Kinnarps Trend Report 2 - Polish

RAPORT TRENDÓW BIUROWY EKOSYSTEM DESIGN RÓŻNORODNOŚCI

WSPÓŁTWÓRCZOŚĆ

ARCH-I-TECH

MIKROMULTI­ SPOŁECZNOŚĆ

PROJEKTOWANIE PRZESTRZENI ŻYCIA I PRACY W DEKADZIE RÓŻNORODNOŚCI

WSPÓŁTWÓRCY RAPORTU Najciekawsze opinie często można znaleźć poza znanym nam środowiskiem. Przygotowując Raport Trendów 2015, korzystaliśmy z pomocy starannie wybranej grupy osób, równie jak my zafascynowanych przyszłością wzornictwa. Pragniemy podziękować im wszystkim za to, że zechcieli podzielić się z nami swoimi przemyśleniami.

DZIĘKUJEMY Ingrid Backman, projektantce i wspólniczce White Architects Jörgowi Bakschasowi, założycielowi i właścicielowi Headroom Consultants Ulfowi Bomanowi, partnerowi i specjaliście ds. planowania Kairos Future Stefanowi Brodbeckowi, założycielowi Brodbeck Design Borisowi Müllerowi, profesorowi projektowania interakcji w Fachhochschule Potsdam Sandrze Gauer, konsultantce ds. zarządzania zmianami i założycielce Perspectives GmbH Kursty Groves, autorce publikacji i konsultantce ds. innowacji w miejscu pracy Susanne Hedin, specjalistce ds. ergonomii w Ergonomhuset Cecilii Hertz, założycielce i dyrektor generalnej Umbilical Design Wayne’owi Hemingway’owi, założycielowi Hemingway design Jörgenowi Jedbrattowi, starszemu wspólnikowi i doradcy Kairos Future Ninie Jobs, projektantce Jamesowi Lawrence’owi, projektantowi wnętrz w Gensler Louisowi Lhoestowi, wspólnikowi Veldhoen + Company Nicklasowi Lundbladowi, dyrektorowi ds. polityki publicznej i relacji z rządem w Google Luce Nichetto, projektantowi Luca Nichetto Design Studio Timowi Oldmanowi, założycielowi i dyrektorowi generalnemu The Leesman Index Petrusowi Palmérowi, współzałożycielowi Form Us With Love Johannie Agerman Ross, założycielce i redaktor naczelnej Disegno Magazine Philipowi Rossowi, dyrektorowi generalnemu UnGroup – Un Work Oli Runemu, architektowi i projektantowi Claesson Koivisto Rune Monice Semkowicz, projektantce wnętrz w White Architects Paulowi Wheelerowi, kierownikowi ds. strategii miejsca pracy w Hewlett Packard

SPIS TREŚCI WSTĘP Dekada różnorodności wymaga nieszablonowego myślenia

5

DESIGN RÓŻNORODNOŚCI 7 Jak zerwać z tradycyjnym podejściem 9 Czteropokoleniowe miejsce pracy 10 Równościowy duch designu 11 Biurowa układanka intro- i ekstrawertyków 12 Wzornictwo integracyjne w świecie różnorodności 14 BIUROWY EKOSYSTEM 16 Wellness to nowa ekologia 19 Skupmy się na koncentracji w pracy 20 Cyfrowy detoks 22 Ludzka twarz biura 24 ARCH-I-TECH 27 Znikające biuro 29 Spotkania bez granic 32 Jeszcze sprytniejsze miejsca pracy 34 WSPÓŁTWÓRCZOŚĆ 37 Praca ponad czasem i przestrzenią 39 Dialog nowoczesnego wzornictwa 41 Indywidualizm – tak, czy nie?

42 Kultura hackerska a design w stylu Craft Punk 44 MIKROMULTISPOŁECZNOŚĆ 47 Płynność pracy 49 Kawiarniany współpracownik 50 Wszędzie dobrze, ale w domowym biurze najlepiej 52 Tymczasowe miejsce pracy 54 Wspólnota coworkingowa 57 NASZA PROJEKTOWA PODRÓŻ W PRZYSZŁOŚĆ

58

RAPORT TRENDÓW 2015 DEKADA RÓŻNORODNOŚCI WYMAGA NIESZABLONOWEGO MYŚLENIA Stanęliśmy w obliczu ogromnych zmian dotyczących sposobu projektowania.

Zmiany te wynikają z cyfrowej rewolucji, która coraz silniej wpływa na nasze życie. Dla osób wykorzystujących nowoczesne technologie, definiujące kierunek dalszego rozwoju projektowania, w instytucjach, korporacjach, spółkach i przedsiębiorstwach transformacja już się rozpoczęła.

lorem ipusum

Współczesny świat jest chaotyczny i wielowymiarowy, a granice zaczynają się zacierać. Podczas rekrutacji miejsce zamieszkania pracowników nie odgrywa już istotnej roli – najważniejsze jest znalezienie ludzi uzdolnionych i zatrzymanie ich w firmie. Rozwiązania analogowe i cyfrowe nie są już postrzegane jako przeciwstawne. Uznaje się je raczej za wzajemnie uzupełniające się. Obecnie rozsądne podejście do tworzenia miejsca pracy wymaga zrozumienia mechanizmów kierujących naszymi umysłami i ciałami.

Musimy zmienić nasze podejście do projektowania. Obecnie, dzięki coraz większej otwartości i chęci pozostawania w kontakcie, ogromne znaczenie zyskała idea różnorodności.

W przyszłości różnorodność będzie przejawiać się na wielu płaszczyznach: jako obecność przedstawicieli różnych narodowości i obu płci w miejscu pracy, bezproblemowa współpraca między introwertykami i ekstrawertykami, przedsięwzięcia realizowane wspólnie przez pojedyncze osoby i duże przedsiębiorstwa oraz zespoły obejmujące cztery pokolenia pracowników.

Kinnarps wierzy, że zrozumienie zachodzących przemian i odważne wykorzystywanie ich umożliwia stworzenie miejsca pracy na miarę dekady różnorodności, a tym samym poprawę komfortu pracy. Chcemy omówić związane z tym możliwości, ponieważ przyszłość już tu jest. Najważniejsze, aby bieżące zmiany przyczyniły się do korzystnego ukształtowania przestrzeni, w której spędzamy tak dużą część naszego życia.

Per-Arne Andersson Dyrektor generalny, Kinnarps

5

DESIGN RÓŻNORODNOŚCI W JAKI SPOSÓB WZORNICTWO

MOŻE SPEŁNIAĆ POTRZEBY WIELU OSÓB

Ze względu na większe niż kiedykolwiek zróżnicowanie personelu uniwersalne rozwiązania nie sprawdzają się. Granice w miejscu pracy coraz bardziej się zacierają – od granic geograficznych po te, wynikające z różnicy płci, wieku oraz cech fizycznych i psychicznych. Zapotrzebowanie na profesjonalne miejsca pracy przyciągające pracowników jest coraz większe.

Ciągłe zmiany i rozwój wymagają przedefiniowania nie tylko reguł obowiązujących w miejscu pracy, ale również samej przestrzeni – od architektury po meble. Projekt może zarówno dzielić, jak i jednoczyć. Integracyjne wzornictwo to rozwiązanie na miarę przyszłościowego miejsca pracy.

8

JAK ZERWAĆ Z TRADYCYJNYM PODEJŚCIEM Modernizacja i dopasowanie miejsca pracy do potrzeb wszystkich

Zmiana 1: Czteropokoleniowe miejsce pracy Ponieważ rozwiązania cyfrowe umożliwiają dłuższą pracę zawodową i poszerzanie umiejętności, młodzi, dojrzali i starsi pracownicy współpracują ze sobą, tworząc czteropokoleniowe zespoły. Sposób, w jaki poszczególne pokolenia myślą i działają coraz silniej wpływa na proces projektowania.

Zmiana 3: Biurowa układanka intro- i ekstrawertyków Każdy człowiek w inny sposób rozwiązuje problemy.

Jest to w największym stopniu związane z różnicami między introwertykami i ekstrawertykami. Na szczęście współczesne miejsca pracy są dopasowane do potrzeb obu grup. To pozwala na wspólne osiągnięcie celu przez osoby o różnej osobowości.

→ MIEJSCA PRACY WYMAGAJĄ AKTYWNEJ ZMIANY PODEJŚCIA ←

9

Design różnorodności

Urządzenia i oprogramowanie, jeśli użytkownik nie wprowadzi żadnych zmian, wykorzystują domyślne ustawienia lub opcje. W przypadku miejsca pracy takim „domyślnym ustawieniem” jest dopasowanie do potrzeb mężczyzn między 25 a 65 rokiem życia. Jednak coraz większe zróżnicowanie pracowników wymaga zmiany podejścia do projektowania miejsc pracy i produktów oraz wdrażania nowych koncepcji. Obecnie możemy obserwować trzy główne zmiany wymagające odejścia od tradycyjnego sposobu myślenia.

Zmiana 2: Równościowy duch designu Od wielu lat kobiety zajmują się pracą zawodową.

Współczesne podejście charakteryzuje się dążeniem do zapewnienia równości kobiet i mężczyzn w pracy. Nie należy jednak zapominać o możliwościach wynikających z różnic między sposobami, w jaki przedstawiciele różnych płci projektują przedmioty i przestrzeń.

Kwestionowanie wykorzystywanych aktualnie rozwiązań pomoże stworzyć miejsca pracy dopasowane do potrzeb wszystkich.

Design różnorodności

CZTEROPOKOLENIOWE MIEJSCE PRACY

→ PRACOWNICY W RÓŻNYM WIEKU MAJĄ

Międzypokoleniowa współpraca

ROZWIĄZAŃ, KTÓRE ODPOWIADAJĄ

W krajach Zachodu piramida wieku ulega odwróceniu. Żyjemy i pracujemy coraz dłużej, ale mamy coraz mniej dzieci.

W związku z tym coraz częściej osoby mające 24 lata będą pracować razem z 74-latkami. Badania przeprowadzone niedawno przez Brytyjską Komisję ds. Zatrudnienia i Umiejętności (UK Commission for Employment and Skills – UKCES) wykazały, że ponieważ coraz więcej ludzi decyduje się na przejście na emeryturę w siódmej lub ósmej dekadzie życia, zespoły w zakładach pracy coraz częściej obejmują cztery pokolenia. Jednak według Instytutu Personelu i Rozwoju (Chartered Institute of Personnel and Development – CIPD) dwie trzecie brytyjskich pracodawców nie posiada strategii zarządzania zespołem o tak zróżnicowanej strukturze wiekowej. Wymyślony w USA termin „srebrne tsunami” opisuje wpływ, jaki mogą wywrzeć pracownicy ze starszego pokolenia.

Współpraca między pokoleniami jest nieunikniona. Należy jednak zastanowić się, jak ją ułatwić. Z jednej strony starsi pracownicy są przyzwyczajeni do przestrzegania standardowych procedur i pracy bez pomocy rozwiązań cyfrowych w środowisku zdominowanym przez mężczyzn.

Z drugiej strony młode pokolenie i pokolenia, które nadejdą po nich to tzw. „cyfrowi tubylcy” – osoby od urodzenia żyjące w świecie Internetu i zróżnicowanej pod względem płci siły roboczej. Dodatkowo sam proces starzenia pociąga za sobą szereg zmian psychofizycznych.

Wspomniane różnice nieodmiennie prowadzą do napięć, które na szczęście mogą przyczynić się do wzrostu kreatywności.

Dzięki odpowiedniemu podejściu do projektowania

10

ODMIENNE ZDANIE NA TEMAT ROZWIĄZAŃ PROJEKTOWYCH. NALEŻY SZUKAĆ WSZYSTKIM. KRZESŁO ZAWSZE POZOSTANIE KRZESŁEM – DZISIEJSZE SIEDZISKA NIE RÓŻNIĄ SIĘ ZBYT OD TYCH SPRZED 50 LAT. PROJEKTOWANIE DOTYCZY RACZEJ SPOSOBU, W JAKI FUNKCJONUJE DANE ŚRODOWISKO.← OLA RUNE, ARCHITEKT I PROJEKTANT, CLAESSON KOIVISTO RUNE

międzypokoleniowa współpraca staje się możliwa.

Po pierwsze, projekt pomaga zniwelować różnice między pokoleniami, zapewniając środowisko pracy, w którym będą czuć się dobrze zarówno obeznani z rozwiązaniami cyfrowymi przedstawiciele młodego pokolenia, jak i starsi pracownicy przyzwyczajeni do tradycyjnych metod. Przedstawiciele starszego pokolenia są w większości przyzwyczajeni do koncentrowania się na jednym zadaniu, podczas gdy młodsi szybko uczą się wykonywać kilka czynności jednocześnie, mimo że w niektórych przypadkach może to mieć niekorzystny wpływ na ogólną wydajność i umiejętność skupienia uwagi. Po drugie, stosowane w miejscu pracy rozwiązania architektoniczne i meble można dopasować do potrzeb psychicznych i fizycznych wszystkich grup wiekowych.

Najważniejsze, aby wszystkich traktować na równi, nie przypisując żadnej grupie nadrzędnego znaczenia.

RÓWNOŚCIOWY DUCH DESIGNU Odnowa miejsca pracy poprzez uwzględnienie płci W 2009 roku firma Boston Consulting Group opublikowała raport „The Female Economy”, w którym stwierdziła, że jako grupa kobiety mają większy wpływ na rynek niż Chiny i Indie łącznie.

Powszechnie wiadomo, że kobiety odpowiadają za 80–90% decyzji zakupowych podejmowanych w gospodarstwach domowych. Rok 2009 był dla USA przełomowy, ponieważ wtedy po raz pierwszy w historii liczba kobiet i mężczyzn stanowiła taki sam odsetek zatrudnionych.

Trzy lata wcześniej tygodnik The Economist opublikował dane dotyczące krajów, w których kobiety nie pracują zawodowo.

Dane dowodziły, że w tych krajach wzrost PKB był znacznie wolniejszy niż w przypadku krajów o bardziej zróżnicowanej sile roboczej. Ponadto badania wykazują, że w dłuższej perspektywie firmy, których dyrektorami generalnymi są kobiety osiągają lepsze wyniki finansowe.

