Chinch

Page 1


ISBN 978-81-906833-3-3

qMM bmJdS> d à{H«$`m

boIH$ H¥$fr ^wfU {d.J. amD$i

 H¥$fr

àH$meZ

JmoS>dm àH$meZ JmoS>dm H¥$fr àH$meZ ,nwUo-9


qMM -bmJdS> d à{H«$`m Chinch Lagvad va Prakriya ¥

àH$m{eH$m : gm¡.hfm© aqdÐ H$mQ>mobo,g§Mm{bH$m, JmoS>dm H¥$fr àH$meZ (JmoS>dm àH$meZ) âb°Q> Z§ 5, {Vgam _Obm,bú_rZmam`U AnmQ>©_|Q>, bú_rZmam`U Q>m°H$sO eoOmar, ñdmaJoQ>,nd©Vr, nwUo-411009. \$moZ Z§:020-24428554/55 _mo. : 94220 83095

AnU© n{ÌH$m "{M§Mo' da {ZîR>oZo ào_ H$aUmao d

E-mail : godwa1@rediffmail.com Website:www.godwa.com

Aja OwiUr : JmoS>dm H¥$fr àH$meZ _wÐH$ : Eg².Eg². àtQ> nwUo

_moRçm qMM~ZmMo AmXe© eoVH$ar 1) 2) 3) 4)

_mOr H¥$fr amÁ`_§Ìr XmXm OmYdamd,gmgdS> (gmgdS> ~Z) S>m°. {edmOramd {eÝXo, Zm§XoS> (dS>oYyar ~Z) _mOr ImgXma Am~aJm§dH$a, ~rS>(~rS> ~Z) S>m°. Jwwbm~amd nmQ>rb, ~meu ({eagmd ~Z)

© H¥$fr ^wfU {d.J. amD$i 1/1/2013 àH$meZ H«$_m§H$ - 56 (GKP-0300092008) _yë` : 60

ISBN 978-81-906833-3-3

© `m nwñVH$mVrb _OHy$a ,Ë`mMm H$mhr ^mJ,g§nyU© dm A§eV: ^mJ, boIH$-àH$meH$mÀ`m nadmZJr{edm` H$moUË`mhr ^mfoV d _mÜ`_mV nwZ©_wÐrV qH$dm à{gÜX H$aVm `oUma Zmhr,Vgo AmT>ië`mg g§~§{YVm§da H$m`Xoera H$madmB© H$aÊ`mV `oB©b. qMM bmJdS> d à{H«$`m / 2

qMM bmJdS> d à{H«$`m /3


qMM -bmJdS> d à{H«$`m Chinch Lagvad va Prakriya ¥

àH$m{eH$m : gm¡.hfm© aqdÐ H$mQ>mobo,g§Mm{bH$m, JmoS>dm H¥$fr àH$meZ (JmoS>dm àH$meZ) âb°Q> Z§ 5, {Vgam _Obm,bú_rZmam`U AnmQ>©_|Q>, bú_rZmam`U Q>m°H$sO eoOmar, ñdmaJoQ>,nd©Vr, nwUo-411009. \$moZ Z§:020-24428554/55 _mo. : 94220 83095

AnU© n{ÌH$m "{M§Mo' da {ZîR>oZo ào_ H$aUmao d

E-mail : godwa1@rediffmail.com Website:www.godwa.com

Aja OwiUr : JmoS>dm H¥$fr àH$meZ _wÐH$ : Eg².Eg². àtQ> nwUo

_moRçm qMM~ZmMo AmXe© eoVH$ar 1) 2) 3) 4)

_mOr H¥$fr amÁ`_§Ìr XmXm OmYdamd,gmgdS> (gmgdS> ~Z) S>m°. {edmOramd {eÝXo, Zm§XoS> (dS>oYyar ~Z) _mOr ImgXma Am~aJm§dH$a, ~rS>(~rS> ~Z) S>m°. Jwwbm~amd nmQ>rb, ~meu ({eagmd ~Z)

