Rotterdam
sociaal
gemeten 4e meting Sociale Index
12
Rotterdam
sociaal
gemeten 4e meting Sociale Index
Inhoud
Inhoud 0. 1. 2. 3. 4. 5.
Woord vooraf Inleiding De Sociale Index nader verklaard Rotterdam 2012 Vergelijking uitkomsten Sociale Index ‘08/‘09/‘10/’12 Situatie per deelgemeente Charlois Delfshaven Feijenoord Hillegersberg-Schiebroek Hoek van Holland Hoogvliet IJsselmonde Kralingen-Crooswijk Noord Overschie Pernis Prins Alexander Rotterdam Centrum Rozenburg
Bijlage 1: Beschrijving van de begrippen Bijlage 2: Verantwoording Bijlage 3: Tabellen Bijlage 4: Deelgemeente en wijkindeling
1 2 4 5 8 11 12 14 16 18 20 21 22 24 26 28 29 30 32 33 34 36 38 42
Rotterdam sociaal gemeten, 4e meting Sociale Index
Voor u liggen de uitkomsten van de Sociale Index 2012. Een jaar waarin de crisis inmiddels een feit is geworden, velen hebben dat inmiddels al gemerkt. In 2010 waren Rotterdammers vooral bezorgd. Hoe ziet onze toekomst eruit en die van onze kinderen? Ik deelde deze bezorgdheid en heb destijds aangegeven dat wij bij een aanhoudende economische crisis de gevolgen daarvan terug zouden zien in de uitkomsten van de volgende index. Nu zien we dat die zorg terecht was. De inkomenspositie van Rotterdammers is niet verbeterd. Veel huishoudens hebben het steeds moeilijker om de eindjes aan
elkaar te knopen. En de ervaren gezondheid van de Rotterdammers is er niet beter op geworden. De crisis is een probleem op wereldniveau waarbij iedereen worstelt om zijn opgebouwde welvaart en welzijn overeind te houden. Het is hard te constateren dat we ondanks onze investeringen in het versterken van de sociale positie van de Rotterdammers in de afgelopen jaren, ingehaald zijn door de werkelijkheid. De economische wind is guur, hierdoor raken de inspanningen van het stadsbestuur en het maatschappelijke middenveld om de sociale aspecten van onze stad te verbeteren overschaduwd. Toch zijn er ook lichtpuntjes. Zo stijgt het opleidingsniveau in onze stad. En dat heeft op de lange termijn een positieve invloed op de werkgelegenheid, veiligheid, opvoeding en de volksgezondheid. Dat zegt iets over de veerkracht van Rotterdam en de Rotterdammers. Het is zaak die veerkracht vast te houden en te versterken om straks bij kerend tij weer sterk te staan. De uitkomsten van deze Sociale Index vragen het College en deelgemeenten om precisie. Want ook al is de invloed van een gemeente gering op de uitwerkingen van een internationale economische crisis, toch moeten we zoveel mogelijk de gegevens uit de Sociale Index gebruiken om onderwijs en economie te faciliteren. Zet ze in om de kennis en inbreng van burgers, ondernemers en onze maatschappelijke partners in de stad bij elkaar te brengen, in wijken en deelgemeenten. We leven in een tijd waarin we als overheid een stapje terug doen. We bevinden ons in een periode van bezuinigingen. We zullen dus slim moeten zijn in het leggen van verbindingen en het bieden van faciliteiten, om de krachten in onze stad te mobiliseren en stimuleren. Dat doen we op basis van feiten. En daar helpt deze Sociale Index bij.
Jantine Kriens
Wethouder FinanciĂŤn, Bestuur, Organisatie en Volksgezondheid
1
2
1
Inleiding Dit rapport bevat de resultaten van de vierde meting voor de Sociale Index. Deze index meet de sociale kwaliteit van Rotterdam als geheel en van de afzonderlijke deelgemeenten en wijken. De Sociale Index biedt onder meer ondersteuning aan het gebiedsgericht werken. Deze rapportage, met als titel “Rotterdam sociaal gemeten 2012” of kortweg “Sociale Index 2012”, is gebaseerd op de uitkomsten van 2011. De vierde meting wijkt op een aantal punten af van voorgaande metingen. Op de verschillen wordt nader ingegaan in bijlage 2. Ondanks de verschillen laten de uitkomsten zich goed vergelijken met die van voorgaande jaren. De doelen van de Sociale Index zijn: - Meten: het in kaart brengen van de sociale situatie op een bepaald moment; - Analyseren: het vergelijken en onderzoeken van verschillen tussen de diverse sociale factoren en het vergelijken van de cijfers met voorgaande jaren. De Sociale Index is bedoeld als monitor. Door periodiek de scores van een gebied vast te stellen, kunnen gemeente en partners bepalen of en hoe de sociale kwaliteit van dat gebied verandert; - Sturen van het gebiedsgericht werken: het leveren van informatie waarbij – zo nodig – het beleid bijgestuurd of geïntensiveerd kan worden; - Versterken: aansluiting zoeken bij de sterke punten van de stad of een stadsdeel. De Sociale Index is een belangrijk instrument voor het stedelijk en deelgemeentelijk bestuur om richting te geven aan het sociale beleid. Bij de ontwikkeling en uitvoering van het sociale beleid is naast het stedelijk en deelgemeentelijk bestuur het cluster Maatschappelijke Ontwikkeling betrokken. Dit cluster bestaat uit de diensten Jeugd Onderwijs en Samenleving (JOS), Kunst en Cultuur (dKC), Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SoZaWe), Sport en Recreatie (SenR) en de Gemeentelijke Gezondheidsdienst Rotterdam-Rijnmond (GGD).
Ontwikkeling Wijkprofiel
Rotterdam werkt aan een nieuw instrument, het Wijkprofiel. Het Wijkprofiel wordt een integraal instrument en bestaat onder meer uit de Sociale Index, de Veiligheidsindex, informatie over het fysieke domein, de mate van kindvriendelijkheid en demografische en stedenbouwkundige kenmerken van de wijk. Het Wijkprofiel zal in 2014 gereed zijn voor gebruik door het nieuwe College. De verschijningsfrequentie van de Sociale Index is veranderd. Van 2008 tot en met 2010 is de Sociale Index elk jaar uitgekomen. Met ingang van 2010 is de verschijningsfrequentie verlaagd naar om de twee jaar. In 2011 is daarom geen Sociale Index verschenen. De Sociale Index 2012 is vergelijkbaar met de Sociale Indexen van voorgaande jaren. Aan de methodiek is niets veranderd. Vooruitlopend op de ontwikkeling van het Wijkprofiel is wel het veldwerk voor de bevolkingsenquêtes van de Sociale Index gelijk getrokken met de Veiligheidsindex. Concreet betekent dit dat de bevragingsperiode en de enquêtemethoden hetzelfde zijn.
Rotterdam sociaal gemeten, 4e meting Sociale Index
3
4
De Sociale Index meet sinds 2008 de sociale kwaliteit van Rotterdam als geheel, de deelgemeenten en de wijken1.
Aspecten, thema’s en indicatoren
De Sociale Index biedt een indexscore, opgedeeld in vier aspecten: capaciteiten, leefomgeving, meedoen en sociale binding. Ieder aspect is onderverdeeld in thema’s. Behalve bij sociale binding, dat uit twee thema’s bestaat, zijn de aspecten opgebouwd uit vier thema’s. Zo bestaat het aspect meedoen uit de thema’s werk en school, sociale contacten, sociale en culturele activiteiten en sociale inzet. De thema’s zijn onderverdeeld in diverse indicatoren. Sociale inzet bijvoorbeeld is opgebouwd uit de indicatoren inzet mantelzorg, inzet vrijwilligerswerk en inzet voor de buurt. In dit rapport staan de totaal-, aspect- en themascores van Rotterdam, de deelgemeenten en de wijken.
Scores
Een gebied krijgt voor iedere indicator een score (rapportcijfer). Bijvoorbeeld: hoe minder mensen in een gebied discriminatie hebben ervaren, hoe hoger het gebied scoort op de indicator ervaren discriminatie. Een hoge score is dus positief. Op basis van indicatorscores worden themascores berekend. Een themascore is het gemiddelde van de onderliggende indicatorscores. Bijvoorbeeld: een gebied dat op de indicator tevredenheid fysieke voorzieningen een 7,0 en op de indicator bekendheid met de sociale voorzieningen een 6,0 scoort, krijgt voor het thema adequate voorzieningen een 6,5. Een aspectscore is het gemiddelde van de bijbehorende themascores. Het gemiddelde van de vier aspectscores van een gebied levert een indexcijfer voor de sociale kwaliteit van het betreffende gebied op. Categorieën De totaal-, aspect- en themascores van een gebied vallen in één van de vijf categorieën: sociaal zeer zwak, problematisch, kwetsbaar, sociaal voldoende of sociaal sterk. De volgende tabel toont de vijf categorieën in combinatie met de scores. Als bijvoorbeeld een wijk op het aspect capaciteiten een 6,5 scoort, dan krijgt de wijk op dit aspect het stempel ‘sociaal voldoende’.
Tabel 1: Categorie-indeling indexscores Score
Categorie
3,8 en lager
Sociaal zeer zwak
3,9 tot en met 4,9
Probleem
5,0 tot en met 5,9
Kwetsbaar
6,0 tot en met 7,0
Sociaal voldoende
7,1 en hoger
Sociaal sterk
Leeswijzer
Hoofdstuk 3 begint met een beschrijving van de uitkomsten voor de stad Rotterdam. Er wordt ingegaan op de totaal- en aspectscores voor Rotterdam en de deelgemeenten. Hoofdstuk 4 vergelijkt de belangrijkste uitkomsten van de Sociale Index 2008, 2009, 2010 en 2012 en gaat in op de verschillen op stedelijk niveau, per deelgemeente en op wijkniveau. Hoofdstuk 5 behandelt de resultaten per deelgemeente. De deelgemeente Rozenburg is door het ontbreken van een aantal indicatoren (met name registraties) niet vergelijkbaar met de overige deelgemeenten. Waar het rapport spreekt over alle wijken of alle deelgemeenten, is dat met uitzondering van Rozenburg. Het rapport sluit af met een aantal tabellen. In het rapport is de terminologie van categorieën (sociaal sterk, sociaal voldoende, etc.) aangehouden. Dit geldt ook voor de namen van aspecten en thema’s. Omwille van de leesbaarheid wordt hier soms van afgeweken. Bijvoorbeeld: “…de wijk scoort voldoende…” waar een wijk sociaal voldoende scoort, of “…gezondheid is een probleem…” waar een wijk slecht scoort op het thema voldoende gezondheid.
1 De uitkomsten voor deelgemeente Rozenburg zijn niet meegenomen in de berekeningen van de Sociale Index Rotterdam. In hoofdstuk 5 wordt hierop nader ingegaan. Begin 2010 heeft een kleine gebiedswijziging plaatsgevonden: Wilhelminapier behoort niet meer tot deelgemeente Rotterdam Centrum, maar tot deelgemeente Feijenoord en heet nu Kop van Zuid. Met deze wijziging worden in de Sociale Index sinds 2010 65 in plaats van 64 wijken onderscheiden.
3
Rotterdam sociaal gemeten, 4e meting Sociale Index
Uitkomsten Sociale Index 2012
Rotterdam scoort een 5,0 op het aspect capaciteiten. Hierbij gaat het om eigenschappen die mensen nodig hebben om mee te kunnen doen in de samenleving. Het aspect onderscheidt vier thema’s: voldoende opleiding, goede gezondheid, voldoende inkomen en voldoende taalbeheersing. Op opleiding scoort Rotterdam sociaal voldoende, de andere drie thema’s zijn een probleem. Voor het aspect leefomgeving krijgt Rotterdam een 5,9. Deze score geeft de beoordeling weer van de omgeving waarin Rotterdammers wonen. Vier eigenschappen (thema’s) bepalen de leefomgeving: ontbreken van discriminatie, passende huisvesting, adequate voorzieningen en weinig vervuiling en overlast. Rotterdam scoort sociaal voldoende op de thema’s ontbreken van discriminatie en weinig vervuiling en overlast. Op de andere twee thema’s scoort de stad kwetsbaar. Het aspect meedoen belicht de mate waarin Rotterdammers deelnemen aan de maatschappij. De stad scoort een 5,9 op dit aspect. Meedoen is, net als leefomgeving, in vier thema’s onderverdeeld: werk en school, sociale contacten, sociale en culturele activiteiten en sociale inzet. De eerste twee thema’s zijn kwetsbaar, de andere twee scoren sociaal voldoende. Voor sociale binding krijgt Rotterdam een 5,2. Dit aspect meet de binding van Rotterdammers met de stad, hun wijk en de wijkbewoners. Het aspect sociale binding bestaat uit twee thema’s: mutaties en ervaren binding. Het eerste thema scoort sociaal voldoende, het tweede is een probleem.
Rotterdam scoort in 2012 een 5,5 op de Sociale Index. Daarmee kan Rotterdam aangemerkt worden als sociaal kwetsbaar. De scores van Rotterdam op de vier aspecten (capaciteiten, leefomgeving, meedoen en sociale binding) variëren van 5,0 tot 5,9 en vallen daarmee ook in de categorie kwetsbaar. Onderstaande tabel 2 geeft de scores weer voor de Sociale Index Rotterdam 2012 op index-, aspect- en themaniveau.
passende huisvesting
ontbreken van discriminatie
voldoende inkomen goede gezondheid
g
cap
ac
voldoende opleiding
e me
werk en school
do
bi nd
ing
leef
vin ge
n ite ite
om
adequate voorzieningen vervuiling en overlast
voldoende taalbeheersing
en
soci
ervaren binding
ale
sociale contacten sociale en culturele activiteiten
mutaties
sociale inzet
Capaciteiten
Voldoende opleiding
Goede gezondheid
Voldoende inkomen
Voldoende taalbeheersing
Leefomgeving
Ontbreken van discriminatie
Passende huisvesting
Adequate voorzieningen
Weinig vervuiling en overlast
Meedoen
Werk en school
Sociale contacten
Sociale en culturele activiteiten
Sociale inzet
Sociale Binding
Mutaties
Ervaren binding
Rotterdam 2012
Sociale Index
Tabel 2 Sociale Index-score voor Rotterdam op index, aspect- en themaniveau, meting 2012
5,5
5,0
6,5
4,5
4,3
4,6
5,9
6,2
5,6
5,4
6,4
5,9
5,5
5,2
6,7
6,4
5,2
6,0
4,5
5
6
Tabel 3 Index- en aspect scores van Rotterdam en de deelgemeenten, meting 2012 Deelgemeente
sociale Index
Capaciteiten
Leefomgeving
Meedoen
Sociale binding
Charlois
4,7
4,2
5,2
5,1
4,3
Delfshaven
4,9
4,3
5,2
5,5
4,7
Feijenoord
4,9
4,0
5,2
5,3
4,9
Hillegersberg-Schiebroek
6,8
6,8
7,0
6,7
6,7
Hoek van Holland
7,5
7,6
7,7
7,2
7,6
Hoogvliet
6,1
5,5
6,7
5,8
6,2
IJsselmonde
5,6
4,9
6,0
5,8
5,7
Kralingen-Crooswijk
5,6
5,3
6,0
6,1
4,9
Noord
5,7
5,3
5,9
6,2
5,2
Overschie
6,0
5,6
5,9
6,2
6,1
Pernis
7,2
7,4
7,4
6,5
7,6
Prins Alexander
6,6
6,5
7,0
6,4
6,4
Rotterdam Centrum
5,8
5,8
6,1
6,4
4,9
Rozenburg *
6,9
6,9
7,1
6,6
6,8
Rotterdam
5,5
5,0
5,9
5,9
5,2
* Door het ontbreken van een aantal indicatoren (met name registraties) is deelgemeente Rozenburg niet goed vergelijkbaar met de andere deelgemeenten.
Overzicht totaal- en aspectscores van Rotterdam en de deelgemeenten
Tabel 3 bevat de totaal- en aspectscores van Rotterdam en de deelgemeenten. Dit geeft een indruk van de verschillen tussen de deelgemeenten onderling en de verschillen tussen de deelgemeenten en het Rotterdamse gemiddelde. Vier deelgemeenten zijn net als Rotterdam kwetsbaar: Rotterdam Centrum, Noord, KralingenCrooswijk en IJsselmonde. Rotterdam Centrum en Kralingen-Crooswijk scoren sociaal voldoende op de aspecten leefomgeving en meedoen, kwetsbaar op capaciteiten en problematisch op sociale binding. Noord scoort sociaal voldoende op meedoen en kwetsbaar op capaciteiten, leefomgeving en sociale binding. IJsselmonde scoort problematisch op capaciteiten, sociaal voldoende op leefomgeving en kwetsbaar op de andere twee aspecten. De deelgemeenten Prins Alexander, Overschie, Hoogvliet en Hillegersberg-Schiebroek scoren sociaal voldoende. Overschie scoort voldoende op meedoen en sociale binding en kwetsbaar op de andere twee aspecten. Hoogvliet heeft kwetsbare scores voor capaciteiten en meedoen en scoort sociaal voldoende op leefomgeving en sociale binding. Prins Alexander en Hillegersberg-Schiebroek scoren op alle aspecten sociaal voldoende.
Pernis en Hoek van Holland scoren sociaal sterk op de Sociale Index. Hoek van Holland op alle vier aspecten, Pernis op drie aspecten en op meedoen sociaal voldoende. Feijenoord, Delfshaven en Charlois hebben elk een problematische Sociale Index-score. In alle drie de deelgemeenten zijn capaciteiten en sociale binding een probleem en scoren de andere twee aspecten kwetsbaar. Deelgemeente Rozenburg scoort sociaal voldoende.
Wijken naar categorie
De Sociale Index onderscheidt 65 wijken (exclusief Rozenburg). Op basis van de vierde meting kunnen de wijken als volgt worden ingedeeld: 7,1 en hoger : 10 sociaal sterke wijken 6,0 tot en met 7,0 : 14 sociaal voldoende wijken 5,0 tot en met 5,9 : 28 sociaal kwetsbare wijken 3,9 tot en met 4,9 : 13 sociale probleemwijken 3,8 en lager : 0 sociaal zeer zwakke wijken 24 wijken scoren (meer dan) voldoende op sociale kwaliteit. Een iets groter aantal wijken (28) bevindt zich in de categorie kwetsbaar. Daarnaast zijn er 13 wijken die lager dan een 5,0 scoren (namelijk 4,6 t/m 4,9) en daarom als sociale probleemwijk worden
Rotterdam sociaal gemeten, 4e meting Sociale Index
aangemerkt. Rotterdam kent geen sociaal zeer zwakke wijken. Sociaal sterke wijken (10) De sociaal sterke wijken liggen voornamelijk in de deelgemeenten Prins Alexander (3) en Hillegersberg-Schiebroek (3). Verder gaat het om Kralingen Oost/Kralingse Bos en Blijdorp. De deelgemeenten Hoek van Holland en Pernis zijn niet in aparte wijken onderscheiden, maar scoren als deelgemeente sociaal sterk. De sociaal sterke wijken scoren op de vier aspecten meestal 7,1 of hoger en nooit lager dan 5,9. Sociaal voldoende wijken (14) Van de 14 sociaal voldoende wijken liggen er vier in de deelgemeente Prins Alexander: Het Lage Land, Ommoord, Prinsenland en Zevenkamp. Twee deelgemeenten kennen elk twee sociaal voldoende wijken: Rotterdam Centrum (Cool/Nieuwe Werk/Dijkzigt en Stadsdriehoek/C.S. Kwartier) en HillegersbergSchiebroek (Hillegersberg Noord en Schiebroek). Van één sociaal voldoende wijk per deelgemeente is sprake in de deelgemeenten Feijenoord (Kop van Zuid), Hoogvliet (Hoogvliet Zuid), IJsselmonde (Oud IJsselmonde), Noord (Liskwartier), Kralingen-Crooswijk (Struisenburg) en Overschie (Overschie e.o). Sociaal kwetsbare wijken (28) In Rotterdam zijn 28 wijken die als sociaal kwetsbaar kunnen worden aangemerkt. Op Oud-IJsselmonde na krijgen alle wijken in de deelgemeente IJsselmonde het predicaat kwetsbaar. In de deelgemeente Noord betreft dit vier van de zes wijken (Agniesebuurt, Bergpolder, Oude Noorden en Provenierswijk) en in de deelgemeente KralingenCrooswijk vier van de zeven wijken (Rubroek, Nieuw Crooswijk, Kralingen West en De Esch). De deelgemeenten Charlois en Delfshaven bestaan voor de helft uit kwetsbare wijken. In Charlois gaat het om Heijplaat, Wielewaal, Zuiderpark/Zuidplein en Zuidwijk; in Delfshaven om Schiemond, Nieuwe Westen, Middelland en Delfshaven. In de deelgemeente Feijenoord gaat het om vier van de zeven wijken (Katendrecht, Kop van Zuid-Entrepot, Noordereiland en Vreewijk). Deelgemeenten met één kwetsbare wijk zijn Overschie (Kleinpolder), Hoogvliet (Hoogvliet Noord), Rotterdam Centrum (Oude Westen) en Prins Alexander (Oosterflank).
Sociale probleemwijken (13) De deelgemeente Charlois telt vier sociale probleemwijken (Tarwewijk, Carnisse, Pendrecht en Oud-Charlois). Ook de deelgemeente Delfshaven heeft er vier (Bospolder, Tussendijken, Spangen en Oud/Nieuw Mathenesse/Witte Dorp). Deze beide deelgemeenten bestaan daarmee geheel uit kwetsbare of sociale probleemwijken. De deelgemeente Feijenoord telt met Bloemhof, Hillesluis, Afrikaanderwijk en Feijenoord ook vier sociale probleemwijken. Kralingen-Crooswijk kent één sociaal problematische wijk: Oud Crooswijk. Bijlage 3 bevat het complete wijkenoverzicht.
7
8
meedoen (-0,3) en leefomgeving (-0,2). Het aspect capaciteiten is het minst gedaald (-0,1). Het aspect meedoen is met de daling van het afgelopen jaar weer terug op het niveau van de eerste Sociale Index (2008). De daling bij de andere drie aspecten leidt ertoe dat ze onder het niveau van 2008 uitkomen.
De vier metingen van de Sociale Index laten elk andere scores zien op thema-, aspect- en indexniveau voor de wijken, de deelgemeenten en de stad als geheel. Door de uitkomsten van de vier metingen met elkaar te vergelijken, ontstaat een beeld van de ontwikkelingen in het sociale domein. Veranderingen in scores tussen de metingen variĂŤren uiteraard in grootte. De uitschieters hierin worden groter (en de cijfers statistisch minder betrouwbaar) naarmate het gebied kleiner wordt en de scores uit minder indicatoren zijn opgebouwd. Scores die gebaseerd zijn op enquĂŞtevragen kunnen ten gevolge van steekproefafwijkingen met name op wijkniveau sterk fluctueren. Naarmate het niveau daalt, dienen de veranderingen groter te zijn om in dit hoofdstuk aan de orde te worden gesteld.
De aspecten op onderdelen Capaciteiten Op het gebied van opleiding scoort Rotterdam voldoende en steeds beter. Inkomen, gezondheid en taalbeheersing scoren net als in 2010 problematisch. Ten opzichte van 2010 is sprake van een daling met 0,1 tot 0,3 punt; een iets geringere daling dan het jaar daarvoor.
Bevindingen op stedelijk niveau
Leefomgeving De score voor het ontbreken van discriminatie blijft gelijk ten opzichte van 2010: 6,2. Op dit thema scoort Rotterdam ook bij de vierde Sociale Index voldoende. De thema’s voorzieningen en passende huisvesting dalen met respectievelijk 0,7 en 0,1 punt, het thema weinig vervuiling en overlast met 0,2 punt. Zie hiervoor verder bijlage 2.
Ten opzichte van 2010 dalen alle aspecten. Sociale binding is het sterkst gedaald (-0,6), gevolgd door
Meedoen Rotterdam blijft net als de afgelopen jaren kwetsbaar op het gebied van sociale contacten. De daling tussen 2009 en 2010 zet zich echter niet door. De participatie op het gebied van werk en school daalt
Dit hoofdstuk vergelijkt de belangrijkste scores voor de vier metingen, te beginnen bij de scores voor Rotterdam. Daarna komen de belangrijkste stijgingen en dalingen voor de deelgemeenten en wijken aan bod. In deze paragraaf worden de uitkomsten over de vier metingen van de Sociale Index met elkaar vergeleken op stedelijk niveau.
Rotterdam
Ervaren binding
Mutaties
Sociale binding
Sociale inzet
Sociale en culturele activiteiten
Sociale contacten
Werk en school
Meedoen
Weinig vervuiling en overlast
Adequate voorzieningen
Passende huisvesting
Ontbreken van discriminatie
Leefomgeving
Voldoende taalbeheersing
Voldoende Inkomen
Goede gezondheid
Voldoende opleiding
Capaciteiten
Tabel 4 De Sociale Index-scores voor Rotterdam op index, aspect- en themaniveau, voor de vier metingen
2012
5,5
5,0
6,5
4,5
4,3
4,6
5,9
6,2
5,6
5,4
6,4
5,9
5,5
5,2
6,7
6,4
5,2
6,0
4,5
2010
5,8
5,1
6,4
4,8
4,4
4,8
6,1
6,2
5,7
6,1
6,6
6,2
6,1
5,2
6,7
6,6
5,8
6,0
5,7
2009
6,0
5,4
6,2
5,2
4,9
5,2
6,3
6,5
6,3
5,9
6,5
6,3
6,0
5,8
6,6
6,7
6,1
5,9
6,4
2008
5,8
5,2
5,8
5,1
4,9
5,0
6,2
6,2
6,2
5,8
6,4
5,9
5,0
5,5
6,5
6,7
6,0
6,0
6,0
Rotterdam sociaal gemeten, 4e meting Sociale Index
ten opzichte van 2010 fors (-0,6) en is daarmee de belangrijkste verklaring voor de lagere score voor het aspect meedoen. De mate waarin Rotterdammers vrijwillige inzet tonen voor anderen of voor hun wijk daalt weliswaar met 0,2 punt tot 6,4, maar blijft evenals sociale en culturele activiteiten (6,7) voldoende scoren. Sociale binding Mutaties (een maat voor het aantal verhuizingen in Rotterdam) blijft gelijk ten opzichte van 2010. De ervaren binding met de omgeving daalt voor het tweede achtereenvolgende jaar sterk (-1,2 punt) en wordt daarmee problematisch. Het thema ervaren binding is opgebouwd uit drie indicatoren, waarvan de indicator vertrouwen in het bestuur de grootste daling vertoont. Deze daling komt vooral voor rekening van de variabele vertrouwen in de toekomst van de stad. Door de daling van de ervaren binding scoort Rotterdam op het aspect sociale binding 0,6 punt lager dan in 2010 (5,2 in plaats van 5,8). Rotterdammers hebben vooral minder vertrouwen in de toekomst van de stad. De thema’s Bij de afzonderlijke thema’s zijn voor Rotterdam zowel stijgingen als dalingen (ten opzichte van 2010) te zien. Stijging (2012 ten opzichte van 2010): - voldoende opleiding:
+ 0,1
De stijging bij voldoende opleiding is weliswaar niet groot, maar wel een voortzetting van de ontwikkeling van de afgelopen jaren. Stabiel (2012 ten opzichte van 2010) - ontbreken van discriminatie: - mutaties: - sociale contacten - sociale en culturele activiteiten:
0,0 0,0 0,0 0,0
Daling (2012 ten opzichte van 2010): - ervaren binding: - adequate voorzieningen: - werk en school: - goede gezondheid: - voldoende taalbeheersing: - weinig vervuiling en overlast:
- 1,2 - 0,7 - 0,6 - 0,3 - 0,2 - 0,2
- sociale inzet: - voldoende inkomen: - passende huisvesting:
- 0,2 - 0,1 - 0,1
Bevindingen op deelgemeente- en wijkniveau Deelgemeenten op Indexniveau Alle deelgemeenten scoren lager op de Sociale Index dan in 2010. De grootste daling vinden we bij de deelgemeente Hoogvliet (-0,5). Daarna volgen twee deelgemeenten die 0,4 punt lager uitkomen: Charlois en Delfshaven. De deelgemeente Hoogvliet scoort nog wel sociaal voldoende. Bij Overschie is de daling het kleinst (-0,1). Doordat hun indexscores zijn gedaald, komen vier deelgemeenten in een lagere categorie dan in 2010 terecht. Het gaat om Charlois, Delfshaven en Feijenoord (in 2010 kwetsbaar, nu probleem) en om Rotterdam Centrum (in 2010 sociaal voldoende, nu kwetsbaar). Tabel 5 Sociale Index-scores deelgemeenten voor de vier metingen Deelgemeente
2008
2009
2010
Charlois
5,0
5,1
5,1
2012 4,7
Delfshaven
5,3
5,4
5,3
4,9
Feijenoord
5,1
5,2
5,2
4,9
Hillegersberg-Schiebroek
7,3
7,3
7,0
6,8
Hoek van Holland
7,8
8,1
7,7
7,5
Hoogvliet
6,7
6,9
6,6
6,1
IJsselmonde
5,8
6,1
5,8
5,6
Kralingen-Crooswijk
5,8
6,1
5,9
5,6
Noord
5,9
6,0
5,9
5,7
Overschie
6,2
6,4
6,1
6,0
Pernis
7,2
7,5
7,4
7,2
Prins Alexander
7,0
7,1
6,8
6,6
Rotterdam Centrum
6,1
6,3
6,1
5,8
Rotterdam
5,8
6,0
5,8
5,5
Deelgemeenten op aspectniveau Op het niveau van de aspecten is bij bijna alle deelgemeenten sprake van stabilisering of achteruitgang ten opzichte van 2010. Uitzonderingen zijn capaciteiten in Hoek van Holland (+0,3), leefomgeving in Pernis (+0,3) en meedoen in Overschie (+0,1). Bij veel deelgemeenten daalt het aspect sociale binding het sterkst. Deze daling varieert van -0,2 bij IJsselmonde tot -0,8 bij Hoogvliet. Naast Hoogvliet
9
10
scoren vier deelgemeenten (Delfshaven, Feijenoord, Kralingen-Crooswijk en Noord) meer dan een half punt lager op sociale binding dan in 2010. Op het aspect leefomgeving dalen Charlois, Delfshaven, Noord en Overschie het sterkst (elk -0,4). De grootste daling op capaciteiten en meedoen vinden we bij respectievelijk Hoogvliet (-0,8) en Pernis (-0,7). Wijken op Indexniveau De meeste wijken scoren lager op de Sociale Index dan in 2010. De grootste negatieve uitschieters zijn Hoogvliet Zuid, ’s-Gravenland, Kop van Zuid (elk -0,7), Kop van Zuid-Entrepot, Delfshaven en Vreewijk (elk -0,6). Tabel 6 Sociale Index-scores voor de sterkst dalende wijken (2012 t.o.v. 2010) Hoogvliet Zuid
2008
2009
2010
6,8
7,2
6,9
6,2
6,8
6,1
Kop van Zuid
2012
‘s Gravenland
7,7
7,9
8,0
7,3
Vreewijk
6,3
6,1
5,8
5,2
Delfshaven
5,3
5,4
5,7
5,1
Kop van Zuid-Entrepot
5,8
6,4
6,2
5,6
Van één wijk, Beverwaard, stijgt de indexscore ten opzichte van 2010 (+ 0,1 punt). Zes wijken (Zevenkamp, Het Lage Land, Rubroek, Schiebroek, Molenlaankwartier en Heijplaat) hebben dezelfde indexscore als in 2010. Tabel 7 Sociale Index-scores voor wijken met dezelfde of een hogere score (2012 t.o.v. 2010) 2008
2009
2010
Beverwaard
5,9
5,7
5,2
2012 5,3
Het Lage Land
6,8
6,9
6,4
6,4
Heijplaat
6,0
6,2
5,8
5,8
Zevenkamp
6,6
7,0
6,0
6,0
Schiebroek
6,8
6,8
6,0
6,0
Molenlaankwartier
8,0
8,1
7,9
7,9
Rubroek
5,7
6,0
5,7
5,7
Wijken op aspectniveau De grootste stijging op het aspect capaciteiten vinden we bij Rubroek (+0,5). Daarna volgen Groot IJsselmonde Noord, Kleinpolder en Kop van Zuid (elk met +0,3). Op het aspect meedoen stijgt de wijk Beverwaard het sterkst (+0,6). Van Blijdorp, Heijplaat en Zuiderpark/Zuidplein stijgt de score op meedoen met 0,4 punt en in Afrikaanderwijk is er een toename van 0,3 punt. De grootste positieve uitschieters op het aspect leefomgeving zijn de wijk (en deelgemeente) Pernis (+0,3) en Ommoord (+0,3). Op het aspect sociale binding stijgen vier wijken met 0,1 punt: Het Lage Land, Heijplaat, Molenlaankwartier en Nesselande, blijft één wijk stabiel (Hoogvliet Noord) en dalen verder alle wijken op dit aspect. De grootste negatieve uitschieters vinden we bij Hoogvliet Zuid, Kop van Zuid, Kop van ZuidEntrepot, Vreewijk en Tussendijken. Deze wijken dalen elk met 1,1 tot 1,2 punt op het aspect sociale binding. Ook op de andere drie aspecten gaan veel wijken achteruit, maar de verschillen met 2010 zijn hier gemiddeld kleiner dan bij sociale binding. Op het aspect capaciteiten daalt Prinsenland het sterkst (-1,0) en bij leefomgeving vertoont Delfshaven de grootste daling (- 0,8). Op het aspect meedoen daalt Kop van Zuid opvallend sterk met maar liefst 1,5 punt. Bijlage 3 bevat het complete wijkenoverzicht.