Na tej podstawie można stwierdzić, że praca zawodowa kobiet przynosi korzyści wszystkim: zarówno na poziomie pojedynczej firmy, jak i całego kraju.

nie nie zostało zastosowane wcześniej tylko dlatego, że nie pomyśleli o tym założyciele firmy. W książce Sandberg zastanawia się, ile kobiet cierpiało w milczeniu, ponieważ nie chciało prosić o specjalne traktowanie. Inne kobiety biznesu mogą przytoczyć podobne historie. Na ich przykładzie widać, że długa nieobecność kobiet w miejscu pracy doprowadziła do stworzenia środowiska, w którym potrzeby mężczyzn są traktowane jako punkt wyjścia, a kobiety muszą się przystosować, podczas gdy tak naprawdę dostosowania wymaga miejsce pracy.

Mimo to decyzje dotyczące wzornictwa, rozwiązań i zasad nadal są podejmowane głównie z myślą o mężczyznach.

Przez to kobiety napotykają w życiu zawodowym na inne wyzwania niż ich współpracownicy. W książce „Włącz się do gry” Sheryl Sandberg, dyrektor ds. operacyjnych firmy Facebook, przytacza przykład z czasów, gdy pracowała w firmie Google. Będąc w ciąży, korzystała z odległego parkingu, co skłoniło ją do poproszenia przełożonych o wydzielenie specjalnych miejsc parkingowych dla ciężarnych współpracownic i odwiedzających.

Wkrótce potem firma Google udostępniła oddzielny parking. Takie rozwiąza-

Odwrócenie tego procesu i koncentracja na potrzebach kobiet już od początkowych etapów projektowania przynosi korzyści, czego dowodem jest stosunkowo niedawny sukces koncepcyjnego modelu samochodu Volvo YCC. W 2004 roku firma Volvo zaprezentowała YCC – samochód zaprojektowany przez kobiety dla kobiet. Volvo przyznaje, że spora liczba rozwiązań projektowych wykorzystanych w YCC została przeniesiona do modeli dostępnych na rynku.

Samochód posiadał pięćdziesiąt nowych funkcji, spośród których około dwudziestu zostało wdrożonych do produkcji w innych modelach. Wiele z tych funkcji jest bardzo nowoczesnych, np. półau-

tomatyczna skrzynia biegów, system automatycznego uruchamiania/wyłączania oraz system automatycznego parkowania. Model YCC to doskonały przykład wzornictwa integracyjnego (inclusive design) – nowatorskiego sposobu myślenia uwzględniającego potrzeby szerszej grupy ludzi.

83%

PRACOWNIKÓW SEKTORA KREATYWNEGO TO MĘŻCZYŹNI Wzornictwo integracyjne, zarówno w postaci specjalnych parkingów, jak i funkcji w samochodzie, staje się coraz bardziej powszechne. To pozwala firmom zapewniać miejsce pracy, w którym przedstawiciele żadnej płci nie są dyskryminowani. Kluczowe dla wzornictwa integracyjnego jest zwiększenie udziału kobiet w sektorze kreatywnym, w którym 83% pracowników stanowią mężczyźni.

Najważniejszym aspektem projektowania nowoczesnych miejsc pracy będzie uwzględnianie potrzeb ludzi łączących pracę zawodową z prowadzeniem domu, zarówno kobiet, jak i mężczyzn.

BIUROWA UKŁADANKA INTRO- I EKSTRAWERTYKÓW Cicha rewolucja w miejscu pracy

Design różnorodności

Zgodnie ze stosowaną w psychologii definicją introwertyk to osoba koncentrująca się głównie na własnych myślach i uczuciach. Ten typ osobowości zwykle zestawia się na zasadzie przeciwieństwa z osobowością ekstrawertyczną, czyli charakteryzującą się przykładaniem większej wagi do otoczenia fizycznego i społecznego. Klasyczne definicje przyczyniły się do popularyzacji stereotypów nieśmiałego introwertyka i bezpośredniego, towarzyskiego ekstrawertyka.

Od niedawna zaczęto jednak nie tylko uwzględniać odmienność introwertyków, lecz także traktować ich ze zrozumieniem.

Obecnie definicja dobrego pracownika nie jest już równoznaczna z definicją ekstrawertyka.

Coraz więcej miejsc pracy jest przystosowywanych do obu typów osobowości i sposobów myślenia. Książka „Ciszej proszę...” Susan Cain obrazuje różnice między ludźmi.

Introwertycy potrzebują samotności i cichego kąta, w którym mogą skoncentrować się na wykonywanym zadaniu, podczas gdy dla ekstrawertyków korzystniejsza może być otwarta przestrzeń pełna ludzi i rozmów.

Dzisiejsze środowiska pracy często są lepiej przystosowane do upodobań bardziej towarzyskich pracowników. Jednak coraz większy wpływ idei i zapotrzebowanie na szersze spektrum umiejętności sprawiły, że firmy zaczęły zauważać zalety obu typów osobowości. Dlatego wykorzystywanie rozwiązań projektowych dopasowanych zarówno do introwertyków, jak i ekstrawertyków będzie zyskiwać na znaczeniu. Dowodzi tego przeprowadzona przez firmę Leesman ankieta z udziałem 70 000 respondentów: indywidualna praca przy biurku została uznana za najważniejszy rodzaj pracy.

Wzrost poziomu introwersji – lub może raczej coraz większa świadomość potrzeb ludzi, dla których skupienie wymaga innych niż w przypadku ekstrawertyków warunków – to najważniejszy czynnik pomagający odejść od obowiązującego do niedawna trendu tworzenia otwartych przestrzeni biurowych. Producenci mebli biurowych zareagowali na zachodzące zmiany, poszerzając swoją ofertę o jeszcze skuteczniejsze produkty akustyczne. Choć takie rozwiązanie jest dobre na krótką metę, nie jest tak skuteczne jak przemyślane wzornictwo integracyjne.

12

→ PODCZAS ROZMÓW PROWADZONYCH W FIRMIE CZĘSTO PADAŁO STWIERDZENIE, ŻE JESTEŚMY PRZEDSIĘBIORSTWEM INTROWERTYKÓW. DZIŚ INTROWERSJA ZACZYNA POWRACAĆ DO ŁASK. SUSAN CAIN ZWRACA UWAGĘ NA TO, ŻE WSPÓŁCZESNE MIEJSCA PRACY BYŁY DOPASOWANE PRZEDE WSZYSTKIM DO EKSTRAWERTYKÓW. ZACZĘŁY POWSTAWAĆ OTWARTE PRZESTRZENIE, W PRZYPADKU KTÓRYCH WSPÓŁPRACA NIE JEST WYNIKIEM WCZEŚNIEJSZEJ PRACY W ODOSOBNIENIU. JASNE JEST, ŻE DUŻA CZĘŚĆ PRACOWNIKÓW CHCIAŁABY TO ZMIENIĆ I ZYSKAĆ MOŻLIWOŚĆ SAMODZIELNEJ PRACY. MYŚLEĆ, CZYTAĆ I KORZYSTAĆ ZE SWOJEJ KREATYWNOŚCI BEZ TOWARZYSTWA INNYCH, ZANIM ZDECYDUJĄ SIĘ PODZIELIĆ OWOCAMI SWOJEJ PRACY LUB PRZYŁĄCZYĆ SIĘ DO RESZTY ZESPOŁU REALIZUJĄCEGO DANY PROJEKT. ← NICKLAS LUNDBLAD, DYREKTOR DS. POLITYKI PUBLICZNEJ I RELACJI Z RZĄDEM, GOOGLE

→ PROJEKTOWANIE TO NIE TYLKO TWORZENIE PRODUKTÓW I NADAWANIE PRZEDMIOTOM KSZTAŁTU – TU LICZY SIĘ PRZEDE WSZYSTKIM SPOSÓB MYŚLENIA. TO UMIEJĘTNOŚĆ UŁOŻENIA PLANU DNIA LUB ZNALEZIENIA DROGI OD PUNKTU A DO PUNKTU B. OBECNIE GŁÓWNYM ZADANIEM PROJEKTANTÓW NIE JEST TWORZENIE NOWYCH PRZEDMIOTÓW, ALE ZWIĘKSZANIE FUNKCJONALNOŚCI ISTNIEJĄCYCH PRODUKTÓW. ← JOHANNA AGERMAN ROSS, REDAKTOR NACZELNA, DISEGNO MAGAZINE

Design różnorodności

DZIŚ BYĆ DOBRYM WSPÓŁPRACOWNIKIEM NIE OZNACZA – BYĆ KLASYCZNYM EKSTRAWERTYKIEM

13

WZORNICTWO INTEGRACYJNE W ŚWIECIE RÓŻNORODNOŚCI

lorem ipusum

Opisane wcześniej trzy główne zmiany i większe zróżnicowane pracowników sprawiają, że miejsce pracy staje się prawdziwym tyglem kultur. To przyczyniło się do powstania zapotrzebowania na integracyjne wzornictwo i dopasowanie do różnych potrzeb. Według definicji centrum badawczo-rozwojowego IDRC OCAD University wzornictwo integracyjne (inclusive design) to wzornictwo uwzględniające wszystkie różnice między ludźmi, m.in. dotyczące poziomu sprawności, języka, kultury, płci i wieku.

Tylko 54% z 70 000 respondentów ankiety Leesman Index czuje, że sposób, w jaki zorganizowane jest ich miejsce pracy umożliwia im osiągnięcie pełnej wydajności. To znak, że nadszedł czas, aby zacząć projektować w bardziej rozsądny sposób. Pierwszym krokiem jest uświadomienie sobie potrzeby użycia wzornictwa integracyjnego i zastosowanie go. Wdrożenie rozwiązań z tej dziedziny to kolejny krok w stronę innowacyjnych, zrównoważonych i sprzyjających efektywności miejsc pracy.

ZASADA 1.

Projektuj rozwiązania intuicyjne i łatwe w obsłudze. Miej na względzie wygodę użytkownika, aby nie musiał stale korzystać z instrukcji obsługi.

ZASADA 2.

Weź pod uwagę potrzeby mniejszości, a nie tylko najliczniejszej grupy. Uwzględnij zróżnicowanie pod względem wieku, płci i sprawności.

ZASADA 3.

Empatia. Wejdź w położenie innych osób. Różni ludzie będą inaczej reagować na dany produkt – spróbuj spojrzeć z ich punktu widzenia.

ZASADA 4.

Ergonomia to w takim samym stopniu kwestia funkcji, co emocji. Odczucia użytkowników produktu są równie ważne, jak jego działanie.

14

ZASADA 5.

Przewiduj różne zastosowania. Wszystko się ze sobą łączy, więc projektuj, mając na uwadze wszechstronność.

ZASADA 6.

Projekt powinien być dobry, niezależnie od powyższych zasad. Jego estetyczna atrakcyjność zapobiega stygmatyzowaniu użytkowników.

lorem ipusum

CAPELLA – INTUICYJNY FOTEL Fotel nie jest tylko miejscem do siedzenia. Użytkownicy mogą korzystać z niego na niezliczoną ilość sposobów.

W dzisiejszych czasach fotel biurowy musi spełniać szereg wymagań: ma być przyjazny dla użytkownika, ergonomiczny, wygodny i wyprodukowany zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju. W niniejszym raporcie o trendach zwracamy uwagę na znaczenie wzornictwa integracyjnego, które dla nas jest nadrzędną strategią projektowania. Podejście zgodne z projektowaniem integracyjnym, chęć spełnienia wymagań szerszej grupy pracowników, przyczyniły się do stworzenia nowej linii foteli Capella.

Pierwsza zasada Kinnarps dotycząca integracyjnego wzornictwa brzmi: „Projektuj rozwiązania intuicyjne i łatwe w obsłudze. Miej na względzie wygodę użytkownika, aby nie musiał stale korzystać z instrukcji obsługi”. Intuicyjność projektu jest najważniejszą cechą fotela Capella, która przejawia się przede wszystkim w położeniu dźwigni. Układ kontroli funkcji fotela opracowano z myślą o przyjaznej dla użytkownika regulacji sekwencyjnej w oparciu o opinie i sugestie eksperta w tej dziedzinie prof. Anny-Lisy Osvalder z Uniwersytetu Technologicznego Chalmers w Göteborgu (Szwecja). Taki projekt nie tylko poprawia komfort siedzenia, lecz także zwiększa uniwersalność zastosowań, dzięki czemu mebel nadaje się do użytku w środowiskach pracy opartych na aktywności, gdzie stanowiska nie są przypisane do konkretnych osób.

15

BIUROWY EKOSYSTEM JAK NASZE ŚRODOWISKO PRACY DOPASOWUJE SIĘ DO NASZYCH CIAŁ I UMYSŁÓW

Mówi się, że zdrowie jest najważniejsze.

W dzisiejszych czasach naszym możliwościom poznawczym oraz różnicom między nimi coraz częściej przypisuje się takie samo znaczenie, jak potrzebom fizycznym.

Dzięki badaniom psychologów umysł i ciało są uwzględniane w takim samym stopniu podczas projektowania, co pozwala stworzyć zdrowe środowisko, sprzyjające wydajnej pracy.

18

WELLNESS TO NOWA EKOLOGIA Środowisko pracy „zrównoważone psychicznie” przynosi społeczeństwu korzyści Współczesne miejsca pracy to połączenie różnorodnych elementów – dzisiejsza wizja prawidłowo funkcjonującego biura znacznie różni się od tej obowiązującej w przeszłości. Dzisiejsze bardziej miękkie podejście, gdzie zwraca się większą uwagę na kwestie psychologiczne i kulturowe, ma korzystny wpływ nie tylko na wydajność, innowacyjność i rentowność firm, lecz także na ogólny stan społeczeństwa.

i potrzeby. Dobrostan pracowników to wyzwanie, wymagające uwzględnienia nowej sytuacji demograficznej, czasu spędzanego poza biurem, współpracy między ludźmi z różnych krajów i organizacji pracy opartej na projektach.

Projektanci wnętrz muszą zrozumieć różne sposoby myślenia docelowych użytkowników, aby tworzyć zróżnicowane przestrzenie. Stworzenie miejsca pracy na miarę przyszłości wymaga uświadomienia sobie, że wielkie umysły wcale nie pracują podobnie.

