Kadadhanya

Page 1


H S YmÝ`o g§nmXH a{d§Ð _. H mQmobo

JmoS dm àH meZ

JmoS dm H¥ fr àH meZ, nwUo-9. H SYmÝ` / (1)


H SYmÝ`o àH m{eH m : gm¡.hfm© aqdÐ H mQmobo, JmoS dm H¥ fr àH meZ, âb°Q Z§ 5, {Vgam _Obm, bú_rZmam`U AnmQ©_Q| , ñdmaJoQ ,nd©Vr, nwUo 9. \ moZ Z§:020-24428554/55 ,9422083095

AZwH« _{UH m 1. H SYmÝ`m§Mr AmoiI Am{U Ë`m§Mo _mZdr AmhmamVrb _hÎd

5

2 H am noaUr H SYmÝ`m§Mr amg [_iob n¡em§Mr &&

8

3. H SYmÝ`o CËnmXZ dmTrMo V§Ì

15

4. H SYmÝ` {nH m§Vrc VU {Z`§ÌU

27

Aja OwiUr : JmoS dm H¥ fr àH meZ _wÐH : JmoS dm H¥ fr àH meZ ,nwUo-9

5. VwarMr cmJdS Am{U nmUr ì`dñWmnZ

32

© àH meH ,a{d§Ð H mQmobo

6. Am§Va{nH mgmRr Vya \ m`Xoera

38

7. _H m Am{U Vya Am§VanrH \ m`Xoera

40

8. I[anmVrb _yJ bmJdS

42

9. CÝhmir ‘yJ bmJdS

46

10. I[anmVrb CSrX {nH mMr bmJdS

50

11. Hw bWr Am{U _QH s bmJdS

55

12. amOå`mMr gwYmarV bmJdS

58

13. Mdir bmJdS

60

14. Mmè`mgmRr CÝhmir Mdir

65

15. KodSm

68

16. dmb - nmdQm

72

17. {deof Cn`moJr "_gya'

78

19. bmImoir Smi

82

E-mail : godwa1@rediffmail.com, godwa@ymail.com Website : www.godwa.com

Amd¥Îmr 1 br : 24 E{àb 2012, Aj`V¥Vr`m àH meZ H« _m§H -139 (GKP-001005002012)

_yë` : ê . 150 ISBN

© H SYmÝ`-`m nwñVH mVrb _OHy a Ë`mMm H mhr ^mJ,g§nUy © dm A§eV: ^mJ, boI o H d àH meH mÀ`m nadmZJr{edm` H moUË`mhr ^mfoV d _mÜ`_mV nwZ_© Ðw rV qH dm à{gÜX H aVm `oUma Zmhr, Vgo AmTië`mg g§~{§ YVm§da H m`Xoera H madmB© H aÊ`mV `oBb © . gXa nwñVH H m°nramB©Q Zo g§a{jV Amho. H SYmÝ` / (2)

20.bmImoir Smi Xoe^a ~§Xr_wŠV ìhmdr H SYmÝ` / (3)

85


H SYmÝ`o àH m{eH m : gm¡.hfm© aqdÐ H mQmobo, JmoS dm H¥ fr àH meZ, âb°Q Z§ 5, {Vgam _Obm, bú_rZmam`U AnmQ©_Q| , ñdmaJoQ ,nd©Vr, nwUo 9. \ moZ Z§:020-24428554/55 ,9422083095

