Krant van de Aarde 2012-04/05 by Krant van de Aarde

VOEDING & GEZONDHEID / REIZEN & RECREATIE / WONEN & LEVEN / MODE & CULTUUR / NATUUR & MILIEU

DUU VOO RZAM E RDE L

GRATIS Jaargang 7, #4/5 oktober / november 2012

EN Zie p agina 26

Het Eilandgevoel Hoe een eilandfestival de aarde spaart

Unieke planten en dieren: biodiversiteit op eilanden Ecobaby: Kun je ‘groen’ blijven met een baby op je arm?

Mes en vork • Hagel en Donder! Typisch Nederlandse streekdrankjes • Eilandgevoel met de lekkerste cocktails

Groene Horizon • De kunst van het verleiden: hippe maar toch groene hotels • Historisch besef én vooruitstrevendheid op een duurzaam logeereiland

Uitgave van de Stichting Dag van de Aarde www.earthday.net www.krantvandeaarde.nl www.dagvandeaarde.nl

ADVERTENTIE

es n re

e ee

g Een

oude

goed v rijk aan laurinezuur oor de ch olesterol

rste

gezon d

fr i t

geevergeetn niet pan,n zwaren BRte oxid t ve ADE eer t in N t ni de et

su ltaat, frituur j

ook te gebruiken ter vervanging van boter

, minder calorieaern en a b licht verteer ren. u

zonder transvetz

NL-BIO-01 Non-EU Agriculture

2500ml 24,95

500ml 6,95

250ml 3,95

325ml 7,95

Skal 025099

1400ml 32,95

Royal Green Odourless en Extra Virgin Coconut Cooking Cream Royal Green viert feest met de komst van onze premium Extra Virgin 100%

zeer gezonde olie die al haar goede eigenschappen behoudt bij verhitting.

koudgeperste en gecertificeerd biologische kokosolie. Proef de smaak van

Ideaal ter vervanging van onder andere olijfolie. Tijdens het braden, wokken,

heerlijke kokos! Of kies voor de Royal Green 100% geurloze kokosolie van

bakken of frituren is er geen vorming van schadelijke stoffen of vrije radi-

gecertificeerd biologische teelt.

calen. Licht verteerbaar en zonder transvetzuren.

Bakken, braden, wokken en frituren is nog nooit zo gezond geweest. Ook te

Royal Green gebruikt absoluut geen chemicaliën, con-

gebruiken ter vervanging van boter. Rijk aan laurinezuur, goed voor de cho-

serveringsmiddelen, synthetische zoet- of smaakstoffen

lesterolspiegel. De gecertificeerd biologische kokosolie van Royal Green is een

en is 100% vegetarisch. Ervaar het verschil nu.

Meer informatie: Frenchtop Natural Care Products BV. • Tel: 0226-364400 • www.royal-green.eu

268P_adv_rg_kokos_krnt_aarde.indd 1

Enjoy life, stay healthy!

19-09-12 16:08

ADVERTENTIE

TONZON voor comfortabel, energiezuinig en gezond wonen met slimme oplossingen voor o.a. koude vloeren en radiatoren on TonZ doet o lie r e i H erk torf rad ia ar zijn w a b t h onzic

“Een prima besteding van spaargeld. Onder de vloer heeft het meer rendement en je krijgt een prettiger huis op de koop toe.” “Het verschil is direct merkbaar. Hadden we dat maar eerder gedaan.”

TONZON isolatie, isoleren als een Thermosfles TONZON produceert opvouwbaar isolatiemateriaal dat is gebaseerd op het thermosflesprincipe. U kunt met TONZON zeer hoge isolatiewaardes halen. Bestaande vloeren worden nog warmer dan in de nieuwbouw en ook een ‘TONZON‘ zolder blijft in de zomer koeler dan een zolder in een standaard nieuwbouwhuis. Omdat u lucht gebruikt die overal gratis aanwezig is, is het volume zeer beperkt. Het TONZON principe is van toepassing op vloeren, muren (voorzetwanden), daken, radiatoren, verwarmingsbuizen, baden, sauna’s, woonboten, chalets en zomerhuisjes. Meer comfort en lagere stookkosten met vloerisolatie van TONZON Veel beganegrondvloeren in Nederland zijn onaangenaam koud. Dit probleem blijkt eenvoudig te verhelpen met TONZON Thermoskussens. Ook bij vloeren die al met andere isolatiematerialen zijn geïsoleerd, kunt u met deze een unieke Nederlandse uitvinding uw vloer extra isoleren en genieten van een nog fijner binnenklimaat.

Extra kostenbesparend Een van de bijzondere eigenschappen van het Thermoskussen is dat de vloer nog warmer wordt dan de lucht erboven. Het systeem bespaart mede daarom veel meer energie dan een gewone vloerisolatie. Bij de bepaling van het energielabel telt het

Voor Koud en klam

Na Warm en droog

met Rc=3,8 m²K/W zeer hoog mee. Deze waarde is fors hoger dan van bijvoorbeeld 15 cm PUR-schuim of van de dikke pakken EPS die in de nieuwbouw worden gebruikt. Gezondheid binnenmilieu De warmere vloer en de droge kruipruimte heeft een positief effect op de gezondheid van het binnenmilieu, dat in veel woningen nog zeer te wensen overlaat. Dat bleek onlangs weer in het programma Apotheek en Gezondheid TV-Magazine van RTL4. Voor een samenvatting van enkele afleveringen kijk op www.TONZON.nl/tv. Direct zien hoe het werkt? Scan de code en bekijk de filmpjes.

Radiatorfolie doet onzichtbaar zijn werk Een radiator straalt nu nog naar twee kanten. Niet alleen naar de kamer maar ook naar de muur daarachter. Dat laatste is jammer, want veel warmte gaat zo onbenut verloren. TONZON heeft een nieuw concept ontwikkeld om dit probleem op een slimme en elegante manier te lossen. Niet zoals vroeger met een folie op de muur, maar met een folie die op de achterkant van de radiator zelf wordt aangebracht. Bekijk het filmpje op onze website www.tonzon.nl en zie hoe eenvoudig het aanbrengen gaat. Snel terugverdienen met radiatorfolie TONZON radiatorfolie is de makkelijkste manier om energie te besparen en voor het milieu de meest effectieve. De energie die nodig is voor de grondstoffen, de productie, het transport en de montage bedraagt circa 0,1 m3 gas. Maar u bespaart jaarlijks een veelvoud. Infraroodfoto van jaren 30 woning met erker. Waarom zouden we buitenmuren zo intensief opwarmen?

Nu online te bestellen in onze webshop via www.tonzon.nl. De radiatorfolie wordt u per post toegestuurd, het past door de brievenbus.

Wilt u meer weten over Tonzon isolaties? Bezoek onze website www.tonzon.nl en bekijk de video’s op YouTube kanaal TONZONHR. Voor onafhankelijke klantreacties, kijk op onze website www.tonzon.nl > klantreacties.

TONZON BV • Enschede • T: 053 - 433 23 91 • E: info@tonzon.nl • www.tonzon.nl • YouTube: TONZONHR

ADVERTENTIE

Je uitleven in het Nederlandse landschap? Meld jezelf, vrienden en familie aan voor een actief dagje op de mooiste buitenlocaties van Nederland. Kijk op www.natuurwerkdag.nl De Natuurwerkdag wordt ondersteund door de Nationale Postcode Loterij.

INHOUD/REDACTIE REDACTIE

Een luxe eco? - tent in de trotse golfstaat Oman (reisartikel volgt!). Waar géén internet is. Gelukkig heb ik, trieste verslaafde, voor dit soort noodgevallen altijd een boekje bij me. God nee, op een vermoeiende werkreis niets moeilijks graag. Ik las De Gelukkige Huisvrouw van Heleen van Royen. Maar toch. Het was vre-se-lijk. Natuurlijk is dat ook een kwestie van smaak. Ik sloeg maar liefst 60 pagina’s over, tevergeefs hopend op verbetering. Opeens wist ik wat mij tegenstond. Ik las dankzij mevrouw van Royen een ‘heb ik’ boekje. Zo één die veel te gemakzuchtig vertrouwt op alledaagse ‘heb-ik-ook’ herkenbaarheid. Niks origineels aan.

Jaargang 7 #4/5 oktober/november

INHOUD

Heb ik? Zou ik? ZAL ik?

07 09

Met dit eilandnummer van de Krant vd Aarde willen we meer dan dat. Inspireren. Tot ‘zou ik?’. Of, nog beter, ‘zál ik?’. Zal ik het aandurven, in mijn eentje een paar maanden naar ‘eiland-dankzijisolement’ Iran en contacten leggen met de dappere mensen daar? Zal ik ook een klein eilandje ombouwen tot duurzaam minihotel? Zal ik beter om me heen kijken, genieten van die gekke natuur? Het eilandgevoel kennen we allemaal op onze eigen manier. Dat – meestal – fijne gevoel, daar kunnen we iets mee, toch? De Deense minister van milieuzaken in ieder geval wel: die wil het Deense gedeelte van de Waddenzee, met vijf eilandjes, tot werelderfgoed laten behoren. Dat soort actie, daar word ik vrolijk van. Dus, zullen we?

Nieuws op z’n Frans Gadget top 5

Mes en Vork

10 Serie streekproducten: Hagel en donder! 12 Eilandgevoel? Maak een cocktail! 13 Mooiste plekjes 15 Column: TINKEBELL 16 Demeter

Catwalk 18 20

Groene t-shirts Model voor groene mode

21 Cultuur

Special: Eilandgevoel 22 24

MadNes Festival Biodiversiteit op eilanden

26 Lezersaanbiedingen 27 Column: Aaltje

Groene Horizon 25 28 30

Achter de groene horizon De kunst van het verleiden Duurzaam logeer eiland

32 Ecobaby: ‘Groen’ blijven met een baby

Wereldwijd

Veel leesplezier! Afran Groenewoud hoofdredacteur

ADVERTENTIE

34 36

Iran is ook een eiland Ontwikkelingshulp in Brazilië

38 39

Winkel uitgelicht Op de agenda

ADVERTENTIE

DE RIT CHOCOLADEREPEN

GENIET VAN ECHTE

CHOCOLADE...

Nu zijn chocoladerepen van de Rit nóg lekkerder. Onze repen worden sinds kort namelijk in Zwitserland bereid. Met alleen de allerbeste biologische Fair Trade cacaobonen, zónder aroma’s en andere hulpstoffen. De Rit chocoladerepen zijn heerlijk zacht en smelten weg op uw tong. Met elk van de 7 varianten laat de Rit zien dat biologisch ook lekker en eerlijk is.

ADVERTENTIE

W U IE

100% biologisch

Probeer nu de 2 nieuwe smaken van Ekoland Puur Sap! 100% Puur Sap, versgeperst en van nature troebel. www.ekoland.eu NAT2018 adv. puur sap kantvdaarde-v2.indd 1

26-06-12 15:47

Nieuws

Nieuws op z’n Frans

Redacteur Frans van der Beek geeft zijn visie op wereldwijd duurzaam nieuws.

Tien

Waddenkapiteins

Groen maakt de stad gezond Onderzoek naar de effecten van natuur in de stad in de Amsterdamse wijk Bos en Lommer leverde opmerkelijke resultaten op. Meer groen in de stad levert op den duur een besparing op ziektekosten en zorg van 400 miljoen op. Een groene omgeving betekent 84.000 mensen minder in de wachtkamer van de huisarts en 50.000 werknemers die minder vaak ziek zijn. Investering in stadsnatuur zou in Bos en Lommer bijvoorbeeld al 130 depressieve patiënten voorkomen. Kinderen spelen gemiddeld anderhalf uur langer buiten en zijn daardoor niet zo vatbaar voor vetzucht en diabetes. Een investering van 13 miljoen euro in extra parkjes en plantsoenen wordt in vijf tot twaalf jaar terugverdiend. Conclusie: breek die leegstaande kantoren af en maak er natuur van.

Superwijzer geeft voedseladvies Via de gratis app voor IPhone en Android kun je zien welk voedsel je het beste kunt kopen als het gaat om milieu en duurzaamheid. De app is ontwikkeld door Greenpeace en Varkens in Nood. Je scant een product in de supermarkt en een 10 is een duurzame keuze en een 1 betekent dat het bijzonder belastend was voor natuur en milieu, bijvoorbeeld als er veel bos werd gekapt of als er veel melk nodig is voor een stukje kaas. De app beoordeelt op dierenwelzijn, natuur en milieu, klimaatverandering en schadelijke stoffen. Als een product rood uitslaat dan geeft de app een alternatief. Zo kun je met een gerust hart te kust en te keur gaan in de supermarkt.

De Waddenvereniging haalde zich deze lente nogal wat op de hals door de verkiezing van Waddenkapitein uit te schrijven. De animo was zo groot dat werd geprobeerd de uitslag te manipuleren. De eerzuchtige en publiciteitsgeile Lenie ’t Hart riep via een stroman op zoveel mogelijk op haar te stemmen, eventueel via andere computers. Het bracht de Waddenvereniging in verlegenheid. Dat noopte tot het Salomonsoordeel om er dan maar tien te benoemen, te weten: Wilfred Alblas (Noord Natuurmonumenten), Kees van Es (Programma Rijke Waddenzee en Deltaprogramma Wadden), Lenie ’t Hart (Zeehondencrèche Pieterburen), Lenze Hofstee (Stichting Wad), Albert de Hoop (Burgemeester Ameland), Lutz Jacobi (Tweede Kamer PvdA), Piet Metz (Jutter Ameland), Theunis Piersma (hoogleraar), Jan Rotgans (Schipper) en Harm Visser (visser).

Stationsdak levert energie

Het nieuwe stationsdak van Rotterdam Centraal krijgt 10.000 m2 zonnepanelen. Dat is de helft van een voetbalveld. Het dak levert energie voor circa honderd Rotterdamse huishoudens. De opgewekte duurzame energie wordt eveneens gebruikt voor de roltrappen, liften en verlichting. Daarmee is het Europa’s grootste zonnestationsdak. In Den Haag is juist gekozen om de zon door het dak van het NSstation te laten schijnen. Het Rotterdamse initiatief verdient alle lof voor ProRail, de struikelende treintechneuten die kennelijk ook tot iets positiefs in staat zijn.

Stoel wordt tas

De groene stoelbekleding uit de oude NS-dubbeldekkers (treintype DD-AR) krijgt een tweede leven als duurzame frisgroene boodschappen- en handtas. Deze stoere tas heeft een totale inhoud van ongeveer 6 l., bevat een verharde bodem en kan worden afgesloten door middel van twee drukkers. Het interieur van de tas bevat twee vakken voor het opbergen van sleutels, mobiel en portemonnee, maar in ieder geval een vak voor de iPad of een andere uniforme tablet. Elke tas is gelabeld met een uniek nummer van het desbetreffende bankje. Zo wordt deze exclusieve tas ook echt jouw tas! Kosten: € 99. Je moet je alleen niet steeds afvragen hoeveel windjes er ooit op dat leer zijn gelaten… Kijk op www.2ndare.nl.

Liever zeilen dan vliegen

Het provinciebestuur van Fryslân werft vijfentwintig jongeren, werkend of studerend en afkomstig uit alle delen van de provincie om deel te nemen aan een jongerenpanel voor duurzaamheid. Het panel wordt begeleid door de Friese Milieufederatie en adviseert het bestuur over hoe de provincie groener en milieuvriendelijker kan worden. Op een zonneboot voer het panel al door natuurgebied Alde Feanen om te discussiëren hoe landbouw is te bedrijven zonder daarmee de natuur te belasten. Ze komen ook met het advies om in Friesland te komen zeilen in plaats van naar een ver land te vliegen. Ook de inzameling van plastic heeft hun aandacht. Dit alles volgens het aloude adagium: de jeugd heeft de toekomst. En moet zich daar dan ook nadrukkelijk mee bemoeien.

Stadsimker rukt op In New York en Parijs gebeurt het al langer, maar nu rukt ook in Nederland de stadsimker op. Belangrijk, want de honingbijensterfte ligt jaarlijks tussen de twintig en dertig procent en kan de voedselketen ernstig in gevaar brengen. De bijen worden veelal gehouden op daken van bedrijven, maar er zijn er ook 20.000 op het dak van de Amsterdamse Stadsschouwburg. De stad is bij uitstek geschikt voor het houden van bijen, maar als je liever geen korf in de tuin hebt, zet dan in ieder geval een lavendelplant in je tuin of op je balkon.

