Tolosako aldizkaria 2017 urtea, urtarrila. 1 zenbakia
a le ka
Tolosarrak daude udal aurrekontu sozialen erdigunean Aurrekontuak 2017 Presupuestos municipales
2Udal aurrekontuak 16Tolosatzen 18Elkarrizketa 20Iñauteriak 22Berdintasuna 24Hiri ekonomia
Presupuesto e inversiones del 2017 Un nuevo modelo de gobernanza Alumnado trabajando por el bienestar social
Campañas de sensibilización Una ola de igualdad que dice NO
Impulso y desarrollo de la economía urbana
udal aurrekontuak
2
a le ka
Pertsona erdigunean La persona en el epicentro
Aurreikuspenak dira udal aurrekontuak. Udalak urte horretan izango dituen diru sarreren eta gastu / inbertsioen aurreikuspena, alegia. Udalak bere aurrekontuak onartzea pauso garrantzitsua da, urtean zeharreko bidea markatzen baitu eta egonkortasuna %0,66 ematen baitio Udalari. Garrantzistua da sarrerak nondik lortzen diren jakitea eta baita dirua zertan erabiltzen %44,31ere. den %55,02
%0,66
%0,66
%4,60
SARRERAK%4,60 / INGRESOS %9,10 %9,10 Jasotako diru laguntzak Ayudas recibidas / 13.672.600 E Zergak, tasak eta ondarea %17,48 Impuestos, tasas y patrimonio %35,58 / 11.011.409 E Inbertsioak %17,48 %55,02 Inversiones /164.966 E
%44,31
44,31
“
Aurrekontu hauek partaidetza prozesu inportante bat jasotzen dute bere baitan
”
Los presupuestos se comienzan a trabajar desde el Departamento de Hacienda, la parte técnica trabaja junto con la parte política responsable para configurar la herramienta que servirá para gestionar las finanzas del Ayuntamiento. En los presupuestos se %4,60 prevén%9,10 los gastos e ingresos y se definen las actuaciones que se llevarán a cabo. %35,58
Noiz %17,48hasten zarete aurrekontuak prestatzen eta nola eratzen dira udal aurrekontuak?
Ainhoa Molinos: Urrian ekiten zaio lanketari, behin Ordenantza Fiskaletan aldaketak zehazten %33,26 direnean. Horretarako, Kontu-hartzailetza sailak diru-sarreren aurreikuspena eta finkoak edo hitzartuta dauden gastuen aurrekontua egiten GASTUAK / GASTOS du: langileen soldatak, zerbitzuak… Aldi berean, Gastu arruntak eta zerbitzuak sail guztiei eskatzen beren beharrizanak zein Gastos generales y servicios zaie / 8.841.611E %35,58 Pertsonala direnPersonal adierazteko, aurrekontuan jaso daitezkeen / 8.265.071E Emandako diru laguntzak ikusteko. Ayudas emitidas / 4.344.752E
Inbertsioak Begoña Tolosa: Sailean Ainhoak adierazitako lan Inversiones / 2.262.541E Finantza karga Denera / Total: 24.848.975 E hori egiten den bitartean, ni zinegotziekin biltzen Gastos financiera / 1.145.000E %33,26 naiz eta teknikariekin batera urte horretarako %33,26 Denera / Total: 24.848.975 E prebisioa lantzen da. GASTUAK / GASTOS SARRERAK / INGRESOS Aurrekontua zehaztuta, ogasun batzordean %4,60 GASTUAK / GASTOS SARRERAK / INGRESOS aurkezten da, eta denbora bat ematen zaie Gastu arruntak eta zerbitzuak Jasotako diru laguntzak %9,10 Gastos generales y servicios / 8.841.611E Ayudas recibidas / 13.672.600 E gainerako taldeei, aztertu eta proposamenak Gastu arruntak etaPertsonala zerbitzuak Jasotako diru laguntzak Zergak, tasak eta ondarea y servicios / 8.841.611E Ayudas recibidas /Impuestos, 13.672.600tasas E y patrimonio / 11.011.409 EGastos generales Personal / 8.265.071E egiteko. Udalbatzaren onespenarekin amaitzen da Pertsonala Zergak, tasak eta ondarea %35,58 Emandako diru laguntzak Inbertsioak Personal / 8.265.071E Impuestos, tasas yInversiones patrimonio/164.966 / 11.011.409 prozesua. %17,48 Ayudas emitidas / 4.344.752E E E Emandako diru laguntzak %55,02
Inbertsioak Inversiones /164.966 E
Denera / Total: 24.848.975 E
Denera / Total: 24.848.975 E %33,26
GASTUAK / GASTOS Gastu arruntak eta zerbitzuak
Inbertsioak Ayudas emitidas / 4.344.752E Inversiones / 2.262.541E Inbertsioak Finantza karga Inversiones / 2.262.541E Gastos financiera / 1.145.000E Finantza karga Gastos financiera Denera / 1.145.000E / Total: 24.848.975 E
Denera / Total: 24.848.975 E
En este proceso además de los cálculos y previsiones, es importante la labor que se realiza junto a las y los concejales.
udal aurrekontuak
3
a le ka
Begoña Tolosa: Si así es. Ha sido un proceso participativo muy elaborado y enriquecedor para Tolosa. En los presupuestos del 2017 y en algunas de las inversiones más importantes de este año tienen cabida muchos proyectos propuestos desde el proceso participativo Tolosatzen.
Zeintzuk dira 2017ko inbertsio eta ekimenik garrantzitsuenak?
Ainhoa Molinos Kontuhartzailea Begoña Tolosa Ogasun zinegotzia
Begoña Tolosa: En todos los departamentos hay proyectos consolidados en el tiempo y nuevas propuestas en cartera. Dentro de estas últimas, personal técnico y concejalías de cada área trabajan las diferentes posibilidades y hacen su propuesta al equipo de gobierno junto al planteamiento económico correspondiente.
Asko izaten dira abian jarri nahi izaten diren ekimenak eta asmo berriak baina dagoen dirua nola eta zertan banatu nola erabakitzen da?
Ainhoa Molinos: Aipatutako gastu finko horietara bideratutako kopuruak kontuan izan ondoren, gobernu taldeak bere proposamena prestatzen du. Proposamen horrek indarrean dagoen legedia eta aurrekontu-egonkortasunari dagozkion baldintzak bete behar ditu. Begoña Tolosa: Balorazio bat egiten da eta sail bakoitzetik jasotako proposamenak aztertzen ditugu. Hau ez da egiten berariaz, udal gobernuak markatuta daukan estrategiari jarraiki eta legealdi hasieran zehaztutako helburuak betetzen saiatzen gara. Honen arabera erabakitzen da zein ekimen berri bultzatu eta aurretik abian zeudenetatik zeintzuk indartu. Guretzako bide honetan garrantzitsua izaten da herritarren iritzia jasotzea eta herritarrengan arrakasta izan duten ekimenak bultzatzen jarraitzea.
Este año se han recibido muchas aportaciones del proceso participativo Tolosatzen…
Begoña Tolosa: Aurrekontu hauek partaidetza prozesu inportante bat jasotzen dute bere baitan eta Tolosako egungo beharrei erantzuteaz gain etorkizuneko Tolosa erakitzeko hainbat proiekturen azterketa ere bai. Tolosarron bizi kalitatea hobetuko duten proiektuak gauzatuko ditugu, babes sozialari, ekonomiaren sustapenari eta herritarren beharrei erantzuteko.
