Groene Horizon
Groene Horizon biedt een inzicht in het bewuste reizen
25
Wij mensen zullen altijd willen reizen. Met Groene Horizon onderzoekt de Krant van de Aarde de mogelijkheden om de mooiste plekken op aarde zo duurzaam mogelijk en ecologisch bewust te bezoeken. Wat zijn initiatieven op de plekken van bestemming? Hoe wordt de impact van toerisme zo minimaal mogelijk gehouden? Hoe profiteren de lokale bewoners? Wat zijn de toekomstperspectieven van ecotoerisme? We zijn niet roomser dan de Paus – soms vliegen we bijvoorbeeld – maar Groene Horizon biedt een inzicht in de wereld van het bewuste reizen.
Oude tijden herleven in een groen jasje Door Kemal Rijken
Het Zwitserse hotel Muottas Muragl is het allereerste energieneutrale hotel van het Alpengebied. De groene insteek is een groot succes: duizenden toeristen komen naar het hotel in het kanton Graubünden.
26
Groene Horizon
Groene Horizon biedt een inzicht in het bewuste reizen
Beneden in het Engadin-dal en vlakbij Sankt Moritz ligt een treinstationnetje. Hier stopt de rode trein van de Rätische Bahn, de lokale vervoermaatschappij van het Zwitserse kanton Graubünden. Hier stappen reizigers twee keer per uur uit om lopend naar een van de oudste bergliften van Zwitserland te gaan. De lift is alleen verbonden met berghotel Muottas Muragl. Dit meer dan honderd jaar oude hotel mag zich energieneutraal noemen, want nagenoeg alle energie wordt in en rond het gebouw eigenhandig opgewekt. De lift lijkt op een rode treinwagon. Hij is trapsgewijs opgebouwd zodat hij de steile berghelling (56%) makkelijk opkomt. “Einsteigen bitte!”. Beng! en de deuren zijn dicht. Krakend komt de lift in beweging, naar boven. Langs de flanken komen naaldbomen voorbij. In het dal ligt Sankt Moritz dat kleiner en kleiner wordt. Na enkele minuten is de boomgrens gepasseerd en zijn er van dichtbij alleen nog grasvelden en stenen te zien. En dan, verassing, langs het spoor zonnepanelen die deze lift van elektriciteit voorzien. Binnen een paar minuten is het rode bakje op een hoogte van 2.456 meter boven zeeniveau. De lucht is fris en een tikje ijl en doet de benzinedampen van de Nederlandse steden even vergeten. “Aussteigen bitte!” en de deuren gaan open. Vervolgens leiden het overdekte gangpad en de
eerste trap naar boven naar de incheckbalie van dit met hout ingerichte berghotel.
Huis met ‘groen’ randje
Het hotel en de spoorlift zijn sinds 1907 onlosmakelijk met elkaar verbonden. Destijds werd het complex gebouwd als trekpleister voor de Europese elite die vakantie vierde in Sankt Moritz. Na jaren met vele bezoekers daalde in de jaren negentig het aantal bezoekers drastisch, onder andere door de groeiende populariteit van gebieden met skipistes. Het gebouw raakte ernstig in verval. In 2010 gooide eigenaar Bergbahnen Engadin St. Moritz AG het roer om, knapte het pand op en verbouwde het tot een aangename, duurzame verblijfplaats. Kosten: 17 miljoen euro. Voor dit bedrag werd het vloeroppervlak uitgebreid van 1.000 vierkante meter naar 2.700 vierkante meter. Veertien nieuwe, luxe, kamers werden voorzien van ondermeer extra isolatiemateriaal en energiezuinige douchekoppen. Water werd voortaan getapt uit de bron in de berg en energie gewonnen uit zonnepanelen. Een groot deel van de hoteltuin werd teruggegeven aan de natuur. Wat bleef, was het bijzondere uitzicht over het Schweizer Nationalpark.
Schweizer Nationalpark
In het bezoekerscentrum van het nationaal park trekt biologe Seraina Campbell haar regenpak aan. Buiten is het grauw, het regent en waait een beetje. “Ik ga er op uit om te zien hoe de natuur er bij staat”, zegt ze. Dit park is het eerste nationale park van Zwitserland en in de Alpenregio en is meer dan een eeuw oud. „We zijn er in geslaagd om bepaalde bloemen en plantensoorten in het park te behouden. Ook leven hier dieren, zoals de steenbok, die in de rest van het land nauwelijks nog voorkomen”,
legt Campbell uit. Alle soorten krijgen hier de ruimte.”We jagen niet op zoogdieren en kappen geen bomen; de natuur kan hier zijn gang gaan en de mens staat buitenspel.” Natuurvriendelijk of niet, wie vanuit het bezoekerscentrum naar het park wil moet per auto of bus de berg op. De gele OV-bussen van de streek zijn niet duurzaam, want ze stoten gewone uitlaatgassen uit. Toch maakt het park zelf veel goed. De biologe: “Het is verboden met auto’s of bussen door het park te rijden. Ook fietsen, skiën, paardrijden of kamperen is taboe. Verder is het niet toegestaan om bepaalde bloemen en plantensoorten te plukken, om ze te behouden voor de toekomst. Uiteraard is iedereen die te voet komt en zich aan de regels houdt meer dan welkom.”
