Krimpen gaat energiearmoede te lijf

Extra zonnepanelen op huurhuizen, energiecoaches en een noodfonds

Het woord zingt sinds vorig jaar steeds vaker rond: energiearmoede. Ook in Krimpen aan den IJssel. Door de hard gestegen prijzen van energie heeft een groeiende groep Krimpenaren moeite om de energierekening te betalen. De gemeente stelde voor hen een actieplan op. Wethouders Wubbo Tempel en Kirsten Jaarsma: “Het plan leidt heel concreet tot precies wat nodig is voor Krimpen. Dat vinden we belangrijk.”

Energiearmoede. Sinds de oorlog in Oekraïne is het verschijnsel een dringend probleem. Ruim een half miljoen huishoudens in ons land hebben ermee te maken.

Wat is energiearmoede precies? Volgens onderzoeksbureau TNO is er sprake van energiearmoede als huishoudens een laag inkomen en hoge energiekosten hebben. Óf een laag inkomen hebben en wonen in een huis met een slecht energielabel (label C of lager).

Gemeenteraad zag nood en reserveerde 2 miljoen

In Krimpen aan den IJssel leven zo’n 750 huishoudens in energiearmoede – en dat aantal neemt toe. Het is voor mensen die leven in energiearmoede lang niet altijd mogelijk om daar zelf iets aan te doen. Ze wonen bijvoorbeeld in een huurwoning met een slecht energielabel en zijn dus afhankelijk van hun woningcorporatie of huurbaas. Of ze bezitten een eigen huis, maar hebben geen geld om dat te verduurzamen.

Extra hulp is dus belangrijk. Dat was de Krimpense gemeenteraad halverwege vorig jaar wel duidelijk. Zij reserveerde toen €2 miljoen om in Krimpen maatregelen tegen energiearmoede te nemen. Wethouder Duurzaamheid Wubbo Tempel: “De gemeenteraad had echt een vooruitziende blik. Veel gemeenten waren niet zo snel.” Wethouder Armoede Kirsten Jaarsma: “De energiecrisis overviel iedereen. Er moesten veel maatregelen genomen worden en er stond veel druk op. De gemeenteraad toonde zich heel betrokken en schakelde snel.”

Gemeente stelt actieplan op De gemeente kon daarom al snel een actieplan energiearmoede opstellen. De gemeenteraad stemde in december in met de eerste fase van het plan. Hiervoor is ruim €1 miljoen euro gereserveerd. Bij het maken en uitvoeren van het actieplan trekken de wethouders Tempel en Jaarsma samen op. “We werken hieraan vanuit verschillende portefeuilles, maar we konden elkaar in dit plan heel goed vinden.” Het ontwikkelen van fase 1 van het plan was een mooi proces, vindt Tempel. “We zijn om de tafel gegaan met de gemeenter aad en met deskundigen. Met elkaar bedachten we een scala aan maatregelen. Daarna deden we een peiling onder de aanwezige raadsleden. Die heeft tot het concrete pakket maatregelen voor fase 1 geleid. Het was een mooi proces en het leverde een goed gedragen voorstel op.”

Waardevol om met elkaar om de tafel te gaan

Ook wethouder Jaarsma blikt tevreden terug: “Het was heel waardevol om met elkaar en met deskundigen om de tafel te gaan. Je kunt op papier plannen verzinnen, maar ze moeten ook wel effectief zijn. Daarom hebben we overal onze voelhorens uitstaan. En werken we samen met bijvoorbeeld Schuldhulpmaatjes, KrimpenWijzer, de IJsselgemeenten, onze energiecoaches, QuaWonen en de Voedselbank.”

Het actieplan komt bovenop de landelijke regelingen die er zijn om energiearmoede terug te dringen. Zoals de energietoeslag en het prijsplafond. Tempel: “Met deze landelijke regelingen zijn we natuurlijk heel blij. Maar onze eigen plannen leiden heel concreet precies tot wat nodig is in Krimpen. Dat vinden we belangrijk.” Jaarsma: “Ook vinden we het belangrijk dat we maatregelen nemen die structureel en duurzaam zijn. Op deze manier maken we mensen uiteindelijk zelfredzaam en minder afhankelijk van de overheid.”

Zonnepanelen op meer huurwoningen

Allereerst is er voor de huurders een heel concrete maatregel genomen. Huurders vormen een belangrijke groep. Van alle huishoudens met energiearmoede woont maar liefst 84 procent in een huurwoning. Tempel: “Dit jaar voorzien we daarom 200 extra huurwoningen van zonnepanelen. Woningcorporatie QuaWonen legt jaarlijks al op 200 woningen zonnepanelen en sinds dit jaar zelfs op 400. Wij doen daar een schepje bovenop.” Het gaat specifiek om huizen met een laag energielabel en met een dak dat nog minder dan 15 jaar meegaat. Op deze huizen legt QuaWonen namelijk voorlopig zelf geen panelen. “Zo helpen we deze huurders toch aan een lagere energierekening.”

