‘t Klaverbledtsje Dorpsblad voor Langezwaag
Reünie Café Krist
Klaverbledtsje ed_7-43-2019.indd 1
5
Poiesz-actie IJsclub
Nr. 7 - jaargang 43 - 2019
23
Nieuws van Kinderwoud
25
03-05-19 (week18) 10:20
Planning seizoen 2018 – 2019 Editie 8: Kopijdatum: Maandag 17 juni 2019 Uitdeelavond: Vrijdag 28 juni 2019 Bezorging vindt bij voorkeur plaats in het weekend na de uitdeelavond, maar ‘t Klaverbledtsje moet uiterlijk een week later dan de uitdeelavond op de mat liggen.
Dorpsagenda Zondag 12 mei Kerkdienst ds. Sietske Blok
Vrijdag 24 mei 19.30 Seizoenafsluiting SV Langezwaag
Zondag 26 mei Kerkdienst ds. Sietske Blok
Zaterdag 21 september Reünie Cosy Corner en Café Krist Heeft u ook wat voor de agenda, mail dan naar redactieklaverbledtsje@outlook.com, voor de laatste stand van zaken kunt u ook www.langezwaag.com bezoeken daar staat de agenda online.
Klaverbledtsje ed_7-43-2019.indd 2
03-05-19 (week18) 10:20
Redactie Voorwoord en inhoud
Voorwoord
3
Nummer 7 - Jaargang 43, mei 2019
Geachte lezer,
Colofon Op de laatste dag van april zit ik achter de computer dit voorwoord te typen. In de uitgave die u nu in handen heeft is weer een keur aan artikelen opgenomen. Verslagen van activiteiten die de afgelopen weken hebben plaats gevonden en aankondigingen van activiteiten die zijn gepland. Bijdragen van onder andere het dorpshuis, de sportvereniging, plaatselijk belang, Vrouwen van Nu en, uiteraard, de column van Hylke de Vries. Dit nummer van het Klaverbledtsje is het voorlaatste
Bestuur:
Wietse Bosma, Mattie Homsma en vacature Redactie Hans Dekker, Suzanne Dekker - de Heer, Karen Boersma en Wietse Bosma Vrijwilligers Uilkje de Jong, Oege de Jong, Elly Flapper, Jantine Rozenberg, Petra Kip, Piet de Jong, Henk Sietzema, Alie Kramer, Jantsje Brinkhoff, Jaap Flapper, Jimmie de Haan, Maaike Bijker, Laurens Sierdsma en Karin Otter. E-mail redactie: redactieklaverbledtsje@outlook.com E-mail advertenties/bestuur: info@klaverbledtsje.nl
nummer van dit seizoen. Heeft u een activiteit in de zomermaanden dan heeft u nog 1 keer de gelegenheid om daarvoor aandacht te vragen. Dat kan in het laatste nummer van het Klaverbledtsje waarvan de verschijningsdatum 28 juni is en de kopijdatum 17 juni.
Inhoudsopgave Agenda ..........................................................................2 Voorwoord en inhoud.....................................................3 ReĂźnie CafĂŠ Krist ..........................................................5
Heeft u als lezer suggesties waarmee de redactie met
Column Hielke ...............................................................7
ingang van de nieuwe jaargang het Klaverbledtsje
Dorpshuis nieuws ..........................................................9
zou kunnen verrijken? Mail die suggesties dan naar
Tulpen in Langezwaag ................................................11 Veendistrict Hegedyk ...................................................13
redactieklaverbledtsje@outlook.com. Alle suggesties
Sport ............................................................................17
zijn welkom.
8 van Langezwaag ......................................................21
Zoals u waarschijnlijk in de laatste nummers al is opgevallen is er ook advertentieruimte beschikbaar.
IJsbaan ........................................................................23 Kinderwoud nieuws .....................................................25 Plaatselijk Belang ........................................................27 Overig nieuws ..............................................................29
Wilt u zelf adverteren of heeft u een suggestie wie benaderd kan worden om te adverteren stuur dan een
Belangrijke contactgegevens
e-mail naar redactieklaverbledtsje@outlook.com.
Huisarts en Apotheek: ..............................0513 854000
Veel leesplezier gewenst met deze editie van het
Huisarts SPOED: ......................................0513 854020
Klaverbledtsje.
Dokterswacht Friesland: ........................ 0900-1127112 (voor avond en weekend) Gemeente Opsterland: .............................0512 386222
Namens bestuur en redactie,
Dorpshuis: ................................................0513 436268
Wietse Bosma
Sportkantine: ............................................0513 688088 Kerk, scriba Tjitske de Jong - Reidsma ....0513 688021 Plaatselijk Belang ....................... pb@langezwaag.com Dorpssteunpunt Langezwaag ............................... dorpssteunpunt@langezwaag.com www.langezwaag.com / redactieklaverbledtsje@outlook.com
Klaverbledtsje ed_7-43-2019.indd 3
03-05-19 (week18) 10:20
Klaverbledtsje ed_7-43-2019.indd 4
03-05-19 (week18) 10:20
Redactie
5
Bar Cosy Corner en Café Krist herleven Stappers van toen opgelet! Bar Cosy Corner en Café Krist laten oude tijden herleven met een reünie op zaterdag 21 september. Dik dertig jaar geleden sloten de vermaarde bar en café in Langezwaag de deuren. Tijd voor het ophalen van herinneringen vindt oud-uitbater Gerrie Krist (65). Gerrie was zestien toen hij samen met maat Frouko Krist in 1967 een van de eerste bars van Friesland opende aan de Ponnereed in Luxwoude. “Yn in âlde kowestâl ha we dêr in bar makke. Ik wit it noch hiel goed: we skonken spoetniks yn allegear kleuren.” De spoetnik, gemaakt van koffiemelk, suiker en exota was in die tijd een populair drankje. In die tijd was er voor jongeren niets te beleven herinnert Gerrie zich, de kleine bar was dan ook mateloos populair in de wijde omtrek. Elke openingsavond zat de bar met plaats voor zeventig man afgeladen vol. Een jaar later verhuisden de maten hun bar naar een leegstaande varkensstal aan de Lúksterheawei. De naam Cosy Corner ‘leenden’ ze van voormalig dorpscafé Cosy Corner dat in 1940 afbrandde. Elke cent die de jongens overhielden, investeerden ze in nieuwe platen en de eigen drive-in discotheek waarmee ze de regio introkken. In 1974 zette Gerrie een volgende stap. Inmiddels samen met echtgenote Zus. “Yn Langsweagen kaam in kafee te keap. Omdat wy noch te jong wienen, 21 jier, mochten we dat net runne want dêr moast 25 jier foar wêze.” Hij kreeg zijn ouders zover dat die het café met zalencentrum op hun naam zetten. In de ruimte achter de horecagelegenheid werd de nieuwe bar-dancing Cosy Corner geopend. In 1979 namen Gerrie en Zus het horecabedrijf volledig over van zijn ouders. Café Krist werd een begrip in de wijde omgeving. Zeven dagen per week was het open, er werden grote feesten, partijen en toneeluitvoeringen gehouden. Ook de kaartclub en drie biljartverenigingen waaronder een damesbiljartclub vonden er onderdak. “We wienen alle dagen oan it wurk en hienen weinich tiid foar sosjale kontakten. De bar-dancing
wie allinne wykeins iepen. Dan stienen heit en mem yn it kafee en wy achter in de bar.” De, inmiddels al wat oudere jeugd, kwam uit de verre omtrek naar Cosy Corner. Er pasten 150 bezoekers in en die waren er steevast. “We sieten altyd stampend fol.” Voor de reünie is Gerrie op zoek naar foto’s van die stappers van toen. “Mar yn dy tiid rûnst noch net mei in tillefoantsje”, grapt Zus. Gerrie en Zus zetten in 1987 een punt achter hun horeca carrière en begonnen een vishandel in Oudeschoot. Vorig jaar verkochten ze de zaak en gingen met pensioen. “Ik hie al langer tocht oer in reünie mar hie der nea tiid foar. No wol dus.” Het café in Langezwaag bestaat sinds eind jaren negentig niet meer. Daarom heeft Gerrie het gezellige dorpshuis van Langezwaag besproken voor de reünie. Ook de band Green Apple in de jaren zestig en zeventig een bekende band in friesland en discotheek First Flash zijn gecontracteerd. Vanzelfsprekend is de muziek uit de jaren zestig, zeventig en tachtig. Regelmatig post Gerrie herinneringen op Facebook (Reünie Bar Cosy Corner & Café Krist Langezwaag). Opgeven voor de reünie kan door €10 p.p over te maken op IBAN NL47RABO 0158756975 o.v.v. naam en emailadres of via vishandelgkrist@gmail. com of 0513-636464. Na betaling is uw aanmelding definitief. www.langezwaag.com / redactieklaverbledtsje@outlook.com
Klaverbledtsje ed_7-43-2019.indd 5
03-05-19 (week18) 10:21
Klaverbledtsje ed_7-43-2019.indd 6
03-05-19 (week18) 10:21
Overig nieuws
7
Column
Verkiezingen, alweer? Ja, alweer verkiezingen en dit keer op donderdag 23 mei voor een nieuw Europees Parlement . Als u dit leest is dan de uitslag wellicht net bekend. Nu deze letters op het papier verschijnen, moeten de verkiezingscampagnes nog op gang komen. Het laat zich raden dat de items zullen gaan over migratie, klimaat/milieu en soevereiniteit. Het migratieprobleem lossen we niet op door maar een ijzeren gordijn op te tuigen langs onze landsgrenzen. Erg lastig als de miljoenen Nederlanders een paar keer per jaar op vakantie willen en ook weer naar huis willen om nog maar niet te spreken over de niet te bevatten economische schade. Om het migratieprobleem enigszins te kunnen beteugelen moet dat in Europees verband gebeuren aan de Europese buitengrenzen. De Middellandse Zee en de Turkije-route is goedkoper te controleren dan als elk land in Europa dat zelf moet doen. Het klimaat/milieuprobleem is grens overstijgend en maatregelen ivm energietransitie en CO2 reductie zullen pas effectief iets opleveren als het Nederlands klimaat/milieubeleid in de pas loopt met het Europees beleid op dit terrein. Een voorbeeld , enigszins eufenistisch, het Nederlands vogelweidebeheer komt geen stap verder als de kieviten en grutto’s in Frankrijk worden bejaagd. Schoon drinkwater uit de grote rivieren en/of uit de grond is ook grens overstijgend en dat geldt ook voor normen en kaders voor ons vervoer en transport. Kortom , de ruim 500 miljoen inwoners in de Europese Unie met haar s ’werelds grootste economie ( $ 19,000 miljard) , groter dan de Verenigde Staten ($ 18,000) , China ( $ 11,000) en Rusland ($ 1,300 !?) hebben de kans om in het mondiale handelskrachten-spel in Europees verband een stevige positie in te nemen. Tot nu toe lijkt het Europees Unie-voordeel goed te benoemen. Lastiger wordt het als het gaat om de (opkomend populistische) roep om soevereiniteit in de individualistische landen. In Engeland heeft dat er al toe geleid dat men met een Brexit uit de Europese Unie wil stappen alleen de vraag is hoe. Maar ook in Nederland zijn in toenemende mate Nexit gevoelens boven komen drijven. De vraag is nu interessant hoe dat nu kan. Opmerkelijk is dat bijna iedereen , ook in Engeland, Noorwegen en Zwitserland een gezamenlijke Europese markt met vrij handelsverkeer wel omarmt. Europese vrede en veiligheids-beleid zal ook wel lukken en bij klimaat/milieu ook wel, maar we willen niet altijd het braafste kind van de klas zijn. De anti Europa gevoelens komen boven bij het afnemend gevoel van herkenbaarheid van het eigen land of stad of straat. Verschil in Europa van Noordelijke en Zuidelijke lidstaten, verschil in West en Oost Europa. Een belangrijke taak van het nieuwe Europees Parlement zal moeten zijn om de soevereiniteitsgedachte opnieuw te benoemen om het noodzakelijke draagvlak in de Europese Unie te behouden. Wat kan Langezwaag daar aan bijdragen? Nou in ieder geval te gaan stemmen op donderdag 23 mei as. Hielke
www.langezwaag.com / redactieklaverbledtsje@outlook.com
Klaverbledtsje ed_7-43-2019.indd 7
03-05-19 (week18) 10:21
Klaverbledtsje ed_7-43-2019.indd 8
03-05-19 (week18) 10:21
Dorpshuis
9
Dorpshuis nieuws Het optreden van De Koffer met de nieuwe leadzangeres op 23 maart was weer een groot succes. Ongeveer 125 mensen hebben met volle teugen genoten.