Toe aan een andere lifestyle? Meer aandacht voor body en mind? Steeds meer mensen ontdekken de kracht van Superfood; producten van Moeder Aarde met een grote variatie aan voedingsstoffen, en dat in grote hoeveelheden. Ook het Raw Food voedingsprincipe wint aan populariteit als een voedingspatroon voor een lang en gezond leven. TerraSana, al ruim 30 jaar leverancier van kwalitatieve biologische producten, heeft een groot assortiment aan Superfood en Rawfood. Naast de bekende Superfood zuidvruchten, noten en BIO Oersappen introduceert TerraSana nu de hoogwaardige

poeders HENNEP Protein Poeder, CACAO Antioxodant Poeder en MACA High Energy Poeder. Zo puur kan krachtig zijn!

www.TerraSanaRawSuperfood.nl

ADVERTENTIE

Beleef het landschap tijdens

Natuurwerkdag 2012 Help mee het landschap op te knappen op de twaalfde editie van de Natuurwerkdag! Op zaterdag 3 november 2012 organiseert Landschapsbeheer Nederland alweer de twaalfde landelijke Natuurwerkdag. Op meer dan 400 plekken in Nederland steken meer dan 12.000 mensen op die dag de handen uit de mouwen om het landschap mooier te maken. Op tientallen locaties worden kinderactiviteiten georganiseerd, zoals vogelhuisjes maken en stokbrood maken. Het jaar 2012 is het jaar van de Historische Buitenplaats en daarom doen ook Buitenplaatsen mee als Natuurwerkdaglocatie. Ge誰nteresseerd? Kijk voor een locatie bij jou in de buurt en om je in te schrijven op www. natuurwerkdag.nl. Is er geen locatie in de buurt? Je kunt er ook zelf een organiseren! Kijk op de website voor meer informatie. Landschapsbeheer Nederland organiseert

de Natuurwerkdag in samenwerking met Natuurmonumenten, Staatsbosbeheer, De12Landschappen en Scouting Nederland en wordt ondersteund door IVN vereniging voor natuur- en milieueducatie, Nederlandse Jeugdbond voor Natuurstudie (NJN), ANWB, A Rocha en KNNV vereniging voor veldbiologie. De Natuurwerkdag wordt mede gefinancierd door de Nationale Postcode Loterij. Voor meer informatie: Aad van Paassen en Justine Bolt, Landschapsbeheer Nederland. E-mail: info@natuurwerkdag.nl Telefoon: 030 - 234 5010

Gadgets

Gadget Top 5 Door: Kick van der Mark

Op nr.

Super sociale waterkan van bamboe bewijst het

Een waterkan van mais en bamboe? Het kan zeker! Het servies van het Nederlandse merk Zuperzozial is 100% biologisch afbreekbaar en gemaakt van natuurlijke materialen bamboe en mais. Verkrijgbaar in mooie kleuren en ideaal voor in de tuin of op vakantie. Prijs € 24,95 via vanbinnenonline.com

Waarom onze nummer 1?

Omdat Zuperzozial een Nederlands merk is (chauvinisme op zijn tijd is best goed). En omdat mileuvriendelijke materialen en productieprocessen niet alleen moeten worden toegepast op bijzondere en gadgets en kado’s, maar juíst op alledaagse gebruiksvoorwerpen als serviesgoed.

Op nr.

Gorillagum

De gorilla, de neushoorn en de ijsbeer worden door aantasting van hun natuurlijk leefgebied en door de jacht ernstig bedreigd. Het gadgetmerk Kikkerland heeft een serie pvcvrije en latexvrije gums gemaakt van deze dieren. 2% van de opbrengst wordt gedoneerd aan het Center for Biological Diversity, dat biodiversiteit promoot. Prijs € 9,- via www.in-dr-uppie.nl

Op nr.

Handige harmonica waterfles

Er zijn tal van handige waterflessen te koop, maar deze Aquatina heeft iets extra’s. Er kan 500 ml water in de fles en eenmaal leeg is de fles als een haronica op te vouwen tot bijna 1/3 van zijn originele afmetingen. Op deze manier past de fles eenvoudig in zak of tas. De Aquatina is vrij van de milieuschadelijke stoffen PET en BPA. Prijs € 6,95 via www.bespaarbazaar.nl

Op nr.

Sportieve krantenmand: game, set, match

Deze krantenmand is gemaakt van het vilten restmateriaal van indoor tennisbanen. De mand wordt plat verstuurd en is makkelijk uit te vouwen. Ook verkrijgbaar in ‘Roland Garrosrouge’ en ‘Wimbledon-green’. Prijs € 55,via www.rewinddesign.be

Magazine Mens en natuur: lekker leesvoer

IVN, instituut voor natuureducatie & duurzaamheid, heeft het magazine Mens en Natuur vernieuwd. Het is een mooi blad over de natuur in Nederland, het werk van IVN, ontwikkelingen op het gebied van natuur en milieu, leuke natuurweetjes, aanbiedingen en nog veel meer. Een los abonnement kost € 20,- per jaar, ook leuk om iemand kado te doen! Prijs € 20,- per jaar. Via mensennatuur@ivn.nl

Meer weten? Download de i-nigma QR scanner en scan met je smartphone deze QR-codes!

10 Serie:

Mes en Vork

Scherpe en prikkelende artikelen in het katern over eerlijk en gezond eten.

Streekproducten

Door Renske de Zwart Foto’s door Ben Deiman

Weet of maak jij nog een bijzonder streekgerecht of -product? Laat het ons weten en misschien neemt Renske de Zwart het mee in haar Ronde van Nederland. Tips kun je sturen naar renske.de.zwart@krantvandeaarde.nl

Deel 7: Hagel en donder! Boerenjongens, jenever, brandewijn en advokaat: dat zijn bekende dranken die je kunt noemen als iemand je om een typisch Nederlands drankje vraagt. Maar de lijst is veel langer: wat dacht je van Els la Vera, Schrobbelèr of Hagel en Donder? Deze welluidende namen staan voor drankjes die waarschijnlijk weinigen kennen, behalve in de streek waar ze vandaan komen.

In een serie over Nederlandse streekgerechten en -producten mag er ook wel eens een drankje worden geschonken. We verdiepten ons in streekdranken en vonden een schat aan regionale tradities en recepten. Te veel om op te noemen. Teveel om op te zoeken. Daarom gaan we langs bij Anton van Balveren, een slijter in het Betuwse dorpje Rhenoy, die een uitgebreide collectie gedestilleerd voor ons op de plank heeft staan, waaronder talloze van Nederlandse bodem.

Wat is een kenmerk van een Nederlands drankje?

Veel streekdranken zijn zogeheten kruidenbitters, of hebben dit als basis. Een bittertje is alcohol waarin een mengsel van kruiden heeft getrokken. De drank bevat minder dan 100 gram suiker per liter, anders wordt het een kruidenlikeur genoemd. Deze kruidenbitter vormt de basis van heel veel streekdrankjes: streken en steden hebben zo hun eigen (soms) geheime kruidenmix toegevoegd aan de sterke drank die voorradig was.

Brandewijn was hiervan vaak de basis en is ook typisch Nederlands te noemen. Het is oorspronkelijk verzuurde wijn die te lang in het vat had gezeten. Deze verzuurde wijn werd gedistilleerd. Ook werd sterke drank werd gemaakt op basis van moutwijn (uit graan gestookt) en dit distillaat smaakte niet altijd even goed. Om de smaak te verdoezelen werden er kruiden toegevoegd en zo is jenever ontstaan. Vele kruiden waren lokaal voorhanden zoals anijs, folie of kalmoes. Maar in de havens van Amsterdam kwamen ook schipladingen met exotische kruiden aan zoals kaneel, nootmuskaat of kardemom. Deze werden ook aan de kruidenmixen toegevoegd. Schelvispekel is een mooi voorbeeld van een kruidenbitter. Het is een sterke, gekruide alcoholische drank die 35% alcohol bevat . Hij werd oorspronkelijk vooral gedronken door vissers uit Vlaardingen om zich tegen de kou te beschermen als zij gingen vissen bij de Doggersbank. Voor 1900 maakten de vissers de drank zelf uit brandewijn en specerijen, zoals kaneel en nootmuskaat. De drank

stond dan minimaal zes weken te trekken in stenen trekpotten in de kombuis. In de trekpotten geven de specerijen hun geur en smaak af aan de brandewijn. Na toevoeging van suiker aan het extract is de schelvispekel klaar. De naam schijnt te zijn ontstaan als schuilnaam voor de drank, die de vissers gebruikten om aan hun vrouwen te verzwijgen dat het om sterke drank ging. Schelvispekel wordt tegenwoordig alleen nog gestookt door distilleerderij H. van Toor & zn in Vlaardingen.

Welke kruiden worden er vooral gebruikt?

Het gaat om wortels, kruiden en vruchten. Kalmoes, jeneverbes, citrusvruchten, alsem; te veel om op te noemen. Bij het “vangen” van de smaken van de grondstoffen in de drank zijn er twee methodes: distillatie en extractie. Bij distillatie worden de smaak en geurstoffen uit de grondstoffen door distillatie in het eindproduct gevangen. Bij extractie worden de smaak en geurstoffen onder andere door infusie/maceratie (theezetten) of percolatie

Mes en Vork

Streekdranken met de mooiste namen

(koffiezetten) achteraf aan de drank toegevoegd. Bij distillatie vindt verdamping plaats en alle vluchtige stoffen, dus alle geuren, gaan mee over. Nietvluchtige stoffen (zoals bitters en kleur) blijven niet achter in het distillaat. Voor het maken van bitters is dus extractie de aangewezen methode. We bekijken vervolgens in vogelvlucht de rij flessen uit alle hoeken van Nederland: Els La Vera, of kortweg Els, Elske of Aelske genoemd is een Limburgse drank met alsem en steranijs. In 1821 begint dhr. Hennekens een distilleerderij, waar het drankje zijn oorsprong vindt. Els La Vera is gebaseerd op een bijna twee eeuwen oud familierecept van de familie Hennekens en de verwante familie Sangers, uit Beek (L). Het alcoholpercentage is 34 %.De drank heeft een bittere smaak, onder meer door de alsem. Om het bittere te verhullen (of het feit dat er überhaupt alcohol werd gedronken) is het goed Nederlands gebruik om de drank in de koffie te gieten. Zo is Elske hét onmisbare ingrediënt voor de bereiding van een Limburgse koffie: doe een scheut in een kop koffie, voeg er nog een theelepel gember bij, en maak het af met een toef slagroom. Pharisäer is ook zo’n koffie afgedekt met slagroom, maar dan met een scheut rum er in. Deze warme alcoholische drank is een regionale specialiteit van Noord-Friesland (Duitsland). Het zou ontstaan zijn omdat men voor de dominee wilde verbergen dat er bij een doopfeest drank werd geschonken. Toen de dominee het alsnog ontdekte ontstak hij in woede en brulde zijn gemeenteleden toe: “Ihr Pharisäer!” (Bijbelse term voor verraders). Fladderak is een jenever met onder andere citroen en kaneel. Van oorsprong komt het uit Onderdendam, maar tegenwoordig wordt het gemaakt door Hooghoudt in de stad Groningen onder de naam Hoogholtje Fladderak. Het drankje wordt echter nog nauwelijks gedronken. Toen de fabrikant enige jaren geleden meedeelde met de productie te willen stoppen, gingen oude Groningers nog eens massaal inkopen. Door de gegroeide vraag bleef het drankje behouden. Ook het feit dat men het als regionaal product op de markt brengt hielp hier aan mee. Hagel en donder is een brandewijn met anijs en suiker; de Nederlandse variant van de Italiaanse Sambucca.

Zijn dit allemaal nu allemaal oude dranken van lang geleden? Of is de markt in ontwikkeling?

Een deel wel, maar een deel kent een veel recentere geschiedenis: zo is bijvoorbeeld Schrobbelèr een recente Tilburgse likeur. Het heeft met 21,5% een wat lager alcoholpercentage dan de meeste kruidenbitters en is ook redelijk zoet. Schrobbelèr ontstond in 1973 toen de Tilburgse ondernemer en likeurliefhebber Jan Wassing begon te experimenteren met een drankje met verlaagd alcoholgehalte dat geschikt moest zijn voor zijn zwakke maag. Het resultaat bleek aan te slaan aan de huisbar die hij “Bij de schrobbelaar” had gedoopt. Inmiddels is Wassing de eigenaar van de distilleerderij waar hij zijn eerste Schrobbelèr liet maken. En ook nu worden er nog nieuwe dranken gemaakt. Een voorbeeld is een jenever op basis van zeewier gestookt door Rutte in Dordrecht. Het heeft een frisse ziltige smaak die het goed doet bij oesters, of sushi. Als we weglopen met een fles zeewier jenever onder de arm (we moeten immers bij de tijd blijven) valt ons oog op een groot schap met lokale bieren. Daar hebben we het nog niet eens over gehad, maar ook daar zitten vast een paar lokale smaakmakers bij. Dat zoeken we uit voor een volgende keer…

•A ever en Ooi (Haver en Hooi, Zeeland: likeur met sterke anijssmaak) • A llemansgading (Drenthe: brandewijn, kardemompitten, citroen en saffraan) • B e(e)renburg (oorspronkelijk Amsterdam, kruidenbitter) • C assia (Gelderland: brandewijn, bessen en frambozen) • E ls la Vera (Limburgs: likeur) • F ladderak (Gronings) • H agel en donder (brandewijn, anijs en suiker) • H uizer Botterbitter (Huizen) • J utter (Texel) • K attuks Bakkie (Katwijk aan Zee) • K attuks Kust Kapertje (Katwijk aan Zee) • K ruukje Melm (Soest) • N obeltje (Ameland, kruidenlikeur) • N oordwijks Zeewater (soort kruidenbitter) • O udenbossche pop (Oudenbosch) • P aerehats Paerespul (Zeeland, ‘s-Heerenhoek: soort kruidenbitter) • S chelvispekel (Vlaardingen) • S chrobbelèr (Tilburg) • S teernties (Drenthe) • T wiske bitter (Noord-Holland, bittertje uit Oostzaan) Bron: Wikipedia

Anton van Balveren

De Prins Specialist in Wijn en Gedestilleerd Dorpsstraat 52 4152 ER Rhenoy Tel 0345 681390 www.slijterijdeprins.nl

Mes en Vork

Eilandgevoel? Maak een cocktail! Door: Renske de Zwart

Waar denkt u aan bij het ultieme eilandgevoel? Inderdaad: een tropische plek met witte stranden, een paar palmbomen met een hangmat er tussen. Daar lig je dan: in een zwoele bries te schommelen met een cocktail binnen handbereik. Palmboom en zonovergoten strand zijn wellicht moeilijk te vinden, maar die cocktail is zo gemaakt. Een cocktail is een mix van alcoholische drank met vruchtensap, limonade of (spuit-)water. Versierd met parasol of rietje, vruchtjes, olijven, munt of citroenschil, is het een kleurige drank waarmee elk feest wordt opgevrolijkt. Basis van vele cocktails zijn sterke dranken zoals rum, gin of tequila, maar ook cocktails zonder alcohol, de zogeheten mocktails, zijn erg lekker. Alcohol is dus zeker geen vereiste om te genieten. Hieronder een paar voorbeelden van bekende cocktails die je in een handomdraai hebt gemixt!

Marguerita

De ‘margarita’ wordt gemaakt met tequila, triple sec en limoen- of citroensap, geserveerd met zout op de rand van het glas. Tequila is een sterke drank gebaseerd op de agaveplant, die vooral geproduceerd wordt in het gebied rond de stad Tequila, in Mexico. De rode vulkanische aarde rond Tequila is bijzonder geschikt voor de groei van de blauwe agave - jaarlijks worden hier meer dan 300 miljoen planten geoogst.

Mojito

De Mojito is een van oorsprong Cubaanse cocktail met munt, rum, limoensap, rietsuiker, spuitwater en veel ijs. Rum is een sterke drank gemaakt van bijproducten van suikerriet zoals stroop en rietsap, door een proces van gisting en destillatie. Het distillaat, een heldere vloeistof, wordt gewoonlijk gerijpt in eiken tonnen. De meerderheid van ‘s werelds rumproductie gebeurt in en rond de Caraïben en Centraal- en Zuid-Amerikaanse landen. • 10 muntblaadjes • 2 theelepels rietsuiker • 40ml witte rum. • 30ml limoensap. • Spuitwater en ijs

Mocktails: non-alcoholische cocktail recepten

Ook zonder alcohol kan je dus een heerlijke mix maken. De natuurlijke smaak van vruchtensappen en verse ingrediënten komen er zelfs beter door uit.

Cinderella mocktail

60ml spuitwater, een scheut grenadine, 30ml citroensap, 15 ml. sinaasappelsap (of andere fruit) en 15 ml. ananassap.

Mock Champagne moctail 30ml appelsap, 30 ml ginger ale en 15 ml citroensap.

Virgin Piña Colada mocktail 60 ml kokoscrème en 60 ml ananassap. Maak af met stukjes ananas en muntblaadjes op een lange prikker. Schenk in een longdrink glas, of een glas voor ijsthee, de verschillende ingrediënten en roer om. Versier met een stukjes fruit aan een prikker, en een parasol of rietje.

Stamp de muntblaadjes met limoensap en rietsuiker in een longdrink glas totdat de aroma’s vrijkomen en de suiker oplost. Voeg nu de rum toe. Vul het glas met ijsblokjes en spuitwater. Schijfje limoen en een rietje maken het af.

Het ontstaan van de cocktail

Martini

Het 007-drankje bestaat uit een simpele mix van vermouth en wodka of gin. Vermouth is een van oorsprong Italiaanse kruidenbitter op basis van wijn, met meer of minder suiker toegevoegd. Een dry martini is op basis van een droge (dus niet zoete) vermouth. Voor een echte James Bond cocktail: doe 1 deel droge vermouth op 5 delen gin in een shaker (shaken, not stirred!) en schenk zonder ijs in een gekoeld cocktailglas. Maak af met een groene olijf aan een prikker, of een klein stukje citroenschil.

met crushed ijs. Giet voorzichtig in het geprepareerde glas met ijs - zorg dat het zout rond het glas niet weggespoeld wordt.