5
Rotterdam sociaal gemeten, 4e meting Sociale Index
Situatie per deelgemeente
11
Charlois
Wielewaal (5,9) is een kwetsbare wijk. De wijk scoort voldoende op het aspect leefomgeving en sterk op sociale binding, maar capaciteiten zijn een probleem en meedoen is een kwetsbaar aspect. De wijk scoort sociaal zeer sterk op de thema’s taalbeheersing, huisvesting en weinig mutaties. Voldoendes zijn er voor ontbreken van discriminatie, weinig vervuiling en overlast en sociale inzet. De wijk heeft ook twee zeer zwakke scores, voor de thema’s gezondheid en inkomen. Verder zijn er problematische scores voor werk en school, sociale contacten en sociale en culturele activiteiten. Zuiderpark/Zuidplein (5,9) scoort als enige wijk van Charlois sociaal voldoende op het aspect capaciteiten (binnen dit thema is alleen het inkomen kwetsbaar) en op de aspecten leefomgeving en meedoen en de meeste onderliggende thema’s. Het aspect sociale binding is een probleem, omdat bewoners weinig binding ervaren. Heijplaat (5,8) scoort kwetsbaar op de Sociale Index. Meedoen is het enige aspect dat een voldoende krijgt en dat is te danken aan werk en school en sociale inzet, twee thema’s waarop Heijplaat zeer sterk scoort. Andere thema’s die op Heijplaat voldoende of hoger scoren zijn opleiding, taalbeheersing, huisvesting, weinig vervuiling en overlast en weinig mutaties. De wijk scoort echter zeer zwak op inkomen en problematisch op voorzieningen en sociale contacten. Zuidwijk (5,0) valt met zijn Sociale Index-score net in de categorie kwetsbaar. De wijk scoort sociaal voldoende op het aspect leefomgeving, kwetsbaar
voldoende taalbeheersing
passende huisvesting
voldoende inkomen goede gezondheid
adequate voorzieningen
om
vin ge
vervuiling en overlast
g
cap
ac voldoende opleiding
ing
do
en
bi nd
werk en school
e me
De Sociale Index-score van Charlois is 0,4 punt lager dan in 2010. Ten opzichte van 2010 gaat de deelgemeente op alle vier aspecten achteruit. De scores voor leefomgeving en sociale binding dalen het sterkst.
ontbreken van discriminatie
n ite ite
De Sociale Index-score van Charlois (4,7) is de laagste van alle deelgemeenten. De meeste wijken kampen met een laag inkomensniveau en een lage score op gezondheid. Ook scoren de wijken slecht op ervaren binding. Verder scoort Charlois problematisch op de thema’s taalbeheersing, werk en school en sociale contacten. Alleen voor het thema sociale inzet krijgt de deelgemeente een voldoende.
leef
12
al soci
e
ervaren binding
sociale contacten sociale en culturele activiteiten
sociale inzet
mutaties
op het aspect sociale binding en problematisch op de aspecten capaciteiten en meedoen. De wijk scoort zeer zwak op het gebied van gezondheid en inkomen. Probleemscores zijn er voor de thema’s taalbeheersing, werk en school, sociale contacten, sociale en culturele activiteiten en ervaren binding. De enige thema’s die in Zuidwijk voldoende scoren zijn weinig vervuiling en overlast en sociale inzet. Oud-Charlois (4,9) scoort kwetsbaar op leefomgeving en meedoen en problematisch op de andere twee aspecten. De ervaren binding in de wijk is zeer zwak. Verder zijn problemen op het gebied van gezondheid, inkomen, taalbeheersing, discriminatie, werk en school en sociale contacten. Op twee thema’s scoort de wijk voldoende: sociale en culturele activiteiten en sociale inzet. Pendrecht (4,7) kent twee problematische aspecten (capaciteiten en sociale binding) en twee kwetsbare aspecten (leefomgeving en meedoen). De lage score voor capaciteiten komt vooral door zeer zwakke scores voor de thema’s gezondheid en inkomen. Daarbij vormt taalbeheersing een probleem. Sociale binding is een probleem door een lage score op ervaren binding. Binnen het aspect leefomgeving zijn alle thema’s kwetsbaar. Problemen op het gebied van meedoen zijn vooral het gevolg van een lage score op werk en school en sociale contacten.
Rotterdam sociaal gemeten, 4e meting Sociale Index
om
ing ing
leef om
ing
do
ing
leef
om
ca p ac
en
bi nd
ing bi nd
g
n ite
leef
vin ge
ite
ale soci
e me
en
bi nd
bi nd
ing
leef
ca p ac
n ite
e me
do
ale soci
en
Tarwewijk
ite
om
g
ca p ac
n ite
do
Carnisse
vin ge
g
ite
e me
ale soci
en
vin ge
leef
ca p ac
n ite
e me
do
ale soci
en
Pendrecht
ite
om
g
ca p ac
bi nd
ing bi nd
do
Oud-Charlois
vin ge
g
n ite
leef
vin ge
ite
e me
ale soci
en
bi nd
bi nd
ing
leef
ca p ac
n ite
do
ale soci
en
Zuidwijk
ite
om
g
ca p ac
n ite
do
Heijplaat
vin ge
g
ite
ale soci
en
vin ge
e me
do
om
ca p ac
n ite
om
g
Zuiderpark/Zuidplein
ite
vin ge
e me
Tarwewijk (4,4) heeft de laagste indexscore van alle Rotterdamse wijken. Sociale binding is een zeer zwak aspect, vanwege veel mutaties maar vooral vanwege een zwakke score op ervaren binding. Capaciteiten en meedoen zijn probleemaspecten. Binnen het aspect capaciteiten scoort de wijk vooral laag op de thema’s inkomen en taalbeheersing. Daarnaast is gezondheid een probleem. Op het gebied van meedoen scoort het thema werk en school zeer zwak en sociale contacten problematisch. De wijk is kwetsbaar waar het gaat om de leefomgeving. Het probleem op dit gebied is een gebrek aan passende huisvesting.
e me
Carnisse (4,6) is een probleemwijk. Ervaren binding is zeer zwak. De wijk kampt ook met een zeer zwakke score voor het thema gezondheid en met probleemscores voor de meeste andere thema’s. Vier thema’s zijn kwetsbaar: opleiding, voorzieningen, weinig vervuiling en overlast en sociale inzet. Op het thema sociale en culturele activiteiten scoort de wijk sociaal voldoende.
Wielewaal
leef
Zoals de meeste wijken van Charlois scoort Pendrecht voldoende op sociale inzet.
ale soci
13
Delfshaven
om
bi nd
ing
om
leef
ing
ing bi nd
ing
leef
om
ca p ac
do
bi nd
bi nd
ing
leef
ac
ale soci
en
Bospolder
sociale inzet
mutaties
ale soci
om
g
ca p ac
do
ing
en
bi nd
ing bi nd
en
vin ge
leef
om
ing bi nd
do
e me
e me
sociale contacten
ervaren binding
ca p ac
n ite
e
g
ite
al soci
vin ge
n ite
en
Tussendijken
voldoende opleiding
leef
om
leef
cap
ite
do
sociale en culturele activiteiten
g
n ite
g
n ite ite
vin ge
e me
werk en school
ale soci
en
vin ge
goede gezondheid
adequate voorzieningen
vervuiling en overlast
do
voldoende inkomen
ale soci
en
ite
passende huisvesting
do
e me
voldoende taalbeheersing
ca p ac
bi nd
bi nd
ing
leef
ca p ac n ite
om
g
g
Oud/Nieuw Mathenesse / Witte Dorp
ite
vin ge
vin ge
n ite
Spangen
Delfshaven
e me
ale soci
en
ale soci
en
ite
n ite
om
ca p ac
ca p ac
n ite
g
ite
do
e me
ontbreken van discriminatie
do
Nieuwe Westen
vin ge
g
ite
ale soci
en
e me
do
vin ge
leef
ca p ac
n ite
om
g
Middelland
ite
vin ge
e me
Schiemond scoort kwetsbaar op de Sociale Index (5,4). Het is de hoogst scorende wijk in de deelgemeente. Eén aspect scoort sociaal voldoende: leefomgeving. Meedoen en sociale binding zijn kwetsbare aspecten. Schiemond kent één problematisch aspect: capaciteiten. De wijk heeft vijf thema’s die sociaal voldoende scoren: ontbreken van discriminatie, passende huisvesting, weinig vervuiling en overlast, sociale en culturele activiteiten en mutaties. Schiemond kent ook één sociaal zeer zwak thema: inkomen.
Schiemond
e me
Deelgemeente Delfshaven scoort met 4,9 problematisch op de Sociale Index. De deelgemeente scoort kwetsbaar op de aspecten leefomgeving en meedoen. De aspecten capaciteiten en sociale binding zijn problematisch. Vergeleken met het Rotterdams gemiddelde is de Sociale Index in Delfshaven 0,6 punt lager. Op alle aspecten scoort deze deelgemeente onder het stedelijk gemiddelde. Ten opzichte van 2010 daalt de Sociale Index met 0,4 punt: Delfshaven gaat van kwetsbaar naar problematisch. Alle aspecten dalen ten opzichte van 2010, leefomgeving en sociale binding met respectievelijk 0,4 en 0,6 punt, capaciteiten en meedoen met 0,1 en 0,2 punt. Drie thema’s zijn sociaal voldoende: opleidingsniveau, sociale en culturele activiteiten en sociale inzet. De deelgemeente kent twee sociaal zeer zwakke thema’s: inkomen en taalbeheersing.
leef
14
ale soci
Rotterdam sociaal gemeten, 4e meting Sociale Index
Ook Middelland scoort kwetsbaar op de Sociale Index (5,2). Dat is vooral het gevolg van de problematische aspecten capaciteiten en sociale binding. Leefomgeving en meedoen zijn kwetsbare aspecten. De wijk kent één sociaal sterk thema: sociale en culturele activiteiten; opleidingsniveau en sociale inzet zijn sociaal voldoende. Daar staan vijf problematische thema’s tegenover: inkomen, taalbeheersing, werk en school, mutaties en ervaren binding. Nieuwe Westen is kwetsbaar (5,2). De wijk kent in capaciteiten een problematisch aspect. De overige aspecten zijn kwetsbaar. Naast de sociaal voldoende thema’s opleidingsniveau, ontbreken van discriminatie, sociale en culturele activiteiten en sociale inzet, heeft de wijk ook twee sociaal zeer zwakke thema’s: inkomen en taalbeheersing. Delfshaven is kwetsbaar (5,1). Tegenover één sociaal voldoende aspect (meedoen) heeft de wijk twee problematische aspecten: capaciteiten en sociale binding. Het vierde aspect, leefomgeving, is kwetsbaar. Ook bij de thema’s zien we uiteenlopende scores. Opleidingsniveau en sociale en culturele activiteiten zijn sociaal sterke thema’s. Inkomen en ervaren binding zijn daarentegen sociaal zeer zwakke thema’s. Spangen krijgt in de Sociale Index het predicaat problematisch (4,9). De aspecten leefomgeving en meedoen zijn kwetsbaar, de andere twee aspecten problematisch. Spangen scoort op twee thema’s sociaal voldoende: sociale en culturele activiteiten en sociale inzet. Acht van de veertien thema’s zijn problematisch of sociaal zeer zwak. Dat laatste geldt voor de thema’s inkomen, taalbeheersing en ervaren binding. Oud/Nieuw Mathenesse/Witte Dorp is volgens de Sociale Index een problematische wijk (4,8). Dat is vooral het gevolg van de problematische aspecten capaciteiten en sociale binding. Leefomgeving en meedoen zijn kwetsbare aspecten. De wijk kent twee thema’s die sociaal voldoende scoren: opleidingsniveau en sociale en culturele activiteiten. Naast vijf probleemthema’s, gezondheid, inkomen, huisvesting, werk en school en mutaties, kent de wijk twee sociaal zeer zwakke thema’s: taalbeheersing en ervaren binding.
Bospolder heeft, na Tussendijken, de laagste Sociale Index-score van de deelgemeente (4,7) en is een problematische wijk. Meedoen is een kwetsbaar aspect, de overige aspecten (capaciteiten, leefomgeving en sociale binding) zijn problematisch. Twee thema’s scoren sociaal voldoende: sociale en culturele activiteiten en weinig mutaties. De wijk kent naast vijf probleemthema’s drie sociaal zeer zwakke thema’s: inkomen, taalbeheersing en ervaren binding. Ook Tussendijken is problematisch (4,6). Het aspect capaciteiten is sociaal zeer zwak. Hiermee is Tussendijken de enige wijk uit de deelgemeente met een sociaal zeer zwak aspect. Meedoen en sociale binding zijn problematische aspecten, leefomgeving is een kwetsbaar aspect. De wijk kent naast vijf problematische twee sociaal zeer zwakke thema’s: inkomen en taalbeheersing.
