Krant vd Aarde editie juli 2016

LEEF! Katern | Krant van de Aarde | Juli 2016

Thema Kinderen

In opmars

Op naar de Olympische Spelen

Uittips

Hippe Groen dorstlessers Braziliaanse kids en Ranomi Rotterdam

L2

Tekst

met biologische ashwagandha & vitamine D

biologische mag uit zeeslanesium

NL-BIO-0 1 EU/Non-E U

Agriculture

Skal 0250

99

ch

Eerste biolo magnesium gische in wereld de

s 100% vegetarian & v eg

Royal Green Magnesium Royal Green Magnesium is het eerste product ter wereld dat magnesium,

Magnesium en vitamine D dragen bij tot de normale werking van de spie-

vitamine D en ashwagandha in gecertificeerd biologische vorm levert. Onze

ren en het zenuwstelsel. Ashwagandha draagt bij aan de normale weerstand

gecertificeerd biologische magnesium komt uit een speciale zeesla. We leve-

tegen tijdelijke stress.

ren dus geen magnesium citraat, bisglycinaat of oxide, want dit zijn voorbeelden van synthetische magnesium.

Royal Green gebruikt absoluut geen chemicaliën, conserveringsmiddelen, synthetische zoet- of smaakstoffen.

Onze magnesium komt uit de natuur, wordt door het lichaam herkend en

Van nature gluten vrij. Ervaar nu de kracht van moeder

heeft een optimale werking in het lichaam. Royal Green Magnesium levert

natuur!

250 mg magnesium, 50 mg ashwagandha en 5 mcg vitamine D per 2 vegetarische capsules.

Meer informatie: Frenchtop Natural Care Products BV. • Tel: 0226-364400 • www.royal-green.eu

139T_adv_rg_magnesium_krant_vd_aarde.indd 1

Naturals

03-05-16 16:51

Inhoud

L3

Jaargang 11 LEEF!

INHOUD Op naar de Olympische Spelen Ranomi Kromowidjojo: ambassadeur van Unicef Tips voor eerlijke kinderkleding

6 8 10

12

8 10

Hippe dorstlessers Column De Laatste Paling Ratatouille: lees en kijktips Recept: strawberry popsicles

12 14 17

De natuur als een grote speeltuin

20

Koop samen een koe

Boekenrubriek: Uitgelezen Gadgets Let the sun shine!

22 24 25 26

27

25 27 30

Groene stad Rotterdam Agenda

De producten op deze pagina bestel

Myco Cure van B. Nagel is een voetspray met tea tree olie, voor gezonde voeten en bij de verzorging van kalknagels. De lotion verfrist, verzacht en kalmeert. Met handig upside down spray, waardoor de spray heel eenvoudig aan te brengen is. Met dezelfde lotion kunnen ook de schoenen worden verfrist, zonder deze te beschadigen!

je bij

Myco Miel honingzalf met palmarosaolie voor het behoud van gezonde voeten en ter voorkoming van voetproblemen.

Aan MSM, Glucosamine & ChondroĂŻtine van B. Nagel is vitamine C toegevoegd, dat een rol speelt bij de botaanmaak en de opbouw van kraakbeen.

Molybdeen draagt bij tot een normale zwavelaminozuurstofwisseling. Mangaan is van belang voor de normale vorming van bindweefsel in kraakbeen en botten en speelt een rol bij de botaanmaak.

Calcium, magnesium en vitamine D3 zijn goed voor de spieren en voor het behoud van sterke botten. Daarnaast ondersteunen calcium en magnesium het energieniveau.

Malteser nagelknippers

Ruim

400

afhaalpunten!

Gezondheid en Therapie

L5

ThERAPEUT Voeten zijn ons fundament.

Als een gebouw niet goed gefundeerd is zal dit uiteindelijk boven in het gebouw afwijkingen geven. Dit geldt ook voor het menselijk lichaam.

Het International Movement Centre (IMC) gaat ervan uit dat lichamelijke- en geestelijke klachten kunnen ontstaan door een verkeerde stand van de voeten. Oefeningen zijn er op gericht de foute stand te corrigeren. Corrigeren houdt in dat met voetspier oefening de spieren weer activeren en de enkelgewricht spieren versterken.

goede schoenen, zooltjes en dergelijke, en zorgen deze voor verzwakking van de voet en enkelspieren. In reguliere zorg vinden we de lengte voetboog, de grote teen en het afwikkelen vanaf de hiel het belangrijkste. Volgens Mida zijn de dwarse voetboog, de kleine teen, en het afzetten vanaf de tenen het belangrijkste om voet- en andere lichamelijk klachten te verhelpen of te voorkomen. De bewegingsleer zorgt ervoor dat voet en enkel spieren geactiveerd worden en zo ontstaat weer een natuurlijke gevormde voet.

Mida Schutte (1927), Bewegingstherapeut Mida ging in 1951 naar Engeland om zich als leerling van Rudolf Laban diens bewegingsanalyse eigen te maken. Van Laban leerde ze bewegingen driedimensionaal te ervaren. Zijn helende werkwijze inspireerde haar zo, dat ze er een therapie op bouwde, ADIM, of wel All Done is Movement.

Stand van het skelet Voeten blijken na een week bewegen al smaller, uitstulpingen, teenknobbels, platvoeten, doorgezakte voeten en hielspoor verdwijnen. Niet alleen voeten veranderen, maar de hele stand van het skelet. Ademhalingsproblemen zoals astma worden minder, evenals migraine, pijn in rug, nek, handen, verlammingen, beknelde zenuwen, bekken instabiliteit en zelfs emotionele stoornissen. Grappige bijkomstigheid is dat ook de schoenmaat verandert. Meestal worden je voeten ook één tot twee maten kleiner, omdat je er niet uitgezakt op staat.

Fout schoeisel veroorzaakt problemen Mida is zelf verder gegaan om deze theorie te verwerken in een therapievorm. Dit is uiteindelijk ADIM (Al Done Is Movement) geworden. Veel problemen ontstaan door het dragen van schoeisel. Naar Mida’s idee bestaan er geen

ALGEMEEN GEZOND is helemaal NIET SAAI oervoeding voor klein en groot gluten-, lactose- en suikervrij www.gezondishelemaalnietsaai.nl

OP DE WEG DIE GEEN WEG IS met boeken en meditaties van Osho. Voor een leven in harmonie met jezelf. www.osho.nl

STEMEXPRESSIE Bevrijd je stem, bevrijd jezelf.

Ontdekkingsreizen in klank.

Marius Engelbrecht 06-48494358 www.mariusengelbrecht.nl Haracentrum, Den Haag Praktijk Chin Gen, Zwaagdijk-Oost Peter van der Meer, Arts, Leiden HealthCenter Zuid, Rotterdam

NOORD-HOLLAND

Praktijk Mozaiek, Rotterdam

Oefentherapie & Shiatsu, Amsterdam

Zonvitaris, Schuddebeurs (Zeeland)

De Gooische Natuurgeneeskunde Praktijk, Bussum

Praktijk Verwest therapie Goes (Zeeland)

Geniet va n je goed voelen GEZONDHEID IN GOEDE HANDEN

Praktijk voor Natuurgeneeskunde en LGT, Haarlem

UTRECHT Praktijk voor Chinese Geneeswijze, Amersfoort Schreuder Natuurgeneeskunde, Baarn

Praktijk Chin Gen, ZwaagdijkOost

Fytotherapie & Acupunctuur Selma Bijl, Driebergen

Kobayashi Medisch Centrum, Alphen a/d Rijn

Petra Schalkwijk kan u blijvend van al uw allergieën af helpen en biedt hulp bij kinderen met gedrags- en/of ontwikkelings problemen. Allergie Vrij Woerden is aangesloten bij het Centrum voor Natuurgeneeskunde Woerden.

BRIDGE VAN BINNENUIT

Verbinden en opbloeien van binnenuit Valkenburg (Limburg) www.bridgevanbinnenuit.com

Schreuder natuurgeneeswijze, Weert

www.centrum-voor-natuurgeneeskunde.nl

Dutch Society of Anti Aging Medicine, P. Musarella, Zeist

Gelderland / Overijssel Vonk Natuurlijk, Apeldoorn Natuurgeneeskunde Arnhem-Zuid I. Tomas, acupunctuur, Nijmegen Etopius, E. Top, Voorthuizen

Praktijk voor natuurgeneeskunde Centrum Natuurgeneeskunde Bij Biovion kunt u terecht voor chronische klachten. & Acupunctuur, Enschede Kijk op de website voor onze werkwijze en aanpak.

Wij Integraal hebben kennisTherapeutisch over ondersteunende Centrum, therapieën Holten naast reguliere behandeling. Voor overgewicht werken wij met het succesvolle programma Metabolic Balance.

Natuurgeneeswijzen, Dit Schreuder programma is ontwikkeld door artsen en voedingswetenschappers.

Zwolle

NOORD NEDERLAND Praktijk voor Natuurgeneeskunde Daniël Nelck, Groningen Praktijk voor Natuurgeneeskunde M. van der Galiën, Groningen Floris Acupunctuur, Groningen Medica Natura, Drachten

Brabant / Limburg

Centrum de Wetering, Leeuwarden

Praktijk voor Holistische Massagetherapie, Breda

Acupunctuur Coevorden Praktijk Poorthuis, Coevorden

YOGA & OSTEOPATHIE BREDA

Praktijk voor Holistische Geneeskunde Roeland Suylen, Meppel

Zuidwijkstraat 8, 2729 KD Zoetermeer 079-7850385 pjj.wever@biovion.nl • www.biovion.nl

Praktijk van As, Hilversum

Zuid-Holland / Zeeland

www.allergie-vrij-woerden.nl

Mevr. A. van Eerten, Zutphen

www.biovion.nl

www.osteopathieamstelland.nl Tel.: 020-7854142

Mida Schutte International Movement Centre Boslaan 42, 2061 VK Bloemendaal midaschutte.nl

Maaike Remmerswaal Fysiotherapeute en Osteopate i.o. www.fysiotherapiemaaike.nl

Behandelcentrum, Utrecht

Balans Energetische Geneeskunde ‘s Gravenmoer

Medica Plus, Dr. Korbee, Utrecht

Shaitsu praktijk Snijders, Gemert

Orthomoleculaire Geneeskunde, Voedingsarts I. de Vries, Utrecht

Praktijk voor natuurgeneeskunde Dhr. Th.J.P. Janssen, Maastricht

Eszensa Health Coaching is al meer dan 10 jaar het adres voor een holistische aanpak van gezondheidsklachten.

L6

Kinderen

Nederlandse sporters geven clinics aan Braziliaanse kids Op naar de Olympische Spelen Tekst: Sjors Beukeboom | Beeld: NOC*NSF

Twee keer per jaar bezoeken Nederlandse sporters GEO-scholen in Rio de Janeiro. Op deze GEO-scholen, opgezet door de gemeente Rio, is extra aandacht voor sport. Herbert Wolff, hoofd Internationale Zaken NOC*NSF en manager van dit project, vertelt: “Onze Nederlandse sporters trekken op iedere GEO-school één dag op met de scholieren. Ze gaan in gesprek met de kinderen en praten over hun Olympische droom en hoogte- en dieptepunten. Daarnaast geven de sporters een clinic. Het bezoek is dus een mix van sporttraining en het uitwisselen van ideeën en gevoelens.”

Twee keer per jaar bezoeken Nederlandse sporters GEO-scholen in Rio de Janeiro. Op deze GEO-scholen, opgezet door de gemeente Rio, is extra aandacht voor sport. Herbert Wolff, hoofd Internationale Zaken NOC*NSF en manager van dit project, vertelt: “Onze Nederlandse sporters trekken op iedere GEO-school één dag op met de scholieren. Ze gaan in gesprek met de kinderen en praten over hun Olympische droom en hoogte- en dieptepunten. Daarnaast geven de sporters een clinic. Het bezoek is dus een mix van sporttraining en het uitwisselen van ideeën en gevoelens.”

Getto’s Leerlingen van de GEO-scholen komen veelal uit favela’s, de getto’s van de miljoenenstad Rio. “Deze kinderen hebben weinig perspectief en weinig hoop. De meesten hebben het gevoel dat hun inzet op velerlei gebied weinig succes oplevert. Dieptepunten zijn dat. Die hebben sporters ook. Ze hebben op dat gebied dus eigenlijk veel overeenkomsten en zijn allen gebaat bij leren volhouden en omgaan met tegenslagen”, aldus Wolff. De Nederlandse sporters kunnen een boodschap van hoop doorgeven aan de kids. Wolff: “De clinics die de sporters geven zijn daarbij enorm belangrijk. De sport brengt hen bij elkaar en zo leren ze elkaar beter kennen.”

Stil In 2016 bleef het vooralsnog angstvallig stil op de website van het NOC*NSF omtrent de berichtgeving over het zogenoemde GEOproject. De laatste sporter die scholen in Rio bezocht was Paralympisch atlete Marlou van Rhijn. Wolff lacht: “Dan is er vast iets misgegaan met de website. Laatst zijn zwemmers Bastiaan Tamminga en Hinkelien Schreuder nog naar Rio geweest en daarvoor nog tafeltennisser Trinko Keen en rolstoelbasketbalster Inge Huitzing. We merken dat hun aanwezigheid op die scholen echt wat met de kinderen doet. Zo hoorde Marlou dat de kinderen hun best gingen doen om haar races te zien.”

