Buildinggreen #29

• Παρουσίαση Συστήματος Αξιολόγησης DGNB • Request2action • Επανάχρηση του ιστορικού κτιρίου «Μπασουράκου» • Αξιοποίηση του φυσικού φωτισμού σε κτίρια βιβλιοθηκών

ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΜΑΪΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2015 | Τεύχος 29

ΚΡΗΤΗΣ 13, 142 31 Ν. ΙΩΝΙΑ

Κωδ. Εντύπου: 018115

INDEX News ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΕΙΣ 4. Παρουσίαση Συστήματος Αξιολόγησης DGNB 28. Request2action ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ 15. Επανάχρηση του ιστορικού κτιρίου « Μπασουράκου»

Τα ενυπόγραφα κείμενα είναι προσφορά των συντακτών τους, των οποίων και τις απόψεις εκφράζουν. Κείμενα και φωτογραφίες δεν επιστρέφονται. Η διεύθυνση των εκδόσεων Shape Communication ΕΠΕ τεχνικές εκδόσεις, διατηρεί το δικαίωμα να τα αναδημοσιεύει σε χρόνο που κρίνει σκόπιμο, εφ’ όσον ανταποκρίνονται στις ανάγκες ενημέρωσης των αναγνωστών μας. H διεύθυνση και οι συνεργάτες καταβάλλουν κάθε δυνατή προσπάθεια για την επαλήθευσή τους, δεν φέρουν ευθύνη για την ακρίβεια των τεχνικών και λοιπών χαρακτηριστικών των μηχανημάτων και ειδών που παρουσιάζονται σε κείμενα ή πίνακες της έκδοσης. Οι κ.κ. κατασκευαστές και οι αντιπρόσωποί τους παρακαλούνται για τον έλεγχο και τη διόρθωση τυχόν λαθών για την ορθή ενημέρωση των σχετικών στοιχείων.

BuildingGreen magazine is published quarterly in Greece,

by Shape Communication LTD P.O. Box 53 100 GR - 142 10 ATHENS GREECE No part of this edition may be reprinted without prior written permission of the copyright owners. Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση, ανατύπωση και αναπαραγωγή των περιεχομένων του BuildingGreen (κείμενα, θεματολογία, κ.λπ.) χωρίς να έχει προηγουμένως δοθεί η έγγραφη άδεια του εκδότη. Κάθε παραβίαση της παραπάνω απαγόρευσης διώκεται με βάση το νόμο περί πνευματικών δικαιωμάτων. ΜΕΛΟΣ

IFAI

ISSN 1790-9961

ΣΚΙΑΣΗ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟΣ ΦΩΤΙΣΜΟΣ 20. Αξιοποίηση του φυσικού φωτισμού σε κτίρια βιβλιοθηκών

Γεωθερµικά Συστήµατα Κλιµατισµού

Μελέτη - Κατασκευή

Βιβλίο Γεωθερμίας

Σεμινάρια Γεωθερμίας

Επικοινωνία

τ./f. 210 8003784 e: information@aidengineering.gr http://www.aidengineering.gr

• Παρουσίαση Συστήματος Αξιολόγησης DGNB • Request2action • Επανάχρηση του ιστορικού κτιρίου «Μπασουράκου» • Αξιοποίηση του φυσικού φωτισμού σε κτίρια βιβλιοθηκών

ΕΚΔΟΤΗΣ Θ. Σηφοστρατουδάκη

ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΜΑΪΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2015 | Τεύχος 29

ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΕΚΔΟΣΗΣ Γιάννης Γ. Σηφοστρατουδάκης ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ Αντωνία Ρουμπογιάννη ΥΠΕΥΘΥΝOΣ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ Βασιλική Πιτταρά ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΣΥΝΔΡΟΜΩΝ Σουζάνα Κόκοτζη CREATIVE ASSOCIATE SHAPE STUDIO ΚΡΗΤΗΣ 13, 142 31 Ν. ΙΩΝΙΑ

Κωδ. Εντύπου: 018115

29

DTP Αθανασία Βαβαρίνου ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ Βασίλης Φατούρος

EDITORIAL Στο τεύχος 29 του περιοδικού Building Green, παρουσιάζεται το σύστημα που αναπτύχθηκε και διευθύνεται από το γερμανικό Συμβούλιο Αειφόρου κτιρίου, DGNB, το οποίο στοχεύει να υποστηρίξει σχεδιαστές και κατασκευαστικές εταιρείες να υλοποιήσουν Αειφόρες εφαρμογές σε κτίρια και κατασκευές αστικών περιοχών, καθώς και να διατηρήσουν και βελτιώσουν τα υφιστάμενα βιώσιμα κτίρια. Ακολουθεί η περίπτωση της επανάχρησης του ιστορικού κτιρίου « Μπασουράκου» με την πρόταση μετατροπής του σε κέντρο Πολλαπλών Πολιτιστικών Δραστηριοτήτων, project που διακρίθηκε με το ευρωπαϊκό Βραβείο Πράσινου Κτιρίου Ολοκληρωμένου Ενεργειακού Σχεδιασμού (GB ID Award) το οποίο απονέμεται στα πλαίσια του προγράμματος Green Building και του ευρωπαϊκού προγράμματος MaTrID. Το τεύχος συνεχίζεται με τη μελέτη της αξιοποίησης του φυσικού φωτισμού στη Δημοτική Βιβλιοθήκη του Δήμου Ηρακλείου. Ο σωστός σχεδιασμός του φυσικού φωτισμού στα κτίρια βιβλιοθηκών, όπως είναι γνωστό, παρέχει οπτική άνεση, κάνει τους χώρους ελκυστικούς και ενδιαφέροντες, προσφέροντας πολλαπλά ψυχολογικά οφέλη στους χρήστες ενώ παράλληλα αποτελεί σημαντική παράμετρο εξοικονόμησης ενέργειας. Τέλος, παρουσιάζουμε το κοινοτικό έργο Request2Action που σχεδιάστηκε ως ένα πρόγραμμα για να ξεπεραστούν τα εμπόδια στην ενεργειακή απόδοση των κατοικιών, με διάρκεια τρία έτη και συμμετέχουν σε αυτό, οργανισμοί από εννέα συνολικά χώρες (Ιταλία, Πορτογαλία, Αυστρία, Σκωτία, Ελλάδα, Πολωνία, Ολλανδία, Σλοβακία και Βέλγιο). Από τη χώρα μας, στο έργο συμμετέχει το Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών και Εξοικονόμησης Ενέργειας (ΚΑΠΕ).

Από τον επιμελητή έκδοσης

ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ Σουζάνα Κόκοτζη ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ SHAPE COMMUNICATION ΕΠΕ ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΟ Νίκος Σκονδρέας, Μαρία Μπογιατζίδου, Σουζάνα Κόκοτζη ΝΟΜΙΚΟΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ Β. Μπαλάσης, τηλ.: 210 52 24 217 ΜΕΜΟΝΩΜΕΝΟ ΤΕΥΧΟΣ: 15€ (συν έξοδα αποστολής) ΕΤΗΣΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΗ: 50€ ΕΤΗΣΙΑ ΕΤΑΙΡΙΚΗ ΣΥΝΔΡΟΜΗ: Ελλάδα 30€, Εκτός Ελλάδας 70€ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ Κρήτης 13, 142 31 Ν. Ιωνία, Αθήνα Τηλ.: 210 27 23 628, 210 27 18 583 Fax: 210 27 98 487 info@shape.com.gr www.shape.com.gr

4 ερευνα

Μαναγούδης Δημήτρης

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ DGNB

Εισαγωγή

Μηχ/γος. Μηχανικός ICON GROUP. Πιστοποιημένος επιθεωρητής Αειφόρων κτιρίων κατά DGNB.

Η εργασία αυτή επικεντρώνεται στο σύστημα που αναπτύχθηκε και διευθύνεται από το Γερμανικό Συμβούλιο Αειφόρου κτιρίου, DGNB, για την πιστοποίηση των Αειφόρων κτιρίων και αστικών περιοχών και καθορίζει την προσέγγιση του συστήματος DGNB στο πλαίσιο του ευρύτερου προγράμματος για την αειφόρο ανάπτυξη κατασκευών. Αυτό το άρθρο είναι μια εισαγωγή στο σύστημα πιστοποίησης DGNB, το οποίο στοχεύει να υποστηρίξει σχεδιαστές και κατασκευαστικές εταιρείες να υλοποιήσουν Αειφόρες εφαρμογές σε κτίρια και κατασκευές αστικών περιοχών, καθώς και να διατηρήσουν και βελτιώσουν τα υφιστάμενα βιώσιμα κτίρια. Ένα βασικό ζήτημα, το οποίο θα εκπονηθεί σε μεγαλύτερη λεπτομέρεια, αφορά τον τρόπο με τον οποίο το σύστημα DGNB πηγαίνει πέρα από ένα συμβατικά «πράσινο» κτίριο, π.χ. οι περιβαλλοντικοί ρύποι και η υπεύθυνη προμήθεια κατασκευαστικών υλικών, και διευκολύνει την αξιολόγηση, η οποία αντικατοπτρίζει τους στόχους της κοινωνίας για κοινωνική, οικονομική και περιβαλλοντική βιωσιμότητα και λαμβάνοντας υπ όψιν την απόδοση του κύκλου ζωής του κτιρίου και τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Στο άρθρο λοιπόν, θα παρουσιάσουμε αρχικά το ιστορικό πλαίσιο της δημιουργίας και ανάπτυξης του συστήματος αξιολόγησης DGNB. Θα ακολουθήσει μια σύντομη επισκόπηση του συστήματος και της δομής του όσον αφορά τις έξι θεματικές κατηγορίες που εξετάζει. Κατόπιν στην επόμενη ενότητα θα αποσαφηνιστούν τα επιμέρους κριτήρια με μεγαλύτερη λεπτομέρεια, θα εξεταστεί, ο ρόλος των συστημάτων πιστοποίησης στην προώθηση βέλτιστων πρακτικών, που ακολουθείται από μια συζήτηση για την πιστοποίηση συστημάτων και πως και κατ ουσίαν θα αναλύσουμε πως αυτά τα συστήματα συνεισφέρουν στην αποτελεσματικότητα και επίτευξη εξαιρετικών επιπέδων απόδοσης έναντι των στόχων αειφορίας. Τέλος, θα αναλύσουμε τη διεθνή ανάπτυξη και εφαρμογή του συστήματος DGNB καθώς θα καταλήξουμε σε συμπεράσματα και συστάσεις, με τις οποίες επιδιώκουμε να συνοψίσουμε τα βασικά σημεία.

Ιστορικό Ο τομέας των κατασκευών και των ακινήτων είναι μάρτυρες μιας παραδειγματικής στροφής, όπου η έμφαση είναι στη αποτελεσματική χρήση της ενέργειας, την εξοικονόμηση πόρων, την προστασία της υγείας στο σπίτι και στην εργασία, υποστηρίζοντας τη μακροπρόθεσμη διατήρηση της αξίας και μείωσης των κινδύνων των ακινήτων. Στα τέλη του 2009, η Roland Berger Strategy Consultants GmbH, διεξήγαγε μια έρευνα σε περισσότερους από 40 βασικούς παίκτες στον τομέα των ακινήτων στη Γερμανία, την Αυστρία και την Σουηδία. Η έρευνα, που δημοσιεύθηκε στο 2010, αποκάλυψε ότι οι πελάτες και οι επενδυτές είδαν την «αειφορία» στη διαχείριση ακίνητης περιουσίας ως μια μακροπρόθεσμη τάση, με το 73% των ερωτηθέντων να εκφράζουν την επιθυμία να αποδεχθούν ένα υψηλότερο αρχικό κόστος στις επενδύσεις των ακινήτων τους (εικ. 1), καθώς και ένα επιπλέον 86 % αυτών, διατεθειμένοι να δεχτούν υψηλότερα ενοίκια (εικ. 2)! Αυτή η έρευνα επιβεβαίωσε ευρήματα προηγούμενης έρευνας από την Jones Lang LaSalle, το 2007, η οποία παρουσίασε ότι η προθυμία των ερωτηθέντων να αποδεχθούν υψηλότερα ενοίκια σε χώρους γραφείων ήταν στενά συνδεδεμένα με το κόστος λειτουργίας, στον τομέα της χρήσης της ενέργειας, όχι απλώς για την αειφορία αλλά ως ένα καλό πλαίσιο εργασίας.

