6 minute read
Skandynawski styl
Skandynawski design wykształcił się w pierwszej połowie XX wieku, a w latach 50. XX wieku stał się rozpoznawalny na całym świecie. Skandynawskie wzornictwo i architektura wpisały się w rozpowszechniony w tym czasie modernizm, a powstałe wówczas wzory i modele przedmiotów codziennego użytku do dzisiaj są ikonami dizajnu i pożądanymi elementami wyposażenia wnętrz.
Dobrymi przykładami są projekty stołków Alvara Aalto, które pojawiają się w sklepach Apple, seria PH z kolekcji Louis Poulsen oraz niepowtarzalne krzesło Egg. Do przedstawicieli skandynawskiego wzornictwa należą między innymi architekci: Alvar Aalto, Arne Jacobsen, projektanci mebli i wyposażenia: Olav Haug – fiński projektant i rzeźbiarz, który zasłynął z form szkła artystycznego, Timo Tapani Sarpaneva, Poul Henningsen, Bruno Mathsson, Kaare Klint czy Borge Mogensen. Ikoniczne projekty z tej epoki to między innymi seria lamp PH, krzesło Egg, krzesło Spanish Chair oraz seria wyrobów szklanych Finlandia. Dziś skandynawski design jest jednym z najpopularniejszych ruchów we współczesnym wzornictwie. Wiele projektów ze złotej ery dizajnu – lat 50. i 60. XX wieku – jest nadal wykorzystywanych.
Określenie styl skandynawski odnosi się do wzornictwa krajów Europy Północnej, takich jak Dania, Norwegia i Szwecja, a także Finladia i Islandia. Oczywiście pomiędzy tymi państwami i poszczególnymi regionami można zauważyć różnice, jednak podstawowe cechy tego stylu są identyczne.
Cechą charakterystyczną stylu skandynawskiego jest skala wnętrz – są one przestronne, ale niekoniecznie bardzo duże. Wygodnie umeblowane, ale nie zagracone. Bardzo ważne jest światło – zarówno to naturalne, słoneczne, które w północnej Europie bywa deficytowe, jak i umiejętne rozmieszczenie oświetlenie sztucznego. Wiszące lampy o ciepłej barwie światła i dekoracyjnych formach, kinkiety i stojące niewielkie lampki nadają kameralną i przytulną atmosferę. Świece i świeczniki używane są nie tylko w okresie świątecznym, ale też na co dzień.
Hoff / Kakkelovnsmakeriet, model Karl Johan
Funkcjonalność w stylu skandynawskim jest najważniejsza. Szczególnie w przypadku mniejszych wnętrz wygodę uzyskuje się dzięki sprytnym rozwiązaniom do przechowywania czy wielofunkcyjności niektórych mebli. Prostym formom powinna towarzyszyć wysoka jakość i naturalne materiały. Do konstrukcji mebli używane jest naturalne drewno o jasnym kolorze z drzew rosnących w regionie: brzóz, sosen, klonów. Drewno obecne jest także na podłogach i okładzinach ścian – prostych boazeriach malowanych na jasne kolory. Te ostatnie są wręcz nieodzownym elementem domów wakacyjnych hytte, które są nieodłącznym elementem skandynawskiej kultury wakacyjnej. Wygodne drewniane domy, sytuowane nad jeziorami czy w sąsiedztwie morza, stały się szczególnie popularne zwłaszcza w Norwegii. W okresie ostatnich 20 lat, w wyniku znacznego wzbogacenia się kraju, budowane są tam zarówno nowe domy, jak i remontowane stare. Obecnie drugie domy posiada prawie ¼ Norwegów, a ½ ma do takich obiektów łatwy dostęp. Hytte są kwintesencją stylu skandynawskiego. Zbudowane z drewna, wygodne, z przestrzenią integrującą rodzinę i przyjaciół oraz z nieodzownym kominkiem czy piecykiem, umożliwiającym korzystanie z nich niezależnie od pogody.