Op zaterdagavond 6 april konden de dames zich weer uitleven tijdens de Ladies Night. Dit jaar met een interessante verloting (hoofdprijs: Goud twv € 125,00) en modeshow. Het was erg druk in het hele complex met meer dan 200 betalende bezoekers. Koningsdag hebben we dit jaar met het oog op de weersomstandigheden in de sportzaal georganiseerd. Diverse kinderen en standhouders probeerden hun aangeboden spullen te verkopen. Ook vermaakten de kinderen zich weer met en op het springkussen. De organisatie van de Kinderspelweek had veel lekkers in de aanbieding, waardoor ook zij een mooie financiële injectie aan hun kas konden geven. Heel erg druk was het helaas niet, maar dat mocht de pret niet drukken. Verder zijn er in april weer twee familiefeesten in het dorpshuis gehouden. Voor het dorpshuis eindigt het activiteitenseizoen nu. De vaste gebruikers gaan nog even “gewoon” door.Ondertussen zijn wij druk bezig om vanaf september/ oktober weer een interessant programma aan te kunnen bieden.
www.langezwaag.com / redactieklaverbledtsje@outlook.com
Klaverbledtsje ed_7-43-2019.indd 9
03-05-19 (week18) 10:21
Klaverbledtsje ed_7-43-2019.indd 10
03-05-19 (week18) 10:21
Overig nieuws
11
Deze prachtige tulpen staan op het land van Boer Jouke Brouwer aan ‘t Hou. Met het uitkomen van deze editie zullen de tulpen wel verdwenen zijn. Uilkje de Jong www.langezwaag.com / redactieklaverbledtsje@outlook.com
Klaverbledtsje ed_7-43-2019.indd 11
03-05-19 (week18) 10:21
Klaverbledtsje ed_7-43-2019.indd 12
03-05-19 (week18) 10:21
Redactie
13
De geschiedenis van het 6e en 7e Veendistrict aan de Hegedyk Het gebied ten noorden van de Hegedyk vanaf de oude Zuivelfabriek, Luxwold tot aan Gersloot, Uilesprong en Terwispel heet het 6e en 7e Veendistrict. Eind 1853 stelde Provinciale Staten in het ontwerpreglement vast waar de vijf watermolens moesten komen om de polder van het 6e en 7e veendistrict droog te houden. Twee ‘ontwiekte’ molens zijn nog te vinden in Gersloot en Uilesprong.
Voorheen was het gebied al door de natte turfwinning verworden tot een desolate vlakte van petgaten, zethagen, rietkragen en kleine meertjes (rakken). Vooral in de winter periode met harde westenwind liep het gebied helemaal onder water zodat de veelal arme bevolking hun keeten of wrakke behuizing weg spoelde, plus de voorraad turf die er nog stond te drogen op ‘hoopsteden’. Toen in 1825 het zeewater door dijkdoorbraken bij Vollehove en de Lemmer tot aan de Hegedyk toe kwam en de turf door het brakke water in kwaliteit sterk af nam, werd de roep op inpoldering steeds groter. In 1828 is een commissie ‘te Langezwaag gevormd’ met twee boerenwagens en elk bespannen met twee paarden afgereisd naar ’t Gouvernements huis (Provinciehuis) te Leeuwarden om de Heer Gouverneur medewerking te vragen voor inpoldering. Dit is een reis geweest van enkele dagen omdat de wegen nog onverhard waren en vaak slecht begaanbaar. De Gouverneur ‘zeide zijn volle medewerking toe, doch er nog te weinig slikgelden in het Grootboek stonden vermeld, moest men nog eenige Jaren wachten’. De sliken armengelden waren ingevoerd omstreeks 1820 door Koning Willem 1 en minister Da Costa naar aanleiding van een bezoek die zij samen hadden gebracht aan de uitgeveende gebieden rond Tijnje, Tjalleberd en Langezwaag. Op de uitgeveende streken van water en veenstroken was veel armoede. Met het innen van slik-en armengelden op de nog uit te veenen gebieden konden polders worden aangelegd met windmolens, sluizen en bruggen. Zodoende konden verveners en veenarbeiders op de drooggevallen gronden met kleinschalige landbouw beginnen. In de winterperiode was er geen werk in de vervening en heerste er grote armoede in de streek. Omdat de armengelden van de kerkdiaconie vaak niet toereikend genoeg waren kon de aanvulling van het armengeld uit de slikgelden net voldoende zijn om door de (winter)tijd te komen. De slikgelden die verplicht afgedragen moesten worden bedroegen ‘één Gulden, Vijftig cents, van elke honderd vierkanten ellen (el = 69, 5 cm) vlak gemeten turf of slik‘. In de loop der 30e Jaren is er Commissie gevormd door Gedepudeerde Staten, met als voorzitter de Grietman (burgemeester) van Opsterland Mr. Saco van Teijen en
