Re-Production of Urban Void by Kerim Yüksek

Kentsel Boşluğun Yeniden Üretimi

Re-production of Urban Void

İzlence

Contents

Özet

Abstract

1. Giriş

1. Entrance

2. Superpose

2.1. Algılanan Boşluk

2.1. Perceived Void

2.1.1. Tüketim Toplumu

2.1.1. Consumer Society

2.1.2. Tüketim Toplumu ve Kent

2.1.2. Consumer Society and City

2.1.3. Tüketim Toplumu ve Kentsel Boşluk

2.1.3. Consumer Society and Urban Void

2.2. Tasarlanan Boşluk

2.2. Designed Void

2.2.1. Boş, Boşluk, Kentsel Boşluk

2.2.1. Empty, Void, Urban Void

2.2.2. Boşluğun Devinimi

2.2.2. Movement of Void

2.2.3. Boşluk-Kamusallık-Geçirgenlik

2.2.3. Void-Publicity-Permeability

2.3. Yaşanan Boşluk

2.3. Experienced Void

2.3.1. Kentsel Boşluk Açmaz mı, Olanak mı?

2.3.1. Urban Void; Impasse or Opportunity?

2.3.2. Arazi Seçimi

2.3.2. Selection of Land

2.3.3. Eklemlenme

2.3.3. Articlation

3. Expose

3.1. Boşluk Koridoru

3.1. Void Corridor

4. Sonuç

4. Conclusion

5. Kaynakça

5. Reference

Kentsel Boşluğun Yeniden Üretimi

Re-production of Urban Void

Öncelikle çalışmalarım boyunca önemli desteklerinden hiç vazgeçmeyen Sinan Logie ve Hande Tombaz olmak üzere, tüm bu süreç boyunca desteklerinden dolayı Aura İstanbul Ailesi’ne ve süreç boyunca yanımda olan, çalışmaya destek ve anlam yükleyen çalışma arkadaşlarıma teşekkür ederim.

Kentsel Boşluğun Yeniden Üretimi

Re-production of Urban Void

Kentsel Boşluğun Yeniden Üretimi

Re-Production of Urban Void

Kerim Yüksek

Modernleşme, endüstrileşme ile kentlerde kontrol edilemeyen nüfus artışı ve tüketime dayalı toplum oluşumu insanların üretimlerini ve üretim değerlerini yitirmeleri, tükettikleri ile var oldukları bir yaşama dahil olmaları gözlenmiştir. Bu noktada kentlerde kullanıcıların birer kullanılana dönüşümünü betimlemek yanlış olmayacaktır. Endüstri ile gelen sanayideki yoğunlaşma mal üretiminin artması paralelinde kentsel yoğunlaşma ile de kentlerin ve nüfuslarının artmasına yol açmıştır. Bunun sonucu olarak kentlerin daha fazla baskıya maruz kalma durumunu ve boşluklara aç olma halini gözler önüne serdi. Bu noktadan hareketle yapılı çevrede bu kentsel boşluk nasıl yeniden üretilebilir?

Modernization, industrialization with uncontrolled urban population growth in cities and consumption based society, the formation of lost production an production values of their people, has been observed included in a life with that they consumed at this point users in the cities would not be wrong to describe the conversion of a used. In parallel with the increase in the concentration of major industrial goods production, industry with urban concebtraiton has led to the increase in urban population. As a result, it has shown that the cities are exposed to more pressure and hungry for void. At this point move, how can be this urban void be reproduced in the existing built environment?

Bu çalışma doğrultusunda belirlenen iki aşama (superpose, expose) üzerinden kent boşlukları ele alınmıştır. Superpose kısmında kenti ve dolu-boş kavramlarını algılamak doğrultusunda çalışmalar yapılırken, bu kısımda H.Lefebvre’in Üçlü Diyalektiği (Algılanan, Tasarlanan, Yaşanan) doğrultusunda sürece yön verilmiştir. Expose bölümünde ise analizler doğrultusunda kentsel boşluğu doluluk üzerinden tanımlamak, arazide farklı boşlukları ifade etmek amaçlanmıştır. Bu noktada insan zihninin boşu algılamadaki en önemli aracı olan doluyu düşünmek ve boşluğu dolu üzerinden tanımlamak, yani boşluğu oluşturmak için ilk önce dolunun oluşturulduğu bir süreç. Dolu ve boşu kent üzerinden tanımlamaya çalıştığımızda ise; günümüzün iletişimiyle kent, her yere yayılmış büyük bir boşluktur, ancak bu boşlukta insanların bir araya gelemeyişi, boşluğu algılayamaması, boşluğun potansiyelini fark edememesi çalışmaya yön veren bir referans olmuştur. İnsanların bir araya gelişini tetikleyebilmek ve farkındalık yaratmak adına sınırları keskin olmayan açık alanlar ta-

In line with this study, city voids were discussed through two phases (Superpose, Expose). In the Superpose section, while studies were carried out in order to perceive the city and its full and empty concepts, the process was directed in the direction of H.Lefebvre’s Trilateral Dialectic ( Perceived, Designed, Experienced). In Expose section, it was aimed to define urban void over occupancy and to express different voids in the land according to the analysis. At this point, the most important tool in the sense of emptiness of the human mind is to think about the filling and describe the emptiness through it, so it is a process where the first full is created to create the void. When we try to define the empty and full through city; with today’s communication, the city is a huge void spread all over the place, however people cannot come together in this void, inability to detect the void, not notice the potential of the void has been a reference to guide the study. Identify open spaces that are not sharp, so as to influence the convergence of people and create awareness,

nımlaması, kasıtlı olarak doğrusal tasarlanmayan hat ile ara boşluklar oluşturmak böylece insanların duraklamaları ve boşluğun potansiyelini kullanmaları amaçlanmıştır. Bu sayede farkındalık yaratılıp kentsel boşluğun yeniden üretimi adına bir boşluk koridoru oluşturmak kurgulanmıştır. Bu koridor Yenikapı dolgu alanından Süleymaniye Camii’ne varan bir güzergahtan oluşmaktadır. Kent belleğinde yer edinen iki büyük boşluğun arasında zaman çerçevesinde kurgulanan koridor ile kentte neleri olanaklı gördüğümüzü ve görünmeyeni görünür kılmak amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda arazi gezisi sırasında boş alanlarda atıl bir şekilde bırakılan kanal boruları dikkat çekmiştir. Bu nesneler aracılığıyla boşluklar, doluluk üzerinden on bir adet enstelasyon ile sergilenmiştir. Her bir çalışma arazinin ve boşluğun verdiği analizler ve hissiyatlar doğrultusunda ele alınıp, bu alanları yapılaşmadan hakim kılmak ve kentli ile paylaşmak hedeflenmiştir.

it is intended that purposely create intermediate voids with non-linear designed lines so that people pause and use the potential of voids. In this way, creating a void corridor for the creation of awareness and the reproduction of the urban void has been constructed. This corridor consists of a route from Yenikapı to Suleymaniye Mosque. Between the two large voids in the city memory, it was aimed to make visible what we see and what is possible in the city. For this purpose, during the field trip, the channel pipes which were left idle in empty areas attracted attention. The voids through these objects were exhibited with eleven installations over the fullness. Each work is dealt with in accordance with the analyses feelings of the land and the emptiness, it was aimed to dominate these areas without structuring and share them with the people.

