Ślunski Cajtung 11/2016

Page 1

GAZETA NIE TYLKO DLA TYCH KTÓRZY DEKLARUJĄ NARODOWOŚĆ ŚLĄSKĄ

CZASOPISMO GÓRNOŚLĄSKIE

Momy geburstag

M

omy we Cajtungu gĕburstag. Zaczli my go wydować genau 5 lot do zadku. Darmowy numer „0” ukozoł sie we listopadzie 2011 roku, a piŷrszy płatny – we grudniu. Tuż piŷrszy roz tŷn koncek, kierym się gazeta napoczyno, napisoł fto inszy, jak Dariusz Dyrda. A to skirz tego, co trzeja sam zapowiedzieć srogi wywiad ś nim. Momy go na zajtach 7-10, a nasz szef Osprawio hań o Cajtungu, Ślůnsku, RAŚ-u a swojij przīgodzie ze ślůnskościom. Ni můg przeca zachwolać tego som, pra? Momy też wiela ŏ tym, co zdarzīło sie 11 listopada. U nos, kaj we Katowicach boło godnij fan ślůskich a polskich, a we Warszawie, kaj fana ślůnskoniŷślůnsko spolili. Mogecie czytać ŏ tym na zajtach 2, a 4-6. Som to wożne teksty, pokazujom jak dzisio Ślůnsk widzi Polsko. O ŏbieckach do Slůnskach ani się niŷ werci godać. Przeca żodno gruba za PiS-u niŷ miała być zawiŷrano. Terozki sie zaś pado, co zawiŷrać bydom. Ja, toć, mo być gelt do tych zawiŷrancych grubůw – ale co z jejch kontrahentami, ze cołkimi zidlungami, kiere z gruby żyjom? O tym napiszŷmy niŷskoro. Tera zaś, niŷ ino ŏ tym, co sie wydarzīło 11 listopada, ale tyż ŏ tym, co sie ůwdy niŷ wŷdarziło. Niŷprowdom je, co polsko państwowość po zaborach odrodziła sie 11 listopada 1918. Stoło sie to dwa roki przudzij, i niŷ we żodnŷj Warszawie inoś we gůrnoślůnskij Pszczynie. To sam cysorze Niŷmiec a Austrii ogłosili we1916 roku restytucja państwa polskigo. Toć, co bez Ślůnska, bo przeca ůwdy żodyn ani se niŷ forsztelowoł, co Slůnsk mogę być tajlom Polski! No i koncek kultury. Marian Makula wdycki chcioł mieć Gůrnoślůnski Tyjater. On już funguje – ŏ czym piszymy na zajcie 15. Tuż proszymy piŷknie do lektury – a czakomy tyż na powinszowania skuli gĕburstagu. Chowcie sie! Adam Moćko

NR 6/7 11 (42) (56)CZERWIEC/LIPIEC listopad 2016r. 2015r. ISSN 2084-2384 NR INDEKSU 280305 CENA 2,00 ZŁ (8% VAT)

Może zacznijmy świętować własną niepodległość. Na przykład 25 listopada

Śląsk był suwerenny! Ze swojej historii należy być dumnym. Naszą z upodobaniem się fałszuje, powtarzając, że nigdy nie było niepodległości Śląska. Może więc zacznijmy świętować dzień, który jednoznacznie dowodzi, że niepodległy Śląsk – a nawet dwa – istniał jak najbardziej.

Za

dowód niepodległości uważa się zazwyczaj uznanie jej na arenie międzynarodowej. Uznanie, przez inne państwa, że takie rzeczywiście istnieje. A jeśli tak, to 25 listopada świetnie nadaje się na Dzień Śląskiej Niepodległości. Bo dokładnie tego dnia, 814 lat temu, papież Innocenty III zatwierdził granice państwowe między Księstwem Śląskim (późniejszym Dolnym Śląskiem), a Księstwem Opolsko-Raciborskim (Górnym Śląskiem). Polscy historycy – a za nimi dziennikarze i tysiące internetowych trolli – opowiadają, że Polska wówczas była rozbita dzielnicowo, ale wciąż istniała. I miała księcia zwierzchniego-seniora, który zasiadał na krakowskim tronie. Ale to nieprawda. Jeśli rzeczywiście Władysław Laskonogi, książę senior, który w 1202 roku władał Krakowem i Wielkopolską, miałby władzę sprawczą nad śląskimi książętami, to on – a nie papież – roz-

