การป้องกันภัยทางเพศสำหรับสตรี

คูมือ

การปองกันภัยทางเพศ สำหรับสตรี

จัดทำโดย ชมรมไอคิโด มหาวิทยาลัยเชียงใหม

การปองกันภัยทางเพศ

ชมรมไอคิโด มหาวิทยาลัยเชียงใหม

!!!! !

! “ผูหญิง” เปนกลุมที่มีความเสี่ยงสูงตอการตกเปน! เหยื่ออาชญากรรมทางเพศ

คดีขมขืนในสังคมไทย ปจจุบัน เปาหมายของ อาชญากรรมทางเพศสวนใหญคือ กลุมเด็กหญิงแรกรุนอายุระหวาง 11 - 15 ป เปนนักเรียน นักศึกษา สถานที่มักเปน ที่บานหรือบานคนรูจัก ผูที่กระทำผิดก็คือคนรัก เพื่อน หรือคนรูจัก ในชวงเวลา 22.00 - 02.00 น. ! ซึ่งผูกระทำผิดทางเพศสนใจเด็กผูหญิงที่มีรูปรางหนาตาดี (หุนดี-ขาวอวบ-ขาสวย-หนาอกใหญ) แตงกายลอแหลม (นุงสั้น-รัดรูป-เสื้อ/ชุดบาง-สายเดี่ยว/เกาะอก) และไมระมัดระวังตัว (ยอมติดตามไปดวย - ใกลชิด สนิทสนม - เหยื่อมีอาการมึนเมา ผานมาในที่เปลี่ยวตามลำพัง) ตามลำดับ ! ขอมูลสนเทศของสำนักงานตำรวจแหงชาติ ไดระบุคดีเดี่ยวกับความผิดทางเพศ ไดแก ขมขืนกระทำชำเรา และอนาจารทั่วประเทศ พบวาสถิติดังกลาวมีจำนวนเพิ่มขึ้นทุก ป โดยป 2540 - 2542 มีจำนวน 3,741 ราย 4,999 ราย และ 7,963 ราย ตามลำดับ เฉลี่ยทุก 1 ชั่วโมง ผูหญิงและเด็กจะถูกขมขืนกระทำชำเรา ทำรายรางกายและอนาจาร 1 คน และเด็กหญิงอายุต่ำกวา 15 ป ถูกขมขืนเฉลี่ยวันละ 2 ราย นอกจากนี้มูลนิธิเพื่อน หญิงไดรวบรวมขอมูลภัยทางเพศจากหนังสือพิมพพบวา มีขาวภัยทางเพศระหวาง พ.ศ.

2540 - 2542 ทั้งสิน 603 กรณี โดยผูถูกกระทำอายุนอยที่สุด 11 ป มากที่สุด 106 ป สวนผูกระทำอายุนอยที่สุด 11 ป มากที่สุด 85 ป! หน้า ๑

! และเฉพาะคดีขมขืนกระทำชำเราปรากกวามีจำนวนผูกระทำผิดทางเพศที่ศาล พิพากษาวากระทำผิดจริง และลงโทษจำคุกอยูในปจจุบันมากเปนอันดับ 4 ของคดี ประเภทตางๆ คือรอยละ 3.65 หรือจำนวน 4,396 ราย ดังปรากฏตามสถิติกรม ราชทัณฑ เมื่อวันที่ 30 เมษายน 2543 ซึ่งหมายความวามีผูหญิงตกเปนเหยื่อของผู กระทำผิดเหลานี้มากในจำนวนพอๆ กัน โดยถูกขมขืนทั้งแบบตัวตอตัว (Single Rape) โทรมหญิง (Group Rape) ฆาขมขืน (Felony Rape) ขมขืนภายในครอบครัว (Incest) และขมขืนคูรัก (Acquaintance Rape / Date Rape-การขมขืนโดยผูใกลชิด โดยเฉพาะ คูรัก ซึ่งเปนกรณีที่เกิดขึ้นมากที่สุด) เปนตน! ! แมแตประเทศที่เจริญทางวัตถุ เชน ประเทศสหรัฐอเมริกา ก็มีสถิติสูงมากของผู ถูกลวนลามทางเพศ บงบอกวากรณีขมขืนนั้นเกิดขึ้นทุก ๆ 60 วินาที และการทำราย รางกายผูหญิงเกิดขึ้นทุกๆ 51 วินาที นั่นคือผูหญิงถูกขมขืน ปละประมาณ 683,000 คน ผูหญิงอเมริกัน 1 ใน 8 คนจะเคยถูกขมขืนอยางนอย หนึ่งครั้ง คิดเปนหญิงถูก ขมขืนประมาณ 12 ลานคนจากจำนวนทั้งประเทศ 3 ใน 4 ของผูขมขืนจะเปนเพื่อนหรือ ญาติของผูถูกขมขืนเอง มีเพียง 16 % ของผูถูกขมขืนไปแจงความ ! คิดแลวนาตกใจ ความปลอดภัยของผูหญิงยังคงหาไดไหมในโลกปจจุบัน ในเมื่อ ไมวาจะดำเนินชีวิตอยูที่ไหนก็มีความเสี่ยง ในเมื่อสังคมเรายังคงเอื้ออำนวยใหผูชายเอา รัดเอาเปรียบทางเพศตอสตรีอยู และถาหากเราพึ่งพาสังคมไดยาก บางทีผูหญิงเราก็คง ตองเรียนรูที่จะตองพึ่งพาตัวเอง

รูปจาก http://perth. indymedia.org/index .php?action=default &featureview=686

หน้า ๒

ระดับขั้นความรุนแรงตอสตรี

ฆาตกรรม Murder การทารุณกรรม ขมขืน Assault & Rape ความรุนเเรงในครอบครัว Domestic Violent การคุกคามทางเพศ Sexual Harassment การเลือกปฏิบัติตอผูหญิง Double Standard ทัศนคติ ของผูชายที่มีตอผูหญิง ในทางที่ไมใหเกียรติ กดขี่ และเอาเปรียบ สังคม วัฒนธรรม ที่ไมมีความเทาเทียมกันระหวางเพศ อนุญาตใหผูชายเอาเปรียบผูหญิง กฎหมายและประเพณีที่สงเสริมการกดขี่เพศหญิง สื่อลามก และการโฆษณาสินคาที่ตอกย้ำผูหญิงในฐานะวัตถุทางเพศ หน้า ๓

ภัยทางเพศ ! ไมวาชายหรือหญิง เมื่อไดรับการชมดวยใจจริง หรือการจีบ ผูถูกชมก็จะปลื้มใจ หรือดีใจมากกวารูสึกอึดอัดหรือไมพอใจ แตหากถูกรุกเรามากเขา จะทำใหเกิดความไม สบายใจ ดังนั้นการรุกรานทางเพศคืออะไร และอยางไรจึงถือวาเปนการรุกรานทางเพศ

ภัยทางเพศมีหลายระดับ การและเล็ม แทะโลมดวยสายตาและคำพูด

การตามตื้อ ติดตามไปไหนตอไหนดวยไมไดรับคำเชิญชวน

การลวงเกินทางเพศ หรือสรางความกดดัน เพื่อใหตอบสนอง ความพอใจทางเพศ โดยใชอำนาจหนาที่ในที่ทำงานหรือสถานศึกษา การลวงเกินดวยวาจา (เปาปาก ผิวปาก สงเสียงหยาบคาย พูดถึงอวัยวะบางสวน) การจับมือถือแขน การโอบกอด

การจับตองบริเวณสวนตัวของรางกาย การขมขืน (หลอกลวงไปขมขืน ขูใหยอม ใชยาหรือเหลา ทำใหชวยตัวเองไมได หรือใชกำลังทำรายแลวขมขืน) การคามนุษย คือการบังคับใหคาประเวณี ทั้งในระดับบุคคล เเละเปนกลุม

หน้า ๔

! นอกจากนั้น การคุกคามทางเพศ (sexual harassment) ที่ไมไดกระทำโดย พฤติกรรมภายนอกแตใชวิธีการควบคุมจิตใจ ก็ถือเปนการเอารัดเอาเปรียบทางเพศดวย เชนกัน ซึ่งอาจมาในรูปแบบเหลานี้คือ !

