The Greek Banker by Kornilios Grapsas

strategy

FINANCIAL

shipping

To νέο φάρμακο για την κρίση στην Ε.Ε.

Στο τραπέζι βιώσιμα business plans

σελιδεσ 10-11

σελιδα 16

Που χτίζουν νέα πλοία έλληνες εφοπλιστές σελιδα 12

Banker The Greek

www.greekbanker.gr

ΙΝSIGHTS FOR THE BANKING PROFESSIONAL AND MANAGER

ΤΕΥΧΟΣ 01 IOYNIOΣ 2012

Η νέα δομή των ευρωπαϊκών τραπεζών Μεγάλες τράπεζες κόντρα στις σαφείς εντολές να δώσουν προτεραιότητα στην κεφαλαιακή τους ενίσχυση, κυνηγούν την γιγαντωσή τους

•

Financial trading shipping news

• wealth management • trading • shipping • wealth management • trading • shipping

σημείωμα Του Ηλία Γ. Μπέλλου

Eγκλωβισμένοι in limbo

τα πέτρινα, μεσαιωνικά λαιότερων) πολιτικών δυνάμεων δεν χρόνια ορισμένοι θεο- αφήνουν πολλά περιθώρια αισιοδολόγοιαποκαλούσαντην ξίας και πάνω από όλα δείχνουν την κατάσταση, δηλαδή το έλλειψηεμβάθυνσηςστηνλειτουργιά χώρο και τον χρόνο που της πραγματικής οικονομίας πόσο περιμένουν οι ψυχές πριν αποφασι- μάλλον προτάσεων για την άρση των στεί αν θα πάνε στην κόλαση ή τον αδιεξόδων στα οποία έχει περιέλθει παράδεισο, in limbo. η χώρα. Σεαυτότοχώρο,πριναποφασιστεί Μοναδική ελπίδα φωτός η συαν θα πάει στην κόλαση ή τον παρά- ζήτηση που έχει ξεκινήσει για επαδεισο, περιμένει σήμερα το ελληνικό νενεργοποίηση με παράλληλη τραπεζικό σύστημα τους πολίτες να ενίσχυση των διορθωτικών διαμορφώσουνκυβερνητικήλύση,τα κονδυλίωντουκοινοτικού ευρωπαϊκάκέντραλήψηςαποφάσεων προϋπολογισμούμετην να διαμορφώσουν βιώσιμη λύση για συμμετοχήτης,διαθέτην ευρωζώνη, τους μετόχους τους τουσας περίσσια τε(μικρούς και μεγάλους) να αποφασί- χνογνωσίακαιεπάρσουν τα επόμενα βήματά τους, την κεια, Ευρωπαϊκής Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να Τ ρ ά π ε ζ α ς αποφασίσει νέα μέτρα ποσοτικής Επενδύσεων στην χαλάρωσης και τις διοικήσεις να πιστοδοτική διαδισχηματίσουν οξυδερκή business κασία. plan επιβίωσης. Ακόμαόμωςκαιαυτή Το μέρος αυτό για τις τράπεζες, ηπροοπτικήθαδοκιμαστεί ελληνικές και ξένες, μπορεί μεταφο- απότηνβάσανοτωνευρωπαρικά να ονομαστεί και Euro OverNight ϊκώνρυθμώνλήψηςαποφάσεων. Index Average ή EONIA. Είναι το μέ- ΟιΈλληνεςτραπεζίτεςόμως,καιακόμα ρος όπου τη νύχτα εναποτίθενται τα περισσότερο οι επιχειρηματίες και οι κεφάλαια που έχουν πολίτες,δενμπορούν δανειστείαπότηνΕΚΤ να περιμένουν άλλο. μέσωτουμηχανισμού Με την πιστωτική Η τρέχουσα ελληνική Long-termrefinancing ασφυξία όλη πραγματικότηταείναι operationsήLTROκαι τοαπόλυτοπαράδειγταοποίαδιστάζουννα η ευρωπαϊκή μα για την έννοια του δανείσουν σε άλλες περιφέρεια Extremistan(τοοποίο τράπεζες και ακόμα κλυδωνίζεται, αντιδιαστέλλεται με περισσότερο,βέβαια, το Mediocristan ή, αν και η Ελληνική στις επιχειρήσεις. θέλετε,τοbusinessas Με την απουσία οικονομία usual) που περιέγραχρηματοδοτήσεων η αργοπεθαίνει. ψεοNassimNicholas οικονομίαψυχορραγεί Taleb στο βιβλίο του ο ευρωπαϊκός νότος «TheBlackSwan:The κλυδωνίζεται, ο πυρήνας φλερτάρει Impact of the Highly Improbable». με την ύφεση και η Ελλάδα αργοΕίναι η πραγματικότητα εκείνη πεθαίνει. όπου η κανονικότητα έχει εκλείψει Τα πρώτα δείγματα γραφής των και το απρόβλεπτο και απροσδόνεοεισελθέντων (άλλα και των πα- κητο κυριαρχούν ενώ οι νόμοι των

πιθανοτήτων -και ίσως και η κοινή λογική- τίθενται σε δοκιμασία. Σε ακραίες περιπτώσεις το Extremistan προσδιορίζεται και εγκαθίσταται από γεγονότα όπως επαναστάσεις, πολέμους, χρεοκοπίες, πανδημίες αλλάκαιτεχνολογικέςεπαναστάσεις ή καινοτομίες. Με απλά λόγια, το μέλλον της χώραςπου,αυτονόητα,είναιάρρηκτα συνδεδεμένο με την οικονομία της-καιαυτήμετοτραπεζικό της σύστημα- είναι, με τα σημερινά δεδομένα, στην καλύτερη περίπτωση,απρόβλεπτο. Μόνον εφόσον διαμορφωθεί μια ενιαία και καθολική αντίληψη της θέσης στηνοποίαβρίσκεται ηΕλλάδακαιμετουσιωθεί σε συγκεκριμένη εκλογικήαπόφασηγιατην επιθυμητή κατεύθυνσή της με ταυτόχρονη αναγνώριση των ευκαιριών που ανακύπτουν (διότι πάντοτε ανακτούν ευκαιρίες στο Extremistanγιααυτούςπουτιςδιακρίνουν) θα μπορέσουμε να ελπίζουμε σε επιστροφή στην κανονικότητα που ευνόητα επιδιώκουν αγορές και νοικοκυριά. Ο υπογράφων όμως ανησυχεί πως οι Έλληνες πολίτες ούτε σοφοί είναι στο σύνολό τους, ούτε κανείς -με λιγοστές εξαιρέσεις- ασχολείται με την διαφώτισή τους. Ως εκ τούτου θα πρέπει κανείς να είναι προετοιμασμένος για την πλήρη επικράτηση του Extremistan τους επόμενους μήνες και χρόνια. Δεν είναι μια απαισιόδοξη άποψη. Είναι η καλύτερη δυνατή, ψύχραιμη, θεώρηση της πραγματικότητας που έχει ανατείλει την οποία μπορεί να κάνει ο υπογράφων. B IOYNIOΣ 2012 I ΤHE GREEK BANKER I 3

Presented by

περιεχόμενα

In association with

Banker The Greek

MHNIAIA EΚΔΟΣΗ

Newsmedia Corp Σοφοκλέους 12-13 Αθήνα 165 -63 Εκδότης Ηλίας Γ. Μπέλλος

TΡΑΠΕΖΕΣ Οκτώ ομόλογα-βόμβα για τη νέα κυβέρνηση

Σύμβουλος Έκδοσης Νίκος Παπαδόπουλος

Oμόλογα ονομαστικής αξίας 2,2 δισ. ευρώ αλλοδαπού δικαίου, με το πρώτο να γίνεται απαιτητό σε 3 μήνες, στα χέρια ξένων funds. 22

Διευθυντής΄Εκδοσης Νίκος Νικολάου

Η Ελλάδα από το Grexit στο Geuro

Creative Director Νικολέττα Ντάμπου

Ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας ζητά ένα «άλμα πολιτικής φαντασίας» για να δοθεί μια λύση στο ελληνικό πρόβλημα. 32

Στη γωνία αναμένουν τη νέα δραχμή οι αγορές Νέα κερδοσκοπικά προϊόντα βγαίνουν από το συρτάρι ενώ πυρετώδεις είναι οι προετοιμασίες funds και τραπεζών για νομική και οικονομική εξασφάλιση

Προεξοφλούν νέο κούρεμα τα νέα ομόλογα Κατά 50% στα 13 σεντς ανα ευρώ συρρικνώθηκε η ήδη απαξιωμένη αποτίμηση τους σε τρεις μήνες. 34

ΝΑΥΤΙΛΙΑ 500 πλοία υπό παραγγελία σε ναυπηγεία

Εντυπωσιακή βελτίωση παρουσιάζουν τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του ελληνόκτητου εμπορικού στόλου. 44

$790 εκατ. άντλησαν από τη Wall έξι εφοπλιστές Πραγματικό το επενδυτικό ενδιαφέρον των ξένων για την ελληνική ναυτιλία παρά την κρίση στις ναυλαγορές.

Funds «γυροφέρνουν» έλληνες εφοπλιστές

Διευθυντής Σύνταξης Νίκος Παπαδόπουλος

λά-δειλά οι πρώτες κυκλικές κρουα52 ζιέρες από το νησί.

Στοίχημα ενός δισ. ευρώ για την κρουαζίερα Ενδιαφέρον από τους ξένους αλλά … του χρόνου και βλέπουμε. 58

ΕΝΕΡΓΕΙΑ Πλήρωσαν ακριβά οιπρωτάρηδες... Έπειτα και από τη light διάσωση της Ισπανίας, είναι πλέον ξεκάθαρο ότι οι χώρες που μπήκαν σε μνημόνια, αντιμετωπίστηκαν με αυστηρότητα. 60

Κινεζική απόβαση στην Ελλάδα Περισσότερες από 200 επιχειρήσεις, τράπεζες και δημόσιοι οργανισμοί βολιδοσκόπησαν την ελληνική αγορά. 62

Με τις τράπεζες κλειστές το χρήμα έρχεται τώρα από ιδιώτες. 46

Συνεργάζονται: Σπύρος Αλεξίου, Κορίνα Σαμάρκου, Νίκος ΦΙλλιπίδης Νίκος Παπαδόπουλος, Μαρία Αντωνοπούλου, Γιάννης Δεμερτζής, Αλίκη Χατζή, Γιώργος Νικολόπουλος, Σωτήρης Κασσιμάτης, Γιώτα Αντωνίου, Μαρία Παπανικολάου, Ιωάννα Παπαδημητροπούλου, Χάρης Ιωάννου, Νίκος Αμπατζής, Κώστας Νικολάου, Μαρία Αντωνοπούλου Κλεοπάτρα Κοντονίκα. Aτελίε Νίκος Παπαδόπουλος Άσπα Παπανικολάου Ρόιλα Κοράλη Αdvertising Manager Νίκος Παπαδόπουλος Tμήμα συνδρομών Γιάννης Αργυρίου Web Producer Κώστας Χατζής Yπεύθυνος κυκλοφορίας Νίκος Παπαδόπουλος Γραμματεία Μαρία Αντωνοπούλου Λογιστήριο Κώστας Μακρυγιαννάκης

ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ Ανέτοιμoi να αξιοποιήσoυν την περιουσία μας

Εκτύπωση Βιβλοσυνεργατική Σουλίου 16-17 Αθήνα

Παραμένει ο στόχος του προγράμματος στα 50 δισ. ευρώ, ενώ μέχρι το 2015 θα πρέπει να έχουν εισπραχθεί 19 δισεκατομμύρια ευρώ. 48

Επικοινωνία Τηλ: 210-8080210, Fax: 210-8080211 email: info@greekbanker.gr

Ανάπτυξη αλά γερμανικά ονειρεύεται η Μέρκελ

Μετά από τριετή εμμονή στη λιτότητα, η ανάπτυξη μπαίνει επιτέλους στην ατζέντα των Ευρωπαίων ηγετών. 50

Ελπίδες για τον τουρισμό από την Κρήτη Άνοδος αφίξεων 4% στο Ηράκλειο και 28% στα Χανιά ενώ ξεκινούν δει-

«Νησί» στην κρίση του ευρώ το Λονδίνο H Βρετανία μπορεί να βρίσκεται σε ύφεση, όμως, στις πιο ακριβές γειτονιές του Λονδίνου, η εικόνα είναι κάθε άλλο παρά υφεσιακή. 72

Η χώρα χάνει επενδύσεις μέσα από τα χέρια της Σε case study έχει πλέον μετατραπεί η αδυναμίας της Ελλάδας να ωφεληθεί από την περιουσία της. 74

Οι απόψεις, οι θέσεις, οι αναλύσεις και τα μεγέθη που παρουσίαζονται στo The Greek Banker δεν αντικατοπτρίζουν απαραίτητα αυτές της ιδιοκτησίας ή της διεύθυνσης σύνταξης. Παρατίθενται όμως σε κάθε περίπτωση με σκοπό την επίτευξη της όσο δυνατόν περισσότερης και καλύτερης ενημέρωσης και την προαγωγή της πολυφωνίας.

Financing Growth in Serbia Conference

The Banker and fDi Intelligence, published by the Financial Times Group, in association with Boussias Communications, are pleased to present ‘Financing Growth in Serbia’, a one day conference analysing the opportunities and challenges that lie ahead for the Serbian economy and business environment.

Monday 30 January 2012

While Europe is experiencing unprecedented economic and political conditions, Serbia is working to make its economic system more efficient and predictable, in consistency with the objectives of European integration and strategy.

Hyatt Regency, Belgrade

Featuring a combination of keynote addresses, lively panel discussions and informative case studies, Government and EU officials, leading bankers, senior business executives and recognised national and international experts will share their views and insights on the options for making the Serbian economy more competitive, attracting investment and reshaping competitive sectors, all through a sustainable strategy.

Join us to explore the opportunities and challenges presented by the Serbia economy*

www.ftbusiness.com/serbia In Partnership with

Premier Sponsors

Supporter

4 I ΤHE GREEK BANKER I IOYNIOΣ 2012

AN EVENT FROM THE FINANCIAL TIMES LTD

μεγάλες

Συνέχεια στο σίριαλ διάσωσης της Ισπανίας δίνει η Citigroup, καθώς όπως υποστηρίζει οι αναλυτές στην Ισπανία συνειδητοποιούν ότι ίσως "η εσωτερική διάσωση" είναι η καλύτερη τρόπος από μία "διάσωση μέσω ΕΕ".

Μήνυμα του Mark Mobius προς τους επενδυτές: Εγκαταλείψτε τον πανικό, όχι την Ευρωζώνη! Η Ελλάδα δεν θα αποχωρήσει από το ευρώ - Μόλις μπει φρένο στις κυβερνητικές σπατάλες, η οικονομία θα ανακάμψει άμεσα!

Υπέρ του Grexit από το ευρώ οι πολίτες τεσσάρων μεγάλων ευρωπαϊκών χωρών

Γ «Καυτό» προμηνύεται το Φθινόπωρο για χιλιάδες ιδιοκτήτες ακινήτων

αυτό αναμένεται να είναι το Φθινόπωρο για χιλιάδες φορολογούμενουςοιοποίοι πριν προλάβουν να συνέλθουν από τα εκκαθαριστικά σημειώματα φωτιά του φόρου εισοδήματος θα φθάσουν αυτά για την πληρωμή του ΦΑΠ των ετών 2010 και 2011. Επίσης,μέσαστονΙούλιοταχυδρομούνται από την Γενική Γραμματεία ΠληροφορικώνΣυστημάτων(Γ.Γ.Π.Σ) σε 475.000υπόχρεους τα «ραβασάκια» για την πληρωμή του ΕΤΑΚ και της έκτακτης εισφοράς έτους για το 2009. Από αυτή την παρτίδα τα 165.000 σημειώματα είναι χρεωστικά με τον συνολικό φόρο που καλούνται να πληρώσουν να φθάνει τα 15 εκατ. ευρώ. Τα ποσά θα πρέπει να καταβληθούν εφάπαξ μέχρι τέλος Αυγούστου. Αυτές τις μέρες η Γ.Γ.Π.Σ. του υπουργείουΟικονομικώναποστέλλει μηνύματα μέσω e-mail σε περίπου 60.000 φορολογούμενους να διορθώσουν εκ νέου τα στοιχεία της ακίνητηςπεριουσίατουςδιότιδενκατέστηδυνατόνααποτυπωθείσωστά στοηλεκτρονικό«περιουσιολόγιο». Το οποίο έχει καταρτισθεί με βάση ταυποβληθένταέντυπαΕ9τωνετών

2005-2009. Με τα μηνύματα, οι συγκεκριμένοιφορολογούμενοι καλούνται να διορθώσουν οι ίδιοι την εικόνα της περιουσιακής τους κατάστασης, μέσω μιας ηλεκτρονικής εφαρμογής που έχει τεθείσεπαραγωγική λειτουργίααπότηνίδια τη ΓΓΠΣ στην ιστοσελίδα της. Ηλεκτρονικά μηνύματα από την Γ.Γ. Π.Σ θα δεχθούν και άλλοι 15.000 φορολογούμενοι που διόρθωσαν μεν τα στοιχεία της περιουσιακής τους κατάστασης αλλά δεν τα οριστικοποίησαν.

6 I ΤHE GREEK BANKER I IOYNIOΣ 2012

59%

Κατά δύο μονάδες, στο 59% υποχώρησε ελαφρά η δημοτικότητα του Γάλλου προέδρου σύμφωνα με δημοσκόπηση που δημοσιεύεται στην ιστοσελίδα της εφημερίδας Journal du Dimanche.

ιατηνδυνατότητατηςΕλλάδας ναπαραμείνειστηνΕυρωζώνη αμφιβάλλουν οι πολίτες τεσσάρων μεγάλων χωρών (Γαλλία, Γερμανία, Ισπανία και Ιταλία), ενώ η πλειοψηφία των ερωτηθέντων συνεχίζειναυποστηρίζει το ενιαίο νόμισμα και νααπορρίπτειτηνιδέα της επιστροφής στα παλαιά εθνικά νομίσματα. Α υ τ ό καταγράφεται σε μεγάλη δημοσκόπηση της Ifop-Fiducial σε ευρωπαϊκόεπίπεδοπου δημοσιεύεται σήμερα σε αρκετά ΜΜΕ. Γιατουςπερισότερουςευρωπαίους πολίτες που ερωτήθηκαν "τα χρήματα που έχουν δοθεί ως δάνεια στην Ελλάδα είναι χαμένα χρήματα", διότι η Αθήνα δεν θα μπορέσει να αποπληρώσει τα

Nomura: Δύο τα αγκάθια Μέρκελ

λήγμα για την Καγκελάριο της Γερμανίας Α. Μέρκελ αποτελεί η καθυστέρηση της επικύρωσης του μόνιμου ταμείου διάσωση (ΕSM) κατά τουλάχιστον τρεις εβδομάδες, το οποίο έχει δεχτεί ο πρόεδρος της χώρας Joachim Gauck μετά από παρέμβαση του ανώτατου δικαστηρίου της Γερμανίας. Σύμφωνα με τον αναλυτή της Nomura Alastair Newton "αυτό πιστεύουμεότιμπορείναεκληφθεί ως αρχή οπισθοχώρησης για την κ. Μέρκελ. Να σημειωθεί ότι ο EMS ήταν προγραμματισμένο να τεθεί σε λειτουργία από την 1 Ιουλίου αλλά θαχρειαστείλίγοακόμηχρόνο.Ηδη ο ευρωπαϊκός μηχανισμός είναι σε ισχύ μέχρι τα μέσα του 2013, και μπορείνακαλύψειτοκενό,εκτόςαν μια μεγάλη οικονομία, όπως αυτή της Ιταλίας, βρίκεται στο χείλος της κατάρρευσης και θα πρέπει να επωφεληθεί από τα κεφάλαια διάσωσης.Επίσης ο πολιτικός αναλυτής τη Νomura επισημαίνει ότι σε αντάλλαγμα για τη συμφωνία γιαμιαμεγαλύτερηδημοσιονομική τόνωση καθώς και την προώθηση μιας πανευρωπαϊκής φορολογικής

Φορολογικές ελαφρύνσεις για τους δανειολήπτες και μείωση συντελεστών ΦΠΑ

τραπεζικής συναλλαγής, η Μέρκελ έχει κερδίσει την υποστήριξη των δύο κύριων κομμάτων της αντιπολίτευσης του SPD και των Πράσινων. Αυτό σημαίνει ότι θα στις 29 Ιουνίου όπου θα διεξαχθεί και η σχετικήψηφορορίαθαέχειεξασφαλίσει την απαραίτητη πλειοψηφία, των δύο τρίτων και ως εκ τούτου η κύρωση του ESM θα περάσει .

Μαζεύουν τα σορταρίσματα τους στο ευρώ οι traders

Γ Σε good και bad bank η ΑTEBank

ην πρόθεση της να στηριχθεί η ανακεφαλαιοποίηση της ΑγροτικήςΤράπεζαςανακοίνωσε η νέα κυβέρνηση, σύμφωνα με την προγραμματική συμφωνία των τριών κομμάτων που δόθηκε στη δημοσιότητα. Σύμφωνα με τη συμφωνία, η κυβέρνηση θα στηρίξει την επανακεφαλαιοποίηση και εξυγίανσή της, μία κίνηση που δεν αναφέρεται για καμία άλλη τράπεζαπαράμόνογιατηνATEBank. Η συμφωνία προβλέπει ότι θα διαφυλαχθεί το χαρτοφυλάκιο.

το καλό

νέο

ιαδεύτερησυνεχόμενηεβδομάδα, οι επενδυτές έκλεισαν τις ανοιχτές short θέσεις τους στο ευρώ στην αγορά του Chicago Mercantile Exchange, σύμφωνα με τα στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα ο φορέας της εν λόγω αγοράςCommodityFuturesTrading Commission (CFTC). Μετά από 6 περίπου εβδομάδες συνεχούς αύξησης των στοιχημάτων κατά του ευρώ, οι traders μείωσαν τις ανοιχτές short θέσεις στο ευρώ κατά 27%, στα 22,4 δις. δολάρια, από 33,4 δις. δολάρια μία εβδομάδα νωρίτερα, επίπεδα που ήταν μάλιστα και ιστορικά υψηλά. Σύμφωνα με τους αναλυτές, το αποτέλεσμα των ελληνικών εκλογών άλλαξε σχεδόν τη στάση των επενδυτών.

αποκατάσταση αδικιών σε χαμηλοσυνταξιούχους και πολύτεκνους, η επέκταση του επιδόματος ανεργίας, η αντικατάσταση του ειδικού τέλους ακινήτων από έναν ενιαίο φόρο, η μείωση του ΦΠΑ σε εστίαση και αγροτικά προϊόντα, οι διευκολύνσεις σε δανειολήπτες καθώς και κατάργηση της βουλευτικής ασυλίας περιλαμβάνονονται μεταξύ άλλων στο κείμενο συμφωνίας των τριών πολιτικών αρχηγών που μετέχουν στην κυβέρνηση, το οποίο δόθηκε σήμερα στη δημοσιότητα. Βάση της νέας κυβέρνησης συνεργασίας είναι η σύγκλιση απόψεων που υπήρξε και καταγράφηκε στα εξής ζητήματα, ευρύτερων κατευθύνσεων και άμεσης πολιτικής προτεραιότητας IOYNIOΣ 2012 I ΤHE GREEK BANKER I 7

μεγάλες στελέχη που πιστεύουν στη φερεγγυότητά - πράγμα που σημαίνει Ισπανία έχει φτάσει το χρέος σε σημείο κορεσμού.Ομωςούτεηκυβέρνηση ούτε οι φορολογούμενοι μπορούν να αντέξουν οικονομικά να αναλάβουν περισσότερο χρέος.

Συνέχεια στο σίριαλ της διάσωσης για την Ισπανία

υνέχειαστοσίριαλδιάσωσης τηςΙσπανίαςδίνειηCitigroup, καθώς όπως υποστηρίζει οι αναλυτές στην Ισπανία συνειδητοποιούν ότι ίσως "η εσωτερική διάσωση" είναι η καλύτερη τρόπος από μία "διάσωση μέσω ΕΕ", όταν μάλιστα πρόκειται για το πρόβλημα του τραπεζικού συστήματος. Και αυτό γιατί σύμφωνα με την WSJ την περασμένη εβδομάδα "εξετάζεται τοδυσάρεστογεγονόςότιακόμακαι 100 δισεκατομμύρια ευρώ μπορεί να μην είναι αρκετά για να ξεπεραστεί το πρόβλημα των ισπανικών τραπεζών και να σταθούν ξανά στα πόδια τους, καθώς θα μπορούσαν νααντιμετωπίσουνεύκολααπώλειες, ακόμη και τριπλάσσιες από το παραπάνω το ποσό". Το μεγαλύτερο ζήτημα δεν είναι η ανεπάρκεια του δανείου, αλλά το γεγονός ότι ένα τέτοιο δάνειο ήταν αδύνατο να σηκώσει το βάρος της χρηματοδότησης του καθώς δεν υπάρχουν ιδιώτες επενδυτές

Αναβάλλεται για μερικές ημέρες η άφιξη της τρόικας

ο ενδεχόμενο μιας μικρής καθυστέρησης 1-2 ημερών στην άφιξη της τρόικας εξετάζεται μετά τις εξελίξεις με την υγείατουπρωθυπουργούΑ.Σαμαρά και του Β. Ράπανου ο οποίος πρόκειται να αναλάβει το Υπουργείο Οικονομικών. Σύμφωνα με πληροφορίες η τρόικα αναμένει τα νεότερα από τους θεράποντες ιατρούς, ώστε να αναπροσαρμόσει- αν κριθεί απαιραίτητο- το πρόγραμμά της, καθυστερώντας μερικές ημέρες την άφιξή της στην Αθήνα.

Yπέρ της μεταφοράς περισσότερων αρμοδιοτήτων στις Βρυξέλλες "σε σημαντικούς πολιτικούς τομείς" τάσσεται ο υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας W. Schaeuble. Παράλληλα, τάχθηκε υπέρ της ισχυροποίησης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και της ανάδειξης του προέδρου της Ευρωπαϊκής Ένωσης μέσα από εκλογικές διαδικασίες. 8 I ΤHE GREEK BANKER I IOYNIOΣ 2012

O Αλ.Τουρκολιάς αναλαμβάνει το management της Εθνικής τράπεζας

αναπληρωτής διευθύνων σύμβουλος της Εθνικής τράπεζας ΑλέξανδροςΤουρκολιάςφέρεται να είναι ο επικρατέστερος γιανααναλάβειτοmanagement της Εθνικής τράπεζας και κατά ορισμένες πληροφορίες ίσως να υπάρξουν εξελίξεις και την νέα εβδομάδα. Το ερώτημαπουεγείρεται είναιανοΑλέξανδρος Τουρκολιάς θα καταλάβει την θέση του προέδρου της Εθνικήςτράπεζαςως εκτελεστικόςήμη ήθα αναλάβει την θέση του διευθύνοντος συμβούλου αντικαθιστώνταςτονΑπόστολο Ταμβακάκη τον σημερινό διευθύνοντα σύμβουλο. Εδώ τίθεταιτοερώτημασυνύπαρξης Τουρκολιά - Ταμβακάκη. Ο Αλέξανδρος Τουρκολιάς αποτελεί προσωπική επιλογή του Α. Σαμαρά για 2 βασικούς λόγους 1)Ο Τουρκολιάς λόγω των σημαντικών γνωριμιών που διαθέτει σε επιχειρηματίες καιεφοπλιστέςήτανεπίπολλά χρόνια στην θέση του Γενικού Διευθυντή επιχειρηματικών δανείων στην Εθνική βοήθησε την προσπάθεια του Σαμαρά σε πολλά επίπεδα. 2)ΟΑλέξανδροςΤουρκολιάς είναι Μεσσήνιος γεννήθηκε στην Κυπαρισσία Μεσσηνίας και πέρασε τα μαθητικά του χρόνια στο Μελιγαλά σε ένα ιστορικό τόπο που ίσως να μην θέλουν να θυμούνται οι «αριστεροί πατριώτες αυτής της χώρας».

Περισσότερες μεγάλες ειδήσεις στο greekbanker.gr

μεγάλες το κακό

νέο

Πυρετώδεις διαβουλεύσεις και διαρκείς ζυμώσεις ενόψει της Συνόδου Κορυφής

Η μπάλα είναι τώρα στους Έλληνες Weekendair προσφορές της Olympic Air

Olympic Air επέλεξε για σας δημοφιλείς weekendair προορισμούς, στους οποίους σας ταξιδεύει με ειδικούς χαμηλούς ναύλους. Oι προορισμοί εξωτερικού αυτής της εβδομάδας, από και προς Αθήνα, είναι: Σόφια και Κωνσταντινούπολη, ενώ οι προορισμοί εσωτερικού είναι: Ηράκλειο, Λήμνος, Καβάλα (από και προς Αθήνα) και Μύκονος (από και προς Θεσσαλονίκη). Η προσφορά αφορά 400 θέσεις και ξεκινά το Σάββατο 23 Ιουνίου 2012. Ισχύει για κρατήσεις που θα γίνουν έως και την Δευτέρα 25 Ιουνίου 2012, ενώ αφορά πτήσεις που θα πραγματοποιηθούν από Τρίτη 26 Ιουνίου έως και την Πέμπτη 5 Ιουλίου 2012.

Νέος καταθετικός Millennium bank

Millennium bank δημιούργησε και διαθέτει, από την Πέμπτη21Ιουνίου2012,ένα καινοτόμο καταθετικό λογαριασμό ο οποίος προσφέρει στον πελάτη το μοναδικό συνδυασμό. • Υψηλού επιτοκίου 5% •Διαθεσιμότηταςτωνχρημάτων κάθε στιγμή Επίσης, ο νέος καταθετικός λογαριασμός της Millennium bank, που σχεδιάσθηκε για να δώσει μια πραγματικάαποδοτικήκαιευέλικτη λύση αποταμίευσης στο σημερινό περιβάλλον, προσφέρει μηνιαίο εκτοκισμό. Επισκεφθείτε σήμερα ένα κατάστημα Millennium bank.

Nέα μη εκτελεστικά μέλη του ΔΣ EΤΕ

ους κ. κ. Σταύρο Κούκο και Ευθύμιο Κατσίκα ως νέα μη εκτελεστικά μέλη του Συμβουλίου εξέλεξε το Διοικητικό Συμβούλιο της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος κατά τη συνεδρίασή του στις 21.6.2012, σε αντικατάσταση των παραιτηθέντων κ. Ιωάννη Παναγόπουλου και Αβραάμ

ελειωμό δεν έχουν τα αυστηρά τελεσίγραφα που στέλνει στην Αθήνα, για την άμεση τήρηση των συμφωνηθέντων με την τρόικα, ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών, W. Schaeuble. Σύμφωνα με νέο δημοσίευμα της γερμανικής Sueddeutsche Zeitung, ο Γερμανός αξιωμακρίνεται το μέλ- τούχος ζητά από την Ελλάδα να λον του ευρώ εφαρμόσει γρήγορα τα συμφωστις, υπό το βά- νηθέντα. Ο Schaeuble τονίζει ρος των πιέσεων πως "πρέπει τώρα η πιο σημαντιαγορών, ΔΝΤ. κή αποστολή της νέας κυβέρνησης να είναι η γρήγορη και χωρίς καθυστερήσεις εφαρμογή του συμφωνηθέντος προγράμματος, αντί και πάλι να ρωτάει τι ακόμη περισσότερο μπορούν να κάνουν οι άλλοι". Ο υπουργός έχουν προσθέτει πως "η μπάλα είναι τώρα στους Έλληνες και είναι στο χέρι τους να μπορέσουν να τους εμπιστευθούν και πάλι οι πολίτες της Ευρώπης".Στο μεταξύ σε άλλη συνέντευξή του στο γερμανικό περιοδικό Spiegel, ο Schaeuble τάσσεται υπέρ της μεταφοράς περισσότερων αρμοδιοτήτων στις Βρυξέλλες "σε σημαντικούς πολιτικούς τομείς".