strzygałby ich spór graniczny. I granicę zatwierdzał. Bo papież zajmował się jedynie sporami między suwerennymi władcami. Nie wtrącał się na przykład w spory między książętami Rzeszy, bo te rozstrzygał cesarz niemiecki. Tutaj natomiast mamy bullę papieską – jednoznaczny dowód, że obydwa księstwa śląskie były całkowicie niepodległe, suwerenne. A jeśli tak, to nie mogły być jednocześnie częścią polskiego państwa-widma, ze stolicą seniora w Krakowie. Zresztą tę niepodległość księstw piastowskich potwierdza też wcześniejsza bulla papieska, z 1178 roku. Niepodległość więc mieliśmy. Niedługo, bo traciliśmy ją powoli po klęsce w bitwie z Tatarami pod Legnicą. Nie była to, jak chcą polscy historycy, bitwa polsko-tatarska, lecz śląsko-tatarska. A osłabły Śląsk coraz bardziej trafiał pod obce wpływy, ale nie polskie lecz czeskie. Niemniej – 25 listopada 1202 roku niepodległość państw śląskich potwier-

n Granice niepodległych państw śląskich w 1202 roku. Ilustracja pochodzi z książki Dariusza Jerczyńskiego „Historia Narodu Śląskiego”. dził papież, najwyższy autorytet ówczesnego świata. Czy nie jest to dobry dzień, by wywiesić żółto-modre fany. By śląskie ulice (czytaj tekst niżej), przemianować

z 27 stycznia na 25 listopada? I by nie dać sobie wmawiać, że państwa śląskiego nigdy nie było? Dariusz Dyrda

Tako dekomunizacjo? Szkoda godać! D

ekomunzacyjny zakon, kiery na pozim przījon polski Sejm, nakozoł miastom pomiŷniać miana ulic a inszych placůw, kiere som ŏd komuny, ŏd PRL-u. Mieli my nadzieja, co bydzie to ŏkazjo, iżby ślůnskim sztatom dać trocha ślůnskich mian. Siemianowice pokazujom jednako, co możne my się witli. Niŷ wszyjscy u nos majom ta ustawa ze aprila radzi. Wele nij majom się stracić baji sztreki a place Jorga Ziętka, kiery przeca tela do naszŷj Ziŷmi zrobioł. Moge tyż jego dŷnkmale. Ale prowda pedzieć, mocka tych patronůw, jak baji Janek Krasicki, to boły faroński gizdy, a Henryk Rutkowski, kiery mioł swoja ulica we Siemianowicach, boł to ŏbyczny warszawski kryminalista a mordyrz. Tela, co komunista.

Tuż forsztelowali my se, iże przy tym miŷnianiu ŏroz we ślůnskich sztatach znońdom sie rīchtig ślůnski ulice. Naszych piastowskich princůw (baji Henryka Bro-

dziadego abo Hanusza Dobrego), a tych, kierzy we XIX storoczu zrychtowali zabrany Ślůnsk, perła światowŷj gospodarki (Donnersmarcki, Reden, Godulla a inaksi). Ą ślůnskich noblistůw i inkszych

wynojdlorzy (momy jejch wierza godnij, jak Polsko). We Siemianowicach, na sesje Rady Miasta pokozali 24 listopada, iże psinco. Ja, rīchtig wyciepali 14 komunistůw, nale kogo wziŷni na jejch plac? Hanka Sawicko pomiŷniali na Londyńsko, Leona K r u c z k o w-

skiego na Władysława Andersa, som tyż cesty Ignacego Krasickiego a Wacława Potockigo, Mikołaja Reja abo Dolna, Teatralna (we mieście, kaj tyjatru ni ma!), Bohaterów Wester-

platte. O Ślůnsku przepomnieli, a kiejby niŷ jedno miano – Fitznerów – szłoby pedzieć, iże przepomnieli też o geszichcie Siemianowic. Te Fitznery to boły genau siemianowicki fabrykanty. A to je w ponkt. Ale tŷn Potocki, Krasicki, Rej, Anders – co ŏni do Ślůnska, do Siemianowic zrobili? Momy u sia za tela srogich postaci, cudzych brać niŷ muszymy. Wszyjskie gminy majom czas do kwietnia 2017, coby ulice zdekomunizować. Tuż my sie pytomy ślůnskich rajcůw, ślůnski ŏrganizacje, kiere w miastach fungujom, a każdego Ślůnzoka, kiery hań miyszko – robicie co, aby we waszych sztatach boły genau ślůnski ulice? Kiere by ŏsprowiały ŏ naszyj geszichcie. Joanna Noras


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.