AZwH« _{UH m 1. H SYmÝ`m§Mr AmoiI Am{U Ë`m§Mo _mZdr AmhmamVrb _hÎd

5

2 H am noaUr H SYmÝ`m§Mr amg [_iob n¡em§Mr &&

8

3. H SYmÝ`o CËnmXZ dmTrMo V§Ì

15

4. H SYmÝ` {nH m§Vrc VU {Z`§ÌU

27

Aja OwiUr : JmoS dm H¥ fr àH meZ _wÐH : JmoS dm H¥ fr àH meZ ,nwUo-9

5. VwarMr cmJdS Am{U nmUr ì`dñWmnZ

32

© àH meH ,a{d§Ð H mQmobo

6. Am§Va{nH mgmRr Vya \ m`Xoera

38

7. _H m Am{U Vya Am§VanrH \ m`Xoera

40

8. I[anmVrb _yJ bmJdS

42

9. CÝhmir ‘yJ bmJdS

46

10. I[anmVrb CSrX {nH mMr bmJdS

50

11. Hw bWr Am{U _QH s bmJdS

55

12. amOå`mMr gwYmarV bmJdS

58

13. Mdir bmJdS

60

14. Mmè`mgmRr CÝhmir Mdir

65

15. KodSm

68

16. dmb - nmdQm

72

17. {deof Cn`moJr "_gya'

78

19. bmImoir Smi

82

E-mail : godwa1@rediffmail.com, godwa@ymail.com Website : www.godwa.com

Amd¥Îmr 1 br : 24 E{àb 2012, Aj`V¥Vr`m àH meZ H« _m§H -139 (GKP-001005002012)

_yë` : ê . 150 ISBN

© H SYmÝ`-`m nwñVH mVrb _OHy a Ë`mMm H mhr ^mJ,g§nUy © dm A§eV: ^mJ, boI o H d àH meH mÀ`m nadmZJr{edm` H moUË`mhr ^mfoV d _mÜ`_mV nwZ_© Ðw rV qH dm à{gÜX H aVm `oUma Zmhr, Vgo AmTië`mg g§~{§ YVm§da H m`Xoera H madmB© H aÊ`mV `oBb © . gXa nwñVH H m°nramB©Q Zo g§a{jV Amho. H SYmÝ` / (2)

20.bmImoir Smi Xoe^a ~§Xr_wŠV ìhmdr H SYmÝ` / (3)

85


21. Am§VanrH mgmRr H SYmÝ`o \ m`Xoera

88

22. _yJ d CSrXmdarb {H Sr§Mo ì`dñWmnZ

90

23. Iarn H SYmÝ`mdarc amoJ d Ë`m§Mo ì`dñWmnZ

94

24.gwYm[aV ha^è`mMr cmJdS

98

25.ha^è`mdarc KmQoAirMo O¡{dH {Z`§ÌU

103

26.dmQmÊ`mMr gwYmarV bmJdS

107

27. H SYmÝ` CËnmXZ dmTrgmRr gyú_qgMZ nÕVrMm dmna

112

28. n§.H¥ .{d. {_Zr Xmb {_b - CËH« m§VrMr NmoQ rgr {H „r

118

29. {ZamoJr öX`mgmRr H SYmÝ`m§Mm dmna

128

30. H SYmÝ`mÀ`m H iÊ`mMr ^mH ar

132

31. _moS Amboë`m H SYmÝ`m§Mo _mZdr AmhmamVrb _hÎd

134

32. H SYmÝ`mMr gmRdU

139

H SYmÝ` / (4)

1.