andere leden van de Commissie kwamen uit Luxwold, Langezwaag, Gorredijk, Bovenknijpe en Terwispel. Deze Commissie moest een Octrooi opstellen voor het oprichten van het 6e en 7e Veendistrict in gemeenten Opsterland en Aengwirden. Zij moest de begrenzing van de polder aangeven. Dat was aan de westkant niet zo moeilijk omdat de grens van het 4e en 5e Veendistrict (Luxwold, Gersloot, De Deelen en Uilesprong ) hiervoor diende. Op de zuidkant was de Hegedyk tot de Zuivelfabriek de grens. Om de noordgrens en oostgrens vast te stellen was lastiger. Aanvankelijk zou vanuit Gorredijk via de Kromten en Klidzerak naar de Tijnje de bestaande vaart/ riviertje/rak worden uitgediept voor de turfschepen komen en gaan naar de zuidoosthoek van Friesland. Wellicht dat er te weinig geld in het Grootboek Slikgelden was en tegenstrijdige belangen dat dat de reden is geweest dat het zolang duurde dat er een polder ontstond. Het verhaal van de Stormruiter, opgevoerd in het kader van Culturele Hoofdstad Fryslan 2018, vertoond veel gelijkenissen. Het gevolg was dat boeren zelf kleine polders aanlegden. Waar nu familie Wietze Rinsma aan de Hegedyk woont (Jan Attes Polder) en waarschijnlijk ook bij Ytje Steate (familie Van der Meer) zijn kleine eigen aangelegde polders geweest. Men probeerde met ‘terpaarde’ en eigen koemest de grond vruchtbaarder te maken. Maar hoog water en wrakke dijkjes en dito bemaling, gooiden nog al eens roet in het eten. De vervening nam in de dertiger- en veertigerjaren flink toe. De goede kwaliteits turven gingen naar Holland en Zeeland. De kas met slikgelden werd dan ook flink gevuld wat er uiteindelijk toe leidde dat er is weer een delegatie uit Opsterland naar de Gouverneur afreisde om instemming te krijgen voor de inrichting van het 6e en 7e Veendistrict. Er kwam een nieuw Octrooi aanvraag welke op 25 augustus 1853 werd getekend door dhr. Willem van Reenen, Minister van Binnenlandse Zaken. De begrenzing werd aan de zuid en westkant dezelfde als bij de eerdere Octrooi aanvraag maar aan de noord en oostzijde van de nieuwe polder werd vanaf Uilesprong een ‘Nieuwe Vaart’ gegraven met brug in de weg van Tijnje naar Nij Beets, de Rolbrege en doorlopend naar Terwispel. Omdat het zo beter uitkwam zeker, doorkruiste (spjalte) de vaart het dorp Terwispel. De naam voor de brug die daar moest komen kreeg dan
www.langezwaag.com / redactieklaverbledtsje@outlook.com
Klaverbledtsje ed_7-43-2019.indd 13
03-05-19 (week18) 10:21
Klaverbledtsje ed_7-43-2019.indd 14
03-05-19 (week18) 10:21
Redactie ook de toepasselijke naam Spjaltenbrêge. In Gorredijk kreeg de Nieuwe Vaart aansluiting op de Opsterlandse Compagnonsvaart. Vanaf Gorredijk is via De Kromten de Nieuwe Vaart doorgegraven naar de Hegedyk die eindigt tussen oude zuivelfabriek en voormalig café Nieuwe Vaart in Langezwaag. Aanvankelijk is er nog een plan geweest om de Nieuwe Vaart door te trekken naar de Schoterlandse Compagnons tussen Bontebok en de Bovenknijpe, naar de wensen van middenstanders uit Gorredijk om zodoende een korte verbinding te krijgen met Heerenveen. Dit lag buiten de Octrooi aanvraag en kon derhalve ook niet gefinancierd uit de slikgelden en een andere financiering bleek niet haalbaar. Om het scheepvaartverkeer mogelijk te maken voor de afvoer van de turf en de aanvoer (retourvracht) van terpaarde werden er op Uilesprong en Damsslûs ( tussen Langezwaag en Terwispel) houten sluizen gebouwd. Toen de begrenzing was gerealiseerd met hoge dijken, konden de vijf watermolens de polder, het 6e en 7e Veendistrict drooghouden of althans het waterpeil beheersen. Dat ging in de praktijk moeizaam. In het Octrooi stond dat het waterpeil 13 palm onder Zomerpeil zou moeten zijn. Uit ‘sunichheid’ hield men echter 11palm onder Zomerpeil aan. Dat scheelde veel extra bemaling. Het gevolg was dat vooral de laag gelegen gebieden nog veel overlast hadden van te hoog water. In 1876 werd aan de Hooivaart ( ten noorden van Gersloot) een stoomgemaal gebouwd en kon nadien begonnen worden met het droogleggen van de ‘Wiide Wispel’, een klein meertje tussen Tijnje en Terwispel. Het stoomgemaal is bekend als het “Tripgemaal’, genoemd naar de eerste machinist dhr. H.L. Trip, later opgevolgd door zijn zoon Jan Trip. De vervening ging nog steeds door maar in 1879 kwam daar een flinke ommekeer in, in eerste instantie door de ‘Fransche- Duitse Oorlog’ (1870-1871), toen grote delen van Nederland onder water werden gezet ( de Waterlinie). Nederland bleef neutraal maar de economie kreeg een flinke knauw. In tweede instantie kreeg de turf grote concurrentie van