• 35ml tequila • 20ml Cointreau of Triple Sec • 15ml limoen- of citroensap Ga over de rand van het glas met een schijfje limoen en doop het glas dan lichtjes in een bord zout. Het zout blijft dan aan het glas plakken. Voeg de ingrediënten samen in een cocktailshaker en schud

Er is veel onderzoek gedaan naar de oorsprong van het woord “cocktail” maar de werkelijke oorsprong is niet vast te stellen. Begin 1800 komt het woord al voor in gedrukte vorm, maar als drank werd de cocktail ten tijde van de drooglegging, begin 20e eeuw, pas echt populair. Aangezien de illegaal gestookte drank vaak niet smaakte, werd het al gauw de gewoonte om deze met allerlei ingrediënten (minimaal drie inclusief de ‘booze’) te mixen.

Mooiste plekjes

Zoek en vind de verschillen Fotowebsite biedt inzicht in hoe ons landschap verandert De 12 Landschapsbeherende organisaties zetten zich op allerlei manieren in om het landschap een stukje mooier te maken. De inzet van bewoners, voor wie we het uiteindelijk doen, is daarbij onontbeerlijk. Gelukkig weten veel mensen onze organisaties te vinden om vrijwillig bij te dragen aan ons doel “een mooi en toegankelijk landschap voor mens en dier.” Eén van de projecten waarin we bewoners vragen mee te doen is ‘Focus op Landschap’. Daarin zoeken we uit hoe plekken in de afgelopen 35 jaar zijn veranderd – of juist niet

natuurlijk. Veel plekken zijn verdwenen, ingrijpend veranderd of misschien hetzelfde gebleven. De website www.focusoplandschap.nl geeft inzicht in de veranderingen in het landschap op basis van een gave en bijzondere collectie van meer dan 600 landschapsfoto’s van ruim 35 jaar geleden. Ruim 120 hiervan zijn gemaakt in Noord Holland. Na een jaar zoeken met bewoners zijn in Noord Holland intussen ruim de helft van de locaties opgespoord en opnieuw gefotografeerd. Om in het laatste jaar de overige locaties te kunnen terugvinden, is voor

het project een eigen website ontwikkeld. Kijk eens op http://www.focusoplandschap.nl voor de ontbrekende en teruggevonden locaties en zoek en fotografeer mee. We hebben de resultaten besproken met bestuurders in de provincie en wat blijkt? Men deelt ieders zorg om er geen rommeltje van te maken. Sterker nog: sommige veranderingen vond iedereen erg lelijk. Zo zie je maar, dat één foto meer vertelt dan 1000 woorden.

Ook het boek Leestekens in het Landschap winnen? Stuur een foto van een mooie plek met vermelding waar deze is genomen naar redactie@ krantvandeaarde.nl

Winnende foto: Ronald van Linde uit Assen

Winnaar Mooiste plekjes We zien hier een zeer kenmerkend beeld van de zandgronden: een open stukje grond dat is omzoomd door bomen. De afwisseling tussen open- en geslotenheid - in dit geval in het Nationaal Landschap de Drentsche Aa- maakt dit soort landschappen geliefd bij wandelaars en fietsers. Eeuwenlang was het bestaan op de zandgronden echter erg zwaar: de gronden waren schraal en de hoeveelheid benodigde mest kon maar ternauwernood geleverd worden. Die mest werd gemengd met heideplaggen en op de essen gebracht om de bodem te verbeteren. Water, de andere levensader, kwam via de beken het gebied in.

Met de komst van de kunstmest werd de afhankelijkheid van de grond doorbroken. Veel delen van ons land gingen na de Tweede Wereldoorlog op de schop tijdens grondruilacties tussen ten minste drie partijen van grondeigenaren, de zogenaamde ruilverkavelingen. In dit gebied is het echter nooit zover gekomen en heeft het oude landschap overleefd. We plukken daar nu de vruchten van.

14 Lynsey Dubbeld, foto: Jaap Jelsma

Omzet Tonzon verdrievoudigd ADVERTENTIE

Terwijl overal in de bouwwereld steen en been wordt geklaagd, heeft TONZON in twee jaar tijd de omzet verdrievoudigd. Het bedrijf produceert opvouwbaar isolatiemateriaal gebaseerd op het thermosflesprincipe en is vooral bekend om zijn vloerisolatiesysteem met DUBO-keur. Begane grondvloeren in Nederland zijn koud, vooral aan het eind van de winter. Ook in nieuwe woningen laat het wooncomfort vaak te wensen over. Heeft men vloerverwarming dan is de kruipruimte te warm en de energierekening te hoog. Het bedrijf biedt voor dit soort problemen een perfecte oplossing die in de meeste huizen tegen lage kosten

en zonder veel overlast kan worden toegepast. De opvouwbare isolatie heeft tijdens transport en opslag vrijwel geen volume, weegt bijna niets maar is toch ijzersterk. Zodra het onder de vloer is opgehangen en gevuld met lucht laat het bijna geen warmte meer door. De vloer wordt zelfs nog warmer dan de lucht erboven. De Thermoskussens worden gecombineerd met een stevige Bodemfolie die het radongas remt en de verdamping van vocht stopt. Deze dubbele aanpak heeft een enorm effect op het comfort en de gezondheid van het binnenklimaat. Zelfs bewoners van nieuwe huizen merken het positieve effect. Het bedrijf verwacht dat de stormachtige groei de komende jaren nog zal aanwakkeren. Steeds meer woning-corporaties zien het voordeel van tevreden huurders en onderhoudsarme woningen en passen het systeem toe bij mutatiewoningen. De particuliere huiseigenaar kiest al langer voor kwaliteit met een hoger rendement op zijn spaargeld. Meer informatie op www.tonzon.nl Bron: Passief Bouwen Magazine, maart 2012

Wat hebben C&A, Monique van Heist, Kuyichi en Netl gemeen? Ze komen aan bod in het nieuwe boek van Krant van de Aarde moderedacteur Lynsey Dubbeld. ‘Mode voor morgen. Duurzame kleding in Nederland’ laat zien hoe Nederlandse ontwerpers, modemerken en maatschappelijke organisaties werken aan een groene, eerlijke modewereld. Het boek toont de zin en onzin van initiatieven om de modewereld te verduurzamen: biologische en fair trade stoffen, hergebruik en upcycling, ruilen, vintage, consuminderen en slow fashion. Het boek biedt inspiratie voor kledingconsumenten die zich bekommeren om de wereld van morgen.

ADVERTENTIE

De écht natuurlijke oplossing voor littekens, rimpels & striae Rio Rosa Mosqueta huidverzorgingsolie bevat 100% zuivere en natuurlijke olie van de zaden van de Rosa Mosqueta roos. De olie helpt bij de bestrijding van huidproblemen, littekens en huidveroudering. Het meest bijzondere is dat het voor bijna 90% bestaat uit essentiële vetzuren. Deze zijn essentieel voor de aanmaak van nieuwe cellen. Uit klinische testen bleek bij 90% van de proefpersonen dat de olie een zeer positief resultaat had op het vervagen van littekens, rimpels en striae. De olie is 100% natuurlijk, vrij van parfum, parabenen en paraffine en bevat geen chemische toevoegingen. Kortom, een echt natuurlijke huidverzorgingsolie.

NIEUW:

Naast de pure olie is nu ook een dagen nachtcrème beschikbaar, gemaakt om uw huid overdag te beschermen en ’s nachts intensief te voeden en te hydrateren. Proberen? Stuur dan een e-mail met uw naam en adresgegevens naar info@riorosa.nl o.v.v. gratis proefje Rio Rosa crème en wij sturen u een gratis proefsachet toe*. Rio Rosa Mosqueta producten zijn verkrijgbaar bij uw natuur- en gezondheidswinkel, o.a. De Tuinen.

www.riorosa.nl

*zolang de voorraad strekt.

ADVERTENTIE

Column

Column: Tinkebell

Elke week een tas met biologische groenten en fruit van het seizoen

www.odin.nl

Sms het topmodel en geef een kind de kans De poster hangt bij de bushalte. Wat doet die Kim Feenstra daar? En waarom houdt zij die zwarte baby vast? En geef een kind de kans op wat? Mijn hoop antwoorden te vinden op de website werd niet bevredigd. “Kim roept mensen op via een sms aan ‘Childslife’ te doneren met als doel om zoveel mogelijk geld in te zamelen, zodat nog meer kinderen in armoede aan onderdak, eten, onderwijs en zorg geholpen kunnen worden.” Maar welke kinderen dan? En hoe? In het reclamespotje zie ik een paar zwarte kindjes. Het eerste jongetje lijkt te bidden, het meisje dat daarop volgt kijkt verlegen en nieuwsgierig in de camera, vervolgens is er een zeer kort beeld waarin je een dramatisch kijkend kind een hap rijst ziet eten, een vreemd gekozen shot van een kind naast de benen van een volwassen persoon (?). Ter afsluiting een jonge vrouw met een typisch Afrikaans gewaad, veel gekleurde kettingen om haar nek en een baby in haar arm. Alles in slowmotion met een dramatisch

muziekje op de achtergrond. “We hebben jouw hulp hard nodig”, zegt Kim Feenstra dan. Er is haar verteld dat ze duidelijk moet ar-ti-cu-lee-ren en dat heeft ze heeft thuis geoefend voor de spiegel. Natuurlijk. De kinderen in het filmpje hebben een ander leven dan wij hier gewend zijn. Minder goed. Vást. Maar deze combinatie van een topmodel, een paar nietszeggende camerashots van Afrikaanse kindjes en non-informatie, irriteert mij mateloos. Begrijp me niet verkeerd, want ook ik vind dat elk kind de kans verdient om profvoetballer of bankdirecteur of wat dan ook te worden. Maar het gemak waarmee je je schuldgevoel naar alle zielige kindjes van de wereld af kunt kopen met één sms naar een topmodel, dáár zakt mijn broek van af. Looove TINKEBELL

ADVERTENTIE

Met oude graanrassen zaaien wij al 30 jaar toekomst Ons brood verbindt van boer tot consument

Consequent biologisch - Consequent lekker - Consequent regionaal

1-4 adv_biobakker.indd 1

17-9-2012 10:16:13

Demeter

Kom ‘Toekomst zaaien’ bij de boer Graag nodigen wij u uit om in een weekend in oktober, al dan niet samen met familie en vrienden, een akker in te zaaien met wintergraan bij een van onderstaande biologisch-dynamische bedrijven. Kom ook en beleef een unieke ervaring! Vier redenen om mee te doen aan het internationale project ‘Toekomst zaaien’…..

garanderen door patent/ kwekersrecht en/of hybride zaden. Hierdoor ontstaan monoculturen in de landbouw, neemt de biodiversiteit af en wordt uw keus in het winkelschap steeds kleiner. Toekomst zaaien geeft uitdrukking aan de wens van veel boeren en burgers dat zaadgoed iets is en blijft van ons allemaal als basis van ons bestaan.

Bron van leven

Protest!

Zaad is de bron van het leven; zaaien en oogsten zijn dan ook van oudsher omgeven door vele rituelen. Samen zaaien is voor jong en oud een prachtige ervaring, zeker als je kunt zien hoe je eigenhandig ingezaaide akkertje erbij ligt. Tijdens een rondleiding op het bedrijf geven we uitleg over rassen en zaadgoed en na het zaaien wacht u een hapje en een drankje.

Cultureel erfgoed

Zaadgoed is deel van ons cultureel erfgoed en komt voort uit duizenden jaren van selectie en vermeerdering. Ooit in handen van vooral boeren en tuinders is het de laatste decennia voor ruim de helft in handen van zo’n tien multinationals, zoals Monsanto. Deze machtsconcentraties van bedrijven die zaadgoed en bestrijdingsmiddelen leveren beperken het aanbod van rassen en gewassen: het is commercieel interessanter om te werken aan een klein aantal rassen waarover zij eigendom kunnen

De initiatiefnemers startten ‘Toekomst zaaien’ ook als een protest tegen de genetische manipulatie van zaad. Hoewel de effecten van het eten van gentech voedsel nog altijd onduidelijk zijn, blijkt uit experimenteel onderzoek dat dieren die de keuze krijgen tussen genetisch wel en niet gemanipuleerd voedsel, het eerste laten staan….. Helaas hebben steeds minder dieren die keuze en eten wij vervolgens die dieren, vaak onwetend, omdat dit niet op de etiketten hoeft te staan. Als we nu onze stem niet laten horen, hebben we straks weinig meer te kiezen.

Inzicht in…..

U krijgt inzicht in de werking van een biologischdynamisch landbouwbedrijf waar gewerkt wordt aan kringlopen van mest en voer met veel aandacht voor dierenwelzijn en bodemvruchtbaarheid. Voor biodynamisch werkende bedrijven is hun bedrijf een levend organisme waarbij de gezondheid van de

planten en dieren de gezondheid van het hele bedrijf weerspiegelt. Ziekten en plagen worden bij de bron aangepakt en niet uitsluitend bestreden. Dat levert producten op van hoge kwaliteit en goede smaak: u kunt dat aan den lijve ervaren. Biodynamische bedrijven die meedoen in oktober: De Stadshoeve Amsterdam, (NH) De Zonnehorst, Punthorst (Ov.) De Beukenhof, Breda (NB) De Groenen Hof, Hilvarenbeek (NB) De Eemstuin, Uithuizermeeden (Gr.) Doornik Natuurakkers, Bemmel (Gld.) Landgoed Kraaybeekerhof, Driebergen (Utr.) Hoeve Kraaiveld, Woudrichem (NB) Het project Toekomst zaaien wordt georganiseerd door Stichting Demeter en Stichting Zaadgoed en wordt mede mogelijk gemaakt door de Iona Stichting en EkoPlaza, Ecomel, Estafette/Odin, de BioBakker, Eosta en De Bolster.

Kijk voor adressen en data in oktober op www.stichtingdemeter.nl Heel veel plezier en succes met het zaaien! Bert van Ruitenbeek, directeur stichting Demeter (keurmerk voor biodynamische landbouw en voeding)

Catwalk

Het trendy katern vol scoops en diepgang in de jungle van groene mode

Groene t-shirts: Serie: Frisgroen | Aflevering 3: T- shirts

weg met de wereldverbeterende slogans

De jeugd heeft de toekomst, zo luidt een tegeltjeswijsheid. En dat geldt zeker in de hedendaagse modewereld. In de serie Frisgroen zet de Krant van de Aarde jonge merken in de schijnwerpers. In deze derde aflevering: t-shirts. Door Lynsey Dubbeld

De spijkerboek, sportschoenen en het t-shirt. Dat zijn volgens de Franse socioloog Guillaume Erner de belangrijke vondsten van de twintigste eeuw op het gebied van mode. Wat maakt deze kledingstukken zo bijzonder? Ze worden gedragen zonder onderscheid in klasse, leeftijd, geslacht, nationaliteit, zegt Erner in zijn boek Verslaafd aan mode. Iedereen heeft wel jeans, gympen en een t-shirt in de garderobe. En dat kan je van modeuitvindingen zoals minirokken, plateauzolen of tunieken niet zeggen. Helaas biedt het werk van Guillaume Erner geen verklaring voor het overweldigende succes van spijkerbroeken, sportschoenen en t-shirts. Het gegeven dat tweederde van de sportschoenen nooit voor sportieve doeleinden zal worden gebruikt, is veelzeggend. Maar daarmee hebben we nog geen verklaring voor de opmars van gympen in onze dagelijkse, casual outfit. Wie heeft ooit bedacht dat een sneaker het ideale schoeisel is voor een middagje winkelen of een casual friday?

Tegen kernwapens

Het succes van het t-shirt lijkt vooral te maken te hebben met de aangename prijs, de makkelijk met andere kledingstukken te combineren pasvorm, en de vele mogelijkheden om er een speciaal design voor te maken. De simpele top met korte mouwen kan goedkoop gemaakt worden en is makkelijk te dragen onder een vest of trui. Bovendien blijkt de basic zich perfect te lenen als affiche voor fotoâ&#x20AC;&#x2122;s, prints en slogans. Van dat laatste zijn duurzame modeontwerpers zich terdege bewust. De Britse ontwerpster Katharine Hamnett is daar het lichtend voorbeeld van. In 1983 droeg deze felle tegenstander van kernwapens een t-shirt met de tekst 58% donâ&#x20AC;&#x2122;t want perishing toen ze Margaret Thatcher ontmoette. Ze werd op slag de politieke stem voor een hele generatie, en kon al snel onder andere The Beatles, princes Diana, Madonna en George Michael tot haar fans rekenen.

De t-shirts uit de Expresso Extra Fair collectie zijn helemaal klimaatneutraal gemaakt.

Catwalk De maatschappelijke betrokkenheid van Hamnett gaat verder dan de opdruk van haar t-shirts. Ze is zich bewust van de miljoenen arbeiders in de kledingindustrie die onder erbarmelijke omstandigheden werken, en stimuleert bedrijven om duurzaam te gaan werken. Sinds de jaren 2000 is haar t-shirt collectie uit de jaren tachtig opnieuw verkrijgbaar. De slogans, die variëren van Clean up or die tot No war, bleken namelijk nog altijd actueel.