Anahtar Kelimeler:

Keywords:

Tüketim Toplumu, Algılanan Boşluk, Tasarlanan Boşluk, Yaşanan Boşluk, Doluluk

Consumer Society, Detected Void, Designed Void, Experienced Void, Fullness

Kentsel Boşluğun Yeniden Üretimi

Re-production of Urban Void

Belirlenen iki aşamalı süreç kent üzerinden betimlenmiştir. The two-stage process was described over the city.

1. Giriş

1. Entrance

Gün geçtikçe toplumun üretimi terk etmesi, kentlere olan yönelimin artması ile birlikte geçmişte kırsal ile endüstri arasında ki gerilimin endüstri ile kent arasına taşındığı gözlenmiştir. Bu noktadan hareketle ‘’Kentte tasarlanacak ne kaldı?’’ Sorusu ile birlikte mimarlık eğitiminin de yer edindiği boş arazilere/kentsel boşluklara nasıl yaklaşılması gerektiğine dair kuramsal altyapısı ile kentsel boşluğun yeniden üretimini sağlamak amaçlanmıştır. Bu sayede Tüketim Toplumu’nun bu boş hacimlere prototipleme (aynılaşma, çoğaltmak, seri üretim) mantığı ile yaklaşmasının aksine bu hacimlere provotipleşme(provoke etmek, dinamik tutmak) ile ele almak bu sayede kent ile hacimleri etkileşimli kılmak, kent içerisinde görünmeyen boşlukları görünür kılmak hedeflenmiştir. Hedeflenen bu çalışma sürecinin iki aşamadan oluşmasına karar verilmiştir;

It has been observed that the tension between the countryside and the industryin the past, has moved from the city to the industry with the increase in the direction of the cities to the abandonment of the society day by day. From this point move, ‘’what is remain to be designed in the city?’’ With the question; with its theoretical infrastructure on how to approach empty lands/ urban voids where architectural education is also involved, it was aimed to reproduce urban void. In this way, in contrast to approaching these empty volumes with the prororyping logic of the Consumption Society, it was aimed to deal with these volumes by provoipation, thereby making the volumes interactive with the city and making the invisible voids visible in the city. It was decided that this targeted working process would consist of two stages;

•

Superpose (Superpoze)

•

Superpose

•

Expose (Ekspoze)

•

Expose

Bu aşamalar kavramsal araştırmaların, analizlerin ve alana müdahil olunan bölümlerden oluşmaktadır. Superpose(birleştirmek, çakıştırmak) bölümünde daha çok bilgilerin bir noktada toplanması, çakıştırılması, birleştirilmesi olurken bu kısımda; H.Lefebvre’nin Üçlü Diyalektiği ile (algılanan boşluk, tasarlanan boşluk, yaşanan boşluk) algılar ve birey üzerinden boşluğu tanımlamak ve araştırmaya yön vermek amaçlanmıştır. Expose (dağıtmak, sergilemek) bölümü ise alana müdahil olunan ve yapılaşmadan bu kentsel boşlukları hakim kılmaya yönelik, kente söz söylenen kısımdır.

These stages consists of conceptual researches, analyzes and the departments involved in the field. In the Superpose section, gathering more information at one point, pile on, merging while this section; it is aimed to identify the void with the Trilateral Dialectics of H.Lefebvre (Perceived Void, Designed Void, Experienced Void) to define the void and direct the research. Expose section is the part of the city that is involved in the field and which makes these urban spaces dominate without construction.

H.Lefebvre’in Üçlü Diyalektiği ile izlence oluşturulmuştur. Oluşturulan bu izlencenin her bir adımını temsil eden diyagramlar betimlenmiştir. Contents was created by H.Lefebvre’s Trilateral Dialectics. Diagrams describing each step of the generated content are explained.

Kentsel Boşluğun Yeniden Üretimi

Re-production of Urban Void

2. Superpose

2.Superpose

‘‘Birey sisteme tasarruflarını yatırarak ve sistemi sermayesiyle besleyerek değil, sistemin ürünlerini tüketerek hizmet eder. Ayrıca bireyin böylesine eksiksiz, ustaca ve pahalı şekilde hazırlandığı başka hiçbir dinsel, politik, ahlaki bir etkinlik yoktur.’’ John Kenneth Galbraith

2.1. Algılanan Boşluk

2.1. Perceived Void

Algılanan boşluk ile bir toplumu örten ve kaplayan pratikler (tüketim ve neoliberal etki) bağlamında kent ve kentsel boşluklardan bahsedilmiştir. Bu pratikler ile oluşan boşluklar ve bunların kente yansımaları üzerinden değerlendirilmiştir.

Urban and urban voids have been mentioned in the context of practices (consumption and neoliberal effect) that cover and include a society with perceived void. The voids formed by these practices and their reflections on the city have been evaluated.

2.1.1. Tüketim Toplumu

2.1.1. Consumer Society

Tüketim toplumu ya da tüketmek toplumu; 20.yy başlarından itibaren toplumsal açıdan bireylerin kendilerini ürettikleri ile değil tükettikleri ile tanımladığı, sadece üretimin değil aynı zamanda üretim değerlerinin de azaldığı bir eylemler zinciridir. Bireylerin yaratıcılıklarını tüketmek, seçmek için kullandıkları toplumun tüketime alıştırıldığı bir sistemdir. Bu sistem tek başına yalın bir cümle olsaydı eğer; mutlak öznesi tüketici, yüklem ise tüketmek olurdu. Bu kısımda daha az üretim ile kast edilen; insanların daha az üretim yapması, üretim değerlerini yitirmeleri, diğer taraftan endüstri devrimi ile seri üretim anlayışı ile birlikte

Consumption society or consuming society; from the beginning of the 20.century it is a chain of actions which from the social point of view, the individuals defined themselves with what they consume not what they produce, not only the production but also the production values decrease. It is a system in which the individuals they use to consume creativity are accustomed to consumption. If this system was a simple sentence alone; the absolute subject would be to consumer, the verb would be to consume. In this section described with less production; people to produce less, on the other hand, with the understanding of mass production that comes with

üretimin azalması mümkün değil.Üretimin sınırlarının olmaması, bireylerin ihtiyaçlarının artması ve kent bağlamında rekabet başlaması ile sistemin daha ağır koşulları devreye girmektedir.

industrial revolution, small production is not possible. The more severe conditions of the system come into play with the lack of borders production, the increase of the needs of the individuals and the start of competition in the urban context.