© H¥$fr ^wfU {d.J. amD$i 1/1/2013 àH$meZ H«$_m§H$ - 56 (GKP-0300092008) _yë` : 60

ISBN 978-81-906833-3-3

© `m nwñVH$mVrb _OHy$a ,Ë`mMm H$mhr ^mJ,g§nyU© dm A§eV: ^mJ, boIH$-àH$meH$mÀ`m nadmZJr{edm` H$moUË`mhr ^mfoV d _mÜ`_mV nwZ©_wÐrV qH$dm à{gÜX H$aVm `oUma Zmhr,Vgo AmT>ië`mg g§~§{YVm§da H$m`Xoera H$madmB© H$aÊ`mV `oB©b. qMM bmJdS> d à{H«$`m / 2

qMM bmJdS> d à{H«$`m /3


_ZmoJV qMM `m {nH$mda _mPo ho {Vgao nwñVH$ Amho. H$m°ÝQ>rZoÝQ>b àH$meZZo qMM, H$S>rnÎmm, eodJm d qMM bmJdS> hr nwñVHo$ àH$merV Ho$br. 2001 Z§Va qMM bmJdS> amÁ`mV AZoH$ {R>H$mUr _moR>o à_mUmda dmT>br. ZdrZ {ZajU Zdo dmU d Zdo g§emoYZ `m_wio VgoM qMMoMo à{H«$`m nXmW© `mMrhr Iyn _m{hVr gmR>br,Ë`m_wio eoVH$è`m§Zm,CÚmoOH$m§Zm,{dÚmÏ`mªZm `m _m{hVrMm Cn`moJ hmoÊ`mgmR>r ho Zdo nwñVH$ H$mT>bo. qMM n[adma amÁ`^a H$m_ H$aVmo, Am[U qMM bmJdS> hr qMM ~Zo V`ma hmoD$Z 25 hOma hoŠQ>ada Jobr Amho. H$mhr Zdr [ZarjUo d _hmamîQ>— mVrb nS>rH$ O{_ZrMm dmna qMM bmJdS>rgmR>r, Am{U qMM hr OmJVrH$ ñVamda gmVm g_wÐmnma à{gÜX hmoUogmR>r ho gd© n«`ËZ AmhoV. _moJbmMm dmê$ WmondUmao _amR>m gaXma hmoiH$a d gaXma {eÝXo `mZr qMMobm gm_mOrH$ gwYmaUm {Xbobm _hËdnyU© ^mJ. `m_wio qMM hr 17 do eVH$mnmgyZM JmOy bmJbr. ½dmëhoa d B§Xya `m CÎmaoVrb VgoM åh¡gya d V§OmdaÀ`m {Qßny gwbVmZ `m§Zr qMModa Ho$bobo H$m`© AmOhr Aä`mgVm `oVo, nmhVm `oVo,Ë`mMr {ZarjUo KoVm `oVmV d Aä`mg H$aVm `oVmo. _hËd nQ>Vo. Á`m eoVH$è`m§Mr nwT>Mr {nT>r eoVrV amhUma Zmhr Ë`m§Zr 4 df© H$îQ> KoD$Z qMM bmJdS> H$ê$Z qMM~Z C^mamdo. Iwemb Ë`m§Zm Xwgao joÌmV nmR>dmdo. Xagmb Jm§dr 1 hobnmQ>m _mamdm,4 EH$amV 200 PmS>o AgVmV, `m nmgyZ 1 Vo 1.5 bmI \$i {bbmdmMo {H$_mZ 200 df} H$m`_ ñdê$nr CËnÞ {_idmdo. eoVrVrb qMM ho EH$_od nrH$ Ago Amho H$s, 4 df© OmonmgmZm H$aVm nwTo H$mhrhr Z H$aVm EH$ar 2 Vo 35 hOma, gVV 4/5 {nTçm CËnÞ {_iVo. _mÌ Ë`mgmR>r H$m` H$amdo Ë`mgmR>r ho nwñVH$. H¥$fr joÌmMo Aä`mgH$,g§emoYH$ qMMoH$S>o Xwb©j H$aVmV Ë`m§Zrhr Aä`mgmdo. JmoS>dm àH$meZmMo AmJ«hmZo ho KS>bo. Ë`mZrM AmH$f©H$ ê$nm§V à{gÕ Ho$bo. Ë`m§Mo Am^ma d YÝ`dmX. `m nwñVH$mVrb ÌwQ>r{df`r {Zg§H$moM H$idmdo.