“Hay proyectos consolidados en el tiempo y nuevas propuestas en cartera” Hamabi esparrutan egiten du lan Tolosako udalak. Alor horietako bakoitzera aurrekontuaren diru partida jakin bat bideratzen da. Diru kantitate horrekin esparru horretan martxan dauden proiektuak indartzen dira edo proiektu berriak abian jarri. Berdintasuna
189.249€ Igualdad
Ekonomia eta Ogasuna
1.852.049€ Economía y Hacienda
Ekonomikoa, Merkataritza eta Turismoa 894.391€ Garapen Desarrollo Económico, Comercio y Turismo Giza Baliabideak, Antolaketa eta Informazioa
1.730.984€ Recursos Humanos, Organización e Información Gizarte Zerbitzuak
2.591.119€ Servicios Sociales
Gorbernu organoak
603.459€ Organos de Gobierno Hezkuntza eta Hizkuntza Politika
1.475.871€ Educación y Política Linguística
Hiritarren Segurtasuna eta Mugikortasuna
1.473.717€ Seguridad Ciudadana y Movilidad 1.255.443€ Hirigintza Urbanismo Kirolak
792.049€ Deportes Jaiak eta Gazteria 3.200.232€ Kultura, Cultura, Fiestas y Juventud eta Zerbitzuak 7.790.412€ Obra Obras y Servicios
Guztira 24.848.975€
3 udal aurrekontuak
a le ka
a le ka
Olarraingo irisgarritasun proiektua 6.000 E
Auzoetako birgaitze irisgarritasuna eta eraginkortasun energetikoaren azterketa 25.000 E
Alde zaharreko birgaikuntzaren azkerketa 25.000 E
Eraikuntza publikoen erabileraren azterketa 30.000 E
EH Plazako ostalaritza proiektua Kreditu aldaketa bidez
303.000 €
* Kreditu aldaketa: dirua edo ondasun bat beste esparru batean erabiltzeko egiten da aldaketa
Iturritza jauregiaren erosketa 140.000 E
Estudios para realizar proyectos de mejora
812.951 €
Co-working espazioa Oriaburun 66.000.000 E
1.252.148 €
3
Etorkizuneko proiektuak burutzeko azterketak
Mugikortasun plana 40.000 E
Desarrollo económico
Merkataritza Plana Kreditu aldaketa bidez
Reurbanzación de la Avenida Navarra
Ekonomiaren sustapena
Zumardi txikiaren berreskurapena 31.000 E
12
Nafarroa etorbidearen eraberritzea
Tolosa hobetzen joatea da aurrekontuen helburua, etorkizuneko Tolosa marrazten joateko. Pertsonak ardatz hartuta, proiektu eta egitasmo berriak lantzen dira. Asko dira jorratuko diren esparruak, beteko diren hutsuneak eta irtenbidea izango duten arazoak. Horien guztien artean badira azpimarra berezia dutenak; jarraian datozenak.
Guraso gazteen euskara ohituren azterketa 6.000 E
2017ko inbertsio garrantzitsuenak
Nafarroa etorbidea
udal aurrekontuak
4
Tolosatzen ekimenean 200 herritar inguruk hartu dute parte. Herritar horiekin Tolosaren egungo argazki partekatua landu da eta etorkizuneko ardatz nagusiak adostu dira. Más de 40 proyectos surgidos en el proceso están contemplados en los presupuestos de 2017 y en total suman más de 400.00 euros. Los proyectos se engloban en los siguientes apartados:
Las personas son el epicentro de estos presupuestos. Con el objetivo de mejorar la calidad de vida de las y los tolosarras se ejecutaran importantes intervenciones de reurbanización, se impulsará la regeneración económica y de empleo y se realizarán estudios previos que servirán para ir construyendo el Tolosa del futuro.
Reurbanización de Tolosa
4 5 Partaidetza Participación
Landa auzoak 75.000 E
50.000 €
Gudari kalea 7.000 E
Antiguoko Pasabidea 28.893 E
Batxiller Zaldibia 40.000 E
Almirante Rekalde 38.400 E
Pedro Tolosa espaloia 60.000 E
Parkeen konponketak 50.000 E
299.293 €
Amarotz auzoko partaidetza prozesua 50.000 E
Herriaren eraberritzea
1. III. Berdintasun Planaren garapena Desarrollo del III. Plan de Igualdad
2. Berdintasun baloreetan oinarritutako gizarte konprometitu eta inklusiboa sustatu Promover una sociedad basada en valores de igualdad e inclusiva
3. Baloreetan oinarritutako kirol eta aisia eredua landu Promover un ocio y deporte sustentados en los valores 4. Baliabideen kudeaketa jasangarria gauzatu Realizar una gestión eficiente de los recursos
5. Belaunaldien eta herri eragileen arteko harremanak sustatu Promover las relaciones entre generaciones y promotores/as del pueblo
6. Biodibertsitatea zaindu eta ezagutarazi Cuidar y dar a conocer la biodiversidad
7. Elkarlanean landutako hezkuntza eredua garatu Promover un modelo de educación basado en la cooperación y co-educación
8. Enplegua sustatu ekintzailetasuna eta eragileen arteko sinergiak baliatuz Impulsar el empleo a través del emprendimiento y las sinergias entre las personas promotoras 9. Eraikinen eta auzoen birgaitzea Rehabilitación de edificios y barrios 10. Eraikin publikoak herritarren eskura Edificios públicos al alcance de la ciudadanía 11. Espazio publikoa herriaren elkargune Espacios públicos como puntos de encuentro 12. Euskararen erabileran sakondu Fomentar el uso del euskera 13. Gizarte zerbitzuak: guztionak, guztiontzat Servicios sociales; de todos/as para todos/as 14. Herritarrei komunikazio kanal berriak ireki Abrir nuevas vías de comunciación a la ciudadanía 15. Landa eremua bizirik mantendu Mantener vivas las zonas rurales
16. Oria ibaiak eskaintzen dituen aukerak baliatu Aprovechar las opciones que brinda el río Oria
17. Tokiko merkataritza indartu berrikuntzaren bidetik Reforzar el comercio a través de la innovación
18. Tolosako azoka dinamizatu eta herrian duen eragin positiboa areagotu Dinamizar la feria de Tolosa y aumentar su influencia positiva
19. Tolosa industriarentzat erakargarri bilakatu Convertir Tolosa atractiva para la industria
20. Turismo iraunkorra, Tolosako turismo garapenaren ardatz El turismo duradero, eje del desarrollo turístico de Tolosa
Guztira 400.000€ baino gehiago
5 udal aurrekontuak
Ahotsa izatetik entzuna izatera
a le ka
udal aurrekontuak
6
a le ka
Nafarroa etorbidearen eraberritzea Irisgarritasuna eta mugikortasuna bermatuko ditu obrak, eta salerosketak errazten dituen guneak eraikiko dira merkataritzaren eta oinezkoen mesedetan. 2017ko inbertsiorik handiena Nafarroa etorbideko berrurbanizazioa izango da. 2012an Komertzioaren Suspertzearen Plan Berezian dago oinarrituta. Guztira 1.252.148 euro bideratuko dira lan horretara. Proiektu handi eta anbizioso honek oinezkoei eskaintzen die lehentasuna. Oinezkoentzako eremuak hedatuko dira, eta irisgarritasuna eta mugikortasuna bermatuko dira. Etorbideak espazio libre handiagoak izango ditu; honela, ikuspegi orokorra garbitu eta soildu egingo da, eta, ondorioz, komertzioari indarra emango dio, beren eguneroko jarduna erraztuko du, beraz, merkataritza eta ekonomia indartzeko bide bat izango da aurrera begira. Obraren helburuak Nafarroa etorbidean egin nahi den aldaketa honekin, oinezkoen erosotasunera egokituko da kalea. Oinezkoek lasai paseatzeko aukera izango dute. Irisgarriagoa izango da ingurua, eta horrek mugikortasuna erraztuko du. Komertzioen mesedetan ere egingo da obra. Salerosketa errazten dituen guneak eraikiko dira; eta oinezkoak atzera eta aurrera ibiltzea bermatuko denez, horrek ere komertzioari lagunduko dio. Nola? Espaloiak zabalduko dira eta errepidea estutu; horrela, oinezkoek espazio gehiago izateaz gain, ibilgailuak motelago ibiliko dira.
Postontziak, loteria erosteko kioskoak eta telefono-kabinak eta TAO makinak mantenduko dira. Se mantendrán el buzón, el quiosco de la lotería y la maquina de la OTA.
“Etorbideak espazio handiagoak izango ditu, ikuspegi orokorra garbitu eta soildu egingo da; eta, ondorioz, komertzioari indarra emango dio”
Kaleak argitasuna irabazteaz gain, garbitasunean, eraginkortasunean eta jasangarritasunean ere irabaziko du, instalazio zaharkituak berrituko baitira. Eta, kalea atontzeko eta are erakargarriago egiteko, udaberrian lore zoragarriak dituen zuhaitzak landatuko dira.