2.1.2. Tüketim Toplumu ve Kent

2.1.2. Consumer Society and City

Tüketim toplumu ile gelen bireylerin ihtiyaçlarının ve isteklerinin artması ile kenti karşı karşıya getirmek belirleyici ara değişkeni gözler önüne sermek demektir; bu değişken ise ‘’farklılaşma’’dır. Dolayısıyla bu ilişkinin kent üzerinde örneğine baktığımızda; endüstri ile gelen insanın ihtiyaçlarının, üretimin sınırları yoktur, ancak kent sınırlı ve belirli bir nüfusa yaşanılabilir olmaktadır. Bunun sonucu olarak dün kırsal ile endüstri arasında yaşanan gerilim bugün kent ile endüstri arasında yaşanmaktadır. Süreç kırsal ya da marjinal bölgelerin hızla kentleşmesi ile kentsel yoğunlaşmayı güçlendirmektedir. Nasıl sanayideki yoğunlaşma mal üretiminin artmasına neden oluyorsa, aynı şekilde kentsel yoğunlaşma da ihtiyaçların sınırsız bir şekilde artışıyla sonuçlanmaktadır. Bu yoğunlaşma beraberinde kümelenmeler ve yığılmalar ile karşı karşıya kalacaktır. Bu durum kentlerin daha fazla baskıya maruz kalmasına, boşluklara aç olmasına neden olmuştur.

With the increase in the needs and desires of the individuals who come from the consumption society means to bring the city face to face with the decisive intermediate variable; this variable is ‘differentiation’. Therefore, when we look at the example of this relationship on the city; there are no limits to the needs of people who come with industry, but the city is limited and can be experienced in a certain population. As a result of this, the tension between yesterday the countryside and the industry is experienced, today between the city and industry. The process strengthens urban condensation with rapid urbanization of rural or marginal regions. Just as condensation in the industry causes the production of goods to increase, urban condensation also results in an unlimited increase of the needs. This condensation will be accompained by clusters and stumps. This situation caused the cities to be exposed to more pressure and hungry to voids.

2.1.3. Tüketim Toplumu ve Kentsel Boşluk

2.1.3. Consumer Society and Urban Void

Kentlerin tamamlanmamış ve sürekli yığılmalar durumu beraberinde kontrolsüz büyüme, kentin tahrip edilmesi ya da tanımlanamayan bakir alanlarını oluşturmaktadır. Bu alanların/hacimlerin tüketim toplumu yapıları gibi kent ile ilişki kuramaması, atıl kalması kent bağlamında iki boyutlu düzlemin üç boyutlu süreksiz boşluklarını oluşturmaktadır. Bu noktada Chaplin’in Modern Zamanlar filmi araştırmanın diğer aşamalarını oluşturmak için bir referans kaynak olmuştur. Bu referanstan biraz bahsedilirse;

Uncompleted and continuous agglomeration of cities is accompanied by uncontrolled growth, destruction of the city or unidentified virgin areas. The fact that these areas/volumes cannot relate to the city, such as the structures of the consumption society, constitutes the three-dimensional discontinuous voids of the two-dimensional plane in the context of the city. At this point Chaplin’s Modern Times film has been a reference source for other stages of research. If this reference is mentioned a little;

Kentsel Boşluğun Yeniden Üretimi

Re-production of Urban Void

Chaplin modernizmin yükselen duvarları arasında hapsolacak insan adına ‘‘insansı özellikler kontrolsüzlüğü de içerir’’ mesajı vermek ve insan bütünüyle ele alınıp tam ve eksiksiz modellenemez güdüsü uyandırmayı hedeflemiştir. Bu film üzerinden kent okuması yapmak kente en doğru açıklamayı sunmak olacaktır. Çünkü kenti kullanan insan üzerinden kent okuması yapmak kenti en doğru analiz etme yöntemidir. Burada Chaplin’in aslında bir kent olduğunu betimlediğimizde kentlerin de modernite ile kontrol altına alınmak, her yere aynı algı oluşturmak istenmesine karşı bir tepki olarak okumamız mümkün kılacaktır. Yani kenti kontrol altına almanın mümkün olamayacağını bu dinamik ve muğlaklık kenti ayakta tutan durum olmuştur. Devamında Chaplin’in makineleşme, stres ve sağlık durumunun kötüye gitmesi ile akıl sağlığını yitirmesi gibi durumlar anlatılmaktadır. Bu durum kentlerin göstergesi olmaktadır. Sürekli yığılmalar, monoton yapılar kentleri sağlıksız hale dönüştürmektedir.

Chaplin, in the name of the human being trapped in the rising walls of modernism, gives the message humanoid features include uncontrollable and the human being is handled in its entirety and perfect aims to evoke the idea that is not perfectly defined. Doing the city reading through this film will be to offer the most accurate explanation. Because it is the most accurate method of analyzing the city read the city through people who use ıt. Here, when we describe Chaplin as actually a city, the cities are also controlled by modernity, it makes it possible for us to read as a response to the desire to create the same perception everywhere. In other words, this dynamic and ambiguous city that cannot be controlled has been the situation that keeps the city alive. Then, Chaplin’s mechanization, stress and health condition deterioration and mental health loss are described. This condition is an indication of the cities. Continuous accumulations, monotonous structures make cities unhealty.

Chaplin’in Modern Zamanlar filminden bir kare. İnsanların toplumun işleyen çarkında birer kullanılan olduğunu betimleyen bir görsel. It is a frame from Chaplin’s Modern Times movie. It’s a visual that depicts people as being used in the working wheel of society.

2.2. Tasarlanan Boşluk

2.2. Designed Void

‘‘ Pencereleri ve kapıları olan duvarlar odayı oluşturur, fakat asıl iş gören odanın boşluğudur.’’ Lao Tzu

Kentsel boşluğun yeniden üretimi adına soyut boşluk olarak nitelendirilen bu kısımda algılanan boşluk ile yaşanan boşluk arasındaki düğüm noktası olması, temsil mekanlarının arka planını oluşturan kavramsal bir bölüm olarak tanımlanmıştır.

In this secion, which is defined as the abstract void for the re-production of the urban void, it is the node between the perceived void and the experienced void, it is defined as a conceptual section that forms the background of representation spaces.

2.2.1. Boş, Boşluk, Kentsel Boşluk

2.2.1. Empty, Void, Urban Void

Boş, boşluk, kentsel boşluk kavramlarının etimolojik anlamlarına baktığımızda;

When we look at the etymological meaning of the concepts of empty, void, urban void;

•

Boş; içinde, üstünde hiç kimse veya hiçbir şey bulunmayan, dolu karşıtı

•

Empty; within there is no one or nothing on it, the opposite of full

•

Boşluk; boş olan yer, çukur, dolu olmayan yer

•

Void; empty place, cavity, non-filled place

•

Kentsel Boşluk; yapıların çevresinde zamanla artan, yaşamayan, eksik kalan, şehir kırıntıları, boş, bakir alanlar.