15
Feijenoord
passende huisvesting
ontbreken van discriminatie
voldoende inkomen
om
vin ge
g
cap
ac
voldoende opleiding
e me
werk en school
do
en
bi nd
ing
n ite ite
vervuiling en overlast
voldoende taalbeheersing
goede gezondheid
adequate voorzieningen
leef
16
ale soci
ervaren binding
sociale contacten sociale en culturele activiteiten
sociale inzet
mutaties
Deelgemeente Feijenoord heeft een lage Sociale Index-score (4,9). Problemen in Feijenoord hangen vooral samen met een gebrek aan capaciteiten en sociale binding. Binnen het aspect capaciteiten scoort de deelgemeente zeer zwak op inkomen en taalbeheersing en problematisch op gezondheid. Binnen het aspect sociale binding heeft Feijenoord een lage score voor het thema ervaren binding. De deelgemeente is kwetsbaar op het gebied van leefomgeving, waarbij huisvesting een probleem is. Ook op het aspect meedoen scoort Feijenoord kwetsbaar, door lage scores voor de thema’s werk en school en sociale contacten. Sociale inzet is het enige thema waarop de deelgemeente voldoende scoort. De Sociale Index-score van Feijenoord daalt ten opzichte van 2010 met 0,3 punt. Vooral op de thema’s ervaren binding en voorzieningen gaat de deelgemeente achteruit. De indexscore van Feijenoord is ook lager dan in 2009 (5,2) en in 2008 (5,1). Kop van Zuid (6,1) scoort als enige wijk in Feijenoord voldoende op de Sociale Index. De wijk scoort sociaal sterk op capaciteiten, voldoende op leefomgeving, kwetsbaar op meedoen en problematisch op sociale binding. Kop van Zuid heeft hoge scores voor de thema’s opleiding, gezondheid, inkomen, huisvesting, weinig vervuiling en overlast en sociale en culturele activiteiten. Daarentegen scoort
de wijk heel erg laag (veel lager dan alle andere Rotterdamse wijken) op de thema’s sociale inzet en mutaties. Kop van Zuid heeft problematische scores voor de thema’s voorzieningen en ervaren binding. Noordereiland (5,9) is een kwetsbare wijk. De wijk scoort voldoende op de aspecten leefomgeving en meedoen en kwetsbaar op de andere twee aspecten. Er zijn drie thema’s waarop Noordereiland sociaal zeer sterk scoort: opleiding, weinig vervuiling en overlast en sociale en culturele activiteiten. Problemen in de wijk hangen samen met inkomen, taalbeheersing, voorzieningen en ervaren binding. In Katendrecht (5,7) vormen capaciteiten een probleem. Uitzondering daarin is het thema opleiding, dat voldoende scoort. De kwaliteit van de leefomgeving is sociaal voldoende en de wijk is kwetsbaar op het gebied van meedoen en sociale binding. Wat betreft weinig vervuiling en overlast scoort de wijk sterk. Kop van Zuid-Entrepot (5,6) scoort op de Sociale Index 0,1 punt hoger dan Rotterdam. De wijk scoort voldoende op het gebied van opleiding, ontbreken van discriminatie, weinig vervuiling en overlast, werk en school, sociale en culturele activiteiten en weinig mutaties. Op de meeste andere thema’s is de wijk kwetsbaar. Kop van Zuid-Entrepot heeft één zeer zwakke score, voor ervaren binding. Daarnaast is het inkomensniveau een probleem. Vreewijk (5,2) is op veel terreinen kwetsbaar. De wijk heeft drie sociaal voldoende scores, voor weinig vervuiling en overlast, sociale inzet en weinig mutaties. Daartegenover staan een zeer zwakke score voor inkomen en probleemscores op het gebied van gezondheid, taalbeheersing, werk en school, sociale contacten en ervaren binding. Feijenoord (4,7) is één van de dertien sociale probleemwijken in Rotterdam. Met uitzondering van opleiding (kwetsbaar) scoort de wijk zeer zwak op de capaciteitenthema’s. De aspecten leefomgeving, meedoen en sociale binding zijn in de wijk Feijenoord kwetsbaar. Problemen binnen deze aspecten zijn discriminatie, huisvesting, werk en school en ervaren binding. Alleen voor het thema weinig mutaties krijgt de wijk een voldoende.
Rotterdam sociaal gemeten, 4e meting Sociale Index
bi nd
g
ca p ac
en
bi nd
ing
leef
n ite
e me
do
ale soci
om om
ing ing bi nd
ing
leef
g
ca p ac
leef
om
vin ge
do
ing
ing
leef vin ge
ite
om
Bloemhof
Hillesluis
e me
ale soci
en
ale soci
en
en
bi nd
ing bi nd
do
n ite
n ite
e me
do
ca p ac
ite
ite
om
ca p ac
g
n ite
leef
vin ge
e me
g
ale soci
en
Afrikaanderwijk
vin ge
bi nd
ing
leef do
ite
n ite
om
ca p ac
ale soci
en
ca p ac
Feijenoord
ite
do
bi nd
bi nd
ing
leef
bi nd
e me
g
g
n ite
leef
vin ge
Vreewijk
vin ge
ale soci
en
ite
om
n ite
ca p ac
ale soci
en
ca p ac
ite
g
g
Kop van Zuid Entrepot
n ite
do
e me
Bloemhof (4,4) scoort sociaal zeer zwak op het aspect capaciteiten en problematisch op de andere drie aspecten. Vrijwel alle thema’s zijn in Bloemhof een probleem. De voornaamste problemen hebben betrekking op inkomen, taalbeheersing en ervaren binding. De enige drie gebieden waarop Bloemhof niet problematisch scoort maar kwetsbaar zijn opleiding, voorzieningen en mutaties.
vin ge
e me
Hillesluis (4,5) kampt met een zeer zwakke score op capaciteiten, problemen op het gebied van leefomgeving en sociale binding en een kwetsbare score voor meedoen.
do
Katendrecht
ite
Afrikaanderwijk (4,6) scoort op de Sociale Index bijna een vol punt onder het stedelijk gemiddelde. De wijk scoort zeer zwak op het aspect capaciteiten en kwetsbaar op de andere drie aspecten. De laagste themascores betreffen gezondheid, inkomen, taalbeheersing en ervaren binding. Voor twee thema’s – sociale inzet en weinig mutaties – scoort de wijk voldoendes.
ale soci
en
e me
e me
do
vin ge
leef
ca p ac
n ite
om
g
ite
vin ge
Noordereiland
om
Kop van Zuid
ale soci
17
Hillegersberg-Schiebroek
Hillegersberg Zuid is volgens de Sociale Index sociaal sterk (7,1). De aspecten capaciteiten en leefomgeving zijn sociaal sterk, meedoen en sociale binding scoren sociaal voldoende.
e
om
e me
sociale contacten
ervaren binding
do
sociale inzet
mutaties
g
ca p ac
ing
al soci
vin ge
n ite
en
bi nd
ing
voldoende opleiding
ite
do
sociale en culturele activiteiten
bi nd
Schiebroek
ac
en
bi nd
cap
leef
om
leef
g
n ite ite
vin ge
e me
werk en school
ale soci
bi nd
ing
leef vin ge
g
ca p ac
do
ing
ing
leef
goede gezondheid
adequate voorzieningen
vervuiling en overlast
ale soci
en
Hillegersberg Noord
n ite
do
voldoende inkomen
ale soci
en
ite
passende huisvesting
do
e me
voldoende taalbeheersing
e me
ontbreken van discriminatie
ca p ac
en
bi nd
ing bi nd
ca p ac
n ite
om
g
ite
vin ge
g
n ite
Hillegersberg Zuid
e me
ale soci
en
vin ge
ite
n ite
do
om
ca p ac
leef
g
ite
vin ge
Terbregge
om
Molenlaankwartier
e me
Molenlaankwartier is een sociaal sterke wijk (7,9) en heeft van alle Rotterdamse wijken de hoogste score op de Sociale Index. Molenlaankwartier scoort op alle aspecten sociaal sterk. Op twaalf van de veertien thema’s is de wijk sociaal sterk. Daarvan scoren gezondheid, passende huisvesting en weinig vervuiling en overlast het hoogst. Twee thema’s zijn sociaal voldoende: voorzieningen (6,1) en sociale contacten (6,8).
Ook Terbregge (7,6) is een sociaal sterke wijk, die sociaal sterk scoort op alle vier aspecten. Elf van de veertien thema’s zijn sociaal sterk, met als uitschieters inkomen, weinig vervuiling en overlast en mutaties. De wijk kent één kwetsbaar thema: voorzieningen.
om
Hillegersberg-Schiebroek scoort met 6,8 voldoende op de Sociale Index. Alle aspecten scoren sociaal voldoende. Ten opzichte van het Rotterdams gemiddelde is de Sociale Index in Hillegersberg-Schiebroek 1,3 punt hoger. De deelgemeente scoort op alle aspecten aanzienlijk hoger dan het stedelijk gemiddelde, varierend van +0,8 bij meedoen tot +1,8 bij capaciteiten. Vergeleken met 2010 daalt de Sociale Index van Hillegersberg-Schiebroek met 0,2 punt. Dit geldt voor alle aspecten, met een variatie van -0,1 (leefomgeving) tot -0,4 (sociale binding). De deelgemeente kent twee kwetsbare thema’s: voorzieningen en sociale contacten. Alle andere thema’s zijn sociaal voldoende of sociaal sterk. De sterke punten van de deelgemeente zijn opleidingsniveau, huisvesting, weinig vervuiling en overlast, sociale en culturele activiteiten en sociale inzet.
leef
18
ale soci
Rotterdam sociaal gemeten, 4e meting Sociale Index
Van de veertien thema’s zijn er acht sociaal sterk en vier sociaal voldoende. De hoogstscorende thema’s zijn gezondheid (8,1), inkomen (8,4) en sociale en culturele activiteiten (8,2). De wijk kent twee kwetsbare thema’s: voorzieningen en werk en school (beide 5,7). Hillegersberg Noord is een sociaal voldoende wijk (7,0). Net als in Hillegersberg Zuid zijn de aspecten capaciteiten en leefomgeving sociaal sterk en scoren meedoen en sociale binding sociaal voldoende. De wijk kent zeven sociaal sterke thema’s, waarvan weinig vervuiling en overlast (8,2), gezondheid (7,6), taalbeheersing (7,5) en huisvesting (7,5) het beste scoren. Naast zes sociaal voldoende thema’s, kent Hillegersberg Noord nog één kwetsbaar thema: sociale contacten (5,2). Schiebroek heeft op de Sociale Index de laagste score van de deelgemeente (6,0). De wijk scoort sociaal voldoende. Schiebroek kent naast twee sociaal voldoende aspecten – leefomgeving en meedoen – twee kwetsbare aspecten: capaciteiten en sociale binding.
Schiebroek heeft één sociaal sterk thema: weinig vervuiling en overlast. Daarnaast scoort de wijk op zeven thema’s sociaal voldoende. Naast vier kwetsbare thema’s (gezondheid, taalbeheersing, werk en school en ervaren binding) kent Schiebroek twee probleemthema’s: inkomen (4,9) en sociale contacten (4,8).
19
Hoek van Holland
In Hoek van Holland worden in de Sociale Index geen aparte wijken onderscheiden.
voldoende taalbeheersing
passende huisvesting
voldoende inkomen goede gezondheid
adequate voorzieningen
om
vin ge
vervuiling en overlast
g
cap
ac
n ite ite
De Sociale Index-score van Hoek van Holland daalt ten opzichte van 2010 met 0,2 punt (van 7,7 naar 7,5). Op capaciteiten scoort Hoek van Holland hoger dan in 2010, op de andere drie aspecten gaat de deelgemeente achteruit.
ontbreken van discriminatie
voldoende opleiding
ing
do
en
bi nd
werk en school
e me
Hoek van Holland (7,5) heeft de hoogste Sociale Index-score van alle deelgemeenten. Deze deelgemeente scoort sociaal zeer sterk op alle aspecten en op tien van de veertien thema’s. thema’ Van de andere vier thema’s scoren er drie voldoende: voorzieningen, sociale en culturele activiteiten en ervaren binding. Alleen het thema gezondheid is kwetsbaar. kwetsbaar Op alle aspecten en vrijwel alle thema’s thema’ scoort de deelgemeente ruim boven het stedelijk gemiddelde. Alleen voor sociale en culturele activiteiten geldt dit niet; hierop scoort Hoek van Holland 0,1 punt lager dan Rotterdam.
leef
20
soci
ale
sociale contacten sociale en culturele activiteiten
sociale inzet
mutaties
ervaren binding
voldoende inkomen goede gezondheid
adequate voorzieningen
om
vin ge
cap
ac voldoende opleiding
werk en school
do
en
bi nd
ing
leef
g
n ite ite
vervuiling en overlast
al soci
ervaren binding
e
sociale contacten sociale en culturele activiteiten
sociale inzet
bi nd
ca p ac
do
ing
ing
leef
ale soci
e me
en
g
n ite
n ite
do
vin ge
en
bi nd
ca p ac
om
g
Hoogvliet Noord
ite
vin ge
mutaties
leef
Hoogvliet Zuid
e me
Hoogvliet Noord (5,9) scoort op de meeste onderdelen (iets) lager dan Hoogvliet Zuid. Uitzonderingen zijn sociale en culturele activiteiten en ervaren binding (waarop Hoogvliet Noord hoger scoort) en ontbreken van discriminatie (waarop beide wijken gelijk scoren). Hoogvliet Noord scoort vooral lager dan Hoogvliet Zuid op het aspect capaciteiten en de thema’s opleiding, voldoende taalbeheersing en sociale contacten.
voldoende taalbeheersing
passende huisvesting
ite
Hoogvliet Zuid (6,2) scoort voldoende op het aspect leefomgeving, mede dankzij hoge scores voor huisvesting en weinig vervuiling en overlast. De sociale binding in Hoogvliet Zuid is ook voldoende. Dit komt doordat er weinig mutaties zijn; er is wel sprake van een lagere score voor ervaren binding. Hoogvliet Zuid is kwetsbaar op het gebied van capaciteiten. De wijk scoort voldoende op opleiding en taalbeheersing, maar problematisch op gezondheid. Tenslotte is Hoogvliet Zuid kwetsbaar op het gebied van meedoen, ondanks voldoende scores voor de thema’s werk en school en sociale inzet.
ontbreken van discriminatie
e me
Deelgemeente Hoogvliet scoort op de Sociale Index met 6,1 ruim een half punt hoger dan het Rotterdams gemiddelde. De Sociale Index-score van Hoogvliet daalt ten opzichte van 2010 met 0,5 punt. Alle aspecten gaan achteruit, maar vooral capaciteiten en sociale binding. Hoogvliet scoort sociaal zeer sterk op de thema’s huisvesting, weinig vervuiling en overlast en mutaties (omdat er weinig verhuizingen plaatsvinden). Daarnaast scoort de deelgemeente voldoende op het gebied van opleiding, taalbeheersing, ontbreken van discriminatie, werk en school en sociale inzet. Binnen drie thema’s zijn er in Hoogvliet problemen: gezondheid, sociale contacten en ervaren binding.
Rotterdam sociaal gemeten, 4e meting Sociale Index
om
Hoogvliet
ale soci
21
22
IJsselmonde
Deelgemeente IJsselmonde (5,6) heeft twee kwetsbare aspecten: meedoen en sociale binding. Leefomgeving scoort net sociaal voldoende en capaciteiten scoort net problematisch. Op themaniveau scoort IJsselmonde sociaal voldoende op het ontbreken van discriminatie, huisvesting, weinig vervuiling en overlast, sociale inzet en weinig mutaties. De thema’s gezondheid, inkomen en ervaren binding scoren problematisch. De overige thema’s zijn kwetsbaar. De Sociale Index-score van IJsselmonde ligt 0,1 punt boven het stedelijk gemiddelde, maar de deelgemeente scoort aanzienlijk lager dan de stad op opleidingsniveau en sociale en culturele activiteiten.
Voor de thema’s taalbeheersing, huisvesting en weinig mutaties heeft IJsselmonde juist aanzienlijk hogere scores dan de stad. IJsselmonde scoort 0,2 punt lager op de Sociale Index dan in 2010, alle aspectscores dalen (licht). Oud IJsselmonde (6,6) scoort sociaal sterk op capaciteiten en sociaal voldoende op de andere drie aspecten. Ook de meeste themascores zijn sociaal zeer sterk (opleiding, inkomen, taalbeheersing, weinig vervuiling en overlast en weinig mutaties) of sociaal voldoende. Deze voldoende of betere scores staan tegenover twee problematische scores: voorzieningen en ervaren binding.