-การเสนอใหเปนขอแลกเปลี่ยนสำหรับผลประโยชนบางอยางในการทำงานหรือ ! การเรียน -เปนการขมขู คุกคามทางใจ ทำใหปฏิบัติงานหรือเรียนไมไดตามปกติ

ทำความรูจักกับผูขมขืนหรือผูมีแนวโนมที่จะขมขืน ทำราย ทารุณเพศหญิง ! ผูขมขืนอาจแบงออกไดเปน 2 พวก ใหญๆ ! พวกแรกซึ่งมีจำนวนนอยมาก คือพวกที่มีความผิดปกติทางจิตแลวแสดงออกโดย การใชความรุนแรงในขณะมีเพศสัมพันธ ! พวกที่สองซึ่งพบวาเปนสวนใหญของผูขมขืนเปนคนปกติ แตจะมีลักษณะบาง อยางในบุคลิกภาพคือ ตองการควบคุม ลงโทษ ทารุณ เยยหยันเพศหญิง เขาจะเปนคนที่ สามารถใชความรุนแรงได และจะแสดงออกใหพฤติกรรมทางเพศของเขาเอง ! การขมขืนแทบทุกกรณีจะเริ่มที่ใจของผูกระทำ คือมีการคิด วางแผนลวงหนา เสมอ อาจกระทำโดยคนๆเดียว หรือเปนกลุม(การขมขืนหมู) ! ในกรณีที่เปนคนรูจักกันผูขมขืน จะมีการเลือกเหยื่อกอนแลวจึงวางแผนลอให เหยื่อไปอยูในที่ๆจะปฏิบัติการไดสะดวก ในกรณีที่เปนคนแปลกหนาจะมีการวางเเผน เฉพาะสภาพการณแวดลอมเทานั้น แตเหยื่อจะเปนใครก็ได ที่บังเอิญเดินผานที่นั่นในเวลา ที่พอเหมาะพอดี ! การขมขืนที่ไมไดวางแผนมากอน บางครั้งผูกระทำอาจกำลังทำอาชญากรรมอยาง อื่นอยูแตบังเอิญผูถูกขมขืนมาอยูในที่นั้นพอดี การที่ผูหญิงแสดงอาการกลัวจนลนลานและ ยอมแพอยางสิ้นเชิงจะทำใหผูขมขืนรูสึกวาตนเองมีอำนาจมาก ทำใหลงมือขมขืนเหยื่อ ทันที

รูปจาก http://hanyangian.com/

หน้า ๕

!

ปญหาอีกอยางหนึ่งของการคุกคามทางเพศที่ไม ไดเกิดจากคนแปลกหนา แตกลับเกิดขึ้นจากคนรักของ เราเอง ในเวลาที่อยูดวยกันในที่ลับตาคน แตอีกฝาย กลับบังคับ ขูเข็นใหเรามีเพศสัมพันธดวย ภาษา อังกฤษเรียกวา Date Rape บางครั้งสามีก็คุกคาม ทางเพศตอภรรยาดวยการขืนใจ

สัญญาณอันตรายจากคูรักของเรา! ! จากการศึกษาและสังเกตลักษณะของ ชายที่มีความโนมเอียงที่จะทำรายคูรักและภรรยา ของตนเอง พบวามักมีลักษณะดังตอไปนี้ พยายามที่จะใกลชิดกับเราอยางรวดเร็วเกิน เหตุผลที่ควร มีอารมณออนไหวเกิดควร มีอารมณเปลี่ยนแปลง ไดอยางฉับพลันทันที มีความหึงหวงรุนแรง มีความคาดหวังในตัวเราที่เกินความเปนจริง ไมวาจะมีปญหาอะไรเกิดขึ้น เขาจะตองตำหนิหรือ กลาวโทษคนอื่นไวกอน พยายามทำใหเราตองเปนฝายรับผิดชอบตอความรูสึก ของเขา พยายามแยกเราออกจากสังคม พยายามควบคุมชีวิตของเรา แสดงความโหดรายตอสัตวและเด็กๆ ชอบ”หยอก”เเรงๆ ในขณะใกลชิดหรือมีเพศสัมพันธ มีบทบาททางเพศที่เครงครัด ตายตัว เคยมีประวัติทารุณผูหญิงมากอน ขูวาจะใชความรุนแรงกับเรา !

หากสังเกตเห็นคูรักของคุณวามีลักษณะดังกลาวนี้ ควร ระมัดระวังตัวและหาทางหนีทีไลหากเกิดเหตุการณไม คาดคิดขึ้นในอนาคต

หน้า ๖

แนวทางการหลีกเลี่ยงและปองกันการเกี่ยวของกับผูขมขืนหรือชอบทารุณหญิง 1.พยายามไมคบหาหรือไปไหนๆกับ คนที่ไมใหเกียรติผูหญิง 2. พยายามเลี่ยงชายที่เอารัดเอาเปรียบคนอื่นๆ ไมวาเขาจะเอาเปรียบเพศไหนก็ตาม 3. พยายามหลีกเลี่ยงชายที่ไมเคารพกฎหมาย หรือกติกา ขอบังคับตาง ๆในสังคม 4. พยายามเลี่ยง ไมเอาตัวไปไวในสถานการณลอแหลมหรืออาจเปนอันตรายได เชน 1) อยูในที่เปลี่ยวกับชายที่ไมคุนเคย 2) อยูในสถานที่ที่มีการกดดันทางสังคมจากเพื่อนชายคนที่ไป ดวย เชนหอพักชายลวน สโมสรที่มีสมาชิกชายลวน 3) พยายามไมใหจำเปนตองพึ่งคูเดทในเรื่องยาน พาหนะโดยสิ้นเชิง ควรมีเงินสำหรับรถรับจางหรือ แทกซี่ติดตัว หรือจัดหาพาหนะไดยามจำเปน การ ออกเดทมากกวาหนึ่งคูก็ชวยได 5. อยาปลอยใหชายสัมผัสแตะตองตัวหรือเขาใกล เกินไปจนกวาจะมีความสัมพันธแนบแนนมั่นคงแลว กอน หากรูสึกวาเริ่มถูกลวงเกินอาณาเขตสวนตัว ตองรีบทำอะไรอยางใดอยางหนึ่งเพื่อ เปนการหยุดการกระทำนั้นทันที 6. พยายามไมใชยาเสพติดหรือดื่ม เหลารวมกับชายที่ไมรูจักดี เหลา และยาเสพติดจะทำใหเสียการ ควบคุมตนเอง และวิจารณญาณใน การตัดสินใจ เมื่อผูชายเริ่มมีอาการ เมาตองแยกตัวออกไปทันที ภาพจาก http://www.ipopculture.net/ category/ youth-culture/

หน้า ๗

ผูรุกรานทางเพศเลือกเหยื่ออยางไร ! มีการสัมภาษณผูกระทำความผิดในกรณีขมขืนหลายราย พบวาภาษาทาทางและการ เคลื่อนไหวของผูถูกกระทำเปนกุญแจในการเลือกเหยื่อ ! ทีนี้เรามาลองทำแบบทดสอบนี้ดูวา เรามีการเคลื่อนไหวรางกายแบบใด เขาขายการ ตกเปนเปาหมายของการรุกรานทางเพศหรือไม

ทาทาง/การแสดงออก/การใชพื้นที่ คุณมีลักษณะทาทาง! การแสดงออกของคุณ! ศรีษะของคุณมักจะR หัวไหลของคุณมักจะ! คุณมักจะ! ! !

    

การจัดทาทาง

การวางน้ำหนักของคุณ R  หัวเขาของคุณR R  ! ! ! ! ! มือของคุณR R R 

การเคลื่อนไหว

สบายใจ/มุงมั่น/เด็ดเดี่ยว!  มีความเชื่อมั่น!! !  ตั้งตรง! ! ! !  ผึ่งผาย/ตรง! ! !  ใชพื้นที่รอบตัวไดตามสบาย! ลงที่สองขาอยางมั่นคง! งอเล็กนอย! ! ! ! ! ! ! เปด/มีชีวิตชีวา/ยืดหยุน!

สับสน ขี้กลัว กมหนา/เงียบ งอ/หลังคอม หดตัวจนลีบ ไมกินพื้นที่

 ไมสมดุล/ขาไขวไปมา  แข็งกระดาง/!

เหยียดมากเกินไป  ไขวไปมา/กระสับกระสาย

การกาวเดินของคุณR  มั่นคงและมีจุดหมาย!!  คุณมักจะR R R  กาวอยางเต็มเทา! !  การเคลื่อนไหวแขนและขา!  มีการประสานกัน!  ศูนยกลางการเคลื่อนไหวของคุณเริ่มจากR  สะโพก! 