ερευνα

5

Περίπου το 70% των κατασκευαστών και επενδυτών ακινήτων, δηλώνουν πρόθυμοι να πληρώσουν πιο ακριβά για την αγορά μιας αειφόρου κατασκευής Προθυμία για υψηλότερο κόστος επένδυσης αειφόρου κατασκευής

73

Προθυμία να πληρώσουν περισσότερο για μια βιώσιμη επένδυση

27

Καμία προθυμία να πληρώσουν περισσότερο για αειφόρο κατασκευή

Εικ. 1 Αποτελέσματα έρευνας

Προθυμία των ενοικιαστών να επιβαρυνθούν κατά 4,5% υψηλότερη τιμή ενοικίου για την ενικοίαση μιας αειφόρου κατασκευής Προθυμία για υψηλότερο κόστος επένδυσης αειφόρου κατασκευής

86

Προθυμία να πληρώσουν περισσότερο για μια βιώσιμη επένδυση

14

Καμία προθυμία να πληρώσουν περισσότερο για αειφόρο κατασκευή

Εικ. 2 Αποτελέσματα έρευνας

6 ερευνα

Η μελέτη αντανακλά αυτό το αυξανόμενο ενδιαφέρον για τον αειφόρο σχεδιασμό των κτιρίων σε μια εποχή που είχε ήδη αναπτυχθεί μια σειρά από εργαλεία αξιολόγησης. Ήδη το 1990, η βρετανική Μέθοδος Αξιολόγησης του Building Research Establishment για το Περιβάλλον (BREEAM) αναπτύχθηκε στο Ηνωμένο Βασίλειο, ακολούθησε το πρότυπο Haute Qualité Environmentale (HQE) στη Γαλλία το 1996, και το Leadership in Energy & Environmental Design (LEED), το οποίο ιδρύθηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες το 1998. Το σύστημα LEED επικεντρώθηκε κυρίως στην οικολογική ποιότητα των κτιρίων και χρησιμοποίησε ένα σύστημα σημείων για να βαθμολογήσει πτυχές όπως η χρήση των περιβαλλοντικών υλικών χαμηλής στάθμης ηχορύπανσης, ποιότητας εσωτερικού αέρα ή τη βελτιστοποίηση της ενεργειακής επίδοσης. Ομοίως, το σύστημα BREEAM έλαβε στην αξιολόγησή του την οικολογική ποιότητα των κτιρίων πτυχές, όπως η υγεία και η άνεση, η περιβαλλοντική ρύπανση και την διαδικασία σχεδιασμού στη συνολική αξιολόγηση. Οι ερωτηθέντες στη μελέτη της Roland Berger εκτιμούν ότι στα επόμενα 5 έτη, αναμένεται μεγάλη αύξηση στο ποσοστό των πιστοποιημένων υλικών. Αξίζει να σημειωθεί ότι σε έρευνα της Berger παρουσιάστηκε το φαινόμενο, η πιστοποίηση των υλικών να επικεντρώνεται περισσότερο στις περιβαλλοντικές ανησυχίες, και όχι αρκετά στην οικονομική βιωσιμότητά τους. Ως αποτέλεσμα, η δεύτερη γενιά του συστήματος DGNB, ως το πιο νέο σύστημα, το 2009, ανταποκρίθηκε σε αυτή την αντίληψη, με μια ολιστική προσέγγιση για την απόδοση των υλικών, συμπεριλαμβανομένων οικονομικών κριτηρίων – με μεγάλη βαρύτητα -, όπως ο κύκλος ζωής των υλικών, που υπολογίζεται μέσα από μια εκτενή αξιολόγηση σε περισσότερα από 50 έτη κύκλου ζωής αυτού. Στα χρόνια που έχουν περάσει από τη δημοσίευση της έρευνας του Roland Berger, οι συνθήκες που επικρατούν και τα ενδιαφέροντα, έχουν εξελιχθεί περαιτέρω και ως εκ τούτου, η ιδέα ότι πρέπει τα κτίρια να σχεδιάζονται, να κατασκευάζονται και να λειτουργούν με πιο βιώσιμο τρόπο έχει κερδίσει την αποδοχή σε ολόκληρο τον τομέα. Μια ευρεία συναίνεση, η οποία βλέπει το αειφόρο κτίριο ως την μόνη έξυπνη απάντηση στην αντιμετώπιση περιβαλλοντικών και κοινωνικών – οικονομικών κινδύνων, σύμφωνα με την οποία η σχεδίαση διατηρεί τις πηγές του περιβάλλοντος και παρέχει στους χρήστες ένα ασφαλές, υγιεινό και άνετο περιβάλλον.

Tο σύστημα DGNB διευκολύνει την αξιολόγηση, η οποία αντικατοπτρίζει τους στόχους για κοινωνική, οικονομική και περιβαλλοντική βιωσιμότητα

Το 2013, η Jones Lang LaSalle υπογράμμισε την ανάγκη για τους επενδυτές να «δράσουν τώρα για να εξασφαλίσουν μελλοντικά τα περιουσιακά τους στοιχεία» με το 83% αυτών να τοποθετούν την αειφορία ως «κορυφαία προτεραιότητα για το γραφείο real estate», αλλά και δηλώνοντας ότι «η βιωσιμότητα αποτελεί πλέον βασικό μέλημα για ένα μεσιτικό γραφείο». Τα κριτήρια DGNB μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τον εντοπισμό αποτελεσματικών, ανέξοδων βημάτων κατά τη φάση σχεδιασμού - με το πρόσθετο πλεονέκτημα της προπιστοποίησης. Η μέθοδος προ – πιστοποίησης DGNB προσφέρεται για την εμπιστοσύνη των επενδυτών ότι οι στόχοι απόδοσης του κτιρίου θα επιτευχθούν με την ολοκλήρωση, ακόμη και κατά τα πρώτα στάδια του σχεδιασμού και ότι το σύστημα στηρίζει τη βιώσιμη συντήρηση και λειτουργία των κτιρίων. Εν τω μεταξύ, το σύστημα DGNB έχει περάσει στάδια εξέλιξης και με περισσότερα από 400 προ-πιστοποιητικά και πιστοποιητικά νέων κτιρίων και αστικών συνοικιών, οδηγεί την Γερμανική πιστοποίησης κτιρίων.

Το σύστημα DGNB Το σύστημα DGNB αναπτύχθηκε αρχικά για νέα γραφεία και διοικητικά κτίρια. Στη συνέχεια, αναπτύχθηκαν και άλλα συστήματα για εντελώς διαφορετικούς τύπους κτιρίων. Η αξιολόγηση βασίζεται σε ένα σύνολο κριτηρίων που ανακτούν έξι θέματα συσχετιζόμενα με την αειφόρο κατασκευή. Τα κριτήρια περιλαμβάνουν τις παρακάτω θεματικές:

ερευνα

22%

Ποιότητα περιβάλλοντος

22,5%

Οικονομική ποιότητα

7

22,5%

Τεχνική ποιότητα

22,5%

Τεχνική ποιότητα

10%

Ποιότητα διαδικασίας

Site quality

• Ποιότητα περιβάλλοντος / Environmental Quality • Οικονομική Ποιότητα / Economic Quality • Κοινωνική πολιτισμική και λειτουργική ποιότητα / Sociocultural and Functional Quality • Τεχνική ποιότητα / Technical Quality • Ποιότητα διαδικασιών / Process Quality • Ποιότητα τόπου του έργου / Site Quality Τα έξι θέματα σταθμίζονται ανάλογα με τη σημασία τους στην συνολική αξιολόγηση του κτιρίου. Η οικονομική ποιότητα, η ποιότητα του περιβάλλοντος, η κοινωνικό-πολιτισμική και λειτουργική ποιότητα και η τεχνική ποιότητα βαθμολογούνται έως 22,5% αντίστοιχα του συνολικού δείκτη απόδοσης του κτιρίου, με την ποιότητα της διαδικασίας να συμμετέχει κατά 10%. Στα κριτήρια αυτά, η ποιότητα της θέσης αξιολογείται ξεχωριστά και δεν συμπεριλαμβάνεται στην συνολική βαθμολογία της πιστοποίησης (βλέπε εικ. 3). Στο πλαίσιο των καθεστώτων για τις αστικές περιοχές, η ποιότητα της τοποθεσίας είναι ενσωματωμένη με την εκτίμηση των άλλων πέντε θεμάτων, και όχι ως μια αυτόνομη κατηγορία. Κάθε ένα από τα έξι θέματα αξιολόγησης καλύπτεται από μια σειρά από επιμέρους κριτήρια, όπως η συνολική ζήτηση πρωτογενούς ενέργειας, προστασία από το θόρυβο, και τη χρήση γης. Για κάθε κριτήριο, έχουν προσδιοριστεί συγκεκριμένοι μετρήσιμοι στόχοι και επίπεδα βαθμολογίας, μέθοδοι μέτρησης και δικαιολογητικά που απαιτούνται για την επαλήθευση που περιγράφονται με σαφήνεια. Ένα ανώτατο όριο βαθμολόγησης (10 βαθμοί) δίνεται για κάθε κριτήριο. Όλα τα κριτήρια αξιολογούνται σε δύο στάδια. Ανεξάρτητα από το συγκεκριμένο σύστημα, κάθε κριτήριο έχει συντελεστή βαρύτητας και μπορεί να πολλαπλασιάζεται έως και τριπλασιάζεται εντός των περιθωρίων της ευρύτερης κατηγορίας του. Ο συντελεστής βαρύτητας αντανακλά το κοινωνικό και πολιτικό ενδιαφέρον του κριτηρίου του. Η Ζήτηση πρωτογενούς ενέργειας του κτιρίου για παράδειγμα, θεωρείται πιο σημαντική από τις επιδόσεις του στον τομέα της προστασίας από το θόρυβο. Σε επίπεδο προγράμματος, η μεθοδολογία του συστήματος επιτρέπει την περαιτέρω εξομάλυνσης των βραχυχρόνιων διακυμάνσεων της ρευστότητας. Εδώ, η στάθμιση καθορίζεται σύμφωνα με έναν ειδικό συντελεστή, για την χρήση προσαρμογής που μπορεί να αυξήσει την αξία ενός κριτηρίου. Ο συντελεστής βαρύτητας μπορεί επίσης να οριστεί σε μηδέν, προκειμένου να αρθούν ορισμένα κριτήρια ανάλογα με την περίπτωση. Για παράδειγμα, η ποιότητα του αέρα εσωτερικών χώρων δεν θεωρείται κριτήριο με βαρύτητα στην περίπτωση που εξετάζονται γέφυρες στην εθνική οδό. Παρόλο του ότι η βαρύτητα των θεματικών (schemes) είναι σταθερή σε όλες τις θεματικές του συστήματος πιστοποίησης DGNB, τα κριτήρια μέσα σε αυτές τις θεματικές περιοχές μπορεί να έχουν διαφορετική βαρύτητα ανάλογα με τη χρήση ειδικών παραγόντων που σχετίζονται με τα κτίρια διαφορετικών χρήσεων. Κάθε τύπος κτιρίου λοιπόν, έχει τα δικά του κριτήρια και το διορθωτικό συντελεστή που είναι άριστα προσαρμοσμένος στις

H επίτευξη της καλύτερης δυνατής ισορροπίας μεταξύ συχνά αντικρουόμενων στόχων για τη βιωσιμότητα σε όλη την ευρεία γκάμα θεμάτων, είναι κεντρικής σημασίας για την προσέγγιση του DGNB

Εικ. 3 Βαθμολογίες των κριτηρίων DGNB

8 ερευνα

Εικ. 4 Σήματα πιστοποίησης DGNB

Gold

silver

bronze

WHITE

>80%

65% - 80%

50% - 65%

35% - 50%

ειδικές απαιτήσεις, τις προκλήσεις και τις ευκαιρίες της αποκλειστικής χρήσης του. Εν κατακλείδι, ανάλογα με το ύψος της βαθμολογίας των συνολικών δεικτών επιδόσεων (κριτήρια) απονέμεται ένα αποδεικτικό πιστοποιητικό με τις εξής κατηγορίες: • 50%, απονέμεται ένα χάλκινο πιστοποιητικό, • 65%, απονέμεται ένα ασήμι πιστοποιητικό, και • 80%, απονέμεται ένα χρυσό πιστοποιητικό. Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, η επίτευξη της καλύτερης δυνατής ισορροπίας μεταξύ συχνά αντικρουόμενων στόχων για τη βιωσιμότητα σε όλη την ευρεία γκάμα θεμάτων είναι κεντρικής σημασίας για την προσέγγιση του DGNB. Για το λόγο αυτό, η απονομή ενός χάλκινου, ασημένιου ή χρυσού πιστοποιητικού αποτελεί επίσης αντικείμενο του κτιρίου επιτυγχάνοντας μια ορισμένη ελάχιστη βαθμολογία σε όλες τις θεματικές περιοχές. Αυτή η ελάχιστη βαθμολογία καθορίζεται σε: • 35% σε όλα τα θέματα για ένα χάλκινο πιστοποιητικό, • 50%, σε όλα τα θέματα για ασήμι πιστοποιητικό, και • 65%, σε όλες θέματα για χρυσό πιστοποιητικό. Με τον τρόπο αυτό, το DGNB προσφέρει το κατάλληλο πιστοποιητικό για κάθε τύπο κτιρίου - και ακόμη όλα τα κτίρια αξιολογούνται με την ίδια βάση, διευκολύνοντας τη συνεπή χρήση του συστήματος και ως εκ τούτου παρέχει επίσης τη συγκρισιμότητα μεταξύ των διαφόρων τύπων κτιρίων και χρήσεις παγκοσμίως.

Τα κριτήρια DGNB Στην έκδοση 2012, της θεματικής (scheme) «Νέα γραφεία και διοικητικά κτίρια» (New office and administration buildings), το σύστημα DGNB εξετάζει έξι θεματικές περιοχές και βασίζεται σε 41 κριτήρια, 37 από τα οποία περιγράφουν την ποιότητα κατασκευής και τα υπόλοιπα τέσσερα περιγράφουν την ποιότητα του τόπου του έργου.

ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ – Environmental Quality Η αξιολόγηση της ποιότητας του περιβάλλοντος συμβάλλει κατά 22,5% στο σύνολο της βαθμολογίας. Μέσα σε αυτό το μερίδιο, ένα σημαντικό ποσοστό χρησιμοποιεί ως εργαλείο την ανάλυση την Αξιολόγηση Κύκλου Ζωής LCA (Life Cycle Assesment), η οποία καταγράφει τις παγκόσμιες περιβαλλοντικές επιπτώσεις της παραγωγής, των κατασκευών, της χρήσης και τέλος του κύκλου ζωής που συνδέονται με καθένα από τα χρησιμοποιούμενα οικο-

ερευνα

9

Εικ. 5 Παρουσίαση της συνολικής βαθμολογίας ανά κριτήριο «flower»

δομικά υλικά. Ένα άλλο κριτήριο σε αυτό το θέμα αξιολογεί τις τοπικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις που συνδέονται με τα υλικά και τις μεθόδους κατασκευής που επιλέγονται. Ο υπεύθυνος προ-σύναψης συμβάσεων των υλικών όπως το ξύλο και η πέτρα είναι ένα περαιτέρω κριτήριο σε αυτήν την ενότητα. Στην αξιολόγηση της αποτελεσματικής χρήσης των φυσικών πόρων, περαιτέρω κριτήρια αξιολογούν, τη χρήση πρωτογενούς ενέργειας σε όλο τον κύκλο ζωής του κτιρίου, καθώς και του πόσιμου νερού, τη ζήτηση και τον όγκο των λυμάτων και τη χρήση γης.