Biurowy ekosystem

→CHCĄC TWORZYĆ INNOWACYJNE ROZWIĄZANIA I ODMIENIĆ SPOSÓB, W JAKI PRACUJEMY I ŻYJEMY, MUSIMY UWZGLĘDNIAĆ TEMPO, W JAKIM MOŻEMY DOSTOSOWAĆ SIĘ DO RÓŻNYCH ZMIAN. ←

MOŻLIWOŚCI PROJEKTOWE SANDRA GAUER, KONSULTANTKA DS. ZARZĄDZANIA ZMIANAMI I ZAŁOŻYCIELKA PERSPECTIVES GMBH Zakorzenione już w kulturze przedsiębiorstw pojęcie zrównoważonego rozwoju zostało poszerzone: obecnie uwzględnia również fizyczne i psychiczne zdrowie pracowników. Mówiąc wprost, dobre samopoczucie zyskuje na znaczeniu – to dzięki niemu możemy pracować i żyć dłużej. Zapewnienie dobrego stanu pracowników stanowi wyzwanie dla całej firmy, zwłaszcza dla osób odpowiedzialnych za projektowanie.

O dobre samopoczucie pracowników można dbać np. inwestując w biurka z regulacją wysokości – badania wykazują, że zmiany pozycji i unikanie długiego pozostawania w bezruchu przyczyniają się do poprawy stanu zdrowia. Obecnie psychologia ma podobny wpływ na decyzje dotyczące projektów: poprzez odpowiedni dobór oświetlenia i akustyki w miejscu pracy tworzy się zróżnicowane warunki.

Jednym z powodów wzrostu znaczenia dobrego samopoczucia w miejscu pracy są zmiany demograficzne i związane z nimi nowe oczekiwania

PROJEKT ZACHĘCAJĄCY DO RUCHU Ruch ma pozytywny wpływ na umysł.

Architektura wnętrza może zachęcać do przemieszczania się. Zachęcające do ruchu otoczenie w pracy można osiągnąć poprzez rozlokowanie rozmaitych udogodnień w różnych miejscach.

ATMOSFERA SPRZYJAJĄCA PRACY Tzw. zwinne środowisko pracy (agile working environment) to przestrzeń, która oferuje miejsca o różnych zastosowaniach.

Cisza, nastrojowe oświetlenie i stonowane kolory mogą dominować w jednym pomieszczeniu, podczas gdy inne może być jasne i przestronne, z bardziej krzykliwymi dekoracjami lub energiczną muzyką w tle. Taka różnorodności aranżacji pozwoli poszczególnym osobom wybrać odpowiednie dla siebie miejsce do realizacji konkretnych zadań.

19

SKUPMY SIĘ NA KONCENTRACJI Świadome projektowanie sprzyja świadomemu korzystaniu z otoczenia

Biurowy ekosystem

Władze publiczne, zajmujące się zdrowiem coraz wyraźniej dostrzegają koszty związane z otyłością, paleniem tytoniu i nadużywaniem alkoholu i wprowadzają przepisy ograniczające wpływ niezdrowych nawyków. Podobne próby podejmują przedsiębiorstwa, inicjując zmiany, aby zapewnić swoim pracownikom dobrą kondycję fizyczną i psychiczną.

Przyszłe tendencje nie są jeszcze znane, ale jedną z dostępnych możliwości jest świadome projektowanie.

Nowe podejście firm wykracza poza ergonomię: uwzględnia się również czynniki wpływające na poziom odczuwanego stresu, gdyż zaniedbania w tym obszarze mogą przyczyniać się do wystąpienia fizycznych objawów, co pociąga za sobą straty finansowe. Przeprowadzone w Skandynawii badania poziomu absencji chorobowych w przedsiębiorstwach z różnych branży uwypukliły zależność między środowiskiem pracy a fizycznymi dolegliwościami.

MOŻLIWOŚCI PROJEKTOWE POZOSTAW SWOBODĘ WYBORU Po pierwsze, określ typy interakcji oraz ich dynamikę. Następnie zaproponuj pracownikom samodzielne dopasowanie przestrzeni do konkretnych interakcji. Najtrudniejsze jest opracowanie wielofunkcyjnego projektu, który pozostawia swobodę wyboru użytkownikom.

20

Czynniki psychologiczne związane z miejscem pracy mają większy wpływ niż czynniki fizjologiczne, a znaczenie tego wpływu może być większe, niż przypuszczano. Ale jak stworzyć miejsce pracy odpowiednie pod względem psychologicznym? Na czym należy się skoncentrować, aby zapewnić prywatność rozmów i możliwość pracy w odosobnieniu?

W związku z tymi wątpliwościami prowadzone są m.in. badania mające na celu określenie liczby bodźców, które nie ograniczają wydajności oraz w jaki sposób oświetlenie i obecność innych osób wpływają na naszą efektywność. Proksemika jest dziedziną, która może pomóc nam zrozumieć, jak reagujemy na przedmioty i ludzi w naszym otoczeniu. Od czasu publikacji artykułu „Effects of the self-schema on perception of space at work” (Wpływ schematu Ja na postrzeganie miejsca pracy), który opisuje model relacji między postrzeganiem środowiska, zadowoleniem z pracy i poczuciem własnego Ja, łącząc projektowanie z psychologią, zaczęto zwracać większą uwagę na znaczenie czynników psychologicznych w miejscu pracy.

Generalnie projekty umacniające poczucie tożsamości i własnej wartości oraz przynależności do organizacji będą powstawały w przyszłości. Psychologia ergonomiczna zmienia podejście do projektowania, a środowisko pracy, uwzględniając różne sposoby myślenia, udowadnia skuteczność strategii poprawy samopoczucia użytkowników.

→ IM WIĘKSZA RÓŻNORODNOŚĆ I MOŻLIWOŚĆ WYBORU, TYM BARDZIEJ NATURALNIE

MYŚLENIE, KTÓRE UWZGLĘDNIA SPOSÓB MYŚLENIA

PRACOWNICY BĘDĄ DOBIERAĆ ODPOWIEDNI

Aby projektować miejsca pracy, w których pracownicy będą czuć się dobrze, należy wykorzystać wyniki wszystkich współczesnych badań dotyczących funkcjonowania mózgu i wpływu środowiska.

JEST RÓWNOWAGA. MAMY RÓŻNE POTRZEBY,

DLA SIEBIE SPOSÓB PRACY. NIEZBĘDNA PONIEWAŻ KAŻDY Z NAS JEST INNY. ← LOUIS LHOEST, WSPÓLNIK, VELDHOEN + COMPANY

CZY BIURKO MOŻE BYĆ SYMBOLEM DEKADY?

Rok 1989 był nie tylko końcem dekady kojarzonej przede wszystkim z biznesem i yuppies, ale także początkiem tzw. „dekady środowiska pracy”. Po wyborach w Szwecji pojawiły się możliwości wprowadzenia zmian na rynku pracy. Był to odpowiedni czas do wprowadzenia na rynek rezultatów prowadzonego przez Kinnarps i Fagerhults badawczo-rozwojowego projektu Decade.

Założeniem projektu Decade było opracowanie mebla umożliwiającego zmianę pozycji pracy kilka razy w ciągu dnia. Cel ten kontrastował z dotychczasowym trendem tworzenia możliwie najbardziej kompaktowych stanowisk roboczych, których użytkownik mógł pracować bez zmiany postawy przez cały dzień. Założenie projektu Decade było nowatorskie, ponieważ w tamtych czasach twierdzenie, że długa praca w pozycji siedzącej może niekorzystnie wpływać na zdrowie było nowością, choć dziś nie ma co do tego żadnych wątpliwości. Najbardziej innowacyjną funkcją biurka Decade była możliwość zmiany wysokości blatu. Podniesienie blatu na maksymalną wysokość 117 cm, najpierw za pomocą korbki, a później – silnika elektrycznego, trwało 12 sekund. Regulowanie wysokości było możliwe również z obciążeniem 120 kg – i na tej podstawie można wnioskować, jak bardzo komputery straciły na wadze od tamtej pory. Ludzie mogli decydować, czy chcą pracować na siedząco, czy na stojąco, a miejsca pracy stały się o wiele bardziej przyjazne dla zdrowia.

Biurowy ekosystem

Projekt Decade stał się ważnym punktem historii Kinnarps. Pozwolił na opracowanie biurek o regulowanej wysokości i skuteczniejsze dbanie o stan zdrowia pracowników na całym świecie.

→ OBECNIE KAŻDA LINIA STOŁÓW ZAWIERA MODEL O REGULOWANEJ WYSOKOŚCI. 25 LAT TEMU, KIEDY KINNARPS WPROWADZIŁ NA RYNEK PIERWSZE BIURKO NA ELEWATORZE ELEKTRYCZNYM, BYŁO ZUPEŁNIE INACZEJ. W TAMTYCH CZASACH BYŁO TO REWOLUCYJNE ROZWIĄZANIE KWESTIONOWANE PRZEZ WIELE OSÓB. ← ELISABETH SLUNGE, DYREKTOR DS. MARKI, ASORTYMENTU I WZORNICTWA, KINNARPS

Wprowadzona na rynek w 1989 roku rewolucyjna seria Decade.

21

CYFROWY DETOKS

→ MUSIMY MIEĆ MOŻLIWOŚĆ KONCENTRACJI BEZ CZYNNIKÓW ROZPRASZAJĄCYCH NASZĄ UWAGĘ.

WYCHODZENIE DO OSOBNEGO POMIESZCZENIA, ABY

Biurowy ekosystem

ZREALIZOWAĆ ZADANIE, NIE MA SENSU, JEŚLI ZABIERZEMY ZE SOBĄ TELEFON. NAJWIĘKSZE ZNACZENIE MA SPOSÓB POSTĘPOWANIA, ALE MIEJSCE PRACY POWINNO PROMOWAĆ ZACHOWANIA BARDZIEJ KORZYSTNE. ←

Umysł gotowy do walki, ale nie ze środowiskiem pracy W zrównoważonym środowisku pracy duże znaczenie ma umiejętność kontrolowania otaczających nas rozwiązań technologicznych. Obecność cyfrowych narzędzi w naszym życiu nie zawsze jest korzystna.

Permanentna dostępność, ciągłe informacje odbierane za pomocą urządzeń mobilnych mogą zaburzać zdolność koncentracji oraz zakłócać pracę zegara biologicznego, a zwłaszcza cykl naszego snu.

Technologia potrafi uzależniać.

Bez odpowiedniej kontroli możemy odczuwać tzw. zmęczenie technologią, a w tym stanie nasz umysł nigdy nie odpoczywa. Ponieważ zawsze mamy przy sobie swoje urządzenia mobilne i w dowolnej chwili możemy np. sprawdzić pocztę, mamy trudności ze skupieniem się na pracy.

22

LOUIS LHOEST, WSPÓLNIK, VELDHOEN + COMPANY W Skandynawii podjęto wiele kroków, mających na celu przeciwdziałanie zmęczeniu technologią. W 2011 roku TeliaSonera, największa szwedzka firma telekomunikacyjna, udostępniła darmową aplikację, umożliwiającą odłączenie od Internetu na określony czas. Ponadto podczas wakacji wyznaczyła w niektórych miejscach publicznych w Szwecji strefy wolne od Internetu. Na całym świecie dostępne są różnorodne aplikacje, pomagające nam zadbać o dobre samopoczucie: od medytacyjnych, po cyfrowy detoks, czyli takie, które wyłączają wszystkie inne aplikacje i pozwalają nam się odciąć od mediów elektronicznych.

Zjawisko zmęczenia technologią nie tylko zaburza równowagę między życiem zawodowym i prywatnym, lecz także niekorzystnie wpływa na samą pracę. Powiadomienia o nowych

e-mailach, wiadomości, aplikacje i media społecznościowe – wszystko to utrudnia koncentrację na wykonywanych zadaniach i przeszkadza podczas spotkań. Zaskakujący jest fakt, że ten problem dotyka zarówno zwykłych użytkowników technologii, jak i najznamienitszych przedstawicieli branży IT. W firmie Google spotkania dzielą się na takie, podczas których można używać laptopa i takie, gdzie jest to jest zabronione. Ponadto lepiej widziane jest odręcznie sporządzanie notatek. Świadomość, że cyfrowe zmęczenie to trudny problem, mający realne konsekwencje, mogła w znacznym stopniu wpłynąć na decyzje pracodawców o tworzeniu miejsc pracy wyraźnie inspirowanych wnętrzami mieszkalnymi, w których technologia jest

MOŻLIWOŚCI PROJEKTOWE POWRÓT DO ROZWIĄZAŃ ANALOGOWYCH

PROJEKTOWANIE ODPOWIEDNIEJ ATMOSFERY Tworzenie różnorodnych przestrzeni wymaga wykorzystania różnych materiałów i form, które pozwolą użytkownikowi bardziej intuicyjnie zrozumieć, czy dane miejsce jest strefą rozwiązań cyfrowych, czy analogowych. Przedmioty zaawansowane technologicznie mogą wyglądać nowocześnie, a tradycyjne obiekty – prosto i naturalnie. Dzięki temu wygląd wywoła w nas odpowiednie odczucia.

lorem ipusum

mało widoczna. Tendencja ta nie zakłada jednak całkowitego odrzucenia rozwiązań cyfrowych na rzecz analogowych. Polega raczej na zrozumieniu, że rytm pracy umysłowej oparty jest na zmienności trybów działania i potrzebuje różnych metod i środowisk.

W przyszłości w projektowaniu zapewne uda się osiągnąć równowagę, co przyniesie większe zróżnicowanie miejsc pracy i zapobiegnie zjawisku zmęczenia technologią.

Podczas projektowania rozwiązania cyfrowe i analogowe powinny być traktowane jednakowo, ponieważ oba są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania miejsca pracy. Można wydzielić strefy wolne od technologii umożliwiające organizowanie spotkań i pracę bez urządzeń rozpraszających uwagę. Strefy te mogą służyć takim czynnościom jak: rysowanie, ręczne pisanie i czytanie publikacji drukowanych.

→ IDĄC NA SPOTKANIE, JUŻ NIE ZABIERAM ZE SOBĄ KOMPUTERA. ZAMIAST NIEGO UŻYWAM NOTATNIKA. ZAUWAŻYŁEM, ŻE RĘCZNE PISANIE W NOTATNIKU WYWOŁUJE INNE ODCZUCIA NIŻ KORZYSTANIE Z KLAWIATURY. W TEJ KWESTII ZGADZAJĄ SIĘ ZE MNĄ NIEMAL WSZYSCY PRACOWNICY GOOGLE. ← NICKLAS LUNDBLAD, DYREKTOR DS. POLITYKI PUBLICZNEJ I RELACJI Z RZĄDEM, GOOGLE

23

LUDZKA STRONA BIURA

21% SAMOTNOŚĆ

młodych ludzi przyznaje, że samotność jest dla nich jednym z największych problemów

W związku z coraz większymi możliwościami oferowanymi przez narzędzia cyfrowe, firmy coraz częściej pozwalają pracownikom na większą elastyczność. Miejsce pracy oparte na zarządzaniu i kontrolowaniu przestaje się sprawdzać. Podejście do kwestii zarządzania przez strukturę szybko się zmienia. Miejsce pracy ma obecnie przede wszystkim pomagać pracownikom wykonywać powierzone im zadania. Zaspokajanie potrzeb, zwłaszcza psychicznych, to ważny aspekt zorientowanego na ludzi podejścia do projektowania, które umożliwia pracownikom samodzielny wybór sposobu osiągania celów.