28 Ιουνίου

Στη Σύνοδο Κορυφής στις 28 και 29 Ιουνίου θα συμμετάσχουν ο Υπουργός Εξωτερικών Δημητρής Αβραμόπουλος καθως και ο υπηρεσιακός Υπουργός Οικονομικών Γ. Ζανιάς, ο υπουργός Ανάπτυξης και Υποδομών Κ. Χατζηδάκης και ο αναπληρωτής Υπουργός Οικονομικών, Χρ. Σταϊκούρας. 10 I ΤHE GREEK BANKER I IOYNIOΣ 2012

υρε- διέρρευσε από το γραφείο του προέδρου τ ό ς της ΕΕ H. V. Rompuy - στις 28 και 29 Ιουνίου δια- θα εξεταστούν μεταξύ άλλων: η ενίσχυση βουλεύσεων της εποπτείας των ευρωπαϊκών τραπεζών, επικρατεί επί η έκδοση βραχυπρόθεσμων τίτλων, αλλά οι ε υ ρ ω π α ϊ κ ο ύ μηχανισμοί διάσωσης της ΕΕ (EFSF και ESM). εδάφους, κα- Ειδικά για τους μηχανισμούς στήριξης το θώς μας χωρίζει ενδιαφέρον αναμένεται να επικεντρωθεί λιγότερο από μια στη νέα διαμάχη που έχει ξεσπάσει στους εβδομάδα πριν την ευρωπαϊκούς κύκλους, για το αν πρέπει ή εξαιρετικά κρίσιμη όχι να τους επιτραπεί να αγοράζουν κρατικά για το μέλλον του ευ- ομόλογα.Στόχος της ΕΕ είναι να υπάρξει μια ρώ και της Ευρωζώνης πραγματική οικονομική ένωση έως τα τέλη Σύνοδο Κορυφής στις του τρέχοντος έτους, διεμήνυσε πρόσφατα ο Rompuy. 28 -29 Ιουνίου. "Δείξτε στους λαούς της Ευρώπης πως Οι Ευρωπαίοι ηγέτες, εν μέσω ασφυκτικών πιέ- υπάρχει ένα σχέδιο που θα γεννήσει μια νέα σεων από αγορές, ΔΝΤ και ελπίδα",δηλώνειχαρακτηριστικάΓάλλοςαξιωματούχος. ΠερισσότερεςπροΗΠΑ, καλούνται να παρουσιάσουν τα Με την πιστωτική σπάθειεςαπότουςΕυρωπαίους ζητά το Διεθνές Νομισματικό σχέδια για τη σύσταση ασφυξία όλη Ταμείο, ώστε να τεθεί ένα όριο μιας πραγματικής οικοστην κρίση χρέους που έχει νομικής, δημοσιονομικής η ευρωπαϊκή δημιουργήσει σημαντικές καιτραπεζικήςένωσης, περιφέρεια εντάσεις στις αγορές. Αν και μεστόχοτηνοριστική κλυδωνίζεται, οι βραχυπρόθεσμες κινήσεις ανάσχεσητηςκρίσης και η Ελληνική κρίνονται θετικά, ο μακροχρέους. πρόθεσμος σχεδιασμός δεν Οι ζυμώσεις είναι οικονομία είναι αυτός που θα εξαλείψει έντονες και διαρκείς, με αργοπεθαίνει. τα προβλήματα. στόχο την αναζήτηση κοιΑυτό δήλωσε πρόσφατα η νού εδάφους μεταξύ των Ευρωπαίωνηγετών.Έτσι,μετάτημίνιΣύνοδο γενική διευθύντρια του ΔΝΤ, C. Lagarde, η της περασμένης Παρασκευής οποία δήλωσε ότι το "ΔΝΤ πιστεύει ότι μία στη Ρώμη (συμμετείχαν Merkel, αποφασιστική και δυναμική ώθηση προς την Hollande,Monti,Rajoy),όπουκαι ολοκλήρωση της ευρωπαϊκής νομισματικής συμφωνήθηκε σχέδιο αναπτυ- ένωσης θα μπορούσε αποτελέσει ένα βήμα ξιακών μέτρων της Ευρωζώνης, για την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης ύψους 130 δισ., αύριο Δευτέρα ο στο χρηματοπιστωτικό σύστημα". Η Lagarde προειδοποίησε επίσης, ότι τα πρόεδροςτηςΓαλλίας,Fr.Hollande θα συναντηθεί στο Παρίσι με μακροπρόθεσμα μέτρα που εξετάζονται τον πρόεδρο της Ευρωπαϊκής από τους Ευρωπαίους ηγέτες, εν όψει της Κεντρικής Τράπεζας Μ. Draghi. ΣυνόδουΚορυφήςτηςεπόμενηςεβδομάδας, Ο Fr. Hollande, δύο ημέρες μετά, ήτοι δεν είναι αρκετά. Επιπλέον, επέκρινε τα σχέδια διάσωσης την ερχόμενη Τετάρτη θα έχει κατ' ιδίαν συνάντηση και τη Γερμανίδα Καγκελάριο, του ισπανικού τραπεζικού συστήματος, υποστηρίζοντας ότι τα σχέδια αυτά όχι μόνο δεν A. Merkel. Σύμφωνα με προσχέδιο των θεμάτων θα λειτουργήσουν, αλλά έχουν προκαλέσει που θα συζητηθούν στη Σύνοδο - το οποίο και ανησυχίες στις αγορές. IOYNIOΣ 2012 I ΤHE GREEK BANKER I 11

τράπεζες

Οκτώ ομόλογαβόμβα για τη νέα κυβέρνηση Oμόλογα ονομαστικής αξίας 2,2 δισ. ευρώ αλλοδαπού δικαίου, με το πρώτο να γίνεται απαιτητό σε 3 μήνες, στα χέρια ξένων funds Του Ηλία Γ. Μπέλλου

ε καυτή πατάτα έχουν σε περίπτωση εκπλήρωσης των υπομετατραπεί τα ελληνικά χρεώσεων της Ελλάδας ή μετά από ομόλογα των οποίων οι δικαστική διεκδίκηση. Υπενθυμίζεται κάτοχοι αρνήθηκαν να πως στα μέσα Μαΐου η υπηρεσιακή υπαχθούν στο κούρεμα κυβέρνηση αποφάσισε να πληρώσει του PSI καλυπτόμενοι πίσω από το «ακούρευτο» το ομόλογο των 436 αλλοδαπό δίκαιο υπό το οποίο εί- εκατ. ευρώ, το 90% της ονομαστικής αξίας του οποίου είχε χαν εκδοθεί. Συνολικά συγκεντρώσει το Dart ηονομαστικήτουςαξία ManagementFundτου υπερβαίνει τα 3,4 δις. Aν η κυβέρνηση Kenneth Dart με έδρα ευρώ και το πρώτο εξ’ επιλέξει να τα νησιά Cayman. αυτών ωριμάζει και πληρωθεί το Καθίσταται σαφές καθίσταται απαιτητό ομόλογο του άτι οιαδήποτε ελληνιστις 13 Σεπτεμβρίου, Σεπτεμβρίου κήκυβέρνησηεπιλέξει φέτος. ναπληρωθείτοομόλοΑφορά 190 εκατομ- θα βρεθεί προ γοτου Σεπτεμβρίουθα μύρια ευρώ που δανεί- κοινωνικών βρεθεί προ μεγάλων στηκεοΟΣΕμεεγγύηση κοινωνικών αντιδράτουελληνικούδημοσίου αντιδράσεων σεων και θα επωμιστις 13/09/2002 και στεί σοβαρότατο αυτή τη στιγμή αποτιμάται στο 22,5% της ονομαστικής του πολιτικό κόστος που ενδεχομένως αξίας. Σε διπλάσια δηλαδή επίπεδα να αποδειχθεί ακόμη και μοιραίο για από αυτά που διαπραγματεύονται τα τη βιωσιμότητα της δεδομένης της νέαομόλογατουελληνικούδημοσίου ρευστότητας που προκύπτει στην πουαποτιμώνταικατάμέσοόροκοντα πολιτική ισχύ των κομμάτων μετά και στο 13% της ονομαστικής τους αξίας. τιςχθεσινέςεκλογές. Σεπερίπτωσηδε Κύκλοι της αγοράς σημειώνουν που επιλέξει να μην το αποπληρώσει πως μεταξύ των κατόχων τους συ- θα προστεθεί ένα ακόμα πρόβλημα γκαταλέγονται ξένα vulture funds στην διεθνή αξιοπιστία τςη χώρας που που τοποθετήθηκαν σε δραματικά θα έχει αλυσιδωτές αντιδράσεις σε απαξιωμένα ελληνικά ομόλογα μια περίοδο κατά την οποία πιθανοκυρίως ξένου δικαίου με στόχο της λογείται ότι θα συζητείται, εάν όλα αποκομιδή σημαντικών υπεραξιών εξελιχθούν ομαλά έως τότε σε σχέση

12 I ΤHE GREEK BANKER I IOYNIOΣ 2012

IOYNIOΣ 2012 I ΤHE GREEK BANKER I 13

τράπεζες

Το ομόλογο που πληρώθηκε τον Μάιο όπως και αυτό που λήγει τον Σεπτέμβριο συμπεριλαμβάνονται σε σύνολο ομολόγων περίπου 6,4 δισεκατομμυρίων ευρώ. με την θέση μας στην ευρωζώνη, το έχεικωδικόISIN,τονFR0000489676 επόμενο κούρεμα του ελληνικού και στις 27 Μαρτίου οπότε και συνήλθε η γενική συνέλευση των ομοχρέους. Το ομόλογοαυτόπουπληρώθηκε λογιούχων, αποφασίστηκε να μην τον Μάιο όπως και αυτό που λήγει εγκριθεί η πρόταση του Δημοσίου. Τα3,4δισ.πουπροαναφέρθηκαν τον Σεπτέμβριο σύμφωνα με το υπουργείο Οικονομικών «συμπερι- αφορούν οκτώ επίμαχα ομόλογα λαμβάνονται σε σύνολο ομολόγων για τα οποία οι γενικές συνελεύσεις των ομολογιούχων περίπου 6,4 δισεκαέχουν ήδη ψηφίσει τομμυρίων ευρώ H δυνατότητα κατάτουPSI.Γιαπολπου έχουν εκδοθεί λά από τα υπόλοιπα ή φέρουν την εγγύ- δικαστικής έως του ποσού των ηση της Ελληνικής διεκδίκησης 6,4 δισ. (η αξία μεΔημοκρατίας, τα των αξιώσεων ταλλάζεται καθώς οποία ήταν επιλέτων εν λόγω μεταξύάλλων3είναι ξιμα για να συμπεαποτιμημένασεγεν) ριληφθούν στην τίτλων αποτελεί οιομολογιούχοιανέπρόσφατη ολοκλη- εξασφάλιση των βαλαντιςαποφάσεις ρωθείσα ανταλλαγή ομολογιούχων τους καθ’ όσον δεν ομολόγων (γνωστή λήγουν άμεσα και και ως PSI - συμμετοχή ιδιωτικού τομέα), αλλά τελικά εκκρεμούν ακόμα πληρωμές τοδεν προσφέρθηκαν για ανταλλαγή κομεριδίων που έχουν λαμβάνειν. Εξάλλουηδυνατότηταδικαστικής από τους ομολογιούχους». Τοομόλογοτων190εκατ.τουΟΣΕ διεκδίκησηςτωναξιώσεωνπουπρο14 I ΤHE GREEK BANKER I IOYNIOΣ 2012

κύπτουναπότηνκατοχήτωνενλόγω τίτλων αποτελεί εξασφάλιση των ομολογιούχωνκαιείναιάλλωστεκαι ο λόγος που οι τιμές των ομολόγων αλλοδαπού δικαίου που δεν εντάχθηκαν στο PSI, εξακολουθούν να διακρατούνται και να αποτιμώνται σε επίπεδα σημαντικά υψηλότερα, ακόμα και από αυτών των νέων Ομολόγων Ελληνικού Δημοσίου . Τα τέσσερα από τα ομόλογα που έχουν αποφασίσει οι κάτοχοι τους νααπορρίψουντοPSIείναιτουΟΣΕ, συνολικής ονομαστικής αξίας 999 εκατ. ευρώ με βάση τα στοιχεία που έχει αναρτημένα στον ιστότοπό του ο Οργανισμός Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους. Άλλο ένα έιναι του ΟΑΣΑ, αξίας 240 εκατ. ευρώ και τρία του ελληνικού δημοσίου συνολικής αξίας 120 δισ. γεν ή 1,2 δισ. ευρώ περίπου. Ακόμα δύο είναι του ελληνικού δημοσίου αξίας 200 εκατ. και 1 δισ. αντιστοίχως. B

ναυτιλία

500 πλοία ελληνικών συμφερόντων υπό παραγγελία σε ναυπηγεία Εντυπωσιακή βελτίωση παρουσιάζουν τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του ελληνόκτητου εμπορικού στόλου Εντυπωσιακή βελτίωση παρουσιάζουν τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του ελληνόκτητου εμπορικού στόλου καθώς οι, 500 σχεδόν, παραγγελίες Ελλήνων εφοπλιστών προς τα ναυπηγεία του πλανήτη αναμένεται να βελτιώσουν ακόμα περισσότερο το ηλικιακό προφίλ και τον εν γένει εκμοντερνισμό της ελληνικής ποντοπόρου.

το τέλος του Δεκεμβρίου 2011, οι παραγγελίες νεότευκτων πλοίων ελληνικών συμφερόντων ανήλθαν σε 439 πλοία (άνω των 1.000 gt) συνολικής χωρητικότητας 40,67 εκ. dwt, σύμφωνα με στοιχεία της HIS Fairplay World Shipping Encyclopedia που δημοσιοποίησε η Ένωση των Ελλήνων Εφοπλιστών. Επιπροσθέτως στο πρώτο τετράμηνο του 2012 παραγγέλθηκαν άλλα 38 πλοία σύμφωνα με τα στοιχεία της Golden Destiny. Όσον αφορά στους τύπους των ποντοπόρων που παραγγέλθηκαν από τα 439 πλοία ελληνικών συμφερό-

16 I ΤHE GREEK BANKER I IOYNIOΣ 2012

νόπλοιααργούκαιπροϊόντων πετρελαίουπουαντιστοιχούν στο 28,10% του παγκόσμιου dwt, 30 είναι δεξαμενόπλοια LNGκαιLPGπουαντιστοιχούν στο 39,34% της παγκόσμιας χωρητικότητας (dwt) και 55 είναι product tankers που αντιστοιχούν στο 18,64% (dwt) της παγκόσμιας χωρητικότητας.

Φορτηγά ντων της HIS Fairplay World Shipping Encyclopedia, 152 είναιδεξαμενόπλοιαπουαντιπροσωπεύουν το 27,45% της παγκόσμιας ναυπηγούμενης χωρητικότητας (σε dwt).

Δεξαμενόπλοια

Ειδικότερα, 67 είναι δεξαμε-

Προφίλ

Το ηλικιακό προφίλ του ελληνικήςσημαίαςστόλου το 2011 ήταν 11,3 έτη - με 50% του στόλου ηλικίας μικρότερης των 10 ετών συγκρινόμενομε17έτηγια το2000,ενώομέσοςόρος ηλικίας του παγκόσμιου στόλου ήταν 12,8 έτη και του ελληνόκτητου

Ακόμα 220 από τα 439 είναι φορτηγά πλοία που αντιστοιχούν σε 12,73 % της συνολικής ναυπηγούμενης χωρητικότητας στην κάθε κατηγορία αντιστοίχως, 60 είναι πλοία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων που αντιστοιχούν σε 10,40% της ναυπηγούμενης χωρητικότητας(dwt)και7είναι πλοία διαφόρων τύπων.

Εξειδικευμένα πλοία

Είναι αξιοσημείωτο ότι οι παραγγελίες της ελληνικής πλοιοκτησίας το 2011 υποδηλώνουν μία τάση προς τα εξειδικευμένα πλοία όπως τα LNG πλοία, πλοία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων,καισε πλοία εξόρυξης πετρελαίου (drilling ships). B Η. Μπέλλος

τράπεζες

Citigroup: Εκτός ευρώ, αλλά εντός ΕΕ από 1/1/2013

Από το Grexit στο Geuro Grexit, Geuro, Δραχμαγεδδών. Ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας ζητά ένα «άλμα πολιτικής φαντασίας» για να δοθεί μια λύση στο ελληνικό πρόβλημα και την κρίση χρέους, που απειλεί να καταστρέψει το κοινό νόμισμα.

ι Ευρωπαίοι, όμως, φαίνεται να εξαντλούν τη φαντασία τους στα λογοπαίγνια και τα συνθήματα της κρίσης. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες συζητούσαν επί έξι ολόκληρες για την κρίση, το βράδυ της Τετάρτης. Αλλά δεν άγγιξαν το πιο επείγον ζήτημα, αυτό της Ελλάδας, παρά μόνο λίγο πριν ολοκληρώσουν τη Σύνοδο Κορυφής. Σαν να μην τους πιέζει ο χρόνος, αποφάσισαν να αφήσουν

18 I ΤHE GREEK BANKER I IOYNIOΣ 2012

τις αποφάσεις που περιμένει όλη η Ευρώπη, αυτές για την τόνωση της ανάπτυξης, για τον Ιούνιο. Διπλωματικές πηγές προσπαθούν από τώρα να ρίξουν τον πήχυ των προσδοκιών. Θα πρόκειται για γενικές κατευθύνσεις και όχι ένα συγκεκριμένο σχέδιο, λένε. Φαίνεται ότι η έλευση του Γάλλου προέδρου Φρανσουά Ολάντ στους κύκλους των αποφάσεων της Ευρώπης δεν έφερε την επανάσταση που κάποιοι προσδοκούσαν. Η τράπουλα ξαναμοιράστηκε, συμμαχίες χάλασαν για

να δημιουργηθούν νέες, αλλά οι Ευρωπαίοι ηγέτες συνεχίζουν με τις γνωστές κοκορομαχίες τους να σπαταλούν και άλλες από τις πιο κρίσιμες ημέρες του ευρώ. Η Ευρώπη παραμένει χωρίς πυξίδα. Το καλύτερο που μπόρεσε να κάνει είναι να δώσει οδηγίες σε όλα τα μέλη της, τουλάχιστον για να προετοιμαστούν για το μοιραίο: Την έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ. Κυβερνήσεις, τράπεζες, επιχειρήσεις, ακόμα και ιδιώτες. Εκείνοι που δεν ετοιμάζουν

ένα σχέδιο έκτακτης ανάγκης για το ενδεχόμενο της δραχμής αποτελούν πια την εξαίρεση. Και καταγγέλλονται ως ανεύθυνοι. Όλοι μιλούν για αυτό που επικράτησε να ονομάζεται «Grexit». Και αφού η Ευρώπη κινείται πλέον σε αχαρτογράφητα εδάφη, σε κάθε εικασία, κάθε υπόθεση ή ακόμα και σε κάθε φήμη προσδίδεται η βαρύτητα της πρόβλεψης. Σε κάτι που κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει, φαίνεται ότι ο καθένας δικαιούται να εμφανίζεται ως ειδικός. Όπως οι αναλυτές της Tokyo Mitsubishi-

ρωτοχρονιά με τη δραχμή θα κάνει η Ελλάδα, σύμφωνα με τις προβλέψεις των οικονομολόγων της Citigroup. Ο αμερικανικόςεπενδυτικός οίκος εξηγεί σε τελευταία μελέτη του πώς η Ελλάδα θα αποχωρήσει μόνη της από την Ευρωζώνη, όταν η αδυναμία Καθώς η Ευρώπη εφαρμογής του μνημονίου θα οδηγήσει τους ξένους πιστωτές κινείται πλέον σε ναδιακόψουντηχρηματοδότηση. αχαρτογράφητα Από τις εκλογές της 17ης Ιουνίου εδάφη, σε κάθε δενθαπροκύψειμιαβιώσιμηκυβέρνηση,ικανήναεφαρμόσειτο εικασία, δίδεται μνημόνιο,προβλέπειηCitigroup. η βαρύτητα της Οι σχέσεις Αθήνας-τρόικας θα πρόβλεψης. ενταθούν,οδηγώνταςτελικάστη διακοπή της χρηματοδότησης της Ελλάδας. Με τα ταμειακά της διαθέσιμα να εξαντλούνται πολύ πριν από τα τέλη του έτους, η ελληνική κυβέρνηση θα αναγκαστεί να τυπώσει το δικό της νόμισμα, προκειμένου να καλύψει τις ανάγκες της. Παρότι η Ελλάδα θα αποχωρήσει με αυτό τον τρόπο από την Ευρωζώνη, η Citigroup εκτιμά ότιη χώρα μπορείνα παραμείνει στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Μάλιστα, Ευρώπη και Διεθνές ΝομισματικόΤαμείοθασυνεργαστούν, για να μετριάσουν τις επώδυνες επιπτώσεις της εξόδου της χώρας από το ευρώ. Συγκεκριμένα, προβλέπεται η παροχή δανείων χαμηλού επιτοκίου

από την ΕΕ και το ΔΝΤ για να καλυφθεί το δημοσιονομικό έλλειμμα και η ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών. Η κυβέρνηση αναμένεται να εφαρμόσει περιορισμούς στη διακίνηση κεφαλαίων,προκειμένουνααποτρέψει τημαζικήέξοδοτωνκαταθέσεωναπότο ελληνικότραπεζικόσύστημα.Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Citigroup, η νέα δραχμήθαυποτιμηθείκατά60%έναντι του ευρώ και θα παραμείνει υποτιμημένη κατά 50-60% για τα επόμενα πέντε χρόνια. Η Ελλάδα θα αναστείλει αρχικά την αποπληρωμή του χρέους, όμως, στο πλαίσιο της συμφωνίας της με την ΕΕ και το ΔΝΤ, δεν θα προχωρήσει σε διαγραφή ή μετατροπή του στο νέο νόμισμα. Αυτό σημαίνει ότι με την υποτίμηση της δραχμής, το χρέος θα εκτιναχθεί στο 400% του ΑΕΠ το 2013. Ο οίκος θεωρεί ότι η αναδιάρθρωσή του θα γίνει το 2015. Το σενάριο της δραχμής περιλαμβάνει βίαιη ύφεση, της τάξης του 7,4% φέτος και 10% το 2013, με την εκτίναξη του πληθωρισμού στο 20% το 20132014. Η ελληνική οικονομία θα αρχίσει να ανακάμπτει μόνο το 2014-2015, όταν θα εμφανίσει θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης, της τάξης του 4-5%. Όμως, ακόμα και το 2016, το ΑΕΠ θα παραμένει κατά 20% χαμηλότερα από ό,τι ήταν το 2007.

IOYNIOΣ 2012 I ΤHE GREEK BANKER I 19

τράπεζες τις ρίζες της στον 14ο αιώνα, όταν η Φλωρεντίαχρησιμοποιούσεχρυσά φιορίνια για το διεθνές εμπόριό της, αλλά ασημένια νομίσματα για τις εσωτερικές πληρωμές.

UFJ, που έφτασαν στο σημείο να εκδώσουν έκθεση, στην οποία προειδοποιούν για επιστροφή της Ελλάδας στη δραχμή μέσα στο Σαββατοκύριακοτης2-3Ιουνίου.Μη έχοντας κάποια σοβαρότερη πηγή ή πληροφορία, έκριναν σκόπιμο να στηρίξουντηνπρόβλεψήτουςαυτή –η οποία μεταδόθηκε από ΜΜΕ σε όλο τον κόσμο- στις… φήμες που κυκλοφορούν στην αγορά. Διπλό νόμισμα: Παναμάς, Αργεντινή, Καλιφόρνια. Τώρα και στην Ελλάδα Σύμφωναμετοσχεδιασμότης Ευρωζώνης, η υιοθέτηση του ευρώ ήτανγιαόλεςτιςχώρεςαμετάκλητη. Με το δόγμα αυτό να καταρρέει, είναι σαφές ότι κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει πώς θα τελειώσει αυτή η κρίση για την Ελλάδα. Έτσι, ο καθένας είναι ευπρόσδεκτος να ρίξει στο τραπέζι τη δική του πρόταση. Μια από αυτές τις προτάσεις ήταν εκείνη του επικεφαλής οικονομολόγου της Deutsche Bank, Τόμας Μάγιερ, για τη δημιουργία του «Geuro». Ακόμα και εάν οι ξένοι πιστωτές της διακόψουν τη

Morgan Stanley: Η δόση του Ιουνίου είναι η στιγμή της αλήθειας

χρηματοδότηση της Ελλάδας, η χώρα δεν θα είναι αναγκασμένη να εγκαταλείψει το ευρώ, ισχυρίζεται ο Μάγιερ. Μπορεί να τυπώσει το «Geuro». Ουσιαστικά,νααρχίσειναπληρώνει τις ανάγκες και τις υποχρεώσεις της με υποσχετικές (IOUs). Όσοι

Η έξοδος της Ελλάδας από το ευρώ δεν θα είναι απλά μία οικονομική και χρηματοοικονομική κρίση για τη χώρα. Θα αποτελέσει ένα ανθρωπιστικό επεισόδιο μπροστά στο οποίο όλες οι άλλες ευρωπαϊκές κρίσεις θα ωχριούν, προειδοποιεί η Morgan Stanley. Ο αμερικανικός επενδυτικός οίκος ξεκαθαρίζει, πάντως, ότι το «διαζύγιο» της Ελλάδας με την Ευρώπη δεν αποτελεί ακόμα το κεντρικό του σενάριο για την εξέλιξη αυτής της κρίσης. «Υπάρχουν ακόμα σημαντικά κίνητρα και για τις δύο πλευρές να διαπραγματευτούν μία λύση ώστε η Ελλάδα να παραμείνει στο ευρώ», εκτιμούν οι οικονομολόγοι της Morgan Stanley, αν και παραδέχονται ότι ο κίνδυνος της εξόδου δεν είναι πια τόσο μακρινός όσο ήταν. Πάντως, οι αναλυτές θεωρούν απίθανη μια εθελοντική απόφαση της Ελλάδας να εγκαταλείψει το κοινό νόμισμα. Το κλειδί έγκειται στο εάν η τρόικα θα αποφασίσει να εκταμιεύσει

20 I ΤHE GREEK BANKER I IOYNIOΣ 2012

έχουν στα χέρια τους αυτές τις υποσχετικές, θα αρχίσουν να τις χρησιμοποιούν για τις δικές τους πληρωμές. Κάπως έτσι, θα έχει δημιουργηθεί στην Ελλάδα ένα δεύτερο, παράλληλο νόμισμα. Αρχικά, το Geuro θα υποχωρήσει σημαντικά έναντι του ευρώ.

την επόμενη δόση των δανείων διάσωσης, του Ιουνίου, καθώς η νέα κυβέρνηση θα διαπραγματεύεται το μνημόνιο (σημειώνεται ότι ήδη, το γερμανικό υπουργείο Οικονομικών έκανε σαφείς τις διαθέσεις του, δηλώνοντας ότι η καθυστέρηση της δόσης κατά μερικές εβδομάδες δεν θα ήταν πρόβλημα). Χωρίς την επόμενη δόση, τα ταμειακά διαθέσιμα θα εξαντληθούν πολύ σύντομα και τότε η κυβέρνηση θα βρεθεί μπροστά σε ένα δίλημμα: Ή θα προχωρήσει σε εσωτερική στάση πληρωμών (που θα περιλαμβάνει τις συντάξεις και τους μισθούς του δημοσίου) ή θα εκδώσει υποσχετικές (IOUs) για να καλύψει τα έξοδα αυτά. «Αυτή τη στιγμή, πάντως, η προσφορά της τρόικας παραμένει στο τραπέζι. Ενώ είναι έτοιμη να προχωρήσει σε μικρές αλλαγές στο πρόγραμμα, πιστεύουμε ότι δεν μπορεί να ενδώσει στη θεμελιώδη απόρριψη του μνημονίου, την οποία επιδιώκει ο ΣΥΡΙΖΑ», εξηγεί ο οίκος.

Όμως, στην πορεία, η ελληνική κυβέρνηση θα έχει τη δυνατότητα να επηρεάσει την ισοτιμία του. Εφαρμόζοντας υπεύθυνες δημοσιονομικές πολιτικές, οι οποίες μειώνουνήκαιεξαλείφουνεντελώς το έλλειμμα, θα αναγκάζεται να εκδίδει λιγότερα Geuro. Και έτσι

Credit Suisse: Γιατί συμφέρει την Ελλάδα το ευρώ

θα περιορίζεται η πτώση τους. ΟΜάγιερπιστεύειότιημέθοδός τουδίνειστηνΕλλάδατηδυνατότητα ναυποτιμήσειτονόμισμάτης,χωρίς να εγκαταλείψει την Ευρωζώνη. Εξάλλου,ηπαράλληληκυκλοφορία δύονόμιμωννομισμάτωνμέσαστην ίδιαχώραδενείναιμιανέαιδέα.Έχει

Οι πιθανότητες της εξόδου της Ελλάδας από το ευρώ είναι χαμηλότερες του 50-50 που φαίνεται να δίνει η αγορά, δηλώνουν οι αναλυτές της Credit Suisse. Με δεδομένο ότι 8 στους 10 Έλληνες επιθυμούν την παραμονή της χώρας στο ευρώ, ο ελβετικός επενδυτικός οίκος πιστεύει ότι το πιθανότερο αποτέλεσμα των εκλογών της 17ης Ιουνίου, θα είναι μία κυβέρνηση συνασπισμού. Εξάλλου, είναι προς το συμφέρον της Ελλάδας να παραμείνει στο ευρώ, ξεκαθαρίζει η Credit Suisse, εξηγώντας ότι το όφελος για την ανταγωνιστικότητα από την υποτίμηση του νομίσματος δεν είναι τόσο σπουδαίο όσο κάποιοι υποστηρίζουν. ·Η έξοδος της Ελλάδας από το ευρώ θα οδηγούσε σε μια μεγάλη υποτίμηση του νέου νομίσματος. Ο οίκος την υπολογίζει περίπου στο 50% και προειδοποιεί ότι θα χαθεί το1/2 των αποταμιεύσεων και του πλούτου της χώρας. Θα ακολουθήσει μία ακόμα μεγαλύτερη ύφεση, η οποία, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του ΔΝΤ,

Τη λύση του διπλού νομίσματοςχρησιμοποίησεκαιοΠαναμάς,ο οποίος από το 1904 έχει υιοθετήσει το δολάριο. Όμως, το 1988, όταν οι ΗΠΑ έκοψαν τη ροή δολαρίων προς τη χώρα, η κυβέρνησή της αναγκάστηκε να πληρώσει τους δημόσιους υπαλλήλους με ένα νέο νόμισμα, το οποίο γρήγορα εξαπλώθηκε σε ολόκληρη την οικονομία. Με υποσχετικές πλήρωσε και η Καλιφόρνια τους δημόσιους υπαλλήλους της, όταν ξέμεινε από ρευστό. Αλλά και στην Αργεντινή, ένα χρόνο πριν από τη χρεοκοπία, κυκλοφορούσε μια πληθώρα νομισμάτων, που κατάφερναν έστω και κατά τόπους να υποκαταστήσουν το πέσο. Έως και σήμερα, οι Κουβανοί προτιμούν να χρησιμοποιούν το αμερικανικό δολάριο, έναντι του δικού τους πέσο. B

σε τέτοιες περιπτώσεις αγγίζει το 10% κατά τον πρώτο χρόνο. Οι ελληνικές εισαγωγές αντιστοιχούν στο 30% του ΑΕΠ και ένα μεγάλο μέρος τους είναι αρκετά ανελαστικές. Έτσι, μια υποτίμηση της τάξης του 50% θα εκτίνασσε τον πληθωρισμό πάνω από το 30%. Με δεδομένο ότι οι εξαγωγές αντιστοιχούν μόνο στο 25% του ΑΕΠ και τουλάχιστον οι μισές από αυτές πραγματοποιούνται σε ανελαστικούς τομείς ή δεν επηρεάζονται από την υποτίμηση (π.χ. η ναυτιλία λειτουργεί με το δολάριο), το όφελος για την ανταγωνιστικότητα θα είναι μάλλον μικρό. Η Ελλάδα εμφάνιζε πρωτογενές έλλειμμα στο 2,5% του ΑΕΠ στα τέλη του 2011. Χωρίς άλλες πηγές χρηματοδότησης, θα αναγκαστεί να κλείσει το έλλειμμα μέσα σε ένα βράδυ. Καιτέλος, ωςμέλοςτηςΕΕ, η Ελλάδα λαμβάνει κάθεχρόνοκοινοτικάκονδύλιαπουαντιστοιχούν τουλάχιστον στο 2,5% του ΑΕΠ της. IOYNIOΣ 2012 I ΤHE GREEK BANKER I 21

Eπενδύσεις

Ανάπτυξη αλά γερμανικά* Μετά από τριετή εμμονή στη λιτότητα, η ανάπτυξη μπαίνει επιτέλους στην ατζέντα των Ευρωπαίων ηγετών.

