PADDENSTOELENWERKGROEP

CHRISTINE HANSSENS

© Christine Hanssens

OP VERKENNING IN HET RIJK DER ZWAMMEN

Alle levende wezens worden verdeeld in 5 rijken (dus 5 grote afdelingen) en hiertoe behoort het rijk der zwammen. Omdat ze grotendeels een verborgen bestaan leiden wordt hun aantal dikwijls onderschat. Eigenlijk bestaan er bijzonder veel soorten zwammen. Ze zijn echter enkel goed zichtbaar tijdens de voortplantingsperiode. Meer dan 100.000 soorten zijn goed gekend en beschreven.

Veel zwammen verrassen ons regelmatig omwille van hun uiterlijk en hun pracht. Zo vinden we bij ons de

grote aderbekerzwam (Disciotis venosa) (afb. 1). In vorm en grootte lijkt hij op een dessertbordje met grof gerimpeld oppervlak. Zijn onderzijde is wittig en licht donzig. "Venosa" wijst erop dat de soort giftig is. Bij ons werd hij ooit gevonden in de nabijheid van het kasteel 't Hooge te Kortrijk.

Bijzonder opvallend zijn de rode- en

krulhaarkelkzwammen (de Sarcoscypha's) (afb. 2) Uiterlijk verschillen beide soorten niet van elkaar tenzij je hun onderzijde microscopisch bekijkt. Ze groeien op liggende stammetjes. De haartjes op hun onderzijde zijn, naargelang de soort, recht of gekruld. Sommige soorten zoals de cedergrondbekerzwammen (Geopora sumneriana) (afb.3) zijn te vinden in de nabijheid van bepaalde bomen: de atlasceder en de libanonceder. Eens dat ze er terecht gekomen zijn, verschijnen ze jaarlijks opnieuw.

Bepaalde zwammen vallen op door het feit dat hun plaatjes en op de duur zelfs de ganse zwam vervloeit tot "inkt" vandaar ook hun naam: de inktzwammen. We vinden ze meestal op plekken met dood organisch materiaal. Door hun toedoen ontstaan hieruit stoffen die voor andere organismen bruikbaar zijn. Prachtig en opvallend zijn de geschubde inktzwammen (Coprinus comatus) (afb.4). Regelmatig zijn ze her en der in groep te vinden in het gazon, langs wegranden en in parken. Eveneens goed gekend in deze groep zijn de kale

inktzwammen (Coprinus atramentarius) (afb.5) en de plooirokjes (Coprinus plicatilis) (afb.6).

Ook op dood hout zijn heel wat soorten zwammen te vinden zoals loodplaatjes (Dictydiaethalium plumbeum) (afb.7). Jeugdige exemplaren zijn intens rozig. Wanneer ze ouder worden verkleuren ze loodkleurig, vandaar hun naam. Effenaf opvallende zwammetjes zijn de

troskalknetjes (Badhamia utricularis) (afb.8) die af en toe op liggende stammen te vinden zijn. Ze behoren tot de slijmzwammen; de jonge exemplaren hebben gelatineuze klompjes. Deze vormen lijken op een kersenpit maar zijn veel onregelmatiger. Op het moment van de voortplanting vormen ze precies gesteelde "mini -druiventrosjes". Prachtig! Sommige zwammen zien eruit als wasachtige brokjes op liggende stammetjes. Dit zijn dan klontjestrilzwammen (Myxarum nucleatum) (afb.9). Bij droog weer verliezen ze zoveel vocht zodat ze dan bijna niet meer te zien zijn.

Zwammen blijven ons verwonderen. Er bestaan immers, ook bij ons, heel veel verschillende soorten en de vormenrijkdom is buitengewoon.