La reurbanización de la Avenida de Navarra es la inversión más ambiciosa del 2017. Con la obra la calle será más accesible, los peatones tendrán prioridad y podrán caminar con comodidad por la avenida. Esta medida contribuirá a la revitalización del comercio local.
Galtzadak 3 metroko zabalera izango du. Espaloiek 4,5 metrotik gorako zabalera izango dute.
La carretera tendrá una anchura de 3 metros. Instalazioak berrituko dira: LED argiak jarriko dira, eta ur zikinak eta euri urak bereizten dituen sistema ezarriko da.
Ibilgailuak ilaran aparkatuko dira, lerro bakar batean.
Se renovarán las instalaciones: se pondrán luces de LED, y un sistema que dividirá las aguas sucias y pluviales.
Los coches se aparcarán en una única fila.
“Eraginkortasunean eta jasangarritasunean ere irabaziko du kaleak”
Las aceras tendrán más de 4,5 metros de ancho.
Tamaina txikiko zuhaitzak landatuko dira, behe solairuetako bizilagunei eragozpenik ez sortzeko. Se plantarán pequeños árboles para no molestar al vecindario que vive en las primeras plantas.
Lanek ekarriko dituzten aldaketak Obrak udaberrian hastea aurreikusten da eta urte bukaerarako, Gabonen aurretik, amaitzea espero da. Lanak gauzatzen diren bitartean galtzada, aparkatzeko ilara bat eta obrak egiteko tokia egongo dira. Irekita egongo dira oinezkoen eta ibilgailuen bideak, nahiz eta tarteka, obren ondorioz, tokiz aldatu daitezkeen bide horiek. Azken unean bakarrik itxiko da ibilgailuen pasabidea, galtzada eraikitzeko unean, hain zuzen.
7 udal aurrekontuak
a le ka
udal aurrekontuak
8
a le ka
Herritarren bizi kalitatea hobetzeko Babes sozialari, ekonomiari eta herritarren beharrei erantzuteko aurrekontuak.
Ekonomia sustatzeko helburuarekin hainbat proiektu jarriko dira abian eta obra garrantzitsuak burutu. Ekintzailetasuna eta enplegu berrien sorkuntzarako ere apustua egingo da, Oriaburu eraikineko co-working espazioa edo Euskal Herria plazako alojamendu proiektua tarteko. Merkataritzan eta ostalaritzan egiten ari den apustu sendoak ere jarraipena izango du iaz burutu zen Hiri Ekonomiaren Plan Estrategikoa abian jarriz.
Aurrekontuetako inbertsiorik nagusienak jasoko dituzten proiektuek egungo beharrei erantzuteaz gain, garapen ekonomikora bideratutako ekimenak, herritarrei zerbitzu hobea eskaintzeko Tolosako baliabideen azterketa eta tolosarron parte hartzea aurreikusten dute.
Etorkizuneko Tolosa eraikitzeko hainbat proiekturen azterketa egingo da.
Hirigintza aktuazioetan indar handiagoa jarri da, iazko aurrekontua hirukoiztuta.
Partaidetzak pasa den urtean lortu zuen protagonismoa indartuko da.
Azterketa horien emaitzek geroa marrazten lagunduko dute eta herri dinamikan eragina izango duten proiektuei ere erantzungo die. Herria Oria ibaira begira jarri nahi da, Zumardi txikia berreskuratu, trafiko plan berria egin... Asmo horiek ahalik eta modu egokienean gauzatzeko, lehendabizi, sakonki aztertuko dira aurten.
Urtero egin behar izaten diren berritze eta mantentze lanak modu sakonago eta eraginkorrago batean egingo dira. Herriak irabazi egingo du oinezkoen guneetan, pasabideetan, jolas guneetan eta landa auzoetan egingo diren aktuazioekin.
Tolosatzen izan da herritarren partaidetza sustatu duen proiekturik potoloena. Han proposatutako hainbat proiektuk tokia izango dute 2017 urteko udal aurrekontuetan. Baina, horrez gain, Amarotzeko parte hartze prozesuak ere aurrera jarraituko du, eta bertan erabakitzen diren proiektuak aurrera eramateko 50.000 euroko diru partida aurreikusi da.
Tolosaren garapen ekonomikoa bermatzeko 812.951 euro inbertituko dira, iaz baino %8,5 gehiago.
%25
Aurrekontu sozialak %25 Gai sozialetan ereiteak herritarren ongizatean dakartza onurak. Tolosarron bizi kalitatea hobetzeko helburuarekin osatu dira aurtengo aurrekontuak. Aurrekontuen zutabe nagusia da. Gizarte gaietara bideratu da aurrekontuen partidarik handiena, %25, hain zuzen. Tolosarron ongizatea bermatzeko Udaleko Gizarte sailetik egiten diren ahaleginek bere horretan jarraituko dute: etxez etxeko laguntza zerbitzua –etxeetan zaintza pertsonala, menpekotasuna dutenei zein desgaituei eskaintzea–, laguntza ekonomikoak beharrak dituzten familiei –Gizarte larrialdiko laguntzak–, gaueko Abegia arreta zerbitzua… Babes soziala eskaintzeko, zerbitzuen karteraren kudeaketak pisu handia izango du aurten. Prebentzioa eta osasuna bultzatuko dira, bai nerabeetan eta baita arriskuan egon daitezkeen herritarretan –adinekoak, drogamenpekotasunak...– Menpeko pertsonei zein desgaituei eta bere senitartekoei babesa eskainiko zaie. Bazterkeriari aurre egiteko eskuhartzeak burutuko dira, eta genero indarkeriari aurre egiteko protokoloan ere aurreapausoak emango dira, familia elkargunea proiektuaren bitartez. Gizarte zerbitzuetatik eskaintzen diren zerbitzuak eta baliabideak balioan jarri, eta ezagutarazteko gida bat plazaratuko da. Tolosako eragile eta boluntarioen lana agerian jartzeko ere ekintza bereziak antolatuko dira.
Presupuestos hechos a medida de los/las tolosarras El bienestar social y calidad de vida, el desarrollo económico y la participación ciudadana son los ejes que marcan estos presupuestos municipales. El 25% de los presupuestos se han derivado a fomentar los servicios sociales que gestiona el Ayuntamiento. La ayuda a las personas con discapacidad o dependencia y sus familias, la intervención contra la exclusión, las campañas de prevención entre la juventud o el protocolo municipal contra la violencia de género y las agresiones sexuales tendrán especial relevancia. Para el fomento y la promoción de económica se ha invertido un %8,5 más que el año pasado, 812.952 euros en total. Se creará un espacio de Co-working en Oriaburu con el fin de impulsar la economía local y el empleo. También se impulsarán proyectos como el alojamiento de la plaza Euskal Herria o el Plan Estratégico de Comercio. La reurbanización de la Avenida de Navarra es la inversión más importante de estos presupuestos, con un coste de 1.252.148 euros. Este proyecto se sitúa en el marco del Plan Estratégico del Comercio. La reurbanización de la avenida dará un impulso al comercio de la zona, ya que se ampliarán los espacios para los viandantes y se mejorará la accesibilidad. De este modo el centro de Tolosa contará con un espacio más amplio y cómodo, enfocado al ocio y al comercio. Dentro de esta línea de reurbanizar y mejorar Tolosa, se ha triplicado el presupuesto del año pasado para reparar y mantener en buen estado espacios que requerían una reforma, como el túnel del Antiguo, la acera de Pedro Tolosa, los parques infantiles o los barrios rurales. La participación ciudadana seguirá teniendo un gran protagonismo, un nuevo modelo de gobernanza a través de Tolosatzen, y las y los vecinos de Amaroz dispondrán de un presupuesto propio para llevar a cabo los proyectos que acuerden en su proceso participativo.
9 udal aurrekontuak
a le ka
udal aurrekontuak
10
a le ka
Igoerak alorrez alor
Esparru bakoitzean aurretik martxan dauden proiektuak indartu edo berriak abian jarri nahi dira. Egitasmoak gorpuzteko diru partida hauek handitu egin dira 2017ko aurrekontuetan.