Olympische gevoel Ruim 1.500 scholieren van de GEO-scholen profiteren momenteel van de betrokkenheid van NOC*NSF. Dat wil echter niet zeggen dat elke scholier iets meekrijgt van het enorme evenement

Foto: Sjors Beukeboom

in hun stad. Sterker nog, de meesten zullen niets van de Olympische Spelen merken. “De inwoners van favela’s zien sowieso weinig van de Olympische Spelen. Op televisie zullen ze wel het één en het ander kunnen volgen, maar het echte Olympische gevoel zal ontbreken. Een Olympische wedstrijd bezoeken zit er al helemaal niet in. Je eigen favela uitkomen is namelijk best gevaarlijk.

De meeste kinderen hebben zelfs het strand van de stad nog nooit gezien”, weet Wolff.

Ook op school kan de aandacht niet gevestigd worden op de Spelen. Wanneer het grootste sportevenement ter wereld plaatsvindt is het namelijk zomervakantie. De projectleider: “We kunnen dus helaas geen activiteiten tijdens de Spelen organiseren, want we kunnen de scholieren dan niet bereiken. Wel organiseert NOC*NSF een dag voor de scholieren in het Holland Heineken Huis. Zo maken zij de Spelen toch nog een beetje mee.”

Meedoen aan de Olmpische Spelen De kinderen uit de getto’s van Rio de Janeiro krijgen dus een maatschappelijke kans dankzij de GEO-scholen. Daarnaast ligt er voor enkelen ook een sportcarrière in het vizier. Het hoofd

‘Van de Olympische Spelen krijgen de meeste kinderen niets mee’ Internationale Zaken bij het NOC*NSF: “De kinderen zijn veel bezig met sport en sommigen hebben veel talent. Ik denk dat een aantal scholieren in 2024 of 2028 mee kunnen doen aan de Olympische Spelen. Zo is het jongens estafetteteam van één van de GEO-scholen nu al het snelste van de Rio scholencompetitie.”

Daarnaast is het systeem in het voortgezet onderwijs in Brazilië net zo geregeld als in de Verenigde Staten. Tussen de universiteiten zijn er dus grote competities. Vandaar dat de unversiteiten altijd op zoek zijn naar sporttalenten die een beurs kunnen krijgen als zij uitkomen voor de universiteit.

Ook op andere vlakken worden scholieren in een GEO-school ondersteund. Herbert Wolff geeft een voorbeeld. “Toen ik daar was sprak ik met een jonge scholier. Hij vertelde dat hij heel erg verlegen en onzeker was. Door de sport durfde

Kinderen

NOC

en kon hij wel laten zien wat hij kon.”

Wolff begint te glunderen wanneer hij over deze jongen spreekt. Daarnaast trekken de GEO-scholen kinderen aan vanuit de hele regio. Wolff: “Een meisje vond de school en de sport zo belangrijk dat ze elke dag tweeënhalf uur met de bus heen en weer reisde om naar school te gaan.”

Toekomst Na de Olympische Spelen stopt helaas ook dit langdurige project van het NOC*NSF. Er gaan nog één keer drie sporters naar Rio. In het Holland Heineken House geven Hinkelien Schreuder, judoka Elizabeth Willeboordse en tafeltennisser Trinko Keen de laatste clinics. “Voor ons is het project daarna afgelopen. Wij beschouwen onze inbreng als een flywheel voor derden om het hierna op te pakken”, vertelt Wolff.

Het probleem in Brazilië zijn echter de politieke wisselingen en instabiliteit .

Dat is terug te zien in het aantal GEOscholen in Rio. “Het zou eerst gaan om twaalf scholen maar momenteel zijn het er vier. Na de Olympische Spelen komt er een vijfde bij. In Rio wordt het politieke beleid van voorgangers vaak niet voortgezet. De nieuwe wethouder van onderwijs in de gemeente Rio ging weliswaar door met de scholen, maar gaf prioriteit aan andere zaken. Gelukkig is haar beleid veranderd. De scholen staan

nu weer hoger op haar agenda, maar in Rio hebben projecten altijd meer tijd nodig dan in Nederland. We moeten geduld hebben.”

Desondanks heeft Herbert Wolff er vertrouwen in dat de toekomst voor de scholieren uit de favela’s van Rio er iets rooskleuriger uitziet. “Uiteindelijk weten we pas later of onze inzet ook positieve gevolgen heeft voor volgende GEO-scholen, maar de basis is gelegd en de contacten zijn er. De missie van de gemeente Rio is om in 2030 alle scholen op deze manier in te richten en een aantal ook te richten op technologie en cultuur. Daarnaast blijkt dat scholieren op GEO-scholen hogere cijfers halen dan op reguliere scholen. Er zijn dus voldoende argumenten voor de gemeente om hier mee door te gaan.”

Tokio 2020 Er zijn inmiddels vergaande gesprekken om eenzelfde project in Tokio, de gaststad van de Spelen in 2020, te organiseren. Herbert Wolff realiseert zich dat Japan een welvarender land is dan Brazilië. “We hopen niet alleen sporters die kant op te sturen, maar ook onze kennis over maatschappelijke kwesties.

De vlam binnen het NOC*NSF om iets terug te doen voor het organiserende land is aangewakkerd en Rio geeft in 2016 het stokje door aan Tokio.”

L7

Kinderen

Olympisch zwemster als ambassadeur voor Unicef Ranomi gunt kinderen in BraziliĂŤ ook een droom

Ze is er trots op, Ranomi Kromowidjojo, dat ze ambassadeur mag zijn van Unicef. In die hoedanigheid kan ze een steentje bijdragen aan het welzijn van kinderen overal ter wereld.

Bijvoorbeeld in Brazilië waar ze in augustus tijdens de Olympische Spelen in Rio de Janeiro weer de nodige zwemmedailles voor ons land hoopt binnen te halen.

Dan zal er echter geen tijd zijn om de straat op te gaan. Vandaar dat Ranomi al eerder een reis maakte naar het arme Zuid-Amerikaanse land. Ze vertelt: “Tijdens mijn trainingskampen in het buitenland zie ik vaak niet meer dan het vliegveld, hotel en zwembad. Op reis vorig jaar met Unicef kreeg ik de kans om me te verdiepen in het land. Ik besef, meer dan vroeger, dat ik door mijn bekendheid een groot publiek kan bereiken. Als straks de hele wereld naar de Olympische Spelen kijkt, heb ik een verhaal te vertellen.”

Ondanks de sterke economische groei leeft bijna twee op de vijf jongeren in Brazilië onder de armoedegrens. Brazilië is ook onveilig voor jongeren. Bijna de helft van de sterftegevallen is het gevolg van moord. Daarnaast zit nog steeds één op de zeven jongeren niet op de middelbare school en werken 3,3 miljoen kinderen tussen de 14 en 17 jaar.

Zorgeloze jeugd Ranomi: “Ik vind het mooi te zien dat sport en spel door Unicef worden gebruikt om kinderen te helpen. Ik denk dat sport ontzettend veel betekent. Je leert erdoor om te gaan met winst en verlies, je leert samenwerken. Het helpt je je sociaal te ontwikkelen, je leert er anderen kennen en maakt vrienden. Het is goed voor je gezondheid en het kan structuur geven in je leven. Ik denk dat dit onmisbaar is in je kindertijd, in je jeugd.”

Ranomi werkt toe naar haar grote droom, waarvan ze hoopt dat deze straks in Brazilië in vervulling zal gaan. Maar als Unicefambassadeur vraagt ze zich af of kinderen in Brazilië ook kunnen dromen. “Ik had een heel fijne en zorgeloze jeugd”, vertelt Ranomi.

“We woonden in Sauwerd op het Groningse platteland, waar mijn broer en ik lekker konden buiten spelen. Mijn ouders hadden een goed huwelijk; er waren geen conflicten en ik voelde me veilig. Het is enorm belangrijk dat kinderen de kans krijgen om kind te zijn. Om gezond op te groeien en zich te kunnen ontwikkelen.”

Dat die hoop niet ongegrond hoeft te zijn, bewijzen de verhalen van zes jonge fakkeldragers.

Die voorafgaand aan de Spelen vanaf 3 mei mogen helpen om de Olympische vlam weer een stukje verder naar zijn eindbestemming te dragen.

In totaal zullen ruim twaalfduizend fakkeldragers door meer dan vijfhonderd steden en dorpen lopen met het vuur.

Goud op de Paralympics

Fakkeldragers

Onder die jongeren is onder meer de 14-jarige Adriana Almeida Santos. Bij haar geboorte werd een hersenverlamming geconstateerd en toen ze zeven maanden oud was, werd gezegd dat ze nooit zou kunnen lopen. Tegen alle verwachtingen in lukte het Adriana toch met de hulp van haar moeder ‘gewoon’ naar school te gaan en een onbezorgde jeugd te hebben.

Waarin ze zelfs de kans kreeg te excelleren in haar favoriete sport atletiek. Met als resultaat een gouden en een zilveren medaille tijden de Paralympics, de Olympische Spelen voor gehandicapten.

Ranomi zat in Rio letterlijk tussen de bedelende kinderen op straat en verbaasde zich hoe deze begonnen te stralen toen ze hoorden dat er een Nederlandse zwemkampioene speciaal voor hen hier naar toe gekomen was. En genoot mee van het vrolijke gelach en gepraat over hun toekomst en dromen. Want hoe uitzichtloos hun leven nu soms lijkt, net als Ranomi dromen de meeste kinderen ‘gewoon’ van een gouden toekomst.

De 15-jarige Walas Souza dos Santos woont in een van de vele sloppenwijken van Rio de Janeiro. Hij had maar al te gemakkelijk op het slechte pad terecht kunnen komen, maar dankzij zijn favoriete sport voetbal gebeurde dat niet.

Hij traint drie keer per week en droomt van een carrière als profvoetballer. Gezien zijn talent zal hij daar vast in gaan slagen. De eerste contacten zijn via Unicef al gelegd.

‘Tijdens mijn trainingskampen in het buitenland zie ik vaak niet meer dan het vliegveld, hotel en zwembad. Op reis vorig jaar met Unicef kreeg ik de kans om me te verdiepen in het land.

Ik besef, meer dan vroeger, dat ik door mijn bekendheid een groot publiek kan bereiken. Als straks de hele wereld naar de Olympische Spelen kijkt, heb ik een verhaal te vertellen’

L 10

Kinderen

Schone kinder Check het label Beeld: Krutter

Slaafvrije kindermode is geen vanzelfsprekendheid. Wat kunnen we doen om te voorkomen dat achter de kleding van onze kleintjes kinderarbeid schuilgaat? De Krant van de Aarde geeft tips.

Tekst Lynsey Dubbeld

The Mad Rush. Dat was de naam van de pop-up store waarmee de Schone Kleren Campagne en Mama Cash in mei aandacht vroegen voor de arbeidsomstandigheden in de kledingindustrie. Middenin de Amsterdamse Kalverstraat was een sweatshop nagebouwd. In een benauwde ruimte werkten meisjes met mondkapjes zich achter ratelende naaimachines letterlijk in het zweet. Foto’s en video’s aan de wand vertelden de verhalen van meisjes en vrouwen in lageloonlanden voor wie dergelijke werkomstandigheden de dagelijkse realiteit zijn. Door het winkelend publiek in Amsterdam een indruk te geven van het lot van textielarbeiders maken de Schone Kleren Campagne en Mama Cash de – meestal – verborgen wereld achter onze goedkope kleding zichtbaar. Een wereld waarin werknemers te maken hebben met extreme aantallen overuren, onveilige arbeidsomstandigheden, hongerlonen en (seksuele) intimidatie. De persoonlijke verhalen die in The Mad Rush werden verteld, maken de vaak abstracte feiten en cijfers over kinderarbeid in de kledingindustrie concreet en levend.

Het goede nieuws: er is in ons land volop eerlijk gemaakte kleding voor kinderen te koop. Rompertjes, shirtjes en sokken van bio katoen zijn niet alleen te vinden bij bekende ketens zoals C&A, H&M en Hema. Er zijn ook steeds meer merken op de markt bij wie maatschappelijk verantwoord ondernemen in het DNA zit. Enkele highlights op een rij.

Slaafvrije kinderkleding?

De populariteit van Tony’s Chocoloneley, dat zich sinds 2005 inzet om slaafvrije chocolade de nieuwe norm te maken, heeft ertoe geleid dat er steeds meer eerlijke repen in de Nederlandse winkelschappen verschijnen. In de wereld van kinderkleding lijkt de opmars van fairtrade nog op zich te laten wachten.

Zo scoort maar één baby- en kindermerk op Rankabrand.nl een voldoende: Name It. De nummer twee op de lijst, Imps & Elfs, heeft volgens Rankabrand de eerste mijlpalen bereikt, maar kan nog

stukken beter. De overige dertien beoordeelde bedrijven (waaronder Prénatal, Noppies en Oilily) behalen het laagste label, het E-label. Dat betekent dat de merken niet of nauwelijks laten zien dat ze in hun productieproces aandacht besteden aan het milieu en aan arbeidsomstandigheden.

Rankabrand adviseert consumenten om deze kleding niet te kopen totdat de merken aantoonbaar betere duurzame prestaties leveren.