Rotterdam sociaal gemeten, 4e meting Sociale Index
ontbreken van discriminatie
voldoende taalbeheersing
passende huisvesting
voldoende inkomen goede gezondheid
adequate voorzieningen
om
cap
ac voldoende opleiding
e me
werk en school
do
en
bi nd
ing
leef
vervuiling en overlast
g
n ite ite
vin ge
soci
ervaren binding
ale
sociale contacten
ing
do
bi nd
ing
leef
ca p ac
en
bi nd
e me
do
ing
leef
n ite
om
g
ite
vin ge
ale soci
om
g
ca p ac
n ite
Beverwaard
e me
ale soci
en
vin ge
ite
n ite
e me
do
Lombardijen
leef
ca p ac
ite
om
g
ale soci
en
Groot IJsselmonde Zuid
vin ge
ca p ac
bi nd
ing
leef
bi nd
e me
ale soci
en
g
Groot IJsselmonde Zuid (5,7) scoort op leefomgeving sociaal voldoende en is op de andere drie aspecten kwetsbaar. Sociaal voldoende thema’s zijn opleiding, huisvesting, weinig vervuiling en overlast, sociale inzet en weinig mutaties. Gezondheid en inkomen scoren problematisch. De rest van de thema’s is kwetsbaar.
n ite
n ite
e me
do
vin ge
do
ing
ca p ac
en
bi nd
g
Groot IJsselmonde Noord
ite
vin ge
ite
om
Oud IJsselmonde
mutaties
om
sociale inzet
leef
sociale en culturele activiteiten
Groot IJsselmonde Noord (5,7) is kwetsbaar wat betreft de aspecten capaciteiten en meedoen. Op de aspecten leefomgeving en sociale binding scoort de wijk sociaal voldoende. Bij capaciteiten scoort inkomen sociaal zeer zwak en is gezondheid een probleem. Thema’s waarop de wijk sociaal voldoende scoort zijn taalbeheersing, huisvesting, weinig vervuiling en overlast en sociale inzet. Van de twee thema’s van sociale binding scoort de een sociaal zeer sterk (weinig mutaties) en de ander problematisch (ervaren binding).
ale soci
In Lombardijen (5,5) zijn capaciteiten een probleem. Dit komt door drie problematische thema’s: gezondheid, inkomen en taalbeheersing. Meedoen en sociale binding zijn kwetsbare aspecten en leefomgeving scoort sociaal voldoende. Op themaniveau is verder ervaren binding een probleem. Lombardijen scoort sociaal voldoende op de thema’s opleiding, ontbreken van discriminatie, weinig vervuiling en overlast en sociale inzet. Beverwaard heeft met 5,3 de laagste Sociale Indexscore van de deelgemeente IJsselmonde. Beverwaard kent naast drie kwetsbare aspecten, één problematisch aspect: capaciteiten. Beverwaard is de enige Rotterdamse wijk waar sprake is van een –lichte– toename van de Sociale Index-score. Beverwaard laat sociaal zeer zwakke scores zien op gezondheid en ervaren binding. De wijk scoort problematisch op inkomen. De meeste thema’s (8) zijn kwetsbaar. Slechts drie thema’s scoren een voldoende: huisvesting, sociale inzet en weinig mutaties.
23
24
Kralingen-Crooswijk
Deelgemeente Kralingen-Crooswijk scoort met 5,6 kwetsbaar op de Sociale Index. De deelgemeente heeft in leefomgeving en meedoen sociaal voldoende aspecten. Het aspect capaciteiten is kwetsbaar en sociale binding is problematisch. De score op de Sociale Index is 0,1 punt hoger dan het Rotterdams gemiddelde. Kralingen-Crooswijk scoort iets hoger op capaciteiten (+0,3), leefomgeving (+0,1) en meedoen (+0,2), maar lager dan het stedelijk gemiddelde op sociale binding (-0,3). Ten opzichte van 2010 daalt de Sociale Index van Kralingen-Crooswijk met 0,3 punt. Ook drie van de vier aspecten dalen: leefomgeving (-0,2 punt), meedoen (-0,2 punt) en sociale binding (-0,7 punt). Sterke thema’s in de deelgemeente zijn opleidingsniveau (7,8) en sociale en culturele activiteiten (7,6). Kralingen-Crooswijk kent vier probleemthema’s: gezondheid, inkomen, taalbeheersing (die alle drie vallen onder het aspect capaciteiten) en ervaren binding. De indexscores van de wijken lopen sterk uiteen. De hoogste score is een 7,2, de laagste een 4,8. Kralingen Oost/Kralingse Bos heeft de hoogste score van de deelgemeente (7,2). Het is daarmee (als enige in de deelgemeente) een sociaal sterke wijk. Op drie aspecten – capaciteiten, leefomgeving en meedoen – is de wijk sociaal sterk en op één aspect (sociale binding) kwetsbaar. Op het kwetsbare thema mutaties na (5,5), zijn de thema’s sociaal voldoende of sociaal sterk. Sterkste thema’s zijn opleiding (9,4, de hoogste score in de hele stad op dit thema) en sociale en culturele activiteiten (8,8). Struisenburg is met 6,2 een sociaal voldoende wijk. Naast drie sociaal voldoende aspecten – capaciteiten, leefomgeving en meedoen – kent de wijk één problematisch aspect: sociale binding. Dat aspect levert de twee problematische thema’s in de wijk: mutaties en ervaren binding. Struisenburg heeft ook vier kwetsbare thema’s: inkomen, taalbeheersing, voorzieningen en werk en school. Sterkste punten van de wijk zijn opleidingsniveau en sociale en culturele activiteiten. De Esch scoort 5,8 op de Sociale Index. Het is daarmee een kwetsbare wijk. Naast twee sociaal voldoende aspecten, leefomgeving en meedoen, kent de wijk twee kwetsbare aspecten: capaciteiten
en sociale binding. Sterke punten in De Esch zijn opleidingsniveau, huisvesting en sociale en culturele activiteiten. De wijk heeft vier kwetsbare en vier problematische thema’s. De probleemthema’s zijn gezondheid, inkomen, taalbeheersing (alle drie vallend onder het aspect capaciteiten) en ervaren binding. Rubroek is met 5,7 een sociaal kwetsbare wijk. De wijk heeft twee sociaal voldoende aspecten (leefomgeving en meedoen), één kwetsbaar aspect (capaciteiten) en één probleemaspect (sociale binding). Twee thema’s springen er positief uit: opleidingsniveau en sociale en culturele activiteiten. Naast zeven kwetsbare thema’s, kent Rubroek twee problematische thema’s: gezondheid en inkomen. Het thema ervaren binding scoort sociaal zeer zwak. Kralingen West is met een score van 5,4 een kwetsbare wijk. De wijk heeft drie kwetsbare aspecten – capaciteiten, leefomgeving en meedoen – en één problematisch aspect: sociale binding. Sterke punten in Kralingen West zijn opleidingsniveau en sociale en culturele activiteiten. De wijk heeft vier problematische thema’s, gezondheid, taalbeheersing, werk en school en ervaren binding, naast één sociaal zwak thema: inkomen. Nieuw Crooswijk scoort 5,0 op de Sociale Index. Het is daarmee een kwetsbare wijk. Naast twee kwetsbare aspecten (leefomgeving en meedoen) kent de wijk twee problematische aspecten: capaciteiten en sociale binding. Sterkste punten in Nieuw Crooswijk zijn opleidingsniveau en sociale en culturele activiteiten. De wijk heeft twee problematische thema’s (gezondheid en mutaties) en drie sociaal zeer zwakke thema’s: inkomen, werk en school en ervaren binding. Oud Crooswijk is met een score van 4,8 op de Sociale Index de enige probleemwijk in de deelgemeente. Het is ook de enige wijk in de deelgemeente met een sociaal zeer zwak aspect: capaciteiten. De andere drie aspecten zijn kwetsbaar. Oud Crooswijk heeft één thema dat sociaal voldoende scoort: weinig mutaties. De meeste thema’s in de wijk zijn kwetsbaar of problematisch. De wijk kent vier sociaal zeer zwakke thema’s: gezondheid, inkomen, taalbeheersing en ervaren binding.
Rotterdam sociaal gemeten, 4e meting Sociale Index
ontbreken van discriminatie
Kralingen Oost/ Kralingse Bos
voldoende taalbeheersing
passende huisvesting
Struisenburg
voldoende inkomen goede gezondheid
om
vin ge
vervuiling en overlast
g
cap
ac
werk en school
do
en
bi nd
ale soci
en
al soci
e
sociale contacten
bi nd
ing
leef vin ge
g
ca p ac
ite
en
bi nd
e me
do
ing
leef
n ite
om
Oud Crooswijk
ale soci
om
bi nd
ing
leef
Nieuw Crooswijk
e me
ale soci
en
ale soci
en
vin ge
g
ca p ac
n ite
n ite
e me
do
do
do
ing
ca p ac
ca p ac
en
bi nd
bi nd
ing
leef
g
g
ite
vin ge
ite
om
Kralingen West
e me
ale soci
en
vin ge
n ite
n ite
e me
do
om
ca p ac
leef
g
sociale en culturele activiteiten
ite
vin ge
Rubroek
ite
om
De Esch
ale soci
voldoende opleiding
ing
ing
leef
om
do
bi nd
ing
leef
ca p ac
e me
bi nd
e me
ale soci
en
g
n ite
n ite
e me
do
vin ge
n ite ite
ca p ac
leef
g
ite
vin ge
ite
om
adequate voorzieningen
sociale inzet
mutaties
ervaren binding
25
26
Noord
Deelgemeente Noord scoort met 5,7 kwetsbaar op de Sociale Index. Op het aspect meedoen scoort Noord sociaal voldoende. De overige aspecten, capaciteiten, leefomgeving en sociale binding, zijn kwetsbare aspecten. Vergeleken met het Rotterdams gemiddelde is de Sociale Index in Noord 0,2 punt hoger. Op de aspecten capaciteiten en meedoen scoort Noord 0,3 punt hoger dan het stedelijk gemiddelde. Leefomgeving en sociale binding scoren in Noord gelijk aan het stedelijk gemiddelde. Ten opzichte van 2010 daalt de Sociale Index 0,2 punt. De daling doet zich voor in de aspecten capaciteiten (-0,1), leefomgeving (-0,4) en sociale binding (-0,6). Meedoen blijft gelijk.
Noord kent twee sociaal sterke thema’s: opleidingsniveau en sociale en culturele activiteiten en geen zeer zwakke thema’s. Inkomen, taalbeheersing en ervaren binding zijn problematische thema’s. Blijdorp scoort als enige wijk sociaal sterk (7,1). Dit ondanks het kwetsbare aspect sociale binding. Meedoen is sociaal voldoende, terwijl capaciteiten en leefomgeving sociaal sterke aspecten zijn. Liefst negen van de veertien thema’s zijn sociaal sterk, naast twee thema’s die sociaal voldoende zijn. De overige drie thema’s zijn kwetsbaar: voorzieningen, werk en school en mutaties.
Rotterdam sociaal gemeten, 4e meting Sociale Index
ontbreken van discriminatie
voldoende taalbeheersing
passende huisvesting
voldoende inkomen goede gezondheid
adequate voorzieningen
om
voldoende opleiding
en
ervaren binding
ale soci
sociale contacten sociale en culturele activiteiten
sociale inzet
mutaties
ing
leef
bi nd
bi nd
ing
om
leef do
ing
ing
bi nd
ca p ac
en
bi nd
leef leef
g
n ite
e me
ale soci
vin ge
ite
om
ca p ac
n ite
en
ale soci
en
Oude Noorden
ite
e me
do
ca p ac
n ite
g
g
ite
do
Agniesebuurt
vin ge
vin ge
e me
ale soci
en
om
ca p ac
n ite
do
ale soci
en
Provenierswijk
ite
om
g
ing
do
Bergpolder
vin ge
ca p ac
bi nd
ing
leef
bi nd
e me
ale soci
en
g
n ite
n ite
do
vin ge
om
ca p ac
leef
g
ite
vin ge
Liskwartier
ite
om
Blijdorp
e me
Oude Noorden heeft de laagste Sociale Indexscore van de deelgemeente (5,1) en is daarmee een kwetsbare wijk. Het aspect capaciteiten is een probleem in deze wijk. De overige aspecten zijn kwetsbaar. Het Oude Noorden kent twee sociaal voldoende thema’s: sociale en culturele activiteiten en sociale inzet. Naast een viertal probleemthema’s, heeft de wijk twee sociaal zeer zwakke thema’s: inkomen en taalbeheersing.
ac
bi nd
do
e me
Agniesebuurt is volgens de Sociale Index een kwetsbare wijk (5,2). Meedoen is een sociaal voldoende aspect; daarnaast kent de wijk twee problematische aspecten: capaciteiten en sociale binding. Leefomgeving is een kwetsbaar aspect. Tegenover één sociaal sterk thema (sociale en culturele activiteiten) en twee sociaal voldoende thema’s (opleiding en sociale inzet) staan vier probleemthema’s en één sociaal zeer zwak thema: inkomen.
cap
ing
leef
werk en school
Bergpolder scoort kwetsbaar op de Sociale Index (5,9). Dat komt door het problematische aspect van de sociale binding (4,4), terwijl de andere aspecten sociaal voldoende scoren. Sterke punten van Bergpolder zijn opleidingsniveau en sociale en culturele activiteiten. Mutaties en ervaren binding zijn probleemthema’s. Provenierswijk is een kwetsbare wijk volgens de Sociale Index (5,5). Naast één sociaal voldoende aspect (meedoen) kent de wijk ook één problematisch aspect: sociale binding. De overige twee aspecten, capaciteiten en leefomgeving zijn kwetsbare aspecten. Opleidingsniveau en sociale en culturele activiteiten zijn sociaal sterke thema’s; daarnaast scoren vervuiling en overlast en sociale inzet voldoende. Provenierswijk kent drie probleemthema’s: inkomen, taalbeheersing en ervaren binding.
g
n ite ite
vervuiling en overlast
e me
Liskwartier scoort voldoende op de Sociale Index (6,0). Twee aspecten, leefomgeving en meedoen, zijn sociaal voldoende. De andere twee zijn kwetsbaar: capaciteiten en sociale binding. Opleidingsniveau, weinig vervuiling en overlast en sociale en culturele activiteiten zijn sociaal sterke thema’s. Daarnaast zijn ontbreken van discriminatie, voorzieningen, werk en school, sociale inzet en weinig mutaties sociaal voldoende. Liskwartier kent twee probleemthema’s: inkomen en taalbeheersing.
vin ge
ale soci
27
Overschie
voldoende inkomen
om
g
cap
ac
voldoende opleiding
werk en school
do
en
bi nd
ing
leef
vin ge
n ite ite
vervuiling en overlast
ervaren binding
ale soci
sociale contacten sociale en culturele activiteiten
mutaties
sociale inzet
g
ca p ac
do
ing en
bi nd
ing bi nd
ale soci
vin ge
n ite
en
e me
do
om
ca p ac
leef
g
ite
vin ge
Kleinpolder
n ite
om
Overschie en omstreken
ite
Kleinpolder is een kwetsbare wijk (5,3). Naast drie kwetsbare aspecten (leefomgeving, meedoen en sociale binding) kent Kleinpolder één probleemaspect: capaciteiten (4,8). De wijk kent vier sociaal voldoende thema’s: opleiding, weinig vervuiling en overlast, sociale inzet en weinig mutaties. Daar staan vijf kwetsbare thema’s tegenover, naast vier probleemthema’s (gezondheid, taalbeheersing, sociale contacten en ervaren binding) en één sociaal zeer zwak thema: inkomen.