ไมแนนอน/เฉื่อย เดินเขยง ไมประสานกัน ศรีษะ

อากัปกิริยา/สีหนา/ดวงตา

อากัปกิริยาของคุณR  มีการตัดสินใจที่ชัดเจน!  หวั่นๆ /ลองเชิง/ไมแนนอน สีหนาของคุณR R  ไมคานกับคำพูด! !  ตรงกันขามกับคำพูด คุณR R R  มักใชสายตามองผูคนอยางมั่นใจ"  มักจะหลบสายตาคนรอบขาง ! หากคำตอบของคุณคอนไปทางคอลัมนขวามือเปนสวนใหญแสดงวาคุณมี บุคลิกลักษณะที่อาจเพิ่มความเสี่ยงตอการตกเปนเหยื่อของผูรุกรานมากขึ้น หน้า ๘

บุคลิกภาพ 9 อยางที่ทำใหคุณตกเปนเปาหมายไดงาย ! 1. สายตาลอกแลก ! 2. ศรีษะไมตั้งตรง เอียงซายขวาที หรือกมหนากมตา ! 3. ทาทางวอกแวก นั่งซึม เหมอลอย หมกมุน หรือทาทางเหมือนคนหลงทาง ! 4. เดินเขยง กระยองกระแยง หรือกาวเทาเหยียบลงเต็มเทาในคราวเดียว แทนที่จะ กาวลงจากสนไปยังปลายเทา ! 5. กาวเดินยาวหรือสั้นกวาปกติ ! 6. เดินเร็วหรือชากวาคนเดินถนนทั่วๆไป ! 7. แขนขาไมสัมพันธกันเวลาเดิน (เชน แกวงแขนขวากับเทาขวาในคราวเดียวกัน แทนที่จะเดินสลับแขนคนละขางกับเทา) ! 8. รางกายชวงบนกับรางกายชวงลางขัดกัน เงอะงะ ไมกระฉับกระเฉง ! 9. การเคลื่อนไหวของแขนและขา เกงกาง ไมสมดุล ไมไดมาจากศูนยกลางของ รางกาย ! การใสรองเทาสนสูง และกระโปรงรัดสั้นอาจ ทำใหผูหญิงตกเปนเปา หมายของการคุกคามทาง เพศไดงาย ! เพราะรองเทาสนสูง นั้นทำใหจุดศูนยถวงของ รางกายเปลี่ยนไป ซึ่งมีผล ตอลักษณะการเดินที่ไมไดลง จากสนถึงปลาย ความยาว ของการกาวเดินผิดธรรมชาติ ทำใหเกิดภาพรวมของการ เดินที่ไมสะดวกสบาย ภาพจาก http://picture.forfun.us/ view/ShowAll/454/High_Heel_S hoes.html

จุดศูนยถวงของรางกาย ! ผูที่ฝกศิลปะการปองกันตัว เรียนรูที่จะ เคลื่อนไหวจากจุดศูนยกลางของรางกาย ซึ่งเปน สิ่งที่สำคัญอยางยิ่งในการนำพลังจากภายในออก สูภายนอก ไมวาจะยืนหรือนั่ง การเคลื่อนไหวก็ จะออกจากจุดศูนยกลาง ! จุดศูนยกลาง ไมใชสิ่งที่ลึกลับเหนือจริง ทุก คนมีจุดศูนยกลางของรางกายและศูนยกลางของ แรงโนมถวง ซึ่งอยูประมาณ 1-2 นิ้วต่ำวาสะดือ จุดนี้เอง ชาวญี่ปุนเรียกวา “ฮาระ” ภาษจีน เรียกวา “ทันเถียน” ! หลายคนมักเคลื่อนไหวโดยจุดอื่นในรางกาย เปนจุดศูนยกลาง เชนศรีษะ ทำใหไมมั่นคง ลมไดงาย แตถาเราฝกฝนการเคลื่อนไหวจาก จุดศูนยกลางของรางกาย การเคลื่อนไหวของเราจะมีสมดุลและประสานสัมพันธกันทุกสวน ทำใหมีความมั่นคง มีพลัง และสงผลตอจิตใจใหมีความมั่นใจและความพรอมที่จะตั้งรับสิ่ง ตางๆ ที่เขามาในชีวิตไดดีขึ้น ! อยางไรก็ตามการเคลื่อนไหวรางกายที่มั่นคงก็ไมไดรับประกันวาจะหลีกเลี่ยงการ คุกคามทางเพศไดรอยเปอรเซนต แตก็มีการศึกษาวิจัยซึ่งสรุปวา มีตัวบงชี้วาผูหญิงที่มีการ เคลื่อนไหวอยางมั่นคง มั่นใจ จะมีแนวโนมวาถูกคุกคามทางเพศนอยลงอยางมีนัยสำคัญ เมื่อถูกรุกรานทางเพศจะทำอยางไร ดูวาสถานศึกษา/ที่ทำงานมีนโยบายหรือแนวปฏิบัติอยางไร แลวทำตามนั้น ถาไมมี ใหสื่อสารผูกระทำโดยตรง อาจทำโดยวาจา หรือ ลายลักษณอักษร หากยังไมหยุดใหไปพบผูมีอำนาจหนาที่ (อาจารยที่ปรึกษา หัวหนาหนวยงาน) การไปหาผูมีอำนาจควรมีบันทึกรายงานรายละเอียด บอกเหตุการณ เวลา ผูกระทำ สถานที่ พยาน สิ่งที่ผูกระทำพูดหรือทำ สิ่งที่ตนเองพูด / ทำ การโตตอบของผูกระทำ ความรูสึกที่เกิดขึ้น ควรเก็บสำเนาบันทึกไวเปนหลักฐานหนึ่งฉบับดวย หากไมหยุดใหไปหาผูมีอำนาจในระดับสูงขึ้นไปเรื่อยๆ หน้า ๑๐

การปองกันตัวเองจากภัยทางเพศ X ถึงแมวาเราจะพยายามหลีกเลี่ยงอยางดีแลวก็ตาม แตบางครั้งสัญญาณบางอยางก็บง บอกใหเรารูวา เรากำลังตกอยูในสถานการณอันตราย เมื่อถึงเวลานั้นแลว ตัวเราจะทำ อยางไร กอนอื่นเราควรจะรูจักวาระยะไหนเปนการคุกคาม อาณาเขตภายนอก/อาณาเขตสวนบุคคล(External /Personal Boundaries) X มนุษยทุกคนมีอาณาเขตสวนบุคคล ทำใหเรารูสึก สะดวกใจ เปนเหมือนพื้นที่ปลอดภัยรอบตัวเรา อาณาเขต สวนบุคคลนี้จะยืดหยุนไปตามสถานการณและบุคคลที่เรา เกี่ยวของดวย เชนตามปกติแลวเรามักจะไมคอยใหใครเขา มาใกลตัวเราเกินขอบเขตนี้ ถาเปนคนที่เรารักและไว วางใจ เราก็จะอนุญาตใหเขาเขาใกลเราไดมากขึ้นขนาด ถูกเนื้อตองตัวกันได ถาเราอยูในพื้นที่สวนตัว เชน บาน และหอพัก อาณาเขตสวนบุคคลก็จะกวางใหญอาจ ครอบคลุมถึงบานทั้งหลัง ซึ่งเราก็มีสิทธิ์โดยชอบธรรมใน การครอบครองพื้นที่สวนบุคคลนี่ แตเมื่ออยูบนรถโดยสาร อาณาเขตของเราก็หดเล็กลง และอนุญาตใหถูกเนื้อตอง ตัวกับคนรอบขางไดโดยไมรูสึกลำบากใจนัก

X แตเมื่อมีคนใดคนหนึ่งบุกรุกเขา มาในพื้นที่ของเรา โดยที่เราไมได เชื้อเชิญ ทำใหเรารูสึกอึดอัดใจ ก็ อาจเรียกไดวา เปนการคุกคามแลว

หน้า ๑๑

X บางทีเราก็ตองขยับตัวเองออก มาอยูในระยะที่เรารูสึกสบายใจ

ระยะหางระหวางบุคคล X เชนเดียวกับอาณาเขตสวนบุคคล ระยะหางระหวางตัวเรากับคนรอบขางก็ เปนตัวกำหนดความรูสึก ความสบายใจ ของเราดวย ระยะหางระหวางบุคคลนี้ก็ ยืดหยุนไปตามสถานการณและบุคคลที่เรา เกี่ยวของดวยเชนเดียวกัน