Bij duurzame initiatieven zoals Fair Wear Foundation en Made-By zijn ook nog maar opmerkelijk weinig gespecialiseerde leveranciers van baby- en kinderkleding aangesloten. Minibär en Mini Rodini – beiden

Kinderen

L 11

kleding? lid van Fair Wear – zijn de uitzonderingen die de regel bevestigen. Gelukkig zijn er bij andere deelnemers aan Fair Wear en Made-By met een breed assortiment ook kinderkledingcollecties te vinden.

Zoals bij Bel & Bo, Hess Natur, Takko, Primark en Otto. En bij fast fashion keten NewLook kunnen de allerkleinsten weliswaar niet terecht, maar hangen wel must-haves voor tieners en aanstaande moeders in de schappen.

Kleding met een streepje voor Polarn O. Pyret (ook wel bekend als PO.P.) maakt al veertig jaar duurzame kinderkleding. Altijd met een streepje erin verwerkt. Voor een kerstcampagne doste het Zweedse merk zelfs eens een Dalmatiër uit met een rood-wit gestreepte hondentrui. Maar de collecties bestaan normaal gesproken uit vrolijk gestreepte kleding voor kinderen (en hun ouders).

Bij duurzaamheid denkt Polarn O. Pyret niet alleen aan milieuvriendelijke materialen en eerlijke productiewijzen. Ook doet het merk er alles aan om kleding lang mee te laten gaan. Zo is de gedachte achter de basiskleuren en unisekspatronen dat broertjes en zusjes elkaars kleding kunnen dragen.

Om dit soort hergebruik te bevorderen, hebben de naametiketten altijd meerdere regels. Bovendien kunnen klanten een klacht indienen als een kledingstuk binnen drie jaar na aankoop kapot gaat. Zijn er na die tijd gebreken? Dan zijn er lapjes te koop om het kledingstuk zelf te repareren. En vervangende bandjes, waardoor een broek ook na een groeispurt goed blijft aansluiten op de schoenen.

Er gaat niets boven ….. Scandinavië Denk jij bij Scandinavië aan fjorden, Abba en het Noorderlicht? In de Noord-Europese landen is nog een ander opmerkelijk fenomeen zichtbaar: een Beeld: Krutter ruim aanbod aan duurzame kindermode. Naast pionier PO.P is ook het Zweedse Maxomorra legendarisch. Johan Ström en zijn vrouw startten het label in 2008 omdat ze nergens de kinderkleding konden vinden die ze zochten: kleurrijk, vrolijk, betaalbaar en duurzaam. Hun idee werd zo’n succes dat de kleding inmiddels in 700 winkels in dertig landen te vinden is. Ook Duns Sweden mag zich een koploper noemen. Het merk geeft op de website een kijkje achter de schermen van de Indiase fabriek waar de collecties van bio katoen sinds de start in 2007 worden gemaakt.

En er is (nog veel) meer. Denk aan Blaa!, een Fins merk dat bekend staat om betaalbare kleding van mooie materialen met grappige designs. Alle kleding is gemaakt van gecertificeerd biologische katoen. En het merk werkt daarvoor met fabrieken in Turkije en Portugal, waar de risico’s op slechte arbeidsomstandigheden minimaal zijn. Zwemkleding nodig? Denk eens aan het milieubewuste, fairtrade Smafolks. De kleintjes uitdossen in Danish design? Dan is de webwinkel van Krutter een must-see.

Nog meer shoppinginspiratie nodig? In de webwinkel van het Deense Danefae, die kleding biedt voor kinderen en hun ouders, is een speciale biologische lijn opgenomen voor de allerkleinsten (pasgeboren baby’s) en alle spruiten die wat ouder zijn (tot acht jaar). Handig voor grote gezinnen: Snoozy, het modemerk van een familiebedrijf dat grossiert in prettig draagbare, vrolijk gekleurde kledingstukken die net zo goed door jongens als meisjes kunnen worden gedragen.

Beeld: Polarn O. Pyret

Het mag duidelijk zijn: eigenlijk is er te veel om op te noemen. Gelukkig helpen Nederlandse webwinkels zoals Pimpyourkids.com en Favouritethings.nl dan om een keuze uit het aanbod uit het hoge noorden te maken.

L 12

Kinderen

De natuur als een grote speeltuin Eerste boek van natuurillustrator Jasper de Ruiter ‘Alle kinderen naar buiten’, het is een inspirerende boektitel en zo is ook de ontmoeting met natuurillustrator Jasper de Ruiter. Alhoewel het woord illustrator al lang niet meer de lading dekt. Langzamerhand groeide naast het tekenen de drang om meer met de natuur te doen, om mensen breder hiervoor te enthousiasmeren. Op alle mogelijke manieren, en dat zijn er veel.

Tekst: Yvonne Koop | Beeld: Jasper de Ruiter

Wie de website www.despeurzoekers.nl bekijkt waarop Jasper al zijn activiteiten heeft uitgestald, duizelt het haast van de mogelijkheden. Er is een webshop waarin speurpakketten, herkenningskaarten en zelfs raamstickers wordt verkocht (die voorkomen dat vogels tegen de ruiten vliegen), er kunnen natuurfeestjes worden besteld, er kan hulp worden aangevraagd bij het inrichten van groene schoolpleinen en nog veel meer. Alles hard nodig, volgens Jasper, want kinderen gaan nog lang niet genoeg naar buiten. “De natuur is een grote speeltuin, waar nog veel te weinig gebruik van wordt gemaakt.”

Hij is niet de eerste of enige die zoiets zegt. De afgelopen jaren komen er met de regelmaat van de klok onderzoeken naar buiten waaruit blijkt kinderen niet of nauwelijks meer buiten spelen, te dik worden mede hierdoor, en – recentelijk – eigenlijk valcursussen zouden moeten krijgen om het groeiende aantal ongelukken bij het weinige buiten spelen terug te dringen. Om het nog maar niet te hebben over de basale kennis die vaak ontbreekt over bomen, bloemen en planten en de schrik die kinderen hebben voor viezigheid, of het nu modder op hun nieuwe schoenen of kriebelbeestjes op hun schone handen is.

Groen klaslokaal Om hier iets aan te doen zijn met name kinderdagverblijven voorzichtig bezig te ‘vergroenen’ en staat bij steeds meer scholen het aanleggen van groene schoolpleinen hoog op de agenda. Zo moeilijk is het eigenlijk ook niet om een moestuintje aan te leggen, muren te laten begroeien met klimplanten, wilgentunnels en ander groen speelmateriaal aan te schaffen en de kinderen eens wat vaker naar buiten te jagen, desnoods in regenpak en met regenlaarzen aan.

Organisaties als Natuurwijs, Springzaad en stichting Veldwerk ondersteunen dit soort initiatieven. Natuurwijs (met als beschermvrouwe prinses Irene) doet dit onder meer door excursies met boswachter of natuurgids, Springzaad door het samen met ouders natuurrijker maken van schooltuinen, speelterreinen en andere plekken waar kinderen kunnen leren en recreëren en Veldwerk door werkweken, natuuractiviteiten en natuuronderwijslessen te ontwikkelen waarmee scholen letterlijk en figuurlijk op pad kunnen. Allemaal nog heel voorzichtig en beschermd maar het begin is er. “Geweldig!”, vindt Jasper deze ontwikkelingen, maar wat hem opvalt is dat er nog niet zo wordt nagedacht over de natuur als klaslokaal. “Wat dacht je van rekenlessen met bijvoorbeeld

zaden, noten of bladeren. Of appelmoes maken met appels uit de tuin. Groentes verbouwen in de moestuin, en woorden leren met de kinderen door alles wat ze buiten zien te benoemen. Kinderen leren een woord veel eerder kennen als ze het zelf gezien hebben of in de hand hebben gehad. Mijn volgende project wordt dan ook het aanbieden van educatieve materialen waarmee scholen dit soort lessen in de natuur kunnen verzorgen.”

Natuur om de hoek Maar eerst moet het boek af. De co-productie van Marijke Dijksman en Jasper de Ruiter wordt volgens Jasper het eerste (bijna) complete doe-en leerboek over de natuur. Die dichterbij is dan we denken, lees ik in een voorpublicatie. “Soms zou je het bijna vergeten, maar natuur is óók de Aarde waar we over heen lopen, de regendruppels op ons hoofd en het slootje om de hoek. Ga op ontdekking door te woelen in de grond, te vissen in de vijver en de regen en zon te vangen.”

Het boek, een uitgave van de KNVV, geeft daarvoor aansprekende tips en knutsels waardoor je inderdaad gelijk zin krijgt om lekker naar buiten te gaan. Of je nu 5 bent of 12, maakt daarbij eigenlijk niet uit, aldus Jasper. “Er staan tips in die iedereen kan doen: onder

Kinderen

L 13

Speciale aanbieding voor lezers van de Krant van de Aarde Reserveer je voor 31 augustus het boek ‘Alle kinderen naar buiten’, dan krijg je € 5,- korting (€ 24,95 in plaats van € 29,95). Dit grote natuuractiviteitenboek staat boordevol buitenactiviteiten, lestips voor in de klas of op het schoolplein, natuurweetjes, achtergrondinformatie, herkenningskaarten en spannende opdrachten. Het is hèt boek voor (groot)ouders, leerkrachten, begeleiders bij de (buitenschoolse) kinderopvang en iedereen die met kinderen werkt. Wil je lekker met de kinderen de natuur in, maar mis je inspiratie en leuke ideeën, dan is dit boek echt iets voor jou. www.allekinderennaarbuiten.nl

Tips voor buiten een tak kijken wat daar leeft, spullen verzamelen uit de natuur om mee te gaan knutselen, slootje springen. Andere dingen zijn iets diepgaander, de waterkwaliteit bepalen bijvoorbeeld door temperatuur en doorzichtigheid te meten. Maar met de meeste ideeën kan iedereen zo aan de slag.”

hebben het steeds drukker, en dan is het makkelijker om de kinderen maar binnen te houden in plaats van ze buiten te laten spelen, waar je toch het gevoel hebt dat je steeds op ze moet letten. En waar je dan zelf ook eigenlijk niet meer goed weet wat je samen met ze kunt doen.”

Oerinstinct

Of dit te veranderen is, weet Jasper niet. “Hopelijk wel. Zoveel generaties is het nou ook weer niet geleden dat we opgroeiden in en nabij de natuur.

Dat merk ik als ik met kinderen de natuur inga. In het begin zijn ze bang voor bijvoorbeeld allemaal in hun ogen enge beestjes, na een uur laten ze ze op hun hand lopen. Het oerinstinct is er nog wel. Maar je moet ze de faciliteiten bieden. En ook als volwassene weer veel vaker de natuur in gaan, weer of geen weer. Als je maar een half uur in de natuur bent, vergeet je alles om je heen en word je helemaal één met de natuur. Daardoor ruik, voel en zie je zo veel meer buiten. Die ervaring gun je toch ieder kind!”

Een kniesoor zou zelfs kunnen zeggen dat sommige tips wel erg voor de hand liggen. Toch is het volgens Jasper broodnodig om zo overduidelijk te benoemen wat er allemaal met en in de natuur kan. “We zijn allemaal steeds verder afgedreven van de natuur, ik ook. Waar nu mijn woning staat was vroeger weiland. Dat is dus helemaal volgebouwd. En zo is het in heel veel gebieden gegaan. Er zijn grote steden ontstaan, met drukke straten en speeltuinen waarvan we vinden dat, ook al liggen ze maar een paar straten verderop, het te gevaarlijk is om de kinderen er alleen naar toe te laten gaan. Ouders

Nog tot en met 31 juli is de jubileumexpo ‘Van Aalscholver tot Zeehond’ te bezichtigen in ‘t Pakhuis in Hemmen. De expositie geeft een beeld van het werk van natuurillustrator Jasper de Ruiter van de afgelopen vijftien jaar. In die periode heeft hij een groot deel van de Nederlandse natuur vastgelegd op papier. Met name zijn herkenningskaarten zijn een begrip geworden, omdat met behulp hiervan jong en oud prettig op speurtocht kunnen in de natuur en er nog wat van leren ook.

Jaspers gedetailleerde stijl is ook terug te zien in illustraties die voor tijdschriften als de Kampioen, Roots en Natuurfotomagazine zijn gemaakt, en voor boeken als ‘Niet zonder elkaar’, winnaar van de Jan Wolkers Prijs 2015 en ‘Ontmoet het minuscule in de achtertuin’. Ook informatiepanelen, natuurwijzers, leskisten en schoolplaten maken deel uit van deze veelzijdige expositie.

Maak een natuurarmband Neem een stuk (duck-)tape. Plak deze om je pols, met de plakkant naar buiten. Zoek leuke bloempjes, blaadjes, veren of andere voorwerpen en plak die op je armband. Zo maak je helemaal de blits.

Kleuren zoeken Je hebt hiervoor een eierdoos en verschillende kleuren verf nodig. Verf elk vakje in de eierdoos in een andere kleur. Ben je klaar, ga dan naar buiten en ga op zoek naar dezelfde kleuren als in jouw eierdoosje. Vind je een bloem, een steen, of iets anders met dezelfde kleur, leg dan dit voorwerp in de eierdoos bij de juiste kleur. Kun jij alle kleuren vinden? Ben je met meerdere kinderen, maak er dan een wedstrijdje van. Wie heeft als eerste zijn eierdoos gevuld?