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑ – Economic Quality Η αξιολόγηση της οικονομικής ποιότητας συμβάλλει 22,5% στη συνολική βαθμολογία και περιλαμβάνει τον υπολογισμό του συνολικού κόστους του κύκλου ζωής, με το κριτήριο αυτό να κατανέμεται η μεγαλύτερη βαρύτητα του κάθε κριτηρίου στο πλαίσιο του όλου συστήματος DGNB. Η πτυχή αυτή αποδεικνύει την έμφαση του συστήματος DGNB στην απόκτηση μιας ολιστικής προσέγγισης της απόδοσης κατασκευής, συμπεριλαμβανομένης της πτυχής της οικονομικής βιωσιμότητας. Περαιτέρω στοιχεία που περιλαμβάνονται στην αξιολόγηση της οικονομικής βιωσιμότητας περιλαμβάνουν την ευελιξία του σχεδιασμού και της προσαρμοστικότητας - για παράδειγμα, όσον αφορά τη δυνατότητα προσαρμογής και ανταπόκρισης της κατασκευής στις μεταβαλλόμενες απαιτήσεις στη χρήση με την αναδιαμόρφωση χώρων γραφείων διατάξεις με το ελάχιστο κόστος. Τέλος, μια άλλη πτυχή που περιλαμβάνεται στην αξιολόγηση της οικονομικής βιωσιμότητας του κτιρίου είναι η εμπορική βιωσιμότητα, όσον αφορά την ανταπόκριση στις μεταβαλλόμενες οικονομικές συνθήκες και την υποδοχή της χρήσης από τρίτους.

Κοινωνική-πολιτιστική και λειτουργική ποιότητα - Socio-cultural and functional quality Το θέμα της κοινωνικο-πολιτιστικής και λειτουργικής ποιότητας συμβάλλει κατά 22,5% της συνολικής βαθμολογίας και περιλαμβάνει επίσης το ζήτημα της άνεσης του χρήστη, το οποίο αντιμετωπίζεται με κριτήρια την αντιμετώπιση της «θερμικής άνεσης» σε όλες τις εποχές του χρόνου. Αυτό το θέμα περιλαμβάνει επίσης την αύξηση της «ποιότητα του αέρα των εσωτερικών χώρων» που υπόκειται σε μέτρηση της ποιότητας του αέρα και η οποία αποτελεί ένα από τα μόλις δύο knock-out κριτήρια, δηλαδή τα κριτήρια χωρίς τα οποία η πιστοποίηση συνολικά δεν είναι δυνατή. Το άλλο κριτήριο που πρέπει να πληρείται αν ένα κτίριο υπόκειται στην διαδικασία να αποκτήσει ένα πιστοποιητικό είναι επίσης μέρος της κοινωνικο-πολιτιστικής και λειτουργικής ποιότητας και σχετίζεται με την πρόσβαση στους χώρους χωρίς εμπόδια. Περαιτέρω κριτήρια εστιάζουν στην άνεση του χρήστη αξιολογούν την ακουστική άνεση, οπτική άνεση και ελέγχου - με άλλα λόγια, η εγκατάσταση να επιτρέπει (με τους κατάλλη-

10 ερευνα

Εικ. 6 Διαστασιολόγηση για την απαιτούμενη στάθμευση ποδηλάτων

λους αυτοματισμούς και ελεγκτές) στους χρήστες ατομικά να επηρεάζουν τις συνθήκες στο άμεσο περιβάλλον τους. Άλλες πτυχές που εξετάζονται περιλαμβάνουν την εκτίμηση ποιότητας των υπαίθριων χώρων που σχετίζονται με το κτίριο, π.χ. ταράτσες, μπαλκόνια, βεράντες και αυλές. Προστασία και ασφάλεια για τις δυνητικά ευπαθείς ομάδες χρηστών, όπως είναι η δυνατότητα για ορισμένες περιοχές του κτιρίου να επιτρέπουν την πρόσβαση ευρύ κοινό, καθώς και εγκαταστάσεις για τους ποδηλάτες. Τέλος, τα τρία κριτήρια σε αυτό το θέμα αξιολογούν σε βάθος την ποιότητα του σχεδιασμού, π.χ. εστιάζοντας σε αξιολόγηση της ποιότητας του σχεδιασμού σε όλη τη διαδικασία σύναψης δημοσίων συμβάσεων σχεδιασμού, με την αντιμετώπιση της ένταξης της τέχνης στο δημόσιο χώρο και την ποιότητα της διάταξης του κτιρίου.

Τεχνική ποιότητα - Technical quality Η αξιολόγηση της τεχνικής ποιότητας συμβάλει για το 22,5% της συνολικής βαθμολογίας και περιλαμβάνει θέματα όπως η πρόληψη των πυρκαγιών, προστασία από τον θόρυβο και την ποιότητα του κελύφους του κτιρίου. Εστιάζοντας στις επιδόσεις του κτηρίου κατά τη χρήση, τα κριτήρια αξιολογούν την προσαρμοστικότητα των τεχνικών συστημάτων να ανταποκριθούν στις μεταβαλλόμενες απαιτήσεις, την ευκολία καθαρισμού και συντήρησης του κτιρίου, καθώς και την ευκολία της αποδόμησης και αποσυναρμολόγησης των οικοδομικών υλικών στο τέλος της ζωής τους. Τέλος, λαμβάνονται επίσης υπόψη οι εκπομπές θορύβου από το κτίριο για την αξιολόγηση των τεχνικών επιδόσεων του.

Διαδικασία ποιότητας- Process quality Κριτήρια αντιμετώπιση λογαριασμό της ποιότητας της διαδικασίας για το 10% της συνολικής βαθμολογίας και καλύπτει πτυχές όπως η εκπόνηση μιας ολοκληρωμένης σύντομη έργου και ολοκληρωμένο σχεδιασμό, δηλαδή το σχηματισμό των διεπιστημονικών ομάδων για την ανάπτυξη τον αρχικό σχεδιασμό και να συμβάλει στην περαιτέρω ανάπτυξή της. Άλλα κριτήρια αφορούν την ποιότητα της έννοιας του σχεδιασμού και της ένταξης των ζητημάτων της αειφορίας σε διαγωνισμό διεργασιών. Η τεκμηρίωση των συστημάτων κτιρίου απευθύνεται? με ένα μάτι για να διευκολύνοντας την καλύτερη και πιο βιώσιμη πρακτική στη διαχείριση εγκαταστάσεων. Τέλος, πηγή ενός επιπλέον τρία κριτήρια την αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων της κατασκευής, τη διασφάλιση της ποιότητας στην κατασκευή και συστηματικές διαδικασίες ανάθεσης.

ποιότητα του τόπου – Site Quality

ερευνα 11

Voluntary Incentive System

Number of Buildings

Bronze

Silver

Gold

Building Perfomance Legal Regulations

Τα κριτήρια για την ποιότητα του τόπο δεν συμβάλλουν στη βαθμολογία που έχει σημασία για την πιστοποίηση. Σε αυτή την ξεχωριστή αξιολόγηση, τα κριτήρια αφορούν την ποιότητα του τοπικού περιβάλλοντος, της δημόσιας εικόνας της περιοχής και των τοπικών κοινωνικών συνθηκών, την πρόσβαση στα μέσα μαζικής μεταφοράς, καθώς και την πρόσβαση σε τοπικές εγκαταστάσεις ανέσης. Τέλος, η αξιολόγηση περιλαμβάνει επίσης την αξιολόγηση των περιβαλλοντικών κινδύνων στο πλαίσιο του τοπικού περιβάλλοντος που θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο την ασφαλή κατασκευή και λειτουργία του κτιρίου, όπως κατολισθήσεις, πλημμύρες, εύφλεκτες ύλες, πυρομαχικά και ούτω καθεξής.

Προώθηση της βέλτιστης πρακτικής Κάθε σύστημα βάσει κριτηρίων πρέπει να επιτύχει μια λεπτή ισορροπία μεταξύ της πολυπλοκότητας και αλληλένδετων χαρακτηριστικών του σχεδιασμού και της κατασκευής ενός κτιρίου σε διαχειρίσιμα θέματα προς την αξιολόγηση, ενώ, παράλληλα να διευκολύνει μια ολοκληρωμένη και ολιστική συνολική αξιολόγηση. Ένα άλλο βασικό ζήτημα που πρέπει να επιλυθεί είναι αν πρέπει να επικεντρωθεί στα δεδομένα που εισάγονται ή στα αποτελέσματα. Παρόλο που ένα σύστημα που καθορίζεται κυρίως από τα δεδομένα που εισάγονται, μπορεί να είναι ευκολότερο να εφαρμοστεί, δυστυχώς ενέχει ο κίνδυνος να οδηγήσει σε στερεότυπα και έτσι τελικά μη ορθές λύσεις σε εξαιρετικά διαφοροποιημένες καταστάσεις με βάση τα συμφραζόμενα. Το σύστημα DGNB συμφιλιώνει τα θέματα αυτά με τη δημιουργία ενός πλαισίου αναφοράς και σημεία αναφοράς για τη συνολική απόδοση του κτιρίου, παρά συγκεκριμένων λύσεων σε επιμέρους ζητήματα. Αυτή η προσέγγιση επιτρέπει στους κυρίους έργων και σχεδιαστές, τη μεγαλύτερη δυνατή ελευθερία στην εξεύρεση λύσεων ώστε να επιτευχθεί ο συνολικός στόχος της αριστείας, αντανακλώντας κατάλληλα συγκυριακούς παράγοντες και συγκεκριμένες προτεραιότητες. Ως αποτέλεσμα, το σύστημα DGNB προάγει και ενθαρρύνει τις διαδικασίες με τις οποίες η καινοτομία και η τεχνική πρόοδος στον τομέα των κατασκευών γεννά νέες προσεγγίσεις και λύσεις. Το σύστημα ενημερώνεται και προσαρμόζεται συνεχώς, βήμα-βήμα διευρύνοντας την οικοδόμηση των επιδόσεων. Στα επόμενα έτη μετά την έναρξή του το 2008, το σύστημα DGNB ενημερώνεται τακτικά και προσαρμόζεται ώστε να αντανακλά το μεταβαλλόμενο πλαίσιο όσον αφορά τις βέλτιστες πρακτικές και τη νομοθεσία. Με τον τρόπο αυτό, έχει παραμείνει πιστό σε μία από τις κεντρικές έννοιες στον τομέα της πιστοποίησης: δημιουργώντας ένα κίνητρο και επιπλέον ανταμοιβή στις περιπτώσεις που υπερκαλύπτονται οι επιδόσεις από το νομικό κανονισμό και τα ελάχιστα πρότυπα της εκάστοτε χώρας. Διαπιστώνεται δηλαδή ότι το

Εικ. 7 Η απόδοση των κτιρίων σε σύγκριση με την τάση (DGNB, 2013).

12 ερευνα

κίνητρο της πιστοποίησης αποτελεί ένα ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στους ηγέτες της αγοράς και δημιουργεί ανεξέλεγκτη ανοδική τάση μέσω των βέλτιστων πρακτικών για την αριστεία (εικ. Χ.1). Η προσέγγιση DGNB αντανακλά την εξελισσόμενη έννοια της βιωσιμότητας του κατασκευαστικού κλάδου και την θωράκιση από μελλοντικούς κινδύνους. Σε συνδυασμό με την επιλογή για την προ-πιστοποίηση στη διάρκεια του σταδίου του σχεδιασμού, το σύστημα DGNB μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τον εντοπισμό αποτελεσματικών, με χαμηλή επιβάρυνση βημάτων κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης του σχεδιασμού - με το πρόσθετο πλεονέκτημα ώθησης μιας διαδικασίας για εξασφαλισμένης ποιότητας. Από τα πρώτα στάδια του σχεδιασμού, το DGNB προ-πιστοποιητικό μπορεί έτσι να προσδώσει την «προδιάθεση» της ποιότητας του έργου, εξασφαλίζοντας την εμπιστοσύνη των επενδυτών ότι οι στόχοι απόδοσης του κτιρίου θα επιτευχθούν με την ολοκλήρωση, και ότι το σύστημα στηρίζει τη βιώσιμη συντήρηση και λειτουργία των κτιρίων. Λαμβάνοντας υπόψη τις περιβαλλοντικές, οικονομικές και κοινωνικές πτυχές της αειφορίας, δεν είναι περίεργο ότι η επιδίωξη της αειφορίας σε όλους τους τομείς αποκαλύπτει συχνά μια σειρά από συγκρούσεις μεταξύ των επιμέρους διαδικασιών λήψης αποφάσεων. Αυτές οι αντιθέσεις απαιτούν ισορροπημένες και αλληλοεξαρτώμενες αποφάσεις οι οποίες μπορεί να διευκολυνθούν με την ενσωμάτωση όλων των πτυχών που εξετάζονται για τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα και την κατανομή με συγκεκριμένη βαρύτητα στην συγκρότηση και δημιουργία τύπων που συμβάλλουν στον υπολογισμό της συνολικής βαθμολογίας. Καθ ‘όλη την ανάπτυξη ενός έργου, η διαδικασία διεξαγωγής του ελέγχου και η εξέταση των ατομικών σχεδιασμένων αποφάσεων όσον αφορά τις επιπτώσεις τους από την επίτευξη του DGNB σημείων αναφοράς απαιτεί και επιβραβεύει μια ολοκληρωμένη προσέγγιση για το σχεδιασμό των κτιρίων και ως εκ τούτου μεγιστοποιεί τις δυνατότητες να συμβιβάσει μεμονωμένα αντικρουόμενους στόχους, να καταλήξουν στην καλύτερη ισορροπία όσον αφορά την απόδοση του κτιρίου κατά τη διάρκεια της κατασκευής, λειτουργίας, και στη φάση του τέλους του κύκλου ζωής. Η διαδικασία της πιστοποίησης προσφέρει επίσης μια σειρά από άλλα οφέλη, τα οποία μπορούν να συνοψιστούν υπό τους τίτλους φράσεων όπως «επενδύσεις μειωμένου κινδύνου» και η «σταθερότητα της αξίας».