ฮึ.. รําคาญตาแก่นี่

หน้า ๑๒

อาณาเขตภายใน (Internal Boundaries) X สมมติวามีเยื่อบางๆ หุมหอปกปองความรูสึก อารมณ ความเชื่อ และความคิดของเรา ในขณะที่เรารับผิดชอบตอความคิดและความรูสึกของเราเอง เราก็รับผิดชอบตอความรูสึก ของคนอื่นดวย X เรามีสิทธิ์ที่จะพูดวา “ฉันไมชอบที่คุณมาสัมผัสฉันแบบนี้” เมื่อเรารูสึกไมสบายใจตอ การสัมผัส แตหลายครั้งเรากลับรูสึกวาตองรับผิดชอบตอความรูสึกของเขาที่อาจเสียใจเมื่อ ไดยินคำพูดของเรา กลัววาคำพูดของเราจะไปทำรายเขา หรืออาจทำใหเขาไมชอบเราก็ได X ก็เหมือนกับอาณาเขตสวนบุคคล ขอบเขตความรูสึกของเราก็สามารถยืดหยุนได เปลี่ยนแปลงได แตเราก็ควรที่จะรูสึกปลอดภัยจากถอยคำผรุสวาท แทะโลม พฤติกรรม อารมณ และความคิดของคนอื่นที่มีเปาประสงคจะทำรายเรา ไมวาพฤติกรรมหรือถอยคำ เหลานั้นจะมีสวนจริงหรือไมก็ตาม X การพัฒนาขอบเขตความรูสึก ของเราใหมีความเขมแข็งจะชวยให เราไมรับเอาสิ่งที่เปนแงลบเขามา ทำลายความรูสึกดีๆ ที่เรามีกับตัว เราเอง โดยเฉพาะจะไมสามารถ ทำใหเราสูญเสียความเชื่อมั่น ความ สามารถในการประสบความสำเร็จ ความมีคุณคาที่จะไดรับความรักและ ความเคารพจากคนอื่น X อาณาเขตนี้เปนเหมือนกับ ประตูที่เปดรับเอาขอมูลที่จำเปน เทานั้น ประตูนี้เปดมาจากขางในจากดานที่เปนของเรา เพราะฉะนั้นเราสามารถจะเลือกรับ เฉพาะสิ่งที่สำคัญและเปนจริงเกี่ยวกับตัเราเทานั้น X เราอาจตั้งคำถามนี้กับตัวเองก็ได เมื่อมีคนพูดหรือกระทำพฤติกรรมที่เปนแงลบตอเรา “ปฏิกิริยาและความรูสึกของเขา เกี่ยวของกับตัวของเขาและสิ่งที่เกิดขึ้นในชีวิตของเขา มากกวาที่จะเกี่ยวกับตัวฉัน” H “ความรูสึกของฉัน เกี่ยวของกับตัวของฉัน และสิ่งที่เกิดขึ้นในชีวิตของฉัน มากกวาที่ จะเกี่ยวกับตัวของคนอื่น” X เพราะฉะนั้น เราแตละคนก็ควรรับผิดชอบตอความรูสึกของเราเอง และควบคุมไมให ไปกระทบกับความรูสึกของคนอื่น หน้า ๑๓

X อาณาเขตภายในใจ เปนสวนที่ถูกทำลายไดงายที่สุด ผูคนสวนใหญมักจะสูญเสีย ขอบเขตนี้ไปตั้งแตเยาววัยและสรางขึ้นมาไดยากเมื่อโตเปนผูใหญแลว เรามักจะสูญเสีย ความสามารถที่จะแยกแยะวา อะไรคือความเปนจริงเกี่ยวกับตัวเราเอง เรามักสับสนเกี่ยวกับ ความรูสึกที่แทจริง สิ่งที่เปนของของเรา กับสิ่งที่คนอื่นมาบอกเรา ซึ่งหลายครั้งก็ไมใชความ จริง และมักจะมาจากความสับสนและอารมณที่ควบคุมไมไดของอีกฝายหนึ่ง X หากการที่เคยถูกทำรายอยางรุนแรงในอดีต ทำใหเราปดบังตัวเอง กอกำแพงกั้นไมให ใครเขามาในชีวิตของเราอีก จริงอยู มันอาจชวยไมใหเราถูกทำรายอีกครั้ง แตนั่นก็จะทำให ความสัมพันธของเรากับเพื่อนมนุษยคับแคบตื้นเขิน ซึ่งจะทำใหคุณภาพชีวิตของเราลดนอย ถอยลงไปดวย X อาณาเขตภายในใจที่ดีนั้น ควรจะอนุญาตใหเราสามารถเปดเผยอารมณความรูสึกของ เราได และเปราะบางเพียงพอที่จะรับเอา “การเยียวยา” ที่สามารถหาไดจากสิ่งแวดลอมและ ผูคนที่อยูรอบตัวเรา และเปนเหมือนกับกระดาษกรองเอาความขมขื่น และความเจ็บปวด ออกไปจากชีวิตของเรา

การประเมินวาถูกรุกราน X กอนที่เราจะปกปรำใครวาเปนผูรุกราน เราเอตองตรวจสอบขอมูลใหถองแทกอน กอนอื่นตองตรวจดูใหแนใจวาเขากาวล้ำเขามาในขอบเขตของเราขนาดไหน ปฏิกิริยาเขา เปนอยางไร ถายังไมแนใจ ใหเก็บความรูสึกเอาไวกอน จนกวาจะมีขอมูลอยางพอเพียง และ รักษาระยะอาณาเขตภายนอก ของเราไวกอน X หากเขาไมไดรุกราน ก็ไมตองกังวลแตอยางใด แตถาเขารุกรานจริง ก็ควรรักษา อาณาเขตภายใน โดยการอนุญาตใหตัวเรามีความรูสึกแสวงหาความปลอดภัย และเริ่มหาทางปองกันตัวเอง หน้า ๑๔

วิธีปองกันตัวเองจากการรุกรานทางเพศ X ไมมีสูตรสำเร็จในการปองกันภัยทางเพศของสตรี แตละสถานการณแตกตางกันออก ไป ขึ้นกับตัวบุคคล วัน เวลา สถานที่ แรงจูงใจ พื้นฐานจิตใจของผูคุกคามทางเพศ และอื่นๆ อีกมากมาย X การฝกฝนทักษะในการปองกันตัวเองหลายๆ รูปแบบ ไมวาจะเปนทักษะการประเมิน สถานการณ ทักษะการพูด ยุทธวิธีทางจิตวิทยา ทักษะทางกายภาพ จะชวยใหเรามีทาง เลือกที่หลายหลายมากขึ้น และยิ่งมีความชำนาญมากเทาใด ก็จะยิ่งใหประสบความสำเร็จได มากขึ้น ทักษะจำเปนในการเอาตัวรอด X ไมใชผูหญิงทุกคนจะพกปน สเปรยพริกไทย เครื่องช็อตไฟฟา ทุกครั้งที่เราตองการ ถึงแมวาจะมีอุปกรณเหลานี้ แตก็ไมสามารถใชไดอยางมีประสิทธิภาพในยามคับขันจนกวา เราจะถูกฝกใหมีความคุนเคยกับอุปกรณเหลานี้ มิฉะนั้นเราอาจตกเปนเหยื่อของเครื่องมือ นั้นเสียเอง X แตหากเราไดรับการฝกฝนอยางพอเพียง ไมวาอุปกรณอะไรรอบขางในเวลานั้น ก็ สามารถหยิบฉวยเปนอาวุธไดทั้งสิ้น แตกอนที่จะลงมือ หากเราสามารถหลีกเลี่ยงไมใหเกิด การตอสูไดก็จะดีที่สุด ดังนั้นเราจะใชยุทธวิธีอยางไรหากมีเหตุการณไมชอบมาพากลเกิดขึ้น กระนั้นเอง แตละวิธีสามารถประยุกตใชขึ้นกับสถานการณ เมื่อวิธีหนึ่งไมไดผล ก็ปรับเปลี่ยน ใชวิธีอื่นได เรามาดูขั้นตอนแรกกันกอน ขั้นตอนนี้สำคัญมาก วิธีอื่นที่ตามมาอาจไมไดผล หากไมผานขั้นตอนนี้ การประเมินสถานการณ X ใชสัญชาติญาณตามธรรมชาติของเราในการอานคนและสถานการณ ตั้งคำถามกับตัว เองวา H H H H H H “เรากำลังเผชิญหนาอยูกับใคร” H “เขาตองการอะไรจากเรา” H “เปนคนรูจักหรือเปนใครก็ไมรู” H “เขามาไมไหน-แคจีบเกี้ยวพาราสี-แทะโลมลวนลาม-หรือมุงจะทำราย ขมขืน” H “ลักษณะทางกายภาพของเขาเปนอยางไร คงที่ หรือเปลี่ยนไปเปลี่ยนมา” ภาพจาก http://www.inkymess.com/inky.php?id=94

หน้า ๑๕

H “จังหวะการแสดงอารมณเขาเร็วหรือชา” H “เมามายไมไดสติแคโดนผลักทีเดียวก็ลม หรือบาคลั่งดวยฤทธิ์ยา” H “เราคาดเดาอะไรไดจาก - ภาษากายของเขา การเคลื่อนไหว สีหนา ทาทาง” H “สิ่งที่เขาพูดกับสิ่งที่เขาทำคานกันหรือไม” H “เขาวางแผนมีจุดมุงหมายที่จะทำรายเรา หรือเปนเหตุบังเอิญที่เราเขาในจังหวะนั้น พอดี”X X เรารูสึกวาขอบเขตสวนบุคคลของเราถูกรุกรานหรือไม ถาใช เขาทำโดยตั้งใจหรือไม ไดตั้งใจ (จำไววา อาณาเขตสวนบุคคลนั้นยืดหยุนไดตามบุคคล สถานที่ สถานการณ และ วัฒนธรรม) X เขาเปนคนอันตรายหรือเขาเปนแคคนหยาบคาย เขาเเครูสึกโกรธ หรือหัวเสีย (นี่ไม ไดหมายความวาเรากำลังลวงตัวเองหรือปฏิเสธวาเราตกอยูในอันตราย แตก็ไมได หมายความวาเราจะปลอยใหความกลัวเขาครอบงำจนมองไมเห็นความเปนจริง) X เราพอที่จะพูดชักจูงโนมนาวใจเขาไดหรือไม เขาตอบสนองอยางไรกับคำพูดและ การกระทำของเรา เราจะทำอยางไรใหพนจากสถานการณนี้ อยางไรจะไดผล และอยางไรจะ ไมไดผล สิ่งแวดลอมเปนอยางไร สถานที่เปนที่เปลี่ยวหรือพอจะหาคนชวยไดหากเราตะโกน เปนทางตัน หรือพอจะมีทางหนี หรือหาที่หลบภัยไดหรือไม เปนตน หน้า ๑๖