Ongizatea da xedea
Tolosatzen prozesuan herritarrek eskariak egiteko aukera izan dute. Azaleratu diren behar horiei erantzuna ematera bideratuko da, hein handi batean, gizarte zerbitzuen aurrekontua. Esparru honetako diru partida 8.000 eurotan igo da eta berrikuntzen artean, Tolosako baliabideen gida eta boluntarioen astea/eguna egingo dira.
Kulturan gure iragana eta historia berreskuratzen
Kulturan herri bizi bezain aberatsa da Tolosa. Eta Tolosako herriaren eta kulturaren historian giltzarri diren hainbat talderen urteurrenak dira 2017an. Udaberri dantza taldeak eta CITek 60 eta 50 urte betetzen dituzte, hurrenez hurren; eta Eduardo Mokoroa jaio zela 150 urte igaro dira. Data bereziak direnez, Udalak diruz lagunduko ditu eta, honenbestez, islada izan dute aurrekontuetan. Horrez gain, Tolosako Artxibo Historikoan ere lanketa berezia egingo da, gure historia kontatzen duten agiri zaharrak berritu eta dokumentuak digitalizatuz.
Zerbitzu sozialen baliabideak herritarrek ezagutu eta erabili ahal izateko bidea egingo da Jaiek ematen diete kolorea Tolosari
Festa entzutetsuak dira Inauteriak, gero eta sona handiagoa dute Sanjoanek... orain arteko arrastoa jarraitzea izan da aurtengo xedea eta eskaintza hobetzea. 16.500 euro gehiago bideratuko dira jaietara. Inauterietako segurtasuna hobetzeko ahalegin berezia egingo da, gainera.
Gazteen eskariak gauzatzeko aukera
18.278 euro gehiago izango dituzte herriko gazteek beren proiektu eta ekimenak martxan jartzeko. Hor jarri nahi izan da indarra. Horrez
gain, gazteen artean hainbesteko sona eta arrakasta duen Gipuzkoa Encounter Tolosan egiten jarraituko da.
Urratsak berdintasunean oinarritutako herri izateko
Hezkidetza-eskola jarri zuen martxan Tolosako Udalak, gure herriaren etorkizuna izango diren gazteen artean berdintasuna mugarri izateko eta ez helburu. Aurten proiektu horren ebaluaketa egingo da, ahulguneak hautemateko eta hobetzeko. Proiektu horretarako eta beste hainbat ekimenetarako 18.050 eurotan igoko da berdintasunerako diru partida.
Euskararen normalizazioa helburu
Euskarari dagokionez, bi esparrutan jarri da fokua 2017an. Batetik, merkataritzan, euskara sustatzeko plana egingo baita; eta, bestetik familietan, guraso gazteen hizkuntza ohituren gaineko azterketa egingo baita. Bi proiektu horietara 8.000 eta 4.000 euro bideratuko dira.
Parte hartzean are enfasi handiagoa
38.000 euro gehiago bideratuko dira partaidetzara. Iaz protagonismo handia hartu zuen parte hartzeak Udalaren egunerokoan, Tolosatzen prozesua jarri baitzen martxan. Esperientzia honen emaitza bikainek aurten ere ildo horretatik lanean jarraitzeko bidea erakutsi dute. Bestalde, baloreak eta desadostasunak kudeatu ahal izateko
Gazteek beren ideiak gauzatzeko aukera izango dute hausnarketa jarriko da abian 2017an eta udalak tolosarroi informazioa helarazteko beste bide bat zabalduko du, informazio pantaila bat jarriz Triangulo plazan.
Gero eta osasuntsuago
Kirola egitea osasuntsu egoteko modu bat dela jakinda, gazte zein helduei kirola egiteko laguntzak handituko dira. Eskola kirolera 2.000 euro gehiago bideratuko dira eta orain arte Mugi zen programara -Aktibatzen izenekoa, egun- 2.000 euro gehiago. 2017an programaren laugarren edizioa egingo da.
Euskara sustatuko da nola merkataritzan hala guraso gazteen artean Maite ditut, maite, gure bazterrak
Ibaiak protagonismo berezia hartu du aurtengo aurrekontuetan. Lehen ez bezala, orain, Gipuzkoako Urak Kontsortzioarekin egindako hitzarmen bat medio, Gipuzkoako Urak ardura batzuk izango ditu eta Udalak beregain beste egiteko batzuk hartuko ditu, tartean erreka garbiketa. 5.000 euro bideratuko dira garbiketara. Errekaren biodibertsiatearen gaineko dibulgazio saioak ere egingo dira, herritarrek bertako ingurumena ezagutzeko eta baloratzeko.
Se amplía el gasto en prácticamente todas las áreas Casi todos los departamentos cuentan con más recursos para reforzar o impulsar proyectos. Resumimos las subidas o los nuevos proyectos más significativos: Servicios sociales: Elaboración de la guía de servicios sociales de Tolosa y organización de las jornadas del voluntariado. Cultura: Ayudas a sociedades en conmemoraciones significativas: 150 Aniversario de la jaiotza de Eduardo Mokoroa, 60 Aniversario de Udaberri Dantza Taldea y 50 Aniversario de CIT. Digitalización y conservación de documentos del Archivo Histórico de Tolosa. Fiestas: Se mantiene la partida general destinada a fiestas, y se realizará un especial hincapié en la mejora en las medidas de seguridad en carnavales. Juventud: Dispondrán de más presupuesto para poder llevar a cabo sus iniciativas. Organización de Gipuzkoa Encounter en Tolosa. Igualdad: Sistematización y evalución del proyecto de co-educación de igualdad en los centros escolares. Euskara: Se fomentará el uso del euskera en el comercio y se elaborará un estudio para analizar el uso del euskera en padres y madres jóvenes. Participación y Comunicación: Seguirá el proceso participativo Tolosatzen, se realizará un proyecto para trabajar los valores y los desacuerdos. Se colocará un panel informativo en el Triangulo. Deporte: Se incrementarán las ayudas para personas jóvenes y adultas, y también al deporte escolar. Medioambiente: El rio Oria cobra especial importancia, se realizarán jornadas de limpieza y de divulgación de la biodiversidad del río.
11 udal aurrekontuak
a le ka
Alderdien iritziak
12
a le ka
Alderdi politikoen iritziak Opiniรณn de los partidos
Ertz askotako gaia da Udal aurrekontuena. Ertz horiek guztiak orraztea eta aurrekontu biribilak osatzea da udal gobernuaren asmoa. Asmo hori ipar hartuta egiten dute lan alderdi guztiek, nahiz eta maiz, bidean, bakoitzari ipar-orratzak norabide bat markatzen dion.
Alderdiek iritziak udalbatzarretan ere partekatzen dituzte, orduan eztabaidatzen eta hartzen baitituzte erabakiak. Bilkurak hilero egiten dira, hileko azken ostiralean, iluntzeko 20:00etan hasita.
Bide ezberdinetatik ibili arren, helmuga berbera dute guztiek: aurrekontuekin herritarren ongizateak hobera egitea, herria hobetzea. Alderdi bakoitzak beren iparorratzak markatutakoaren berri emango du ondorengo lerroetan.
Osoko bilkurak zuzenean ikusi daitezke tolosa.eus webgunean
2017rako onartutako aurrekontuak orekatuak, arduratsuak, landuak eta dinamikoak dira, eta bereziki, Tolosarren eguneroko bizitza hobetzeko eginak daude. Orobat, jasangarriak ere badira, gure diru zaintzaren egoera onaren adierazle. Desarrollan dos vertientes: la social, con el 25% del presupuesto total, y la del desarrollo económico, con un aumento del 8,5% respecto al año anterior. Ambas igualmente importantes y complementarias. Inbertsioen arloa aurrekontu osoaren %9,1 da, 2.262.541 euro, tolosarren bizimodua errazagoa eta erosoagoa egitera bideratuak. Sail ia guztietan handitu da aurrekontua, lehendik sendotuta dauden jardueretara eta etorkizuneko proiektuetara bideratutako partidekin. Sail horiek guztiek Tolosatzen prozesu partehartzailean eginiko 40 ekarpen baino gehiago onartu dituzte, 400.000 eurotik gorako inbertsioarekin. Nos preparamos para retos futuros, con estudios y proyectos a desarrollar en los próximos años, con el fin de conseguir una Tolosa donde la calidad de vida de los/las tolosarras esté garantizada.