Tekeningen op straat

Bij jonge Nederlandse t-shirtmakers die duurzaam produceren, vind je volop alternatieven voor wereldverbeterende slogans. Neem Charis Felice, een jong label uit Utrecht dat wordt gerund door kunstenaar en illustratrice Charis Odor. Meestal maakt een illustrator beeld voor tijdschriften, kranten en boeken. Charis wil haar tekeningen niet alleen toevertrouwen aan papier, maar ook op straat laten zien. Op die manier wil ze consumenten inspireren tot positiviteit. Dat doet ze door hoogstpersoonlijk vrolijke illustraties op t-shirts en tassen te zeefdrukken. Én door haar kledingontwerpen van fair trade biokatoen en

bamboe te laten maken. Bijzondere t-shirts zijn ook te vinden bij onder andere Supershirt en Okimono. Alle items van Supershirt zijn gemaakt van fair trade stoffen, en bedrukt met milieuvriendelijke inkt. De ontwerpers brengen de zeefdrukken zelf aan in een atelier in Amsterdam.

Met de aankoop van een t-shirt draag je bij aan bosherstel in Maleisië Het Arnhemse label Okimono maakt t-shirts met kunstzinnige opdrukken die altijd in een gelimiteerde oplage van 100 stuks verschijnen. In de zomer brengt het merk van Gerrit Weeren een opmerkelijke collectie op de markt: de prints worden dan niet geverfd maar geborduurd in een ouderwetse kruissteek.

Schoon ondergoed

Ben je meer een fan van basic t-shirts? Die zijn er natuurlijk ook in groene uitvoeringen. Bijvoorbeeld bij de Nederlandse merken Hemp Hoodlamb (dat shirts maakt van hennep), Re-5 (waar je zelfs je versleten aankopen weer kunt inleveren), Barnhard Bodywear (waar een basic een flatteuze slimfit is) en Saint Basics. Dat laatste merk, dat dit voorjaar zelfs op de Huishoudbeurs te vinden was, heeft als missie: iedereen in schoon ondergoed. Net als de hemden, boxers en hipsters zijn de shirts van fair trade biokatoen. Daarnaast wordt een procent van alle verkoopopbrengsten gedoneerd aan onderwijsen ontwikkelingsprojecten in Bangladesh, waar de producten gemaakt worden. Maar is het niet zonde om zo’n hartverwarmend product alleen als onderkleding te dragen?

T-shirts van Charis Felice zijn gemaakt van biologisch katoen of bamboe.

Charis Felice wil haar tekeningen niet alleen toevertrouwen aan papier, maar ook op straat laten zien

T-shirts voor Oerang Oetans De kleine labels die in dit artikel aan bod komen, zijn niet de enige producenten van verantwoorde t-shirts. Bij winkels zoals H&M, Hema, C&A en Mango hangen bijvoorbeeld regelmatig shirts van (deels) biokatoen in de schappen. Een eerlijk en milieuvriendelijk gemaakt t-shirt is sinds kort ook bij Expresso te vinden. Het Nederlandse modemerk, dat fashion with a soul als motto heeft, doneert al sinds de oprichting in de jaren negentig een deel van de verkoopopbrengsten aan maatschappelijke projecten. Voor de zomer van 2012 werd een speciale minicollectie extra faire t-shirts gelanceerd. De Extra Fair lijn bestaat uit t-shirts in negen kleuren, die volgens Expresso van A tot Z duurzaam zijn. Dat wil zeggen dat binnen alle schakels van de keten aandacht is besteed aan mens en milieu. Zo is de katoen van de items helemaal biologisch en fair trade gecertificeerd. In het naaiatelier waar de t-shirts in elkaar gezet worden, controleren onafhankelijke inspecteurs de werkomstandigheden. Bovendien wordt de volledige CO2-uitstoot van de collectie gecompenseerd. En dat betekent dat je met de aankoop van een t-shirt bijdraagt aan bosherstel in Maleisië, waar de leefomgeving van Oerang Oetans door ontbossing wordt bedreigd.

Alle t-shirts van Okimono verschijnen in limited editions.

Catwalk

Model voor groene mode Door: Lynsey Dubbeld

Steeds meer beroemdheden afficheren zich openlijk als milieu-activist. Ook fotomodellen schuwen het niet om zichzelf eco warrior te noemen. Hoe groen is topmodel Lonneke Engel? ‘Vintage is thé original green dus dat draag ik graag. Dan ben je ook meteen origineel, want bijna niemand kan dat exclusieve tweedehands kledingstuk in zijn of haar kledingkast hebben hangen.’ Dat zegt het dertigjarige topmodel Lonneke Engel, dat bekend staat om haar maatschappelijke betrokkenheid. ‘Ik draag zelf veel duurzame kleding. En dan vooral vintage, gebruikte (designer)kleding. Dan zie ik wel eens ontwerpers kijken met een blik die zegt: “Mag ik die op de foto zetten om te kopiëren?” Grappig vind ik dat altijd. In mijn optiek: beter goed gekopieerd dan slecht gemaakt.’

Organice

Lonneke Engel mag zich gerust het toonbeeld van een eco warrior noemen (zie kader). Met haar platform Organice Your Life promoot ze een levensstijl die gezond is voor mens en planeet. ‘Het is een plek waar topmodellen, celebrities en experts tips geven over een gezond, groen en gelukkig leven, en tegelijkertijd mensen, dieren en de wereld om hen heen een beetje te helpen.’ Die adviezen worden gegeven via de website van Organice Your Life, maar ook door magazines, workshops en evenementen.

Looks

Daarnaast is het van oorsprong Eindhovense model ambassadeur van The Green Fashion Competition (zie kader). De jaarlijkse wedstrijd, die in 2010 voor het eerst plaatsvond en onderdeel

uitmaakt van de Amsterdam Fashion Week, is bedoeld om ontwerpers in binnen- en buitenland te stimuleren om duurzame én catwalkwaardige outfits te creëren. Winnaars ontvangen een geldprijs, workshops, en promotie van de Amsterdam Fashion Week om hun bedrijf naar een hoger plan te tillen. ‘The Green Fashion Competition smacht elk seizoen naar nieuwe, interessante looks die we uiteindelijk ook echt kunnen dragen’, zegt Lonneke. ‘Ik ben elke keer weer verbaasd over de duurzame creaties, en wil veel outfits het liefst direct in mijn kast hebben hangen. Ik draag tijdens de prijsuitreikingen ook kleding van eerdere winnaars. Zo hebben de winnende ontwerpers meteen een mooie kans om zichzelf met mij als uithangbord te profileren.’ Aan een einde aan The Green Fashion Competition, waarvan inmiddels ook varianten zijn voor de architectuur- en designwereld, moet Lonneke dan ook niet denken. ‘Deze wedstrijd kan als het aan mij ligt zo lang doorgaan als we maar willen. Het is net zoiets als het tv-programma Project Catwalk, maar dan op een milieuvriendelijke manier. Mede door The Green Fashion Competition zijn wij met stip gestegen op de wereldranglijst qua groene mode. The Green Fashion Competition steunt winnaars ook na de finale om tot internationaal succes te komen. Daarin is deze wedstrijd ook bijzonder, want wij begeleiden de winnaars op alle vlakken, zowel financieel als met marketing. Wij gaan als Nederland internationaal de komende jaren nog meer bekend worden met groene mode. Let maar op!’

Groene beroemdheden

De term eco warrior bestaat al ruim een decennium. Nieuw is dat steeds meer celebs – van Leonardi diCaprio en Edward Norton tot Coldplay en Radiohead – zich openlijk als milieubewust afficheren. Ook in de modewereld duiken dit soort betrokken wereldburgers op. Modellen zoals Summer Rayne Oakes, Gisele Bundchen en Lily Cole hebben allang begrepen dat mode en groen goed samengaan. Ze schrijven over klimaatkwesties, brengen duurzame producten op de markt (waaronder cosmetica en slippers), of propageren vintage fashion. En dan zijn er natuurlijk ook volop modellen die goede doelen steunen. Een paar willekeurige voorbeelden. Cindy Crawford neemt regelmatig deel aan acties van dierenrechtenorganisatie PETA, en ze doneert aan bijvoorbeeld de Leukemia and Lymphoma Society (want haar broer overleed aan leukemie). Coco Rocha lanceerde in 2011 een sieradencollectie onder het motto: ‘accessorize your conscience’. Met de verkoop van de fair trade juweeltjes wordt Senhoa gesteund, een organisatie die zich inzet voor Cambodjaanse slachtoffers van mensenhandel. En onze eigen Doutzen Kroes ging eerder dit jaar uit de kleren voor een campagne van het Wereld Natuur Fonds.

Groene modewedstrijd

In juli 2012 wordt de derde editie van The Green Fashion Competition gelanceerd. Aan de vorige editie namen 120 modemerken deel. Het Nederlandse label Studio Jux en de Amerikaanse ontwerpster Carrie Parry sleepten toen de hoofdprijzen in de wacht. Elsien Gringhuis en OAT Shoes waren in 2011 de winnaars van de eerste editie. Lonneke Engel is al sinds de start van The Green Fashion Competition, die wordt gesponsord door het ministerie van Economische Zaken, Landbouw & Innovatie, ambassadeur van het initiatief. ‘Ik ben trots dat de Nederlandse regering hier aan meedoet. Dat wil dus echt zeggen dat zij het ook belangrijk vindt dat we ons leven verduurzamen.’ Wat zijn volgens Lonneke de belangrijkste resultaten van de wedstrijden tot nu toe? ‘Ik vind het mooiste aan The Green Fashion Competition dat het een kans geeft aan iedereen die de mode-industrie duurzamer wil maken. En omdat ontwerpers uit de hele wereld meedoen, komen Nederland en de Amsterdam Fashion Week wereldwijd goed in beeld met groene mode.’

Cultuur

Kunst, cultuur & design

Door Frans van der Beek

Nijntje leert zaaien Heb je thuis zo’n kleine snotneus die nauwelijks kan praten, maar wel al feilloos koerst op de digitale snelweg? Dan is er voor deze bijdehante peuters en kleuters de groene app ‘De Tuin van Nijntje’ van Dick Bruna. Uitgebracht door Sanoma en via iTunes verkrijgbaar voor € 3,99. Het konijntje vertelt de kleintjes hoe ze zelf groenten kunnen oogsten en zaaien. Ook kunnen ze worteltjes telen en aardbeien sorteren. Dick Bruna is niet zo gelukkig met deze moderne fratsen. Zijn voorkeur gaat uit naar het papieren boek. Maar ja, Dick is van de generatie die nog in de stoomtrein reed.

Komt allen naar de Shelltoren

Tot eind september kun je nog terecht op een heel originele expositie over duurzame kunst, samengesteld door Nathalie Faber op de parterre van de oude Shelltoren in het Amsterdamse Overhoeks, waar ook het filmmuseum Eye is gevestigd. Faber brengt kunstenaars en ontwerpers samen die tonen hoe duurzaam materiaalgebruik de fantasie en verbeelding kan prikkelen tot nieuw werk. De entree is € 2,50, maar wil je gratis naar binnen? Lever dan drie lege plastic flessen in waar kunstenaar Wang Zhiyuan een waterval van maakt. De duizenden tapijttegels die Shell in de toren achterliet, zijn gebruikt als sokkels en stapels die het expositielandschap bepalen. Maar er is nog veel meer schitterends te zien, dus komt allen. Kijk op www.tijdelijkmuseum.org.

Bewustwording via de post

De Vlaamse ontwerpster Tania Maria Vanhoof is een filosofische fotografe die haar werk en gedachten op wensen inzichtkaarten afdrukt. Deze zijn verkrijgbaar via www.justbe.nu en uitermate geschikt om iemand (of jezelf) een hart onder de riem te steken. “Bewustwording is de rode draad doorheen mijn leven,”aldus Tania Maria. “Mijn eigenlijke drive is anderen attent maken op wat belangrijk is in het leven. Bewustwording van zichzelf en van het leven. De gelukkige momenten die er zijn, momenten waarop we werkelijk dankbaar mogen zijn over wat er ons toevalt. De verlangens die we al dan niet leven. Ik begon hiermee in de vorm van mooie citaten, die ik verstuurde via mail. Het ontwerpen, laten drukken en zelf uitgeven van inzicht wenskaarten met eigen foto’s werd een logisch vervolg.” Kijken en kopen!

Guerrilla Gardening in het Designhuis

In het Designhuis in Eindhoven word je uitgenodigd mee te tuinieren aan een groeiende installatie in de vorm van een binnentuin. Ook kun je hier de ingrediënten halen om bijvoorbeeld thuis je eigen groente te verbouwen. Je bent welkom om te planten en oogsten aan de installatie of moestuin. De installatie wordt als doorlopende workshopruimte gebruikt op elke woensdag- en zaterdagmiddag. In samenwerking met bezoekers, buurtbewoners en vrijwilligers transformeert de houten akker zich langzaam tot een groen en eetbaar landschap. Het landschap gaat over in een grote tafel waaraan de workshops worden gegeven. Door middel van simpele workshops leren bezoekers om zelf groenten te verbouwen in de stad. Denk aan het zaaien van zaden, het verpotten van zaailingen, het bewerken van de akker, het oogsten van vruchten, en het verwerken van groenten tot voedsel.

Duurzaam design kun je leren

In Den Haag is een opmerkelijk instituut van de grond getild. De Academy for Sustainable Design, Education and Communication is in 2011 opgericht door Andrea Fuchs and Anno Fekkes om het gebrek aan aandacht voor duurzaam design en bekwaamheid op dit gebied bij designstudies te compenseren. Andrea en Anno geven workshops en lezingen om iedereen die in dit onderwerp geïnteresseerd is bij te spijkeren. Naast de activiteiten voor ED! houdt Anno zich bezig met het coördineren van diverse communicatie trajecten. Daarbij werkt hij samen met een uitgebreid netwerk van communicatie professionals en ontwerpers. Vanuit zijn langdurige activiteiten binnen het kunstonderwijs in Den Haag en Tilburg betrekt Anno ex-studenten bij de verschillende communicatie opdrachten. Meer weten? Ga naar www.ed-academy.nl.

Artpark vangt bot in Rotterdam

Artpark heeft een idee ingezonden voor het Stadsinitiatief Rotterdam. De inzending heet ‘Proeftuin Hofbogen Rotterdam’. Een creatief en cultureel laboratorium, waar kunst, design, architectuur en AVmedia/film bij elkaar komen in een duurzaam paviljoen op de Hofbogen. Het plan gaat vooralsnog niet door op de locatie Hofbogen. Het initiatief had een betekenisvolle impuls kunnen geven aan het centrum en een synergie kunnen aangaan met de mini-mall en de ‘luchtsingel’ (houten loopbrug). Ze gaan zich bezinnen op andere mogelijke locaties. Artpark biedt als ‘experience park’ en buitenplaats ruimte voor onderzoek en experiment en ruimte om nieuwe ideeën te ontwikkelen en te presenteren. Artpark maakt dwarsverbanden en cross-overs zichtbaar en laat nieuwe vormen van samenwerking zien. Volg de ontwikkeling op www.artpark.nl.

Eilandgevoel

Zon, zee, wind en

enthousiaste festivalgangers Hoe een eilandfestival op een creatieve manier de aarde spaart. Foto: Karin Steijven

Door: Moniek Verstegen

Op surfen skatefestival MadNes bouw je ‘s middags tussen het surfen door zonnecellen en fiets je ‘s nachts om de beurt energie bij elkaar zodat de reggaeband kan blijven spelen. “We laten graag zien dat het allemaal niet zo moeilijk is.” Eens per jaar is Ameland anders. Eens per jaar, zo aan het eind van juni, maken de taxibusjes tussen de veerhaven en het strand van Nes overuren. Volgestouwd met surfboards en kites rijden ze bezoekers naar hun bestemming. Over drie dagen worden ze weer gehaald, maar tot die tijd staat het gewone leven even stil. MadNes is een relatief klein festival waar surfen, skaten en muziek de boventoon voeren. Maar naast het realiseren van ramps en chill hill’s heeft de organisatie nog wat anders in petto: de jonge bedenkers van dit evenement steken hun ‘hobby’ graag in een duurzaam jasje. “Duurzaamheid is logisch. Iedereen wil in een schone zee surfen, dus we laten het hier niet smeriger achter dan het was”, zegt Peter Mooij.

Sojainkt en maïsbekers

Samen met vier andere mannen stond hij aan de voet van het MadNesavontuur. Vier studenten en een strandtenteigenaar die hun krachten bundelden en een festival organiseerden op een van de schoonste stranden van Nederland. Strandpaviljoen

De Buren van Nes, met Green Key certificering én in 2010 geprezen als meest duurzame strandtent van Nederland speelt, als eigenaar van het strand, een hoofdrol. Dit jaar vond de vijfde editie plaats van het gemoedelijke festival met bierbekers van maïs, promotiemateriaal bedrukt met sojainkt, bestek van hout, een collectieve beach clean na afloop en een duurzame doorgeefkrant met als titel MadNekst; er werden duizend kaartjes verkocht. Peter loopt voldaan rond op het terrein: “Ooit was het een wild plan en nu is het er gewoon! Dat komt vooral doordat we samenwerken met mensen die begrijpen wat wij willen.” Hij doelt op de vrolijke medewerkers van Cantina Mobilé, die al dansend in gekleurde schortjes de festivalgangers vanuit een oude Mercedes-Benz truck van een pannenkoek of een wrap voorzien; Bean Brothers die met hun eerlijke koffiebonen de kater verdrijven; Lucky People Center waar je je gescheurde kitezeil ombouwt tot handige tas, flipflops knutselt van recycled materiaal of trouwt voor een dag, omdat je de liefde van je leven hebt gevonden.