‘t Kaasboertje
Naast het behoud van de lokale natuur is er meer waar Graubünden aan hecht: het koesteren van de eigen lokale producten en gerechten. Dat zie je terug in berghotel Muottas Moragl. Het hele complex is voorzien van hout uit de streek en in het restaurant krijgen lokale producten zoveel mogelijk voorrang. Door het gebruik van streekproducten, zo zegt de directie, draagt het hotel bij aan vermindering van de CO2-uitstoot. Immers, korte lokale ritten voor regioproducten, kost minder fossiele brandstoffen dan lange ritten voor producten van ver. Een van de lokale leveranciers is biologische kaasboer Jürg Wirth uit Lavin. „Vroeger werkte ik in Zürich als journalist, maar een paar jaar geleden besloot ik hier een kaasboerderij over te nemen en Demeterboer te worden”, vertelt hij. Wirth heeft een relatief klein stuk land, grenzend aan het dorp. “Ik maai het gras, melk de koeien en maak de kaas zelf”, zegt de boer trots. Zijn kazen bewaart
Op bijna 2500 meter hoogte is de lucht fris en een tikje ijl
Foto: Petra van der Veer
Groene Horizon hij niet in de boerderij, maar in de dorpskern van Lavin. Daar, ergens tussen de oude huizen, rijpen zijn kazen in een kelder. “Af en toe ontvang ik bezoekers uit de grote stad die de kaasmakerij willen zien. Ik leid ze rond en vertel ze over het belang van biologisch boeren. Mijn kazen verkoop ik aan de toeristen en aan bewoners en ondernemers in Graubünden. Ook zijn ze online te koop, ze gaan de hele wereld over.”
Interesse in de kaas van kaasboer Wirth? Ga naar: www.uschlaingias.ch (met heerlijke recepten).
De Rhätischer Bahn treindienst slingert door schitterend Zwitserland Graubünden biedt veel recreatiemogelijkheden
Graubünden ligt in het Zuidoosten van Zwitserland en is goed bereikbaar. Per dag gaan er verschillende vluchten van Schiphol naar Zürich. Retour vanaf 198 euro met KLM of Swiss. Vliegen is zeker niet duurzaam, maar je kunt je vlucht compenseren op de site www. Treesfortravel.nl Voor een vlucht betaal je 6,75 euro. Van dat geld wordt een boom geplant die de CO2 uitstoot van je reis compenseert. Vanaf het vliegveld van Zürich rijdt een rechtstreekse trein naar Chur, de hoofdstad van Graubünden. Het kanton kent zijn eigen treinmaatschappij: de Rätische Bahn. Het beste is een Swiss Pass te kopen; een reisdocument waarmee je voor een bepaalde periode vrij door heel Zwitserland kunt reizen. Zo’n pas is te krijgen voor 194 euro. Tot 30 november geldt een aanbieding waarbij de tweede Swiss Pass gratis is. Ga naar: http://www.myswissalps.com/ swisspass.asp?lang=DU
Geïnteresseerd in milieuvriendelijk berghotel Muottas Muragl? Ga naar: www.muottasmuragl.ch
27
Hergebruik van energie
In de keuken van Muottas Muragl ligt een heerlijke kaas van Wirths op een houten plank. Even verderop staat hotelmanager Ewald Vlcek: “Dit is onze keuken waar we van alles kunnen maken, maar we houden het zo lokaal mogelijk”, zegt hij trots. Hij loopt een donkere gang in die leidt naar een van de kelders, een machinekamer. “Hier staan de pompen die het warme water naar boven pompen”, zegt hij. De installatie werkt onder meer op energie uit zonnebuizen en zonnepanelen, maar er is ook een andere warmtebron. Vlcek: „We hergebruiken de warmte die we zelf produceren: warmte die vrijkomt in de keuken, maar ook restwarmte uit de spoorlift. Hitte die overblijft, wordt opgeslagen; zo hebben we altijd genoeg energie over om koude periodes te overbruggen. Ja, wij hebben een energieneutraal hotel.” Tot nu toe trekt Muottas Moragl weer veel bekijks. Duizenden toeristen uit binnen- en buitenland kwamen sinds 2010 naar het hotel om er te overnachten of te genieten van het uitzicht. Oude tijden herleven dus in een groen jasje. Vlcek: “We willen bouwen aan een groene toekomst en zijn hard op weg om onze ecologische dromen waar te maken.”
Jürg Wirth wisselde zijn journalistenbestaan in voor dat van Demeter kaasboer In Graubünden zijn de mensen heel gastvrij