Schaduw tekenen Ga op een mooie zonnige dag in de zon staan en laat je schaduw tekenen. Op welk moment van de dag is je schaduw het grootst?

L 14

Boeken

Uitgelezen...

Terug naar mijn jeugd met magisch kinderboek Er zijn van die boeken die je op een bepaalde manier altijd bijblijven, niet eens vanwege het verhaal, maar vooral door de hele sfeer. Zo’n boek is voor mij ‘De Geheime Tuin’. Ik zal het

voor het eerst hebben gelezen toen ik een jaar of 8 was en later vast ook nog wel een keer. En ik heb de film gezien, herinner ik me vaag. Vooral de sombere beelden van het donkere huis waarin

Mary komt te wonen na haar verhuizing van India naar Engeland. Het was de tijd van zwart-wit televisie dus de kleuren van de geheime tuin die ze daar ontdekte moest ik er zelf bij verzinnen, maar dat ging me moeiteloos af. Ik zie het nu namelijk nog precies voor me en voel weer die verrukking die ik toen ook voelde: dat je als kind zomaar een geheimzinnige plek kunt ontdekken die je de jouwe mag maken, en waar je voetstappen gaat zetten op weg naar de volwassenheid die dan nog zo eindeloos ver weg lijkt.

Hoe het hele verhaal verder verliep, eigenlijk herinner ik me daar weinig van. Maar bij herlezing herken ik weer de magie. En eigenlijk zijn de illustraties, hoe prachtig ook, dan eigenlijk overbodig. Een voorbeeld maakt dat misschien wat meer duidelijk: “Onder het touwtje springen had Mary aldoor iets zwaars in haar zak gevoeld, en toen ze het roodborstje zag, zei ze lachend: ‘Je hebt me gisteren de sleutel laten vinden. Nu moest je me vandaag de deur maar eens wijzen. Maar ik denk dat je niet weet waar die is.’ Het roodborstje vloog van zijn wiegelende klimoptak, en hup, daar zat hij op de muur. Hij opende zijn bekje en zong een prachtige heldere triller, enkel en alleen om eens te laten horen wat hij wel kon. Dat doen roodborstjes namelijk bijzonder graag. Mary had heel wat over tovenarij gehoord uit de verhalen van haar aya en ze zei altijd dat wat er toen gebeurde bijna tovenarij was. Er streek plotseling een windvlaagje langs het pad, wat krachtiger dan het vorige, krachtig genoeg om de takken van de bomen in beweging te brengen en zeker krachtig genoeg om de loshangende klimopranken die van de muur afhingen heen en weer te laten zwaaien.

Mary was naar het roodborstje toegekomen en plotseling blies de wind een paar losse klimopslingers opzij. Snel pakte ze er een beet. Dat deed ze, omdat ze er iets onder zag zitten – een ronde knop waar de bladeren overheen hadden gehangen. Het was de knop van een deur...”

Zie je het al voor je? Echt een boek om eindeloos te herlezen! Hier ligt het dan ook al klaar op het nachtkastje van mijn jongste zoon. Heerlijk om zo’n mooi boek uit mijn jeugd ook weer aan hem voor te mogen lezen. En om eindelijk (opnieuw) te ontdekken hoe het afloopt, want dat was me niet bijgebleven...

Boeken

L 15

Een selectie van de leukste boeken op het gebied van duurzame voeding, kleding, reizen, sport, lifestyle en wat dies meer zij. Met dit keer extra aandacht voor boeken op het gebied van Kinderen en Natuur. Wil je kans maken om een van de aanbevolen boeken te winnen? Doe dan mee aan de winactie op pagina L16 van deze krant!

Tekst: Yvonne Koop

:

'Jippie, we gaan naar Italie!'

Inmiddels is het traditie: de kinderen krijgen altijd een boek mee op vakantie. Het houdt ze bezig onderweg en belangrijker nog: het geeft ze meer stof tot nadenken en kletsen dan het oeverloos filmpjes kijken of spelletjes spelen op tablet of mobiel. Nu we naar Italië gaan, ligt de keuze voor de hand: “Jippie naar Italië”, van Kitty van Zanten en Mireille Spaas. Het is een van de drie nieuwe (herziene) uitgaven uit de Jippie reeks: de leukste serie taal- en reisgidsen voor kinderen van 8 tot en met 12 jaar. Op een speelse manier leren zij de taal van hun bestemming kennen, en met de handige vertaalzinnen leggen ze direct contact in het buitenland. Naast de vertaalzinnen bevatten de gidsen ook tweehonderd toeristische tips speciaal voor kinderen, weetjes en spelletjes.

Hoofdfiguurtje in alle boekjes is het rugzakje Jippie. Jippie gaat erop uit en onderzoekt hoe kinderen in het betreffende vakantieland leven.

Ook leren kinderen (een beetje) de taal. Want overal zijn natuurlijk kinderen om mee te spelen.

Maar hoe vraag je ze of je mee mag doen? En hoe bestel je je favoriete ijsje? Jippie heeft allemaal van dit soort handige zinnetjes op een rij gezet, met de goede uitspraak erbij. Omdat je ook met handgebaren veel kunt zeggen, staat er de nodige uitleg over gebarentaal in. Ook vertelt Jippie veel over het vakantieland. Niet de bekende dingen die wel op internet zijn te vinden, maar juist de dingen die kinderen interessant vinden. Wist jij bijvoorbeeld dat een Italiaans varken de hele dag door zijn lievelingskleur knort?

Ook ‘gewone’ dingen als eten komt aan bod. Bij Italië denk je natuurlijk gelijk aan pizza, maar wist je dat er ook vierhonderd kazen in dit land zijn te vinden? Daar geeft Jippie een korte, grappige uitleg over die vast in de smaak valt bij de kids.

En heb je geen zin in al die informatie, dan staan er op dezelfde pagina’s ook leuke grapjes en spelletjes. Bijvoorbeeld een grappige struikelzin in het het Italiaans, de vertaling van de zin: “Drie sneden droog brood zitten in drie krappe zakjes”, in het Nederlands al een lastige! En de uitdaging om na tien tellen gekeken te hebben de bladzijde om te slaan en te proberen op te noemen wat voor lekkers je allemaal op de foto van de gedekte tafel hebt gezien.

Overigens is deze informatieve serie ook handig als je niet naar een van de genoemde landen op vakantie gaat. De boekjes zitten namelijk zo doortimmerd in elkaar dat je ze ook kunt gebruiken bij het maken van een mooi werkstuk

voor school. Wedden dat je daar een 10 (dieci, uitgesproken als die-eetsjie) mee haalt?

L 16

Boeken

Winactie De geheime tuin Dit beroemde nostalgische jeugdboek van Frances H. Burnett is opnieuw uitgegeven met prachtige illustraties van Inga Moore waardoor de ‘Trip down Memory Lane’ nog sfeervoller wordt. Over een meisje dat na een verhuizing naar een gevoelloze oom een geheime tuin ontdekt: een ommuurd, afgesloten en verwilderd stuk groen, waar al eeuwenlang geen mens zich om heeft bekommerd. Mary voelt zich er meteen thuis en vindt er zelfs een vriendje: een roodborstje!

De vlindertuin Nog een boek over een meisje, een verhuizing en de ontdekking van een geheime tuin, een oude vlindertuin dit keer. Maar als ze de poort opent, zijn er geen vlinders te vinden... Vastbesloten om de vlinders terug te brengen naar de tuin, inspireert het meisje de hele stad om haar te helpen.

Elly MacKay’s feeërieke papercut-illustraties ondersteunen dit betoverende verhaal.

Klein insectenboek Loes Botman weet als geen ander het karakter van de dieren te laten spreken in haar fraaie tekeningen. Dat is ongetwijfeld een van de redenen dat haar boeken zo graag gelezen worden door jonge kinderen.

Zelfs deze kleine beestjes komen prachtig tot leven in een natuurlijke achtergrond. Zo mooi heb je insecten nog nooit gezien.

Het strandboek Het strand biedt eindeloos veel gelegenheden om te spelen en om avonturen en plezier te beleven, of het nu aan zee is of langs meren en rivieren. Het strandboek staat vol met ideeën om uit te voeren en van te genieten op elk soort strand. Dit is het vierde deel in de zeer succesvolle serie buitenboeken van de twee gepassioneerde auteurs Jo Schofield & Fiona Danks.

Jippie-reeks Het slimme rugzakje Jippie neemt kinderen mee op reis naar Spanje, Italië of Frankrijk en vertelt wat er onderweg te zien en te doen is.

Informatie over het land komt op een speelse manier aan bod. En dankzij de vele spelletjes en voorbeeldzinnen in een vreemde taal voelen kinderen zich snel thuis in het buitenland. Met meer dan tweehonderd toeristische tips die juist voor kinderen erg leuk zijn.

Happy Relax Kids Met haar sprookjesmeditaties voor kinderen leert Marneta Viegas wereldwijd miljoenen kinderen om te ontspannen en rustiger te worden in hun hoofd. Haar nieuwste boek bevat 52 inspirerende activiteiten voor kinderen en ouders. Van het bouwen van een relaxhut tot tips voor verrassende gesprekken aan tafel en van het maken van een eigen zorgenpoppetje tot aanwijzingen hoe je lief kunt zijn voor jezelf en een ander. De activiteiten geven kinderen waar ze zo’n behoefte aan hebben: aandacht, genegenheid en bevestiging.

Ode aan de wildernis Beeldend kunstenaar Jantien Mook maakt opvallende dierenprenten. Met subtiele patronen, kleuren en beeldende versjes brengt ze wilde dieren tot leven. ‘Ode aan de wildernis’ is een origineel prentenboek waarin de dieren je meevoeren naar de wildernis. Een fantasierijk kinderboek, waar ook (groot-) ouders blij van zullen worden!

Jens kampeert bij de boer/Met Funny naar Texel ‘Jens kampeert bij de boer’ is een grappig verhaal voor beginnende lezers.

Jens gaat met zijn vader, moeder en zusje kamperen. Hij heeft er helemaal geen zin in, want hij wil liever naar een vakantiepark. ‘Funny op Texel’ is een leuk boek voor echte paardenmeisjes.

De pony’s van de meisjes gaan mee op vakantie naar oma en opa op Texel.

Leven van een loser Bram Botermans moet helemaal offline in ‘ff offline’, deel 10 van Jeff Kinneys bekende serie.

Mevrouw Botermans voert actie om een weekend alle elektriciteit af te laten sluiten in hun woonplaats. Een regelrechte ramp voor Bram, die niet zo geschikt is voor de wereld van vroeger. Hij wil online zijn!

Wil je een van deze boeken winnen? Beantwoord dan de volgende vraag: Naar welke drie landen neemt het rugzakje Jippie je mee op vakantie?

Mail het antwoord voor 1 september naar redactie@krantvandeaarde.nl en zet erbij welk boek je graag zou willen winnen!

Gadgets

L 17

Let the sun shine...

Gadget Top 5

1

Übervet

Echt een item dat zowel zoon of dochter eigenlijk al voor zijn tiende levensjaar cadeau gekregen moet hebben. Zakmessen lijken misschien eng en gevaarlijk, maar daarom is dit eerste zakmes speciaal voor kinderen (zonder scherpe punt!) zo ideaal. Met de lengte van 84 mm ligt het mes van het Zwitserse merk Victorinox lekker in de kinderhand. Daarbij heeft het maar liefst negen functies, waaronder een blikopener, schroevendraaier en een zaagmes.

2

Onze nummer 1 omdat: je kinderen hiermee het gevoel geeft dat je ze serieus neemt, ze er op oneindig veel manieren creatief mee bezig kunnen zijn, zowel buiten als binnen, ze zich er overal mee kunnen redden en ze er een leven lang plezier van zullen hebben, hoe duurzaam is dat!

3

Strak

Balanceren is een kunst die je niet vroeg genoeg kunt leren. Als je als ouders echter steeds “Pas op, val niet!” roept, gebeuren er juist ongelukken...

Een goede reden om dit balanceerkoord van Hudora van 13 meter lang ergens ver weg achterin de tuin of in het park te hangen tussen twee stevige bomen (met de beschermstrips kan dat geen kwaad) en de kids lekker hun gang te laten gaan ;-)

Prijs: € 27,95 via www.opzijnplek.nl

Prijs: € 49,95 via www.trendyspeelgoed.nl

Masterlijk

Bellen blazen iets voor kleine ukkies? Echt niet! Met deze doos van 4M Kidzlabs Science vol bellenblaastrucs maak je niet alleen de gaafste vormen maar leer je ook nog iets over wiskunde en andere ‘shit’. De doos bevat acht experimenten waaronder megabellen blazen van wel een meter doorsnee en bellen laten bevriezen. Met recepten om je eigen zeepbellensopje te maken.

Prijs: € 17,95 via www.tinkerbelltoys.nl

5

4

Cool

Je kunt er natuurlijk wasknijpers voor gebruiken of gewone elastiekjes, maar die hebben nog al eens de neiging kapot te gaan als je net een mooie hut of tent hebt gebouwd. Dus misschien toch maar investeren in deze stick-lets: siliconen vormpjes met gaten om stokken en takken met elkaar te verbinden. Er zitten twaalf exemplaren in het katoenen bewaarzakje.

