6 minute read
Kupuj pellet mądrze
Wybór pelletu do kotła powinien być dobrze przemyślany. Dlaczego? Opał zakupiony z niesprawdzonego źródła może okazać się „wzbogacony” niedozwolonymi dodatkami, niewydajny i szkodliwy dla środowiska. Z tego względu należy zwracać szczególną uwagę na informacje na etykiecie oraz za pomocą metody organoleptycznej ocenić podstawowe właściwości funkcjonalne.
Czy rodzaj surowca, z którego wyprodukowany jest pellet, ma znaczenie dla naszego domowego kotła?
Zgodnie z międzynarodowymi normami EN ISO 17225−2 Biopaliwa stałe. Specyfikacje paliw i klasy. Część 2: Klasy pelletów drzewnych czy EN ISO 17225−6 Biopaliwa stałe. Specyfikacje paliw i klasy. Część 3: Klasy pelletów niedrzewnych, bez względu na rodzaj surowca użytego do sprasowania (wg klasyfikacji w normie w arkuszu EN ISO 17225−1), pellet to biopaliwo zagęszczone z biomasy z dodatkami lub bez, zazwyczaj w postaci walca, o określonej długości, na ogół od 5 do 40 mm, i średnicy do 25 mm oraz ze złamanymi końcami. Surowcem do produkcji pelletu drzewnego jest biomasa drzewna zgodnie z tabelą międzynarodowej normy określającej rodzaje surowców biomasowych EN ISO 17225−1.
Polski pellet drzewny od ponad dwudziestu lat cieszy się popularnością jako biopaliwo stałe stosowane w gospodarstwach domowych. Niestety, w dobie kryzysu energetycznego, braku surowca drzewnego do produkcji pelletu i pojawiających się coraz to nowych rodzajach surowców agro, z których granuluje się pellet, nadchodzący sezon grzewczy stawia przed użytkownikami tego biopaliwa wiele wyzwań.
Skokowe wzrosty cen giełdowych drewna obserwujemy już od połowy 2021 roku. Na przestrzeni tego czasu sortymenty surowców pozyskiwanych z przemysłu drzewnego w postaci trocin, zrębków, zrzyn, używanych do produkcji pelletu drzewnego, podrożały praktycznie o 300−400%. Na ceny trocin nakłada się przede wszystkim wzrost kosztów energii elektrycznej o ponad 200% w stosunku do roku 2020. Obserwujemy zatem ożywienie nie tylko na rynku pelletu drzewnego, ale również pelletów z surowców agro, alternatywnych w stosunku do węgla. Wysokie ceny surowców drzewnych, a w konsekwencji wyższe koszty wyprodukowania jednej tony pelletu, przełożyło się na zwiększone zainteresowanie pelletami agro. Klient końcowy kieruje się w dobie kryzysu i rosnącej inflacji ceną, pomijając często aspekty jakości opału i jego zastosowania w odpowiednich kotłach zgodnie z zaleceniami producentów instalacji grzewczych. Zatem coraz częściej na rynku pojawiają się inne alternatywne źródła surowców do produkcji pelletu. Należą do nich:
• odpady po zbiorze z pól, jak słoma, łuska nasion, obrane kolby kukurydzy;
• trzcina;
• wytłoki z oliwek;
• łupiny orzechów, tzw. PKS (palm kernel shell);
• łuski słonecznika, łuski gryki, łuski ryżowe;
• otręby pszenne;
• słoma, siano;
• torf.
Oczywiście w alternatywnych surowcach, które po sprasowaniu bądź też w przypadku PKS bez konieczności sprasowania, parametry funkcjonalne, jak zawartość popiołu, są znacznie wyższe, niż w tradycyjnym pellecie drzewnym. Wadą przy stosowaniu w bardzo wrażliwych kotłach mogą być również niektóre związki chemiczne, które występują w podwyższonej zawartości, np. azot, siarka, chlor czy metale ciężkie, mogące wywołać korozję naszego kotła. Utrudnieniem w użytkowaniu i eksploatacji instalacji są również występujące substancje oleiste, które są charakterystyczne dla pelletów agro wykonanych z łuski nasion oleistych, np. łuska słonecznika. Należy zatem pamiętać, że w zależności od rodzaju surowca, jego charakterystyki chemicznej oraz składu, wytworzony z niego pellet ma różne właściwości i w konsekwencji różne zastosowanie, np. pellety torfowe bardziej nadają się dla kompleksów przemysłowych.
Dodatkowo pellety z produktów rolnych, np. słomy czy słonecznika, w naturalny sposób są bogate w agresywny chlor, który może przyspieszać korozję kotłów energetycznych, a w wyniku spalania takiego pelletu mogą powstawać spieki i zgorzeliny. Nie zmienia to faktu, że produkcja pelletu okazała się zbawienna dla środowiska i jego zasobów naturalnych: jako surowce wykorzystywane są odpady z różnych gałęzi prze- mysłu drzewnego, rolno-przemysłowego, rolniczego i innych. W ten sposób otrzymujemy zapasy paliwa i odpadów oraz alternatywę dla paliw kopalnych, które podczas spalania emitują do środowiska znacznie więcej CO₂ i innych zanieczyszczeń.