การเตรียมตัว X ตรวจสอบฝายตรงขามและตั้งคำถามกับตัวเอง ณ เวลานี้ สถานการณนี้ เขายืนอยูตรง ไหน เรายืนอยูตรงไหน ตรงไหนปลอดภัย มีคนอยูใกลๆหรือไม เรายืนอยูในทาที่เหมาะสม หรือไม พรอม ปองกันตัวเอง น้ำหนักอยูที่จุดศูนยกลาง ไหลไมเกร็ง และหัวเขางอเล็กนอย น้ำหนักลงที่เทาทั้งสองขาง หายใจสม่ำเสมอ ทั่วทอง X อยาจินตนาการถึงสิ่งที่ยังไมเกิด (โอย ตายแลว ฉันกำลังจะถูกขมขืน ถูกทำราย รางกาย ฯลฯ) ใหอยูกับปจจุบันขณะ การเตรียมตัวที่ดีที่สุดคือการที่เราสามารถจะตอบสนอง กับสิ่งที่เกิดขึ้นในขณะนี้ไดทันทวงที ใชภาษาพูดและภาษาทาทางไปในทิศทางเดียวกัน X การสื่อสารใหเกิดประสิทธิภาพ จะตองใชภาษาพุดและภาษากายอยางประสาน กลมกลืน หากเราตองการสรางเกราะปองกันดวยคำพูดของเรา น้ำเสียง ระดับเสียง สีหนา ทาทาง จะตองเขมแข็ง ชวยสนับสนุนเนื้อหาที่เราสื่อออกไป หากเราพูดวา “ฉันจะตะโกนขอ ความชวยเหลือ” แตดวยน้ำเสียงออนวอน หนาตาไมมั่นใจ มือประสาน อกหอหลังงองุม เหลานี้คงไมไดชวยใหคำพูดของเรามีน้ำหนักเพียงพอ X หากเราตองการที่จะพูดใหฝายตรงขางใจเย็นลงดวยถอยคำสุภาพ แตถาหากรางกาย ของเราเกร็ง เคลื่อนไหวรางกายเร็วและมากเกินไป และตั้งทาพรอมรบ ความหมายที่เรา ตองการจะสื่อก็คงหายไป X ระดับเสียง เมื่อเรารูสึกกลัว เสียงจะสูงและสั่น (การกรีดรองไมชวยใหเราดูมีอำนาจ มากขึ้น แตทำใหดูชวยตัวเองไมได) การคุมเสียงใหคงที่ ใชเสียงต่ำและสงบเยือกเย็นจะทำให นาเชื่อถือและจริงจัง X น้ำเสียง ประโยคเดียวกัน แตถาพูดดวยน้ำเสียงตางกัน ผูฟงจะรูสึกตางกัน การ ลงทายประโยคดวยเสียงสูง ทำใหเขาใจวาเปนคำถามมากกวาคำสั่ง X ความดัง คอยของเสียง เสียงดังหรือการตะโกนอาจไมไดผลเทากับเสียงนิ่งหรือสงบ แตขึ้นอยูกับสถานการณ ผูรุกรานบางคนอาจหนีไปถาเราตะโกน แตบางคนอาจชักปนหรือ มีดทำราย การพูดใหชัดเจน น้ำเสียงเขมเเข็งอาจชวยใหผูรุกรานไดสติ โดยไมกระตุนเราให เกิดความโกรธ การใชเสียงดังอาจทำใหสถานการณแยลง การใชเสียงดังควรรูวาใชเพื่อจุด ประสงคใด ไมใชเพราะสูญเสียการควบคุม X การยิ้ม (เนื่องจากตั้งใจหรือไมก็ตาม) ทำใหการพูดที่ตองการสั่งไมมีน้ำ หนัก และไมจริงจังพอที่จะหยุดยั้งการรุกราน

หน้า ๑๗

X อำนาจของเสียงมักทำใหผูรุกรานทางเพศหยุดการกระทำ การตะโกนหรือเสียงที่ เปลงออกไปจากอำนาจที่มาจากภายใน จะทำใหเรารูสึกเขมแข็งขึ้น และทำใหรูสึกวามี อำนาจ X อำนาจของเสียงมักทำใหผูรุกรานทางเพศหยุดการกระทำ การตะโกนหรือเสียงที่ เปลงออกไปจากอำนาจที่มาจากภายใน จะทำใหเรารูสึกเขมแข็งขึ้น และทำใหรูสึกวามี อำนาจ X ผูหญิงหลายคนที่เคยประสบความกลัวอยางรุนแรง ถาไมสามารถใชเสียงไดแมวา จะพยายามอยางไรก็ตาม นั่นอาจเปนเพราะสูญเสียการควบคุมกลามเนื้อและเสนเสียงอัน เนื่องมาจากความกลัว ความจริงแลวการตอบสนองของกลามเนื้ออาจเปนไปในทางตรง ขามหากไดรับการฝกฝนอยางเทาทันกับปฏิกิริยาตอบสนองของรางกาย คือ จะสามารถ ตะโกนรองออกมาไดอยางมีพลัง ทำใหผูกระทำตกใจ ลังเล หรือหยุดชะงักได X การใชสีหนาทาทาง การพูดวา “อยานะ” แตไมมีสีหนาทาทางประกอบก็สงผลใหผู ฟงเขาใจวาเปนคำวา “บางที” (อาจจะยอม) X ไมวาเราจะสรางขอบเขตสวนตัวของเราโดยการใชภาษาพูดหรือภาษากาย ก็ควร เปนไปในทิศทางเดียวกัน เพื่อใหสารไดสื่อไปอยางเดียวกัน และถาขอบเขตของเราเกิด อยางชัดเจนแลว เราก็จะสามารถสังเกตอากัปกิริยาของอีกฝายหนึ่งไดโดยงาย X

สรางขอบเขตดวยคำพูด

X เลือกคำพูดใหเหมาะสมกับสถานการณหลังจากประเมินฝายตรงขาม หากเขาเปน พวกที่หงุดหงิดงาย โดยเฉพาะหากตอง “เสียหนา” หรือถาเขาไมใชคนคุมสถานการณ หากเราใชถอยคำที่รุนแรงอาจทำใหเขาขุนเคืองใจไดงาย เราก็ไมควรเลือกพูดวา “หลีกไป เดี๋ยวนี้นะ” แตเราควรจะใหเหตุผลวาทำไมเขาไมควรจะรุกรานตอไป และอนุญาตใหเขา รูสึกวาเขายังคงควบคุมสถานการณอยู เราอาจพูดวา “เอางี้ ฉันจะใหกระเปากับคุณ แลว คุณจะไดหนีไปกอนที่ใครๆ จะมาพบคุณเขา” X ในทางตรงกันขาม ถาเราเห็นผูรุกรานทำทาลังเลใจ หรือคงไมเขาทำรายเราแน เรา อาจใชคำพูดที่รุนแรง โดยถอยหลังออกมาแลวอาจใชคำพูดเชน “ฉันอยากใหคุณไปซะ” X ในทุกเหตุการณ ความสามารถในการประเมินสถานการณในปจจุบันขณะ จะชวย ใหเราตัดสินใจเลือกยุทธวิธีที่เหมาะสมในการเลือกถอยคำมาสรางขอบเขตของเรา หน้า ๑๘