Biuro od zawsze pełniło rolę ważnego miejsca spotkań. Odpowiednio zaprojektowane miejsce pracy sprzyja współpracy i podtrzymywaniu kontaktów międzyludzkich oraz tworzy miłą atmosferę. Dziś, kiedy możemy pracować w dowolnym miejscu i czasie, biura pełnią funkcję centrów firm.

24

JESTEŚMY LUDŹMI – I POTRZEBUJEMY MIEJSC SPOTKAŃ Miejsce pracy będące jednocześnie miejscem spotkań, pomaga też dbać o dobre samopoczucie i zadowolenie personelu. Jest to szczególnie ważne w przypadku młodych ludzi – 21% osób w wieku od 18 do 24 lat przyznało, że samotność jest dla nich jednym z największych zmartwień.

Wykorzystanie w przestrzeni elementów wyróżniających daną grupę pomaga jej członkom czuć się komfortowo i zaangażować się w pracę, a także budować kulturę firmy. Swobodny przepływ pomysłów i opinii jest bardzo ważny dla rozwoju przedsiębiorstwa.

W sytuacji, w której codzienna obecność w biurze coraz rzadziej jest niezbędna, a granice między życiem zawodowym i prywatnym zacierają się, siedziby firm nie muszą już wyglądać sterylnie i bezosobowo. W czasach, gdy możliwa jest praca w domu, hotelu czy kawiarni, biuro może zapewniać podobną atmosferę. Zmiana nie dotyczy jednak wyłącznie przenoszenia miejsca pracy

do domu. Przede wszystkim biura coraz bardziej przypominają obiekty hotelowo-konferencyjne, a stylistyka ich wnętrz jest w coraz większym stopniu inspirowana wystrojem mieszkań.

Ponieważ komfort pracy w biurze i w domu musi być jednakowy, miejsca pracy mają przede wszystkim zapewniać przyjazną atmosferę sprzyjającą kreatywności i wydajności.

PRACOWAĆ W DOMU, A IDEA PRACY W BIURZE JEST PRZESTARZAŁA. BYĆ MOŻE PRACOWNICY NIE CHCĄ PRZYCHODZIĆ DO BIURA PIĘĆ RAZY W TYGODNIU, ALE WOLĄ SPĘDZAĆ W FIRMIE WIĘCEJ CZASU NIŻ SĄDZIMY, BO CHCĄ CZUĆ SIĘ CZĘŚCIĄ ZESPOŁU. NALEŻY ZNALEŹĆ ZŁOTY ŚRODEK MIĘDZY MOŻLIWOŚCIĄ PRACY W DOWOLNYM MIEJSCU, KTÓRĄ DAJE NAM NOWOCZESNA TECHNOLOGIA, A OKAZJĄ DO SPOTKAŃ I BUDOWANIA RELACJI PODCZAS PRACY W BIURZE. ← WAYNE HEMINGWAY, ZAŁOŻYCIEL, HEMINGWAY DESIGN

swoje obowiązki w biurze. Według przeprowadzonej przez firmę Leesman ankiety z udziałem 70 000 respondentów, 17% osób pracuje z domu.

Innymi słowy, powiedzenie „Culture eats strategy for breakfast”, czyli przypisywanie kulturze organizacyjnej firmy większego znaczenia niż jej strategii, brzmi bardzo prawdziwie.

Kontekst socjalny w dużym stopniu zależy od projektu wnętrza, co oznacza, że stworzenie dobrze funkcjonującej kultury przedsiębiorstwa

rozpoczyna się od oddolnych inicjatyw podczas projektowania przestrzeni, począwszy od wspólnych wyborów elementów dekoracyjnych. Musimy uświadomić sobie, że najlepszym sposobem budowania kultury firmy jest zorientowanie na potrzeby pracowników m.in. w projekcie miejsca pracy, które nie może być jedynie bezosobowym miejscem wykonywania obowiązków służbowych. Zdrowe i elastyczne relacje między życiem zawodowym a prywatnym wymagają zdrowych i elastycznych warunków.

MOŻLIWOŚCI PROJEKTOWE MANTRA NOWOCZESNEGO WZORNICTWA Zróżnicowanie przestrzeni biurowej pozwala na zastosowanie mebli, które równie dobrze sprawdziłyby się w domu. Podczas pracy projektanci mebli biurowych powinni zadawać sobie pytanie: „Czy ten mebel mógłby znaleźć się w moim domu?”.

25

Biurowy ekosystem

Uwzględnienie zmysłów dotyku, wzroku, słuchu, węchu i w pewnym zakresie także smaku usprawnia pracę i nadaje biurom bardziej przyjazny charakter.

Podejście oparte na pięciu zmysłach, przypominające marketing sensoryczny tzw. 5D, jest coraz powszechniej wykorzystywane przy projektowaniu środowiska pracy. Sprzyja temu wzrost popularności środowisk opartych na aktywności, które umożliwiają dopasowanie przestrzeni pracy do konkretnych zadań. Taki projekt wnętrz umacnia ducha zespołu, co jest istotne dla wielu firm, i tworzy jego tożsamość.

Przychodząc do pracy, chcemy nie tylko wykonywać określone zadania, lecz także czuć się częścią społeczności. W miejscu pracy nie może zabraknąć elementów i bodźców motywujących nas do działania, ponieważ wielu z nas nadal wykonuje

→ WCIĄŻ POKUTUJE PRZEKONANIE, ŻE WSZYSCY WOLĄ

ARCH-I-TECH W JAKI SPOSÓB A N A L O G O W E I C Y F R O W E ROZWIĄZANIA ARCHITEKTONICZNE TWORZĄ NOWOCZESNE MIEJSCA PRACY

Współoddziaływanie architektury i technologii jest podstawą do kolejnej poważnej zmiany w sposobie projektowania. Dostępne są już cyfrowe rozwiązania ułatwiające pracę, a ci, którzy już z nich korzystają, będą znacznie lepiej radzić sobie w nadchodzących czasach. Żyjemy w czasach integracji architektury i technologii, lecz środowisko pracy powinno być odpowiednie dla ludzi, a nie zdominowane przez sprzęt.

28

ZNIKAJĄCE BIURO Od projektu podporządkowanego technologii do technologii w służbie projektu W przeszłości korzystanie z rozwiązań technologicznych wymagało posiadania odpowiedniego sprzętu.

Technologia wymagała stosowania dopasowanych do niej rozwiązań architektonicznych, co wpłynęło na sposób, w jaki pracujemy i żyjemy. Popularyzacja telewizorów wpłynęła na sposób projektowania wnętrz. Aby znaleźć dla nich miejsce, stosowano różne rozwiązania: od mebli umożliwiających ukrycie urządzeń, przez umieszczanie ich w centralnym punkcie pomieszczenia, po zawieszanie ekranów na ścianie.

PAUL WHEELER, KIEROWNIK DS. STRATEGII DOTYCZĄCYCH MIEJSCA PRACY, HEWLETT PACKARD

W przyszłości wygląd i funkcjonalność miejsc pracy będą diametralnie inne niż przedtem. Tradycyjny układ i wygląd biura obowiązujący przez ostatnie 50 lat staje się przestarzały ze względu na obecność nowych rozwiązań technologicznych. Warunki, jakie firmy muszą zapewnić pracownikom uległy zmianie, co zmusza do wprowadzenia radykalnych zmian w projektowaniu biur.

W DZISIEJSZYCH CZASACH TECHNOLOGIA NAPRAWDĘ STAŁA SIĘ NIEWIDZIALNĄ SIŁĄ

29

Arch-i-tech

W odróżnieniu od domów i mieszkań, przestrzeń biurowa łatwiej absorbuje różnego rodzaju sprzęt. Za przykład niech posłużą systemy porządkowania kabli oraz głębokie, narożne biurka do pracy z monitorami kineskopowymi z lat 80. i 90. XX wieku. Mniej oczywiste są podobieństwa między architekturą wnętrz a architekturą systemu komputerowego oraz formalną stylistyką biur a wyglądem elementów infrastruktury informatycznej.

→ SPOGLĄDAJĄC NA OKAZAŁE BUDYNKI W LONDYNIE, NP. ONE CANADA WATER BUILDING, PRZYJRZYJ SIĘ RYTMOWI SZPROSÓW OKIENNYCH. DECYDUJE ON O WYGLĄDZIE ZEWNĘTRZNYM BUDYNKU I DETERMINUJE WIELKOŚĆ STANOWISK PRACY NA ICH WIELKOŚĆ WPŁYWA RÓWNIEŻ ROZMIAR LAPTOPA LUB MONITORA. UWAŻAM, ŻE W PRZYSZŁOŚCI BĘDZIEMY MIEĆ O WIELE WIĘKSZĄ SWOBODĘ PROJEKTOWANIA, ZARÓWNO ROZWIĄZAŃ ARCHITEKTONICZNYCH I MEBLI, JAK I UNOWOCZEŚNIONYCH PROCESÓW ROBOCZYCH I ŁAŃCUCHÓW DOSTAW.←

Ponadto oczekiwania pracowników będą rosnąć. Dotyczy to zarówno wyglądu i atmosfery biura, jak i wykorzystania dostępnych rozwiązań technologicznych.

W związku z tymi tendencjami niektóre firmy zrezygnowały z ograniczeń dotyczących urządzeń elektronicznych. Co więcej, w części przedsiębiorstw pracownicy mogą korzystać z własnych urządzeń, tzw. polityka BYOD (Bring Your Own Device), a nawet otrzymują fundusze na ich zakup.

Arch-i-tech

Zatem podczas projektowania miejsc pracy architekci

muszą być otwarci na różne możliwe rozwiązania. Dawniej wymagania technologiczne w dużym stopniu decydowały o projekcie, ale dzisiaj estetyka i technologia mogą iść w parze i tworzyć harmonijną całość. Pozbycie się ograniczeń związanych technologią w projektach biur pozwala na coraz odważniejsze czerpanie inspiracji z projektów domów i mieszkań. W przeszłości nowe urządzenia najpierw trafiały do biur, a dopiero później ich okrojone wersje były używane w domach.

Teraz zauważalna jest

odwrotna tendencja: rozwiązania z rynku domowego wkraczają do biur. Co oznacza, że teraz możemy wybrać projekt wnętrza ze względu na design urządzeń, a nie ich parametry techniczne.

BEZ UPRZEDZEŃ PODCHODŹ DO RÓŻNYCH ROZWIĄZAŃ W MIEJSCU PRACY

Projektowanie z myślą o technologii:

PRZYKŁAD Z NAJBLIŻSZEGO OTOCZENIA Czasem aby spojrzeć w przyszłość, musimy najpierw przyjrzeć się przeszłości. Pierwsze telewizory, które pojawiły się w domach w latach 50. XX wieku, przypominały zwykłe meble, a w niektórych przypadkach pełniły również funkcję barku lub kredensu. W miarę oswajania się z technologią w domach, urządzenia, które kupowaliśmy lub pragnęliśmy kupić, zaczęły się coraz bardziej wzorniczo wyróżniać. Telewizor został wydobyty z ukrycia i stał się głównym punktem salonu, wokół którego zaczęto ustawiać sofy i fotele. Z biegiem czasu sposób korzystania z salonu zmieniał się, podobnie jak wygląd telewizorów, które w latach 70. były czarne, kwadratowe i ostentacyjne. W latach 80. pilot do telewizora stał się atrybutem władzy w domu. Im więcej miał przycisków i funkcji, tym lepiej. Stopniowo ekrany zaczęły się spłaszczać, co umożliwiło zawieszenie ich na ścianie. Dziś użytkownicy wolą tylko kilka przycisków do obsługi. W przypadku miejsc pracy było podobnie – wystrój musiał umożliwiać korzystanie z rozwiązań technologicznych. Obecnie w przypadku rozwiązań cyfrowych mniej znaczy więcej. Im bardziej zaawansowane urządzenia, tym prościej wyglądają na pierwszy rzut oka.

30

lorem ipusum

MOŻLIWOŚCI PROJEKTOWE UWOLNIĆ MIEJSCA PRACY!

→ Z PUNKTU WIDZENIA ARCHITEKTÓW

Architektura biur zyska większą swobodę. Takie kwestie jak wielkość płyt podłogowych, poziomy oświetlenia, klimatyzacja i okablowanie nie będą już ograniczać projektów.

W CZASACH WSZECHOBECNEJ

ODŁÓŻMY SPRZĘT IT NA BOK

CYFRYZACJI I GLOBALIZACJI MIEJSCA

Projekty miejsc pracy mogą być oparte jedynie na rodzaju wykonywanych zadań i sposobie współpracy; nie ogranicza ich już konieczność uwzględniania sprzętu komputerowego.

PRACY STWARZAJĄ NAJCIEKAWSZE MOŻLIWOŚCI. PRACA I ŻYCIE PRYWATNE SĄ POŁĄCZONE SILNIEJ NIŻ KIEDYKOLWIEK DOTĄD. ABY STWORZYĆ JAK NAJLEPSZE ŚRODOWISKO PRACY, KONIECZNA JEST WSPÓŁPRACA SPOŁECZNOŚCI Z BRANŻY ARCHITEKTONICZNEJ, WZORNICZEJ I TECHNOLOGICZNEJ, NIEZALEŻNIE OD SKALI PRZEDSIĘBIORSTW.←

BIURA POTRZEBUJĄ TECHNOLOGICZNEJ ODNOWY Dawny „biurowy wygląd”, który wynikał przede wszystkim z potrzeb technologicznych i zarządczych, dzisiaj jest niepotrzebny. Produkty przeznaczone do biur będą mogły wyglądać tak samo jak te zaprojektowane z myślą o hotelach, restauracjach, barach i mieszkaniach.