Tulikivi, model RAITA S 18
Koncepcja hygge (duńskie słowo oznaczające komfort, wygodę, przytulność) jest kwintesencją filozofii kształtowania przestrzeni i wnętrz, tak by miejsce zamieszkania było przytulne, bezpieczne i ciepłe. Żywy ogień jest jego nieodłącznym elementem. Zapewniają go kominki i piecyki, a nawet palące się świeczki. Namiastką prawdziwego ognia może stać się nawet… laptop lub telewizor, jeżeli tylko znajdziemy specjalny program lub aplikację, w której „na żywo” emitowany jest płonący ogień w kominku. Należy zaznaczyć, że nie jest to nowość z popularnych serwisów streamingowych, a wynikający ze skandynawskiej tradycji trend – już kilkadziesiąt lat temu powstały tam tego typu kanały telewizyjne.
Ogień miał zawsze szczególne znaczenie w organizacji wnętrza budynku mieszkalnego w krajach Północy. Wokół niego koncentrowało się życie rodzinne, dawał poczucie bezpieczeństwa i spokoju. Wykształcone przez lata modele kominków i pieców są popularne do dzisiaj. Niezbędne udoskonalenia techniczne, zapewniające bezpieczeństwo użytkowania, nie ingerują zbyt mocno w tradycyjne formy. Szczególnie charakterystyczne są piecyki wolno stojące, które swoimi prostymi, bezpretensjonalnymi kształtami idealnie wpisują się w ponadczasową stylistykę wnętrz skandynawskich. W skandynawskich domach znajdziemy nie tylko proste i funkcjonalne piecyki i kominki, ale też bardziej ekskluzywne, niemniej nadal proste w swojej formie – cylindryczne lub prostopadłościenne, najczęściej z białych kafli. Lokalizacja kominków i piecyków jest zróżnicowana – od centralnego punktu pomieszczenia, przez kominki narożne, po ustawione pomiędzy poszczególnymi strefami funkcjonalnymi. W każdym przypadku naczelną zasadą lokalizacji urządzenia jest wygoda, bezpieczeństwo i funkcjonalność, w zależności od jego rodzaju. Kraje skandynawskie należą do państw, w których opalanie drewnem i pelletem jest od wielu lat normą, a kominek czy piecyk na pellet uznawane są za urządzenia ekologiczne. Nowoczesne piecyki są bardzo wydajne i ograniczają emisję do minimum.
Contura, 820 T
Styl skandynawski obecnie posiada odsłony zarówno minimalistyczne, jak i rustykalne. Różne odmiany stylu podobne będą w swojej stonowanej kolorystyce. Dużo bieli, szarości, beże, błękity lub zielenie, a także kolory ziemi są jego nieodłącznymi elementami. Często pojawiają się akcenty kolorów bardziej zdecydowanych, na przykład ciemnej butelkowej zieleni czy ceglastej czerwieni. Elementy rustykalne w stylu skandynawskim pojawiają się przede wszystkim jako rękodzieło: wełniane makatki, podwieszane ozdoby czy pasiaste chodniczki. Charakterystyczne są, wywodzące się z ludowej tradycji, trójkątne w planie narożne szafki i kredensy. Warto zauważyć, że w ostatnim czasie styl skandynawski odnajdujemy też we wzbogaconej i unowocześnionej formie, gdzie prostota nadal króluje, ale pod względem wykonania, doboru i jakości wykorzystanych materiałów często mamy do czynienia z produktem wyższej klasy.
Nordpeis, model Lugano
„Ocieplanie” wnętrz w stylu skandynawskim to również stosowanie dużej ilości tkanin o różnych teksturach: ciepłych narzut, koców, niewielkich dywaników czy w niektórych pomieszczeniach tak zwanych zazdrosek na oknach. W pomieszczeniach „dziennych” okna, zgodnie z protestancką tradycją transparentności, pozostają najczęściej odsłonięte, nie skrywane za firankami, lecz zdobione drobnymi bibelotami, a nawet ozdobami wykonanymi przez dzieci. Okres świąteczno-noworoczny to czas, w którym wnętrza skandynawskie nabierają szczególnego kolorytu. Barwne ozdoby łączą w sobie tradycję chrześcijańską z pradawnymi wierzeniami. Leśne skrzaty i trolle jakoś dogadują się w tym czasie ze świętym Mikołajem i parkującymi przy kominie reniferami.
arch. Natalia Przesmycka