•

Urban Void; increasing the time around the buildings, lifeless, missing, city crumbs, empty, virgin areas.

Kentsel Boşluğun Yeniden Üretimi

Re-production of Urban Void

Demokritos’un söylemleri ve teorileri üzerinden boşluğu tanımladığımızda; ‘‘Varlık ve hiçlik ya da atomlar ve boşluk… Devinebilmemiz, çoğalabilmemiz, çeşitlenebilmemiz için boşluğa ihtiyacımız var’’ şeklinde yorumlamıştır. Mimari bağlamda bunun okumasını yaptığımız zaman ise; ‘‘Hareket yani yaşam boşlukta olur ve olmazsa olmaz doluluktur’’ (D. Kuban). Boşluk kavramının tanımı kendisi üzerinden de yapılmıştır. Örneğin; ‘’İnsanı çevresinden bir ölçüde ayıran ve içinde eylemlerini sürdürmesine elverişli olan, boşluk’’ (D.Hasol).

When we define the void through the discourse and theories of Democritus; he defined ‘’Entity and nothingness or atoms and voids… We need void to be able to move, multiply, diversify’’. In the architectural context, when we read it; ‘’Movement, so life is in void and is a must have fullness’’ (D.Kuban). The defination of the concept of void has been made by itself. For example, ‘’It seperates human from his environment to some extent and is suitable for his/her actions, void’’ (D.Hasol).

Bu tanımlamalara baktığımızda boşluğun doluluk üzerinden anlatılması, bir ismi, kavramı tanımlarken karşıtı ile adlandırılması sürecin diğer adımlarının belirleyici ara değişkeni olmuştur. Bu noktadan hareketle boşluğu oluşturmak için ilk önce dolunun oluşturulduğu bir süreç.

When we look at these definitions, the expression the void over fullness, defining a name, concept defining it with the opposite became the decisive intermediate variable of the other steps of the process. From this point move, it is a process in which the full first is formed to create the void.

2.2.2. Boşluğun Devinimi

2.2.2. Movement Of Void

Boşluk ve doluluk her ne kadar birbirlerinin zıt halleri olsalar da, birbirlerini var ederler, birinin oranı diğerinin oranını hep etkileyen ve tetikleyen olmuştur. Boşluklar ve doluluklar arasındaki denge ve dengesizlik her seferinde birbirini anlatmıştır. Boşluklar ve doluluklar arasındaki düello ise hiç bitmez. Bütün bu tanım ve yorumlara dayalı olarak boşluğun kavramsal bir olgu olduğu ve tasarımda da kendine çoğunlukla doluya yön veren, dolu ile birlikte tanımlanabilen bir kavram olduğu söylenmiştir. Boşun dolu üzerinden anlatıldığı bu noktada farklı sanat alanlarından esinlenilerek çalışmaya referanslar belirlenmiştir;

Even though empty and fullness are opposite sides, but they exist each other, the rate of one another always affects and triggers. The balance and imbalance between voids and fullness are explain each other at a time. The duel between voids and fullness never ends. It is said that void is a conceptual phenomenon based on all these definitions and interpretations and that in design it is a concept that can be defined with the full, which often directs itself to the full. At this point, where it is explained empty through filled, the references to the work were determined by being inspired from different art fields;

• • • •

•

Gestalt Perception Theory

•

Calligraphy Art

•

Rachel Whiteread

•

Jean Duvet

Gestalt Algı Kuramı Kaligrafi (Girift) Sanatı Rachel Whiteread Jean Duvet

Zihnimizin boşu algılamada ki en önemli faktörü doludur. Görseller, dolunun oluşturduğu hacim ile boşluğu tanımlamak üzere oluşturulmuştur. It is full of the most important factor in our mind’s empty perception. Visuals are created to define the void with the volume created by the fullness.

Bu referanslardan biraz bahsedilecek olursa; Gestalt ile algılar üzerinden dolu ve boş ifadesi tanımlanmaya çalışılmıştır. Kaligrafi ise Osmanlı’da güzel yazı sanatıdır. Bu yazı sanatı yazıların birbiri üzerine istiflenmesi ve boş yer kalmayacak şekilde kurgulanmasını anlatır. Jean Duvet tablolarında çizgilerin sürekliliği ve çerçevenin oluşturduğu boşluğu doluluk üzerinden tanımlamıştır. Rachel Whiteread ise oluşturduğu dolu kalıplar üzerinden boşluğu tanımlaması, görünmeyeni görünür kılmak adına kalıpları doldurarak anlatımlarda bulunması ile çalışmalara yön vermişlerdir.

Kentsel Boşluğun Yeniden Üretimi

If these references is mentioned a little; with Gestalt, it is tried to define a full and empty expression through perceptions. Calligraphy is the art of fine writing in the Ottoman Empire. The art of writing tells us that the writings are stacked on top of each other and that there will be no void left. Jean Duvet defined the continuity of the lines and the void formed by the frame over the full in the chart. Rachel Whiteread, on the other hand, has guided the work of defining the void through the filled molds, in order to maket he invisible to visible, they have given direction to the Works by filling out the molds.

Re-production of Urban Void

Kentsel Boşluğun Yeniden Üretimi

Re-production of Urban Void

Kentsel Boşluğun Yeniden Üretimi

Re-production of Urban Void

Buradan hareketle oluşturulan kalıplar aracılığıyla boşluğu tanımlayan dolulukların gabari, form ilişkileri üzerinden algılanan boşluk ifadesinin kalıplaşması betimlenmek istenmiştir. Fotoğraflarda görünen beyaz alçılar birer boşluk, dolu boşluk. Bu çalışma ile amaçlanan zihnimizin boşluğu algılanabilir, görünebilir kılmasında ki aşamayı anlatmak. Zihnimiz boşluğu algılarken çevresindeki hacimlerin yarattığı boşluk üzerinden tanımlaması, çeperleri algılaması, bu çeperler doğrultusunda boşluğu doldurması ve o doluluk ile boşluğu tanımlaması enstelasyona yön veren aşama olmuştur. Bu enstelasyon ile boşluğu görünür kılmak adına doluluk üzerinden pozitif ve negatif kalıplar anlatımıyla görünenin ötesi keşfedilmiştir.

From here by the movement, it was wanted to depict the expression of perceived void through the form, height relationships of the fillings that define the void through the molds created. White plasters appearing in photographs are void, fiiled void. The purposed of this study is to explain the stage in making the void of our mind visible and perceptible. While our mind perceives a void, it defines the void created by the volumes around it, detection of the walls, fill the void in line with these walls and defining the void with fullness that has been the stage leading to the installation. With this installation, has been discovered beyond visible that positive and negative molds over the filled in order to make the void visible.