JACOB SAHLQVIST, PRZEWODNICZĄCY SZWEDZKIEGO STOWARZYSZENIA ARCHITEKTÓW

31

Rysunek: Boris Müller

→ ANALIZOWANIE DANYCH I ODNAJDYWANIE WZORCÓW PRZYNOSI FIRMOM CORAZ WIĘKSZE KORZYŚCI. ODBYWA SIĘ POPRZEZ RYSOWANIE, KTÓRE JEST NARZĘDZIEM O KOLOSALNYM ZNACZENIU. PYTANIE, JAK TWORZYĆ PRZESTRZENIE, KTÓRE ZACHĘCAJĄ DO WIZUALIZOWANIA I SPRZYJAJĄ DYSKUSJOM, DZIĘKI CZEMU UCZESTNICY SPOTKAŃ BĘDĄ NIE TYLKO BIERNYMI ODBIORCAMI INFORMACJI. POMIESZCZENIA PRZEWIDZIANE DLA DYKTATURY JEDNOOSOBOWYCH PREZENTACJI, KIEDY EKRAN DRZE SIĘ DO CIEBIE I NIE MA ŻADNEJ INTERAKCJI, SĄ NIECIEKAWE. INTERESUJĄCE JEST, GDY UCZESTNICY MOGĄ SAMODZIELNIE KORZYSTAĆ Z DANYCH I ZMIENIAĆ SPOSÓB ICH PRZEDSTAWIANIA. ZAPROJEKTOWANIE PRZESTRZENI UMOŻLIWIAJĄCEJ TEGO RODZAJU INTERAKCJĘ JEST BARDZO TRUDNYM ZADANIEM. ← NICKLAS LUNDBLAD, DYREKTOR DS. POLITYKI PUBLICZNEJ I RELACJI Z RZĄDEM, GOOGLE

SPOTKANIA BEZ GRANIC Tworzenie przestrzeni wspomagającej wizualizowanie i współpracę w erze Big Data Praca od zawsze opierała się na ludziach i zetknięciu różnych poglądów. Gdyby nie spotkania, niektóre pomysły nadal pozostawałyby w sferze wyobrażeń. Zamiast tego stają się rzeczywistością, a nawet zmieniają świat. Dzisiaj ekran jest narzędziem, które prawdopodobnie najbardziej ułatwia prowadzenie spotkań, zapewnia ich płynny przebieg oraz umożliwia odnajdowanie i realizację najlepszych pomysłów. Tradycyjne

32

sale konferencyjne powoli ustępują przestrzeniom przystosowanym do współpracy i wizualizacji danych w cyfrowej erze Big Data.

Najpierw kilka słów na temat Big Data z perspektywy projektantów. Big Data to określenie dowolnego zbioru danych, który jest tak duży i złożony, że przetworzenie go jest niemożliwe za pomocą tradycyjnych metod, co otwiera przed projektantami nowe możliwości. Po pierwsze, dane tego typu można wykorzystać podczas prac nad nowymi produktami.

Po drugie pojawienie się miejsc pracy i narzędzi do przetwarzania takich danych zmienia proces projektowania.

Korzystanie z Big Data jest jednak obarczone pewnym

ryzykiem. Ogromna ilość danych sprzyja pomyłkom i umożliwia manipulowanie danymi i wnioskami, co może mieć negatywny wpływ na projekt. Dlatego niezbędne jest opracowanie narzędzi i przestrzeni przystosowanych do nowego sposobu projektowania.

Wykorzystanie ekranów nie tylko pozwoli stworzyć idealne środowisko pracy dla projektantów, ale także umożliwi projektantom zapewnienie doskonałego środowiska innym pracownikom.

Jak więc powinna wyglądać sala konferencyjna nowej generacji?

W klasycznej sali po jednej stronie znajduje się ekran projekcyjny, po drugiej – tablice, a w środku – stół. W takiej przestrzeni współpracownicy znajdują się

wokół stołu, a krzesła często uniemożliwiają swobodne poruszanie się. Ponieważ w pomieszczeniu znajduje się tylko jeden ekran, często podczas spotkań jedna osoba wygłasza prezentację, podczas gdy pozostali siedzą i słuchają. Rzadko zdarza się, aby prezentacje były udostępniane i opracowywane wspólnie za pomocą narzędzi cyfrowych.

W salach konferencyjnych nowej generacji stół nie będzie już punktem centralnym.

Uczestnicy spotkań będą mogli przemieszczać się między ekranami dotykowymi, co umożliwi współpracę nad projektami różnych osób, zarówno znajdujących się w pomieszczeniu, jak nieobecnych. Ekrany będą pełnić funkcje punktów dostępu do danych przechowywanych w chmurze, która staje się coraz bezpieczniejszym rozwiązaniem, dzięki czemu można będzie wykorzystywać dane i przedstawiać je w postaci graficznej w nowy sposób, bez dotychczasowych ograniczeń.

GDYBY NIE SPOTKANIA, NIEKTÓRE POMYSŁY NADAL POZOSTAWAŁYBY W SFERZE WYOBRAŻEŃ

MOŻLIWOŚCI PROJEKTOWE MIEJSCE DLA INTERPRETACJI Przed projektantami rozwiązań technologicznych i produktów oraz architektami stoją ogromne możliwości związane z przestrzeniami do przetwarzania Big Data.

PROJEKTOWANIE NA PODSTAWIE DANYCH Big Data pozwala na odkrycie wzorców zachowań, które wcześniej były niedostrzegalne. Wiedza np. na temat sposobu wykorzystania regulacji ergonomicznych pozwoliłaby producentom mebli określić efektywność ich produktów.

33

JESZCZE SPRYTNIEJSZE MIEJSCA PRACY

108 MILIONÓW urządzeń M2M w 2011 r.

Optymalne rozwiązania dzięki połączeniu technologii i architektury Projektowanie miejsca pracy w świecie pełnym wirtualnych rozwiązań przebiega inaczej niż do tej pory, ponieważ samo miejsce pracy ulega zmianie. Już teraz budynki pełne cyfrowych systemów i przedmioty komunikujące się ze sobą w czasie rzeczywistym są powszechne, a w przyszłości będzie ich jeszcze więcej. Istnieje kilka sposobów zmiany podejścia do projektowania, które uczynią nasze biura jeszcze sprytniejszymi miejscami pracy.

Już od pewnego czasu projekty oparte są na koncepcji Internetu rzeczy, która zakłada umieszczanie w przedmiotach elementów umożliwiających komunikację za pośrednictwem sieci. W 2011 roku liczba urządzeń obsługujących komunikację M2M (Machine-to-Machine), od wind

34

przez drukarki i sprzęt biurowy po termometry, wynosiła 108 mln.

Szacuje się, że do 2017 roku liczba ta będzie co najmniej trzykrotnie wyższa. Towarzyszy temu koncepcja, zgodnie z którą, technologia może dotyczyć nie tylko przedmiotów umożliwiających interakcję, stanowiąc swoiste rozwinięcie idei Internetu rzeczy. Te zjawiska otwierają przed projektantami dwie drogi, z których każda oferuje nowe możliwości.

Obie drogi prowadzą jednak do tego samego celu – umożliwienia korzystania z zaawansowanych rozwiązań technologicznych w środowisku, w którym takie rozwiązania są mało widoczne. Biura doby Arch-i-tech są bardziej inteligentne ze względu na mniejszą widoczność urządzeń, bardziej elastyczne podejście np. do problemu kabli i gniazdek oraz stosowanie zaawansowanych

→ MOŻLIWE, ŻE TECHNOLOGIA BĘDZIE CORAZ SILNIEJ WPŁYWAĆ NA TO, JAK PRACUJEMY, ŻE BĘDZIEMY MIEĆ CORAZ WIĘCEJ URZĄDZEŃ, DOPASOWUJĄCYCH SIĘ DO OTOCZENIA ORAZ ŻE UŻYWANA PRZEZ NAS PRZESTRZEŃ ZDIGITALIZUJE SIĘ.

JEST TO KONSEKWENCJA TRENDU TZW. INTERNETU RZECZY, ZGODNIE Z KTÓRYM STAN WIELU PRZEDMIOTÓW BĘDZIE REJESTROWANY W CZASIE RZECZYWISTYM, CO POZWOLI OFEROWAĆ USŁUGI DOPASOWANE DO DANEJ LOKALIZACJI I BĘDZIE SPRZYJAĆ WSPÓŁPRACY. BUDYNKI BĘDĄ MONITOROWAĆ, CO DZIEJE SIĘ W ICH WNĘTRZU. PRZESTANĄ BYĆ „BEZMYŚLNYMI KONSTRUKCJAMI”, A STANĄ SIĘ ZASOBAMI DANYCH W CZASIE RZECZYWISTYM. A DANE NATYCHMIAST BĘDĄ UDOSTĘPNIANE ZAINTERESOWANYM Z POZIOMU BUDYNKU. ← PHILIP ROSS, DYREKTOR GENERALNY, UNGROUP – UN WORK

W szerszej perspektywie łączenie technologii i architektury wymaga globalnej zmiany podejścia do pracy. Obecnie architektura większości biur jest dopasowana do wzorca, który zanika. Jak wspomniano wcześniej budynki wykorzystujące systemy cyfrowe umożliwiają odkrycie nowych wzorców zachowań i sposobu korzystania z przestrzeni. Może na przykład

okazać się, że przestrzeń przeznaczona do wspólnej pracy jest wykorzystywana przez pojedynczych pracowników, którzy chcą się skoncentrować. Dzięki analizie w czasie rzeczywistym danych z budynku wyposażonego w system cyfrowy można określić miejsca używane niezgodnie z przeznaczeniem i wyciągnąć wnioski na przyszłość. W dzisiejszych czasach architekci mogą zmienić sposób projektowania miejsc pracy, wykorzystując rzeczywiste dane na temat ludzkich zachowań w sferze zawodowej i prywatnej.

Arch-i-tech

rozwiązań, np. ekranów, które przechwytują informacje wprowadzane za ich pomocą i zapisują je w chmurze.

MOŻLIWOŚCI PROJEKTOWE BUDYNKI MAJĄ GŁOS Na podstawie danych zgromadzonych przez budynki na temat sposobu ich wykorzystania, projektanci będą mogli analizować, jak funkcjonują poszczególne części obiektu.

Co pozwoli na optymalne dopasowanie miejsca pracy do rzeczywistych potrzeb użytkowników.

35

WSPÓŁTWÓRCZOŚĆ

WSPÓŁPRACA BEZ OGRANICZEŃ

Pełna otwartość i przejrzystość oraz stosowanie zasad open source umożliwiają współpracę bez ograniczeń. W takiej sytuacji projekt ma kluczowe znaczenie. Współpraca w dowolnym miejscu i czasie, w ramach małych i dużych firm, staje się coraz bardziej bezproblemowa. To stwarza nowe możliwości projektowania wszystkiego: od małych przedmiotów przez stanowiska pracy po całe budynki.

PRACA PONAD CZASEM I PRZESTRZENIĄ Narzędzia wspierające współpracę bez ograniczeń Wirtualizacja i globalizacja przyczyniły się do zmiany postrzegania czasu i przestrzeni. We współczesnym świecie praca obejmuje spotkania z kolegami z innych działów, miejsc, jednostek biznesowych i stref czasowych w atmosferze globalnej, spontanicznej współpracy. To zjawisko przyczyni się do dalszego przenoszenia pracy do cyfrowego świata i silnie wpłynie na miejsca jej wykonywania.

Aby zadbać o wydajność, firmy będą musiały dopasować miejsca pracy do nowych okoliczności, uwzględniając np. przestrzenie wielofunkcyjne, strefy pracy projektowej oraz nowoczesne technologie. Stworzenie takiego miejsca pracy umożliwia swobodny dostęp do urządzeń i danych cyfrowych, który z kolei zwiększa mobilność, ułatwia kontakt oraz wymianę pomysłów i informacji. Wiele osób twierdzi, że taka przemiana już następuje w części firm.

79% z 70 000 respondentów badania przeprowadzonego przez firmę Leesman stwierdziło, że ma zdalny dostęp do plików i sieci roboczej.

Już dziś wchodzą do użytku rozwiązania cyfrowe np. Google Drive i platforma HP Virtual Room, które umożliwią współpracę na szeroką skalę, organizowanie spotkań i szkoleń oraz przekazywanie informacji online. Mimo to nadal w większości biur w tym samym czasie tylko jedna osoba może pracować nad jednym dokumentem na jednym urządzeniu. Pełne wykorzystanie możliwości współtworzenia i współpracy

na skalę globalną wymaga bardziej płynnego modelu pracy opartego na zaufaniu i komunikacji. Można na przykład pozwolić kilku osobom pracować nad wersją roboczą prezentacji zapisaną w chmurze.

Teleobecność i inteligentne rozwiązania będą integralnymi częściami miejsc nieograniczonej współpracy. Większy nacisk zostanie położony na zastosowanie różnorodnych ekranów oraz możliwość pracy na cyfrowych urządzeniach w dowolnym miejscu. Ekran stanie się jednym z najważniejszych narzędzi pracy i komunikacji. Coraz częściej stosowane będą narzędzia dostarczające informacji w czasie rzeczywistym, np.

→ FIRMY BĘDĄ MUSIAŁY DOPASOWAĆ SWOJE BIURA DO NOWYCH OKOLICZNOŚCI, UWZGLĘDNIAJĄC PRZESTRZENIE WIELOFUNKCYJNE, STREFY PRACY PROJEKTOWEJ ORAZ NOWOCZESNE TECHNOLOGIE. ←

39

Współtwórczość

systemy wideo- i audio­konferencyjne, udostępnianie danych i czujniki obecności.

Nowe biura będą musiały wspomagać wirtualne środowisko, ale również uwzględniać towarzyski aspekt takiej współpracy. Takie miejsca pracy będą zapewniać pracownikom większe poczucie bezpieczeństwa; rozwiną się nowe zachowania społeczne dotyczące ochrony prywatności i pracy w odosobnieniu. Pracownicy nie będą musieli korzystać z biurek, ponieważ uzyskają dostęp do swoich materiałów z dowolnego urządzenia i miejsca.

Informacje dotychczas uznawane

za ściśle tajne, np. dotyczące łańcucha dostaw lub prac nad nowym produktem, są coraz częściej powszechnie dostępne. Informacja o opracowywanych produktach i zachęcanie klientów do wyrażania opinii może mieć duże znaczenie. Marka odzieżowa Patagonia to doskonały przykład firmy, która chętnie udziela szczegółowych informacji na temat pozyskiwania surowców i procesu projektowania.