de ‘steenkoolindustrie’. Via de in 1868 aangelegde spoorlijn Arnhem, Zwolle Leeuwarden kwamen wagons met goedkope ‘swarte brâne’ naar het noorden. Alle negatieve invloeden tezamen bracht de vervening in crisis van werkstakingen en armoede bij de bevolking. De boeren kregen ook nog te maken met goedkoop graan uit Amerika en de botercrisis met Engeland. ‘Never waste a good crisis’, want ondanks of misschien ook wel dankzij de crisis ontstonden er nieuwe initiatieven om de lokale economieën weer nieuw leven in te blazen. Een bekende naam was dhr. Van Zinderen Bakker uit Gorredijk, hij stimuleerde met nieuwe ideeën de mensen in de regio om de ontginning van oa. het 6e en 7e Veendistrict weer op te pakken. Boerderijen werden gebouwd door dhr. Janssen ( Janssen Stichting), rijk geworden uit de tabakshandel Nederland- Indië en
15
kleine zuivelfabrieken ontstonden naar Deens voorbeeld (Terwispel, Langezwaag en Tijnje), eerst particulier en later in coöperatief verband. Zo kwam er weer nieuw perspectief voor de mensen die uit de vervening naar nieuw werk tranformeerden. Turfmakers werden timmerman, grondwerkers, smeden, winkeliers, boeren en sommigen gingen werken in de steenkoolmijnen vandaar dat men in Limburg nog vaak Friese achternamen tegenkomt. Het gebied ten noorden van de Hegedyk dat we nu nog kennen als De Plasse en de Klidze kende vele kleine boerderijtjes die met smalle fiets/looppaden verbonden waren met Hegedyk. Er is nog een pad te vinden vanaf ‘De Hoeke’ welk parallel loopt aan het veel later aangelegde Jan Damsweg. Degene die langs de Klidze woonden moesten met kleine pramen het hooi of mest vervoeren. De melk werd ook met een praam via de Damsslûs en de Nieuwe Vaart naar de zuivelfabriek gebracht. In de winter gebeurde dat met een grote slee. In 1958 werd Plassewijk, Klidzerjocht, Jonkerswijk en Alde Ie gedempt en voorzien van bestrating. De Damsslûs werd eveneens van zijn taak ontheven en, gedempt. In de ruilverkaveling De Veenpolders , die startte in 1970 en eindigde in 1989, verloren veel kleine boerderijen hun functie door schaalvergroting en sanering. In ruilverkavelingsverband werd de waterhuishouding nog beter beheerst gemaakt naar de toen geldende maatstaven en ook de verkaveling werd aangepakt, wat inhield dat de boeren bijna alle land rond hun boerderij konden krijgen hetgeen de efficiëntie en doelmatigheid bevorderde in de bedrijfsvoering. Veel van de te kleine boerderijtjes werden gesloopt of werden verbouwd tot een luxe woonboerderij. De zuivelfabriek op de Hegedyk stopte in het voorjaar van 1964 met de ontvangst van melk door een fusie met Terwispel en die zuivelfabriek ging 1969 weer op in één zuivelcoöperatie in hele zuidoosthoek van Friesland. Dit is in vogelvlucht door ruim twee honderd jaar geschiedenis van gebied van laagveen met hier en daar wat hoger gelegen huissteden tot een gebied met overwegend graslanden, dorpen, wegen en natuur terreinen. Grote armoede en natuurgeweld zijn verdreven door welzijn en welvaart van de moderne tijd. HIELKE Bronnen : Familie archief van de familie De Haan, Opstand in de Turf van Kerst Huisman, Honderd Zuivelindustrie in Oosterwolde en het dorpenboek ‘Trye yn ien’.
www.langezwaag.com / redactieklaverbledtsje@outlook.com
Klaverbledtsje ed_7-43-2019.indd 15
03-05-19 (week18) 10:21
Klaverbledtsje ed_7-43-2019.indd 16
03-05-19 (week18) 10:21
Afdeling Sport
17
www.langezwaag.com / redactieklaverbledtsje@outlook.com
Klaverbledtsje ed_7-43-2019.indd 17
03-05-19 (week18) 10:21
Klaverbledtsje ed_7-43-2019.indd 18
03-05-19 (week18) 10:21
Afdeling Sport
19
Sportvereniging Langezwaag Uit het bestuur Het bestuur is heel erg blij dat na 2 jaar de gymnastiek weer is opgestart. Samen met de buurtsportcoaches zijn eerst een aantal lessen voor peuters en kleuters op vrijdagmiddag gegeven. Hierna volgen 2x10 Nijntje lessen op de vrijdagmiddag. Ouders gaven aan dat een jaar vooruit kijken bij erg jonge kinderen erg lastig is en ze dus een jaarlidmaatschap erg lang vonden. Omdat het bestuur gym en bewegen van peuters en kinderen belangrijk vindt is besloten dat als start en aanmoediging tot juni 2020 sprake is van een kwartaal lidmaatschap. Voor deze groep kan dus per kwartaal het lidmaatschap worden opgezegd. Op deze manier kunnen we de gymnastiek binnen onze sportvereniging weer volledig opstarten. Geweldig voor de kinderen, het dorp en de sportvereniging!