Prijs: € 29,95 via www.gezinnig.nl

Gaaf

Deze kaartenset van Earthgames bevat twintig kaarten met spelvormen voor topervaringen in de natuur. Of je nu in een groot natuurgebied bent, of in het parkje om de hoek. Door het gebruik van duurzaam slijtvast materiaal kun je ze onbekommerd overal mee naar toe nemen. De gebruikte spelvormen zijn afkomstig uit de boeken van Joseph Cornell.

Prijs: € 19,95 via www.earthgames.nl

Jongeren die de wereld willen maken zoals deze behoort te zijn In 2006 ging een groep van twintig leerlingen van het Sintermeerten college uit Heerlen naar Peru met het doel een andere cultuur te leren kennen. Dit deden zij door samen met leeftijdgenoten te praten, te sporten en na te denken hoe zij, samen , een bijdragen zouden kunnen leveren aan een betere wereld. Nu 10 jaar later, gaan 472 jongeren en tachtig docenten uit alle delen van Nederland deze zelfde uitdaging aan en reizen zij met Stichting Global Exploration naar Cambodja, China, India, Indonesië, Mongolië, Nepal, Peru, Tanzania, Thailand, Togo en Zuid Afrika. Op hun beurt reizen ook zo’n 400 -voornamelijk Chinese- jongeren naar Europa. www.global-exploration.nl Geïnspireerd door de Sustainable Development Goals discussiëren ook zij over hoe we armoede de wereld uit kunnen helpen, hoe we kunnen zorgen voor goed onderwijs, betere leefomstandigheden, hoe we levensbedreigende ziektes kunnen bestrijden en een bijdrage kunnen leveren aan een schoner en beter milieu. Terug thuis zullen alle jongeren hun persoonlijk verhaal, over hoe zij een hele andere cultuur hebben leren kennen,

verder vertellen. Zij zullen spreken over hun verblijf in gastgezinnen in de townships van Zuid Afrika of het Tibetaans vluchtelingen dorp in Nepal. Hoe zij samenwerkten en speelden met straatkinderen in Peru en daar wel degelijk een verschil maakten.

Nu, zoveel jaren later, kijken enkele van die jongeren terug naar hun eerste avontuur en wat deze ervaring destijds, maar ook nu nog, met hun deed.

Als ik zou moeten kiezen welk verhaal altijd bij mij opkomt als ik aan Global Exploration denk, zijn het de blikken van de kinderen als onze straatjongens in het riool van Ayacucho hun verhaal vertellen. De blikken bij de Nederlandse kinderen veranderden van angstig en ongemakkelijk over de plek en de stank, naar een diep medeleven en respect. De stilte verandert. Het wordt een stilte van gedeeld verdriet, hoop en liefde voor elkaar. Bij het naderende afscheid merken de Peruanen dat de vriendschap die ze opgebouwd hebben in die paar weken met die nuchtere Nederlandse kinderen, toch ook bij hen veel emoties opgewekt heeft. Sommige Nederlandse kinderen huilen mee met de onze, anderen zitten stil in een hoekje. Onze kinderen zijn er een beetje beduusd van, durven bijna niet te geloven dat zij dit effect hebben op die ander. Dat Global Exploration iedereen raakt en alle deelnemers voor altijd iets verandert, daar is geen twijfel over mogelijk.

Frederique Kallen, Stichting Mama Alice

Als zestienjarige vertrok ik met onze groep van 24 jonge scholieren naar India. Het heeft onze ogen geopend. Wij zijn niet alleen op de wereld, armoede is nog steeds een groot probleem en samen kún je het verschil maken. Samen hebben wij met de leerlingen die we daar hebben ontmoet veel mogen beleven. Ook hebben wij ons steentje bijgedragen in ‘The village of hope’. Waar wij samen met leprapatiënten hebben gewerkt, hun wonden hebben verbonden en naar hun verhalen hebben geluisterd. Als ik terugdenk aan India voel ik mij heel dankbaar dat ik daar heb mogen zijn. Maar ook het gevoel van

onrecht komt in mij naar boven. De verschillen tussen arm en rijk zijn indrukwekkend. De kinderen op de scholen in Delhi en in Leh in de Indian Himalaya waren enorm blij dat wij kwamen.

Samen hebben we gewerkt, spellen gespeeld en zelfs nu nog hebben we contact met een aantal van hen. Hoe bijzonder is het dat een groep jongeren die elkaar niet kennen zo ‘close’ kunnen worden, makkelijk kunnen samenwerken en allemaal hun eigen steentje bijdragen in een land zo ver weg van huis?

Meggie Schijns Bernardinus College Heerlen

Ten years after my first encounter with the organization and after traveling back to ‘my destination’ earlier this year, I can confidently state that I wouldn’t be ‘me’ if it weren’t for Global Exploration. It were the people and wildlife of Tanzania, all well as the peers and the inspiring staff I was traveling with, that opened my mind for all the beauty - and discomfort - our world has to offer. Today, I see it as my obligation to document the extraordinary, whether it be good or bad, and to make it accessible for anyone in order to (re) create social justice. The truth is, the world is a beautiful place, but we have to be aware and resistant of the fact that we are not living up to our full collective potential.

There is one encounter of my 3,5 week Global Exploration trip that I can relive any day. We were in Longido, a remote area in the north of Tanzania. One boy in particular, Jacob, was the friendliest and happiest guy I have ever met. Jacob was tall and skinny and would usually wear jeans, slippers, a yellow t-shirt and some sciencefiction-like silver sunglasses featuring red flames on the sides of the frame. The school we stayed at was one of few in the country accommodating blind students, Jacob was one of them. Jacob’s English wasn’t too bad and we had been chatting for hours when he mentioned that he had never danced. Being a dancer myself I grabbed his hands without any hesitation and gave him a private lesson.

We waltzed and I taught him how to salsa.

While initiating the lesson I thought I would be the teacher. This turned out the be the other way around. Jacob’s teachings, however, had nothing to do with dancing.

They were of a more essential nature.

Jacob, who was completely unaware of the effect this moment was having on me, taught me something of the greatest value. He presented me with the gift of living in the moment and how to completely submerge myself in it. These moments were merely filled with expressions of mutual respect and understanding. All of a sudden our different ethnicities, cultures, upbringings, classifications, educations - not to mention disabilities - were non-existent. I completely forgot our surroundings and I wasn’t aware of people coming in our direction. All of them were unusually quiet and some had teary eyes. It was only when I saw their expressions that I realized how magical this experience had been. It was this fifteen minute encounter between two ‘randomly selected’ humans which

symbolizes the life-path I took from that point on and shaped me to who I am today.

After working at the Global Exploration office, going on a second development trip to Thailand/Cambodia, studying interculturalism, anthropology and development studies - more precisely graduating my masters with a thesis on the qualitative benefits of voluntourism - I ended up working in the communications departments of two activist NGO’s based in Amsterdam. My expertise is storytelling - both in writing and (moving) picture. Without Jacob’s gift and the ability to critically reflect on myself and the world, triggered by the Global Exploration experience, I would have never ended up in the mindset that makes me thrive, both as a person and a professional, today.

Whitney van Schyndel, Alumni Sophianum Gulpen

Er is een ontmoeting tijdens mijn 3,5 week durende stage die ik elke dag weer kan herbeleven. We waren we in Longido, een afgelegen gebied in het noorden van Tanzania. De school waar we verbleven was een van de weinigen in het land voor blinde leerlingen, Jacob was een van hen. Jacob’s Engels was niet al te slecht en we kletsten urenlang. Hij vertelde dat hij nog nooit had gedanst. Zelf een verwoed danser pakte ik zijn handen en gaf hem een privéles. We walsten en ik leerde hem de salsa. In het begin dacht ik dat ik de lerares was. Maar snel bleek dat net andersom . De lessen die Jacob mij leerde hadden echter niets te maken met dansen. Zij waren meer van essentiële aard. Jacob, helemaal niet bewust van het effect dat dit moment had op mij, leerde mij iets van de allergrootste waarde. De momenten waren slechts gevuld met uitingen van wederzijds respect en begrip. Ineens vervlogen onze verschillen.

Deze ervaring symboliseert het levenspad dat ik sindsdien heb gekozen en heeft me gevormd tot wie ik nu ben.

Whitney van Schyndel Alumni Sophianum Gulpen

Koop samen een koe De persoonlijke behoefte aan een goed stuk ‘schoon’ vlees van een dier dat een goed leven heeft gehad. Dat is het uitgangspunt van het bedrijf van Huub en Kirsten Marsman uit Haaksbergen. Sinds de start in november 2013 met hun site www.sameneenkoekopen.nl eten inmiddels eten duizenden mensen in Nederland hun vlees.

Ze streven naar 10.000 tevreden klanten in 2016….

‘We zijn van mening dat we met ons allen minder vlees moeten eten. Maar als je dan vlees eet, doe dat dan van een dier dat het goed heeft gehad,’ legt Huub uit. Hun eigen ommekeer begon met het vlees van een door de buurman zelf opgefokt varkentje.

Kirsten: ‘Dat vlees was een belevenis. Qua smaak en structuur. Het smaakte zo ongelooflijk anders.’

Modern jasje Huub en Kirsten besloten de aloude traditie van het samen een koe kopen in een modern jasje te steken. ‘Vroeger kocht een gemeenschap of familie samen een koe. De een kreeg de voorbout, de ander de achterbout en de pastoor en burgemeester kregen ook nog een stukje.’ Ze vonden, aan de andere kant van de sloot, een goede boer annex ambachtelijke slager, met prachtige vleeskoeien die op een natuurlijke manier worden grootgebracht en bovendien op een heel diervriendelijke manier naar de slacht gaan. Met zo min mogelijk stress en dus ook niet in grote aantallen tegelijk. Verder hanteren

ze een rijpperiode van twee weken en gebeurt het uitbenen op ambachtelijke wijze. De ingrediënten voor hun succes.

Van passie naar boer Zelf komen Huub en Kirsten niet uit een boerengezin. Huubs vader had een gecombineerde kruideniers/slagerswinkel; zijn opa was wel boer. In het negenkoppige gezin hielden de mannen allemaal van lekker koken en goed vlees.

Kirsten heeft een medische achtergrond als verpleegkundige en fysiotherapeute. Ze is vol van het onmiskenbare effect dat goede zorg voor de dieren heeft op de smaak en structuur van het vlees. Samen delen ze de passie voor goed en diervriendelijk eten.

Vanuit onder andere de Dierenbescherming wordt al langer gestuurd op t bewuster vlees eten en wordt er gewerkt met het Beter Leven Keurmerk.

Kirsten: ‘Natuurlijk zijn we blij met ieder stapje

dat wordt gezet waar het gaat om het bewuster omgaan met dieren en consumptie. Als je in de supermarkt een stuk vlees koopt met één of meer Beter Leven sterren, dan spreekt dat tot de verbeelding. Het suggereert echter vaak meer dan het in werkelijkheid is. Kijkend naar hoe onze koeien leven, zeggen we vaak tegen elkaar: die leven niet onder een paar sterren, maar onder een hele sterrenhemel.’

Even wachten Vlees bestellen bij www.sameneenkoekopen.nl betekent dat je soms langer op je vlees moet wachten; doorgaans (maximaal) drie tot vier weken. De koe wordt namelijk pas geslacht als deze helemaal is verkocht én het vlees moet minimaal twee weken rijpen. Consumenten kunnen de voortgang volgen op de site waar het oornummer van de koe staat vermeld. Je kunt de koe, als je wilt, zelfs gaan bekijken in de wei. Elke koper wordt via e-mail op de hoogte gehouden van het gehele proces van de

slacht, de rijping en de (avond)bezorging. Dat de levering een aantal weken duurt, heeft dus alles te maken met de minimaal twee weken rijping: wanner het vlees hangt te rijpen verliest het vooral veel vocht.

licht toe: ‘Er is een categorie mensen die stoofvlees niet kennen en opzien tegen de stooftijd. Ik zeg ze dan: zet het ‘s avonds lekker op terwijl je soaps bekijkt….. En vaak krijgen we reacties dat ze trots zijn dat ze het zelf hebben kunnen maken en dat ze de smaak van hun moeders vlees herkennen.’

Huub: ‘Je verliest daarmee een kwart van het gewicht. Dit komt ten goede aan de smaak.’ Voor de mensen die niet kunnen wachten, bestaan er ook de ‘ik wil het nu’ pakketten. Die zijn duurder en soms op voorraad doordat mensen om verschillende redenen afzeggen.

Heimweevlees Elke week worden er een paar koeien geslacht en inmiddels kunnen de Marsmannen er van bestaan.

Hun klanten wonen verspreid over het hele land.

Veel van hun clientèle bestaat uit mensen met heimwee naar het vlees met de smaak van vroeger.

‘Onze oudste klant is 93. Als zijn vriendin het vlees bakt, krijgt hij door de geur het gevoel dat hij weer bij zijn moeder aan de keukentafel zit.

Je raakt zo aan het gevoel van mensen.

Laatst lag er een schilderijtje met een happy koe in de bus,’ vertelt Huub.

De pakketten bestaan uit dertien soorten vlees: alle stukjes zitten apart verpakt. Het varieert van tournedos tot rundergehakt, maar ook stoofvlees. Kirsten 12-7-2016

De klanten betonen zich zeer tevreden. Uit de 500 reviews op de site rolt het gemiddelde cijfer van 9,6…. ‘Dat is bijna ongeloofwaardig, maar het is echt zo,’ aldus de trotse Huub en Kirsten.