Το σύστημα DGNB δημιουργεί ένα πλαίσιο και σημεία αναφοράς για τη συνολική απόδοση του κτιρίου, παρά για συγκεκριμένες λύσεις σε επιμέρους ζητήματα

Ως εργαλείο με έμφαση στην ενεργητική εμπλοκή κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης του σχεδιασμού, το DGNB αποτελεί μια σημαντική συμβολή στη μείωση του κινδύνου του έργου. Από τις διαδικασίες της εφαρμογής των κριτηρίων κατά τα πρώτα στάδια του σχεδιασμού δημιουργείται υψηλός βαθμός βεβαιότητας για την ολοκλήρωση της ποιότητας και της απόδοση των στόχων του έργου. Η διαδικασία πιστοποίησης προωθεί την ολοκληρωμένη εξέταση όλων των πτυχών της αναπτυξιακής διαδικασίας από την αρχική ιδέα για την ολοκλήρωση. Αυτό οδηγεί σε μεγαλύτερη διαφάνεια των διαδικασιών, καλύτερα καθορισμένες και συμβάλλει στη διασφάλιση της ποιότητας κατά το σχεδιασμό, την κατασκευή και τη θέση σε λειτουργία. Ως αποτέλεσμα αυτών των πτυχών, το Πιστοποιητικό DGNB υποδηλώνει μεγαλύτερη ποιότητα και διαδικασία. Η έμφαση στην άνεση του χρήστη, η ευέλικτη και προσαρμόσιμη σχεδίαση, συμβάλλει στην αυξημένη ευχρηστία και βελτιωμένες τιμές ενοικίασης. Η πιστοποίηση επίσης χρησιμεύσει ως εργαλείο διαφήμισης (marketing). Στη σύλληψη αυτών των ιδιοτήτων και την παροχή ενός ανεξάρτητα αναγνωρισμένου συμβόλου εξασφαλίζει και διαβεβαιώνει μέσα από την τεκμηρίωση, στους επενδυτές, ιδιοκτήτες και χρήστες την δέσμευση για την αειφορία της κατασκευής, Η πιστοποίηση καθιστά την υψηλή ποιότητα ενός κτιρίου απτή για τους ιδιοκτήτες και τους χρήστες. Επιπλέον, σηματοδοτεί ένα περιβάλλον εργασίας που αυξάνει την απόδοση, καθώς και την υψηλή ικανοποίηση των χρηστών. Το πιστοποιητικό αυξάνει έτσι την πώληση του κτιρίου και τις δυνατότητες ενοικίασης, καθώς παρουσιάζει την ολιστική

ερευνα 13

αξιολόγηση της υψηλής ποιότητας για τους ιδιοκτήτες και τους χρήστες, ενώ συμβάλλει στην ελαχιστοποίηση της κατανάλωσης και του κόστους ενέργειας κατά τη λειτουργία.

Επίτευξη βέλτιστης πρακτικής πιο αποτελεσματικά Η έγκαιρη ολοκλήρωση των κριτηρίων για την αξιολόγηση της απόδοσης κτιρίων με όρους αειφορίας προσφέρει την ευκαιρία να εντοπίσει τις πιο αποδοτικές προσεγγίσεις για την επίτευξη του καλύτερου συνολικού αποτελέσματος. Για το λόγο αυτό, η διαδικασία προ-πιστοποίησης (pro-certificate) επιτρέπει στους επενδυτές και τους ιδιοκτήτες κτιρίων να βελτιστοποιήσουν τα έργα τους κατά τη διάρκεια του σταδίου σχεδιασμού. Η διαδικασία διατυπώνει έναν σαφή στόχο για την επίτευξη της αειφόρου κατασκευής και πηγαίνει χέρι-χέρι με μια ολοκληρωμένη προσέγγιση για το σχεδιασμό και την κατασκευή του κτιρίου. Η προ-πιστοποίηση είναι ένα εξαιρετικό μέσο για την αύξηση της διαφάνειας, την εξασφάλιση σαφούς σχεδιασμού και κατασκευής των διεργασιών αυτών, που συμβάλλουν στη βελτίωση της διαχείρισης κινδύνου, και την αύξηση της συνολική ποιότητας του κτιρίου μέσω αναπόσπαστων διαδικασιών διασφάλισης ποιότητας κατά τη διαδικασία κατάρτισης σχεδιασμού και ελέγχου. Για την προ-πιστοποίηση, όλα τα βασικά κριτήρια της αειφορίας πρέπει να αντιμετωπιστούν με δηλώσεις προθέσεων ή στόχων σε πρώιμο στάδιο της διαδικασίας σχεδιασμού. Η προ-πιστοποίηση υποστηρίζει με αυτόν τον τρόπο την λήψη αποφάσεων, ενώ προειδοποιεί για την απαιτούμενη προσοχή των ενδιαφερομένων μερών σε συμβιβαστικές λύσεις με σκοπό την επίτευξη των προδιαγεγραμμένων στόχων και απαιτήσεων. Ως εκ τούτου, είναι ένα σημαντικό μέσο με το οποίο επιτυγχάνεται η επικοινωνία κατά τον σχεδιασμό για την κατασκευή στόχων. Επιπλέον, η προ-πιστοποίηση αυξάνει την πιθανότητα να υλοποιηθούν οι στόχοι απόδοσης ενός κτιρίου στην ολοκλήρωση. Αυτή η διαδικασία καθιστά επίσης πιο πιθανό ότι το κτίριο θα ολοκληρωθεί και θα επιτύχει την πιστοποίηση χωρίς προβλήματα και ότι η παράδοση των αποτελεσμάτων της αξιολόγησης προ-πιστοποίησης είναι εξασφαλισμένη. Έτσι, σχεδόν βέβαια η πΠρο-πιστοποίηση παρέχει επίσης πλεονεκτήματα για την διαφήμιση και marketing ακόμα και κατά την διάρκεια της κατασκευής. Χάρη στο υψηλό επίπεδο του συστήματος της διαφάνειας και της αξιοπιστίας, η μελλοντική απόδοσης του κτιρίου μπορεί να τεκμηριωθεί ήδη από το στάδιο του σχεδιασμού, αυξάνοντας την πώληση ή δυνατότητα ενοικίασης. Η προ-πιστοποίηση μπορεί έτσι να αυξήσει την ασφάλεια για τη χρηματοδότηση έργων και την περαιτέρω μείωση των κινδύνων της αγοράς.

Διεθνής ανάπτυξη Ένα από τα πιο δυνατά σημεία του συστήματος DGNB είναι ο υψηλός βαθμός ευελιξίας, και αυτό το καθιστά κατάλληλο για την προσαρμογή και τη χρήση σε άλλες αγορές. Το σύστημα μπορεί να προσαρμοστεί όχι μόνο ώστε να ανταποκριθεί στις μεταβαλλόμενες τεχνικές και κοινωνικές απαιτήσεις, αλλά μπορεί επίσης να γίνει για να ταιριάζει με μεμονωμένα διαφορετικές εθνικές ή περιφερειακές ιδιαιτερότητες. Οι πτυχές αυτές θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν το κλίμα, τις διαρθρωτικές και νομικές απαιτήσεις, ή πολιτιστικούς παράγοντες. Αυτές οι ιδιότητες επιτρέπουν την ταχύτατη παγκοσμιοποίηση του DGNB. Σε συνεργασία με «εταίρους» το DGNB μπορεί να ευθυγραμμιστεί σε ακόμη πιο τοπικές απαιτήσεις και πολιτισμικά κριτήρια. Έτσι διευκολύνεται η αξιολόγηση των κατασκευών σε όλο τον κόσμο με βάση το ίδιο πρότυπο και χρησιμοποιώντας την ίδια προσέγγιση, εξασφαλίζοντας έτσι τη συγκρισιμότητα, τη διαφάνεια και την ασφάλεια για τους επενδυτές, ιδιοκτήτες κτιρίων όσο και των χρηστών. Τον Ιούνιο του 2009, μόλις ένα χρόνο αφού απονεμήθηκαν τα πρώτα πιστοποιητικά DGNB, το κτίριο Πόλη στη Βιέννη της Αυστρίας έλαβε το πρώτο πιστοποιητικό εκτός Γερμανίας.

14 ερευνα

Από τότε, μια πλήρως προσαρμοσμένη αυστριακή εκδοχή του συστήματος πιστοποίησης DGNB έχει αναπτυχθεί και εφαρμόζεται από το συνεργάτη του DGNB της οργάνωσης στην Αυστρία, το Österreichische Gesellschaft für Nachhaltige Immobilien (ÖGNI). Η υλοποίηση του επιχειρησιακού συστήματος σε μια συγκεκριμένη χώρα μπορεί επίσης να πραγματοποιηθεί από τον τοπικό εταίρο, μετά την ίδρυση της αντίστοιχης σύμβασης συνεργασίας. Κατά συνέπεια, σε εθνικό επίπεδο η διασκευή απόδοσης του συστήματος DGNB έχει αναπτυχθεί και εφαρμόζονται με το Συμβούλιο της Βουλγαρίας Bulgaria Green Building Council, με το Συμβούλιο της Δανίας Denmark Green Building Council, το Συμβούλιο της Ελβετίας των Πρασίνων στο Switzerland Green Building Council, και με την Ένωση της Ταϊλάνδης για Αειφόρος Κατασκευή στην Ταϊλάνδη. Μέχρι σήμερα, περίπου 100 έργα έχουν αποκτήσει πιστοποιητικά και προ-πιστοποιητικά σύμφωνα με το DGNB και προσαρμοσμένα στα εθνικά πρότυπα. Ο αριθμός αυτός περιλαμβάνει επίσης μια σειρά από έργα πιστοποιημένα με το διεθνές σύστημα του DGNB, το οποίο βασίζεται σε τρέχουσα Ευρωπαϊκά πρότυπα. Χάρη σε αυτό το σύστημα, είναι δυνατή η πιστοποίηση των κτιρίων και αστικών περιοχών σε οποιοδήποτε σημείο του κόσμου. Όπου απαιτείται, ο εγκεκριμένος ελεγκτής DGNB εργάζεται πάνω σε ένα συγκεκριμένο πιλοτικό πρόγραμμα και είναι σε επαφή με το DGNB ώστε να προσαρμόζει το σύστημα στις τοπικές απαιτήσεις σε σαφώς καθορισμένα βήματα.

Συμπεράσματα και συστάσεις Η πρώτη βασική γνώση που αποκτήθηκε από την ανάπτυξη και την εφαρμογή του συστήματος πιστοποίησης DGNB, είναι το γεγονός ότι η οικονομική βιωσιμότητα, όπως συλλαμβάνεται από μια ανάλυση κόστους ζωής, είναι το κλειδί για να επιτευχθεί μια ευρεία συναίνεση στην κύρια υποστήριξη της αειφόρου σχεδιασμού και κατασκευής. Μια δεύτερη βασική πτυχή, είναι η έμφαση στα αποτελέσματα που αφορούν τις επιδόσεις και όχι συγκεκριμένες εισόδους ως κρίσιμος παράγοντας για την προσαρμοστικότητα του εργαλείου πιστοποίησης, είτε από την άποψη του κτιρίου, ή ποικίλες χρήσεις, τα εθνικά ρυθμιστικά πλαίσια, ή τις κλιματικές παραμέτρους του τόπου του έργου. Ένα τρίτο σημείο, είναι η σχέση μεταξύ εθελοντικών προτύπων, όπως πιστοποιητικά, και τις νομικές ρυθμίσεις, με εθελοντικά πρότυπα που απαιτούν και συνεχή επιβράβευση «ανοδική κίνηση» για την οικοδόμηση των επιδόσεων, και το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα για κτίρια που υπερέχουν οι νομικές απαιτήσεις.

Πηγές 1 DGNB- Dr. Christine Lemaitre CEO German Sustainable Building Council DGNB 2 Roland Berger Studied, «Nachhaltigkeit im Immobilienmanagement»; Henzel, Büchele, Engel, (2010) http://www.rolandberger.at/media/pdf/Roland_ Berger_Nachhaltigkeit_im_Immobilienman agement_20100413.pdf 3 Barthauer, Ökologische Nachhaltigkeit von Büroimmobilien, Jones Lang LaSal- le, (2007), p.6 4 http://www.joneslanglasalle.eu/EMEA/ENGB/Pages/offices-2020- sustainability.aspx 5 http://www.dgnb-system.de/en/projects/

Ένα τέταρτο σημείο, αφορά την πρόωρη ολοκλήρωση της πιστοποίησης στην αναπτυξιακή διαδικασία σχεδιασμού. Αυτή η πρώιμη ολοκλήρωση είναι αποφασιστικής σημασίας για τη μείωση του οριακού κόστους των βελτιωμένης απόδοσης κτιρίου από την άποψη της μακροπρόθεσμης βιωσιμότητάς τους. Σε μακροπρόθεσμη βάση, η γνώση που αποκτήθηκε από τη συνεπή εφαρμογή των εργαλείων αξιολόγησης μπορεί να συμβάλει στην εφαρμογή των επιχειρηματικών πρακτικών με ουδέτερο ισοζύγιο άνθρακα και να οργανώσει τη διαδικασία οικοδόμησης όλο και περισσότερο από την άποψη του υλικού κύκλους ζωής. Βασικό κλειδί επιτυχίας μιας επένδυσης ώστε να καταστήσει δυνατή για να κυριαρχήσει σε μελλοντικές προκλήσεις είναι να ενσωματωθεί η βιώσιμη ανάπτυξη κατασκευών στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Αυτό είναι που δημιουργεί όχι μόνο τις προοπτικές για το μέλλον, αλλά και σημαντικές γέφυρες μεταξύ εμπειρίας του πραγματικού κόσμου και της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Για την αναδυόμενη γενιά των κτιρίων και ακινήτων, εμπειρογνώμονες και επιθεωρητές των Αειφόρων κτιρίων θα είναι ένα «δεδομένο». Τώρα είναι η ώρα να τεθούν τα θεμέλια στα ιδρύματα μας της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.

ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ

Κέντρο Πολλαπλών Πολιτιστικών Δραστηριοτήτων στη Σκάλα Λακωνίας

15

Επανάχρηση του ιστορικού κτιρίου «Μπασουράκου» Το κτίριο Μπασουράκου είναι ένα ιστορικό βιομηχανικό κτίριο, πετρόκτιστο, με ενδιάμεσα πατώματα από σκυρόδεμα και ξύλινες στέγες, μέσα στον αστικό ιστό του Δ.Δ. Σκάλας. Το κτίριο, ως υφίσταται, είναι αποτέλεσμα αρκετών μεταγενέστερων μετατροπών, που επηρεάζουν την εικόνα του και εν μέρει τη δομή του. Προτείνεται η μετατροπή του σε κέντρο Πολλαπλών Πολιτιστικών Δραστηριοτήτων περιλαμβάνοντας χρήσεις, που ορίστηκαν με διαβούλευση και συνεργασία, αναγκαίες για την τοπική κοινωνία. Το project διακρίθηκε με το ευρωπαικό Βραβείο Πράσινου Κτιρίου Ολοκληρωμένου Ενεργειακού Σχεδιασμού (GB ID Award) το οποίο απονέμεται στα πλαίσια του προγράμματος Green Building και του ευρωπαικού προγράμματος MaTrID (Market transformation towards nearly zero energy buildings through widespread use of integrated energy design) που υποστηρίζεται από το πρόγραμμα Intelligent Energy Europe (IEE). Με τη συμμετοχή και την παρότρυνση των Δημοτικών Αρχών και των Τεχνικών Υπηρεσιών του Δήμου Ευρώτα, την υποστήριξη από όλο το δυναμικό της Αναπτυξιακής εταιρείας «Πάρνωνας» Α.Ε., την ουσιαστική συμβολή του Τομέα Φυσικής Εφαρμογών του Τμήματος Φυσικής του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστήμιου Αθηνών και την ουσιαστική συνεργασία των Μηχανικών του έργου, όλων των ειδικοτήτων, εφαρμόστηκε στην πράξη ο «Ολοκληρωμένος Ενεργειακός Σχεδιασμός», μέσω της θέσπισης κοινών στόχων.

Κοινοί Στόχοι, Αρχές του Σχεδιασμού •

Απλότητα στην αισθητική και τη λειτουργικότητα

•

Σεβασμός προς τους φυσικούς πόρους και την τοπική βιοποικιλότητα

Θέρος Αρχιτεκτονική Κώστας Γρηγοράτος Γιάννης Ραγκούσης, Λία Γκίκα, Μαρία Δρίτσα, Όλγα Καλούδη.

•

Μείωση του Περιβαλλοντικού Αποτυπώματος

•

Ενεργειακή Απόδοση

•

Θερμική και Οπτική Άνεση

Στατική Μελέτη

•

Φυσικός Φωτισμός και Αερισμός

•

Χρήση υλικών υψηλής απόδοσης, φιλικών προς το περιβάλλον.

ΟΜΑΔΑ meλετησ Αρχιτεκτονική Μελέτη

Μανώλης Γιαννουλάκης

Η/Μ Μελέτη Παναγιώτης Σαραντάκος

Βιοκλιματική Μελέτη Θεώνη Καρλέση, Κωνσταντίνα Βασιλακοπούλου Μάνθος Σανταμούρης Τομέας Φυσικής Εφαρμογών του Τμήματος Φυσικής του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστήμιου Αθηνών

Η κύρια πρόθεση, όπως ορίστηκε από τους Αρχιτέκτονες Μελετητές είναι να μείνει αμετάβλητη η γεωμετρία του κτιρίου, να διατηρηθεί η μορφή του και να γίνουν αυστηρά οι απαραίτητες προσθήκες που θα εξυπηρετούν την νέα λειτουργία του, πρόθεση που όπως αποδεδείχθηκε διευκόλυνε πολύ την υλοποίηση των κοινών στόχων. Το περίγραμμα του κτιρίου έχει μορφή «Π», το οποίο περικλείει έναν αρκετά ευρύχωρο υπαίθριο χώρο, ανοικτό προς τη Δύση. Το ύψος του δεν είναι ενιαίο. Το κεντρικό τμήμα του είναι διώροφο, με μεγάλο ελεύθερο ύψος ορόφων και στέγη δίρριχτη με έντονη κλίση, με αποτέλεσμα να κυριαρχεί σαν όγκος στο χώρο. Ένα μικρό μέρος του κεντρικού τμήματος, τοπικά, υψώνεται κατά έναν όροφο ακόμα. Τα άλλα τμήματα, οι «κεραίες» είναι μονώροφες με μεγάλο ελεύθερο ύψος επίσης και τετράρριχτες ξύλινες στέγες.

16

ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ

Eικ. 1 Φωτογραφία υπάρχουσας Κατάστασης του Κτιρίου

Eικ. 2 Τμήμα του κεντρικού υπαίθριου μετά την ανάπλαση

1

2

Ο υπαίθριος χώρος του κτιρίου γειτνιάζει με την κεντρική πλατεία του Δ.Δ. Σκάλας, την Πλατεία Πηγών, για την οποία υπάρχει επισης Αρχιτεκτονική, Βιοκλιματική Μελέτη Ενεργειακής Αναβάθμισης, η οποία ήδη υλοποιείται. Το μέτωπο της πλατείας προς το κτίριο έχει αποκλειστεί από ιδιωτική οικοδομή, όμως υπάρχει η δυνατότητα μέσω του ακαλύπτου που έχει παραχωρηθεί σε κοινή χρήση και μέσω γέφυρας που προβλέπεται στην αρχιτεκτονική μελέτη της πλατείας να αποκατασταθεί η επικοινωνία των δυο δημόσιων χώρων, δεδομένου ότι η πραγματική απόσταση μεταξύ του ορίου της πλατείας και του ορίου του υπαίθριου χώρου του κτιρίου είναι μόλις 90 μ. Οι προτεινόμενες κύριες χρήσεις και τα γενικά ωφέλιμα εμβαδά τους είναι οι εξής : •

Lobby κεντρικής Εισόδου 78,69 τ.μ., στο ισόγειο.

•

Αίθουσα Πολλαπλών Χρήσεων (Συνεδριάσεις – Συνεστιάσεις ) 178,25 τ.μ, στον Όροφο.

•

Αίθουσα Πολιτιστικών και Συνεδριακών Δραστηριοτήτων σε δυο στάθμες. Πλατεία 181,94 τ.μ., στο ισόγειο, Εξώστης 77,21 τ.μ., (νέο τμήμα), στον όροφο Κτιρίου.

•

Foyer Αίθουσας Πολιτιστικών και Συνεδριακών Δραστηριοτήτων 57,06 τ.μ., σε τμήμα του ισογείου του Κτιρίου.

•

Αίθουσα Εκθέσεων Αγροτικών Προϊόντων και Εξοπλισμού 161,44 τ.μ., στο ισόγειο.

•

Lobby Εισόδου Εκθεσιακού Χώρου, 45,76 τ.μ., σε τμήμα του ισογείου.

•

Αναψυκτήριο, 118,31 τ.μ στο ισόγειο, με εσωτερικό εξώστη 38,36 τ.μ (νέα κατασκευή).

•

Γραφεία και αποθήκες συνολικά στο ισόγειο.

Δυο κλιμακοστάσια με ανελκυστήρες και στις άκρες του κεντρικού διώροφου τμήματος. Χώροι υγιεινής, βοηθητικοί χώροι, χώροι Η/Μ εγκαταστάσεων και δεξαμενής νερού για την πυρόσβεση σε υπόγειο, εκτός περιγράμματος κτιρίου. Η Αίθουσα πολλαπλών χρήσεων είναι δυνατόν να φιλοξενεί συνελεύσεις, αλλά και συνεστιάσεις εξυπηρετούμενη από ένα βοηθητικό χώρο και αποθήκες σε δυο στάθμες Για την πρόσβαση και την εκτόνωση της αίθουσας αυτής, που θα είναι από τους πλέον εντυπωσιακούς χώρους του συγκροτήματος (λόγω διαστάσεων και μεγέθους στέγης) και θα έχει αρκετά μεγάλο πληθυσμό θα κατασκευαστούν δυο νέα κλιμακοστάσια με ανελκυστήρες. Αίθουσα Εκθέσεων Αγροτικών Προϊόντων και Εξοπλισμού. Το κύριο θέμα της μόνιμης

ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ 17

3

Eικ. 3 Ανατολική Όψη του Συγκροτήματος μετά την Ανάπλαση

αλλά και των περιοδικών εκθέσεων είναι η αγροτική ζωή. Οι εκθέσεις θα έχουν ιστορικό, ενημερωτικό, αλλά και εκπαιδευτικό χαρακτήρα. Η Αίθουσα αυτή μπορεί να λειτουργεί ανεξάρτητα από το υπόλοιπο συγκρότημα, διότι έχει ανεξάρτητη, δική της είσοδο και foyer. Οι εκθέσεις μπορούν να επεκτείνονται στον υπαίθριο χώρο στη βόρεια πλευρά της αίθουσας, με κάποια μόνιμα αντικείμενα - αντίκες, που έχουν και αισθητική αξία και ταυτόχρονα αποτελούν μαρτυρία παλαιών τεχνικών. Η Αίθουσα Πολιτιστικών και Συνεδριακών Δραστηριοτήτων τοποθετείται στο τμήμα του υπάρχοντος κτιρίου, του οποίου έχει καταρρεύσει η στέγη. Δίνεται έτσι η δυνατότητα για μια νέα κατασκευή, στατικά ανεξάρτητη, αίθουσας με εξώστη, με αυξημένες απαιτήσεις ύψους, συνολικής δυναμικότητας 250 ατόμων, που είναι δυνατόν να φιλοξενεί συνέδρια αλλά και ως παραστάσεις και επωφελείται λειτουργικά, από την γειτνίαση με το αναψυκτήριο. Αναψυκτήριο. Προστίθεται ανοικτός εξώστης, στατικά ανεξάρτητος, με χαλύβδινη κατασκευή. Κάτω από τον εξώστη κατασκευάζονται βοηθητικοί χώροι αποθηκών και W.C. ΑΜΕΑ, και πάνω ένα ακόμα συγκρότημα W.C., που εξυπηρετούν πέραν των χρηστών του αναψυκτηρίου και τους χρήστες της Αίθουσας Πολιτιστικών και Συνεδριακών Δραστηριοτήτων. Το κτίριο περιβάλλει και ορίζει ένα τμήμα του υπαίθριου 555,90 τ.μ. που έχει διαστάσεις μικρής πλατείας και περιλαμβάνει, ως υποενότητες τον υπαίθριο χώρο του Αναψυκτήριου και τον κήπο Εκθέσεων Αγροτικού Εξοπλισμού. Με σωστό μείγμα φυτεύσεων και δαπεδοστρώσεων, με φυτεύσεις αειθαλών δένδρων, και με χρήση στεγάστρων, θα επιτευχτεί μικροκλίμα που θα προσελκύει τους κατοίκους να διαθέσουν εκεί τον Ελεύθερο Χρόνο τους. Στο δάπεδο της πλατείας θα δοθεί μια γενική κλίση της τάξης του 5% που θα ευνοήσει το κοινωνικό της χαρακτήρα και την παρακολούθηση πιθανών υπαιθρίων εκδηλώσεων. Η πρόθεση αυτή θα υποβοηθηθεί και με την χρήση μια μεγάλης ψηφιακής οθόνης. Στον υπόλοιπο υπαίθριο χωροθετούνται είκοσι θέσεις στάθμευσης και αρκετές περιοχές πρασίνου. Σε ότι αφορά τα υλικά που θα χρησιμοποιηθούν και την γενικότερη εικόνα, ελήφθη υπ’ όψη η Αρχιτεκτονική μελέτη της πλατείας Πηγών, από την οποία υιοθετούμε, χάριν συνέχειας και ομοιογένειας, τον γκρι κυβόλιθο 20*20 εκ., τα βοτσαλωτά χυτά δάπεδα και την σχεδιαστική αντίληψη των καθιστικών πάγκων. Οι δυο κύριες διαδρομές από το όριο του οικοπέδου μέχρι την είσοδο στο Lobby κεντρικής Εισόδου και στο Lobby Εισόδου του Εκθεσιακού Χώρου θα είναι από βοτσαλωτό βιομηχανικό δάπεδο και οι ράμπες που επικοινωνούν τις δυο πορείες από κυβόλιθους.

Μετά την ολοκλήρωση, το κτίριο και ο περιβάλλων χώρος του, θα καταναλώνουν ελάχιστη ενέργεια, θα είναι δηλαδή ένα Nearly Zero Energy Building.

18

ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ

4

5

6

Ο υπαίθριος χώρος του Αναψυκτηρίου, θα καλύπτεται με ξύλινο deck, με ανοικτούς αρμούς.

Eικ. 4, 5 Αίθουσα Πολιτιστικών και Συνεδριακών Δραστηριοτήτων

Eικ. 6 Αναψυκτήριο

Περιοχές πρασίνου με χαμηλή φύτευση ορίζονται ανάμεσα στις προαναφερθείσες επιφάνειες, αειθαλή δένδρα φυτεύονται στο παραλλήλως της Ρυμοτομικής γραμμής και φυλλοβόλα στην περιοχή των υπαίθριων Εκθέσεων Αγροτικού Εξοπλισμού. Οι καθιστικοί πάγκοι διατάσσονται γραμμικά στρεφόμενοι προς τον υπαίθριο χώρο του Αναψυκτήριου, όπου συνδυασμένη με το υπερκείμενο Στέγαστρο – Σκίαστρο εγκαθίσταται ψηφιακή οθόνη μεγάλων διαστάσεων, κίνητρο για κοινωνικές συναθροίσεις. Επιθυμητή, προφανώς είναι και κάθε άλλη αυτοσχέδια η οργανωμένη εκδήλωση που μπορεί να συμβεί στον χώρο αυτό και να προσελκύσει θεατές. Σχετικά με την χρήση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και παθητικών συστημάτων επισημαίνονται: •

Εγκατάσταση συστήματος γεωθερμίας στον Περιβάλλοντα Χώρο.

•

Φωτοβολταϊκά στις στέγες που δεν σκιάζονται και οργανική σύνδεσή τους με τις κατασκευές του κτιρίου. Χρήση Φωτοβολταϊκών Υαλοπινάκων σε στέγαστρα του Κτιρίου προς το Νότο.

•

Πράσινη στέγη, όπου προτείνεται δώμα.

