¸À¸Àå ¸ÀA¥ÀzÀ - 70
®QÌ
ªÀÄĤAiÀiÁ¯ï UÀuÉÃ±ï ±ÉuÉÊ
£Á®AzÁ ¸Á»vÀå £Á®AzÁ, SÁ«ðPÉÃj gÀ¸ÉÛ, PÀÄAzÁ¥ÀÄgÀ-576201 Lakki- A Booklet on Vitex negundo being the 70th title in the series of books on Plant Wealth in Kannada by Muniyal Ganesh Shenoy, Published by Nalanda Sahitya, Nalanda, Kharvikeri Road, Kundapura 576201. I edition 2013 Ph : (08254) 232380, Mob : 9448869963 E-mail : sasyasampada@rediffmail.com
ºÀPÀÄÌUÀ¼ÀÄ : ²æêÀÄw ¸ÀÄeÁvÀUÀuÉÃ±ï ªÉÆzÀ® ªÀÄÄzÀæt : 2013 ¥ÀÄlUÀ¼ÀÄ : 64 ¨É¯É : gÀÆ.
35
Paper used : 60 GSM Lightweight NS
¥Àj«r ¥Àæ¸ÁÛªÀ£É ..................................................... 9 ¸À¸Àå¥ÀjZÀAiÀÄ ............................................. 16 ®QÌAiÀÄ PÀȶ ............................................... 22 DAiÀÄĪÉÃðzÀzÀ°è ®QÌVqÀ ............................. 23 ªÀÄ£ÉOµÀ¢üAiÀiÁV ®QÌVqÀ ........................... 35 ¸ÀA±ÉÆÃzsÀ£É .............................................. 52 n¥ÀàtÂUÀ¼ÀÄ ................................................... 59 UÀæAxÀIÄt .................................................. 60
¥Àæ¸ÁÛªÀ£É DAiÀÄĪÉÃðzÀzÀ ¸Á»vÀåzÀ°è ®QÌAiÀÄ §UÉUÉ w½¹gÀĪÀ ªÀiÁ»wUÀ¼ÀÄ CvÀåAvÀ PÀÄvÀƺÀ®PÀgÀªÁVªÉ: * C¸ÀÛªÀiÁ, ªÀÄÆbÉð, Q«AiÀÄ ¸ÀªÀĸÉå, £ÉÆêÀÅ, ¸ÀA¢üªÁvÀ ªÀÄÄAvÁzÀ ¸ÀªÀĸÉåUÀ¼À°è ®QÌAiÀÄ ¸ÉÆ¥Àà£ÀÄß §¼À¸À§ºÀÄzÀÄ. * ®Q̸ÉÆ¥ÀÄà fÃtðPÉÌ ¸ÀºÁAiÀÄPÁj. * ®Q̸ÉÆ¥ÀÄà PÀtÂÚUÉ »vÀPÀgÀ. * ®QÌVqÀzÀ ¨ÉÃgÀ£ÀÄß ¸ÀA¢üªÁvÀ, GjAiÀÄÆvÀ, ºÉÆmÉÖ G§âgÀ, UÁAiÀÄ, C®ìgï, G¹gÁlzÀ vÉÆAzÀgÉUÀ¼ÀÄ, PÀĵÀ× ªÀÄvÀÄÛ ªÀįÉÃjAiÀiÁ ¸ÀªÄÀ ¸ÉåUÀ¼À ¤ªÁgÀuÉAiÀÄ°è §¼À¸À§ºÀÄzÀÄ. * ®QÌVqÀzÀ ºÀƪÀ£ÀÄß ¨sÉâ, PÁ®gÁ, dégÀ, gÀPÛÀ¸ÁæªÀ ªÀÄvÀÄÛ ºÀÈzÀAiÀÄzÀ ¸ÀªÀĸÉåUÀ¼À°è OµÀzÀsªÁV §¼À¸À§ºÀÄzÀÄ. * «µÀdAvÀÄUÀ¼À PÀrvÀzÀ ¸ÀAzÀ¨ÀsðzÀ°è ®QÌVqÀzÀ ©ÃdUÀ¼À£ÀÄß ¨ÉìĹ, ¸Éë¸ÀĪÀÅzÀjAzÀ ¥ÀæAiÉÆÃd£ÀªÁUÀÄvÀÛzÉ. * * * ¥Àæ¥ÀAZÀzÀ C£ÉÃPÀ zÉñÀUÀ¼À°è ¸Á«gÁgÀÄ ªÀµÀðUÀ½AzÀ ¥Á¥ÀA¥ÀjPÀ ªÉÊzÀåQÃAiÀĪÀÅ ¨É¼ÉzÀħA¢zÉ. F ¥ÀzÀÞwUÀ¼ÀÄ C®è°è ®¨sÀå«gÀĪÀ VqÀªÀÄgÀUÀ¼À£ÄÀ ß ¸ÀºÀdªÁVAiÉÄà CªÀ®A©¹ªÉ. MAzÉÆAzÀÄ VqÀªÀÄgÀzÀ §UÉUÀÆ ¤gÀAvÀgÀ ¥ÀæAiÉÆÃUÀUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁqÀÄvÀÛ ºÉÆÃzÀÄzÀjAzÀ VqÀªÄÀ gÀUÀ¼À CAvÀgÁ¼ÀªÀ£ÀÄß w½AiÀÄĪÀ°è ¥ÀæAiÉÆÃd£ÀªÁVzÉ. MAzÉÆAzÀÄ ªÉÊzÀåQÃAiÀÄ ¥ÀgÀA¥ÀgÉAiÀÄ®Æè PÉ®§UÉAiÀÄ VqÀUÀ½UÉ ºÉZÀÄÑ ¥Áæ±À¸ÀÛöå ¹QÌzÉ. DzÀgÉ MAzÀÄ D±ÀÑAiÀÄðzÀ ¸ÀAUÀwAiÉÄAzÀgÉ dUÀwÛ£À ºÀ®ªÉqÉ EAvÀºÀ eÁÕ£ÀzÀ°è ºÉÆðPÉ PÀAqÀħgÀÄvÀÛzÉ. aãÁ, n¨Émï, «ÄAiÀÄ£Áägï, xÁAiÉÄèAqï, ²æîAPÀ UÀ¼À°è EzÀ£ÄÀ ß £ÉÆÃqÀ§ºÀÄzÀÄ. DzÀgÉ £ÁªÀÅ ®QÌ VqÀzÀ §UÉUÉ £ÉÆÃrzÁUÀ J¯ÉèqÉAiÀÄÆ CzÀgÀ §¼ÀPÉAiÀÄ §UÉUÉ ºÉÆðPÉ EgÀĪÀÅzÀÄ PÁtÄvÀÛzÉ. GzÁºÀgÀuÉUÉ eÁUÀwPÀªÁV ¥ÁgÀA¥ÀjPÀ ªÉÊzÀågÀÄ ®QÌ VqÀzÀ°è F UÀÄtUÀ¼ÀÄ EªÉ JAzÀÄ ºÉýzÁÝgÉ: ±Áé¸ÀPÉÆñÀ ¸ÀA§A¢ü ¸ÀªÄÀ ¸ÉåUÀ¼ÄÀ , HvÀ- UÁAiÀÄ, ºÀÄtÄÚ ¸ÀªÀĸÉåUÀ½UÉ ¥ÀjºÁgÀ EvÁå¢. * * * ¸Á«gÁgÀÄ ªÀµÀðUÀ¼À »AzÉ ¸ÀıÀÄævÀ DZÁAiÀÄðgÀÄ vÀªÀÄä ±À¸ÀÛçaQvÁì PÉÆoÀrAiÀÄ£ÀÄß §¼À¸ÀĪÀ ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è ®QÌVqÀzÀ J¯ÉAiÀÄ£ÀÄß PÉAqÀzÀ ªÉÄÃ¯É ºÁQ ºÉÆUÉ §gÀĪÀAvÉ ªÀiÁr, PÉÆÃuÉAiÀÄ£ÀÄß CtÂUÉƽ¸ÀÄwÛzÀÝgÀÄ. C£ÀAvÀgÀªÀÇ F zÉñÀzÀ°è £ÀÆgÁgÀÄ ªÀµÀðUÀ¼À PÁ® d£ÀgÀÄ PÉAqÀzÀ ªÉÄÃ¯É ºÀ¹ ®QÌ J¯É ºÁQ, ºÉÆUÉAiÀÄ£ÀÄß §j¹, ªÀÄ£ÉAiÉƼÀUÉ CzÀÄ ºÀgÀqÄÀ ªÀAvÉ ªÀiÁqÀÄwÛzÀÝgÀÄ. EzÀjAzÀ ¸ÉƼÉîUÀ¼À PÁl EgÀÄwÛgÀ°®è. ªÀÄ£ÀĵÀå¤UÉ ªÀiÁgÀPÀ gÉÆÃUÀUÀ¼À£ÀÄß vÀAzÉÆqÀÄتÀ ¸ÉƼÉîUÀ¼À ¥ÀÄ£ÀgÀÄvÁàzÀ£É DUÀzÀAvÉ ªÀiÁqÀĪÀ ±ÀQÛ ®QÌVqÀUÀ½VzÉ. ¤AvÀ ¤ÃgÀ°è ¸ÉƼÉîUÀ¼ÀÄ EqÀĪÀ ªÉÆmÉÖUÀ¼ÄÀ ªÀÄjAiÀiÁV zÉÆqÀØzÁUÀÄvÀÛªÉ. CAvÀºÀ ¤ÃjUÉ ®QÌ ¸ÉÆ¥Àà£ÀÄß ºÁQzÀgÉ ¸ÉƼÉî ªÀÄjUÀ¼ÀÄ £Á±ÀªÁUÀÄvÀÛªÉ.
¸À¸Àå¥ÀjZÀAiÀÄ ®QÌVqÀªÀÅ ªÀ©ð£Éù PÀÄlÄA§PÉÌ ¸ÉÃjzÀ ¸À¸åÀ ªÁVzÉ. F PÀÄlÄA§zÀ°è 91 eÁwUÀ½UÉ ¸ÉÃjzÀ 1,900 ¥Àæ¨sÉÃzÀUÀ¼À ¸À¸ÀåUÀ½ªÉ. PÀ£ÁðlPÀzÀ°è 19 eÁwUÀ½UÉ ¸ÉÃjzÀ 53 ¥Àæ¨sÉÃzÀUÀ¼À ¸À¸ÀåUÀ½ªÉ. ªÀ©ð£Éù PÀÄlÄA§zÀ ¸Àé¨sÁªÀ : EªÀÅ PÀAnUÀ¼ÀÄ CxÀªÁ ªÀÄgÀUÀ¼ÁVgÀÄvÀÛªÉ. §½îUÀ¼ÁUÀ°Ã, ªÀÄÆ°PÉUÀ¼ÁUÀ°Ã PÀqÀªÉÄ. ¨ÉÃgÀÄ F PÀÄlÄA§zÀ ¸À¸ÀåUÀ¼ÀÄ vÁ¬Ä ¨ÉÃgÀÄ ¸ÀªÄÀ ƺÀªÀ£ÄÀ ß ºÉÆA¢gÀÄvÀÛªÉ. J¯É F PÀÄlÄA§zÀ ¸À¸ÀåUÀ¼ÀÄ ¸ÀgÀ¼À J¯ÉUÀ¼À£ÄÀ ß ºÉÆA¢gÀÄvÀÛªÉ. CªÀÅ ¸ÀÄvÀÄÛ CxÀªÁ C©üªÀÄÄR eÉÆÃqÀuÉAiÀÄ°ègÀÄvÀÛªÉ. ºÀƪÀÅ F PÀÄlÄA§zÀ ¸À¸ÀåUÀ¼À°è EgÀĪÀ ºÀÆUÀ¼ÄÀ ¢é°AVUÀ¼ÄÀ . ¥sÀ® F PÀÄlÄA§zÀ ¸À¸ÀåUÀ¼ÀÄ qÀÆæ¥ï