Isoleren van koopwoningen

Ook particuliere huiseigenaren kunnen te maken krijgen met energiearmoede. Deze groep is relatief klein, zo’n 11 procent van het totaal aantal huishoudens met energiearmoede. Toch is het een kwetsbare doelgroep, die groeit en waar maar weinig regelingen voor zijn. Daarom is ook aan hen gedacht in het actieplan. Tempel: “Wij bieden aan om op onze kosten de huizen te isoleren van inwoners die een inkomen hebben tot 130 procent van het minimum. Wij ontzorgen hen volledig. Ze hoeven eigenlijk alleen maar ja te zeggen. Wij nemen zelf een aannemer in de arm. In eerste instantie kiezen we voor spouwmuurisolatie. Als dat niet kan, isoleren we de vloer.” Wethouder Jaarsma vindt het ontzorgende aspect heel belangrijk. “Als je kampt met geldzorgen kan het moeilijk zijn om beslissingen te nemen en de juiste keuzes voor de lange termijn te maken.”

Energiecoaches brengen bezoek aan huis

Al sinds september werkt de gemeente daarnaast met energiecoaches. Deze coaches komen gratis langs bij huishoudens met energiearmoede. Ze lopen ruim een uur met inwoners door het huis en kijken hoe energiebesparing mogelijk is. Ook voeren zij direct 5 energiebesparende maatregelen uit. Zo kunnen de coaches radiatorfolie aanbrengen, kieren dichten, een waterbesparende douchekop plaatsen en ledverlichting installeren. Tempel: “Ook geeft zo’n coach tips over hoe je nog meer energie kunt besparen. Of hoe je bijvoorbeeld de jaarafrekening van je energieleverancier moet lezen. Dat kan namelijk best ingewikkeld zijn.” Mensen die bezoek kregen van een coach, zijn daar blij mee. Zo hoort de gemeente terug. Het werk van de coaches levert ook goede gesprekken op, merkt wethouder Jaarsma. “Tijdens deze gesprekken blijkt soms dat er meer nodig is dan alleen bespaartips. De coach kan dan doorverwijzen naar KrimpenWijzer of andere instanties.”

Nieuwe vrijwilligers zijn van harte welkom

Inmiddels hebben de energiecoaches 200 huishoudens bezocht. Het plan is om er voor de zomer zo’n 600 gezien te hebben. Tempel: “De bedoeling is om vrijwillige energiecoaches in te zetten die uit Krimpen zelf komen. Voor een deel werken wij daar al mee, maar er zijn er nog te weinig. Omdat we niet wilden wachten, werken we daarom ook met professionele, betaalde coaches.

Nieuwe vrijwilligers zijn van harte welkom. Het werk is erg bevredigend. Je helpt mensen heel concreet en je kunt je expertise inbrengen.” Mensen kunnen er ook voor kiezen in hun eigen wijk aan de slag te gaan. Wie zich aanmeldt als coach, krijgt vooraf een cursus.

Noodfonds voor huishoudens tussen wal en schip Voor huishoudens die ondanks de landelijke en lokale regelingen en maatregelen tussen wal en schip belanden, stelt de gemeente een noodfonds in. Jaarsma: “Dit fonds is echt voor de schrijnende gevallen, het is een vangnet.” Met de hulp van het noodfonds kunnen mensen bijvoorbeeld een rekening betalen. “Er staat wel tegenover dat je hulp accepteert, om ervoor te zorgen dat je in de toekomst het noodfonds niet meer nodig hebt.” Voor het noodfonds is €25.000 gereserveerd. Jaarsma: “Als dat budget niet opgaat, steken we het in andere maatregelen tegen energiearmoede.”

Extra geld voor kinderarmoede

In het plan is ook €18.000 gereserveerd speciaal voor kinderarmoede. Dit geld gaat naar Stichting Leergeld (een stichting die kinderactiviteiten betaalt, zoals sporten, muziekles en kinderverjaardagen) en naar de Blije Gift (een stichting waar kinderen een verjaardagscadeau kunnen uitzoeken). Wethouder Jaarsma: “Door de huidige crises is de groep mensen met armoede veel groter. Daar zijn dus ook meer kinderen bij betrokken.

Armoede heeft een groot effect op kinderen. Kinderen moeten zich kunnen ontwikkelen en meedoen. Daarom willen we hun speciaal aandacht geven.”