Cursus Samen Varen

20 - 22 mei 2022

Deelnemers: (Seabear) Titia Reijntjes (alleen zaterdag, zonder schip) Andante Aart en Toos de Smit Bliss Luc en Lieve Smet Callisto Han van Zanten en Janny van Ruiten De Liefde Dirk Jan en Anneke Zwart Happy Dreams Ron van Breemen en Santi Pradutchon La Qrooze Aart en Marjo Haitjema Najade Karl Ton en Herma van der Riet Prestige Robert en Marijke van Weezel - Errens Slane Rob en Ineke Hessing Summer Breeze Jürgen Broich en Wilfried Everts Summer Breeze Adrie en Diana Engelvaart

Op 21 en 22 mei heeft de KNMC, in samenwerking met Aurora Communautiek (www.vaartrainingen. nl), de tweedaagse cursus Samen Varen georganiseerd. Doel van de cursus was het bevorderen van de veiligheid op het schip en het water. Het uitgangspunt was: geniet meer van het samen varen, langer en veiliger. De cursus was met name gericht op de partner van de schipper, want veel schippersvrouwen wisten niet wat te doen als hun schipper onverwacht zou uitvallen (maar ook ervaren schippers hebben deze dagen nog heel veel bijgeleerd). De eerste ochtend werd aandacht besteed aan de theorie. De rest van de dagen werd vooral veel tijd besteed aan het opdoen van ervaring door te oefenen, te oefenen en nog eens te oefenen, onder professionele leiding.

Als op vrijdag 20 mei rond 10.00 uur de eerste schepen hun plekje opzoeken aan de passantensteiger van jachthaven ’t Huizerhoofd, zijn al heel wat mailtjes voorbijgekomen en appjes gedeeld. Ineke (Hessing) heeft het allemaal prima georganiseerd en geregeld met de havenmeesters, maar dat wil nog niet zeggen dat er op de dag zelf niets meer te regelen valt. Er ligt namelijk een onbemande boot aan de steiger en de havenmeester kan de eigenaar daarvan niet aan de telefoon krijgen. Uiteindelijk wordt besloten om de boot te verleggen en met wat hulp van de omstanders en de sleepkunsten van de havenmeesters, vindt het verlaten schip na vakkundig gemanoeuvreer een veilig plekje in een van de boxen aan de overkant. De hele steiger is nu vrij voor de KNMC. Niet alleen de passantensteiger moet gereed worden gemaakt voor de deelnemende schepen, ook de kopsteigers hebben de komende dagen een prominente rol. En daarvoor moeten de Lady Dumoulin (waarvan de bemanning helaas niet kan deelnemen aan de cursus) en de Prestige tijdelijk van ligplaats ruilen. Nadat ook deze actie succesvol is afgerond, is in ieder geval de haven gereed voor de cursus. Nu de schippers in spé nog…

Na een gezellig en smakelijke opening op vrijdagavond, ontmoeten wij elkaar weer op zaterdagochtend om 9.00 uur bij Restaurant BOOT. Als iedereen een plekje heeft gevonden en is voorzien van een kopje koffie, stelt Hanno (Bosch) zichzelf en zijn twee adjudanten Willem (Weber) en Pieter (Schild) aan ons voor. Hanno is al zo’n beetje zijn hele leven vaarinstructeur en hij heeft al heel veel pleziervaarders, maar vooral ook politie te water alle kneepjes van het vaarvak bijgebracht. Willem en Pieter zijn ooit leerling van hem geweest, maar inmiddels zijn ook zij zeer ervaren vaarinstructeurs.

Na inventarisatie blijkt dat de vaarervaring van de schippers schommelt tussen de 65 en 4 jaar en die van de bemanning, op een uitzondering na, nihil is. Voor Hanno en zijn team dus werk aan de winkel. In een ontspannen sfeer en in interactie met zijn team en de cursisten, vertelt Hanno o.a. over het belang van Samen Varen. Samen betekent ook dat de partner wordt betrokken bij het routeplan; waar varen we vandaag naartoe, hoelang zijn we onderweg en wat komen we onderweg

tegen (bruggen, sluizen etc.). Ook betekent het, dat schipper en matroos tijdens het manoeuvreren goed met elkaar communiceren.