Aurrekontuak osatzeko garaian nabarmena da udal gobernuaren kudeaketa-eredua eta oposizioarena desberdinak direla; ikuspegi desberdina dute aurrekontuek islatu behar dutenaz. Aurreko legealdian EH Bilduk osatutako aurrekontuetan urteko plangintza jasotzen zen beti; hots, urtean zehar landuko ziren proiektu nagusiek diru-partida izaten zuten udalaren kontuetan. EAJk eta PSEk osatutako udal gobernuak, aldiz, aurrekontuetan ez du plangintzarik jasotzen. Asmoak zerrendatzen dituzte baina ez dituzte aurrekontuetan sartzen, soilik, udalaren ohiko funtzionamendurako partidak biltzen dituzte aurrekontuetan. Honek bi ondorio nabarmen ekarriko ditu: aurreikusten ez diren proiektuei inoiz hasierarik ez ematea edota proiektuak aurrera eraman ahal izateko, gerakinen poltsatik neurrigabe tiratu behar izatea. EH Bilduk beste lan egiteko modu bat proposatu du. Denon artean hitz eginez, informazioa partekatuz eta gardentasunez, besteak beste, hirigintzaren, garapen ekonomikoaren zein hondakinen kudeaketaren inguruko egitasmoei urte hasierarekin batera ekitea. Adore politikoa eskatzen dio udal gobernuari elkarrekin lanean aritzeko, horrela Tolosa hobe bat eraikiko baitugu.
Dakizuenez, urte berriaren hasierakin aurrekontuak badatoz. Aurtengoak oso landuak izan dira, ia 25 milioi euroko aurrekontuen prestaketak eta kudeaketak lanketa nahiko gogorra eskatzen du. Son unos presupuestos totalmente sociales, ya que gracias a Tolosatzen se han añadido 40 propuestas realizadas por y para el pueblo tolosarra y su mejor funcionamiento. Son unos presupuestos que miran a futuro, equilibrados y con un buen número de estudios para realizar proyectos de calado que continúen mejorando el municipio durante los próximos años. 2016ko aurrekontuak transiziozkoak izendatu ziren eta 2017koak, nire ustez, etorkizunerako aurrekontuak dira, tolosarron bizi kalitatea hobetzeko egingo diren obra eta aktuazioekin. Adibide handiena, Nafarroa etorbidea berrurbanizatzeko gauzatuko den obra garrantzitsuan daukagu, aurrekontuen inbertsio handiena da herritarron eskakizun hau aurrera eramateko 2017 urtearen barnean.
13 Alderdien iritziak
a le ka
2016an zer?
14
a le ka
2016AN ZER?
Atzean utzi dugun urtean hamaika proiektu, prozesu eta ekimen jarri dira martxan Tolosan. Hemen pasa den urtearen laburpena irudietan.
Hondakin bilketa sistema berria
IĂąauteriak
42 enpresa berri eskualdean, 24 Tolosan
Liburu erreketaren 80 urte
Uxue Barkos eta Joseba Asiron bisitan
Babarrun kofradia berria
Eskualdeko enplegu programan 52 lanpostu berri
Saharako haurrak
Kalitatezko turismoa
Ekainak 28, LGTBIQ eguna
Azoka berezi arrakastatsuak
Ustaritzerekin senidetzea
Bialeko zubi eraberritua
Zezen plazaren berritzea
%18 atzerritar gehiago udan
Mugi Tolosaren III. edizioa
Berazubiko muralaren inaugurazioa
Haurren hiria
Eskolapioetako sarbidea
Ferialekuko konponketak
Gipuzkoa Encounter
Usabaleko harmailak Memoriaren plaza
Tolosatzen proiektua Jaietan eta egunero, ez da... EZ!
Euskaldun berria zubia Tolosak irudi propioa
15 2016an zer?
a le ka
tolosatzen
16
a le ka
Gobernantza eredu berri bat Un nuevo modelo de gobernanza
Tolosa beti izan da herri ekintzailea eta tolosarron izaeraren zeinua da parte-hartzea eta herriko ekintzetan eragile izatea. Honen azken erakuslea da Tolosatzen ekimena.
“Eredu berri honi esker, herritarrekin batera etorkizuneko Tolosa irudikatu eta berau modu partekatuan gauzatu ahal izateko oinarriak finkatu ditugu” Garikoitz Lekuona eta Iñigo Muñoz parte-hartze arduradunak
Parte hartu Tolosatzen proiektuan Tolosatzen proiektua ez da hemen amaitzen. Aurrerantzean egindakoak baloratzen nahiz aurreragoko ideiak zehazten parte hartu nahi izanez gero, idatzi ondorengo helbidera: partehartzea@tolosa.eus. Zure ekarpenak eskertuko ditugu.
Herritarrak dira Tolosatzen proiektuaren ardatza, ekimenaren helburua etorkizuneko Tolosa herritarrekin batera, elkarlanean, eraikitzea baita. Tolosatzen prozesuarekin gobernantza eredu berri bat artikulatzea da xedea, herritarrak udalgintzaren ardatz bilakatzea eta elkarlana ohiko lan eredua izatea. Prozesuak hiru fase izan ditu eta urrats guztietan herritarrak izan dira protagonistak. Etorkizun labur zein luzeko Tolosa eraikitzeko ideiak mahaigaineratu dira Tolosatzenen eta ideia horiek forma hartzen joan dira. Orokortasunetik hasi ziren lanean eta pixkanaka-pixkanaka ideia horiek zehazten joan dira, proiektu eta ekintza zehatzetara salto eginaz. Tolosaren datozen hamar urteetako alorrez alorreko lan ildo nagusiak eta 2017ko ekintza zehatzak definitu ditu Tolosatzenek. Garatutako ideia horiek guztiak maila tekniko eta politikoan landu dira eta 2017ko aurrekontuetan adostasunetik eratorritako lehen ekintzak txertatu dira.
El objetivo de Tolosatzen es construir Tolosa con un nuevo modelo de gobernanza. En este proceso todos y todas las participantes han trabajado con un mismo objetivo, mejorar Tolosa y nuestra calidad de vida. Planteando necesidades, contrastando ideas y valorando distintas posibilidades se ha llegado a acuerdos ya proyectos concretos que se han plasmado en el libro Fotografía compartida de Tolosa.
Aurretiko fasea 2016 apirila-maiatza
Tolosako biztanlegoaren ordezkaritza anitzeko taldea osatu zen. Prozesuaren oinarriak finkatu ziren eta hurrengo bi faseak gidatuko dituen parte hartze markoa eta lehentasunezko ekintza eremuak zehaztu ziren. Prozesu osoko komunikazio euskarriak landu ziren eta udal barneko parte-hartze mekanismoak aztertu eta birdiseinatu ziren.
Erredakzio fasea 2016 iraila - 2017 martxoa
Planaren ikuspegia eta helburu estrategikoak udal teknikariekin, maila politikoan eta herritarren parte hartze foroetan landu eta adostu ziren, eta ekintzetan zehaztu ziren. Eta informazio horrekin guztiarekin planaren dokumentua idazten ari dira.
Diagnosia 2016 maiatza-uztaila
Oinarrizko informazioa bilduta, udal sail bakoitzak dituen arlokako planak eta adierazleak aztertu ziren, baita udalerrian eragina izan duten bestelako plangintzak ere. Udalak, herritar zein eragileek osatutako mahai sektorialak sortu ziren gai horiek lantzeko, baina, beti ere, lan ildo nagusiekin koherente izanez. Bildutako informazioarekin Tolosako egungo egoeraren diagnostikoa egin zen eta horren baitan ondorengo faseko helburuak markatuko ziren.
“Orain arte partehartzea proiektu zehatz batzuetara mugatu da; orain, ordea, udalean sistematizatu nahi dugu eta helburu izatetik bide izatera pasa” Joseba Ormazabal Lopez zinegotzia
“Urte, legealdi, zein ideologien gainetik ditugun erronkei modu antolatu eta eraginkor batean erantzuteko lan modu gisa ulertzen dugu gobernantza eredu berria” Olatz Peon Ormazabal alkatea
Forma parte del proceso Tolosatzen
www.tolosa.eus/tolosatzen
El proyecto Tolosatzen no termina aquí. Si de ahora en adelante quieres formar parte del proceso de participación, dar tu opinión y aportar nuevas ideas, escribe un email a la siguiente dirección: partehartzea@tolosa.eus Agradeceremos tus aportaciones.