•

Φυτεύσεις στον περιβάλλοντα χώρο, με καρποφόρα δέντρα και είδη της τοπικής χλωρίδας, έτσι ώστε το μικροκλίμα να εξυπηρετεί τη βιοποικιλότητα.

Η διατήρηση της υφιστάμενης ιστορικής κατασκευής του κτιρίου, όπου χρησιμοποιούνται κυρίως φυσικά υλικά (πέτρα, ξύλο) υποβοηθά τη βιωσιμότητα. Μετά την ολοκλήρωση τους το κτίριο και ο περιβάλλων χώρος του, θα καταναλώνουν ελάχιστη ενέργεια (όπως τεκμηριώνεται στην Βιοκλιματική μελέτη και τις μελέτες των Η/Μ Εγκαταστάσεων), θα είναι δηλαδή σύμφωνα με τους κοινοτικούς κανονισμούς ένα Nearly Zero Energy Building και λόγω της χρήσης κατάλληλων υλικών θα είναι ένα «καθαρό» κτίριο.

Θέρμανση - Δροσισμός Στη μελέτη πραγματοποιήθηκε υπολογισμός των φορτίων θέρµανσης και δροσισµού του κτιρίου πολλαπλών χρήσεων στη Σκάλα Λακωνίας και η εκτίμηση της κατανομής της θερμοκρασίας στους εσωτερικούς χώρους βάσει του δυναμικού προγράψαντος προσοµοίωσης TRNSYS.

ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ 19

7

8

Τα φορτία θέρµανσης και δροσισµού, όπως προέκυψαν για τις δεδομένες συνθήκες του κτιρίου αναφοράς είναι 30.2 kwh/m2 και 20.3 kwh/m2 αντίστοιχα. Πραγματοποιήθηκαν µια σειρά προσομοιώσεων που λαμβάνουν υπόψη προτεινόμενες παρεμβάσεις εξοικονόμησης ενέργειας και βελτίωσης των εσωτερικών συνθηκών. Τη σημαντικότερη μείωση των φορτίων, της τάξης του 50%, επέφερε η χρήση γεωθερμικής αντλίας θερµότητας. Οι τιμές των φορτίων για συνδυαστικό σενάριο αυξημένης μόνωσης, ειδικών υαλοστασίων, ελεγχόμενου αερισμού και γεωθερμικής αντλίας θερµότητας είναι 10.7 kwh/m2 για θέρµανση και 8 kwh/m2 για δροσισμό, σημειώνοντας σημαντική μείωση της τάξης του 60%. Η εκτίμηση της κατανομής των θερμοκρασιών στους εσωτερικούς χώρους χωρίς τη λειτουργία συστημάτων θέρµανσης-δροσισµού-αερισµού (συνθήκες free-floating) έδειξε ότι οι συνθήκες είναι βελτιωμένες στο σενάριο των προτεινόμενων παρεμβάσεων συγκριτικά µε το αρχικό σενάριο αναφοράς

Φυσικός Φωτισμός Έγινε ανάλυση των συνθηκών φυσικού φωτισμού στο υπό μελέτη κτίριο στη Σκάλα Λακωνίας. Αποτυπώθηκαν οι συνθήκες φυσικού φωτισμού στην αίθουσα πολλαπλών χρήσεων του ορόφου του κτιρίου. Από την ανάλυση προκύπτουν τα ακόλουθα συμπεράσματα: Η διαθεσιμότητα φυσικού φωτός στο χώρο είναι ικανοποιητική και μπορεί να προσφέρει αρκετά μεγάλη εξοικονόμηση ενέργειας για τεχνητό φωτισμό, αν τα φωτιστικά σώματα οργανωθούν σε γραμμές, ανάλογα µε την ποσότητα φυσικού φωτός. Τα δυτικά ανοίγματα της αίθουσας επιτρέπουν την είσοδο άμεσης ηλιακής ακτινοβολίας για αρκετά μεγάλα χρονικά διαστήματα, καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους. Η σκίαση των ανοιγμάτων μπορεί να επιτευχθεί µε την προσθήκη εσωτερικών βυθιζόμενων ρολών. Ο συνδυασμός πολλών παρεμβάσεων μικρής κλίμακας χάρη στον Ολοκληρωμένο Ενεργειακό Σχεδιασμό, έκανε εφικτή μια ολοκληρωμένη πρόταση για τη δημιουργία ενός Nearly Zero Energy Building

9

Eικ. 7 Γενική εικόνα του Συγκροτήματος μετά την Ανάπλαση

Eικ. 8 Η Δυτική πλευρά του Κτιρίου Χώρος στάθμευσης

Eικ. 9 Ο Κεντρικός Υπαίθριος Χώρος

20

ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ

Αξιοποίηση του φυσικού φωτισμού σε κτίρια βιβλιοθηκών. Μελέτη περίπτωσης: Η δημοτική βιβλιοθήκη του Δήμου Ηρακλείου Αττικής

Mαρία Φάφαλη

Αρχιτέκτων Μηχανικός Ε.Μ.Π Μsc Περιβαλλοντικός Σχεδιασμός Πόλεων και Κτιρίων, Σχολή Θετικών Επιστημών και Τεχνολογίας, ΕΑΠ

Ο σωστός σχεδιασμός του φυσικού φωτισμού στα κτίρια βιβλιοθηκών, όπως είναι γνωστό, παρέχει οπτική άνεση, κάνει τους χώρους ελκυστικούς και ενδιαφέροντες, προσφέροντας πολλαπλά ψυχολογικά οφέλη στους χρήστες. Πέρα από τη συμβολή του στη λειτουργική και αισθητική αναβάθμιση των χώρων, ο φυσικός φωτισμός αποτελεί ταυτόχρονα σημαντική παράμετρο εξοικονόμησης ενέργειας. Τα κτίρια βιβλιοθηκών είναι ως επί το πλείστον μεγάλα, με πολλές και συνεχώς αυξανόμενες ενεργειακές απαιτήσεις, γεγονός που συνεπάγεται μεγάλο κόστος για το φωτισμό των χώρων τους. Η αποτελεσματική αξιοποίηση του φυσικού φωτισμού έχει ως αποτέλεσμα τη μικρότερη εξάρτηση της χρήσης από την ηλεκτρική ενέργεια και την εξοικονόμηση ενεργειακών πόρων με σημαντικά περιβαλλοντικά κέρδη.

Στόχοι συστημάτων σχεδιασμού φωτισμού Oι βασικοί στόχοι που πρέπει να καλύπτονται από το σχεδιασμό του φυσικού φωτισμού ενός κτιρίου είναι οι εξής: · Η ομοιόμορφη κατανομή του φωτισμού στο χώρο, ώστε να μειώνονται οι αντιθέσεις σε φωτεινότητα και επομένως η πιθανότητα θάμβωσης. Η διαμόρφωση συνθηκών οπτικής άνεσης ευνοεί τη συγκέντρωση των χρηστών στην εκτέλεση οπτικών εργασιών, ενώ παράλληλα συντελεί στην εξοικονόμηση ενέργειας, καθώς ένας χώρος φαίνεται στους χρήστες φωτεινότερος, όταν είναι ομοιόμορφα φωτισμένος, ακόμα κι όταν ποσοτικά το φως είναι λιγότερο. · Ο έλεγχος της άμεσης ηλιακής ακτινοβολίας μέσω της σκίασης των ανοιγμάτων, χωρίς να μειώνονται σε μεγάλο βαθμό τα επίπεδα φωτισμού, για την αποφυγή θάμβωσης στους χρήστες, καθώς και η επιδίωξη διοχέτευσης διάχυτου φωτισμού στους χώρους. · Η σύζευξη φυσικού-τεχνητού φωτισμού, μέσω συστήματος που αυξομειώνει την ένταση των λαμπτήρων σε σχέση με τα διαθέσιμα επίπεδα φυσικού φωτισμού στο χώρο. Η εφαρμογή κατάλληλων συστημάτων ελέγχου του φωτισμού μπορεί να οδηγήσει σε σημαντική εξοικονόμηση της ενέργειας που καταναλώνεται.

Προδιαγραφές φωτισμού βιβλιοθηκών Οι κατευθύνσεις που δίνονται για το φυσικό φωτισμό από τους διεθνείς οργανισμούς είναι γενικές και κυρίως σε συνδυασμό με τον τεχνητό φωτισμό. Ο παράγοντας φυσικού φωτισμού(Π.Φ.Φ) που προτείνεται από τον βρετανικό οργανισμό CIBSE είναι 5% το ελάχιστο κατά τη διάρκεια της ημέρας, όταν δεν χρησιμοποιείται τεχνητός φωτισμός και 2% όταν αυτός χρησιμοποιείται. Ο αμερικάνικος οργανισμός IESNA προτείνει παράγοντα φυσικού φωτισμού 6%. Όσον αφορά τα επίπεδα φωτισμού, προτείνονται τα 300lux για το γενικό φωτισμό του χώρου και τα 500lux για τους χώρους ανάγνωσης.

ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ 21

Eικ. 2 Το κτίριο της βιβλιοθήκης, βορειανατολική όψη Πηγή: προσωπικό αρχείο

Eικ. 1 Κάτοψη ορόφου του κτιρίου βιβλιοθήκης Πηγή: Αρχεία Βιβλιοθήκης, ιδία επεξεργασία 1. Υπηρεσίες αναγνωστηρίου 2.Γραφεία Η/Υ 3.Εφημερίδες/Περιοδικά 4.Αναγνωστήριο 5.Βιβλιοστάσια 6. Παιδική βιβλιοθήκη 7.Γραφείο Βιβλιοθηκονόμων 8.Γραφείο Διοίκησης 9. Βοηθητικοί χώροι

22

ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ

Eικ. 3 Άποψη του αναγνωστηρίου, των βιβλιοστασίων και των γραφείων Η/Υ. Πηγή: προσωπικό αρχείο

3

Μελέτη περίπτωσης: Το κτίριο της βιβλιοθήκης του Δήμου Ηρακλείου Αττικής Μέσω της μελέτης περίπτωσης της βιβλιοθήκης του Δήμου Ηρακλείου Αττικής αναπτύσσεται η μεθοδολογία αξιολόγησης της οπτικής άνεσης σε κτίρια βιβλιοθηκών. Η παρούσα μελέτη αποτέλεσε τμήμα διπλωματικής εργασίας μεταπτυχιακού προγράμματος με επιβλέπουσα καθηγήτρια την δρ Αικατερίνη Μερέση. Στη συνέχεια, με βάση τα συμπεράσματα που προέκυψαν κατά την ανάλυση και με βάση τις κατευθύνσεις σχεδιασμού που δόθηκαν από τη βιβλιογραφική έρευνα, προτάθηκαν σχεδιαστικές επεμβάσεις με στόχο τη βελτίωση της οπτικής άνεσης των χρηστών της βιβλιοθήκης. Οι χώροι της βιβλιοθήκης εκτείνονται στον όροφο του κτιρίου, ο οποίος περιλαμβάνει τρεις ενότητες:

Μετά την ολοκλήρωση, το κτίριο και ο περιβάλλων χώρος του, θα καταναλώνουν ελάχιστη ενέργεια, θα είναι δηλαδή ένα Nearly Zero Energy Building.

•

Έναν ενιαίο χώρο στην βορειοανατολική πλευρά του κτιρίου όπου αναπτύσσονται τα τμήματα Πληροφόρησης/Δανεισμού, Αναγνωστηρίου, Ηλεκτρονικών Υπολογιστών και Παιδικής βιβλιοθήκης.

•

Δύο γραφεία γραμματείας-διοίκησης και βιβλιοθηκονόμων στη νοτιοανατολική πλευρά του κτιρίου.

•

Ζώνη με βοηθητικούς χώρους κατά μήκος της νοτιοδυτικής όψης.

Αρχικά, πραγματοποιήθηκε μελέτη ηλιασμού-σκιασμού του κτιρίου της βιβλιοθήκης με τη χρήση του λογισμικού Autodesk Ecotect Analysis με βάση τα κλιματικά δεδομένα της Αθήνας για τέσσερις χαρακτηριστικές ημερομηνίες: 21 Δεκεμβρίου (χειμερινό ηλιοστάσιο), 21 Μαρτίου/21 Σεπτεμβρίου (εαρινή/φθινοπωρινή ισημερία), 21 Ιουνίου (θερινό ηλιοστάσιο), κατά τις ώρες 9:00, 12:00, 15:00 και 18:00. Ο προσανατολισμός του κτιρίου είναι ΒΑ, με απόκλιση 25* προς τα δυτικά. Στη συνέχεια, με τη χρήση του λογισμικού Radiance υπολογίστηκαν τα επίπεδα του φυσικού φωτισμού (lux) και ο παράγοντας φυσικού φωτισμού (Π.Φ.Φ) στο επίπεδο εργασίας για τις ίδιες ώρες και μέρες που έγινε η μελέτη του ηλιασμού-σκιασμού και τα αποτελέσματα αποτυπώθηκαν σε κάνναβο. Η ανάλυση πραγματοποιήθηκε σε συνθήκες καθαρού ουρανού(CIE Sunny with Sun) για τα επίπεδα φυσικού φωτισμού και νεφοσκεπούς ουρανού(CIE Overcast Sky) για τον υπολογισμό του Π.Φ.Φ. Η ανάλυση των αποτελεσμάτων του ηλιασμού-σκιασμού και των επιπέδων φωτισμού, καθώς και η καταγραφή των υποκειμενικών κριτηρίων που προέκυψαν μέσω των ερωτηματολογίων που δόθηκαν στους χρήστες της βιβλιοθήκης, ανέδειξαν τα πλεονεκτήματα

ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ 23

21 Mαρτίου /Σεπτεμβρίου (φθινοπωρινή /εαρινή ισημερία)

9:00

12:00

15:00

4

5

και τα μειονεκτήματα του κτιρίου, ως προς το φυσικό φωτισμό κατά κύριο λόγο, και κατά δεύτερο ως προς τα θέματα που σχετίζονται με αυτόν (συνθήκες θερμικής άνεσης, φυσικός αερισμός, τεχνητός φωτισμός).Αυτά, συνοψίζονται ως εξής:

Πλεονεκτήματα •

Η χωροθέτηση του αναγνωστηρίου με προσανατολισμό όσο το δυνατόν πιο βόρεια παρέχει σταθερό διάχυτο φωτισμό που είναι ο πλέον κατάλληλος για την εκτέλεση οπτικών εργασιών.