voldoende taalbeheersing
goede gezondheid
adequate voorzieningen
e me
Overschie en omstreken is een sociaal voldoende wijk (6,7). De wijk scoort op alle aspecten voldoende. De scores lopen uiteen van 6,2 voor leefomgeving tot 7,0 voor capaciteiten en sociale binding. Op twee thema’s scoort Overschie en omstreken. kwetsbaar: huisvesting en voorzieningen, beide thema’s vallen onder het aspect leefomgeving. Alle overige thema’s zijn sociaal voldoende of sociaal sterk. Sterk zijn taalbeheersing, weinig vervuiling en overlast, sociale inzet en weinig mutaties.
passende huisvesting
e me
Deelgemeente Overschie scoort met 6,0 sociaal voldoende op de Sociale Index. Naast twee sociaal voldoende aspecten – meedoen en sociale binding – kent Overschie twee kwetsbare aspecten: capaciteiten en leefomgeving. Ten opzichte van het Rotterdams gemiddelde scoort Overschie 0,5 punt hoger. Op de aspecten capaciteiten (+0,6), meedoen (+0,3) en sociale binding (+0,9) scoort Overschie boven het stedelijk gemiddelde. De score op leefomgeving is gelijk aan die van de stad. Ten opzichte van 2010 daalt Overschie op de Sociale Index met 0,1 punt. De aspecten leefomgeving en sociale binding dalen beide met 0,4 punt. Het aspect capaciteiten blijft stabiel. Meedoen stijgt met 0,1 punt. Overschie kent zes sociaal voldoende thema’s. De deelgemeente scoort sterk op mutaties en inkomen is het enige probleemthema.
ontbreken van discriminatie
leef
28
ale soci
Pernis
Rotterdam sociaal gemeten, 4e meting Sociale Index
Pernis scoort 7,2 op de Sociale Index. De deelgemeente scoort sociaal sterk op drie aspecten en op acht van de veertien thema’s. Het aspect meedoen scoort sociaal voldoende, evenals vijf thema’s: gezondheid, voorzieningen, werk en school, sociale contacten en ervaren binding. Verder heeft Pernis één kwetsbaar thema: sociale en culturele activiteiten. Dit is ook het enige punt waarop Pernis in negatieve zin afwijkt van Rotterdam. Op alle andere thema’s en de vier aspecten scoort Pernis (veel) beter dan de stad als geheel. De hoogste score van Pernis is voor het thema mutaties (8,4). De Sociale Index-score van Pernis bevindt zich op hetzelfde niveau als in 2008 (7,2). Ten opzichte van 2010 blijft het aspect capaciteiten gelijk en stijgt het aspect leefomgeving (+0,3). Meedoen en sociale binding dalen in vergelijking met 2010 (-0,7 en -0,4). In Pernis worden in de Sociale Index geen aparte wijken onderscheiden.
ontbreken van discriminatie
voldoende taalbeheersing voldoende inkomen
passende huisvesting
goede gezondheid
adequate voorzieningen
om
cap
ac voldoende opleiding
e me
werk en school
do
en
bi nd
ing
leef
vervuiling en overlast
g
n ite ite
vin ge
soci
ale
sociale contacten sociale en culturele activiteiten
sociale inzet
mutaties
ervaren binding
29
Prins Alexander
Deelgemeente Prins Alexander scoort met 6,6 voldoende op de Sociale Index. Alle aspecten scoren sociaal voldoende. Ten opzichte van het Rotterdams gemiddelde is de Sociale Index in Prins Alexander 1,1 punt hoger. De deelgemeente scoort op alle aspecten hoger dan het stedelijk gemiddelde. Dat varieert van +0,5 bij meedoen tot +1,5 bij capaciteiten. Vergeleken met 2010 daalt de Sociale Index van Prins Alexander met 0,2 punt. De daling doet zich voor op drie van de vier aspecten: capaciteiten (-0,2), meedoen (-0,2) en sociale binding (-0,5). Op het aspect leefomgeving scoort Prins Alexander even hoog als in 2010. Prins Alexander kent 4 kwetsbare thema’s: gezondheid, voorzieningen, sociale contacten en ervaren binding. Sterke thema’s zijn opleidingsniveau, ontbreken van discriminatie, huisvesting, weinig vervuiling en overlast, werk en school en weinig mutaties. Nesselande heeft de hoogste score van de deelgemeente (7,6) en, samen met Terbregge, de op één na hoogste score van de stad. Nesselande is een sociaal sterke wijk. Alle aspecten zijn sociaal sterk, waarbij capaciteiten eruit springt (8,3).
ontbreken van discriminatie
voldoende taalbeheersing
passende huisvesting
voldoende inkomen goede gezondheid
adequate voorzieningen
om
vervuiling en overlast
g
cap
ac voldoende opleiding
e me
werk en school
do
en
bi nd
ing
n ite ite
vin ge
leef
30
al soci
e
sociale contacten sociale en culturele activiteiten
sociale inzet
mutaties
ervaren binding
Alle thema’s zijn sociaal sterk (11 thema’s) of sociaal voldoende (3 thema’s). Sterkste punten van Nesselande zijn taalbeheersing (8,7) en werk en school (8,6). De sociaal voldoende thema’s zijn voorzieningen, sociale contacten en sociale en culturele activiteiten. ’s-Gravenland is met 7,3 ook een sociaal sterke wijk. Capaciteiten, leefomgeving en meedoen zijn sociaal sterk, het aspect sociale binding scoort voldoende. Sterkste punten van ’s-Gravenland zijn inkomen (8,8), werk en school (8,7) en weinig vervuiling en overlast (8,6). Daarnaast zijn ook zeven andere thema’s sociaal sterk en is één thema sociaal voldoende. Toch kent de wijk drie kwetsbare thema’s: voorzieningen, sociale contacten en ervaren binding. Kralingseveer is de derde sociaal sterke wijk in de deelgemeente (7,2). Het kent twee sociaal sterke aspecten, capaciteiten en sociale binding. De score op sociale binding (8,2) is de hoogste van de stad. Leefomgeving en meedoen zijn sociaal voldoende. De wijk scoort sociaal sterk op zeven thema’s, waarvan weinig vervuiling en overlast en mutaties (beide 8,5) de hoogst scorende zijn. Naast vijf sociaal voldoende thema’s kent Kralingseveer twee kwetsbare thema’s: voorzieningen en sociale en culturele activiteiten. Ommoord is met 6,7 op de Sociale Index een sociaal voldoende wijk. Het aspect leefomgeving is sociaal sterk, de overige drie zijn sociaal voldoende. De meeste thema’s zijn sociaal sterk of sociaal voldoende. Positief onderscheidt Ommoord zich met ontbreken van discriminatie, huisvesting en weinig mutaties. Ommoord kent drie kwetsbare thema’s: gezondheid, sociale contacten en ervaren binding. Prinsenland scoort met 6,6 sociaal voldoende op de Sociale Index. Het kent in leefomgeving een sociaal sterk aspect. De overige aspecten zijn sociaal voldoende. Negen thema’s zijn sociaal sterk of voldoende. De overige vijf thema’s zijn kwetsbaar: gezondheid, inkomen, sociale contacten, sociale en culturele activiteiten en ervaren binding.
Rotterdam sociaal gemeten, 4e meting Sociale Index
om
ing
om om
ing ing
leef
do
ing
leef
om
ca p ac
en
bi nd
ing bi nd
g
n ite
leef
vin ge
ite
ale soci
e me
en
bi nd
bi nd
ing
leef
ca p ac
n ite
e me
do
ale soci
en
Oosterflank
ite
om
g
ca p ac
n ite
do
Zevenkamp
vin ge
g
ite
vin ge
e me
ale soci
en
bi nd
bi nd
ing
leef
ca p ac
n ite
e me
do
ale soci
en
Het Lage Land
ite
om
g
ca p ac
n ite
do
Prinsenland
vin ge
g
ite
e me
ale soci
en
vin ge
leef
ca p ac
n ite
do
ale soci
en
Ommoord
ite
om
g
ca p ac
bi nd
ing
leef
bi nd
do
Kralingseveer
vin ge
g
n ite
e me
ale soci
en
vin ge
leef
ca p ac
ite
om
g
n ite
do
e me
De wijk met de laagste score in de deelgemeente is Oosterflank, dat met 5,9 een kwetsbare wijk is. Oosterflank heeft in capaciteiten en sociale binding twee kwetsbare aspecten. Leefomgeving en meedoen zijn sociaal voldoende. De wijk kent negen sociaal sterke of sociaal voldoende thema’s. Sterkste punten van de wijk zijn opleidingsniveau en mutaties. Daarnaast heeft Oosterflank in voorzieningen een kwetsbaar thema. Problematisch zijn voor de wijk de thema’s gezondheid, inkomen, sociale contacten en ervaren binding.
vin ge
‘s Gravenland
ite
Zevenkamp scoort met 6,0 net sociaal voldoende. Naast drie sociaal voldoende aspecten – leefomgeving, meedoen en sociale binding – kent de wijk één kwetsbaar aspect: capaciteiten. Zevenkamp heeft naast één sociaal sterk thema (mutaties) zeven thema’s die sociaal voldoende scoren. Vier thema’s zijn kwetsbaar: inkomen, taalbeheersing, voorzieningen en sociale contacten. De wijk kent in gezondheid en ervaren binding twee probleemthema’s.
Nesselande
e me
Het Lage Land krijgt met 6,4 het predicaat sociaal voldoende. Het Lage Land kent naast drie sociaal voldoende aspecten – capaciteiten, leefomgeving en sociale binding – één kwetsbaar aspect: meedoen. De meeste thema’s (10) zijn sociaal sterk of voldoende. Sterkste thema in de wijk is opleiding (8,0). De andere vier thema’s zijn kwetsbaar: gezondheid, werk en school, sociale contacten en ervaren binding.
ale soci
31
Rotterdam Centrum
ontbreken van discriminatie
voldoende taalbeheersing
passende huisvesting
voldoende inkomen goede gezondheid
adequate voorzieningen
om
cap
ac voldoende opleiding
werk en school
do
en
bi nd
ing
leef
vervuiling en overlast
g
n ite ite
vin ge
e me
Deelgemeente Rotterdam Centrum scoort met 5,8 kwetsbaar op de Sociale Index. Rotterdam Centrum scoort voldoende op de aspecten leefomgeving en meedoen, maar kwetsbaar als het gaat om capaciteiten. Op het aspect sociale binding scoort Rotterdam Centrum problematisch. Ten opzichte van het Rotterdams gemiddelde is de Sociale Index in Rotterdam Centrum 0,3 punt hoger. Op de aspecten capaciteiten en meedoen scoort Rotterdam Centrum boven het stedelijk gemiddelde, wat betreft sociale binding lager. Ten opzichte van 2010 blijft alleen het aspect meedoen stabiel, de andere drie aspecten dalen 0,2 tot 0,5 punt. Rotterdam Centrum onderscheidt zich positief als het gaat om opleidingsniveau en sociale en culturele activiteiten. Taalbeheersing en ervaren binding zijn problematische thema’s geworden.
soci
ervaren binding
ale
sociale contacten sociale en culturele activiteiten
sociale inzet
mutaties
Stadsdriehoek/C.S. Kwartier scoort sociaal voldoende (6,3). De wijk is sociaal sterk op capaciteiten maar de sociale binding is problematisch. Sterk scorende thema’s zijn opleiding (9,0), inkomen (7,7), huisvesting (8,1) en sociale en culturele activiteiten (9,0). Problematisch zijn taalbeheersing (4,9), mutaties (4,7) en ervaren binding (4,9).
g
ca p ac
n ite ing en
bi nd
e me
do
ale soci
om
ca p ac
do
ing en
bi nd
bi nd
ing
leef vin ge
ite
om
Oude Westen
g
n ite
ale soci
en
e me
do
vin ge
leef
ca p ac
n ite
om
g
Cool/Nieuwe Werk/ Dijkzigt
ite
vin ge
e me
Het Oude Westen krijgt op de Sociale Index het label kwetsbaar (5,0). Het aspect capaciteiten scoort problematisch; leefomgeving, meedoen en sociale binding kwetsbaar. Op twee thema’s scoort de wijk zeer zwak: inkomen en taalbeheersing. De wijk scoort echter sociaal voldoende als het gaat om weinig vervuiling en overlast (6,2), sociale en culturele activiteiten (7,0), sociale inzet (6,4) en mutaties (6,0).
Stadsdriehoek/ C.S. Kwartier
ite
Cool/Nieuwe Werk/Dijkzigt scoort sociaal voldoende op de Sociale Index (6,1) en op drie van de vier aspecten: capaciteiten (6,5), leefomgeving (6,3) en meedoen (6,7). Sociale binding scoort kwetsbaar. Het enige probleemthema van deze wijk is werk en school. De wijk is sterk op de thema’s opleiding, huisvesting en sociale en culturele activiteiten.
leef
32
ale soci
Rotterdam sociaal gemeten, 4e meting Sociale Index
ontbreken van discriminatie
Rozenburg scoort met 6,9 sociaal voldoende op de Sociale Index. Rozenburg scoort voldoende op drie van de vier aspecten: capaciteiten, meedoen en sociale binding. Op het aspect leefomgeving scoort de deelgemeente sociaal sterk. Ten opzichte van het Rotterdams gemiddelde is de score van Rozenburg op de Sociale Index ruim hoger. Op alle aspecten scoort Rozenburg boven het stedelijk gemiddelde. In vergelijking met 2010 daalt Rozenburg op de Sociale Index met 0,4 punten. Dat geldt voor alle aspecten; de daling varieert tussen -0,3 punten (leefomgeving en meedoen) en -0,6 punten (capaciteiten). Rozenburg kent vier kwetsbare thema’s: voorzieningen, sociale contacten, sociale en culturele activiteiten en ervaren binding. De helft van de thema’s is sociaal sterk: opleiding, taalbeheersing, ontbreken van discriminatie, huisvesting, weinig vervuiling en overlast, werk en school en weinig mutaties.
voldoende inkomen goede gezondheid
adequate voorzieningen
om
vin ge
cap
ac voldoende opleiding
ing
leef
vervuiling en overlast
g
n ite ite
De scores op de Sociale Index voor Rozenburg zijn door het ontbreken van een aantal registraties niet 1 op 1 vergelijkbaar met die van de rest van Rotterdam.
passende huisvesting
werk en school
e me
De voormalige gemeente Rozenburg is per 18 maart 2010 een deelgemeente geworden van de gemeente Rotterdam. Rozenburg maakt daarom deel uit van de sociale enquête. Omdat er voor Rozenburg minder registraties beschikbaar zijn dan voor de andere deelgemeenten, en om de metingen voor Rotterdam onderling vergelijkbaar te kunnen houden, is er voor gekozen om Rozenburg net als in 2010 niet op te nemen in het indexcijfer van Rotterdam maar wel in deze rapportage. Rozenburg wordt beschouwd als deelgemeente met één wijk, zoals ook het geval is bij Hoek van Holland en Pernis.
voldoende taalbeheersing
do
en
bi nd
Rozenburg
soci
ale
sociale contacten sociale en culturele activiteiten
sociale inzet
mutaties
ervaren binding
33
34
Bijlage 1 Beschrijving van de begrippen
Aspect Persoonlijke capaciteiten Dit is een voorwaardenscheppend aspect. Het gaat om de persoonlijke voorwaarden die nodig zijn om in de samenleving te kunnen participeren. Hieronder vallen de volgende thema’s: voldoende taalbeheersing, voldoende inkomen, een goede gezondheid en voldoende opleiding. Voldoende taalbeheersing (vt) Negatief: percentage personen dat moeite heeft met Nederlands lezen, schrijven en/of spreken. Voldoende inkomen (vi) Negatief: aandeel van huishoudens met een inkomen onder 110 procent van het sociaal minimum, aandeel ontvangers van een bijstandsuitkering en aandeel huishoudens dat aangeeft moeilijk tot zeer moeilijk rond te kunnen komen. Goede gezondheid (gg) Aandeel bewoners dat hun gezondheid als goed ervaart, apart gemeten voor 15-35 jarigen, 35-65 jarigen, 65+. Weinig meldingen bij lokale zorgnetwerken en weinig meldingen huiselijk geweld. Voldoende opleiding (vo) Weinig voortijdig schoolverlaters, voldoende jongeren met een startkwalificatie, voldoende inwoners met een startkwalificatie of werk. Een startkwalificatie is een diploma van havo/vwo of niveau 2 van het mbo. Aspect Leefomgeving Dit is een voorwaardenscheppend aspect. Het gaat om de vraag of de leefomgeving stimuleert of belemmerend werkt op meedoen. Onder dit aspect vallen de volgende thema’s: ontbreken van discriminatie, passende huisvesting, aanwezigheid van adequate voorzieningen en ontbreken van vervuiling en overlast. Ontbreken van discriminatie (od) Negatief: percentage mensen dat zich gediscrimineerd voelt. Verder het oordeel over het omgaan met elkaar van allochtonen en autochtonen. Passende huisvesting (pv) Geen sprake van overbewoning (cf. definitie buurtsignalering) en bewoners die tevreden zijn met hun woning.