Ze streven er overigens ook naar om ook voor de smallere beurs bereikbaar te zijn. Het echtpaar heeft uitgerekend dat hun rundvlees 1,91 euro per persoon per maaltijd kost. ‘Voor een tournedos of een goede bal gehakt is dat geen geld. Het kan omdat we rechtstreeks van de boer leveren; de hele tussenhandel ontbreekt,’ aldus Huub. Een gezin met een kleinere portemonnee eet dan misschien wel niet elke dag dit vlees maar dat is iets dat Huub en Kirsten zelf ook nastreven. ‘Vier keer per week een goed stuk vlees is genoeg.’

Het blijft overigens niet bij het samen kopen van een koe. Inmiddels bestieren de Marsmannen ook de sites www.sameneenvarkenkopen.nl en www. sameneenkipkopen.nl.

Kirsten: ‘Dit loopt al net zo snel als de koe en is ontstaan vanuit de vraag van de klant.’ Natuurlijk gaat het ook hier om varkens en kippen die genieten van ruimte, buitenlucht en een stressarm bestaan.

‘Laatst moesten we nog een slacht en dus een levering afzeggen omdat de betreffende varkens niet de wagen in wilden. Om stress te voorkomen gaan we dus niet lopen duwen. We hebben het onze klanten gemeld en die juichten het alleen maar toe.

Dan maar wat later naar de slacht.’

De klantenkring is divers: dertigplussers, ouders die een pakket voor hun kinderen kopen, oud-boeren en oud-slagers die zelf graag een stuk ‘heimweevlees’ eten.

Opmaak Ad 209-142:Opmaak 1

Zin in varken? Of kip?

17:07

Pagina 1

(H)eerlijk Traceerbaar Vlees Zo van de boerderij op uw bord!

Zo werkt het www.sameneenkoekopen.nl U bestelt online een deel van de koe of varken of een biologische kip, anderen doen dit ook. Zodra de koe of het varken volledig verkocht is wordt deze door onze ambachtelijke slager verwerkt tot vleespakketten en geportioneerd en vacuüm verpakt.

www.sameneenvarkenkopen.nl

Middels speciaal koeltransport wordt dit pakket dan diepgekoeld bij u thuisbezorgd.

Klaar voor gebruik of voor de vriezer. Het pakket past gemakkelijk in één lade van uw vriezer.

www.sameneenkipkopen.nl

L 22

Voeding

Hippe dorstlesser

Biologisch frisdrank bezig met een opmars Tekst Yvonne Koop

Limonade is allang niet meer een zoethoudertje voor kleine kinderen. Op steeds meer terrassen zie je hipsters aan een rietje lurken en ook thuis wordt regelmatig een frisse limo of fruitige siroop, aangelengd met kraanwater, geserveerd. Gezond en lekker!

De trend van hippe limonades voor volwassenen komt uit Duitsland overgewaaid, vanuit Berlijn om precies te zijn. De hippe scene daar bleek een geweldige inspiratiebron voor heel veel nieuwe frisdranken die inmiddels ook hier op de terrassen en in de (natuurvoedings)winkels worden verkocht. Belangrijkste kenmerk: gemaakt van puur natuur producten, zonder conserveringsmiddelen en kunstmatige kleurstoffen.

Bionade is wellicht het bekendste merk, en ook de eerste biologische frisdrank. De ontstaansgeschiedenis is nauw verwant aan de terugloop van het aantal bierdrinkers in Duitsland, de afgelopen jaren.

Vooral kleinere brouwerijen hadden daar flink onder te lijden. Een van hen besloot halverwege jaren negentig het roer radicaal om te gooien en biologische limonade te gaan brouwen, van water en mout.

Hierbij wordt de moutsuiker niet omgezet in alcohol maar in een (gezond) organisch

zuur. Daardoor krijgt de limonade een typische, licht bittere afdronk. Het bleek een schot in de roos: in vijf jaar tijd (van 2002 tot 2007) zag de voormalige bierbrouwer zijn omzet groeien van 2 miljoen naar 200 miljoen flessen per jaar. Na Sprite en Fanta werd de bio-limonade – met smaken als vlierbes, lychee en gember-sinaasappel – de nummer drie frisdrank van Duitsland.

Festival Ook Fritz Kola bestaat al zo’n vijftien jaar.

Inmiddels is de Duitse minder zoete variant van gewone cola op steeds meer plaatsen te vinden.

Binnenkort wordt het zelfs geschonken op het Amsterdam Woods Festival. Bijzonder, want dit soort festivals worden meestal gesponsord door de grote merken. Waardoor de drankkeuze bij je veganburger, insectenreep of glutenvrije taart eigenlijk maar – excusez le mot – worst is, want beperkt blijft tot twee of drie soorten. Naast cola maakt Fritz inmiddels diverse limonades, met naast de bekende fruitsmaken onder meer rabarberlimonade met prik. Een friszure smaak

Voeding

L 23

verspilling. Door het te verwerken tot een frisdrank is het nog minimaal een jaar houdbaar buiten de koeling. In plaats van weggooien geven wij fruit een tweede leven.”

Echte klassieker Speciaal voor kinderen is er ook steeds meer keus.

Wel even uitkijken met alle aannames op de verpakking: de concurrentie op de kinderlimonademarkt is groot en dus wil iedereen de gezondste en natuurlijkste zijn. Coolbears is met de zoetstof stevia echter wel een goed alternatief voor het veel zoetere Ranja (alhoewel ook dit tegenwoordig veel minder suiker bevat dan de knaloranje variant van vroeger).

die Proviant overigens ook in het assortiment heeft en die me deed denken aan de zoetzure rabarbermoes die mijn oma vroeger ‘s zomers altijd maakte.

Bar-bar Het eveneens Duitse merk Wostok – genoemd naar het voormalige Russische ruimtevaartprogramma – grossiert in nog apartere smaken, allemaal gebaseerd op ingrediënten uit het voormalige Oostblok. Neem nou sparrenboom met ginseng en kardemom of granaatappel met witte thee, venkel en anijs, niet de meest alledaagse combinaties. Maar desondanks (of dankzij) die raar ogende mengelmoes juist verrassend lekker.

De Bar-bar is de allereerste ‘drank-truck’ die zijn koelingen onder het motto ‘Think global, drink local!’ enkel vult met lokaal en ambachtelijk gebrouwen dranken. Volgens Maartje Nelissen slaan vooral de limonades zo aan omdat voor steeds meer mensen alcohol niet per se de standaard is, ook niet als ze op een terrasje zitten of op een festival zijn. “We zijn bewust bezig, leven gezond, maar willen ook genieten.

Daar past een frisse, liefst huisgemaakte limonade heel goed bij.”

Lekker koud Ook het Deense merk Naturisk heeft onder meer vlierbloesem in een flesje gestopt, een populaire limonade blijkbaar. Die je overigens ook heel gemakkelijk zelf kunt maken, als je tenminste in mei of juni zelf de bloesems hebt geplukt van de vlier. Je hebt voor een paar flessen vol 250 gram nodig.

Schil drie grote citroenen en pers ze uit. Doe citroenschil, citroensap en vlierbloemen in een grote glazen kan. Vul aan met water en dek af met een theedoek.

Laat het minstens een uur in de zon staan. Af en toe omroeren. Haal met de schuimspaan bloemen en schillen eruit en giet het door een zeef. Roer lepel voor lepel honing erdoor. Proef steeds of het al lekker smaakt. Giet je frisdrank door een trechter in de schoongemaakte flessen. Zet in de koelkast, en drink het lekker koud.

Stralend groen

Uit het onlangs verschenen boek Sapman van Andrew Cooper een origineel recept voor een groentelimonade.

Oma’s recept Behalve limonades worden ook limonadesiropen – aangelengd met kraan-, mineraal- of bruiswater – steeds populairder. Een hele hippe is Agroposta, wat zoveel betekent als: post uit de natuur. In een mooie cadeaudoos die precies door de brievenbus past, zitten vijf zakjes waarmee je een glas limonade kunt maken in de smaken vlierbloesem, framboos, lavendel, salie of citroen. De siroop wordt gemaakt volgens oma’s recept, van biologische planten en fruit.

Sommige smaken, zoals salie en lavendel, hebben zelfs geneeskrachtige en rustgevende kwaliteiten. Ook Jamie Olivier is fan...

Net zo natuurlijk geproduceerd zijn de siropen van Belvoir. In de jaren zeventig startte Mary Manners, de vrouw van de oprichter hiervan, met het produceren van vlierbloesemsiroop. Inmiddels zijn er vele fruitige smaken bijgekomen, afkomstig van producten van de boerderijen op het prachtige Lincolnshire landgoed in Engeland.

Zelf (suikervrije) limonade maken is supereenvoudig.

Een echte klassieker is limonade met citroen. Pers voor 2 liter limonade 6 citroenen uit, en zoet dit met 6 eetlepels honing. Meng alles door 2 liter ijskoud water heen (flink roeren). Met dezelfde verhouding kun je met eigenlijk alle soorten fruit limonade maken, en voor wat extra ‘spice’ kun je kruiden, zoals verse munt, toevoegen.

Tweede leven Veel merken limonade gebruiken mineraalwater voor een extra frisse smaak. Bionina bijvoorbeeld, een biologische limonade die wordt gemaakt van fruit uit eigen boomgaarden en sprankelend bronwater, afkomstig uit de Italiaanse Apennijnen. Het gebruikte fruit is vanzelfsprekend van de allerbeste kwaliteit, maar ook van afgekeurd fruit kun je nog heerlijke limonade of ijsthee maken. ‘Lekker lelijk’ staat er dan op de vrolijke flessen of ‘Thijstea’, naar de maker ervan. Zijn missie: “Wij proberen zo veel mogelijk fruit, en af en toe bepaalde groentes, te redden van

Benodigdheden • 2,5 cm verse gemberwortel, geschild • 1 citroen, geschild • een handjevol bladpeterselie • een handvol spinazie • een half kropje Romainesla, verwijder de buitenste bladeren • 1 peer • 1 grote of twee kleine komkommers Was alle ingrediënten en schil ze indien aangegeven. Pers ze een voor een uit in de aangegeven volgorde. Serveer het sap gekoeld of met ijsblokjes. Fijne zomer gewenst!

L 24

Voeding

Column

Lekker betuttelen Ik zie ze nog binnenkomen, hun dunne blote beentjes in kaplaarzen gestoken, zware tassen met zich meetorsend, uitpuilend van doorgeschoten courgettes, grote bossen sla, boontjes, uien, wortels, eetbare bloemen, piepers.

Klonten blubber op de trap, rode konen, trotse koppies. Oogsttijd op de schoolmoestuin. Wij vielen in de prijzen, een tweeling betekent in dit geval dubbele oogst. Groep 6, een jaar geleden alweer. Puur genieten.

Voedseljournalisten Annemarie Geleijnse en Rineke van Houten van De Laatste Paling schrijven om de beurt een column over wat hen bezighoudt rondom hun bord. www.delaatstepaling.nl

Dit beeld kwam direct terug op mijn netvlies toen ik het pleidooi voor verplicht voedselonderwijs op scholen van de Youth Food Movement (YFM) las.

Natuurlijk kan ik daar als kritisch voedseljournalist honderd en een kanttekeningen bij plaatsen. Wie gaat dat onderwijs vormgeven, bijvoorbeeld?

Hoe houden scholen de commercie buiten de deur? Krijgen we glossy lespakketten van Unilever of Coca Cola? Leidt overheidsbemoeienis niet tot net zo’n gedrocht als het Vinkje? En: die betutteling, daar zit toch niemand op te wachten? Werkt ook niet bovendien. Plus: wie gaat dan bepalen wat gezond voedsel is? Bovendien: voedselonderwijs, moet je dat niet gewoon aan je eigen keukentafel verzorgen? Wat heb je er aan op school te leren wat vers en gezond is als thuis de Iglo vissticks de frituur in gaan?

Maar dan zie ik weer die glunderende koppies boven die tassen vol groente en modder. Alleen dat al gun je toch ieder kind. En dus schuif ik al mijn mitsen en maren, gezeur en bezwaren opzij en besluit tot een staaltje activistische journalistiek. Voor wie daar vies van is, stop met lezen. Ik ga me er dik schuldig aan maken.

Komt ie: TEKEN DEZE PETITIE, MENSEN! Want dit is misschien wel het beste idee aller tijden: verplicht voedselonderwijs.

En dan niet drie keer naar de schooltuin, maar een doorgaande leerlijn. Zodat kinderen niet alleen de wateren van Azië kunnen aanwijzen op de kaart, maar ook een venkel van een bosui kunnen onderscheiden. Zodat ze leren oogsten, koken, proeven en genieten.

‘Slechts 1% van de schoolkinderen eet voldoende groente per dag’ ’Één op de zeven kinderen komt zonder ontbijt op school’

Het is nodig. ‘Slechts 1% van de schoolkinderen eet voldoende groente per dag’, stelt de YFM. ’In sommige Nederlandse wijken heeft één op de drie kinderen overgewicht of obesitas. Nederlandse kinderen drinken de meeste suikerhoudende dranken per dag van alle kinderen in Europa. Één op de zeven kinderen komt zonder ontbijt op school.’

