Mevlâna,Mevlevilik,Mevlevi Evleri

MEVLÂNA MEVLEV‹L‹K MEVLEV‹ EVLER‹

MEVLÂNA CELALEDD‹N-‹ RUMÎ Mevlâna büyük Türk düflünürlerinden biridir. Eserleri ve ö¤ütleri bütün dünya taraf›ndan bilinir ve dinlenir. Yüzlerce y›ldan beri okunmaktad›r. Bugün bile dünyan›n her taraf›nda onu sevenler, ona gönül ba¤›yla ba¤lananlar say›lamayacak kadar çoktur.

30 Eylül 1207 tarihinde, bugün Afganistan s›n›rlar› içinde olan Belh flehrinde dünyaya gelmifltir.

Mevlâna'n›n as›l ad› Muhammed Celaleddin'dir. Mevlâna ve Rûmi adlar› sonradan verilmifltir.

Asil bir aileye mensup olan Mevlâna'n›n annesi, Belh Emiri Rüknettin'in k›z› Mümine Hatun, babas›; Sultan'ül Ulema (Alimlerin Sultan›) Muhammed Baheddin Veled'dir.

Mo¤ol istilas› sebebi ile Belh fiehrini 1213 tarihinde terk ettiler. Ba¤dat, Kûfe Mekke, Medine, fiam gibi flehirlerden geçerek Malatya'ya, Erzincan'a ve Karaman'a u¤rad›lar.

Son olarak Konya'ya yerlefltiler.

O dönemde Anadolu, Selçuklu devleti yönetimindeydi.

Alaattin Keykubat; Anadolu Selçuklu Devleti'nin sultan›yd›. Konya ise devletin baflkenti konumundayd›.

Mevlana, Konya Medresesi’nin bafl›na getirilen babas› Baheddin Veled'in yan›nda yetiflti. Daha çocuklu¤undan itibaren üstün zekas› ve özellikleri çevresi taraf›ndan fark edilmiflti. Babas›n›n ölümü üzerine medresenin yönetimini ve ders verme görevini Mevlâna üstlendi.

Bilgisi ve üstün özellikleri yüzünden o dönemin en sevilen en de¤er verilen insan›yd›. Daha sonraki y›llarda tan›flt›¤› Tebrizli fiems'in etkisi ile daha çok fliire ve edebiyata yöneldi.

Allah ve Peygamber sevgisini anlatan, hayat›n nas›l do¤ru yaflanaca¤›na dair ö¤ütler veren fliirler yazd›.

Onun dünya görüflünün ekseninde insan sevgisi vard›r.

Dil, din, ›rk, renk, yaflam tarz› gibi farkl›l›klar›n hiçbir öneminin olmad›¤›n› anlat›r. Mevlâna'ya göre her insan Allah'›n yaratt›¤› en flerefli varl›kt›r. Allah sevgisi, bütün insanlara de¤er vermeyi gerektirir. fiiirlerinde çok ince, anlafl›lmas› zor soyut konular› ifllemifltir. Bunlar› basit hikayelerin içinde simgesel bir dille anlat›r. Her hikaye ayn› zamanda hayata dair önemli ö¤ütler verir.

Mevlâna'n›n eserleri; • Mesnevi; 6 cilt, 26.000 beyittir.

• Divan-› Kebir 7 cilt, 40.000 beyittir.

• Fih-i Mafih • Mecalis-i Seb'a

Mevlâna'n›n hayat›nda alt› önemli flahsiyet vard›r.

• Babas› Sultanü'l Ulema Bahaeddin Veled, • Seyyid Burhaneddin-i Muhakk›k-› Tirmizi, • fiems-i Tebriz-i, • Selahaddin-i Zerkubi Konevi, • Çelebi Hüsameddin • O¤lu Sultan Veled

Mevlâna 17 Aral›k 1273 y›l›nda vefat etmifltir.

Cenazesinde çok büyük bir kalabal›k haz›r bulunmufltur.

Sadece Müslümanlar de¤il, H›ristiyan ve Yahudiler de dahil bütün insanlar “Mevlâna bizim de büyü¤ümüz” diyerek cenaze merasimine kat›lm›fllard›r.

Mevlâna; ölümü Allah ile buluflma olarak de¤erlendirir, “sevgiliye kavuflma günü” fleklinde ifade eder. “fieb-i Arus” dü¤ün gecesi demektir. Bu yüzden onu sevenler taraf›ndan onun ölüm y›ldönümü olan 17 Aral›k gününde yap›lan anma toplant›lar›na “fieb-i Arus” denmektedir.