AZwH«$_{UH$m * 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15.

"qMMo' Mo emór` dJuH$aU "qMM' -_wiñWmZ d B{Vhmg qMMoMo _hËd qMMogmR>r O_rZ d hdm_mZ qMMoMr A{^d¥Õr d bmJdS> qMMoMo dmU {M§MoVrb KQ>H$ d AW©emñÌ qMMooMo IV d nmUr ì`dñWmnZ qMMoVrb A§Va {nHo$ d BVa H$miOr qMM H$mT>Ur d gmR>dU qMM à{H«$`m qMMoVrb g_ñ`m d g§emoYZmMr {Xem AmXe© qMM ~Zo qMM {nH$m~m~V e§H$m g_mYmZ qMMoVrb ZdbmB© n[a{eï>o

H¥$fr^wfU {d.J.amD$i, ~meu,{O.gmobmnya qMM bmJdS> d à{H«$`m / 4

qMM bmJdS> d à{H«$`m /5

6 7 10 15 19 23 30 33 35 37 40 45 47 54 61 63


_ZmoJV qMM `m {nH$mda _mPo ho {Vgao nwñVH$ Amho. H$m°ÝQ>rZoÝQ>b àH$meZZo qMM, H$S>rnÎmm, eodJm d qMM bmJdS> hr nwñVHo$ àH$merV Ho$br. 2001 Z§Va qMM bmJdS> amÁ`mV AZoH$ {R>H$mUr _moR>o à_mUmda dmT>br. ZdrZ {ZajU Zdo dmU d Zdo g§emoYZ `m_wio VgoM qMMoMo à{H«$`m nXmW© `mMrhr Iyn _m{hVr gmR>br,Ë`m_wio eoVH$è`m§Zm,CÚmoOH$m§Zm,{dÚmÏ`mªZm `m _m{hVrMm Cn`moJ hmoÊ`mgmR>r ho Zdo nwñVH$ H$mT>bo. qMM n[adma amÁ`^a H$m_ H$aVmo, Am[U qMM bmJdS> hr qMM ~Zo V`ma hmoD$Z 25 hOma hoŠQ>ada Jobr Amho. H$mhr Zdr [ZarjUo d _hmamîQ>— mVrb nS>rH$ O{_ZrMm dmna qMM bmJdS>rgmR>r, Am{U qMM hr OmJVrH$ ñVamda gmVm g_wÐmnma à{gÜX hmoUogmR>r ho gd© n«`ËZ AmhoV. _moJbmMm dmê$ WmondUmao _amR>m gaXma hmoiH$a d gaXma {eÝXo `mZr qMMobm gm_mOrH$ gwYmaUm {Xbobm _hËdnyU© ^mJ. `m_wio qMM hr 17 do eVH$mnmgyZM JmOy bmJbr. ½dmëhoa d B§Xya `m CÎmaoVrb VgoM åh¡gya d V§OmdaÀ`m {Qßny gwbVmZ `m§Zr qMModa Ho$bobo H$m`© AmOhr Aä`mgVm `oVo, nmhVm `oVo,Ë`mMr {ZarjUo KoVm `oVmV d Aä`mg H$aVm `oVmo. _hËd nQ>Vo. Á`m eoVH$è`m§Mr nwT>Mr {nT>r eoVrV amhUma Zmhr Ë`m§Zr 4 df© H$îQ> KoD$Z qMM bmJdS> H$ê$Z qMM~Z C^mamdo. Iwemb Ë`m§Zm Xwgao joÌmV nmR>dmdo. Xagmb Jm§dr 1 hobnmQ>m _mamdm,4 EH$amV 200 PmS>o AgVmV, `m nmgyZ 1 Vo 1.5 bmI \$i {bbmdmMo {H$_mZ 200 df} H$m`_ ñdê$nr CËnÞ {_idmdo. eoVrVrb qMM ho EH$_od nrH$ Ago Amho H$s, 4 df© OmonmgmZm H$aVm nwTo H$mhrhr Z H$aVm EH$ar 2 Vo 35 hOma, gVV 4/5 {nTçm CËnÞ {_iVo. _mÌ Ë`mgmR>r H$m` H$amdo Ë`mgmR>r ho nwñVH$. H¥$fr joÌmMo Aä`mgH$,g§emoYH$ qMMoH$S>o Xwb©j H$aVmV Ë`m§Zrhr Aä`mgmdo. JmoS>dm àH$meZmMo AmJ«hmZo ho KS>bo. Ë`mZrM AmH$f©H$ ê$nm§V à{gÕ Ho$bo. Ë`m§Mo Am^ma d YÝ`dmX. `m nwñVH$mVrb ÌwQ>r{df`r {Zg§H$moM H$idmdo.