Adequate voorzieningen (av) Om te bepalen of de voorzieningen adequaat zijn, is de bewoners gevraagd naar: A. Tevredenheid met fysieke voorzieningen Dit betreft tevredenheid over speelplaatsen, peuterspeelzalen/kinderdagverblijven, basisscholen, voorzieningen voor jongeren, voorzieningen voor ouderen, algemeen groen, recreatief groen, voorzieningen voor binnensport, voorzieningen voor buitensport, winkels, buurthuizen en cafés. B. Bekendheid sociale voorzieningen Dit betreft de bekendheid met de volgende sociale voorzieningen: thuiszorg, steunpunt mantelzorg, ouderenadviseurs, maatschappelijk werk, opvoedingsondersteuning, schuldhulpverlening en de vraagwijzer. Er is ook gevraagd naar het gebruik, maar deze antwoorden zijn niet gebruikt voor het bepalen van de Sociale Index. Ze kunnen wel gebruikt worden bij de nadere analyses van de wijk. Er is niet gevraagd naar de tevredenheid omdat er per wijk te weinig gebruikers zijn voor een score per wijk. Geen vervuiling of overlast (v+o) Negatief: rommel op straat, vuil naast de containers, vernieling straatmeubilair, gaten en verzakkingen, overlast van hard rijdend verkeer, geluidshinder door verkeer, lawaai van omwonenden, overlast van drugs, overlast van groepen jongeren.
Aspect Participatie (Meedoen)
Dit betreft de kern van de Sociale Index: het is belangrijk dat iedereen meedoet in de samenleving (gedragsaspect). Onder dit aspect vallen de volgende thema’s: werkzoekenden, schoolgaande jeugd, voldoende sociale contacten, deelname aan sociale en culturele activiteiten en sociaal maatschappelijke inzet. Werkzoekenden en Schoolgaande jeugd (w+s) A. Werkzoekenden: Aandeel werkzoekenden van de totale beroepsbevolking (15-65 jaar). B. Schoolgaande jeugd: Percentage jongeren van 16-22 jaar dat naar school gaat, als percentage van het totale aantal jongeren zonder startkwalificatie.
Rotterdam sociaal gemeten, 4e meting Sociale Index
Voldoende sociale contacten (sc) Percentage bewoners dat minimaal wekelijks contact heeft met vrienden en familie. Het contact kan bestaan uit een ontmoeting, een telefoontje of een e-mail. Daarnaast wordt apart meegerekend het percentage volwassenen dat behoefte heeft aan meer contacten en het percentage 65+ dat behoefte heeft aan meer contacten. Deelname aan sociale en culturele activiteiten (sca) Percentage bewoners dat minstens een keer per maand sport, uitgaat (café, disco of uit eten), naar een theatervoorstelling of concert gaat of minimaal een keer per maand een creatieve hobby beoefent. Sociaal maatschappelijke inzet (si) Percentage bewoners dat iemand helpt die langere tijd ziek of hulpbehoevend is (mantelzorg). Percentage bewoners dat onbetaald actief is in één of meer organisaties (vrijwilligerswerk). Percentage bewoners dat de afgelopen twaalf maanden een actieve bijdrage heeft geleverd aan de leefbaarheid van de buurt.
Aspect Sociale binding
Bij dit aspect gaat het om het gevoel van de bewoners bij hun buurt. Hieronder vallen de volgende thema’s: voelen bewoners zich thuis in hun buurt (ervaren binding) en wonen ze lang in de buurt (mutaties). Mutaties (m) Percentage verhuizingen. Percentage bewoners dat korter dan twee jaar in Nederland woont (nieuwkomers). Percentage bewoners dat langer dan tien jaar in dezelfde woning woont (bij nieuwbouwwoningen geldt het criterium 90 procent van de leeftijd van de woning). Ervaren binding (eb) Percentage bewoners dat zich thuis voelt in hun buurt en vindt dat buurtgenoten goed met elkaar omgaan (familiariteit). Percentage bewoners dat zich verantwoordelijk voelt voor de buurt en zich inzet voor de buurt. Percentage bewoners dat vertrouwen heeft in het (deel)gemeentebestuur.
Meer resultaten van de Sociale Index en een gebruikershandleiding zijn te vinden op www.rotterdam.nl/onderzoek
35
36
Bijlage 2 Verantwoording
De wijze waarop scores worden berekend is uitgebreid beschreven in de handleiding van de Sociale Index (te vinden op http://www.cos.nl/sigt/).
Enquêtegegevens en registraties
De berekeningen van indicatoren gebeuren aan de hand van enquêtegegevens en registraties (bijvoorbeeld het aantal geregistreerde niet-werkende werkzoekenden in een gebied). De hoogte van de totaalscores wordt voor 70 procent bepaald door de enquêteresultaten, en voor 30 procent door de registraties. Waar thema’s, bijvoorbeeld werk en school, volledig zijn gebaseerd op registraties, kan worden gesteld dat de uitschieters voor die onderdelen min of meer met de werkelijkheid overeen komen. De thema’s voldoende inkomen en goede gezondheid zijn deels gebaseerd op registraties. De toevoeging van enquêtegegevens vergroot het toevaleffect, waardoor de afwijkingen bij deze thema’s iets minder betrouwbaar zijn dan die bij de eerstgenoemde thema’s. Bij voldoende taalbeheersing, dat slechts op één enquête-indicator is gebaseerd, is de kans op grote, toevallige afwijkingen het grootst.
Betrouwbaarheid van enquêtegegevens
De enquête is uitgevoerd onder een representatieve steekproef van Rotterdammers van 15 jaar en ouder. Dit jaar hebben ruim 15.000 Rotterdammers deelgenomen. De vragenlijst kon daarbij op drie manieren worden ingevuld: online (internet), schriftelijk (papieren vragenlijst) en telefonisch. Omdat niet alle Rotterdammers zijn geënquêteerd, is het bij indicatoren die op enquêtegegevens zijn gebaseerd, per definitie onzeker in welke mate ze de werkelijkheid weerspiegelen. Het kan immers zijn dat de geënquêteerde Rotterdammers anders denken over een bepaald onderwerp dan de Rotterdamse bevolking als geheel. De betrouwbaarheid van scores neemt toe met het aantal respondenten. Voor een afzonderlijke wijk of deelgemeente zijn alleen antwoorden van respondenten uit het betreffende gebied gebruikt. De scores van individuele wijken zijn dus minder betrouwbaar dan die van deelgemeenten, die op hun beurt weer minder betrouwbaar zijn dan de scores voor de stad. Samengestelde scores zijn betrouwbaarder dan afzonderlijke scores: totaalscores zijn betrouwbaar-
der dan aspectscores, aspectscores zijn betrouwbaarder dan themascores en themascores zijn betrouwbaarder dan indicatorscores (dit laatste geldt niet voor het thema voldoende taalbeheersing, omdat het als enige thema uit slechts één indicator bestaat). De scores voor Rotterdam als geheel zijn in hoge mate betrouwbaar. Bij scores van deelgemeenten en zeker bij individuele wijken (waar de nettosteekproefomvang nooit meer bedraagt dan 300 personen per wijk) dient men voorzichtiger te zijn bij de interpretatie van de uitkomsten.
Betrouwbaarheid van registraties
Bij thema’s die alleen op registratie-indicatoren zijn gebaseerd komen ook uitschieters voor, maar hier is wel waarschijnlijk dat het om werkelijke veranderingen gaat (de meeste registraties hebben een redelijke mate van betrouwbaarheid). Een goed voorbeeld van een betrouwbare registratie is het thema werk en school. Dit thema bestaat uit twee registratie-indicatoren: aandeel niet-werkende werkzoekenden en aandeel schoolgaande jeugd. De registraties meldingen huiselijk geweld en lokale zorgnetwerken zijn indicatoren die meer afhankelijk zijn van de meldingsbereidheid van de Rotterdammers. Het is om die reden dat van deze twee indicatoren minder verwacht kan worden dat zij de werkelijkheid weerspiegelen.
Wijzigingen veldwerk 2011 ten opzichte van 2010
In het kader van de ontwikkeling van het Wijkprofiel is een aantal wijzigingen doorgevoerd. Het veldwerk voor de Veiligheidsindex en de Sociale Index heeft gelijktijdig plaatsgevonden in het voorjaar en najaar van 2011. Ook zijn er enkele lichte veranderingen (vraagformuleringen e.d.) in de vragenlijst doorgevoerd, die met uitzondering van twee onderdelen in de meting van 2012 geen trendbreuk opleveren. Twee uitkomsten zijn verrassend: - Een aantal vragen over de thema’s schoon, heel en overlast hebben tot 2010 zowel in de vragenlijst voor de Veiligheidsindex als in de vragenlijst voor de Sociale Index gestaan. Met ingang van 2011 wordt voor de Sociale Index gebruik gemaakt van de data uit de Veiligheidsenquête. Dat heeft voor
Rotterdam sociaal gemeten, 4e meting Sociale Index
de Sociale Index geleid tot uitkomsten die fors negatief afwijken van de uitkomsten in voorgaande jaren. Omdat er tussen beide indexen vrijwel geen verschillen zijn wat betreft steekproeftrekking en weging, schrijven we de verschillen toe aan het feit dat dezelfde vragen in verschillende vragenlijsten (en daarmee verschillende contexten) tot verschillende uitkomsten leiden. De Veiligheidsindex en de Sociale Index zijn onder meer bedoeld voor prioriteitstelling in de wijken. Verschillende uitkomsten in beide indices leiden tot verwarring. Ook om deze reden hebben we de score in de Sociale Index gecorrigeerd op basis van de meerjarige ontwikkeling in de VeiligheidsenquĂŞte. - De vraag naar de bekendheid met maatschappelijke voorzieningen is aangepast en aangevuld met een vraag over de waardering voor die voorzieningen van Rotterdammers die van die voorzieningen gebruik maken. Dat heeft geleid tot een aanzienlijke daling van de bekendheid met maatschappelijke voorzieningen en daarmee tot een daling van -0,7 bij het thema voldoende voorzieningen. De daling werkt via een lagere score voor het aspect leefomgeving in beperkte mate door in de Sociale Index- scores van deelgemeenten en wijken. Hierop is geen correctie toegepast.
37
38
Bijlage 3 Tabellen
Deze bijlage bevat drie tabellen. In de eerste tabel zijn van alle 65 wijken de Sociale Indexscores en de scores op de vier aspecten weergegeven. Voor de volledigheid is Rozenburg als 14e deelgemeente opgenomen, ook al zijn de scores van Rozenburg, door het ontbreken van een aantal indicatoren niet vergelijkbaar met de overige deelgemeenten en wijken. De tweede tabel geeft voor alle wijken de Sociale Index-scores van 2008, 2009, 2010 en 2012 weer. De derde tabel geeft van alle wijken de Sociale Index en de Veiligheidsindex weer. Bijlage vier bevat kaarten met de deelgemeente- en wijkindeling van Rotterdam en de Sociale Indexscores 2012.