•

Οι φεγγίτες της πρόσοψης σε μεγάλο ύψος, καθώς και το ικανοποιητικό ύψος του χώρου βοηθούν στην κατανομή του φυσικού φωτός σε μεγαλύτερο βάθος.

•

Οι υψηλές τιμές ανακλαστικότητας των ανοιχτόχρωμων επιφανειών συντελούν στην καλύτερη διάχυση του φωτός στο χώρο.

•

Εσωτερικά στόρια στους χώρους της νοτιανατολικής και νοτιοδυτικής όψης αποτρέπουν την άμεση ηλιακή ακτινοβολία και επομένως την πιθανότητα θάμβωσης.

Μειονεκτήματα: •

Το μεγάλο βάθος του χώρου χωρίς αμφίπλευρο φωτισμό συντελεί σε χαμηλά επίπεδα φωτισμού στο χώρο των βιβλιοστασίων και σε μεγάλη ανομοιομορφία στην κατανομή του φωτισμού.

•

Η λαμπρότητα των μεγάλων ανοιγμάτων της βορειοανατολικής όψης και η έλλειψη στοιχείων ηλιοπροστασίας στους βορειοδυτικούς φεγγίτες δημιουργούν προβλήματα θάμβωσης στους χρήστες Η/Υ και στο χώρο εργασίας του προσωπικού.

•

Η εκτεταμένη χρήση του τεχνητού φωτισμού όλες τις ώρες λειτουργίας της βιβλιοθήκης συντελεί σε αυξημένη κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας.

Προτεινόμενες επεμβάσεις βελτίωσης της οπτικής άνεσης της βιβλιοθήκης Για τη βελτίωση της οπτικής άνεσης των χρηστών της βιβλιοθήκης προτάθηκαν ήπιες σχεδιαστικές επεμβάσεις και συγκεκριμένα: •

Ανοίγματα οροφής στο βάθος του χώρου για τη διοχέτευση σταθερού διάχυτου φωτισμού.

Eικ. 4 Ηλιακό διάγραμμα Πηγή: http://gis.ktimanet.gr/wms/ ktbasemap/default.aspx[12/10/2012], ιδία επεξεργασία

Eικ. 5 Διάγραμμα ηλιασμού-σκιασμού του κτιρίου από τα περιβάλλοντα κτίρια στις 21 Μαρτίου/Σεπτεμβρίου. Πηγή: Ecotect, ιδία επεξεργασία

24

ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ

6

7

•

Εσωτερικά ρολά από ύφασμα στα ανοίγματα της πρόσοψης για τη μείωση της λαμπρότητάς τους και την αντιμετώπιση της θάμβωσης στους χώρους των Η/Υ και των υπηρεσιών αναγνωστηρίου.

•

Εφαρμογή συστημάτων σύζευξης φυσικού και τεχνητού φωτισμού.

Όσον αφορά τα ανοίγματα οροφής, έγινε αξιολόγηση και σύγκριση των επίπεδων φωτισμού που δόθηκαν από τις εναλλακτικές επιλογές σχεδιασμού, ως προς τη θέση και τη γεωμετρία τους. Επιλέχθηκε η χωροθέτηση τριών ανοιγμάτων πάνω από τον χώρο των βιβλιοστασίων και της παιδικής βιβλιοθήκης όπου κατά την ανάλυση εντοπίστηκαν τα χαμηλότερα επίπεδα φωτισμού. Από την καταγραφή των νέων τιμών του Π.Φ.Φ και των επιπέδων φωτισμού μετά τις επεμβάσεις προέκυψαν τα εξής: •

Αύξηση στις τιμές του Π.Φ.Φ: 250% κάτω από τα ανοίγματα, 5% σε απόσταση 3μ.από αυτά.

•

Αύξηση των επίπεδων φωτισμού (lux) κάτω από τα ανοίγματα κατά 280 % και 570% για το Δεκέμβριο και Ιούνιο αντίστοιχα, 6% σε απόσταση 3μ. από αυτά.

•

Αύξηση της αναλογίας σκοτεινότερου προς φωτεινότερου σημείου και κατά συνέπεια εξομάλυνση των επιπέδων φυσικού φωτισμού στο σύνολο του χώρου.

Μελέτη του δείκτη θάμβωσης από το φυσικό φως (Daylight Glare Index) Eικ. 6 Κατανομή του Παράγοντα φυσικού φωτισμού(Π.Φ.Φ) στους χώρους της βιβλιοθήκης

Eικ. 7 Σχηματική τομή κάθετα στο άνοιγμα οροφής. Μελετημένη προεξοχή εξωτερικά του ανοίγματος αποτρέπει τη διείσδυση του ηλίου το καλοκαίρι και επομένως την πιθανότητα θάμβωση. Επιπλέον διευκολύνεται ο φυσικός αερισμός του χώρου Πηγή: Ιδία επεξεργασία

Καθώς ο περιορισμός του φαινομένου της θάμβωσης αποτελεί προϋπόθεση για την εξασφάλιση της οπτικής άνεσης των χρηστών ενός χώρου, σε επόμενο στάδιο πραγματοποιήθηκε μέτρηση του δείκτη θάμβωσης στο χώρο του αναγνωστηρίου. Με βάση το μοντέλο προσομοίωσης υπολογίστηκαν οι τιμές του δείκτη DGI. Αποδεκτές τιμές θάμβωσης, σύμφωνα με τη βιβλιογραφία, θεωρούνται οι τιμές κάτω από 24. Οι θέσεις θέασης που επιλέχθηκαν για τις προσομοιώσεις βρίσκονται πλησίον των επιφανειών υαλοστασίων της βορειοανατολικής όψης που χαρακτηρίζονται από μεγάλη λαμπρότητα. Οι μετρήσεις του δείκτη θάμβωσης πραγματοποιήθηκαν την 21 Ιουνίου κατά τις ώρες 9:00,12:00 στις 18:00, καθώς τότε παρατηρήθηκαν τα μεγαλύτερα επίπεδα φυσικού φωτισμού ή πρόσπτωση άμεσης ηλιακής ακτινοβολίας στο χώρο. Με τη βοήθεια του λογισμικού Radiance, μετρήθηκαν οι τιμές θάμβωσης σε κάθε περίπτωση , οι οποίες προκύπτει ότι είναι μη ανεκτές για λίγες γωνίες του οπτικού πεδίου (περίπτωση της 21 Ιουνίου και ώρα 18:00 για τις θέσεις θέασης Θ1 και Θ2).

ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ 25

8

9

Eικ. 8-9 Καταγραφή των επιπέδων φωτισμού στο χώρο των βιβλιοστασίων στις 21 Ιουνίου και ώρα 12:00 σε συνθήκες καθαρού ουρανού, πριν και μετά την εφαρμογή ανοιγμάτων οροφής Πηγή: radiance, ιδία επεξεργασία

10

Eικ. 10 Θέσεις θέασης(Θ1,Θ2,Θ3) για τον υπολογισμό του δείκτη θάμβωσης(DGI)

26

ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ

14

15

Τα αποτελέσματα της προσομοίωσης σημείωσαν απόκλιση από την προσωπική εμπειρία των χρηστών, που επισήμαναν προβλήματα θάμβωσης, λόγω της πρόπτωσης της ηλιακής ακτινοβολίας στο χώρο και των αντανακλάσεων στις οθόνες των Η/Υ (έμμεση θάμβωση). Για το λόγο αυτό, θεωρήθηκε αναγκαία η ελάττωση της διαφοράς λαμπρότητας μεταξύ των αντικειμένων που βρίσκονται στο οπτικό πεδίο των χρηστών και τη φωτιστική πηγή (ανοίγματα). Προτάθηκε η εφαρμογή ρολών από ύφασμα (στόρια) στα ανοίγματα και τους φεγγίτες της βορειοανατολικής όψης. Προκειμένου να διατηρηθούν τα ποσοστά φωτισμού στο χώρο σε υψηλά επίπεδα, επιλέχθηκε η περίπτωση ρολών με σχετικά μεγάλη διαπερατότητα υφάσματος (60%) και έγινε διερεύνηση κατά πόσο αυτή επιφέρει μείωση της θάμβωσης. Από την καταγραφή των τιμών θάμβωσης, πριν και μετά την εφαρμογή των ρολών σκίασης, προέκυψε ότι οι τιμές DGI μειώθηκαν και η θάμβωση ήταν ανεπαίσθητη σχεδόν σε όλες τις θέσεις και ώρες. Οι προτεινόμενες επεμβάσεις είχαν ως αποτέλεσμα τη βελτιστοποίηση της οπτικής άνεσης των χρηστών, την αισθητική αναβάθμιση των χώρων, καθώς και την εξοικονόμηση ενέργειας. Βασικά συμπεράσματα που προέκυψαν είναι τα εξής: • Ο σχεδιασμός της γεωμετρίας του κελύφους του κτιρίου από τα πρώτα στάδια σχεδιασμού είναι καθοριστικής σημασίας για τη διαμόρφωση συνθηκών οπτικής άνεσης στους χώρους του.

• Παρεμβάσεις μικρού κόστους μπορούν να είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικές ως προς την αντιμετώπιση της θάμβωσης και την κάλυψη της ανάγκης για σκίαση. Η μεθοδολογία που χρησιμοποιήθηκε βρίσκει εφαρμογή σε κάθε κτίριο βιβλιοθήκης, αλλά και κάθε κτίριο με απαιτήσεις για εκτέλεση οπτικών εργασιών.

Eικ. 14 Εφαρμογή ρολών στα ανοίγματα της βορειοανατολικής όψης Πηγή: ιδία επεξεργασία

βιβλιογραφια -αναφορεσ 1 Aizlewood, M.E., 1993, Innovative Daylighting Systems: An Experimental Evaluation, Lighting Research and Technology, 25(1), pp. 141-152.

2 Baker, N., Fanchiotti, A., Steemers, K. (eds), 1993. Daylighting in Architecture – A European Reference Book, Commission of the European Communities Directorate -General XII for Science Research and Development, Brussels : James & James Ltd. 3 Baker, N., Steemers, K., 2002, Daylight Design of Buildings, London : James & James Ltd.

Eικ. 15 Οι τιμές θάμβωσης πριν (συνεχείς γραμμές) και μετά την εφαρμογή ρολών σκίασης (διακεκομμένες γραμμές) για τις διαφορετικές θέσεις θέασης. Πηγή: ιδία επεξεργασία

4 Boyce, P., Hunter, C., Howlett, O., 2003. The Benefits of Daylight through Windows. Sponsored by “Capturing the Daylight Dividend” program, Lighting Research Center, Rensselaer Polytechnic Institute, Troy, New York, http://www5.usp.br 5 Dean E.,2005, Daylighting Design in Libraries, Libris Design Project, California www.librisdesign. org/docs/DaylightDesignLibs.pdf (10-9-2012) 6 Edwards B., 2002, Libraries and Learning Resource Centers, Elsevier Ltd. 7 Μερέση Αικ., 2010, Εξοικονόμηση ενέργειας στη σχολική αίθουσα μέσω του φυσικού φωτισμού, Διδακτορική διατριβή, Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών της Πολυτεχνικής Σχολής του Αριστοτέλειου Πανεπιστήμιου Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη.

ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ 27

11

12

13

Eικ. 11-13 Απόψεις του χώρου και τιμές θάμβωσης κατά τις ώρες 9:00, 12:00 και 18:00 στις 21 Ιουνίου για τις επιλεγμένες θέσεις θέασης Πηγή: radiance, ιδία επεξεργασία

Αναστασία Σπανού M.Sc. Φυσικός Κτιριακού Περιβάλλοντος Τμήμα Κτιρίων, ΚΑΠΕ

28

Ανδρέας Ανδρουτσόπουλος

πιστοποιησεισ

REQUEST2ACTION: Προώθηση των συστάσεων ΠΕΑ για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης των νοικοκυριών

M.Sc., ΚΑΠΕ

Η πολιτεία, οι οργανισμοί, οι ιδιωτικές επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά έχουν όλοι ένα διαφορετικό και σημαντικό ρόλο να παίξουν στην ενεργειακή απόδοση των κατοικιών στην Ευρώπη. Κάθε ένας από αυτούς τους τομείς μπορεί να ωφεληθεί από τη χρήση αξιόπιστων δεδομένων σχετικά με την εξοικονόμηση ενέργειας. Οι πληροφορίες που συλλέγονται κατά την προετοιμασία των Πιστοποιητικών Ενεργειακής Απόδοσης (ΠΕΑ) αποτελούν μια πλούσια πηγή δεδομένων και το και το Ευρωπαϊκό Έργο Request2Action στοχεύει κυρίως στο να κάνει αυτά τα δεδομένα ευρέως και εκμεταλλεύσιμα από κάθε ενδιαφερόμενο μέρος.

Πιστοποιητικό Ενεργειακής απόδοσης (ΠΕΑ) H ενεργειακή ταυτότητα των κτιρίων ενημερώνει τους χρήστες και τους ιδιοκτήτες για τη συνολική ενεργειακή κατάσταση του κτιρίου τους και παρουσιάζει πόσο αποδοτικό είναι από ενεργειακής άποψης το κτίριο αυτό, σε σύγκριση με άλλο παρόμοιο (κτίριο αναφοράς). Στη συνέχεια τους δίνει συστάσεις και συμβουλές για τη λήψη μέτρων εξοικονόμησης ενέργειας. Το κτιριακό απόθεμα στην Ελλάδα, σύμφωνα με έρευνα της ΕΛΣΤΑΤ το 2001, απαριθμεί 4.000.0000 κτίρια, το 78% των οποίων είναι κατοικίες. Στα κτίρια αυτά εκδόθηκαν μόλις 509.022 ΠΕΑ στο χρονικό διάστημα από τον Ιανουάριο του 2011 έως τον Ιανουάριο του 2014, το 85% εκ των οποίων είναι κατοικίες και συγκεκριμένα μονοκατοικίες και διαμερίσματα.