Mevlâna'n›n çok bilinen;

“Ya oldu¤un gibi görün ya göründü¤ün gibi ol” ö¤üdünden onun gerçek insan olabilmek için aç›k, dürüst, her türlü yalandan ve ikiyüzlülükten uzak olmak gerekti¤ini; yine çok bilinen;

“Gel, gel ne olursan ol yine gel! ‹ster kafir, ister putperest ister Mecusi ol yine gel!

Bizim dergâh›m›z ümitsizlik dergah› de¤ildir Yüz kere tövbeni bozsan yine gel!”

fiiirinden insanlar› kay›ts›z flarts›z sevmenin, ay›r›m yapmaman›n, farkl›l›klar› zenginlik olarak görmenin, bar›fl›n ve uzlaflman›n önemini;

Ayr›ca; “Bu can›m var oldukça ben Kur’an’a tutsa¤›m Muhammed Mustafa'n›n yolundaki topra¤›m Bundan baflka bir sözü nakledenler olursa Hem onu söyleyenden hem o sözden uza¤›m” fiiirinden de ondaki Allah ve Peygamber sevgisinin derinli¤ini anlamaktay›z.

MEVLEV‹L‹K Mevlevilik Mevlâna'n›n yolundan giden, onu seven, ona ba¤lanan insanlar›n oluflturduklar› ekolün ad›d›r. Türk kültürünün önemli yap›tafllar›ndan, önemli unsurlar›ndan biri olan Mevlevi dergahlar›, Mevlevilik ekolünün ana yap›s› gere¤i “güzel sanatlar e¤itim merkezi” olarak ifllev görmüfltür. Bu nedenle Mevlevili¤i bilmeden, Türk kültürünün zenginli¤ini, yüzy›llar boyu süregelen geliflim sürecini anlamak mümkün de¤ildir.

800 y›ll›k bir geçmifli olan Mevlevilik; Türk müzi¤inin, Türk fiiirini, Türk Düflünce Tarihini, Türk Süsleme Sanatlar›n› ve benzeri bir çok bölümü içinde bar›nd›rmaktad›r.

Türk Müzi¤inde yer alan “Ney” “Kudüm” “Rebab” “Ud” gibi bir çok enstrüman, geleneksel yap›lar›n› Mevlevilik içinde sürdürmüfllerdir. Yine bestelerin formlar›ndan, güftelerin semantik yap›s›na kadar bir çok unsur Mevlevilik içinde geliflmifltir.

Soyut resim sanat› olarak da kabul edilebilecek olan “Hat Sanat›” Mevlevili¤in önemli yap›tafllar›ndan biridir. Yine dünyada benzeri olmayan süsleme sanatlar›ndan “tezhip” de Mevlevilik içinde varl›¤›n› ve geliflimini sürdürmüfltür.

Sema; duygu ve düflüncelerin beden diliyle anlat›m› diyebilece¤imiz figürleri içeren bir ritüeldir. Allah sevgisinin insan ruhunda oluflturdu¤u dalgalanmaya “cezbe” denmektedir.

Bu dalgalanma davran›fllara yans›r.

Mevlana'n›n, müzi¤in ritmi ile kalp at›fllar›n›n senkronize oldu¤u bir anda her ad›m›nda “Allah” ad›n› anarak döndü¤ü bir cezbe an›d›r sema.

Soldan sa¤a do¤ru, bir elinin gökyüzüne di¤er elin yeryüzüne dönük olarak yap›ld›¤› bu dönüflte her dönüm, bafllang›ç noktas›na ulaflmaktad›r.

Allah'tan gelip yine ona dönecek oluflu; her dönüflün dünyan›n kendi etraf›nda, dünyan›n güneflin etraf›nda, günefl sisteminin yine hem kendi etraf›nda hem di¤er günefl sistemleriyle yörüngeleriyle çat›flmayacak bir tarzda dönüflünü simgeler. Sema eden dervifller insan›n ar›narak, yücelerek melekleflmesini simgesidirler.