H S YmÝ`m§Mr AmoiI Am{U Ë`m§Mo _mZdr AmhmamVrb _hÎd

Sm°.CÎm_ MìhmU, Ádmar gwYma àH ën,_hmË_m \w bo H¥ fr {dÚmnrR, amhþar Sm°.Oo.ìhr.nmQrb,Ádmar g§emoYZ H| Ð, h¡Ðm~mX OJmVrb Am{e`m, A{\« H m Am{U b°Q rZ A_o[aH m `m I§S mV dmTV Agboë`m dmao_m\ OZg§»`oZo AÞYmÝ`mMm VwQ dSm {Z_m©U H aÊ`mMo AZoH àíZ {Z_m©U Ho bobo AmhoV. OZg§»`oÀ`m dmTr_wio gd©M bmoH m§Zm nwaoeo Am{U nm¡pîQH AÞnXmWmªMm nwadRm H aUo A{Ve` ASMUrMo hmoD bmJbo Amho. Ë`m_Ü`oM Z¡g{J©H AmnÎmr CXmhaUmW© nmÊ`mMm nwa, dmXi, Am{U Amobm d H moaSm XwîH mi `m§Mrhr ^a nSVo Ë`m_wio AÞYmÝ`mMo CËnmXZmV dmT Z hmoVm Ë`mMo ZwH gmZ hmoD Z nm¡pîQH àV gwYmabr OmV Zmhr. OJmMr bmoH g§»`m B.g. 2025 gmbr gd©gmYmaU 10 AãOmnojm A{YH hmoB©b. `m bmoH g§»`og nwaob EdTo AÞYmÝ` {Z_m©Êm H aUo AË`§V JaOoMo Amho. H¥ fr joÌmVrb emñÌkmZr ~aoM H îQ H ê Z Zd-ZdrZ {nH m§Mo dmU {Z_m©Êm H ê Z AÞYmÝ` CËnmXZ dmT{dÊ`mMo à`ËZ H aÊ`mV Ambobo AmhoV. na§Vw H¥ {f joÌmgmRr Amdí`H AgUmao gm{hË`m§Mo CXmhaUmW© eoVr H m_mMm IM©, IVo, nrH ga§jH , Xa A{Ve` OmñV Agë`m_wio eoVH ar `m§Mm dmna nm{hOoo VodTm H ê eH V Zmhr. n`m©`mZo CËnmXZmV KQ `oV.o `m H maUm§_i w o eoVH ar dJm©Mo Am{W©H ~OoQ A{Ve` H _VaVoMo AgVo Ë`m_wio ~aoMgo bmoH Xm[aÐ aofoImbr amhVmV. bmoH m§Zm nwaeo o Am{U nm¡îQrH AÞnXmW© `mo½` à_mUmV {_iV Zgë`m_wio Ë`m§À`m_Ü`o à{WZo Am{U COm© `m§Mr H _VaVm ^mgVo. hr H _VaVm ^ê Z H mTÊ`mgmRr V¥UYmÝ`mnojm H SYmÝ`o \ ma _hÎdmMm dmQm ~Omdy eH VmV, H maU Ë`m§À`m_Ü`o à{WZm§Mo à_mUo ho V¥UYmÝ`mnojm A{YH Amho VgoM H SYmÝ`mMr CËnmXH Vm gwÕm A{YH Amho. Ogr V¥UYmÝ`m_Ü`o h[aV H« m§Vr KSy Z Ambobr Amho. VerM h[aVH« m§Vr H SYmÝ`m_Ü`o KSUo AË`§V Amdí`H Amho. VgoM Ë`mÀ`m bmJdSrMo joÌ dmT{dUo JaOoMo Amho. V¥UYmÝ`m_Ü`o Or h[aV H« m§Vr KSbr Amho Ë`m_wio Ë`m§À`m bmJdSr Imbrb joÌ dmTy Z H SYmÝ`mImbrb joÌ H _r hmoV Amho. ho QmiÊ`mgmRr H SYmÝ`m_Ü`o H« m§Vr KSdyZ AmUZo JaOoMo Amho. gÜ`mÀ`m n[apñWVrV à{V _mZgr 14 Vo 54 J«.° à{V{XZ H SYmÝ`mMr CnbãYVm Amho. hr CnbãYVm dmT{dÊ`mMr AË`§V JaO Amho.H SYmÝ`m§Mr Zmdo d Ë`m_Yrb {d{dY KQH nXmWmªMo à_mU VŠVm H« . 20 Vo 29 _Ü`o XoÊ`mV Ambo AmhoH SYmÝ`mnmgyZ {_iUar à{WZo hr àmÊ`m§nmgyZ {_iUmè`m à{WZm§nojm {H VrVar H SYmÝ` / (5)