AZwH«$_{UH$m * 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15.

"qMMo' Mo emór` dJuH$aU "qMM' -_wiñWmZ d B{Vhmg qMMoMo _hËd qMMogmR>r O_rZ d hdm_mZ qMMoMr A{^d¥Õr d bmJdS> qMMoMo dmU {M§MoVrb KQ>H$ d AW©emñÌ qMMooMo IV d nmUr ì`dñWmnZ qMMoVrb A§Va {nHo$ d BVa H$miOr qMM H$mT>Ur d gmR>dU qMM à{H«$`m qMMoVrb g_ñ`m d g§emoYZmMr {Xem AmXe© qMM ~Zo qMM {nH$m~m~V e§H$m g_mYmZ qMMoVrb ZdbmB© n[a{eï>o

H¥$fr^wfU {d.J.amD$i, ~meu,{O.gmobmnya qMM bmJdS> d à{H«$`m / 4

qMM bmJdS> d à{H«$`m /5

6 7 10 15 19 23 30 33 35 37 40 45 47 54 61 63


"qMMo' Mo emór` dJuH$aU emór` Zmd :

1. "qMM' -_wiñWmZ d B{Vhmg

Tamarindus indica L.

Kingdom: Plantae Division: Magnoliophyta Class: Magnoliopsida Order: Fabales Family: Fabaceae Subfamily: Caesalpinioideae Tribe: Detarieae Genus: Tamarindus Species: T. indica

"qMM' Mr {d{dY XoemVrb Zmdo Indian Date, Tamarindo French : tamarin German : Tamarine Italian : tamarindo Spanish :tamarindo Indian : imli, imlee, amyli (dried) Indonesian :asam Lao(Srilanka): mal kham Malay : asam Sinhalese : syambala Tamil : pulee, puli Thai : makahm