Mevlevilik dünyan›n her taraf›na yay›lm›fl Mevlevi evleri ile, tarih boyunca güzel sanatlar›n e¤itiminin verildi¤i ve üretildi¤i merkezler olarak varl›klar›n› sürdürmüfllerdir. Bu yüzden bilinen bir çok flair, ressam, müzisyen, bilim adam› Mevlevilik içinde yetiflmifllerdir. Humbarac› Ahmed Pafla, Türkiye'de ilk matbaay› kuran ‹brahim Müteferrika, Ünlü bestekâr Vardakosta Seyyid Ahmed A¤a, Nayi Osman Dede, Tepedelenli Ali Pafla, fieyh Galib, ‹smail Ankaravî, Esrar ve Fasih Dedeler ile fiair Leylâ Han›m bunlardan baz›lar›d›r.

MEVLEV‹ EV‹ Mevlevi evleri 800 y›ld›r Mevlevi kültürünün yaflat›ld›¤› mekanlard›r. Öncelikli ifllevi; Mevlâna'n›n Mesnevi'sinin okunmas› olan Mevlevi evleri, tarih içinde geliflmifl bir bilim ve sanat merkezi olmak durumuna gelmifllerdir.

Mevlevi evlerinde müzik icra edilir. “Meflk” ad› verilen çal›flmalarla birlikte sema yap›lan yerlerdir. Çeflitli araflt›rmalar›n yap›ld›¤›, sohbet toplant›lar›n›n düzenlendi¤i, bilim adamlar›n›n, flairlerin, müzisyenlerin, sanatkarlar›n buluflma mekanlar›d›r.

Mevlevi evlerinde genel olarak; Semahane, dervifl hücreleri, fleyh dairesi, hünkâr mahfeli, bac›lar k›sm›, kütüphane, sebil, muvakkithane, mutfak, türbeler ve hazire denilen bölümler bulunurdu. Her bölüm bir ihtiyac› karfl›lamaktayd›.

Baz› Mevlevi evlerinde türbe ve hazire denilen mezarl›klar da vard›. Muvakkithane daha çok bilimsel çal›flmalara ayr›lan, Kütüphane, sebil ve mutfak da ayn› flekilde insanlar›n hizmetlerine sunulan di¤er bölümlerdi.

KOCAEL‹ BÜYÜKfiEH‹R BELED‹YES‹ MEVLEV‹ EV‹ Gerek tarih içinde kültür ve sanat sürecinin takip edilebilmesi, gerekse geçmifl kültürümüzün önemli özelliklerinin kaybolup gitmemesi için Mevlâna, Mevlevilik ve Mevlevi evlerinin sembolik olarak gençlerimize tan›t›lmas› önemli bir ihtiyaçt›r.

Kocaeli Büyükflehir Belediyesi Kültür Ve Sosyal ‹fller Daire Baflkanl›¤› da bu amaçla; kent halk›na kültürel de¤erlerin sunulmas›, halk›n her türlü kültür ihtiyac›na imkanlar ölçüsünde katk›da bulunulmas› çerçevesinde Mevlevi Evi'ni kurmufltur.

Kocaeli Büyükflehir Belediyesi Mevlevi Evi'nin amac›, Mevlâna Celâleddin Rumî Hazretleri'nin dünyaya b›rakt›¤› kültür miras›n› korumak ve yaymak, Mevlâna Celaleddin Rumi'nin ö¤retisi ve vasiyetini eski zamanlardan son devirlere kadar tafl›makt›r. Günümüzde tarihsel görevini modern e¤itim kurumlar›na b›rakan eski “Mevlevîlik” yolunun ça¤dafl bir devam› olmak, Mevlâna Celaleddin Rumi'nin kitaplar›n› okumak, fliirlerini dile getirmek, ö¤retisinin sembolik uygulamas› olan “Mevlevî Sema”›n› icra etmektir. Çeflitli kurslar açmak, bilim ve sohbet toplant›lar› yapmak, musiki, fliir, edebiyat ve anma geceleri düzenlemek, bin y›ll›k Orta Asya Türk-Horasan Tasavvuf gelene¤inin kültürel miras olarak günün flartlar›nda devam›n› sa¤lamakt›r.

Kocaeli Mevlevi Evi, Mevlâna' n›n evrensel mesaj›na uygun olarak din, ›rk, renk, mensubiyet, meslek ve grup fark› gözetmeksizin herkese aç›kt›r. Bu ev; Tasavvuf ö¤retisi temelinde “Mevlevi Kültürünü” yaflatmak amac› ile yap›lacak bilimsel ve kültürel çal›flmalara mekan olmay› amaçlamaktad›r.

‹rtibat telefonlar› Adres Kroki