 4 gemakkelijke maandtermijnen

S.v.p. opsturen naar: The Bradford Exchange Antwoordnummer 282 • 8200 VB Lelystad

Voelt u zich veilig in uw badkamer? Nee? Vraag dan onze gratis brochure aan op www.veiligdouchen.nl of bel gratis naar 0800 0200 962

Extra ondersteuning

+ +

Anti-slip profiel

Lage instap

NIEUW

Instapbad

LEEFTIJDSKORTING

€7,50 €10,00 KORTING KORTING per levensjaar per levensjaar*

BEL GRATIS

0800 0200 962

WWW.VEILIGDOUCHEN.NL

Hoge instap

Ja, ik ontvang graag de kortingsvoucher en het gratis informatiemagazine Naam

√ Binnen 1 dag geplaatst √ Laagste prijs van Nederland √ Volledig op maat te maken

Straat + nr Postcode Telefoon

Plaats KBO_06_11_17

Stuur deze bon in een envelop zonder postzegel naar: Zwaluw Comfortsanitair Antwoordnummer 3035 - 3860VZ Zeewolde, Nederland