Onderdeel van de cursus is ook veiligheid op het water. Het dragen van een goedgekeurd reddingsvest (over de kleding!) is van levensbelang. Jaarlijks verongelukken gemiddeld 5 mensen op het water omdat ze geen reddingsvest droegen, en dat is zelden op het IJsselmeer. De meeste ongelukken gebeuren in (aanloop naar) de haven waarbij het bemanningslid ongelukkig te water raakt en het bewustzijn verliest. En niet alleen een reddingsvest is van levensbelang, ook het hebben van een hulpmiddel, zoals een zwemtrap, is essentieel om de drenkeling veilig uit het water te kunnen halen. Maar voor het zover is, leggen we het schip dwars op de wind, voor de drenkeling en zorgen ervoor dat de motor zo snel mogelijk wordt uitgeschakeld. Dit om te voorkomen dat de schroeven de drenkeling verwonden (Hanno noemde het ‘tot gehakt vermalen’, maar dat klinkt zo luguber).

Alles wat deze ochtend wordt besproken en uitgelegd kan natuurlijk niet in een paar zinnen worden verwoord. Een aantal afkortingen en aanbevelingen wil ik jullie echter niet onthouden. • DSS: denken - sturen - schakelen (eerst nadenken over hoe je moet handelen, vervolgens het roer in de goede stand zetten en pas daarna de regulateur (gashendel) bedienen. • WSWS: weinig snelheid - weinig schade. • Manoeuvreren doe je uitsluitend

door de schroef in werking te zetten middels de regulateur en zonder gas

te geven.

• Indien je moet wachten: Leg je motorschip stil met de kont in de wind en niet, zoals de meesten is geleerd, met de kop in de wind.

Met de kont in de wind fungeert de schroef als een anker waardoor het schip mooi op de plek zal blijven liggen. • Varen in konvooi is het veiligst als baksteensgewijs wordt gevaren.

Dat betekent dat wordt gevaren in gesprongen verband, links en rechts schuin achter elkaar, waardoor er meer ruimte is, en dus ook zicht, vóór het schip. Daardoor is er meer tijd om te reageren. Dus niet in een mooie rechte lijn achter elkaar, zoals we gewend zijn tijdens onze toertochten.

De middag wordt besteed om, onder begeleiding van één van de instructeurs, te oefenen op een schip dat het beste past bij het eigen schip. De Slane is beschikbaar als laag schip met 1 motor, de Andante als hoog schip met 1 motor en de Summer Breeze van Jürgen als tweemotorig schip. Iedereen aan boord krijgt de gelegenheid om te oefenen met de boot stilleggen, draaien op de plek, een 8 varen om palen, aanleggen aan een kopsteiger enz.

Zondagmorgen, om 9.15 uur vindt het palaver plaats bij de boot van Hanno. Na nogmaals een zeer uitvoerige uitleg gekregen te hebben over het belang van veiligheid op het water en wat daar zo allemaal bij komt kijken, vertrekt iedereen naar zijn eigen schip om alles wat is geleerd in de praktijk te oefenen. Het zonnetje schijnt, er is weinig wind, dus het vertrouwen dat het allemaal gaat lukken is groot. De instructeurs begeleiden de schippers zoveel mogelijk vanaf de kant of springen even aan boord, maar deze ochtend is de bemanning toch voornamelijk op elkaar aangewezen. En dat zal zo nu en dan best wel eens spannend zijn geweest, want we waren toch met 11 boten aan het oefenen met, voor ons gevoel, weinig bewegingsruimte. Aan het einde van de ochtend, als iedereen is afgemeerd, kunnen we concluderen dat alle schepen ongeschonden uit de strijd zijn gekomen. Ook was er geen sprake van aanstaande echtscheidingen. In tegendeel zelfs, want alle schippers waren maar wat trots op de prestaties van hun partners. Die hadden hun kunstje toch ook maar even onder de knie gekregen.

’s Middags varen nogmaals 3 schepen uit om ‘man over boord’ en ankeren te oefenen en als ook die training is afgerond zit de cursus Samen Varen er officieel op.

’s Avonds tijdens de welverdiende borrel en het aansluitende diner wordt nog druk nagepraat over de afgelopen dagen. Wat zijn we moe en wat hebben we veel geleerd. Als Aart, namens alle deelnemer aan de cursus, Ineke en Rob bedankt voor hun geweldige initiatief en inzet om deze cursus te organiseren laat hij weten dat, als het aan hem ligt, onder zijn voorzitterschap, de cursus Samen Varen jaarlijks op de KNMC agenda wordt geplaatst. Deze toezegging wordt met luid applaus ontvangen!

Marjo Haitjema