สรางขอบเขตทางกายภาพ X

X สำคัญอยางยิ่งที่เราจะตองรูวา ขอบเขตของเราถูกบุกรุกหรือไม ตามปกติแลว อาณาเขตของมนุษยโดยทั่วไปจะมีขนาดประมาณนี้ X อาณาเขตสวนตัว(สำหรับคนใกลชิด)X X หนึ่งฟุต X อาณาเขตสวนบุคคลX X X X สองฟุต X อาณาเขตสังคมX X X X X สี่ ถึงเจ็ดฟุต X อาณาเขตสาธารณะX X X X ตั้งแต เจ็ดฟุตขึ้นไป X ถาเราอยูในสวนสาธารณะแลวมีคนแปลกหนาเขามาใกลขนาดอาณาเขตสวนตัวเพื่อ ถามทาง หรือขอความชวยเหลือ ไฟเตือนจะปรากฏในสมองของเราทันที เราก็ควรกระเถิบ ออกเพื่อประเมินวา คนนี้ มาจากวัฒนธรรมที่การใกลชิดขนาดนี้เปนเรื่องปกติหรือเปลา การ ที่ยืนใกลชิดกับคนแปลกหนาในระยะแคนี้ ในสถานที่แบบนี้มันเหมาะสมหรือไม หรือนี่เปน สัญญาณบงบอกอันตรายบางอยาง X ใชภาษากายและการเคลื่อนไหวเพื่อสื่อใหเขารูวาเรามีขอบเขต สังเกตการณตอบ สนองของเขา โดยการกาวขยับออกมาหนึ่งกาว แลวพูดประมาณวา “ฉันรูสึกไมสบายใจที่ ยืนใกลชิดขนาดนี้กับคนที่ไมรูจัก เอาหละ เมื่อกี้คุณถามวาอยางไรนะ” นี่เปนการอนุญาตให ตัวของเราเองพลิกผันสถานการณโดยไมไดกระตุนเราความรุนแรง และชวยใหเราอยูใน ตำแหนงที่ดีขึ้นในการประเมินเหตุการณที่จะเกิดขึ้นตอไป รักษาเปาหมายของเราไวตลอดเวลา X พึงระลึกเสมอวา การตอรองกับเปาหมายของเราไมใชเพื่อที่จะชนะการถกเถียง แต เพื่อใหตัวเราปลอดภัย เราไมตองการถูกทำราย แมวาเราจะมีทักษะการตอสูที่ฝกฝนมา อยางดีก็ตาม และถึงแมวาเราสามารถจะน็อค ผูทำรายของเราได แตผลของการตอสูนั้นยัง คนรุนแรงในความรูสึกของเราเสมอ X อยาหลุดหลงเขาไปอยูในวงวนของการตอลอตอเถียง เลิกเลนบท รับ - สง ระหวาง นางเอกกับผูราย การติดกับอยูกับการถกเถียงที่ไรสาระจะพาใหความตั้งใจของเราเขวไป จากปจจุบันขณะ ทำใหการปองกันตัวของเราลดลง และกระตุนเราใหเกิดความรุนแรงที่อาจ ตามมา X จำไวเสมอวา เปาหมายของเราคือใหตัวเราปลอดภัย ไมใชเพื่อพิสูจนวาเราถูก อัตตา ไมไดชวยใหเราปลอดภัย และไมไดชวยอะไรเลยในสถานการณคับขันเชนนี้ X อนึ่งการจินตนาการไปถึงสิ่งที่ยังไมเกิดขึ้น (เขากำลังจะขมขืนฉัน ฆาฉัน)ก็จะทำให เราพลาดในการประเมินสถานการณไป จะดีกวา หากเราอยูในปจจุบันขณะ

หน้า ๑๙

เครื่องมือในการเอาตัวรอด X เสียง VV เลือกเสียงที่เราจะใช เราสามารถจะสงเสียง ดัง คอย โกรธ กลัว ฯลฯ ขึ้น อยูกับสถานการณ แตสิ่งที่สำคัญคือ เราตองเลือกเสียงที่เราจะใช หากเราจะตะโกน ก็เปน เพราะเราะเลือกมันเปนยุทธวิธี ไมใชเราขาดการควบคุม หากเราจะใชการกระซิบก็เพราะเรา เลือกเเลว ไมใชเพราะตะโกนไมออก X ความหลากหลายของการใชเสียง น้ำเสียง ระดับเสียง ความดังคอย ความสูงต่ำ สามารถเลือกใชไดในสิ่งแวดลอมที่ตางกันไป และเฉพาะกับลักษณะของผูรุกราน หากเรา ฝกฝนการใชเสียงที่หลากหลายแลว เราก็สามารถจะเลือกใชไดในเวลาที่เราตองการ X คำพูด X พยายามพูดตอรองดวยวาจาเมื่อมีโอกาส หลายครั้งที่การเจรจาทำใหผู กระทำความรุนแรงยอมจำนน ดังนั้นเราเองก็มีความสามารถที่จะพูดใหผูรุกรานเลิกลมความ ตั้งใจ และจากไปได นี่อาจทำใหผูหญิงหลายคนตกใจกับความจริงที่วา เราสามารถ –โกหกกับผูรุกกรานได “ตอนนี้ไมมีอะไรเกิดขึ้น ถาคุณไปซะตอนนี้ ฉันสัญญาวาจะไมบอกใคร แลว ก็จะไมบอกตำรวจดวย” X มีการศึกษาพบวา การใชคำพูดออนวอน กลับสงผลตรงขาม กลาวคือแทนที่จะชวยให ผูหญิงเอาตัวรอดได กลับทำใหการทำรายทางเพศกลับรุนแรงขึ้น ดังนั้นเราควรเขาใจความ แตกตางระหวางการออนวอนกับการตอรอง X การประเมินฝายตรงขาม สภาพแวดลอม จะชวยใหเราเลือกสรรคำพูดที่เหมาะสม สำหรับการตอรอง ยกตัวอยางเชน หากเราออกเดทกับชายคนหนึ่ง ที่ดูทาวาจะไมเขาใจคำ วา “ไม” การใชประโยคที่วา H “เมื่อฉันพูดวา ไม่ ฉันหมายความวา “ไม” ถาคุณยังคงทำ ตอไป ฉันถือวาคุณกำลังลวงเกินฉัน” นี่อาจทำใหเขาตระหนักถึง ความรุนแรงในสิ่งที่เขากำลังทำอยู ในทางตรงขาม ลองคิดดูซิวา หากใชคำพูดเดียวกันนี้ แตอาจสงผลตรงขามกับคนที่กระโดดจาก พุมไมเขามาฉุดกระชากเรา X ดังนั้น ไมมีคำพูดใดเปนสูตรตายตัว แตควรเลือกใหเหมาะ สมกับสภาพการณ เชน หากเราอยูในสถานที่มีคนอื่นอยูใกลๆ เรา อาจพูดวา “หยุดนะ ฉันไมชอบใหคุณมาจับตัวฉันแบบนี้ ถาคุณยัง ไมหยุด ฉันจะรองใหคนชวย” X ถาหากจำเปนตองโกหก ก็ควรฝกหาถอยอุบายไวบาง แตถาผูรุกราน ตะคอกใสวา “หุบปาก” แลวละก็ วิธีนี้คงไมไดผล เตรียมหายุทธวิธีใหมไดเลย

หน้า ๒๐

X การแสดง เปนอุบายหนึ่งสำหรับการเอาตัวรอด การแสรงเปนบา โกรธ เศรา ปญญาออน ฉลาดปลาดเปรื่อง นารังเกียจ ปวย ฯลฯ ใหแนใจวาเราแสดงออกตามการ ประเมินฝายตรงขามและสภาพการณแลว ไมใชเพราะเรารูวามันเคยใชไดผลกับคนอื่น การ เลือกใชการเเสดงออกที่ไมเหมาะสมอาจทำใหสถานการณเลวรายมากขึ้น X การแสรงจำนนตอผูรุกราน ทำใหเขาลดการคุกคามเมื่อเห็นเราไมขัดขืน อาจทำใหเรา อยูในสภาวะที่จะหาทางหลบหนีไดอยางปลอดภัย แตสำหรับผูขมขืนที่ชอบทารุณเหยื่อ (ซาดิสต) การยอมจำนนอาจกระตุนเราใหเขาใชความรุนแรงมากขึ้นเพื่อใหเขาเกิดความพึง พอใจมากขึ้น หากเราเลือกใชการแสดงเปนยุทธวิธีแลวละก็ ควรประเมินสถานการณอยาง ฉลาด หาทางหนีทีไล และมีสติทุกขณะจิต X สรางสถานการณ บางครั้งเราสามารถใชการแสดงประกอบกับการสรางสถานการณ เพื่อหาโอกาสเอาตัวรอดได สมมติวาเรากำลังพักผอนในหองนั่งเลน แลวมีผูบุกรุกเขามาเพื่อ จะขมขืนเรา เเทนที่เราจะขัดขืน เราอาจเเสรงทำเปนยอมรับ แลวชี้ไปทางหองนอน เพราะ “ไดอารมณกวา” แลวขอตัวเขาหองน้ำเพื่อเอาแผนอนามัยออกเนื่องจากมีประจำเดือน และ ทำความสะอาด ผูบุกรุกไมรูวาหองนอนมีทางออกอยูสองทาง เราก็ฉวยโอกาสหนีออกอีก ประตูหนึ่ง ไปหาเพื่อนบานเพื่อเรียกตำรวจ X บางกรณีที่ผูหญิงถูกบังคับใหขับรถ โดยเฉพาะตองขับเร็วเพื่อหลบหนีการติดตามของ เจาหนาที่ตำรวจ อาจเปนการยากที่จะพูดกับคนรายวา “ไมมีทางที่แกจะหนีไปไหนไดหรอก ฉันไมยอมใหแกทำกับฉันแบบนี้แน” ถึงแมวาจะมีตำรวจติดตามอยูจริง ก็มีแตคนรายที่รูวา จวนตัวเทานั้นที่จะยอมจำนน แตสวนใหญแลวคนรายมักยังคงดึงดัน การใชยุทธวิธีกลอม คนรายวาเราเปนเหยื่อที่วานอนสอนงาย ทำใหหลงคิดวาเขายังคงควบคุมสถานการณอยู เพื่อผอนสถานการณตึงเครียดและตรึงใหตำรวจตามมาทันก็อาจเปนทางเลือกที่เหมาะสมใน เหตุการณนี้ หากเรามีทักษะศิลปะปองกันตัว ใหพยายามสรางสถานการณที่จะ กลอมใหคนรายนำพาเรามายัง ตำแหนงที่เหมาะสมสำหรับเราใน การตอสู ภาพจาก http://www.submitproductratings.com/ common-sense-and-self-defence/