In een prachtige campagnefilm toont de YFM dat kinderen moeiteloos beroemde voetballers opnoemen, Afrikaanse landen opsommen of weten wat je met een Iphone 6 kunt, maar dat ze aandoenlijk verlegen worden van een venkelknol, pureestamper of een vis. Onzeker gokken ze wat dat kan zijn.

Het is helemaal niet erg als je acht bent en denkt dat melk uit de dierentuin komt, een venkel een ‘bomenui’ heet, komkommer onder de grond groeit of wortels aan een boom. Maar hoe cool is het om zelf te ontdekken hoe het echt zit. Leuker kan betutteling niet worden.

Tekenen dus die petitie. Gaan we daarna wel kijken hoe we bovengenoemde mitsen en maren tackelen. En of we ouders verplicht mee de klas in sturen.

Annemarie Geleijnse

Voeding

L 25

TIPS

Ratatouille Ratatouil

De Laatste Paling, gevormd door voedseljournalisten Annemarie Geleijnse en Rineke van Houten, leest, klikt, kijkt, proeft en bezoekt voor de Krant van de Aarde alles wat met ons eten te maken heeft.

That Sugar Film

In de ban van de boon Waar is het (eet)feestje?

Hoe maak je zichtbaar wat teveel suiker met je doet? Na drie jaar zonder bewerkte suiker gaat de Australische filmmaker Damon Gameau voor veertig lepels suiker per dag, twee maanden lang.

Verborgen suiker wel te verstaan, verstopt in die producten waarin je juist geen suiker vermoedt, zoals de zogenaamd gezonde ontbijtgranen en vruchtensapjes. We zien Gameau dik, moe en somber worden. Deze beelden worden doorspekt met veel informatie in knap gemonteerde filmpjes waarin deskundigen in pakjes voedsel of boterhammen met jam zijn gemonteerd. Hoewel deze kruistocht tegen suiker af en toe wat kort door de bocht is met hier en daar wat al te dik aangezette negatieve effecten (een tandarts die rotte tanden trekt), neemt dat niet weg dat de aanklacht tegen de voedselindustrie belangrijk is.

Het enthousiasme en de humor waarmee Gameau dit als proefkonijn brengt, maken het tot een licht verteerbare, smakelijke film.

Een heuse Bruine Bonenbende, bestaand uit voedingsdeskundige Yneke Kootstra en culinair journalist Onno Kleyn, zet zich al jaren in voor het heil van het boontje. De missie: heel Holland aan de boon! We eten in ons land slechts mondjesmaat peulvruchten en dat is zonde.

Peulvruchten zijn heerlijk, goedkoop, makkelijk én duurzaam. Ze belasten het milieu bovendien veel minder dan dierlijke eiwitbronnen als zuivel, kip, vlees en vis. De Bruine Bonenbende heeft het tij mee, want 2016 is door de Verenigde Naties uitgeroepen tot Jaar van de Boon. Op de eigen site en op die van de Blije Boon (het comité waarin samen met fabrikanten en winkeliers de promotie wordt opgepakt) wordt de boon bejubeld. Je vindt er alles over de geschiedenis (de oude Grieken hadden een bonengodin), gezondheidsaspecten inclusief een verklaring voor de winderigheid, blogs en recepten (zoals de prachtig uitziende alternatieve broodtrommel ‘Beansalad in a jar’).

That Sugar Film, 90 minuten, te zien in 22 bioscoopzalen

www.bruinebonenbende.nl en www.blijeboon.nl

Hoe meer tomaatjes, hoe beter

De foodfestivals buitelen over elkaar heen. Alleen al de namen daarvan over je tong laten rollen, is smaakvol. Rrrollende Keukens; DORST; Food Soul festival; Viva las Vega’s; TREK; Food Unplugged; Lepeltje, lepeltje; BonAppetito; NeighbourFood Market; Eten op rolletjes. De gemene deler is: hipper dan hip.

Vaak: duurzaam, gezond, biologisch en van dichtbij.

Behalve lekker en gezond eten op wielen vind je er vaak fijne muziek en een toffe sfeer. En je kijkt je ogen uit op de creatieve aankleding. Veel sloophout, geblokte kleedjes, oldtimers en schemerlampjes. Het goede nieuws: het fenomeen foodtruck is allang de grachtengordel ontstegen. Ook ver daarbuiten slaan foodies hun tenten op. Handig: op internet zijn diverse overzichten te vinden met de hipste of simpelweg alle eetfeesten in het hele land.

Kijk bijvoorbeeld op www.thuisbezorgd.nl of van www.deedylicious.nl

L 26

Recept

SPIRULINA STRAWBERRY POPSICLES Tekst en beeld: Lisette Kreischer | Styling: Roos Rutjes

Dit is een heel eenvoudig recept! Mix, blend, giet, vries en klaar. Deze Spirulina & Strawberry Popsicles zijn ideaal om in de zomer even mee af te koelen en een heel gemakkelijke manier om al snoepend aan je vitamines te komen. Ideaal voor kinderen, zeker als zij de popsicles ook nog eens zelf mogen maken. They will love it!

Ingrediënten voor 6 ijsjes

• 350 ml kokosmelk • 1 banaan, gepeld en in stukken gesneden • 1 flinke tl spirulina • 50 ml rijststroop • 150 g aardbeien, gewassen en ontkroond • mespuntje vanillepoeder

Bereidingswijze

1. B lend de kokosmelk met banaan, spirulina en rijststroop tot een gladde massa.

2. D oe dit mengsel in een kom.

3. B lend vervolgens de aardbeien met het vanillepoeder tot een gladde rode saus.

4. V erdeel eerst het kokos/banaanmengsel over ongeveer 6 (siliconen) ijsvormpjes. Swirl hier vervolgens de aardbeiensaus doorheen. Vries minimaal 6 uur in

Over Lisette Kreischer The Dutch Weed Burger

Lisette Kreischer (1981) is kookboekenschrijver, foodstylist en fotograaf, en ‘ecopreneur’. Ze schreef onder meer de boeken ‘Veggie in pumps’, ‘Lisette in Luilekkerland’ en ‘Plant power’. In 2012 maakte ze met Mark Kulsdom een documentaire over het vinden van ‘een recept voor de toekomst’. De documentaire leidde tot de ontwikkeling van The Dutch Weed Burger, die op steeds meer plaatsen in Nederland en België verkocht wordt. Eind september 2015 verscheen Groente uit Zee een boek waarin je álles kunt lezen over zeewier: over groei, de soorten en de samenstelling, gebaseerd op recente wetenschappelijke onderzoeken, tot informatie over voedingswaarde en bereidings- en aankoopadviezen.

En natuurlijk kun je zelf aan de slag met 50 heerlijke plantaardige recepten.

Meer info: www.lisettekreischer.com

Groente uit zee

Het nieuwe goud uit de zee: zeewier is lekker, voedzaam én milieuvriendelijk. Lisette Kreischer, vegankookboekenauteur en medebedenker van The Dutch Weed Burger, en Marcel Schuttelaar van de Stichting Noordzeeboerderij, de motor achter de teelt van zeewier op de Noordzee, sloegen voor dit unieke boek de handen ineen.

In Groente uit zee lees je álles over zeewier: over de groei, de soorten en de samenstelling, gebaseerd op recente wetenschappelijke onderzoeken, en informatie over de voedingswaarde en bereidings- en aankoopadviezen. En natuurlijk kun je zelf aan de slag met 50 heerlijke plantaardige recepten.

Groene stad

L 27

Rotterdam

Groene wereldstad van formaat Bij Rotterdam denk je al gauw aan ongenaakbare nieuwbouw van staal en beton. Niet voor niets wordt de Maasstad ook wel het Nederlandse equivalent van New York genoemd. Toch keert langzamerhand het tij.

En dat is niet alleen te merken aan het nieuwe drijvende bos op de Maas.

Tekst: Yvonne Koop

L 28

Groene stad

Ruim 75 jaar na het bombardement op Rotterdam is er zo langzamerhand een stad van allure herrezen. Daarbij wordt de laatste jaren de nodige duurzaamheid betracht.

Zo is het nieuwe stationsgebouw voorzien van een zonnedak en is de naastgelegen Markthal voor een groot deel gevuld met verse (streek-)producten.

Wie wat verder de stad in dwaalt, komt al gauw de nodige leuke winkeltjes en terrasjes tegen. Zelfs de Rough Guide en The New York Times noemen Rotterdam daarom inmiddels al een van de hipste steden ter wereld.

Dat de Maasstad onlangs wel z’n plekje in de top 10 van Lonely Planet moest afstaan aan Texel, daar zitten die Rotterdammers niet mee, eg nie!

Tussen al het grijze beton en staal zit het nodige groen verstopt. Niet alleen in de vorm van beroemde parken als het Park rondom de Euromast, het Museumpark en het Kralingse Bos, maar ook vegetarische restaurants, bijzondere eco-winkeltjes en groene dakterrassen zoals dat van Engels bovenop het Groothandelsgebouw. Binnenkort dus maar eens naar Rotterdam, want er is genoeg groens te doen. Ja toch, niet dan?

Bakkie doen Biobodega Lunchroom en biologisch supermarktje in de Provenierswijk, vlak achter het Centraal Station. Eigenaresse Claudia Nagaro bereidt de meeste gerechten zelf en geeft ze graag een vleugje mee uit haar geboorteland Peru. Ze werkt voornamelijk met biologische ingrediënten en lokale producten. Gezonde sandwiches, salades of stoofschotels, maar ook heerlijke muffins, koekjes of een hartig kaasplankje. Naar keus geserveerd met een versgeperst sapje, chai thee of biologische koffie. www.facebook.com/BioBodega

waardoor het gebak vrij is van onder andere lactose en ei. Ook zijn er diverse soorten gluten- en suikervrij gebak. Dit alles zo gedecoreerd dat het een lust voor het oog is om te zien. www.heavenlycupcakesrotterdam.nl

Uit je eigen stad Een stadsboerderij midden in de Fruithaven: een oud haventerrein waar je nu blij wordt verrast met velden en kassen vol groenten en vrolijk rondscharrelende kippen. In het bijbehorende, bijna volledig zelfvoorzienende restaurant eet je gezellig samen aan lange houten tafels. Ieder weekend is er markt en in de naastgelegen winkeltjes zijn ook de nodige verse producten te koop. www.uitjeeigenstad.nl

Koopuh Eten DakAkker

Effe bunkeren Burgertrut Onconventioneel hamburger-restaurant dat naast vegetarische, veganistische en organische burgers (zoals de bekende Dutch Weed Burger) ook gezonde soepen en salades serveert. Maakt deel uit van het cultureel platform Roodkapje. www.facebook.com/Burgertrut

De Oude Plek Chinees vegetarisch restaurant. Alle Oriëntaalse gerechten zijn zonder vlees en vis bereid. En bevatten alleen de beste natuurproducten en vleesvervangers. Zoals tofoe, sojabonen en tarwegluten met hoge voedingswaarde, rijk aan vezels. www.deoudeplek.nl

Gare du Nord

Op het dak van het Schieblock (een kantoorpand uit de jaren 60 dat op de nominatie stond om gesloopt te worden) bevindt zich de DakAkker, het eerste oogstbare dak van de Randstad. De groenten worden afgenomen door restaurants uit de buurt, en in het oogstseizoen op vrijdag verkocht in het DakPaviljoen. www.facebook.com/dakakker

An-dijvie Biologische supermarkt. Ongeveer 99 procent van de producten heeft het EKO – of Demeter keurmerk.

Dagelijks vers brood, groente, fruit, zuivelproducten, vleesvervangers en vegetarische kaas. Ook in het assortiment: gluten-vrije producten, producten zonder suiker en veganistische producten. www.facebook.com/AnDijvie.Biologisch

Buiten Hier koop je goed en lekker. Salades, soep, pasta, sappen, bijzondere kazen, honing, sambal, olie, azijn, huisgemaakte pesto en brood. Alles uit eigen keuken of van bijzondere leveranciers uit de regio. Vers bereid om direct op te eten of om mee te nemen. www.buiten010.nl

Puur plantaardig, biologisch restaurant in een bijzondere ambiance: een oude treinwagon. Alle gerechten worden bereid met lokale, seizoensgebonden en 100 procent biologische ingrediënten, veelal afkomstig uit de eigen gemeenschappelijke tuin of de tuin recht voor het restaurant. www.restaurantgaredunord.nl

Sugo Pizza’s die tot in iedere vezel biologisch worden bereid en geserveerd, op fraaie houten ‘al taglio’ plankjes. Met een lekker lichte en luchtige bodem van biologische tarwe, spelt en soja. Veel van de pizza’s zijn vegetarisch of veganistisch. Denk aan pizza met aardappel en truffel, of pompoencrème en noten. www.sugopizza.nl

Brood & Sappies Gewoon voor een lekker broodje of sapje, maar dan wel bereid met producten die gemiddeld genomen meer voedingsstoffen bevatten die positief zijn voor de gezondheid dan gangbare producten. En dat proef je! Dagverse producten dus en producten van dieren die op een milieu en diervriendelijke manier worden gehouden. www.broodensappies.nl

Heavenly Cupcakes Een bijzondere veganistische bakkerij en lunchroom. Hier wordt alleen gewerkt met plantaardige ingrediënten,

Gimsel (H)eerlijke biologische winkel die al 25 jaar gevestigd is in het hart van de door de eigenaren opgerichte Groene Passage. Hierin zijn naast Gimsel ook andere winkeliers met een duurzame visie te vinden zoals het biologische en vegetarische restaurant Spirit (echt een aanrader!), de Wereldwinkel en biologische slagerij De Groene Weg. www.gimselrotterdam.nl

Mode 50/50 Bijzonder winkelconcept van het Leger des Heils waarin naast tweedehands kleding ook trendy, verantwoorde eco-kleding wordt verkocht van merken als Kuyichi en Expresso. Ook de 50/50 originals mogen er zijn, unieke kledingstukken uit het depot van het Leger des Heils die door designers zijn omgetoverd tot nieuwe, hippe fashion items. www.5050-store.nl

Groene stad Art & Casey Vrolijke vintage winkel met ook veel eco en faire mode in het (snel wisselende, dus altijd verrassende) assortiment. Onder meer kleding van Froy & Dind, Komodo en Skunkfunk, schoenen van El Naturalista en tassen van Matt en Nat. www.artencasey.nl

Overig Hunnie Een speelgoedwinkel vol trendy, mooi en duurzaam speelgoed van bekende merken als Djeco, Haba, Janod, Lilliputiens en PlanToys. www.hunnie.nl

Ja, wol Een handwerkwinkel die in het hippe Oude Noorden prima op zijn plek is tussen de vele design- en cadeauwinkeltjes. Met bijzondere, veelal handgemaakte en fair trade garens. www.ja-wol.myshopify.com

L 29

opzien baart met uitspraken als: “Het is niet erg als de panda uitsterft.” In het museum is deze zomer nog de expositie ‘Pure veerkracht’ te zien. www.hetnatuurhistorisch.nl

Dag van de Romantische Muziek Als je van groen en van klassieke muziek houdt, moet je beslist eens een bezoek brengen aan De Dag van de Romantische Muziek, zondag 21 augustus in Het Park bij de Euromast. Tijdens dit luisterrijke evenement, dat nu al voor de dertigste keer wordt georganiseerd, kun in je mooiste outfit door het park flaneren en genieten van romantische en klassieke muziek op verschillende podia.