21. Am§VanrH mgmRr H SYmÝ`o \ m`Xoera

88

22. _yJ d CSrXmdarb {H Sr§Mo ì`dñWmnZ

90

23. Iarn H SYmÝ`mdarc amoJ d Ë`m§Mo ì`dñWmnZ

94

24.gwYm[aV ha^è`mMr cmJdS

98

25.ha^è`mdarc KmQoAirMo O¡{dH {Z`§ÌU

103

26.dmQmÊ`mMr gwYmarV bmJdS

107

27. H SYmÝ` CËnmXZ dmTrgmRr gyú_qgMZ nÕVrMm dmna

112

28. n§.H¥ .{d. {_Zr Xmb {_b - CËH« m§VrMr NmoQ rgr {H „r

118

29. {ZamoJr öX`mgmRr H SYmÝ`m§Mm dmna

128

30. H SYmÝ`mÀ`m H iÊ`mMr ^mH ar

132

31. _moS Amboë`m H SYmÝ`m§Mo _mZdr AmhmamVrb _hÎd

134

32. H SYmÝ`mMr gmRdU

139

H SYmÝ` / (4)

1.

H S YmÝ`m§Mr AmoiI Am{U Ë`m§Mo _mZdr AmhmamVrb _hÎd

Sm°.CÎm_ MìhmU, Ádmar gwYma àH ën,_hmË_m \w bo H¥ fr {dÚmnrR, amhþar Sm°.Oo.ìhr.nmQrb,Ádmar g§emoYZ H| Ð, h¡Ðm~mX OJmVrb Am{e`m, A{\« H m Am{U b°Q rZ A_o[aH m `m I§S mV dmTV Agboë`m dmao_m\ OZg§»`oZo AÞYmÝ`mMm VwQ dSm {Z_m©U H aÊ`mMo AZoH àíZ {Z_m©U Ho bobo AmhoV. OZg§»`oÀ`m dmTr_wio gd©M bmoH m§Zm nwaoeo Am{U nm¡pîQH AÞnXmWmªMm nwadRm H aUo A{Ve` ASMUrMo hmoD bmJbo Amho. Ë`m_Ü`oM Z¡g{J©H AmnÎmr CXmhaUmW© nmÊ`mMm nwa, dmXi, Am{U Amobm d H moaSm XwîH mi `m§Mrhr ^a nSVo Ë`m_wio AÞYmÝ`mMo CËnmXZmV dmT Z hmoVm Ë`mMo ZwH gmZ hmoD Z nm¡pîQH àV gwYmabr OmV Zmhr. OJmMr bmoH g§»`m B.g. 2025 gmbr gd©gmYmaU 10 AãOmnojm A{YH hmoB©b. `m bmoH g§»`og nwaob EdTo AÞYmÝ` {Z_m©Êm H aUo AË`§V JaOoMo Amho. H¥ fr joÌmVrb emñÌkmZr ~aoM H îQ H ê Z Zd-ZdrZ {nH m§Mo dmU {Z_m©Êm H ê Z AÞYmÝ` CËnmXZ dmT{dÊ`mMo à`ËZ H aÊ`mV Ambobo AmhoV. na§Vw H¥ {f joÌmgmRr Amdí`H AgUmao gm{hË`m§Mo CXmhaUmW© eoVr H m_mMm IM©, IVo, nrH ga§jH , Xa A{Ve` OmñV Agë`m_wio eoVH ar `m§Mm dmna nm{hOoo VodTm H ê eH V Zmhr. n`m©`mZo CËnmXZmV KQ `oV.o `m H maUm§_i w o eoVH ar dJm©Mo Am{W©H ~OoQ A{Ve` H _VaVoMo AgVo Ë`m_wio ~aoMgo bmoH Xm[aÐ aofoImbr amhVmV. bmoH m§Zm nwaeo o Am{U nm¡îQrH AÞnXmW© `mo½` à_mUmV {_iV Zgë`m_wio Ë`m§À`m_Ü`o à{WZo Am{U COm© `m§Mr H _VaVm ^mgVo. hr H _VaVm ^ê Z H mTÊ`mgmRr V¥UYmÝ`mnojm H SYmÝ`o \ ma _hÎdmMm dmQm ~Omdy eH VmV, H maU Ë`m§À`m_Ü`o à{WZm§Mo à_mUo ho V¥UYmÝ`mnojm A{YH Amho VgoM H SYmÝ`mMr CËnmXH Vm gwÕm A{YH Amho. Ogr V¥UYmÝ`m_Ü`o h[aV H« m§Vr KSy Z Ambobr Amho. VerM h[aVH« m§Vr H SYmÝ`m_Ü`o KSUo AË`§V Amdí`H Amho. VgoM Ë`mÀ`m bmJdSrMo joÌ dmT{dUo JaOoMo Amho. V¥UYmÝ`m_Ü`o Or h[aV H« m§Vr KSbr Amho Ë`m_wio Ë`m§À`m bmJdSr Imbrb joÌ dmTy Z H SYmÝ`mImbrb joÌ H _r hmoV Amho. ho QmiÊ`mgmRr H SYmÝ`m_Ü`o H« m§Vr KSdyZ AmUZo JaOoMo Amho. gÜ`mÀ`m n[apñWVrV à{V _mZgr 14 Vo 54 J«.° à{V{XZ H SYmÝ`mMr CnbãYVm Amho. hr CnbãYVm dmT{dÊ`mMr AË`§V JaO Amho.H SYmÝ`m§Mr Zmdo d Ë`m_Yrb {d{dY KQH nXmWmªMo à_mU VŠVm H« . 20 Vo 29 _Ü`o XoÊ`mV Ambo AmhoH SYmÝ`mnmgyZ {_iUar à{WZo hr àmÊ`m§nmgyZ {_iUmè`m à{WZm§nojm {H VrVar H SYmÝ` / (5)