Ευρώπη ακούει γεμάτη προσδοκίες την Άνγκελα Μέρκελ να μιλά για ένα Σύμφωνο Ανάπτυξης. Αυτό που λίγοι συνειδητοποιούν, εντούτοις, είναι ότι η Σιδηρά Κυρία της Ευρώπης θέλει τώρα να επιβάλλει σε όλες τις χώρες μια ανάπτυξη αλά γερμανικά. Το Βερολίνο δεν είναι βέβαια διατεθειμένο να βάλει το χέρι στην τσέπη, για να πληρώσει μέτρα και δράσεις που θα τονώσουν την οικονομική δραστηριότητα. Η ανάπτυξη θα έρθει μέσω μεταρρυθμίσεων, που θα βελτιώσουν την ανταγωνιστικότητα, ξεκαθαρίζει η Μέρκελ. Το συμπέρασμα είναι ότι έχει κατά νου το πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων που εφάρμοσε ο προκάτοχός της, Γκέρχαρντ Σρέντερ. Η λεγόμενη «Ατζέντα 2010» έθεσε τις βάσεις του οικονομικού θαύματος της Γερμανίας, μετατρέποντας τον άλλοτε «μεγάλο ασθενή» της Ευρώπης σε ατμομηχανή της. Είχε, όμως, βαρύ κόστος, το οποίο οι Γερμανοί εργαζόμενοι πληρώνουν έως σήμερα. Παρότι οι επιχειρήσεις περνούν ίσως την καλύτερη περίοδο στην ιστορία τους, πολλοί υπάλληλοί τους κερδίζουν σήμερα λιγότερα από όσα πριν από δέκα χρόνια. Σχεδόν 1,5 εκατομμύριο είναι εκείνοι που ενώ εργάζονται, εξαρτώνται από το επίδομα της πρόνοιας, για να καλύψουν τις βασικές τους ανάγκες. Τα στοιχεία του Μαρτίου έδειξαν ότι οι γερμανικές εξαγωγές σημείωσαν νέο ρεκόρ. Και αυτό, την ώρα που η υπόλοιπη Ευρωζώνη είτε έχει ήδη βυθιστεί σε ύφεση είτε έχει παγιδευτεί στη στασιμότητα.

Το αναγκαίο κακό

Πολλοί Γερμανοί φαίνεται ότι είναι αποκλεισμένοι από το οικονομικό θαύμα. Η έκρηξη των κοινωνικών ανισοτήτων και η δημιουργία μιας στρατιάς φτωχών εργαζομένων είναι το τίμημα που πληρώνει η χώρα για την ανταγωνιστικότητά της. Το αναγκαίο κακό της ανάπτυξης. Σύμφωνα με τα στοιχεία του οικονομικού ινστιτούτου DIW, τα πραγματικά εισοδήματα των Γερμανών που ανήκουν στη μεσαία και υψηλότερη βαθμίδα (δηλαδή εκείνων που βγάζουν

22 I ΤHE GREEK BANKER I IOYNIOΣ 2012

περισσότερα από 3.400 ευρώ το μήνα) αυξήθηκαν ελαφρά από το 2000 έως το 2010. Αντίθετα, οι χαμηλόμισθοι, δηλαδή όσοι κερδίζουν από 960 ευρώ και κάτω, είδαν τα εισοδήματά τους να μειώνονται κατά 10% στο ίδιο διάστημα. Η αιτία δεν είναι άλλη από τις μεταρρυθμίσεις, που σχεδιάστηκαν για να ενισχύσουν την ευελιξία της γερμανικής αγοράς απασχόλησης. Στην προσπάθειά του να αντιμετωπίσει την υψηλή ανεργία και να ανακόψει τη φυγή των επιχειρήσεων προς χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, όπου το εργατικό κόστος ήταν σημαντικά χαμηλότερο, ο τότε καγκελάριος Σρέντερ έλαβε, το 2003, μέτρα που διευκόλυναν την καθιέρωση της προσωρινής εργασίας. Η στρατηγική αυτή μπορεί να ενθάρρυνε τις προσλήψεις, όμως απέβη μπούμερανγκ για τους εργαζόμενους. Η Γερμανία μετρά σήμερα σχεδόν 1 εκατ. προσωρινούς εργαζόμενους. Αυτοί κάνουν συνήθως την ίδια δουλειά με τους συναδέλφους τους που δουλεύουν σε καθεστώς πλήρους απασχόλησης. Αλλά κερδίζουν σημαντικά λιγότερα. Το 2010, ο μέσος εργαζόμενος πλήρους απασχόλησης αμειβόταν με 2.700 ευρώ μεικτά το μήνα, ενώ ο προσωρινός εργαζόμενος δεν έβγαζε παρά 1.400 ευρώ. Και παρότι το καθεστώς προσωρινής εργασίας θεσπίστηκε για να δοθεί στους υπαλλήλους αυτούς η δυνατότητα να μπουν στην αγορά εργασίας, με την ελπίδα ότι αυτό θα είναι το πρώτο σκαλοπάτι για μια καλύτερη θέση, τα στοιχεία δείχνουν ότι μόνο το 8% των προσωρινών υπαλλήλων προσλαμβάνεται κανονικά μέσα σε ένα χρόνο από τις επιχειρήσεις, όπου δουλεύει.

Kοινωνία τριών ταχυτήτων

Οι μεταρρυθμίσεις κατάφεραν να δημιουργήσουν μια αγορά απασχόλησης -αλλά και μία κοινωνία- τριών ταχυτήτων. Στην κορυφαία βαθμίδα βρίσκονται τα στελέχη των επιχειρήσεων, που παίρνουν ολοένα και μεγαλύτερα πακέτα αμοιβών και μπόνους, καθώςτακέρδητωνεταιρειώντουςαυξάνονται σε πρωτοφανή επίπεδα. Έπονται, στη δεύτερη βαθμίδα, οι καλά εκπαιδευμένοι εργαζόμενοι λευκού κολάρου και οι εξειδικευμένοι υπάλληλοι στη βιομηχανία και σε άλλους κλάδους. Στην τελευταία βαθμίδα βρίσκονται τα πιο παραδοσιακά επαγγέλματα, όπως οι πωλητές, οι μάγειροι και οι δάσκαλοι, οι οποίοι είδαν το μηνιαίο εισόδημά τους να συρρικνώνονται τα τελευταία 10 χρόνια. Αυτοί δεν απολαμβάνουν το παραμικρό όφελος από τον πλουτισμό των γερμανικών επιχειρήσεων και την ανάπτυξη της οικονομίας. Σε μια χώρα χωρίς νομοθετημένο κατώτατο μισθό, όσοι δεν εκπροσωπούνται από τα πανίσχυρα εργατικά συνδικάτα που αυτό τον καιρό πιέζουν ασφυκτικά για να εξασφαλίσουν μεγάλες αυξήσεις για τα μέλη τους, δείχνουν να μην έχουν καμιά δύναμη. B

*Τι εννοεί η Μέρκελ όταν μιλά για την ανάπτυξη...

επενδύσεις

Ανέτοιμη η Ελλάδα να αξιοποιήσει την περιουσία της Παραμένει ωστόσο ο συνολικός στόχος του προγράμματος στα 50 δισεκατομμύρια ευρώ, ενώ μέχρι το 2015 θα πρέπει να έχουν εισπραχθεί 19 δισεκατομμύρια ευρώ.

Παγωμένο νερό στις προσδοκίες για σημαντικά οφέλη από την αξιοποίηση τςη ακίνητης περιουσία του κράτους ρίχνει η Τράπεζα της Ελλάδος σε μια παρέμβαση-κόλαφο για το δημόσιο που έρχεται ουσιαστικά να εξηγήσειγιατίεδώκαιπολύκαιρό η κυβέρνηση δεν έχει καταφέρει πρακτικά να πουλήσει ούτε ένα ακίνητο παρά τους υψηλούς και φιλόδοξους στόχους που έχουν τεθεί.

ε δεδομένο το υπαρκτό ενδιαφέρονΕλλήνων και ξένων επενδυτών όπως έδειξε η πρόσφατη διαδικασία για το Ελληνικό αναδεικνύεται ο κίνδυνος να χαθεί μια μεγάλη ευκαιρία όχι μόνον για τα έσοδα και την δρομολόγηση της ανάκαμψης στου ελληνικού real estate αλλά και την ενεργοποίηση της αναπτυξιακής διαδικασίας που επενδύσεις σε τέτοια ακίνητα συνεπάγονται. Μεταξύ των μεγάλων προβλημάτων και εμποδίων που έχουν εντοπιστεί ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, Γιώργος Προβόπουλος, επισημαίνει «την αποσπασματική και ελλιπή καταγραφή των ακινήτων

του ∆ημοσίου, το κατακερματισμένο σύστημα των πολλών αρμόδιων φορέων διαχείρισης, την ανυπαρξία πλήρους και ακριβούς κτηματολογίου, τις εκκρεμότητες όσον αφορά τον επανακαθορισμό των χρήσεων γης και την οριοθέτηση του αιγιαλού και Μόνον η ύπαρξη της παραλίας, τις συνεχείς ισχυρής πολιτικής καταπατήσεις και χρόνιες δικαστικές διενέξεις βούλησης και που αφορούν σημαντικό εκτελεστικής μέρος των ακινήτων του αποτελεσμα∆ημοσίου, αλλά και τις πολλαπλές δεσμεύσεις τικότητας μπορεί να και περιορισμούς» που κόψει τον Γόρδιο υπάρχουν εν γένει όπως αυτέςπροκύπτουναπότην προσπάθεια προστασία του περιβάλλοντος ή της τοπικής αρχιτεκτονικής ταυτότητας, αρχαιολογικοί περιορισμοί, νομοθεσία περί κληροδοτημάτων κ.ο.κ. Καθίσταταιέτσισαφέςπωςμόνον ηύπαρξηισχυρήςπολιτικήςβούλησης και εκτελεστικής αποτελεσματικότητας μπορεί να κόψει τον Γόρδιο Δεσμό ενώπιον του οποίου έχει περιέλθει μια από τις σημαντικότερες προσπάθειες για την χώρα. Είναιχαρακτηριστικόότι σύμφωνα με στα στοιχεία που παρουσίασε ο Γ. Προβόπουλοςκαιλαμβάνονταςυπόψη τους παράγοντες που λειτουργούν ανασταλτικά στην υλοποίηση του

24 I ΤHE GREEK BANKER I IOYNIOΣ 2012

συνολικού προγράμματος αξιοποίησης της δημόσιας περιουσίας «το ΤΑΙΠΕ∆ εκτιμά ότι το 2012 μπορούν να εισπραχθούν περίπου 2,8 δισεκατομμύρια ευρώ και περίπου το ίδιο ποσό (3 δισεκατομμύρια) το 2013». Άπιαστοι στόχοι; Παραμένει ωστόσο ο συνολικός στόχος του προγράμματος στα 50 δισεκατομμύρια ευρώ, ενώ μέχρι το 2015 θα πρέπει να έχουν εισπραχθεί 19 δισεκατομμύρια ευρώ. Περίπου το 50% των αναμενόμενων εσόδων θα προέλθει από την αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας, 30% από παραχωρήσεις υποδομών και λιγό-

τερο από 20% από πώληση μετοχών εταιριών. «Παρά τις επανειλημμένες επισημάνσεις ότι η ακίνητη περιουσία του Ελληνικού ∆ημοσίου πιθανότατα κρύβει σημαντικές δυνατότητες που θα μπορούσαν να συμβάλουν στην οικονομική ανάπτυξη και να ενισχύσουν τα δημόσια έσοδα, σχετική δυστοκίαχαρακτηρίζειτιςπροσπάθειες αξιοποίησής της» τονίζει ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, Γιώργος Προβόπουλος, στην έκθεση της ΤτΕ πουπαρουσίασεστοπλαίσιοτης79ης ετήσιας γενικής συνέλευσής της. «Το γεγονός αυτό είναι άμεσα συνδεδεμένο τόσο με την έντονη

ύφεσηπουχαρακτηρίζειτηνελληνική αγοράακινήτωνταπρόσφαταέτηόσο και με τα σημαντικά προβλήματα στα οποία προσκρούει η προσπάθεια αξιοποίησης της δημόσιας περιουσίας». Ανάλογα προβλήματα, λέει η ΤτΕ, «επισημαίνονται και από την πλευρά του Ταμείου Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του ∆ημοσίου στην προσπάθεια υλοποίησης του προγράμματος αξιοποίησης της δημόσιας περιουσίας». Τα πέντε «πρέπει» Με απλά λόγια η ΤτΕ και το ΤΑΙΠΕΔ δηλώνουν πως τίποτα δεν έχει γίνει μεχριστιγμήςενώηχώραεξακολουθεί

να κλυδωνίζεται από την πρωτόγνωρης έντασης οικονομική κρίση. Ως βασικοίπαράγοντεςπουλειτουργούν ανασταλτικά στην προσπάθεια αυτή αναφέρονται οι εξής:

1.«Απαιτείται σημαντική προετοιμασίατωνπεριουσιακώνστοιχείων και ειδικά των δικαιωμάτων γης, για τα οποία δεν υπάρχει αυτή τη στιγμή ενεργός αγορά». 2. «Προέχει να λυθούν πολλά νομικά και τεχνικά προβλήματα, τα περισσότεραεκτωνοποίωναπαιτούν ειδικέςνομοθετικέςρυθμίσειςήακόμη και τη δημιουργία και λειτουργία IOYNIOΣ 2012 I ΤHE GREEK BANKER I 25

επενδύσεις «Ευχολόγιο» Εκτιμάται πάντως ότι «η επίλυση των προβλημάτων αυτών είναι βέβαιο ότι θα δημιουργήσει σημαντικές υπεραξίες στα ακίνητα του χαρτοφυλακίου του ∆ημοσίου και κυρίως θα συμβάλει στην προσέλκυση ξένων επενδυτών στην ελληνική αγορά ακινήτων». Σε κάθε περίπτωση πάντως, η δυναμική και ορθολογική αξιοποίηση και ανάπτυξη της δημόσιας ακίνητης περιουσίας εκτιμάται ότι μπορεί να εξασφαλίσει ―σταθερά και σε μακροχρόνια βάση― έσοδα για το Ελληνικό δημόσιο, καθώς και πρόσθετα αναπτυξιακά οφέλη στις τοπικές κοινωνίες και οικονομίες.

νέωνθεσμών(πχ.νέωνανεξάρτητων αρχών)».

ηθεί, είναι απαραίτητο να υπάρχουν ενδιαφερόμενοι επενδυτές, αλλά και δυνατότητα χρηματοδότησης της σχετικής συναλλαγής και του προγράμματος αξιοποίησης.

3.«Απαιτείται ευρύτατος συντονισμόςγιατηχάραξηστρατηγικήςκαι πολιτικών ώστε να μεγιστοποιηθεί το Υπό τις τρέχουσες συνθήκες αποτέλεσμα,δεδομένουτουμεγάλου μεγέθους των προσδοκώμενων άμε- αβεβαιότητας για τις προοπτικές της ελληνικής οικοσων επενδύσεων, οι νομίας αλλά και της οποίες είναι δυνατόν Εύκολα δεν ζώνης του ευρώ, δεν να ασκήσουν σημαπαρουσιάζονται παρουσιάζονται εύντικές επιδράσεις σε κολα επενδυτές, παολόκληρη την οικο- επενδυτές, ρότι το στρατηγικό νομία». παρότι το ενδιαφέρονφαίνεται στρατηγικό να είναι σημαντικό». 4. «Κάθε διαγω Ο διοικητής της νισμόςπρέπειναελέγ- ενδιαφέρον φαίνεται να είναι Τραπέζης τηςΕλλάδος χεταιεκτωνπροτέρων κάνει λόγο γιαανάγκη από την Ευρωπαϊκή σημαντικό! να επιλυθούν χωρίς Επιτροπή για θέματα καθυστέρησηαπότην ανταγωνισμού, προμηθειώνκαικρατικήςενίσχυσης,ενώ κυβέρνηση τα νομικά και τεχνικά ζηκάθε σύμβαση πριν από την υπογρα- τήματαπολεοδομικούσχεδιασμούκαι φή της πρέπει να εξετάζεται από το έκδοσης αδειών για την αξιοποίηση των ακινήτων του ∆ημοσίου κάτι που Ελεγκτικό Συνέδριο». επισημαίνεται και στο νέο Μνημόνιο 5. «Για κάθε περιουσιακό ΟικονομικώνκαιΧρηματοπιστωτικών στοιχείο που πρόκειται να αξιοποι- Πολιτικών. 26 I ΤHE GREEK BANKER I IOYNIOΣ 2012

Οι αποτιμήσεις Ωστόσο, όπως επισημαίνεται, παράγοντες της αγοράς ακινήτων εκτιμούν ότι «τυχόν διάθεση προς πώλησημεγάλουαριθμούδημόσιων ακινήτων στην παρούσα φάση της έντονης ύφεσης και του μειωμένου ενδιαφέροντος των επενδυτών (λόγω της αβεβαιότητας και της περιορισμένης ρευστότητας που χαρακτηρίζουντηναγορά)θαδυσχεράνει περισσότερο την ανάκαμψή της και επιπλέον δεν θα αποδώσει τα ανάλογα έσοδα και οφέλη για το Ελληνικό ∆ημόσιο».

Οι παραχωρήσεις

Αντίθετα, «οι θεσμοί των συμβάσεων παραχώρησης και των μακροχρόνιων μισθώσεων εκτιμάται ότι είναι ιδιαιτέρως αποτελεσματικά εργαλεία ταχείας αξιοποίησης της δημόσιας περιουσίας, που θα ενεργοποιήσουν τις άμεσες ξένες και άλλες ιδιωτικές επενδύσεις στηρίζοντας την οικονομική ανάκαμψη, τη βελτίωση του κλίματος της αγοράς, καθώς και τα δημόσια έσοδα». Στο πλαίσιο του Μνημονίου, το Ταμείο Αξιοποίησης της Ιδιωτικής Περιουσίας του ∆ημοσίου θα καταγράψει περίπου 3.000 ακίνητα έως το τέλος Ιουνίου του 2012, προκειμένου αυτά να αξιοποιηθούν. B

αγορές

Πλήρωσαν ακριβά οι πρωτάρηδες... Έπειτα και από τη light διάσωση της Ισπανίας, είναι πλέον ξεκάθαρο ότι οι χώρες που μπήκαν πρώτες σε μνημόνια, αντιμετωπίστηκαν με πολύ μεγαλύτερη αυστηρότητα. Ποιοι διαπραγματεύτηκαν σκληρά και ποιοι αναγκάστηκαν να παραδώσουν εύκολα τα όπλα.

χοντας μάθει από τα λάθη της Ελλάδας, της Ιρλανδίας και της Πορτογαλίας, η Ισπανία ήταν αποφασισμένη να χρησιμοποιήσει κάθε διαθέσιμο όπλογιαναεπιτύχειτουςκαλύτερους δυνατούς όρους στο δικό της πακέτο διάσωσης. Όπως φάνηκε εκ των υστέρων, δεν δίστασε να καταφύγει ακόμα και στον ωμό εκβιασμό. Και ενώ η αρχική θριαμβολογία του Ραχόι, μαζί με τους ισχυρισμούς του ότι οι Ευρωπαίοι του έδωσαν 100 δισ. ευρώ χωρίς ανταλλάγματα, αποδείχθηκαν υπερβολικοί, εντούτοις ένα είναι βέβαιο: Οι όροι που επιβλήθηκαν στην Ισπανία είναι σαφώς ευνοϊκότεροι σε σχέση με τα όσα αναγκάστηκαν να υποστούν οι άλλες χώρες που χρειάστηκαν βοήθεια πριν από αυτήν. Το αίτημα τηςεπαναδιαπραγμάτευσηςτωνμνημονίων,πουεδώκαιμήνεςπροωθούν Αθήνα,ΔουβλίνοκαιΛισαβόνα,ποτέ δεν έμοιαζε δικαιότερο. «Εάν θέλουν να οδηγήσουν την Ισπανία στη χρεοκοπία, πρέπει να είναι έτοιμοι να πληρώσουν 500 δισ. ευρώκαιάλλα700δισ.γιατηνΙταλία, που υπενθυμίσουν ότι σε αντίθεση με την ελληνική ή την πορτογαλική κυβέρνηση,ηισπανικήακολουθούσε πάντα δημοσιονομικά συνετές πολιτικές. Η Ευρώπη δεν μπορεί παρά να δει με συμπάθεια μια χώρα που απέφυγε τα υψηλά ελλείμματα και

κράτησε το χρέος της χαμηλότερα ακόμα και από το γερμανικό, όμως έπεσε θύμα της ευρύτερης κρίσης. Παρόλα αυτά, η κυβέρνηση Ραχόι ήθελε να είναι σίγουρη ότι οι διαπραγματεύσεις για το πακέτο της διάσωσης θα γίνονταν σε ένα φιλικό γιαεκείνηέδαφος.Λίγεςημέρεςπριν απότοεπίσημοαίτημαγιαβοήθεια,ο ντεΓκίντοςπραγματοποίησεέναεκτός προγράμματοςταξίδιστιςΒρυξέλλες, όπου συναντήθηκε με τον Επίτροπο Ανταγωνισμού, τον επίσης Ισπανό Χοακίμ Εάν θέλουν να Αλμούνια, καθώς και με το Γάλλο ομόλογό του, Πιερ οδηγήσουν την Μοσκοβισί.ΟΓάλλοςυπουρ- Ισπανία στη γόςΟικονομικώνδενθαέχαχρεοκοπία, πρέπει νε την ευκαιρία να πάρει υπότηνπροστασίατουέναν να πληρώσουν ακόμα από τους αδυνάτους άλλα 700 δισ. αυτής της κρίσης. για την Ιταλία Τοαποτέλεσματωνόσων εκτυλίχθηκανκάπουμεταξύ Μαδρίτης και Βρυξελλών ήτανέναπακέτοδιάσωσηςπουμπορεί να μην ήρθε χωρίς ανταλλάγματα, όμως, σε τίποτα δεν θυμίζει τα όσα επιβλήθηκαν σε μια χώρα με παρόμοια προβλήματα, όπως είναι η Ιρλανδία. Η Ισπανία θα τεθεί μεν υπό την εποπτεία της τρόικας, όμως, οι μεταρρυθμίσεις τις οποίες ζητούν οι ξένοι πιστωτές της, έχουν να κάνουν κυρίως με το τραπεζικό σύστημα. Μέχρι στιγμής, δεν φαίνεται ότι οι

28 I ΤHE GREEK BANKER I IOYNIOΣ 2012

Ισπανοίθαυποστούνπρόσθεταμέτρα λιτότητας, εξαιτίας του δανείου της διάσωσης. «Οι όροι πρέπει να είναι οι ίδιοι για όλους», διαμαρτυρήθηκε εύλογαοΠορτογάλοςπρωθυπουργός Πέδρο Κοέλιο. Η κυβέρνησή του δέχεταιπιέσειςαπότουςΣοσιαλιστές της αντιπολίτευσης να απαιτήσει την επαναδιαπραγμάτευση του

μνημονίου. «Δεν γίνεται να υπάρχουν χώρες πρώτης και δεύτερης κατηγορίας», τόνισε ο ηγέτης των Σοσιαλιστών,ΑντόνιοΧοσέΣεγούρο. Ο Κοέλιο δήλωσε ότι δεν βλέπει την ανάγκη για επαναδιαπραγμάτευση αυτή τη στιγμή, όμως, σκοπεύει να παρακολουθήσει στενά το πώς θα διαμορφωθεί το ισπανικό πρόγραμμα, για να καθορίσει τη στάση του στο μέλλον.

Η Πορτογαλία φλερτάρει εδώ και μήνες με το αίτημα της επαναδιαπραγμάτευσης των όρων του δικού της μνημονίου, στο οποίο είχε συμφωνήσει για να λάβει το πακέτο διάσωσης των 78 δισ. ευρώ. Η αλήθεια είναι ότι η Λισαβόνα είχε ελάχιστα περιθώρια για πραγματική διαπραγμάτευση τον Απρίλιο του 2011, όταν ζητούσε τη βοήθεια των Ευρωπαίων. Η κυβέρνησή της είχε

καταρρεύσει υπό το βάρος της λιτότητας,μεαποτέλεσμανααναγκαστεί να στείλει στις διαπραγματεύσεις έναν προσωρινό πρωθυπουργό με αμφίβολη δικαιοδοσία. Με τη χώρα σε προεκλογική περίοδο, αποκλεισμένη από τις αγορές ομολόγων και με τις λήξεις ομολόγων να την πιέζουν ασφυκτικά, η Πορτογαλία αναγκάστηκενασυμφωνήσεισεένα σκληρό πακέτο. Τους τελευταίους

IOYNIOΣ 2012 I ΤHE GREEK BANKER I 29

αγορές μήνες,οΚοέλιοδήλωνεότισκοπεύει να τηρήσει τους δημοσιονομικούς στόχους του πακέτου αυτού, όμως, ζητούσε μεγαλύτερη ευελιξία στην εφαρμογή του προγράμματος. Στην άλλη πρωτεύουσα της λιτότητας, το Δουβλίνο, είναι πλέον πασιφανές ότι η Ιρλανδία πληρώνει πολύ ακριβά το γεγονός ότι υπήρξε ένα από τους «πρωτάρηδες» των μνημονίων. «Ήμασταν οι πρώτοι στη γραμμή του πυρός. Προκειμένου να προστατευτεί το ευρωπαϊκό τραπεζικό

σύστημα, δεχτήκαμε πολύ βαρύ πλήγμα.Θέλουμεκάποιααναγνώρισηγιααυτό»,δήλωσεουπουργός Ενέργειας, Πατ Ράμπιτ. Οι Ιρλανδοί πολιτικοί παραδέχτηκαν εκ των υστέρων ότι όταν χτύπησαν την πόρτα της τρόικας για το πακέτο διάσωσης των 85 δισ.ευρώ,τοφθινόπωροτου2010, κανείς τους δεν ήξερε τι έκανε. Δεν υπήρχε εγχειρίδιο ή βιβλίο να τουςκαθοδηγήσειστηδιαδικασία. Η ειρωνεία, στην περίπτωση της Ιρλανδίας, είναι ότι η κρίση της είναι τόσο όμοια με την ισπανική,

όμως, η αντιμετώπισή της από τους Ευρωπαίουςείναιπολύδιαφορετική. Για αυτό και ο Ιρλανδός πρωθυπουργός, Έντα Κένι, ξεκαθάρισε ότι η όποια επιείκεια δίνεται στην Ισπανία, θα πρέπει να δοθεί και στις υπόλοιπες χώρες της περιφέρειας. ΌτανηΙρλανδίαδιαπραγματευόταν το δικό της πακέτο διάσωσης, είχε ζητήσει αυτό ακριβώς που το περασμένο Σάββατο ζήτησε και έλαβε η Ισπανία: Την απευθείας στήριξη των τραπεζών της από τους ξένους πιστωτές.

μέτραπουενισχύουντηβιωσιμότητα του χρέους, στις χώρες τις οποίες αναλαμβάνει να βοηθήσει. Όμως, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ήταν αντίθετη. Η Ιρλανδία αναγκάστηκε να σηκώσει μόνη της ολόκληρο το βάρος της διάσωσης των τραπεζών.

Οι Ευρωπαίοι αρνήθηκαν και αντ΄ αυτού, έθεσαν ολόκληρη την ιρλανδική οικονομία υπό την εποπτεία της τρόικας, απαιτώντας σκληρή λιτότητα. Πόρτες ερμητικά κλειστές συνάντησε η Ιρλανδία και όταν ζήτησε να περιοριστεί όσο γίνεται το κόστος των τραπεζικών διασώσεων. Το Δουβλίνο θέλησε να μοιραστεί το κόστος αυτό με τους ομολογιούχους των τραπεζών (μέσω haircut στα senior ομόλογα). Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο συμφώνησε, αφούπαραδοσιακάεπικροτείτέτοια

Τουλάχιστον, κατάφερε με νύχια και με δόντια να προστατεύσει το χαμηλό φορολογικό συντελεστή του 12,5% για τις επιχειρήσεις. Αυτό το ευνοϊκό φορολογικό καθεστώς θεωρείται ο ακρογωνιαίος λίθος

του οικονομικού θαύματος του λαβωμένουπλέονΚελτικούΤίγρη, όμως, αποτελεί «κόκκινο πανί» γιατουςυπόλοιπουςΕυρωπαίους. Σήμερα, με το κόστος των τραπεζικών διασώσεων να εκτινάσσει τοιρλανδικόχρέοςστο120%του ΑΕΠ, το Δουβλίνο επιδιώκει την επαναδιαπραγμάτευση με τους Ευρωπαίους. Με βασικό αίτημά του, την αναθεώρηση των όρων της αποπληρωμής των σχεδόν 35 δισ. ευρώ που έδωσε για τη διάσωση της Anglo Irish Bank. B

3+1 διασώσεις

Ελλάδα: Η ειδική περίπτωση Η Ελλάδα είναι ειδική περίπτωση, συνηθίζουν να λένε οι Ευρωπαίοι πολιτικοί. Όχι μόνο γιατί η ελληνική κρίση έχει αιτίες και χαρακτηριστικά που διαφέρουν σημαντικά από τα όσα συνέβησαν στις υπόλοιπες χώρες της ευρωπαϊκής περιφέρειας. Κυρίως, η Ελλάδα θεωρείται ειδική περίπτωση γιατί το δικό της πακέτο διάσωσης είναι πολύ διαφορετικό από τα όσα εφαρμόστηκαν στην Ιρλανδία και την Πορτογαλία. Και οι Ευρωπαίοι είναι αποφασισμένοι να κάνουν ό,τι περνά από το χέρι τους ώστε οι άλλες διασώσεις να μην ακολουθήσουν το δρόμο που πήρε η ελληνική. Πρώτα από όλα, η Ελλάδα ζήτησε και έλαβε όχι ένα, αλλά δύο πακέτα διάσωσης. Το πρώτο πακέτο δανείων, των 110 δισ. ευρώ αποδείχθηκε στην πορεία ανεπαρκές, και έτσι συγχωνεύτηκε με το δεύτερο πακέτο, των 130 δισ. ευρώ. Όμως, η μεγαλύτερη διαφορά είναι ότι η ελληνική διάσωση είναι η μοναδική στην οποία επιβλήθηκε η συμμετοχή των ιδιωτών ομολογιούχων. Με την αναδιάρθρωση του χρέους, η χώρα απαλλάχθηκε από βάρη 105 δισ. ευρώ. Ως αντάλλαγμα, η Αθήνα συμφώνησε να εφαρμόσει ένα από τα σκληρότερα προγράμματα δημοσιονομικής προσαρμογής στη σύγχρονη οικονομική ιστορία. Έως το 2013, καλείται να πραγματοποιήσει περικοπές ίσες με το 20% του ΑΕΠ.

Ιρλανδία: Πληρώνει την κρίση των τραπεζιτών Η ιρλανδική κρίση δεν μοιάζει με την ελληνική. Στην Ιρλανδία δεν υπήρξε σπάταλο κράτος, ακριβός δημόσιος τομέας ή παράδοση φοροδιαφυγής. Υπήρξε όμως μια κλασική τραπεζική κρίση. Η μοιραία στιγμή για τη χώρα δεν ήταν άλλη από την απόφαση του Δουβλίνου να εγγυηθεί το σύνολο του τραπεζικού συστήματος. Όχι μόνο των καταθέσεων, αλλά και των υποχρεώσεων των τραπεζών. «Καμία τράπεζα δεν θα χρεοκοπήσει», δήλωσε ο τότε υπουργός Οικονομικών Μπράιαν Λένιχαν. Αυτό ήταν το λάθος της Ιρλανδίας. Για να τηρήσει την υπόσχεση του Λένιχαν, το ιρλανδικό κράτος ανέλαβε να πληρώσει τον τεράστιο λογαριασμό της διάσωσης των τραπεζών, με αποτέλεσμα την εκτίναξη του δημοσιονομικού ελλείμματος στο αστρονομικό 32% του ΑΕΠ. Πρόκειται για επίπεδα 11 φορές υψηλότερα από αυτά που επιτρέπουν οι κανόνες της Ευρωζώνης. Έτσι, χρειάστηκε να λάβει δάνεια διάσωσης 85 δισ. ευρώ. Το αντάλλαγμα ήταν, και σε αυτή την περίπτωση, η λιτότητα. Ο προϋπολογισμός του 2011 περιελάμβανε περικοπές 4 δισ. ευρώ και άλλα 2 δισ. ευρώ σε αυξήσεις φόρων. Για το 2012 προβλέπονται 2,2 δισ. ευρώ σε περικοπές.