qMM bmJdS> d à{H«$`m / 6

^maVmV gd©Ì qMMoMr PmS>o AmhoV d AmT>iVmV. qMM hçm {nH$mMo _wbñWmZ X{jU ^maV qH$dm Am{\«$H$m Agmdo Ag \$i~mJ Vk åhÊmVmV. qhXy g§ñH¥$VrMo nwamUmV d OyZo J§W « mV qMM `m {nH$mMm CëboI AZoH$ {R>H$mUr AmhoV. OwÝ`m g§ñH¥$VrMo H$mhr Adeof ho Va {O. Cñ_mZm~mXMo nwamËd g§Jh« mb`mV AmhoV. Ë`mVrb ^m§S>çmda qMMoM nmZo H$mT>br AmhoV. {MZr àdmgr hþçmVg§J hm ^maV ^oQ>rbm nwamVZ H$mimV Ambo doir qMMmoH$mo KoD$Z {MZ_Ü`o qMM bmdUoMo à`ËZ Ho$bm. hm [M§MMo o _wbñWmZ ^maVM Agmdo. ho ñnîQ> H$aVmo. qgYw g§ñH¥$Vr d VoaMo nwamVËd H$mJXo `m§V {J«H$ ì`mnmamMo ñnîQ> nwamdo AmhoV. VËH$mbrZ H§$H$Uo ^m§S>r `m daMo ZjrV qMM nmZmMo {S>Pm`Z gmnS>V.o qMM h nwamVZ H$mimnmgyZ ^maVmV Amho. _mÌ H$mhr \$i ~mJVk qMM `m {nH$mMo _wbñWmZ A°~r{gZr`m d _Ü` Am{\«$H$m Amho Ago gm§JVmV d _mZmVmV. qMM `m \$imbm Q>_° {aÝS> åhUVmV. hm eãXM _wir V_a-E-qhXy `m eãXmdê$Z ~Zbm. V_a-E-qhXy `m n{e`_ eãXmMm AW© hm qhXyñWmZr ImarH$ Agm hmoVmo. IOya d ImarH$ AmUUmao Aa~ ì`mnmar qMM d qMMmoH$o ZoV AgV Agm CëboI AZoH$ {R>H$mUr {XgyZ `oVmo. qMM X{jU ^maVmV {deofËdmZo {XgVo. VerM Vr CÎma ^maVmV àm_w»`mZo AmT>iVo. amÁ`ñWmZMo dmid§Q>mV qH$dm _Ü`àXoemV KZXmQ> O§JbmV qMM _moR>o à_mUmV gmnS>V.o AmT>iVo. qMMoMm AmhmamV dmna _mÌ CÎma ^maVmnojm gdm©V OmXm dmna hm X{jU ^maVmV hmoVmo. Ë`m ImbmoImb dmna _Ü` ^maVmV hmoVmo. X{jU ^maVmV ZmíVm d XmoZ doiMo AmhmamV gm§~ma ho AgVoM Ë`m {VÝhrhr gm§~ma_Ü`o qMM dmna hm H$m`_M AgVmo. X{jU ^maVmV Vm_riZmSy>, Ho$ai d H$Zm©Q>H$ amÁ`mV XmoZ doiMo AmhmamV añg_ qH$dm gma^ ~amo~a EH$ ImVmV. ho añg_ qH$dm gma^ ho qMMonmgyZ ~Zdbo OmVo. qMMoMm AemàH$mao gdm©V OmXm dmna hmoVmo. _hmamîQ>,— Am§Yn« X« eo , JwOamW `m amÁ`mV ^oi hm qMM nmÊ`mdaM hmoV.o Ë`m{edm` H$Mmoar, nmUrnwar ho nXmW© qMM nmÊ`mnmgyZ ~ZdVmV. 70 Vo 72% bmoH$ ho nXmW© OdiOdi XaamoOM dmnaVmV. `m{edm` qMM JwimMr Am_Q>r d qMM bmJdS> d à{H«$`m /7


"qMMo' Mo emór` dJuH$aU emór` Zmd :

1. "qMM' -_wiñWmZ d B{Vhmg

Tamarindus indica L.

Kingdom: Plantae Division: Magnoliophyta Class: Magnoliopsida Order: Fabales Family: Fabaceae Subfamily: Caesalpinioideae Tribe: Detarieae Genus: Tamarindus Species: T. indica