39
Overzichtstabel Sociale Index 2012 Gebiedsnaam Rotterdam Charlois Carnisse Heijplaat Oud-Charlois Pendrecht Tarwewijk Wielewaal Zuiderpark/Zuidplein Zuidwijk Delfshaven Bospolder Delfshaven Middelland Nieuwe Westen Oud/Nieuw Mathenesse/Witte Dorp Schiemond Spangen Tussendijken Feijenoord Afrikaanderwijk Bloemhof Feijenoord Hillesluis Katendrecht Kop van Zuid Kop van Zuid-Entrepot Noordereiland Vreewijk Hillegersberg-Schiebroek Hillegersberg Noord Hillegersberg Zuid Molenlaankwartier Schiebroek Terbregge Hoek van Holland Hoogvliet Hoogvliet Noord Hoogvliet Zuid IJsselmonde Beverwaard Groot IJsselmonde Noord Groot IJsselmonde Zuid Lombardijen Oud IJsselmonde Kralingen-Crooswijk De Esch Kralingen Oost/Kralingse Bos Kralingen West Nieuw Crooswijk Oud Crooswijk Rubroek Struisenburg Noord Agniesebuurt Bergpolder Blijdorp Liskwartier Oude Noorden Provenierswijk Overschie Kleinpolder Overschie e.o. Pernis Prins Alexander Het Lage Land Kralingseveer Nesselande Ommoord Oosterflank Prinsenland ‘s-Gravenland Zevenkamp Rotterdam Centrum Cool/Nieuwe Werk/Dijkzigt Oude Westen Stadsdriehoek/C.S. Kwartier Rozenburg
Sociale Index 5,5 4,7 4,5 5,8 4,9 4,7 4,3 5,9 5,9 5,0 4,9 4,7 5,1 5,2 5,2 4,8 5,4 4,9 4,6 4,8 4,6 4,4 4,7 4,5 5,7 6,1 5,6 5,9 5,2 6,8 7,0 7,1 7,9 6,0 7,6 7,5 6,1 5,9 6,2 5,6 5,3 5,7 5,7 5,5 6,6 5,6 5,8 7,2 5,4 5,0 4,8 5,7 6,2 5,7 5,2 5,9 7,1 6,0 5,1 5,5 6,0 5,3 6,7 7,2 6,6 6,4 7,2 7,6 6,7 5,9 6,6 7,3 6,0 5,8 6,1 5,0 6,3 6,9
Capaciteiten 5,0 4,2 4,3 5,5 4,5 3,9 3,9 4,7 6,2 4,1 4,3 3,9 4,8 4,9 4,4 4,7 4,4 4,1 3,7 4,0 3,4 3,8 3,6 3,8 4,9 8,1 5,3 5,6 4,1 6,8 7,2 7,9 8,2 5,4 8,2 7,6 5,5 5,3 5,8 4,9 4,7 5,1 5,0 4,6 7,1 5,3 5,3 8,1 5,1 4,8 3,7 5,7 6,6 5,3 4,6 6,3 8,2 5,5 4,3 5,3 5,6 4,8 7,0 7,4 6,5 6,8 7,4 8,3 6,6 5,6 6,3 8,1 5,5 5,8 6,5 4,1 7,1 6,9
Leefomgeving 5,9 5,2 4,9 5,7 5,1 5,2 5,1 6,7 6,4 6,0 5,2 4,8 5,2 5,2 5,5 5,2 6,2 5,0 5,2 5,2 5,0 4,7 5,0 4,7 6,3 6,6 6,0 6,1 5,6 7,0 7,3 7,1 7,9 6,5 7,1 7,7 6,7 6,6 6,8 6,0 5,4 6,0 6,2 6,2 6,7 6,0 6,7 7,2 5,9 5,3 5,0 6,0 6,8 5,9 5,5 6,3 7,3 6,3 5,2 5,6 5,9 5,8 6,2 7,5 7,0 7,0 6,9 7,3 7,4 6,4 7,2 7,4 6,4 6,1 6,3 5,5 6,6 7,1
Meedoen 5,9 5,1 5,3 6,3 5,4 5,2 4,8 5,2 6,4 4,8 5,5 5,1 6,1 5,9 5,7 5,4 5,4 5,5 4,9 5,3 5,0 4,7 5,1 5,3 5,8 5,8 6,1 6,4 5,2 6,7 6,7 6,9 7,9 6,2 7,2 7,2 5,8 5,7 5,9 5,8 5,7 5,7 5,6 5,8 6,3 6,1 6,1 7,5 5,9 5,7 5,2 6,1 6,8 6,2 6,0 6,5 7,0 6,4 5,7 6,1 6,2 5,5 6,7 6,5 6,4 5,9 6,5 7,4 6,3 6,1 6,2 7,2 6,2 6,4 6,7 5,6 6,7 6,6
Sociale binding 5,2 4,3 3,7 5,8 4,5 4,6 3,6 7,1 4,7 5,0 4,7 4,8 4,3 4,8 5,2 3,9 5,5 4,9 4,7 4,9 5,0 4,6 5,3 4,3 5,7 4,0 5,0 5,5 5,6 6,7 6,8 6,6 7,6 5,9 7,8 7,6 6,2 6,1 6,3 5,7 5,3 6,2 5,9 5,3 6,1 4,9 5,1 5,9 4,7 4,3 5,2 4,9 4,6 5,2 4,8 4,4 5,9 5,9 5,2 4,9 6,1 5,2 7,0 7,6 6,4 6,0 8,2 7,5 6,7 5,6 6,6 6,7 6,0 4,9 5,1 5,0 4,8 6,8
40
Sociale Index-scores 2008, 2009, 2010 en 2012 Gebiedsnaam Rotterdam Charlois Carnisse Heijplaat Oud-Charlois Pendrecht Tarwewijk Wielewaal Zuiderpark/Zuidplein Zuidwijk Delfshaven Bospolder Delfshaven Middelland Nieuwe Westen Oud/Nieuw Mathenesse/Witte Dorp Schiemond Spangen Tussendijken Feijenoord Afrikaanderwijk Bloemhof Feijenoord Hillesluis Katendrecht Kop van Zuid Kop van Zuid-Entrepot Noordereiland Vreewijk Hillegersberg-Schiebroek Hillegersberg Noord Hillegersberg Zuid Molenlaankwartier Schiebroek Terbregge Hoek van Holland Hoogvliet Hoogvliet Noord Hoogvliet Zuid IJsselmonde Beverwaard Groot IJsselmonde Noord Groot IJsselmonde Zuid Lombardijen Oud IJsselmonde Kralingen-Crooswijk De Esch Kralingen Oost/Kralingse Bos Kralingen West Nieuw Crooswijk Oud Crooswijk Rubroek Struisenburg Noord Agniesebuurt Bergpolder Blijdorp Liskwartier Oude Noorden Provenierswijk Overschie Kleinpolder Overschie e.o. Pernis Prins Alexander Het Lage Land Kralingseveer Nesselande Ommoord Oosterflank Prinsenland ‘s-Gravenland Zevenkamp Rotterdam Centrum Cool/Nieuwe Werk/Dijkzigt Oude Westen Stadsdriehoek/C.S. Kwartier Rozenburg
2008 5,8 5,0 4,9 6,0 5,3 4,6 4,5 5,8 6,1 5,5 5,3 5,2 5,3 5,7 5,4 5,3 5,5 5,3 5,0 5,1 4,7 4,6 4,9 4,7 5,3
2009 6,0 5,1 5,1 6,2 5,1 4,9 4,8 6,5 6,2 5,7 5,4 5,2 5,4 5,7 5,5 5,2 5,6 5,3 5,1 5,2 4,9 4,8 4,8 5,0 5,6
5,8 6,2 6,3 7,3 7,2 7,5 8,0 6,8 7,8 7,8 6,7 6,4 6,8 5,8 5,9 6,0 5,8 5,5 7,0 5,8 6,4 7,5 5,6 5,0 5,2 5,7 6,7 5,9 5,5 5,9 7,5 6,4 5,1 6,1 6,2 5,8 6,7 7,2 7,0 6,8 7,5 7,8 7,1 6,4 7,0 7,7 6,6 6,1 6,5 5,3 6,5
6,4 6,1 6,1 7,3 7,3 7,5 8,1 6,8 7,8 8,1 6,9 6,3 7,2 6,1 5,7 6,4 6,3 5,8 6,9 6,1 6,4 7,6 6,0 5,3 5,1 6,0 6,8 6,0 5,5 6,2 7,4 6,4 5,3 6,0 6,4 5,5 7,1 7,5 7,1 6,9 7,8 7,7 7,1 6,5 7,2 7,9 7,0 6,3 6,5 5,5 6,8
2010 5,8 5,1 4,9 5,8 5,4 5,1 4,6 6,1 6,1 5,4 5,3 5,0 5,7 5,7 5,3 5,2 5,6 5,1 5,1 5,2 4,7 4,7 4,9 4,8 5,9 6,8 6,2 6,4 5,8 7,0 7,4 7,4 7,9 6,0 8,0 7,7 6,6 6,1 6,9 5,8 5,2 5,9 5,9 5,6 7,1 5,9 6,0 7,4 5,7 5,3 5,2 5,7 6,7 5,9 5,5 6,2 7,2 6,3 5,3 5,9 6,1 5,5 6,9 7,4 6,8 6,4 7,6 7,7 6,9 6,3 7,0 8,0 6,0 6,1 6,4 5,3 6,6 7,3
2012 5,5 4,7 4,5 5,8 4,9 4,7 4,3 5,9 5,9 5,0 4,9 4,7 5,1 5,2 5,2 4,8 5,4 4,9 4,6 4,8 4,6 4,4 4,7 4,5 5,7 6,1 5,6 5,9 5,2 6,8 7,0 7,1 7,9 6,0 7,6 7,5 6,1 5,9 6,2 5,6 5,3 5,7 5,7 5,5 6,6 5,6 5,8 7,2 5,4 5,0 4,8 5,7 6,2 5,7 5,2 5,9 7,1 6,0 5,1 5,5 6,0 5,3 6,7 7,2 6,6 6,4 7,2 7,6 6,7 5,9 6,6 7,3 6,0 5,8 6,1 5,0 6,3 6,9
Sociale Index en Veiligheidsindex vergeleken Gebiedsnaam Charlois Carnisse Heijplaat Oud Charlois Pendrecht Tarwewijk Wielewaal Zuidplein * Zuidwijk Delfshaven Bospolder Delfshaven Middelland Nieuwe Westen Oud /Nieuw Mathenesse/Witte Dorp Schiemond Spangen Tussendijken Feijenoord Afrikaanderwijk Bloemhof Feijenoord Hillesluis Katendrecht Kop van Zuid ** Kop van Zuid-Entrepot Noordereiland Vreewijk Hillegersberg-Schiebroek Hillegersberg Noord Hillegersberg Zuid Molenlaankwartier Schiebroek Terbregge Hoek van Holland Hoogvliet Hoogvliet Noord Hoogvliet Zuid IJsselmonde Beverwaard Groot IJsselmonde *** Lombardijen Oud IJsselmonde Kralingen-Crooswijk De Esch Kralingen Oost/Kralingse Bos Kralingen West Nieuw Crooswijk Oud Crooswijk Rubroek Struisenburg Noord Agniesebuurt Bergpolder Blijdorp Liskwartier Oude Noorden Provenierswijk Overschie Kleinpolder Overschie e.o. Pernis Prins Alexander ‘s Gravenland Het Lage Land Kralingseveer Nesselande Ommoord Oosterflank Prinsenland Zevenkamp Rotterdam Centrum Cool/Nieuwe Werk/Dijkzigt Oude Westen Stadsdriehoek/C.S. Kwartier Rozenburg Rotterdam
* ** ***
2008 5,0 4,9 6,0 5,3 4,6 4,5 5,8 6,1 5,5 5,3 5,2 5,3 5,7 5,4 5,3 5,5 5,3 5,0 5,1 4,7 4,6 4,9 4,7 5,3 5,8 6,2 6,3 7,3 7,2 7,5 8,0 6,8 7,8 7,8 6,7 6,4 6,8 5,8 5,9 6,0 / 5,8 5,5 7,0 5,8 6,4 7,5 5,6 5,0 5,2 5,7 6,7 5,9 5,5 5,9 7,5 6,4 5,1 6,1 6,2 5,8 6,7 7,2 7,0 7,7 6,8 7,5 7,8 7,1 6,4 7,0 6,6 6,1 6,5 5,3 6,5 5,8
Sociale Index 2009 2010 5,1 5,1 5,1 4,9 6,2 5,8 5,1 5,4 4,9 5,1 4,8 4,6 6,5 6,1 6,2 6,1 5,7 5,4 5,4 5,3 5,2 5,0 5,4 5,7 5,7 5,7 5,5 5,3 5,2 5,2 5,6 5,6 5,3 5,1 5,1 5,1 5,2 5,2 4,9 4,7 4,8 4,7 4,8 4,9 5,0 4,8 5,6 5,9 6,8 6,4 6,2 6,1 6,4 6,1 5,8 7,3 7,0 7,3 7,4 7,5 7,4 8,1 7,9 6,8 6,0 7,8 8,0 8,1 7,7 6,9 6,6 6,3 6,1 7,2 6,9 6,1 5,8 5,7 5,2 6,4 / 6,3 5,9 / 5,9 5,8 5,6 6,9 7,1 6,1 5,9 6,4 6,0 7,6 7,4 6,0 5,7 5,3 5,3 5,1 5,2 6,0 5,7 6,8 6,7 6,0 5,9 5,5 5,5 6,2 6,2 7,4 7,2 6,4 6,3 5,3 5,3 6,0 5,9 6,4 6,1 5,5 5,5 7,1 6,9 7,5 7,4 7,1 6,8 7,9 8,0 6,9 6,4 7,8 7,6 7,7 7,7 7,1 6,9 6,5 6,3 7,2 7,0 7,0 6,0 6,3 6,1 6,5 6,4 5,5 5,3 6,8 6,6 7,3 6,0 5,8
2012 4,7 4,5 5,8 4,9 4,7 4,3 5,9 5,9 5,0 4,9 4,7 5,1 5,2 5,2 4,8 5,4 4,9 4,6 4,8 4,6 4,4 4,7 4,5 5,7 6,1 5,6 5,9 5,2 6,8 7,0 7,1 7,9 6,0 7,6 7,5 6,1 5,9 6,2 5,6 5,3 5,7 / 5,7 5,5 6,6 5,6 5,8 7,2 5,4 5,0 4,8 5,7 6,2 5,7 5,2 5,9 7,1 6,0 5,1 5,5 6,0 5,3 6,7 7,2 6,6 7,3 6,4 7,2 7,6 6,7 5,9 6,6 6,0 5,8 6,1 5,0 6,3 6,9 5,5
2007 5,9 5,7 9,4 6,3 5,4 4,6 10,0 4,7 6,7 6,5 6,5 6,4 5,3 6,2 7,9 7,6 7,0 6,9 6,2 5,7 5,1 6,3 4,9 7,1
Veiligheidsindex 2008 2009 5,8 5,8 6,2 5,6 9,1 8,2 5,9 6,4 5,5 5,4 4,6 3,9 9,9 8,2 5,1 4,4 6,2 7,0 5,9 6,0 6,4 6,0 5,6 6,7 5,2 5,0 4,8 5,3 7,4 7,3 8,0 8,0 6,3 6,3 6,2 6,2 6,2 5,9 5,5 5,1 5,3 4,8 5,7 5,4 4,6 4,3 7,1 7,6
7,9 8,9 7,0 10,0 10,0 10,0 10,0 8,7 10,0 10,0 8,7 8,4 8,9 7,0 6,5 7,0 6,8 8,9 7,4 7,8 10,0 7,0 6,1 7,0 6,2 8,9 7,1 6,0 7,4 8,8 7,7 6,0 7,6 8,8 8,1 9,3 9,5 8,3 10,0 8,3 10,0 10,0 8,1 6,8 8,8 6,8 4,8 5,4 4,0 5,1
7,7 8,3 7,6 10,0 10,0 10,0 10,0 8,7 10,0 10,0 8,1 8,2 8,0 7,0 6,3 6,6 7,0 9,6 6,8 8,2 9,9 6,3 5,8 5,4 5,7 7,9 6,9 6,0 7,3 9,0 8,1 5,2 7,3 8,7 8,2 9,2 9,4 8,7 10,0 8,9 10,0 10,0 8,1 7,5 9,3 8,0 4,6 5,2 3,5 5,1
7,9 8,5 6,8 10,0 10,0 10,0 10,0 8,8 10,0 10,0 8,6 8,4 8,6 7,4 7,2 7,1 7,3 9,4 7,3 8,3 10,0 6,8 5,0 5,7 6,8 8,3 7,1 5,7 7,7 9,0 7,9 5,6 7,5 8,4 7,7 9,0 10,0 8,7 10,0 9,0 10,0 10,0 8,6 7,4 8,8 7,8 4,9 4,7 4,1 5,5
7,3
7,2
7,3
2011 6,2 5,5 7,8 6,3 6,1 5,5 8,5 5,3 7,0 5,9 6,1 6,0 5,1 5,4 6,3 8,2 6,4 5,4 6,1 6,1 4,5 5,5 4,8 9,0 7,7 8,3 6,6 10,0 10,0 10,0 10,0 8,7 10,0 10,0 9,0 9,2 8,9 6,9 5,4 6,7 7,3 9,9 7,7 8,5 10,0 7,0 6,5 6,5 6,8 9,0 7,4 6,0 8,3 9,4 8,6 5,7 7,2 8,7 7,7 9,6 10,0 9,2 10,0 9,2 10,0 10,0 9,1 7,7 9,7 8,1 5,8 5,5 5,9 5,8 9,8 7,5
In de Sociale Index is Zuiderpark onderdeel van de wijk Zuidplein. Kop van Zuid is sinds 2010 opgenomen in de Sociale Index; in de Veiligheidsindex wordt deze wijk niet apart onderscheiden. In de Sociale index is Groot IJsselmonde opgesplitst in Groot IJsselmonde Noord en Zuid. De eerste score is de score in Groot IJsselmonde Noord, de tweede van Groot IJsselmonde Zuid.
41
42
Bijlage 4 Deelgemeente- en wijkindeling Rotterd
wijk
wijk
Rotterdam sociaal gemeten, 4e meting Sociale Index
dam en Sociale Index 2012
3,8 en lager 3,9 tot en met 4,9 5,0 tot en met 5,9 6,0 tot en met 7,0 7,1 en hoger
43
COLOFON Dit is een uitgave van de Gemeente Rotterdam Cluster Maatschappelijke Ontwikkeling p/a Stafbureau Maatschappelijke Ontwikkeling Postbus 70014 3000 KS Rotterdam Telefoon: 06 2203 8662
PROJECTLEIDER SOCIALE INDEX Hans van Mastrigt PROJECTMEDEWERKERS Jorina van Gelder en Gladys Albitrouw
www.rotterdam.nl
UITVOERING 4E METING RenĂŠ van Duin, Ludo van Dun, Martijn Epskamp, Grad Koster en Cuneyt Ergun (COS, Gemeente Rotterdam)
April 2012
UITVOERING VELDWERK Mediad, Marieke Meij en Jolanda Verdurmen TEKSTEN COS Communicatiediensten Louis Weltens VORMGEVING NXIX, Fred Sophie FOTOGRAFIE Rotterdam Festivals Daarzijn Claire Droppert Marc Heeman DRUKKERIJ Veenman+