30 I ΤHE GREEK BANKER I IOYNIOΣ 2012

Πορτογαλία: Μακριά η λίστα των όρων

Την άνοιξη του 2011, η Λισαβόνα προσήλθε στις διαπραγματεύσεις για το δικό της πακέτο διάσωσης, των 87 δισ. ευρώ, με μία προσωρινή κυβέρνηση. Ο πρωθυπουργός της, Ζοζέ Σόκρατες, επέστρεψε λέγοντας: «Η διάσωση είναι ένα καλό deal». Ήταν, όμως, ένα σκληρό deal για τους Πορτογάλους. Ως αντάλλαγμα για το πακέτο διάσωσης, η Λισαβόνα συμφώνησε να προχωρήσει σε μειώσεις μισθών έως και κατά 20% για τους δημοσίους υπαλλήλους και να περιορίσει τις νέες προσλήψεις στο δημόσιο. Συγκεκριμένα, δόθηκε εντολή για μείωση των θέσεων εργασίας στην κεντρική κυβέρνηση κατά 1% ετησίως, στην τοπική αυτοδιοίκηση επίσης κατά 1% καθώς και για περικοπή των διοικητικών θέσεων κατά 15%. Επιπλέον, η Πορτογαλία δεσμεύτηκε για περικοπές 30% στις δαπάνες υγείας το 2012 και 20% το 2013. Ανακοίνωσε, επίσης, το πάγωμα όλων των συντάξεων για το 2012, αλλά και τη μείωση εκείνων που ξεπερνούν τα 1.500 ευρώ. Στα εργασιακά, δεσμεύτηκε να μειώσει τον αριθμό των συλλογικών συμβάσεων, να διευκολύνει τις απολύσεις, να εφαρμόσει ευέλικτα ωράρια εργασίας, να μειώσει τις υπερωριακές αμοιβές και να συνδέσει τις μισθολογικές αυξήσεις με την παραγωγικότητα.

Ισπανία: Μην μιλάτε για «διάσωση» Πείτε το όπως θέλετε, απλά μην το πείτε «διάσωση». Ο Ισπανός πρωθυπουργός Μαριάνο Ραχόι έκανε μεγάλες προσπάθειες για να διαχωρίσει τη θέση της χώρας του από εκείνη της Ελλάδας, της Ιρλανδίας ή της Πορτογαλίας. «Είναι ένα δάνειο με πολύ ευνοϊκούς όρους», είπε ο Ραχόι. Έκανε, μάλιστα, λόγο για νίκη της Ισπανίας. Από την πρώτη στιγμή θέλησε να πείσει τους Ισπανούς ότι η αντιμετώπιση της χώρας τους από τους Ευρωπαίους δεν έχει καμία σχέση με τις διαδικασίες που επιβλήθηκαν στις άλλες τρεις χώρες της περιφέρειας. Όμως, οι λεπτομέρειες του πακέτου διάσωσης των 100 δισ. ευρώ, που δίνεται για τη στήριξη των τραπεζών της Ισπανίας, συνθέτουν μια μάλλον διαφορετική εικόνα. Οι αρχικοί ισχυρισμοί ότι τα δάνεια δίνονται χωρίς όρους, καταρρίπτονται. Η Ισπανία αναλαμβάνει την υποχρέωση να προχωρήσει στην αναδιάρθρωση του τραπεζικού της συστήματος, με τους Ευρωπαίους να εξηγούν ότι αφού τα χρήματα θα δοθούν στις τράπεζες, οι όροι εύλογα επιβάλλονται σε αυτές. Το κυριότερο είναι, όμως, ότι τελικός υπεύθυνος για τα δάνεια αυτά είναι ο Ισπανός φορολογούμενος. Το πακέτο διάσωσης επιβαρύνει το δημόσιο χρέος της χώρας και αναμένεται να το αυξήσει κατά 10 ποσοστιαίες μονάδες.

IOYNIOΣ 2012 I ΤHE GREEK BANKER I 31

αγορές

Στη γωνία αναμένουν τη νέα δραχμή οι αγορές παραγώγων Νέα κερδοσκοπικά προϊόντα βγαίνουν από το συρτάρι ενώ πυρετώδεις είναι οι προετοιμασίες funds και τραπεζών για νομική και οικονομική εξασφάλιση Του Ηλία Μπέλλου

32 I ΤHE GREEK BANKER I IOYNIOΣ 2012

α αποτιμήσουν την έκθεσήτουςσεχρηματοοικονομικάπαράγωγα προϊόντα πουέχουνυποκείμενες αξίες που σχετίζονται με την Ελλάδα ή αφορούν συναλλαγές με αντισυμβαλλόμενους ελληνικά φυσικά και νομικά πρόσωπα επιχειρούν όλα οι μεγάλοι dealers του εξωτερικού προκειμένου να εκτιμήσουν τις επιπτώσεις από ενδεχόμενη έξοδο της χώρας από την ευρωζώνη και επιστροφή σε, υποτιμημένη, δραχμή ή άλλο νόμισμα. Η επιχείρηση αυτή έχει ξεκι-

νήσει εδώ και μήνες αλλά έχει ενταθεί ιδιαίτερα τις τελευταίες εβδομάδες ενώπαράλληλαορισμένοι Όσοι επιθυμούν να οίκοι φέρονται να έχουν κερδοσκοπήσουν προσχεδιάσει παράγωγα προϊόντα με υποκείμενη αναφορικά με το αξία τη δραχμή που θα μέλλον της Ελλάδας δίνουντοδικαίωμααγοράς έχουν να διαλέξουν ήπώλησηςτηςδραχμήςσε προσυμφωνημένητιμήσε από μια πλειάδα μελλοντική ημερομηνία. στοιχημάτων Αν και η ενεργοποίηση των προϊόντων αυτών προϋποθέτει την ύπαρξη της υποκείμενης αξίας (επί του προκειμένου την ισοτιμία ευρώ-

δραχμής) ώστε ο εκδότης του πολλούς επικινδύνως ανεπαρκείςσυμβολαίου να μπορεί να εξα- κανονισμούς. Μεταξύ αυτών είναι ασφαλώς σφαλιστεί από ενδεχομένη ζημία (hedging) φαίνεται ότι οι αγορές και τα CDS σε κρατικούς τίτλους αλλάκαισεεπιχειρηματικάομόλογα είναι έτοιμες για αυτό. «Είναι αναμενόμενο ένα τέτοιο μεγάλων ελληνικών εισηγμένων. Στις αρχές Ιουνίου η Newedge, παραγωγό αφού ένα επανακυκλοφορήσει η δραχμή τότε θα χρηματομεσιτικόςοίκοςπουανήκει οδηγηθείσεδιαδοχικέςυποτιμήσεις στις Credit Agricole και Societe και έτσι υπάρχει η δυνατότητα να Generaleενημέρωσετουςπελάτες βγουν κέρδη από την διαφορά της -πλήθος hedge fund και χρητην τρέχουσας με την μελλοντική ματιστηριακών- ότι θα σταματήσει αξία» εξηγεί dealer τράπεζας του να λειτουργεί ως εκκαθαριστής Λονδίνου προσθέτοντας πως με για νέα συμβόλαια με ελληνική τέτοια προϊόντα θα μπορούν να έκθεση. Πολλάfundsέχουνήδηαλλεπάλπεριοριστείκαιηζημίααπότηνήδη υπάρχουσα έκθεση στην Ελλάδα. ληλες συσκέψεις με τους νομικούς τους συμβούλους Όπως σημειώνει προκειμένου να όμως δεν υπάρχουν Παράγωγα αναγνωρίσουν τις ήδη σε κυκλοφορία προϊόντα με αξία διαδικασίες που θα τέτοια παράγωγά πρέπειναακολουθηαπλώςέιναι έτοιμος τη δραχμή που θούν ενώ παράλληο σχεδιασμός τους θα δίνουν το λαεπιχειρούν,όπως και θυμίζει το προ δικαίωμα αγοράς προαναφέρθηκε, ημερώνπεριστατικό ή πώλησης να αποτυπώσουν με την πειραματιεπακριβώςτουςαντική ανάρτηση της σε τιμή ισοτιμίας δραχμής προσυμφωνημένη συμβαλλόμενους τους και το ύψος της στα τερματικά του έκθεσης τους. Bloomberg. Παρόμοιες διαδικασίες βρίΠαράγωγο προϊόν στα χρηματοοικονομικά ονομάζεται ένα σκονται σε πλήρη εξέλιξη και στις συμβόλαιο, η αξία του οποίου μεγαλεςτράπεζεςενώκαθοριστικό εξαρτάται από την αξία κάποιου ρόλο αναφορικά με τα παράγωγα άλλου βασικότερου προϊόντος θα διαδραματίσει, στην απευκταία (υποκείμενοπροϊόν).Πρόκειταιγια περίπτωση εξόδου της Ελλάδας ένα αξιόγραφο, η τιμή του οποίου από την ευρωζώνη, η γνωστή και καθορίζεται με άμεσο τρόπο από από το PSI, International Swaps την τιμή του υποκείμενου τίτλου. andDerivativesAssociation(ISDA) Σεκάθετέτοιοσυμβόλαιουπάρ- που αποτελεί τον αναγνωρισμένο χουν δύο αντισυμβαλλόμενοι. Ο επιδιαιτητή της πλειοψηφείας των ένας έχει τη θέση του αγοραστή χρηματοοικονομικώνπαραγώγων. Και ενώ οι αγορές προετοιμά(long position) ενώ ο άλλος έχει τη θέση του πωλητή (short position). ζονται για παν ενδεχόμενο εδώ Τα υποκείμενα προϊόντα από τα και εβδομάδες, όσοι επιθυμούν οποία προέρχεται ένα παράγωγο να κερδοσκοπήσουν αναφορικά μπορεί να είναι είτε προϊόντα που με το μέλλον της Ελλάδας έχουν τίθενται υπό διαπραγμάτευση σε να διαλέξουν από μια πλειάδα μία οργανωμένη δευτερογενή στοιχημάτων, κυρίως επί του αγορά, όπως ένα χρηματιστήριο, αποτελέσματος των εκλογών, είτε προϊόντα που δεν τίθενται υπό που είναι διαθέσιμα από betting διαπραγμάτευσησεοργανωμένες houses όπως οι βρετανικοί οίκοι αγορέςκαιωςεκτούτουυπόκεινται Sportingbet, Stan James, BWIN, σε πολύ περιορισμένους -και κατά Paddy και Ladbrokes. B IOYNIOΣ 2012 I ΤHE GREEK BANKER I 33

ναυτιλία

$790 εκατ. άντλησαν από τη Wall έξι Έλληνες εφοπλιστές

Πραγματικό το επενδυτικό ενδιαφέρον των ξένων για την ελληνική ναυτιλία παρά την σοβούσα κρίση στις ναυλαγορές Του Ηλία Γ. Μπέλλου

34 I ΤHE GREEK BANKER I IOYNIOΣ 2012

ερισσότερα από 790 εκατομμύρια δολάρια σήκωσαν από τη Wall Street τις τελευταίες οκτώ εβδομάδες έξι Έλληνες εφοπλιστές ενώ ακόμα δύο προχωρούν αυτές τις ημέρες στην διάθεση μετοχώντους.Καιπαράτιςόποιες ενστάσεις για την μετά την εισαγωγήσυμπεριφοράορισμένωνμετοχών ή για την μη πλήρη κάλυψη κάποιων άλλων, γεγονός είναι η έμπρακτηεκδήλωσηεπενδυτικού ενδιαφέροντοςξένωνεπενδυτών , θεσμικών και ιδιωτών, για την ελληνική ποντοπόρο. Και αυτό ενώ η κρίση στις ναυλαγορές πιέζει τα έσοδα και η πρόσβαση στην τραπεζική χρηματοδότηση είναι δαπανηρή εξαιτίας τόσο των προβλημάτων των τραπεζών όσο και της υπάρχουσας μόχλευσης. Όμως το ότι ξένοι είναι διατεθειμένοι να βάλουν τα λεφτά τους σε επιχειρήσεις Ελλήνων επιχειρηματιώντηνστιγμή ακριβώς κατά την οποία η Ελλάδα γίνεται και πάλι αντικείμενο πρωτοφα- Η λίστα των νούς αρνητικής δημοσι- Ελλήνων ότητας παγκοσμίως λέει εφοπλιστών κάτι: Ότι εάν η ελληνική επιχειρηματικότητα δεν πέρασε με επιτυχία έιναι δέσμια αρτηριο- το τεστ των σκληρώσεων και διαρξένων θρωτικών προβλημάτων μπορεί να διαπρέψει και κεφαλαιαγορών να βρει στήριξη στις ποιο μεγάλες κεφαλαιαγορές του κόσμους. Η λίστα των εφοπλιστών που πέρασε με επιτυχία το τεστ των κεφαλαιαγορώνπεριλαμβάνειδε εταιρείεςαπόόλουςτουςκλάδους τηςποντοπόρουαλλάδιακρίνεται για το υψηλό προφίλ των επιχειρηματιών και την προβολή τους στο επενδυτικό κοινό. Στα τέλη Μαρτίου ο Έλληνας εφοπλιστής Πέτρος Γ. Λιβανός άντλησεμετηνδημόσιαεγγραφή στη Wall Street της ναυτιλιακής

συμφερόντωντουGasLogηοποία παραπάνω ποσά τα συνολικά κεδραστηριοποιείταιστηνμεταφορά φάλαια που αντιπροσωπεύουν υγροποιημένου φυσικού αερίου ανέρχονται στα 793 εκατ. δολ. Σειρά πήρε την Δευτέρα και 329 εκατομμύρια δολάρια. ΗήδηεισηγμένηστηΝέαΥόρκη η εισηγμένη Euroseas συμφεναυτιλιακήCostamare,συμφερό- ρόντων Αριστείδη Πίττα με την ντωντουεφοπλιστήΚωνσταντίνου ανακοίνωση για πρόσφορά μετοχών ενώ και η Excel ΚωνσταντακόπουMaritimeCarriersτου λου που δραστηριΒίλυ Παναγιωτίδη οποιείται στα πλοία ανακοίνωσεχτεςπως μεταφοράς εμποσκοπεύει να αντλήρευματοκιβωτίων σει έως και 35 εκατ. πούλησε πρόσθετο δολ.μεat-the-market πακέτο μετοχών με (ATM: διαδικασία έσοδα που ανήλθαν κατά την οποία η στα106εκατομμύρια εισηγμένη πουλά δολάρια. νέες μετοχές της σε Η θυγατρική της συνεδριάσεις χωρίς DryShips συμφεΓ. Οικονόμου να γνωρίζουν απαρόντων Γεωργίου ραίτηταοιαγοραστές Οικονόμου, Ocean εάν οι μετοχές έιναι Rig που δραστηνέες ή παλιές με την ριοποιείται στις προϋπόθεση ότι υπεράκτιες εκμευπάρχει επαρκής ταλλεύσεις υδρογοόγκος συναλλαγών νανθράκωνσταμέσα σύμφωνα με τα προΑπριλίου δρομολόβλεπόμενα από την γησε με επιτυχία την SEC). πώληση πρόσθετου Η διάθεση ανάπακέτου μετοχών ληψης ρίσκου από της Ocean Rig συτους επενδυτές νολικής αξίας 186 Π. Χατζηιωάννου είναι πασίδηλη και εκατομμυρίωνδολαεκδηλώνεται και ρίων.Η Safe Bulkers μέσω private equity συμφερόντων Πόλυ funds πολλά εκ των Χατζηιωάννου που οποίων βρίσκονται δραστηριοποιείται σε συζητήσεις με στα φορτηγά πλοία Έλληνες εφοπλιστές σε ανάλογη κίνηση με στόχο την είσοδό άντλησε 35 εκατομτους στην ναυτιλία μύρια δολάρια. μέσω ελληνικών Η Tsakos Energy επιχειρήσεων. Navigation του Ο συμβολισμός Νικόλα Τσάκου προ- Κ. Κωνσταντακόπουλος των παραπάνω εξεχώρησε επίσης στην πώληση νέου πακέτου μετοχών λίξεων για την ελληνική επιχειρηαπό την οποία άντλησε 65 εκα- ματικότητα θα πρέπει να γεννά κάποια αισιοδοξία, ακόμα και τομμύρια δολάρια. ΗNaviosMaritimePartnersτης μεταξύτωνπλέονεπιφυλακτικών ΑγγελικήςΦράγκουκλείνειαυτές εξ’ υμών, για τις δυνατότητες της τις μέρες την πώληση 4,6 εκατ. οικονομίας της χώρας να ξαναμετοχών της έναντι κεφαλαίων βρεί, κάποια στιγμή, και υπό τις της τάξης των 75 εκατομμύριων κατάλληλες έστω προϋποθέσεις, δολαρίων. Εάν προστεθούν τα τον βηματισμό της. B IOYNIOΣ 2012 I ΤHE GREEK BANKER I 35

επενδύσεις Άνοδος αφίξεων

Η δρομολόγηση νέων πτήσεων από ξένες εταιρείες χαμηλού κόστους προς την Κρήτη, αλλά και αλλού όπως στην Κω, εφόσον διατηρηθεί δείχνει να εξισορροπεί κάπως τις μεγάλες πτώσεις που σημειώθηκαν στο πρώτο τρίμηνο. Αν και η κατάσταση παραμένει σε μεγάλοβαθμόαπογοητευτικήκάθε σημάδι με θετικό πρόσημο είναι φυσικό να προκαλεί ανακούφιση. Έτσι οι αφίξεις μη κατοίκων Ελλάδας προς τα Χανιά αυξήθηκαν κατά 27,72% τον Απρίλιο και προς το Ηράκλειο κατά 3,76%. Σύμφωνα με στοιχεία από το αεροδρόμιο «ΝίκοςΚαζαντζάκης»τουΗρακλείου στην πόλη προσγειώθηκαν 90.986 επιβάτες από το εξωτερικό έναντι 87.712το2011.Στοαεροδρόμιοτων Χανίων«ΙωάννηςΔασκαλογιάννης» κατέφτασαν 33.554 επισκέπτες εξωτερικού έναντι 26.285 πέρσι.

Low cost επισκέπτες

Ελπίδες για τον τουρισμό από την Κρήτη

Άνοδος αφίξεων 4% στο Ηράκλειο και 28% στα Χανιά ενώ ξεκινούν δειλά-δειλά οι πρώτες κυκλικές κρουαζιέρες από το νησί Του Ηλία Γ. Μπέλλου

36 I ΤHE GREEK BANKER I IOYNIOΣ 2012

λπίδες πως μπορεί να κερδηθεί κάποιο από το έδαφοςπουέχασεφέτος ο ελληνικός τουρισμός, εξαιτίας της αρνητικής δημοσιότητας που προκαλούν οι οικονομικό-πολιτικέςεξελίξειςστην χώρα μας, δίνουν τα στοιχεία του τελευταίου μήνα από την Κρήτη. Οι αφίξεις μη κατοίκων Ελλάδας στα αεροδρόμια αυξήθηκαν αξιοσημείωτα ενώ την ίδια ώρα η Costa CruisesόρισετελικάτοΗράκλειοως home port για την πραγματοποίηση κυκλικών κρουαζιέρων στο Αιγαίο και την ευρύτερη περιφέρεια. Οι κρουαζιέρες θα ξεκινήσουν όμως στα τέλη Ιουνίου ενώ οι κρατήσεις στη χώρα εν γένει για τον τουρισμό αυτού του είδους παραμένουν πιεσμένες.

Όμως το γεγονός ότι οι αυξήσεις αυτές επιτεύχθηκαν με την δρομολόγηση αεροσκαφών εταιρειών charter και χαμηλού κόστους όπως η Ryanair, η Norvegian Air Shuttle, η Easyjet και η Tomas Cook Scandinaviaδημιουργείπροβληματισμό για το εισοδηματικό επίπεδο και,ενπάσειπεριπτώσει, την κατά κεφαλή δαπάνη Η Κρήτη αποτελεί που πραγματοποιούν οι τουρί- μακράν την στες αυτοί. μεγαλύτερη Επίσηςκαθώς ελληνική τουριστική ηΚρήτηαποτελεί μακράν την με- αγορά και μπορεί γαλύτερη ελλη- να αλλάξει την νική τουριστική συνολική εικόνα αγοράπαραμένει να εξακριβωθεί το κατά πόσο οι ενδείξεις του Απριλίου θα μετουσιωθούν σε τάση που μπορεί να φέρει σε ισορροπία την μεγάλη υποχώρηση που παρατηρείται στην τουριστική αγορά φέτος σε σχέση με πέρυσι. Σημειώνεται πως

τον Απρίλιο και η Κως είδε αύξηση φιλόξενους λαούς και γίνεται λόσε σχέση με πέρυσι της τάξης του γος για τα συνολικά οφέλη που θα 31,78% στους 17,454 επισκέπτες αποκομίσουν οι τουρίστες καθώς και για την σχέση ποιότητας - τιεξωτερικού από 13.245 πέρυσι. Την ίδια ώρα η Αθήνα συνέχιζε μής, η οποία είναι η καλύτερη των να κινείται πτωτικά με τις αφίξεις σε τελευταίων χρόνων. σχέσημεπέρυσιναυποχωρούνκατά 7,34% τον Απρίλιο και κατά 11,94% To «αδελφάκι» στο πρώτο τετράμηνο του 2012. Τιςελπίδεςότιμπορεί«νασωθείη Ο Πρόεδρος του Συνδέσμου χρονιά»τουλάχιστονγιατηνΚρητική Ελληνικών Τουριστικών Επιχει- οικονομία ως σύνολο τροφοδοτεί ρήσεων (ΣΕΤΕ) κ. όπως προαναφέρΑνδρεάδης επιβεθηκε και η έναρξη βαίωσε σε πρόσφα- Οι αυξήσεις της κυκλικών κρουατες δηλώσεις του ότι τουριστικής ζιέρων από το λιοψίμως και ο ρυθμός μάνιτουΗράκλειου των κρατήσεων στα κίνησης της Costa Cruises, ξενοδοχεία παρου- επιτεύχθηκαν με θυγατρικής σιάζει ελαφρά βελτί- την δρομολόγηση της Carnival ωση σε σχέση με την Corporation η αεροσκαφών αμέσωςπροηγούμενη εταιρειών charter οποία έιναι η ιδιοπερίοδο. κτήτριατουμοιραίΜάλιστα ο ΣΕΤΕ και χαμηλού ουαδελφούπλοίου σε συνέχεια των πρό- κόστους Costa Concordia σφατων αρνητικών που ναυπήγησε δημοσιευμάτων για στην Ιταλία. την Ελλάδα και των ανησυχιών που έχει εκφράσει μερίδα εν δυνάμει επισκεπτών της χώρας, έστειλε 1000 δολάρια το 7ήμερο Τα δρομολόγια ορίστηκε να ξεχθες Δελτίο Τύπου σε όλα τα διεθνή κινήσουν στις 28 Ιουνίου και θα ΜΜΕ. Με αυτό ενημερώνει πως οι γίνονται με το πλοιο Costa Atlantica τουρίστες δεν θα αντιμετωπίσουν χωρητικότητας 2.114 επιβατών. Θα προβλήματα μεταφοράς από και πραγματοποιεί εφταήμερες κρουπρος τους προορισμούς τους. αζιέρες με δυνατότητα επιβίβασης Επιπλέον, αναλύονται οι λόγοι και από άλλα λιμάνια που θα επιγια τους οποίους η Ελλάδα παρασκέπτεται πέραν από το Ηράκλειο. μένει ένας από τους ελκυστικότεΤο κρουαζιερόπλοιο θα «πιάρους τουριστικούς προορισμούς νει» Κω, Σάμο Σμύρνη, Μύκονο, και προτρέπει τους τουρίστες να Σαντορίνη, Ρόδο και θα επιστρέεπισκεφτούν τη χώρα, διότι τώρα φει στο Ηράκλειο . Κάθε άτομο θα είναι η πιο κατάλληλη στιγμή για να καταβάλει ναύλο της τάξης των περάσουν τις διακοπές τους στην 1000 δολαρίων για την επταήμερη Ελλάδα. Τέλος, διαβεβαιώνει ότι οι Έλληνες είναι ένας από τους πιο κρουαζιέρα. B IOYNIOΣ 2012 I ΤHE GREEK BANKER I 37

ναυτιλία θέμα

Ιδιωτικά funds «γυροφέρνουν» έλληνες εφοπλιστές

Με τις τράπεζες κλειστές το χρήμα έρχεται τώρα απευθείας από ιδιώτες Του Ηλία Γ. Μπέλλου

αδυναμίαελληνικών καιευρωπαϊκώντραπεζών να χρηματοδοτήσουν στρέφει τις ναυτιλιακές στις κεφαλαιαγορές, τις κινεζικές τράπεζες, τα private equity funds και τα special acquisition vehicles. Τα ιδιωτικάεπενδυτικάαυτάκεφάλαια αναγνωρίζουν τις ευκαιρίες που σύσσωμη η εφοπλιστική κοινότητα διαβλέπει στην τρέχουσα δυσμενή για τις ναυλαγορές οικονομική συγκυρία και σπεύδουν να επωφεληθούν παρέχοντας ρευστότητα τόσοσεdistressedόσοκαισευγιείς επιχειρήσειςεφόσονβέβαιακρίνουν

38 I ΤHE GREEK BANKER I IOYNIOΣ 2012

ότι υπάρχει αξία στα deals. Για την ώρα η κινητικότητα είναι πολύ μεγάλη, ειδικά στις ΗΠΑ, αλλά ο αριθμός των συμφωνιών πολύ περιορισμένος . Οι περιπτώσεις των Oaktree Capital που έσωσε την GenMar του Πέτρου Γεωργιόπουλου και του Icon Capital που έχει έρθει σε επαφή ακόμα και με εταιρίες συμφερόντων Π. Λιβανού είναι μόνον η κορυφή του παγόβουνου. Πολλά ακόμα μικρότερα και μεγαλύτερα funds, ορισμένα εκ των οποίων ανήκουν σε μεγάλους οίκους όπως η Morgan Stanley και η JP Morgan, οργώνουν την ποντο-

πόρο αναζητώντας ευκαιρίες σε εταιρείες, στη δευτερογενή αλλά και τα νεότευκτα. Με τα προβληματικά τραπεζικά καιομολογιακάδάνειαναέχουναυξηθείκατακόρυφασυχνάαποτελούν μονόδρομο για τους πλοιοκτήτες που αντιμετωπίζουν τεραστία προβλήματα ρευστότητας. Με βάση πληροφορίες που έγιναν γνωστές στο περιθώριο της ναυτιλιακής έκθεσης Ποσειδώνια, μεγάλα δικηγορικά γραφεία του Πειραιά δουλεύουν ήδη κάποιες τέτοιες συμφωνίες μεταξύ private equities και ελληνικών ναυτιλιακών ενώ και ορισμένοι έλληνες εφο-

πλιστές αναζητούν κεφάλαια για τον σχηματισμό δικών τους funds. Έτσι,γιαπαράδειγμα,οΛεωνίδας Πολέμηςεπιδιώκεινασυγκεντρώσει 50 εκατ. δολ για τέτοιου είδους επενδύσειςυπότονεταιρικόμανδύα των special acquisition vehicles (SPAC) και το αμερικανικό fund Perella Weinberg Partners συνέστησε κοινοπραξία με την ελληνική ναυτιλιακή Prime Marine Ο Έλληνας επιχειρηματίας Άκης Τσιριγάκης , μετά τη συνεργασία του με τον Π. Παππά στην Star Bulk πρόσφατα συνέστησε το fund Nautilus Marine Acquisition Corp για να εκμεταλλευτεί τις ευκαιρίες

στιςαγορές.Άλλοfundπουαναζητά είσοδο στη ναυτιλία έιναι το First Maritime Fund Ltd, το Naftilia Asset Management του George Elliott. Στο πρόσφατο παρελθόν το ρόλο των αγοραστών μέσω SPAC έχει διαδραματίσει μεταξύ άλλων και η Αγγελική Φράγκου με την International Shipping Enterprises Inc.πουσυγχωνεύτηκεμετηNavios. Τα περισσότερα από τα deal πάντωςσήμεραπαραμένουναπλώς κυοφορούμενα καθώς λίγα έιναι τελικά αυτά που ωριμάζουν. Τραπεζικοί και χρηματοοικονομικοί κύκλοι υπογραμμίζουν πως αυτό έιναι φυσικό δεδομένης της

ευρύτερης κρίσης αλλά και της απροθυμίας των εφοπλιστών να εκχωρήσουν δικαιώματα σε τρίτα μέρη που συχνά μπορεί να αποδειχθούν μάλιστα ιδιαίτερα πιεστικά. Άλλοι εφοπλιστές όμως ο Π. Λιβανός της Euroseas δεν είχαν πρόβλημα να προχωρήσουν σε από κοινού κινήσεις με funds όπως το Eton Park Capital Management και το Rhone Capital III. Στον αντίποδα εξακολουθούν να ρέουν τα κεφάλαια από την Κίνα με την CEXIM να δηλώνει αυτή την εβδομάδαπωςέχειστόχοναπροβεί σε χρηματοδοτήσεις έως και 6 δις. στην ναυτιλία. B

IOYNIOΣ 2012 I ΤHE GREEK BANKER I 39

επενδύσεις

Κινεζική επιχειρηματική απόβαση με βαριά όμως την σκιά των εκλογών Περισσότερες από 200 επιχειρήσεις, τράπεζες και οργανισμοί βολιδοσκόπησαν την ελληνική αγορά Του Ηλία Μπέλλου

40 I ΤHE GREEK BANKER I IOYNIOΣ 2012

Περισσότερες από 220 κινεζικές επιχειρήσεις και 1000 στελέχη τους κατέκλυσαν την πρώτη εβδομάδα του Ιουνίου την Αθήνα

ε κινεζική από- ωςεκθέτες.Αποκάλυψεμάλισταπως βαση στην Αττική δρομολογούνται χρηματοδοτήσεις προσομοιάζει η ενδεχομένως και έξω από τα στενά συνάθροιση στις όρια της ναυτιλιακής βιομηχανίας αρχές Ιουνίου και συγκεκριμένα στην συμμετοχή δεκάδων εκατοντάδων Κινέζων σε αύξηση κεφαλαίου τράπεζας. Συνολικά περισσότερες από 220 επιχειρηματιών, τραπεζιτών και στελεχών εταιρειών, οι οποίοι με κινεζικές επιχειρήσεις και 1000 την ευκαιρία μεγάλης ναυτιλιακής στελέχητουςκατέκλυσαντηνπρώτη έκθεσης που πραγματοποιήθηκε εβδομάδα του Ιουνίου την Αθήνα στην Αθήνα πραγματοποιούν πα- ενώστηχώραβρέθηκεκαιοΚινέζος ράλληλα εκατοντάδες επαφές με υπουργός μεταφορών αλλά και επιχειρηματίες όλων των κλάδων άλλοι παράγοντες του Πεκίνου και αλλά και κυβερνητικών αξιωματού- του διπλωματικού του σώματος. Οι επαφές αυτές έρχονται χων και αξιωματούχων δημοσίων σε μια στιγμή που οργανισμών και επιπροετοιμάζεται και χειρήσεων. ελληνοκινεζικό επιΜεταξύ αυτών Εν αναμονή χειρηματικό forum, ξεχωρίζουν οι συΈτοιμη να έρθει η πραγματοποίηση ναντήσεις κινεζιστην Ελλάδα μόλις του οποίου μετατέκών τραπεζών ως η εξομαλυνθεί θηκε όμως για μετά Export-Import Bank η κατάσταση τις εκλογές. of China και η Bank επιτροπή 25 Παράλληλα δε, of China με Έλληνες επιχειρηματιών είναι έτοιμη να καταεπιχειρηματίες αλλά φτάσειστηνΕλλάδα, και αμυντικών ομίεφόσον οι συνθήκες λων όπως η China National Aero-Technology Import εξομαλυνθούν, και επιτροπή 25 Κινέζωνεπιχειρηματιώνσταπλαίσια & Export Corporation. Αντικείμενο των συζητήσεων της επενδυτικής προσέγγισης των είναι ασφαλώς η προοπτική επι- δύο κρατών. Εν τω μεταξύ τέθηκε ήδη σε έλχειρηματικών συμφωνιών υπό την προϋπόθεση όμως της άρσης της ληνες αξιωματούχους το θέμα των πολιτικό-οικονομικήςαβεβαιότητας. προοπτικώνπερεταίρωεμπλοκήςτης Παράλληλα το θέμα της κινεζι- Cosco στον Πειραιά εφόσον βεβαία κής επιχειρηματικής συνεργασίας προωθηθούνοισχετικοίσχεδιασμοί και στην Κύπρο όπως προκύπτει από τη πλευρά της Αθήνας. Στο μέμεταξύ άλλων και από το σχετικό τωπο των εμπορικών σχέσεων των μνημόνιο της China Development δύο χωρών ιδιαίτερη σημασία είχαν Bank Corporation με την Τράπεζα οι επαφές που πραγματοποίησε Κύπρου τέθηκε επίσης στο τραπέζι με Έλληνες το Κινεζικό Συμβούλιο με δεδομένους τους κλυδωνισμούς Προώθησης Διεθνών Εμπορικών στο κυπριακό τραπεζικό σύστημα. Σχέσεων (CCPIT). Υψηλόβαθμη τετραμελής αντιΥψηλόβαθμο στέλεχος υγιούς μικρήςελληνικήςιδιωτικήςτράπεζας προσωπεία από το China Council τονίζει πως οι Κινέζοι τραπεζίτες for the Promotion of International έχουνέρθειεδώγιαδουλειέςκαιόχι Trade στα τέλη του προηγουμένου IOYNIOΣ 2012 I ΤHE GREEK BANKER I 41

