Vlotte start voor Natuurplan Ham en Leopoldsburg

In 2022 schreven we al over de bossen van Ham en Leopoldsburg, waar toen een beheeropvolging en een nieuw beheerplan type 1 op de planning stonden. Tijd voor een update. We praatten ook met Geert Webers, geëngageerd boseigenaar in Ham.

Winst voor natuur en eigenaar

In het najaar van 2022 bezochten we enkele honderden hectare bos in Heppen en in het oosten van Ham. We bekeken welke beheermaatregelen nodig waren. Voor veel bossen gaven we het advies om een dunning uit te voeren. Sommige bossen waren acht jaar eerder al gedund. Andere bosbestanden, vooral van eigenaars die nog geen lid van Bosgroep Limburg waren, kampten met achterstallig beheer. We proberen deze eigenaars steeds te bereiken bij een beheeropvolging, zodat ook deze bossen een duurzaam beheer krijgen.

In bijna 50 ha bos van 60 verschillende eigenaren werden dunningen aangeduid. Dit beheer leverde in totaal meer dan 4 000 m3 industriehout op, gezamenlijk verkocht tijdens onze houtverkoop op 15 juni 2023. De gunstige prijzen bezorgden de betrokken eigenaars een mooi rendement op hun eigendom. Ze engageerden zich bovendien om een klein deel van de opbrengst te investeren in de aanplant van nieuwe bomen volgens ons KAPPLA-systeem.

Brandhout maken van Amerikaanse vogelkers

We besteedden ook aandacht aan de lokale productie van brandhout, iets dat we als Bosgroep belangrijk vinden. Zo kunnen particulieren die met hout verwarmen hun voorraad op een eerlijke, duurzame manier aanvullen. In totaal maten we meer dan 180 stère brandhout op. Die ver- deelden we in kleine loten voor particulieren en verkochten we op de brandhoutverkoop van 28 oktober. Dit brandhout bestaat vooral uit dikkere stammen Amerikaanse vogelkers, een invasieve exoot. Door het hout als brandhout te verwijderen, vangen we twee vliegen in één klap.

Nieuw natuurbeheerplan

Naast een eventueel beheervoorstel dat resulteerde in een houtverkoop, boden we alle eigenaars de mogelijkheid om in stappen in het nieuwe natuurbeheerplan Ham/Heppen. Veel oude, beperkte bosbeheerplannen in Ham en omstreken zijn reeds of bijna afgelopen. Het was onze intentie om al deze percelen onder één natuurbeheerplan type 1 te bundelen.

Een groot voordeel: in zo’n plan zijn alle kappingen voor de komende 24 jaar gemachtigd. Dat maakt dat eigenaars die zelf regelmatig kleine hoeveelheden brandhout oogsten niet langer om de drie jaar een nieuwe kapmachtiging moeten aanvragen. Bovendien brengt een natuurbeheerplan geen extra verplichtingen of engagementen met zich mee. Er was een groot enthousiasme: 40 eigenaars tekenden in met in totaal iets meer dan 28 ha bos.

De gemiddelde grootte van 101 deelnemende percelen is nog geen 0,3 ha. Door deze kleine bosjes te bundelen, ontstaat een volumevoordeel voor de houtverkoop. Als Bosgroep nemen we ook heel wat administratieve last van de schouders van de betrokken eigenaars.

Op 12 juni keurde het Agentschap voor Natuur en Bos het natuurbeheerplan type 1 Ham/Heppen goed. De Bosgroep inventariseerde alle percelen en overlegde met de eigenaars over het beheer dat zij wensten. Zij weten nu goed wat er de komende 24 jaar mogelijk is in hun bossen en beschikken over de nodige machtigingen.

Op naar het westen van Ham

Na deze goedkeuring begonnen we met de opvolging van het andere deel van Ham, de westkant. Hier gingen we op dezelfde manier te werk en ook hier was de respons op zowel beheervoorstellen als deelname aan het natuurbeheerplan erg groot. De houtverkoop die hieruit resulteert, staat gepland voor juni 2024 en de aansluiting van deze percelen bij het natuurbeheerplan zou ook rond deze periode in orde moeten zijn. Zo kunnen de bossen in Ham en Heppen er weer even tegen!

Boseigenaar Geert Webers getuigt

Geert Webers is al veel jaren eigenaar van een bosperceel in Ham, dat hij vooral gebruikt om brandhout te oogsten. Hoe het bos in zijn bezit kwam, is een bijzonder verhaal dat hij graag vertelt.

Geert: “Ik wilde al lang een eigen bos. Ik heb groene vingers en werk in de natuursector. Tijdens een wandeling langs het toeristisch fietspad in Ham zag ik toevallig een ”te koop”-bord aan een bosje. De notaris bracht me in contact met de eigenaar. We regelden een afspraak om samen het bosje te bezichtigen. Opmerkelijk daarbij is dat de toenmalige eigenaar zelf niet meer wist waar dat bos exact lag. Ik maakte de eigenaar wegwijs en we kwamen al snel tot een akkoord.

Ik verwarm mijn woning vooral met brandhout, dus ook dat was een belangrijke motivatie voor mijn aankoop. Nu kan ik een deel van het nodige brandhout op een duurzame manier uit eigen bos halen. Daarnaast probeer ik voldoende aandacht te besteden aan het ecologische aspect van het beheer.

Het is een typisch dennenbos dat voor 90 % uit grove den bestond en heel wat Amerikaanse vogelkers bevatte. Geleidelijk aan vorm ik het om naar een diverser geheel. Daarbij plant ik actief heel wat bomen bij, ook al is dat niet verplicht. Afgelopen winter plantte ik nog 191 zomereiken die hun eerste groeiseizoen bijna allemaal overleefden. De afgelopen jaren plantte ik onder meer ook tamme kastanje, hazelaar, linde, beuk en berk. Op die manier wil ik mijn bos klimaatrobuuster maken.

Bij de laatste gezamenlijke houtverkoop van de Bosgroep werd er ook industriehout uit mijn bos verkocht, goed voor een mooie opbrengst. Ik vind dat het zeker moet kunnen dat een privéboseigenaar iets overhoudt aan zijn eigendom. Zonder de Bosgroep zou dit voor al die kleine eigenaars een onmogelijke opdracht zijn.

Ik ben lid sinds 2007. In die periode zocht de Bosgroep vrijwilligers om te helpen bij de opmaak van het beheerplan Gerheserheide. Als geëngageerd bos- en natuurliefhebber ging ik hier graag op in. Later werd ik één van de eerste bosconsulenten. In die hoedanigheid volg ik elk jaar mee de brandhoutloten op die via de Bosgroep verkocht worden.

Ik vind het belangrijk om mensen te informeren over bosbeheer. Het gebeurt wel vaker dat ik uitleg geef aan passanten op de wandel- en fietswegen die door mijn bos lopen. Op die manier worden sommige, in eerste instantie onlogische zaken voor veel mensen duidelijk. Vaak kan ik norse blikken veranderen in begrip en waardering voor ingrepen en werkzaamheden. De bezoekers van het bos op die manier meekrijgen met het verhaal, daar geniet ik enorm van.”