Uwzględnianie opinii klientów podczas projektowania, od możliwości wyboru koloru butów w ramach projektu NikeID po konkurs, dzięki któremu wybrano nowy smak chipsów Walkers, powoli przestaje być tylko trendem,

a staje się powszechną praktyką firm dostrzegających potencjał współpracy.

W miarę zwiększania liczby zewnętrznych podmiotów zapraszanych do współpracy, coraz więcej osób będzie mieć dostęp do miejsc pracy, zarówno wirtualnych, jak i fizycznych.

W konsekwencji firmy będą musiały sobie poradzić z nowymi wyzwaniami w kwestii bezpieczeństwa i PR. Ponieważ klienci i pracownicy będą współpracować, zniknie pojęcie zaplecza operacyjnego i firmy, aby skorzystać z tego potencjału, będą musiały zadbać o swój wizerunek w każdym dziale.

→ WIELE OSÓB UWAŻA, ŻE PROJEKTOWANIE MIEJSCA PRACY OGRANICZA SIĘ DO ARCHITEKTURY WNĘTRZ. W RZECZYWISTOŚCI OBEJMUJE ONO WIĘCEJ ZAGADNIEŃ.

W PROCESIE NALEŻY UWZGLĘDNIĆ WIZERUNEK FIRMY, TECHNOLOGIĘ I KIERUNEK ROZWOJU. ZROZUMIEĆ, ŻE TWORZENIE NOWOCZESNEGO MIEJSCA PRACY WYMAGA SPOSTRZEŻEŃ WSZYSTKICH ZAINTERESOWANYCH. BUDOWA WSPÓŁPRACY W FIRMIE WYMAGA PIELĘGNOWANIA DUCHA WSPÓŁDZIAŁANIA W KULTURZE ORGANIZACYJNEJ. NIE MA JEDNEJ DROGI DO TEGO CELU. NAJTRUDNIEJ UWZGLĘDNIĆ WSZYSTKIE ASPEKTY FIRMY I STWORZYĆ PRZESTRZEŃ NA ICH PODSTAWIE. ← PER-ARNE ANDERSSON, DYREKTOR GENERALNY, KINNARPS

40

MOŻLIWOŚCI PROJEKTOWE ROZUMIENIE ZMIENNYCH WZORCÓW PRACY Zapewnienie możliwości wirtualnej i tradycyjnej komunikacji w jednym miejscu to nowy warunek, który musi zostać uwzględniony podczas projektowania wnętrza, procedur i produktów.

Zrozumienie zmiennych metod pracy i tworzenie sprzyjających im środowisk stwarza nowe możliwości.

TROSKA O BEZPIECZEŃSTWO Dbanie o bezpieczeństwo danych w biurach nowego typu jest prawdziwym wyzwaniem, ale też stwarza możliwości opracowania nowych rozwiązań wcześniej niż inni.

Współpraca klientów i firm W erze globalnej współpracy idea współtworzenia nie jest jednowymiarowa. Firmom zależy na zachowaniu przejrzystości, budowaniu zaufania i uwzględnianiu opinii pracowników i partnerów z całego świata. Uwzględniając podczas projektowania opinie użytkowników, można lepiej zrozumieć ich potrzeby i zachęcić do współpracy. Dotyczy to nie tylko biur, lecz także codziennej działalności firm.

Wiele z nich podjęło współpracę ze swoimi fanami, starając się wykorzystać energię najsilniej angażujących się klientów. Rosnąca liczba przedsiębiorstw wprowadza

do zarządów nowe stanowisko CCO – dyrektora ds. klientów, który przedstawia spójne i miarodajne informacje na temat ich opinii. Taka osoba ma wpływ na strategię firmy i relacje z klientami: od angażowania ich podczas prac nad innowacyjnymi rozwiązaniami po funkcjonowanie interfejsów użytkownika i centrów telefonicznych.

Powstają też jednostki i struktury sprzyjające wymianie pomysłów.

W ten sposób firmy budują lojalność i zachęcają odbiorców do tworzenia grup do pracy nad kreatywnymi rozwiązaniami. Przykładami są: Nokia, która udostępniła pliki do drukarek 3D i zachęciła użytkowników do projektowania własnych etui na telefon, Uber współpracujący z innymi przedsiębiorstwami czy Candlewood Suites, który w ramach konceptu „Lending Locker” umożliwia gościom wypożyczanie sprzętu, który zwykle nie jest dostępny w hotelach. Nie można też zapomnieć o Kickstarterze, gdzie można przedstawić swój pomysł i zebrać fundusze na jego realizację.

Lista takich inicjatyw jest bardzo długa.

Trwa cyfrowa rewolucja, świat staje się coraz lepiej skomunikowany, toteż trend ten wchodzi w fazę dojrzałości. Pełen potencjał współtworzenia i globalnej współpracy zostaje osiągnięty, gdy firmy i klienci razem decydują o przyszłości wzornictwa.

→ FIRMY I KLIENCI WSPÓLNIE WPŁYWAJĄ NA PRZYSZŁOŚĆ WZORNICTWA ←

41

Współtwórczość

DIALOG NOWOCZESNEGO WZORNICTWA

INDYWIDUALNY CHARAKTER

Współtwórczość

Indywidualność we wspólnej przestrzeni Personalizacja jest ważnym elementem kultury własnoręcznej twórczości. W dzisiejszych czasach zmiennych miejsc pracy i niestabilnego zatrudnienia definiowanie siebie i swojej grupy staje się coraz ważniejsze. Bardzo możliwe, że chęć spersonalizowania wspólnej przestrzeni pracy towarzyszy nam już od początku, czyli od czasu, gdy powstała taka przestrzeń. Sposób, w jaki ludzie chcą wyróżniać się w dzisiejszych czasach nowych technologii i struktur oraz przejrzystości jest diametralnie różny niż w przeszłości.

Badania naukowe wskazują, że zindywidualizowanie miejsc pracy pomaga użytkownikom pokonać ograniczenia pamięci, pozwalając zapamiętać więcej i na dłużej oraz ułatwia im ignorowanie dystraktorów.

W związku z coraz większą popularnością biur typu activity based working, ABW, pracownicy mają coraz mniej okazji do personalizowania swoich stanowisk, ponieważ oddanie do indywidualnej dyspozycji konkretnego stołu roboczego jest sprzeczne z zasadami. Toteż pierwsze biura, w których wdrożono ten model pracy wyglądają sterylnie i bezosobowo.

Jedną z firm, która znalazła rozwiązanie tego problemu jest agencja The Truth z Göteborga (Szwecja), która pozwala pracownikom zawieszać na ścianach własne prace, umożliwiając również ich sprzedaż. Dzięki temu wystrój pomieszczeń jest „sygnowany” przez pracowników, ale biurka, stoły i fotele pozostają do dyspozycji wszystkich. Wyzwaniem wielu organizacji jest opracowanie modelu wspólnego, ale spersonalizowanego środowiska pracy.

42

MOŻLIWOŚCI PROJEKTOWE TWORZENIE INDYWIDUALNEJ KULTURY Podobnie jak architekci zmieniają funkcje budynków, tak projektanci chętnie przetwarzają przedmioty za pomocą znalezionych materiałów.

Takie podejście ma coraz większe znaczenie dla zasad zrównoważonego rozwoju.

→ UWZGLĘDNIAJĄC OPINIE UŻYTKOWNIKÓW PODCZAS PROJEKTOWANIA, FIRMY MOGĄ LEPIEJ ZROZUMIEĆ ICH POTRZEBY I ZACHĘCIĆ DO WSPÓŁPRACY ←

WSPÓLNY PROJEKT BIURA W OSLO

Współtwórczość

Przygotowując się do renowacji swojej siedziby w Eiksmarka pod Oslo, firma Kinnarps Norway zdecydowała się przyjąć ideę NextOffice™ – autorski model pracy opartej na aktywności. Wszyscy pracownicy zostali poproszeni o przeanalizowanie swoich zadań, czasu poświęcanego na ich realizację w perspektywie dnia, tygodnia i miesiąca oraz określenie, jakie miejsce najlepiej nadaje się do ich wykonywania. To pozwoliło określić wymagania dotyczące różnych przestrzeni pracy. Zastosowanie modelu ABW dotyczyło nie tylko projektu wnętrza, lecz także wymagało wprowadzenia długofalowych zmian, których celem była równowaga sfery prywatnej i towarzyskiej, pracy indywidualnej i zespołowej oraz koncentracji i spotkań. Wprowadzenie tego modelu w biurach Kinnarps służyło badaniu jego rezultatów, a jednym z kryteriów oceny była satysfakcja ze wspólnego tworzenia.

→ NASZE BIURO ABW JEST DOPASOWANE DO NAS. DZIĘKI TEMU PRZESTRZEŃ ODPOWIADA KAŻDEMU Z OSOBNA ORAZ CAŁEJ GRUPIE. W TYM CELU STWORZYLIŚMY UNIWERSALNE I FUNKCJONALNE PRZESTRZENIE, WYKORZYSTUJĄC KOMPLEKSOWE ERGONOMICZNE ROZWIĄZANIA ORAZ ATRAKCYJNE WZORNICTWO I KOLORYSTYKĘ. PONIEWAŻ TERAZ MIEJSCE PRACY WYBIERAMY STOSOWNIE DO WYKONYWANEGO ZADANIA, NOWY PROJEKT POMÓGŁ NAM LEPIEJ ZORGANIZOWAĆ SWOJĄ PRACĘ. OGÓLNIE RZECZ BIORĄC, TERAZ NASZ DZIEŃ PRACY JEST BARDZIEJ ZRÓŻNICOWANY, A MY MAMY WIĘCEJ OKAZJI DO ROZMÓW I SPOTKAŃ W RÓŻNYCH MIEJSCACH I OKOLICZNOŚCIACH. ← LIV TVETER, DYREKTOR ZARZĄDZAJĄCA, KINNARPS NORWAY

43

KULTURA HACKERSKA A DESIGN W STYLU CRAFT PUNK

Współtwórczość

Poprawa funkcjonalności Pełna otwartość jest przejawem zauważalnej tendencji do własnoręcznej twórczości i przerabiania, w ramach której ludzie zmieniają i przekształcają produkty i projekty innych osób oraz realizują własne. Kulturę hackerską utożsamiamy wyłącznie ze światem wirtualnym, ale wzrost popularności drukarek 3D stał się impulsem do połączenia kultur – hackerskiej z własnoręczną twórczością i światów – cyfrowego z fizycznym.

Ruch wpisujący się w tzw. craft punk może mieć ogromny wpływ na przyszłość rynków.

Umożliwia konsumentom udzielenie wsparcia finansowego realizacji nowych pomysłów oraz kupno produktów stworzonych na zasadzie crowdsourcingu. To pozwala klientom uczestniczyć we wczesnych etapach realizacji i tworzyć popyt. Wiele craft punktowych inicjatyw i projektów jest realizowanych przez jednostki, ale za pomocą dużych cyfrowych platform, m.in.

Threadless i Etsy. Threadless to społeczność twórców i jednocześnie szybko rozwijająca się warta wiele milionów dolarów firma, która wspiera artystów, wykorzystując ich prace w produktach. Użytkownicy serwisu głosują na swój ulubiony projekt T-shirtu. Twórca, który otrzyma najwięcej głosów otrzymuje gratyfikację finansową, a sklep Threadless umożliwia zakup T-shirtu z wybranym wzorem. Etsy to platforma sprzedaży rękodzieła i przedmiotów artystycznych, m.in. biżuterii i odzieży robionej na drutach. Dostawcy korzystający z Etsy tworzą produkty na zamówienie, co umożliwia dopasowanie ich do indywidualnych upodobań.

W sierpniu 2013 roku dostępnych tam było 5,5 miliona produktów.

44

↘ JEDNAK DLA CAŁEJ KULTURY DIY (DO-ITYOURSELF) TO POWSTANIE DRUKARKI 3D UMOŻLIWIAJĄCEJ TWORZENIE WŁASNYCH PRZEDMIOTÓW BYŁO PRZEŁOMEM.

Jednak dla nurtu „zrób to sam” przełomowym momentem było powstanie drukarki 3D, umożliwiającej tworzenie własnych przedmiotów lub wykorzystanie projektów innych osób.

Druk 3D wciąż jest nowinką, z którą równie chętnie eksperymentują indywidualni twórcy, co duże firmy. Producenci i sprzedawcy drążą możliwości i zagrożenia związane z technologią, która z jednej strony umożliwia jeszcze większą personalizację produktów, a z drugiej stwarza ryzyko ich nielegalnego rozpowszechniania na skalę masową na podstawie przechwyconych projektów.

Kultura hackerska z powodzeniem przeniosła się do świata fizycznego, gdzie jednym z obiektów jej zainteresowania są budynki. W przypadku nowych budynków potrzebne są strategie pozwalające sprostać oczekiwaniom i wymaganiom przyszłych najemców. Zmiana struktury demograficznej,

MOŻLIWOŚCI PROJEKTOWE ZACHOWANIA SĄ WSKAZÓWKĄ Projektowanie przede wszystkim powinno wnioskować na podstawie zachowań ludzi w miejscu pracy. Wielkie możliwości projektowe tkwią w dogłębnym zrozumieniu kultury miejsca pracy i działalności firmy.

NIE TRAĆ Z OCZU INNYCH ZASTOSOWAŃ Użytkownicy mogą korzystać z produktu inaczej niż założył projektant. Trzeba to zaakceptować i wyciągnąć wnioski. Otwarte podejście do projektu produktu lub przestrzeni pozwoli stworzyć wielofunkcyjne rozwiązanie. Wiąże się to ze sporym ryzykiem, ale w przypadku prawidłowego zastosowania korzyści również są duże.

UPCYCLING PROJEKTÓW nowe technologie i starzenie się obiektów to wyzwania, z którymi trzeba się zmierzyć, aby budynek pozostawał funkcjonalny i nowoczesny pomimo swojego wieku. Tak było w przypadku firmy architektonicznej Gensler w Los Angeles, która na siedzibę oddziału banku wybrała pusty od dziewięciu lat lokal w wieżowcu City National Plaza z 1971 r.

Zastosowanie różnorodnych strategii projektowych i zasad zrównoważonego rozwoju zmieniło przestarzałą konstrukcję w dynamiczne i sprzyjające produktywności środowisko pracy.