17 tolosatzen
a le ka
Pobrezia energetikoa
18
a le ka
Ikasleak lanean tolosarron bizi kalitatean eragiteko Tolosako Lanbide Heziketako hainbat ikaslek pobrezia energetikoaren inguruko proiektu bat garatu dute Tolosako Udalarekin elkarlanean. Herriko hainbat etxetan azkerketak egin dituzte, eskolan ikasitako teoria praktikan jarrita. Ikasle horien irakasle dira Rafa Albisu eta Oskar Soto. Zer da pobrezia energetikoa? Oinarrizko behar energetikoei ekonomikoki erantzuteko gaitasun eza. Hau da, energia termikoa, elektrikoa, berokuntza sistemetara bideratuak edo ura bezalakoak ordaintzeko aukera ez izatea. Gaiaren inguruko azterketa bat egin duzue... Hasieran erreparo pittin bat ematen zigun arren, herriko hamaika familietan azterketa energetikoak egitera animatu ginen. Tolosako Udaleko gizarte zerbitzuekin adostuta eta familien onarpenarekin, beren fakturak jaso eta aztertu genituen. Ondoren, etxeetara bisitak eta diagnostikoak egin genituen. Horrekin guztiarekin ondorioak atera ditugu. Hamaika etxebizitzetako errealitatea berbera al zen? Fakturak ordaindu ezinik zebiltzan guztiak, bai, baina errealitate desberdinak zituzten. Batzuk denbora luzez langabezian zeuden, beste batzuk jubilatuak ziren, familia ugariak, bertakoak, kanpotarrak... Guztiek, ordea, zailtasun berbera zuten. Fakturak ordaintzeko eragozpenen jatorria ere berbera al zen? Patrikan diru gutxi zutela, hasteko. Baina, horrez gain, baziren beste hainbat arrazoi: fakturak ulertzeko zailtasuna zuten, bereziki faktura elektrikoarena. Batzuk ilunpetan bizi ziren arren, apenas argirik gabe, fakturan asko ordaintzen zuten. Potentzia handiegia zeukaten kontratatuta,
Rafa Albisu eta Oskar Soto
Instalazio elektriko eta automatikoen eta Instalazio termiko eta fluidoen mantenimenduko irakasleak Tolosaldeako Lanbide Heziketa Institutuan.
eta horregatik gertatzen zitzaien hori. Ohiko etxebizitzetan 3,3KW nahikoa izaten da. Horiek gehiago zeukaten kontratatuta. Eta nola jakin dezakegu hori? Neurketa bat egin beharko litzateke. Kontratatutako potentziak zerikusia du etxeko automatikoarekin. Potentzia gehiegi kontratatu badugu, automatikoak ez du sekula saltatuko. Horren berri izateko seinale bat izan daiteke. Beste hainbat gauza ere kontuan hartu beharko dira... Bai, energia kontsumoa, esaterako. Behar ez dugunean tresna elektrikoak itzaltzea komeni da, baita etengailuak dituen hargailuak -regletakerabiltzea ere. Tresna elektriko efizienteak erabiltzeak laguntzen du, A+ eta A++ motakoak; kontsumo baxuko bonbillak, LED motakoak; eta merkaturatzaile merkeena kontratatzea, PVPC bezala ezagunak direnetako bat. Gainera, baldintza batzuk betetzen dituztenek bono soziala eskatu dezakete. Merkaturatzaileek %25eko deskontua egiten diete. Zein dira bono horiek lortzeko bete beharreko baldintzak? Elektrizitate fakturan soilik lortu daiteke. Diru sarrera jakin batzuk eduki behar dira, etxeko guztiak langabezian egon behar dira, 3 KW beherako potentzia eduki behar da kontratatuta
“Krisia medio, familien diru sarrerak murriztu eta gasaren eta elektrizitatearen prezioak bikoiztu egin dira. Energia aurrezteko neurriak beharrezkoak dira” Patxi Amantegi Zubiria, ingurumen zinegotzia
Gomendioak | Recomendaciones edo familia ugaria izatea. Gutxik eskatzen dute, %7k bakarrik, ez-jakintasunagatik. Informatzeko merkaturatzaileena jo behar da, haiei galdetu behar zaie. Fakturaren aurrezteko beste gakorik? Gehienok 2.0 izeneko kontratua daukagu. Baina badago 2.0 BHA izenekoa, ordu bereizketa egiten duena. Gaueko 22:00etatik eguerdiko 12.00etara energia dezente merkeagoa da; 12:00etatik aurrera ohi baino pittin bat garestiagoa. Ordu tarte horretan kontsumitzeko aukera baduzu, aurreztu dezakezu. Hemendik aurrera, zer nolako jarraipena izango du proiektuak? Orain emandako gomendioak praktikara eramateko aukera izan dute eta guk ea horiekin zer nolako hobekuntzak izan dituzten aztertuko dugu. LED bonbillak ere jarriko ditugu izan garen etxeetan. Horrez gain, ekimena eskualdera zabalduko da. Zer nolako esperientzia izan da? Guztiz aberasgarria. Elkarlanean atera dugu aurrera eta ikasleek gaitasun teknikoez gain bestelako gaitasunak ere landu ahal izan dituzte. Gainera, bezeroak ez gara irakasleak izan, Udala eta Gizartegintza zerbitzuak izan dira eta aurpegia jartzen zutenak familiak ziren. Gure ustez hezkuntza hortik bideratu behar da.
1. Kontratatutako potentzia gehiegizkoa ez izatea. Etxeko automatikoak ez-saltatzea izan daiteke potentzia gehiegi izatearen seinaleetako bat. Que la potencia contratada no sea excesiva. Si no salta el automático de la casa, puede ser que se tenga contratada demasiada potencia. 2. Energia kontsumoa murriztea. Tresna elektrikoak itzaltzea eta etengailuak dituzten hargailu anitzekin stand by egoerak saihestea. Disminuir el consumo de energia. Apagar los aparatos eléctricos y evitar las situaciones stand by utilizando regletas. 3. Gailu elektriko efizienteak erabiltzea, A+ eta A++ siglak dituztenak. Utilizar electrodomésticos eficientes, de las siglas A+ y A++. 4. Kontsumo baxuko bonbillak erabiltzea. LED motakoak dira egokienak. Utilizar bombillas de bajo consumo, las más adecuadas son las de LED. 5. Merkaturatzaile merkeena kontratatzea, PVPC -merkatu elektriko erregulatuko tarifabezala ezagutzen direnak. Contratar el comercializador más barato, conocidos como PVPC. 6. Ondo badatorkizu, ordu bereziketa izeneko aukera kontratatzea. Si te conviene, contratar el contrato 2.0 BHA.
19 Pobrezia energetikoa
a le ka
Iñauteriak
20
a le ka
Eraldatzeko helburuarekin eragiten
Tolosako Udalak Iñauteriei begira martxan jartzen dituen sentsibilizazio kanpainek hazia aspaldi jarri zuten arren, urtero ureztatzen eta loratzen joaten dira, festetan fruitua eman dezaten.
ZARATA
1
Gehiegizko zarata da Tolosako Iñauterietako kezka iturri nagusietako bat. Musika zarata izan ez dadin, Udalak antolatzen duen lehiaketaren oinarrietan bolumenaren gaineko nahiz musikaordutegien inguruko arauak daude. Txarangen kalejira pasatzean karrozek megafonia itzali behar dute, eta, gainontzean 8:00etatik 00:00ak arte egon daitezke piztuta. Soinu-ekipoek 1.500W eduki ditzateke gehienez. Arau horiek bete ezean, Iñauterien jatorrizko esentzia kaltetu eta galdu egingo da. Iñauterien berezko baloreei eusteko garrantzitsua da soinua zarata ez bilakatzea.
2
GARBITASUNA Hondakinak nonahi aurkitzea ez dugu maite. Iñauterietan ere birziklatu, berrerabili eta zaborra gutxitu behar da. Jaietan ere guztion lana da herria garbi mantentzea, izan ere, gehiago zikintzeagatik ez dugu hobeto pasako. Horregatik... zaindu Iñauteriak!