Ευρωπαϊκό έργο REQUEST2ACTION Το σημείο εκκίνησης για το Request2Action είναι η τεράστια δυναμική της ανακαίνισης στο υφιστάμενο απόθεμα κατοικιών στην Ευρώπη με στόχο τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Οι ακριβείς και αξιόπιστες πληροφορίες που παρέχονται από την έκδοση των ΠΕΑ, από τους εθνικούς οργανισμούς ενέργειας, είναι ζωτικής σημασίας για όλους όσους έχουν ενδιαφέρον για το συγκεκριμένο θέμα – ιδιοκτήτες ακινήτων, κατασκευαστές, προμηθευτές και εγκαταστάτες, τεχνικοί εμπειρογνώμονες, υπεύθυνη στην χάραξη πολιτικής, ερευνητές κλπ Μέσα σε αυτό το πλαίσιο σχεδιάστηκε το Request2Action ως ένα πρόγραμμα για να ξεπεραστούν τα εμπόδια στην ενεργειακή απόδοση των κατοικιών. Το κοινοτικό έργο Request2Action, συγχρηματοδοτείται από το πρόγραμμα «Ευφυής Ενέργεια για την Ευρώπη», έχει διάρκεια τρία έτη και συμμετέχουν σε αυτό, οργανισμοί από εννέα συνολικά χώρες (Ιταλία, Πορτογαλία, Αυστρία, Σκωτία, Ελλάδα, Πολωνία, Ολλανδία, Σλοβακία και Βέλγιο). Από την Ελλάδα, στο έργο συμμετέχει το Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών και Εξοικονόμησης Ενέργειας (ΚΑΠΕ). Το έργο εστιάζει στο να κάνει καλύτερη χρήση των δεδομένων των ΠΕΑ για τους διάφορους φορείς της αγοράς και να φέρει σε επαφή τη ζήτηση (ιδιοκτήτες κατοικιών) με την προσφορά (πάροχοι υπηρεσιών ανακαίνισης, χρηματοδότες κλπ).

πιστοποιησεισ 29

Στόχοι του REQUEST2ACTION Πιο συγκεκριμένα, το Request2Action έχει τρεις βασικούς στόχους. Ο πρώτος αφορά στην ενθάρρυνση της χρήσης των συστάσεων ΠΕΑ, μέσα από την παροχή αξιόπιστων πληροφοριών και οδηγιών και την εκτέλεση πιλοτικών σχεδίων. Επιπλέον, δίνει ιδιαίτερη σημασία και προσοχή στη δημιουργία εμπιστοσύνης μεταξύ του καταναλωτικού κοινού και της αγοράς, ως προς την κατανόηση των δυνατοτήτων που έχει μία ανακαίνιση, το κόστος της και τέλος την απόσβεση που θα έχει αυτή. Απώτερος στόχος όμως του έργου είναι η στήριξη της εφοδιαστικής αλυσίδας, για το σχεδιασμό στρατηγικών προώθησης στην ανακαίνιση των κατοικιών, εντοπίζοντας τους πελάτες και χτίζοντας εταιρικές σχέσεις για την εφαρμογή μέτρων μείωσης των εκπομπών CO2. Είναι επομένως φανερό ότι το Request2Action απευθύνεται στους ιδιοκτήτες και τους ενοικιαστές των κατοικιών, στους παράγοντες της αγοράς, όπως είναι οι επενδυτές, οι προμηθευτές, οι κατασκευαστές, οι εγκαταστάτες και οι πάροχοι υπηρεσιών, στην Τοπική Αυτοδιοίκηση και τους Δήμους και τέλος στους Υπεύθυνους χάραξης πολιτικής.

Δράσεις του REQUEST2ACTION στην Ελλάδα Στην Ελλάδα, κατά τη διάρκεια του έργου, το ΚΑΠΕ ασχολείται με την ανάπτυξη δύο κύριων δράσεων. Πρόκειται για το ελληνικό HUB για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων και για το Εργαλείο Ενεργειακού Ελέγχου Κατοικιών “Home Energy Check”.

Το ελληνικό HUB για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων Το ελληνικό HUB ή αλλιώς «κόμβος» επικοινωνίας, είναι μία κεντρική πηγή πληροφοριών που παρέχει στατιστικά στοιχεία για την ανακαίνιση κατοικιών που απορρέουν από τα ΠΕΑ και καθοδήγηση σχετικά με τα πρότυπα ποιότητας της εγκατάστασης προϊόντων και διαδικασιών ανακαίνισης. Ο σχεδιασμός του ξεκίνηση τον Οκτώβριο του 2014, με στόχο την έναρξη και λειτουργία του από τον Σεπτέμβρη του 2015. Το HUB έχοντας σαν γνώμονα να φέρει σε επαφή και συνεργασία τα διαφορετικά ενδιαφερόμενα μέρη, είναι μία πλατφόρμα συνάντησης για τους ιδιοκτήτες /ενοικιαστές κάθε κατοικίας με την εφοδιαστική αλυσίδα, τους εγκαταστάτες και τους παρόχους υπηρεσιών στην ανακαίνιση. Ταυτόχρονα είναι ένας ενεργός μηχανισμός για την παρακολούθηση των τάσεων και της πραγματικής εφαρμογής των συστάσεων ΠΕΑ σε έργα ανακαίνισης κατοικιών, σε συνεργασία πάντοτε με την αγορά. Πρόκειται για έναν δυναμικό, διαδικτυακό κόμβο, μέσα από τον οποίο αναδεικνύονται οι τάσεις της αγοράς, τα υφιστάμενα εμπόδια,οι βέλτιστες πρακτικές κτιρίων χαμηλής ενεργειακής κατανάλωσης, τα χρηματοδοτικά εργαλεία, τα προϊόντα και οι υπηρεσίες, αλλά και οι στοχευμένες πληροφορίες για τη σωστή εφαρμογή των συστάσεων ΠΕΑ στα νοικοκυριά. Σημαντικό πεδίο στο σχεδιασμό του HUB είναι η δημιουργία ενός

30

πιστοποιησεισ

Blog για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων,μια δεξαμενή γνώσεων και εμπειριών για: (α) τη συνεχή βελτίωση της ποιότητας των δεδομένων ΠΕΑ και της διαθεσιμότητάς τους, (β) τον εντοπισμό των προβλημάτων που εμποδίζουν τους πολίτες να εισπράξουν τα οφέλη από την ενεργειακή ανακαίνιση των νοικοκυριών τους. (γ) την υποστήριξη στη λήψη μέτρων και πολιτικών στρατηγικής για την ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων. Το ελληνικό HUB δημιουργείται για να βοηθήσει την «Κοινότητα των συμβαλλόμενων μελών στην ενεργειακή απόδοση των κτιρίων», ώστε καθένας τους να βελτιώσει τις μεθόδους και τις στρατηγικές εξοικονόμησης στον τομέα όπου δραστηριοποιείται. Η διάδοση του ελληνικού HUB πραγματοποιείται τόσο μέσα από συνέδρια και ημερίδες -η 1η Ημερίδα του έργου πραγματοποιήθηκε τον Φεβρουάριο του 2015- όσο και από την άμεση επαφή με τα ενδιαφερόμενα μέρη αλλά και τα social media (Linkedin, facebook κλπ)

Εργαλείο Ενεργειακού Ελέγχου Κατοικίας «HOME ENERGY CHECK» (HEC) Το ενεργειακού ελέγχου κατοικίας εργαλείο “HOME ENERGY CHECK” (HEC), υπολογίζει τις ενεργειακές ανάγκες ενός νοικοκυριού και δύναται να τις συγκρίνει με τις αντίστοιχες ανάγκες που προκύπτουν από τις συστάσεις των ΠΕΑ. Με τον τρόπο αυτό αναδεικνύει την εφαρμογή των συστάσεων ΠΕΑ και της εξοικονομούμενης ενέργειας. Δίνοντας τα αρχικά πρώτα αποτελέσματα (σε kWh/m2 year) για την συνολική ενεργειακή κατανάλωση, καθώς και την επιμέρους για τη θέρμανση, την ψύξη και το ζεστό νερό χρήσης (ΖΝΧ), παρουσιάζει την υφιστάμενη κατάσταση της κατοικίας και την ενεργειακή της κατάταξη (A, B, Γ, …., H). Στη συνέχεια, ο χρήστης δύναται να βελτιώσει την ενεργειακή απόδοση του νοικοκυριού του, μέσα από συγκεκριμένα βήματα που αφορούν στην επιλογή: (α) θερμομόνωσης, (β) υαλοπινάκων, (γ) κουφωμάτων, (δ) συστημάτων θέρμανσης και ψύξης κ.α. Έτσι, προκύπτυον τα νέα αποτελέσματα βελτίωσης, με τη νέα ενεργειακή κατατάξη της κατοικίας καθώς και το ποσοστό εξοικονόμησης ενέργειας που επιτεύχθηκε.

Οφέλη από το REQUEST2ACTION Τα οφέλη από το έργο ανά ομάδα ενδιαφέροντος είναι πολλαπλά. Για τους ιδιοκτήτες των κατοικιών παρέχει χρήσιμες και εξατομικευμένες πληροφορίες με αποτέλεσμα τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης των νοικοκυριών αλλά και την εξοικονόμηση χρημάτων. Για τους παράγοντες της αγοράς, το έργο δίνει ακριβείς πληροφορίες σχετικά με την ανάδειξη των καλύτερων ευκαιριών ανακαίνισης ενώ παρέχει τη δυνατότητα συνεργασίας της εφοδιαστικής αλυσίδας με τους ιδιοκτήτες που αναζητούν προμηθευτές, κατασκευαστές, εγκαταστάτες και παρόχους υπηρεσιών. Η Τοπική Αυτοδιοίκηση και οι Δήμοι επωφελούνται από τη χρήση αξιόπιστων και λεπτομερών πληροφοριών του έργου ώστε να συμβάλλουν στην υποστήριξη της ενεργειακής ανακαίνισης κτιρίων. Παράλληλα, η κατανόηση των δυνατοτήτων της ενεργειακής αναβάθμισης των κατοικιών σε επίπεδο κοινότητας, εξυπηρετεί την αναζήτηση χρηματοδοτικών πόρων. Κλείνοντας, οι Υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής χρησιμοποιώντας τα δεδομένα του Request2Action, μπορούν να παρακολουθούν τις δραστηριότητες ανακαίνισης έτσι ώστε να προωθούνται οι στοχευμένες πολιτικές παρεμβάσεις. Κατ’επέκταση, στηρίζεται η οικοδόμηση γεφυρών και η σύνδεση της πολιτείας με την εφοδιαστική αλυσίδα.

BUILDING GREEN

20-22

ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ

2

0

1

5

8η ΔΙΕΘΝΗΣ ΕΚΘΕΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΑ ΑΥΤΟΝΟΜΟ ΚΤΙΡΙΟ, ΤΗΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΑΝΑΚΑΙΝΙΣΗ ΚΑΙ ΤΟΝ ΑΣΤΙΚΟ ΧΩΡΟ

M.E.C. EXPO CENTER ΠΑΙΑΝΙΑ ΑΤΤΙΚΗΣ

WWW.BUILDINGGREENEXPO.GR

SAVE THE DATE

M o deling n o i t a m r SU fo n B u I i n l d S ing g ree

MINERGIE

a M S R eal Estate Facility g n i l c y Rec

nt

e Gre

be me ling

TR IC

ure

Y

GY

ME

ILIT

R ENE

B En c Ar

SE sis

m

AB

Bu S

TA n G i L s IN E ild rt citie IONING E S a S I D M b y u g i r l d e ing M 0 en O C U O ΒΙ Μ H y E erg REE l V I S a S PA n y L AM a hit egislation Life cycling La e ct n

e g na

¶¦¹ªº¶¼Æ¶¹Æ¶ ƸÁ ¹ªÆ궤¹¢° º°¹ ¶¡¡Ä°¼¶¹Æ¶ ¸¤¶ºÆÄÃÁ¹º° ¶¥°ª¼°¤¹·ÃÁÆ°ª ¢¿Ä¶°Á ƸÁ º°ÄÆ° ¶¹ªÃ¢ÃË ª°ª

¢¹ÃÄ¡°Á¿ª¸: SHAPE EXPO MANAGEMENT ºÄ¸Æ¸ª 13, 142 31, Á. ¹¿Á¹°, °£¸Á°, Æ. 2102723628, 2102718583, F. 2102798487

˦à ƸÁ °¹¡¹¢°:

• •• •• •• •

Παρουσίαση Συστήματος Αξιολόγησης DGNB Request2action «Χαμαιλέων +» βιοκλιματική διπλοκατοικία στην Παλαιά Πεντέλη Επανάχρηση του ιστορικού κτιρίου «Μπασουράκου» GRESB: Ώθηση στην Αειφόρο Ανάπτυξη Ακινήτων Αξιοποίηση του φυσικού φωτισμού σε κτίρια βιβλιοθηκών Ecolabels & Ανταγωνιστικότητα 4ο Διεθνές Συνέδριο Φυτεμένων Δωμάτων

ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΜΑΪΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2015 | Τεύχος 29

ΚΡΗΤΗΣ 13, 142 31 Ν. ΙΩΝΙΑ ΚΡΗΤΗΣ 142 31 018115 Ν. ΙΩΝΙΑ Κωδ. 13, Εντύπου:

Κωδ. Εντύπου: 018115

IΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2015 | Τεύχος 28

¦áòáççåÝìôå ôñòá ôï ôåàøè ôïù ðåòéïäéëïà óå èìåëôòïîéëÜ íïòæÜ çéá îá äéáâÀóôå Þìá ôá Àòõòá ëáé îá áðïëôÜóåôå ðòÞóâáóè óôá ðåòéåøÞíåîÀ ôïù÷, íå ðìÜòå÷ æöôïçòáæéëÞ ùìéëÞ, çéá ôè óùíðìÜòöóè ôïù áòøåÝïù óá÷.

Follow us

buildinggreen.gr

SHAPE TECHNICAL EDITIONS | EXPO MANAGEMENT | CREATIVE MARKETING ΚΡΗΤΗΣ 13, 142 31 Ν. ΙΩΝΙΑ, ΑΘΗΝΑ, T. 210 2723628, 210 2718583, F. 210 2798487