Firma Gensler unowocześniła też budynek J. Edgar Hoover w Waszyngtonie oraz zaproponowała zmiany, aby go udostępnić szerszej publiczności. Wstawiono nowe okna oraz stworzono wewnętrzne atria, ogólnodostępne place i wejścia.

Zjawisko przerabiania budynków i zmiany ich przeznaczenia widoczne jest również na mniejszą skalę, szczególnie w związku z projektowaniem miejsc pracy i przystosowywaniem przestrzeni do własnych potrzeb.

Często widuje się szczegółowo zaprojektowane miejsca pracy, które są używane w sposób nieprzewidziany przez

Podobnie jak architekci zmieniają funkcje budynków, tak projektanci chętnie przetwarzają przedmioty za pomocą znalezionych materiałów.

Takie podejście ma coraz większe znaczenie dla zasad zrównoważonego rozwoju.

autorów projektów. I tak z jednej strony strefy socjalne mogą stać puste przez długi czas, ponieważ nie zapewniają prywatności lub korzystanie z nich jest sprzeczne z kulturą firmy, a z drugiej – przestrzenie do wspólnej pracy, jak np. stanowiska robocze w siedzibie Google w Zurychu, bywają używane do zadań wymagających koncentracji i samotności, czyli niezgodnie z przeznaczeniem. Żyjemy w czasach, gdy ułatwianie sobie życia, np. poprzez korzystanie z przedmiotów i przestrzeni w nowy sposób, jest coraz częstsze. Takie pomysły mogą dostarczać informacji, jaki powinien być projekt danego miejsca lub produktu.

45

HOME SWEET HOME

MIKROMULTISPOŁECZNOŚĆ W JAKI SPOSÓB ŻYJĄC ONLINE, NAWIĄZUJEMY WIĘCEJ OSOBISTYCH KONTAKTÓW

Dzisiejszy świat pracy wyróżnia brak fizycznych granic. Pracownicy stale przenoszą się z miejsca na miejsce, a zadania są dostępne zewsząd dzięki wirtualnej chmurze. Co pociąga za sobą wzrost liczby niezależnych pracowników: freelancerów, samozatrudnionych, konsultantów i wykonawców oraz startupy i indywidualnych przedsiębiorców.

W związku z tą tendencją pojawia się też nowa, poza biurami domowymi i kafejkami internetowymi, kategoria miejsc pracy, która wymaga innego podejścia do projektowania.

PŁYNNOŚĆ PRACY Siła robocza w ciągłym ruchu W fizyce stan skupienia to forma, jaką może przyjąć materia: stała, ciekła, gazowa i plazma.

W dzisiejszym, zdigitalizowanym świecie, w którym rośnie znaczenie kreatywności, nasz sposób pracy staje się coraz bardziej płynny: strumienie informacji i pomysłów płyną cyfrową rzeką.

W ciągu ostatniej dekady wiele firm wdrożyło strategie dopasowane do realiów współtworzenia i współpracy, co utrwala zjawisko płynności życia zawodowego ze wszystkimi jego zaletami i wadami.

Plusem jest zwiększenie elastyczności i dostępu do potencjalnych pracowników. Minusem natomiast jest większa nieprzewidywalność i zmienność siły roboczej. Mimo wszystko ten trend kształtuje nasze społeczeństwo i wymusza opracowywanie rozwiązań projektowych dopasowanych do potrzeb małych firm o międzynarodowym zasięgu.

HOME SWEET HOME

Mikromultispołeczność

Taka sytuacja występuje nie tylko w dużych firmach, gdzie pracownicy mają swobodę wyboru miejsca.

Coraz częściej małe firmy, freelancerzy i drobni przedsiębiorcy, korzystając z pomysłów globalnych organizacji, włączają się do mikromultispołeczności, gdzie poszukują nowych rozwiązań umożliwiających wspólną pracę w nietypowych przestrzeniach.

W związku z czym tradycyjne biura są wypierane przez przestrzenie coworkingowe i kawiarnie z darmowym dostępem do sieci Wi-Fi.

być korzystny dla wszystkich. Za przykład może posłużyć Beehive Social Network firmy IBM: to portal pozwalający pracownikom IBM podtrzymywać kontakty zawodowe i prywatne z kolegami.

Mimo kurczenia się zespołów, pracownicy nadal chcą być częścią grupy. Innowacyjny projekt może

NAJWAŻNIEJSZY JEST DOSTĘP W DOWOLNYM MIEJSCU I CZASIE

49

Mikromultispołeczność

KAWIARNIANY WSPÓŁPRACOWNIK Wchodząc do nowoczesnego biura można by zapytać „gdzie są pracownicy?”. Tak naprawdę są jednocześnie w biurze i poza nim. Z kilku powodów trend mikromultispołeczności bierze się z możliwości zmiany miejsca i przekraczania ograniczeń, które zmuszały ludzi do pozostania przy biurkach. Skala możliwości pracy zdalnej ciągle rośnie i ta tendencja nie ulegnie zmianie.

W 2013 roku w USA 3,3 miliona osób pracowało zdalnie, nie licząc samozatrudnionych i wolontariuszy.

Ponadto badania wykazały, że możliwość pracy zdalnej bardzo motywuje pracowników, zachęca ich do działania i zwiększa ich wydajność. Instytut Gallupa zbadał, że pracownicy zdalni są bardziej zaangażowani niż stacjonarni.

W przyszłości współpraca w wirtualnym świecie z pracownikami z innych działów, miejsc, jednostek biznesowych i kultur stanie się normą. Telepraca zapewnia większe zróżnicowanie środowiska, integrację życia zawodowego z prywatnym, elastyczność czasu, ograniczenie stresu i dojazdów oraz wzrost świadomości technologicznej. Potrzebne są jednak platformy i struktury umożliwiające współpracę między osobami znajdującymi się w odległych miejscach. Tu z pomocą mogą przyjść projektanci.

Atmosfera Citizen Space w San

50

→ MAM NADZIEJĘ, ŻE W PRZYSZŁOŚCI MIEJSCA PRACY NIE BĘDĄ PRZESTRZENIAMI, W KTÓRYCH PRACOWNICY BĘDĄ CZUĆ SIĘ OSAMOTNIENI. PODOBA MI SIĘ IDEA MIEJSCA PRACY JAKO SPOŁECZNOŚCI. ←

LUCA NICHETTO, PROJEKTANT, LUCA NICHETTO DESIGN STUDIO

Francisco przywodzi na myśl siedziby firmy Google – z biurem na planie otwartym i wyspami różnorodnych przestrzeni społecznych, gromadzącymi indywidualnych przedsiębiorców, konsultantów i małe zespoły.

Kolejnym przykładem jest START w Houston, który oferuje rozwiązania technologiczne przyciągające przedstawicieli różnych branż. W tym obiekcie odbywają się wydarzenia i warsztaty wspierające rozwój zawodowy, a także porady ekspertów dla najemców.

Wzrost liczby małych przedsiębiorstw działających na globalną skalę i płynności siły roboczej przyczynił się też do powstania zjawisk prekariatu. Terminem tym określa się grupę ludzi, których sytuacja zawodowa jest niepewna oraz którzy często zmieniają pracę i są zmuszeni do pracy tymczasowej lub szukania zatrudnienia za pośrednictwem agencji. Według Narodowego Biura Statystycznego w Wielkiej Brytanii liczba osób samozatrudnionych wzrosła o 10% od początku kryzysu gospodarczego do 2013 roku, a liczba osób zatrudnionych spadła o 434 000. Aż 42% samozatrudnionych pracuje poza domem.

ZAPEWNIANIE FREELANCEROM WIĘKSZEJ SWOBODY Projektowanie przestrzeni dla firm z długoletnią tradycją zatrudniających wielu freelancerów stanowi interesujące wyzwanie. Jest to okazja do stworzenia miejsca, które będzie sprzyjać pracy wolnych strzelców, jednocześnie utrwalając wizerunek marki, na której rzecz działają.

Mikromultispołeczność

Tworzenie przestrzeni pracy i zapewnienie pracownikom optymalnych warunków do realizacji ich zadań od zawsze stanowiło element zarządzania.

Postępująca wirtualizacja firm stawia nowe wyzwania – zarządzanie ludźmi pracującymi z domu lub z kawiarni wymaga bardziej kompleksowego podejścia zarówno do świata analogowego, jak i cyfrowego.

MOŻLIWOŚCI PROJEKTOWE

→ W PRZYSZŁOŚCI MIEJSCE PRACY NIEKONIECZNIE BĘDZIE SŁUŻYŁO PRACODAWCOM. ← PETRUS PALMÉR, WSPÓŁZAŁOŻYCIEL, FORM US WITH LOVE

Do prekariatu należą nie tylko pracownicy fizyczni.

Członkowie tej grupy pochodzą z różnych warstw społecznych, również tych z wyższym wykształceniem.

Czują się pominięci w wielu kwestiach i mogą stać się motorem poważnych zmian. Mogą odwrócić się od dużych przedsiębiorstw i tworzyć nowe organizacje, w tym także potencjalnie wywrotowe. Prekariat może przekształcić się w międzynarodowy ruch domagający się rozwiązań, które pozwolą jego przedstawicielom pracować skutecznie zarówno w środowisku wirtualnym, jak i fizycznym.

51

29 % WSZĘDZIE DOBRZE, ALE W DOMOWYM BIURZE NAJLEPIEJ Nowy, płynny sposób pracy jest związany z globalizacją, cyfryzacją i outsourcinginem. Coraz częściej współpracujemy z osobami z różnych działów, miejsc, jednostek biznesowych i kultur w wirtualnym świecie, co umożliwia pracę z domu. Jednocześnie w wielu miejscach pracy pojawiają się sale ćwiczeń, kuchnie i inne pomieszczenia sprzyjające kontaktom towarzyskim.

Drewno, rośliny i efektowne oświetlenie biura firmy architektonicznoprojektowej Woods Bagot w Sydney nadają mu przytulny, domowy wygląd, a kuchenny stół zachęca do wspólnej pracy. Na pierwszy rzut oka widać, że biura coraz bardziej przypominają domy.

Nie wiadomo jednak, jak ta tendencja wpłynie na sposób postrzegania domu i biura przez pracowników. Bardzo prawdopodobne, że telepracownicy

52

PRACOWNIKÓW PRACUJE Z DOMU CO NAJMNIEJ JEDEN DZIEŃ W TYGODNIU.

będą chcieli w swoich domach korzystać z przedmiotów pomagających im w realizacji zawodowych zadań.

O tym zjawisku świadczy zainteresowanie władz uregulowaniem kwestii dopuszczalnych warunków i czasu pracy z domu.

W trosce o pracowników niemieckie Ministerstwo Pracy zabroniło przełożonym dzwonić do nich poza godzinami pracy. Podobna inicjatywa francuskich związków zawodowych dąży do zakazania wysyłania po pracy służbowych e-maili. Zakaz korzystania z niektórych rozwiązań technologicznych w określonych godzinach jest symboliczną próbą zadbania o pracownika jako obywatela, co ma w przyszłości zapobiec dodatkowym kosztom państwa.

Pracy z domu wiąże się też z kwestią przestrzeni. Gdyby na przykład najemcy

→ WIĘKSZOŚĆ LUDZI POTRAFI WYKORZYSTAĆ DOSTĘPNE PRODUKTY DO STWORZENIA WYGODNYCH, ATRAKCYJNYCH I PRZYTULNYCH WNĘTRZ NIEWIELKIM KOSZTEM. JEŚLI NIE CHCEMY, ABY PRACOWNICY WOLELI PRACOWAĆ W DOMU, PONIEWAŻ BIURA SĄ NIEKOMFORTOWE, WYSTRÓJ BIUR MUSI BYĆ ZGODNY Z OBOWIĄZUJĄCYMI TRENDAMI. PRACOWNICY CHCĄ CZUĆ SIĘ W MIEJSCU PRACY RÓWNIE DOBRZE JAK W DOMU, MIEĆ MIEJSCE NA SWOJE RZECZY ORAZ WŁASNĄ PRZESTRZEŃ, A TAKŻE MOŻLIWOŚĆ TWORZENIA SPOŁECZNOŚCI. ← WAYNE HEMINGWAY, ZAŁOŻYCIEL, HEMINGWAY DESIGN

Mikromultispołeczność

biur w USA zrezygnowali z wynajmu 20% bieżącej powierzchni biurowej, zyski z tej działalności wynoszące obecnie 1,25 bln USD spadłyby o 250 mld USD. W obecnej sytuacji wiele firm decyduje się na szukanie „alternatywnych miejsc pracy”, uwzględniając niestandardowe procedury, okoliczności i miejsca oraz wyniki aktualnych analiz porównawczych. Zarządcy obiektów szacują, że 32% zatrudnionych w biurach to pracownicy mobilni, którzy spędzają w miejscu pracy nie więcej niż 50% czasu; a w 2013 roku 29% pracowników co najmniej raz w tygodniu pracowało z domu (trzy lata wcześniej było ich 17%).

Optymalny projekt domowego biura będzie wymagał nowych rozwiązań łączących elementy projektów mieszkań i tradycyjnych miejsc pracy.

53

PROJEKT DOPASOWANY DO KULTURY FIRMY W NIEJEDNORODNYM ŚRODOWISKU PRACY

TYMCZASOWE MIEJSCE PRACY Mikromultispołeczność

Coraz więcej z nas będzie korzystać z niestandardowych sposobów i miejsc pracy oraz działać zarówno na skalę globalną, jak i lokalną.

Wzrost mobilności pracowników spowoduje odejście od tradycyjnego modelu biura i opustoszenie wielu budynków. 69% zarządców, architektów i projektantów przewiduje, że pracodawcy będą oferować coraz większe możliwości pracy w domu.

W związku z tym pojawiła się idea alternatywnych miejsc pracy.

Przestrzeń dla osób pracujących z domu stanowi zarówno wyzwanie, jak i źródło nowych możliwości. Być może w przyszłości pracodawcy będą musieli zapewniać ergonomiczne meble również pracownikom zdalnym.

69% 54

ZARZĄDCÓW, ARCHITEKTÓW I PROJEKTANTÓW PRZEWIDUJE, ŻE PRACODAWCY BĘDĄ OFEROWAĆ CORAZ WIĘKSZE MOŻLIWOŚCI PRACY W DOMU.