Het seizoen voor de volleybal is al weer afgelopen en er is met veel plezier, inzet en saamhorigheid getraind en wedstrijden gespeeld. Alle teams hebben goed gepresteerd en een uitschieter daarin is de mix B-jeugd. Deze zijn maar liefst twee keer kampioen geworden. Gefeliciteerd jongens en meisjes! Geweldig gedaan! De volleyballers sluiten op 10 mei gezamenlijk hun seizoen af met een barbecue. De tennissers zijn ondertussen al weer buiten aan het lessen en competitie spelen. Zoals elk jaar hebben we weer het “maak kennis met tennis” gebeuren, waardoor mensen (opnieuw) op een leuke en aantrekkelijke manier kunnen beginnen met tennis. De voetballers gaan in de maand mei nog door met hun wedstrijden en daarna hebben zij ook hun zomerstop. Ook zij trainen en spelen hun wedstrijden met veel plezier en inzet. Op vrijdagavond 24 en zaterdag 25 mei is het afsluitende weekend met 35+ en 30+, jeugd en het 1e en 2e team thuis spelend. Kom allemaal naar het sportcomplex om met elkaar het seizoen feestelijk af te sluiten. De afgelopen weken is het bestuur bezig geweest met het voorbereiden van een statutenwijziging. In deze wijziging wordt de nieuwe organisatie van 1 bestuur, commissies per sport/belangrijke algemene portefeuilles en vrijwilligers geregeld. Verder is er gekeken naar hoe de Stichting Sportzaal en de Sportvereniging bestuurlijk samen kunnen gaan. We verwachten dat in juni dit via een bijzondere algemene ledenvergadering kan worden afgerond. Onze inventarisatie en gesprekken over groot onderhoud en verduurzamen van ons complex gaat gestaag door. Er is een energiescan gedaan en er zijn offertes opgevraagd die nu verder worden uitgewerkt zodat we een vervolg gesprek met de gemeente kunnen aangaan. We streven er nog steeds naar om deze zomer met eerste fase te kunnen beginnen, maar we beseffen ook dat dit ambitieus is.
Het bestuur is met SC Heerenveen in gesprek geweest over de invulling van het laatste jaar van de huidige overeenkomst en over een overeenkomst voor onbepaalde tijd. We hebben afgesproken dat SC Heerenveen deze zomer opnieuw 5/6 weken van ons volledig complex, inclusief Dorpshuis, gebruik gaan maken. Als tegenprestatie spelen zij een wedstrijd in Langezwaag tegen een aansprekende betaald voetbalclub, met aangepaste voorwaarden. Verder stond in de overeenkomst dat er nog een 2e wedstrijd in Langezwaag gespeeld zou worden, omdat deze vanuit een ver verleden nog open stond. Door de ervaring van vorig jaar willen wij geen 2 wedstrijden in kort tijdsbestek. We willen die achterstallige wedstrijd (inkomsten) dit jaar wel invullen en samen met SC Heerenveen hebben we gekozen voor een volledige “Heerenveendag” met een jeugdclinic verzorgd door SC Heerenveen, een middag- en avondwedstrijd. Dit zal op zaterdag 13 juli zijn! We willen er een leuke en complete dag van maken en zijn druk bezig hoe we deze verder kunnen invullen. We staan open voor ideeën/suggesties en ook alle hulp is welkom! Op “goede vrijdag” 19 april werd voor de 25e keer het Stratenvolleybaltoernooi georganiseerd. Zoals alle jaren hiervoor was het ook nu weer een groot succes. Er werd met heel veel lol en enthousiasme gespeeld door jong en oud, door volleyballers en niet-volleyballers. Het is een fantastisch evenement voor het hele dorp dat er niet zou zijn zonder een paar mensen die het leuk vinden zoiets te organiseren en ondersteunen. Stratenvolleybalcommissie, sponsoren, straatcoördinatoren, bar- en keukenvrijwilligers en natuurlijk alle deelnemers hartstikke bedankt voor 25 jaar stratenvolleybal. We gaan door! Zeker als je op zo’n avond ziet hoe de jeugd heel enthousiast mee doet en zich heel erg goed vermaakt! En met installatiebedrijf Hoekstra als nieuwe hoofdsponsor. Tot ziens op ons sportcomplex. Het bestuur van de sportvereniging Langezwaag.
www.langezwaag.com / redactieklaverbledtsje@outlook.com
Klaverbledtsje ed_7-43-2019.indd 19
03-05-19 (week18) 10:21
Klaverbledtsje ed_7-43-2019.indd 20
03-05-19 (week18) 10:21
Afdeling Sport
21
De Acht van Langezwaag 2019 Het is jullie misschien al op gevallen dat in het vorige Klaverblêdtsje geen verslag stond van de 31e Acht van Langezwaag. Wel stonden in de Leeuwarder Courant, de Sa en de Woudklank mooie verslagen van de Acht van Langezwaag, Er waren 420 deelnemers. Dit is een record, ondanks dat er zo’n 20 à 30 deelnemers zijn vertrokken. Hoe kwam dat? Het was een beetje een chaos bij de inschrijving. Er waren hele wachtrijen en de inschrijfformulieren waren op. De inschrijving en de tijdwaarneming wordt geregeld door de ploeg van Jan Kooistra van SV Friesland. We hoorden ook allemaal klachten over de tijdwaarneming. Het is ook niet meer van deze tijd om 420 deelnemers met de hand te klokken. We zijn ook één van de laatste lopen, waar dit zo gebeurt. De meeste lopen maken gebruik van mijninschrijving.nl. Nadat de uitslag stond vermeld op de site van SV Friesland, regende het klachten naar het adres van de Acht van Langezwaag. Deelnemers stonden vermeld als man en dit moest zijn vrouw of andersom of stonden vermeld bij de verkeerde afstand of in de verkeerde leeftijdscategorie.