Aynı taban alanları üzerinden oluşturulan kalıpların gabari ve form farklılıkları ile negatif alçı boşluklar betimlenmiştir. The molds formed on the same base areas are described by the difference between the height and form with negative plaster voids.

2.2.3. Boşluk-Kamusallık-Geçirgenlik

2.2.3. Void-Publicity-Permeability

Kentsel boşluğun oluşma nedenlerine bakıldığında 3 kısımdan söz etmek mümkün olmuştur;

Considering the reasons for urban void, it has been possible to mention three parts;

•

Planlama Boşlukları: Hatalı planlama sürecinde karşımıza çıkan boşluklardır. Kentlerde en çok bulunan boşluk tipleridir.

•

Planning Voids: The voids that we face in the wrong planning process. The most common types of voids in the cities.

•

Fonksiyonel Boşluklar: Genel olarak feshedilen alanlar/binalar ya dava halinde ya da işlevlerin yitirilmesi sonucu oluşan boşluklar.

•

Functional Voids: In general, the cancelled areas/buildings are either in ligation or void as a result of loss of function.

•

Coğrafi Boşluklar: Coğrafi bir özelliğin sonucu olarak meydana gelen boşluklardır.(dere yatağı gibi)

•

Geographical Voids: Voids that occur as a result of a geographical property.(like a stream bed)

Oluşan bu boşlukların kamusallık ve geçirgenlik üzerinden okuması yapıldığında, bir grafik ile anlatımı mümkün olmuştur. Boşluk geçirgenlik üzerinden değerlendirildiğinde; geçirgenliğin sosyal ve fiziksel boyutlarından bakmak bu boyutlar üzerinden yorumlamak daha doğru olacaktır. Sosyal açıdan bir boşluğun geçirgen olması için o alanın güvenilir olması ya da tekinsiz olmaması gerekmektedir. Fiziksel açıdan ise alanda bulunan bir bariyer, yol ya da ses gibi faktörlerin bu alanları geçirimsiz kılması bu boşlukların erişilemez olması durumunu doğuracaktır.

When these voids were read through the publicity and permeability, it was possible to describe them with a graphic. When evaluated the void through permeability; it will be better to look at the social and physical dimensions of permeability and interpret these dimensions. In order for a social void to be permeable, that void must be reliable or not unquenchable. In physical terms, factors such as a barrier, road or sound in the field will make these areas impervious and these voids will be inaccessible.

Boşluk kavramının farklı kavramlar üzerinden analiz edilmesi bir grafik aracılığı ile anlatılmıştır. Bu kavramların oluşturduğu alt başlıklar ele alınmıştır. Analysis of the concept of void through different concepts is explained through a graph. The sub-headings of these concepts are discussed.

Kentsel Boşluğun Yeniden Üretimi

Re-production of Urban Void

2.3. Yaşanan Boşluk

2.3. Experienced Void

‘‘Biz zorbalıklar, gürültüler ve kutuplaşmış dünyayı sevmiyoruz. İçimiz onu sevecek kadar bozuk değil.’’ Albert Camus

Bu bölümde gündelik yaşamdaki boşluklar, kentsel boşluğun yeniden üretimi için kurgulanmıştır.

In this section, the voids in everyday life are designed to re-produce urban void.

2.3.1. Kentsel Boşluk; Açmaz mı, Olanak mı?

2.3.1. Urban Void; Impasse or Opportunity?

Bu bölümde kentsel boşluklar kent içerisinde birer açmaz mı yoksa olanak mı olarak yorumlanmıştır. Arazi içerisinde belirlenen rota doğrultusunda bu boşlukları birer olanak olarak görmek ve bu boşlukları bulunduğu çevre ve kent yaşamı adına farkındalık yaratarak boşlukların önemini vurgulamak hedeflenmiştir. Mimarlığın artık sadece doluyu değil, dolu üzerinden boşluğu tasarlaması izlenmiştir. Mevcut yapı stoğunun oluşturduğu kent boşluklarının irdelenmesi adına belirlenen rota; Yenikapı dolgu alanından başlayıp Süleymaniye Camii’ne varan bir güzergahtan oluşmaktadır. Kent belleğinde yer edinmiş bu iki büyük boşluğun (Yenikapı-2014, Süleymaniye-1557) arasında zamansallık adına bir koridor oluşturulmuştur.

In this section, the urban voids were interpreted as whether they would impasse or opportunity in the city. It was aimed to see these voids as an opportunity in line with the route determined in the land and to emphasize the importance of the voids by creating awareness on the environment and urban life of these voids. Architecture is intended to design not only the filled but also the void through filled. The route to examine the urban voids formed by the existing building stock; it consists of a route starting from Yenikapı filling area to Suleymaniye Mosque. Between these two large voids, which are important in city memory (Yenikapı-2014, Suleymaniye-1557), a corridor was created through time.

İki boşluk arasındaki zaman koridoru. The time corridor between the two voids.

Kentsel Boşluğun Yeniden Üretimi

Re-production of Urban Void

2.3.2. Arazi Seçimi

2.3.2. Selection Of Land

Arazinin dolu-boş haritası çıkarıldıktan sonra, yapılan gezilerde oluşan bu boşlukların nedenleri incelediğinde, bunlar üç başlık altında toplanmıştır;

After removing the full-empty map of the land, they were collected under three headings when they examined the reasons for these vacancies in the area;

•

Kentsel dönüşüm sürecinde oluşan boşluklar

•

Voids in the transformation process

•

Yeni açılan ulaşım arterlerinin oluşturduğu boşluklar

•

Voids in the newly opened transport arteries

•

Urban Voids due to urban and architectural design breakage of new residential areas

•

Yeni yerleşim alanlarının kentsel ve mimari tasarım kopukluğu nedeniyle oluşan kentsel boşluklar

2.3.3. Eklemlenme

2.3.3. Articulation

Rota üzerinde belirlenen boşluklar ile komünite, kentsel iz oluşturmak ve boşlukları yapılaşmadan hakim kılmak hedeflenmiştir. İnsanların bir araya gelişini tetikleyebilmek ve farkındalık adına sınırları keskin olmayan açık alanlar tanımlaması, kasıtlı olarak doğrusal tasarlanmayan hat ile ara boşluklar oluşturmak böylece insanların duraklamaları ve boşluğun potansiyelini kullanmalarını amaçlanmıştır. Bu sayede farkındalık yaratıp kentsel boşluğun yeniden üretimi adına bir boşluk koridoru oluşturmak hedeflenmiştir. Boşlukları kente açılan bir ara yüz olarak görmek ve bu noktada nelerin olanaklı görüldüğünü ve kente nasıl müdahil olunduğunu anlatmak adına boşluk tipolojileri belirlenmiştir.