επενδύσεις

μήνα δρομολόγησε σε συνεργασία μιλούν για κινεζικό ενδιαφέρον και με την ηγεσία του Ελληνοκινεζικού για την διαδικασία πώλησης του Επιμελητήριου την ανανέωση του δορυφόρου του ΟΤΕ, Hellas Sat. Ακόμα νέος κύκλος διερευνηΜνημονίου Συνεργασίας για την προώθηση και διεύρυνση της ελ- τικών επαφών φέρεται να έχει ληνοκινεζικής επιχειρηματικής ανοίξει αυτές τις ημέρες μεταξύ τηςκινεζικήςκαιτηςελληνικήςπλευσυνεργασίας. Ηέμφασητωνεπαφώντωντελευ- ράς αναφορικά με την βιομηχανία ταίων ημερών ήταν βέβαια, κυρίως, logistics και διαμεταφορών, ειδικά υπό το φως της στην ναυτιλιακή βιοκυοφορούμενης μηχανία γεγονός που κατασκευής του εξηγεί την παρουσία Νέος κύκλος Εμπορευματικού περισσοτέρων από διερευνητικών Κέντρου στο 100επιχειρήσεωντου Θριάσιο Πεδίο χώρουτηςναυπηγικής επαφών φέρεται μέσα από την δικαι ναυπηγοεπισκευ- να έχει ανοίξει αδικασίατηςαπευαστικήςβιομηχανίας. με τους Κινέζους θείας διαπραγμάΌμως την ελληνική αναφορικά με τευσης που έχει αγορά βολιδοσκόπροκριθεί μετά πησαν και δεκάδες την βιομηχανία την αποτυχία του εταιρείες ηλεκτρο- logistics και τελευταίουδιαγωνικών, συστημάτων διαμεταφορών νισμού,στονοποίο ασφαλείας και επιδενυποβλήθηκαν κοινωνιών. Πηγές που δεν επιθυμούν να δεσμευτικές προσφορές. κατονομαστούν εξαιτίας της εμπιΌλες όμως οι επιχειρηματικές στευτικής φύσης των συζητήσεων πρωτοβουλίες και συνεργασίες 42 I ΤHE GREEK BANKER I IOYNIOΣ 2012

-των ναυτιλιακών εξαιρουμένων εξαιτίαςτηςδιεθνοποιημένηςφύση τους- τελούν υπό την αίρεση της Ασίας έκβασης της προσπάθειας σχηματισμού κυβέρνησης μετά τις επερχόμενες εκλογές και συγκεκριμένα της επιβεβαίωσης της ευρωπαϊκής πορείας της χώρας. «ΟιΚινέζοιθέλουνευρωπαϊκές επιχειρήσεις, ευρωπαϊκά τελωνεία και ευρωπαϊκές αγορές και δεν θα πρέπει να θεωρούνται ως σίγουροιεπενδυτέςστηνπερίπτωση που η χώρα ακολουθήσει τις φυγόκεντρες τάσεις που έχουν εκδηλωθεί» αναφέρει χαρακτηριστικά Έλληνας τραπεζίτης. Προς επιβεβαίωση της εκτίμησήςτουαναφέρειτογεγονόςπως κινεζική κυβέρνηση έχει ζητήσει από την Κεντρική Τράπεζα της χώρας και από κρατικές υπηρεσίες να προετοιμάσουν σχέδια για να αντιμετωπιστούν πιθανές οικονομικές επιπτώσεις από ενδεχόμενη έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ. B

επενδύσεις

ε απώλειες που ξεπερνούντο50% από τις ήδη υποτιμημένες αξίες τους τα νέα ομόλογα του ελληνικού δημοσίου που δόθηκαν ως αντάλλαγμα κατά το PSI προεξοφλούν ήδη νέο κούρεμα αλλά και αλλαγή νομίσματος αποτίμησης. Αυτό επισημαίνουν τα desk μεγάλων ελληνικών και ξένων τραπεζών υπογραμμίζοντας πως οι τίτλοι αυτοί έχουν εξελιχθεί σε αγαπημένοκερδοσκοπικόστοίχημα funds του Λονδίνου. Όπως έιναι γνωστό σε όσους παρακολουθούντηναγοράαυτή,τα νέαομόλογατουελληνικούδημοσίου (ΟΕΔ) που έλαβαν ως αντάλλαγμα για το 31% της ονομαστικής αξίας των παλαιών ομολόγων τράπεζες αλλά και ιδιώτες επενδυτές κατά το κούρεματουΦεβρουαρίου,ποτέδεν αποτιμήθηκαν από την αγορά στο 100% της ονομαστικής τους αξίας. Στις 9 Μαρτίου, οπότε και άρχισε η διαπραγμάτευση τους, το καλάθι των νέων ΟΕΔ αποτιμήθηκε στο 26% της ονομαστικής του αξίας. Μετάαπόμιασύντομηκαιπαροδική ανατίμησηκάποιωνεκτωνομολόγων που το απαρτίζουν άρχισε η διολίσθησή τους η οποία επιταχύνθηκε καθώς πλησίαζαν οι εκλογές. Μετά από αυτές η πτώση ήταν ακόμα πιο ραγδαία με αποτέλεσμα στα μέσα Ιουνίου να βρίσκονται στο 13% της ονομαστικής τους αξίας. Να αξίζουν δηλαδή 13 σεντς ανά ευρώ. Η αγορά δηλαδή προεξοφλεί στην τρέχουσα περίοδο νέο κούρεμα και ενδεχομένη υποτίμηση του νομίσματος, της τάξης του 87%. Να σημειωθεί ότι δεν έιναι βέβαιο κατάπόσοναυτέςοιυποαξίεςέχουν εγγραφεί και σε πόσες περιπτώσεις στα βιβλία των κατόχων που εκτός από τράπεζες, ελληνικές και ξένες, είναι και ασφαλιστικές. Υπενθυμίζεταιότικατάτηνανταλλαγή ομολόγων στα πλαίσια του PSI οιομολογιούχοιτίτλωντουελληνικού δημοσίου έχασαν από το κούρεμα το 53,5% της ονομαστικής αξίας της 44 I ΤHE GREEK BANKER I IOYNIOΣ 2012

Νέο κούρεμα προεξοφλούν τα νέα ομόλογα Κατά 50% στα 13 σεντς ανα ευρώ συρρικνώθηκε η ήδη απαξιωμένη αποτίμηση τους μέσα σε τρεις μήνες - Αγοραστές επιθετικά funds που βλέπουν ευκαιρίες κέρδους από εκλογές ή δικαστική αντιπαράθεση με την Ελλάδα Του Ηλία Γ. Μπέλλου

Το κατά κεφαλήν χρέος

Ισπανία

επένδυσήςτους.Γιατοεναπομείναν 46,5% έλαβαν το 15% σε ομόλογα του EFSF τα οποία εξακολουθούν να διαπραγματεύονται κοντα στην ονομαστική τους αξία ( parity) και 31% σε νέα ομόλογα ελληνικού δημοσίου. Το ζήτημα έχει ασφαλώς σοβαρότατες διαστάσεις ειδικά για τους μικροεπενδυτές έλληνες ιδιώτες που βλέπουν ακόμα και το μικρό ποσοστόανάκτησηςτωνκεφαλαίων τους που ουσιαστικά τους επιβλήθηκε να συρρικνώνεται περεταίρω.

ΑγοραστέςόσωννέωντίτλωνΟΕΔ αλλάζουν χέρια είναι σύμφωνα με τις σχετικές πληροφορίες κυρίως distressedfundsτουεξωτερικούπου ειδικεύονται σε αυτού του είδους τις επενδύσεις. Επίσηςκάποιεςσυναλλαγέςγίνονται και μεταξύ Ελλήνων θεσμικών για «τεχνικούς», όπως αναφέρεται, λόγους.Ηεπενδυτικήυπόθεσηόσων βγαίνουναγοραστέςστις-κατάγενική ομολογία περιορισμένου όγκουσυναλλαγές είναι πως ευνοϊκό για την ευρωπαϊκή πορεία της Ελλάδος

αποτέλεσμαστιςσημερινέςεκλογές μπορεί να οδηγήσει σε σημαντική ανατίμησή τους, όχι πάντως πάνω από τα επίπεδα των 17-18 σεντς ανά ευρώ. Επιπλέον επειδή είναι senior unsubordinated , έχουν δηλαδή προτεραιότητα έναντι άλλων υποχρεώσεων του ελληνικού δημοσίου και υπάγονται σε αυστηρό νομικόκαθεστώςκαιαγγλικόδίκαιο ενυπάρχει η δυνατότητα νομικής διεκδίκησης ακόμα και του 100% της αξίας τους. Η συνολική ονομαστική αξία

Πορτ/λία

Γαλλία

Ελλάδα

τους ανέρχεται στα 62 δισ. ευρώ. Η τρέχουσα αποτίμησή τους έιναι στα επίπεδα των 8 δισ. Η δυνατότητα δικαστικής διεκδίκησηςέιναιάλλωστεκαιολόγοςπου οι τιμές των ομολόγων αλλοδαπού δικαίου που δεν εντάχθηκαν στο PSI, εξακολουθούν να διακρατούνται και να αποτιμώνται σε επίπεδα σημαντικά υψηλότερα, ακόμα και από αυτών των ΟΕΔ. Πρόκειται για ομόλογατωνοποίωνοιγενικέςσυνελεύσεις των κατόχων τους στα τέλη Μαρτίου απέρριψαν την ένταξη στο

Iταλία

Ιρλανδία

ΗΠΑ

PSI. Τέσσερα εξ’ αυτών είναι του ΟΣΕ συνολικής ονομαστικής αξίας 999 εκατ. ευρώ σύμφωνα με τον πίνακα που έχει αναρτημένο στον ιστότοπό του ο ΟΔΔΗΧ. Το πρώτο λήγει στις 13 Σεπτεμβρίου φέτος και με βάση τον μηδενικό πρακτικά όγκο συναλλαγών του, φαίνεται να έχει συγκεντρωθεί ήδη στα χέρια μικρού αριθμού επενδυτών. Άλλο ένα έιναι του ΟΑΣΑ, αξίας 240 εκατ. ευρώ και τρία του ελληνικού δημοσίου συνολικής αξίας 120 δισ. γεν. B

IOYNIOΣ 2012 I ΤHE GREEK BANKER I 45

επενδύσεις

Eδρα στο εξωτερικό θέλουν οι ξένοι για μεγάλες ελληνικές εισηγμένες Προχωρούν οι σχεδιασμοί για την αντιμετώπιση μιας αλλαγής νομίσματος και ενδεχόμενης επιβολής περιορισμών στην έξοδο κεφαλαίων Του Ηλία Μπέλλου

46 I ΤHE GREEK BANKER I IOYNIOΣ 2012

πιτείνονται τα προβλήματα ρευστότητας και πιστώσεων ελληνικών καιξένωνεπιχειρήσεων καθώς δεν υποχωρεί η αβεβαιότητα για τις προοπτικές παραμονήςτηςχώραςστηνευρωζώνη. Παράλληλα ξένοι οίκοι φέρονται να προεξοφλούν αλλαγή έδρας για μεγάλες ελληνικές εισηγμένες εξαιτίας του ενδεχόμενου αλλαγής νομίσματος και της επακόλουθης δραχμοποίησηςτουμετοχικούτους κεφαλαίου και συγκεκριμένα των άϋλων τίτλων τους που διαπραγματεύονται στο χρηματιστήριο. Με απλά λόγια θεωρούν πως ελληνικές πολυεθνικές με μετοχές που διαπραγματεύονται στο ΧΑ θα πρέπει να μετακομίσουν εκτός Ελλάδας εάν δεν θέλουν να δουν τους τίτλους τους να ξεπούλιονται μαζικά. Μια ενδεχόμενη τέτοια κίνηση των επιχειρήσεων, που για ευνόητους λόγους δεν επιβεβαιώνεται για την ώρα επισήμως, θα στερούσε το δημόσιο από φορολογικά έσοδα δισεκατομμυρίων Λίγεςμόνονημέρεςμετάτηναποκάλυψη πως στελέχη πολυεθνικών φαρμακευτικών και πετρελαϊκών εταιρειών βρίσκονται σε επαφές με την Κομισιόν και την Task Force προκειμένου να υπάρξει η κατά το δυνατόν ομαλή τροφοδοσία της ελληνικής αγοράς με είδη πρώτης ανάγκης σε ενδεχόμενη μετάβαση από το ευρώ στο εθνικό νόμισμα επιβεβαιώνονται οι πρώτες ελλείψεις φαρμάκων. Παράλληλα διευρύνεται το πρόβληματωνπιστώσεωνγιαόλουτους κλάδους που εισάγουν προϊόντα ή πρώτες ύλες από το εξωτερικό με τους ξένους να απαιτούν πλέον στην πλειοψηφεία τους προκαταβολικήεξόφλησηή,στηνκαλύτερη περίπτωση, 50% προκαταβολή σε μετρητά και 50% εξόφληση με την αναχώρησητωνεμπορευμάτωναπό την έδρα τους. Το πρόβλημα έχει χτυπήσει τόσο το λιανικό εμπόριο καιειδικάτιςαλυσίδεςλιανεμπορίου και τροφίμων όσο και την μεταποί-

ηση και την βιομηχανία. Μεγάλη επιχείρηση που δραστηριοποιείται στηνπαραγωγήκαιδιάθεση χυμώνφέρεταιναεξετάζει εναλλακτικά σενάρια για Στο μέτωπο την προμήθεια πρώτης ύλης καθώς ενδεχόμενη των φαρμάκων έξοδος από το ευρώ θα την ημειώνονται υποχρέωνεναστραφείστην ελληνική παραγωγή για να ελλείψεις αποφύγειτοκόστοςαγοράς σημαντικών με υποτιμημένο νόμισμα φαρμάκων από την η οποία όμως δεν επαρκεί για να καλύψει την ζήτηση. αγορά. Στο μέτωπο των φαρμάκων μετά τις καταγγελίες του Φαρμακευτικού Συλλόγου Αττικής και ο Εθνικός Οργανισμός Φαρμάκων επιβεβαίωσε πως σημειώνονται ελλείψεις σημαντικών φαρμάκων από την αγορά. Συγκεκριμένα 163 σκευάσματαείναισεέλλειψηγαι20εκτων οποίων σημειώνεται περιορισμένη διάθεσηαπότιςεταιρείεςενώγια41 υπάρχει ελλείψει λόγω αυξημένων εξαγωγών τους. Επενδυτικοί τραπεζίτες της Societe Generale αυτή την εβδομάδα εξηγούσαν στους πελάτες τους πως με την αποτίμηση των μετοχών μεγάλης ελληνικής εξαγωγικής εισηγμένης σε ευρώ μια αλλαγή νομίσματος και οι σχεδόν

βέβαιη επιβολή περιορισμών στην θα αλλάζει νόμισμα πιστεύουμε ελεύθερη κίνηση των κεφαλαίων ότι θα είναι πού δύσκολο για τους προς το εξωτερικό που θα επακο- μετόχους να επαναπατρίσουν τα λουθούσε, θα σήμαινε δραματικές κεφάλαιά τους εάν το θελήσουν. υποαξίεςκαιεγκλωβισμόστηχώρα. Πιστεύουμε πως αυτό είναι το μεΣημειώνεται πως επί της συνο- γαλύτερο ρίσκο για την εταιρεία» λικής κεφαλαιοποίηση των εισηγ- σημειώνουν αναφερόμενοι σε μεμένων στο Χ.Α. στα τέλη Μαΐου η γάλη ελληνική πολυεθνική. συμμετοχή των ξένων επενδυτών Ήδη οι τιμές στόχοι για πολλές ανέρχεται στο 53,0%. Σε 12μηνη ελληνικές βιομηχανίες που διαβάσηοιαπώλειεςκεφαλαιοποίησης κρατούνται στα χαρτοφυλάκια των που έχουν υποστεί οι θέσεις των ξένων έχουν περικοπεί δραστικά ξένων είναι της τάξης των 14 δισ. τις τελευταίες λίγες εβδομάδες σε Ηπερίπτωσητων ποσοστά που προσοεπιχειρήσεων που μοιάζουν μια ενδεπραγματοποιούν Εάν η Ελλάδα χόμενη υποτίμηση σημαντικό μέρος επιβάλει της τάξης του 40%. του τζίρου τους στο περιορισμούς στην Το θέμα έχει γίνει εξωτερικό δεν διααντικείμενο συζήφοροποιεί,σημείω- κίνηση κεφαλαίων τησης και μεταξύ ναν, την κατάσταση ι θα είναι πού των μελών του δικαθώς οι μετοχές δύσκολο για τους αδικτυακού forum τους παραμένουν τωνFinancialTimes, μετόχους να στην Ελλάδα. Και alphaville που με δεδομένο ότι οι επαναπατρίσουν αποτελεί ένα από μετοχές έιναι πλέ- τα κεφάλαιά τους τα σημαντικότερα ον άυλοι τίτλοι και sites ανταλλαγής όχι φυσικοί, είναι πληροφοριών και πρακτικά αδύνατη κάθε μεταφορά απόψεων μεγάλων επενδυτών τους στο εξωτερικό που θα μπο- και παραγόντων των αγορών. ρούσε να αποδείξει ιδιοκτησία και Kανόνια 26,5 δισ. ευρώ δικαιώματα. Η δυσμενέστατη εικόνα συ«ΕάνηΕλλάδαεπιβάλειπεριορι- μπληρώνεται από την συνεχιζόσμούςστηνκίνησηκεφαλαίωνκαθώς μενο περιορισμό των τραπεζικών

Μεγάλα προβλήματα χρηματοδοτήσεων και καθυστερήσεις στις ενεργειακές επενδύσεις

ο ενδεχόμενο επιστροφής στη δραχμή και η έλλειψη ρευστότητας του δημοσίου έχει παράλληλα πλήξει σημαντικά και Το σύνολο του ενεργειακού τομέα . Η προμήθεια αργού πετρελαίου απαιτεί πλέον μεγαλύτερη δέσμευση ταμειακών ροών αφού δεν είναι εύκολες οι πιστώσεις. Το πρόβλημα αγγίζει και άλλες χώρες ενώ η Βρετανία πιέζει την Ευρωπαϊκή Ένωση να μεταθέσει κατά 6 μήνες την έναρξη εφαρμογή των κυρώσεων στο Ιράν, οι οποίες είναι προγραμματισμένες να ξεκινήσουν την 1η Ιουλίου. Στις ΗΠΑ οι ρεπουμπλικάνοι επέβαλαν αναβολή στη συζήτηση του αναθεωρημένου πακέτου των νέων οικονομικών κυρώσεων σε βάρος του πετρελαϊκού τομέα του Ιράν. Και αυτό διότι η αναστάτωση στις διεθνείς αγορές ενδέχεται να επιβαρυνθεί σημαντικά από μια νέα μεγάλη ανατίμηση των τιμών του αργού. Την ίδια ώρα στην αγορά του ηλεκτρισμού στην Ελλάδα σημειώνονται μεγάλες καθυστερήσεις στην εξόφληση των ιδιωτών παραγωγών ρεύματος από τον Λειτουργό της Αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας ΑΕ (ΛΑΓΗΕ ΑΕ) και τον Ανεξάρτητος Διαχειριστής Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΑΔΜΗΕ) Α.Ε. που δεν έχουν εξοφλήσει ακόμα τις απαιτήσεις των προμηθευτών για τον Φεβρουάριο.

χρηματοδοτήσεωνπροςτονιδιωτικό τομέα. Από τα 132,7 δισ. ευρώ του Νοεμβρίου 2009 τα υπόλοιπα των επιχειρήσεων προς τις τράπεζες μειώθηκαν στα 119,4 δισ. ευρώ. Οι τομείς που έχουν πιεστεί περισσότερο είναι του εμπορίου, των επιχειρήσεων, ο πρωτογενής τομέας και οι μεταφορές σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος.Οκλάδοςπουφαίνεταιότι πλήρωσε περισσότερο από όλους την αλλαγή στάσης των τραπεζών, ήταν το εμπόριο. Από χρηματοδότηση 33,2 δισ. ευρώ τον Νοέμβριο του 2009, τα δανειακάυπόλοιπατωνεπιχειρήσεων του κλάδου έχουν προσγειωθεί στα 24,1 δισ. ευρώ. B

IOYNIOΣ 2012 I ΤHE GREEK BANKER I 47

αγορές

«Νησί» στην κρίση του ευρώ το Λονδίνο H Βρετανία μπορεί να βρίσκεται σε ύφεση, όμως, στις πιο ακριβές γειτονιές του Λονδίνου, η εικόνα είναι κάθε άλλο παρά υφεσιακή. Του Ηλία Μπέλλου

48 I ΤHE GREEK BANKER I IOYNIOΣ 2012

εφόντοτονπυρετό των Ολυμπιακών Αγώνων και του «Διαμαντένιου Ιωβηλαίου» της Βασίλισσας, κοσμοπολίτες πολυεκατομμυριούχοιπλειοδοτούνγιατα ακριβότεραακίνητατουΚένσινγκτον και του Τσέλσι. Αυτή η εικόνα του ατέρμονου πάρτι, και οι υπερβολές, που σε κάποια κομμάτια της αγοράς ξε-

περνούν ακόμα και εκείνες του 2007, δεν θα μπορούσαν να έρχονται σε μεγαλύτερη αντίθεση με τα σκηνικά της άγριας λιτότητας, που πλέον αποτελούν τον κανόνα στην αντίπερα πλευρά της Μάγχης. ΌχιηΒρετανία,αλλάτοΛονδίνο, εξελίσσεται σε ένα «νησί» ευημερίας και πολυτέλειας μέσα στην ευρωπαϊκή κρίση. Γίνεται πλέον ξεκάθαρα η νέα παιδική χαρά των κατατρεγμένων και τρομαγ-

μένων δισεκατομμυριούχων της Ευρωζώνης. Η τάση ξεκίνησε το 2010. Οι «Έλληνες με τα μετρητά», όπως τους αποκαλούσαν οι Λονδρέζοι μεσίτες, κατέφταναν μαζικά στη βρετανική πρωτεύουσα. Η κρίση μόλις είχε χτυπήσει την Ελλάδα, πυροδοτώνταςταπρώτασενάριατης δραχμής. Ο φόβος της υποτίμησης, αλλά και η φοροεπιδρομή σε εισοδήματακαιακίνητα,έσπρωξαντους

εκατομμυριούχουςτηςΕλλάδαςστην ασφάλεια της βρετανικής αγοράς των λεγόμενων prime ακινήτων. Οι απλώς εύποροι δεν άργησαν να τους ακολουθήσουν. Σήμερα, τα μεγάλα μεσιτικά γραφεία του Λονδίνου αναφέρουν ότι η ζήτηση από την Ελλάδα έχει σχετικάκοπάσει.Όσοιείχανμεγάλα ποσά να βγάλουν από τη χώρα το έχουν ήδη κάνει. Αυτό, βέβαια, δεν σημαίνει ότι οι μεσίτες των εκατομμυριούχων δεν έχουν δουλειά. «Ποτέ δεν έχω δουλέψει περισσότερο από ό,τι σήμερα», μαρτυρά στους New York Times ο Rupert des Forges, μεσίτης της Knight Frank με εμπειρία 23 ετών στη συγκεκριμένη αγορά. Πραγματικά, οι μεσίτες του Λονδίνου θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν σαν το καλύτερο βαρόμετρογιατηνευρωπαϊκήκρίση χρέους. Ήξεραν ακριβώς που θα χτυπήσει η κρίση στη συνέχεια, κρίνοντας με βάση την εθνικότητα τωνπελατώνπουσυνέρρεανμαζικά στα γραφεία τους. Μετά τους Έλληνες, ήρθαν οι Ισπανοί. Ακολούθησαν οι Ιταλοί, που από τις αρχές του έτους ξεπέρασαν ακόμα και τους Ρώσους, για ναγίνουνοιπρώτοιξένοιαγοραστές στα ακριβά ακίνητα του Λονδίνου. Τελευταία, οι μεσίτες δεν προλαβαίνουν να εξυπηρετήσουν τους Γάλλους πελάτες τους. Στη βρετανικήπρωτεύουσα,πρόσφατα έκαναν την εμφάνισή τους ακόμα και Γερμανοί αποταμιευτές. Αυτοί, ανησυχούν για το μέλλον του ευρώ συνολικά και αναζητούν ένα ασφαλές λιμάνι για τα χρήματά τους, εκτός Ευρωζώνης. Το αποτέλεσμα είναι, στις πολυτελείς γειτονιές του Κένσινγκτον και του Τσέλσι, η τιμή του μέσου ακινήτου να ξεπερνά για πρώτη φορά το 1 εκατ. στερλίνες, έπειτα και από την αύξηση του 3,6% τον Απρίλιο. Αντίθετα, η τιμή της μέσης κατοικίας για το σύνολο της Αγγλίας και της Ουαλίας τον ίδιο μήνα σημείωσε μείωση 0,3%, στις

IOYNIOΣ 2012 I ΤHE GREEK BANKER I 49

αγορές

Καταφύγιο πρώτης επιλογής για τους έλληνες του Λονδίνου

160.417 στερλίνες. Όλα τα στοιχεία δείχνουν ότι το Λονδίνο είναι πια σαν ένα αυτόνομο κράτος μέσα στη Βρετανία. Το μέσο ακίνητο στο κεντρικό Λονδίνο είναι έξι φορές ακριβότερο από το μέσο όρο της χώρας. Οι ανισότητες διαρκώς διευρύνονται και δεν περιορίζονται στην αγορά των ακινήτων. Το πλουσιότερο 10% της Βρετανίας είναι 100 φορές πλουσιότερο από το φτωχότερο 10% της χώρας. Όμως, στο Λονδίνο, το 50 I ΤHE GREEK BANKER I IOYNIOΣ 2012

πλουσιότερο 10% είναι 250 φορές πλουσιότερο από το φτωχότερο 10%τηςπόλης.Αυτήηπαιδικήχαρά των δισεκατομμυριούχων δεν είναι μέρος για φτωχούς. Ηεπέλασητωνξένωνεκατομμυριούχων είναι αυτή που σε μεγάλο βαθμό κάνει τη διαφορά. Την αρχή έκαναν οι ολιγάρχες της Ρωσίας και οι σύγχρονοι μαχαραγιάδες της Ινδίας. Ακολούθησε το νέο χρήμα της Κίνας, οι πρίγκιπες του πετρελαίου της Μέσης Ανατολής και τελευταία,

οι κατατρεγμένοι μεγιστάνες του ευρώ. Τον τελευταίο καιρό, ολοένα και περισσότεροι εύποροι Γάλλοι αναζητούν καταφύγιο στην ασφάλεια του Λονδίνου. Μετά το «δεν μου αρέσουν οι πλούσιοι» του νέου προέδρου τους, Francois Hollande, αλλά και την υπόσχεσήτουνατουςφορολογήσει με 75%, πληθαίνουν οι Γάλλοι που αποφασίζουν να διασχίσουν τη Μάγχη. «Bienvenue a Londres», ήταν η απάντηση του δήμαρχου

του Λονδίνου, Boris Johnson. Η αλήθεια είναι ότι η βρετανική πρωτεύουσα υπήρξε παραδοσιακά ιδιαίτερα φιλική απέναντι στους ξένους εκατομμυριούχους. Τους απαλλάσσει από το φόρο για τα εισοδήματα που παράγουν εκτός βρετανικών συνόρων και τους δίνει μια καλή βάση για τα ταξίδια τους στις ανά τον πλανήτη μητροπόλεις του τζετ σετ. Τώρα, τους δίνει και ίσως το μοναδικό ασφαλές καταφύγιο στην Ευρώπη, από τα προβλήματα του ευρώ. B

ια πολλούς από τους Έλληνες που δείχνει ξεκάθαρα ότι εκείνοι του Λονδίνου, η αίσθηση της που προτιμούν τη λύση του διπλού ασφάλειας που τους δίνει η διαβατηρίου αυξάνονται. Όπως αρκετοί φαίνεται πως τεράστια χιλιομετρική απόσταση από την ελληνική κρίση δεν είναι είναι και εκείνοι που έχουν ήδη σχεδιάσει τη «διαφυγή» τους από αρκετή. Ολοένα και περισσότεροι είναι την Ελλάδα, για την περίπτωση που εκείνοι που θέλουν να αποκτήσουν η χώρα επιστρέψει στη δραχμή. Έλληνας μεσίτης, καιτηναγγλικήυπηπου διατηρεί δικό κοότητα, σαν ένα Φοβούμενοι μια του γραφείο στο «ασφαλιστήριοσυμανεξέλεγκτη Λονδίνο εδώ και 20 βόλαιο» απέναντι χρόνια,αποκάλυψε στοενδεχόμενοτης χρεοκοπία και πρόσφατα στους εξόδουτηςΕλλάδας την αναταραχή, New York Times από την Ευρωπαϊκή «σκοπεύουν να ότιέχειεντολέςαπό Ένωση. τουλάχιστον πέντε Σύμφωνα με κλειδώσουν ελληνικές οικογέστοιχείατων τα σπίτια τους νειες να βρει για Financial και να φύγουν Times, ο από την Ελλάδα. αυτές σπίτια αξίας Η επέλαση των μερικών δεκάδων αριθμόςτων ξένων όπως η εκατ. στερλινών, Ελλήνωνκατοίκων της Βρετανίας που στην περίπτωση που η Ελλάδα βγει Ρωσία και η Ινδία αιτήθηκαν και έλαβαν τη από το ευρώ μετά τις εκλογές της εκατομμυριούχων βρετανικήυπηκοότητααυξή- 17ης Ιουνίου. είναι αυτή που σε Φοβούμενοι μια ανεξέλεγκτη θηκε κατά 30% από το 2010 μεγάλο βαθμό κάνει έως το 2011. Συγκεκριμένα, χρεοκοπία και την κοινωνική ανατο2011απέκτησανβρετανι- ταραχή, οι πελάτες του αυτοί «σκοτη διαφορά κόδιαβατήριο325Έλληνες, πεύουν να κλειδώσουν τα σπίτια τους και να φύγουναπότηνΕλλάδα. έναντι 250 το 2010. Τα νούμερα είναι, βέ- Έτσι και αλλιώς, έχουν ήδη στείλει βαια, μικρά, όμως, πρόκειται για τα χρήματά τους στο εξωτερικό», τα υψηλότερα από το 1990, κάτι εξηγεί. B IOYNIOΣ 2012 I ΤHE GREEK BANKER I 51

επενδύσεις

Στοίχημα ενός δισ. ευρώ η κρουαζίερα εν μέσω κρίσης

Μεγάλο ενδιαφέρον από τους ξένους αλλά …του χρόνου και βλέπουμε Του Ηλία Μπέλλου

Την θέση της ως ο 2ος δημοφιλέστερος προορισμός κρουαζιέρας με αύξηση των επισκεπτών κατά 19,6% το προηγούμενο έτος η Ελλάδα επιχειρεί να προασπίσει το κεκτημένο αυτό εν μέσω της ανεπανάληπτης οικονομικής κρίσης που την έχει χτυπήσει.

ήμερα, η κρουαζιέρα δημιουργεί μόνο στο λιμάνι του Πειραιά έσοδα που υπερβαίνουν τις 360 εκατ. ευρώ ενώ ένα συνυπολογιστούν τα έσοδα από την υπόλοιπη χώρα το ποσό αυτό εκτιμάται ότι αγγίζει τα 500 εκατ. ευρώ και μπορεί με την κατάλληλη πολιτική αλλά και σαφώς ευνοϊκότερη συγκυρία να ανεβάσει την αξία αυτή στο 1 δισ. τα επόμενα έτη.