CxÀªÁ PÁå¥ÀÆì¯ï §UÉAiÀÄ ºÀtÄÚUÀ¼À£ÀÄß ©qÀÄvÀÛªÉ. CvÀåAvÀ ¸ÀÄAzÀgÀ ºÀÆUÀ¼À£ÀÄß ©qÀĪÀ PÉÆèÃgÉÆÃqÉAqÁæ£ïUÀ¼ÀÄ F PÀÄlÄA§zÀ ¸ÀzÀ¸Àå. J¯Éè®Æè PÀ¼ÉVqÀzÀAvÉ ¨É¼ÉAiÀÄĪÀ ®AmÁ£Á ¸ÀºÀ EzÉà PÀÄlÄA§zÀ MAzÀÄ ¸À¸ÀåªÁVzÉ. ªÀ©ð£Éù PÀÄlÄA§zÀ E£ÉÆßAzÀÄ ¸ÀzÀ¸ÀåªÉAzÀgÉ ®QÌ VqÀ. EzÀPÉÌ £ÉÆÃa, PÀj£ÉQÌ, ©½£ÉQÌ, £ÉQÌ°, ¤UÀÄðAr ªÀÄÄAvÁzÀ ºÉ¸ÀgÀÄUÀ½ªÉ. ªÀÄÆgÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR ®QÌ «zsÀUÀ¼ÉAzÀgÉ: Vitex negundo var. cannabifolia - EzÀÄ aãÁ, ¨sÁgÀvÀ, £ÉÃ¥Á¼À ªÀÄvÀÄÛ xÁAiÀiï¯ÁAqï zÉñÀUÀ¼À°è PÁt¹UÀÄvÀÛzÉ. Vitex negundo var. incisa - EzÀÄ aãÁ, ¨sÁgÀvÀ, EAqÉÆãÉòAiÀiÁ ªÀÄvÀÄÛ ¦ü°¥ÉÊ£ïì zÉñÀUÀ¼À°è ¨É¼ÉAiÀÄÄvÀÛzÉ. Vitex negundo var. negundo - EzÀÄ aãÁ, d¥Á£ï ªÀÄvÀÄÛ vÉʪÁ£ï zÉñÀUÀ¼À°è ¨É¼ÉAiÀÄÄvÀÛzÉ. ®QÌVqÀPÉÌ ¨ÉÃgÉ ¨ÉÃgÉ ¨sÁµÉUÀ¼À°ègÀĪÀ ºÉ¸ÀgÄÀ UÀ¼ÄÀ : ¸À¸ÀåªÉÊeÁÕ¤PÀ ºÉ¸ÀgÀÄ : Vitex negundo EAVèõï : Indian privet, Five leaved chaste tree ¸ÀA¸ÀÌøvÀ: ¤UÀÄðA¢ü, ±É¥sÁ°PÀ, ±ÉéÃvÀ¸ÄÀ gÀ¸À ¨ÉAUÁ½ : ¤UÀÄðA¢ü »A¢ : ¤UÀðA¢ü, ¤UÀÄðAzsÀ UÀÄdgÁw : £ÀUÉÆÃqÀ
DAiÀÄĪÉðÃzÀzÀ°è ®QÌVqÀ DAiÀÄĪÉðÃzÀzÀ C£ÉÃPÀ DZÁAiÀÄðgÀÄ ®QÌVqÀzÀ §UÉUÉ §gÉ¢zÁÝgÉ. F ¥ÁæaãÀ ±ÉÆèÃPÀUÀ¼ÀÄ ®QÌ VqÀzÀ gÀÆ¥À, gÀZÀ£É, UÀÄt«±ÉõÀUÀ¼ÀÄ, OµÀ¢üÃAiÀÄ G¥ÀAiÉÆÃUÀUÀ¼À£ÀÄß PÀÄjvÀÄ w½¸ÀÄvÀÛªÉ:
¢éwÃAiÉÆà ¤Ã®¤UÀÄðArà ¹AzÀÄPÉÆà ¤Ã®¹AzÀÄPÀB ¤Ã®¥ÀĶàà ²ÃvÀ¸ÀºÁ ¹AzÀĪÁgÉÆà ¤UÀzåÀ vÉà - C©üzsÁ£À ªÀÄAdjà ¤Ã®¥ÀÄ¶à ¤UÀÄðArà ±É¥sÁ½Ã ¸ÀĪÀºÁ ZÀ ¸Á - ¨sÁªÀ¥ÀæPÁ±ÀA ¤UÀÄðArà PÀlÄwPÉÆÛõÁÚ PÀæ«ÄPÀĵÀ×gÄÀ eÁ¥ÀºÁ ªÁvÀ±ÉèõÀä¥Àæ±ÀªÀĤà ¦èúÀ UÀįÁä gÀÄadðAiÉÄÃvï - zsÀ£ÀéAvÀjà ¤WÀAlÄ ¤UÀÄðArà PÀlÄPÁ wPÁÛ gÀÆPÉëÆõÁÚ ZÀ PÀµÁAiÀÄPÁ ¸Àäøw¥ÀæzÁ £ÉÃvÀæ»vÁ PÉñÁå ®WÀéVߢåÀ¤Ã ªÉÄÃzsÁå ªÀtåð ZÀ ¸ÀA¥ÉÆæÃPÁÛ UÀÄzÀªÁvÀPëÀAiÀiÁ¥ÀºÁ ¸ÀA¢üªÁvÀA ZÀ ªÁvÀA ZÀ ±ÉÆÃ¥sÀA ªÁªÀÄA Qæ«ÄA¸ÀÛvÁ PÀĵÀ×A PÀ¥sÀA ªÀÈtA ¦üèºÀA UÀÄ®äA PÀAoÀgÆ À dA vÀxÁ «µÀ±ÀÆ®A ZÁgÀÆaA ZÀ dégÀªÉÄÃzÉÆÃgÀÄdA vÀxÁ UÀÈzsÀȹA ZÀ ¥Àæw±ÁåAiÀÄA PÁ¸ÀA ±Áé¸ÀA £Á±ÀAiÉÄÃvï ¦vÀÛ£Á±ÀPÀjà ¥ÉÆæÃPÁÛ ¥ÀtðªÀĸÁå ®WÀÄ ¸ÀäøvÀA Qæ«Ä£Á±ÀPÀgÀA ¥ÉÆæÃPÀÛA ¥ÀƪÀðªÉÊzÀåB PÀÈ¥Á ®Ä©üB - ¤WÀAlÄ gÀvÁßPÀgÀA ¸ÀªÀÄÆ®¥sÀ®¥ÀvÁæAiÀiÁB ¤UÀÄðAqÁåB ¸ÀégÀ¸ÉÊB WÀÈvÀA ¹zÀÞA ¦ÃvÁé PÀëAiÀÄQëÃuÉÆà ¤ªÁåð¢üB ¨sÁw zÉêÀªÀvï - ZÀPÀæzÀvÀÛA ¤UÀÄðAr ªÀÄÆ®ZÀÆtðAvÀÄ PÀ±ÀðA vÉʯÉãÀ ¯ÉúÀAiÉÄÃvï ¸ÀA¢üªÁvÀB PÀnªÁvÀB PÀA¥ÀªÁvÀ±ÑÀ ±ÁªÀÄåw - gÀ¸ÀgÀvÀß ¸ÀªÀÄÄZÀÒAiÀÄA
Fi r s tf e wpa ge soft hi sbooka r epubl i s he d onki s a n. c ombyi t spubl i s he r . I fyouwi s ht opur c ha s eaha r dc opy oft hi sbook,pl e a s ec ont a c tt hepubl i s he r .
Publ i sher
Mr .Muni ya lGa ne s hShe noy Na l a ndaSa hi t ya Na l a nda ,Kha r vi ke r iRoa d Kunda pur a Udupi-576201 PhNo:08254232380 Mobi l e :9448869963 Ema i l :s a s ya s a mpa da @r e di f f ma i l . c om muni ya l ga ne s hs he noy18@gma i l . c om