หน้า ๒๑

เมื่อตองสู X หลายครั้งเรามักเคยไดยินคำแนะนะวา “ยอมซะจะไดไมเจ็บตัว” การสมยอมเปน ทางเลือกหนึ่ง แตก็ไมไดหมายความวาจะไมถูกทำราย หรือพรากชีวิต การแนะนำใหสยบ ยอม อีกนัยหนึ่งอาจหมายความวา “ผูหญิง สูไมเปน ดังนั้นก็ไมควรลองสู” โดยลืมไปวา การสูกลับก็เปนอีกทางเลือกหนึ่งที่อาจประสบความสำเร็จ ซึ่งผูหญิงวันนี้จำเปนตองเรียนรู X การเลือกที่จะ “ไมสู” ควรเกิดขึ้นเพราะเราประเมินสถานการณแลววาเปนยุทธวิธีที่ เหมาะสมที่สุด เพราะไมคุมที่จะเสี่ยงสู เราไมควรเลือกที่จะ “ไมสู” เพียงเพราะเราสูไมเปน การเรียนรูศิลปะการปองกันตัว เปนการอนุญาตใหตัวเรามีทางเลือกเพิ่มขึ้น ที่จะตอบสนอง สถานการณตางๆดวยการเลือกของตัวเราเอง

ความเชื่อผิดๆเกี่ยวกับรางกายของผูหญิง X ถาเราเกิดมาเปนผูหญิง เราก็ถูกหลอหลอมใหมีความเชื่อผิดๆ เกี่ยวกับตัวเราเอง มี คำสอนวาสิ่งไหนเราทำได สิ่งไหนทำไมได คำสอนเหลานี้แบงแยกใหผูหญิงมีบทบาทเฉพาะ ตามเพศกำเนิด และบทบาทนี้เองก็สงผลตอความคิด ความเชื่อ ความรูสึก ทัศนคติ พฤติกรรม และความสัมพันธที่ผูหญิงมีตอตนเองและผูอื่น การตัดสินใจกำหนดทิศทางของ เราเองตอสิ่งที่เกิดขึ้นกับตัวเราหรือคนที่เรารัก การควบคุมสถานการณ และการเลือกกระทำ หากเกิดสิ่งไมดีขึ้นในชีวิตของเรา เหลานี้อาจตองคิดพิจารณากันใหม หน้า ๒๒

X หากเราเปนผูหญิงที่ดี เราเรียนรูที่จะซึมซับและเชื่ออยางไมสงสัยวาเราไรความ สามารถ ออนแอ นิ่มนวล ออนหวาน เพียงเพราะเราเกิดมาภายใตรางกายของผูหญิงเราถูก ทำใหเชื่อวาเราปองกันตัวเองไมได ผูชายเปนฝายเสนอ ผูหญิงเปนวาสนอง ผูหญิงตอง รองรับความตองการของผูชายถึงแมวาเขาจะทำรายรางกาย ขมขืน หรือแมแตกระทั่งจะฆา เราก็ได หากเขาตองการ เหลานี้เหมือนกับตอกย้ำวา V V “เรามีทางเลือกไมมากนักในฐานะผูหญิงคนหนึ่ง” X ผูหญิง “ขบถ” ในประวัติศาสตร ผูที่ตั้ง คำถาม ผูที่ตองการเปลี่ยนแปลงกฏเกณฑ ผูหญิงที่ ไมไดเปนไปตามความคาดหวังของสังคม ไมวาจะ เปนนางกลางเมือง รางทรง โสเภณี วีรสตรี หรือ ราชินีหลังบัลลังก ผูที่รูจักการใชอำนาจของตน ก็มัก จะถูกลงโทษในรูปแบบตางๆ อยางเบาะๆ ก็เปนการ ติฉินนินทา กลาวหาใสราย วาเปนไมรูจักที่ทางของ ผูหญิง เปนนางมาร แมมด กระทั่งถูกประหารใหเปน เยี่ยงอยาง X ผูหญิงถูกคาดหวังใหเราเปน “ผูหญิง” ซึ่งเราเองตองยกเลิกความ เปนมนุษยอีกครั้งหนึ่งทิ้งไป ไมแตกตางกับที่สังคมคาดหวังกับ “ความ เปนชาย” ของผูชาย ซึ่งพวกเขาก็มีทางเลือก แคสองแบบก็คือตองตัด เอาความออนโยนทิ้งไปเพื่อที่จะเปน “แมน” หรือจะตองถูกตราหนา วาเปนผูชายนุงกระโปรง หากเขามีความออน โยน เขาอกเขาใจ และออนไหวในบางครั้ง ผูชายจำเปนตองตัดความเปนมนุษยอีกครึ่ง หนึ่งไปเชนเดียวกัน X ไมวาหญิงหรือชาย เราถูกสอนใหเชื่อผิดๆ เกี่ยวกับความเปนชาย และความเปนหญิงตั้งแตจำความได ความเชื่อผิดๆ เหลานี้ถูกปอนอยาง เปนระบบผานทางสังคมโดยรวม และผานสถาบันตางๆ ทั้งสถาบัน ศาสนา สถาบันการศึกษา ฯลฯ โดยเฉพาะสถาบันครอบครัวอันเปน สถาบันแรกสุด ทำใหเราแบกรับเอาความเชื่อนี้ไวเปนของตน หน้า ๒๓

X สิ่งที่ทาทายก็คือ การที่ผูหญิง ตองตอสูกับความเชื่อผิดๆ เกี่ยวกับ รางกายของผูหญิงและผูชาย เรามักจะ คิดวา “เปนไปไมไดที่จะตอกรกับผูชาย ที่มีรางกายใหญโตกวา แข็งเเรงกวา” การเชื่อเเบบนี้ก็เทากับวาเรายอมจำนนตอ อันตราย และเชื่อในมายาคติที่จำกัดตัวเรา X ผูหญิงหลายคนเเปลกใจที่เรียนรู วา ทักษะการตอสูปองกันตัวนั้น ไมได เกี่ยวกับรูปราง หรือความเปนหญิงหรือ ชาย และบางทีเราอาจตองเปลี่ยนแปลง ความคิดเกี่ยวกับ “ผูปกปองและผูถูกปกปอง” V เรามักคิดเสมอวา “ผูชายคือ ผูปกปอง และผูหญิงคือผูที่ตองการการ ดูแล” แมกระทั่งในยุคสมัยปจจุบัน การที่ ผูหญิงสามารถดูแลตัวเองไดนั้นเปนเรื่องที่ เขยาความรูสึกของเพศชายเปนสวนใหญ X การยอมรับวา การ อยูรวมกันของชายหญิงนั้น เปนเรื่องของความรัก มากกวาการพึ่งพา จะทำให ผูหญิงไดรับการปลดปลอย ทั้งทางกายภาพ เศรษฐกิจ และจิตใจ สวนผูชายเอง ก็ไดรับการปลดปลอยจาก ภาระที่ตองเปนผูดูแล “มนุษยที่พึ่งตัวเองไมได” ภาพจาก http://www.redbookmag.com/ love-sex/advice/97-secrets-happymarriage

หน้า ๒๔

X ในหลายสถานการณที่ผูหญิงอยูในภาวะคับขันไมมีใครเปนผูปกปอง ผูหญิงตองดูแล ชวยเหลือตัวเอง การตอสูเปนทางเลือกหนึ่ง หากเรารูไวก็จะชวยทำใหเราใชทักษะอื่นๆ ได อยางมีประสิทธิภาพมากขึ้น X