BOTILTZARRA Gazteak kontsumo ohituren inguruan gogoeta egitera gonbidatu nahi ditu Udalak. Erabaki arduratsuak hartzen laguntzeko prebentzio kanpaina jarri du martxan, bereziki Iñauterietako Astelenita egunari begira, baina urte guztian begirik kendu gabe. Nerabeen Prebentzio Mahaia da horren arduradun. Bertan Udaleko teknikariek, Udaltzaingoak, kaleko eta topaguneko hezitzaileek, ikastetxeetako arduradunek, osasun arloko teknikoek, guraso elkarteetako ordezkariek eta Ai-Laketek hartzen dute parte. Hainbat ekimen garatzen dituzte iñauterien ingurumarian: gaian sentsibilizatzeko ikasleekin zinema saioak eta antzerkiak egiten dira; eta Gipuzkoa mailan, DBHko ikasleen guraso guztiei eskutitza igortzen zaie Udalak gaiarekiko duen ardura adierazi eta aholkuak emanaz. Iñauterietan, Astelenita egunean, kale eskuhartzea egiten da. Ai-Laket taldekoek eta Inmakulada Gizarte Integrazioko ikasleek kalean dauden gazteei informazioa era hurbilean ematen diete. Testing gunea ere jartzen da, eta, horrez gain, alkohola saltzen duten tabernei eta dendei legea bete dezaten eskatzeko eskutitza bidaltzen zaie. Taberna horiek kartelak ere itsasten dituzte.
Berdintasun koloreko txapela 2015etik konpartsa edo karroza berdinzaleena saritu egiten da. Desde el 2015 se premia la carroza más igualitaria.
4
BERDINTASUNA Berdintasuna ardatz hartuta, hainbat esparrutan eragingo da. Batetik, herritarrei Tolosak ezetz dioten pultserak eta Joka sano pegatinak banatuko zaizkie. Bestetik, herriko merkatariei eta ostalariei puntu morea eta Tolosak ezetz kartelak helaraziko zaizkie. Gainera, karroza eta konpartsa berdinzaleena sarituko da
21 Iñauteriak
3
a le ka
Berdintasuna
22
a le ka
Ezetz dioen olatu berdinzalea Una ola de igualdad que dice NO
Martxoaren 8ak jatorria 1908. urtean du, New Yorkeko Cotton Textile Factory lantegian. Lan baldintza kaxkarrak salatzeko lantegi barruan itxialdia egiten ari ziren ehundik gora emakume. Kanpotik molotov koktelak jaurti zizkieten eta su hartu zuten. Kondairak dioenez, emakume horiek more koloreko oihalekin egiten zuten lan; baina badira arrazoiketa urdinaren eta arroxaren arteko nahasketatik sortzen den morean bilatzen dutenak. Tolosak, arrazoiketa horrekin bat, lila eta arrosaren arteko kolorez identifikatzen du berdintasuna.
Tolosako Udaleko Berdintasun sailak hainbat esparrutan egiten du lan, beti ere helburu bakarrarekin, gizonezkoen eta emakumezkoen arteko berdintasuna bermatzea. Esparru horiek honakoak dira:
1
III. Berdintasun plana
Egutegian biribildutako eguna da martxoaren 8a. Aldarrikapen eguna da, egitarau mardulekoa. Baina Tolosako Udalak ez ditu indarrak soilik egun horretan jartzen, egunerokoan beti du iparrean, presente, berdintasuna.
2
Protokoloa
Tolosako berdintasun sailak emakumeen eta gizonezkoen artean desberdintasunik ez egoteko buru belarri egiten du lan, horren adierazle egun indarrean dagoen III. Berdintasun Plana, adibidez.
3
Hezkidetza proiektua
4
Jaien behatokia
Genero indarkeriarekin bukatzeko, horrelako kasuren batean nola jokatu azaltzen duen protokoloa landu du ere Udalak emakume erasotuekin, Ertzain etxearekin, Osakidetzarekin, Euskal Herriko Bilgune Feministarekin, Tolosaldea Garatzenekin, AsunciĂłn klinikarekin, Donostiako bake epaitegiarekin eta Lanbiderekin batera. Protokoloa ez da dokumentu itxia, berritzen eta egokitzen baitoa. Protokoloaren gaineko jarduketa mapa gauzatu da, eta IĂąauterietarako inplikatutako agenteen egoitzetan ezarriko da, egoera posibleen aurrean pausuak eta koordinazioa argiak izan daitezen. Etorkizunean Tolosa indarkeriarik gabeko eta aukeraberdintasuneko herria izateko, Udalak, ikastetxeekin batera, ikasleei gizonen eta emakumeen arteko berdintasunean hezten lagunduko dien baloreak lantzeko hezkidetza proiektua du martxan. Aurten proiektuaren sistematizazioa eta ebaluazioa egingo dira, hazten ari den proiektu honek garatzen jarrai dezan; Tolosa etorkizunean dibertsitate mota guztiekin errespetuz jokatzen duen herria izan dadin.
Duela bi urte osatu zen hirugarren berdintasun plana eta 2020 urtera arte indarrean izango da.
Indarkeria kasuen aurrean, eragile edo norbanako bakoitzaren papera zein den eta nola jokatu behar duen azaltzen du.
Ikastetxeekin elkarlanean garatzen den proiektua da, ikasleak berdintasunean hezteko.
Jaiak berdintzaleak izateko gida kaleratu du Udalak eta hori praktikara eramateko tailerrak antolatu ditu. *hurrengo orrian azalpen luzeagoa
“Berdintasunean hezten laguntzeko eta baloreak lantzeko Hezkidetza proiektua du martxan Udalak�
ZER EGIN ERASOEN AURREAN? Jaien behatokia Berdintasun politikak eta festa esparruetan berdintasuna modu objektiboago, sistematizatuago eta eraginkorrago batean garatzeko, Berdintasun Departamenduak Behatokia izeneko prozedura jarri du martxan. Behatokiak jai gida izeneko dokumentua du oinarrian. Jaietako ekintzen ardura duten udal departamenduekin koordinatuta ari dira lantzen gaia.
Erasoren baten aurrean laguntza eskatzea gomendatzen dute adituek. Horretarako hainbat telefono zenbaki daude eskura. Se recomienda pedir ayuda ante un caso de agresión. Para ello están disponibles los siguientes números de teléfonos.
112 SOS Deiak-en telefonoa da. Telefono de SOS Deiak.
900 840 111 Eusko Jaurlaritzaren 24 orduko arreta zerbitzua da. Atención 24 horas del Gobierno Vasco.
943 224 411 Gizarte Larrialdietarako Foru Zerbitzua, 15:00etatik aurrera dago martxan. Atención a partir de las 15:00 horas del Servicio Foral de Urgencias Sociales.
943 697 460 Tolosako Udaleko Gizarte Zerbitzuak, 9:00etatik 15:00etara zabalik. Atención de 9:00 a 15:00 en los Servicios Sociales del Ayuntamiento.
El Ayuntamiento de Tolosa a través del Departamento de Igualdad trabaja en varios proyectos que tienen como fin la igualdad entre hombres y mujeres. Algunos de estos proyectos son los siguientes: el III. Plan de Igualdad, el protocolo que define como actuar en caso de sufrir una agresión, el proyecto educacional que elabora en equipo con los centros escolares, y los talleres para tratar la guía de fiestas igualitarias y el diseño de dicho observatorio.
III. Berdintasun Plana
www.tolosa.eus/berdintasuna
23 Berdintasuna
a le ka
merkataritza
24
a le ka
Hiri ekonomia Economía urbana
Los datos son muy significativos, el comercio de Tolosa es un activo y motor importante en nuestra economía.