Shimra en Martin begrijpen het ook. Zij bouwden een van de artiestenpodia. Alle benodigde energie voor de versterkers komt van een windmolentje, een zonnepaneel en fietsende festivalbezoekers. De stellage werd bedacht door Erik Groen van GroenInnovaties, waar duurzaamheid wordt gecombineerd met creativiteit. “Op het scherm achter de artiesten kun je precies bijhouden hoeveel stroom er binnenkomt en uitgaat. Zo kunnen bezoekers zien wanneer het geluid dreigt uit te vallen en dat er gefietst moet worden.” Het is een ingenieus bouwwerk dat lijkt te werken. “Het systeem kan gemakkelijk zeven tot tien muzikanten van stroom voorzien. Al moet de zanger wel duidelijk aangeven dat die fietsen daar niet voor niets staan”, zegt Shimra, die regelmatig genoodzaakt is zelf een eindje te trappen.

Donder, bliksem en onweer

De bezoekers hebben niet echt in de gaten dat duurzaamheid hier zo hoog in het vaandel staat, maar wie denkt dat surfers en skaters alleen maar

Eilandgevoel naar het festival afreizen voor de kick van golven, halfpipes en een crowdsurf heeft het mis: de clinics, of cursussen, worden druk bezocht. Zo begeleidt Shriprakash Sinha driemaal daags grote groepen in een diepe meditatieve staat. Zijn Engelse woorden met Hindisch accent halen hen weg van alle rumoerigheid en hectiek: “Put a gentle smile on the face. Sit still. Do not move an inch”, reciteert hij, terwijl de zeewind zachte briesjes blaast. Ook de clinic zonnecel bouwen heeft aan animo geen gebrek. Op de veranda van De Buren van Nes staat een lange tafel met draadjes, potjes, pipetjes en ander ingewikkeld materiaal. Daarnaast, in labjas, Donder, Bliksem en Onweer, ofwel Susanne Sleenhoff, Esengür Yildirim en Bas Berg van de Technische Universiteit Delft, die deelnemers vol enthousiasme assisteren in het maken van hun eigen werkende zonnecel. “Vorig jaar deden we dit voor het eerst en wegens succes herhalen we het nog maar eens. De clinic is volgeboekt,” aldus Donder. Als alle zelfgemaakte cellen aan elkaar worden gekoppeld en de zon breekt door, krijgen de deelnemers een rekenmachine aan de praat. Inderdaad, het is helemaal niet moeilijk.

Kleermakerszit

Op het gebied van duurzaamheid valt altijd terrein te winnen, maar aan moeite en creativiteit mag het de organisatoren niet ontbreken.

Drie jaar geleden lagen er plannen om het hele dak van de feesttent vol te leggen met zonnecellen. “Helaas schieten dat soort dingen er het eerst bij in als sponsoring tegenvalt”, zegt Peter die meent geen cent te verdienen aan het evenement. Hij gooit nog maar eens wat wilde plannen op tafel: “Ik dacht eigenlijk aan een technofeest in een onderzeeër. Eén keer in het uur komt ie dan boven om nieuwe bezoekers binnen te laten.” En als het aan hem ligt staan er volgend jaar sprinkhanen en meelwormen op het menu. “We willen het liefst ieder jaar iets anders, zodat we de bezoeker blijven verrassen”, vertelt Symen Verbruggen, die een deel van de harde kern opvolgt in de organisatie. Het eiland laat zich dat weekend van zijn beste kant zien: de zon schijnt veel, de temperatuur is aangenaam en de sfeer gemoedelijk. Iedereen hier lijkt hetzelfde doel na te streven: met elkaar op een eiland, genietend van al wat het te bieden heeft, samen en op een verantwoorde manier. Dat het nog maar vaak zo mag zijn. Slechts één keer begeven de wolken het en begint het te hozen. Mensen zoeken beschutting, maar de zonsondergang is desalniettemin prachtig. Heel in de verte, op het strand, daar waar de zee het zand opkruipt, is een zwart puntje te zien. Wie goed heeft gekeken zag daar een schim in kleermakerszit. Het was Shriprakash die helemaal opging in het eilandgevoel.

MadNes

MadNes is een surfen skatefestival dat eens per jaar plaatsvindt op het strand van Nes te Ameland. Het evenement duurt drie dagen en wordt gewoonlijk eind juni georganiseerd. Afgelopen zomer vierde het festival zijn vijfjarig jubileum en de organisatie is ervan overtuigd dat het nog lang zo doorgaat. MadNes is te bereiken per boot vanuit Holwerd in Friesland. Kijk voor meer informatie op www.madnesfestival.nl

Foto: Karin Steijven

“We laten het hier niet smeriger achter dan het was.”

Duurzaamheid is logisch. Iedereen wil in een schone zee surfen

Foto: Karin Steijven

Eilandgevoel

Biodiversiteit op eilanden

De biodiversiteit op eilanden is vaak uniek: je vindt er soorten leven terug die je nergens anders ziet. Die uniciteit maakt het echter ook kwetsbaar: de –al dan niet geplande- introductie van één nieuwe soort kan grote gevolgen hebben. Door Diewke de Haen

klimaat zijn niet langer vanzelfsprekend.

Biodiversiteit

Biodiversiteit is de verscheidenheid tussen de verschillende soorten leven binnen een ecosysteem: dieren, planten, schimmels, bacteriën, genen. De mate van biodiversiteit (de verscheidenheid van de soorten leven) is een graadmeter voor de gezondheid van het klimaat, de biotoop. Hoe meer verschillende soorten, hoe veerkrachtiger het systeem tegen externe invloeden zoals klimaatverandering. Het voortbestaan van elke levensvorm op aarde is in een voortdurende delicate balans, afhankelijk van het bestaan van andere soorten. Die dienen bijvoorbeeld als bron van voedsel, als roofdier dat ervoor zorgt dat de populatie niet te groot wordt of als onderhouder van de leefomgeving. Als één schakel uit de keten verdwijnt, verzwakt daarmee het hele systeem. Om die reden is biodiversiteit een belangrijk begrip in het beschermen van het milieu. En om die reden lezen we soms bezorgde berichten over het uitsterven van bijen- of vlindersoorten. Het verdwijnen van een soort is niet alleen een gemis, maar ook een risico voor alle andere soorten die er afhankelijk van zijn. Bij de bijen gaat het bijvoorbeeld om de bloesems die niet meer bevrucht worden, waardoor planten minder vruchten zullen geven, waardoor vogels minder voedsel zullen vinden, waardoor…….. enzovoort. Op dit moment zijn er ongeveer 4 miljoen levensvormen beschreven op aarde. Volgens schattingen is dit zo’n 10 % van alle levensvormen. De laatste jaren lijkt de biodiversiteit echter onder druk te staan: in Nederland is sinds de jaren ‘50 een

Biodiversiteit op eilanden

groot aantal soorten verdwenen. In de geschiedenis van onze aardbol zien we vaker periodes waarin veel soorten verdwijnen door natuurlijke invloeden als bijvoorbeeld vulkaanuitbarstingen. De huidige afname van soorten lijkt te wijten aan een bijzondere natuurlijke factor: de mens. Door wereldwijde klimaatverandering, toename van consumptie, vervuiling, introductie van vreemde soorten, vernietiging van natuurgebieden en natuurlijke hulpbronnen wordt de biodiversiteit ernstig bedreigd. Plant- en diersoorten verdwijnen en ecosystemen raken verstoord. Schone lucht, zuiver water, een vruchtbare bodem en een stabiel

De biodiversiteit op eilanden is vaak uniek: je vindt er soorten terug die je op andere delen van de wereld –onder invloed van het isolement dat een eiland biedt- niet terug vindt. Doordat de landmassa zich in een vroeg stadium (miljoenen jaren geleden) heeft losgemaakt van het vasteland, zijn er andere soorten ontstaan. Dat zorgt voor unieke soorten, zoals de kangoeroe die zich alleen op het Australische continent heeft ontwikkeld. Dit brengt echter ook kwetsbaarheid met zich als soorten van het vastenland –per ongeluk of expres- worden geïntroduceerd op het eiland. De geschiedenis van het eerder genoemde Australië staat bol van voorbeelden van de gevolgen. De 25 konijnen bijvoorbeeld, meegenomen door een Britse aristocraat zodat hij op zijn landgoed iets zou hebben om op te jagen. Doordat deze geïntroduceerde soort geen natuurlijke vijanden had (en zoals bekend zich bijzonder snel voortplant), hebben de 25 aardvaders en –moeders een indrukwekkend nageslacht voortgebracht. Getuige ook de noodzaak om in 1901 een ‘rabbitproof fence’ neer te zetten dat een 3.253 kilometer lange barrière moest vormen voor de knaagdieren. In 1935, 34 jaar later, bleek men echter weinig geleerd te hebben van deze vergissing. De introductie van de reuzenpad vanuit Zuid-Amerika was bedoeld om een einde te maken aan de vernietiging die de suikerrietkever aanrichtte aan de suikerrietoogst. Met de komst van zo’n dikke

Eilandgevoel

Achter de groene horizon

Directeur van Stichting Fair Tourism Charlotte Vogels gaat voor de Krant van de Aarde dieper in op de vele aspecten van duurzaam toerisme.

Cultuur is veranderlijk, niet statisch 100 reuzenpadden hoopte men deze kevers te lijf te gaan. Na enige tijd bleek echter dat de pad zich niet alleen vrolijk tot ander voedsel had bekeerd en de kevers links liet liggen, maar bovendien bleek de pad zelf bijzonder giftig voor alles wat hem als lekker hapje zag. Al met al wordt het huidige aantal reuzenpadden geschat op meer dan 200 miljoen…. De enorme aantallen konijnen en reuzenpadden strijden mee voor de vaak beperkte voedselbronnen en verdringen daarmee inheemse dieren. Dit heeft ook effect op de levensstijl van inheemse volkeren, die van deze dieren afhankelijk zijn voor voedsel.

Aziatische boktorren in een tuin in Winterswijk De moeite om deze ontwikkeling te bestrijden wordt ook gereflecteerd in de opkomst van ‘sporten’ als ‘reuzenpad-hockey’ of ‘reuzenpadcricket’, waarin men het beestje als bal gebruikt. Natuur- en dierenbeschermers propageren een diervriendelijker manier van ongediertebestrijding door het beestje in een plastic zak in te vriezen. In Australië is men zich nu zeer bewust van de gevaren van niet-inheemse soorten voor het eigen ecosysteem. De douane controleert daarom streng op geïmporteerde goederen die besmet kunnen zijn met niet-inheemse schimmels of bacteriën. Niet alleen eilanden doen er overigens goed aan om streng te screenen aan de poort: in Nederland stond op 12 juli nog een verontrustend bericht in de krant over de aanwezigheid van Aziatische boktorren in een tuin in Winterswijk. De boktor reist mee met boompjes of verpakkingshout dat vanuit China naar Nederland komt. Omdat deze boktor desastreuze gevolgen kan hebben voor de loofbomen in Europa en zeer moeilijk uit te roeien is, heeft de boktor

de ‘quarantainestatus’ gekregen van de EU. Dit betekent dat alles in het werk moet worden gesteld om de Aziatische boktor buiten Europa te houden. De beschermende zee Maar het isolement van eilanden kan ook sterk bijdragen aan het beschermen van waardevolle soorten. Een goed voorbeeld daarvan is de bij. Bijenpopulaties winteren iedere winter “in” en als ze dan weer “uitwinteren” tellen imkers de bijenvolken die de winter hebben overleefd. Deze cijfers worden opgenomen in de bijenmonitor en daaruit blijkt dat de bijensterfte in Nederland de laatste jaren erg hoog is; in sommige provincies boven de 40% en gemiddeld meer dan 20%. Dit is meer dan elders in de wereld. Er zijn grote regionale verschillen, en opvallend is dat de bijensterfte op Texel juist zeer laag is. De sterfte komt mogelijk door de varroamijt, die eieren legt in bijenlarven en drager is van infectieziekten. De lage sterfte onder bijenvolken op Texel heeft er mogelijk mee te maken dat hier één van de laatste Europese populaties zuivere zwarte bij (Apis mellifera mellifera) leeft, waar imkers elders in het land een kruising gebruiken. De populatie op Texel is zuiver gebleven omdat het sinds de jaren ‘80 verboden is bijen naar het eiland te importeren. De zwarte bij is minder gevoelig voor de varroamijt. Hierin ligt mogelijk ook de redding van de bijenpopulaties in Nederland: door deze te vermeerderen en gecontroleerd ‘uit te zetten’ elders in Nederland, kan de bijensterfte mogelijk een halt worden toegeroepen.

Duurzaam toerisme bevindt zich nog een niche. Sommige experts zijn ervan overtuigd dat dit zo moet blijven. Massatoerisme moet wegblijven uit kleine dorpjes, omdat het ontwrichtend werkt op de locals (wat een raar woord eigenlijk). Binnen no time dragen die niet meer hun unieke en bijzondere kleding die van oudsher gedragen wordt in hun cultuur, maar lopen ze rond in een t-shirt en spijkerbroek, net als wij westerse toeristen. Ze maken niet meer hun traditionele gerechten klaar, maar halen een hamburger bij McDonald’s in de stad. In Bali worden traditionele dansen vertoond, puur en alleen voor de toeristen. De Balinese cultuur is hiermee een commercieel product geworden. Dansen zijn ingekort en aangepast naar de wensen van de toeristen. En na de voorstelling trekken de dansers hun westerse kleding weer aan. Ikzelf vind het heel bijzonder om in contact te komen met locals tijdens het reizen. Natuurlijk vind ik het dan juist interessant als ze anders leven, kleden, eten en dansen. Maar cultuur is veranderlijk, niet statisch. Daarom heb ik soms moeite met oeverloze discussies, hier, in het westen, over hoe mensen, in ontwikkelingslanden, zouden moeten leven. “U moet vooral die authentieke kleding aanhouden, want daar komen de toeristen voor”. Respectloos. Gelukkig zijn er ook voorbeelden van inheemse volkeren die, juist door het bezoek van toeristen, een grote trots ervaren voor hun eigen cultuur. Zoals de beroemde Otavalo-indianen uit Ecuador, die je wereldwijd terugziet op markten om panfluitmuziek te maken en hun waar te verkopen. Natuurlijk is dat commercie, maar uit eigen ervaring tijdens mijn bezoek aan Otavalo, kan ik een ieder vertellen dat de Otavalo-indianen de meest trotse en sterke mensen zijn. Ze leven, kleden, eten en dansen nog steeds op de manier waarop vorige generaties dat ook deden. Het is goed dat steeds meer reizigers openstaan voor contact met de lokale bevolking. En dat duurzaam toerisme niet een niche blijft, maar mainstream wordt. Maar op één voorwaarde: dat locals zelf kunnen bepalen of ze toerisme in hun leven willen toelaten. Leven en laten leven. Klinkt misschien afgezaagd maar zo zou het moeten zijn.

Lezersaanbiedingen NIEUW S / CU LTUUR /

Lezersaanbiedingen en tips

GRA TIS

Lezers van de Krant van de Aarde ontvangen een scala aan mooie duurzame voordelen. Abonnees ontvangen altijd 25% korting bij meer dan 1000 (!) restaurants. Verder 2 tot 5% korting bij EkoPlaza op al uw boodschappen. Korting op groene energie van Greenchoice en nog veel meer. Zie ook: www.kaartvandeaarde.nl

MODE /

WONE N / VO EDING

/ NATU UR EN

MILEU /

Jaa rga jun i/ju ng 6, #3 li 201 1

DUUR ZAAM ONDE RNEM EN /

Kom komm Eet ji ertijd j groe nte d Ho a ezo k om

nkzij u

itbuit We g e zeekomkokmomme ing? unne mer h rtijd : weetn het klimaaeeft het zwaar Erwin t geen Kroll vakantie, d

Mes en • Serie vork • Rece Streekgere pten chten met komk : Asperge Catw omme s alk r • Serie . Het nie uw : du De littl urzam e mode • Win: e green e garderobkatern ba prijsv raag g voor vroe: uw én man

Voor slechts €19,95 (rek nr. 617736146 t.n.v. Stichting Dag van de Aarde) steunt u ons en kunt u niet alleen nu, maar het hele jaar profiteren van de kortingen.