narZo ñdñV AmhoV. VgoM H SYmÝ`m§Mm Cn`moJ nmbo^mOr, H modio ~r, n[anŠd ~r Am{U BVa nXmW© åhUyZ ghO H aVm `oVmo. H SYmÝ`mnmgyZ _mZdr earamV Amdí`H AgUmao V§V_y ` nXmW©, I{ZO nXmW©, AË`mdí`H AgUmar A{_Zmo Amåbo, OrdZgËdo, Am{U \ m`QmoHo {_H ëg _moR çm à_mUmda {_iVmV. H SYmÝ`mV \ ŠV gë\ a`wŠV A{_Zmo AmåbmMo à_mU H _r AgVo Ë`mMr H _VaVm V¥UYmÝ`mnmgyZ ^ê Z H mTVm `oV.o H SYmÝ` XiyZ, {eOdyZ, ^mOyZ, _moS AmUyZ, Am§~dyZ, bmhçm V`ma H ê Z, g§Vᥠà{WZo, VgoM à{WZo Am`gmobQo ² g V`ma H ê Z Ë`mMr nmMH Vm Am{U nmoîQrH Vm AZoH nQrZo dmT{dVm `oV.o Aem àH mao H SYmÝ`mda {d{dY à{H« `m H ê Z AmnUmg nm¡îQrH _mbmnmgyZ AZoH {d{dY ImÚ nXmW© {Z_m©U H aVm `oVmV. Aem ~hÿCX²Xoer` H SYmÝ`mnmgyZ _mZdr earamg Cn`wŠV AgUmè`m AÞÐì`m§Mm dmna _moR çm n«_mUmda ìhmdm d Ë`m§À`m nXmWmªMr _m{hVr OZgm_mÝ` J«mhH mg CnbãY H ê Z XoÊ`mgmRr hçm H SYmÝ` à{H« `m nwñVH m_m\© V OZOmJ¥Vr H aUo Am{U Ë`m§Mm àgma dmT{dÊ`mMo à`ËZ H aÊ`mV Ambobo AmhoV.