It is aimed to create an urban trail, communities for the community with the voids determined on the route and to dominate the voids without structuring them. Identify open spaces that are not sharp, so as to influence the convergence of people and create awareness, it is intended that purposely create intermediate voids with non-linear designed lines so that people pauses and use the potential of voids. In this way, creating a void corridor fort he creation of awareness and the reproduction of the urban void has been constructed. In order to see the voids as an interface to the city and to explain what is possible at this point and how to intervene in the city, the voids typologies have been determined.

Yenikapı Dolgu Alanı’ndan Süleymaniye Camii’ne varan rotanın dolu-boş haritası oluşturulmuştur. Harita üzerinden kentsel boşluklar belirlenmiştir. From Yenikapı Filling Area to Suleymaniye Mosque, a full-empty map of the route was created. Urban voids have been determined on the map.

Kentsel Boşluğun Yeniden Üretimi

Re-production of Urban Void

Rota içerisinde tespit edilen boşlukların beraberinde fotoğraflar ve bakış açıları belirlenmiştir. Belirlenen boşlukların tipolojileri doğrultusunda lejant oluşturulmuştur. Along with the voids identified in the route, photos and perspectives have been determined. According to the typologies of the defined voids, legant was formed.

Kentsel Boşluğun Yeniden Üretimi

Re-production of Urban Void

Oluşturulan bu boşluk koridorunun kesit üzerinden okuması yapıldığında; mimari sunum tekniğinde olduğu gibi gökyüzü ve toprağı doldurduktan sonra bu iki olgu kalıplaşmıştır. Onlar çıkarıldığında bu iki düzlemin dolu-boş olarak diğer yüzünden okuma fırsatı sunduğu gözlenmiştir.

Analysis of the created void corridor through the cross section; as with the architectural presentation technique, these two cases were molded after filling the sky and soil. When they are removed, it has been observed that these two planes offer the opportunity to read through the other side as full-empty.

Kentsel Boşluğun Yeniden Üretimi

Re-production of Urban Void

3. Expose

Expose alana müdahil olunan, kente açılan kapı olarak betimlenmiştir. Müdahil olunurken boşluklara yapılaşmadan, onları yeniden kazanım ve farkındalık yaratmak adına ele alınmıştır. Alandan çekilmiş alttaki fotoğraf boşluk koridorunun fikriyatıdır. Alan dönüşüm süreci geçirdiği için inşaat faaliyetleri gözlenmiştir. İnşaat faaliyetleri ile boruların boşluklara istiflendiği tespit edilmiştir. Boruların boşluklardaki işlevsiz, atıl varlığı bu nesneler nasıl kullanabilir sorusunu üretmiştir. Bu noktadan hareketle borular ile kentsel boşluğun yeniden üretimi çalışmalarına başlanmıştır.

Expose is described as the door opening to the city, which was intervened in the area. The voids of the intervention was examined to create re-acquisition and awareness without structuring them. The bottom photo taken from the land is the idea of the void corridor. Construction activities have been observed because of the land transformation process. It has been determined that the pipes were stowed into voids by construction activities. The dysfunctional, dormant presence of pipes in the voids has produced the question of how these objects can be used. From this point move, the re-production of urban voids through pipes has been started.

Rota içerisinde belirlenen bir takım kentsel boşluklar fotoğraflanmıştır. A number of urban voids identified within the route have been photographed.

Kentsel Boşluğun Yeniden Üretimi

Re-production of Urban Void

3.1. Boşluk Koridoru

3.1. Void Corridor

Genel bir perspektif üzerinden, oluşturulan boşluk koridoru gösterilmiştir. Koridor boyunca kullanıcılara on bir adet çalışma ürünü eşlik etmiştir.

From a general perspective, the created void corridor is shown. Eleven piece work products were accompanied by users throughout the corridor.

Kentsel Boşluğun Yeniden Üretimi

Re-production of Urban Void

• INFO: Borular birer modül gibi farklı tipolojilerde kullanılması ile birer panele dönüştürülmüştür. Sergi yüzeylerini oluşturmuştur. Bu çalışma ile serginin anlatılarının bulunduğu, ön açıklamaların yer aldığı boşluk anlatılmıştır.

• INFO: Pipes have been transformed into panels by using them in different typologies such as modules. It formed the exhibition surfaces. In this work, the void in which the exhibiton is presented and the preliminary explanations are described.

Kentsel Boşluğun Yeniden Üretimi

Re-production of Urban Void

• P-ARC: Arazi gezisi sırasında yanmış durumda olan park dikkat çekmiştir. Daha sonra yapılan geziler sırasında bu parkın kaldırıldığı görülmüştür. Yaratılan bu boşlukta geçmişin eylemleri/ izleri ile boruların farklı eylemlere karşılık geldiği bir enstelasyon hedeflenmiştir. Burada fiziksel çevrenin yeniden şekillenmesi adına etkileşimli sanat kurmak doğrultusunda eserleri kullanıcı ile paylaşmak amaçlanmıştır.

• P-ARC: The park, which was burnt during the land trip, drew attention. Later, this park was removed during the trips. In this void created by the past actions/traces, a installation was aimed at which pipes correspond to different actions. It was aimed to share the works with the user in order to establish interactive art in the name of reshaping the physical environment.

Kentsel Boşluğun Yeniden Üretimi

Re-production of Urban Void

• TEKİN-BİZ SİZ O: Arazi gezisi sırasında akşam sokak lambalarının yanmaması gözlenmiştir. Bundan dolayı sokakların insanlara güvenilir olmayışı, tekinsizlik hissi üzerinden bir çalışma yapılmıştır. Tekin dediğimiz kavramın sıfat olarak boş, içinde kimse bulunmayan anlamına gelmesi. İçinde kimse bulunmayan bu alanda kişi zamirleri olan ‘biz, siz, o’ kavramlarını anlatan enstelasyon. Bu noktada alana yapılan küçük bir fosforlu boya darbesi ile lambalar yanmadan farklı bir his oluşturmak hedeflenmiştir.

• TEKİN-BİZ SİZ O: During the land trip, it was observed that the Street lights were not lit in the evening. Therefore, a work was carried out on the lack of reliable of the streets and the feelings of uncanny. It means that the concept we call reliable is empty as adjectives and no one is in it. This is an installation that describes the concepts of ‘’we, you, it’’ with person pronouns in this area without anyone in it. At this point, it was aimed to create a different sense of with a small phosphorescent paint trail made in the area.

Kentsel Boşluğun Yeniden Üretimi

Re-production of Urban Void

• GİRİFT: Arazide bulunan boruların gelişi güzel konulması üzerine yapılmıştır. Sürekli yığılmalar ve kümelenmeleri betimlemek üzerine; farsça kökenli bir kelime olan girift, kaligrafi sanatından gelmektedir. Boş yer bırakmayacak şekilde iç içe istifleme üzerine kurulu düzen anlatılmıştır.