BEAU TY /

Gadg • De ets fijn plante ste natuu rcosm nbasi etica s op In de bat • De bijenst ichtin g ste ekt ter ug

VO UR O Z

Zie RD AM pag EL E ina EN 22

Uitg ave van Dag de van de Aar Stic htin g de ww w.e ww w.k arth day .ne t ww w.d ran tva nde agv and aar eaa de. nl rde .nl

www.putumayo.com

20 jaar Deze bijzondere platenmaatschappij, wereldwijd bekend door zijn heel vrolijke wereldmuziek CD’s en niet te vergeten zeer herkenbare en kleurrijke hoesjes, viert binnenkort haar 20 jarig bestaan. De kracht van Putumayo is vooral de ijzersterke compilaties die uitermate geschikt zijn als achtergrondmuziek tijdens etentjes en feesten. Daarnaast bevattten de bijbehorende boekjes heel veel informatie over de artiesten, de muziek, de cultuur en in sommige boekjes staan zelfs recepten. Een gedeelte van de winst aan verschillende goede doelen geschonken.

Win één van deze cd’s met de prijsvraag van Tonzon (zie hieronder).

MAIL & WIN • MAIL & WIN 1. Noem drie voordelen van TONZON Vloerisolatie 2. Wat wordt er NIET meer extra verwarmd dankzij TONZON Radiatorfolie Je vindt de antwoorden in de TONZON advertentie in deze krant. Onder de goede inzenders verloten we tien sets radiatorfolie met daarbij als speciaal cadeau een CD van Putumayo World Music. U kunt kiezen uit het warme “Salsa around the World” of de ontspannende nieuwste Yoga CD “World Yoga”. Mail je antwoord met de gewenste CD uiterlijk 30 november aan prijsvraag@krantvandeaarde.nl

MAIL & WIN • MAIL & WIN

REIZE N

Column

Column: Aaltje bio · organic

Zo puur kan krachtig zijn

Ben je toe aan een andere lifestyle? Meer aandacht voor body en mind? Ontdek de mogelijkheden op www.TerraSana.nl/superfood.

Zo puur kan krachtig zijn!

Gezien op RTL4

Herman heeft honger Sms’je van mijn bij oma logerende dochter. Of ik Herman niet vergeet te vertroetelen. Met forse tegenzin meng ik melk, bloem en suiker. Herman heeft honger! Het staat in grote krullerige letters op de smoezelige gekopieerde gebruiksaanwijzing die samen met Herman ons huis binnenkwam. Wat er ook staat is dat Herman zich op dag 10 gaat voortplanten. Help. Sinds een kleine week is Herman in ons midden. Veilig onder een groene theedoek die ik slechts na het overwinnen van enige afschuw oplicht. Herman betrad ons gezin als een prutje in een bakje. Hij (zij?) moet dagelijks doorgeroerd worden en op gezette tijden gevoederd. Op voortplantingsdag de portie in 5-en delen, vier delen weggeven en het vijfde deel met gist, noten, bakpoeder, appel, rozijnen, chocolade en eieren mengen en de oven in schuiven. Nou ben ik heel erg voor het bakken van cakes of broden. En voor experimenteren in de keuken. Maar de gedachte aan de afkomst van Herman, de vele keukens waarin het kliekje heeft gelogeerd, de kleffe kinderhandjes die hem hebben ‘vertroeteld’. . . Jakkes. Kan niet gezond zijn. Wie bedenkt zoiets? Het zal wel in de trend passen, denk ik. DIY! Do it yourself. Van het oogsten van je eigen pastinaak tot het draaien van je eigen pasta. En als het uit de fabriek komt, dan laten we ons graag voorliegen dat het homemade of handgebakken is. Zelluf doen, blijft het leukst. Ook voor mijn tienjarige dus. Gefascineerd roert ze dagelijks door Herman. ‘Echt zo cool!’.

www.terrasana.nl/superfood

RAW SUPERFOOD SPECIALS Prijsvraag Earthing KvdA #2/3: Uit de vele inzendingen hebben we een winnaar getrokken:

Jacquelien van Beers uit Amsterdam

Dat er weinig trendy aan is, merk ik de volgende dag wanneer een collega (44) direct met weemoed opmerkt vroeger ook zo’n Herman te hebben gebakken. ‘Och ja, Herman. Prachtig vonden we dat.’ Vandaag geurt het hele huis naar kaneel. Herman komt uit de oven. Knapperig van buiten, luchtig van binnen. Eerlijk is eerlijk; Herman is best lekker. ‘Zie je wel!’, triomfeert mijn dochter. Snel die vier doorgeefprutjes het huis uit. En afwachten hoe onze magen en darmen zich gaan houden. Dag Herman doorgeefbrood, vriendschapsbrood, of kettingbrood; hoe je ook mag heten. Gewoon Herman Brood zal wel teveel aan wat anders doen denken. Daar liep het in ieder geval niet goed mee af.

Zij krijgt van Earthing Nederland het Aardingslaken opgestuurd.

Tegen inlevering van deze bon ontvangt u 10% kassakorting op 1 Demeter-artikel naar keuze bij Estafette de biologische eetwinkel (actie is geldig bij alle Estafette-winkels t/m 31 oktober 2012, max. 1 bon per klant)

Alle seizoenen biologisch-dynamisch! www.estafettewinkel.nl

Freelance journalist Annemarie Geleijnse schrijft als Aaltje columns voor de Krant van de Aarde. Meer smakelijke verhalen op www.delaatstepaling.nl

Groene Horizon Groene Horizon biedt een inzicht in het bewuste reizen.

De kunst van het verleiden Door: Moniek Verstegen

Hotels en andere accommodaties die rekening houden met het milieu zijn te herkennen aan een keurmerk van Green Key. De Krant van de Aarde maakt een ronde en onderzoekt wat dit nu eigenlijk betekent. Deze keer in Amsterdam: Conscious Hotels. Relatief groot, hip en veel meer dan alleen Green Key.

“Ik ga je niet weigeren als je met een Hummer komt, maar we hopen je wel op een leuke manier te beïnvloeden.” Marco Lemmers is eigenaar van het Amsterdamse Conscious Hotels. Zowel op het Museumplein als op de Overtoom bij het Vondelpark ontvangt hij, zoals het een bedrijf in de hotellerie betaamt, een ieder met business in de buurt. Toeristen, maar ook zakenlui, logeren in een van de honderdzeventien kamers verspreid over de twee locaties. So far, so good: een hotel als ieder ander. Of toch niet? Een van de muren in de lobby lijkt wel te leven, de handdoek in de badkamer heeft een berichtje achtergelaten en de douchekop maakt zijn verontschuldigingen. Met een almaar groeiende lijst van nu zo’n vijfenzestig punten van duurzaamheid gaat dit bedrijf aan de eisen van de Green Key Gold certificering voorbij. “Bij ons is het een sport geworden om de hele pannenkoek aan uitgaven die je jaarlijks doet volledig groen te besteden. Als je dat doet heb je pas ketenwerking.”

Als het anders moet, wacht dan niet tot een ander ermee komt, maar wees zelf de verandering die je wilt zien Legacy

Lemmers komt uit de bankensector, maar voelde zich daar niet op zijn plek: “Ik zat gevangen in een keurslijf; een cultuur waar je niet je eigen ding kunt doen.” Via een hotelconsultancybedrijf begint hij samen met zakenpartner Sam Cohen aan Conscious

Hotels. In 2009 opent de locatie Museum Square; eind 2010 het grotere Vondelpark. Maar waarom die lijst? Waarom niet hetzelfde hotel maar dan zonder een bureau gemaakt van oude koffiekophouders, zonder een douchekop die meer dan dertig procent aan water bespaart en zonder lokaal bier en een compleet biologisch ontbijtje? Duurzaamheid is inmiddels een hype. Voor die vrije publiciteit tast een hoteleigenaar vast graag wat dieper in zijn buidel. Blij met de aandacht is Lemmers zeker, maar hij toont zich meer dan een ondernemer alleen: de komst van zijn dochter heeft hem doen nadenken over zijn legacy, zijn nalatenschap. “Wat voor toekomst heeft zij als we ons zo blijven gedragen?” Die gedachte in combinatie met zijn ondernemersgeest vormden de aanleiding voor Conscious Hotels: “Als het anders moet, wacht dan niet tot een ander ermee komt, maar wees zelf de verandering die je wilt zien.”

Groene Horizon

Verleiden

Lemmers heeft een verhaal over bijna alles wat je in het hotel kunt vinden: van de visitekaartjes en het uniform van de barvrouw tot de verf op de muren en de wijze waarop het bedlinnen wordt gewassen. “Het is een uitdaging steeds duurzamer materiaal te vinden.” Een punt van aandacht zijn de likeuren in de bar. Ook staat er een Heinekentap. Tot zijn spijt bekent Lemmers dat zo’n logo toch nog een hoop doet bij de klant. Zo deed hij een klein onderzoekje waaruit bleek dat zijn ecologische alternatief, bier van de lokale Brouwerij ‘t IJ, niet dezelfde behoefte triggert als een Heinekentap. “Die tap hebben we omdat hospitality over gastvrijheid gaat. Wel proberen we je te verleiden de juiste keuze te maken: we serve Heineken, but we endorse Brouwerij ‘t IJ, zeggen we dan.” Die uitspraak is typerend voor de manier waarop de hotels duurzaamheid onder de aandacht brengen. De handdoek vraagt middels een praatwolkje vriendelijk meer dan eens gebruikt te worden; de douchekop verontschuldigt zich omdat hij minder water geeft dan gebruikelijk; zodra de gast zijn kamer verlaat valt alle stroom weg en de houten vloer is FSC gecertificeerd. Mocht je een steentje willen bijdragen dan zijn er suggesties alom. Mocht je er geen boodschap aan hebben dan is er geen man overboord.

We serve Heineken, but we endorse Brouwerij ‘t IJ Cultuur

Conscious Hotels is dus meer dan vooruitstrevend op het gebied van klimaatneutrale foefjes alleen. Het heeft een manier van communiceren die zich uitstekend leent voor de doelen die het nastreeft: op een humoristische en open wijze brengt het de gast iets onder de aandacht. Het is het ontbreken van het veelbesproken belerende vingertje dat er misschien wel voor zorgt dat de suggesties in acht worden genomen. Dat een gast inderdaad zijn handdoek meerdere malen gebruikt alvorens hem op de grond te gooien en een witbier van Brouwerij ‘t IJ nuttigt in plaats van een pilsje van Heineken. Lemmers trekt een dergelijke open manier van communiceren graag door naar het contact tussen de klanten en het personeel. Hij omzeilt daarmee het keurslijf wat hem in de financiële sector zo tegenstond. Formaliteiten, die volgens Lemmers zeker ook in het hotelwezen te vinden zijn, zouden een barrière vormen voor intermenselijke contacten. “Als hier iemand binnenkomt die helemaal nat is geregend dan moet je vooral niet gaan zeggen: Welcome in Conscious Hotels, how may I help you? Dan moet je contact maken en zeggen: Goh, wat een klote weer hè!” Volgens Lemmers zijn mensen al genoeg belazerd en moeten we daarom vooral onszelf blijven. Conscious Hotels is voor iedereen een toereikende, hippe plek om te overnachten. Het is niets minder en hoeft ook niets meer te zijn. Aan een ieder die er behoefte aan heeft leggen deze hotels het een en ander uit. Aan ieder ander resten enkel de woorden die de douchekop verontschuldigend sprak: “Please don’t be mad at me. I’m just trying to save the planet.”

Wie, wat, waar

Nieuwsgierig naar alle foefjes van deze hotels? Surf dan naar de website www.conscioushotels. com of bel 020-8203333. Beide locaties zijn goed te bereiken met het openbaar vervoer en bovendien zijn er altijd fietsen beschikbaar voor 15 euro per dag.

Groene Horizon Groene Horizon biedt een inzicht in het bewuste reizen.

Historisch besef én vooruitstrevendheid op een duurzaam logeereiland Een vuurplaats, zitkuilen bedekt met mos en een one night hotel met een adembenemend uitzicht. Ruimtelijk ontwerper en artistiek leider Hetty van Bommel raakt niet uitgepraat over haar ontwerp van het ‘stadsmeubel.’ Ze vertelt over haar droom om van een betonnen klomp in het water een duurzaam en zelfvoorzienend logeereilandje te maken.” Hoe leuk zou het zijn om op kerstavond een paar oud-zwervers als eregast uit te nodigen” Door Tom van der Beek

Hetty Van Bommel heeft een missie. Ze wil toekomstige bezoekers van haar stadsmeubel – een (uit) rustplek in de openbare ruimte - historisch besef bijbrengen over de NDSM-werf (Nederlandse Droogdok en Scheepsbouw Maatschappij) in AmsterdamNoord, die eind jaren zeventig van de vorige eeuw failliet ging. Het terrein waar eens machtige schepen van de helling gleden, is vandaag de dag een broedplaats voor creatieven en kunstenaars. Bij het ontwerp en de bouw van het mini-eiland heeft de beeldend kunstenares en ontwerpster de hulp ingeroepen van oud-medewerkers van de werf.

“Op het eilandje gaan we zelf water zuiveren en energie opwekken” Water zuiveren

Haar stadsmeubel bevindt zich bij de werf, op een zogenaamde ‘dukdalf’, een kunstmatig eilandje waar vroeger scheepsmotoren werden getest. NPSP staat dan ook voor Nieuwe Proef stoomplaats. Bij de bouw van het meubel worden uitsluitend gerecyclede materialen gebruikt: het geraamte bestaat bijvoorbeeld uit staal van oude schepen. Het bouwsel is door van Bommel ontworpen als een autarkisch eilandje. “Dat betekent geen stroom- en watervoorziening vanaf de wal. Op het eilandje gaan we zelf water zuiveren en energie opwekken”, licht de duurzame onderneemster toe.

Daklozen

Van Bommel wil de bezoekers van het stadsmeubel in contact brengen met de seizoenen. De basis van haar ontwerp bestaat uit een vuurplaats. “Deze vuurplaats is een hommage aan de oudmedewerkers van de NDSM-werf en de zwervers die er jarenlang gewoond hebben.” Na het failliet

van NDSM hebben de panden op het NDSM-terrein jarenlang leeg gestaan en dat trok daklozen aan. “De vuurplaats moet mensen samenbrengen voor een gesprek of een barbecue. Hoe leuk zou het zijn om bijvoorbeeld op kerstavond een paar oud-zwervers als eregast uit te nodigen”, hoopt Van Bommel een voorschot op interactie tussen de dukdalfbezoekers. Volgend voorjaar wil Van Bommel een tweede laag op de basisconstructie van het eilandje bouwen. “Graag wil ik het stadsmeubel beplanten met hydrocultuur. Kortom, een moestuin waar mensen kunnen tuinieren en fruit en groenten kunnen verbouwen.” Deze glooiende constructie met mos gevulde zitkuilen krijgt nog een opvolger. De voormalig kunstacademiestudente verwacht een jaar na oplevering het one night hotel toe te voegen als een kroon op haar ontwerp. “De hotelkamer wordt als een kaasstolp op het stadsmeubel geplaatst. De gasten kunnen genieten van een adembenemend uitzicht dat zich helemaal rondom uitstrekt.”

Obstakels

Het ontwerp van Van Bommel kan op veel steun uit de directe omgeving rekenen. Het naastgelegen Botel, een drijvend hotel dat druk wordt bezocht door toeristen, neemt de hotelbeslommeringen uit handen van de kunstenares. Het Botel houdt de reserveringen bij, regelt het bootje waarmee de gasten naar het one night hotel varen en zorgt voor schone lakens. Ze krijgt veel steun van kunstenaars en andere creatieve geesten die haar helpen met de uitwerking en de handen uit de mouwen steken. Maar om haar droom te verwezenlijken zal Van Bommel nog wel een aantal obstakels moeten overwinnen. Om het eilandje te bereiken moet men de vaarroute van de veerpont kruisen. Of het stadsdeel hier toestemming

voor geeft zal nog moeten blijken. Hetzelfde geldt voor de vuurplaats. “De voortekenen zijn goed”, is de ontwerpster positief gestemd. “Ik ben heel blij dat de waterpolitie en de brandweer constructief hebben meegedacht over het ontwerp.” Rijk verwacht Van Bommel niet te worden van haar one night hotel. “Tot nu toe heeft de hele ontwikkeling van het stadsmeubel me vooral geld gekost. Wel is het fantastisch om te merken hoe zo’n initiatief mensen bij elkaar brengt. Ik ben namelijk afhankelijk van sponsoren en vrijwilligers.” Verder is er geen vaste prijs voor de overnachting in het one night hotel. “De gasten mogen achteraf zelf bepalen wat het hen waard was.” Voor meer informatie over het stadsmeubel en toekomstige logeermogelijkheden, kijk op: www.npsp-ndsm.nl en www.convoiexceptionnel.nl

Om het eilandje te bereiken moet de vaarroute van de veerpont worden gekruist

Groene Horizon

Gasten wensen klimaatvriendelijk verblijf

Ook de mainstream hotels in Amsterdam zien in dat gasten eisen stellen op het gebied van klimaat en duurzaamheid. Steeds meer gasten hechten waarde aan een klimaatvriendelijk verblijf in de hoofdstad. Om in te spelen op deze behoefte biedt de gemeente Amsterdam hoteleigenaars, projectontwikkelaars en andere opdrachtgevers een overzicht van toepasbare, duurzame en energiebesparende maatregelen aan. Deze maatregelen kunnen worden meegenomen in de bouwplannen van een nieuw hotel en staan vermeld op de Menukaart Duurzame Hotels. Hier is ook een overzicht van duurzame hotels in Amsterdam te vinden. Zie voor meer informatie www. amsterdam.nl/ondernemen/horeca/duurzamehotels/

Duurzaamheidskeurmerk

Omdat klimaatvriendelijkheid niet alleen bij een goed voornemen moet blijven, is er ook een keurmerk in het leven geroepen: de Green Key. Dit is een keurmerk voor hotels die controleerbaar bezig zijn met milieuzorg binnen hun bedrijf. De Green Key staat garant voor de inzet van de ondernemer om meer aan het milieu te doen dan de weten regelgeving van hem of haar verlangt. De gemeente Amsterdam hanteert al een Menukaart Duurzame Hotels. Volgens de â&#x20AC;&#x2DC;olympische gedachteâ&#x20AC;&#x2122; worden hotels ingedeeld in drie kolommen met de labels brons, zilver en goud. Deze classificatie sluit aan bij het Green Key keurmerk. In de kolommen wordt een aantal duurzame maatregelen weergegeven. Kolom brons komt overeen met een ambitieniveau dat iets boven de eisen van het Bouwbesluit ligt. Kolom zilver is ambitieus. Met de maatregelen uit kolom goud verdient het hotel een plaats op de hoogste trede van het ereschavot en krijgt het de status van klimaatneutraal

Energie verbruik aanpakken

Om nieuwe hotels duurzaam te maken moet bij de bouw en exploitatie onder andere rekening worden gehouden met goede isolatie om onnodig warmteverlies tegen te gaan. Ook met energiezuinige verlichting kan veel vooruitgang worden geboekt. Mits goed uitgevoerd hoeven energiebesparende maatregelen op dit gebied niet ten koste te gaan van de lichtkwaliteit en de sfeer in een hotel. Daarnaast bestaat een fors deel van het energieverbruik van een gebouw uit verwarming en koeling. Er zijn echter goede mogelijkheden deze warmte en koude te verduurzamen. Over de hele linie ziet de gemeente Amsterdam met haar beleid toe op het gebruik van milieuvriendelijke materialen.