VŠVm H« .20 -H SYmÝ`o _amRr, B§J«Or Am{U emñÌr` (Botanical) Zmdo _amRr Zmd B§J«Or Zmd emñÌr` ha^am Bengal gram Cicer arietinum CSrX Black gram Phaseolus mungo ha^am Mdir amZ KodSm KodSm Hw bWr åhgya _yJ dmQ mUm Vya

Blackeyed bean Broad bean Chickpea

Charvalie lobia viciafaba Cicerarietinum

Cowpea

Vigna Unguiculata

Field bean

Dolichas & lablab

French bean Great Northem bean Horse gram

phaseolus vulgans spp. phaseolus vulgaris spp. Macrotyloma uniflorum

Lentils Lupine seed Mung bean Moth bean Navy bean Peas

Lens eseulena Lupinus luteus Phaseolus oureus Vigna aconitifolium Phaseolus Vulgans spp. Pisum sativum

pigeon pea

cajanus cajan

H SYmÝ` / (6)

Vya Vm§Xi y ~rZ _QH s {d½S{~Z

gmo`m~rZ

Pinto bean Pink bean Red gram

Pinta alavesa Lathyrus sativus spp. Cajanus cajan

Rice bean Smooth pea Red kidney bean

Vigna umbellata Pisum Sativum Phaseolus valgaris

Winged bean

Psaphocarpus tetragonolobus

Wrinkled pea White bean Soyabean

Lathyrus japonicum Phaseolus valgaris Glycine max

VŠVm H« . 1 H SYmÝ`m_Yrb amgm`{ZH (nm¡pîQH ) KQH nXmWm©Mo à{VeV à_mU.

H SYmÝ`mMm ^mJ A. Qa\ bo Vwa dmQmUm åhgwa _yJ Mdir dm¿çm¿modSm ~. Smi Vwa dmQmUm åhgwa _yJ Mdir dm¿çm KodSm H . Am§Va~rO Vwa dmQmUm åhgwa _yJ Mdir dm¿çm KodSm

à{WZo I{OZ pñZ½Y V§V_y ` ZÌ{da{hV \ m°ñ\ ag H° pëe`_ bmoh nXmW© nXmW© nXmW© nXmW© 4 1 4 5 4 2

13 9 6 13 11 9

1 1 2 2 5 2

98 80 75 88 87 73

14 8 7 11 9 10

1.3 0.5 3.3 1.4 2.0 1.6

48 35 38 49 33 43

22 18 13 23 18 15

90 96 91 90 93 94

83 89 92 81 87 90

95 90 90 93 95 95

6 17 28 11 14 14

86 92 92 87 88 91

95.8 97.1 92.7 94.9 94.2 95.6

49 62 60 50 59 59

75.5 84.3 79.1 70.0 76.7 84.0

3 2 5 5 3 2

2.1 1.7 3.1 3.3 2.8 1.0

5 3 6 7 10 4

0.4 0.5 1.5 0.8 1.1 0.6

0.7 0.6 0.4 1.1 1.2 0.3

3.9 2.5 5.1 5.5 2.8 2.2

2.0 2.2 4.5 5.6 2.2 2.4

2.8 4.6 5.2 7.0 6.3 2.6

H SYmÝ` / (7)


narZo ñdñV AmhoV. VgoM H SYmÝ`m§Mm Cn`moJ nmbo^mOr, H modio ~r, n[anŠd ~r Am{U BVa nXmW© åhUyZ ghO H aVm `oVmo. H SYmÝ`mnmgyZ _mZdr earamV Amdí`H AgUmao V§V_y ` nXmW©, I{ZO nXmW©, AË`mdí`H AgUmar A{_Zmo Amåbo, OrdZgËdo, Am{U \ m`QmoHo {_H ëg _moR çm à_mUmda {_iVmV. H SYmÝ`mV \ ŠV gë\ a`wŠV A{_Zmo AmåbmMo à_mU H _r AgVo Ë`mMr H _VaVm V¥UYmÝ`mnmgyZ ^ê Z H mTVm `oV.o H SYmÝ` XiyZ, {eOdyZ, ^mOyZ, _moS AmUyZ, Am§~dyZ, bmhçm V`ma H ê Z, g§Vᥠà{WZo, VgoM à{WZo Am`gmobQo ² g V`ma H ê Z Ë`mMr nmMH Vm Am{U nmoîQrH Vm AZoH nQrZo dmT{dVm `oV.o Aem àH mao H SYmÝ`mda {d{dY à{H« `m H ê Z AmnUmg nm¡îQrH _mbmnmgyZ AZoH {d{dY ImÚ nXmW© {Z_m©U H aVm `oVmV. Aem ~hÿCX²Xoer` H SYmÝ`mnmgyZ _mZdr earamg Cn`wŠV AgUmè`m AÞÐì`m§Mm dmna _moR çm n«_mUmda ìhmdm d Ë`m§À`m nXmWmªMr _m{hVr OZgm_mÝ` J«mhH mg CnbãY H ê Z XoÊ`mgmRr hçm H SYmÝ` à{H« `m nwñVH m_m\© V OZOmJ¥Vr H aUo Am{U Ë`m§Mm àgma dmT{dÊ`mMo à`ËZ H aÊ`mV Ambobo AmhoV.