Co wziąć pod uwagę wybierając pellet?
W ostatnich latach decyzję o wymianie swojego dotychczasowego źródła ciepła na dedykowany kocioł na pellet podjęło już ponad 300 tys. gospodarstw domowych, które poszukiwały wydajnego i niezagrażającego środowisku sposobu ogrzewania swoich domów.
Wysokiej jakości pellet powstaje z naturalnych pozostałości, w postaci trocin, zrębek, surowców pochodzenia rolniczego. Jak się okazuje, przy zakupie tego eco-opału bez odpowiedniej wiedzy nietrudno o pomyłkę, a z drugiej strony coraz częściej można trafić na nieuczciwych sprzedawców, którzy wprowadzają do obrotu sfałszowany niedozwolonymi dodatkami, zanieczyszczony, niskiej jakości pellet z odpadów, np. z płyt MDF, zanieczyszczonych piaskiem, torfem czy granulatem z opon albo z wapna.
W razie wątpliwości warto zamówić próbki pelletu i wykonać prosty test, dzięki któremu można określić, czy w pellecie są domieszki substancji niedopuszczalnych, o ile są to zanieczyszczenia fizyczne (piasek, elementy plastików czy inne). Jedną z metod jest wrzucenie kilku granulek do szklanki z wodą. Granulki po niedługim czasie nasiąkną i napuchną, a ostatecznie się rozpadną, a my gołym okiem dojrzymy, czy w naczyniu znajdują się inne składniki stanowiące niedopuszczalne sztuczne dodatki.
Należy pamiętać, że producent pelletu, w celu uzyskania większej ilości naturalnego lepiszcza, ma prawo stosować dodatki do produkcji, jednak muszą być to dodatki biodegradowalne, jak mąka pszenna, mąka żytnia, otręby, ziarna zbóż czy skrobia kukurydziana, jednak w ilości nie większej niż 2,0% w stosunku do masy wyrobu gotowego (1,8% dodatku w trakcie produkcji i 0,2% dodatku powłokowego), czyli maksymalnie 20 kg na tonę gotowego wyrobu.
Kolejną pułapką przy zakupie pelletu jest kolor. Należy pamiętać, że kolor pelletu nie stanowi odzwierciedlenia parametrów jakościowych zgodnie z normami międzynarodowymi. Zależy on przede wszystkim od rodzaju surowca, wieku rośliny, gatunku drzewa, z którego pozostałości został wyprodukowany, sposobu obróbki i przygotowania surowca do granulacji, technologii dosuszania surowca (niskotemperaturowa
bądź wysokotemperaturowa suszarnia). Ciemna barwa często wskazuje na przesuszenie materiału, co wpływa na jego wydajność. Należy jednak pamiętać, że ciemny kolor jest zupełnie normalny w przypadku pelletu wyprodukowanego z drewna liściastego, np. dębu.
Wysokiej jakości pellet można poznać po kilku ważnych cechach. Wydajny i nieszkodliwy opał ma gładką powierzchnię, a po spaleniu pozostawia niedużo popiołu. Jego zapach powinien nasuwać myśl o prawdziwym drewnie. Jeżeli poczujesz chemiczną woń, potraktuj to jako znak ostrzegawczy. Wysokiej jakości pellet nie zawiera sztucznych dodatków. Wybierając pellet, warto zwrócić również uwagę na jego strukturę, która powinna być zbita, a powierzchnia śliska, nie matowa, lecz błyszcząca.
Poza tym należy sprawdzić, czy w worku z pelletem nie ma zbyt dużo zawartości frakcji drobnej i pyłowej, czy nie występują zbyt długie granulki (powyżej 45 mm) lub czy nie występują przy ściankach worka rozmoknięte i o matowych powierzchniach granulki, co mogłoby być dowodem na pakowanie pelletu niedostatecznie schłodzonego. Pellet odpowiednio schłodzony powinien mieć temperaturę nie wyższą niż 40°C.
Problemem może wydawać się wybór pomiędzy pelletem liściastym a iglastym, tymczasem nie ma to większego znaczenia. Warto zwrócić uwagę na gęstość nasypową/ gęstość granulki (ilość sprasowanej trociny/surowca w granulce), która w górnych granicach normy wynosi blisko 750 kg/m³, przez co granulki są mocno zbite, twarde, trudno łamliwe i mogą – przy nieodpowiednich ustawieniach kotła – powodować niedopalanie granulek, czy też zbyt niska gęstość nasypowa wpływać może na szybkość spalania.
Z tego względu warto wiedzieć, co wziąć pod uwagę przy wyborze opału. Najważniejszym elementem każdego towaru sprzedawanego w opakowaniu jednostkowym jest etykieta, która powinna zawierać dane o podstawowych właściwościach towaru, jego nazwę, przeznaczenie, zastosowanie, warunki magazynowania i użytkowania. Warto pamiętać, że bezpieczny pellet jest oznaczony certyfikatem jakości ENplus® lub DINplus, lub DobryPellet – www.polskaradapelletu.org.