Ecobaby Door Diewke de Haen

Je leeft bewust. Je recyclet zoveel mogelijk, je doet je boodschappen bij de ecowinkel, gooit zo min mogelijk eten weg en pakt liever de fiets dan de auto….. En dan…: een baby op komst! De twijfel slaat toe: kun je vasthouden aan je groene principes met een baby op je arm? Hoe moet dat straks met zo’n consumeermonstertje in huis, dat voortdurend nieuwe spullen nodig heeft? Hoe kun je je kind een duurzame start in het leven geven? De KvdA zocht het voor u uit:

Koop ecologisch verantwoord

Maak gebruik van de vele bedrijfjes en bedrijven die babyproducten als kleding en meubeltjes aanbieden ‘met een geweten’. Vervaardigd van ecokatoen, bamboe of andere duurzame grondstoffen en vaak ook nog fairtrade en op die manier aanzienlijk minder belastend voor het milieu én lokale economie. Op www.allesduurzaam. nl/kinderen zijn lijsten te vinden met duurzame winkels. In steden als Amsterdam, Utrecht en Maastricht zijn daarnaast duurzame winkelroutes samengesteld die je meenemen langs de verschillende winkels met een geweten in een stad: meer informatie vind je op www.eerlijkwinkelen.nl.

Consuminder en gebruik tweedehands

Naast verantwoord nieuw, kun je er ook voor kiezen om te gebruiken wat er al is. Natuurlijk wil je het beste voor je kind, maar het beste is niet automatisch nieuw. Bazuin in je omgeving rond dat je een baby verwacht en dat je graag gebruik maakt van spullen die er al zijn. Voor je het weet zul je bedolven worden onder babyspullen die nog prima een babyleven meekunnen. Behoud je wel het recht voor om bij de voordeur een selectie te maken; je zit niet te wachten op vier draagzakken

en ook spulletjes die je te beduimeld vindt, kun je vriendelijk weigeren. Als je het geluk hebt zwanger te zijn rond Koninginnedag, ga dan gewapend met een lijstje op pad. Check dat lijstje van tevoren bij doorgewinterde moeders : een billendoekjesverwarmer heb je niet per se nodig. Vraag verkopers van klein babyspul of ze eventueel ook een box/ledikantje/ kinderstoel/kinderwagen hebben die je kunt overnemen. Grote dingen laat men vaak thuis, maar soms wil de verkoper er maar wat graag vanaf. En nee, het is niet tweedehands: noem het vintage!

Wees de nesteldrang voor

Het overkomt veel zelfbewuste, rationele vrouwen: na zeven maanden zwangerschap overspoeld worden door de intense behoefte aan een schoon, compleet maar vooral ook nieuw nest voor je verse kroost. In tranen zijn omdat de kleur van het ledikant niet past bij de kleur van de kussens in de schommelstoel, of omdat je maar 25 hydrofielluiers hebt terwijl op internet staat dat je er mi-ni-maal 40 moet hebben. Problemen die in de waas van hormonen enorme proporties aannemen en die NU moeten worden opgelost, want de baby kan elk moment komen. Internet en een creditcard binnen handbereik kunnen dan desastreuze gevolgen hebben voor het gezinssaldo. Om te voorkomen dat je als aanstaande moeder

Zonwerende badmode The safe beginning. Zo omschrijft het Deense modemerk Katvig zijn verantwoorde collecties baby- en kinderkleding. De rompertjes, jurkjes, badpakken, sokken en andere hebbedingen zijn namelijk vrij van chemicaliën en allergenen, en gemaakt van duurzame materialen zoals biokatoen en gerecycled polyester. Bijzonder is de nieuwe collectie badkleding, die tere huidjes beschermt tegen schadelijke UV-straling. In een badpak met lange mouwen en korte pijpen blijven baby’s en peuters goed beschermd tegen zon en chloor. Zo’n sunprotection suit is nog goed voor

het milieu ook, want het materiaal is afkomstig van gerecyclede plastic flessen.

Prijsvraag

Krant van de Aarde mag van Katvig twee unisex rompertjes in maat 68 weggeven. Mail uiterlijk XXXXXXXX het antwoord op de volgende vraag naar prijsvraag@krantvandeaarde.nl. In welke stad is het hoofdkantoor van Katvig gevestigd? Vermeld als onderwerp ‘Katvig’ en vergeet niet je naam en adresgegevens in de email te zetten.

hieraan ten prooi valt is het handig voor die tijd zoveel mogelijk benodigdheden in huis gehaald te hebben.

Unieke spulletjes voor je kind maak je zelf

Al je goede voornemens om je inventaris rationeel te verzamelen ten spijt, kan –onder invloed van bovengenoemde nesteldrang- je de behoefte bekruipen om toch wat schattige of unieke spulletjes aan te schaffen, speciaal voor dit kind gemaakt of gekocht. Wie dan wil vast houden aan haar groene principes kan er ook voor kiezen iets zelf te maken. Een badcape van een handdoek , of een hippe knuffel van restjes stof. Ambitieuze aanstaande moeders (of oma’s?) wagen zich aan een lappendeken voor in het ledikantje. Als je niet zo’n creatieve held bent, kun je ook kiezen voor customizen van spullen die je al hebt bemachtigd: door meubeltjes een leuk nieuw verfje (op waterbasis) te geven bijvoorbeeld. Of door je collectie spuugdoekjes op te leuken met een grappig lint. En ten slotte, de beste tip: “het beste voor je kind” is niet te koop, want ben je zelf. Laat je dus niet gek maken.

Duurzame kraamcadeaus

ADVERTENTIE ADVERTENTIE

Door Diewke de Haen

Op zoek naar een leuk en duurzaam kraamcadeau? Iets dat origineel én bruikbaar is? De Krant van de Aarde geeft enkele tips voor de makkelijke shopper, de creatieve geest en de ‘het-kan-nog-alternatiever’-gever.

Gemakkelijk en leuk:

Er zijn op internet verschillende webshops te vinden die duurzame en originele kraamcadeaus aanbieden. Voorbeelden zijn www.fairbaby.nl en www.ekobebe.nl maar ook het label Return to Sender, dat onder andere bij de Hema wordt verkocht. Op verzamelwebsites als ecogoodies.nl vind je nog meer webshops. De cadeaus op deze sites zijn van duurzaam materiaal gemaakt en zijn vaak voor eerlijke prijzen vervaardigd in ontwikkelingslanden, waarmee kwetsbare mensen de gelegenheid krijgen een bestaan op te bouwen. En daarmee kunnen zij weer voor hun eigen kinderen zorgen….

Creatieve zelfdoe ideeen:

Je kunt er ook voor kiezen zelf wat leuks te maken. Online zijn verschillende gratis beschrijvingen te vinden van knuffels, slofjes, slabbetjes en zovoort. Kijk daarvoor bijvoorbeeld op http://vlijtig. blogspot.nl/ of op http://zelfgemaaktkado.blogspot.nl/. Ook zoeken op “pinterest” “zelfmaak” en “tutorial” levert juweeltjes op. Voor de moeder die alles al heeft kun je er ook voor kiezen om attenties en tradities uit andere culturen te lenen. Kook bijvoorbeeld een lekkere maaltijd en neem die mee, zodat je de jonge ouders het koken een avond bespaart. Of neem cadeaus mee die ‘opgaan’ als luiers, babycrème of babyshampoo.

Het kan nog alternatiever:

Hebben je kraamvrouw en de kersverse baby al alles wat hun hartjes begeert, dan kun je een cadeau geven dat gericht is aan het jonge gezin maar dat andere moeders en baby’s ten goede komt. In de landen ten zuiden van de Sahara sterft één op de twaalf vrouwen tijdens de bevalling. Één op de acht kinderen sterft vóór het vijfde levensjaar, veelal rond de geboorte. Via Novib.nl kun je bijvoorbeeld een opleiding tot vroedvrouw cadeau geven, schoolgeld voor een kind, of een geit. Het kraamgezin ontvangt dan een kaart waarop je cadeau vermeld staat en waar het cadeau namens hen heen wordt gestuurd. Artsen Zonder Grenzen is gestart met de campagne Baby Zonder Grenzen (babyzondergrenzen.nl) waarin ouders het kraambezoek kunnen vragen een donatie te doen in naam van hun kind. Met het geld zorgt Artsen Zonder Grenzen voor zorg vóór, tijdens en na de bevalling: van voorlichting en medische controles tot het geven van inentingen.

Nieuwe chocoladerepen van de Rit De Rit heeft een compleet nieuwe lijn chocoladerepen. Je kunt kiezen uit maar liefst zeven onweerstaanbaar lekkere varianten! De receptuur van de varianten Puur en Melk zijn helemaal vernieuwd. Nieuw zijn Pure chocolade met hele hazelnoten en Melkchocolade met hele hazelnoten. Daarnaast zijn er nu twee landenspecialiteiten in 70gramsverpakking: Panama(80%) en Ecuador(90%). Alle repen hebben de prachtige, nieuwe uistraling van de Rit. De chocolade van de Rit kenmerkt zich door haar hoge kwaliteit pure ingrediënten. De cacaobonen zijn afkomstig van fair trade boerencoöperaties van over de hele wereld. Bij de cacaoproductei worden de bonen zo min mogelijk bewerkt. Ook worden geen aroma’s en hulpstoffen zoals sojalecithine toegevoegd. Het resultaat is een heerlijke, wat zachtere reep die wegsmelt op je tong!

Vanaf €2,19 verkrijgbaar bij Natuurwinkel, GooodyFooods en heel veel andere Nederlandse natuurvoedingswinkels.

De Rit laat zien, dat onweerstaanbaar lekker, biologisch én eerlijk heel goed samengaan!

www.woonwinkelatrium.nl

nijmegen / arnhem

Wereldwijd

Iran is ook Het katern over internationale samenwerking. Over mensen, ontwikkelingen, grote én kleine initiatieven.

‘’Please tell the world that we are just normal people”

Iran. Voor velen een land van controles, regels en een omstreden nucleair programma. De kranten staan er vol mee en het Ministerie van Buitenlandse Zaken raadt alle niet essentiële reizen af. Toch reisde Mijke (25) af naar het land dat een afwijkend eilandgevoel kent: dat van sancties en zestig miljoen mensen vrijwel afgesloten van de buitenwereld. ‘’Iran is not a problem. The government is the problem.”

‘Normal people’

De Islamitische Republiek Iran. Een land dat letterlijk alles heeft. Bergen, woestijn, luxe bussen, paard en wagen, gastvrijheid. En verplichting: “Please take a seat.” We zitten in een tapijtenwinkel en krijgen een theekopje aangereikt. Niemand van ons wil een tapijt kopen en we hebben er dan ook meteen spijt van dat we naar binnen zijn gegaan. Tapijtenmaker Vali vraagt waar we vandaan komen. Aha, Holland het land van de bloemen. Hij schenkt de thee in en loopt de deur uit om dadels te halen. Ook dat nog. Snel overleggen we dat we onze thee opdrinken en dan weer weg gaan. Als hij weer binnen komt, heeft hij niet alleen dadels, maar ook koek en snoepjes gekocht. “I like your country. Do you like Iran?” We geven een politiek correct antwoord. Vali kijkt bedenkelijk. “Iran is not a problem. The government is the problem.” Hij gaat met het schaaltje dadels rond en zegt dat Iraniërs willen wat iedereen wil: liefde, goed eten en een beetje geld. We knikken en

wachten tot hij begint over zijn tapijten. Vali staat op en rolt er één uit: “Don’t buy a carpet, but tell the world that we are just normal people.”

“You have only your face to impress” ‘Neuscorrecties’

5000 euro kostte de nieuwe neus van Milah (18). Ze kijkt in de spiegel en vraagt zich af of er misschien toch niet nog een beetje meer af moet. Haar pleisters heeft ze er net afgehaald en ik ben de eerste die het resultaat mag zien. “And?” Ik vraag me af of meneer chirurg juist niet iets te veel van haar neusbot heeft afgehaald. De knobbel is niet meer te zien, maar nu kun je zo haar neusgaten in kijken. Een neuscorrectie in Iran is als een broodje halen bij de bakker. Voor 1000 euro heb je al een nieuwe, maar dat is volgens Mila: “A little bit to risky”. Per jaar worden er minstens 90.000 neuzen gecorrigeerd. Milah vindt het de normaalste zaak van de wereld: “You have only your face to impress. The rest of your body is covered.” Toch kiezen niet alleen vrouwen, maar ook steeds meer mannen voor een nieuwe variant. Voorzichtig plakt Milah haar pleister weer op haar neus. Want waar wij na een plastische ingreep vier weken onderduiken, wil Milah meteen naar buiten: “Otherwise nobody knows that I had a nose job.”

‘Police can’t ski’

Er is nog geen sneeuwvlok te zien, maar onze taxichauffeur Ali weet het zeker. Ondanks dat de thermometer 35 graden aangeeft, belooft hij ons over twee uur een pak sneeuw. We hebben er een hard hoofd in. Na een uur rijden in de bergen ten noorden van Teheran zijn we vooral misselijk. Toch blijven we nieuwsgierig naar Dizin. Niet alleen omdat het het grootste en bekendste skigebied van Iran is, maar ook omdat het dé plek is waar rijke jonge Iraniërs lak hebben aan de kledingvoorschriften van het land en waar er openlijk wordt geflirt. Als we twee uur later met

geleende ski’s, ski outfit en skibril boven op de berg staan, blijkt Ali niet te hebben gelogen. Witte poedersneeuw zo ver je kunt kijken. Op één van onze afdalingen ontmoeten we Leila (20) en Poogeh (21). Ze zijn al vier dagen in het gebied en zien eruit alsof ze zo uit een wintersportbrochure zijn gelopen. Als we ze vragen of ze niet bang zijn dat iemand hun wapperende haar ziet, moeten ze lachen: “Police can’t ski in Iran.” Om vier uur sluiten de liften en voor even wanen we ons in Oostenrijk met als enige verschil dat de schnaps stiekem uit sinaasappelpakjes wordt gedronken. Er wordt gedanst, geflirt en gezoend. Alleen de waterpijp herinnert ons eraan dat we in Iran zijn, net als de woorden van Leila.

Wereldwijd

een eiland

De trein

Op weg naar Mashad. De meest religieuze stad van Iran vlakbij de grens van Afghanistan. Ik zit in de trein. Want treinen rijden er gewoon net zoals bussen. Ook als het sneeuwt en altijd op tijd. Gelukkig zit mijn coupé vandaag vol met vrouwen met zwarte chadors. Want het kan toch niet zo zijn dat de beelden die je op televisie ziet niet terug te vinden zijn in het dagelijkse leven in Iran. Het is al een behoorlijke deceptie dat je bijna geen enkele vrouw in boerka ziet rondlopen en dat mannen met reusachtige baarden schaars zijn. Ook de oproep tot het gebed waar je normaal gesproken toch om vier uur in de ochtend van wakker moet worden, heb ik nog niet gehoord. Als we het station uitrijden, vraagt één van de bedekte vrouwen of ik een moslim ben. Als ik haar zeg dat dit niet zo is, maar dat ik wel in ‘iets’ geloof haalt ze haar schouders op: “Religion is in your hart. We should be all free to believe what we want”. Ze trekt haar chador nog eens goed over haar hoofd, terwijl er geen man in de buurt is. Ik ben teleurgesteld. Wéér geen ontmoeting met een moslim fundalist. Waar zitten ze toch?