X การรูทักษะการตอสูไมไดหมายความวาเราจะตองฮึดสู แตทักษะนี้ทำใหเราลด “ความตองการที่จะตองสู” และทำใหเราลดความหวาดกลัว เพราะเรารูวาเราคุม สถานการณและคุมความรูสึกตัวเองได มีสติ สงบ แมวาสารอะดรีนาลีนกำลังฉีดพลานในตัว เรา ความมั่นใจแผขยายจนจะมีความสามารถในการประเมินสถานการณ สงบสติอารมณ และใชความคิดไดดีเทานั้น X และแมวาทางเลือกอื่นๆไมเกิดผลจนทำใหเราตองเลือกที่เผชิญหนาดวยกำลัง ทักษะ การปองกันตัวก็จะชวยใหเราเอาตัวรอดไดอยางมีพลัง และเกิดประสิทธิผล X

อาจถึงเวลาแลวที่ผูหญิงเราจำเปนตองเรียนศิลปะปองกันตัว

หน้า ๒๕

ไอคิโด (Aikido) คืออะไร? ไอคิโด เปน ศิลปะการปองกัน ตัวจากญี่ปุน ผูกอ ตั้งคือ ปรมาจารย มอริเฮะ อูเยชิบะ ในป ค.ศ. 1925 (ประมาณ 80 ปมา แลว) ปจจุบันแพร หลายไปทั่วโลก มีผู ฝกรวมแลวเกินกวา ลานคน มีการนำไปผสมผสานกับวิชาอื่น ๆ เชน การควบคุมเหตุรายของตำรวจ ทหาร การรักษา ความปลอดภัย การใหคำปรึกษาและจิตบำบัด (มีหลักสูตรเรียนทางจิตวิทยากับไอคิโด สามารถ เรียนไดสูงถึงระดับปริญญาเอก) และการระงับ ขอขัดแยงระหวางบุคคล ไอคิโด เปนการรวบรวม กลั่นกรอง เอา คุณลักษณะพิเศษของศิลปะการตอสูหลายแบบ ของญี่ปุนในสมัยโบราณเขาดวยกัน ศิลปะการ ตอสูบางแบบที่พบในวิชาไอคิโดมีอายุนับยอน หลังไปไดถึงกวา 700 ป ปรมาจารยไอคิโดไดศึกษาวิชาเหลานี้จาก อาจารยดั้งเดิมซึ่งหลายคนลวงลับไปโดยไมได ถายทอดวิชาใหกับคนอื่น ๆ อีก นอกจาก ปรมาจารยของไอคิโดเทานั้น วิชาเดน ๆ ที่พบในศิลปะการตอสูแบบ ไอคิโด ก็คือ ยิวยิดสู วิชาดาบ และหอก ปรมาจารยยังไดศึกษาศาสนาอยางลึกซึ้ง เอาจริงเอาจัง ถึงขั้นมีสวนรวมในการไปเผย แพรศาสนาในเกาหลี จีน และแมนจูเรีย ศาสนาที่ศึกษาคือ เซ็น และลัทธิโอโมโตเคียว ซึ่งเปนลัทธิหนึ่งของศาสนาชินโต

ดวยเหตุที่ทานมีความสนใจในการพัฒนา ทางจิตวิญญาณดังกลาว จึงพยายามที่จะเอา ปรัชญาของศาสนามาประยุกตเขากับศิลปะการ ตอสู เพื่อใหศิลปะการตอสูกาวพนไปจากระดับ ของการเอาชนะคูตอสูหรือทำราย ทำลายชีวิตผู อื่น ไปสูจุดมุงหมายที่สูงสงหรือลึกซึ้งกวา ไอคิโดไมใชเปนเพียงแควิธีทุมคูตอสู หรือ เอาชนะผูอื่นเพื่อสนองอัตตาของตนเองเทานั้น แตจุดมุงหมายที่วาก็คือ การฝกไอคิโดเปนไปเพื่อ ปรับปรุง ความสามารถใน การรับรูคนอื่น ๆ ใหละเอียดออน ขึ้น (ทั้งในดาน จิตใจ ความรูสึก ความตองการ) ✤ ปรับปรุง ความสามารถใน การควบคุมตนเอง ✤ กุญแจที่ถือวาเปนหัวใจของวิชาไอคิโด ก็คือ มูซูบิ (musubi) ซึ่งแปลเปนภาษาอังกฤษไดวา unity (ความเปนหนึ่งเดียว) หรือ harmonious interaction (การปฎิสัมพันธอยางกลมกลืน) ✤ ในทางปฏิบัติ มูซูบิ หมายถึงความสามารถที่ จะสรางความกลมกลืน ทั้งในดานรางกายและ จิตใจ กลมกลืนกับพลังและความเคลื่อนไหวของคู ฝก เปนการศึกษาในเรื่องของการสื่อสารระหวาง บุคคล ✤ มูซูบิ ในความหมายที่ลึกลงไปอีก หมายถึง ความสามารถที่จะควบคุมและเปลี่ยนแปลงการ ปฏิสัมพันธระหวางบุคคล เปลี่ยนจากความ กาวราวหรือการเขาโจมตีทำราย ใหกลายเปนการ สัมผัสมือกันเพื่อมิตรภาพแทน ✤

ใชหลักการ 4 ขอ คือ (1) นำตัวออกจากทิศทางของการโจมตี (2) โอนออน กลมกลืน ตามแรง และเปลี่ยน ทิศทางของการโจมตี (3) ใชเทคนิคการควบคุม โดยไมมีเจตนาทำราย (4) ยุติความชัดแยง ปลดอาวุธ นำกลับเขาสู ความสงบดังเดิม ✤ ใชวิธีการฝกทางกาย เชนเทคนิคการเคลื่อนไหว ตามแรง สลายแรง นำแรง เปนการฝกเบื้องตน เปนอุปมาอุปมัยทางรูปธรรม แตมุงไปสูการพัฒนา ในระดับจิตวิญญาณหรือนามธรรมเปนจุดหมายใน บั้นปลาย ไมใชเปนเพียง physical martial art แตเปน spiritual martial art ✤

✤

มูซูบิ ในความหมายที่ลึกซึ้งที่สุด หมาย ถึงการบรรลุถึงความรูสึกเปนหนึ่งเดียวกับ สรรพสิ่ง และในแงของเทคนิคการฝก หมายถึงการควบคุมการปฏิสัมพันธใหเปนไป เพื่อการลงเอยที่ดี ปลอดภัยตอทุกฝาย

` ความหมายของคำวา “ไอคิโด” มาจากคำ 3 คำ คือ ✤ ไอ หมายถึงความรัก ความเมตตา ความ ` ลักษณะพิเศษ ของวิชาไอคิโด เมื่อ กลมกลืนเปนหนึ่งเดียว เปรียบเทียบกับกีฬาชนิดอื่น ๆ คือ ✤ คิ หมายถึงพลังชีวิต (เชนเดียวกัน ฉี หรือ ชี่ ในภาษาจีน หรือ ปราณ ในภาษาบาลี) ✤ ปฏิเสธการแขงขัน เอาชนะคนอื่น แตจะ โด หมายถึงวิถีทางหรือวิถีชีวิต ✤ เนนหนักที่ความรวมมือกันในการฝกมากกวา รวมความแลว ไอคิโด ก็คือ การใชชีวิต การฝกเปนเหมือนการเปนพี่นองหรือเพื่อนรวม อยางกลมกลืนเปนหนึ่งเดียวกับคนอื่น ๆ หรือกับ ทางกัน มากกวาเปนคูแขงกัน สรรพสิ่ง อยูบนพื้นฐานของความรักและความ ✤ ไมสอนใหทำรายผูอื่น เชน ชก เตะ ถีบ แต เมตตานั่นเอง จะสอนใหระงับหรือควบคุมความกาวราว ความรุนแรงจากคนอื่น ๆ ดวยความเมตตา ไม ทำรายตอบ ไมมีจุด ประสงคจะใหผูที่ทำราย เราไดรับบาดเจ็บหรือเสีย ชีวิต หรือจะใหดีที่สุดก็คือ “ปองกัน” ไมใหเกิดเหตุ รายเสียแตแรก มี วิญญาณของการปกปอง คุมครองดวยความรัก (spirit of loving protection)

สอบถามข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่

ชมรมไอคิโด มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ อาคารกิจกรรมนักศึกษา (อ.มช.) มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ถ. สุเทพ อ.เมือง จ. เชียงใหม่ 50200 ติดต่อได้ท ี่ ปีใหม่ (ประธานชมรม) 087-1772511

Email:

ป๋อม (ผู้ประสานงานชมรม) 089-701 7686

กบ (บรรณาธิการจดหมายข่าว) 081-405 5379 AikidoCMU@gmail.com

ฝึกประจําสัปดาห์

จันทร์ - พุธ - ศุกร์ เวลา ๑๘.๐๐ - ๒๐.๓๐ น.