• GİRİFT: It was maked on the irregular placement of the pipes in the land. On depiction of continuous slumps and clusters; a Persian word girift, comes from the art of calligraphy. The system based on nested stacking has been explained so as not to leave empty space.

Kentsel Boşluğun Yeniden Üretimi

Re-production of Urban Void

• YARI(K): Yapım teknolojisi olarak; günümüzde yapılan bina yıkımları sırasında iki bina arasına gerilen kirişler betimlenmiştir (arazide birçok inşaatın devam etmesiyle bu uygulama birçok alanda görülmüştür). Alanın yıkılmış ve yeni bir yapılaşma halini anlatan yarı yani yarısını tamamlamış diğer yarısını henüz tamamlamamış. Bu sayede bu yarı’lıktan dolayı boşluğa sızan ışıklar durumu yarı(k) fikrini yansıtmıştır.

• YARI(K): As construction technology; the beams stretched between the two buildings were depicted during the demolition of the building today (this practice has been observed in many areas as construction continues in the land). The area has been demolished and has not yet completed the other half, which is half of which is about a new building. In this way, the lights leaked into the void because of this half reflected the idea of yarı(k).

Kentsel Boşluğun Yeniden Üretimi

Re-production of Urban Void

• KUY(T)U: Gezerken sürekli bir inşaat ve aplikasyon olayı fark edilmiştir. Algılanan boşluğun yer üstünde olduğu, kazı yapıldığı durumlarda ise algılanan boşluk değişmiştir. Yani çukur-kuyu fakat, o çukurda, kuyuda neler olduğunu hiçbir zaman bilemiyoruz. Orası bizim için çok sessiz ve ıssız yani kuytu olmuştur.

• KUY(T)U: Acontinuous construction and application event has been noticed while touring. Where the perceived void is above the ground and where excavations were carried out, the perceived void has changed. So, pit and hole, but we never know what’s going on in the hole, pit. It has been very quiet and lonely for us.

Kentsel Boşluğun Yeniden Üretimi

Re-production of Urban Void

• HAFIZA DURAĞI: Bu enstelasyon boşlukların sadece dışarıda olmayacağını, mevcut yapının (i.Ü. Edebiyat Fakültesi) kendi içlerinde oluşturduğu boşluktan yola çıkılarak yapılmıştır. Buradaki çalışma adını kimlikten almıştır. Yani, gelişen durumlarla kentle birlikte alana ne olduğu, nasıl bir süreç oluştuğu betimlenmiştir. Vaktiyle yaşamın bütününe dair bir proje olan kimliğin, anın küçük bir özelliğine dönüşümü anlatılmıştır.

• HAFIZA DURAĞI: The installation is based on the emptiness of the existing building (İ.U. Faculty of Literature) itself. The work here took its name from the ID. In other words. What happened to the area with the city and what kind of process occurred. The transformation of identity, formerly a Project for the whole of life, into a small feature of the moment has been explained.

Kentsel Boşluğun Yeniden Üretimi

Re-production of Urban Void

• PATCH-AVRA: Arazi gezisinde görülen, iki yapının arasında oluşan boşluklara insanların çamaşırlarını asmaları, çamaşırlarla boşluğu kendilerince tanımlamaları dikkat çekmiştir. Çamaşırları paçavra olarak nitelendirmeleri çalışmanın çıkış noktası olmuştur.

• PATCH-AVRA: It has been noted that people hang their laundry in the voids between the two buildings, and they define the void by themselves. Describing the laundry as a rags has become the starting point of the study. Patch: To fiil the void formed in the fabric with another piece of cloth, close, patching.

Patch: Kumaşta oluşan boşluğu, yırtığı başka bir parça ile doldurmak, yama, kapatma.

Kentsel Boşluğun Yeniden Üretimi

Re-production of Urban Void

• HACKTOPIA: Doluluk üzerine kurgulanan bu çalışma; arazideki düşey boşluğun işgalini betimlemek, alanı hacklemek üzerine üretilmiştir. Ütopya değil, hacktopia.

• HACKTOPIA: This work on the occupancy; to describe the invansion of the vertical void in the land, the void is built on hacking. It is not Utopia, it’s Hacktopia.

Kentsel Boşluğun Yeniden Üretimi

Re-production of Urban Void

• BAK-AÇ: Arazide bulunan bir boşluğun farklı noktalara bakış açısı vermesi üzerine üretilen bir çalışmadır. Gözetleme boşluğu anlamına gelen dürbünden yola çıkılarak, kullanıcılara farklı bir deneyim sunmak.

• BAK-AÇ: It is a work produced on a void in the land giving perspective to different points. It is aimed to provide users with a different experience based on the scope of the observation void.

Kentsel Boşluğun Yeniden Üretimi

Re-production of Urban Void

• UÇ: Bir diğer yapının kendisinin oluşturduğu iç boşluk örneği olan Süleymaniye Camii. Rotanın son durağı olan bu enstelanyonda iç kurgu boşluk üzerinden kurgulanmıştır. Bu boşluğun kullanıcılar tarafından doldurması amaçlanmıştır.

• UÇ: The Suleymaniye Mosque, another example of the interior void created by the building itself. This installation, which is the last stop of the route, is built through internal fiction void. This void is intended to be filled by users.

Kentsel Boşluğun Yeniden Üretimi

Re-production of Urban Void

4. Sonuç

4. Conclusion

Kentsel boşluk olgusunun analiz edildiği bu çalışmanın sonucunda söylenebilecek sözlerden birisi; boşluğun kenti ve mimari mekanı biçimlendiren en önemli öğelerden birisi olduğudur. Günümüzde mimari mekanda ki boşluk, salt mekana dair bir öğe olmanın dışında, kentsel mekanı da biçimlendiren bir olgu olarak karşımıza çıkar. Kentsel boşluklar onları sınırlandıran iki boyutlu yüzeylerden ziyade onları sınırlayan üç boyutlu hacimlerin yarattığı boşluklarla biçimlenmektedir. Yani boşluğu tanımlayan hacimlerin yarattığı doluluk ile boşluklar tanımlanmaktadır. Bu noktada bir kavramı karşıtı ile tanımlamak, onu karşıtı ile var etmek aralarında ki denge ve dengesizliğin birbirlerini anlatması, aslında birinden bahsederken diğerinin tanımlandığı bir yöntemdir. Bu iki kavramın kent üzerinden analizini yapıldığında ise; insanı en yakın planda çevreleyen mimari, daha geniş olarak çevreleyen kent ve de bu ikisini etkileyen ve bunların içinde hem de dışında olan boşluk olarak düşünülmelidir. Bir doluluk hiçbir koşulda tek başına bir varlık değildir. Onu çevreleyen boşluk hiçbir zaman unutmamalıdır. Bu noktada kentsel boşluğun ne kadar önemli olduğunu; kentlerin sürdürülebilir ve yaşanılabilir olmaları adına bu iki karşıt kavram arasındaki düellodan yararlanılmalı, iki boyutlu yüzeylerin yarattığı süreksiz boşlukların aksine üç boyutlu hacimler ile sürekli kent boşlukları oluşturulmalıdır. Kentlerin bir insan benzeri durumunu gözeterek bu boşluklar üzerinden nefes almalarını sağlamak, sağlıklı kentler tasarlamak adına ilk önce kentsel boşluğu üretmek hedeflenmelidir.