Dit zijn dingen waar wij als organisatie niks aan kunnen doen, maar wel heel vervelend om dit te horen. De rest organiseren wij wel, zoals het uitzetten van de routes, regelen van de verkeersregelaars en publiciteit. Wij als organisatie gaan beramen hoe nu verder. Na het negatieve komt nu het positieve. We hadden prachtig mooi weer met deze loop. In al die jaren is het nog nooit zo warm geweest met deze loop. Dit was voor de vrijwilligers ook fijn. Die konden nu lekker in het zonnetje staan. De kantinedienst was super. Bedankt hiervoor. We willen Berend en Trientsje van der Molen bedanken voor het maken van de heerlijke snert. Natuurlijk willen we ook onze sponsoren bedanken: Krekt en Dijksma, Grafic Minds, bouwbedrijf de Jong, famillie Postma en firma Poortman. Bedankt alle vrijwilligers: zonder jullie was deze loop niet mogelijk. We hopen volgend jaar weer samen met onze vrijwilligers een mooie Acht van Langezwaag te organiseren.
Zomervakantie huisartsenpraktijk Langezwaag: De praktijk en apotheek zijn in verband met vakantie gesloten van 13 Juli t/m 2 Augustus. Denkt aan het tijdig bestellen van uw herhaalmedicatie? Jaap Russchen - praktijk Langezwaag
www.langezwaag.com / redactieklaverbledtsje@outlook.com
Klaverbledtsje ed_7-43-2019.indd 21
03-05-19 (week18) 10:21
Klaverbledtsje ed_7-43-2019.indd 22
03-05-19 (week18) 10:21
Afdeling Sport
23
Nieuws van de ijsbaan: De deelname aan de jeugd-sponsoractie van de Poiesz was weer een succes! Mede dankzij Fardau Zwaga en Hylke de Haan heeft ijsclub Langezwaag â‚Ź 942,- gekregen! Iedereen die muntjes in onze koker heeft gedaan, hartelijk dank hiervoor! Namens het bestuur, Linda Hakze.
www.langezwaag.com / redactieklaverbledtsje@outlook.com
Klaverbledtsje ed_7-43-2019.indd 23
03-05-19 (week18) 10:21
Klaverbledtsje ed_7-43-2019.indd 24
03-05-19 (week18) 10:21
Overig nieuws
25
Nieuws van Kinderwoud Een paar weken geleden hebben de kinderen van de BSO samen met hun ouders geld opgehaald voor Jantje beton. Van dit geld hebben wij prachtig nieuw buitenspeelgoed gekregen. Hier zullen wij heel veel plezier van hebben met het mooie weer!
Ook hebben wij van de gemeente op locatie moestuinbakken gekregen. De kinderen helpen met de planken vast schroeven, de aarde in de bakken doen, planten en water geven. We wachten nu af tot er wat gaat groeien! Ons thema op dit moment is het thema fit & fun. Op 15 april organiseerde de BSO voor het eerst een sportmiddag, in samenwerking met sport in Opsterland. Bijna alle kinderen
van BSO Langezwaag waren aanwezig. Het was een geslaagde middag! Wat ons betreft zeker voor herhaling vatbaar. Bent u nieuwsgierig en wilt u een keertje komen kijken? Loop gerust eens binnen! Met vragen, opmerkingen of wijzigingen kunt u ook terecht bij onze afdeling planning & plaatsing: T 0513 610 825 – Planning@kinderwoud.nl – www.kinderwoud.nl
www.langezwaag.com / redactieklaverbledtsje@outlook.com
Klaverbledtsje ed_7-43-2019.indd 25
03-05-19 (week18) 10:21
Klaverbledtsje ed_7-43-2019.indd 26
03-05-19 (week18) 10:21
Redactie
27
WhatsApp-buurtpreventie Langezwaag In meerdere straten en buurten in Langezwaag wordt WhatsApp gebruikt om nieuwtjes te delen of gewoon ‘voor de lol’. In een paar gevallen gaat het echt om een ‘preventie-app’: een WhatsApp-groep die elkaar informeert over opvallende of verdachte zaken in de straat. Tijdens de algemene ledenvergadering van Plaatselijk Belang Langezwaag op 3 april jl. sprak onze wijkagent Ron Leich over het gebruik van WhatsApp-buurtpreventie. De politie wil hier wel een rol in spelen, maar kan onmogelijk alle apps in de gaten houden. PB wil daarom graag onderzoeken of we een soort ‘dorps-app’ op kunnen zetten en zo onze wijkagent kunnen ondersteunen.
We doen daarom de volgende oproep: Heb je in jouw straat/buurt een preventie-app? Meld dit dan bij het bestuur van PB! Ook wanneer je een preventie-app zou willen of beheerder bent van een ‘gewone’ app, laat het weten! Weet je niet of er al een buurtapp is in je straat/buurt? Informeer ernaar bij je buren! Stuur een mail naar: pb@langezwaag.nl, of meld het bij een van de bestuursleden: Henk Klok, Gerda Tuinstra,Suzanne Dekker-de Heer, Alie Cnossen, Thijs Oud, Fulco Hoekstra.
www.langezwaag.com / redactieklaverbledtsje@outlook.com
Klaverbledtsje ed_7-43-2019.indd 27
03-05-19 (week18) 10:21
Klaverbledtsje ed_7-43-2019.indd 28
03-05-19 (week18) 10:21
Overig nieuws
29
Verslag van de bijeenkomst van 12 maart Deze avond wordt verzorgd door het ééndags bestuur, samengesteld door de leden van Boerestreek/ ’t Skeane Ein. De aankleding van de zaal is deze keer heel verrassend met een heel andere opstelling. Op de tafel staan zelfgemaakte bloemstukjes. Trijntje opent de vergadering en heet ieder welkom in het bijzonder onze gast Baukje Koolhaas. Dan heeft ze een trieste mededeling. Een van de leden van het eendagsbestuur is die middag gevallen in het Dorpshuis en heeft haar pols en heup gebroken. Ze is met de ambulance naar het ziekenhuis gebracht. Na de notulen volgen de mededelingen. Het breicafé is op 26 maart. Men kan zich opgeven voor het feest van het 100-jarig bestaan in de Harmonie te Leeuwarden op 16 april en voor het gezamenlijke uitstapje op 8 mei. Er is een expositie in het Landbouwmuseum van o.a. de bestuurstafelkleden van de Friese verenigingen van Vrouwen van Nu. Dit is te zien in van april tot eind juli.