"qMM' Mr {d{dY XoemVrb Zmdo Indian Date, Tamarindo French : tamarin German : Tamarine Italian : tamarindo Spanish :tamarindo Indian : imli, imlee, amyli (dried) Indonesian :asam Lao(Srilanka): mal kham Malay : asam Sinhalese : syambala Tamil : pulee, puli Thai : makahm

qMM bmJdS> d à{H«$`m / 6

^maVmV gd©Ì qMMoMr PmS>o AmhoV d AmT>iVmV. qMM hçm {nH$mMo _wbñWmZ X{jU ^maV qH$dm Am{\«$H$m Agmdo Ag \$i~mJ Vk åhÊmVmV. qhXy g§ñH¥$VrMo nwamUmV d OyZo J§W « mV qMM `m {nH$mMm CëboI AZoH$ {R>H$mUr AmhoV. OwÝ`m g§ñH¥$VrMo H$mhr Adeof ho Va {O. Cñ_mZm~mXMo nwamËd g§Jh« mb`mV AmhoV. Ë`mVrb ^m§S>çmda qMMoM nmZo H$mT>br AmhoV. {MZr àdmgr hþçmVg§J hm ^maV ^oQ>rbm nwamVZ H$mimV Ambo doir qMMmoH$mo KoD$Z {MZ_Ü`o qMM bmdUoMo à`ËZ Ho$bm. hm [M§MMo o _wbñWmZ ^maVM Agmdo. ho ñnîQ> H$aVmo. qgYw g§ñH¥$Vr d VoaMo nwamVËd H$mJXo `m§V {J«H$ ì`mnmamMo ñnîQ> nwamdo AmhoV. VËH$mbrZ H§$H$Uo ^m§S>r `m daMo ZjrV qMM nmZmMo {S>Pm`Z gmnS>V.o qMM h nwamVZ H$mimnmgyZ ^maVmV Amho. _mÌ H$mhr \$i ~mJVk qMM `m {nH$mMo _wbñWmZ A°~r{gZr`m d _Ü` Am{\«$H$m Amho Ago gm§JVmV d _mZmVmV. qMM `m \$imbm Q>_° {aÝS> åhUVmV. hm eãXM _wir V_a-E-qhXy `m eãXmdê$Z ~Zbm. V_a-E-qhXy `m n{e`_ eãXmMm AW© hm qhXyñWmZr ImarH$ Agm hmoVmo. IOya d ImarH$ AmUUmao Aa~ ì`mnmar qMM d qMMmoH$o ZoV AgV Agm CëboI AZoH$ {R>H$mUr {XgyZ `oVmo. qMM X{jU ^maVmV {deofËdmZo {XgVo. VerM Vr CÎma ^maVmV àm_w»`mZo AmT>iVo. amÁ`ñWmZMo dmid§Q>mV qH$dm _Ü`àXoemV KZXmQ> O§JbmV qMM _moR>o à_mUmV gmnS>V.o AmT>iVo. qMMoMm AmhmamV dmna _mÌ CÎma ^maVmnojm gdm©V OmXm dmna hm X{jU ^maVmV hmoVmo. Ë`m ImbmoImb dmna _Ü` ^maVmV hmoVmo. X{jU ^maVmV ZmíVm d XmoZ doiMo AmhmamV gm§~ma ho AgVoM Ë`m {VÝhrhr gm§~ma_Ü`o qMM dmna hm H$m`_M AgVmo. X{jU ^maVmV Vm_riZmSy>, Ho$ai d H$Zm©Q>H$ amÁ`mV XmoZ doiMo AmhmamV añg_ qH$dm gma^ ~amo~a EH$ ImVmV. ho añg_ qH$dm gma^ ho qMMonmgyZ ~Zdbo OmVo. qMMoMm AemàH$mao gdm©V OmXm dmna hmoVmo. _hmamîQ>,— Am§Yn« X« eo , JwOamW `m amÁ`mV ^oi hm qMM nmÊ`mdaM hmoV.o Ë`m{edm` H$Mmoar, nmUrnwar ho nXmW© qMM nmÊ`mnmgyZ ~ZdVmV. 70 Vo 72% bmoH$ ho nXmW© OdiOdi XaamoOM dmnaVmV. `m{edm` qMM JwimMr Am_Q>r d qMM bmJdS> d à{H«$`m /7



Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.