Bij ParkProeven haal je iets lekkers te eten en te drinken van Rotterdamse horeca en er is van alles te doen voor kinderen. www.dagvanderomantischemuziek.nl

Natur-el Sinds 2014 een stenen winkel, maar al daarvoor een begrip vanwege de webwinkel vol eerlijke kleding.

Aanvankelijk ondergoed en sokken van (merino-)wol en zijde, later kwam daar dames-, heren en kindermode van mooie natuurlijke materialen bij, ook van katoen en bamboe. www.natur-el.nl

Interieur Van Binnen Een winkel in de al eerder genoemde Groene Passage vol design van topmerken als Varier en Ethnicraft, Green Sleep & Yumeko (bedden), Capsicum (gordijnstoffen), Forbo (marmoleum), Moso (bamboe vloeren), Yumeko (bedtextiel), Cunera (sisal vloerbedekking), Tierrafino (leem en verf) en Aquamarijn (natuurverf). Het hout voor meubels en vloeren is gecontroleerd en afkomstig van Europese bossen, de verf is plantaardig en met een prettige geur. www.vanbinnen.com

Lush Verse handgemaakte, huidvriendelijke, dierproefvrije cosmetica producten voor huid en haar verzorging.

Daarbij worden op allerlei creatieve manieren goede doelen gesteund op het gebied van mensenrechten, dierenrechten en het milieu. www.lush.nl

Kommie ook?

Nederlands Fotomuseum Lost and found Tijdelijk warenhuis met duurzame, hoogwaardige en originele producten van Rotterdamse ondernemers. Onder meer lieve cadeautjes voor eco-baby’s, de laatste trends op het gebied van eco-gadgets en duurzame design meubelen. www.lostenfoundstore.nl

Stek Een klein tuincentrum annex stadstuinwinkel midden in Rotterdam. Hier worden natuurlijke en duurzame producten verkocht om huskamer, straat, tuin, balkon of dakterras om te toveren tot een groen paradijs. www.stekrotterdam.nl

Op de Kop van Zuid, vlakbij hotel New York (een geweldige uitvalsbasis om dit gedeelte van Rotterdam te verkennen), ligt het Nederlands Fotomuseum. Hier zijn tot en met 4 september twee natuurrijke exposities te zien: Jacht met de camera (over de pioniers van de Nederlandse natuurfotografie) en Dialogues with Nature, de eerste grote overzichtstentoonstelling van het werk van Frans Lanting. De geboren Rotterdammer wordt beschouwd als een van de grote fotografen van deze tijd. www.fotomuseum.nl

Natuurhistorisch Museum Nog een ander museum waar je beslist eens een kijkje moet nemen als je in Rotterdam bent en waar tot voor kort Jelle Reumer de scepter zwaaide. Een hoogleraar paleontologie met een frisse blik op de natuur, die

Wereldhavendagen Nog zo’n aanrader zijn de Wereldhavendagen in Rotterdam op 2, 3, en 4 september. De Rotterdamse haven wil de meest duurzame haven ter wereld zijn en werkt daar hard aan. Maar één weekend per jaar wordt de werkkleding verwisseld voor feestkleding en worden de poorten geopend voor publiek. Excursies naar een van de vele bedrijven in de haven laten zien en ervaren wat de betekenis van de haven is voor de stad. En de vele activiteiten rondom de Erasmusbrug maken er een feestje van voor jong en oud. www.wereldhavendagen.nl

L 30

Agenda

Agenda Coole musea Musea in de zomer: ik vind het een feest om ze te bezoeken. Zeker als het een museum betreft dat water als thema heeft en/of aan het water te vinden is. Voor de meeste waterpret moet je beslist bij Nemo zijn. Dit ‘sciencemuseum’ in Amsterdam heeft sinds kort een nieuwe (gratis toegankelijke) expo op het dak, Energetica. Hier ervaar je de energie uit wind, water en zon en kun je de strijd aangaan met de natuurkrachten.

Buitenpret OERRR (de kinderclub van Natuurmonumenten) organiseert ook in de zomer allerlei leuke activiteiten voor kinderen in een van de vele natuurgebieden die Nederland rijk is. Ook aan of op het water. Bijvoorbeeld watersafari’s op het Naardermeer of een dagje boswachter op zee zijn in Nationaal Park de Oosterschelde.

Ben je meer van de blote-voetenpaden, dan moet je beslist eens de blote-voetenkaart aanvragen om een goed overzicht te krijgen van waar je op die manier heerlijk door de natuur kunt dwalen. Ben je daarbij ook nog eens niet bang om natte voeten te krijgen, dan is wandelroute ‘t Natte Laand in Haarzuilens een aanrader.

In het Zuiderzeemuseum vind je sinds kort de Waterwerken: een waterdoepark waarin je met bootjes de vier voormalige Zuiderzee-eilanden Marken, Pampus, Wieringen en Urk (met ieder hun eigen activiteiten) kunt verkennen.

Een extra setje kleding is geen overbodige luxe.

Wil je meer weten over maritieme geschiedenis, dan kun je zowel in Amsterdam als in Rotterdam terecht. Bij het Amsterdamse Scheepvaartmuseum is buiten is een replica van een VOC-schip te bezichtigen en in Rotterdam kunnen kinderen zich prima vermaken met de avonturen van professor Plons. Wil je toch liever de lucht in? Ga dan deze zomer naar het Haarlemse Teylersmuseum. Daar leer je alles over de geschiedenis van de luchtballon en kun je virtueel mee op een echte ballonvaart boven de Alpen!

Dierentuin Ook dierentuinen zijn niet vies van waterpret. In het nieuwe dierenpark Wildlands in Emmen kun je onder meer met bootjes langs de dieren varen.

Je maakt daarbij een spannende tocht door de tropische jungle langs diverse apen en een kudde olifanten. En in Burgers Zoo in Arnhem is deze zomer een spectaculaire onderwatermusical te zien. Bezoekers krijgen het gevoel alsof de diepzeemonsters over het podium en dwars door het publiek zwemmen. Door deze fascinerende blacklight show met kleurrijke figuren leren de bezoekers wie de diepzeemonsters zijn en waarom ze er zo uitzien.

Agenda

L 31

Le Petit Prince Alhoewel de dansers nog van een welverdiende vakantie moeten gaan genieten, is nu al bekend wat er het seizoen 2016-2017 allemaal weer voor moois op de planken gebracht gaat worden door het Nationale Ballet. Het seizoen opent op 7 september 2016 met het Gala met daarin speciale aandacht voor eerste soliste Igone de Jongh, die in september haar twintigjarig jubileum viert als danseres van Het Nationale Ballet.

Ook wordt in september met het programma Hollandse Meesters eer betoond aan choreograaf en ontwerper Toer van Schayk die in september 80 jaar wordt. Samen met Rudi van Dantzig en Hans van Manen zette hij Het Nationale Ballet in de jaren zeventig en tachtig op de wereldkaart. Het programma Hollands Meesters omvat drie meesterwerken uit hun repertoire. Centraal staat het monumentale Requiem (1990), waarin Van Schayk de menselijke schuld aan de vernietiging van de natuur aan de orde stelt.

Verder in dit programma reprises van Vier letzte Lieder (Van Dantzig) en Adagio Hammerklavier (Van Manen).

KinderParade Kinderen die meer van cultuur houden, kunnen hun hart ophalen tijdens de Parade. Hier staan jaarlijks ruim honderd theater-, dans-, mime- en muziekvoorstellingen op de planken, merendeel speciaal voor de Parade gemaakt. Het rondreizende theaterfestival start haar tournee in Rotterdam en reist met haar tenten en restaurants via Den Haag door naar Utrecht en sluit traditiegetrouw af in Amsterdam. Naast de avondvoorstellingen is er iedere dag een uitgebreide KinderParade met theatervoorstellingen, muziekoptredens en workshops.

Uitmarkt Junior Tegen het einde van de zomervakantie wordt traditioneel altijd weer het nieuwe culturele seizoen ingeluid met de Uitmarkt in Amsterdam, dit jaar van 26 tot en met 28 augustus. Speciaal voor de jongste bezoekers is er de Uitmarkt Junior: een divers en omvangrijk programma met jeugdtheater, muziek, dans, musicals, workshoptenten, straattheater en circus. Ook presenteren diverse gezelschappen en musea dan hun activiteiten voor kinderen. Zo ontdekte ik vorig jaar dat het Rijksmuseum een eigen Teekenschool heeft en dat je bij het Persmuseum je eigen krant kunt laten maken. Voor echte balletfans is er Jump, de fanclub van het Nationale Ballet voor jonge balletliefhebbers. Onlangs was de jaarlijkse Dansdag waarop mijn dochters hun favoriete dansers konden ontmoeten, een geweldige belevenis!

Nieuw werk is te zien in het programma Made in Amsterdam met drie wereldpremières. Huischoreograaf David Dawson baseert zijn nieuwe werk op het boek Le Petit Prince (De kleine prins) van Antoine de Saint-Exupéry.

Dawson werkt hierbij samen met decorontwerper Eno Henze en componist Szymon Brzóska. Verder nieuwe werken van Ernst Meisner, artistiek coördinator van de Junior Company van Het Nationale Ballet, en gastchoreograaf Juanjo Arques.

Van de befaamde choreograaf Alexei Ratmansky brengt het gezelschap de Europese première van Shostakovich Trilogy. een persoonlijk eerbetoon van de choreograaf aan een van de grootste Russische componisten. Klassiekers die terugkeren zijn La Bayadère (oktober 2016), Coppelia (december 2016) en Onegin (maart 2017).

eigen Creëesrajteie door vleerosfe smaaardabeksieen,nbanaenetne, vvaoneilgen. to chocolade

Idea elk eiwalitvoor dieet.

che) ynthetasispartaam s ( n a v Vrij ffen zoals zoetstaocesulfaam K. lose & sucra

olaat s i t iwi 100% pure weit-reaat n & co n c e

IT

93%

EIW

600 gram 34,95

600 gram 34,95

IT

80% EIW

NL-BIO-01 EU Agriculture

Royal Green Whey Protein (isolaat & concentraat) Eiwitten (proteïnen) zijn de bouwstenen van het lichaam en van groot belang.

eiwit isolaat (93% eiwit) en eiwit concentraat (80% eiwit). Aangezien eiwit

Eiwitten dragen namelijk bij tot een groei van spiermassa en zijn uiteraard

concentraat gecertificeerd biologisch beschikbaar is spreekt het voor zich dat

onmisbaar bij elk eiwitdieet. In de spijsvertering worden eiwitten afgebroken

we deze kwaliteit dan ook in haar puurste vorm leveren. Onze producten zijn

tot aminozuren. Er zijn essentiële en niet-essentiële aminozuren.

100% vrij van synthetische zoet- en smaakstoffen zoals aspartaam, sucralose of acesulfaam K.

De essentiële aminozuren kunnen niet zelf aangemaakt worden door het lichaam en moeten dus uit voeding komen. In de zoektocht naar een kwali-

Royal Green gebruikt absoluut geen chemicaliën,

tatief eiwit product is het belangrijk te kijken naar het percentage eiwit dat

conserveringsmiddelen, synthetische zoet- of smaak-

wordt geleverd en welke vorm eiwit. De 2 best opneembare eiwitten zijn:

stoffen. Ervaar het verschil nu!

Meer informatie: Frenchtop Natural Care Products BV. • Tel: 0226-364400 • www.royal-green.eu

Naturals