VŠVm H« .20 -H SYmÝ`o _amRr, B§J«Or Am{U emñÌr` (Botanical) Zmdo _amRr Zmd B§J«Or Zmd emñÌr` ha^am Bengal gram Cicer arietinum CSrX Black gram Phaseolus mungo ha^am Mdir amZ KodSm KodSm Hw bWr åhgya _yJ dmQ mUm Vya

Blackeyed bean Broad bean Chickpea

Charvalie lobia viciafaba Cicerarietinum

Cowpea

Vigna Unguiculata

Field bean

Dolichas & lablab

French bean Great Northem bean Horse gram

phaseolus vulgans spp. phaseolus vulgaris spp. Macrotyloma uniflorum

Lentils Lupine seed Mung bean Moth bean Navy bean Peas

Lens eseulena Lupinus luteus Phaseolus oureus Vigna aconitifolium Phaseolus Vulgans spp. Pisum sativum

pigeon pea

cajanus cajan

H SYmÝ` / (6)

Vya Vm§Xi y ~rZ _QH s {d½S{~Z

gmo`m~rZ

Pinto bean Pink bean Red gram

Pinta alavesa Lathyrus sativus spp. Cajanus cajan

Rice bean Smooth pea Red kidney bean

Vigna umbellata Pisum Sativum Phaseolus valgaris

Winged bean

Psaphocarpus tetragonolobus

Wrinkled pea White bean Soyabean

Lathyrus japonicum Phaseolus valgaris Glycine max

VŠVm H« . 1 H SYmÝ`m_Yrb amgm`{ZH (nm¡pîQH ) KQH nXmWm©Mo à{VeV à_mU.

H SYmÝ`mMm ^mJ A. Qa\ bo Vwa dmQmUm åhgwa _yJ Mdir dm¿çm¿modSm ~. Smi Vwa dmQmUm åhgwa _yJ Mdir dm¿çm KodSm H . Am§Va~rO Vwa dmQmUm åhgwa _yJ Mdir dm¿çm KodSm

à{WZo I{OZ pñZ½Y V§V_y ` ZÌ{da{hV \ m°ñ\ ag H° pëe`_ bmoh nXmW© nXmW© nXmW© nXmW© 4 1 4 5 4 2

13 9 6 13 11 9

1 1 2 2 5 2

98 80 75 88 87 73

14 8 7 11 9 10

1.3 0.5 3.3 1.4 2.0 1.6

48 35 38 49 33 43

22 18 13 23 18 15

90 96 91 90 93 94

83 89 92 81 87 90

95 90 90 93 95 95

6 17 28 11 14 14

86 92 92 87 88 91

95.8 97.1 92.7 94.9 94.2 95.6

49 62 60 50 59 59

75.5 84.3 79.1 70.0 76.7 84.0

3 2 5 5 3 2

2.1 1.7 3.1 3.3 2.8 1.0

5 3 6 7 10 4

0.4 0.5 1.5 0.8 1.1 0.6

0.7 0.6 0.4 1.1 1.2 0.3

3.9 2.5 5.1 5.5 2.8 2.2

2.0 2.2 4.5 5.6 2.2 2.4

2.8 4.6 5.2 7.0 6.3 2.6

H SYmÝ` / (7)



Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.