Na de notulen volgen de ingekomen stukken: Er is een arrangement voor de leden met vertoon van de lidmaatschapspas. Kosten € 10,00 incl.2x koffie/thee met wat lekkers. Daar is te zien : Expositie 100 jaar Bond van Plattelandsvrouwen in Friesland. Geopend 2 april t/m 14 juli 2019. En de bestuurstafelkleden zijn daar te zien. De jaarlijkse fietstocht organiseert door de reiscommissie is op 15 mei.
Verslag van de bijeenkomst van 9 april
Ook staat Sijke stil bij het vrouwenkiesrecht. Het is dit jaar ook 100 jaar geleden, dat vrouwen voor het eerst mochten gaan stemmen. Het was zelfs een ongeschreven wet dat tot 1970 vrouwelijke politici ongetrouwd moesten zijn. Na de pauze is het woord aan Trienke. Haar meisjesnaam is Trienke Friso. Zij is geboren in 1933 en was aan het einde van de oorlog 11 jaar en ze had een zusje, die 5 jaar jonger was. In 1942 moesten de joden zich melden via de Joodsche Raad. Velen werden naar werkkampen gestuurd o.a. in De Blesse was er een en naar Westerbork. Via Westerbork werden ze naar de vernietigingskampen gestuurd. Sommige konden onderduiken. Haar Beppe aan vaderskant had een joodse onderduiker, maar door verraad moest hij daar weg naar een andere plek. Maar daar ging het niet. Daarna kwam hij bij hun in huis, zij woonden in Wijnjeterp, afgelegen aan de vaart, waar geen auto’s konden komen. Deze man is anderhalf jaar bij hun gebleven tot aan het einde van de oorlog. Haar ouders hebben gedurende de oorlog 15 onderduikers in huis gehad. De meesten voor korte tijd. Ook hebben ze een Joodse jongen in huis gehad, deze jongen had al veel beleefd en had veel liefde nodig. Na afloop van de oorlog is er niemand van zijn familie teruggekomen, maar hij mocht niet bij Trienke’s familie blijven. Hij werd na de oorlog opgehaald en moest naar een Joods kindertehuis voor een Joodse opvoeding. Na een moeilijke jeugd weet hij op een gegeven moment toch weer het leven op te pakken en gaat geschiedenis en journalistiek studeren aan de Sorbonne in Parijs. Hij maakte carrière in de journalistiek maar had vaak depressieve periodes en maakt op tamelijk jonge leeftijd een eind aan zijn leven. Deze indrukwekkende lezing maakt op ons een diepe indruk. Trienke haar ouders hebben in Israël de onderscheiding Yad Vashem gekregen. Dit is de belangrijkste onderscheiding voor niet-Joden, die één of meer Joden voor deportatie door de nazi’s hebben behoed.
Om 19.30 uur opent voorzitter Sijke de bijeenkomst. Onze spreker is deze avond een lid van onze vereniging, Trienke Postma, zij zal ons vertellen wat zij heeft meegemaakt tijdens de 2de Wereldoorlog.
Na afloop bedankt de voorzitter Trienke. Dit was de laatste bijeenkomst van dit seizoen en sluit de vergadering en wenst ieder wel thuis en een goede zomer toe. Froukje Oosterdijk
Er is een verzoek gekomen van de bibliotheek aan onze leesgroep om titels van boeken aan te leveren. Een verzoek aan de leden van de leesgroep, dit zo spoedig mogelijk te gaan doen. Na een pauze met koffie en thee met zelfgemaakt gebak door het ééndagsbestuur en een inleiding van Trijntje met het gedicht ”Ik ben een reiziger”, dit gedicht is gemaakt door Baukje Koolhaas en dan is het woord aan Baukje. Zij is een verhalen verteller. Ze begint met het verhaal over een indianenjongen. Het tweede verhaal gaat over Michaela en is geen sprookje, het is het verhaal van Mabinty Bangura, geboren in Sierra Leone, die balletdanseres wilde worden. Ze wordt geadopteerd door een Amerikaans echtpaar en ziet daar haar droom als Michaela DePrince uitkomen. Na nog een pauze vertelt Baukje nog een drietal verhalen. Eén daarvan is van roodspook Twinkel en is door haar zelf geschreven en is als boek verschenen. Baukje eindigt met het gedicht “Reiziger”. Trijntje bedankt haar voor haar mooie verhalen. Dan bedankt voorzitter Sijke de Jong het ééndagsbestuur voor deze bijzondere prachtige avond en sluit de vergadering. Tot slot krijgen alle dames van het dagelijkse bestuur de gemaakte bloemstukjes.
www.langezwaag.com / redactieklaverbledtsje@outlook.com
Klaverbledtsje ed_7-43-2019.indd 29
03-05-19 (week18) 10:21
Overig nieuws
30
De Wyngaerden heeft nog werk te doen voor het komende dorpsfeest‌! Het Klaverbledtsje
Klaverbledtsje ed_7-43-2019.indd 30
03-05-19 (week18) 10:21
Klaverbledtsje ed_7-43-2019.indd 31
03-05-19 (week18) 10:21
Klaverbledtsje ed_7-43-2019.indd 32
03-05-19 (week18) 10:21