Familie

We hebben er al vijf bezoekjes op zitten. Het is mijn elfde kopje thee. Het is No Ruz. De nationale feestweek van Iran. Samen met de familie waar ik een paar dagen verblijf zijn we er maar druk mee. Naast alle vrienden, familie, vrienden van familie en de buurman van de buurman zijn we ook al bij de beste nougatmaker en de beste broodbakker geweest.

“Maak je geen zorgen over je hoofddoek” Overal worden we hartelijk onthaald. We praten met op de achtergrond de televisie aan. Als het nieuwsbulletin voorbij komt, wordt er gezapt. Dat de halve wereld Iran wil aanvallen, lijkt niemand te interesseren. Al wordt het land Israël wel als scheldwoord gebruikt.

“Nee, Mijke, dit is Iran in het echt” Het is 00.30 als het laatste maal op tafel staat. Om 03.10 wordt de verboden alcoholische versnapering door een zogenaamde pizzakoerier gebracht. Slapen doen Iraniërs nauwelijks. Uitslapen ook niet trouwens. Er is tijd. Tijd om na te denken, te koken en een twaalfde kopje thee te drinken. Zonder ook maar een moment over de regering te praten. Want niemand weet waar de regering woont. Niemand weet wie het zijn en het maakt ook niet uit. Want volgens de nougatbakker gaat het om de nougat en volgens de broodbakker om het brood.

Teheran

Ik sta boven op een dak in het noorden van Teheran. Johannes (18) van de Duitse ambassade komt aanlopen met een blad vol broodjes en taart. Zijn Iraanse vriendinnetje is jarig en over een half uur komen al haar vrienden op bezoek. “Maak je geen zorgen over je hoofddoek.” Al heeft zijn vriendin Sheila (17) hem af gedaan, ik heb hem nog steeds op. Heel Teheran staat vol met flatgebouwen en

appartementencomplexen en ik heb het idee dat iedereen ons kan zien. Hij vertelt dat er vandaag niets gebeurt. “We hebben de huisconciërge geld gegeven, hij houdt zijn mond wel.” De muziek wordt harder gezet en de laatste Amerikaanse hits schallen uit de twee geluidsboxjes. De lift gaat open en het dakterras stroomt vol met jonge meisjes op hoge hakken. Ik kijk mijn ogen uit en voel me voor het eerst ongemakkelijk met die doek op mijn hoofd. Als het gaat regenen, verplaatsen we ons naar de feestkelder. Een totaal geïsoleerde ruimte. De lange jassen gaan uit en korte topjes en rokjes komen tevoorschijn. Wijn staat koud in de koelkast en er wordt midden op de dansvloer gezoend. Johannes vraagt wat ik van het feest vind. “Net alsof dit Iran niet is”, antwoord ik. “Nee, Mijke”, krijg ik terug. “Dit is Iran in het echt.” Uit privacyoverwegingen zijn de namen van de auteur en de geïnterviewden gefingeerd.

Wereldwijd

Brazilië ontvangt ontwikkelingshulp maar gééft het ook Brazilië is booming en wil dat laten weten ook! Steeds harder klinkt haar stem op het internationale toneel. En dan gaat het niet alleen om een permanente zetel in de Veiligheidsraad van de VN. In plaats van ontwikkelingssamenwerking te ontvangen gééft Brazilië sinds kort ook hulp aan andere landen. Wat voor hulp geeft een land dat niet zo lang geleden zelf nog alleen maar haar hand ophield? Door Lindy Janssen

De Braziliaanse economie groeit als kool. Onlangs streefde het Groot-Brittannië voorbij als de op vijf na grootste economie van de wereld. En waar de meeste grote economieën lijden onder de wereldwijde economische crisis blijft de Braziliaanse economie elk jaar maar groeien. Het verschil tussen arm en rijk in Brazilië is nog steeds groot. Het land staat met €5,16 voor een Big Mac vierde op de jaarlijkse Big-Mac index van The Economist (juli 2011) maar het minimumloon is omgerekend slechts €256,91. Tóch geeft het hulp. Aan in totaal meer dan tachtig ontwikkelingslanden. Volgens directeur Farani van het Braziliaanse overheidsorgaan voor ontwikkelingssamenwerking ABC steunt Brazilië op dit moment 236 projecten. De ZuidZuid samenwerking, ontwikkelingshulp van ontwikkelingslanden aan elkaar, heeft grote prioriteit op zijn departement. “Wij voelen ons solidair en verantwoordelijk voor andere landen in ontwikkeling. Brazilië is nog niet zo lang zo welvarend als het nu is, dus wij begrijpen zulke landen beter.” De Braziliaanse hulp gaat vooral naar andere Latijns-Amerikaanse landen en landen in Afrika, waar met name Portugees sprekende landen zoals Angola, Mozambique, en Guinee-Bissau veel aandacht krijgen. Politicoloog Rafael Magalhães van de Universiteit van Sao Paulo legt uit wat voor hulp Brazilië geeft. “We sturen met name onze kennis naar die landen. Wij weten veel van landbouw dus steunen we ook veel programma’s die daarop gericht zijn. Het is een kleine investering voor ons, maar voor de ontvangende landen kan het veel betekenen,” legt Magalhães uit. “Wij hebben veel ervaring met het produceren van katoen of het verbouwen van maïs en soja. In Afrika valt op het gebied van landbouw nog een hoop te winnen, dus

kunnen wij ze op dat gebied goed verder helpen. Bovendien is ons klimaat vergelijkbaar met dat in landen in Afrika,” gaat hij verder. Voorbeelden van de ontwikkelingssamenwerking die Brazilië geeft zijn de gezamenlijke bestrijding van mond- en klauwzeer in Bolivia en het ondersteunen van nieuwe technische landbouwopleidingen in Angola. De Brazilianen sturen dus kennis. Kennis in de vorm van technici en vakmensen, maar ook in de vorm van machines. “De werktuigen en machines die gebruikt worden bij de landbouwprojecten die Brazilië ondersteunt zijn uiteraard allemaal van Braziliaanse makelij.”

Maar wat zouden de meer dan 16 miljoen Brazilianen, zo’n 8 tot 9 % van de bevolking, die in extreme armoede leven ervan vinden dat hun land geld geeft aan andere landen om hun ontwikkeling te bevorderen? Liefdadigheid is echter volgens velen niet de enige reden waarom Brazilië zich bezighoudt met de ontwikkeling van armere landen. Volgens Fábio Zanini, buitenlandredacteur van Folha; een van de grootste kranten uit Sao Paulo, wil Brazilië meer invloed krijgen in de wereld. “We willen de leider van opkomende landen zijn”, verklaart hij. Politicoloog Magalhães is het met hem eens. “Brazilië wil haar invloed vergroten door middel van soft-power.” Dan gaat het dus niet alleen om ontwikkelingssamenwerking, maar ook om vredesopbouw of diplomatieke acties. Op dit

moment doet Brazilië mee aan elf vredesmissies, waaronder de VN-missie MINUSTAH in Haïti die door Brazilië wordt geleid. “Dit is allemaal een bewuste strategie om Brazilië op de wereldkaart te zetten”, zegt Zanini. “Natuurlijk, we willen die mensen in bijvoorbeeld Haïti graag helpen, maar we willen ook dat de rest van de wereld weet dat wij het zijn. Dat het de Brazilianen zijn,” voegt hij toe. Ook op het diplomatieke vlak roert Brazilië zich. Al jaren ijvert Brazilië voor een permanente zetel in de Veiligheidsraad van de VN en opent het meer en meer ambassades. Hiernaast wil Brazilië de leidende macht in Latijns-Amerika zijn. Volgens Magalhães is dat nog niet zo eenvoudig. “Latijns-Amerika heeft niet zulke goede ervaringen met grote landen, zoals de Verenigde Staten, die veel invloed hebben op het continent. Dus Brazilië moet voorzichtig zijn. Iedereen te vriend houden is niet makkelijk maar het lukt ons best aardig. Zo onderhouden we goede contacten met zowel de Verenigde Staten als hún vijanden maar ónze ideologische partners als Venezuela en Cuba.” Brazilië is dus voortvarend bezig op het internationale toneel. Maar wat zouden de meer dan 16 miljoen Brazilianen, zo’n 8 tot 9 % van de bevolking, die in extreme armoede leven ervan vinden dat hun land geld geeft aan andere landen om hun ontwikkeling te bevorderen? Zanini zucht. “Die mensen weten dat überhaupt niet. Politici op verkiezingstour in afgelegen gebieden of in favela’s gaan daar natuurlijk niet over beginnen.” Magalhães voegt daaraan toe dat het eigenlijk nergens op slaat om tegen de ontwikkelingshulp van Brazilië te zijn. “Dat heeft alleen maar zin als het geld dat nu naar ontwikkelingssamenwerking gaat, anders naar projecten was gegaan om de favela’s op te knappen of het platteland te helpen. Maar dat is niet zo. Bovendien gaat het maar om 0,02% van ons Bruto Binnenlands Product. Dus waar hebben we het eigenlijk over?”

Wereldwijd

Een ontwikkelingsland. Wat is dat eigenlijk? Een wereldwijd geaccepteerde definitie van een ‘ontwikkelingsland’ is er niet. Wel zijn er de “minst-ontwikkelde-landen”. De VN hebben hiervoor een aantal criteria. Zo moet een land een Bruto Nationaal Inkomen per inwoner hebben van minder dan $905 dollar per jaar, moet het slecht scoren op human resource-terreinen zoals voeding, gezondheidszorg, onderwijs en alfabetisering en moet het economisch zwak zijn. Voorbeelden van zulke landen zijn Afghanistan, Angola, Tanzania en Haïti. Brazilië wordt door de VN als “upper middle income country” gezien.

Van een oude mannendrankje voor arme Mexicanen is het een hip retro fenomeen geworden

Uitgelicht

Eilandwinkel De EkoPlaza op Texel De Krant vd Aarde is verkrijgbaar in meer dan 500 winkels. In elke editie laten wij u kennis maken met ĂŠĂŠn van de vele distributiepunten van de krant. Dit keer bezochten we de vestiging van EkoPlaza in het mooie plaatsje Den Burg op het eiland Texel. Den Burg is het grootste dorp op het eiland. Met zijn middeleeuwse ronde stratenpatroon maakt Den Burg op veel mensen de indruk van een stadje. Hier woont ongeveer de helft van de bijna 14.000 Texelaars. Centrale instellingen, bars en restaurants zijn in Den Burg gevestigd. En niet te vergeten een uitgebreid winkelbestand waaronder de EkoPlaza. Ekoplaza is een verrassende, biologische, keten van speciaalzaken. Direct vanaf de opening wisten veel mensen de weg naar de winkel te vinden. Tijdens uw vakantie op Texel of als u een weekendje weg bent op dit prachtige Waddeneiland dan kunt u genieten van uw vertrouwde biologische producten. De medewerkers van EkoPlaza Texel staan graag voor u klaar om u te helpen. De winkel heeft een mooi assortiment en u proeft de de pure smaak van voeding die op een natuurlijke manier is geproduceerd. U vindt EkoPlaza Texel aan de Hogerstraat 15 in Den Burg. Voor alle vestigingen, openingstijden, aanbieding-en en de lekkerste recepten kunt u terecht op www.ekoplaza.nl.

Bewust lekker eten is een betaalbare keuze geworden dankzij EkoPlaza, de biologische supermarkt. Proef en geniet van de wetenschap dat u uw lichaam voedt met de beste producten, zonder daarmee het milieu onnodig te belasten. En, door de transparante samenwerking met boeren en telers, kan EkoPlaza haar prijzen als biologische supermarkt betaalbaar houden. Zoals het natuurlijk hoort; het beste voor iedereen.

Op de agenda COLOFON De Krant van de Aarde is een uitgave van de Stichting Dag van de Aarde. De Stichting wil samen met partners uit de natuurvoedingsbranche mensen aanzetten tot een gezonde en duurzame leefwijze. Verder werkt de Stichting samen met universiteiten, (semi)overheden en goede doelen. © 2012 Krant van de Aarde | ISSN 1872-5104 Stichting Dag van de Aarde Gerestein 1, 4158 GB DEIL info@dagvandeaarde.nl M: 06-53332980 Bestuur Albert Poutsma, voorzitter, uitgever Jos Huijser, penningmeester Frans van der Beek, secretaris Redactie Afran Groenewoud, hoofdredacteur afran.groenewoud@krantvandeaarde.nl M: 06-53345880 Frans van der Beek, Tom van der Beek, Lynsey Dubbeld, Diewke de Haen, Moniek Verstegen, Renske de Zwart correspondent Afrika: Marlies Pilon correspondent Latijns-Amerika: Jan-Albert Hootsen Eindredactie: Petra van der Veer Contact redactie: redactie@krantvandeaarde.nl Columnisten Tinkebell, Annemarie Geleijnse

OP DE AGENDA Natuurwerkdag

Zaterdag 3 november 2012 organiseert Landschapsbeheer Nederland alweer de twaalfde editie van de jaarlijkse Natuurwerkdag. Aanmelden als locatie en als deelnemer is nu mogelijk. Een wilg knotten, een poel schonen of een fruitboom snoeien? Dat is landschapsbeheer ten voeten uit. Leef je uit en beleef het tijdens je groene maatschappelijke stage op de Natuurwerkdag. www.natuurwerkdag.nl

Laat je zien op 10-10

Op 10 oktober is het weer Dag van de Duurzaamheid. Met allemaal duurzame activiteiten zoals de ‘Wat doe jij uit?’ actie. Die staat op 10 oktober in het teken van tips om CO2 te besparen. En dat is, inderdaad, soms gewoon een kwestie van een (apparaten)knop omzetten. Zo worden smoesjes om niet duurzamer te leven wel heel moeilijk, nietwaar? Dag van de Duurzaamheid. 10 oktober. Meer info over activiteiten op www.dagvandeduurzaamheid.nl

Aan dit nummer werkten mee Ben Deiman, Lindy Janssen, Fair Tourism, Skoon Ecodesign, Karin Steijven, Edith ‘edith-made-it’ Kuyvenhoven, www.edith-made-it.nl Cover: Edith ‘edith-made-it’ Kuyvenhoven, www.edith-made-it.nl Redactionele partners Stichting Demeter, Greenpeace, Landschapsbeheer Nederland Distributiepartners Udea BV, EkoPlaza Groep BV, Natudis Nederland BV, Odin Estafette BV, Wereldwinkel Vormgeving & Opmaak: www.insight-design.nl | Celina Koekenbier Advertentieverkoop Bureau Sjoerdsma, Peter Sjoerdsma W.A. Scholtenlaan 47, 6865 VV Doorwerth T: 026-3817658, info@bureau-sjoerdsma.nl Distributie: Via de natuurvoedingswinkels en wereldwinkels. Naar abonnees / leden van de stichting. Naar (semi) overheden en overige partners. Oplage 50.000. Abonnementen: Je kunt de Krant vd Aarde thuis ontvangen door lid te worden. Maak € 19,95 over op rekening nr. 61 77 36 146 van de Stichting Dag van de Aarde onder vermelding ‘abonnement’. Je ontvangt dan ook onze voordeelkaart thuis. Met de voordeelkaart krijg je 25% korting bij meer dan 1000 restaurants en vele andere kortingen zoals duurzame mode en groene stroom. www.krantvandeaarde.nl

Het gaat goed met de eerlijke economie Eerlijke prijs producten. Menswaardige werkomstandigheden. Geen kinder-arbeid. Geen extreem lange werkdagen. Aandacht voor milieu. Dit zijn allemaal speerpunten van Fair Trade, eerlijke handel. Eenmaal per jaar benadrukt Nederlandse Fairtrade Week wat ons allen nog te doen staat en vieren we onze successen: zo is supermarktketen Vomar deze zomer compleet overgestapt op fairtrade bananen. Ook dit jaar zijn er weer speciale workshops, fairtrade maaltijden enzovoorts door heel Nederland. Fairtrade Week 2012. 25 oktober tot en met 4 november Zie ook www.fairtradegemeenten.nl

ADVERTENTIE

‘Ik kijk altijd even of er fair trade op staat.’

Goed bezig!

Nu nog een bank die bij je past.

Weet u wat uw bank doet met uw geld? Bij de ASN Bank weet u dat wel. De ASN Bank investeert uw geld duurzaam. In eerlijke handel en groene energie, bijvoorbeeld. En juist niet in kinderarbeid en wapenindustrie. Wie voor de ASN Bank kiest, weet wat er met zijn geld gebeurt. En u kunt er prima sparen, beleggen en betalen. Daarnaast staan we bekend om onze goede service. Kies daarom voor een bank die bij u past. Meer weten? Kijk op: asnbank.nl of bel gratis 0800-0380 (ma/vr).

De ASN Bank is geregistreerd bij de Autoriteit Financiële Markten (AFM) en heeft een vergunning van de Nederlandsche Bank N.V. Op tegoeden van klanten bij de ASN Bank is het wettelijke depositogarantiestelsel van toepassing.

9860_ASN_GB_KrvdArde_FairTrade_230x310.indd 1

19-09-12 10:44