Wyzwanie w tym kontekście stanowi także kultura firmy. Choć wiele osób ceni sobie możliwość pracy poza siedzibą przedsiębiorstwa, np. w domu, kawiarni lub bibliotece, brak regularnych kontaktów między pracownikami może zagrażać kulturze firmy, a nawet utrudniać jej ukształtowanie. Z tego właśnie powodu w 2013 roku Marissa Mayer, dyrektor generalna Yahoo, wprowadziła zakaz pracy zdalnej lub poza siedzibą firmy.

Ponieważ wspólna praca pomaga

→ ZAPEWNIANIE WIĘKSZEJ ELASTYCZNOŚCI, KORZYSTANIA Z OTWARTYCH STRUKTUR I OFEROWANIA MOŻLIWOŚCI PRACY W DOWOLNYM MIEJSCU WIĄŻE SIĘ Z RYZYKIEM UTRATY JEDNOLITEJ KULTURY I TOŻSAMOŚCI FIRMY. ← INGRID BACKMAN, PROJEKTANTKA I WSPÓLNICZKA, WHITE ARCHITECTS

Mimo to tymczasowe miejsca pracy raczej nie wyjdą z użycia. Coraz więcej kawiarń przekształca się we w pełni wyposażone przestrzenie pracy dla specjalistów i nie wyprasza ich zaraz po wypiciu kawy. Niektóre lokale oferują nawet możliwość wynajmu pomieszczeń.

To sprawia, że granice między kawiarniami a przestrzeniami coworkingowymi zacierają się.

MOŻLIWOŚCI PROJEKTOWE Mikromultispołeczność

budować silną i zdrową kulturę firmy, wszyscy pracownicy Yahoo musieli wykonywać swoje obowiązki w biurach.

Jeśli w biurze panuje odpowiednia atmosfera, pracownicy będą woleli przychodzić do firmy.

MAŁE PRZEDSIĘBIORSTWA O OGROMNYM WPŁYWIE Wzrost liczby małych przedsiębiorstw o globalnym zasięgu wpływa na wygląd biur, domów i innych miejsc. Wiążą się z tym nowe możliwości w zakresie tworzenia wspólnych platform opartych na rozwiązaniach cyfrowych, układzie pomieszczeń, nowych sposobach zarządzania i wzornictwie.

Miejsca skupienia odkrywane przez pracowników są następnie stopniowo wykorzystywane przez rynek. Zapotrzebowanie na niestandardowe przestrzenie pracy przyczyniło się do wzrostu liczby odwiedzających biblioteki publiczne, które zaczęły służyć bardziej jako miejsca umożliwiające naukę oraz pracę w ciszy i spokoju, niż jak wypożyczalnie książek. Czytelnie oferują teraz dostęp do sieci Wi-Fi, gniazdek elektrycznych i automatów do kawy. W naszych nowych biurach znajduje się wiele zaskakujących pomieszczeń, które najwyraźniej sprawdzają się w przypadku mikromultispołeczności.

55

56

lorem ipusum

WSPÓLNOTA COWORKINGOWA Kreatywne wsparcie małych przedsiębiorstw działających na międzynarodową skalę Charakterystyczna dla dzisiejszych czasów międzynarodowa współpraca wpływa na społeczeństwo i wymusza o wiele szerszy kontekst podczas projektowania miejsc pracy.

Społeczeństwo opiera się na społecznościach, a te z nich, które są ukierunkowane na projektowanie zwracają uwagę pracowników z różnych środowisk i branż.

Rząd również inwestuje w miejsca wspólnej pracy, ponieważ wydają się sprzyjać wzrostowi gospodarczemu.

Zaprojektowana przez firmę Gensler, nowo otwarta placówka w Chicago „1871” otrzymała od władz stanu Illinois grant w wysokości 2,3 mln USD i działa na zasadach non-profit.

Jest przystosowana do wyjątkowych potrzeb startupów branży technologicznej. Ta tendencja nie ogranicza się tylko do ośrodków wspólnej pracy. Niektóre duże przedsiębiorstwa, np. Procter & Gamble i Lego, współpracują z indywidualnymi pracownikami, którzy pomagają podczas projektowania i udoskonalania produktów.

W ostatniej dekadzie wiele firm realizowało projekty wspierające ideę ekonomii współtwórczości. Mimo to ta tendencja nadal znajduje się na początkowych etapach rozwoju. Ludzie chętnie korzystają z wszechstronnych rozwiązań technologicznych, m.in. portali społecznościowych, urządzeń mobilnych i systemów płatności komórkowych.

W wielu przypadkach wolą polegać na sobie nawzajem niż na korporacjach. Handel między poszczególnymi osobami sprawia, że tłum zaczyna przypominać firmę, co zaburza tradycyjny model biznesowy.

W CZASACH, W KTÓRYCH MOŻNA BYĆ PEWNYM TYLKO KOLEJNYCH ZMIAN, JESTEŚMY PRZYZWYCZAJENI DO PRACY PEŁNEJ WYZWAŃ I ZNAJDOWANIA NOWYCH ROZWIĄZAŃ. UMIEJĘTNOŚĆ ODNALEZIENIA SIĘ W NOWYCH WARUNKACH JEST DZIŚ WAŻNIEJSZA NIŻ KIEDYKOLWIEK,

Mikromultispołeczność

Obecnie w USA działa 500 ośrodków sprzyjających wspólnej pracy – na świecie jest ich 1300. Praca większości osób nie wymaga stałego przebywania przy biurku. Wspólne korzystanie z biurek i innego sprzętu sprawia, że 72% przestrzeni coworkingowych osiąga rentowność po dwóch latach. Cztery firmy z różnych branż utworzyły w miejscowości Grand Rapids w stanie Michigan wspólne centrum Grid70 wspierające kreatywność. Impact Hub to sieć miejsc wspólnej pracy posiadająca w 60 miastach na całym świecie placówki pozwalające indywidualnym przedsiębiorcom nawiązywać kontakty oraz pracować i tworzyć w towarzystwie innych.

→ CHCEMY BYĆ KREATYWNI I POSTĘPOWI.

ZARÓWNO W PRZYPADKU NAS SAMYCH, JAK I NASZYCH KLIENTÓW. ← PAULINA LUNDSTRÖM, DYREKTOR DS. MARKETINGU I KOMUNIKACJI, KINNARPS

MOŻLIWOŚCI PROJEKTOWE DBANIE O WYJĄTKOWE CECHY Większe zainteresowanie miejscami wspólnej pracy stwarza możliwości projektowania przestrzeni dopasowanych do konkretnych zadań lub branż. Aranżacja takich miejsc musi odzwierciedlać wizerunek poszczególnych przedsiębiorstw, zachęcać do nawiązywania kontaktów i ułatwiać wykonywanie zadań.

57

NASZA PROJEKTOWA PODRÓŻ W PRZYSZŁOŚĆ Na poprzednich stronach omówiliśmy zjawiska związane z technologią, zachowaniami, strukturami i demografią, które w znaczącym stopniu wpłyną na kształt nadchodzącej dekady różnorodności i przyjrzeliśmy się możliwościom nowych środowisk pracy.

lorem ipusum

Dowiedzieliśmy się, w jaki sposób technologia łączy się z architekturą, doprowadzając do pozornego zniknięcia biur. Przeanalizowaliśmy wpływ rozwiązań cyfrowych na współpracę. Poznaliśmy, jak dużą wagę przykłada się obecnie do dobrego samopoczucia i odkryliśmy, jak dzięki wiedzy z zakresu psychologii projektować wnętrza odpowiadające introwertykom i ekstrawertykom.

Podzieliliśmy się naszą inspiracją płynącą z kultury „zrób to sam” oraz designu w stylu craft punk, dostrzegając ich wady i zalety.

Omówiliśmy spektrum zagadnień od biurowego ekosystemu po mikromultispołeczności, a to tylko kilka tendencji, z którymi zetkniemy się w przyszłości. Żyjemy w ciekawych czasach. To bez wątpienia odpowiedni moment, aby spojrzeć na środowisko pracy z nowej perspektywy i zmienić je, przyjmując różnorodność za punkt wyjścia. Tworzenie nowoczesnych miejsc pracy na miarę dekady różnorodności i integracyjnego wzornictwa będzie wymagało wykorzystania interdyscyplinarnej wiedzy z zakresu technologii, architektury, psychologii i fizjologii.

58

INFORMACJE O KINNARPS Kinnarps jest szwedzką firmą z branży aranżacji wnętrz, która oferuje kompleksowe nowatorskie i inspirujące rozwiązania do środowisk pracy. Obecnie zajmujemy pozycję europejskiego lidera i posiadamy przedstawicielstwa w ponad 40 krajach na całym świecie. Podstawą naszego działania jest zrównoważony rozwój, dobre samopoczucie i zyskowność tych, którzy korzystają z zaprojektowanych przez nas różnego rodzaju środowisk pracy. Kontrolujemy cały proces, od pomysłu, poprzez produkcję, po dystrybucję i montaż, aby zapewnić maksymalną efektywność i najwyższą jakość, minimalizując przy tym swój wpływ na środowisko. Działając w branży od ponad 70 lat, zdobyliśmy bogatą wiedzę i doświadczenie. Stale analizujemy tendencje, które będą kształtować środowiska pracy w przyszłości. Wszystko z myślą o jak najlepszych wynikach naszych klientów. O stanowiskach pracy, gdzie pracownicy będą czuć się szczęśliwi, a firmy dobrze prosperować.

Po prostu wierzymy w naszą misję: „making life better at work”.

BIBLIOGRAFIA: Książki: Cain, S. (2012). Quiet: The Power of Introverts in a World That Can’t Stop Talking. Nowy Jork, Crown Publishers.

Knight. C. (2013). Mad Women: Herstory of Advertising. Olika Förlag.

Plumbe, C et al. (2010). Innovating with People – The Business of Inclusive Design. Norwegian Design Council; 1st edition Sandberg, S. (2013). Lean In: Women, Work, and the Will to Lead. Knopf Doubleday Publishing Group Standing, G. (2011). The Precariat : The New Dangerous Class. Londyn, Bloomsbury Academic.

Artykuły: Fischer, Nicolas Gustave et al. 2004. Effect of the Self schema. Journal of Environmental Psychology. 24 (1), str. 131–140.

Guidaa, A et al. (2009). The personalisation method applied to a working memory task: Evidence of long-term working memory effects. European Jounal of Environmental Psychology. 21 (6), str. 862–896.

Wyniki badań: Leesman Index, październik 2014 r. – 70 306 respondentów

Linki: www.gov.uk/government/news/four-generation-workplaces-on-the-rise-as-report-revealsthe-future-of-work www.en.wikipedia.org/wiki/Aging_in_the_American_workforce www.cipd.co.uk/pm/peoplemanagement/b/weblog/archive/2014/03/24/prepare-for-4g-agediverse-workforce-now-cipd-urges-employers.aspx

www.hbr.org/2009/09/the-female-economy www.economist.com/node/6800723 www.fortune.com/2014/07/08/women-ceos-fortune-500-1000/ www.youtube.com/watch?v=XX4xFjZPezA www.idrc.ocad.ca/index.php/about-the-idrc/49-resources/online-resources/articles-andpapers/443-whatisinclusivedesign www.pwc.co.uk/en_UK/uk/human-resource-services/issues/the-rising-cost-ofabsence-sickbills-cost-uk-businesses-29bn-a-year.jhtml www.theguardian.com/media/2010/aug/07/social-networking-friends-lonely www.berginsight.com/ReportPDF/ProductSheet/bi-globalm2m4-ps.pdf www.ccocouncil.org/site/defining-the-cco.aspx www.web-strategist.com/blog/2014/04/04/graphic-a-timeline-ofcorporations-in-thecollaborative-economy/ www.watson.ibm.com/cambridge/Projects/project2.shtml www.stjohnstreet.net/why-conventional-offices-are-on-the-way-out-andalternative-workspaces-are-on-the-rise/ www.freshbooks.com/blog/2014/01/30/coworking-space-should-you-run-yourbusiness-fromone/ www.business2community.com/human-resources/14-tools-productive-virtualteam0724033#!F88tu www.costar.com/News/Article/Changing-Office-Trends-Hold-Major-Implications-for-FutureOffice-Demand/146580 www.kingscross.impacthub.net/about-us/

ZDJĘCIA: Evert F. Baumgardner – National Archives and Records Administration (str. 30). iStock (str. 13–14, 53), różne zdjęcia: Kinnarps.

Ilustracje: Elin Svensson – NU Agency AB.

Chcemy przedstawić nowe perspektywy i opinie na temat przyszłości pracy oraz wpływu wzornictwa. Mamy nadzieję, że niniejszy raport dostarczy informacji i inspiracji w związku ze zmianami dotyczącymi sposobu pracy.

W poprzednim raporcie omówiliśmy osiem zmian, które są naszym zdaniem szczególnie istotne. Jedna z nich (Myślenie projektowe) dotyczyła odejścia od powierzchownych projektów do głębszej analizy. Sugerowało to diametralne zmiany w sposobie projektowania miejsc pracy oraz bardziej naukowe podejście do tego procesu. Ponieważ z tą kwestią wiąże się wiele zagadnień o niemałym znaczeniu, postanowiliśmy przyjrzeć się jej dokładniej, prowadząc badania do niniejszego raportu. Główne pytanie, które zadaliśmy sobie – zespołowi badającemu trendy i międzynarodowym ekspertom brzmiało: Jakie możliwości związane z projektowaniem miejsc pracy będą dostępne w dekadzie różnorodności?

Wnioski z warsztatów Kinnarps Future Lab podzieliliśmy na pięć kategorii:

DESIGN RÓŻNORODNOŚCI – Konieczność dopasowania wzornictwa do potrzeb wielu ludzi BIUROWY EKOSYSTEM – Zjawisko dopasowywania się środowiska pracy do naszych ciał i umysłów ARCH-I-TECH – Wpływ analogowych i cyfrowych rozwiązań architektonicznych na nowoczesne miejsca pracy WSPÓŁTWÓRCZOŚĆ W ERZE GLOBALNEJ WSPÓŁPRACY – Współpraca bez ograniczeń MIKROMULTISPOŁECZNOŚCI – W jaki sposób życie online pozwala nawiązywać więcej kontaktów Te pięć tendencji będzie miało ogromny wpływ na naszą codzienną pracę. Inteligentne wzornictwo umożliwi tworzenie miejsc pracy i mieszkań na miarę dekady różnorodności.

Więcej informacji na temat tego, jak Kinnarps wyznacza trendy: www.kinnarps.com/trend