Το καμποτάζ

Η προσπάθεια αυτή ξεκίνησε ήδη με την άρση του καμποτάζ νωρίτερα φέτος και συζητήθηκε ενδελεχώς στα πλαίσια του 2ου Posidonia Sea Tourism Forum που αντικείμενο είχε την κρουαζιέρα. Εκεί παρουσία εκπροσώπων ξένων επιχειρήσεων και οργανισμών από τον κλάδο της κρουαζιέρας, των ελληνικώνλιμενικώναρχών και στελεχών από όλο το cluster της κρουαζιέρας, έγινε σαφής η ευκαιρία Τα έσοδα προς αλλά και τα εμπόδια. το κράτος από Από όσα διημείφθησαν και λέχθηκαν μεταξύ των φορολόγηση συμμετεχόντων αλλά και πλοίων και διάφορα την περιρέουσα ατμό- τέλη υπερβαίνουν σφαιρα στο forum καθίσταται σαφές πως η χώρα τα 1,2 εκατομμύρια σίγουρα θα μπορούσε να ευρώ. αναλάβει κομβικό ρόλο στην ανάπτυξη ολόκληρης τηςπεριφερειακήςαγοράς της κρουαζιέρας αλλά για την ώρα φαίνεται να χάνεται μια ακόμη σαιζόν κατά την οποία θα μπορούσε η ελληνική αγορά να μεγεθυνθεί περεταίρω. 52 I ΤHE GREEK BANKER I IOYNIOΣ 2012

Η υπόθεση της κρουαζιέρας χάθηκε το φετινό στοίχημα. Μόνον προστίθεται έτσι στην μακρά λίστα ένα ξένο πλοίο, της Costa Cruises, των χαμένων ευκαιριών για το 2012 θα επιχειρεί από Ηράκλειο και Ρόδο και η ελπίδα τώρα εντοπίζεται να και αυτό από τον Ιούλιο την ώρα που καταφέρει η χώρα να την εκμεταλ- τα αδελφά πλοία του οργώνουν την λευτείτουλάχιστοντοεπόμενοέτος. Μεσόγειο μήνες. Οιεπιβάτεςτωνκρουαζιερόπλοιων που επισκέπτονται την Ελλάδα Επενδύσεις στα λιμάνια κάθε χρόνο υπολογίζονται στα 4,3 «Θα φέρει επενδύσεις στα λιμάνια. εκατομμύριακαιδαπανούνπερίπου Μεγάλες εταιρίες κρουαζιέρας 430 εκατομμύρια ευρώ κατά τη διαβεβαίωσαν ότι ενδιαφέρονται διαμονή τους σε ελληνικούς προο- να δραστηριοποιηθούν στην παρορισμούς.Απόαυτότο χή λιμενικών υπηρεποσόπερίπουτο85% σιών. Είναι γενική μένει στον Πειραιά. Το όφελος από επιθυμία των εταιΠλέον, μετά την κάθε επιβάτη ριών κρουαζιέρας, άρση του καμποτάζ ώστε να μπορούν περίπου 50 ελληνι- κρουαζιέρας σε να αναπτυχθούν κά λιμάνια –και κάθε προορισμό στην Ελλάδα και το ήδη το Ηράκλειο ανέρχεται σε επιβεβαιώσαμεκαι και η Ρόδος- έχουν σεαπευθείαςσυναπερίπου 100 τη δυνατότητα να ντήσεις με εκπροπροσελκύσουνκρου- ευρώ όταν σώπους του 90% αζιερόπλοια και να πρόκειται για (περίπου) του συαυξήσουνσημαντικά αφετήριο λιμένα νολικούδυναμικού την τοπική επιχειρητης κρουαζιέρας». ματικότητα. Το όφελος από Μέχρι να ψηφιστεί η νέα ελλη- κάθε επιβάτη κρουαζιέρας σε κάθε νική νομοθεσία για τον τουρισμό προορισμό ανέρχεται σε περίπου (4072/2012) οι ανταγωνίστριες 100 ευρώ όταν πρόκειται για «αφεχώρες δεν έθεταν κανένα περι- τήριο λιμένα» ή Home Port και 50 ορισμό στις εταιρείες κρουαζιέ- ευρώ όταν επισκέπτεται έναν ενρας με αποτέλεσμα να αυξάνεται διάμεσο λιμένα - με τα οφέλη να η ανταγωνιστικότητά τους έναντι διαχέονται σε λιμένες, μεταφορές, των ελληνικών λιμένων. εμπορικά καταστήματα και σημαΠλέον, με την κατάργηση του ντικό αριθμό άλλων επικουρικών παλαιού καθεστώτος της σύμβα- δραστηριοτήτων. Τα έξοδα που σης προωθείται η δυνατότητα του πραγματοποίησε ο κάθε επιβάτης homeporting – δηλαδή η χρησιμο- το 2011 ήταν αυξημένα. ποίηση ενός λιμένα ως αφετηρία Τα έσοδα προς το κράτος από κρουαζιέρας – το οποίο επιφέρει φορολόγηση πλοίων και διάφορα πολλαπλάσια οικονομικά οφέλη. τέλη υπερβαίνουν τα 1,2 εκατομ «Ήδηέχουμεταπρώτααποτελέ- μύρια, τα λιμενικά έσοδα από όλες σματα με τη χρησιμοποίηση 2 νέων τις υπηρεσίες υπερβαίνουν τα 5 προορισμώνγιαhomeporting–Ρόδο εκατομμύρια. Τα δε έσοδα από και Ηράκλειο- και σύμφωνα με τον προμήθειες πλησιάζουν τα 9 εκαυπουργό αναμένουμε περισσότε- τομμύρια, με το 70% των πλοίων ρα νέα όταν προγραμματίσουν οι που προσέγγισαν τους ελληνικούς εταιρίες τα δρομολόγιά τους για λιμένεςναπραγματοποιούνδαπάνη το 2013 και 2014» ανέφερε ο υπη- για κάποιου τύπου προμήθειες. ρεσιακός Υπουργός Ανάπτυξης, Σε αυτά θα πρέπει να προστεΑνταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας θούν έσοδα 110 εκατομμύρια από ΓιάννηςΣτουρνάραςπαραδεχώμενος πετρέλευση και 20 εκ. έσοδα από εμμέσως πλην σαφώς πως μάλλον επισκευές. B IOYNIOΣ 2012 I ΤHE GREEK BANKER I 53

επενδύσεις

Πως η χώρα χάνει επενδύσεις μέσα από τα χέρια της Σε case study της αδυναμίας της Ελλάδας να ωφεληθεί από την περιουσία της μετατρέπεται η (μη) αξιοποίηση των λιμανιών - Πόλεμος δηλώσεων ΤΑΙΠΕΔ, Υπουργείου και ΟΛΠ Του Ηλία Γ. Μπέλλου

την αναβολή «μέχρι νεωτέρας»κάθεπώλησης μετοχών του ΟΛΠ και του ΟΛΘ οδηγεί η δυσμενέστατη πολιτικοοικονομική συγκυρία όπως προκύπτει από το μπαράζ δηλώσεων των αρμοδίων οι οποίες όμως αδυνατούν να εξηγήσουν γιατί μεταβιβάστηκε εξ ολοκλήρου του ποσοστό, που διέθετε το Δημόσιο στα δύο λιμάνια (περίπου 75%), στο Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου. Έτσι ενώ προάγεται όπως προκύπτει πλέον η λύση του μοντέλου παραχωρήσεων,όπωςέγινεμετους δύο προβλήτες εμπορευματοκιβωτίων του Πειραιά στηνCosco, προχώρησαν οι ενέργειες για την… αποκρατικοποίησηενώεκκρεμούν, όμως, ακόμα οι μελέτες των διορισμένων συμβούλων του δημοσίου. Και ενώ προφανώς υπάρχει σύγκλιση στις επιλογές των τριών εμπλεκομένων κέντρων διαμόρφωσηςεπιλογών–δηλαδήΤΑΙΠΕΔ, ΟΛΠ και Υπουργείου- κανείς δεν μπορείναξέρειτικαιπότετελικάθα γίνει.Τοαδιέξοδοαυτόυφίστατοκαι προ των εκλογών αλλά η σημερινή κατάστασημετατρέπεταιουσιαστικά σε απόλυτο χάος ελλείψει πολιτικού προϊσταμένου που θα πάρει την απόφαση. Η κατάσταση είναι

54 I ΤHE GREEK BANKER I IOYNIOΣ 2012

ενδεικτική του χάους που επικρατεί και αφορά, δε, επιχειρήσεις του δημοσίου για τις οποίες υπάρχει διατυπωμένο σοβαρό επενδυτικό ενδιαφέρον από πολυεθνικές όπως η Cosco και προφανής αξία για την χώρα. Αποκαλύπτεται έτσι η πλήρης αδυναμία να ωφεληθεί η χώρα από τις υποδομές της και να δημιουργηθούν οι συνθήκες ανάπτυξηςπουόλοιευαγγελίζονται.

ΟΛΠ

Συγκεκριμένα, το management της ΟΛΠ ΑΕ θεωρεί αυτονόητο,ότιγιαοποιαδήποτεπώληση μετοχών, ακόμα και του 23,1% θα πρέπει πρώτα να ολοκληρωθούν οι μελέτες,οιοποίεςέχουνανατεθείσε ξένουςσυμβούλουςκαιτράπεζεςγια τη νέα δομή του εθνικού λιμενικού συστήματος, για το Αττικό λιμενικό σύστημα, για τη δημιουργία Αρχής λιμένων και, τέλος, των νομικών θεμάτων σχετικά με τις συνταγματικές και νομικές προβλέψεις για τον αιγιαλό και παραλία, καθώς και τις αποφάσεις του ΣτΕ για το δημόσιο χαρακτήρα των λιμένων. Αυτά τόνισε σε σχετική ενημέρωση του ΔΣ ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της ΟΛΠ Α.Ε. Γιώργος Ανωμερίτης ο οποίος έχει ταχθεί σαφώς,καιμεσυνέπειαδηλώσεων,

IOYNIOΣ 2012 I ΤHE GREEK BANKER I 55

επενδύσεις

Η μεταστροφή στο μοντέλο των παραχωρήσεων πρέπει να γίνει στη βάση της πρόβλεψης στις συμφωνίες σημαντικών χρηματικών ροών «κατά το αρχικό στάδιο.

υπέρτουμοντέλουπαραχωρήσεων και στο παρελθόν.

ΤΑΙΠΕΔ

Σε δηλώσεις του τώρα ο πρόεδρος του Ταμείου Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου -βασικός μέτοχος της ΟΛΠ- Ιωάννης Κουκιάδης, τονίζει ότι δεν υπάρχει πρόθεσηπώλησηςπαγίωνστοιχείων ούτε χρηματιστηριακής πώλησης των μετοχών του ΟΛΠ και του ΟΛΘ και χαρακτηρίζει την ολοκλήρωση τηςμεταβίβασηςτωνποσοστώναπό το δημόσιο στο ΤΑΙΠΕΔ, απλώς την προϋπόθεση για να ξεκινήσουν τα σχέδια αξιοποίησης. Όμως σύμφωνα με καλά ενημερωμένες πηγές ήταν οι συνεργάτες του διευθύνων σύμβουλου του ΤΑΙΠΕΔ Κώστα Μητρόπουλουπουπρομηνώνείχαν

ζητήσειναμηνμπειστονομοσχέδιο του υπουργείου ανάπτυξης το αττικό λιμενικό σύστημα, τμήμα των προϋποθέσεων για την άρση του αδιεξόδου όπως τις περιγράφει ο Γ. Ανωμερίτης. Και αυτό διότι εκκρεμούσαναπότότετόσοοιεισηγήσεις των συμβούλων του δημοσίου όσο καιησαφήςβούλησηγιατοτιτελικά θέλουμε να κάνουμε!

Γενική Γραμματεία Λιμένων

Ο βασικός μέτοχος του Ταμείου Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας τουΔημοσίουόμωςείναι τοελληνικό δημόσιο. Και προφανώς τον βασικό λόγο έχει η αρμόδια διεύθυνση που είναι η Γενική Γραμματεία Λιμένων και Λιμενικής Πολιτικής (ΓΓΛΛΠ) η οποία υπάγεται στο υπουργείου Ανάπτυξης η οποία δηλώνει πως

56 I ΤHE GREEK BANKER I IOYNIOΣ 2012

προτεραιότητα είναι η οριστικοποίηση των προτάσεων για παραχωρήσεις. Οι τρεις φορείς δηλαδή φέρονται να συμφωνούν τώρα σε μιαδιαδικασίαπουόμωςσυζητείται από τον περυσινό Ιούνιο. Προτεραιότητα της ΓΓΛΛΠ «αποτελεί η οριστικοποίηση της πρότασης για παραχωρήσεις τερματικών σταθμών με διαδικασίες που εξασφαλίζουν τον λιμενικό ανταγωνισμό, τις επενδύσεις, και την ανταγωνιστικότητα των Ελληνικού Λιμενικού συστήματος». Όπως αναφέρει ο Γενικός Γραμματέας Λιμένων και Λιμενικής Πολιτικής Θάνος Πάλλης, η ΓΓΓΛΠ «επεξεργάζεταιτηνοριστικοποίηση (α)τωνεξειδικευμένωνλειτουργιών συγκεκριμένωνελληνικώνλιμένων σε αρμονία με την σύνδεση των

λιμένων με το ευρύτερο σύστημα μεταφορών, (β) των λειτουργιών που θα διατηρήσουν οι ισχυρές δημόσιεςλιμενικέςαρχέςρυθμιστικού χαρακτήρα που θα προκύψουν από την μεταρρύθμιση και θα είναι καθοριστικές για την ανταγωνιστικότητα και την εύρυθμη λειτουργία τουσυστήματοςκαι(γ)τωνπιθανών ‘ομαδοποιήσεων’δραστηριοτήτων οι οποίες και θα συνοδεύουν τους διεθνείςδιαγωνισμούςγιαπαραχωρήσειςδικαιωμάτωνεκμετάλλευσης διευρύνοντας το ενδιαφέρον των επενδυτών». Ο κ. Πάλλης κάνει λόγο για προβάδισμα που έχει αποκτήσει «η λογική παραχώρησης δικαιωμάτων εκμετάλλευσης» κάτι που θεωρεί συμβατό με τις σχετικές συζητήσεις που έχουν γίνει και με την Τρόικα αλλά και «την διαφορετική προσέγγιση που συμπεριλαμβάνεται στο Μνημόνιο ΙΙ, όπου σε αντίθεση με το πρώτο Μνημόνιο γίνεται συγκεκριμένη αναφορά στις πολιτικές παραχωρήσεων». «Αναζητήθηκαν μοντέλα αποκρατικοποίησης λιμένων που ήταν, πρακτικά, ανεφάρμοστα» δηλώνει η Γενική Γραμματεία. Ζητούμενο οι προκαταβολές σημαντικών χρηματικών ροών Η μεταστροφή στο μοντέλο των παραχωρήσεων όμως πρέπει να γίνει στη βάση της Αναζητήθηκαν πρόβλεψης στις συμ- μοντέλα φωνίες σημαντικών αποκρατικοποίησης χρηματικών ροών «κατά το αρχικό στά- των ελληνικών διοώστεεξυπηρετήσει λιμένων που και τις αναγκαιότητες ήταν, πρακτικά, δημοσιονομικής βελτίωσης και με γνώμονα ανεφάρμοστα» ότι το Ελληνικό λιμενικό σύστημα στερείται μεγέθους που θα δημιουργούσε επενδυτικό ενδιαφέρον για μεγάλο αριθμό λιμένων». «Οι εξελίξεις στην ευρύτερη γεωγραφική περιοχή επιβάλλουν την αναγκαιότητα να κινηθούμε άμεσα» δηλώνει ο Θάνος Πάλλης που έχει τονίσει από καιρό στο BR ότι τίθεται

Όσοναφοράστοχρονοδιάγραμμα υπέρ των παραχωρήσεων και έχει επισημα΄νει τις καθυστερήσεις που τωνδράσεων-προτάσεων,τονίστηκε ότι στο βαθμό που σημειώνονταν. θα το επιτρέψει η Αναφερόμενος Η απειρία στις πολιτική κατάσταστην πορεία της πρώση, θα ληφθούν της παραχώρησης, διαδικασίες συγκεκριμένες του ΣΕΜΠΟ Πειραιά αποκρατικοαποφάσεις που στην COSCO, ο κ. ποίησεις αφορούν στις Πάλλης χαρακτηρίοδήγησε σε προσφερόμενες ζει εμφανή τα θετικά λιμενικές υπηρεαποτελέσματα όσον μακροχρόνια σίες,θεσμοθέτηση αφορά στην αύξηση συζήτηση αλλά κανονισμώνγιατις τηςπαραγωγικότητας και σε πάρα παραχωρήσεις και εκφράζει την ικαπολλά λάθη και αμέσως μετά νοποίησηγιατορυθμό θα μπορούν να των επενδύσεων που πραγματοποιούνταιαπότηνεταιρία ξεκινήσουν οι σχετικοί διεθνείς διαγωνισμοί. διαχείρισης του τερματικού. Χρηματοδότηση και επενδύσεις στους Ευρωπαϊκούς λιμένες Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή Οι εξελίξεις αυτές βρέθηκαν Την ίδια ώρα έγινε γνωστό ότι η και στο επίκεντρο του Συνεδρίου Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναγνωρίζοτης Ευρωπαϊκής Ένωσης Λιμένων νταςπωςταλιμάνιαχρειάζονταιικανή (Εuropean Sea PortOrganisatio δημόσιακαιιδιωτικήχρηματοδότηση n), που πραγματοποιήθηκε στο προκειμένου να προσαρμοστούν Σοπότ της Πολωνίας με θέμα την άμεσα στην αυξανόμενη ζήτηση χρηματοδότηση και τις επενδύ- για λιμενικές υπηρεσίες συζητά σεις στους Ευρωπαϊκούς λιμένες. τον καλύτερο δυνατό τρόπο σύνΣημειώθηκελοιπόνότι«ηαπειρίασε δεσης τους με το συνολικό δίκτυο παρόμοιες διαδικασίες οδήγησε σε διευρωπαϊκών μεταφορών. μακροχρόνια συζήτηση και αρκετά Η πρόταση της Ευρωπαϊκή λάθη, με αποτέλεσμα να χρειασθεί Επιτροπήςσχετικάμετηνευρωπαϊκή η άμεση επαναδιαπραγμάτευση λιμενική πολιτική θα ολοκληρωθεί πτυχών της παραχώρησης η οποία και παρουσιασθεί την άνοιξη του και ολοκληρώθηκε επιτυχώς τον 2013 οπότε και εκτιμάται ότι μπορεί Απρίλιο, πάρα το γεγονός ότι επι- να δημιουργηθούν έτσι περεταίρω μέρους προβλήματα περιμένουν χρηματοδοτικοί δίαυλοι. B προς επίλυση». IOYNIOΣ 2012 I ΤHE GREEK BANKER I 57

τουρισμός

Patmos Aktis Suites and Spa Hotel Πως μια εύστοχη επένδυση μπορεί να αναβαθμίσει το τουριστικό προφίλ ενός ολόκληρου τόπου

πάνια ένα ξενοδοχείο ματίων και με μόνο ένα ή δύο μικρά από μόνο του μπορεί να ξενοδοχεία, ανεπαρκή να ανταποανατρέψει την απουσία κριθούν στις σύγχρονες απαιτήσεις τουριστικών υποδομών του εσωτερικού αλλά και τους διεκαι εν τέλει την υποβάθ- θνούς τουρισμού, η Πάτμος έφτασε μισηενόςπροορισμούακόμακαιεάν συχνά στα πρόθυρα οικονομικού ο τελευταίος διαθέτει μοναδικότητα μαρασμού, παρά τον πλούτο του και απαράμιλλο χαρακτήρα. Στην μοναστηριού. Παρά το ότι η Χώρα αποτελεί ποπερίπτωση όμως του Patmos Aktis Suites and Spa Hotel αυτό ακριβώς λιτιστικόμνημείοτηςανθρωπότητας όπως τη χαρακτήρισε η Unesco και είναι που συνέβη. Το πεντάστερο ξενοδοχείο ήρθε παρά το γεγονός ότι στο νησί έχουν αγοράσει κατοικίες ναχαρίσειτηνπρώτη δεκάδεςσημαντικοί, σύγχρονητουριστική έλληνες και ξένοι, υποδομή σε ένα πα- Το πεντάστερο επιστήμονες,επιχεινέμορφο, ιστορικό ξενοδοχείο ήρθε ρηματίεςκαιάνθρωκαι κοσμοπολίτικο να χαρίσει την ποι των τεχνών και νησίπουπάσχειαπό της διανόησης. την απουσία επεν- πρώτη σύγχρονη Εδώ και ένα σχεδύσεων και ακόμα τουριστική δόν έτος η Πάτμος και στοιχειωδών υποδομή σε ένα διαθέτει πλέον υποδομών. Διότι πανέμορφο και ένα ακόμα λόγο να παρά την Ιστορία της, η Πάτμος, μέ- κοσμοπολίτικο νησί προσελκύειυψηλού επιπέδου τουρισμό. χριπρότινος,αδυναΤην λειτουργία τούσεναπροσφέρει καταλύματα αντάξια της φυσική της του Patmos Aktis Suites and Spa ομορφιάς και της πολιτιστικής της Hotel. Προϊόν της επιμονής του κληρονομιάς. Το Patmos Aktis έχει Δωδεκανησίου, διορατικού επιδημιουργήσει τις πρώτες δόκιμες χειρηματία Νίκου Πουλιού, το συπροσδοκίες για σημαντικά οφέλη γκρότημα, που δεν έχει τίποτα να ζηλέψει από οιοδήποτε πεντάστερο στην τοπική οικονομία Καταδικασμένη επί δεκαετίες να ξενοδοχείοτηςΜεσογείου,βρίσκεται συντηρείται από το ξεπερασμένο μόλις μερικά βήματα μακριά από τη μοντέλο των ενοικιαζόμενων δω- μαγευτική παραλία της Πάτμου, τον

58 I ΤHE GREEK BANKER I IOYNIOΣ 2012

IOYNIOΣ 2012 I ΤHE GREEK BANKER I 59

τουρισμός

Γροίκο. Οι φιλοξενούμενοι του μπορούν να απολαύσουν μια πολυτελή ατμόσφαιρα όπου ο ρομαντισμός και η γαλήνη κυριαρχούν. Ο Νίκος Πουλιού κόντρα στα, πραγματικά εκατοντάδες, εμπόδια πουοιΈλληνεςεπιχειρηματίεςσυχνά αντιμετωπίζουν από την γραφειοκρατία και τις όποιες αντιδράσεις αρτηριοσκληρωμένωναντιλήψεων, πραγματοποίησε μια πολύ μεγάλη επένδυση για τον τόπο. Το Patmos Aktis Suites and Spa Hotel είναι ένα στιλάτο συγκρότημα που προσφέρει πολυτελείς σουίτες, αποκλειστικές εγκαταστάσεις SPA, ένα εκθαμβωτικό εστιατόριο και bar σε ένα μοναδικό σκηνικό μπροστά στη θάλασσα. Και όλα αυτά με υποδειγματικό σέρβις και υψηλό επεγγλαμτισμό. Το Patmos Aktis Suites & Spa αποτελεί ένα μείγμα-υπόδειγμα σύγχρονης πολυτέλειας και παραδοσιακής αρχιτεκτονικής. Ο μινιμαλισμός παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο καιτο λευκό κυριαρχεί παντού. 60 I ΤHE GREEK BANKER I IOYNIOΣ 2012

Καθένα από τα 56 δωμάτια και σουίτες του ξενοδοχείου βρίσκονται μόλις μερικά βήματα μακριά από τον πανέμορφο κόλπο του Γροίκου και το σκηνικό πείθει ακόμη και τους πιο απαιτητικούς. Παράλληλα, στο spa του ξενοδοχείουκαλύπτεταικάθε ανάγκηγιαπεριποίηση και χαλάρωση μέσα σ' Το Patmos Aktis ένα περιβάλλον εξαιSuites & Spa είναι ρετικής αισθητικής. μέλος της αλυσίδας Τοεστιατόριοκαιτο bar επάνω στη θάλασ«Divine Hotels» και σαμεθέατοαπέραντο έχει αναδειχθεί γαλάζιο του Αιγαίου αποτελούν μοναδικό σε συνώνυμο της σημείοσυνάντησηςγια πολυτέλειας ξεχωριστέςγεύσειςκαι δροσιστικά cocktails. Το Patmos Aktis Suites & Spa είναι μέλος της αλυσίδας "Divine Hotels". Η αλυσίδα "Divine Hotels" έχει αναδειχθεί σε συνώνυμο της πολυτέλειας και της άνεσης ενώ παραμένει πάντα φιλική προς το περιβάλλον.

ΜεπολύχρονηπροσφοράστακοινάοΝίκοςΠουλιούγνωρίζεικαλύτερα απόοιονδήποτετιχρειάζεταιητοπική οικονομία. Αναβάθμιση υποδομών, έμφαση στην ποιότητά τους και τις παρεχόμενεςυπηρεσίεςκαιεπιμονή στο στόχο. Η Πάτμος διαθέτει έτσι πλέον ένα ακόμα κόσμημα-λόγο για να την επισκεφθεί κανείς. Το νησί της Πάτμου ντυμένο στο λευκό και το γαλάζιο του Αιγαίου, αποτελεί έναν προορισμό θείων καταβολών όπου οι λέξεις δύσκολα μπορούν να αποδώσουν το φυσικό κάλλος και την ειδυλλιακή του ατμόσφαιρα. ΠρόκειταιγιαένααπόταομορφότερακαιανέγγιχτανησιάτηςΕλλάδας, προσφέρονταςστουςεπισκέπτεςτου μοναδικές και γαλήνιες διακοπές. Οι μαγευτικές παραλίες, τα πολύχρωμα χωριά και το θρησκευτικό στοιχείο που κυριαρχεί στο νησί, σε συνδυασμό με τη ανεκτίμητη πολιτιστική κληρονομιά του, καθιστούν το νησί της Πάτμου έναν εκλεπτυσμένο τόπο. B

νομισματικά

Σχέδια για επιστροφή στη δραχμή Στο τραπέζι νέα business plan και ολοκληρωτική αποχώρηση ενώ οι ελληνικές τράπεζες ζητούν κλείσιμο μη εκταμιευμένων πιστωτικών γραμμών από υγιείς επιχειρήσεις. Του Ηλία Γ. Μπέλλου

62 I ΤHE GREEK BANKER I IOYNIOΣ 2012

ναλυτικούς σχεδιασμούς για το ενδεχόμενοενόςχρηματοοικονομικού«ατυχήματος» το οποίο μπορεί να οδηγήσει είτε σε πάγωμα της τραπεζικήςαγοράςείτε,σεεπόμενο στάδιο, σε έξοδο από το ευρώ εκπονούν μεγάλες ελληνικές και ξένες επιχειρήσεις. Οι σχεδιασμοί αυτοί, πουσεαρκετέςπεριπτώσεις,σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, είναι ολοκληρωμένοι, περιλαμβάνουν από την εκτός Ελλάδος τοποθέτηση των ρευστών διαθεσίμων έως και την ολοκληρωτική έξοδο από την ελληνική αγορά. Εκ των πολυεθνικών που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα μια μεγάλη βρετανική επιχείρηση στον χώρο των καταναλωτικών αγαθών που διαθέτει και παραγωγικές μονάδες στη χώρα έχει συζητήσει σε αλλεπάλληλεςσυσκέψειςτόσοεσωτερικά όσο και με την ξένη μητρική

τον τρόπο αντίδρασής της σε ένα ατυχέςενδεχόμενοκαταλήγονταςκαι δρομολογείτονεπαναπροσδιορισμό τωνκονδυλίωντουπροϋπολογισμού της. Κι αυτό διότι ο επαναπατρισμός των όποιων κερδών στην απευκταία περίπτωσητηςεπιστροφήςστηδραχμή θα σημάνει σημαντικό πλήγμα. Την ίδια ώρα πάντως οι ίδιες πηγές αναφέρουν ότι σε μια τέτοια περίπτωση θα είναι πολύ πιο προσιτή η στήριξη της ελληνικής θυγατρικής με σκληρό ξένο νόμισμα. Ένα βήμα πιο μακριά έχει προχωρήσει άλλη μία μεγάλη βρετανική πολυεθνική στο χώρο των μη κυκλικών καταναλωτικών αγαθών ζητώνταςαπότιςεδώυπηρεσίεςτης να απεικονιστούν όλα τα προβλεπόμεναοικονομικάμεγέθηκαιστοιχεία και σε δραχμές με διαφορετικά μοντέλα ισοτιμίας της. Στο ίδιο μήκος κύματος και οι σχεδιασμοί της, επίσης βρετανικής, πολυεθνικήςαλυσίδαςηλεκτρονικών

Dixons, μητρικής της Κωτσόβολος , οι οποίοι αποκαλύφτηκαν μετά το δημοσίευμα των Financial Τimes όπου ο διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας ανέφερε πως η σημερινή εικόνα δείχνει ως πιθανή μια έξοδοαπότηνευρωζώνη και έτσι «είμαστε λοιπόν υποχρεωμένοι να κάνουΟι γερμανικές με εναλλακτικά σχέδια». Προσέθεσε όμως πως η αλυσίδες Saturn και Κωτσόβολος μπορεί να Aldi και η γαλλική κερδίσει μερίδια αφού Fnac αποχώρησαν οι ανταγωνιστές της θα αποδυναμωθούν καίρια. εξαιτίας της Για ένα τέτοιο πλήγμα κλιμακούμενης στις ελληνικές επιχειρήύφεσης. σεις προειδοποίησε άλλωστε η Fitch μιλώντας γιαπολύσοβαρέςεπιπτώσεις, συμπεριλαμβανομένης της χρεοκοπίας, για όλες τις ελληνικές επιχειρήσεις αλλά και πολλές του ευρωπαϊκού νότου σε τυχόν αποχώρηση από το ευρώ. Ηπιστωτικήασφυξίαεπιτείνεται τατελευταία24ωρακαθώςσύμφωνα με διασταυρωμένες πληροφορίες ελληνικές τράπεζες ζητούν ακόμα και από υγιείς επιχειρήσεις που εξυπηρετούν άψογα τις υποχρεώσεις τους ( κάποιες εκ των οποίων περιλαμβάνονται και στην υψηλής πιστοληπτικής αξιολόγησης λίστα της ICAP Strongest Companies in Greece) να μειώσουν τα πλαφόν των πιστωτικών τους γραμμών στην προσπάθειά τους να ενισχύσουν τα θεμελιώδη τους. Την ίδια ώρα υψηλόβαθμα στελέχη Ισπανική πολυεθνικής που δραστηριοποιείται χρόνια στην Ελλάδα στο χώρο της ενέργειας δηλώνουν κοινωνοί σχεδίου για οριστική αποχώρηση όχι μόνο από την Ελλάδα αλλά και άλλες ασθενείς χώρες του νότου ένα η κατάσταση εκτραχυνθεί περεταίρω. Η ύπαρξη τέτοιων ή ανάλογων σχεδίων επιχειρήσεων άρχισε να αποκαλύπτεταινωρίτεραφέτοςόταν κυκλοφόρησα οι πληροφορίες για την ύπαρξη τέτοιων σεναρίων στην Deutsche Telekom για τον ΟΤΕ και

έγινεγνωστόαπόδηλώσειςτουοικο- ξάρτητα από την σεναριολογία για νομικού διευθυντή της βρετανικής επιστροφή στη δραχμή, όπως τα Vodafone Timotheus Hoettges πως πρόσφατα λουκέτα στην γερμαη ελληνική μονάδα της τοποθετεί νικές αλυσίδες Saturn και Aldi και καθημερινά τα ρευστά διαθέσιμά την γαλλική Fnac που αποχώρησαν εξαιτίας της κλιμακούμενης ύφετης σε ξένους λογαριασμούς. Πάντως ο οικονομικός διευθυ- σης. Άλλοι παγώνουν επενδυτικά ντής της Deutsche Telekom, Andy σχέδια όπως στις περιπτώσεις της Halford προ εβδομάδος επιχείρησε Carrefour και της Η&Μ. Υπό τις ίδιες ανηνα διασκεδάσει τις συχίεςκαιμεγάλες, σχετικες ανησυχίαμιγώς ελληνικές, ες δηλώνοντας πως Συνεχίζεται και επιχειρήσεις δηλώ«δεν δουλεύουμε η έξοδος των νουν ανοιχτά τον με οποιοδήποτε επιχειρήσεων προβληματισμό σενάριο που να από την Ελλάδα τους για την παπεριλαμβάνει μια ραμονή τους στην ελληνικήέξοδοαπό ανεξάρτητα από την Ευρωζώνη». την σεναριολογία χώρα.Οδιευθύνων σύμβουλοςτηςS&B Μιλώντας στο για επιστροφή Κρίτων Αναβλαβής BR στέλεχος ξέπρομηνόςαποκάλυνης επιχείρησης στη δραχμή ψεότιηδιοίκησητης παρομοιάζει την εταιρείας εξετάζει δραστηριότητα στον οργανισμό του όπως και σε την μεταφορά της έδρας της εκτός άλλους για τους οποίους διαθέ- Ελλάδος και την διατήρηση εδώ τει σχετική πληροφόρηση, με την μόνο των παραγωγικών μονάδων περίοδο στα τέλη του 1999 όταν ο βωξίτη και της Μήλου. Προ ημερών ο πρόεδρος του επιχειρηματικός και τραπεζικός κόσμος προετοιμαζόταν για τον ιό ομίλουΜυτιληναίος,Ε.Μυτιληναίος της χιλιετίας, γνωστός και ως Y2K, κατά τη διάρκεια της γενικής συνέοπότε και πιθανολογείτο ατύχημα λευσης των μετόχων δεν έκρυψε το οποίο θα μπορούσε να επιφέρει τον προβληματισμό του σε σχέση σημαντικές επιπτώσεις στην λει- με τη διατήρηση της έδρας στην τουργία και τα αποτελέσματα των Ελλάδα, ιδιαίτερα για τη ΜΕΤΚΑ εταιρειών.«Μόνοπουστηντρέχουσα αποκαλύπτοντας πιέσεις από τους συγκυρία οι πιθανότητες έιναι πολύ θεσμικούς μετόχους, αναλυτές και διοίκηση για αλλαγή έδρας, πιο αυξημένες», συμπληρώνει. Παράλληλα με όσα διαδραμα- και αποκαλύπτοντας ότι θα προτίζονται σε αυτή την κατεύθυνση, χωρήσει μεσοπρόθεσμα με την συνεχίζεται και η έξοδος των επι- στρατηγική ίδρυσης θυγατρικών χειρήσεων από την Ελλάδα ανε- στο εξωτερικό. B IOYNIOΣ 2012 I ΤHE GREEK BANKER I 63

ναυτιλία

Οι νέοι Έλληνες μπαρκάρουν ξανά

1.350 θέσεις στις Ναυτικές Ακαδημίες προσέλκυσαν 6.500 υποψήφιους καθώς οι μισθοί ξεκινούν από 3.000 ευρώ και φτάνουν τις 9.500 ενώ η ζήτηση για αξιωματικούς είναι διαχρονικά στιβαρή

Του Ηλία Γ. Μπέλλου

Για πρώτη φορά μετά από δεκαετίες οι νέοι Έλληνες συρρέουν κατά χιλιάδες στις ναυτικές ακαδημίες της χώρας αναζητώντας διέξοδο από την κρίση και την ανεργία, όπως παλαιότερα και πάλι, στην θάλασσα.