386 1.500 %15
ESTABLEZIMENDU ESTABLECIMIENTOS
LANPOSTU ZUZEN TRABAJOS DIRECTOS
BARNE PRODUKTU GORDINA PIB
El objetivo del Departamento Comercio, Ferias y Turismo es impulsar y desarrollar la economĂa urbana de Tolosa Zerbitzuak, produktuak, esperientziak, elkartrukeak... asko jasotzen dugu merkataritzarengandik, gure gertuko pertsonek kudeatutako komertzioek girotzen dituzte gure kale eta plazak, eta horiek dira Tolosa erakargarri bihurtzen dutenak. Merkataritza sektorea, Feriak eta Turismoarekin batera Tolosako ekonomiarentzako ezinbesteko dira. Turismoa ere geroz eta garrantzi handiagoa hartzen ari den alorra da, Tolosak aukera paregabea du berezkoak dituen nortasuna, kokapena eta baliabideak balioan jarri eta turismoa erakartzeko bitarteko gisa erabiltzeko. Herriak badauzka erakargarri egiten duten hainbat baliabide -Topic, adibidez- eta ekimen -larunbateko azoka eta azoka bereziak, esaterakoturismoarengatik apustu berezi bat egitea aukera ona izan dela adierazten dutenak. Honela, Hiri Ekonomia osatzen duten sektore horiek indartzeko, duela bi urte Tolosako Udalak Merkataritza, Feriak eta Turismo sail berezia sortu zuen, sektore hauek dituzten erronkei erantzuna emateko. Horrela, egoera ekonomikoa edota erostearen esperientzian ematen ari diren modu
berriei aurre egiteko beharrezkoak diren programa eta ekimenak martxan jartzea du hizpide. 2012 urtean Merkataritza Indartzeko Plan Berezia eta 2016an Tolosako Hiri Ekonomia Plan Estrategikoa garatu ziren eta horiek oinarritzat hartuta, sektorea indartu eta koordinatzeko martxan jarriko diren ekintza eta programak definitzen ari dira. Tolosako Hiri Ekonomia sustatzea eta garatzea da helburua eta horretarako, bezero eta herritarrei begira, Tolosaren erakargarritasuna, harrera gaitasuna eta herritar eta bisitariek egiten dituzten egonaldietan eta erosketetan lortzen duten gogobetetasuna landu dira. Alderdi horiek guztiak era koordinatu batean kudeatzen ari da saila, denak baitira garrantzitsuak. Antolamendu bateratu eta koordinatuaren bitartez sektoreen arteko sinergiak sortuko dituen proiektuak abiarazi eta bideratzen ari da Udala. Hori zuzentzeko hainbat sektoretako eragileak batzen dituen Hiri Ekonomiaren Mahaia eratu da. Mahai honetan alor horretako eragileak hilabetero biltzen dira, bakoitzaren ekimen eta proiektuak partekatzeko eta sortu daitezkeen aukera berriak aztertzeko.
Bertatik bertara, dena eskura, konfiantzazkoa eta gertukoa, horrelakoa da gure komertzioa
Hiri Ekonomiaren Mahaia: turismoa, merkataritza, ostalaritza, kultura eta azokak
25 merkataritza, azokak eta turismoa
a le ka
agenda
26
a le ka
AGENDA
Urtarrilak
27
Oskarbi taldearen kantaldia Leidorren.
Otsailak
8
Beste berrikuntza bat: Woolf Works Wayne McGregor – zuzeneko ballet proiekzioa. Leidorren.
Otsailak
17
Kaldereroen kontzertua Topic-en.
Martxoak
8
Emakumeen Nazioarteko Eguna Aste osoko egitarau zabala.
Urtarrilak
31
Programazio sorta honetako berrikuntza nagusietako bat: Il Trovatore Giuseppe Verdi. Zuzeneko opera proiekzioa. Leidorren.
Otsailak
10
Hika Mika antzerkiaren eskutik, Koadernoa zuri antzezlana Leidorren.
Otsailak
23-28
IĂąauteriak
Martxoak
Otsailak
3-5
San Blas auzoko jaiak.
Otsailak
11
Zuhaitz Azoka Trianguloan.
Otsailak
25
Dantzari Txiki Eguna Udaberri Dantza Taldearen eskutik.
10
Konpasetan, bidaia intimo bat emakumeen istorioetan zehar ikuskizuna. Topic eta Aranburun.
Martxoak
11
Pirritx, Porrotx eta Marimotots. Bi saio Leidorren.
urtarrila-martxoa
Martxoak
13-15
Mendi Tour Jaialdia Leidorren 19:00etatik aurrera.
Martxoak
17
Martxoak
Jainko Basatia Txalo Produkzioaken eskutik Leidorren.
24
Olatz Zugastiren kontzertua Leidorren.
Tolosa kantari hileko azken larunbatetan 12:00etatik aurrera. Larunbatero, goizez, Tolosako Azoka Zerkausian, Berdura plazan eta Euskal Herria plazan.
Martxoak
30
Beste zuzeneko opera proiekzio bat: Madama Butterfly, Giacomo Puccinirena Leidorren.
Martxoak
GEHIAGO
31
agenda.tolosa.eus
Oskara ikuskizuna Kukai Dantza taldearen eskutik Leidorren.
+
TELEFONO INTERESGARRIAK
GUARDIAKO FARMAZIAK
Aranburu Udal Liburutegia 943 69 74 62 Asunciรณn Klinika 943 67 57 99 Beotibar pilotalekua 943 65 14 70 Berazubi futbol zelaia 943 65 17 49 Epaitegia, erregistro zibila 943 00 26 10 Eduardo Mokoroa musika eskola 943 65 15 93 Errota Haur liburutegia 943 69 74 61 Gurutze Gorria 943 65 14 25 Kulturetxea 943 67 03 83 Lurramendi 943 67 03 25 eta 943 67 02 27 Tolargi 943 65 00 16 Tolosa Gasa 943 67 53 20 Tolosaldea Mankomunitatea 943 67 62 16 Tolosaldea Garatzen S.A. 943 65 45 01 Tolosaldeko Osasun Zentroa, Gernikako arbola 943 69 00 Tolosaldeko Osasun Zentroa, San Esteban 943 68 00 Turismo bulegoa 943 65 04 14 Udaletxea 943 69 75 00 Udaltzaingoa 943 67 58 58 Ur zerbitzuak 943 69 82 10 Usabal kiroldegia 943 53 64 00 Zaharren egoitza 943 65 51 47 Zentro sozio-kulturala 943 65 49 15
Urtarrila | Enero 16 Bronte, 17 Mugica, 18 Lejeue, 19 Olarreaga, 20 Morant, 21 Olarreaga, 22 Bengoetxea, 23 Bengoetxea, 24 Bronte, 25 Mugica, 26 Olarreaga, 27 Bronte, 28 Lejeune, 29 Azpiroz, 30 Mugica, 31 Lejeune Otsaila | Febrero 1 Morant, 2 Olarreaga, 3 Bengoetxea, 4 Echeveste, 5 Olarreaga, 6 Olarreaga, 7 Mugica, 8 Olarreaga, 9 Lejeune, 10 Bronte, 11 Mugica, 12 Bronte, 13 Mugica, 14 Olarreaga, 15 Bronte, 16 Bengoetxea, 17 Bronte, 18 Morant, 19 Echeveste, 20 Mugica, 21 Olarreaga, 22 Bengoetxea, 23 Bronte, 24 Mugica, 25 Santamaria, 26 Mugica, 27 Mugica, 28 Lejeune Martxoa | Marzo 1 Olarreaga, 2 Bengoetxea, 3 Bronte, 4 Olarreaga, 5 Morant, 6 Mugica, 7 Olarreaga, 8 Bengoetxea, 9 Bronte, 10 Bronte, 11 Lejeune, 12 Santamaria, 13 Olarreaga, 14 Morant, 15 Bengoetxea, 16 Bronte, 17 Mugica, 18 Azpiroz, 19 Bengoetxea, 20 Lejeune, 21 Olarreaga, 22 Bengoetxea, 23 Bronte, 24 Mugica, 25 Olarreaga, 26 Morant, 27 Olarreaga, 28 Bengoetxea, 29 Bronte, 30 Mugica, 31 Olarreaga *Gauero Zabalarretako Morant farmazia egongo da guardian *De noche siempre estรก de guardia la farmacia Morant Editorea: Tolosako Udala, eta IKOM Irudi eta komunikazioa Argazkiak: IKOM, Tolosako Udala eta Tolosaldeko Ataria Banaketa: IKOM Irudi eta komunikazioa
27 agenda
a le ka
pobrezia energetikoa
28
www.tolosa.eus
tolosakoudala tolosako_udala tolosaudala