One of the words that can be said as a result of the analysis of the urban void; phenomenon is that void is one of the most important elements in shaping the city and the architectural void. Today, the void in the architectural space is not only an element of the space, but also a phenomenon that shapes the urban void. Urban voids are formed by voids created by three-dimensional volumes limiting them rather than by two-dimensional surfaces limiting them. This means that, voids are defined by the fullness created by the volumes that define the void. At this point, defining a concept with an anti-concept, creating it with an anti-concept, explaining balance and imbalance among them, in fact, it is a method in which one is defined when the other is mentioned. When these two concepts are analysis over the city; it should be thought the architecture that surrounds human in the nearest plan, the city that surrounds him/her more broadly, as well as the void that affects these two, both inside and outside of them. A fullness is not an entity by itself in any circumstances. It should never be forgetten the void surrounding it. At this point, how much important of urban void; in the name of the sustainable and livable cities, the duels between these two opposing concepts should be used, in contrast to the impermanent voids created by two-dimensional surfaces, three-dimensional volumes and continuous city voids should be created. Urban voids should be first produced in order to ensure that the cities breathe through these voids and to design healthy cities, taking into account the human-like situation.

Kentsel Boşluğun Yeniden Üretimi

Re-production of Urban Void

5. Kaynakça • • • • • • • • • • • • • • • • • • •

Baudrillard,J. (1997). Tüketim Toplumu, Söylenceleri ve Yapıları, Çev: Nilgün Tutal, Ferda Keskin, Ayrıntı Yayınları. Bauman, Z. (2011). Yaşam Sanatı, Çev: Akın Sarı, Ayrıntı Yayınları. Spencer, D. (2016). Neoliberalizmin Mimarlığı, Çağdaş Mimarlığın Denetim ve İtaat Aracına Dönüşme Süreci, Çev: Akın Terzi, İletişim Yayınları Busch, O.V. (2015). Tasarlanacak Ne Kaldı?, Sosyal Tasarım Üzerine Acil Sorular, Çev: Hülya Ertaş, Tuçe Yasak, Güzin Öztok, Puna Yayın Lefebvre, H. (2011). Kentsel Devrim, Çev: Selim Sezer, Sel Yayıncılık Debord, G. (1996). Gösteri Toplumu, Çev: Ayşen Ekmekçi, Okşan Taşkent, Ayrıntı Yayınları Tanyeli, U. (2017). Yıkarak Yapmak, Anarşist Bir Mimarlık Kuramı İçin Altlık, Metis Yayınları Diktaş, E.O. (2012). ‘’ Toplumsal ve Politik Bir Kip Olarak Kamusal ve Kamusal Mekan/Boşluk, Kentsel Boşluk ve Kamusal Mekan, Ege Mimarlık, 81, 19-23. Avar, A.A. (2009). Lefebvre’in Üçlü –Algılanan, Tasarlanan,Yaşanan Mekan- Diyalektiği, Mimarlık ve Mekan Algısı, Dosya 17, Mimarlar Odası Ankara Şubesi, 7-16. Gegeoğlu, F.A. (2014). Tüketim Toplumunda Mekan Üretim Süreçlerinin Uzantısı Olarak Mimarlık Üretimi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, İstanbul. Çınar, H.S. (1994). Kentsel Alanlarda Mekan Organizasyonu ve Beyazıt Çevresinin İrdelenmesi, İstanbul Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul. Kuloğlu, N. (2012). Boşluğun Devinimi: Mimari Mekandan Kentsel Mekana, International Journal of Architecture and Planning (ICONARP), 201-214. Morales, I.S. (2013). Terrain Vague, Interstices at The Edge of The Pale, (Chapter 2), 24-30. Şenyol, Ö., Velibeyoğlu, K. (2012). Kentsel Kamusal Boşlukların Kullanım Olanaklarının Geliştirilmesi: Etkinlik Listesi Yöntemi, Ege Mimarlık, 81, 34-37. Kuloğlu, N. (2015). Mimari Form ile Kentsel Boşluğun Diyaloğu: Örnekler/Tartışmalar, 27. Uluslararası Yapı ve Yaşam Kongresi, Mimarlar Odası Bursa Şubesi. Stender, M. (2015). The Overdesigned and the Undesigned – Placemaking in New Residential Complexes, Aalborg University, Volume III, 7.1-7.8 Adam, M.Y. (1997). Mimarlığın Metalaşması, Mimarlık 276, 47-52. Ahmed, M., Jameson, M. (2012). The Void, Architectural Association School of Architecture. Dündaralp, B. (2007). Kent Göçebeleri, Arredamento Mimarlık, 112441, 70-72.

URL • • • • • • • • • • • • • • • • • • •

https://nipppo.wordpress.com/2012/05/07/urban-voids/ http://ecosistemaurbano.com/portfolio/ecological-reconfiguration-of-an-urban-center/ http://futurearchitectureplatform.org/projects/929b4c3f-aac2-4e14-a704-4c423e5dae77/ http://www.lablog.org.uk/2005/02/04/wwii-voids-milan/ https://www.behance.net/gallery/4511913/Landscape-Design-Pocket-Parks-Urban-Voids-for-Athens https://theperspectivehub.com/rejuvenation-disused-traffic-island-civic-plaza/ https://www.euthynteria.com/stop-city/ https://lebbeuswoods.wordpress.com/2012/07/09/inevitable-architecture/ http://landscapeandurbanism.blogspot.com/2011/07/source-terrain-vague-de-sola-morales.html https://pedacicosarquitectonicos.com/2014/04/14/iniciativa-ciudadana-europea-recycling-urban-void/ https://www.archdaily.com/795266/symbiosis-cong-sinh-architects http://ecosistemaurbano.com/portfolio/pez-luna/ https://gagosian.com/artists/rachel-whiteread/ http://www.sanatblog.com/doris-salcedo-hafiza-duraklari/ https://redballproject.com/ https://www.academia.edu/6766604/Gestalt_Psychology https://www.archdaily.com/906848/aires-mateus-reveals-design-for-the-toulouse-fine-art-museum https://www.archdaily.com/880012/architecture-faculty-in-tournai-aires-mateus https://issuu.com/actar/docs/public_space_acupuncture

Kentsel Boşluğun Yeniden Üretimi

Re-production of Urban Void