ετά από μια απαράδεκτη αδιαφορία της Πολιτείας στις διαρκείς εκκλήσεις των Ελλήνων εφοπλιστών και των ναυτιλιακών οργανώσεων για την κατάρτιση Ελλήνων αξιωματικών, αυξήθηκαν οι θέσεις στις 10 ναυτικές ακαδημίες της χώρας όπου μπορούν να αποκτήσουν πτυχία που οδηγούν στη θεση του πλοιάρχου και μηχανικού οι ενδιαφερόμενοι φοιτητές. Μόλις πέρυσι και μετά από αλλεπάλληλες πιέσεις των θεσμικών παραγόντων της ναυτιλίας η κυβέρνηση Παπανδρέου, αυτή που κατάργησε το υπουργείο εμπορικής ναυτιλίας το 2009 σε μια τρανή απόδειξη άγνοιας των αναγκών της χώρας, αύξησε επιτέλους, έστω και κατά λίγες εκατοντάδες, τις θέσεις στις δημόσιες αυτές σχολές από τις 700 περίπου στις 1300.

Καμπάνια προσέλκυσης

Έτσιτο2011ηκαμπάνιαπροσέλκυσης στο ναυτικό επάγγελμα είχε εντυπωσιακά αποτελέσματα: οι 1.350 θέσεις στις ΝαυτικέςΑκαδημίεςπροσέλκυσαν6.500 υποψήφιους.Γιαπρώτηφοράκαλύφθηκαν τόσο οι αριθμητικοί στόχοι όσο και τα ποιοτικά κριτήρια. Παράγοντες της ναυτιλίας υπογραμμίζουν ότι μπορούν νααπορροφηθούνόλοιαυτοί,καιπολλοί περισσότεροι ακόμα, κάθε χρόνο από την αγορά. Όπως επισημαίνει η Ένωση Ελλήνων Εφοπλιστών στην ετήσια έκθεσή της για την ποντοπόρο, η υψηλή ανεργία στην ξηρά ως αποτέλεσμα της παγκόσμιας κρίσης δίνει την ευκαιρία προώθησης της ναυτικής σταδιοδρομίας. Η ΕΕΕ προωθεί την πολιτική αναβάθμισης της ναυτικής εκπαίδευσης και της υποδομής των Δημόσιων Ναυτικών Ακαδημιών. Υπάρχουν επίσης ενδείξεις διαφαινόμενηςπολιτικήςβούλησηςαπο64 I ΤHE GREEK BANKER I IOYNIOΣ 2012

IOYNIOΣ 2012 I ΤHE GREEK BANKER I 65

ναυτιλία κονομία. "Οι άνθρωποι αυτοί που μας κυβερνούν ξέρουν μόνον να φορολογούν» σχολιάζει στο BR στέλεχος μεγάλης ελληνικής ναυτιλιακής εταιρείας προσθέτοντας πως η ελληνική ποντοπόρος μπορεί να απορροφήσει χιλιάδες νέους αποφοίτους των ναυτικών ακαδημιών. Προσφέρεται έτσι διέξοδος σε μια κατηγορία Ελλήνων όπου η ανεργία αγγίζει το 50% και μάλιστα με όρους ασύγκριτους με τις αμοιβές που προσφέρονται στην στεριά. Όχι μόνον σήμερα αλλά ακόμα και στα χρυσά χρόνια της ελληνικής οικονομίας.

Ενδεικτικές απολαβές

Η έλλειψη Ελλήνων ναυτικών είναι χρόνια όπως και η αναζήτηση στελεχών από τις ναυτιλιακές που διατυπώνουν την σαφή προτίμηση τους στους Έλληνες αξιωματικούς

Η εκπαίδευση των στελεχών Η εκπαίδευση των στελεχών εμπορικού ναυτικού γίνεται σήμερα στιςδέκαΑκαδημίεςΕμπορικούΝαυτικούκαιχωρίζονταισεΣχολές Πλοιάρχων και Σχολές Μηχανικών. Βρίσκονται σε διάσπαρτα μέρη ανά την Ελλάδα, τα μέρη αυτά είναι τα εξής: Ασπρόπυργος - ΑΕΝ Ασπροπύργου - Πλοιάρχων/Μηχανικών Νέα Μηχανιώνα - ΑΕΝ Μακεδονίας - Πλοιάρχων/Μηχανικών Πρέβεζα - ΑΕΝ Ηπείρου - Πλοιάρχων Κύμη - ΑΕΝ Κύμης - Πλοιάρχων Αργοστόλι - ΑΕΝ Ιονίων Νήσων - Πλοιάρχων Χίος - ΑΕΝ Χίου - Μηχανικών Ύδρα -ΑΕΝ Ύδρας - Πλοιάρχων Οινούσσες - ΑΕΝ Οινουσσών - Πλοιάρχων Σύρος - ΑΕΝ Σύρου - Πλοιάρχων Χανιά - ΑΕΝ Κρήτης - Πλοιάρχων/Μηχανικών

66 I ΤHE GREEK BANKER I IOYNIOΣ 2012

δοχής των προτάσεων της ΕΕΕ, όσον αφορά την εισαγωγή της ιδιωτικής ναυτικής εκπαίδευσης. Το κόστος διατήρησης του δικτύου των δημόσιων σχολών και ο μεγάλος αριθμός σπουδαστών που δεν μπορούν να απορροφηθούν από τις Ακαδημίες υποστηρίζουν τη θέση αυτή. ΗέλλειψηΕλλήνωνναυτικώνείναι χρόνια και η αναζήτηση στελεχών απότιςναυτιλιακέςπουδιατυπώνουν την σαφή προτίμηση τους στους Έλληνες αξιωματικούς ανεξάρτητα από τη σημαία που έχουν υψωμένη στα πλοία είναι ευρέως γνωστή στον Πειραιά. Όμως η Πολιτεία δεν είχε κάνει τίποτα για να προωθήσει το ναυτικό επάγγελμα παρά τις κατά καιρούς κορώνες των κυβερνώντων για ανάγκη περεταίρω συμβολής της ποντοπόρου στην εθνική οι-

Με βάση τα στοιχεία του Ναυτικού Επιμελητηρίου Ελλάδος ένας ανθυποπλοίαρχος ξεκινά με ενδεικτικές απολαβές3.000ευρώμικτά και ως πλοίαρχος λαμβάνει μετά από την σχετική προ- Ο ανθρώπινος ϋπηρεσία 8.500 ευρώ στα παράγοντας φορτηγάπλοίακαι9.500στα δεξαμενόπλοια.Αντίστοιχα αποτελεί οι μηχανικοί ξεκινούν από προαπαιτούμενο 4.000 και 5.000 αντίστοιτης βιώσιμης χα και φτάνουν στα 8.200 ευρώ και 9.200 ευρώ για ναυτιλιακής φορτηγά και δεξαμενό- πολιτικής. πλοια αντίστοιχα. Οι μισθοί αυτοί αφορούν υπηρεσία στο πλοίο που διαρκεί κατά μέσο όρο 7 μήνες στα φορτηγά και 6 στα πετρελαιοφόρα. Είναι λοιπόν αυτονόητο ότι σπεύδουν να μπαρκάρουν οι νέοι έλληνες. Και η όποια κυβέρνηση προκύψει θα πρέπει τάχιστα να προχωρήσει στην απελευθέρωση της ναυτικής εκπαίδευσης ώστε να μπορέσουν επιτέλους να γεμίσουν τα πλοία από Έλληνες αξιωματικούς. Τα πλοία ενός στόλου που έιναι ο μεγαλύτερος εθνικός στόλος στον κόσμο και η μόνη ελληνική βιομηχανία που πρωταγωνιστεί παγκοσμίως. Η παγκοσμιοποίηση θέτει ιδιαίτερες προκλήσειςστηναυτικήαπασχόληση. Ο ανθρώπινος παράγοντας αποτελεί προαπαιτούμενο της δημιουργίας βιώσιμης ναυτιλιακής πολιτικής. B

Οι Ακαδημίες Εμπορικού Ναυτικού ανοίγουν προοπτικές στους Αξιωματικούς

ι ποιοτικοί ναυτικοί είναι οι να εξελιχθούν σε Β΄ Πλοιάρχους ή φο-ρείς της εξειδικευμένης Μηχανικούς και στη συνέχεια σε Α΄ τεχνογνωσίαςτηςναυτιλίας. Πλοιάρχους ή Μηχανικούς, αφού Συνεπώς, είναι επιτακτική η ανάγκη πραγματοποιήσουνθαλάσσιαυπηρεδιατήρησης της ναυτικής τεχνογνω- σία και την κατάλληλη επιμόρφωση. σίας με μέτρα προσέλκυσης των Σήμερα, η απαιτούμενη θαλάσσια νέων στη ναυτική σταδιοδρομία, υπηρεσία για τη βαθμολογική προαδιατήρησής τους στο επάγγελμα και γωγήσεπλοιάρχουςήμηχανικούςΒ΄ αναβάθμισης των εκπαιδευτικών είναι24μήνες(από36πουήτανπριν) δεξιοτήτων τους υπογραμμίζει η και για την προαγωγή σε πλοιάρχους ή μηχανικούς Α΄ είναι 36 μήνες (από Ένωση Ελλήνων Εφοπλιστών. 48 που ήταν για τους Η εμπορική πλοιάρχους). ναυτιλία αποτελεί Η σταδιοδρομία για τη χώρα μας Η κυβέρνηση στη Ναυτιλία δεν εθνικό κεφάλαιο θα πρέπει να περιορίζεται όμως και έχει καταξιωπροχωρήσει στην μόνο στα πλοία. θεί σε ευρωπαϊκό Γύρω απ' αυτή δρακαιπαγκόσμιοεπί- απελευθέρωση στηριοποιούνται και πεδο. Η ελληνική της ναυτικής πολλοί άλλοι κλάδοι εμπορικήναυτιλία εκπαίδευσης ώστε οικονομικής δραείναι πρώτη μενα μπορέσουν να στηριότητας, όπως ταξύ των χωρών ναυτιλιακές επιχειτης Ευρωπαϊκής γεμίσουν τα πλοία ρήσεις,ναυπηγήσεις, Ένωσης. Οι επισκευές, εφοδιαΑκαδημίεςΕμπορικού Ναυτικού παρέχουν σύγχρονη σμοί,πρακτορεύσεις,νηογνώμονες, εκπαίδευσηστηνναυτιλιακήθεωρία ασφαλίσεις, παρεμφερείς Δημόσιοι και τη χρήση των νέων τεχνολογιών, και Ιδιωτικοί Οργανισμοί κ.ά. Αυτοί ανοίγοντας προοπτικές για σταδι- προσφέρουν εναλλακτικές δυνατόοδρομίες στους Αξιωματικούς του τητες απασχόλησης και ουσιαστικές προοπτικές εξέλιξης, ανάλογα με τη εμπορικού ναυτικού. Οιαπόφοιτοι τωνΑ.Ε.Ν.αποκτούν θέληση και τη φιλοδοξία καθενός. Με τις γνώσεις και την εμπειρία τίτλο σπουδών Τρίτης Βαθμίδας Εκπαίδευσηςκαιταυτόχρονααποδει- που αποκτά ο Αξιωματικός όταν κτικό ναυτικής ταυτότητας Γ΄ τάξης υπηρετεί στα πλοία, έχει όλες τις Πλοιάρχου ή Μηχανικού Ε.Ν. Επίσης ουσιαστικές προϋποθέσεις που του μπορούν να πραγματοποιήσουν επιτρέπουννασταδιοδρομήσειαργόμεταπτυχιακές σπουδές σε σχολές τερα και στην ξηρά. Πολλά ανώτερα του εσωτερικού και εξωτερικού σε και ανώτατα στελέχη που απασχοειδικότητες που είναι αναγκαίες στο λούνται σήμερα στους παραπάνω χώρο της Ναυτιλίας. Από τη στιγ- κλάδους προέρχονται από τις τάξεις μή που ένας απόφοιτος Λυκείου των Αξιωματικών του Εμπορικού ή Τεχνολογικής Επαγγελματικής Ναυτικού. Αξίζει να σημειωθεί και αυτό Εκπαίδευσηςεπιλέξειτησταδιοδρομία στη ναυτιλία, έχει προοπτικές για που τονίζουν παλιοί καπετανέοι: άμεσηεπαγγελματικήαποκατάσταση κάποιοι από αυτούς είναι σήμερα οι και στη συνέχεια για επαγγελματική ίδιοι, πλοιοκτήτες και σε ορισμένες εξέλιξη με σημαντικές οικονομικές περιπτώσεις ελέγχουν κάποιες από τις μεγαλύτερες ναυτιλιακές της απολαβές. Οι απόφοιτοι Α.Ε.Ν. μπορούν ποντοπόρου. B IOYNIOΣ 2012 I ΤHE GREEK BANKER I 67

τράπεζες

Το bank run φοβάται η Ευρώπη Τα στελέχη της Κομισιόν και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας δεν θέλουν ούτε καν να προφέρουν τη φράση «bank run». Του Ηλία Γ. Μπέλλου

τιςΒρυξέλλες,είναικοινό αυτό». Εάν τα πράγματα φτάσουν μυστικό ότι η Ευρωζώνη εκεί, δεν θα υπάρχει άλλος τρόπος μπορεί να αντέξει την να σωθεί το ευρώ παρά να δεχτεί η έξοδο της Ελλάδας από Γερμανία να εγγυηθεί τα 5,5 τρισ. το ευρώ, αλλά όχι έναν ευρώτωνκαταθέσεωντωνΙσπανών, τραπεζικό πανικό. Με το μέλλον των Ιταλών, των Πορτογάλων και του κοινού νομίσματος να κρέμεται των Ιρλανδών. Για τους ξένους αναλυτές, αυτό από μια κλωστή, αρκεί μια δήλωση ή ένα δημοσίευμα για να σχηματι- πουσυμβαίνειστηνΕλλάδαείναιένα στούν ουρές από πανικόβλητους σιωπηλό bank run σε αργή κίνηση. Από το ξέσπασμα της καταθέτες έξω από κρίσης έχουν φύγει τα τραπεζικά κατατουλάχιστον 60 δισ. στήματαολόκληρης Η βρετανική ευρώαπότιςελληνιτης Ευρωζώνης. Οι μονάδα της κές τράπεζες, ενώ η Ευρωπαίοι αξιωμαισπανικής Banco έξοδοςτωνκαταθέτούχοι γνωρίζουν σεων επιταχύνθηκε καλά ότι σε ένα Santander έχασε σε ανησυχητικούς τέτοιο εύθραυστο καταθέσεις 200 ρυθμούς μετά τις περιβάλλον, κάθε εκατ. στερλινών εκλογές της 6ης λέξη μετρά. Μαΐου. Η «μετανάΌμως, η σιωπή μέσα σε μόλις στευση» των ελλητους δεν μπορεί να μία ημέρα. νικών καταθέσεων ξορκίσει αυτό που σε ασφαλέστερα ήδη συμβαίνει στην περιφέρεια. Το λεγόμενο «bank τραπεζικά συστήματα είναι ίσως jog». Οι καταθέτες της Ελλάδας, δικαιολογημένη,ενμέσωφόβωνγια της Ισπανίας ή της Ιταλίας μπορεί επιστροφή της χώρας στη δραχμή. να μην τρέχουν να σηκώσουν τα Όμως, η μετάδοση του φαινομένου χρήματά τους από τις τράπεζες, και σε άλλες χώρες της περιφέρειας αλλάσίγουρασυρρέουνσεαυτέςμε προβληματίζει την Ευρώπη. Οι ισπανικές τράπεζες δείχνουν ρυθμούς τζόκινγκ. Αρκεί μια σπίθα για να μετατραπεί αυτός ο λογικός να έχουν εγκλωβιστεί μέσα σε ένα φόβος σε έναν παράλογο πανικό. σύννεφο δυσπιστίας, υποψιών και Εξάλλου, όπως έχει δηλώσει ο δι- φημών, που γεννά τον πανικό. Ένας οικητής της Τράπεζας της Αγγλίας, τέτοιος πανικός χτύπησε πριν από Μέρβιν Κινγκ, «δεν είναι λογικό δέκαμέρεςτηντέταρτημεγαλύτερη να ξεκινήσεις ένα bank run αλλά τράπεζα της χώρας, την Bankia. Η είναι λογικό να συμμετάσχεις σε ισπανική κυβέρνηση προχώρησε

68 I ΤHE GREEK BANKER I IOYNIOΣ 2012

πρόσφαταστημερικήκρατικοποίησή της, δίνοντάς της ένα «σωσίβιο» 4,5 δισ. ευρώ. Όμως, όταν έγινε γνωστό ότι οι ορκωτοί λογιστές της αρνήθηκαν να υπογράψουν τον ισολογισμό της ταλαιπωρημένης Οι Ευρωπαίοι τράπεζας, οι καταθέτες άρχισαν αμέσως να αμφιαξιωματούχοι σβητούν τη φερεγγυότητά γνωρίζουν καλά της. Ένα δημοσίευμα που αποκάλυπτε ότι η τράπεζα ότι σε ένα τέτοιο έχασε καταθέσεις 1 δισ. εύθραυστο ευρώ μέσα σε λίγες ημέπεριβάλλον, κάθε ρες από τη διάσωσή της, προκάλεσε σεισμό στο λέξη μετρά. τραπεζικό σύστημα αλλά και στο χρηματιστήριο της Μαδρίτης. Οι μετασεισμοί έφτασαν μέχρι τη Βρετανία. Η βρετανική μονάδα της ισπανικής Banco Santander έχασε καταθέσεις 200

εκατ. στερλινών μέσα σε μόλις μία ημέρα. Εάν η Ελλάδα βγει από το ευρώ, η Πορτογαλία και η Ισπανία μπορεί να είναι οι επόμενες, σκέφτονται οι καταθέτες σε όλη την περιφερειακή Ευρωζώνη. Με δεδομένο ότι η μεταφορά των χρημάτων τους σε μια ασφαλή γερμανική τράπεζα δεν κοστίζει το παραμικρό, πολλοί είναι εκείνοι που απλά θέλουν να έχουν το κεφάλι τους ήσυχο. Η Citigroup υπολογίζει ότι στην περίπτωση αυτού που επικράτησε να ονομάζεται Grexit, δηλαδή της εξόδου της Ελλάδας από το ευρώ, οι τράπεζες σε Ιρλανδία, Ιταλία, Πορτογαλία και Ισπανία θα χάσουν τουλάχιστον 90 δισ. ευρώ από τις καταθέσεις τους. Το χειρότερο πιθανό σενάριο του οίκου κάνει λόγο για φυγή καταθέσεων ύψους 340

περισσότερο από το γεγονός ότι ο φόβοςτωνκαταθετώναυτήτηστιγμή δεν είναι μια τραπεζική χρεοκοπία (ανκαιολοέναπερισσότερεςτράπεζες χρειάζονται κρατική διάσωση), αλλά η έξοδος της χώρας τους από το ευρώ. Τη λύση σε αυτό το δύσκολο σταυρόλεξο θα έδινε μία πανευρωπαϊκή (ουσιαστικά γερμανική) εγγύηση-ομπρέλα για όλες τις καταθέσεις στην Ευρωζώνη. Στην πράξη όμως, αυτό θα σήμαινε ότι ο Γερμανός φορολογούμενος, ήδη κουρασμένος από τα πακέτα διάσωσης, θα έπρεπε να αποζημιώσει τους Ισπανούς καταθέτες, στην περίπτωσηπουηχώρατουςαναγκαζόταν να επιστρέψει στην πεσέτα. Παρότιαυτήτηστιγμήσυζητείταιένα σχέδιο πανευρωπαϊκής εγγύησης των καταθέσεων, η Goldman Sachs αμφισβητεί την αποτελεσματικότητά του. «Αμφιβάλλουμε για το κατά πόσο ένα αξιόπιστο σχέδιο πανευρωπαϊκής εγγύησης των καταθέσεων μπορεί να εφαρμοστεί σε σύντομο χρονικό διάστημα. Για να είναι αξιόπιστο, νομικά βάσιμο και θεσμικά ισχυρό -με άλλα λόγια, για να δουλέψει- ένα τέτοιο σχέδιο θα χρειαστεί ένα μεγάλο χρονικό δισ.ευρώ.Υπόκανονικέςσυνθήκες, διάστημα για να αναπτυχθεί», εξηοι κυβερνήσεις έχουν τη δύναμη να γούν οι αναλυτές του οίκου. Στοδιάστημααυτό,οιΕυρωπαίοι λειτουργήσουν πυροσβεστικά σε αξιωματούχοι θαπρέπειναελπίζουν τέτοιες περιπτώσεις τραπεζικού ότι οι δύο μεγάλοι εφιάλτες τους, πανικού. το Grexit από τη μία Εάν εγγυηθούν τις και μια ισπανική στιγκαταθέσεις, καθησυμή Lehman Brothers χάζουν τους αποταμι- Από το ξέσπασμα από την άλλη, δεν ευτές και δίνουν ένα της κρίσης στην θα γίνουν πραγμαανέξοδο τέλος στο τικότητα την ίδια bank run. Όμως, το Ελλάδα έχουν στιγμή. Γιατί ακόμα πρόβλημα που αντιφύγει τουλάχιστον και εάν υποτεθεί ότι μετωπίζει σήμερα η η Ευρωζώνη έχει τη 60 δισ. ευρώ από Ευρώπη είναι πιο περίδυνατότητα να αντιπλοκο.Πρώτααπόόλα, τις ελληνικές μετωπίσει κάθε μία η Ευρωζώνη δεν είναι τράπεζες. από αυτές τις καταένα κράτος. Επιπλέον, στροφές χωριστά, ταπερισσότερααπότα σίγουρα δεν έχει τη κράτη της θεωρούνται δύναμη πυρός για τόσοαφερέγγυα,ώστεοιεγγυήσεις τους δεν αξίζουν το παραμικρό. Και να παλέψει σε δύο τόσο μεγάλα η κατάσταση περιπλέκεται ακόμα μέτωπα ταυτοχρόνως. B IOYNIOΣ 2012 I ΤHE GREEK BANKER I 69

επενδύσεις

Φεύγουν μεγάλες ξένες αεροπορικές από την Ελλάδα

Το πλήγμα για τουρισμό, γόητρο, εργαζομένους, η «μετάλλαξη» του προφίλ των επισκεπτών και το «moratorium» στις αερομαχίες Aegean – Olympic Air

Του Ηλία Γ. Μπέλλου

70 I ΤHE GREEK BANKER I IOYNIOΣ 2012

Τον κώδωνα του κινδύνου για την χώρα και τον τουρισμό χτυπάει για μια ακόμη φορά η συμπεριφορά των ξένων πολυεθνικών καθώς πληθαίνουν οι περιπτώσεις εξόδου επιχειρήσεων από τη χώρα.

αεροπορική εταιρία Singapore Airlines, ανακοίνωσετηνέξοδό τηςμετάαπό40χρόνια λειτουργίας στη χώρα λίγες ημέρες μετά την γνωστοποίηση από την αμερικανική Delta πως από το φθινόπωρο θα διακόψει τα δρομολόγια Ελλάδα – ΗΠΑ. Σε αντίστοιχη απόφαση έχει καταλήξει και η Continental. Πτήσεις της από την Ασία προς την Αθήνα έχει διακόψει και η THAI Airways, η οποία ήταν στην Ελλάδα επί τρεις και πλέον δεκαετίες ενώ η Gulf Air δεν εκτελεί πια το δρομολόγιο Αθήνα - Μπαχρέιν. Η δραματική άνοδος των τιμών των καυσίμων σε συνδυασμό με την πτώση των τουριστικών αφίξεων στην Ελλάδα δε είναι οι μόνες αιτίες που διώχνουν μεγάλες ξένες αεροπορικές από την χώρα. Το ιδιαίτερα δυσμενές κλίμα στο εξωτερικό για τη χώρα έχει δημιουργήσει ρεύμα απαξίωσης της εγχώριας αγοράς την ώρα που μεγάλες ευρωπαϊκές αεροπορικές καταγραφούν ζημίες δισεκατομμυρίων ευρώ μόνο από το πτητικό τους έργο στην ΕΕ. Την ίδια ώρα οι δύο μεγάλες ελληνικές εταιρείες, αν και ακόμα ζημιογόνες, δείχνουν να βρίσκουν σιγά-σιγά το βηματισμό τους αλλά διατυπώνονταιεύλογεςανησυχίεςγια το κατά πόσον θα υπάρξει χώρος και χρόνος για να ανακάμψουν. Aegean Airlines και Olympic Air «ακουμπάνε» πλέον μόνο σε 5 προορισμούς (Χανιά, Ηράκλειο, Ρόδο Κέρκυρα και Θεσσαλονίκη) όπου όμως ο ανταγωνισμός είναι σκληρός και έχουν κατά τα άλλα διαφοροποιημένο ρόλο. Η Olympic Air καλύπτει την Ελλάδα και τα Βαλκάνια όπως, πλέον, και το Ισραήλ από όπου παρατηρείται εκρηκτική άνοδος αφίξεων ενώ η Aegean ουσιαστικά επανα-προωθεί

IOYNIOΣ 2012 I ΤHE GREEK BANKER I 71

επενδύσεις

από και προς το εσωτερικό τους διαθέσιμα στοιχεία για το 2012. Οι επισκέπτες που μεταφέρει από και αφίξεις αλλοδαπών, μη κατοίκων Ελλάδας, υποχώρησαν την περίοδο προς το εξωτερικό. Η πρώτη περιόρισε σημαντικά Ιανουαρίου-Μαρτίου στην Αθήνα τις ζημίες της το 2011, σε επίπεδα σε σχέση με το αντίστοιχο διάστητης τάξης των 5 εκ. από 70 εκ. ένα μα του 2011 κατά 15,64% και στην χρόνο πριν και η δεύτερη παρου- Θεσσαλονίκηκατά7,68%σύμφωνα σίασε ζημιές ύψους 27,2 εκ. από με τα στοιχεία του ΣΕΤΕ και της ΑΙΑ για το αεροδρόμιο της Αθήνας και ζημιές 23,3 εκ. το 2010. Oι πωλήσεις της Aegean το 2011 τηςΥπηρεσίαςΠολιτικήςΑεροπορίας διαμορφώθηκαν στα επίπεδα των για τα υπόλοιπα αεροδρόμια. Ενδεικτικά αναφέρεται πως 670 εκατ. ευρώ ενώ της Olympic Air στη Ρόδο και την Κω η πτώση έιναι στα 250 εκατ. ευρώ περίπου. “Singapore,DeltaκαιContinental της τάξης του 54,28% και 39,66% αντίστοιχα. Στη σταματούν τις Ζάκυνθο 34,3% πτήσεις γιατί τα Οι δύο ελληνικές και στο Ηράκλειο αεροσκάφη τους εταιρείες έχουν 14,62%. πετούνε πρακτικά να αντιμετωπίσουν Η εξέλιξη αυτή άδεια» σημειώνει των μεγεθών αποστο BR παράγοντας και τον ξένο δίδεται σε μεγάλο της αεροπορικής low budget βαθμό στην κακή βιομηχανίας προ- ανταγωνισμό μετά εικόνα της χώρας σθέτοντας πως « στο εξωτερικό με τα μεγέθη και την απαγόρευση γενικότερα και τις καταναλώσεις της συγχώνευσής τις αλλεπάλληλες καυσίμων των αεδιαδηλώσεις και ροσκαφών που χρησιμοποιούνται είναι αδύνατον επεισόδια στο κέντρο ειδικότερα. Οι δύο ελληνικές εταιρείες έχουν να επιτευχθεί κερδοφορία με τα βέβαια να αντιμετωπίσουν και τον τρέχοντα επίπεδα ζήτησης». Χαρακτηριστικά της επιβατικής ξένο low budget ανταγωνισμό που κίνησης στη χώρα είναι τα πρώτα βρήκε πεδίο δόξης λαμπρό μετά την 72 I ΤHE GREEK BANKER I IOYNIOΣ 2012

απαγόρευσητηςσυγχώνευσήςτους από την ΕΕ. Έτσι «η χώρα έχει γίνει πεδίο dumping επισκεπτών από χαμηλού κόστους αεροπορικές, οι οποίες μάλιστα χρησιμοποιούν περιφερειακά"φτηνά"αεροδρόμια με υποδεέστερες υποδομές όπως η Άραξος, τα οποία δεν έχουν τα υψηλά τέλη των άλλων κεντρικών αεροσταθμών» σημειώνει στο BR στέλεχος ελληνικής επιχείρησης τουρισμού. Χαρακτηριστικό το γεγονός πως ξένεςαεροπορικέςεταιρείεςcharter επιδοτούνταταξίδιαπροςτηνΕλλάδα προκειμένου να γεμίσουν τα αεροπλάνα που έχουν δρομολογήσει όπως η γερμανική Condor η οποία προσέφερε πρόσφατα 50 ευρώ μετρητά σε κάθε επιβάτη που θα ταξιδέψει στην Ελλάδα. Η ποιότητα των επισκεπτών που καταφεύγουνσεαυτούτουείδουςτις προσφορές μαρτυρά και την στοχοποίησηχαμηλότερουεισοδηματικού επιπέδου επισκεπτών για την πλήρωση των κενών τουριστικών κλινών Ξένες αεροπορικές στηνχώραμας.Στηνάλλη εταιρείες charter πλευρά της ζήτησης, αυεπιδοτούν τα ταξίδια τήςτωνεπιχειρηματικών ταξιδιών η κατάσταση προς την Ελλάδα είναι αυτονόητα επίσης προκειμένου προβληματική. Παρά ταύτα, ορινα γεμίσουν τα σμένες επιχειρήσεις αεροπλάνα έρχονται στην Ελλάδα. Συγκεκριμένα η γαλλική αεροπορική εταιρεία charterAirMediterraneeαναμένεται να μεταφέρει τμήμα των δραστηριοτήτων της στην Ελλάδα με στόχο «να μειώσει το κόστος της» αφού τα εργατικά κόστη εδώ είναι πλέον ελκυστικότερα. Έτσι οι ξένες αεροπορικές κουνάνε το μαντήλι στην Ελλάδα , συχνά και λόγω αυξημένων προβλημάτων στιςεκτόςΕλλάδαςεπιχειρήσειςτους. Η γερμανική Lufthansa δρομολογεί μαζικές περικοπές προσωπικού, έως και 3.500 θέσεις εργασίας, μετά τις μεγάλες ζημίες που ενέγραψε. B

ναυτιλία

Eφοπλιστές δύο ταχυτήτων γεννά η κρίση

Χρυσές ευκαιρίες για λίγους και κατασχέσεις πλοίων για άλλους

Του Ηλία Γ. Μπέλλου

74 I ΤHE GREEK BANKER I IOYNIOΣ 2012

αθώς η κρίση στις ναυλαγορές συνεχίζει να πιέζει ναύλους και αξίες πλοίων μια, δικαιολογημένη και αναμενόμενη, αλλά σε κάθε περίπτωση εντυπωσιακή τάση αρχίζει να διαμορφώνεται. Οι πιο ισχυροί επιχειρηματίες της ποντοπόρου με διαθέσιμη ρευστότητα και πρόσβαση σε χρηματοδοτήσεις μπορούν πλέον να επιλέξουν από πολύ ποιοτικό τονάζ συναδέλφων τους που δεν μπόρεσαν να αντέξουν την συνεχή επιδότηση της λειτουργίας των πλοίων τους ή και από τις πολύ χαμηλές τιμές για νεότευκτα που ζητούν πλέον τα ναυπηγεία. Οι τελευταίοι, με τις ελληνικές και τις ευρωπαϊκές τράπεζες πρακτικά εκτός αγοράς, αδυνατούν να βρουν χρηματοδοτήσεις ή να αναδιαρθρώ-

σουν με ικανοποιητικούς όρους τα εξηγείστο BR βετεράνοςναυλομεσίδάνεια τους με αποτέλεσμα συχνά της και παραπέμπει σε περιπτώσεις την αδυναμία να εκπληρώσουν τις εισηγμένων γιγάντων όπως η Eagle υποχρεώσειςτουςπροςτιςτράπεζες BulkσυμφερόντωνΣοφοκλήΖούλα, η GenMar συμφεκαιταπλοίατουςνα ρόντωντουΠέτρου καταλήγουνσεπλειΓεωργιόπουλουήη στηριασμούς παρά Η κρίση, και είναι NewLeadσυμφερότο γεγονός ότι τα διπλή αυτή η των Ζολώτα, ανακτηθέντα ποσά κρίση, γιατί αφορά ντων Φιστέ.Ηολοένακαι σπανίωςκαλύπτουν τις απαιτήσεις των και τις ναυλαγορές συχνότερη δυσκολία πλοιοκτητών τραπεζών. αλλά και τις όπως οι παραπά Η κρίση δεν τράπεζες χωρίζει νω, να εισπράξουν χτυπά όμως μόνον πάντα την ήρα δεδουλευμένους τους μικρότερους ναύλους -που είτε "που συχνά μπορεί από το στάρι δολίως είτε από να είναι ιδιαίτερα αδυναμία οι ναυνοικοκυρεμένοι,να αποφεύγουν το asset play και να λωτές καθυστερούν- και η μεγάλη δουλεύουναποσβεσμένακαράβια", μόχλευσητωνισολογισμώντους,τους

φέρνει αντιμέτωπους με μετόχους, αγορές και τράπεζες. «Η κρίση, και είναι διπλή αυτή η κρίση,γιατίαφοράκαιτιςναυλαγορές αλλάκαιτιςτράπεζεςχωρίζειπάντατην ήρα από το στάρι» σχολίαζε μιλώντας στο BR στο περιθώριο της διεθνούς ναυτιλιακήςέκθεσηςΠοσειδώνια2012 υψηλόβαθμο τραπεζικό στέλεχος που ειδικεύεται στην ποντοπόρο. «Εφοπλιστές του βεληνεκούς και του εκτοπίσματος του Γιάννη Αγγελικούση,τωναδελφώνΜαρτίνου, τουΓιώργουΠροκοπίουήτηςΑγγελικής Φράγκου, του Γιώργου Οικονόμου ή του Ευάγγελου Μαρινάκη έχουν τη δυνατότηταναβρουνχρηματοδοτήσεις ακόμα και σε αυτές τις, δύσκολες, ημέρες και να επιλέξουν μεταξύ των καλύτερων ευκαιριών της αγοράς» συμπληρώνει.Θαπρέπειόμωςναυπογραμμισθείότισυχνάπαραγνωρίζεται το γεγονός πως η ελληνική ναυτιλία δεν αφορά μόνον Η Ένωση Ελλήνων τους μεγάλους, επώνυμους, εισηγμένους ή εξωστρεφείς Εφοπλιστών μιλά αλλά και εκατοντάδες μικρόγια 750 ναυτιλιακές τερες επιχειρήσεις με πολύ μικρότερα μεγέθη. επιχειρήσεις Η Ένωση Ελλήνων διαχείρισης πλοίων Εφοπλιστών μιλά συχνά που εδρεύουν στην για 750 ναυτιλιακές επιχειρήσεις διαχείρισης πλοίων Ελλάδα που εδρεύουν στην Ελλάδα ενώ πρόσφατη έρευνα της Petrofin απαριθμεί 762 από αυτές τις επιχειρήσεις εν λειτουργία το 2011 (από 785 πριν μια δεκαετία). Το ενδιαφέρον όμως έιναι ότι 350 εξ αυτών ελέγχουν μόλις ένα ή δύο πλοία. Μόλις 34 ναυτιλιακές έδειξαν στόλουςμεγαλύτερουςτων25πλοίων. Η τάση, δε, για συρρίκνωση του συνολικούαριθμούέχειήδηεξακριβωθεί μαζί με την τάση των πλοιοκτητών για ολοένα και μεγαλύτερα πλοία με μικρότερο όμως τον συνολικό αριθμό των πλοίων του στόλου. Το 2011 τα οικονομικά στοιχεία για τον υπό ελληνική σημαία στόλο παρέμειναν αρκετά ικανοποιητικά. Το ελληνικό νηολόγιο αριθμούσε 2.014 πλοία (χωρητικότητας άνω των 100 gt) που ισοδυναμούσαν με 43.397.583 gt. Η IOYNIOΣ 2012 I ΤHE GREEK BANKER I 75

ναυτιλία

Μεγάλο μέρος του παραπάνω ελληνόκτητηναυτιλίαπαρέμεινεστην πρώτη θέση διεθνώς. Ειδικότερα, συναλλάγματος όμως προέρχεται ο ελληνόκτητος στόλος αριθμούσε απόπολλέςεξαυτώντωνμικρότερων 3.325 πλοία (μεγαλύτερα των 1.000 εταιρειών. Και αυτές απουσία πιστωgt) με 226,92 εκατομμύρια dwt, τικώνγραμμώνδενέχουνκαμίαάλλη αντιπροσωπεύοντας 14,83 % της επιλογή παρά να προσπαθήσουν να παγκόσμιας χωρητικότητας σε dwt. επιβιώσουνμεκάθεδυνατόμέσοκαι εάν αποτύχουν να Το 2011 τα έσοχάσουν τα περιουδα της ελληνικής σιακάτουςστοιχεία οικονομίας από την Οι μικρότεροι και να βγουν εκτός παροχή ναυτιλια- εφοπλιστές θα παιχνιδιού στερώκών υπηρεσιών σε έχουν πρόβλημα ντας, βέβαια, και ξένο συνάλλαγμα να αντλήσουν την οικονομία από ανήλθαν σε 14.097 τα σχετικά έσοδα. εκ. ευρώ συγκρι- χρήματα από τα Έτσι η διπλή κρίνόμενα με 15.418 χρηματιστήρια και ση, τραπεζών και εκ. ευρώ το 2010, από ομολογιακές ναυλαγορών,γεννά δηλαδή,μείωσητης αγορές εφοπλιστές δύο τατάξης του 8,57%. χυτήτων. Η έκβαση «Παρά τη δυσμενή διεθνή οικονομική συγκυρία, όμως του στοιχήματος εκείνων που οι προοπτικές είναι συγκρατημένα φιλοδοξούν να παραμείνουν στην αισιόδοξες λόγω της συνεχιζόμενης πρώτη κατηγορία δεν είναι σε καμιά αύξησης του ελληνόκτητου στόλου περίπτωση προκαθορισμένο. Η ανάσε χωρητικότητα» αναφέρει στην καμψη του παγκόσμιου εμπορίου, ακρογωνιαίος λίθος των θαλασσίων ετήσια έκθεση της η ΕΕΕ. μεταφορών- ενδέχεται αν καθυστε 76 I ΤHE GREEK BANKER I IOYNIOΣ 2012

ρήσει -περσότερο από όσο πολλοί απότουςαγοραστέςποντοπόρωντων τελευταίων λίγων μηνών εκτιμούννα επιβαρύνει σημαντικά ακόμα και τους ισχυρότερους Είναι χαρακτηριστικό ότι σε εκδήλωση που έγινε στην Αθήνα στο περιθώριο των Ποσειδωνίων ένας από τους πλέον συχνά χρηματοδοτούμενος από τις διεθνείς κεφαλαιαγορές εφοπλιστής, ο Γιώργος Οικονόμου δήλωσε πως από εδώ και στο εξής θα χρειαστεί κανείς να χρησιμοποιήσεις ποικίλες μορφές χρηματοδοτήσεων καθώς θα έιναι δύσκολο να αντληθούν μετρητά με συμβατικούς τρόπους. Οι μικρότεροι εφοπλιστές σύμφωνα με financier που συμμετείχαν στο forum θα έχουν πρόβλημα να αντλήσουν χρήματα τόσο από τα χρηματιστήριαόσοκαιαπότιςομολογιακέςαγορές.ΗαγγελικήΦράγκου στην ίδια αίθουσα ξεκαθάρισε πως καθοριστικής σημασίας θα έιναι πλέον οι υγιείς ισολογισμοί και η ύπαρξη επαρκούς ρευστότητας. B

επενδύσεις

Ρεκόρ χωρίς λεφτά! Οι δραματικές μειώσεις των χορηγιών, ισοπεδώνουν τον Ελληνικό αθλητισμό. Του Αντώνη Κατσαρού

78 I ΤHE GREEK BANKER I IOYNIOΣ 2012

Οι δεδομένοι πόροι δεν υπάρο ηθικό- αλλά κυρίως πρακτικό- δίλημμα που χουν πια, ή εξακολουθούν να υφίαντιμετώπιζαν, πολλές στανται με δραματικές μειώσεις. δεκαετίες τώρα, οι ηγε- Όπως συμβαίνει άλλωστε για τον σίες των αθλητικών ομο- Ελληνικό αθλητισμό στο σύνολό σπονδιών είχε να κάνει με τον δίκαιο του, με χαρακτηριστικότερο πακαταμερισμό των πολλών χρημάτων ράδειγμα τα χρήματα του ΟΠΑΠ. που λάμβαναν ποικιλοτρόπως στα Τα οποία αποτελούσαν (δεκαετίες ταμεία τους. Χωρίς να περιμένουν τώρα) τον βασικό «αιμοδότη» κάθε πως θα ξημερώσει κάποτε η μέρα αθλητικής δραστηριότητας (περισπου θα τις έφερνε αντιμέτωπες με σότερο εκείνων που έφεραν τον τίτλο «ερασιτεχνική»). το ζήτημα της επιβίωσης. Ο οργανισμός είναι ο μοναδικός Καθώς η μπάλα κάθε ομαδικού συνεπής μεγάλος αθλήματοςόπωςκαι υποστηρικτής ακότασημαντικάρεκόρ μα και των εμποριστα ατομικά, υπο- Στην εποχή της κών πρωταθλημάστηρίζονταν οικο- κρίσης όμως των, όπως αυτού νομικά από πολλές ο αθλητισμός της Superleague. και διαφορετικές Όταν λοιπόν τον χορηγικές παραμέ- βρέθηκε στη περασμένοΜάρτιο τρους,οιοποίεςδεν «μαύρη» πλευρά ανακοινώθηκε η υπάρχουν σήμερα. του ποταμού, προς τις Από τα δεδουποφέροντας από μείωση ομάδες του συνεμένα χρήματα του ταιρισμού 20%δημοσίου (ΟΠΑΠ, την πρώτη μέρα 30% οι άνθρωποι ΓΓΑ), αλλά και από του ποδοσφαίρου τιςμεγάλεςεταιρίες που αποφάσιζαν να επενδύσουν με ένιωσαν πως καταστρέφονται. γενναιόδωρη διάθεση στα σπορ, τα Γιατί διαπίστωσαν ότι θα έπρεπε οποία προκαλούν στον κόσμο το να υπολογίζουν ξαφνικά ένα πόαίσθημα της χαράς λόγω του αθλητι- σο μόλις 60.000 ευρώ το χρόνο! κού αποτελέσματος προσφέροντας Απίστευτα περιορισμένο σε σχέση μεγάληπροβολή,τααθλητικάταμεία με τις ανάγκες που δημιουργήθηκαν από την ίδρυση της Λίγκας και μετά. ποτέ δεν ήταν άδεια. Στην εποχή της κρίσης όμως ο Οι οποίες επέβαλλαν απίστευτα αθλητισμός βρέθηκε στη «μαύρη» ποσά, ως αυτονόητες παροχές για πλευρά του ποταμού, υποφέροντας τις ομάδες. Όπως συνέβη στο πρωαπό το καλημέρα της νέας εποχής. Η τάθληματηςπεριόδου2008/09που οποίαορίζεται,γιακάθεεμπλεκόμενο τότε είχε εισπράξει από τον ΟΠΑΠ σε αυτόν (αθλητές, προπονητές, το... φυσιολογικό για την εποχή παράγοντες),ωςεξαιρετικάδύσκολη ποσό των 17.600.000 ευρώ! Την μέχρικαιτραγική!Ακόμακαιγιατους τελευταία σανίδα σωτηρίας, εκτός εκπροσώπουςτωνδημοφιλέστερων του οργανισμού, πλέον αποτελούν αθλημάτων,όπωςτουποδοσφαίρου τα κονδύλια από τις τράπεζες, που και του μπάσκετ. Που καλούνται να υποστηρίζουνμεσυνέπειασεεθνικό αντεπεξέλθουν, βιώνοντας τις πιο επίπεδο ποδόσφαιρο και μπάσκετ. δραματικές εκπτώσεις που αντιμετώπισαν ποτέ (ανεξαρτήτως των Πειραιώς- ΟΠΑΠ στην Εθνική επιτυχιώνπουκάποτεκρατούσανως Η Εθνική ομάδα ποδοσφαίρου διαπραγματευτικό χαρτί στα χέρια απέφυγε και αποφεύγει ακόμα τους) και αναπόφευκτα έχουν οδη- τις μεγάλες περιπέτειες, καθώς η γήσει σε αλλαγή φιλοσοφίας, στην τρίτη συνεχόμενη συμμετοχή της προετοιμασία της κάθε αγωνιστικής σε Ευρωπαϊκό πρωτάθλημα, έδωσε περιόδου. τη δυνατότητα στην ποδοσφαιρική IOYNIOΣ 2012 I ΤHE GREEK BANKER I 79

επενδύσεις

Η κρίση των media ακύρωσε τα περισσότερα σχέδια ομοσπονδιών και ομάδων για συμβόλαια με την τηλεόραση.

ομοσπονδίανα«ψαρέψειχορηγίες» δυσανάλογου μεγέθους για αυτή την εποχή. Η ΕΠΟ υποστηρίζεται έτσι κι αλλιώς από τον ΟΠΑΠ. Η νέα συμφωνία «τρέχει» από τις 3 Ιουνίου. Λίγες στιγμές πριν φύγει η αποστολή της Εθνικής για τοΕυρωπαϊκόπρωτάθλημα,μπήκαν οι υπογραφές, με τη νέα σύμβαση ναδεσμεύειτιςδύοπλευρέςέωςκαι το παγκόσμιο κύπελλο του 2014.Με τον οργανισμό να γίνεται ο «Εθνικός χορηγός»αντίποσούπουξεπερνάει ελάχιστα τα 2.000.000 ευρώ το χρόνο. Ποσό απολύτως αναγκαίο τέτοιες μέρες, αλλά όχι επαρκές. Κατά συνέπεια χωρίς τη συμπαράσταση και άλλων υποστηρικτών, ήταν αδύνατον να πορευτεί στις υποχρεώσεις της η Εθνική για την τελική φάση του Euro και την προετοιμασία των αγώνων της προκριματικής φάσης του επόμενου παγκοσμίου κυπέλλου του 2014. Η συμφωνία με την Τράπεζα Πειραιώς ως «μέγας χορηγός», που ισχύει από το Μάϊο του 2008 (ανανεώνονταςτότετηνήδηυπάρχουσα 80 I ΤHE GREEK BANKER I IOYNIOΣ 2012

συνεργασία τετραετούς βάσης), θηκε η ανανέωση της συνεργασίανταποκρίθηκε στα δεδομένα των ας της τράπεζας με την Ελληνική αναγκών της ΕΠΟ. Από το Euro 2008 Ομοσπονδία Καλαθοσφαίρισης για έως και την εφετινή διοργάνωση τέσσερα χρόνια. η Τράπεζα Πειραιώς υποστηρίζει Υπογράφοντας τη μακροβιότεμε 3.000.000 - 5.000.000 ευρώ ρη χορηγική σχέση στον Ελληνικό την ποδοσφαιριαθλητισμό, καθώς η κή ομοσπονδία. τράπεζα υποστήριΧωρίς τη Η Vodafone ως ξε την προηγούμενη «χρυσόςχορηγός» συμπαράσταση δεκαετίατηναναγένκαι οι AMSTEL - και άλλων ήταν νησητουαθλήματος. adidas (με τον αδύνατον να Η συμφωνία με τη πιο μεγάλο τζίρο Eurobank αποφέπορευτεί η Εθνική ρειστηνομοσπονδία από τις εταιρίες αθλητικής ένδυ- Ομάδα για την για όλες τις Εθνικές σης στην Ελλάδα) τελική φάση ομάδες 2.000.000 ως χορηγοί, συ- του Euro ευρώκατ’έτος,γιατις μπληρώνουν το χρονιές 2011, 2012, μπάτζετ. Η ελάχι2013 και 2014. Το στη συμβολή, για αυτούς που επιθυ- ποσό δεν επιμερίζεται ισομερώς μούν να λάβουν χαρακτήρα απλού από τη διοίκηση της ομοσπονδίας, υποστηρικτή,είναιοι400.000ευρώ. η οποία πάντοτε φροντίζει να υποστηρίζονται οπωσδήποτε οι εθνικές ομάδες όλων των ηλικιών. Eurobank στο μπάσκετ Το μπάσκετ, όπως και το ποδόσφαιρο, βασίζεται σε τράπεζα. Η πορτοκαλίμπάλαζειαπότηEurobank! Τον Αύγουστο του 2010 ανακοινώ-

Ταπολλάλεφτάτηςτηλεόρασης Καθοριστική ήταν η συμβολή και της τηλεόρασης στα αθλητικά τις

δύο προηγούμενες δεκαετίες. Τα εκατομμύριατηςοποίαςκαθιστούσαν βιώσιμο οποιοδήποτε οικονομικά υπερβατικό σχέδιο, ανεξαρτήτως του μεγέθους των προϋπολογισμών μεγάλων και μικρότερου βεληνεκούς ομάδων. Στο ποδόσφαιρο τα τηλεοπτικά συμβόλαια έφτασαν κάποτε σε δυσθεώρητα ύψη, με την έκρηξη να καθρεφτίζεται στην παρουσία του ALPHADIGITAL,με61.300.000ευρώ ως αντίτιμο του πρωταθλήματος! Ενώ η συνέχεια έβαλε από το 2006 στο παιχνίδι και τη δημόσια τηλεόραση, η οποία κινήθηκε σε διαφορετικήλογικήαπότηνκεντρική διαχείριση της NOVA. Αποδίδοντας σε Ολυμπιακό και Παναθηναϊκόμεμονωμένα7.000.000 και5.000.000ευρώαντίστοιχα,ενώ το κόστος της συνδρομητικής πλατφόρμας για τις υπόλοιπές ομάδες (πλην του Άρη, του Αστέρα Τρίπολης και της Ξάνθης που επίσης ήταν στην ΕΡΤ), βρισκόταν περίπου στα 16-20 εκατ. Η είσοδος και του ALPHA στο παιχνίδιτο2007,έστειλετοσυνολικό ποσό στα 31,200.000 ευρώ και το ανέβασε το 2009 στα 53.000.000 μεσυμμετοχήπάντοτετηςNOVAκαι της ΕΡΤ. Στις μέρες μας οι σχέσεις της Superleague με την τηλεόραση δενδιανύουντηνκαλύτερηπερίοδο. Στοπρωτάθλημαμπάσκετ,ησυμφωνίατηςΕΡΤμετονΕΣΑΚΕκρατούσε τις περισσότερες ομάδες στη ζωή, με τάξη μεγέθους τις 200.000 ευρώ μ.ο., τα οποία πάντως τους όφειλε για διάστημα που άγγιζε σχεδόν τον ένα χρόνο. Με αποτέλεσμα να μην μπορούν –εκτός των «αιωνίων» να διεκπεραιώσουν ούτε τα στοιχειώδη.ΠαναθηναϊκόςκαιΟλυμπιακός κυμαίνονταν στα 2-3 εκατ., ενώ για τα αγωνίσματα του στίβου ο ΣΕΓΑΣ, με συμφωνίες των 250.000 ευρώ ετησίως, εξασφάλιζε -στις καλές - εποχές τις μεταδόσεις όλων των εσωτερικών διοργανώσεων σε πανελλαδική εμβέλεια, προϋπόθεση η οποία του παρείχε πλείστους χορηγούς. B

Ο... ξαφνικός θάνατος των «μικρών» αθλημάτων

ο νέο τραγικό κεφάλαιο των ρη θέση της Ευρώπης σε έξι μήνες πιο «μικρών» αθλημάτων ζει (Ιούλιος 2011- Ιανουάριος 2012) πρωτόγνωρεςστιγμές,μετους να δανείζονται τον απαραίτητο ανθρώπουςτουςνασκέφτονταιδιαρ- εξοπλισμό για το ταξίδι τους και κώςτηναναστολήπρωταθλημάτων, τους αγώνες! Στο πρωτάθλημα της Α1 των αναλλά και των δραστηριοτήτων των δρών,ηπλειοψηφίατωναθλητώνδεν Εθνικών τους ομάδων. Στο βόλεϊ, εικοσιένα χρόνια παίρνειχρήματα,ενώυπάρχουναπειροελάχιστες εξαιμετά την είσοδο ρέσεις, όπως του του αμειβόμενου Σε τραγικές Ναυτικού Ομίλου πρωταθλητισμού στιγμές Βουλιαγμένης,που στα παρκέ και τα πληρώνει παίκτες συσσωρευμένα βρίσκονται πλεόν και προπονητή χρέη των ομάδων τα μικρότερα κανονικά, αλλά προς τους παίκτες αθλήματα καθώς και του Ναυτικού να έχουν αγγίξει Ομίλου Χίου, που το αστρονομικό υπάρχουν σκέψεις στο πρόσωπο του ποσό μεγέθους για αναστολή ΠαναγιώτηΠαππή, 4.500.000 ευρώ, πρωταθλημάτων βρήκετηνευκαιρία οι παράγοντες του να πρωταγωνιστήαθλήματος(πουάργησαν πολύ ν’ αντιληφθούν το αυτο- σει.Χωρίςτησυμπαράστασηωστόσο νόητο) βρίσκονται σε απόγνωση! Η των μεγάλων οικονομικών παραγόπαρουσία ισχυρών επιχειρηματιών, ντων του νησιού (Τσάκος, Παληός, πουέφτασεναβγάζειαπότηντσέπη Χανδρής,Βενιάμης)οαιμοδότηςτης ακόμη και 500.000 ευρώ για την ομάδας πόλο του νησιού σκέφτηκε αμοιβή ενός παίκτη, πόσο που είναι να αποχωρήσει. Στα τρία χρόνια της πλέονπιομεγάλοκαιαπότομπάτζετ οικονομικής υποστήριξης –Παππή του Ολυμπιακού, προκάλεσαν την ο ΝΟΧ κατάφερε με ένα μπάτζετ εξαιρετικά μεγάλο για το άθλημα, έκρηξη της φούσκας. Οι ετήσιες αποδοχές των αθλη- να κινηθεί σε ποσά που ξεπέρασαν τών του βόλεϊ κινούνται πλέον στα τις 150.000 ευρώ. Όσο για την πρωταθλήτρια ποσά των 15.000 ευρώ, ενώ πριν λίγα χρόνια ήταν 40.000 Βουλιαγμένη,ηπορείατηςανδρικής ευρώ. Ταυτόχρονα η Γενική ομάδας που κατέκτησε τελικά το Γραμματεία Αθλητισμού πρωτάθλημαβρήκευποστηρικτήστα Η συμφωνία με τη «έκοψε» τα δικά της μέσα της σεζόν το outlet MacArthur Eurobank αποφέρει 100.000 ευρώ του αθλή- Glenn, μ ένα ποσό μικρότερο των ματος, όπως έχει κάνει και 50.000 ευρώ! στην ομοσπονδία Στις μικρότερου προϋπολογιμε τα άλλα σπορ. για όλες τις Εθνικές Ίδια η λογική και στο σμού ομάδες, ανεξαρτήτως του ομάδες 2.000.000 άθλημαμετιςπερισσότερες μεγέθους του συλλόγου όπως ο επιτυχίεςσεΕθνικόεπίπεδο. Παναθηναϊκός, συναισθηματικά ευρώ κατ’ έτος Τηνυδατοσφαίριση.Μετην δεμένοιεπιχειρηματίεςυποστήριξαν μέχρι το 2014. ομοσπονδία να περιμένει αυτόκλητα την ανάγκες τους. Όπως ο Αχιλλέας Μακρόπουλος στα ταμεία της χρήματα σχεδόν δύο χρόνια από το πόλο των «πρασίνων», αλλά και τη ΓΓΑ και τους αθλητές, αλλά και γνωστός από το ποδόσφαιρο εφοτις αθλήτριες που κατέκτησαν την πλιστής, την παρουσία του Γιώργου κορυφή του κόσμου και τη δεύτε- Αφρουδάκη στην ομάδα. B IOYNIOΣ 2012 I ΤHE GREEK BANKER I 81

τελευταία

Αυτόν τον μήνα το υστερόγραφο υπογράφει ο Πάνος Παναγιώτου

Οι κρίσιμες 45 επόμενες μέρες

ετά από τρεις δέχεται διεθνώς για το αντίθετο. καιπλέονμήνες Όλα αυτά ήταν γνωστά κατά τη προεκλογικής διάρκειατηςπροεκλογικήςεκστραπεριόδου και τείας και δεν εμπόδισαν κάποια ύστερα από από τα κόμματα να στηρίξουν την δύο εκλογικές αναμετρήσεις οι εκλογή τους υποσχόμενα την αναεκλογές, επιτέλους, ολοκληρώθη- διαπραγμάτευση του Μνημονίου. καν. Τα προβλήματα στο διάστημα Μέχρι στιγμής, όμως, είναι μόνο ο αυτό, όμως, μεγάλωσαν και μόνο πρόεδρος ενός, πρώην μεγάλου στηναγοράεργασίαςπροστέθηκαν κόμματος, που περίπου 50 χιλιάδες νέοι άνεργοι. έχει δώσει ένα Το δίλημμα ευρώ ή δραχμή απα- σχετικά σαφές ντήθηκε για άλλη μια φορά, με και στα πλαίσια τη συντριπτική πλειοψηφία των του ρεαλισμού Ελλήνων να κλίνουν προς το ενιαίο δείγμα γραφής νόμισμα.Στοδίλημμα,καταγγελίαή ως προς το πώς αναδιαπραγμάτευσητουΜνημονίου αντιλαμβάνεη ψήφος μοιράστηκε. Περίπου το ται την αναδια55% των Ελλήνων ψήφισαν για πραγμάτευση, αναδιαπραγμάτευση με το 45% έχοντας φρονα ψηφίζει καταγγελία. ντίσει να λάβει Τα ποσοστά αυτά είναι τόσο μία, μικρή, έστω κοντά που μπορούν πολύ εύκολα στήριξη από τους Ολλάντ και Μόντι να εξισωθούν ή και να ανατραπούν στις απόψεις του αλλά όχι και απ’ προςτηθέσητηςκαταγγελίας.Αυτό, τη Μέρκελ. Κανένας, ωστόσο, δεν ιδιαίτεραανη αναδιαπραγμάτευση έχει χαράξει τις κόκκινες γραμμές μείνει στα λόγια και δεν πάρει ποτέ πέρα απ’ τις οποίες θα θεωρήσει σάρκα και οστά. πως το Μνημόνιο δε μπορεί να Η φαινομενικά εφαρμοστεί. αδιάλλακτηθέσητης Η Ελλάδα έχει Γερμανίαςθααποτε- Αν η νέα ένα περιθώριο πελέσειτομεγαλύτερο κυβέρνηση κάνει ρίπου45ημερώνγια πρόβλημαστηνόποια να ολοκληρώσει και προσπάθεια αναδι- το λάθος να να φέρει σε πέρας απραγμάτευσης. Η προσπαθήσει την πιο σκληρή και σκληρή Γερμανική να σπρώξει το απαραίτητη για την ΚεντρικήΤράπεζακαι επιβίωση της διαπρόβλημα λίγο το λόμπι της δεν επιπραγμάτευση στη θυμούνναγίνεικαμία πιο πέρα χρονικά μοντέρνα ιστορία απολύτωςυποχώρη- θα χάσει άμεσα της. Ο χρόνος κυλά ση προς την Ελλάδα αντιστρόφως ανάενώ με το 80% των λογατωνταμειακών Γερμανών πολιτών να θέλουν τη της διαθεσίμων. χώρα έξω απ΄ το ευρώ φαίνεται Τα κόμματα που φιλοδοξούν να πολύ δελεαστικό, πολιτικά, για τη κυβερνήσουν πρέπει να θέσουν ως Μέρκελ να διατηρήσει τη σκληρή προτεραιότητα τους τη συμφωνία της στάση παρά τις πιέσεις που σεμίαεθνικήπρότασηαναδιαπραγ-

82 I ΤHE GREEK BANKER I IOYNIOΣ 2012

μάτευσης, η οποία δεν πρέπει να προκύψει από τις επιθυμίες, τα συμφέροντα ή τους φόβους τους αλλά από τις πραγματικές ανάγκες και αντοχές της χώρας και τις νέες διεθνείςκαιευρωπαϊκέςισορροπίες. Η αναζήτηση συμμαχιών πρέπει να ολοκληρωθεί με ταχύτατες διαδικασίες και να βοηθήσει στην οριστικοποίηση της πρότασης αναδιαπραγμάτευσης. Αν η νέα κυβέρνηση κάνει το λάθος να προσπαθήσει να σπρώξει το πρόβλημα λίγο πιο πέρα χρονικά υπαναχωρώντας απότιςπροεκλογικέςυποσχέσεις, υποχωρώντας αμαχητί στις γερμανικές, τις ολλανδικές, τις φινλανδικές και άλλες πιέσεις και επιτρέποντας η περιβόητη αναδιαπραγμάτευση του Μνημονίου να εκφυλιστεί σε μία απλή επιμήκυνση του με την προσθήκη αναπτυξιακών μέτρων λάιτ, τότε μέσα σε λίγους μήνες είναι πιθανό από τη μία η ίδια να μην υπάρχει και από την άλλη να έχει, τελικά, χάσει την τελευταία, ίσως, ευκαιρία να αλλάξει πορεία η χώρα. Η καταστροφή που έχει υποστεί η Ελλάδα από τις πολιτικές δεκαετιών που πολλαπλασιάστηκαν σε αρνητική ισχύ και μετατράπηκαν σε πυρηνική βόμβα εξαιτίας των επιλογών Παπανδρέου είναι άνευ προηγουμένου. Είτε θα καταφέρει η νέα κυβέρνηση να κάνει μία ουσιαστική αναδιαπραγμάτευση μέσα στιςεπόμενες45ημέρεςεκπονώντας ένα εθνικό σχέδιο είτε το ευρώ μπορεί να ξαναρχίσει να ετοιμάζει τις βαλίτσες του καθώς μόνο με θαύμα θα πετύχει το Μνημόνιο με την τρέχουσα δομή του. B